ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΓΛΑΥΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΕΡΓΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ

Transcript

1 ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΓΛΑΥΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΕΡΓΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ Η πράξη ΓΛΑΥΚΗ εντάσσεται στο πλαίσιο της Δράσης 7: «Τοπικά σχέδια για την απασχόληση προσαρμοσμένα στις ανάγκες των τοπικών αγορών εργασίας» της κατηγορίας παρέμβασης 1: «Ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης» του θεματικού Άξονα Προτεραιότητας 8 «Διευκόλυνση της πρόσβασης στην Απασχόληση στις 3 περιφέρειες σταδιακής εξόδου» του ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ». Η Πράξη συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.

2 Τι περιέχει αυτό το φυλλάδιο ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΙΣΟΤΗΤΑ ΝΟΜΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ Δεν πρέπει να γίνεται καμία διάκριση λόγω της ψυχικής νόσου. Όταν υπάρχει διάκριση υπάρχει και άνιση συμπεριφορά όπως και ακύρωση της ισοτιμίας. Όλοι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα ίσης μεταχείρισης Το Ελληνικό Σύνταγμα ορίζει στο άρθρο 4 ότι οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, η υγεία ορίζεται ως η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η έλλειψη ασθένειας ή αναπηρίας. Η ψυχική υγεία περιγράφεται σαν μια κατάσταση ευεξίας στην οποία το άτομο ανταποκρίνεται στις δυνατότητές του και άρα μπορεί να εργαστεί και να συνεισφέρει στην κοινότητά του.. ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ & ΤΗΝ ΙΑΤΡΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΡΤΑ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΚΑΙ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ 2

3 ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ: Προαγωγή της ψυχικής υγείας για όλους. Κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να του παρέχεται φροντίδα, όσο αυτό είναι δυνατό, στην κοινότητα όπου αυτός ή αυτή διαμένει. Πρέπει να υπάρχει σεβασμός στην προσωπική του ζωή και ελευθερία στην επικοινωνία με άλλα άτομα. Να στέλνει και να λαμβάνει προσωπικά έγγραφα, να υπάρχει πρόσβαση σε ταχυδρομικές και τηλεφωνικές υπηρεσίες όπως και σε εφημερίδες, ραδιόφωνο και τηλεόραση. Το δικαίωμα στις ιδιωτικές επισκέψεις, σε λογικές πάντα ώρες και τέλος έχει φυσικά και την ελευθερία πίστης και θρησκεύματος. Με το άρθρο 25 του Ελληνικού Συντάγματος προστατεύονται τα δικαιώματα των ανθρώπων αυτών ως ατόμων και ως μελών του κοινωνικού συνόλου και γίνονται σεβαστά από το κράτος. Με αυτόν τον τρόπο, τα ΑΜΕΑ απολαμβάνουν όλες τις πλευρές της πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής. Η Ευρωπαϊκή Ένωση με οδηγίες και διατάξεις, αποτυπώνει με σαφήνεια την διάσταση προστασίας των δικαιωμάτων των ΑΜΕΑ και καλύπτει μια ευρεία γκάμα εφαρμοσμένων πολιτικών. Η Ευρωπαϊκή στρατηγική στοχεύει ώστε τα ΑΜΕΑ να ζουν καθημερινά όπως όλος ο κόσμος και να απολαμβάνουν τα δικαιώματά τους ως πολίτες της Ε.Ε.. Ένα σημαντικό παράδειγμα νομοθεσίας σχετικό με τα δικαιώματα των ΑΜΕΑ είναι η Συνθήκη του Άμστερνταμ (1997) που τέθηκε σε εφαρμογή το 1999 (άρθρο 13 Αντιμετώπιση της ποιότητας ζωής των ατόμων με ΨΝ μέσω της κοινωνικής ένταξης και της προστασίας των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειάς τους. Ανάπτυξη συστήματος ενημέρωσης, έρευνας και επιμόρφωσης σχετικά με την ψυχική υγεία. H Ευρωπαϊκή στρατηγική για τα ΑΜΕΑ στοχεύει στη διευκόλυνση της καθημερινότητας των ατόμων με ΨΝ και στη κατοχύρωση του δικαιώματός τους να απολαμβάνουν τα δικαιώματα τους ως πολίτες της Ε.Ε. Συμβάλλει δε στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων που ανέλαβε η Ε.Ε. το 2007 με την υπογραφή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ΑΜΕΑ. Η Σύμβαση αυτή των Ηνωμένων Εθνών προετοιμαζόταν από το 2001, στις 31/12/2006 ψηφίστηκε ομόφωνα από την ολομέλεια της Γενικής Συνέλευσης του Ο.Η.Ε. και στις 30/03/2007 την προσυπέγραψαν 82 κράτη μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Είναι ένα νόμιμο δεσμευτικό μέσο, είτε σε ότι αφορά τη θέσπιση νομοθεσίας που κάνει πράξη τα ίσα δικαιώματα, είτε σε ότι αφορά την κατάργηση των νομοθεσιών που παράγουν και συντηρούν διακρίσεις. 3

