Διάγνωση και θεραπεία του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Διάγνωση και θεραπεία του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου"

Transcript

1 Διάγνωση και θεραπεία του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου Απόστολος Μαντίδης Πλοίαρχος (ΥΙ), Γαστρεντερολόγος, Διευθυντής Γαστρεντερολογικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών ΕΙΣΑΓΩΓΗ τις αρχές του 20ου αιώνα η ιατρική αναγνώριζε ότι υπάρχουν μόνο οργανικές αρρώστιες, δηλαδή 6λά6ες μέσα στον πεπτικό σωλήνα, όπως οι καλοήθεις και κακοήθεις όγκοι, οι κάθε είδους φλεγμονές του στομάχου ή των εντέρων. Έτσι, τα συμπτώματα σε ασθενείς χωρίς οργανικές 6λά6ες, αποδίδονταν σε ψυχιατρικά ή ψυχολογικά προβλήματα. Μετά τα μέσα της δεκαετίας του '50, χάρη στην τεχνολογική εξέλιξη, ανακαλύφθηκαν μέθοδοι μέτρησης των διαφόρων παραμέτρων της συσπαστικής λειτουργίας του στομάχου και των εντέρων. Αφού αρχικά αναγνωρίστηκε η φυσιολογική λειτουργία, έγινε δυνατή η τεκμηρίωση και η διάγνωση των διαταραχών της κινητικής λειτουργίας και της προώθησης του περιεχομένου του στομάχου και των εντέρων, που προκαλούσαν συμπτώματα. Έτσι ανακαλύφθηκε, για παράδειγμα, ότι η διαταραχή των συσπάσεων του εντέρου και ο ρυθμός προώθησης του περιεχομένου του προκαλεί πόνο ή μετεωρισμό ή/ και 149

2 ΚΟΙΝΩΝΊΑ & ΥΓΕΊΑ IV διαταραχή των κενώσεων. Με τον τρόπο αυτό έγινε δυνατόν να εξηγηθούν τα συμπτώματα πολλών ασθενών χωρίς οργανική νόσο, ο οποίοι προηγουμένως θεωρούνταν «ψυχοσωματικοί». Τα τελευταία 10 χρόνια ανακαλύφθηκε ότι σε ένα ποσοστό των ασθενών χωρίς οργανική νόσο και χωρίς διαταραχή της συσπαστικότητας, τα συμπτώματα οφείλονται σε διαταραχή της αισθητικής λειτουργίας των σπλάχνων. Έγινε γνωστό ότι σε όλες τις περιοχές του πεπτικού σωλήνα υπάρχουν «νευρικοί αισθητήρες» που διεγείρονται από διάφορα ερεθίσματα όπως, η διάταση του αυλού, η ισχύς των συσπάσεων του τοιχώματος, η ποσότητα και η σύσταση του περιεχομένου κ.λπ. Τα αισθητικά νεύρα μεταφέρουν αυτές τις πληροφορίες στις αντίστοιχες περιοχές του εγκεφάλου, ο οποίος αφού τις επεξεργαστεί δίνει τις απαιτούμενες εντολές στο εντερικό νευρικό σύστημα για ανάλογες ρυθμίσεις και μεταβολές της λειτουργίας του. Ανακαλύφθηκε λοιπόν, ότι υπερευαισθησία των αισθητικών νεύρων, δηλαδή η διέγερση τους με πολύ μικρότερης, σε σχέση με τη φυσιολογική, έντασης ερεθίσματα ενεργοποιεί λανθασμένα τη λειτουργία του πεπτικού σωλήνα προκαλώντας αντίστοιχα συμπτώματα. Με την ανακάλυψη αυτή μειώθηκε ακόμη περισσότερο η δεξαμενή των ασθενών που θεωρούσαμε ψυχοσωματικούς. Είναι πολύ πιθανό ότι νέες ανακαλύψεις στο μέλλον θα οδηγήσουν σε περαιτέρω μείωση του αριθμού των ασθενών χωρίς οργανική νόσο με ανεξήγητα συμπτώματα. Είναι επίσης τεκμηριωμένο ότι τα ίδια λειτουργικά συμπτώματα από το έντερο προκαλούνται με διαφορετικούς μηχανισμούς. Αυτή η πολυπαραγοντική πρόκληση των λειτουργικών συμπτωμάτων, αποδίδεται στην πολυσύνθετη λειτουργία του άξονα εγκεφάλου-εντερικού νευρικού συστήματος, που εν πολλοίς παραμένει αδιευκρίνιστη. Αυτή η πολυπλοκότητα των μηχανισμών ελέγχου της εντερικής λειτουργίας είναι η αιτία της μεγάλης καθυστέρησης στην τεκμηρίωση και κυρίως στη θεραπεία των λειτουργικών παθήσεων του πεπτικού συστήματος όπως, εν προκειμένω, του ευερέθιστου έντερου που είναι η συχνότερη από αυτές. Η σταδιακή κατανόηση της παθογένειας των λειτουργικών συμπτωμάτων, άλλαξε και τον τρόπο που η ιατρική πρέπει να προσεγγίζει το πρόβλημα των 150

3 ΔΙΆΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΌΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΕΡΈΘΙΣΤΟΥ ΈΝΤΕΡΟΥ λειτουργικών ασθενών. Ο σύγχρονος γιατρός δεν θα πρέπει να στηρίζεται σε αυτό που μπορεί να δει ή να μετρήσει με τις εξετάσεις, αλλά πρέπει να δίνει σημασία στις πληροφορίες που του δίνει ο άρρωστος για το τι αισθάνεται. Όποια συμπτώματα περιγράφει ο λειτουργικός ασθενής, πράγματι τα αισθάνεται, αλλά αυτά δεν είναι μετρήσιμα. Από την άλλη πλευρά η θεραπεία, δεν θα πρέπει να έχει στόχο πώς ο γιατρός θα μπορέσει να αποκαταστήσει τις οργανικές αρρώστιες και τις παθολογικές λειτουργίες, αλλά πρέπει να έχει σκοπό να ανακουφίσει τον άρρωστο από συμπτώματα, που δεν μπορεί να τεκμηριώσει με την κλινική εξέταση ή με κάποια εργαστηριακή διαγνωστική μέθοδο. Τα παραπάνω δεδομένα ισχύουν απόλυτα για το ευερέθιστο έντερο, του οποίου την αιτιολογία και την παθοφυσιολογία, δηλαδή τους μηχανισμούς πρόκλησης των συμπτωμάτων, εξακολουθούμε εν πολλοίς να μην γνωρίζουμε. Επιπλέον, παρά την τεχνολογική δυνατότητα μέτρησης πολλών παραμέτρων της εντερικής λειτουργίας, εξακολουθούμε να μην έχουμε μια εργαστηριακή μέθοδο άμεσης διάγνωσης της πάθησης, η οποία εξακολουθεί να στηρίζεται στον αποκλεισμό της οργανικής νόσου του εντέρου ή μιας συστηματικής ασθένειας που επηρεάζει και την εντερική λειτουργία. Τέλος, η θεραπεία του ευερέθιστου εντέρου εξακολουθεί να είναι εμπειρική. ΔΙΑΓΝΩΣΗ Πα να κατανοηθεί η διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών με ευερέθιστο έντερο θα πρέπει να αναφερθούν τα συμπτώματα με τα οποία προσέρχονται οι ασθενείς στον γιατρό. Κατά καιρούς έχουν προταθεί διάφορα συμπτωματικά διαγνωστικά κριτήρια για το ευερέθιστο έντερο, τα οποία βασίζονται σε ειδικές κλινικές έρευνες. Νεότερα δεδομένα οδήγησαν σε πολλές αλλαγές αυτών των συμπτωματικών κριτηρίων. Τα πλέον αποδεκτά σήμερα είναι αυτά που προτάθηκαν από ομάδες ειδικών το 1999 και είναι γνωστά ως διαγνωστικά κριτήρια Ρώμης Π. Σύμφωνα με τα κριτήρια αυτά ευερέθιστο έντερο έχουν ασθενείς με κοιλιακό πόνο ή δυσφορία, συνολικά για τουλάχιστον 3 μήνες τον προηγούμενο 151

4 ΚΟΙΝΩΝΊΑ & ΥΓΕΊΑ IV χρόνο, όχι κατ' ανάγκη συνεχόμενους, τα οποία ανακουφίζονται με την αποβολή αερίων και κοπράνων και συνδυάζονται οπωσδήποτε με αλλαγή των κενώσεων. Ως μεταβολές των κενώσεων θεωρούνται η αλλαγή ή η εναλλαγή στη συχνότητα των κενώσεων (δυσκοιλιότητα = λιγότερες από 3 κενώσεις την εβδομάδα και διάρροια = περισσότερες από 3 κενώσεις την ημέρα) και η αλλαγή στη σύσταση των κοπράνων (σκυβαλοειδή και σκληρά ή διαρροϊκά σε περισσότερο από το l k των κενώσεων), ή η αποβολή βλέννης μέχρι και στο l U των κενώσεων ή η ύπαρξη μετεωρισμού (φούσκωμα) ή αισθήματος ατελούς αφόδευσης (αίσθημα ότι δεν αποβλήθηκαν όλα τα κόπρανα και πρέπει να ξαναγίνει κένωση) σε περισσότερες από το l U των ημερών διάρκειας των συμπτωμάτων. Πολλοί ασθενείς με ευερέθιστο έντερο περιγράφουν ένα ποικίλο φάσμα συμπτωμάτων που δεν μπορούν να δικαιολογηθούν από άλλη αρρώστια και δεν έχουν σχέση με το έντερο, όπως πόνοι στην πλάτη, πόνοι στην πύελο ή στο θώρακα, κόπωση και καταβολή, αϋπνία, μυαλγίες, κεφαλαλγία, τάση προς λιποθυμία, δυσκολία στη συγκέντρωση, δυσμηνόρροια ή και δυσπαρεύνοια (επώδυνη σεξουαλική επαφή) ή ακόμη και διαταραχές στην ούρηση. Τα συμπτώματα αυτά αποδίδονται σε συνύπαρξη σωματικής υπερευαισθησίας, πέραν της σπλαχνικής. Η πρώτη ενέργεια του γιατρού όταν εξετάζει έναν ασθενή τα συμπτώματα του οποίου πιθανολογεί ότι οφείλονται σε ευερέθιστο έντερο, είναι να αποκλείσει ότι αυτά προκαλούνται από οργανική νόσο, δηλαδή από μια βλάβη ή βλάβες στον αυλό ή στο τοίχωμα του εντέρου. Η ανάγκη αποκλεισμού της οργανικής νόσου γίνεται επιτακτικότερη λόγω της συνεχώς αυξανόμενης συχνότητας και μείωσης της ηλικιακής εμφάνισης του καρκίνου του παχέος εντέρου. Αν υπάρχουν συμπτώματα «συναγερμού» δηλαδή συμπτώματα υψηλής υποψίας για οργανική βλάβη, όπως η απώλεια αίματος με τις κενώσεις, ο πυρετός, οι νυκτερινές κενώσεις, η πολύ συχνή ανάγκη για κένωση ή αναιμία, ο γιατρός υποχρεούται άμεσα να ελέγξει το παχύ έντερο ανεξάρτητα από την ηλικία του ασθενούς. Δυστυχώς όμως, ο διαχωρισμός της οργανικής από τη λειτουργική αρρώστια στο κλινικό επίπεδο δεν είναι εύκολος και ασφαλής, γιατί συχνά τα 152

