ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ

Transcript

1 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Περιγραφή του μαθήματος Το μάθημα περιλαμβάνει μια σύντομη εισαγωγή στις επιστημολογικές προϋποθέσεις της επιστημονικής έρευνας. Στη συνέχεια αναπτύσσονται τα βασικά στοιχεία της ποσοτικής έρευνας και της περιγραφικής και επαγωγικής στατιστικής, ενώ οι φοιτητές ασκούνται στη χρήση του στατιστικού πακέτου SPSS και ολοκληρώνουμε εξετάζοντας έννοιες και τεχνικές της ποιοτικής έρευνας. Προκειμένου να εξοικειωθούν οι φοιτητές με τις διαπραγματευόμενες έννοιες κατά την πορεία των μαθημάτων θα πραγματοποιούνται ασκήσεις, η πραγματοποίηση των οποίων θα συμβάλλει και στη διαμόρφωση της τελικής αξιολόγησης, ενώ σε ομάδες των 3 ατόμων θα κληθούν να σχεδιάσουν και να πραγματοποιήσουν μια έρευνα. Για τη διευκόλυνση των φοιτητών δίνεται και η κατάλληλη βιβλιογραφία Σκοπός του μαθήματος Με το πέρας των μαθημάτων οι φοιτητές θα πρέπει να είναι σε θέση να σχεδιάζουν και να πραγματοποιούν μια έρευνα. Αξιολόγηση Ο τελικός βαθμός θα προκύπτει κατά 50% από τις τελικές (προφορικές) εξετάσεις, κατά 20% από τις ενδιάμεσες ασκήσεις και κατά 30% από το σχεδιασμό έρευνας. 1

2 Ημερομηνία Θεματική ενότητα Ασκήσεις Πηγές 7/3/2018 Γενικά περί έρευνας Εγκυρότητα - αξιοπιστία 14/3/ /3/2018 Εγκυρότητα αξιοπιστία δεοντολογία - Ερευνητικό ερώτημα Υπόθεση έρευνας Τεκμηρίωση Αναζήτηση σε πηγές 1 ΒΙΒΛΙΑ Babbie E. (1989) The practice of Social Research. Belmont, CA: Wadsworth Publishing Company. Cohen, L., & Manion, L. (1997). Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας. (Χ. Μητσοπούλου & Μ. Φιλοπούλου, Μτφρ.). Αθήνα: Μεταίχμιο. Grawitz, M. (1981). Méthodes des sciences sociales. Paris: Dalloz. Neuman, L. W. (2000). Social Research Methods. Qualitative and Quantitative Approaches. Boston: Allyn and Bacon. Robson, C. (2007) Η έρευνα του πραγματικού κόσμου. Αθήνα: Gutenberg. Sieber, J.E. (1992) Planning Ethically Responsible Research. Newbury Park: Sage Βάμβουκας Μ. (1998). Εισαγωγή στην ψυχοπαιδαγωγική έρευνα και μεθοδολογία. Αθήνα: Γρηγόρης. Κυρίδης, Α., & Χρονοπούλου, Α. (2008). Περί επιστημονικής δεοντολογίας και πρακτικής. Αθήνα: τυπωθήτω- Γιώργος Δαρδανός, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Λαμπίρη-Δημάκη, Ι. (1996). Τι είναι μεθοδολογία. Στο Δ. Γ. Τσαούσης (επιμ.), Εισαγωγή στις Πανεπιστημιακές Σπουδές, (σσ ). Αθήνα: Gutenberg. Ψαρρού, Μ.Κ., & Ζαφειρόπουλος, Κ. (2001). Επιστημονική Έρευνα. Αθήνα: τυπωθήτω Γιώργος Δαρδανός. Νούτσος, Π. (1998). Οδηγός ερευνητικής μεθοδολογίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Ανδρεαδάκης, Ν. (2005). Οδηγός για την εκπόνηση και τη σύνταξη γραπτής ερευνητικής εργασίας. Αθήνα: Ατραπός. ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (Αρχείο διδακτορικών διατριβών) 2