4 ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗ Η αρχή της ισότητας επιβάλλει την ίση μεταχείριση των ατόμων ανεξάρτητα από τα ειδικότερα ατομικά χαρακτηριστικά όπως το φύλο, το χρώμα, την θρησκεία όπως επίσης επιβάλλει την ίση μεταχείριση σε άτομα που για λόγους υγείας αντιμετωπίζουν τον κοινωνικό αποκλεισμό. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας είναι υποχρεωμένοι να προστατεύουν και να υποστηρίζουν την ισότητα των ατόμων με ψυχική ασθένεια ανεξάρτητα από την οικονομική κατάσταση, την φυλετική καταγωγή, το μορφωτικό επίπεδο ή την θρησκευτική τους πίστη. Στο εθνικό επίπεδο αναλύεται το νομικό πλαίσιο προστασίας κατά των διακρίσεων μέσα από τις διατάξεις του ν.3304/2005, αναδεικνύονται οι φορείς προώθησης της αρχής της ισότητας και καταπολέμησης των διακρίσεων. Όπως επίσης αναφορά γίνετ5αι και στο άρθρο 4 του Συντάγματος παράγραφος 1. Η Ευρωπαϊκή Ένωση τόσο στο πρωτογενές όσο και στο δευτερογενές δίκαιο έχει θεσπίσει κανόνες που στοχεύουν στην καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού. Κάθε άτομο έχει δικαίωμα κατάθεσης ή ανάληψης χρημάτων από τον προσωπικό του λογαριασμό. Από αυτό τον κανόνα δεν εξαιρείται το άτομο που πάσχει από ψυχική διαταραχή, αντιθέτως όμως πρέπει να διευκολύνεται. Οι ένοικοι των στεγαστικών δομών (οικοτροφεία, ξενώνες, προστατευόμενα διαμερίσματα) μπορούν επίσης ελεύθερα να διαχειρίζονται τα χρήματά τους από τον προσωπικό τους λογαριασμό για προσωπικές τους ανάγκες. Η διαδικασία αυτή μάλιστα βελτιώνει και τις δεξιότητές τους και είναι ένας ακόμα τρόπος απασχόλησης με προσωπικές τους υποθέσεις. Σε περίπτωση που κάποιο άτομο αδυνατεί να φροντίσει την περιουσία του, σύμφωνα με το άρθρο 1666 ΑΚ υπάρχει το καθεστώς της δικαστικής συμπαράστασης ώστε να διατηρηθεί ο σεβασμός και η αξιοπρέπεια αυτού του ατόμου. Έτσι, και σύμφωνα με το άρθρο 1667 ΑΚ υποβάλλεται σε δικαστική συμπαράσταση με μια αίτηση, βάσει της οποίας νομιμοποιεί κάποιο άτομο για την διαχείριση των οικονομικών του. Επίσης όλοι έχουν το δικαίωμα να κάνουν καταγγελία μέσα από διαδικασίες που ορίζει η νομοθεσία του κράτους. 4