5 ΔΙΆΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΌΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΕΡΈΘΙΣΤΟΥ ΈΝΤΕΡΟΥ συμπτώματα είναι τα ίδια σε οργανικές και λειτουργικές παθήσεις και συνεπώς μη διαγνωστικά, ενώ συνήθως και στην κλινική εξέταση δεν υπάρχουν διαγνωστικά ευρήματα. Η εξέταση εκλογής για τον αποκλεισμό οργανικής νόσου, ακόμη και σε ασθενείς χωρίς συμπτώματα υψηλής υποψίας για οργανική νόσο, είναι η κολονοσκόπηση ή σωστότερα στην ελληνική γλώσσα κολοσκόπηση. Έχει γίνει μεγάλη συζήτηση και έρευνα για το αν είναι επιστημονικά σωστό και οικονομικά συμφέρον να γίνεται κολοσκόπηση σε όλους τους ασθενείς με συμπτώματα που υποδηλώνουν ευερέθιστο έντερο, που είναι η συχνότερη πάθηση του πεπτικού συστήματος. Μονολεκτική απάντηση δεν μπορεί να δοθεί. Μια λογική λύση, που άλλωστε προτείνεται από τους διεθνείς ιατρικούς φορείς, είναι να γίνεται εξαρχής κολοσκόπηση σε όλους τους ασθενείς άνω των 40 ετών, λόγω της αυξημένης πιθανότητας οργανικής Βλάβης με την αύξηση της ηλικίας. Η πρακτική αυτή εξυπηρετεί παράλληλα και την ανάγκη προληπτικού ελέγχου, δηλαδή την αναζήτηση ατόμων με προκαρκινικές καταστάσεις, όπως οι πολύποδες του παχέος εντέρου, οι οποίοι σημειωτέον δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα έως ότου μεγαλώσουν σημαντικά ή εξαλλαγούν σε καρκίνο, οπότε και μπορεί να αιμορραγήσουν ή να προκαλέσουν απόφραξη του εντέρου. Είναι ευνόητο ότι κολοσκόπηση θα πρέπει να κάνουν εξαρχής και όσοι έχουν θετικό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου ή πολυπόδων του παχέος εντέρου δεδομένης της αυξημένης επίπτωσης τους στους συγγενείς πρώτου βαθμού. Οι ασθενείς μικρότερης ηλικίας μπορεί αρχικά να αντιμετωπισθούν ως έχοντες ευερέθιστο έντερο, αν πληρούνται τα διαγνωστικά κριτήρια που προαναφέρθηκαν. Η πρακτική αυτή θεωρείται ασφαλής. Όταν ασθενείς στους οποίους τέθηκε αρχικά με κλινικά κριτήρια η διάγνωση του ευερέθιστου εντέρου παρακολουθήθηκαν επί έξι χρόνια, οργανική νόσο εμφάνισε το 0,5-6% από αυτούς, δεδομένο που τεκμηριώνει ότι ο κίνδυνος αρχικού διαγνωστικού λάθους δεν είναι πολύ μεγάλος. Τελικά, σε κολοσκόπηση θα υποβληθούν όσοι από τους ασθενείς αυτούς δεν θα ανταποκριθούν στη θεραπεία του ευερέθιστου εντέρου για δύο ως τέσσερις εβδομάδες. Επίσης θα πρέπει να υποβληθούν σε κολοσκόπηση όλοι οι ασθενείς που φοβούνται ότι μπορεί να έχουν καρκίνο στο έντερο, γιατί, όπως θα εξηγηθεί στη συνέχεια, η διαβεβαίω- 153

6 ΚΟΙΝΩΝΊΑ & ΥΓΕΊΑ IV ση πολλών ασθενών για απουσία οργανικής νόσου με μια αρνητική κολοσκόπηση αποτελεί ένα αποτελεσματικό θεραπευτικό χειρισμό. Το ευερέθιστο έντερο, όπως και άλλες λειτουργικές παθήσεις, έχουν την τάση να είναι χρόνιες. Έτσι, προκύπτει το πρόβλημα έγκαιρης διάγνωσης οργανικής νόσου που θα εμφανιστεί σε κάποια φάση της ζωής του ασθενή. Αυτό θα στηριχθεί στην αναγνώριση από τους ασθενείς της αλλαγής στο είδος και τα χαρακτηριστικά των συμπτωμάτων του και στην ικανότητα του γιατρού να εκτιμήσει την ανάγκη για πρώτη ή νέα κολοσκόπηση. Παράλληλη ενέργεια του γιατρού με τον αποκλεισμό της οργανικής νόσου στο παχύ έντερο είναι και ο αποκλεισμός μιας άτυπης φλεγμονώδους νόσου του λεπτού εντέρου, μιας μικροβιακής ή ιογενούς λοίμωξης, της δυσανεξίας στη λακτόζη του γάλακτος, της εντεροπάθειας από γλουτένη και μιας συστηματικής νόσου που προκαλεί συμπτώματα από το παχύ έντερο, όπως ο υποθυρεοειδισμός ή υπερθυρεοειδισμός, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι ρευματοπάθειες κ.λπ. Οι παραπάνω πιθανότητες διερευνούνται με εργαστηριακές εξετάσεις αίματος και κοπράνων ή με ενδοσκοπικές και απεικονιστικές μεθόδους. ΘΕΡΑΠΕΙΑ Όπως ήδη αναφέρθηκε, η θεραπεία του ευερέθιστου εντέρου είναι εν πολλοίς εμπειρική και κατά κανόνα όχι απαραίτητα φαρμακευτική, παρά την εντύπωση και συχνά απαίτηση των ασθενών για χορήγηση ενός φαρμάκου που θα εξαφανίσει τα συμπτώματα. Για να γίνει κατανοητή η απουσία μιας ειδικής, τυποποιημένης και αποτελεσματικής θεραπείας για το ευερέθιστο έντερο, θα επιχειρηθεί η παρουσίαση των διάφορων θεραπευτικών προσεγγίσεων για αντιμετώπιση-διόρθωση των υποκείμενων μηχανισμών που προκαλούν τα συμπτώματα. Σύμφωνα με αυτά που γνωρίζουμε ως σήμερα, λειτουργικές παθήσεις, όπως το ευερέθιστο έντερο, θα προκύψουν σε κάποια συγκεκριμένη στιγμή της ζωής ενός ατόμου αν, από συχνά άγνωστο αίτιο και μηχανισμό, ευαισθητο- 154

7 ΔΙΆΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΌΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΕΡΈΘΙΣΤΟΥ ΈΝΤΕΡΟΥ ποιηθεί το εντερικό νευρικό σύστημα. Μόνο στο ένα πέμπτο περίπου των ασθενών τα συμπτώματα εμφανίζονται μετά από ένα επεισόδιο γαστρεντερίτιδας. Διάφορα συνεχή ή περιοδικά ερεθίσματα προς το ευαισθητοποιημένο εντερικό νευρικό σύστημα πυροδοτούν την απορύθμιση της κινητικής και αισθητικής εντερικής Λειτουργίας που προκαλεί συνεχή ή διαλείποντα συμπτώματα. Με τις μέχρι τώρα γνώσεις τις ιατρικής και της φαρμακολογίας, δεν υπάρχει τρόπος πρόληψης της ευαισθητοποίησης ή τρόπος απευαισθητοποίησης του εντερικού νευρικού συστήματος ή αναστολής του μηχανισμού πυροδότησης της απορύθμισης της εντερικής λειτουργίας. Επίσης, επί του παρόντος, δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης της σπλαχνικής υπερευαισθησίας. Κατόπιν αυτών, οι μόνες δυνατότητες που έχουμε είναι να μειώσουμε την ένταση των συμπτωμάτων που οφείλονται στις παθολογικές εντερικές συσπάσεις χρησιμοποιώντας ειδικά σπασμολυτικά του εντερικού μυϊκού τοιχώματος και να μειώσουμε τους παράγοντες που πυροδοτούν την απορύθμιση της εντερικής λειτουργίας. Οι κύριοι παράγοντες πυροδότησης είναι το stress, η λήψη γεύματος και οι ψυχολογικές διαταραχές. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΉ ΘΕΡΑΠΕΊΑ Τα ειδικά αντισπασμοδικά των λείων μυϊκών ινών του παχέος εντέρου, έχουν στόχο τη μείωση του πόνου από ισχυρές παθολογικές συσπάσεις, κυρίως του αριστερού τμήματος του παχέος εντέρου. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες έρευνες, τα φάρμακα αυτά έχουν σχετικά μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα από το εικονικό φάρμακο, αλλά ίσως περισσότερη για τα μεταγευματικά συμπτώματα. ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ ΤΩΝ ΑΊΤΙΩΝ ΠΥΡΟΔΌΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΜΠΤΩΜΆΤΩΝ To Stress Ο γνωστότερος παράγοντας πυροδότησης των συμπτωμάτων είναι το κάθε είδους stress. Το stress μπορεί να αποδιοργανώσει όλους τους ανθρώπους, ακόμα και τα υγιή άτομα, αλλά επηρεάζει κάθε φορά με διαφορετικό τρόπο το 155

