Μίλτος Σαχτούρης Ο Ελεγκτής

Transcript

1 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 1/03/2015 Μίλτος Σαχτούρης Ο Ελεγκτής Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Α. Ο Δάλλας για την ποίηση του Σαχτούρη αναφέρει πως «Κάθε ποίημά του είναι ένα μοντάζ από εικόνες». Να επιβεβαιώσετε με στοιχεία μέσα από το κείμενο την άποψη αυτή. ΜΟΝΑΔΕΣ 15 Β.1. Να εντοπίσετε και να σχολιάσετε τα στοιχεία του ποιήματος που παραπέμπουν στην εποχή του ποιητή. ΜΟΝΑΔΕΣ 20

2 Β.2. α. Σε ποια εικόνα παραπέμπει ο στίχος «έσφιξα τα σκοινιά μου» και πώς συνδέεται με τον ποιητή; ΜΟΝΑΔΕΣ 10 β. Στο ποίημα το ρήμα πρέπει επαναλαμβάνεται 2 φορές. Ποιος είναι ο ρόλος της επανάληψης αυτής; ΜΟΝΑΔΕΣ 10 Γ. Να σχολιάσετε τους στίχους: «εγώ κληρονόμος πουλιών να πετάω». ΜΟΝΑΔΕΣ 25 Δ. Ποιος είναι ο ρόλος της ποίησης και η ευθύνη του ποιητή, σύμφωνα με τον Άρη Αλεξάνδρου; Να συγκρίνετε το ποίημα Το μαχαίρι με αυτό του Μίλτου Σαχτούρη. ΜΟΝΑΔΕΣ 20 Άρης Αλεξάνδρου Το μαχαίρι Όπως αργεί τ ατσάλι να γίνει κοφτερό και χρήσιμο μαχαίρι έτσι αργούν κ οι λέξεις ν ακονιστούν σε λόγο. Στο μεταξύ όσο δουλεύεις στον τροχό πρόσεχε μην παρασυρθείς μην ξιπαστείς απ τη λαμπρή αλληλουχία των σπινθήρων. Σκοπός σου εσένα το μαχαίρι.

3 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 8/03/2015 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Κωνσταντίνος Καβάφης Ο Δαρείος Ο ποιητής Φερνάζης το σπουδαίον μέρος 1 του επικού ποιήματός του κάμνει. Το πώς την βασιλεία των Περσών παρέλαβε ο Δαρείος Υστάσπου. (Aπό αυτόν κατάγεται ο ένδοξός μας βασιλεύς, 5 ο Μιθριδάτης, Διόνυσος κ Ευπάτωρ). Aλλ εδώ χρειάζεται φιλοσοφία πρέπει ν αναλύσει τα αισθήματα που θα είχεν ο Δαρείος: ίσως υπεροψίαν και μέθην όχι όμως μάλλον σαν κατανόησι της ματαιότητος των μεγαλείων. 10 Βαθέως σκέπτεται το πράγμα ο ποιητής. Aλλά τον διακόπτει ο υπηρέτης του που μπαίνει τρέχοντας, και την βαρυσήμαντιν είδησι αγγέλλει. Άρχισε ο πόλεμος με τους Pωμαίους. Το πλείστον του στρατού μας πέρασε τα σύνορα. 15 Ο ποιητής μένει ενεός. Τι συμφορά! Πού τώρα ο ένδοξός μας βασιλεύς, ο Μιθριδάτης, Διόνυσος κ Ευπάτωρ, μ ελληνικά ποιήματα ν ασχοληθεί. Μέσα σε πόλεμο φαντάσου, ελληνικά ποιήματα. 20 Aδημονεί ο Φερνάζης. Aτυχία! Εκεί που το είχε θετικό με τον «Δαρείο» ν αναδειχθεί, και τους επικριτάς του, τους φθονερούς, τελειωτικά ν αποστομώσει.

4 Τι αναβολή, τι αναβολή στα σχέδιά του. 25 Και νάταν μόνο αναβολή, πάλι καλά. Aλλά να δούμε αν έχουμε κι ασφάλεια στην Aμισό. Δεν είναι πολιτεία εκτάκτως οχυρή. Είναι φρικτότατοι εχθροί οι Pωμαίοι. Μπορούμε να τα βγάλουμε μ αυτούς, 30 οι Καππαδόκες; Γένεται ποτέ; Είναι να μετρηθούμε τώρα με τες λεγεώνες; Θεοί μεγάλοι, της Aσίας προστάται, βοηθήστε μας. Όμως μες σ όλη του την ταραχή και το κακό, επίμονα κ η ποιητική ιδέα πάει κι έρχεται 35 το πιθανότερο είναι, βέβαια, υπεροψίαν και μέθην υπεροψίαν και μέθην θα είχεν ο Δαρείος. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Α. Ο Καβάφης διακρίνει τα ποιήματά του σε τρεις κατηγορίες: ιστορικά διδακτικά ή φιλοσοφικά και ερωτικά. Σε ποιες κατηγορίες εντάσσεται το ποίημα Δαρείος; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 15 Β1. Στο ποίημα υπάρχουν αρκετές επαναλήψεις και ρητορικές ερωτήσεις. Να βρείτε δύο για κάθε περίπτωση και να σχολιάσετε το ρόλο τους. Μονάδες 20 Β2. Τι είδους ποίημα γράφει ο Φερνάζης και με ποιο θέμα; Τι τον απασχολεί ιδιαίτερα; Μονάδες 20 Γ. Να σχολιάσετε τους στίχους (Ο ποιητής μένει ενεός φαντάσου, ελληνικά ποιήματα.) σε μια παράγραφο λέξεις. Μονάδες 25 Δ. Πως παρουσιάζεται ο γλύπτης Δάμων στο ποίημα "Η Συνοδεία του Διονύσου" του Καβάφη που ακολουθεί; Βρίσκετε ομοιότητες με τον ποιητή Φερνάζη στο ποίημα Δαρείος; Μονάδες 20

5 Κωνσταντίνος Π. Καβάφης Η Συνοδεία του Διονύσου Ο Δάμων ο τεχνίτης (άλλον πιο ικανό στην Πελοπόννησο δεν έχει) εις παριανό μάρμαρο επεξεργάζεται την συνοδεία του Διονύσου. Ο θεός με θεσπεσία δόξαν εμπρός, με δύναμι στο βάδισμά του. Ο Άκρατος πίσω. Στο πλάγι του Aκράτου η Μέθη χύνει στους Σατύρους το κρασί από αμφορέα που τον στέφουνε κισσοί. Κοντά των ο Ηδύοινος ο μαλθακός, τα μάτια του μισοκλειστά, υπνωτικός. Και παρακάτω έρχοντ οι τραγουδισταί Μόλπος κ Ηδυμελής, κι ο Κώμος που ποτέ να σβύσει δεν αφίνει της πορείας την σεπτή λαμπάδα που βαστά και, σεμνοτάτη, η Τελετή. Aυτά ο Δάμων κάμνει. Και κοντά σ αυτά ο λογισμός του κάθε τόσο μελετά την αμοιβή του από των Συρακουσών τον βασιλέα, τρία τάλαντα, πολύ ποσόν. Με τ άλλα του τα χρήματα κι αυτά μαζύ σαν μπουν, ως εύπορος σπουδαία πια θα ζει, και θα μπορεί να πολιτεύεται χαρά! κι αυτός μες στην βουλή, κι αυτός στην αγορά