5 Δικαίωμα στην υγεία και την Ιατροκοινωνική ασφάλιση ΠΟΛΙΤΙΚΆ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Σύμφωνα με το άρθρο 29 του Συντάγματος «Πολιτικά Δικαιώματα», τα ΑΜΕΑ έχουν την δυνατότητα να απολαμβάνουν τα πολιτικά τους δικαιώματα σε ίση βάση με τους άλλους αλλά και να αναλαμβάνουν και τις αντίστοιχες υποχρεώσεις: Να εκλέγουν και να εκλέγονται, να ψηφίζουν με μυστική ψήφο χωρίς εκφοβισμό και να υπηρετούν το πολιτικό τους αξίωμα. Τα άτομα με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω έχουν τις περισσότερες παροχές και επιδόματα. Επιδόματα που καταβάλουν οι ασφαλιστικοί οργανισμοί για τους ασφαλισμένους τους και η Πρόνοια για τα ανασφάλιστα άτομα. Στις 15/06/2013, το ΙΚΑ σύμφωνα με το Νόμο 4144/2013, άρθρο 76, ανακοίνωσε την υποχρεωτική υποβολή αίτησης για την πιστοποίηση του βαθμού αναπηρίας. Για τον καθορισμό του βαθμού αναπηρίας των ασφαλισμένων αλλά και των ανασφάλιστων δημιουργήθηκε το Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας, το λεγόμενο ΚΕ.Π.Α. Για να περάσει κάποιος από επιτροπή ΚΕ.Π.Α. γίνεται συμπλήρωση μιας αίτησης η οποία συνοδεύεται από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά. Στη συνέχεια γίνεται η ενημέρωση για την ημερομηνία και ώρα προσέλευσης στην Υγειονομική Επιτροπή. Αφού πραγματοποιηθεί η εξέταση μετά από λίγες μέρες παραλαμβάνει ο ενδιαφερόμενος την Γνωμάτευση. Την Γνωμάτευση μπορεί να την χρησιμοποιήσει για κάθε νόμιμη χρήση. Η Γνωμάτευση φυσικά έχει και ημερομηνία λήξης, οπότε με τη λήξη πρέπει να ξαναγίνει η διαδικασία αυτή. Καλό είναι να περνά από επιτροπή ΚΕ.Π.Α. ο δικαιούχος πριν λήξει η προηγούμενη απόφαση και να καταθέσει την νέα επίσης νωρίτερα, για να μην διακοπεί η καταβολή του επιδόματός του. Σε κάθε περίπτωση όμως, εφ όσον εκδώσει εκ νέου τη βεβαίωση του ΚΕΠΑ, λαμβάνει αναδρομικά το σύνολο του επιδόματος που δικαιούται 5

6 Δικαίωμα στην υγεία και την Ιατροκοινωνική ασφάλιση ΑΞΙΟΠΡΕΠΗΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ Κάθε πρόσωπο για το οποίο γίνεται διάγνωση ψυχικής νόσου, έχει το δικαίωμα να λαμβάνει τις κατάλληλες παροχές από επαγγελματίες στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας θεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής και μάλιστα σε ανθρώπινες συνθήκες. Είναι υποχρέωση του κάθε επαγγελματία όπως και των οικογενειών των ατόμων αυτών αλλά και των ευρύτερων ομάδων της κοινωνίας να προστατεύουν τα δικαιώματά τους. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ Η ενημέρωση του ψυχικά ασθενούς αλλά και του άμεσου συγγενικού περιβάλλοντος για την κατάσταση της υγείας του και την προτεινόμενη ψυχοφαρμακευτική αγωγή αποτελεί ένα από τα βασικότερα δικαιώματά του και μάλιστα με απλό και κατανοητό τρόπο για να μην υπάρξουν αμφισβητήσεις. Σε περιπτώσεις στις οποίες προτείνεται η λήψη φαρμάκων θα πρέπει να γνωστοποιείται για να υπάρχει και η σωστή συνεργασία με τον ασθενή για την θεραπεία του. Είναι επίσης υποχρέωση του επαγγελματία ψυχικής υγείας να απαντά σε όποια ερωτήματα υπάρχουν είτε από τον ασθενή είτε από την οικογένειά του χωρίς υπεκφυγές και ασάφειες. 6