8 ΚΟΙΝΩΝΊΑ & ΥΓΕΊΑ IV κάθε άτομο, αλλά ακόμη και το ίδιο άτομο ανάλογα με τη συναισθηματική κατάσταση τη δεδομένη στιγμή, την εμπειρία του από συγκεκριμένα συμπτώματα, την αναμονή της επίδρασης ενός γεγονότος, κ.ο.κ. Έτσι εξηγείται γιατί ένα συγκεκριμένο στρεσσογόνο ερέθισμα επηρεάζει ή όχι και σε διαφορετικό βαθμό τον κάθε ασθενή με ευερέθιστο έντερο. Η κατανόηση αυτού του πολύπλοκου μηχανισμού από τον ασθενή και η εκπαίδευση του στην αντιμετώπιση του καθημερινού stress μπορεί να έχει ευεργετική επίδραση. Είναι καθοριστικής σημασίας η ιατρική παρέμβαση για τη μείωση του stress, του φόβου και της ανησυχίας που δημιουργούν τα συμπτώματα των λειτουργικών παθήσεων. Ο γιατρός πρέπει να αφιερώσει χρόνο και να είναι ιδιαίτερα πειστικός. Ο ασθενής πρέπει να διαβεβαιωθεί και να πεισθεί ότι δεν έχει οργανική νόσο, ούτε έχει αυξημένο κίνδυνο να πάθει καρκίνο και ότι τα συμπτώματα του προκαλούνται από διαταραχή της κινητικής και αισθητικής λειτουργίας του παχέος εντέρου. Αν και οι περισσότεροι ασθενείς δεν δέχονται ότι η κακή τους ψυχολογία μπορεί να φταίει για το πρόβλημα, πρέπει να διαβεβαιωθούν ότι η ανησυχία και η κακή ποιότητα ζωής που προκαλούν συμπτώματα αποτελούν ένα τύπο stress. 'Οταν ο άρρωστος αρχίζει και κατανοεί τους μηχανισμούς, αποδέχεται όλο και περισσότερο το πρόβλημα. Και βέβαια πρέπει οι άρρωστοι να ενθαρρυνθούν να ανέχονται τα μικροσυμπτώματα και να αντιμετωπίζουν με άλλο μάτι το καθημερινό τους stress. Η επιμελής, έγκυρη και πειστική ιατρική ενημέρωση των ασθενών, αποτελεί έναν τύπο γνωσιακής ψυχοθεραπείας. Η γνώση, η διαβεβαίωση και η πίστη του λειτουργικού χαρακτήρα της νόσου έχει καλά αποτελέσματα. Αυτός είναι ο μηχανισμός με τον οποίο μια αρνητική κολοσκόπηση οδηγεί σε συμπτωματική βελτίωση, όπως και η δράση των εικονικών φαρμάκων. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των ερευνών μελέτης της αποτελεσματικότητας διαφόρων φαρμάκων στη θεραπεία του ευερέθιστου εντέρου και των άλλων λειτουργικών παθήσεων είναι τα υψηλά ποσοστά αποτελεσματικότητας του εικονικού φαρμάκου. Φαίνεται πως περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς θα βελτιωθούν από το εικονικό φάρμακο (για παράδειγμα από ζάχαρη ή σκόνη δημητριακού). Η υψηλή αποτελεσματικότητα του εικονικού φαρμάκου 156

9 ΔΙΆΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΌΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΕΡΈΘΙΣΤΟΥ ΈΝΤΕΡΟΥ περιορίζει την αποδοχή δραστικών φαρμάκων που έχουν θετική αποτελεσματικότητα μόνο κατά 10-15% αυτής του εικονικού φαρμάκου. Είναι εύλογο το ερώτημα πολλών ασθενών, αν υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος ανάπτυξης οργανικής νόσου στους ασθενείς με ευερέθιστο έντερο. Η απάντηση είναι σαφής, ότι το ευερέθιστο έντερο δεν αποτελεί παράγοντα κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου ή άλλης οργανικής εντερικής νόσου. Ο κίνδυνος είναι ίδιος με τα άτομα ίδιας ηλικίας και φύλου με τους ίδιους γενετικούς και περιβαλλοντικούς προδιαθετικούς παράγοντες. Ψυχολογικές διαταραχές Υπάρχουν αντικρουόμενα δεδομένα για το αν οι ασθενείς με ευερέθιστο έντερο έχουν άγχος, κατάθλιψη, σωματοποίηση, φοβίες ή άλλες ψυχολογικές διαταραχές περισσότερο συχνά από ότι ο γενικός πληθυσμός. Αυτό πράγματι έχει διαπιστωθεί σε πολλές μελέτες ασθενών που προσέρχονται στη δευτεροβάθμια ή και τριτοβάθμια περίθαλψη, αλλά δεν ισχύει για το σύνολο των ασθενών με ευερέθιστο έντερο, αφού η συντριπτική πλειονότητα τους δεν πηγαίνει στον γιατρό ούτε ζητά ιατρική βοήθεια. Οι ασθενείς που καταφεύγουν στον γιατρό, σε σχέση με αυτούς που δεν ζητούν ιατρική βοήθεια, έχουν περισσότερα και εντονότερα συμπτώματα, έχουν συχνότερα ως προέχον σύμπτωμα τον πόνο, είναι πολύ ευαίσθητοι στα ιατρικά θέματα, πηγαίνουν στον γιατρό με το παραμικρό, είναι πιο νευρωτικοί και φοβούνται περισσότερο ότι έχουν οργανική αρρώστια. Διερευνήθηκε αρκετά το αν τα συμπτώματα προκαλούν οι ψυχολογικές διαταραχές ή η κακής ποιότητας ζωή. Ειδικές μελέτες έδειξαν ότι στο 85% των περιπτώσεων η ψυχολογική διαταραχή προηγείται ή εμφανίζεται ταυτόχρονα. Με την ελπίδα ότι θεραπεύοντας την ψυχολογική διαταραχή θα βελτιωθούν τα εντερικά συμπτώματα, έγιναν μελέτες με τη χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, που θεωρείται ότι μπορεί να μειώνουν τη σπλαχνική υπερευαισθησία. Πρόσφατες μετα-αναλύσεις τέτοιων μελετών έδειξαν ότι πράγματι τα φάρμακα αυτά βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των αρρώστων, οι ασθενείς δεν χρειάζονται διαιτητικές τροποποιήσεις, βελτιώνουν την εργασιακή τους λειτουργία, 157

10 ΚΟΙΝΩΝΊΑ & ΥΓΕΊΑ IV δεν χάνουν ώρες εργασίας, αλλά δεν βελτιώνουν τον πόνο και τον μετεωρισμό. Παρά το γεγονός ότι μελέτες έδειξαν σημαντική και παρατεταμένη βελτίωση των συμπτωμάτων με εφαρμογή ψυχοθεραπείας ακόμη και υπνοθεραπείας σε σοβαρές περιπτώσεις ευερέθιστου εντέρου, εντούτοις οι μετα-αναλύσεις των διαθέσιμων για σύγκριση μελετών δεν επιβεβαίωσαν αυτή τη σημαντική ευεργετική επίδραση. Η λήψη τροφής Είναι λογικό η δυσλειτουργία του εντέρου που προκαλεί συμπτώματα να είναι μεγαλύτερη στις περιόδους που και το φυσιολογικό έντερο συσπάται περισσότερο. Αυτό συμβαίνει με την αφύπνιση, που ενεργοποιεί άμεσα την συσπαστική δραστηριότητα του εντέρου. Υπενθυμίζεται ότι οι ασθενείς με ευερέθιστο έντερο δεν έχουν συμπτώματα στον ύπνο, ούτε τις πρωινές ώρες. Το δεύτερο μεγάλο ερέθισμα είναι η λήψη φαγητού. Με τη λήψη γεύματος η εντερική συσπαστικότητα διπλασιάζεται και είναι τόσο μεγαλύτερη όσο λιπαρότερο είναι το γεύμα και όσο μεγαλύτερη ποσότητα φυτικών ινών περιέχει. Έτσι, οι μισοί περίπου ασθενείς με ευερέθιστο έντερο, έχουν περισσότερα συμπτώματα μετά το φαγητό, που οφείλεται σε με μια παθολογική συσπαστική ανταπόκριση στη λήψη γεύματος. Αν και οι περισσότεροι ασθενείς ενοχοποιούν το είδος της τροφής που έλαβαν για τα συμπτώματα τους, η βασική αιτία είναι αυτή καθαυτή η λήψη της. Τροφές Πολλοί ασθενείς ζητούν από τον γιατρό ειδική δίαιτα και αυτός συνήθως αυθαίρετα, συνιστά διακοπή λήψης λαχανικών, χορταρικών και γενικά φυτικών ινών. Ειδικές μελέτες σε δυτικές χώρες έδειξαν ότι οι συχνότερα ενοχλητικές τροφές, κυρίως σε αυτούς που έχουν ευερέθιστο έντερο τύπου δυσκοιλιότητας με φούσκωμα και πόνο, είναι τα γαλακτοκομικά, η σοκολάτα, τα εσπεριδοειδή, τα σιτηρά, και τα όσπρια. Είναι εύλογο το ερώτημα, για τον μηχανισμό με τον οποίο μπορεί να προκαλούν συμπτώματα μερικές τροφές. Επειδή στο ευερέθιστο έντερο υπάρχει υπερευαισθησία στη διάταση του παχέος εντέρου, είναι ευνόητο ότι προκαλούν 158

11 ΔΙΆΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΌΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΕΡΈΘΙΣΤΟΥ ΈΝΤΕΡΟΥ συχνότερα και περισσότερο πόνο και μετεωρισμό οι τροφές που διασπούμενες από την εντερική χλωρίδα προκαλούν παραγωγή αερίων. Αυτό συμβαίνει συνήθως με ορισμένα όσπρια, το λάχανο, το κουνουπίδι, τα κρεμμύδια, τους ξηρούς καρπούς, τις αγκινάρες και τον αρακά. Έχει διερευνηθεί επίσης η πιθανότητα ύπαρξης ευαισθησίας σε ορισμένες τροφές. Όλοι οι άνθρωποι έχουν ευαισθησία σε μια-δυο τροφές, ή ένα ποτό. Φαίνεται όμως ότι στους ασθενείς με ευερέθιστο έντερο, αυξάνονται οι ευαισθησίες σε συγκεκριμένες τροφές, που προηγουμένως δεν γίνονταν αντιληπτές. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα, φαίνεται ότι μάλλον δεν πρόκειται για δυσανεξία στη συγκεκριμένη τροφή, αλλά στη λήψη της σε φάση ευαισθητοποίησης του ασθενή. Έτσι εξηγείται γιατί η ίδια τροφή πολλές φορές δεν προκαλεί συμπτώματα, ενώ άλλες συνδέεται από τον ασθενή με έντονα συμπτώματα. Η ίδια εξήγηση ισχύει και για την πρόκληση συμπτωμάτων από σχεδόν όλες τις τροφές σε φάση ψυχολογικού stress, αλλά όχι στις διακοπές και στα σαββατοκύριακα. Ισχύει άραγε αυτό που η πλειονότητα των ασθενών με ευερέθιστο έντερο προβάλλει και με το οποίο οι γιατροί συμφωνούν: ότι «το πράσινο» ευθύνεται για τα συμπτώματα; Αν και αυτό δεν είναι τεκμηριωμένο με τους κανόνες της ιατρικής έρευνας, είναι αλήθεια ότι σε ένα ποσοστό των ασθενών, περίπου 30%, τα συμπτώματα επιδεινώνονται με τη λήψη μιας μεγαλύτερης της απαιτούμενης ποσότητας φυτικών ινών, που διογκώνουν το έντερο και διεγείρουν τις παθολογικές συσπάσεις. Όμως, πρέπει να τονιστεί ότι η πλήρης διακοπή των φυτικών ινών, ιδίως στους ασθενείς με ευερέθιστο έντερο τύπου δυσκοιλιότητας, θα οδηγήσει σε επιδείνωση της δυσκοιλιότητας. Τα παραπάνω δεδομένα υποδηλώνουν ότι η μεγάλη πλειοψηφία των αρρώστων με ευερέθιστο έντερο δεν έχει δυσανεξία στις τροφές, αλλά τα συμπτώματα προκαλούνται από ένα μη ειδικό μηχανισμό σε άτομα που έχουν την τάση να τους συμβαίνει. Μόνο αυτοί που παρουσιάζουν διάρροια, σε ευερέθιστο έντερο τύπου διάρροιας, μπορεί να ωφεληθούν από διαιτητικές τροποποιήσεις. 159

