Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Transcript

1 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

2 Περιεχόμενα Καλώς ήρθατε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο! 3 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εργάζεται για σας 5 Για μια χρηστή διαχείριση των χρημάτων της Ένωσης 9 Υπέρμαχος των ελευθεριών και της δημοκρατίας 13 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι διευρύνσεις της ΕΕ 19 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανά την υφήλιο 21 Πάνω απ όλα τα δικαιώματα του ανθρώπου 23 Οι μηχανισμοί του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 27 Κοντά στον πολίτη 31 Η συναπόφαση: πώς λειτουργεί; 35 Πώς εγκρίνεται ο προϋπολογισμός της ΕΕ; 38 Στο λεξιλόγιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης 39 Ημερομηνίες-ορόσημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης 45 2 Οι διευθύνσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 48

3 Καλώς ήρθατε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο! Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εκλέγεται με καθολική ψηφοφορία για να εκπροσωπεί το μισό δισεκατομμύριο, γυναίκες και άνδρες, πολίτες της Ένωσης των 27 κρατών μελών. Είναι χώρος έντονων πολιτικών αντιπαραθέσεων. Οι αποφάσεις του αφορούν όλους τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από το 1979, που εκλέχτηκε για πρώτη φορά με άμεσες εκλογές, δεν έπαψε να αποκτά νέες εξουσίες ως συν-νομοθέτης με το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ως αρμόδια αρχή για τον προϋπολογισμό. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εργάζεται για να γίνονται σεβαστά τα δικαιώματα του ανθρώπου καθώς και για να διαφυλάσσονται οι ελευθερίες και η δημοκρατία. Ελπίζω ότι το φυλλάδιο αυτό θα σας δώσει να καταλάβετε καλύτερα τον ρόλο του και τη λειτουργία του και ότι θα σας παρακινήσει να συμμετάσχετε ενεργά στην οικοδόμηση μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα έχει δυναμισμό και θα είναι ανοιχτή στον κόσμο 3 Γέρζυ Μπούζεκ Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

4 Καλώς ήρθατε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο! Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι η μοναδική πολυεθνική κοινοβουλευτική συνέλευση στον κόσμο που εκλέγεται με καθολική ψηφοφορία και το μοναδικό θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που, από τον Ιούνιο του 1979, εκλέγεται με άμεση ψηφοφορία. Οι εκλογές διεξάγονται ανά πενταετία. Οι εκλογές του Ιουνίου 2009 συνέπεσαν με την τριακοστή επέτειο των ευρωπαϊκών εκλογών με άμεση καθολική ψηφοφορία... Μετά τις εκλογές αυτές, το Κοινοβούλιο αριθμεί 736 βουλευτές από 27 χώρες, κατανεμημένους σε ομάδες που συγκροτούνται με βάση την πολιτική συγγένεια και όχι την εθνικότητα. Η επίσημη έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με απόφαση των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι στο Στρασβούργο, κοντά στα γαλλογερμανικά σύνορα. Μια θέση που συμβολίζει τη συμφιλίωση της Ευρώπης μετά από δύο παγκόσμιους πολέμους. Εκεί πραγματοποιούνται κάθε χρόνο δώδεκα σύνοδοι της Ολομέλειας. Στις Βρυξέλλες συνεδριάζουν οι κοινοβουλευτικές επιτροπές και μπορούν να διοργανωθούν συμπληρωματικές σύνοδοι της Ολομέλειας. Οι συζητήσεις διεξάγονται και στις 23 επίσημες γλώσσες της Ένωσης. Το γεγονός αυτό εκφράζει την προσήλωση του Κοινοβουλίου στη διατήρηση του γλωσσικού πλούτου και των πολιτιστικών ταυτοτήτων μιας Ευρώπης «ενωμένης στην πολυμορφία». Ένας ολοένα και πιο σημαντικός ρόλος Από το 1979 και μετά, με κάθε νέα ευρωπαϊκή συνθήκη, οι αρμοδιότητες του Κοινοβουλίου διευρύνονταν. Τώρα πια έχει σχεδόν το ίδιο βάρος με το Συμβούλιο Υπουργών (το οποίο εκπροσωπεί τις κυβερνήσεις των κρατών μελών) στην κατάρτιση του κοινοτικού προϋπολογισμού και των νόμων που αποσκοπούν στη διευκόλυνση της κυκλοφορίας προσώπων, εμπορευμάτων, υπηρεσιών και κεφαλαίων εντός της ΕΕ ή στην προστασία του περιβάλλοντος και των καταναλωτών. Τέλος, έχει την εξουσία να εγκρίνει τον διορισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καθώς και να την υποχρεώσει σε παραίτηση. Οι πολίτες μπορούν να υποβάλουν αναφορά στο Κοινοβούλιο για να καταγγείλουν κάθε παραβίαση του κοινοτικού δικαίου. Οι βουλευτές εκλέγουν τον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή (Συνήγορο του Πολίτη), αρμόδιο για την εξέταση των καταγγελιών που υποβάλλουν οι πολίτες σε περίπτωση που θεωρούν ότι έπεσαν θύματα κακοδιοίκησης από τα θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης. Αν επίσης υπάρχουν ενδείξεις ότι παραβιάστηκε το κοινοτικό δίκαιο μπορούν να συστήσουν εξεταστική επιτροπή. Το Κοινοβούλιο συμμετέχει στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής της Ένωσης. Απαιτείται για παράδειγμα η σύμφωνη γνώμη του για τη σύναψη διεθνών συμφωνιών και για την προσχώρηση νέων μελών στην Ένωση. Διεξάγει τακτικά συζητήσεις για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανά τον κόσμο και αποστέλλει παντού παρατηρητές για να ελέγχει τον ελεύθερο και δίκαιο χαρακτήρα των εκλογών. 4 Η τελευταία μεταρρύθμιση των Συνθηκών, που αποφασίστηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισαβόνας, αναμένεται να αυξήσει ακόμη περισσότερο τις εξουσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε πολλούς τομείς.