7 ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Σύμφωνα με το άρθρο 22 «Σεβασμός της Ιδιωτικής Ζωής» της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία: - Κανένα ΑμεΑ, ανεξαρτήτως τόπου διαμονής ή καθεστώτος διαβίωσης, δεν θα υπόκειται σε αυθαίρετη ή παράνομη επέμβαση στην ιδιωτική του ζωή, κατοικία, ή αλληλογραφία ή άλλες μορφές επικοινωνίας ή δεν θα υπόκειται σε παράνομες προσβολές της τιμής του και της φήμης του. - Τα Κράτη Μέλη προστατεύουν τα προσωπικά δεδομένα και τις πληροφορίες υγείας και επανένταξης των ΑμεΑ, σε ίση βάση με τους άλλους πολίτες. - Η προστασία προσωπικών δεδομένων του ψυχικά ασθενούς αποτελεί ιατρικό απόρρητο και υποχρέωση του επαγγελματία να το τηρήσει αυστηρά. - Το ιατρικό απόρρητο καθιερώθηκε ρητά, καταρχήν με το νόμο Α.Ν. 1565/1939 «Κώδικας ασκήσεως ιατρικού επαγγέλματος» ενώ αναθεωρήθηκε με το Β.Δ. 25/1955 «Κανονισμός ιατρικής δεοντολογίας». Ρητή αναφορά του δικαιώματος αυτού γίνεται στον Ν. 2071/1992 ο οποίος στο άρθρο 47 παράγραφο 6, ορίζει ότι ο απόρρητος χαρακτήρας των πληροφοριών που αφορούν τον ασθενή πρέπει να είναι εγγυημένος. Στα προσωπικά δεδομένα περιλαμβάνονται γενικά ότι αφορά τον ασθενή και την υγεία του, όπως π.χ. φάκελοι και σημειώσεις. Τυχόν ιστορικό προηγούμενης θεραπείας ή νοσηλείας δε θα πρέπει από μόνο του να δικαιολογεί την παρούσα ή την μελλοντική διάγνωση της νόσου. Κανένα άτομο ή φορέας εξουσίας δεν θα πρέπει να αναφέρει με οποιονδήποτε τρόπο ότι ένα άτομο έχει ψυχική νόσο δημόσια, παρά μόνο για λόγους που σχετίζονται με την ίδια την νόσο ή τις συνέπειές της. 7

8 ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α. Κάρτες ανεργίας Τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για να εκδοθεί το δελτίο ανεργίας είναι τα ακόλουθα: 1. Το τελευταίο εκκαθαριστικό σημείωμα φορολογίας εισοδήματος, ή ελλείψει αυτού, αντίγραφο κατατεθειμένης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος Ε1, ή Υπεύθυνη Δήλωση θεωρημένη από τη Δ.Ο.Υ. εφόσον δεν υποχρεούται να υποβάλει φορολογική δήλωση. 2. Λογαριασμό ΔΕΚΟ ή εταιρείας σταθερής τηλεφωνίας, ή αντίγραφο συμφωνητικού μίσθωσης κατοικίας, κατατεθειμένου στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. 3. Παραστατικό ταυτοπροσωπίας σε ισχύ (Δελτίο ταυτότητας, Διαβατήριο κ.λ.π.) 4. Επίσημο έγγραφο από το οποίο θα προκύπτει ο ΑΜΚΑ & Βεβαίωση αναπηρίας από το ΚΕΠΑ 5. Άδεια διαμονής ή εργασίας προκειμένου περί ανέργων πολιτών υπηκόων τρίτων χωρών. Οι υποχρεώσεις του κατόχου δελτίου ανεργίας : 1. Το δελτίο ανεργίας των εγγεγραμμένων ανέργων ισχύει επί ένα τρίμηνο από την αρχική εγγραφή ή την τελευταία ανανέωση αυτού 2. Όσον αφορά στους δικαιούχους τακτικής επιδότησης ανεργίας, επισημαίνεται ότι μετά τη λήξη της τακτικής επιδότησης ανεργίας το δελτίο ανεργίας παραμένει σε ισχύ για τρεις μήνες επιπλέον, οπότε και πρέπει να ανανεωθεί. 3. Η δυνατότητα ανανέωσης ισχύει για χρονικό διάστημα πέντε (5) εργάσιμων ημερών πριν και πέντε (5) εργάσιμων ημερών μετά την αναγραφόμενη ημερομηνία λήξης ισχύος του δελτίου ανεργίας. Μετά την παρέλευση του χρονικού διαστήματος των 5 ημερών το δελτίο ανεργίας διαγράφεται αυτόματα από το μηχανογραφικό σύστημα του Οργανισμού. Σε αυτήν την περίπτωση ο πολίτης μπορεί να προβεί σε έκδοση νέου δελτίου ανεργίας Το δελτίο ανεργίας διαγράφεται στις εξής περιπτώσεις: 4. Σε περίπτωση ανάληψης εργασίας είτε με τη μεσολάβηση του ΟΑΕΔ είτε με ενέργειες του ίδιου του ανέργου 8