12 ΚΟΙΝΩΝΊΑ & ΥΓΕΊΑ IV Η σύγχυση για την επίδραση της λήψης φυτικών ινών οφείλεται στη λανθασμένη διάγνωση ως ευερέθιστου έντερου τύπου δυσκοιλιότητας άλλων τύπων χρόνιας λειτουργικής δυσκοιλιότητας, όπως η δυσκοιλιότητα βραδείας διάβασης και η αποφρακτική δυσκοιλιότητα. Στη δυσκοιλιότητα βραδείας διάβασης, γνωστή και ως αδρανές κόλον, το παχύ έντερο έχει πολύ μειωμένη κινητικότητα με αποτέλεσμα να αδυνατεί να προωθήσει τα κόπρανα από το αρχικό στο τελικό τμήμα του. Στους ασθενείς αυτούς η λήψη αυξημένης ποσότητας φυτικών ινών θα επιδεινώσει τα συμπτώματα, γιατί το παχύ έντερο δέχεται μεγαλύτερη ποσότητα περιεχομένου την οποία αδυνατεί να προωθήσει. Το ίδιο θα συμβεί και στην περίπτωση της αποφρακτικής δυσκοιλιότητας ή αποφρακτικής δυσχεσίας, στην οποία ενώ το έντερο έχει φυσιολογική προωθητική ικανότητα και οι ασθενείς έχουν φυσιολογικό αίσθημα ανάγκης για κένωση, δεν μπορούν να αποβάλλουν τα κόπρανα, γιατί με το σφίξιμο για αφόδευση ο αυλός αντί να ανοίξει αποφράσσεται, συνήθως από πρόπτωση του βλεννογόνου προς τα μέσα. Και στην περίπτωση αυτή η αυξημένη λήψη φυτικών ινών οδηγεί σε συσσώρευση πολλών κοπράνων στο τελικό τμήμα του παχέος εντέρου που αδυνατεί να τα αποβάλει, με αποτέλεσμα συχνά να επιδεινώνεται ο πόνος και ο μετεωρισμός. Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν δυσκοιλιότητα με ή χωρίς τα υπόλοιπα αναγκαία συμπτώματα για τη διάγνωση του ευερέθιστου εντέρου, παίρνουν συνήθως καθαρτικά που τους υποδεικνύουν φίλοι και γνωστοί. Μόνο ένα μικρό ποσοστό ασθενών θα αναζητήσει ιατρική βοήθεια, συνήθως όταν τα καθαρτικά δεν είναι αποτελεσματικά, ενώ ελάχιστοι ασθενείς θα ζητήσουν εξαρχής επιστημονική λύση στο πρόβλημα τους. Τα κύρια βήματα στη θεραπεία της δυσκοιλιότητας πρέπει να είναι: η εξασφάλιση της λήψης μιας ελάχιστης αναγκαίας ποσότητας φυτικών ινών, η προσπάθεια καθιέρωσης κατάλληλων συνθηκών τουαλέτας και τελευταία η χρήση προοδευτικά αυξανόμενης δράσης καθαρτικών. Οι αποτελεσματικότερες φυτικές ίνες είναι αυτές που περιέχουν μεγαλύτερη ποσότητα αδιάλυτων μη αμυλούχων πολυσακχαριτών που περιέχονται στο φυτικό κυτταρικό τοίχωμα. Οι προοδευτικά λιγότερο αποτελεσματικές φυτικές ίνες για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας είναι οι περιεχόμενες στο σιτάρι, 160

13 ΔΙΆΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΌΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΕΡΈΘΙΣΤΟΥ ΈΝΤΕΡΟΥ στα φρούτα και στα λαχανικά, στους φυσικούς χυμούς, το ακατέργαστο και το μαγειρεμένο πίτουρο, τη σόγια και την πεκτίνη. Κάποια παραδείγματα της ελάχιστης αναγκαίας ημερήσιας λήψης φυτικών ινών που περιέχουν γραμμάρια αδιάλυτων μη αμυλούχων πολυσακχαριτών είναι: 140 γραμμάρια (3-4 φέτες) μαύρο ψωμί, 45 γραμμάρια ακατέργαστο πίτουρο ή 80 γραμμάρια μούσλι, 2-3 αχλάδια με τη φλούδα, ακτινίδια, μήλα ή πορτοκάλια, και λαχανικά (100 γραμμάρια χόρτα, 100 γραμμάρια λάχανο και δυο καρότα). Αυτοί που χρησιμοποιούν ακατέργαστο πίτουρο θα πρέπει να ξέρουν ότι επειδή δεσμεύει δισθενή κατιόντα, εμποδίζουν την απορρόφηση ασβεστίου, σιδήρου, μαγνησίου και ψευδαργύρου όταν τα λαμβάνουν για θεραπευτικούς λόγους. Για πολλούς σύγχρονους ανθρώπους, μια επιπλέον αιτία δυσκοιλιότητας είναι η χρόνια αναβολή της κένωσης, παρά το γεγονός ότι έχουν φυσιολογικό αίσθημα της ανάγκης για κένωση. Αυτό συμβαίνει για να κερδίσουν περισσότερο ύπνο ή χρόνο το πρωί φεύγοντας γρήγορα για τη δουλειά ή επειδή δεν θεωρούν κατάλληλες της συνθήκες της εκτός σπιτιού τουαλέτας. Οι ασθενείς αυτοί πρέπει να επανεκπαιδευτούν στο να έχουν ευνοϊκό περιβάλλον για κένωση σε περιόδους σωματικής χαλάρωσης, κυρίως μετά το φαγητό, ώστε να αξιοποιηθεί η αύξηση της συσπασπκής δραστηριότητας του εντέρου στην περίοδο αυτή. Στο ευερέθιστο έντερο τύπου διάρροιας, οι διαιτητικές τροποποιήσεις με μείωση των φυτικών ινών μπορεί να βοηθήσουν. Το αίσθημα μετεωρισμού, το φούσκωμα κοινώς, είναι το λειτουργικό σύμπτωμα που αντιμετωπίζεται δυσκολότερα. Το αίσθημα που περιγράφουν οι ασθενείς δεν αντιστοιχεί πάντα στην διάταση του εντέρου από αέρα. Είναι συχνό να μην διαπιστώνεται ύπαρξη αέρα στην κοιλιά κατά την κλινική εξέταση την ώρα που ο ασθενής αισθάνεται «φουσκωμένος», ενώ συχνά ο μετεωρισμός δεν συνοδεύεται από αποβολή αερίων. Το αίσθημα μετεωρισμού χωρίς διάταση είναι αποτέλεσμα της σπλαχνικής υπερευαισθησίας, δηλαδή η διέγερση των αισθητήρων διάτασης του εντέρου με πολύ μικρό βαθμό διάτασης. Η απουσία φαρμακευτικής θεραπείας για τη σπλαχνική υπερευαισθησία καθιστά συχνά δύσκολη τη θεραπεία του συμπτώματος. 161

14 ΚΟΙΝΩΝΊΑ & ΥΓΕΊΑ IV Άλλοι παράγοντες Άλλοι μηχανισμοί πυροδότησης των συμπτωμάτων που πρέπει να τύχουν της ιατρικής προσοχής για επιλεκτική αντιμετώπιση είναι τα φάρμακα, η φλεγμονή ή λοίμωξη και οι γυναικολογικές ορμόνες. ΝΕΟΤΈΡΑ ΦΆΡΜΑΚΑ Τα τελευταία χρόνια γίνεται εντατική έρευνα για την ανακάλυψη φαρμάκων που επηρεάζουν τη λειτουργικότητα των διάφορων τύπων υποδοχέων της σεροτονίνης, η οποία παίζει σημαντικό ρυθμιστικό ρόλο στην εντερική λειτουργία. Αναμένεται να κυκλοφορήσουν στο εμπόριο ανταγωνιστές των υποδοχέων-4 της σεροτινίνης κατάλληλοι για άνδρες με ευερέθιστο έντερο τύπου δυσκοιλιότητας και ανταγωνιστές των υποδοχέων-3 κατάλληλοι για άνδρες με ευερέθιστο έντερο τύπου διάρροιας. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Συνοψίζοντας θα μπορούσε να υπενθυμίσει κανείς την πολυπλοκότητα των μηχανισμών πρόκλησης των συμπτωμάτων του ευερέθιστου εντέρου και την εξ αποκλεισμού της οργανικής και συστηματικής νόσου διάγνωση της πάθησης. Πυλώνες της θεραπευτικής αντιμετώπισης της πάθησης αποτελούν η αφιέρωση χρόνου από τον γιατρό για τη διαβεβαίωση του ασθενή για την απουσία οργανικής νόσου και ιδιαίτερου κινδύνου για μελλοντική ανάπτυξη οργανικής νόσου, την ενημέρωση του ασθενή για τους μηχανισμούς πρόκλησης των συμπτωμάτων και τον ρόλο του ψυχολογικού stress για την πυροδότηση τους. Η αντιμετώπιση πρέπει να συμπληρώνεται με τις διαιτητικές οδηγίες εφόσον οι τροφές φαίνεται να παίζουν ρόλο, με βασικό στόχο τη ρύθμιση της ποσότητας των φυτικών ινών που πρέπει να λαμβάνονται και τέλος με τη φαρμακευτική συμπτωματική θεραπεία. Υπάρχουν ελπίδες ότι η καλύτερη κατανόηση των μηχανισμών της σπλαχνικής υπερευαισθησίας θα οδηγήσει στην ανακάλυψη νέων φαρμάκων που να την μειώνουν αποτελεσματικά. 162

Περιεχόμενα. Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου. Πόσο συχνό είναι; Πώς εκδηλώνεται το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου;

Περιεχόμενα. Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου. Πόσο συχνό είναι; Πώς εκδηλώνεται το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου; Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου Περιεχόμενα Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου Πόσο συχνό είναι; Πώς εκδηλώνεται το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου; Γιατί και με ποιό μηχανισμό εμφανίζονται τα συμπτώματα του ΣΕΕ;

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη με τον Παθολόγο - Ογκολόγο, Στυλιανό Γιασσά

Συνέντευξη με τον Παθολόγο - Ογκολόγο, Στυλιανό Γιασσά Συνέντευξη με τον Παθολόγο - Ογκολόγο, Στυλιανό Γιασσά Ο καρκίνος του παχέος εντέρου ορθού αποτελεί το δεύτερο πιο συχνό καρκίνο σε γυναίκες και άνδρες και αντιπροσωπεύει το 13% όλων των καρκίνων. Στην

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. «ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΡΕΙΑ»

ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. «ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΡΕΙΑ» ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. «ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΡΕΙΑ» ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ; Ο όρος δυσκοιλιοτητα σημαίνει οτι υπάρχει δυσκολία στο άτομο για αφόδευση.