3 28/3/ /4/ /4/2018 2/5/2018 9/5/2018 Δειγματοληψία- Μεταβλητές Ποσοτική έρευνα- Περιγραφική Στατιστική Χρήση SPSS Επαγωγική Στατιστική Επαγωγική Στατιστική Επαγωγική Στατιστική Κατσίλλης, Ι. Μ. (1997). Περιγραφική στατιστική εφαρμοσμένη στις κοινωνικές επιστήμες και την εκπαίδευση: Με έμφαση στην ανάλυση με υπολογιστές. Αθήνα : Gutenberg. Κιόχος, Π. (1993). Στατιστική. Αθήνα: Interbooks. 2 Κολύβα-Μαχαίρα, Φ., & Μπόρα-Σέντα, Ευ. (1996). Στατιστική θεωρία και εφαρμογές με ένθετο τυπολόγιο. Θεσσαλονίκη: Ζήτη Λαμπίρη Δημάκη, Ι. (1990). Η Κοινωνιολογία και η μεθοδολογία της. Αθήνα - Κομοτηνή: Σάκκουλας. Μωυσιάδης, Π., Τσάντας, Ν., Χατζηπαντελής, Θ., Μπαγιάτης, Ν. (1999). Ανάλυση δεδομένων με τη βοήθεια στατιστικών πακέτων ( SPSS 7,5, EXCEL '97, S- plus 3,3).Θεσσαλονίκη: Ζήτη. Ρούσσος, Π., & Τσαούσης, Γ. (2006). Στατιστική εφαρμοσμένη στις κοινωνικές επιστήμες Β Αναθεωρημένη Έκδοση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Υφαντόπουλος, Γ.Ν., & Νικολαΐδου, Κ.Ε. (2008). Η στατιστική στην κοινωνική έρευνα. Αθήνα: Gutenberg Χάλκος Γ. (2000). Στατιστική. Αθήνα: Γ. Δαρδανός. Levine, D.M., & Stephan, D.F. (2005). Even you can learn statistics. Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall. 3 Κατσίλλης, Ι. (2006). Επαγωγική Στατιστική. Αθήνα: Gutenberg Ρούσσος, Π., & Τσαούσης, Γ. (2006). Στατιστική εφαρμοσμένη στις κοινωνικές επιστήμες Β Αναθεωρημένη Έκδοση. Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα. 3

4 16/5/ /5/2018 Έρευνα επισκόπησης Σχεδιασμός ερωτηματολογίου και ανάλυση των δεδομένων Ποιοτική Έρευνα 4 Javeau, C. (1996). Η έρευνα με ερωτηματολόγιο. (Κ. Τζαννόνε-Τζώρτζη, επιμ.). Αθήνα: τυπωθήτω Γιώργος Δαρδανός. John, O.P., & Benet-Martinez, V. (2000). Measurement: Reliability, Construct Validation, and Scale Construction. In H.T. Reis & C.M. Judd (eds.) Handbook of Research Methods in Social and Personality Psychology, (pp ). Cambridge University Press. Διαθέσιμο και στον ιστότοπο Σελ από το βιβλίο Kothari, C.R. (2004). Research Methodology Methods & techniques. New Delhi: New Age International. Coffey, A., & Atkinson, P. (1996). Making Sense of Qualitative Data. Complementary Research Strategies. London: Sage. Elliot, J. (2005). Using narrative social research. Qualitative and Qualitative Approaches. London: Sage. LeCompte, M., Millroy, W., & Preissle, J. (Eds) (1992). The Handbook of Qualitative Research in Education. San Diego: Academic Press. Miles, M., & Huberman, A. (1994). Qualitative Data Analysis. Thousand Oaks: Sage. Miles, M.B., & Huberman, A.M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. Thousand Oaks: Sage Patton, M.Q. (1990). Qualitative Evaluation and Research Methods. London: Sage Schwartz, H., & Jacobs, J. (1979). Qualitative Sociology: A Method to the Madness. London: Collier-Macmillan. Silverman, D. (1993). Interpreting Qualitative Data. Methods for Analysing Talk Text And Interaction. London: Sage. Strauss, A. (1987). Qualitative analysis for social scientists. Cambridge: Cambridge University Press. Ιωσηφίδης, Θ. (2003). Ανάλυση Ποιοτικών Δεδομένων στις Κοινωνικές Επιστήμες. Αθήνα. Εκδόσεις Κριτική. Κυριαζή, Ν. (1998). Η κοινωνιολογική έρευνα. Κριτική επισκόπηση των μεθόδων και των τεχνικών. Αθήνα: Ελληνικές επιστημονικές εκδόσεις. 4