6 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 22/3/2015 Γιώργης Παυλόπουλος Τά Ἀντικλείδια Ἡ Ποίηση εἶναι μιά πόρτα ἀνοιχτή. Πολλοί κοιτάζουν μέσα χωρίς νά βλέπουν τίποτα καί προσπερνοῦνε. Ὅμως μερικοί κάτι βλέπουν, τό μάτι τους ἁρπάζει κάτι 5 καί μαγεμένοι πηγαίνουνε νά μποῦν. Ἡ πόρτα τότε κλείνει. Χτυπᾶνε μά κανείς δέν τούς ἀνοίγει. Ψάχνουνε γιά τό κλειδί. Κανείς δέν ξέρει ποιός τό ἔχει. Ἀκόμη καί τή ζωή τους κάποτε χαλᾶνε μάταια 10 γυρεύοντας τό μυστικό νά τήν ἀνοίξουν. Φτιάχνουν ἀντικλείδια. Προσπαθοῦν. Ἡ πόρτα δέν ἀνοίγει πιά. Δέν ἄνοιξε ποτέ γιά ὅσους μπόρεσαν νά ἰδοῦν στό βάθος. Ἴσως τά ποιήματα πού γράφτηκαν 15 ἀπό τότε πού ὑπάρχει ὁ κόσμος εἶναι μιά ἀτέλειωτη ἀρμαθιά ἀντικλείδια γιά ν ἀνοίξουμε τήν πόρτα τῆς Ποίησης. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Μά ἡ Ποίηση εἶναι μιά πόρτα ἀνοιχτή. (Τά Ἀντικλείδια, 1988) Α. Να δώσετε τρία χαρακτηριστικά της ποίησης του Παυλόπουλου με αναφορές μέσα στο ποίημα. Μονάδες 15

7 Β1. Να εντοπίσετε και να σχολιάσετε τις αντιθέσεις του ποιήματος. Μονάδες 20 Β2. α. Να βρείτε τα σύμβολα του ποιήματος και να τα σχολιάσετε. Μονάδες 12 β.το ποίημα χαρακτηρίζεται από την κυκλική σύνθεση. Γιατί την επιλέγει ο ποιητής, ποιο σκοπό εξυπηρετεί; Μονάδες 8 Γ. Σε μια παράγραφο λέξεων να αναλύσετε τους στίχους: Ἴσως τά ποιήματα πού γράφτηκαν ἀπό τότε πού ὑπάρχει ὁ κόσμος εἶναι μιά ἀτέλειωτη ἀρμαθιά ἀντικλείδια γιά ν ἀνοίξουμε τήν πόρτα τῆς Ποίησης. Μονάδες 25 Δ. Στο ποίημα που ακολουθεί πως αντιλαμβάνεται ο Παυλόπουλος τη σχέση του ποιητή με την ποίηση; Βρίσκετε ομοιότητες με τη σχέση του ποιητή στα «Αντικλείδια»; Μονάδες 20 Γιώργης Παυλόπουλος Ο Άλλος Εκεί που πάλευα να τελειώσω το ποίημα περασμένα μεσάνυχτα ήρθε και πάλι ξαφνικά με ανοιχτό αμάξι με δυο γυναίκες αγκαλιά και κάτω από το παράθυρο μου "κατέβα άθλιε" μου φώναζε "παράτα τα που να σε πάρει σκίσ τα επιτέλους τα χαρτιά" Κατέβηκα με την ψυχή στο στόμα όμως ο δρόμος ήταν έρημος και τσακισμένος ξαναγύρισα στο ποίημα κι όλη τη νύχτα πάλευα χωρίς να το τελειώσω. 2

8 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:5/04/2015 ΤΜΗΜΑΤΑ: Γ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ & ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ I. ΚΕΙΜΕΝΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Κ.Π. Καβάφης Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου ποιητού εν Κομμαγηνή 595 μ.χ. Το γήρασμα του σώματος και της μορφής μου είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι. Δεν έχω εγκαρτέρησι καμιά. Εις σε προστρέχω Τέχνη της Ποιήσεως, που κάπως ξέρεις από φάρμακα νάρκης του άλγους δοκιμές, εν Φαντασία και Λόγω. Είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι. Τα φάρμακα σου φέρε Τέχνη της Ποιήσεως, που κάμνουνε για λίγο να μη νοιώθεται η πληγή. II. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (1921) Α. Τα ποιήματα του Καβάφη χαρακτηρίζονται από θεατρικότητα, ρεαλισμό, συμβολική χρήση ιστορικών ή ψευδο-ιστορικών προσώπων. Μπορείτε να επισημάνετε τα γνωρίσματα αυτά στο συγκεκριμένο ποίημα; Μονάδες 15 1

9 Β1. α. Γιατί ο ποιητής αναφέρει στον τίτλο ένα συγκεκριμένο πρόσωπο και το εντάσσει σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο; Μονάδες 12 Β1. β. Με ποια εκφραστικά μέσα αισθητοποιεί το ρόλο της ποίησης ο Καβάφης; Μονάδες 8 Β2. α. Να βρείτε τις ενότητες του ποιήματος και να χαρακτηρίσετε το ύφος κάθε μιας. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με στοιχεία από το ποίημα. Μονάδες 10 Β2. β. Η γλώσσα του Καβάφη είναι η δημοτική της εποχής διανθισμένη με τύπους της αρχαΐζουσας. Αφού δώσετε δυο παραδείγματα για κάθε μία να σχολιάσετε τη σύζευξη αυτή. Μονάδες 10 Γ. Nα σχολιάσετε σε μία παράγραφο λέξεων τους στίχους: «Είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι.- Τα φάρμακά σου φέρε Τέχνη της Ποιήσεως που κάμνουνε για λίγο να μη νοιώθεται η πληγή.» Μονάδες 25 Δ. Ποιος είναι ο ρόλος της ποίησης στη Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου ποιητού εν Κομμαγηνή 595 μ.χ. και στο Όταν διεγείρονται που ακολουθεί; Κ.Π. Καβάφης ΟΤΑΝ ΔΙΕΓΕΙΡΟΝΤΑΙ Προσπάθησε να τα φυλάξεις, ποιητή, όσο κι αν είναι λίγα αυτά που σταματιούνται. Του ερωτισμού σου τα οράματα. Βάλ τα, μισοκρυμένα, μές στες φράσεις σου. Προσπάθησε να τα κρατήσεις, ποιητή, όταν διεγείρονται μές στο μυαλό σου την νύχτα, ή μές στην λάμψι του μεσημεριού. Μονάδες 20 2

10 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Ημερομηνία: 14/4/2015 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ Σεκείν Αλαγλσξίζεσο άγαικα γπλαίθαο κε δεκέλα ρέξηα Όινη ζε ιέλε θαηεπζείαλ άγαικα, εγώ ζε πξνζθσλώ γπλαίθα θαηεπζείαλ. Σηνιίδεηο θάπνην πάξθν Από καθξηά εμαπαηάο. Θαξξεί θαλείο πώο έρεηο ειαθξά αλαθαζήζεη λα ζπκεζείο έλα σξαίν όλεηξν πνπ είδεο, πώο παίξλεηο θόξα λα ην δήζεηο. Από θνληά μεθαζαξίδεη ην όλεηξν: δεκέλα είλαη πηζζάγθσλα ηα ρέξηα ζνπ κ έλα ζθνηλί καξκάξηλν θη ε ζηάζε ζνπ είλαη ε ζέιεζή ζνπ θάηη λα ζε βνεζήζεη λα μεθύγεηο ηελ αγσλία ηνπ αηρκαιώηνπ. Έηζη ζε παξαγγείιαλε ζην γιύπηε: αηρκάισηε. Δελ κπνξείο νύηε κηα βξνρή λα δπγίζεηο ζην ρέξη ζνπ, νύηε κηα ειαθξηά καξγαξίηα. Δεκέλα είλαη ηα ρέξηα ζνπ. Καη δελ είλ ην κάξκαξν κόλν ν Άξγνο. Αλ θάηη πήγαηλε λ αιιάμεη ζηελ πνξεία ησλ καξκάξσλ, αλ άξρηδαλ η αγάικαηα αγώλεο γηα ειεπζεξίεο θαη ηζόηεηεο, όπσο νη δνύινη, νη λεθξνί θαη ην αίζζεκά καο, εζύ ζα πνξεπόζνπλα κεο ζηελ θνζκνγνλία ησλ καξκάξσλ κε δεκέλα πάιη ηα ρέξηα, αηρκάισηε.