9 ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5. Σε περίπτωση μη αποδοχής προσφερόμενης και κατάλληλης των προσόντων του θέσης εργασίας 6. Σε περίπτωση μη ανανέωσης του δελτίου ανεργίας σε διάστημα έως και 5 (πέντε) ημερών μετά την αναγραφόμενη ημερομηνία λήξης ισχύος του δελτίου ανεργίας 7. Σε περίπτωση μη διαθεσιμότητας του ανέργου στην αγορά εργασίας (π.χ. ασθένεια, μετάβαση στο εξωτερικό, κ.ά. 8. Το δελτίο ανεργίας διαγράφεται στις εξής περιπτώσεις: Σε περίπτωση ανάληψης εργασίας είτε με τη μεσολάβηση του ΟΑΕΔ είτε με ενέργειες του ίδιου του ανέργου Σε περίπτωση μη αποδοχής προσφερόμενης και κατάλληλης των προσόντων του θέσης εργασίας Σε περίπτωση μη ανανέωσης του δελτίου ανεργίας σε διάστημα έως και 5 (πέντε) ημερών μετά την αναγραφόμενη ημερομηνία λήξης ισχύος του δελτίου ανεργίας Σε περίπτωση μη διαθεσιμότητας του ανέργου στην αγορά εργασίας (π.χ. ασθένεια, μετάβαση στο εξωτερικό, κ.ά.) 9

10 Ψυχοκοινωνικές διαταραχές πληθυσμού εξ αιτίας της κρίσης Περίπου το 9% του ευρωπαϊκού πληθυσμού είχε μία εμπειρία καταθλιπτικών διαταραχών εντός του ίδιου έτους, ενώ οι πιο σοβαρές ψυχωτικές διαταραχές είναι πολύ λιγότερο κοινές, με ποσοστό 2,6 % στο δωδεκάμηνο, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το οικονομικό κόστος της κακής ψυχικής υγείας είναι τεράστιο, αφού εκτιμάται σε 386 δισ. ευρώ (σε τιμές 2004 ) στην ΕΕ των 25 συν τη Νορβηγία, την Ισλανδία και την Ελβετία. Η πλειοψηφία αυτών των δαπανών πραγματοποιούνται εκτός του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης. Επιπλέον, σχεδόν αποκλειστικά, τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας μπορούν να κρατούνται χωρίς τη θέλησή τους στο νοσοκομείο και να υφίστανται θεραπεία χωρίς τη συγκατάθεσή τους, χωρίς να έχουν πολλές φορές εικόνα για την κατάστασή τους και να αποτελούν έτσι κίνδυνο για τον εαυτό τους ή τους άλλους. Όλες αυτές, μη ιατρικές επιπτώσεις, επιδεινώνονται από τον κοινωνικό αποκλεισμό, τις διακρίσεις και την προκατάληψη απέναντι στα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας. Το στίγμα μπορεί να επηρεάσει όλες τις πτυχές της ζωής, να περιορίσει την πρόσβαση στην απασχόληση και τη στέγαση, να βλάψει τις κοινωνικές σχέσεις και να μειώσει την αυτοεκτίμηση του ψυχικά ασθενούς. Ακόμα χειρότερα, ο φόβος να χαρακτηριστεί κάποιος ψυχικά μειώνει την πιθανότητα να αναζητήσει θεραπεία. Το στίγμα και η προκατάληψη συμβάλλουν στην κατάχρηση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων Σε θεραπευτικό επίπεδο, αν και στην Δυτική Ευρώπη γενικά κυριαρχεί η φροντίδα στην κοινότητα, σε αρκετές χώρες παραμένουν στυλοβάτες του συστήματος ψυχικής υγείας, δυστυχώς, τα ξεπερασμένα μεγάλα ψυχιατρικά ιδρύματα και τα ιδρύματα κοινωνικής πρόνοιας, όπου κατά κανόνα το άτομο με ψυχική νόσο απομονώνεται από τον κοινωνικό ιστό. Στο παρόν εγχειρίδιο προσπαθήσαμε να αποτυπώσουμε την κατάσταση που επικρατεί στην Ευρώπη και στην Ελλάδα σε σχέση με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι με ψυχική νόσο ή ψυχοκοινωνικές διαταραχές και οι οικογένειες τους, να εντοπίσουμε τις κυριότερες αιτίες και τα αποτελέσματα του αποκλεισμού στην εργασιακή, προσωπική και κοινωνική ζωή των ασθενών και να καταγράψουμε μηχανισμούς και πολιτικές που λειτουργούν ενάντια στο στίγμα και την απομόνωση. Στο δεύτερο μέρος υπάρχει μία καταγραφή φορέων υγείας, πρόνοιας και κοινωνικής ένταξης που είναι δυνατόν να βοηθήσουν τον ψυχικά ασθενή ή τους οικείους του σε θέματα περίθαλψης και επανένταξης. 10