5 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εργάζεται για σας Νέοι ή λιγότερο νέοι, φοιτητές, εργαζόμενοι ή συνταξιούχοι, ή έστω και απλοί καταναλωτές: όποια και αν είναι η κατάστασή μας, η ευρωπαϊκή νομοθεσία μας αφορά όλους, καμιά φορά χωρίς να το γνωρίζουμε. Πιο υγιεινή τροφή στο πιάτο μας; Ελεύθερη κυκλοφορία και εργασία σε ολόκληρη την Ένωση; Προστασία του περιβάλλοντος; Σε πολλούς τομείς ο ρόλος των ευρωβουλευτών είναι καθοριστικός. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπως όλα τα κοινοβούλια, συζητεί και εγκρίνει νόμους. Μοιάζει κοινότοπο, τα πρώτα όμως χρόνια τα πράγματα δεν ήταν έτσι. Οι ευρωβουλευτές δεν είχαν την εξουσία να επιβάλουν τη γνώμη τους στις προτάσεις νόμου που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Την τελευταία λέξη για τους νόμους την είχε πάντα το Συμβούλιο Υπουργών, οι εκπρόσωποι δηλαδή των κυβερνήσεων των κρατών μελών. Με την πάροδο των ετών και μετά από κάθε νέα Συνθήκη τα πράγματα άλλαζαν. Τελικά, ο ρόλος και οι εξουσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενισχύθηκαν τόσο πολύ που έγινε ο απαραίτητος παράγοντας στην κατάρτιση των κοινοτικών νόμων. Τώρα πια στις περισσότερες περιπτώσεις, για να ισχύσει ένας ευρωπαϊκός κανονισμός ή μια οδηγία, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο πρέπει να συμφωνήσουν για το περιεχόμενό του: είναι αυτό που ονομάζουμε «συναπόφαση». Για να ισχύσει δε ένας ευρωπαϊκός νόμος σε όλα τα κράτη μέλη της Ένωσης πρέπει να υπογραφεί από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου Υπουργών αλλά και από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. 5

6 6 Συνδιαλέξεις με κινητό στο εξωτερικό: φθηνότεροι λογαριασμοί Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εργάζεται για σας Το παρατηρήσατε; Οι λογαριασμοί του κινητού σας είναι τώρα χαμηλότεροι μετά από διακοπές στο εξωτερικό. Με ευρωπαϊκή ρύθμιση που άρχισε να ισχύει από το 2007, τέθηκε ένα ανώτατο όριο χρέωσης στις συνδιαλέξεις που γίνονται ή λαμβάνονται σε μια άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα, οι βουλευτές πέτυχαν η χρέωση των τελών «περιαγωγής» ή «roaming», από το 2009, να μην υπερβαίνει τα 0,43 ευρώ ανά λεπτό για τις εξερχόμενες κλήσεις και τα 0,19 ευρώ ανά λεπτό για τις εισερχόμενες κλήσεις (χωρίς ΦΠΑ). Τα ποσά αυτά θα μειωθούν αντίστοιχα σε 0,35 και 0,11 ευρώ ανά λεπτό από τον Ιούλιο του Και από τον Ιούλιο του 2009, το κόστος ενός SMS περιαγωγής δεν πρέπει πλέον να υπερβαίνει τα 0,11 ευρώ. Το κόστος αποστολής ηλεκτρονικών μηνυμάτων, φωτογραφιών ή της πλοήγησης στο Διαδίκτυο με κινητά τηλέφωνα και φορητούς υπολογιστές θα μειώνεται επίσης από ένα ανώτατο όριο ανάλογα με τον όγκο των αρχείων που θα «κατεβάζονται». Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: ένας ολοκληρωμένος νομοθέτης Σήμερα, οι περισσότερες ευρωπαϊκές αποφάσεις λαμβάνονται από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο με τη διαδικασία της συναπόφασης. Η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, των υπηρεσιών, των κεφαλαίων και των προσώπων μέσα στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, η προστασία του περιβάλλοντος, τα δικαιώματα των καταναλωτών και η ασφάλεια των μεταφορών υπόκεινται για παράδειγμα στη διαδικασία αυτή. Με τη μεταρρύθμιση των Συνθηκών, η συναπόφαση θα επεκταθεί και σε άλλους τομείς. Ένας από αυτούς είναι ο γεωργικός. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαδραματίζει ακόμη βασικό ρόλο στον καθορισμό της πολιτικής για την περιφερειακή ανάπτυξη, στα προγράμματα στήριξης της έρευνας, της εκπαίδευσης και του πολιτισμού, καθώς και στην προώθηση της δημόσιας υγείας. Να μερικά παραδείγματα: το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διευκόλυνε τη διαδικασία αναγνώρισης των πτυχίων και των επαγγελματικών προσόντων μεταξύ των κρατών μελών. Έτσι, η άσκηση επαγγέλματος έξω από τη δική μας χώρα είναι σήμερα πολύ πιο εύκολη σε σύγκριση με το παρελθόν. Συμμετείχε στη θέσπιση αυστηρότερων κανόνων για την ασφάλεια των τροφίμων και τις πληροφορίες που αναγράφονται στις ετικέτες τους: στο σουπερμάρκετ είναι πιο εύκολο πια να κάνετε την επιλογή σας ανάμεσα στα πολυάριθμα προϊ-