11 Όινη ζε ιέλε θαηεπζείαλ άγαικα, εγώ ζε ιέσ γπλαίθα ακέζσο. Όρη γηαηί γπλαίθα ζε παξέδσζε ζην κάξκαξν ν γιύπηεο θη ππόζρνληαη νη γνθνί ζνπ επγνλία αγαικάησλ, θαιή ζνδεηά αθηλεζίαο. Γηα ηα δεκέλα ρέξηα ζνπ, πνπ έρεηο όζνπο πνιινύο αηώλεο ζε γλσξίδσ, ζε ιέσ γπλαίθα. Σε ιέσ γπλαίθα γηαη εηζ αηρκάισηε. (Τν ιίγν ηνπ θόζκνπ, 1971) ΔΡΩΤΖΣΔΗΣ Α. Σηνηρεία ηεο κεηαπνιεκηθήο γεληάο είλαη ε ππαξμηαθή αλαδήηεζε, ε απνγνήηεπζε θαη ε παξαίηεζε, ν πξνζσπηθόο πξνβιεκαηηζκόο. Υπάξρνπλ ζηνηρεία ζην πνίεκα Σημείο Αναγνωρίσεως πνπ λα επηηξέπνπλ ηελ έληαμε ηεο Κηθήο Δεκνπιά ζηε γεληά απηή; ΜΟΝΑΓΔΣ 15 Β1. Να δώζεηε κέζα από ην πνίεκα ηέζζεξα ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα ηεο πνηεηηθήο γξαθήο ηεο Δεκνπιά. ΜΟΝΑΓΔΣ 20 Β2. Πνην είλαη ην εξέζηζκα πνπ πξνθάιεζε ηε ζύλζεζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ πνηήκαηνο; Σπλδέεηαη απηό κε ηνλ ηίηιν ηνπ πνηήκαηνο θαη πώο; ΜΟΝΑΓΔΣ 20 Γ. Να ζρνιηάζεηε ζε κηα παξάγξαθν ιέμεσλ ηνπο ζηίρνπο 8-13 (Από κοντά την αγωνία τοσ αιτμαλώτοσ.) ΜΟΝΑΓΔΣ 25 Γ. Σην πνίεκα ηεο Κηθήο Δεκνπιά ε γπλαίθα εκθαλίδεηαη θαηαπηεζκέλε από ην ζύλνιν ηνπ θνηλσληθνύ ζπζηήκαηνο ηόζν ζηε δηάξθεηα ηεο ηζηνξηθήο δηαδξνκήο ηεο όζν θαη ζήκεξα. Σην πνίεκα «Η Άλζξσπνο» ηεο Ζσήο Καξέιιε ηη είλαη απηό πνπ θαηαπηέδεη ηε γπλαίθα; Οη δύν πνηήηξηεο αθήλνπλ πεξηζώξηα απαιιαγήο ηεο γπλαίθαο από ηελ θαηαπίεζε; Μονάδες 20

12 ΕΩΖ ΚΑΡΔΛΛΖ Ζ Άνθρωπος Εγώ, γπλαίθα, ε άλζξσπνο, δεηνύζα ην πξόζσπό Σνπ πάληνηε, ήηαλ σο ηώξα ηνπ αλδξόο θαη δελ κπνξώ αιιηώο λα ην γλσξίζσ. Πνηνο είλαη θαη πώο πην πνιύ κνλάρνο, παξάθνξα, απειπηζκέλα κνλάρνο, ηώξα, εγώ ή εθείλνο; Πίζηεςα πσο ππάξρσ, ζα ππάξρσ, όκσο πόηε ππήξρα δίρσο ηνπ θαη ηώξα, πώο ζηέθνκαη, ζε πνην θσο, πνηνο είλαη ν δηθόο κνπ αθόκα θαεκόο; Ω, πόζν δηπιά ππνθέξσ, ράλνκαη δηαξθώο, όηαλ Εζύ νδεγόο κνπ δελ είζαη. Πώο ζα δσ ην πξόζσπό κνπ, ηελ ςπρή κνπ πώο ζα παξαδερηώ, όηαλ ηόζν παιεύσ θαη δελ κπνξώ λ' αξκνζηώ. "Όηη δηά ζνπ αξκόδεηαη γπλή ησ αλδξί." Δελ θαίλεηαη αθόκα ην ηξαγηθό ηνπ απξόζσπνπ, νύηε θη εγώ δελ κπνξώ λα ην θαληαζηώ αθόκα, αθόκα. Τη ζα γίλεη πνπ ηόζν θαιά, ηόζα πνιιά μέξσ θαη γλσξίδσ θαιύηεξα, πσο απ' ην πιεπξό ηνπ δελ κ' έβγαιεο. Καη ιέσ πσο είκαη αθέξηνο άλζξσπνο θαη κόλνο. Δίρσο ηνπ δελ εγηλόκνπλ θαη ηώξα είκαη θαη κπνξώ θη είκαζηε δεύγνο ρσξηζκέλν, εθείλνο θη εγώ έρσ ην δηθό κνπ θσο, εγώ πνηέ, ζειήλε, είπα πσο δελ ζα βαζηώ απ' ηνλ ήιην

13 θη έρσ ηόζελ ππεξεθάλεηα πνπ πάσ ηε δηθή ηνπ λα θηάζσ θαη λα μεπεξαζηώ, εγώ, πνπ ηώξα καζαίλνκαη θαη πιήξσο καζαίλσ πσο ζέισ ζ' εθείλνλ λ' αληηζηαζώ θαη δελ ζέισ από θείλνλ ηίπνηα λα δερηώ θαη δε ζέισ λα πεξηκέλσ. Δελ θιαίσ, νύηε ηξαγνύδη ςάιισ. Μα γίλεηαη πην νδπλεξό ην δηθό κνπ μέζθηζκα πνπ ηνηκάδσ, γηα λα γλσξίζσ ηνλ θόζκν δη' εκνύ, γηα λα πσ ην ιόγν δηθό κνπ, εγώ πνπ σο ηώξα ππήξμα γηα λα ζαπκάδσ, λα ζέβνκαη θαη λ' αγαπώ, εγώ πηα δελ ηνπ αλήθσ θαη πξέπεη κνλάρε λα είκαη, εγώ, ε άλζξσπνο.