11 Ένας στους τέσσερις ανάμεσά μας, αναμένεται να ζήσει ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας κατά τη διάρκεια της ζωής του Επισημαίνεται στο σημείο αυτό ότι με βάση τις αλλαγές που φέρει η οικονομική κρίση στη ζωή όλων μας, παρατηρείται μια σημαντική αύξηση στα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης, κυρίως στους νέους μεταξύ ετών. Σχετική έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε πρόσφατα από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας δηλώνει πως συμπτώματα γενικευμένης αγχώδους διαταραχής βιώνει πλέον 1 στους 5 Έλληνες και μάλιστα, κυρίως γυναίκες οι οποίες από τη φύση τους είναι πιο συναισθηματικές. Επίσης, είναι χρήσιμο να επισημανθεί ότι οι τάσεις που διαγράφονται στα πλαίσια των ερευνών, φανερώνουν ότι περίπου το 15-20% του γενικού πληθυσμού θα βιώσει συμπτώματα κλινικής κατάθλιψης σε κάποια χρονική στιγμή της ζωής του, ενώ η νόσος βάλλει τις γυναίκες δύο φορές συχνότερα από τους άντρες. 11

12 Παροχές και βοήθειες ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Σύμφωνα με την παράγραφο 6 του άρθρου 21 του Συντάγματος «Στο πλαίσιο της εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης», οι διοικητικές αρχές και τα Κ.Ε.Π. οφείλουν να διευκολύνουν τα ΑΜΕΑ και ιδιαίτερα τα άτομα που αντιμετωπίζουν δυσκολίες λόγω αναλφαβητισμού. Είναι υποχρεωμένοι να βοηθούν στη συμπλήρωση των αιτήσεων, υπεύθυνων δηλώσεων, βεβαιώσεων γνησίου της υπογραφής ή άλλου εγγράφου. Η συμπλήρωση γίνεται σύμφωνα φυσικά με τα στοιχεία της ταυτότητας. Επίσης σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 3 ορίζεται ότι σε περίπτωση που κάποιος δηλώνει ότι είναι «αγράμματος» ο υπάλληλος βοηθάει και στην υπογραφή. Η οποία είτε γίνεται με σταυρό είτε γράφει ο υπάλληλος τα αρχικά και ο πολίτης τα αντιγράφει από εκεί. ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ ΣΤΑ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΑ ΜΕΣΑ Με την κοινή Υπουργική Απόφαση 34035/12(ΦΕΚ 1122 Β/ ) του Υπουργείου Οικονομικών-Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και σύμφωνα με τα άρθρα 1, 2 και 3 της απόφασης αυτής χορηγείται επίδομα μετακίνησης σε ΚΤΕΛ, ΟΣΕ, πλοία και αστικές συγκοινωνίες. Οι δικαιούχοι θα πρέπει να είναι μόνιμοι και νόμιμοι κάτοικοι στην Ελλάδα με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%. Άλλη μία προϋπόθεση είναι το ετήσιο εισόδημα το οποίο δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερο των ατομικό εισόδημα και οικογενειακό εισόδημα. 12