7 όντα που προέρχονται από ολόκληρη την Ευρώπη και ο καθένας μπορεί συνειδητά να διαλέξει και να αγοράσει τρόφιμα που είναι ή δεν είναι γενετικά τροποποιημένα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενίσχυσε τα δικαιώματα όσων ταξιδεύουν με αεροπλάνο και σιδηρόδρομο. Φρόντισε να υπάρχει μέριμνα για τα ηλικιωμένα άτομα και τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα. Τα άτομα αυτά μπορούν πλέον να απαιτούν την παροχή βοήθειας. Κι ακόμη! Τί καλύτερο από ένα δροσιστικό μπάνιο στις θάλασσες ή τις λίμνες το καλοκαίρι; Η ευρωπαϊκή νομοθεσία έγινε αυστηρότερη χάρη στο Κοινοβούλιο. Σας εγγυάται βουτιές σε καθαρότερα νερά! Οι βουλευτές συνέβαλαν στην έγκριση δέσμης μέτρων για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, για την αύξηση της διαφάνειας και τη βελτίωση της εποπτείας του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Το Κοινοβούλιο συμμετείχε επίσης στον καθορισμό κανόνων που θα καταστήσουν ευχερέστερες και φθηνότερες τις διασυνοριακές πληρωμές και αύξησε στα ευρώ την εγγύηση των τραπεζικών καταθέσεων σε περίπτωση πτώχευσης μιας τράπεζας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει μια σειρά από μέτρα για τον περιορισμό των επιπτώσεων της ανόδου της θερμοκρασίας στον πλανήτη. Θα συμβάλουν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα αυτοκίνητα, τη βιομηχανία και τους σταθμούς παραγωγής ενέργειας. Το Κοινοβούλιο υποστήριξε τους στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 20%, τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά 20% και την αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο 20% της συνολικής παραγωγής ενέργειας στην ΕΕ έως το Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εργάζεται για σας Οι ευρωπαίοι βουλευτές στην υπηρεσία σας Είστε ξεναγός, μεσίτης ή παρέχετε άλλες υπηρεσίες; Η σχετική νομοθεσία σας επιτρέπει να εργαστείτε ευκολότερα στο εξωτερικό. Η οδηγία για τις υπηρεσίες, που προκάλεσε αρχικά έντονη διαμάχη, εγκρίθηκε χάρη στον συμβιβασμό που πέτυχε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι ευρωβουλευτές κατόρθωσαν να εξισορροπήσουν τα διαφορετικά εθνικά συμφέροντα, τα δικαιώματα των επαγγελματιών και των καταναλωτών και τις ανάγκες των εργαζόμενων και των εργοδοτών. 7

8 Οι ευρωβουλευτές αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εργάζεται για σας Όταν το Κοινοβούλιο κρίνει ότι μια πρόταση νόμου είναι κακή και ότι δεν μπορεί να βελτιωθεί, έχει την εξουσία να την απορρίψει στο σύνολό της. Αυτό συνέβη για παράδειγμα στην περίπτωση της οδηγίας σχετικά με την απελευθέρωση των λιμενικών υπηρεσιών και της οδηγίας που αφορούσε τις πατέντες λογισμικού. Οι βουλευτές μπορούν ακόμη να αναλάβουν την πολιτική πρωτοβουλία και να προτρέψουν την Επιτροπή να τους υποβάλει κάποιο νομοσχέδιο. Καλούν άλλωστε τακτικά την ίδια την Επιτροπή και το Συμβούλιο Υπουργών να βελτιώσουν τις υφιστάμενες πολιτικές ή να δρομολογήσουν νέες. Έτσι, το Κοινοβούλιο ζήτησε από την Επιτροπή να υποβάλει σχέδιο νόμου για τη ρύθμιση και την απλούστευση των διαδικασιών που αφορούν κληρονομικές υποθέσεις διεθνικού χαρακτήρα, βάσει λεπτομερών συστάσεων. Θέλετε να λαμβάνεται υπόψη η γνώμη σας; Όπως δείχνουν τα παραπάνω παραδείγματα, οι ευρωπαϊκοί νόμοι στοχεύουν κυρίως στο να διευκολύνουν τη ζωή των πολιτών της Ένωσης και να ευνοήσουν τη θέσπιση ίσων ευκαιριών, δικαιωμάτων και υποχρεώσεων για όλους τους ευρωπαίους πολίτες. Καθιερώνουν ανταγωνιστικές συνθήκες για τις επιχειρήσεις σε όλα τα κράτη μέλη και ενθαρρύνουν με τον τρόπο αυτό την ανάπτυξη των εμπορικών ανταλλαγών και των υπηρεσιών. Συνεπώς, οι πολίτες, εκλέγοντας κάθε πέντε χρόνια τους ευρωβουλευτές τους, συμμετέχουν στη διαμόρφωση νομοθετικών κειμένων που τους αφορούν άμεσα. Η Συνθήκη της Λισαβόνας προβλέπει επίσης ότι ένα εκατομμύριο πολίτες θα μπορούν να πάρουν την πρωτοβουλία να ζητήσουν από την ΕΕ να εγκρίνει νέους νόμους. Ασφαλή χημικά προϊόντα 8 Τα χημικά προϊόντα είναι πανταχού παρόντα στη ζωή μας. Κανένας δεν αμφισβητεί τη χρησιμότητά τους. Η επίδρασή τους όμως στην υγεία ή το περιβάλλον δημιουργεί πολλές ανησυχίες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέσπισε για τον λόγο αυτό έναν κανονισμό, που ονομάστηκε «REACH», προκειμένου να αξιολογηθούν εκ νέου τα χιλιάδες χημικά προϊόντα που κυκλοφορούν και να αποσυρθούν από την αγορά τα πιο επικίνδυνα. Χάρη στην αποφασιστικότητα των ευρωβουλευτών δόθηκε έμφαση στην ανάπτυξη νέων, λιγότερο επιβλαβών ουσιών, και ταυτόχρονα περιορίστηκε στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό η χρήση πειραματόζωων στις δοκιμές. Για να μάθετε περισσότερα, δείτε «Η συναπόφαση: πώς λειτουργεί;», σ. 35.