14 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑΓΩΝΙΜΑ ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΛΟΓΟΣΔΧΝΙΑ 19/4/2015 Γιώπγορ Ιωάννος Μερ στοςρ πποσυςγικούρ σςνοικισμούρ ηέθνκαη θαη θνηηάδσ ηα παηδηά' παίδνπλε κπάια. Κάζνκαη ζην νξηζκέλν θαθελείν' ζε ιίγν ζα ζρνιάζνπλ θαη ζ αξρίζνπλ λα θαηαθηάλνπλ νη κεγάινη. Κνπξαζκέλνη απ ηε δνπιεηά, είλαη πνιύ πην αιεζηλνί. Οη πεξηζζόηεξνη γελλήζεθαλ εδώ ζ απηή ηελ πόιε, όπσο θη εγώ. Κη όκσο δηαηεξνύλ πην θαζαξά ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ξάηζαο ηνπο θαη ηελ ςπρή ηνπο, από καο ηνπο δηεζπαξκέλνπο. Ιδίσο όηαλ ηνπο βιέπσ εδώ, κνπ θαίλνληαη πην γλήζηνη. Κάπσο αιιηώηηθνη κνηάδνπλ καθξηά, ζε άιια πεξηβάιινληα ζπλαληεκέλνη. Η αιήζεηα πάλησο είλαη πσο ζην δήηεκα ηεο αλαγλσξίζεσο έρσ θνβεξά εμαζθεζεί. Όπνπ θη αλ είκαη, ηνλ Πόληην, αο πνύκε, ηνλ δηαθξίλσ από καθξηά' θη από κηα γξακκή ηνπ θνξκηνύ ηνπ κνλάρα. Γελ είλαη αλάγθε λ αθνύζσ ηελ νκηιία ηνπ, νύηε λα δηαπηζηώζσ ηελ αιιηώηηθε κειαρξηλάδα. παλίσο λα πέζσ έμσ. Από θνληά όκσο είκαη νιόηεια αιάλζαζηνο. Σν ίδην θαη κε ηνπο Καξακαλιήδεο, ηνπο Καπθάζηνπο, ηνπο Μηθξαζηάηεο απ ηηο αθηέο, ηνπο άιινπο απ ηα βάζε, ηνπο Κσλζηαληηλνππνιίηεο, από κέζα ή απ ηα πεξίρσξα, θη αο επηκέλνπλ όινη ηνπο πσο είλαη απ ηελ θαξδηά ηεο Πόιεο, θη από ην Γαιαηά. Οη Θξαθηώηεο όκσο έξρνληαη πην θαζηαλνί' μαλζνί πνιιέο θνξέο, θη επθνιόηεξα κπεξδεύνληαη κε πξόζθπγεο από κέξε άιια. Δμάιινπ ζα λα έρνπλ ράζεη ηελ ηδηαίηεξε πξνθνξά ηνπο ή ίζσο εγώ λα ηελ έρσ ζπλεζίζεη. Μπεξδεύνληαη θπξίσο κ απηνύο πνπ ήξζαλ απ ηε Ρσκπιία. Απηό ζπκβαίλεη θη αλάκεζα ζηνπο Ηπεηξώηεο θαη ζηνπο άιινπο απ ηηο πεξηνρέο ηνπ Μνλαζηεξηνύ. Όηαλ ηνπο κπεξδεύσ, ην θαηαιαβαίλσ ζπλήζσο αξγά' γηαηί έρσ ηόζε πεπνίζεζε πάλσ ζ απηό ην δήηεκα, ώζηε ζπαλίσο ξσηώ. Καηά βάζνο βέβαηα απηό δελ είλαη ζθάικα, είλαη δηαπίζησζε. Κη όκσο πόζε ζπγθίλεζε έρεη λα θνηηάδεηο ή λα ζπδεηάο ζηα θαθελεία θαη λα δηαηζζάλεζαη ηε δηθή ζνπ ή κηα άιιε παλάξραηα ξάηζα. Αθνύο εθείλεο ηηο θσλέο κε ηε δεζηή πξνθνξά θαη ζνπ ξρεηαη λ

15 αγθαιηάζεηο. Ολόκαηα από ζβεζκέλνπο ηάρα ιανύο θαη ρώξεο δεηιηάδνπλ κέζα ζην λνπ' κεζώ κνλάρα θαη πνπ ηα ιέσ από κέζα κνπ, θαζώο νινέλα βεβαηώλνκαη. Χαίξνκαη λα θνηηάδσ ηηο αδξέο θαη ηίκηεο θπζηνγλσκίεο ηνπο, θη αλαηξηρηάδσ βαζηά, όηαλ ζθέθηνκαη πσο απηόο πνπ κνπ κηιά είλαη δηθόο κνπ άλζξσπνο, ηεο θπιήο κνπ. Κάηη ζα δεζηό θύκα κε ζθεπάδεη μαθληθά, ζαξξείο θαη γύξηζα επηηέινπο ζηελ παηξίδα. Γελ έρεη ζεκαζία πνπ δε γλώξηζα πνηέ απηή ηελ παηξίδα ή πνπ δε γελλήζεθα θαλ εθεί. Σν αίκα κνπ από θεη κνλάρα ηξαβάεη' εθηόο θη αλ είλαη αιεζηλό πσο ν άλζξσπνο απνηειείηαη απ απηά πνπ ηξώεη θαη πίλεη, νπόηε πξάγκαηη είκαη από δσ. Καη πσο εμεγείηαη ηόηε όιε απηή ε ιαρηάξα; Γπξλώ κεο ζηνπο πξνζθπγηθνύο ζπλνηθηζκνύο κε δπλαηή επραξίζηεζε. Θξάθεο, Χεηηαίνη, Φξύγεο, όκνξθνη Λπδνί, πάιη, ζαξξείο, αλζνύλ αλάκεζά καο. Οη ίδηνη δελ μέξνπλ βέβαηα απηά ηα νλόκαηα' γηα κέλα όκσο είλαη θνξησκέλα κπζηήξην θαη αγάπε. Κη αλ αθόκα δελ είλαη, πνιύ ζα ήζεια λα ήηαλ έηζη ε αιήζεηα. Κη όκσο ηα ηειεπηαία ρξόληα έρνπλ θάλεη ην παλ γηα λα ζθνξπίζεη ε νκνξθηά απηή ζηνπο ηέζζεξηο αλέκνπο. Οη εγθιεκαηίεο ησλ γξαθείσλ εθκεηαιιεύηεθαλ ηε δσεξάδα ηνπο θαη ηελ αγλόηεηά ηνπο. Σνπο εμώζεζαλ λα ζθάμνπλ θαη λα ζθαρηνύλ' λα θαγσζνύλ, ηδίσο κεηαμύ ηνπο. Σώξα θπζηθά ηνπο ηξέκνπλ θαη πξνζπαζνύλ λα ηνπο μεθνξησζνύλ κε ηε κεηαλάζηεπζε. Πνιύ αξγά, λνκίδσ. Κάζε θνξά πνπ θεύγσ από θεη, κε απνραηξεηνύλ ρσξίο λα δείμνπλ παξαμέλεκα, αλ θαη άγλσζηνί κνπ άλζξσπνη. Σνπο πιεξνθνξεί ην αίκα ηνπο γηα κέλα, όπσο θαη ην δηθό κνπ κε θάλεη λα ηνπο θαηέρσ νιόθιεξνπο. Πάλησο πνηέ ηνπο δελ επηκέλνπλ λα κε θξαηήζνπλ ζηηο παξέεο ηνπο. Οινκόλαρνο, μέλνο παληάμελνο, ράλνκαη ζηηο κεγάιεο αξηεξίεο. Όηαλ αλάβεη ην θόθθηλν θαη ζηακαηνύλ η απηνθίλεηα, κνπ θαίλεηαη γηα κηα ζηηγκή πσο παύεη εληειώο θάζε ζόξπβνο. Δξπζξά θαη ιεπθά αηκνζθαίξηα ζα λα θπθινθνξνύλ. Κη όκσο βιέπσ πσο ην πιήζνο εμαθνινπζεί λα πεξπαηά, λα θνπβεληηάδεη ή λα γειάεη. ηακαηώ πνιιέο θνξέο ζηε κέζε ηνπ πεδνδξνκίνπ, θη όπσο ζην θνύηζνπξν πνπ θόβεη ην λεξό, έηζη πεξηζηξέθνληαη γύξσ κνπ νη δηαβάηεο. Σώξα πνπ δελ εκπνδίδνπλ νη κεραλέο, αθνύσ ρηιηάδεο βήκαηα ζην πιαθόζηξσην. Μνπ ξρεηαη λα θακππιώζσ ηε ξάρε κνπ γηα λα πεξάζεη ρσξίο εκπόδηα απηό ην πνηάκη. Σεο Γνλαηηζηήο, όηαλ πεξλάεη από πάλσ κνπ ην βνπβό πνηάκη ησλ πξνγόλσλ, γνλαηηζκέλνο πάλσ ζηα θαξπδόθπιια, ζθύβσ βαζηά ζην ρώκα, γηα λα κε βγάινπλ νη ςπρέο εμαηηίαο κνπ ηνλ παξακηθξόηεξν παξαπνληάξηθν βόκβν. Δγώ όκσο από ηώξα είκαη βαξηά παξαπνλεκέλνο. Μέζα ζηνπο μέλνπο θαη ζηα μέλα πξάγκαηα δσ δηαξθώο' ζηα έηνηκα θαη ζηα ελνηθηαζκέλα. πγθαηνηθώ κε αλζξώπνπο πνπ αδηαθνξνύλ ηειείσο γηα κέλα, θη εγώ γη απηνύο. Ούηε κηθξνδηαθνξέο δελ ππάξρνπλ θαλ κεηαμύ 2

