HACCP ΓΕΩΡΓΙΟΣ Σ. ΜΑΪΜΑΡΕΛΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ HACCP ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "HACCP ΓΕΩΡΓΙΟΣ Σ. ΜΑΪΜΑΡΕΛΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ HACCP ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ"

Transcript

1 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Σ. ΜΑΪΜΑΡΕΛΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ HACCP Μεταπτυχιακή Διατριβή ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ HACCP ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Επιβλέπων Καθηγητής: Γκέκας Βασίλειος Εξεταστική Επιτροπή: Γκέκας Βασίλειος Πολυράκης Ιωάννης Τσούτσος Θεοχάρης ΧΑΝΙΑ 2009

2 Περιεχόμενα ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Ολοκληρώνοντας την παρούσα Μεταπτυχιακή Διατριβή θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον Καθηγητή Γκέκα Βασίλειο, επιβλέπων της εργασίας μου, για την πολύτιμη βοήθεια και καθοδήγηση που μου προσέφερε καθ όλη τη διάρκεια εκπόνησης της, καθώς και για την κατανόηση του για την καθυστέρηση ολοκλήρωσης της. Επίσης ευχαριστώ την κ. Θεμιστοκλέους Άντρη για την σημαντική βοήθεια της στην ολοκλήρωση της παρούσας εργασίας. Τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά όλους όσους μου συμπαραστάθηκαν ηθικά και ιδιαίτερα την οικογένεια μου. 1

3 Εισαγωγή ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περιεχόμενα 2 Εισαγωγή 6 Κεφάλαιο 1 - Το Σύστημα HACCP Εισαγωγή στο Σύστημα Η Αναγκαιότητα του Συστήματος HACCP Η Εξέλιξη του Συστήματος HACCP Ποιότητα και Ασφάλεια Τροφίμων Διοίκηση Ολικής Ποιότητας Βασικές Έννοιες και Ορισμοί του Συστήματος HACCP Ορθή Υγιεινή Πρακτική Βιομηχανική Πρακτική Αρχές Συστήματος HACCP Ανάπτυξη Συστήματος HACCP 30 Κεφάλαιο 2 - Κίνδυνοι Τροφίμων Γενικά Περί Κινδύνων Βιολογικοί Κίνδυνοι Μικροοργανισμοί 48 2

4 Εισαγωγή Μικροβιολογικοί Κίνδυνοι Παράγοντες Εμφάνισης Μικροοργανισμών Αντιμετώπιση Βιολογικών Κινδύνων Χημικοί Κίνδυνοι Αιτίες Εμφάνισης Χημικών Κινδύνων Κατηγορίες Χημικών Κινδύνων Αντιμετώπιση Χημικών Κινδύνων Φυσικοί Κίνδυνοι Αντιμετώπιση Φυσικών Κινδύνων Κρίσιμα Όρια Κινδύνων 61 Κεφάλαιο 3 - Case Study: Κουζίνα Ξενοδοχείου 5 Αστέρων Εισαγωγή Διαδικασία Λειτουργίας Κουζίνας Γενική Πολιτική Ετήσιος Προγραμματισμός Κουζίνας Εβδομαδιαίος Προγραμματισμός Κουζίνας Ημερήσιος Προγραμματισμός Κουζίνας Παραγωγή Φαγητού Κλείσιμο Κουζίνας 75 3

5 Εισαγωγή 3.3 Εγχειρίδιο Ασφαλείας και Υγείας Σημαντικές Οδηγίες Οδηγία Προσωπικής Υγιεινής Οδηγία Αποθήκευσης Οδηγία Κρεοπωλείου Οδηγία Κρύας Κουζίνας Διαδικασία Συστήματος HACCP Αρχές Συστήματος HACCP Εντοπισμός Διεργασιών Σημαντικών για την Ασφάλεια των Τροφίμων Αξιολόγηση Επικινδυνότητας Διεργασιών Καθορισμός Κρίσιμων Σημείων Ελέγχου Μέθοδος Και Συχνότητα Ελέγχου Επαλήθευση Συστήματος HACCP Διαγράμματα Διεργασιών Ανάλυση Συστήματος HACCP και Πίνακας Αποφάσεων CCP s Προληπτικά Μέτρα και Καθορισμός των Κρίσιμων Ορίων Σχέδιο Επαλήθευσης Συστήματος HACCP 108 Κεφάλαιο 4 - Case Study: Μονάδα Τυποποίησης Ελαιόλαδου 111 4

6 Εισαγωγή 4.1 Εισαγωγή Ορισμοί και Περιγραφή Ελαιόλαδων Κίνδυνοι Ελαιόλαδου Χημικοί Κίνδυνοι Ελαιόλαδου Φυσικοί Κίνδυνοι Ελαιόλαδου Μικροβιολογικοί Κίνδυνοι Διαδικασία Λειτουργίας Μονάδας Τυποποίησης Ελαιόλαδου Διαδικασία Εμφιάλωσης Lot Number (Αριθμός Σειράς) Παρτίδας Ιχνηλασιμότητα Εγχειρίδιο Ασφάλειας και Υγείας Ανάλυση Συστήματος HACCP και Πίνακας Αποφάσεων CCP s Διορθωτικές Ενέργειες Σχέδιο HACCP 133 Συμπεράσματα 137 Βιβλιογραφία 140 Εθνική Νομοθεσία 144 Παράρτημα 147 5

7 Εισαγωγή ΕΙΣΑΓΩΓΗ Χωρίς αμφιβολία τα διατροφικά σκάνδαλα από τα οποία τόσο έχει υποφέρει ο δυτικός κόσμος τα τελευταία χρόνια, έχουν προκαλέσει μια έλλειψη εμπιστοσύνης στους καταναλωτές τόσο προς τα ερευνητικά ιδρύματα και τους κρατικούς φορείς ελέγχου όσο και προς όλη τη βιομηχανία τροφίμων. Διοξίνες, παράνομα φυτοφάρμακα σε λαχανικά, αλλοιωμένες παρτίδες γαλακτοκομικών, επιμολυσμένο ηλιέλαιο είναι ορισμένα από τα διατροφικά σκάνδαλα των τελευταίων ετών. Μετά από τα επανειλημμένα κρούσματα διατροφικών κρίσεων που αναφέρθηκαν παραπάνω έγινε σαφές ότι οι υπάρχουσες δομές και τα συστήματα ελέγχου δεν επαρκούσαν για να εξασφαλίσουν την ασφάλεια των προϊόντων. Η παραγωγή ασφαλών τροφίμων και η προστασία της υγείας του καταναλωτή πρέπει να αποτελεί τη βασική επιδίωξη σε μια επιχείρηση τροφίμων. Όλοι όσοι ασχολούνται με τη διαχείριση τροφίμων (προετοιμασία, επεξεργασία, συσκευασία, αποθήκευση, διάθεση και πώληση), συμβάλουν και επηρεάζουν σημαντικά την διατήρηση της ασφάλειας των τροφίμων. Η πιο αποτελεσματική προσέγγιση στην παρεμπόδιση και τον έλεγχο αυτών των κινδύνων είναι η εφαρμογή του συστήματος Ανάλυσης Κινδύνων και Εντοπισμός των Κρίσιμων Σημείων Ελέγχου (Hazard Analysis Critical Control Point HACCP) σε μια παραγωγική διαδικασία. Με την ανάπτυξη και την εφαρμογή του συστήματος HACCP στη βιομηχανία τροφίμων, διασφαλίζεται στο μέγιστο δυνατό βαθμό ότι, τα τρόφιμα που παράγονται, είναι ελευθέρα από βιολογικούς, χημικούς και φυσικούς κινδύνους. Μέσω του 6

8 Εισαγωγή συστήματος HACCP η κάθε επιχείρηση μελετά, προλαμβάνει, ελέγχει και ελαχιστοποιεί την πιθανότητα παρουσίας κινδύνων για την υγεία των καταναλωτών. Στην παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή γίνεται προσπάθεια να αναδειχθεί η αναγκαιότητα της εφαρμογής του συστήματος HACCP στη βιομηχανία τροφίμων. Αναλύονται και αναπτύσσονται διεξοδικά οι βασικές αρχές και τα στάδια, που είναι απαραίτητα για την ορθή εφαρμογή του συστήματος. Συνάμα μέσα από δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα (Case Studies) εφαρμογής του συστήματος HACCP στην κουζίνα ενός ξενοδοχείου πέντε αστέρων και στις διαδικασίες τυποποίησης ελαιόλαδου, γίνεται παρουσίαση του συστήματος στην πράξη. Πιο συγκεκριμένα στο πρώτο κεφάλαιο της παρούσας μεταπτυχιακής διατριβής αναπτύσσεται και παρουσιάζεται το θεωρητικό υπόβαθρο του συστήματος HACCP. Στην συνέχεια στο δεύτερο κεφάλαιο αναπτύσσονται οι πιθανοί κίνδυνοι (Βιολογικοί, Χημικοί, Φυσικοί) για τα τρόφιμα. Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η πρακτική εφαρμογή του συστήματος, στην κουζίνα και το εστιατόριο ενός ξενοδοχείου πέντε αστέρων. Ακολουθεί, στο τέταρτο κεφάλαιο, η εφαρμογή του συστήματος στις εγκαταστάσεις μία επιχείρησης τυποποίησης ελαιόλαδου. Τέλος ακολουθούν τα συμπεράσματα, η εθνική νομοθεσία και το παράρτημα. 7

9 Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ HACCP Εισαγωγή στο Σύστημα Τα τρόφιμα παρόλο που αποτελούν μία από τις βασικότερες πηγές ζωής και επιβίωσης συχνά αποτελούν και πηγή ασθενειών. Ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες, η δραματική ανάπτυξη της βιομηχανίας και μεταποίησης τροφίμων σε συνδυασμό με τα υπέρ-κέρδη από το διεθνοποιημένο εμπορικό και οικονομικό περιβάλλον, έχουν συμβάλει σημαντικά στο να αγνοούνται βασικοί κανόνες υγιεινής και ποιότητας τόσο στις διαδικασίες παραγωγής όσο και στις διαδικασίες διάθεσης. Η διασφάλιση της ποιότητας των τροφίμων είναι μια διαδικασία η οποία έχει ενταχθεί πλήρως στις διαδικασίες παραγωγής και διάθεσης. Οι απαιτήσεις για όλο και ασφαλέστερα τρόφιμα με σκοπό τη διαφύλαξη της υγείας, έχουν οξύνει την ανάγκη για μια αποτελεσματική και ευέλικτη μέθοδο που να διασφαλίζει την ποιότητα. Το σύστημα HACCP (Hazard Analysis Critical Control Point Ανάλυση Επικινδυνότητας στα Κρίσιμα Σημεία Ελέγχου) αποτελεί την πιο αξιόπιστη λύση για την επίτευξη του επιθυμητού στόχου για ασφαλή τρόφιμα. Αποτελεί μια συστηματική προσέγγιση στην παραγωγή και διάθεση ασφαλών και αποδεκτών τροφίμων μέσα από διαδικασίες ελέγχου της επικινδυνότητας, της αναγνώρισης των μικροβιολογικών, φυσικών και χημικών κινδύνων. Η ανάπτυξη του συστήματος βασίζεται στον εντοπισμό, την επίβλεψη και την αποτελεσματική 8