9 n Για μια χρηστή διαχείριση των χρημάτων της Ένωσης Νέοι αυτοκινητόδρομοι, καθαρότερες παραλίες, έρευνες για νέα φάρμακα, σπουδές στο εξωτερικό...: όλοι μας επωφελούμαστε άμεσα ή έμμεσα από τις δραστηριότητες που χρηματοδοτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ποιος αποφασίζει άραγε για το πλαίσιο των προγραμμάτων και των δράσεων που χρηματοδοτούνται από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό; Είναι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μαζί με τις κυβερνήσεις των κρατών μελών. Να μερικά παραδείγματα δραστηριοτήτων που συνδιαμορφώνουν οι ευρωβουλευτές σας. Κάθε χρόνο, μετά από πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι ευρωβουλευτές διεξάγουν πολύμηνες διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο Υπουργών (που εκπροσωπεί τα κράτη μέλη της Ένωσης) για να καθοριστεί το ύψος των εσόδων και των δαπανών της Ένωσης του επόμενου έτους. Αυτή η διαδικασία για την κατάρτιση του προϋπολογισμού, με τα ανώτατα όριά του να έχουν προαποφασιστεί, είναι πολύ σημαντική. Δείχνει τη στήριξη που παρέχει η Ευρωπαϊκή Ένωση σε κάθε τομέα της δραστηριότητάς της για να διασφαλίσει την αλληλεγγύη, τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει την εξουσία να απορρίψει τον προϋπολογισμό ή να απαιτήσει νέο σχέδιο, αν θεωρήσει ότι οι προτεραιότητές του δεν ελήφθησαν υπόψη. 9

10 Πού πάνε τα χρήματα της Ένωσης; «Δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ »: στρογγυλοποιημένα ποσά Για μια χρηστή διαχείριση των χρημάτων της Ένωσης Βιώσιμη ανάπτυξη: οικονομική ανάπτυξη της περιφέρειας, δράσεις για την ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση 382 δις Ευρώ (44 %) Η ΕΕ ως παγκόσμιος παράγοντας: εξωτερικές δράσεις, αναπτυξιακή πολιτική, ανθρωπιστική βοήθεια 49 δις Ευρώ (6 %) Λοιπές δαπάνες, συμπεριλαμβανομένων των διοικητικών 51 δις Ευρώ (6 %) Διατήρηση και διαχείριση των φυσικών πόρων: γεωργία, βιώσιμη ανάπτυξη και περιβάλλον 371 δις Ευρώ (43 %) Ιθαγένεια, ελευθερία, ασφάλεια και δικαιοσύνη: προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών, ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, αστυνομική και δικαστική συνεργασία, καταπολέμηση της τρομοκρατίας 11 δις Ευρώ (1 %) Στήριξη της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης Μεγάλο μέρος των χρημάτων της Ένωσης χρησιμεύει για την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης και τη μείωση των διαφορών ανάμεσα στις διάφορες περιφέρειες της Ευρώπης: κατασκευή αυτοκινητοδρόμων ή σιδηροδρόμων που συνδέουν τα κράτη μέλη, ενισχύσεις στις μικρές επιχειρήσεις, έργα έρευνας και τεχνολογικής καινοτομίας (π.χ. για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας) κ.λπ. 10 Η που είναι ένας από τους τομείς που διαχειρίζεται αποκλειστικά η Ένωση, απορροφάει σημαντικό μερίδιο του προϋπολογισμού. Υπάρχουν όμως και τομείς που με τη στήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία: η προστασία του περιβάλλοντος, κυρίως με τη δημιουργία περιφερειακών φυσικών πάρκων, η διατήρηση προστατευόμενων ειδών, η διαχείριση των υδάτινων πόρων, η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής κ.λπ.