16 καο. Ο έλαο απνθεύγεη ηνλ άιιν, όζν κπνξεί. Μα θη αλ ηύρεη λα ζνπ κηιήζνπλε, θξύβνπλ ζπλήζσο ηα πξαγκαηηθά ηνπο ζηνηρεία ζα λα λαη ηίπνηε θαθνπνηνί. Σν ηδαληθό, ε ηειεπηαία ιέμε ηνπ πνιηηηζκνύ, είλαη, ιέεη, λα κε μέξεηο νύηε ζηε θάηζα ην γείηνλά ζνπ. Πνλεξά πξάγκαηα βέβαηα' πξνθάζεηο πνιηηηζκνύ, γηα λα δηεπθνιύλνληαη νη αηαμίεο. Γη απηό δειεύσ απηνύο πνπ βξίζθνληαη ζηνλ ηόπν ηνπο, ζηα ρσξάθηα ηνπο, ζηνπο ζπγγελείο ηνπο, ζηα παηξνγνληθά ηνπο. Σνπιάρηζην, αο ήκνπλ ζ έλα πξνζθπγηθό ζπλνηθηζκό κε αλζξώπνπο ηεο ξάηζαο κνπ ηξηγύξσ. (Γηα έλα θηιόηηκν, 1984) ΔΡΩΣΗΔΙ Α. Έρεη εηπσζεί όηη ε καηηά ηνπ αθεγεηή ζηα πεδνγξαθήκαηα ηνπ Ισάλλνπ ιεηηνπξγεί κπζνπνηεηηθά θαη απνκπζνπνηεηηθά. Δπηβεβαηώλεηαη ε άπνςε απηή ζην παξαπάλσ θείκελν; ΜΟΝΑΓΔ 15 Β1. Βαζηθά ζηνηρεία ηερληθήο ησλ πεδνγξαθεκάησλ ηνπ Ισάλλνπ είλαη νη αληηζέζεηο, νη ζπλεηξκνί, ν βησκαηηθόο ραξαθηήξαο ησλ έξγσλ ηνπ θαη νη παξεθβάζεηο. Να δώζεηε έλα παξάδεηγκα γηα θάζε έλα από ηα παξαπάλσ ζηνηρεία θαη λα ην ζρνιηάζεηε. ΜΟΝΑΓΔ 20 Β2.α. Ο Ισάλλνπ έρεη ηελ ηθαλόηεηα λα δηαθξίλεη ηηο θπιέο ησλ πξνζθύγσλ. Πνπ νθείιεηαη απηή ε ηθαλόηεηά ηνπ; Η απάληεζή ζαο λα ηεθκεξηώλεηαη κε ζηνηρεία ηνπ θεηκέλνπ. ΜΟΝΑΓΔ 12 Β2.β. ην θείκελν ηνπ Ισάλλνπ παξαηεξείηαη ην ζρήκα ηνπ θύθινπ. Αθνύ εμεγήζεηε ηελ ιεηηνπξγία ηνπ λα ην ζρνιηάζεηε. ΜΟΝΑΓΔ 8 Γ. Να ζρνιηάζεηε ζε κηα παξάγξαθν ιέμεσλ ην απόζπαζκα: Κάζε θνξά πνπ θεύγσ από θεη, λα κε θξαηήζνπλ ζηηο παξέεο ηνπο. ΜΟΝΑΓΔ 25 Γ. Να βξείηε νκνηόηεηεο θαη δηαθνξέο αλάκεζα ζηα δύν θείκελα ηνπ Ισάλλνπ. ΜΟΝΑΓΔ 20 3

17 Γιώπγορ Ιωάννος Δξαίσια αστική μαρ κοινωνία Οκνινγώ πσο αηζζάλνκαη πνιύ άζρεκα, όηαλ ηα πξσηλά, θαζώο ηξέρσ κε ηελ ηζάληα θάησ απ ηε καζράιε, δηαζηαπξώλνκαη κε ηηο παξέεο ησλ εξγαηώλ. Καηεβαίλνπλ απ ηηο ζπλνηθίεο ηνπο βηαζηηθνί θαη ζηξαθηεξνί, όιν δσληάληα θαη ειεύζεξν βάδηζκα. Πνηνο μέξεη ζε ηη θξεβάηηα πιάγηαζαλ θη απόςε θη έρνπλ απηή ηε ιάκςε. Πξνζπαζώ θνηηάδνληαο λα κε ζθέθηνκαη απ απηά. Ούηε ε ώξα, νύηε ν ηόπνο ην επηηξέπνπλ. Πάλησο γηα πεξηζζόηεξε θαηαζηνιή ξίρλσ ην λνπ κνπ ζηα βάζαλα θαη ζε όια ηα δπζάξεζηα πνπ έρσ πεξάζεη. ηακαηώ ζην θαθελείν πνπ βξίζθεηαη θάησ απ ηα γξαθεία καο, κηα θαη πάληα θηάλσ πην λσξίο. Από θάηη ηέηνηα ζεσξνύκαη θαιόο ππάιιεινο. Έηζη πνπ βιέπσ ηνπο δηαβάηεο λα έξρνληαη από καθξηά, δε δηαθξίλσ βέβαηα θπζηνγλσκίεο. Σνπο μερσξίδσ κνλάρα απ ην άθνβν βάδηζκα θαη πνηέ δελ πέθησ έμσ. Σν βάδηζκα είλαη ζνβαξό ηεθκήξην δείρλεη ακέζσο ηνλ άλζξσπν, όπσο ην βιέκκα θαη ν ηόλνο ηεο θσλήο. Σν κπέξδεκα αξρίδεη από ηε ζηηγκή πνπ ζ αθήζεηο λα ζε πιεζηάζεη θαη λα ζνπ κηιήζεη πνιιά. Σόηε, όζν θη αλ πηζηεύεηο αθξάδαληα ζηελ πξώηε εληύπσζε, αξρίδεηο λα θινλίδεζαη. Πεξλνύλ από κπξνζηά κνπ ζαλ αλεκνζηξόβηινο, θη απ ην άπηαζην βιέκκα ηνπο θαίλεηαη θαζαξά πσο άιια πξάγκαηα απηνύο ηνπο απαζρνινύλε. Η καθξηλή εληύπσζε όκσο εληζρύεηαη, παξά πνπ ραιλάεη. Δληνύηνηο θνξάλε ξνύρα, πνπ αλ ηα θνξνύζα εγώ, ζα πήγαηλα θιαίγνληαο. Μα ίζηα ίζηα απηά ηα ξνύρα ηνπο αλαδεηθλύνπλ πην πνιύ. Σηο Κπξηαθέο κε ηα θαιά ηνπο, ζρεδόλ ράλνληαη. Πάλησο απηνί ό,ηη θαη λα βάινπλ, αθόκα θαη παξδαιά αληέρνπλ. Πνιινί αζηνί θαη γξαθηάδεο θάλνπλ πξνζπάζεηεο λα ηζρπξνπνηεζνύλ θάπσο κε ην ληύζηκό ηνπο, γηαηί ζπλήζσο ιίγν ζέιεη λα γείξεη ε δπγαξηά. Αμηνπξεπέζηεξν όκσο είλαη, λνκίδσ, λα ην παίξλεη θαλείο απόθαζε θαη λα ληύλεηαη όπσο ηνπ ηαηξηάδεη. Οη εξγάηεο πάιη, όηαλ ληύλνληαη θαιά, ζπλήζσο πξνζπαζνύλε λα κεηξηάζνπλ ιίγν ηελ αξξελσπόηεηά ηνπο. Πνιινί κάιηζηα γη απηό ην ιόγν μπξίδνπλ θαη ην κνπζηάθη. Δίλαη γλσζηό άιισζηε, όηη νη άλζξσπνη πνπ κεγάισζαλ ππό ζθηάλ αθνξκή δεηνύλ γηα λα ηνπο απνθαιέζνπλ αιήηεο. Έηζη ηδίσο ηνπο ραξαθηεξίδνπλ, θαη κάιηζηα κε θάπνηα αλαηξηρίια ζηε θσλή, νη δήζελ κνξθσκέλεο θπξίεο, πνπ από ηόηε πνπ έβγαιαλ ην ζρνιείν, δήηεκα είλαη αλ πηάζαλ άιιν ραξηί ζηα ρεξηά ηνπο, εθηόο από ηελ ηξάπνπια θαη ην ραξηί ηεο ηνπαιέηηαο αλ ην πηάλνπλ βέβαηα θη απηό. Οη εξγάηεο πάλησο γη απηέο ηηο πεξηπηώζεηο έρνπλ κηα άιιε γλσζηή ιέμε, πνπ θαιύπηεη επίζεο κεγάιε θιίκαθα ηδηνηήησλ. Καη κάιινλ μέξνπλ απηνί ηη ιέλε. 4