10 Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP διαχείριση των Κρίσιμων Σημείων Ελέγχου (CCPs), των σημείων δηλαδή εκείνων όπου εντοπίζεται η πιθανότητα εμφάνισης ενός κινδύνου [NACMCF,1994]. Το σύστημα HACCP έρχεται και παρεμβαίνει σε όλο το φάσμα των διαδικασιών παραγωγής, αποθήκευσης, τυποποίησης, μεταποίησης και διάθεσης του τροφίμου, μέχρι εκείνο να φτάσει στα χέρια του τελικού καταναλωτή. 1.2 Η Αναγκαιότητα του Συστήματος HACCP Το αυξημένο ενδιαφέρον του καταναλωτικού κοινού για ασφαλή τρόφιμα δεν αποτελεί πρόσφατη αναγκαιότητα. Αν ανατρέξει κάποιος στο παρελθόν θα διαπιστώσει ότι η αναγκαιότητα αυτή απασχολούσε διαρκώς την ανθρωπότητα. Ειδικά τα τελευταία έτη όπου η βιομηχανοποίηση έχει συμβάλει στην μαζική παραγωγή τυποποιημένων τροφίμων υπάρχουν πολλά παραδείγματα διατροφικών σκανδάλων που αναδεικνύουν ξεκάθαρα τη θυσία της υγείας στο βωμό του κέρδους. Το Κέντρο Διάγνωσης και Πρόληψης Ασθενειών των Η.Π.Α. (Centers for Disease Control - CDC) αναφέρει ετησίως 76 εκατομμύρια κρούσματα τροφικών δηλητηριάσεων, τοξινώσεων και ασθενειών που μεταδίδονται με τα τρόφιμα, 2 εκ των οποίων είναι θανατηφόρα. Το πρόβλημα διογκώνεται στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου και υπολογίζεται ότι τα θανατηφόρα κρούσματα ασθενειών που συνδέονται με την κατανάλωση μολυσμένης τροφής και νερού ανέρχονται σε 2,2 εκατομμύρια ετησίως, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι παιδιά. Παράλληλα εκτιμάται ότι το μέσο κόστος μιας ανάκλησης προϊόντων ξεπερνά τις , χωρίς να συνυπολογιστεί η οικονομική ζημία που επέρχεται στη φήμη και τις πωλήσεις της 9

11 Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP εκάστοτε εταιρίας. Κατά συνέπεια, είναι έντονα αντιληπτό ότι η υγιεινή και ασφάλεια των τροφίμων έχει καταστεί αναγκαιότητα της πολιτικής κυβερνήσεων, υγειονομικών υπηρεσιών και επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο χώρο των τροφίμων. Στις επόμενες γραμμές παρουσιάζονται ορισμένοι από τους λόγους που κρίνουν απαραίτητη την εφαρμογή του συστήματος HACCP. Ο κίνδυνος της δημόσιας υγείας από ασθένειες όπου οφείλονται στα τρόφιμα (Food Born Diseases). Οι τροφικές ασθένειες (π.χ. σαλμονέλωση, τροφική δηλητηρίαση) και οι παθογόνοι οργανισμοί (π.χ. Listeria Monocytogenes, τρηματώδεις σκώληκες) που εμφανίζουν δραματική αύξηση των εμφανίσεων τους τα τελευταία έτη. Οι οικονομικές απώλειες ως αποτέλεσμα των τροφικών δηλητηριάσεων. Η βιομηχανοποίηση και η αύξηση της μαζικής παραγωγής οι οποίες οδήγησαν στην αύξηση της πιθανότητας για μόλυνση των τροφίμων. Η σύνθετη αλυσίδα τροφίμων που προέκυψε από την αστικοποίηση. Η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για την κατεργασία των τροφίμων που ως συνέπεια έχουν τη δημιουργία αμφιβολιών του καταναλωτικού κοινού για τη γνώση διαχείρισης τους. Οι γρήγοροι ρυθμοί της πόλης και η αλλαγή στον τρόπο ζωής που ως συνέπεια έχουν την επιλογή του γρήγορου φαγητού ως κύρια διατροφή [Τζιά, 2005]. 10

12 1.3 Η Εξέλιξη του Συστήματος HACCP Περιπτώσεις Μελέτης Εφαρμογής HACCP στη Βιομηχανία Τροφίμων Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP Η εταιρεία Pillsbury σε συνεργασία με τη NASA και τα εργαστήρια του Αμερικανικού Στρατού και της Αεροπορίας, ήταν οι πρώτοι ερευνητές του συστήματος HACCP. Στόχος τους ήταν η ανάπτυξη ενός συστήματος που θα διασφάλιζε τα τρόφιμα, που προορίζονταν για κατανάλωση από τα πληρώματα διαστημικών αποστολών, από κάθε πιθανό κίνδυνο ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες εμφάνισης κάποιας ασθένειας. Στην πρωταρχική του μορφή το σύστημα ήταν προαιρετικό για τις βιομηχανίες τροφίμων, η υποχρεωτική του μορφή επήλθε από τη σταδιακή ενσωμάτωσή του στη νομοθεσία πολλών κρατών. Ωστόσο, λόγω του υποχρεωτικού της νομοθεσίας, το σύστημα έχασε ολοένα και περισσότερο την ευελιξία του, με αποτέλεσμα η αλλαγή από το προαιρετικό στο υποχρεωτικό να μη βρει ιδιαίτερη υποστήριξη από τις εταιρείες τροφίμων. Είναι δεδομένο πως το σύστημα HACCP παραμένει ένα εξελισσόμενο σύστημα ακόμη και σήμερα. Στην συνέχεια παρουσιάζονται ορισμένα σημαντικά σημεία αναφοράς στην ιστορική εξέλιξη του συστήματος HACCP. 11

13 Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP Εισήχθησαν από τον W. Edwards Deming, στην Ιαπωνική Αγορά, τα 1950 Συστήματα Διαχείρισης Ολικής Ποιότητας (Total Quality Management). Το αποτέλεσμα ήταν η βελτίωση των τροφίμων ως προς την ποιότητά τους, με παράλληλη μείωση του κόστους παραγωγής [Petersen, 1999]]. Η εταιρεία Pillsbury σε συνεργασία με την Αμερικανική Επιτροπή Αεροναυτικής και διαστήματος (NASA) και τα εργαστήρια του Αμερικανικού Στρατού και της Αεροπορίας (U.S. Army Natick Research and Development Laboratories, U.S Air Force Space Laboratories Project Group). Ανέλαβαν να σχεδιάσουν τρόφιμα κατάλληλα για τις διαστημικές αποστολές, τα οποία θα μπορούσαν να καταναλωθούν σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας και θα ήταν προστατευμένα από κάθε πιθανό κίνδυνο. Αυτή ήταν και η αρχή του συστήματος HACCP που άλλαξε τα μέχρι τότε δεδομένα των ελέγχων στο τελικό προϊόν και εφάρμοσε ελέγχους στις πρώτες ύλες, στις διεργασίες, στις εγκαταστάσεις παραγωγής, στο προσωπικό, στην αποθήκευση και στη διανομή. Γίνεται η πρώτη παρουσίαση του συστήματος HACCP στο πρώτο Εθνικό 1971 Συνέδριο για την προστασία των τροφίμων στις Η.Π.Α. (National Conference on Food Protection). Αρχικά το σύστημα περιλάμβανε τρεις μόνο αρχές και τρεις χαρακτηριστικούς κινδύνους [Pierson, 1992]. 12

14 Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP Σε συνέδριο στην Αργεντινή, ο Διεθνής Οργανισμός Υγείας (World Health Organization, WHO), πραγματοποιεί αναλυτική παρουσίαση της εφαρμογής του 1972 συστήματος HACCP. Την ίδια χρονιά η εταιρεία Pillsbury υπογράφει συμφωνητικό συνεργασίας με τον FDA (Food and Drug Administration), για την εκπαίδευση του προσωπικού του πάνω στις διαδικασίες του συστήματος [Pierson, 1992]. Η εταιρεία Pillsbury συντάσσει το πρώτο εγχειρίδιο HACCP, για την 1973 εκπαίδευση των επιθεωρητών του FDA, το οποίο συμπεριλάμβανε σημαντικούς κανονισμούς, ιδιαίτερα για τα οξινισμένα και χαμηλής οξύτητας κονσερβοποιημένα τρόφιμα [Kauffman, 1974]. Ο WHO τονίζει την ανάγκη για τη διάδοση του συστήματος HACCP και σε άλλες χώρες εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών. Την ίδια χρονιά η NAS (National 1980 Academy of Sciences) αναλαμβάνει τη συγκρότηση μια επιτροπής η οποία θα αναλάμβανε το σχηματισμό των γενικών αρχών εφαρμογής των μικροβιολογικών κριτηρίων στα τρόφιμα [Stevenson, 1990] Η NAS μέσα από επίσημη έκδοση της προτείνει την χρήση του συστήματος HACCP για τον έλεγχο των μικροβιολογικών κινδύνων στα τρόφιμα. Συνάμα προτείνει νέους τρόπους εκπαίδευσης για τις βιομηχανίες και όλους τους εμπλεκόμενους στην παραγωγή και διάθεση των τροφίμων [Pierson, 1992]. 13

15 Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP Ο Εθνικός Φορέας για Ωκεανούς και Ατμόσφαιρα (National Oceanic and Atmospheric Administration, NOAA), εκτελώντας οδηγίες του Κογκρέσου των 1986 Ηνωμένων Πολιτειών, αναλαμβάνει το σχεδιασμό ενός προγράμματος βελτίωσης της επιθεώρησης των ιχθυηρών, με την εφαρμογή του συστήματος HACCP, το οποίο διενεργείται από την Εθνική Υπηρεσία Θαλάσσιων Τόπων Αλιείας (National Marine Fisheries Service - NMFS) [Huss, Jacobsen, Liston,1992]. Σχηματίζεται η Εθνική Επιτροπή για τα Μικροβιολογικά Κριτήρια στα Τρόφιμα 1987 στις Ηνωμένες Πολιτείες (National Advisory Committee on Microbiological Criteria for Foods - NACMCF) που αναλαμβάνει τον καθορισμό της ορολογίας του συστήματος HACCP [Adams, 1990]. Εκδίδεται βιβλίο σχετικά με το σύστημα HACCP από την Διεθνή Επιτροπή για 1988 τις Μικροβιολογικές Προδιαγραφές των Τροφίμων (International Commission on Microbiological Specifications for Foods ICMSF) [ICMSF, 1998]. Η NACMCF εκδίδει έναν οδηγό για κοινή παγκόσμια εφαρμογή του 1989 συστήματος HACCP, στον οποίο περιλαμβάνονται οι 7 βασικές αρχές καθώς και ορισμοί του [Corlett, 1991]. 14