11 Ένα μέρος του κοινοτικού προϋπολογισμού χρησιμοποιείται επίσης για να χρηματοδοτηθεί η οικονομική ανάπτυξη στον κόσμο και να δοθεί ανθρωπιστική βοήθεια σε χώρες που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές ή έχουν περιέλθει σε άλλες καταστάσεις κρίσης. και των συμφερόντων των πολιτών Είναι πιο αποτελεσματικό να καταπολεμάς από κοινού επιδημίες, όπως το AIDS και η γρίπη των πτηνών, που δεν γνωρίζουν σύνορα. Η Ένωση, με την ώθηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δραστηριοποιείται όλο και περισσότερο στον τομέα της δημόσιας υγείας. Χρηματοδοτεί κυρίως πολλά ερευνητικά προγράμματα για νέα φάρμακα. Τα τελευταία χρόνια, οι ευρωβουλευτές άσκησαν όλες τους τις εξουσίες για να αυξηθούν τα προγράμματα που αναδεικνύουν τις διάφορες ευρωπαϊκές πολιτισμικές ταυτότητες. Ο στόχος είναι να ενθαρρυνθεί η κυκλοφορία των καλλιτεχνικών και πολιτιστικών προϊόντων και έργων: του κινηματογράφου, της μουσικής, της ζωγραφικής, της φωτογραφίας, του θεάτρου κ.λπ. Το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη δημιουργία Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση, με ετήσιο κεφάλαιο 500 εκατομμύρια ευρώ, για να βοηθήσει τους εργαζόμενους που απολύονται λόγω των αναδιαρθρώσεων που λαμβάνουν χώρα στον τομέα της βιομηχανίας και οφείλονται στη διεθνή συγκυρία. Το 2009, εν μέσω οικονομικής κρίσης, το πεδίο δράσης του Ταμείου διευρύνθηκε και έγιναν πιο ελαστικά τα κριτήρια παρέμβασης. Για μια χρηστή διαχείριση των χρημάτων της Ένωσης Επενδύσεις στο μέλλον Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ασκεί επίσης την επιρροή του στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο που καθορίζει τα ανώτατα όρια των δαπανών σε κάθε κατηγορία ευρωπαϊκής πολιτικής. Για παράδειγμα, κατά τη διαπραγμάτευση του πλαισίου που καλύπτει την περίοδο μέχρι το 2013, οι ευρωβουλευτές αντιπαρατέθηκαν αποφασιστικά στα κράτη μέλη προκειμένου να εξασφαλίσουν πρόσθετα χρήματα για τη χρηματοδότηση έργων που οι πολίτες θεωρούν σημαντικά. Το Κοινοβούλιο στήριξε συγκεκριμένα το πρόγραμμα Erasmus, που επιτρέπει κάθε χρόνο σε περισσότερους από φοιτητές να συνεχίσουν για ένα διάστημα τις σπουδές τους σε ξένα πανεπιστήμια, τα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών και γενικότερα την έρευνα και την καινοτομία. 11

12 Από πού προέρχονται οι κοινοτικοί πόροι; Για μια χρηστή διαχείριση των χρημάτων της Ένωσης Κύρια πηγή εσόδων του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι οι συνεισφορές των κρατών μελών. Υπολογίζονται σε συνάρτηση με τον εθνικό τους πλούτο. Σε αυτές προστίθενται ένα ποσοστό του ΦΠΑ που εισπράττεται σε ολόκληρη την ΕΕ από τα προϊόντα και τις υπηρεσίες και οι τελωνειακοί δασμοί που επιβάλλονται στα βιομηχανικά και γεωργικά προϊόντα που εισάγονται στην Ένωση από το εξωτερικό. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προτείνει να εφαρμοστεί στο μέλλον ένα νέο σύστημα χρηματοδότησης που να δημιουργεί μια άμεση σχέση ανάμεσα στους ευρωπαίους φορολογούμενους και την Ένωση, χωρίς βέβαια πρόσθετη φορολογική επιβάρυνση. Δαπάνες που περνούν από εξονυχιστικό έλεγχο Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με τη βοήθεια του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, ελέγχει συνεχώς την αποτελεσματική διαχείριση του προϋπολογισμού και παίρνει μέτρα για την αποσόβηση κάθε πιθανής απάτης σε βάρος του. Κάθε χρόνο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα υπόλοιπα θεσμικά όργανα της Ένωσης πρέπει να του αποδείξουν ότι χρησιμοποίησαν σωστά τα χρήματα που τέθηκαν στη διάθεσή τους: η διαδικασία αυτή ονομάζεται «απαλλαγή από την εκτέλεση του προϋπολογισμού». Η Επιτροπή είναι υποχρεωμένη να λάβει υπόψη τις συστάσεις που κάνει το Κοινοβούλιο. Στοιχίζει ακριβά η Ευρώπη; Στον ετήσιο προϋπολογισμό της ΕΕ, που ξεπερνάει τα 100 δισ. Eυρώ τον χρόνο, η Ευρώπη στοιχίζει μόλις λίγο παραπάνω από το 1 % του πλούτου της Ένωσης. Στοιχίζει δηλαδή 235 περίπου ευρώ ανά κάτοικο. Το ποσό αυτό είναι πολύ μικρό σε σύγκριση με τους φόρους που εισπράττουν τα κράτη μέλη. Και όμως τα χρήματα αυτά επιτρέπουν να χρηματοδοτηθούν σημαντικές πολιτικές υπέρ των πολιτών. Το ίδιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στοιχίζει σε κάθε πολίτη της ΕΕ λιγότερα από 3 ευρώ ετησίως. 12 Θα μάθετε περισσότερα στη σελ. 38 : «Πώς εγκρίνεται ο προϋπολογισμός της ΕΕ»

13 Υπέρμαχος των ελευθεριών και της δημοκρατίας Καθώς είναι το μόνο θεσμικό όργανο στην Ευρωπαϊκή Ένωση που εκλέγεται, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παίρνει πολύ σοβαρά τον ρόλο του ως υπερασπιστή των ελευθεριών και της δημοκρατίας, τόσο στην Ευρώπη όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Ένα από τα βασικά καθήκοντα των ευρωβουλευτών είναι να εκπροσωπούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο τους πολίτες και να προωθούν τα μηνύματά τους στην πολιτική ηγεσία και τα θεσμικά όργανα της Ένωσης. Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ συγκεντρώνει σε ένα ενιαίο κείμενο όλα τα αστικά, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα που έχουν μέχρι σήμερα διακηρυχθεί σε διάφορες εθνικές, ευρωπαϊκές και διεθνείς συμβάσεις. Συντάχθηκε από συνέλευση ευρωβουλευτών και αντιπροσώπων των εθνικών κοινοβουλίων και ανακηρύχθηκε πανηγυρικά κατά τη σύνοδο κορυφής της Νίκαιας, τον Δεκέμβριο του Τον Δεκέμβριο του 2007, στη Λισαβόνα, με την υπογραφή της νέας Συνθήκης, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ αποφάσισαν να του προσδώσουν νομική ισχύ, όπως ακριβώς είχε ζητήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ορισμένα κράτη μέλη, όπως για παράδειγμα το Ηνωμένο Βασίλειο και η Πολωνία, ζήτησαν να εξαιρεθούν από την υποχρέωση αυτή. Έχοντας την ανθρώπινη αξιοπρέπεια ως γνώμονα της πολιτικής τους δράσης, οι ευρωβουλευτές επικαλούνται τον Χάρτη αυτό κάθε φορά που καταγγέλλουν κατάφωρες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στην αρχή της ανεκτικότητας και μάχεται ενάντια σε κάθε διάκριση που βασίζεται στο φύλο, τη φυλή, την εθνική ή κοινωνική προέλευση, τη 13