18 Αλεβαίλσ ζην γξαθείν θη ακέζσο δαξώλεη ε θαξδηά κνπ. Οη αγαπεηνί κνπ ζπλάδειθνη θαηαθζάλνπλ ιαραληαζκέλνη. Κάζε πξσί κειεηώ ζρνιαζηηθά ηελ θαιεκέξα ηνπο, ην ύθνο ηνπο θαη ηε καηηά ηνπο. Κάηη ζα έρνπλ κπξηζηεί απηνί νη ηύπνη απ ηηο ηδέεο κνπ, θαη όπνπ λα λαη, ζα κνπ θάλνπλ πάιη θακηά ιαρηάξα. Γελ κπνξώ λα θαηαιάβσ πσο έγηλε θαη καδεύηεθαλ όιεο νη κπαγηάηηθεο θάηζεο πάλσ ζην δηθό κνπ ην θεθάιη. Δθείλν όκσο πνπ κε απειπίδεη πεξηζζόηεξν είλαη, πσο ην ίδην ζρεδόλ ζπκβαίλεη θαη ζε όια ηα άιια γξαθεία. Απηό ην δηεπίζησζα κόλνο κνπ ηειεπηαία, όηαλ πάλσ ζηελ αγαλάθηεζή κνπ, είπα λ αιιάμσ θαη πάιη δνπιεηά, γηα λα κελ ηνπο βιέπσ όιε κέξα κπξνζηά κνπ. Καηόπη ζθέθηεθα πσο ζα ηνπο έρεη απνμεξάλεη έηζη, ζώκα θαη θαξδηά, ην πνιύ δηάβαζκα, ην θιείζηκν ή ε βαζηά ζθέςε. εθώζεθα θαη μαλαπήγα ζηηο δηάθνξεο κεγάιεο ζρνιέο γηα λα ηνπο δσ λεαξνύο θαη θξέζθνπο θξέζθνπο. Χώζεθα βέβαηα ζηηο αίζνπζεο ησλ πξσηνεηώλ. Δδώ, είπα, κέζα ζ απηό ην θπηώξην, ζα θαλεί ην πξάγκα. Καη όκσο ε εληύπσζή κνπ ήηαλ εμίζνπ απνθαξδησηηθή ην επόκελν θύκα, δελ απνθιείεηαη, λα είλαη ρεηξόηεξν. Κη αλ ππάξρεη θαλείο δσεξόο θαη αλνηρηόθαξδνο, γξήγνξα αληηιακβάλεζαη πσο ζεσξείηαη πλεπκαηηθώο ύπνπηνο θαη βξίζθεηαη ζε θαξαληίλα. Γελ είλαη επνκέλσο ην δηάβαζκα απηό πνπ θηαίεη. Ο ηύπνο πξνϋπάξρεη θαη κάιηζηα κε ην παξαπάλσ. Κάηη άιιν ζα πξέπεη λα μεδηαιέγεη ηνπο αλζξώπνπο από δσ ή από θεη. Δθείλν πάλησο πνπ βάδεη ζε ζθέςεηο είλαη όηη νη πην πνιινί γξακκαηηζκέλνη θαηάγνληαη απ ην ιαό. θέθηνκαη κήπσο πξέπεη λ αιιάμσ επάγγεικα θαη όρη κνλάρα γξαθείν. Σώξα όκσο είλαη κάιινλ αξγά νύηε ηέρλε μέξσ, νύηε γηα λα πάσ καζεηεπόκελνο έρσ ηελ ειηθία θαη ην θνπξάγην, αιιά νύηε ηα ραξηηά θαη ηα θαηάζηηρα ρσλεύσ. Θα ήζεια, είλαη αιήζεηα, πξν πνιινύ λα ήκνπλ εξγάηεο παξάιιεια όκσο λα έρσ απηή ηελ ίδηα ςπρή, ηηο ίδηεο γλώζεηο θαη ηα ίδηα κπαιά. Δμάιινπ θαη ζηε ζθέςε ηεο άιιεο δσήο, ή ηεο κεηεκςύρσζεο, έηζη ράλσ θάζε ελζνπζηαζκό, όηαλ αθνύσ όηη ελδέρεηαη λα κε ζπκάκαη απνιύησο ηίπνηε από απηή εδώ ηε δσή κνπ. 5

19 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑΓΩΝΙΜΑ ΠΡΟΟΜΟΙΩΗ ΛΟΓΟΣΔΧΝΙΑ ΗΜΔΡΟΜΗΝΙΑ: 3/5/2015 Γιώργος Ιωάννοσ τοσ Κεμάλ το πίτι Γελ μαλαθάλεθε ε καπξνθνξεκέλε εθείλε γπλαίθα, πνπ εξρόηαλ ζην θαηώθιη καο θάζε ρξνληά, ηελ επνρή πνπ γίλνληαη ηα κνύξα, δεηώληαο κε επγέλεηα λα ηεο δώζνπκε ιίγν λεξό απ ην πεγάδη ηεο απιήο. Έκνηαδε πνιύ θνπξαζκέλε, δηαηεξνύζε όκσο πάλσ ηεο ίρλε κηαο κεγάιεο αξρνληηθήο νκνξθηάο. Καη κόλν ν ηξόπνο πνπ έπηαλε ην πνηήξη, έθηαλε γηα λα ζρεκαηίζεη θαλείο ηε εληύπσζε πσο ε γπλαίθα απηή ζηα ζίγνπξα ήηαλ κηα αξρόληηζζα. Γίλνληάο καο πίζσ ην πνηήξη, πνηέ δελ παξέιεηπε λα καο πεη ζηα ηνύξθηθα ηελ θαζηεξσκέλε επρή, πνπ κπνξεί λα κελ θαηαιαβαίλακε αθξηβώο ηα ιόγηα ηεο, πηάλακε όκσο θαιά ην λόεκά ηεο: «Ο Θεόο λα ζαο αληαπνδώζεη ην κεγάιν θαιό». Πνηό κεγάιν θαιό; Ιδέα δελ είρακε. Καζόηαλ ήζπρα γηα ώξα πνιιή ζην θαηώθιη ηεο απιήο, θη αληί λα θνηηάδεη θαηά ην δξόκν ή ηνπιάρηζην θαηά ην πιατλό ζπίηη ηνπ Κεκάι, απηή ζηξακκέλε έξηρλε θιεθηέο καηηέο πξνο ην δηθό καο ζπίηη, παξακηιώληαο ζηγαλά. Πόηε πόηε έθιεηλε ηα κάηηα θαη ην πξόζσπν ηεο γηλόηαλ καθξηλό, θαζώο ζπιιάβηδε νλόκαηα παξάμελα. Δκείο, πάλησο, δελ παξαιείπακε λα ηεο δίλνπκε κνύξα απ ηελ ληνπηηά, όπσο άιισζηε δίλακε ζ όιε ηε γεηηνληά θαη ζ όπνηνλ πεξαζηηθό καο δεηνύζε. Η μέλε ηα έηξσγε ζηγαλά, αιιά κε δσεξή επραξίζηεζε. Γε καο θαηλόηαλ παξάμελν πνπ ηεο άξεδαλ ηα κνύξα καο ηόζν πνιύ. Τν δέληξν καο δελ ήηαλ από ηηο ζπλεζηζκέλεο κνπξηέο, απ απηέο πνπ θάλνπλ εθείλα ηα άλνζηα λεξνπιηάξηθα κνύξα. Τν δηθό καο έθακλε θάηη κεγάια, μηλά ζα βύζζηλα, θαη πνιύ θόθθηλα ζην ρξώκα. Ήηαλ δέληξν παιηό θαη ηεξάζηην, ηα θιαδηά ηνπ μεπεξλνύζαλ ην δίπαην ζπίηη καο. Μνλαρά έλα θαθό είρε ηα θύιια ηνπ ήηαλ ζθιεξά θαη νη κεηαμνζθώιεθέο κνπ δελ κπνξνύζαλ λα ηα θάλε. Ήηαλ, πάλησο, δέληξν θεκηζκέλν ζ όιν ην Ιζιαραλέ θη αθόκα πην πέξα. Τελ πξώηε θνξά πνπ είρε θαζίζεη ε άγλσζηε γπλαίθα ζην θαηώθιη καο, δε ζθεθηήθακε λα ηεο πξνζθέξνπκε κνύξα, όκσο ζε ιίγν καο δήηεζε ε ίδηα ιέγνληαο πσο ήζειε λα θπηέςεη ην ζπόξν ηνπο ζηνλ