16 Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP 1991 Ολοκλήρωση της έρευνας για χρήση του HACCP από τις βιομηχανίες ιχθυρών από το NMFS. Επίσης, η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) εκδίδει οδηγίες για τα ιχθυρά (Council Directive, 91/943/EEC). Η ΕΟΚ εκδίδει οδηγίες για τα κρεατοσκευάσματα (Council Directive, 92/5/EEC), για το γάλα (Council Directive, 92/46/EEC) και ανανεώνει την οδηγία για 1992 τα ιχθυρά (Council Directive, 92/46/EEC). Συνάμα η NACMCF σχηματίζει ένα αναθεωρημένο και αναλυτικότερο οδηγό για την εφαρμογή του συστήματος HACCP από αυτό του 1989, λαμβάνοντας υπόψη ένα προσχέδιο αναφοράς, που είχε αναπτύξει η ερευνητική επιτροπή Codex Committee on Food Hygiene [Pierson,1992]. Η ΕΟΚ εκδίδει οδηγία (Council Directive, 93/43/EEC) για την εξασφάλιση της υγιεινής και τονίζει ότι σε μια διεργασία παραγωγής τροφίμου πρέπει να γίνεται εντοπισμός και έλεγχος κάθε σταδίου που είναι κρίσιμο για την ασφάλεια του Ο WHO εκδίδει προτάσεις για το ρόλο των κυβερνήσεων και των βιομηχανιών τροφίμων στην εφαρμογή του συστήματος HACCP. Στο πρόγραμμα Αγροτοβιομηχανικής Έρευνας, συνδεόμενο με τα τρόφιμα (FLAIR), δημιουργείται ένας οδηγός εφαρμογής του συστήματος HACCP Η επιτροπή Joint FAO / WHO Codex Alimentarius Commission συντάσσει προσχέδιο της έκδοσης «General Principles of Food Hygiene» που αποτελεί τις 15

17 Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP γενικές αρχές της υγιεινής των τροφίμων [Codex Alimentarius, 1994]. Στη διάσκεψη της GATT στην Ουρουγουάη τα αποτελέσματα των εργασιών της επιτροπής Codex 1994 Alimentarius καθιερώνονται παγκοσμίως. Επίσης το Υπουργείο Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών (United States Department of Agriculture, USDA) εκδίδει το «Generic HACCP Model for Refrigerated Foods», το οποίο αποτελεί έναν οδηγό για την εφαρμογή του HACCP στις βιομηχανίες κρεάτων και πουλερικών. Διοργάνωση συνεδρίου με θέμα «HACCP: Σύλληψη της Ιδέας και Εφαρμογή» 1995 από τον WHO με τη συμμετοχή του FAO. Οι αντικειμενικοί στόχοι του συνεδρίου ήταν η εξέταση των προβλημάτων που εμφανίζονται κατά την εφαρμογή των οδηγιών του Codex Alimentarius, η υποβολή προτάσεων για την ανανέωση του Κώδικα και η ανάπτυξη στρατηγικής για την εφαρμογή του συστήματος HACCP. Η επιτροπή Codex Alimentarius αναθεωρεί τις επτά αρχές και τις οδηγίες για την εφαρμογή του συστήματος HACCP αναγνωρίζοντας τις πιθανές διαφοροποιήσεις 1997 που μπορεί να υφίστανται από επιχείρηση σε επιχείρηση. Επίσης υιοθετεί αναθεωρημένα βασικά κείμενα για την υγιεινή των τροφίμων και ανανεώνεται ο τρία πρώτος οδηγός υγιεινής για να συμπεριλάβει το σύστημα HACCP [CAC/RCP, 1997]. Επίσης εκδίδεται ο οδηγός για προετοιμασία μελέτης Εφαρμογής του HACCP, από τον USDA. 16

18 Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP Παρουσίαση των κοινών χαρακτηριστικών, μεταξύ του ISO 9001 και του HACCP και πρόταση για την ενσωμάτωση των δύο συστημάτων από τα προσχέδια των ακόλουθων δύο προτύπων: 1998 Guidance on the Application of ISO 9001 & ISO 9002 in the food industry Draft International Standard ISO/DIS Quality Systems Guidelines Part 13: Guide to AS/NZS ISO 9001:1994 for the food processing Industry Australian / New Zealand Standard : Ανανέωση του οδηγού υγιεινής από την Codex Alimentarius με σκοπό να συμπεριλάβει οδηγίες για το ξέπλυμα των αντικειμένων που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα [CAC/RCP, 1999]. Δημοσιοποιείται το Ελληνικό Πρότυπο ΕΝ 1416:2000 του ΕΛΟΤ που είναι το 2000 αντίστοιχο το συστήματος HACCP. Συνάμα το πρότυπο διαχείρισης ποιότητας ISO 9001:2000 επιβάλει την εφαρμογή του συστήματος HACCP στις επιχειρήσεις τροφίμων. Εκδίδεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση ο κανονισμός 178/2002/ΕΕ που 2002 ενισχύει την αρχική οδηγία της ΕΟΚ του 1993 (Council Directive, 93/43/EEC). Ο κανονισμός περιλαμβάνει τις γενικές αρχές και τις απαιτήσεις της νομοθεσίας 17

19 Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP τροφίμων. Επίσης ιδρύεται η Ευρωπαϊκή Αρχή για την ασφάλεια των τροφίμων (EFSA) Τροποποίηση του πρώτου οδηγού υγιεινής από τον Codex Alimentarius με σκοπό να αναδιατυπωθούν οι αρχές για το σύστημα HACCP [CAC/RCP, 2003]. Δημοσιεύεται το πρότυπο ΕΝ ISO 22000:2004 το οποίο είναι το πιο ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης της ασφάλειας και της ποιότητας των τροφίμων 2004 που συμπεριλαμβάνει το HACCP και το ISO 9001:2000. Αντικαθίσταται η οδηγία της ΕΟΚ του 1993 (Council Directive, 93/43/EEC) από τον κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης 852/2004/ΕΕ. Επίσης εκδίδεται ο κανονισμός 882/2004 για τον έλεγχο των επιχειρήσεων τροφίμων [Domenech, 2008] Τίθεται σε εφαρμογή ο κανονισμός 852/2004/ΕΕ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κανόνες Ορθής Υγιεινής Βιομηχανική Πρακτική HACCP ISO 9001 ISO Σχήμα 1.1: Σχηματική αναπαράσταση της ενσωμάτωσης και της εξέλιξης των συστημάτων διασφάλισης ποιότητας. 18

20 1.4 Ποιότητα και Ασφάλεια Τροφίμων Περιπτώσεις Μελέτης Εφαρμογής HACCP στη Βιομηχανία Τροφίμων Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP Ως ποιότητα ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας, ορίζεται η ικανότητα αυτού να ανταποκρίνεται πλήρως στο σκοπό για τον οποίο προορίζεται. Περιλαμβάνει το σύνολο των ιδιοτήτων και χαρακτηριστικών του προϊόντος ή των υπηρεσιών που εξυπηρετούν καθορισμένες ή ευκόλως εννοούμενες ανάγκες. Στα τρόφιμα, η ασφάλεια είναι ο σπουδαιότερος συντελεστής ποιότητας, δεν υφίσταται ποιοτικό τρόφιμο που να μην είναι ασφαλές για τον τελικό καταναλωτή. Ως απόλυτη ασφάλεια (Absolute Safety), ορίζεται ο εκμηδενισμός της πιθανότητας εμφάνισης κάποιου τραυματισμού ή πρόκληση ασθένειας από κάποιο συστατικό του προς κατανάλωση τροφίμου, από τον τελικό καταναλωτή. Είναι βέβαιο όμως, πως ένα ποσοστό επικινδυνότητας εμπεριέχεται σε κάθε τρόφιμο ή χημική ουσία και κατά συνέπεια ο στόχος της απόλυτης ασφάλειας δεν είναι εφικτός. Ως σχετική ασφάλεια των τροφίμων (Relative Food Safety) ορίζεται η πρακτική σιγουριά ότι δεν θα προκληθεί ασθένεια ή τραυματισμός από την κατανάλωση ενός τροφίμου, με την προϋπόθεση ότι αυτό χρησιμοποιείται ορθά και η κατανάλωση του πραγματοποιείται μέσα στα επιτρεπτά όρια. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η ασφάλεια τροφίμων δεν εξαρτάται μόνο από τα ίδια τα τρόφιμα, αλλά και από τα άτομα που τα καταναλώνουν. Έτσι, τρόφιμα, τα οποία κρίνονται ως ασφαλή για τους περισσότερους καταναλωτές (όταν χρησιμοποιηθούν σωστά και καταναλώνονται σε φυσιολογικές ποσότητες), μπορεί να είναι ιδιαίτερα τοξικά ή ακόμα και θανατηφόρα για ευαίσθητα ή αλλεργικά άτομα. 19

21 Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της ποιότητας των τροφίμων (συντελεστές ποιότητας), πέρα την ασφάλειας, είναι τα ακόλουθα: Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά (χρώμα, μέγεθος, σχήμα, υφή, γεύση, οσμή) Θρεπτική Αξία Συμφωνία με τη νομοθεσία Συσκευασία Διατήρηση Τιμή Διαθεσιμότητα Συμπερασματικά λοιπόν το σύστημα HACCP είναι ο βασικός τρόπος με τον οποίο θα εξασφαλιστεί η πιο σημαντική παράμετρος της ποιότητας ενός τροφίμου, η ασφάλειά του απέναντι στον καταναλωτή [Τζιά, 1996]. Μια εταιρία που ανήκει στον κλάδο των τροφίμων και υιοθετεί ένα σύστημα HACCP, είναι σε θέση να εξασφαλίσει ότι τα προϊόντα της είναι ασφαλή για κατανάλωση, καλύπτοντας έτσι τις απαιτήσεις στο σημαντικότερο ποιοτικό παράγοντα. Με αυτόν τον τρόπο αποκτά ένα σημαντικό πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών που δεν εφαρμόζουν το σύστημα HACCP. Ωστόσο, η εταιρία μπορεί να ισχυροποιήσει περαιτέρω τη θέση της στην αγορά, αν δεν περιορισθεί μόνο στην ασφάλεια των τροφίμων, αλλά προσπαθήσει να 20

22 Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP καλύψει τις απαιτήσεις του αγοραστικού κοινού και για τους υπόλοιπους ποιοτικούς παράγοντες. Η απόφαση της διοίκησης να υιοθετήσει ένα κατάλληλο σύστημα διαχείρισης ποιότητας και να εφαρμόσει τις αρχές της διοίκησης ολικής ποιότητας είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να κερδίσει αυτό το στρατηγικό πλεονέκτημα και να αποκομίσει τα πολλαπλά οφέλη. Τα οφέλη αυτά δεν περιορίζονται μόνο στις σχέσεις εταιρίας πελατών (αύξηση πελατών, μεγαλύτερη εμπιστοσύνη των πελατών κ.τ.λ.) και ότι απορρέει από τις σχέσεις αυτές, αλλά έχουν άμεση επίδραση και στις εσωτερικές λειτουργίες της εταιρίας [Σπυρόπουλος, 2004] Διοίκηση Ολικής Ποιότητας Η διοίκηση ολικής ποιότητας αποτελεί εξέλιξη του ολικού ελέγχου ποιότητας. Διαφορές ανάμεσα στα δύο δεν υπάρχουν, όπως δεν υπάρχει κοινά αποδεκτός ορισμός για την ολική ποιότητα. Η ολική ποιότητα και η διοίκησή της χαρακτηρίζονται από δύο βασικές αρχές: Α. Η ποιότητα είναι πολύπλευρη έννοια και έχει πολλές διαστάσεις. Αυτές ορίζονται ως εξής [Garvin, 1988]: Απόδοση (performance) Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (features) Αξιοπιστία (reliability) Συμμόρφωση στις προδιαγραφές (conformance) Ανθεκτικότητα στο χρόνο και τη χρήση (durability) 21