14 Υπέρμαχος των ελευθεριών και της δημοκρατίας γλώσσα, τη θρησκεία, τις πολιτικές πεποιθήσεις, την αναπηρία, την ηλικία ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Έτσι καταπολεμά τον ρατσισμό και την ξενοφοβία, δεν χάνει ποτέ την ευκαιρία για να υπενθυμίσει τον σεβασμό των ευρωπαϊκών κανόνων για την ισότητα των ευκαιριών μεταξύ ανδρών και γυναικών και ασκεί όλη του την εξουσία προκειμένου να διασφαλίσει τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες. Καταπολεμώντας κάθε μορφή εκμετάλλευσης των γυναικών Από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ξεκίνησαν σε πολλές περιπτώσεις οι προσπάθειες που καταβάλλονται για να εξαλειφθεί κάθε μορφή βίας εις βάρος των γυναικών, για να καταπολεμηθεί η εμπορία ανθρώπων με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση και για να βγουν οι γυναίκες από τη φτώχεια. Καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να προωθηθεί η ισότητα των φύλων και συνέβαλε καθοριστικά στη δημιουργία του ευρωπαϊκού ινστιτούτου που παρακολουθεί την πρόοδο που σημειώνεται στον τομέα. Χάρη στα ψηφίσματά του ασκείται συνεχώς πίεση στις κυβερνήσεις και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ για να βελτιωθεί η κατάσταση των γυναικών. Προστατεύοντας τις ελευθερίες σε όλες τις περιστάσεις Οι τρομοκρατικές επιθέσεις που έγιναν στις ΗΠΑ τον Σεπτέμβριο του 2001, τη Μαδρίτη τον Μάρτιο του 2004 και το Λονδίνο τον Ιούλιο του 2005, ώθησαν τα κράτη μέλη να αυξήσουν τη συνεργασία τους για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στηρίζει τις συντονιστικές προσπάθειες στον αστυνομικό και δικαστικό τομέα. Θεωρεί ότι αποτελούν τη μοναδική εγγύηση για να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι απειλές που δεν σταματούν σε σύνορα, απορρίπτει όμως κάθε περιορισμό των δικαιωμάτων των πολιτών για χάρη μιας πολιτικής που έχει αποκλειστικό στόχο την ασφάλεια. 14 Για τους ευρωβουλευτές, επειδή υπάρχει κίνδυνος να αμφισβητηθούν οι αξίες που αποτελούν το θεμέλιο της ευρωπαϊκής δημοκρατίας, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας πρέπει να διεξαχθεί

15 με σεβασμό στις ατομικές ελευθερίες. Σε όλες τις υποθέσεις που εξετάζουν στο πλαίσιο αυτό, είτε πρόκειται για συμφωνίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με τη διαβίβαση των προσωπικών δεδομένων των επιβαινόντων στα αεροσκάφη είτε για τη διατήρηση των δεδομένων των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων από τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών είτε για την ανταλλαγή τραπεζικών πληροφοριών, υποστηρίζουν πάντοτε αυτή τη θέση. Εξάλλου, έχουν υποστηρίξει την αναθεώρηση της οδηγίας κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες προκειμένου να περιληφθεί σε αυτήν και η καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρωταγωνίστησε στην ίδρυση του νέου Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εδρεύει στη Βιέννη και έχει καθήκον να παρακολουθεί την εφαρμογή των δικαιωμάτων αυτών στα κράτη μέλη. Είναι επίσης σε στενή επικοινωνία με τον Ευρωπαίο Επόπτη Προστασίας Δεδομένων που ελέγχει την προστασία των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής σε ολόκληρη την Ένωση. Απαντώντας στις αναφορές των πολιτών Όλοι οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή όσοι κατοικούν σε ένα κράτος μέλος της έχουν δικαίωμα να υποβάλουν, ατομικά ή συλλογικά, αναφορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για ένα θέμα που εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Ένωσης και που τους αφορά άμεσα. Η αναφορά αυτή μπορεί να συνδέεται με ένα πολύ συγκεκριμένο αίτημα, μια καταγγελία ή μια παρατήρηση σχετικά με την εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου ή ακόμη με ένα αίτημα προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πριν από την έγκριση μιας έκθεσης πάνω σε ένα συγκεκριμένο ζήτημα. Υπέρμαχος των ελευθεριών και της δημοκρατίας Από πάρα πολλές αναφορές φαίνονται οι δυσκολίες που υπάρχουν στην εφαρμογή των κοινοτικών οδηγιών, ιδίως στους τομείς του περιβάλλοντος, της κοινωνικής ασφάλισης, της αναγνώρισης των προσόντων και σε ορισμένες πτυχές σχετικές με τη λειτουργία της ενιαίας εσωτερικής αγοράς της Ένωσης. Δείχνουν γενικά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι πολίτες για να συνδέσουν την κοινοτική νομοθεσία με το εθνικό δίκαιο ή τις παρεξηγήσεις όσον αφορά τους τομείς στους οποίους εφαρμόζεται το κοινοτικό δίκαιο. Το Κοινοβούλιο συμβάλλει στην αντιμετώπιση των δυσκολιών αυτών. 15 Διεύθυνση στην οποία μπορείτε να απευθύνετε τις αναφορές σας: σ. 48.