Διαβάστε περισσότερα

Δυσκοίλιο, θεωρούμε ένα άτομο όταν εμφανίζει δύο τουλάχιστον από τα παρακάτω προβλήματα για 3 ή περισσότερους μήνες:

Δυσκοίλιο, θεωρούμε ένα άτομο όταν εμφανίζει δύο τουλάχιστον από τα παρακάτω προβλήματα για 3 ή περισσότερους μήνες: Δυσκοιλιότητα. Η δυσκοιλιότητα αποτελεί ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα του κατώτερου πεπτικού σωλήνα, επηρεάζοντας κάθε χρόνο ένα μεγάλο αριθμό ασθενών, κυρίως των χωρών του δυτικού κόσμου. Εικόνα 1.

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή αιτιολογία παθολογία

Εισαγωγή αιτιολογία παθολογία Εισαγωγή αιτιολογία παθολογία Ορέστης Μανούσος Ομοτ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης ΔΙΑΓΝΩΣΗ λοι οι ασθενείς με συμπτώματα από την κάτω κοιλία πρέπει να υποβάλλονται σε λεπτομερή λήψη ιστορικού, επιμελή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΑΘΗΝΑ 2008 ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Λειτουργικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από κοιλιακό άλγος ή δυσφορία και διαταραχή στις συνήθειες του εντέρου χωρίς την παρουσία δομικών ανωμαλιών

Λειτουργικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από κοιλιακό άλγος ή δυσφορία και διαταραχή στις συνήθειες του εντέρου χωρίς την παρουσία δομικών ανωμαλιών Λειτουργικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από κοιλιακό άλγος ή δυσφορία και διαταραχή στις συνήθειες του εντέρου χωρίς την παρουσία δομικών ανωμαλιών ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΥΠΟΙ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ Το ΣΕΕ διαγιγνώσκεται

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

Στις απορίες μας απαντά ο κος Θεμιστοκλής Σ. Ευκαρπίδης, Γενικός Χειρουργός

Στις απορίες μας απαντά ο κος Θεμιστοκλής Σ. Ευκαρπίδης, Γενικός Χειρουργός Στις απορίες μας απαντά ο κος Θεμιστοκλής Σ. Ευκαρπίδης, Γενικός Χειρουργός Όταν μιλάμε για σκωληκοειδίτιδα αναφερόμαστε στη φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης του τυφλού που οφείλεται σε απόφραξη του

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου επί τουλάχιστον 3

σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου επί τουλάχιστον 3 Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ) ανήκει σε μια ομάδα λειτουργικών διαταραχών του πεπτικού σωλήνα. Το κοιλιακό άλγος, ο μετεωρισμός και η εναλλαγή των συνηθειών του εντέρου αποτελούν τυπικά συμπτώματα.

Διαβάστε περισσότερα

Καρκίνος του παχέος εντέρου

Καρκίνος του παχέος εντέρου Καρκίνος τι Πρ έπ ει να ''ξέρω... του Π. Πετρίδη* Παχύ έντερο Το παχύ έντερο είναι το τελευταίο τμήμα του πεπτικού συστήματος και αποτελεί τη συνέχεια του λεπτού εντέρου. Αποτελείται από 6 τμήματα που

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΙΜΟΡΡΟΙΔΕΣ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΙΜΟΡΡΟΙΔΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΙΜΟΡΡΟΙΔΕΣ Τι είναι οι Αιμορροΐδες; Η αιμορροϊδοπάθεια επηρεάζει πάνω από το 50% του πληθυσμού παγκοσμίως, ωστόσο, το ποσοστό εκτιμάται ότι είναι στην πραγματικότητα ακόμη μεγαλύτερο

Διαβάστε περισσότερα

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας Αυτά τα συμπτώματα είναι πολύ σπάνια αλλά πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό σας εάν τα αισθανθείτε Αισθάνεστε δυσφορία με τον πόνο στην μέση

Διαβάστε περισσότερα

Το στρες αποδιοργανώνει το πεπτικό μας σύστημα - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Σάββατο, 04 Ιούνιος :19

Το στρες αποδιοργανώνει το πεπτικό μας σύστημα - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Σάββατο, 04 Ιούνιος :19 Συνέντευξη με τον Μιχάλη Δ. Τζερβά, Καθηγητή Ιατρικής στο Εθνικό ΚαΠοδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Υπεύθυνος του Γαστρεντερολογικού - Ενδοσκοπικού Τμήματος Κλινικής Παθολογικής Φυσιολογίας στο Γενικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΑΘΗΝΑ 2015 ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ Τι είναι και πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου;

Διαβάστε περισσότερα

Βάρος κοπράνων σε διάφορους λαούς

Βάρος κοπράνων σε διάφορους λαούς Δυσκοιλιότητα Κενώσεις λιγότερες από τρεις την εβδομάδα σε άτομα που σιτίζονται με δίαιτες δυτικού τύπου Δυσκολία κατά την αφόδευση Ιδιαίτερη σημασία έχει η εμφάνιση δυσκοιλιότητας σε άτομα με φυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΚΟΛΠΩΜΑΤΩΣΗ. Σπήλιος Μανωλακόπουλος

ΕΚΚΟΛΠΩΜΑΤΩΣΗ. Σπήλιος Μανωλακόπουλος ΕΚΚΟΛΠΩΜΑΤΩΣΗ Σπήλιος Μανωλακόπουλος Εισαγωγή Η συχνότερη πάθηση του ΠΕ στη Δύση 1849, Jean Cruveilhier Ασθένεια του 20 ου αιώνα Το φάσμα ευρύ ασυμπτωματική εως αιμορραγία και φλεγμονή Επιδημιολογία Σχέση

Διαβάστε περισσότερα

Νομίζετε ότι είστε φουσκωμένοι από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (σπαστική κολίτιδα );

Νομίζετε ότι είστε φουσκωμένοι από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (σπαστική κολίτιδα ); ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ ή SIBO Νομίζετε ότι είστε φουσκωμένοι από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (σπαστική κολίτιδα ); Θα μπορούσε απλώς να είναι μια εντερική βακτηριακή υπερανάπτυξη του λεπτού εντέρου

Διαβάστε περισσότερα

(dietary fiber, nonnutritive fiber)

(dietary fiber, nonnutritive fiber) KΥΤΤΑΡΙΝΗ - ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ Στα τρόφιμα, παράλληλα με τους υδατάνθρακες που πέπτονται στον ανθρώπινο οργανισμό (δηλαδή που υδρολύονται, απορροφώνται και μεταβολίζονται κατά τα γνωστά), υπάρχουν και υδατάνθρακες

Διαβάστε περισσότερα

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ νεφρά νεφρών Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) είναι ένα από τα δύο κύρια αίτια χρόνιας νεφρικής νόσου παγκοσμίως (το άλλο είναι ο διαβήτης). Επίσης, τα νεφρά έχουν βασικό ρόλο στη

Διαβάστε περισσότερα

Από τον Κώστα κουραβανα

Από τον Κώστα κουραβανα Από τον Κώστα κουραβανα Περιεχόμενα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Ορμονικοί-Γονιδιακοί-παράγοντες Επιπτώσεις στην υγεία Θεραπεία-Δίαιτα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Παχυσαρκία είναι κλινική κατάσταση στην

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΪΟΝ COLON LIFE

ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΪΟΝ COLON LIFE ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΤΟΥ ΤΟΡΙΝΟ DR. ASTEGIANO DR. VERNERO ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ SAN GIOVANNI ANTICA SEDE DELLA CITTA DELLA SALUTE E DELLA SCIENZA DI TORINO ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου Όσο αθώο, άλλο τόσο ενοχλητικό και επιβαρυντικό για την ποιότητα ζωής μας

Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου Όσο αθώο, άλλο τόσο ενοχλητικό και επιβαρυντικό για την ποιότητα ζωής μας Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου Όσο αθώο, άλλο τόσο ενοχλητικό και επιβαρυντικό για την ποιότητα ζωής μας Το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ) αποτελεί τη συχνότερη λειτουργική κλινική οντότητα στη γαστρεντερολογία.

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Τ.Ε. Β Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η στεφανιαία µονάδα είναι ένας χώρος

Διαβάστε περισσότερα

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια ρ ZΩΗ ΚΑΤΣΑΡΟΥ Νευρολόγος ιευθύντρια ΕΣΥ Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια µορφή κατάθλιψης,

Διαβάστε περισσότερα

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης;

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης; Ολοι κάποιες φορές νιώθουμε μελαγχολία ή θλίψη, αλλά αυτά τα συναισθήματα συνήθως περνούν μετά από λίγες μέρες. Όταν ένα άτομο έχει κατάθλιψη, η διαταραχή αυτή επηρεάζει την καθημερινή του ζωή, τη φυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

Με ποια συμπτώματα μπορεί να εκδηλώνεται η κοιλιοκάκη;

Με ποια συμπτώματα μπορεί να εκδηλώνεται η κοιλιοκάκη; ΚΟΙΛΙΟΚΑΚΗ Σαββίδου Αβρόρα Η κοιλιοκάκη είναι η δυσανεξία (κάτι που ο οργανισμός δεν ανέχεται) στη γλουτένη, πρωτεΐνη που υπάρχει στο σιτάρι, το κριθάρι, τη βρώμη και τη σίκαλη. Η αντίδραση του οργανισμού

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη Τύπου Παγκόσμια Ημέρα Συνέντευξη Υγείας Πεπτικού Τύπου Συστήματος. Παγκόσμια Ημέρα Υγείας Πεπτικού Συστήματος

Συνέντευξη Τύπου Παγκόσμια Ημέρα Συνέντευξη Υγείας Πεπτικού Τύπου Συστήματος. Παγκόσμια Ημέρα Υγείας Πεπτικού Συστήματος Συνέντευξη Τύπου Παγκόσμια Ημέρα Συνέντευξη Υγείας Πεπτικού Τύπου Συστήματος Παγκόσμια Ημέρα Υγείας Πεπτικού Συστήματος ΟΜΙΛΗΤΕΣ - Μερκούρης Μποδοσάκης, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής Ιατρικής

Διαβάστε περισσότερα

«Τρώτε μήλα για δέκα λόγους υγείας!», από την Χριστίνα Ι. Μπουντούρη, Γενικό Οικογενειακό Ιατρό και τo iatropedia.gr!