23 Χαρακτηριστικά υποστήριξης (serviceability) Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP Αισθητική (aesthetics) Υποκειμενική ποιότητα (perceived quality) Μια επιχείρηση οφείλει να αναγνωρίσει τις διαστάσεις ποιότητας των προϊόντων της, και να επιλέξει εκείνες στις οποίες επιθυμεί να δώσει μεγαλύτερη έμφαση για να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της, χρησιμοποιώντας στατιστικές και άλλες τεχνικές για να διασφαλιστεί η απαιτούμενη αξιοπιστία. Β. Η διασφάλιση της ποιότητας αποτελεί ευθύνη ολόκληρης επιχείρησης και των εργαζομένων σε αυτήν. Η διοίκηση της επιχείρησης πρέπει να εξασφαλίσει και να διευκολύνει την ενεργό συμμετοχή όλων των τμημάτων. Προγραμματισμός προϊόντων, προώθηση, πωλήσεις: έρευνα αγοράς για τον προσδιορισμό των χαρακτηριστικών των προϊόντων που επιθυμούν οι καταναλωτές. Υλοποίηση προϊόντων: προσδιορισμός προδιαγραφών, επιλογή υλικών, σχεδιασμός με κριτήριο τη δυνατότητα παραγωγής με τα ελάχιστα προβλήματα. Παραγωγή: επιλογή εξοπλισμού, διαδικασίας παραγωγής και συνθηκών εργασίας, εκπαίδευση εργαζομένων, συντήρηση εξοπλισμού, έλεγχος και βελτίωση παραγωγικής διαδικασίας. 22

24 Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP Προμήθειες: επιλογή προμηθευτών αφού υποστηρίζονται οι ποιοτικές απαιτήσεις των υλικών, έλεγχος εισερχομένων υλικών, συνεργασία με τους προμηθευτές για κοινή αντιμετώπιση των προβλημάτων ποιότητας. Συσκευασία και διανομή: έλεγχος καταλληλότητας υλικών και μεθόδων συσκευασίας και διανομής των προϊόντων στην αγορά. Εξυπηρέτηση πελατών: υποστήριξη προϊόντων, επισκευές και αντικαταστάσεις, πρόνοια για επαρκή διαθεσιμότητα ανταλλακτικών. Σε μια επιχείρηση όπου η ολική ποιότητα έχει περάσει από τη θεωρία στην πράξη, ο ρόλος του τμήματος διασφάλισης ποιότητας αναβαθμίζεται από ελεγκτικό σε συμβουλευτικό συντονιστικό. Συγκεκριμένα, το τμήμα διασφάλισης ποιότητας αναλαμβάνει την ανάπτυξη των μεθόδων βελτίωσης της ποιότητας, την εκπαίδευση του προσωπικού και την επίβλεψη της σωστής εφαρμογής των μεθόδων, το συντονισμό των ενεργειών των διαφόρων τμημάτων και την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, και ακόμη αναλύει τα στοιχεία κόστους ποιότητας, ώστε να εντοπίζει νέες ευκαιρίες βελτιώσεων. Οι παραπάνω αρχές της διοίκησης ολικής ποιότητας υλοποιούνται μέσα από το κατάλληλο σύστημα διασφάλισης ποιότητας. Η επιτυχημένη λειτουργία του συστήματος εξαρτάται άμεσα από το βαθμό στον οποίο η επιχείρηση έχει υιοθετήσει την προσέγγιση της ολικής ποιότητας [Ταγαράς, 2001]. 23

25 1.5 Βασικές Έννοιες και Ορισμοί του Συστήματος HACCP Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP Ορθή Υγιεινή Πρακτική Η Ορθή Υγιεινή Πρακτική (Good Hygiene Practice, GHP) είναι τα μέτρα που εφαρμόζει η επιχείρηση προκειμένου να προστατευθεί η υγιεινή των τροφίμων. Η εφαρμογή της Ορθής Υγιεινής Πρακτικής συμβάλλει αποφασιστικά στην προστασία της ασφάλειας και της ποιότητας των τροφίμων. Οι κανόνες ορθής υγιεινής και βιομηχανικής πρακτικής ενσωματώνονται στο σύστημα HACCP, μέσω της συνεχούς εκπαίδευσης του προσωπικού στους κανόνες αυτούς και με ένα σύστημα ελέγχου που θα διασφαλίζει την τήρηση των παραμέτρων. Τα δύο αυτά στοιχεία, με τη σειρά τους, εντάσσονται σε ένα Σύστημα Διασφάλισης Ποιότητας, που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των προτύπων ISO 9000 και οδηγεί στην παραγωγή ασφαλών, υγιεινών, νόμιμων, εύγευστων, εύχρηστων, θρεπτικών και σταθερής ποιότητας προϊόντων [Καλογρίδου, Βασιλειάδου, 1999]. Σε κάθε βιομηχανική εγκατάσταση η διατήρηση καλών συνθηκών υγιεινής έχει αποφασιστική σημασία για την παραγωγή ασφαλών τροφίμων και σχετίζεται με τους ακόλουθους τέσσερις παράγοντες [Ν. 2741/1999]: 1. την υγιεινή του περιβάλλοντος εργασίας 2. την υγιεινή των πρώτων υλών και συστατικών 3. τις συνθήκες υγιεινής κατά την παραγωγική διαδικασία, την αποθήκευση και τη μεταφορά του προϊόντος 24

26 Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP 4. τον καθαρισμό και την προσωπική υγιεινή του εργατικού προσωπικού Οι ενέργειες που πρέπει να ληφθούν, σε γενικές γραμμές, για κάθε ένα από τους παραπάνω παράγοντες είναι οι ακόλουθες: i. Υγιεινή του περιβάλλοντος εργασίας να δίδεται προσοχή στην τοποθεσία και το σχεδιασμό των βιομηχανιών τροφίμων να υπάρχει εύκολη πρόσβαση για σωστό καθαρισμό και συντήρηση των μηχανημάτων παραγωγής και για την αποφυγή μολύνσεων να αποφεύγονται επιμολύνσεις λόγω διασταυρώσεως τελικού προϊόντος και πρώτων υλών να υπάρχει επαρκής αερισμός να υπάρχουν ειδικοί χώροι αποδυτηρίων, ξεχωριστά για άνδρες και γυναίκες να γίνονται οι αναγκαίες μυοκτονίες και απεντομώσεις ii. Υγιεινή των πρώτων υλών και συστατικών να δίνεται προσοχή σε υπολείμματα λιπασμάτων, εντομοκτόνων ή αντιβιοτικών να γίνεται έλεγχος στις πρώτες ύλες να γίνεται σωστή διαχείριση των απορριμμάτων, των αποβλήτων και των επικίνδυνων ουσιών για την προστασία των πρώτων υλών 25

27 Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP iii. Συνθήκες υγιεινής κατά την παραγωγική διαδικασία, την αποθήκευση και τη μεταφορά του προϊόντος να δίνεται προσοχή στους μικροβιολογικούς, χημικούς ή φυσικούς κινδύνους να γίνεται συχνός έλεγχος θερμοκρασιών, υγρασίας κλπ. iv. Υγιεινή του προσωπικού να σχεδιάζονται και να εφαρμόζονται αποτελεσματικά προγράμματα καθαρισμού και συστήματα ελέγχου τρωκτικών και εντόμων να πραγματοποιούνται ιατρικές εξετάσεις των εργαζομένων και να εκδίδονται τα αντίστοιχα βιβλιάρια υγείας να υπάρχει φαρμακείο πρώτων βοηθειών να χρησιμοποιούνται κατάλληλα καλύμματα μαλλιών, γάντια, φόρμες ή ποδιές, όπου είναι απαραίτητο Βιομηχανική Πρακτική Μια σημαντική παράμετρος για την εφαρμογή του συστήματος ΗACCP αποτελεί και η τήρηση των κανόνων της Ορθής Βιομηχανικής Πρακτικής (Good Manufacturing Practice, GMP). Η Ορθή Βιομηχανική Πρακτική είναι μια σειρά από αρχές και διαδικασίες, οι οποίες όταν ακολουθούνται από παραγωγούς ορισμένων κατηγοριών προϊόντων (π.χ. φάρμακα, τρόφιμα) βοηθάνε στην εξασφάλιση ότι τα 26

28 Κεφάλαιο 1 Το Σύστημα HACCP προϊόντα αυτά θα έχουν την απαιτούμενη ποιότητα [Petrakis, 1994]. Αναφέρεται σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας. Η Ορθή Βιομηχανική Πρακτική δημιουργήθηκε το 1968 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) για τη φαρμακευτική βιομηχανία, ωστόσο βρίσκει εφαρμογή και σε άλλους τομείς της βιομηχανίας. Στον τομέα της βιομηχανίας τροφίμων αποσκοπεί στον καθορισμό των ευθυνών της διοίκησης για τις εγκαταστάσεις, τις διεργασίες και την υγιεινή και ασφάλεια των τροφίμων ώστε: Να εξασφαλίζεται η υγεία των καταναλωτών. Να εξασφαλίζεται η παραγωγή ομοιόμορφων προϊόντων καθορισμένης ποιότητας. Να προστατεύονται οι εργαζόμενοι. Η ορθή βιομηχανική πρακτική εστιάζει στους τομείς: της οργάνωσης και του προσωπικού των κτιρίων και των εγκαταστάσεων του εξοπλισμού του ελέγχου των συστατικών, των κιβωτίων και συσκευασιών του ελέγχου της παραγωγής και της διαδικασίας του ελέγχου συσκευασίας και επισημάνσεων της μεταχείρισης και της διανομής των ελέγχων εργαστηρίων 27

Πρώτες ύλες. Πιθανοί κίνδυνοι σε όλα τα στάδια της παραγωγής. Καθορισµός πιθανότητας επιβίωσης µικροοργανισµών. Εκτίµηση επικινδυνότητας

Πρώτες ύλες. Πιθανοί κίνδυνοι σε όλα τα στάδια της παραγωγής. Καθορισµός πιθανότητας επιβίωσης µικροοργανισµών. Εκτίµηση επικινδυνότητας 1 ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ HACCP Αρχή 1η: Προσδιορισµός των πιθανών κινδύνων που σχετίζονται µε την παραγωγή τροφίµων σε όλα τα στάδια, από την ανάπτυξη και τη συγκοµιδή των πρώτων υλών, την παραγωγική διαδικασία, την

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΕ ΧΩΡΟΥΣ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣΗΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΕ ΧΩΡΟΥΣ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Τ Ε Ι ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ Τ Μ Η Μ Α ΕΚΔΟΣΕΩΝ & ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΕ ΧΩΡΟΥΣ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣΗΣ Χουζούρης Γιάννης

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Ενότητα 12 η - ΜΕΡΟΣ Β ΑΡΧΕΣ HACCP Όνομα καθηγητή: ΠΑΝ. Ν. ΣΚΑΝΔΑΜΗΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Εκμάθηση των αρχών

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων

Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων Διάλεξη 3.7: Κρίσιμα σημεία ελέγχου και ιχνηλασιμότητα στην αλυσίδα παραγωγής και διάθεσης βιολογικών προϊόντων Εργαστήριο Πληροφορικής Γεωπονικό Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων

Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων Διάλεξη 3.6 : Εφαρμογή συστημάτων HACCP και ISO στην παραγωγή βιολογικών προϊόντων Εργαστήριο Πληροφορικής Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών http://infolab.aua.gr

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Ενότητα 12 η - ΜΕΡΟΣ Γ ΑΡΧΕΣ HACCP Όνομα καθηγητή: ΠΑΝ. Ν. ΣΚΑΝΔΑΜΗΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Εκμάθηση των αρχών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ 1 Ποιότητα και Ποιοτικός Έλεγχος Ο όρος «ποιότητα» συχνά χρησιµοποιείται χωρίς την πραγµατική της έννοια. ηλαδή δεν προσδιορίζεται αν το προϊόν στο οποίο αναφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων

Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων Διάλεξη 3.1: Ασφάλεια βιολογικών τροφίμων & προστασία καταναλωτών Εργαστήριο Πληροφορικής Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών http://infolab.aua.gr Δομή παρουσίασης

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογή HACCP στη Βιομηχανία Εμφιάλωσης Νερού

Εφαρμογή HACCP στη Βιομηχανία Εμφιάλωσης Νερού Εφαρμογή HACCP στη Βιομηχανία Εμφιάλωσης Νερού Μ.Α. Ευστρατίου Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας Πανεπιστήμιο Αιγαίου Τι είναι HACCP; Προβλήματα Υδατογενείς λοιμώξεις Ασφάλεια Διακίνησης Τροφίμων κατά μήκος

Διαβάστε περισσότερα

Φιλίππου Εμμανουήλ, 18/6/2014 9:03 πμ. 18/6/2014 9:03 πμ. Φιλίππου Εμμανουήλ, 18/6/2014 9:03 πμ. 18/6/2014 9:03 πμ

Φιλίππου Εμμανουήλ, 18/6/2014 9:03 πμ. 18/6/2014 9:03 πμ. Φιλίππου Εμμανουήλ, 18/6/2014 9:03 πμ. 18/6/2014 9:03 πμ 1 Αρχή 1η: Ανάλυση των πιθανών κινδύνων Αναλυτικός προσδιορισμός των πιθανών κίνδυνων που σχετίζονται με όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας των τροφίμων από την αρχή μέχρι την ολοκλήρωση της-συγκομιδή

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Ενότητα 12 η - ΜΕΡΟΣ Α ΑΡΧΕΣ HACCP Όνομα καθηγητή: ΠΑΝ. Ν. ΣΚΑΝΔΑΜΗΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Εκμάθηση των αρχών

Διαβάστε περισσότερα

To Σύστημα HACCP & τα Ξενοδοχεία. Δρ Ε. ΕΥΜΟΡΦΟΠΟΥΛΟΣ

To Σύστημα HACCP & τα Ξενοδοχεία. Δρ Ε. ΕΥΜΟΡΦΟΠΟΥΛΟΣ To Σύστημα HACCP & τα Ξενοδοχεία Δρ Ε. ΕΥΜΟΡΦΟΠΟΥΛΟΣ Τι είναι HACCP; Hazard = Κίνδυνος Analysis = Ανάλυση Critical = Κρίσιμο Το ΑΚΚΣΕ είναι ένα εργαλείο που προσπαθεί να διασφαλίσει την υγιεινή και την

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος Ποιότητας και Έλεγχος Διεργασιών ΠΡΟΕΣΤΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 2016

Έλεγχος Ποιότητας και Έλεγχος Διεργασιών ΠΡΟΕΣΤΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 2016 Έλεγχος Ποιότητας και Έλεγχος Διεργασιών ΠΡΟΕΣΤΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 2016 ΚΕΦΆΛΑΙΟ 1 ΑΣΦΆΛΕΙΑ ΤΩΝ ΤΡΟΦΊΜΩΝ ολική αυτοματοποίηση, τα νέα υλικά συσκευασίας και η διανομή με ολική ιχνηλασιμότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Στόχος Βασικές έννοιες για την ποιότητα και τα συστήματα ποιότητας Έννοια της ποιότητας και των συστημάτων ποιότητας Τεκμηρίωση ενός

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΚΡΙΣΙΜΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ. ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ HACCP 12.1 Εισαγωγή Η υγιεινή και η ασφάλεια της διατροφικής αλυσίδας είναι ένα επίκαιρο θέμα πρωταρχικής σημασίας τόσο για τους δημόσιους

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ HACCP & ISO 22000:2005

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ HACCP & ISO 22000:2005 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ HACCP & ISO 22000:2005 ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΟΦΕΛΗ Τεκμηριώνει στις αρχές τη συμμόρφωση με την εθνική και κοινοτική νομοθεσία Ελαχιστοποιεί το ρίσκο - Μειώνει τον κινδύνο αποζημιώσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΜΠ. Σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ

ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΜΠ. Σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΜΠ Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων Σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ Π. Ταούκης, Αν. Καθ. ΕΜΠ Κ. Τζιά, Καθ. ΕΜΠ, Β. Ωραιοπούλου, Καθ. ΕΜΠ Ποιότητα

Διαβάστε περισσότερα

«Εισαγωγή στα Συστήµατα ιαχείρισης: Ποιότητα Περιβάλλον Ασφάλεια Τροφίµων»

«Εισαγωγή στα Συστήµατα ιαχείρισης: Ποιότητα Περιβάλλον Ασφάλεια Τροφίµων» «Εισαγωγή στα Συστήµατα ιαχείρισης: Ποιότητα Περιβάλλον Ασφάλεια Τροφίµων» ρ. Ευάγγελος Ευµορφόπουλος, Επιθεωρητής του ΕΦΕΤ, Επιστηµονικός Συνεργάτης του ΤΕΙ Αθηνών Σε ένα ανταγωνιστικό παγκόσµιο περιβάλλον,

Διαβάστε περισσότερα

Ιχνηλασιµότητα στις επιχειρήσεις τροφίµων- ISO 22005

Ιχνηλασιµότητα στις επιχειρήσεις τροφίµων- ISO 22005 Ιχνηλασιµότητα στις επιχειρήσεις τροφίµων- ISO 22005 Μαλισιόβα Ε., Παντελιά Μ. και Μεθενίτου Γ. Ινστιτούτο Υγιεινής Τροφίµων Αθηνών Ιχνηλασιµότητα στις επιχειρήσεις τροφίµων- ISO 22005 Εισαγωγή Νοµικό

Διαβάστε περισσότερα

Μαθησιακοί στόχοι Μάθημα 1: Το Σύστημα HACCP

Μαθησιακοί στόχοι Μάθημα 1: Το Σύστημα HACCP Μαθησιακοί στόχοι Εκμάθηση των βασικών αρχών της μικροβιολογικής υγιεινής στη βιομηχανία παρασκευής τροφίμων, φαρμάκων και καλλυντικών. Στοιχεία των αρμοδίων αρχών που εποπτεύουν όλο το εύρος των διαδικασιών

Διαβάστε περισσότερα

GTP COCERAL- GOOD TRADING PRACTICE HACCP HAZARD ANALYSIS CRITICAL CONTROL POINTS

GTP COCERAL- GOOD TRADING PRACTICE HACCP HAZARD ANALYSIS CRITICAL CONTROL POINTS GTP COCERAL- GOOD TRADING PRACTICE HACCP HAZARD ANALYSIS CRITICAL CONTROL POINTS Αλεξάνδρα Δεδεηλία, Γεωπόνος MSc, SGS Greece SA Υπηρεσίες στην Αγροτική Παραγωγή, τα Τρόφιμα και τις Βιοεπιστήμες Η SGS..

Διαβάστε περισσότερα

HACCP Κατηγορίες Τροφίμων

HACCP Κατηγορίες Τροφίμων HACCP Κατηγορίες Τροφίμων 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.1 TI ΕΙΝΑΙ ΤΟ HACCP Το HACCP (Hazard Analysis Critical Control Points) αποτελεί μια συστηματική προσέγγιση για την παραγωγή ασφαλών και αποδεκτών τροφίμων βασιζόμενη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Νικόλαος Σούλτος Εργαστήριο Υγιεινής Τροφίµων Ζ.Π. Κτηνιατρική Σχολή Α.Π.Θ. ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Η παραγωγή ασφαλών τροφίµων: Είναι ένα πρόβληµα σύνθετο

Διαβάστε περισσότερα

Τυποποίηση Μελιού. Διαχειριστικά Συστήματα Ασφαλείας Τροφίμων (ISO, HACCP) & Νομικές Υποχρεώσεις

Τυποποίηση Μελιού. Διαχειριστικά Συστήματα Ασφαλείας Τροφίμων (ISO, HACCP) & Νομικές Υποχρεώσεις Τυποποίηση Μελιού Διαχειριστικά Συστήματα Ασφαλείας Τροφίμων (ISO, HACCP) & Νομικές Υποχρεώσεις Στυλιανός Βλησίδης, Τεχνική Διεύθυνση Πιστοποίησης Finitsi IMS Υπηρεσίες > Διαχειριστικά Συστήματα ISO 9001,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΟΡΕΑΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ 4. ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. 5. Ευθύνη της Διοίκησης

ΦΟΡΕΑΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ 4. ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. 5. Ευθύνη της Διοίκησης ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ISO 22000:2005 & ISO 9001:2000 ΦΟΡΕΑΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ Ημ/νία Ισχύος: Έκδοση: ΠΕΛΑΤΗΣ: ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΡΓΟΥ: ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ / ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ / ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΩΝ: ΤΟΠΟΣ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων

Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων Διάλεξη 3.2 : Ποιοτικός έλεγχος & ασφάλεια στην αλυσίδα παραγωγής βιολογικών προϊόντων Εργαστήριο Πληροφορικής Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών http://infolab.aua.gr

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων

Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων Διάλεξη 3.2 : Νομοθεσία για τον έλεγχο της παραγωγής βιολογικών τροφίμων Εργαστήριο Πληροφορικής Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών http://infolab.aua.gr Εισαγωγή Η

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων

Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων Διάλεξη 3.5 : HACCP στην παραγωγή βιολογικών προϊόντων Εργαστήριο Πληροφορικής Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών http://infolab.aua.gr Δομή παρουσίασης Εισαγωγή Τι

Διαβάστε περισσότερα

Yγιεινή Βιομηχανιών τροφίμων & φαρμάκων

Yγιεινή Βιομηχανιών τροφίμων & φαρμάκων ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ HACCP 12 Γενικό μέρος 12 Η Ευρωπαϊκή πολιτική για την ασφάλεια στα τρόφιμα 13 Το Σύστημα HACCP 14 Ιστορική εξέλιξη της HACCP 16 Στάδια ανάπτυξης μελέτης HACCP 20 Πυραμίδα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΑΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΓΝΩΣΕΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΑΕΙ (ΠΕΓΑ)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΑΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΓΝΩΣΕΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΑΕΙ (ΠΕΓΑ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΑΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΓΝΩΣΕΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΑΕΙ (ΠΕΓΑ) «Οι σύγχρονες τεχνικές βιο-ανάλυσης στην υγεία, τη γεωργία, το περιβάλλον και τη διατροφή» Ιχνηλασιμότητα και Ταυτοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Ενότητα 10 η - ΜΕΡΟΣ Β ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ HACCP Όνομα καθηγητή: ΠΑΝ. Ν. ΣΚΑΝΔΑΜΗΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Εκμάθηση

Διαβάστε περισσότερα

Σύστημα Διαχείρισης. Ασφάλειας Τροφίμων HACCP

Σύστημα Διαχείρισης. Ασφάλειας Τροφίμων HACCP Σύστημα Διαχείρισης Ασφάλειας Τροφίμων HACCP Κίνδυνος (hazard) για την ασφάλεια τροφίμων βιολογικός, χημικός ή φυσικός παράγοντας στο τρόφιμο, ή κατάσταση του τροφίμου, που μπορεί να προκαλέσει αρνητική

Διαβάστε περισσότερα

❷ Η εµφάνιση και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των τροφίµων. ❸ Η θρεπτική αξία των τροφίµων. ❻ Η προσαρµογή στο νέο προφίλ των τροφίµων