20 κπαρηζέ ηεο. Έθαγε κεξηθά θαη ηα ππόινηπα ηα έβαιε ζ έλα ραξηί θαη έθπγε θαηαραξνύκελε. Τε δεύηεξε θνξά, ζα ήηαλ θαηά ην ηξηάληα νρηώ, δύν ρξόληα, πάλησο, κεηά ηελ πξώηε, δελ έβαιε κνύξα ζην ραξηί. Κάζηζε θαη ηα έθαγε έλα έλα ζην θαηώθιη. Φαίλεηαη πσο ν ζπόξνο απ ηα πξνεγνύκελα είρε απνδώζεη, αιιά γηα λα δώζεη θαη κνύξα έπξεπε, βέβαηα, λα πεξάζνπλ ρξόληα. Τν δέληξν απηό, όπσο όια ηα δέληξα πνπ κεγαιώλνπλ ζηγά, δεη πνιιά ρξόληα θαη αξγεί λα θαξπίζεη. Η γπλαίθα μαλαθάλεθε θαη ηνλ επόκελν ρξόλν, ιίγν πξηλ απ ηνλ πόιεκν. Όκσο ηε θνξά απηή ηεο πξνζθέξακε λεξό απ ηε βξύζε. Αξλήζεθε λα πηεη ην λεξό. Μόιηο ην έθεξε ζην ζηόκα, καο θνίηαμε ζηα κάηηα θαη καο έδσζε πίζσ ην γεκάην πνηήξη. Δπεηδή ηελ είδακε πνιύ ηαξαγκέλε, ζειήζακε λα ηεο εμεγήζνπκε. Ο ζηρακέλνο ζπηηνλνηθνθύξεο καο είρε δηνρεηεύζεη ην βόζξν ηνπ ζπηηηνύ ζην βαζύ πεγάδη. «Τώξα πνπ ζαο έθεξα ην λεξό ζηηο θνπδίλεο ζαο, δε ζαο ρξεηάδεηαη ην πεγάδη», καο είρε πεη. Η γπλαίθα βνύξθσζε, δε καο έδσζε όκσο θακηά εμήγεζε γηα ηελ ηόζε ιύπε ηεο. Γηα λα ηελ παξεγνξήζνπκε ηεο δώζακε πεξηζζόηεξα κνύξα θη ε γηαγηά κνπ ηεο είπε θάηη πνπ ηελ έθαλε λα ηηλαρηεί: «Θα ζνπ ηα έβαδα ζ έλα θνπηί, αιιά δε βαζηάλε γηα καθξηά». Καη πξάγκαηη είρακε αξρίζεη θάηη λα ππνπηεπόκαζηε. Τελ άιιε θνξά είδακε, πσο κόιηο έθπγε από καο, πήγε δίπια ζηνπ Κεκάι ην ζπίηη, όπνπ ηελ πεξίκελε κηα νκάδα από ηνύξθνπο πξνζθπλεηέο, πνπ θνληνζηέθνληαλ ζην πεδνδξόκην. Δκείο σο ηόηε ζαξξνύζακε πσο είλαη θακηά ηνπξθνκεξίηηζζα δηθηά καο, απ ηηο πάκπνιιεο εθείλεο, πνπ δελ ήμεξαλ ιέμε ειιεληθά, κηα θαη ε αληαιιαγή ησλ πιεζπζκώλ είρε γίλεη κε βάζε ηε ζξεζθεία θαη όρη ηε γιώζζα. Η απνθάιπςε απηή ζηελ αξρή καο ηάξαμε. Γε καο έθηαλε πνπ είρακε δίπια καο ηνπ Κεκάι ην ζπίηη, ζα κηα δηαξθή ππελζύκηζε ηεο θαηαζηξνθήο, ζα είρακε ηώξα θαη ηνπο ηνύξθνπο λα κπεξδνπθιώλνληαη πάιη ζηα πόδηα καο; Καη ηη αθξηβώο ήζειε από καο απηή ε γπλαίθα; Πάλσ ζ απηό δελ απαληήζακε, θνηηαρηήθακε όκσο βαζηά ππνςηαζκέλνη. Καη ηα επόκελα ιόγηα καο έδεηρλαλ πσο ε θαξδηά καο δεζηάζεθε θάπσο από ζπκπάζεηα θη ειπίδα. Δίρακε θη εκείο αθήζεη ζπίηηα θη ακπεινρώξαθα εθεί θάησ. Η ηνπξθάια μαλαθάλεθε ιίγν κεηά ηνλ πόιεκν. Δκείο θαζόκαζηαλ πηα ζε άιιν ζπίηη, ιίγν παξαπάλσ, όκσο ηελ είδακε κηα κέξα λα θάζεηαη θαηαηζαθηζκέλε ζην θαηώθιη ηνπ παιηνύ ζπηηηνύ καο. Ο πξώηνο πνπ ηελ είδε, ήξζε κέζα θαη θώλαμε: «ε ηνπξθάια!». Βγήθακε ζηα παξάζπξα θαη ηελ θνηηάδακε κε ζπγθίλεζε. Παξαιίγν λα ηελ θαιέζνπκε απάλσ ζην ζπίηη ηόζν καο είρε καιαθώζεη ηελ θαξδηά ε επίκνλε λνζηαιγία ηεο. Όκσο απηή θνίηαδε αθίλεηε ηελ θαηάγπκλε απιή θαη ην έξεκν ζπίηη. Μηα ηηαιηάληθε κπόκπα είρε ζαξώζεη ηελ ληνπηηά θη είρε ξεκάμεη ην θαινθακσκέλν μπιόδεην ζπίηη, ρσξίο λα θαηαθέξεη λα ην γθξεκίζεη.