«Τρώτε μήλα για δέκα λόγους υγείας!», από την Χριστίνα Ι. Μπουντούρη, Γενικό Οικογενειακό Ιατρό και τo iatropedia.gr! «Τρώτε μήλα για δέκα λόγους υγείας!», από την Χριστίνα Ι. Μπουντούρη, Γενικό Οικογενειακό Ιατρό και τo iatropedia.gr! Όλοι γνωρίζουν την παροιμία»ένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα». Πλέον έχει

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνες ζωής. Στάση πρόληψης.

Εικόνες ζωής. Στάση πρόληψης. Εικόνες ζωής. Στάση πρόληψης. Αν είστε 55-70 ετών ελάτε και εσείς για ΔΩΡΕΑΝ προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο παχέος εντέρου, από 1-31 Μαρτίου σε Αθήνα-Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Ηράκλειο. Πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που τις περισσότερες φορές δηλώνουν κάποια σοβαρή νόσο.

Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που τις περισσότερες φορές δηλώνουν κάποια σοβαρή νόσο. Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που τις περισσότερες φορές δηλώνουν κάποια σοβαρή νόσο. Τα συμπτώματα αυτά δεν πρέπει ποτέ να τα αγνοούμε γιατί η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της νόσου μπορεί να σώσει

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία προκαλείται από βλάβη του νεφρού ποικίλης αιτιολογίας. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Ρευματολογία. Ψωριασική Αρθρίτιδα. Στέφανος Πατεράκης Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσ/πείας

Ρευματολογία. Ψωριασική Αρθρίτιδα. Στέφανος Πατεράκης Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσ/πείας Ρευματολογία Ψωριασική Αρθρίτιδα Στέφανος Πατεράκης Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσ/πείας Τι είναι η ψωριασική αρθρίτιδα; Η ψωριασική αρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση που προσβάλλει τις αρθρώσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε.

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε. Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να εμφανιστεί στον καθένα ανεξάρτητα από την ηλικία, το χρώμα ή το φύλο. Είναι μια χρόνια νόσος που όταν δεν είναι σωστά ρυθμισμένη μπορεί να δημιουργήσει απειλητικές για τη

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι το άσθμα; Άρθρο ιδιωτών Πνευμονολόγων Τρικάλων για το Άσθμα - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA

Τι είναι το άσθμα; Άρθρο ιδιωτών Πνευμονολόγων Τρικάλων για το Άσθμα - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος στις 2 Μαΐου η οποία καθιερώθηκε το 1998 από την Παγκόσμια Πρωτοβουλία για το άσθμα» και την υποστήριξη της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, θα θέλαμε να ενημερώσουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ

ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ Η νόσος του Parkinson είναι μια προοδευτικά εξελισσόμενη, εκφυλιστική νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος, είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΔΩΣΤΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΕΡΓΙΑ

ΔΩΣΤΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΔΩΣΤΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΕΡΓΙΑ Αλλεργία και άσθμα; Αν πάσχετε από αυτές τις παθήσεις, θα υποφέρετε για όλη σας τη ζωή ; ΟΙ ΜΕΛΕΤΕΣ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΛΕΝΕ ΟΧΙ. Η Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας,

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Εύα Ζιώζιου, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος - Επιστήμων Τροφίμων

Γράφει: Εύα Ζιώζιου, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος - Επιστήμων Τροφίμων Γράφει: Εύα Ζιώζιου, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος - Επιστήμων Τροφίμων Η δυσκοιλιότητα είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα γαστρεντερικά συμπτώματα που εμφανίζεται στο σύγχρονο άνθρωπο ανεξαρτήτως φύλου, κοινωνικοοικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

Συνδρομο Περιοδικου Πυρετου Με Τραχηλικη Λεμφαδενιτιδα, Φαρυγγοαμυγδαλιτιδα Και Αφθωδη Στοματιτιδα (PFAPA)

Συνδρομο Περιοδικου Πυρετου Με Τραχηλικη Λεμφαδενιτιδα, Φαρυγγοαμυγδαλιτιδα Και Αφθωδη Στοματιτιδα (PFAPA) www.printo.it/pediatric-rheumatology/gr/intro Συνδρομο Περιοδικου Πυρετου Με Τραχηλικη Λεμφαδενιτιδα, Φαρυγγοαμυγδαλιτιδα Και Αφθωδη Στοματιτιδα (PFAPA) Έκδοση από 2016 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ PFAPA 1.1 Τι είναι;

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ. Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ»

ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ. Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ» ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ» ΣΧΕΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ Πρόληψη εμφάνισης νοσημάτων Θεραπεία ασθενών στο χώρο του νοσοκομείου

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητική Εργασία Β Λυκείου Από την αρχαία Ελλάδα στη σύγχρονη εποχή, ο αθλητισμός και τα φαινόμενα της βίας και του ντόπινγκ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Ερευνητική Εργασία Β Λυκείου Από την αρχαία Ελλάδα στη σύγχρονη εποχή, ο αθλητισμός και τα φαινόμενα της βίας και του ντόπινγκ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία Αρσάκειο Γενικό Λύκειο Ψυχικού Ερευνητική Εργασία Β Λυκείου Σχολικό έτος: 2013-2014 Από την αρχαία Ελλάδα στη σύγχρονη εποχή, ο αθλητισμός και τα φαινόμενα της βίας και του ντόπινγκ

Διαβάστε περισσότερα

Διαιτητικές ίνες Είδη, ταξινόμηση και επίδραση στο έντερο

Διαιτητικές ίνες Είδη, ταξινόμηση και επίδραση στο έντερο Διαιτητικές ίνες Είδη, ταξινόμηση και επίδραση στο έντερο Μ. Γιαννακούλια Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Επιστ. Διαιτολογίας Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Ποιές είναι οι διαιτητικές ίνες; Κυρίως ουσίες

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές του στομάχου.

Διαταραχές του στομάχου. Διαταραχές του στομάχου. Δυσπεψία Η δυσπεψία δεν είναι μια ασθένεια αλλά ένα σύνολο συμπτωμάτων. Πρόκειται για κατάσταση κακής λειτουργίας του πεπτικού συστήματος που δημιουργεί δυσχέρειες κατά την πέψη.

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα με Θέμα Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ:

Ημερίδα με Θέμα Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ: Ημερίδα με Θέμα Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ: ΓΝΩΡΙΖΩ-ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΩ 2 Ιουνίου 2014 / 14 O Δημοτικό Σχολείο Ιλίου ΒΡΟΧΙΚΟ ΑΣΜΑ & ΠΑΙΔΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Π. ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Χρονία δυσκοιλιότητα. Ορισμός. Δυσλειτουργία του πεπτικού συστήματος: δυσκοιλιότητα

Χρονία δυσκοιλιότητα. Ορισμός. Δυσλειτουργία του πεπτικού συστήματος: δυσκοιλιότητα Δυσλειτουργία του πεπτικού συστήματος: δυσκοιλιότητα Βασίλειος Παντερής, MD, FEBG γαστρεντερολόγος, επιμελητής Γαστρεντερολογικού Τμήματος Γ. Ν. Νικαίας «Άγιος Παντελεήμων» e-mail: skepsios@soon.com Χρονία

Διαβάστε περισσότερα

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία.

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Παχυσαρκία είναι η παθολογική αύξηση του βάρους του σώματος, που οφείλεται σε υπερβολική συσσώρευση λίπους στον οργανισμό. Παρατηρείται γενικά

Διαβάστε περισσότερα

Τα οφέλη της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής στην πράξη - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 27 Δεκέμβριος :17

Τα οφέλη της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής στην πράξη - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 27 Δεκέμβριος :17 Απαντά ο κ. Θεμιστοκλής Ευκαρπίδης, Γενικός Χειρουργός Ίσως λίγοι από εμάς να είμαστε ενημερωμένοι για τη σπουδαία εργασία που εκτελεί στο σώμα μας, ένα από τα όργανα του, η χοληδόχος κύστη. Εκεί μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Σακχαρώδης Διαβήτης Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος με μετεκπαίδευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος Μετεκπαιδευθείσα στο Σακχαρώδη Διαβήτη Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΑΣΤΡΟ-ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ

ΓΑΣΤΡΟ-ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΑΣΤΡΟ-ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΑΣΤΡΟ-ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Αίτιο Χαλάρωση σφιγκτήρα κατώτερου οισοφάγου Συχνή παλινδρόμηση (μετακίνηση προς τα πάνω) υγρών του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Πεπτικό σύστημα Β. Στεργίου - Μιχαηλίδου Επίκουρη Καθηγήτρια Φυσιολογίας Της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Φυσιολογία του στομάχου Η φυσιολογία του στομάχου εξετάζει τα

Διαβάστε περισσότερα

Εταιρικές Δράσεις Προαγωγής Υγείας & Ευεξίας

Εταιρικές Δράσεις Προαγωγής Υγείας & Ευεξίας Εταιρικές Δράσεις Προαγωγής Υγείας & Ευεξίας www.primus-seminaria.gr Προαγωγή Υγείας Στον Εργασιακό Χώρο Μέσω Αθλητικής Κινητικής Αναψυχής Το πρόγραμμα έχει σκοπό να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει

Διαβάστε περισσότερα

Από τους πιο σημαντικούς ελέγχους που πρέπει να κάνουμε πολύ συχνά μέχρι μια συγκεκριμένη ηλικία του παιδιού είναι η σωματική του ανάπτυξη!