❷ Η εµφάνιση και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των τροφίµων. ❸ Η θρεπτική αξία των τροφίµων. ❻ Η προσαρµογή στο νέο προφίλ των τροφίµων Ποιότητα Ορισµός Η έννοια της ποιότητας όπως αυτή ορίζεται από τον ιεθνή Οργανισµό Τυποποίησης (ISO) αναφέρεται στο σύνολο των ιδιοτήτων και των χαρακτηριστικών ενός προϊόντος τα οποία του προσδίδουν τη

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια & Έλεγχος Τροφίμων: Οι Νέοι Κανονισμοί. Ευάγγελος Σ. Λάζος Αντιπρόεδρος ΕΦΕΤ Καθηγητής

Ασφάλεια & Έλεγχος Τροφίμων: Οι Νέοι Κανονισμοί. Ευάγγελος Σ. Λάζος Αντιπρόεδρος ΕΦΕΤ Καθηγητής Ασφάλεια & Έλεγχος Τροφίμων: Οι Νέοι Κανονισμοί Ευάγγελος Σ. Λάζος Αντιπρόεδρος ΕΦΕΤ Καθηγητής Οι Νέοι Κανονισμοί 178/2003 από 01/01/2005 Ιχνηλασιμότητα 852/2004 από 01/01/2006 αντικαθιστά την 93/43/ΕΟΚ

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Ενότητα 09 η - ΜΕΡΟΣ Γ ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ HACCP Όνομα καθηγητή: ΠΑΝ. Ν. ΣΚΑΝΔΑΜΗΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Εκμάθηση

Διαβάστε περισσότερα

OHSAS 18001:2007 / ΕΛΟΤ 1801:2008

OHSAS 18001:2007 / ΕΛΟΤ 1801:2008 OHSAS 18001:2007 / ΕΛΟΤ 1801:2008 Το OHSAS 18001 εκδόθηκε το 1999, αναθεωρήθηκε το 2007 και αποτελεί ένα από τα πιο αναγνωρισμένα πρότυπα διεθνώς για τα Συστήματα Διαχείρισης Υγείας και Ασφάλειας στην

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. β. Η μόλυνση των φυτικών προϊόντων από γεωργικά φάρμακα μπορεί να είτε άμεση είτε έμμεση. ΣΩΣΤΟ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. β. Η μόλυνση των φυτικών προϊόντων από γεωργικά φάρμακα μπορεί να είτε άμεση είτε έμμεση. ΣΩΣΤΟ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Α ) & ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 15/04/2015 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6) ΘΕΜΑ Α ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. Να γράψετε

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Ενότητα 10 η - ΜΕΡΟΣ Β ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ HACCP Όνομα καθηγητή: ΠΑΝ. Ν. ΣΚΑΝΔΑΜΗΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Εκμάθηση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ISO 22000:2005 ΤΗΣ ΝΤΑΣΙΟΣ Α.Ε.Β.Ε.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ISO 22000:2005 ΤΗΣ ΝΤΑΣΙΟΣ Α.Ε.Β.Ε. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ISO 22000:2005 ΤΗΣ ΝΤΑΣΙΟΣ Α.Ε.Β.Ε. Σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 22000:2005, η ασφάλεια τροφίμων συνδέεται άμεσα με την ύπαρξη βλαπτικών παραγόντων, των κινδύνων, στα τρόφιμα.

Διαβάστε περισσότερα

Hazard Analysis & Critical Control Point

Hazard Analysis & Critical Control Point Hazard Analysis & Critical Control Point ΔΑΣΕΝΑΚΗ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ, ΕΚΠΑ mdasenaki@chem.uoa.gr ΑΘΗΝΑ, 2016 Τι είναι το HACCP? Μια σταδιακή διαδικασία που: - Προσδιορίζει κινδύνους - Εγκαθιστά προληπτικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ISO

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ISO ISO 22000:2005 Α.Βανταράκης, Επικ. Καθηγητής Υγιεινής ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ISO 22000:2005. Σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 22000:2005, η ασφάλεια τροφίμων συνδέεται άμεσα με την ύπαρξη βλαπτικών παραγόντων,

Διαβάστε περισσότερα

Το υπό έκδοση διεθνές πρότυπο πιστοποίησης ISO 22000 «Συστήµατα διαχείρισης

Το υπό έκδοση διεθνές πρότυπο πιστοποίησης ISO 22000 «Συστήµατα διαχείρισης «Νέο διεθνές πρότυπο πιστοποίησης για τα συστήµατα διαχείρισης της ασφάλειας τροφίµων και ανταπόκριση στις σύγχρονες ανάγκες των επιχειρήσεων στην παγκόσµια αλυσίδα τροφίµων» Ιωάννης Χ. Σαριδάκης Συντονιστής

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Ενότητα 3 η - ΜΕΡΟΣ Α ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Όνομα καθηγητή: ΠΑΝ. Ν. ΣΚΑΝΔΑΜΗΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Ενότητα 3 η - ΜΕΡΟΣ Α ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Όνομα καθηγητή: ΠΑΝ. Ν. ΣΚΑΝΔΑΜΗΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Η προσέγγιση HACCP Συστήματα διαχείρισης ασφάλειας τροφίμων. Θεσσαλονίκη, 19 Ιουνίου 2013

Η προσέγγιση HACCP Συστήματα διαχείρισης ασφάλειας τροφίμων. Θεσσαλονίκη, 19 Ιουνίου 2013 Η προσέγγιση HACCP Συστήματα διαχείρισης ασφάλειας τροφίμων Θεσσαλονίκη, 19 Ιουνίου 2013 Συστήματα ΔΑΤ Τεκμηριωμένο σύστημα που εξασφαλίζει την ασφάλεια ενός τροφίμου Πιστοποίηση ΣΔΑΤ σύμφωνα με διεθνή

Διαβάστε περισσότερα

ISO 22000:2005 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

ISO 22000:2005 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ISO 22000:2005 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ 1959 Συνεργασία NASA και Αμερικανικού στρατού για την παρασκευή ασφαλών τροφίμων για τα πληρώματα των διαστημοπλοίων. 1963 Δημιουργία του Codex Alimentarius (διεθνής κώδικας

Διαβάστε περισσότερα

Hazard Analysis & Critical Control Point

Hazard Analysis & Critical Control Point Hazard Analysis & Critical Control Point ΔΑΣΕΝΑΚΗ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ, ΕΚΠΑ mdasenaki@chem.uoa.gr ΑΘΗΝΑ, 2017 Τι είναι HACCP Μεθοδολογία η οποία Eντoπίζει, Αξιολογεί και Ελέγχει τους Κινδύνους σχετικούς

Διαβάστε περισσότερα

Τα ελληνικά γαλακτοκοµικά προϊόντα

Τα ελληνικά γαλακτοκοµικά προϊόντα Τα ελληνικά γαλακτοκοµικά προϊόντα µοχλός ανάπτυξης της οικονοµίας Θεµατική ενότητα Γαλακτοκοµικά προϊόντα και ο σύγχρονος καταναλωτής Εισήγηση Συστήµατα ποιότητας στη παραγωγή γαλακτοκοµικών προϊόντων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΕΓΧΩΝ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΩΝ Α.Ε EUROPEAN INSPECTION AND CERTIFICATION COMPANY S.A. ΠΡΟΣ: TEE ΘΕΜΑ : ΚΕΙΜΕΝΟ ΟΜΙΛΙΑΣ.

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΕΓΧΩΝ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΩΝ Α.Ε EUROPEAN INSPECTION AND CERTIFICATION COMPANY S.A. ΠΡΟΣ: TEE ΘΕΜΑ : ΚΕΙΜΕΝΟ ΟΜΙΛΙΑΣ. ΠΡΟΣ: TEE 28/06/05 ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΘΕΜΑ : ΚΕΙΜΕΝΟ ΟΜΙΛΙΑΣ. Τηλ.Κέντρο: ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ HACCP ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ 1416/ ΕΛΟΤ Αλυσσανδράκης Αντώνης(1) 1. Ιδιώτης κτηνίατρος συντονιστής επιθεωρητής συστήµατος

Διαβάστε περισσότερα

Έκδοση στην Ελληνική γλώσσα του ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 22000 Αθήνα, 2006-02-20

Έκδοση στην Ελληνική γλώσσα του ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 22000 Αθήνα, 2006-02-20 Έκδοση στην Ελληνική γλώσσα του ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 22000 Αθήνα, 2006-02-20 1. Νέο διεθνές πρότυπο για τα συστήματα διαχείρισης της ασφάλειας τροφίμων Το νέο πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 22000 «Συστήματα διαχείρισης της

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπα Συστημάτων Διαχείρισης :

Πρότυπα Συστημάτων Διαχείρισης : Πρότυπα Συστημάτων Διαχείρισης : Οφέλη από την εφαρμογή τους Εκδήλωση ΤΕΕ / ΤΚΜ : 7 Νοεμβρίου 2008 αμφιθέατρο Τοπογράφων «Αλ. Τσιούμης» Πολυτεχνική Σχολή ΑΠΘ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν. ΜΑΘΙΟΥΔΑΚΗΣ - Μηχανικός Μεταλλείων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΥΠΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ

ΕΝΤΥΠΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Μέρος 1 ο ΕΝΤΥΠΟ Αντικείµενο προς Επιθεώρηση Τµήµα Κωδ. Ευρήµατα / Σχόλια / Αποτελέσµατα ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Τεκµηρίωση Έχει σχεδιαστεί και εφαρµόζεται τεκµηρίωση κατάλληλη για το ΣΔΕΠ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΥΡΩΠΑΙΚΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΝΕΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ.

ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΥΡΩΠΑΙΚΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΝΕΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ. ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΥΡΩΠΑΙΚΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΝΕΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ. Ανάλυση Κινδύνων και Κρίσιμα Σημεία Ελέγχου (HACCP): Ένα σύστημα πάγιων διαδικασιών βάση συγκεκριμένων αρχών (7αρχών HACCP)

Διαβάστε περισσότερα

Τι ελέγχουν οι υπηρεσίες ; Ποια είναι τα συχνότερα ευρήματα;

Τι ελέγχουν οι υπηρεσίες ; Ποια είναι τα συχνότερα ευρήματα; Τι ελέγχουν οι υπηρεσίες ; Ποια είναι τα συχνότερα ευρήματα; Δρ. Ευαγγελία Γκίζα Κτηνίατρος Δ/νση Ελέγχου Επιχειρήσεων Κ.Υ. ΕΦΕΤ Είναι προτεραιότητα των αρχών ο έλεγχος του τομέας του κρέατος? Εθνικό επίπεδο:

Διαβάστε περισσότερα

(ΙSO 22000:2005, HACCP

(ΙSO 22000:2005, HACCP Πρότυπα διαχείρισης της ασφάλειας των τροφίµων (ΙSO 22000:2005, HACCP Codex Alimentarius, IFS, BRC). Πλεονεκτήµατα-µειονεκτήµατα, αλληλοεπικαλύψεις στην εφαρµογή τους ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ Η παραγωγή και διάθεση

Διαβάστε περισσότερα

Μοντέλο συστήματος διαχείρισης της ποιότητας

Μοντέλο συστήματος διαχείρισης της ποιότητας Μοντέλο συστήματος διαχείρισης της ποιότητας Διαρκής βελτίωση του Συστήματος Διαχείρισης της Ποιότητας Ευθύνη της Διοίκησης Πελάτες Πελάτες Διαχείριση Πόρων Μέτρηση, ανάλυση και βελτίωση Ικανοποίηση Απαιτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2: Έννοιες και Ορισμοί