13 Παροχές και βοήθειες ΔΩΡΕΑΝ ΦΑΓΗΤΟ Σε 27 νομούς της Ελλάδας υπάρχουν συσσίτια που παρέχουν δωρεάν φαγητό σε ανθρώπους που δεν μπορούν να εξασφαλίσουν αυτή τους την ανάγκη. Συγκεκριμένα σε 103 σημεία της Αθήνας-Αττικής υπάρχει δωρεάν φαγητό καθημερινά και σε 14 στον Πειραιά από Εκκλησίες και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς όπως π.χ. ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ. Το ίδιο ισχύει και για τους υπόλοιπους νομούς οι οποίοι είναι: Αίγιο, Βέροια, Καρδίτσα, Λάρισα, Ναύπακτος, Πάρος, Πολύκαστρο, Σέρρες, Χαλκίδα, Τρίκαλα, Θεσσαλονίκη, Βόλος, Καβάλα, Αίγινα, Αλεξανδρούπολη, Καστοριά, Κιλκίς, Λαμία, Πάτρα και Σάμος. Για τα συσσίτια υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις και οι δικαιούχοι θα πρέπει να είναι μόνιμοι και νόμιμοι κάτοικοι της χώρας, με ατομικό ετήσιο εισόδημα μέχρι και οικογενειακό επίσης που προσαυξάνεται ανάλογα με την νόσο και τα μέλη της οικογένειας. Επίσης υποβάλουν μια αίτηση με τα σχετικά νόμιμα δικαιολογητικά. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΟ Στην Ελλάδα υπάρχουν 49 κοινωνικά παντοπωλεία. Τα κοινωνικά παντοπωλεία παρέχουν στους δημότες βασικά προϊόντα διατροφής και νοικοκυριού. Και σ αυτή την περίπτωση γίνεται υποβολή αίτησης και η επιλογή γίνεται με συγκεκριμένα κοινωνικά κριτήρια. 13

14 Μέρος Β : Χρήσιμες διευθύνσεις Α. ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ-ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ, ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 17 ΑΘΗΝΑ ΑΥΤΟΤΕΛΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ, Γραφείο για την προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχικές διαταραχές Τηλ , rights@yyka.gov.gr ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑΣ - Σολωμού 60, ΑΘΗΝΑ, ΤΚ: Δ/νση Προστασίας ΑΜΕΑ, τηλ , amea@yeka.gr, amea@yyka.gov.gr Ο.Γ.Α. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΠΑΤΗΣΙΩΝ 30, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, Θεσσαλονίκη, Παπαναστασιου 63, Τκ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ: FAX: ΩΡΕΣ ΚΟΙΝΟΥ : ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Πάτρα, Πανεπιστημίου 168, Τκ ΤΗΛ.: , , FAX: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - ΘΡΑΚΗΣ Κομοτηνή, Αγχίαλου 1,3,5 Τκ ΤΗΛ.: FAX: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Λάρισα, Φαρσάλων & Τσατσου 2,Τκ ΤΗΛ.: FAX: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΚΡΗΤΗΣ Ηράκλειο, Φαϊτακη 2 & Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, ΤΗΛ.: FAX: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΡΙΠΟΛΗ, ΟΗΕ & ΝΑΥΠΛΙΟΥ, ΤΚ ΤΗΛ.: FAX: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ Ο.Γ.Α. ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Λαμια, Παπαμαυρου & Βελλιου, Τκ ΤΗΛ.: FAX: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΗΠΕΙΡΟΥ Ιωάννινα, 8ης ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ 7, (ΡΙΖΑΡΕΙΟΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑ) ΤΚ THΛ , FAX: ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΕΣΤΙΑ ΠΑΤΗΣΙΩΝ 30, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: , , , FAX:

