Θέµα : «Περιβαλλοντική Ευθύνη για την Ελληνική Βιοµηχανία».

Transcript

1 Οµιλία Ευθύµιου Ο. Βιδάλη, Προέδρου του «Συµβουλίου ΣΕΒ για τη Βιώσιµης Ανάπτυξη» στο διήµερο «Workshop» του ΥΠΕΚΑ, Ιανουαρίου 2012, για την «ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ Ο ΗΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ» θεµατική Ενότητα : «Εµπλεκόµενοι φορείς & χρηµατοοικονοµική ασφάλεια» Παρασκευή 20 Ιανουαρίου 2012 Θέµα : «Περιβαλλοντική Ευθύνη για την Ελληνική Βιοµηχανία». Κυρίες και Κύριοι, Ζούµε, σαν κοινωνία και οικονοµία, σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες και καλούµαστε να πάρουµε κρίσιµες αποφάσεις για το µέλλον µας. Προσωπικά είµαι αισιόδοξος, τόσο από τη φύση µου, όσο και σαν Ελληνας, γνωρίζοντας τις δυνατότητές µας σε κρίσεις. ιανύουµε µία φάση συνεχιζόµενης και µεγάλης αβεβαιότητας, που πιστεύω, όπως και οι περισσότεροι παρατηρητές, ότι έχει λίγες εβδοµάδες ζωής ακόµα. Σε αυτή την περίοδο, όσο δεν αίρονται βασικές αβεβαιότητες που αφορούν το νόµισµα, το τραπεζικό σύστηµα [ιδιωτικό versus δηµόσιο και πολιτικοκρατούµενο] και το φορολογικό καθεστώς, είναι σχεδόν απαγορευτικό να σκεφτεί και να αναλάβει κανείς πρωτοβουλίες για νέες επενδύσεις. Κάποια στιγµή, όµως, µε τον έναν ή τον άλλο τρόπο, από µας τους ίδιους ή κάτω από τη πίεση των άλλων, οι αβεβαιότητες αυτές θα αρθούν, και τότε η έµφαση θα περάσει στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονοµίας. Μεταξύ άλλων, η αναπτυξιακή προοπτική απαιτεί διαρθωτικές αλλαγές για να απελευθερωθούν οι δυνάµεις της ιδιωτικής επιχειρηµατικότητας. Μιας επιχειρηµατικότητας: Που δεν θα ακολουθεί τα µοντέλα του παρελθόντος αλλά θα βασίζεται στην εξωστρέφεια, στην καινοτοµία και στην ανταγωνιστικότητα. Που θα ενστερνίζεται τις αρχές της βιώσιµης ανάπτυξης, µε ταυτόχρονους και ισότιµους στόχους την οικονοµική βιωσιµότητα και ευηµερία, την µέριµνα για το περιβάλλον και την κοινωνική συνοχή. Η βασική έννοια της βιώσιµης ανάπτυξης είναι ότι κληροδοτούµε στις επόµενες γενιές ένα περιβάλλον (οικονοµικό, κοινωνικό και φυσικό) που να προσφέρει τουλάχιστον τις ίδιες ευκαιρίες που είχε η δική µας γενιά. Με την ανεργία των νέων στο 40% και τις δυσοίωνες προοπτικές, απο τα βάρη των υποχρεώσεων, δυστυχώς, η δική µας γενιά, των σηµερινών 50άριδων και 60άριδων, έχει 1 / 9

2 υποθηκεύσει το µέλλον της επόµενης γενιάς. Για να διορθώσουµε το σηµερινό µή βιώσιµο οικονοµικό οικοδόµηµα, πρέπει να βρούµε τον τρόπο να απελευθερώσουµε την ιδιωτική επιχειρηµατικότητα, τόσο σε επίπεδο θεσµών και Κράτους, όσο και απο την πλευρά των επιχειρήσεων. Από τη πλευρά του κράτους και της κοινωνίας µας θα πρέπει να σταµατήσει η στοχοποίηση και η δαιµονοποίηση της ιδιωτικής επιχειρηµατικότητας. Να αλλάξει η νοοτροπία κρατικού παρεµβατισµού, η οποία έχει εγκαθιδρυθεί στην Ελλάδα θεσµικά