Από τους πιο σημαντικούς ελέγχους που πρέπει να κάνουμε πολύ συχνά μέχρι μια συγκεκριμένη ηλικία του παιδιού είναι η σωματική του ανάπτυξη! Από τους πιο σημαντικούς ελέγχους που πρέπει να κάνουμε πολύ συχνά μέχρι μια συγκεκριμένη ηλικία του παιδιού είναι η σωματική του ανάπτυξη! Το ύψος του, το βάρος, η περίμετρος των σημείων του σώματος του

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές συμπεριφοράς στην Άνοια

Διαταραχές συμπεριφοράς στην Άνοια Διαταραχές συμπεριφοράς στην Άνοια Κώστας Νικολάου ψυχίατρος Παρουσίαση βασισμένη στο: BPSD Educational Pack, International Psychogeriatric Association (IPA) 2002 Τα Συμπεριφορικά και Ψυχολογικά συμπτώματα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗΣ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗΣ Πρόκειται για μία χειρουργική επέμβαση μικρής βαρύτητας, όταν είναι απλά διαγνωστική, η οποία επιτρέπει την άμεση εξέταση και τον πλήρη έλεγχο των εσωτερικών γεννητικών οργάνων της

Διαβάστε περισσότερα

Μειώστε τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο µε τα Ωµέγα-3

Μειώστε τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο µε τα Ωµέγα-3 Μειώστε τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο µε τα Ωµέγα-3 Για χρόνια, οι καταναλωτές µαθαίνουν για τα οφέλη της µείωσης των καρδιαγγειακών παθήσεων µε τη λήψη ωµέγα-3 λιπαρών οξέων. Αυτή η άποψη έχει επικρατήσει,

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος. Νεότερες απόψεις και θεραπείες

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος. Νεότερες απόψεις και θεραπείες Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας Γυναικολόγος Νεότερες απόψεις και θεραπείες Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ) είναι η συχνότερη ορμονική πάθηση της σύγχρονης γυναίκας. Υπολογίζεται ότι περίπου

Διαβάστε περισσότερα

Επιλόχειος κατάθλιψη

Επιλόχειος κατάθλιψη ΕΠΙΛΟΧΕΙΟΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ Επιλόχειος κατάθλιψη «Γιατί νιώθω έτσι; Τι μου συμβαίνει;» Είναι η σκέψη που, πολύ συχνά, βασανίζει τη νέα μαμά, η οποία λίγες μέρες μετά τη γέννηση του μωρού της αρχίζει να έχει κακή

Διαβάστε περισσότερα

«Τι είναι ο μεταγευματικός διαβήτης;», από τον Ειδικό Παθολόγο Διαβητολόγο Άγγελο Κλείτσα και το yourdoc.gr!

«Τι είναι ο μεταγευματικός διαβήτης;», από τον Ειδικό Παθολόγο Διαβητολόγο Άγγελο Κλείτσα και το yourdoc.gr! «Τι είναι ο μεταγευματικός διαβήτης;», από τον Ειδικό Παθολόγο Διαβητολόγο Άγγελο Κλείτσα και το yourdoc.gr! Λέω συχνά στους διαβητικούς ασθενείς, που με επισκέπτονται στο ιατρείο μου, να μην επαναπαύονται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΥΔΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΑΧΕΩΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΥΔΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΑΧΕΩΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΥΔΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΑΧΕΩΣ ΕΝΤΕΡΟΥ Αδυνάτισμα Το υπερβολικό βάρος αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας και αισθητικής στις περισσότερες δυτικές χώρες, χωρίς η χώρα μας να αποτελεί εξαίρεση. Με

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ Κοτσικόρος Νικόλαος Ειδικευόµενος Β Γαστρεντερολογικής Κλινικής ΓΝΑ «Ο Ευαγγελισµός» ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ 1. Ιδιοπαθής αχαλασία 2. Ιδιοπαθής

Διαβάστε περισσότερα

Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ

Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ www.printo.it/pediatric-rheumatology/gr/intro Οικογενησ Μεσογειακοσ Πυρετοσ Έκδοση από 2016 2. ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ 2.1 Πως μπαίνει η διάγνωση; Γενικά ακολουθείται η παρακάτω προσέγγιση: Κλινική υποψία:

Διαβάστε περισσότερα

Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας.

Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας. ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΑΣΘΜΑ Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας. Αν από το τρέξιμο, τη γυμναστική ή άλλη εργασία, δυσκολεύεται η αναπνοή, αυτό λέγεται άσθμα. Αρεταίος Καππαδόκης, 100 μχ Οι γυναίκες ήταν

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ Η χοληστερίνη εντοπίστηκε για πρώτη φορά σε πέτρες της χολής το 1784.Η σχέση της με τα καρδιαγγειακά νοσήματα ανακαλύφθηκε στις τελευταίες

ΙΣΤΟΡΙΑ Η χοληστερίνη εντοπίστηκε για πρώτη φορά σε πέτρες της χολής το 1784.Η σχέση της με τα καρδιαγγειακά νοσήματα ανακαλύφθηκε στις τελευταίες ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ Η χοληστερίνη ή η χοληστερόλη είναι κηρώδης στερόλης που βρίσκεται στη μεμβράνη των κυττάρων όλων των ιστών του σώματος, και στο πλάσμα του αίματος όλων των ζώων. Μικρότερες ποσότητες χοληστερίνης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ.

ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ. Η στυτική δυσλειτουργία είναι ένα από τα συχνότερα νοσήματα των ανδρών στην σημερινή εποχή.σε νεαρότερες ηλικίες το 30% οφείλεται σε οργανικές αιτίες και το 70 % σε ψυχολογικά αίτια

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου για την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14 Νοεμβρίου 2018) Τι είναι ο Διαβήτης Φετινό Θέμα: «Ο διαβήτης αφορά κάθε οικογένεια» Ο διαβήτης είναι μια αυτοάνοση

Διαβάστε περισσότερα

Ι Ν ΟΜΥΑΛΓΙΑ. Γι α τ ί π ο ν ά ό λ ο τ ο κ ο ρ µ ί µ ο υ κ α ι ν ι ώ θ ω συ χ νά κου ρασµ ένος;

Ι Ν ΟΜΥΑΛΓΙΑ. Γι α τ ί π ο ν ά ό λ ο τ ο κ ο ρ µ ί µ ο υ κ α ι ν ι ώ θ ω συ χ νά κου ρασµ ένος; Ι Ν ΟΜΥΑΛΓΙΑ Γι α τ ί π ο ν ά ό λ ο τ ο κ ο ρ µ ί µ ο υ κ α ι ν ι ώ θ ω συ χ νά κου ρασµ ένος; ΙΝΟΜΥΑΛΓΙΑ 3 Η ινοµυαλγία είναι συχνό, επώδυνο σύνδροµο των µυών, των συνδέσµων και των αρθρώσεων. Συχνά,

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση. Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία. Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός

Οστεοπόρωση. Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία. Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός Οστεοπόρωση Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός Η οστεοπόρωση είναι πιο συχνή από τις παθήσεις της καρδιάς και των πνευμόνων Οστεοπόρωση: Η σιωπηλή επιδημία

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΘΙΑΣΗ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ - ΝΕΦΡΩΝ - ΟΥΡΗΤΗΡΑ - ΚΥΣΤΕΩΣ - ΟΥΡΗΘΡΑΣ

ΛΙΘΙΑΣΗ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ - ΝΕΦΡΩΝ - ΟΥΡΗΤΗΡΑ - ΚΥΣΤΕΩΣ - ΟΥΡΗΘΡΑΣ ΛΙΘΙΑΣΗ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ - ΝΕΦΡΩΝ - ΟΥΡΗΤΗΡΑ - ΚΥΣΤΕΩΣ - ΟΥΡΗΘΡΑΣ Τι είναι η "λιθίαση του ουροποιητικού" Λιθίαση ουροποιητικού είναι η δημιουργία λίθου ή λίθων μέσα στην αποχετευτική μοίρα του

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Αντώνιος Π. Λέπουρας, Ιατρός Παθολόγος, Εξειδικευμένος στον Σακχ. Διαβήτη, Δ/ντής Β Παθολογικής & Διαβητολογικού Ιατρείου, Ιατρικού Ψυχικού

Γράφει: Αντώνιος Π. Λέπουρας, Ιατρός Παθολόγος, Εξειδικευμένος στον Σακχ. Διαβήτη, Δ/ντής Β Παθολογικής & Διαβητολογικού Ιατρείου, Ιατρικού Ψυχικού Γράφει: Αντώνιος Π. Λέπουρας, Ιατρός Παθολόγος, Εξειδικευμένος στον Σακχ. Διαβήτη, Δ/ντής Β Παθολογικής & Διαβητολογικού Ιατρείου, Ιατρικού Ψυχικού Τι πρέπει να γνωρίζετε για τον Σακχαρώδη Διαβήτη Όλοι

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ. Τι είναι οι υδατάνθρακες;

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ. Τι είναι οι υδατάνθρακες; ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Τι είναι οι υδατάνθρακες; Οι υδατάνθρακες είναι τα νομίσματα ενέργειας του σώματός μας. Τα περισσότερα τρόφιμα που τρώμε καθημερινά αποτελούνται από υδατάνθρακες. Ο οργανισμός μας, σπα τους

Διαβάστε περισσότερα

Αιτιοπαθογένεια της νόσου

Αιτιοπαθογένεια της νόσου Νόσος ALZHEΪMER Η νόσος Alzheϊmer είναι η συνηθέστερη & περισσότερο σημαντική εκφυλιστική πάθηση του εγκεφάλου. Μπορεί να εμφανισθεί σε οποιαδήποτε περίοδο της ενήλικης ζωής & κυρίως σε άτομα άνω των 50

Διαβάστε περισσότερα

Κατάθλιψη: ορισμός, συμπτώματα, αίτια, αντιμετώπιση, πρόληψη

Κατάθλιψη: ορισμός, συμπτώματα, αίτια, αντιμετώπιση, πρόληψη Εσπερινό ΕΠΑΛ Αγρινίου 26-01-2016 Κατάθλιψη: ορισμός, συμπτώματα, αίτια, αντιμετώπιση, πρόληψη Παλαιοδήμου Ε., ψυχολόγος Κέντρο Ημέρας για Παιδιά με Αναπτυξιακές Διαταραχές, Εταιρία Ψυχικής Υγείας Παιδιού

Διαβάστε περισσότερα

Γνωριμία με τα αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα

Γνωριμία με τα αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα Γνωριμία με τα αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα Αντώνης Φανουριάκης Μονάδα Ρευματολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας Δ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν» Αθήνα, 01/02/2016

Διαβάστε περισσότερα

Προσέγγιση παιδιού με απώλεια συνείδησης (λιποθυμία)

Προσέγγιση παιδιού με απώλεια συνείδησης (λιποθυμία) Προσέγγιση παιδιού με απώλεια συνείδησης (λιποθυμία) Ανδρέας Χ. Γιαννόπουλος Αναπλ. Καθηγητής Παιδιατρικής Καρδιολογίας Α.Π.Θ. 8 ο Επιστημονικό συνέδριο Τμήματος Ιατρικής Α.Π.Θ. ΚΕΔΕΑ Θεσ/νίκης 14-16/3/2019

Διαβάστε περισσότερα

Δυσπεψία. Κωνσταντίνος Τριανταφύλλου Επίκουρος Καθηγητής Γαστρεντερολογίας

Δυσπεψία. Κωνσταντίνος Τριανταφύλλου Επίκουρος Καθηγητής Γαστρεντερολογίας Δυσπεψία Κωνσταντίνος Τριανταφύλλου Επίκουρος Καθηγητής Γαστρεντερολογίας Δυσπεψία Συνεχής ή υποτροπιάζων πόνος ή βάρος ή δυσφορία στο επιγάστριο Αίτια οργανικά λειτουργικά Ενδοκοιλιακά οργανικά αίτια

Διαβάστε περισσότερα

Στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής, η συχνότητα και η ποιότητα των γευμάτων ασκεί ουσιαστικό ρόλο για τη διασφάλιση της καλής υγείας.

Στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής, η συχνότητα και η ποιότητα των γευμάτων ασκεί ουσιαστικό ρόλο για τη διασφάλιση της καλής υγείας. Πρωινό Γεύμα: είναι απαραίτητο; Διαιτολόγοι Ηράκλειο - Eat for Life - Συμβουλευτικό Κέντρο Κλινι Στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής, η συχνότητα και η ποιότητα των γευμάτων ασκεί ουσιαστικό ρόλο

Διαβάστε περισσότερα

15λεπτη Προετοιμασία του φοιτητή για την παρακολούθηση του μαθήματος νευροουρολογίας, γυναικολογικής ουρολογίας και ακράτειας ούρων.

15λεπτη Προετοιμασία του φοιτητή για την παρακολούθηση του μαθήματος νευροουρολογίας, γυναικολογικής ουρολογίας και ακράτειας ούρων. 15λεπτη Προετοιμασία του φοιτητή για την παρακολούθηση του μαθήματος νευροουρολογίας, γυναικολογικής ουρολογίας και ακράτειας ούρων. Η ουροδόχος κύστη δεν είναι απλά μία κοιλότητα η οποία γεμίζει απλά

Διαβάστε περισσότερα

Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου

Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου Πανταζής Α. Ιορδανίδης Διδάκτωρ Ψυχιατρικής Α.Π.Θ Καθηγητής Ψυχολογίας & Διατροφής, ΑΤΕΙ Ιορδανίδης,, 10/3/11 1 ρ.πανταζής Ιορδανίδης, 10/3/11 2

Διαβάστε περισσότερα

Νόσος του Crohn: 500 νέοι ασθενείς κάθε χρόνο - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τετάρτη, 25 Αύγουστος :57

Νόσος του Crohn: 500 νέοι ασθενείς κάθε χρόνο - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τετάρτη, 25 Αύγουστος :57 Γράφει: Ιωάννης Κ. Τριανταφυλλίδης, PhD, FEBG, MACG, Διευθυντής της Γαστρεντερολογικής Κλινικής του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Νικαίας, Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιασίου, Ρουμανία Η νόσος

Διαβάστε περισσότερα

Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά

Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά είναι η πιο κοινή αιτία άνοιας μια κατάσταση που επηρεάζει

Διαβάστε περισσότερα

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση;

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση; Υπέρταση Τι Είναι η Υπέρταση; Η πίεση του αίματος είναι η δύναμη που ασκεί το αίμα στις αρτηρίες όταν μεταφέρεται από την καρδιά στην κυκλοφορία. Η σταθερά αυξημένη πίεση, άνω των φυσιολογικών ορίων, αποκαλείται

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι η κατάθλιψη;

Τι είναι η κατάθλιψη; Τι είναι η κατάθλιψη; Στην καθημερινή ζωή με τον όρο κατάθλιψη εννοούμε μια κατάσταση θλίψης και μελαγχολίας, αυτό συνήθως είναι παροδικό και μάλλον οφείλεται σε κάτι σχετικά ασήμαντο και επουσιώδες. Η

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΜΑΘΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΚΡΑΤΕΙΑ

ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΜΑΘΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΜΑΘΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΚΡΑΤΕΙΑ Κείμενο: Κέντρο ακράτειας Västra Götaland Φωτογραφίες: Kajsa Lundberg Σχεδιασμός: Svensk Information Σας είναι δύσκολο να ελέγξετε την ουροδόχο

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Για να πληροφορηθώ µýëïò ôçò Σπάνιος ναι... Μόνος όχι Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών σπανίων παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Στη δυστονία έχουμε ακούσια σύσπαση μυών

Στη δυστονία έχουμε ακούσια σύσπαση μυών Δυστονία Δυστονία Στη δυστονία έχουμε ακούσια σύσπαση μυών προκαλώντας ανεξέλεγκτες επαναλαμβανόμενες ή στροφικές κινήσεις του προσβεβλημένου τμήματος του σώματος. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια ή

Διαβάστε περισσότερα

2 ο Γενικό Λύκειο Ναυπάκτου Υπεύθυνος Καθηγητής: Σπυρίδων Σφήκας - ΠΕ12 (05)

2 ο Γενικό Λύκειο Ναυπάκτου Υπεύθυνος Καθηγητής: Σπυρίδων Σφήκας - ΠΕ12 (05) 2 ο Γενικό Λύκειο Ναυπάκτου 2014-2015 Υπεύθυνος Καθηγητής: Σπυρίδων Σφήκας - ΠΕ12 (05) Επιπτώσεις στην Υγεία Κοινωνική διάσταση Τεχνολογική διάσταση Έρευνα με Ερωτηματολόγιο ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ Θεοδωροπούλου

Διαβάστε περισσότερα

Πως ένα νεφρό αποφράσσεται Συχνές αιτίες απόφραξης των νεφρών και των ουρητήρων είναι:

Πως ένα νεφρό αποφράσσεται Συχνές αιτίες απόφραξης των νεφρών και των ουρητήρων είναι: ΟΥΡΗΤΗΡΙΚΑ STENTS ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στους ασθενείς που έχουν ή πιθανόν να έχουν απόφραξη του νεφρού, τοποθετείται ένας εσωτερικός σωλήνας παροχέτευσης, ο οποίος ονομάζεται stent, στον ουρητήρα που είναι το σωληνάκι

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22 Δημήτρης Ι. Χατζηδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας - Ενδοκρινολογίας, Υπεύθυνος Ενδοκρινολογικής Mονάδας Β' Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝΟΜΥΑΛΓΙΑ. Γιατί πονά όλο το κορμί μου και νιώθω συχνά κουρασμένος;

ΙΝΟΜΥΑΛΓΙΑ. Γιατί πονά όλο το κορμί μου και νιώθω συχνά κουρασμένος; ΙΝΟΜΥΑΛΓΙΑ Γιατί πονά όλο το κορμί μου και νιώθω συχνά κουρασμένος; ΙΝΟΜΥΑΛΓΙΑ 3 Η ινομυαλγία είναι συχνό, επώδυνο σύνδρομο των μυών, των συνδέσμων και των αρθρώσεων. Συχνά, υπάρχουν συμπτώματα κόπωσης

Διαβάστε περισσότερα

Επιπλέον η έλλειψη ασβεστίου μπορεί να οδηγήσει στις παρακάτω παθολογικές καταστάσεις:

Επιπλέον η έλλειψη ασβεστίου μπορεί να οδηγήσει στις παρακάτω παθολογικές καταστάσεις: Γράφει: Φανή Πρεβέντη, MSc Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Το σώμα μας περιέχει μεγάλες ποσότητες ασβεστίου. Συγκεκριμένα, το ασβέστο είναι υπεύθυνο για το 1,5-2% του σωματικού μας βάρους. Είναι το

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Αθήνα 8 Μαρτίου 2011 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ένας στους δυο θανάτους, ασθενών με Χρόνια Νεφρική Νόσο, οφείλεται σε καρδιαγγειακό επεισόδιο και όχι στη νόσο αυτή καθ αυτή!!! Αυτό ανέφερε

Διαβάστε περισσότερα

Εάν απαντήσατε "ναι" σε 3 ή περισσότερες ερωτήσεις, συμβουλευτείτε το έντυπο αυτό, το οποίο περιέχει πληροφορίες που μπορούν να σας βοηθήσουν.

Εάν απαντήσατε ναι σε 3 ή περισσότερες ερωτήσεις, συμβουλευτείτε το έντυπο αυτό, το οποίο περιέχει πληροφορίες που μπορούν να σας βοηθήσουν. Βήχετε μερικές φορές τις περισσότερες μέρες; Έχετε συχνά πτύελα (φλέματα) όταν βήχετε; Είστε άνω των 40 ετών; Αναπνέετε με δυσκολία σε σύγκριση με τους συνομήλικους σας; Καπνίζετε ή είστε πρώην καπνιστής/καπνίστρια;

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων

Διατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ. Σχ. έτος 2015-2016 Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ.

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΚΗΛΗ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ

ΥΔΡΟΚΗΛΗ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ ΥΔΡΟΚΗΛΗ Είναι η συλλογή υγρού μεταξύ των πετάλων του ιδίως ελυτροειδούς χιτώνα

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Βιολογίας Α' Λυκείου με θέμα: Μάριος Μ., Α'2. Νόσος του Πάρκινσον

Εργασία Βιολογίας Α' Λυκείου με θέμα: Μάριος Μ., Α'2. Νόσος του Πάρκινσον Εργασία Βιολογίας Α' Λυκείου με θέμα: Μάριος Μ., Α'2 Νόσος του Πάρκινσον Τρόπος αντιμετώπισης νόσου Πάρκινσον. Η νόσος του Πάρκινσον (Parkinson) είναι νευροεκφυλιστική ασθένεια της μέλαινας ουσίας με συχνότητα

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας

Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας Η ιατρική ορίζει ως χρόνια ασθένεια την ασθένεια που είναι μακρόχρονη ή με συχνά επεισόδια. Παλαιότερα, η διάγνωση μιας σημαντικής

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΕ ΔΙΑΣΑΡΑΧΕ ΘΤΡΕΟΕΙΔΟΤ

ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΕ ΔΙΑΣΑΡΑΧΕ ΘΤΡΕΟΕΙΔΟΤ 1 ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΕ ΔΙΑΣΑΡΑΧΕ ΘΤΡΕΟΕΙΔΟΤ Μήπως τελευταία νιώθετε υποτονικά, ή βρίσκεστε συνεχώς σε υπερένταση; Νυστάζετε συνεχώς και ενώ δεν έχετε αλλάξει τις διατροφικές σας συνήθειες, παίρνετε πολύ εύκολα

Διαβάστε περισσότερα

Μέρα Νταλαντύσε Αχµέτι Φλούτουρα

Μέρα Νταλαντύσε Αχµέτι Φλούτουρα Μέρα Νταλαντύσε Αχµέτι Φλούτουρα πολυσύνθετο εξελισσόµενο θέµα Τέλη 90 ο ιό ήταν θανατηφόρο Σύνδροµο επίκτητη ανοσολογική ανεπάρκεια (AIDS) 1998 πρώτε αποτελεσµατικέ θεραπείε Χρόνιο νόσηµα Ο φορέα συνεχίζει

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ψυχιατρική Φίλιππος Γουρζής

Εισαγωγή στην Ψυχιατρική Φίλιππος Γουρζής Εισαγωγή στην Ψυχιατρική Φίλιππος Γουρζής Απαρτιωμένη Διδασκαλία Εισαγωγή στην Ψυχιατρική 21 ος αιώνας μεγάλη πρόοδος των συναφών επιστημών: Νευροεπιστήμες, Ψυχολογία, Κοινωνιολογία Προηγήθηκε περίοδος

Διαβάστε περισσότερα