Κεφάλαιο 2: Έννοιες και Ορισμοί ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Ε.ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ - 1 Κεφάλαιο 2: Έννοιες και Ορισμοί Η επιτυχία των επιχειρήσεων βασίζεται στην ικανοποίηση των απαιτήσεων των πελατών για: - Ποιοτικά και αξιόπιστα προϊόντα - Ποιοτικές

Διαβάστε περισσότερα

Ο.Ε.Φ. ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΜΙΚΡΗΣ ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΣ & ΑΒΙΑΣ

Ο.Ε.Φ. ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΜΙΚΡΗΣ ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΣ & ΑΒΙΑΣ Ο.Ε.Φ. ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΜΙΚΡΗΣ ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΣ & ΑΒΙΑΣ Τεχνικό Δελτίο για την επιλογή Αναδόχου για την υλοποίηση του έργου της δραστηριότητας Εii µε τίτλο Ανάπτυξη και εφαρµογή συστήµατος

Διαβάστε περισσότερα

Εμπειρίες και Προβλήματα από την Εφαρμογή του Συστήματος HACCP Η Άποψη του ΕΦΕΤ. Ευάγγελος Σ. Λάζος Αντιπρόεδρος ΕΦΕΤ

Εμπειρίες και Προβλήματα από την Εφαρμογή του Συστήματος HACCP Η Άποψη του ΕΦΕΤ. Ευάγγελος Σ. Λάζος Αντιπρόεδρος ΕΦΕΤ Εμπειρίες και Προβλήματα από την Εφαρμογή του Συστήματος HACCP Η Άποψη του ΕΦΕΤ Ευάγγελος Σ. Λάζος Αντιπρόεδρος ΕΦΕΤ Ευρωπαϊκό Ρυθμιστικό Πλαίσιο Εργαλεία: Κανονισμοί Ισχύουν σε ΟΛΑ τα Κράτη Μέλη αμέσως

Διαβάστε περισσότερα

GLOBALGAP (EUREPGAP)

GLOBALGAP (EUREPGAP) GLOBALGAP (EUREPGAP) Το Διεθνές Σχήμα Πιστοποίησης Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής GLOBALGAP, λειτουργεί ως αντικειμενικό εργαλείο αξιολόγησης του βαθμού συμμόρφωσης με τις σχετικές απαιτήσεις για όλες

Διαβάστε περισσότερα

Πιστοποίηση συστηµάτων διαχείρισης της ασφάλειας και της υγιεινής στις επιχειρήσεις του κλάδου των τροφίµων: Θεσµικό πλαίσιο, προβλήµατα, προοπτικές

Πιστοποίηση συστηµάτων διαχείρισης της ασφάλειας και της υγιεινής στις επιχειρήσεις του κλάδου των τροφίµων: Θεσµικό πλαίσιο, προβλήµατα, προοπτικές Πιστοποίηση συστηµάτων διαχείρισης της ασφάλειας και της υγιεινής στις επιχειρήσεις του κλάδου των τροφίµων: Θεσµικό πλαίσιο, προβλήµατα, προοπτικές Ιωάννα Πετροχείλου Γενική ιευθύντρια της ΕΤΑΤ Α.Ε. 0.

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες οδηγίες για την ευέλικτη εφαρμογή συστήματος αυτοελέγχου βάση των αρχών του HACCP

Κατευθυντήριες οδηγίες για την ευέλικτη εφαρμογή συστήματος αυτοελέγχου βάση των αρχών του HACCP Κατευθυντήριες οδηγίες για την ευέλικτη εφαρμογή συστήματος αυτοελέγχου βάση των αρχών του HACCP Στο γενικό πλαίσιο των κανόνων για την ασφάλεια των τροφίμων, η απαίτηση θέσπισης, εφαρμογής και διατήρησης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΙΩΣ 226, ΤΑΥΡΟΣ 177 78, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 210-3469606, ΦΑΞ 210-3469906, A. ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ

ΠΕΙΡΑΙΩΣ 226, ΤΑΥΡΟΣ 177 78, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 210-3469606, ΦΑΞ 210-3469906, A. ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 226, ΤΑΥΡΟΣ 177 78, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 210-3469606, ΦΑΞ 210-3469906, A. ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ 1. Τυποποίηση και Συσκευασία Η τυποποίηση, σε συνδυασμό με την αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων

Διαβάστε περισσότερα

GMP είναι συντόμευση της αγγλικής ονομασίας Good Manufacture Practice, που σημαίνει Κανόνες Ορθής Βιομηχανικής Πρακτικής

GMP είναι συντόμευση της αγγλικής ονομασίας Good Manufacture Practice, που σημαίνει Κανόνες Ορθής Βιομηχανικής Πρακτικής GMP και HACCP Με προσεκτικά επιλεγμένους παραγωγούς/προμηθευτές, οι ίδιοι με πολύχρονη εμπειρία στον τομέα των φαρμακευτικών προϊόντων και των καλλυντικών, εμείς η ESSENS μπορούμε να περηφανευτούμε για

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Ανάπτυξη συστήματος διαχείρισης ασφάλειας τροφίμων (ΣΔΑΤ) με βάση το πρότυπο ISO 22000 Ρούσσης Δημήτριος Επιβλέπων: Γρηγορούδης

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή Νομοθεσία. Υγιεινή & Ασφάλεια Τροφίμων

Ευρωπαϊκή Νομοθεσία. Υγιεινή & Ασφάλεια Τροφίμων Ευρωπαϊκή Νομοθεσία Υγιεινή & Ασφάλεια Τροφίμων Κανονισμός 178/2002 Περιεχόμενο Γενικές Αρχές Ασφάλειας Τροφίμων και Ζωοτροφών Ίδρυση Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων Τι Αφορά Όλαταστάδιατηςπαραγωγής,

Διαβάστε περισσότερα

Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Επιστήμης Διατροφής-Διαιτολογίας

Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Επιστήμης Διατροφής-Διαιτολογίας Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Επιστήμης Διατροφής-Διαιτολογίας Πρακτική Άσκηση στη Βιομηχανία-Αναλυτική Έκθεση Πεπραγμένων «Sunday s Gastronomy Catering»-Αφοί Στενιώτη Ο.Ε Έδρα:Μαγνησίας 51 και

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: 1. ΣΚΟΠΟΣ. 1 2. ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ... 1 3. ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ.. 1 4. ΜΕΘΟ ΟΣ: 2 4.1 ιάγραµµα Ροής..

Διαβάστε περισσότερα

Είναι τεχνολόγος τροφίμων με μεταπτυχιακές σπουδές στην διοίκηση ποιότητας και διδάκτορας του πανεπιστημίου Θεσσαλίας της Ιατρικής σχολής.

Είναι τεχνολόγος τροφίμων με μεταπτυχιακές σπουδές στην διοίκηση ποιότητας και διδάκτορας του πανεπιστημίου Θεσσαλίας της Ιατρικής σχολής. Είναι τεχνολόγος τροφίμων με μεταπτυχιακές σπουδές στην διοίκηση ποιότητας και διδάκτορας του πανεπιστημίου Θεσσαλίας της Ιατρικής σχολής. Υπεύθυνος Πιστοποίησης του Φορέα «Q-check Ι.Κ.Ε.» για τον τομέα

Διαβάστε περισσότερα

Εισηγήτρια: Κατερίνα Γρυμπογιάννη, Επικεφαλής Επιθεωρήτρια της TUV Rheinland Α.Ε. 1 13/7/2012 ΗΜΕΡΙΔΑ: ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ

Εισηγήτρια: Κατερίνα Γρυμπογιάννη, Επικεφαλής Επιθεωρήτρια της TUV Rheinland Α.Ε. 1 13/7/2012 ΗΜΕΡΙΔΑ: ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ Εφαρμογή Συστημάτων Διαχείρισης Ποιότητας στις υπηρεσίες Υγείας: Προϋπόθεση για την ανάπτυξη και την βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών. (ISO 9001 ISO 22000 ISO 14001 ISO 27001 ISO 50001 OHSAS 18001) Σχετικές

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 1 ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Πέτρος Σ. Ταούκης Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Σχολή Χηµικών Μηχανικών Εργαστήριο Χηµείας και Τεχνολογίας Τροφίµων 1 2 Εκτίµηση Επικινδυνότητας (Risk Assessment) Παρουσία/Συγκέντρωση

Διαβάστε περισσότερα

Ο.Ε.Φ. ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΕΝΩΣΗ ΑΓΡΟΤΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΕΝΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ

Ο.Ε.Φ. ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΕΝΩΣΗ ΑΓΡΟΤΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΕΝΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ Ο.Ε.Φ. ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΕΝΩΣΗ ΑΓΡΟΤΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΕΝΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ Τεχνικό Δελτίο για την επιλογή Αναδόχου για την υλοποίηση του έργου της δραστηριότητας Εii µε τίτλο Ανάπτυξη και εφαρµογή Συστηµάτων

Διαβάστε περισσότερα

Το σύστημα ISO9000. Παρουσιάστηκε το 1987, αναθεωρήθηκε το 1994 και το 2000.

Το σύστημα ISO9000. Παρουσιάστηκε το 1987, αναθεωρήθηκε το 1994 και το 2000. Το σύστημα ISO9000 Παρουσιάστηκε το 1987, αναθεωρήθηκε το 1994 και το 2000. Με τις αλλαγές δόθηκε έμφαση στην εφαρμογή της πολιτικής της ποιότητας και σε πιο πλήρεις διορθωτικές ενέργειες. Σε όλο τον κόσμο,

Διαβάστε περισσότερα

Απαιτήσεις του ISO9001:2000

Απαιτήσεις του ISO9001:2000 Απαιτήσεις του ISO9001:2000 1. Αντικείμενο 2. Τυποποιητική παραπομπή 3. Όροι και ορισμοί 4. Σύστημα διαχείρισης ποιότητας 5. Ευθύνη της Διοίκησης 6. Διαχείριση πόρων 7. Υλοποίηση του προϊόντος 8. Μέτρηση,

Διαβάστε περισσότερα

2 η Γραπτή Εργασία. ΘΕΜΑΤΑ 2 ης ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΘΕΜΑ 1

2 η Γραπτή Εργασία. ΘΕΜΑΤΑ 2 ης ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΘΕΜΑ 1 Πρόγραμμα Σπουδών: Διοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΔΕΟ 42 Διοίκηση Ολικής Ποιότητας και Διαχείριση Περιβάλλοντος Ακαδ. Έτος: 2016-17 2 η Γραπτή Εργασία Γενικές οδηγίες για την εργασία

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΟΛΟΓΙΑ. απαιτήσεις αξιοπιστίας, στις απαιτήσεις ασφάλειας, στις απαιτήσεις λειτουργίας κλπ.