21 Γελ ηελ μαλάδακε από ηόηε. Ήξζε δελ ήξζε, άγλσζην. Άιισζηε θαη λα ξρόηαλε δε ζα βξηζθε πηα ην θαηώθιη κε ην αθξάην κάξκαξν γηα λα μαπνζηάζεη. Τν ζπίηη είρε από θαηξό παξαδνζεί ζε κηα ζπκκνξία εξγνιάβσλ θαη ζηε ζέζε ηνπ πςώζεθε κηα πνιπθαηνηθία απ ηηο πην θξηθαιέεο. Τώξα εηνηκάδνληαη λα ηελ γθξεκίζνπλ νη γεινίνη. Πνηόο μέξεη ηί κεγαιεπήβνιν ζρέδην ζπλέιαβε πάιη ην πνλεξό κπαιό ηνπο. Άλ γίλεη απηό, ζα παξαθπιάγσ λύρηα κέξα, ηδίσο όηαλ ην ζθάςηκν ζα έρεη θηάζεη ζηα ζεκέιηα, θη ίζσο κπνξέζσ λα εκπνδίζσ ή ηνπιάρηζην λα θαζπζηεξήζσ ην ρηίζηκν ηνπ λένπ εμακβιώκαηνο. Τελ πξνεγνύκελε θνξά είρε βξεζεί εθεί ζηα βάζε έλα ζαπκάζην ςεθηδσηό, πνπ άξρηδε απ ην νηθόπεδν ηνπ δηθνύ καο ζπηηηνύ θαη ζπλερηδόηαλ πξνο ην ζπίηη ηνπ Κεκάι. Τν ςεθηδσηό απηό νη δαζθαιεκέλνη εξγάηεο ην ζθεπάζαλε γξήγνξα γξήγνξα γηα λα κελ ηνπο ζηακαηήζνπλ νη αξκόδηνη. Πάλησο, ηηο ώξεο πνπ ην έβιεπε ην θσο ηνπ ήιηνπ, γίλνληαλ δηάθνξα ζρόιηα απ ηελ έθζακβε γεηηνληά. Όινη κηινύζαλε γηα ηελ νκνξθηά θαη ηελ παιηά δόμα, κα αλάκεζα ζηα δπλαηά ιόγηα θαη ηηο θσλέο, άθνπζα κηα γξηά λα ζηγνιέεη: «Σην ζπίηη απηό θαζόηαλ έλαο κπέεο, πνπ είρε κηα θόξε ζαλ ηα θξύα ηα λεξά. Κπιηόηαλ θάησ, όηαλ θεύγαλε, θηινύζε ην θαηώθιη. Τέηνην ζπαξαγκό δελ καηαείδα». (Η κόλε θιεξνλνκηά, 1974) ΔΡΩΣΗΔΙ Α. Τα πεδνγξαθήκαηα ηνπ Ισάλλνπ δηαθξίλνληαη γηα ηελ επαηζζεζία πνπ απνπλένπλ ρσξίο λα κεηαπίπηνπλ ζην κεινδξακαηηζκό. Να ηεθκεξηώζεηε ηελ παξαπάλσ άπνςε κε ζηνηρεία από ην θείκελν. ΜΟΝΑΓΔ 15 Β1. Πνηα ηζηνξηθά ζηνηρεία αληινύκε από ην παξαπάλσ θείκελν; ΜΟΝΑΓΔ 20 Β2. Βαζηθά ζηνηρεία ηερληθήο ησλ πεδνγξαθεκάησλ ηνπ Ισάλλνπ είλαη νη αληηζέζεηο, νη ζπλεηξκνί, ν βησκαηηθόο ραξαθηήξαο ησλ έξγσλ ηνπ θαη νη παξεθβάζεηο. Να δώζεηε έλα παξάδεηγκα γηα θάζε έλα από ηα παξαπάλσ ζηνηρεία θαη λα ην ζρνιηάζεηε. ΜΟΝΑΓΔ 20 Γ. Πνηα είλαη ηα ζηνηρεία πνπ ζπλδένπλ ηε καπξνθνξεκέλε γπλαίθα κε ην ζπίηη ηεο θαη πώο εθδειώλεη ηε λνζηαιγία ηεο γη απηά; ΜΟΝΑΓΔ 25 Γ. Σην απόζπαζκα πνπ αθνινπζεί ν ήξσαο λνζηαιγεί ην παιηό ηνπ δσκάηην. Βξίζθεηε νκνηόηεηεο ζηνλ ηξόπν πνπ θαηαγξάθεηαη ε

22 λνζηαιγία ηνπ κε ηνλ ηξόπν πνπ θαηαγξάθεη ν Ισάλλνπ ηε λνζηαιγία ηεο ηνπξθάιαο ; ΜΟΝΑΓΔ 20 Νίκος Θέμελης Η αναλαμπή Τν ίδην βξάδπ ςειάθηζε κε ηξπθεξόηεηα ηνλ θσλνγξάθν ηνπ θη έβαιε ζηελ ηύρε ηελ κία πίζσ από ηελ άιιε ηηο πιάθεο ηνπ λα παίδνπλ. Κάπνηα ζηηγκή έλησζε ηελ αλάγθε θαη πιεζίαζε ην παιηό δσκάηηό ηνπ. Μηζάλνημε ηελ πόξηα, ην βξήθε άδεην, ηνπ θάλεθε μέλν. Από πεξηέξγεηα πξνρώξεζε πξνο ην δσκαηηάθη πνπ είραλ ζπγθεληξσζεί όια ηα πξάγκαηα ηνπ ζείνπ ηνπ. Άλνημε ηελ πόξηα, άλαςε ην θσο θαη ηα είδε όια κε ηάμε ζηνηβαγκέλα, ζαλ λα ηαλ πξάγκαηα έηνηκα λα ζπλνδεύζνπλ θάπνηνλ πνπ όπνπ λα ηαλ ζα αλαρσξνύζε ή θάπνηνπ πνπ κόιηο είρε θαηαθζάζεη. Καηέβαιε ηδηαίηεξε πξνζπάζεηα λα κε βνπξθώζεη. Η κνπζηθή θνύλησλε ηε ζπγθίλεζε πνπ έλησζε απόηνκα λα ηνλ ζπλεπαίξλεη, όκσο θαηάθεξε, ζθίγγνληαο ηα δόληηα ηνπ, λα ειέγμεη ηα ζπλαηζζήκαηά ηνπ. Έθιεηζε κε πξνζνρή ηελ πόξηα, ζαλ λα ζειε λα κελ ελνριήζεη ηνλ έλνηθν ηνπ δσκαηίνπ. Λίγν πξηλ πέζεη ζην θξεβάηη, βγήθε ζην κπξνζηηλό κπαιθόλη, αθνύκπεζε ηα ρέξηα ηνπ ζην θάγθειν, ζαλ λα ζειε λα ζηεξηρζεί θαη ράδεςε όζν κπνξνύζε κέζα ζηε λύρηα ηε γεηηνληά ηνπ. Έλησζε πεξίεξγα, σζηόζν όκνξθα πνπ αλαγλώξηδε κεο ζην ζθνηάδη, κε ην ιηγνζηό θσο ηνπ θεγγαξηνύ, γλώξηκα ζρήκαηα, όγθνπο νηθείνπο. Βεβαηώζεθε γηα ηα επράξηζηα ζπλαηζζήκαηά ηνπ, όηαλ αθνύζζεθε ην θακπαλάθη ηνπ ηξακ πνπ θαηεθόξηδε θαη νη ζηξηγθνί ήρνη από ην ζνύξζηκό ηνπ πάλσ ζηηο ξάγεο. Γελ ζέιεζε λα ζθεθζεί ηίπνη άιιν. Πξνηίκεζε λ απνιαύζεη ηα πεληαθάζαξα ζεληόληα, ην καμηιάξη ηνπ πνπ κνζρνκύξηδε από ζαπνύλη κπξσδάην. Να αλαζύξεη ηε κλήκε ηεο αίζζεζεο ηνπ ζώκαηόο ηνπ θαζώο εθώιηαδε παιηά ζαλ ζνκηέ ηνπ θξεβαηηνύ ηνπ θαη λα ηε ζπγθξίλεη κε ηνλ θαηλνύξγην ζθιεξό ζνκηέ πνπ ηνλ ππνδερόηαλ. Μάιινλ πξνηηκνύζε ηνλ παιηό, έθιεηζε ηα κάηηα ηνπ θη απνθνηκήζεθε ακέζσο.