και πρακτικά, ξεκινώντας από το ίδιο το Σύνταγµα, και φθάνοντας στο τελευταίο γραφείο του κρατικού µηχανισµού. Τα θεσµικά και λειτουργικά εµπόδια που υπονοµεύουν την ανταγωνιστικότητα της χώρας, έχουν, δυστυχώς. καταγραφεί από πολλαπλές, διεθνείς συγκριτικές µελέτες. Η χαµηλή ανταγωνιστικότητα της χώρας, θέµα που αναδεικνύει ο ΣΕΒ µε συνέπεια τα τελευταία 15 χρόνια, προκύπτει σαν το συνολικό άθροισµα εκατοντάδων επιµέρους εµποδίων, επιβαρύνσεων και ασαφειών που έχει νοµοθετήσει σε κάθε σηµείο της οικονοµικής ζωής το κράτος. ηλαδή, η χαµηλή ανταγωνιστικότητα της χώρας, προκύπτει όχι λόγω λίγων µεγάλων θεµάτων, αλλά σαν άθροισµα πολλών επιµέρους εµποδίων, τα οποία µεµονωµένα µπορεί να µην εντυπωσιάζουν, αλλά συνολικά διαµορφώνουν ένα κρίσιµο όγκο που πνίγει αποτελεσµατικά οτιδήποτε δηµιουργικό προσπαθεί να ριζώσει στη χώρα. υστυχώς, η πικρή πραγµατικότητα είναι ότι, από τα 250 εµπόδια που έχουµε καταγράψει και προτεραιοποιήσει, σε συνεργασία µε άλλους επιχειρηµατικούς Συνδέσµους, και έχουµε παρουσιάσει στην Κυβέρνηση, λιγότερο από το 10% έχουν επιλυθεί. Σε λίγα θέµατα, όµως υπάρχει πράγµατι πρόοδος, για να µην αναφέρουµε µόνο τα αρνητικά. Στο θέµα της ίδρυσης εταιρείας, ένα αναίτια πολύπλοκο σύστηµα αρχίζει να λειτουργεί επιτέλους κάπως καλύτερα, χωρίς όµως να έχει µειώσει αισθητά τη χαρτούρα. Επιπλέον, έχει γίνει µια πολύ σηµαντική, αλλά ακόµα ανολοκλήρωτη, πρόοδος στο θέµα της αδειοδότησης νέων δραστηριοτήτων. Τέλος, πρόοδος υπάρχει και σε ορισµένα λιγότερο γνωστά θέµατα, όπως είναι η λειτουργία του «ηλεκτρονικού τελωνείου». Στα θετικά θα ήθελα, επίσης, να αναφέρω το θέµα των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων, µε το οποίο έχουµε ασχοληθεί πάρα πολύ ως Συµβούλιο ΣΕΒ για τη Βιώσιµη Ανάπτυξη, καταθέτοντας ιδέες και προτάσεις. Είναι ένα τεράστιο οριζόντιο θέµα που επηρεάζει επενδύσεις σε µεγάλα τουριστικά ακίνητα, στη βιοµηχανία, στις εξορύξεις, σε οικιστικές περιοχές κ.ο.κ. ηλαδή, τις περισσότερες επενδυτικές/αναπτυξιακές δραστηριότητες. Ο νέος σχετικός νόµος ψηφίστηκε στο Κοινοβούλιο, το Σεπτέµβριο του 2011, µε 250 ψήφους στο µεγαλύτερό του µέρος, αποτελώντας καλό παράδειγµα υπερκοµµατικής συνεργασίας. Στοχεύει στον εξορθολογισµό της διαδικασίας, στην κατάργιση 2 / 9

3 πολλαπλών υπουργικών υπογραφών και στην αποτελεσµατικότερη περιβαλλοντική προστασία, εστιάζοντας στα ουσιώδη, χωρίς να πνίγει τόσο τις επιχειρήσεις όσο και την κρατική µηχανή µε δεκάδες χιλιάδες ανούσιων φακέλων. Όπως σχολιάζει το ίδιο το ΥΠΕΚΑ: «Η επιδίωξη είναι να πλησιάσουµε τον ευρωπαϊκό µέσο όρο σε απαιτούµενο χρόνο για την περιβαλλοντική αδειοδότηση (ο µέσος χρόνος σήµερα στην Ελλάδα για την ολοκλήρωση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης για τα έργα αρµοδιότητας ΥΠΕΚΑ ξεπερνά τους 20 µήνες, ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός µέσος όρος ανέρχεται σε περίπου 10 µήνες) και σε αριθµό Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που διεξάγονται κάθε χρόνο (σήµερα, το σύνολο των φακέλων περιβαλλοντικής αδειοδότησης ξεπερνά τις ανά έτος, δηλ. στην Ελλάδα κατατίθενται µελέτες/εκατ. κατοίκους, ενώ π.