5 Θα ανακοινωθούν μαθήματα σε ημέρες Σ/Κ Λυδάκη, Α. (2001). Ποιοτικές μέθοδοι της κοινωνικής έρευνας. Αθήνα: Καστανιώτης. Mason, J. (2003). Η διεξαγωγή της ποιοτικής έρευνας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Σπυριδάκης (2006). Ποιοτική Κοινωνική Έρευνα. Μεθοδολογικές προσεγγίσεις και ανάλυση δεδομένων. Αθήνα: Κριτική. Ανάλυση Περιεχομένου 5 ΒΙΒΛΙΑ Bardin, L. (1996). L analyse de contenu. Paris: PUF. Berelson, Β. (1971). Content Analysis in Communication Research. ΝΥ: Hafner Publishing Company. de Sola Pool, I. (1959). Trends in Content Analysis. Urbana: University of Illinois Press. Krippendorff, K. ( ). Content Analysis: An Introduction to its Methodology. Beverly Hills: Sage Publications. Maingueneau, D. (1998). L analyse du discours. Paris: Seuil. Mucchielli, R. (1988). L analyse de contenu des documents et des communications. Paris: ESF. Weber, R.P. ( ). Basic Content Analysis. Newbury Park, CA: Sage Publications. ΑΡΘΡΑ Potter, J.W., Levine-Donnerstein, D. (1999). Rethinking validity and reliability in content analysis. Journal of Applied Communication Research, 27(3), Hayes, A. F., & Krippendorff, K. (2007). Answering the call for a standard reliability measure for coding data. Communication Methods and Measures, 1, ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ Μπονίδης, Κ. & Ε. Χοντολίδου (1995). Έρευνα σχολικών εγχειριδίων: Από την ποσοτική ανάλυση περιεχομένου σε ποιοτικές μεθόδους ανάλυσης Το παράδειγμα της Ελλάδας. Στο Μ. Βάμβουκας & Α. Χουρδάκης (επιμ.). Παιδαγωγική επιστήμη στην Ελλάδα και στην Ευρώπη: Τάσεις και προοπτικές. Πρακτικά του Ζ Διεθνούς Συνεδρίου της ΠΕΕ. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, σσ Μαυρικάκη, Ε., Αλευριάδου, Α., Σακόγλου, Μ. & Μάνθου, Ε. (2003). «Το κύτταρο είναι κάτι σαν κρέας» Η κατανόηση της έννοιας του κυττάρου από τους μαθητές της Στ 5

6 τάξης του Δημοτικού Σχολείου. Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών Έρευνα και Πράξη, 5, Μαυρικάκη, Ε. & Κυρίδης, Α. (επιμ.). (2003). Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στο ελληνικό Δημοτικό Σχολείο Έρευνα πεδίου. Αθήνα: τυπωθήτω Γιώργος Δαρδανός. Θα ανακοινωθούν μαθήματα σε ημέρες Σ/Κ Κριτική Ανάλυση Λόγου - Εθνογραφία - Ομάδες εστίασης - Μελέτη περίπτωσης - Έρευνα δράση - Θεμελιωμένη θεωρία 13 ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ ΒΙΒΛΙΑ Δοξιάδης, Κ. (2008). Ανάλυση Λόγου Κοινωνικο-φιλοσοφική θεμελίωση. Αθήνα: Πλέθρον. Howarth, D. (2008). Η έννοια του λόγου. (Σ. Καναούτη, Μτφρ.) (Γ. Σταυρακάκης, Επιμ.). Αθήνα: Πολύτροπον. Chouliaraki, L., & Fairclough, N. (1999). Discourse in late modernity. Edinburgh University Press. Fairclough, N. (1995). Critical Discourse Analysis: The critical study οf language. London: Longman. Halliday, M.A.K. & Hasan, R. ( ). Language, context and text: Aspects of language in a social-semiotic perspective. Oxford: Oxford University Press. Joergensen, M., & Phillips, L. (2002). Discourse Analysis as Theory and Method. London: Sage. Maingueneau, D. (1998). L analyse du discours. Paris: Seuil. Potter, J., & Wetherell, M. (1987). Discourse and Social Psychology. London: Sage. Salkie, R. (1995). Text and discourse analysis. London: Routledge. Tonkiss, Fr. (1998). Analysing discourse. In Cl. Seale (ed.), Researching Society and Culture. Thousand Oaks: Sage Wetherell, M., Taylor, S. & Yates, S. J. (2001). Discourse as data: a guide for analysis. London: Sage. ΑΡΘΡΑ Γεωργακοπούλου, Α., & Γούτσος, Δ. (2008). Σύγχρονες τάσεις και κατευθύνσεις της 6