15 ΤΑ ΚΕΠΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΑ ΚΕΠΑ ΣΤΗΝ ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ 1. ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ, ΚΕΛΕΟΥ & ΜΙΑΟΥΛΗ 2. ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ, ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ ΝΕΑΣ ΦΙΛΑΔ/ΕΙΑΣ, ΜΗΔΕΙΑΣ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ, ΣΚΡΑ ΝΙΚΑΙΑΣ, ΚΑΥΚΑΣΟΥ 37 & ΑΝΤΙΓΟΝΗΣ 6. ΠΑΤΗΣΙΩΝ, ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ, ΒΑΣ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ 10 & ΑΓΡΑΦΙΩΤΟΥ 2 8. ΓΛΥΦΑΔΑΣ, ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ 45Α 9. ΠΕΙΡΑΙΑ, ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 3 & ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ ΚΟΡΩΠΙΟΥ, ΚΥΠΡΟΥ ΑΘΗΝΩΝ, ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗΣ, ΑΝΑΤ. ΘΡΑΚΗΣ 58 2.ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ, ΥΨΗΛΑΝΤΟΥ 2 3.ΞΑΝΘΗΣ, ΑΝΔΡ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 1 4.ΚΑΒΑΛΑΣ, ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ 6 5.ΔΡΑΜΑΣ, ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΟΣ 2 6.ΣΕΡΡΩΝ, ΠΡΙΓΚ. ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ 25 7.ΠΥΛΗΣ ΑΞΙΟΥ, ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 1 8.ΥΠΟΚ/ΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ ΕΔΕΣΣΑΣ, ΦΛΩΡΙΝΑΣ 2 10.ΒΕΡΟΙΑΣ, ΕΜΜ. ΠΑΠΠΑ ΚΟΖΑΝΗ, ΕΡΜΟΥ & ΛΙΟΥΦΗ 12.ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ, ΚΑΠΕΤΑΝ ΚΩΤΤΑ 2 13.ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ, ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ 15α 14.ΚΕΡΚΥΡΑΣ, 9η ΠΑΡΟΔΟΣ ΘΕΟΤΟΚΗ 15.ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ, ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΛΑΔΟΧΩΡΙΟΥ 16.ΠΡΕΒΕΖΑΣ, ΣΕΛΕΥΚΕΙΑΣ 9 17.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ, ΙΕΖΕΚΙΗΛ 38Α 18.ΒΟΛΟΣ, ΘΡΑΚΩΝ 20 & ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ 19.ΛΑΜΙΑ, ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ, ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 29 & ΠΑΤΡΟΚΛΟΥ ΧΑΛΚΙΔΑ, ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ 22.ΘΗΒΑΣ, ΚΑΔΜΟΥ ΚΟΡΙΝΘΟΥ, ΚΥΠΡΟΥ 21Α 24.ΤΡΙΠΟΛΗΣ, 2ο χλμ Εθνικής Οδού Τριπόλεως-Σπάρτης 26.ΣΠΑΡΤΗΣ, Γκορτσολογου 137 & Θερμοπύλων 27.ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ, ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ ΠΑΤΡΩΝ, ΑΓ. ΑΛΕΞΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΣΥΡΟΥ, ΝΙΚ. ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ 1, Ερμούπολη 30.ΜΥΤΙΛHΝΗΣ, ΠΛ. ΜΑΡΤΥΡΩΝ 31.ΡΟΔΟΥ, 3ο ΧΙΛ. ΕΘ. ΟΔΟΥ ΡΟΔΟΥ ΛΙΝΔΟΥ 32.ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΕΠΙΜΕΝΙΔΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ, 3ο ΧΛΜ Εθνικής Οδού Ηρακλείου-Μοιρών 34.ΧΑΝΙΩΝ, Λεωφόρος Κ. Καραμανλή 99 (Περιοχή Καλικας)

16 Το εγχειρίδιο αυτό είναι προϊόν της Πράξης ΓΛΑΥΚΗ, Δράση 8- Συμβουλευτική και απευθύνεται σε άτομα με ψυχική νόσο ή σε άτομα που παρουσίασαν ψυχοκοινωνικές διαταραχές, εξ αιτίας της φτώχειας ή αλλαγών στη ζωή τους στα χρόνια της κρίσης, αλλά και στους οικείους αυτών, με σκοπό να τους πληροφορήσει για τα δικαιώματά τους ως πολίτες και να τους διευκολύνει στις καθημερινές τους συνδιαλλαγές με Δημόσιες Υπηρεσίες, παρέχοντας τις βασικές πληροφορίες και πρακτικές συμβουλές. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ «ΓΛΑΥΚΗ»: 1. Ε.Ψ.Υ.Κ.Α. - Συντονιστής, 2. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Α.Ε.., 3. ΠΙΕΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ Α.Ε. Ο.Τ.Α., 4. Κ.Ε.Κ. ΕΥΡΩΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ Α.Ε. 16 Η πράξη ΓΛΑΥΚΗ εντάσσεται στο πλαίσιο της Δράσης 7: «Τοπικά σχέδια για την απασχόληση προσαρμοσμένα στις ανάγκες των τοπικών αγορών εργασίας» της κατηγορίας παρέμβασης 1: «Ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης» του θεματικού Άξονα Προτεραιότητας 8 «Διευκόλυνση της πρόσβασης στην Απασχόληση στις 3 περιφέρειες σταδιακής εξόδου» τα ου ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ». Η Πράξη συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.