χ. στη Γαλλία, η οποία έχει τον υψηλότερο µέσο όρο από τις Ευρωπαϊκές χώρες, µόλις 60 µελέτες/εκατ. κατοίκους)». Σας διαβάζω τους αριθµούς του ΥΠΕΚΑ συνειδητά -που είναι ακόµη εκτενέστεροισαν καλό δείγµα υλοποίησης και λογοδοσίας απο την πλευρά του Υπουργείου. Γενικότερα, όµως, απέχουµε ακόµα πολύ από το να υπάρχει µια συστηµατική και αποφασισµένη προσπάθεια, η οποία να αντιµετωπίζει ένα προς ένα τα εκατοντάδες επιµέρους εµπόδια στην επιχειρηµατικότητα. Οι λύσεις που επί σειρά ετών δε έχουν δοθεί στα πολλά και χρονίζοντα προβλήµατα, είναι σαφές ότι σήµερα αποτελούν µία πολύπλοκη πραγµατικότητα, που µόνο µε τη συνεργασία του ιδιωτικού και του δηµόσιου τοµέα µπορεί να αντιµετωπιστεί. Ο ΣΕΒ και το Συµβούλιο ΣΕΒ για τη Βιώσιµη Ανάπτυξη, προσφέρεται και προσπαθεί να βοηθήσει µε ιδέες και εµπεριστατωµένες προτάσεις. Το ίδιο θα πράξουµε και στην περίπτωση της εφαρµογής της Οδηγίας για την Περιβαλλοντική Ευθύνη γιατί, γενικά, πιστεύουµε ότι µπορεί να αποτελέσει ένα ακόµα σηµαντικό βήµα προόδου ως προς την προβλεψιµότητα και ασφάλεια δικαίου, η έλλειψή των οποίων ταλαιπωρεί τις επιχειρήσεις. Επιχειρήσεις βέβαια υπάρχουν πολλών ειδών και η ιδιαίτερα κατακερµατισµένη δοµή της Ελληνικής οικονοµίας, όπου πάρα πολλές και µικρής κλίµακας επιχειρήσεις κυριαρχούν σε σύγκριση µε τους ανταγωνιστές µας, αποτελεί καίρια και συστηµική αδυναµία Το φαινόµενο ισχύει τόσο στο εµπόριο, στην αγροτική οικονοµία, όσο και στη βιοµηχανία, οι οποίοι είναι οι 3 µεγαλύτεροι τοµείς άµεσης απασχόλησης της χώρας µας. Για το εµπόριο, ο «κατακερµατισµένος τοµέας µε πολλά µικρά µαγαζιά», αντιπροσωπεύει το 52% της συνολικής δραστηριότητας της χώρας µας και το ονοµαζόµενο «σύγχρονο εµπόριο», µε µεγάλα καταστήµατα, εµπορικά κέντρα, υπεραγορές κτλ. το 48%. Οι αντίστοιχοι δείκτες - και µιλώ για πωλήσεις και όχι για εργαζόµενους- στην Γερµανία, Αγγλία και Γαλλία είναι άνω του 85% για το «σύγχρονο εµπόριο». Αλλά και στις άλλες νότιες χώρες της Ε.Ε. - Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία - το σύγχρονο εµπόριο είναι πάνω από 73%.Στην αγροτική οικονοµία, τα µέσα εκτάρια ανά αγροτική µονάδα στην Ελλάδα ήταν 5,6 ενώ στην Ευρώπη των 15, είναι πενταπλάσιο. Παραπλήσιο 3 / 9