16 Εμφυτεύματα σιλικόνης: αυστηρότερη νομοθεσία μετά από αναφορές Υπέρμαχος των ελευθεριών και της δημοκρατίας Δύο αναφορές που υποβλήθηκαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 1998 αναφέρονταν στις αρνητικές συνέπειες που έχουν τα εμφυτεύματα μαστού από σιλικόνη στην υγεία των γυναικών και ζητούσαν την άμεση απαγόρευσή τους. Οι συζητήσεις και τα ψηφίσματα που ακολούθησαν, καθώς και μια μελέτη που παραγγέλθηκε από το Κοινοβούλιο, ώθησαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αποσαφηνίσει και να ενισχύσει τις διατάξεις που αφορούν την ενημέρωση, την παρακολούθηση και την εποπτεία των πολιτών στους οποίους προσφέρονται ανάλογες ιατρικές υπηρεσίες. Από το 2003 συνεπώς επιβλήθηκαν ιδιαίτερα αυστηροί έλεγχοι ποιότητας και ασφάλειας πριν από τη διάθεση των εμφυτευμάτων μαστού στην ευρωπαϊκή αγορά. Ελέγχοντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κανένας δεν γίνεται πρόεδρος της Επιτροπής χωρίς τη συμφωνία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Επιπλέον, οι υποψήφιοι επίτροποι (που ορίζονται από τις κυβερνήσεις) περνούν από ακρόαση. Οι ευρωβουλευτές τους υποβάλλουν ερωτήσεις σε σχέση με τις αρμοδιότητες που τους έχουν ανατεθεί και ελέγχουν εάν είναι κατάλληλοι για αυτές. Μπορούν ακόμα και να απορρίψουν τους υποψήφιους που θα κριθούν ακατάλληλοι (όπως συνέβη το 2004). Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εγκρίνει την Επιτροπή στο σύνολό της, παρέχοντάς της ψήφο εμπιστοσύνης. Μπορεί επίσης να την υποχρεώσει να παραιτηθεί μετά από έγκριση πρότασης μομφής. Η συλλογική απόρριψη της Επιτροπής (μια διαδικασία που απαιτεί την απόλυτη πλειοψηφία των ευρωβουλευτών και τα δύο τρίτα των ψηφισάντων) θεωρείται ωστόσο ως «έσχατη επιλογή» και δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ μέχρι τώρα. Το 1999 όμως, το ενδεχόμενο να υιοθετηθεί πρόταση δυσπιστίας που είχε υποβληθεί για πιθανολογούμενες ατασθαλίες ανάγκασε την Επιτροπή Σαντέρ να παραιτηθεί. 16 Το Κοινοβούλιο παρακολουθεί στενά τις δραστηριότητες της Επιτροπής και περνάει στην κυριολεξία από κόσκινο τις διατάξεις που περιέχονται στις εκθέσεις της σχετικά με τις πολιτικές, τη νομοθεσία και τον προϋπολογισμό της Ένωσης. Οι Επίτροποι είναι υποχρεωμέ-

17 νοι να εμφανίζονται τακτικά στις συνεδριάσεις των κοινοβουλευτικών επιτροπών ή της Ολομέλειας για να υπερασπιστούν τις πολιτικές τους, να εξηγήσουν τα μέτρα που προτίθενται να λάβουν και να απαντήσουν στα ερωτήματα που τους θέτουν οι ευρωβουλευτές. Και το ευρώ; Οι ευρωπαίοι βουλευτές εποπτεύουν, επίσης, τη διαχείριση του ενιαίου νομίσματος της Ένωσης, του ευρώ, καλώντας τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να προσέλθει για να εξηγήσει τις πολιτικές του ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ο ορισμός του Προέδρου της ΕΚΤ και των λοιπών μελών του διοικητικού συμβουλίου της Τράπεζας μπορεί να γίνει μόνον ύστερα από διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Υπέρμαχος των ελευθεριών και της δημοκρατίας Εποπτεύοντας τις εργασίες του Συμβουλίου Η προεδρία του Συμβουλίου συναντά τακτικά τους προέδρους και τις πολιτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και είναι παρούσα στις συνόδους της Ολομέλειας για να εκθέσει το πρόγραμμά της και να το συζητήσει με τους ευρωβουλευτές. Συχνά, η προεδρία συμμετέχει επίσης στις συνεδριάσεις των κοινοβουλευτικών επιτροπών. Σε κάθε σύνοδο κορυφής (το επονομαζόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο), κατά τη διάρκεια της οποίας οι ηγέτες των κρατών μελών εγκρίνουν τους γενικούς πολιτικούς προσανατολισμούς της Ένωσης, ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου παρουσιάζει τις συστάσεις του Σώματος. Οι ευρωβουλευτές μπορούν, στην Ολομέλεια ή γραπτώς, να υποβάλουν ερωτήσεις στην προεδρία του Συμβουλίου της Ένωσης πάνω σε οποιοδήποτε θέμα: για την ανάγκη να ληφθούν, λόγου χάρη, μέτρα αντιμετώπισης παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας ή του κράτους δικαίου. 17