7 ανάλυσης λόγου. Στο A. Μόζερ, A. Μπακάκου-Ορφανού, X. Χαραλαμπάκης & D. Χειλά-Μαρκοπούλου (επιμ.). Γλώσσης χάριν. Τόμος αφιερωμένος από τον Τομέα Γλωσσολογίας στον Καθηγητή Γεώργιο Μπαμπινιώτη, (σσ ). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα Γιαννακοπούλου, Ε. (2006). Λόγος για τη δια βίου μάθηση: μια ανάλυση των νομοθετικών σχεδίων για τη θεσμοθέτηση της δια βίου εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Κριτική, Επιστήμη και Εκπαίδευση, (4), Μιχαηλίδου, Μ. (2006). Ανάλυση λόγου, ταυτότητα και επικοινωνία. Στο Θ. Ιωσηφίδης & Μ. Σπυριδάκης (επιμ.) Ποιοτική Κοινωνική Έρευνα. Μεθοδολογικές προσεγγίσεις και ανάλυση δεδομένων. Αθήνα: Κριτική. Stamou, A.G. (2001). The representation of non-protesters in a student and teacher protest: a Critical Discourse Analysis of news reporting in a Greek newspaper. Discourse & Society 12(5), ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ Critical Discourse Analysis, Discourse Analysis, Discourse, Discourse & Society ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΑ Κωνσταντινίδου, Ευθ. (2000). Η κατασκευή της εθνικής ταυτότητας στα ελληνικά σχολικά βιβλία ιστορίας: Μια κριτική κοινωνικοψυχολογική προσέγγιση. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ψυχολογίας: Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή. Στάμου, Α. (2004). Αναπαραστάσεις της οικοτουριστικής δραστηριότητας από επισκέπτες προστατευόμενων περιοχών και η δημόσια κατασκευή τους από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης: Αδημοσίευτη Διδακτορική Διατριβή. Barnsley, J., & Ellis, D. (1992). Research for Change: Participatory Action Research for community Groups. Vancouver: The Women s Research Centre. Berger, J. (!993). Η εικόνα και το βλέμμα. Αθήνα: Οδυσσέας Morgan, D. (1997). Focus groups as qualitative research. London: Sage 7