ΟΡΟΛΟΓΙΑ. απαιτήσεις αξιοπιστίας, στις απαιτήσεις ασφάλειας, στις απαιτήσεις λειτουργίας κλπ. ΟΡΟΛΟΓΙΑ Γενικές έννοιες Ποιότητα: ο βαθμός στον οποίο ένα σύνολο εγγενών χαρακτηριστικών εκπληρώνει τις απαιτήσεις. Απαίτηση: ανάγκη ή προσδοκία που δηλώνεται ρητώς, συνάγεται ως συμπέρασμα ή προκύπτει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ, ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ. Εισηγήτρια: Γκαβέλα Σταματία Δρ. Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ

ΕΙΔΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ, ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ. Εισηγήτρια: Γκαβέλα Σταματία Δρ. Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΕΕ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΕΕ ΤΠΔΠ ΕΙΔΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ, ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Θέμα εισήγησης: «ΕΛΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝ ISO Εµβαλωµατής Αντώνης ΑΕ

ΕΝ ISO Εµβαλωµατής Αντώνης ΑΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ HACCP ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ EΛΟΤ ΕΝ ISO 22000 ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΕΜΦΙΑΛΩΣΗΣ ΝΕΡΟΥ Εµβαλωµατής Αντώνης Υπεύθυνος ιαχείρισης Ποιότητας-ΣΟΥΡΩΤΗ ΑΕ Μήτρακας Μανασσής Επίκουρος καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

(Μη νομοθετικές πράξεις) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ

(Μη νομοθετικές πράξεις) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ 16.3.2012 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 77/1 II (Μη νομοθετικές πράξεις) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) αριθ. 225/2012 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 15ης Μαρτίου 2012 για την τροποποίηση του παραρτήματος II

Διαβάστε περισσότερα

Εγχειρίδιο Ποιότητας

Εγχειρίδιο Ποιότητας ΚΩΔΙΚΟΣ: ΕΓΧΠ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΕΚΔΟΤΗΣ: ΜΟΔΙΠ Εγχειρίδιο Ποιότητας Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας κατά ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 9001:2008 ΑΝΤΙΤΥΠΟ 1 ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ Περιεχόμενα 1. Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής... 3

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή τροφίμων. Χρόνος διατηρησιμότητας τροφίμων. Τι είναι η διάρκεια ζωής

Υγιεινή τροφίμων. Χρόνος διατηρησιμότητας τροφίμων. Τι είναι η διάρκεια ζωής Υγιεινή τροφίμων Χρόνος διατηρησιμότητας τροφίμων Τι είναι η διάρκεια ζωής Ένας οδηγός για τον καταναλωτή που τον πληροφορεί σχετικά με το ασφαλές διάστημα κατανάλωσης ενός τροφίμου. Η διάρκεια ζωής ξεκινά

Διαβάστε περισσότερα

Εμπειρίες & Προβλήματα Εφαρμογής του Συστήματος HACCP - ΗΆποψητου ΕΦΕΤ. Ευάγγελος Σ. Λάζος Αντιπρόεδρος ΕΦΕΤ Καθηγητής

Εμπειρίες & Προβλήματα Εφαρμογής του Συστήματος HACCP - ΗΆποψητου ΕΦΕΤ. Ευάγγελος Σ. Λάζος Αντιπρόεδρος ΕΦΕΤ Καθηγητής Εμπειρίες & Προβλήματα Εφαρμογής του Συστήματος HACCP - ΗΆποψητου ΕΦΕΤ Ευάγγελος Σ. Λάζος Αντιπρόεδρος ΕΦΕΤ Καθηγητής Ασφαλής Πρώτη Ύλη, Ασφαλή & Υγιεινά Τρόφιμα ΗΑλυσίδαΤροφίμων Πρωτογενής Παραγωγή Μεταποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Ε.Π.Κ.Π.

ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Ε.Π.Κ.Π. ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Ε.Π.Κ.Π. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΥΤΟΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ / ΜΟΝΑΔΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 1 Επωνυμία: 2 Διεύθυνση: 3 Τηλέφωνο: 4 Φαξ: 5 Υπεύθυνος

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση Κρίσιμων Σημείων Ελέγχου στη Σοκολάτα

Ανάλυση Κρίσιμων Σημείων Ελέγχου στη Σοκολάτα Μητροπούλου Παναγιώτα Ανάλυση Κρίσιμων Σημείων Ελέγχου στη Σοκολάτα ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΕΓ(ΤΕΓΕΠ) Π.90 Ανάλυση Κρίσιμων Σημείων Ελέγχου στη Σοκολάτα Μητροπούλου Παναγιώτα Τ.Ε.Ι. Καλαμάτας Τμήμα Τεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος του εγχειριδίου, των διεργασιών και των διαδικασιών της ποιότητας.

Έλεγχος του εγχειριδίου, των διεργασιών και των διαδικασιών της ποιότητας. ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Έλεγχος εγγράφων Κύριος σκοπός αυτής της διαδικασίας είναι να προσδιοριστούν οι αρμοδιότητες σύνταξης, ανασκόπησης, έγκρισης και διανομής όλων των εγγράφων και δεδομένων,

Διαβάστε περισσότερα

GMP και HACCP. Οι κυριότεροι κίνδυνοι μη - πιστοποιημένων επιχειρήσεων είναι:

GMP και HACCP. Οι κυριότεροι κίνδυνοι μη - πιστοποιημένων επιχειρήσεων είναι: GMP και HACCP Μέσα απο προσεχτικά επιλεγμένους προμηθευτές με πολλά χρόνια εμπειρία στην φαρμακευτική αγορά και την αγορά καλλυντικών, όλα τα προϊόντα Essens μπορούν να παρουσιάσουν την καταγωγή τους από

Διαβάστε περισσότερα

Τ εχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Καλαμάτας. Τμήμα Τεχνολογίας Γεωργικών Προϊόντων ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Τ εχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Καλαμάτας. Τμήμα Τεχνολογίας Γεωργικών Προϊόντων ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΗΑ(ΧΡ ΣΕ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗΣ Τ εχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Καλαμάτας Τμήμα Τεχνολογίας Γεωργικών Προϊόντων ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θέμα: ΤΟ ΗΑΟΟΗΡ ΣΕ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΖΑΧΑΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗΣ Εισηγητής: Κος ΒΑΡΖΑΚΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ISO 22000, BRC κτλ Aθηνά Παναγιώτου Επικεφαλής Επιθεωρητής Κυπριακή Εταιρεία Πιστοποίησης

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ISO 22000, BRC κτλ Aθηνά Παναγιώτου Επικεφαλής Επιθεωρητής Κυπριακή Εταιρεία Πιστοποίησης ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ISO 22000, BRC κτλ Aθηνά Παναγιώτου Επικεφαλής Επιθεωρητής Εταιρικά στοιχεία 7μελές Δ.Σ ΜΕΤΟΧΟΣ : ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ (100%) ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ : 2002 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δρ Αμαλία Τσαγκάρη 2.3.2015 Με βάση το εγχειρίδιο Βασικής Εκπαίδευσης στην υγιεινή και τον χειρισμό των τροφίμων για τις επιχειρήσεις Μαζικής Εστίασης ΤΡΟΦΟΓΕΝΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ(HACCP) ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - ΠΡΑΚΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΟΤΗΤΑ στην Αιμοδοσία

ΠΟΙΟΤΗΤΑ στην Αιμοδοσία ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ - ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗ Νίκη Βγόντζα Διευθύντρια Αιμοδοσίας Κωνσταντοπούλειο Γ.Ν.Ν. Ιωνίας Σημαίνει : ΠΟΙΟΤΗΤΑ στην Αιμοδοσία μετάγγιση σωστού και ασφαλούς αίματος στο σωστό ασθενή τη κατάλληλη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΚ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ Γ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΥΣ Ι ΜΑΘΗΜΑ 2 ο

ΔΙΕΚ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ Γ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΥΣ Ι ΜΑΘΗΜΑ 2 ο ΔΙΕΚ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ Γ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΥΣ Ι ΜΑΘΗΜΑ 2 ο 1. Γενικά για την επιχείρηση Η επιχείρηση αποτελεί ένα στοιχείο της κοινωνίας μας, το ίδιο σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Δειγματοληψία Τροφίμων

Δειγματοληψία Τροφίμων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ Δειγματοληψία Τροφίμων Ελένη Μαλισιόβα Κτηνίατρος Α.Π.Θ. MSc Food Safety, Hygiene & Management, UK MSc

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Ενότητα 3 η - ΜΕΡΟΣ Γ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Όνομα καθηγητή: ΠΑΝ. Ν. ΣΚΑΝΔΑΜΗΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση βελτίωσης επαγγελματικών συνθηκών, αύξησης των πωλήσεων και αποφυγής προστίμων

Πρόταση βελτίωσης επαγγελματικών συνθηκών, αύξησης των πωλήσεων και αποφυγής προστίμων Χριστίνα Καλογεροπούλου Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ Μέλος ΤΕΕ Αρ Μητρώου: 127929 Τηλ.: 2710-2790 Κιν.: 699-3996226 E-mail: christy_jour@yahoo.gr Πρόταση βελτίωσης επαγγελματικών συνθηκών, αύξησης των πωλήσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Περίληψη εισήγησης σε σεµινάριο τεχνικών ασφαλείας του ΕΛΙΝΥΑΕ ΤΖΙΝΑΣ ΘΕΟ ΩΡΟΣ ΒΙΟΛΟΓΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΟΡΙΣΜΟΙ Βιολογικοί

Διαβάστε περισσότερα

«Το Σ ΑΤ ISO22000:2005 Πλεονεκτήµατα & Μειονεκτήµατα απο την εφαρµογή του» ρ. Γεώργιος Γαϊτάνος LRQA Lead Auditor LRQA Πειραιάς

«Το Σ ΑΤ ISO22000:2005 Πλεονεκτήµατα & Μειονεκτήµατα απο την εφαρµογή του» ρ. Γεώργιος Γαϊτάνος LRQA Lead Auditor LRQA Πειραιάς «Το Σ ΑΤ ISO22000:2005 Πλεονεκτήµατα & Μειονεκτήµατα απο την εφαρµογή του» ρ. Γεώργιος Γαϊτάνος LRQA Lead Auditor LRQA Πειραιάς ΣΥΣΤΗΜΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ :Το υπόδειγµα Στοιχεία του ιοικητικού

Διαβάστε περισσότερα

Ποιότητα και Πρότυπα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Συστήµατα Διασφάλισης Ποιότητας ISO Διεργασιακή Προσέγγιση Διάλεξη 3

Ποιότητα και Πρότυπα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Συστήµατα Διασφάλισης Ποιότητας ISO Διεργασιακή Προσέγγιση Διάλεξη 3 Ποιότητα και Πρότυπα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Συστήµατα Διασφάλισης Ποιότητας ISO 9001- Διεργασιακή Προσέγγιση Διάλεξη 3 Τµήµα Διοίκησης Επιχειρήσεων Τει Δυτικής Ελλάδας Μεσολόγγι Δρ. Α. Στεφανή ISO 9001:

Διαβάστε περισσότερα

Συστήματα Διαχείρισης Ποιότητας Το πρότυπο ISO9001:2015 και οι εφαρμογές του

Συστήματα Διαχείρισης Ποιότητας Το πρότυπο ISO9001:2015 και οι εφαρμογές του Συστήματα Διαχείρισης Ποιότητας Το πρότυπο ISO9001:2015 και οι εφαρμογές του 4 η ενότητα Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης & Επιχειρησιακής Έρευνας ΕΜΠ Απαιτήσεις του ISO9001:2015 1. Αντικείμενο 2. Τυποποιητική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΣΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΣΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ: ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΣΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΜΑΜΑΛΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: ΣΑΡΑΔΗ ΕΡΙΕΤΤΑ (Α.Μ.

Διαβάστε περισσότερα