18 Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής Υπέρμαχος των ελευθεριών και της δημοκρατίας Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής εξετάζει τις καταγγελίες που υποβάλλουν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις για περιπτώσεις «κακοδιοίκησης» από πλευράς των θεσμικών οργάνων της Ένωσης. Στόχος είναι πάντα η διευθέτηση των διαφορών. Εκλέγεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το οποίο καθορίζει το κανονιστικό πλαίσιο που διέπει το καθεστώς και τους όρους άσκησης των καθηκόντων του Διαμεσολαβητή. Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής στεγάζεται στα κτήρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Συνεργαζόμενο στενά με τα εθνικά κοινοβούλια Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνάπτει και διατηρεί στενές σχέσεις με τα εθνικά κοινοβούλια των κρατών της Ένωσης. Αυτή η διακοινοβουλευτική συνεργασία έχει ουσιαστικά στόχο να ενισχύσει την κοινοβουλευτική διάσταση της ΕΕ, δίνοντας έμφαση στον δημοκρατικό έλεγχο και την ευθύνη των αποφάσεων που λαμβάνονται σε κοινοτικό επίπεδο. Εγγυάται μεγαλύτερη διαφάνεια και διευρύνει τη διαδικασία λήψεως αποφάσεων. Βελτιώνει τέλος τη δημοκρατική νομιμότητα, την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα της νομοθετικής διαδικασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η μεταρρύθμιση των Συνθηκών προβλέπει να εμπλακούν ακόμη περισσότερο τα εθνικά κοινοβούλια στη νομοθετική διαδικασία. 18

19 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι διευρύνσεις της ΕΕ Οταν πρόκειται να ενταχθούν νέες χώρες Ένωση το Κοινοβούλιο καλείται να συμφωνήσει. Συγκεκριμένα, οι βουλευτές ελέγχουν κατά πόσον τα υποψήφια κράτη πληρούν τα κριτήρια που καθορίζονται από τις Συνθήκες, ιδίως όσον αφορά τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να δεχτεί νέα κράτη μέλη χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Οι διαπραγματεύσεις με τις υποψήφιες χώρες και οι ημερομηνίες ένταξης εμπίπτουν μεν στο πεδίο των αρμοδιοτήτων του Συμβουλίου και της Επιτροπής, αλλά οι ευρωβουλευτές από την πλευρά τους παρακολουθούν τη διαδικασία έως την ημέρα της ένταξης για να διασφαλίσουν ότι όλοι οι όροι ένταξης που θέτουν οι Συνθήκες έχουν εκπληρωθεί. Πράγματι, κάθε χώρα που υποβάλλει αίτηση ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να πληροί τα «κριτήρια της Κοπεγχάγης», που ονομάστηκαν έτσι από την πόλη στην οποία, το 1993, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων αποφάσισαν τους όρους σύμφωνα με τους οποίους θα γίνονται οι εντάξεις αυτές (από τότε τα κριτήρια αυτά έχουν ενισχυθεί). Έτσι, για να ενταχθούν στην ΕΕ, οι υποψήφιες χώρες πρέπει να πληρούν τρία κριτήρια: - ένα πολιτικό κριτήριο: ύπαρξη σταθερών θεσμών που εγγυώνται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τον σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων, - ένα οικονομικό κριτήριο: ύπαρξη μιας βιώσιμης οικονομίας της αγοράς και ικανότητα αντιμετώπισης των δυνάμεων της αγοράς και των ανταγωνιστικών πιέσεων μέσα στην Ένωση, 19

20 - ένα κριτήριο συμμόρφωσης προς το κοινοτικό κεκτημένο: ικανότητα ανάληψης των υποχρεώσεων που απορρέουν από την προσχώρηση και συγκεκριμένα τήρηση των στόχων της πολιτικής, οικονομικής και νομισματικής Ένωσης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι διευρύνσεις της ΕΕ Το Κοινοβούλιο έχει επίσης ζητήσει να λαμβάνεται υπόψη τόσο η προετοιμασία των υποψήφιων χωρών όσο και η ικανότητα απορρόφησης νέων χωρών από την Ένωση και έχει υπογραμμίσει ότι δεν μπορεί να υπάρξει περαιτέρω διεύρυνση με βάση τη Συνθήκη της Νίκαιας. Η ΕΕ από 6 σε 27 μέλη Μάρτιος 1957 Ιανουάριος 1973 Ιανουάριος 1981 Ιανουάριος 1986 Νοέμβριος 1990 Ιανουάριος 1995 Βέλγιο, Γαλλία, Δυτική Γερμανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο και Κάτω Χώρες Δανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ιρλανδία Ελλάδα Ισπανία και Πορτογαλία Επανένωση της Γερμανίας, ενσωμάτωση της πρώην ΛΔΓ Αυστρία, Σουηδία και Φινλανδία Μάιος 2004 Ιανουάριος 2007 Εσθονία, Κύπρος, Λεττονία, Λιθουανία, Μάλτα, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία και Τσεχική Δημοκρατία Βουλγαρία και Ρουμανία Κατά τη διάρκεια της τελευταίας κοινοβουλευτικής περιόδου οι βουλευτές συζήτησαν επανειλημμένα το θέμα της προετοιμασίας των υποψήφιων χωρών. Έδωσαν το πράσινο φως για την έναρξη διαπραγματεύσεων με την Τουρκία και την Κροατία και υποστήριξαν την υποψηφιότητα της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (επίσημες διαπραγματεύσεις με τη χώρα αυτή δεν έχουν ακόμη αρχίσει). 20