8 Plummer, K. (2000). Τεκμήρια ζωής. Εισαγωγή στα προβλήματα και τη βιβλιογραφία μιας ανθρωπιστικής μεθόδου. Αθήνα: Gutenberg. Richardson,L. (2000). Evaluating ethnography. Qualitative Inquiry, 6(2), Ζυγούρη, Ε. (2007). Η ετοιμότητα των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης να υλοποιήσουν τις αρχές, τους στόχους, τις μεθοδολογικές και διδακτικές προσεγγίσεις, όπως αυτές προτείνονται στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) για την περιβαλλοντική εκπαίδευση. Παν/μιο Δ. Μακεδονίας, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης: Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή. Θανοπούλου, Μ., & Πετρονώτη, Μ. (1987). Βιογραφική προσέγγιση: Μια άλλη πρόταση για την κοινωνιολογική θεώρηση της ανθρώπινης εμπειρίας. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 64. Ιωσηφίδης, Θ. (2006). Θεμελιωμένη θεωρία (Grounded Theory) και ανάλυση ποιοτικών δεδομένων: δύο ερευνητικά παραδείγματα. Στο Θ. Ιωσηφίδης & Μ. Σπυριδάκης (επιμ.)ποιοτική Κοινωνική Έρευνα. Μεθοδολογικές προσεγγίσεις και ανάλυση δεδομένων. Αθήνα: Κριτική. Τσιώλης, Γ. (2006) Ιστορίες ζωής και βιογραφικές αφηγήσεις. Η βιογραφική προσέγγιση στην κοινωνιολογική ποιοτική έρευνα. Αθήνα: Κριτική. ΑΣΚΗΣΗ 1 Ερευνητικά προβλήματα και τεκμηρίωση Σε μία σελίδα: 1. Να γράψετε 1-3 προτάσεις στις οποίες να διατυπώνετε ένα ερευνητικό πρόβλημα. Θυμηθείτε, τα ερευνητικά προβλήματα αφορούν έννοιες και όχι συγκεκριμένες μεταβλητές. Θα πρέπει επίσης μέσα σε αυτές τις προτάσεις να περιλαμβάνεται και ο σκοπός της έρευνας που προτείνετε. Εφόσον αναφερόμαστε σε ποσοτική έρευνα, το ερευνητικό πρόβλημα θα πρέπει να υπόκειται σε ποσοτικές μεθόδους. 2. Να γράψετε μία παράγραφο (όχι πάνω από 150 λέξεις) που να τεκμηριώνει το ερευνητικό σας πρόβλημα. 8

9 3. Να γράψετε μία ή περισσότερες υποθέσεις έρευνας που προκύπτουν από το ερευνητικό σας πρόβλημα. Θυμηθείτε ότι οι υποθέσεις συσχετίζουν μεταβλητές και όχι έννοιες. Μπορείτε απλά να παραθέσετε τις υποθέσεις σας. Καθώς γράφετε έχετε υπόψη τα εξής: Αυτό που γράφω θα ήταν κατανοητό σε όποιον το διάβαζε; Μήπως χρησιμοποιώ πολύ δύσκολη γλώσσα; Θα έπειθε η τεκμηρίωσή μου έναν μη ειδικό στο χώρο ενδιαφέροντός μου ότι αξίζει τον κόπο να πραγματοποιηθεί αυτή η έρευνα; Η εργασία θα πρέπει να είναι γραμμένη σε διπλό διάστημα και γραμματοσειρά Times New Roman 12 στιγμών. Όλη η εργασία θα πρέπει να χωρά σε ΜΙΑ ΜΟΝΟ ΣΕΛΙΔΑ. Εάν είναι μεγαλύτερη, τότε έχετε γράψει πολλά και το πιο πιθανό είναι ότι είστε ασαφείς και ανακριβείς. Φέρτε 5 ΑΝΤΙΓΡΑΦΑ της εργασίας σας στην τάξη την επόμενη εβδομάδα. Μην συρράψετε τα αντίγραφα. ΑΣΚΗΣΗ 2 Άσκηση στην περιγραφική στατιστική στο SPSS (οι οδηγίες θα δοθούν προφορικά) ΑΣΚΗΣΗ 3 Άσκηση στην επαγωγική στατιστική στο SPSS (οι οδηγίες θα δοθούν προφορικά) ΑΣΚΗΣΗ 4 Σχεδιασμός ερωτηματολογίου σε επιλεγμένο θέμα ΑΣΚΗΣΗ 5 9

10 Να βρείτε και να μελετήσετε το άρθρο «Frith, K., Shaw, P. & Cheng, H. (2005). The construction of beauty: a cross-cultural analysis of women s magazine advertising. Journal of Communication,55(1, 56 70» ώστε να είστε σε θέση να απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα: 1. Τι είδους έρευνα είναι; 2. Ποια η μονάδα ανάλυσης (Ποιος ή τι παρατηρήθηκε); 3. Περιγράψτε το δείγμα - Πώς επιλέχθηκε - Ποιος ήταν ο πληθυσμός - Τι είδους δεδομένα συγκέντρωσε ο ερευνητής - Ποια ήταν η υπόθεση. 4. Ποιες οι εξαρτημένες και οι ανεξάρτητες μεταβλητές; 5. Ποιοι οι περιορισμοί στην έρευνα; 10