4 φαινόµενο παρατηρείται και στη βιοµηχανία, όπου οι εργαζόµενοι, που συνήθως είναι ένας καλός δείκτης κλίµακας, µαρτυρούν το ίδιο φαινόµενο. Και µιλώ για κλίµακα, καθώς οι βιοµηχανίες που απασχολούν 250 άτοµα και πάνω έχουν δείκτη παραγωγικότητας 100, ενώ οι εταιρίες που απασχολούν κάτω απο 10 άτοµα, έχουν δείκτη παραγωγικότητας 39%. εν είναι τυχαίο ότι η πρωταθλήτρια Γερµανία έχει το ανώτατο επίπεδο, 54% των βιοµηχανιών της στις άνω των 250 ατόµων και το µικρότερο ποσοστό, 5%, σε πολύ µικρές βιοµηχανίες. Η Ελλάδα αντίστροφα, έχει 30% της βιοµηχανίας της σε πολύ µικρές βιοµηχανίες και, µόνο 27% (το µισό της Γερµανίας) στις µεγάλες επιχειρήσεις. Αυτή η έλλειψη κλίµακας σε όλες τις δραστηριότητες της οικονοµίας µας, βλάπτει πρώτον την ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης, την αξιοπιστία της προς τον πελάτη, και τη δυνατότητα της να αποκτήσει σύγχρονες δοµές και συστήµατα, ώστε να µπορέσει να έχει πλεονάσµατα για να παίξει ανταγωνιστικό ρόλο στη διεθνή αγορά. Εκτιµώ, όµως, χωρίς να µπορώ να το αποδείξω, ότι αυτή η κατακερµατισµένη δοµή της οικονοµίας µας είναι αποτέλεσµα της πληθώρας των διαρθρωτικών προβληµάτων και στρεβλώσεων της ελληνικής οικονοµίας. Πόσο εύκολο άραγε είναι να παρακολουθεί η κρατική µηχανή τη φορολόγηση, την καταβολή των εισφορών, ή τη περιβαλλοντική συµπεριφορά των µικρών επιχειρήσεων; Και ποιος µπορεί να αποκλείσει ότι ο λόγος που µπορούν και επιβιώνουν τόσες, δυσανάλογα πολλές, µικρές µονάδες, στους κυριότερους τοµείς της δραστηριότητας της χώρας µας, δεν είναι αποτέλεσµα του ότι δεν είναι «ορατές» από τον κρατικό µηχανισµό; ** Αναφέρθηκα σε όλα αυτά τα θέµατα γιατί, πιστεύω ότι έχουν την σηµασία τους και σε σχέση µε το κύριο θέµα της σηµερινής συζήτησης που αφορά την αποτελεσµατική εφαρµογή των νέων ρυθµίσεων για τη περιβαλλοντική ευθύνη των επιχειρήσεων, όλων των µορφών επιχειρήσεων ανεξαρτήτως µεγέθους. Κύριος στόχος της Κοινοτικής Οδηγίας (2004/35/ΕΚ της ) περί Περιβαλλοντικής Ευθύνης, («ΟΠΕ») και του οµότιτλου Ελληνικού Π.. (148/2009 από ) είναι η πρόληψη και η αποκατάσταση της «περιβαλλοντικής ζηµίας» που προκαλείται σε προστατευόµενα είδη και σε φυσικούς οικότοπους (φύση), στο ύδωρ και στο έδαφος. Βασικό ζητούµενο των προαναφερόµενων ρυθµίσεων αποτελεί βέβαια ο προσδιορισµός και η αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζηµίας, πλην όµως αναδεικνύεται για πρώτη φορά και η υποχρέωση αυτής καθαυτής της οικολογικής αποκατάστασης. Η αποκατάσταση, δηλαδή, των ίδιων των οικολογικών πόρων και όχι, όπως ίσχυε πριν την παρούσα ρύθµιση, η αποκατάσταση της ζηµίας στα προστατευόµενα οικολογικά αγαθά. Παράλληλα, τόσο η οδηγία όσο και το Π.., αποσκοπούν στην καθιέρωση ενός οικολογικά αποτελεσµατικού διοικητικού καθεστώτος εντοπισµού και προσδιορισµού τόσο της περιβαλλοντικής ευθύνης 4 / 9

5 όσο και της αποτίµησης της περιβαλλοντικής ζηµίας, µε βάση τις αρχές, αφ ενός «ο ρυπαίνων πληρώνει» και, αφ ετέρου, της «βιώσιµης ανάπτυξης» Είναι προφανές ότι προκειµένου να ικανοποιηθεί η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», στόχος της κοινοτικής οδηγίας και του Π.. είναι να καταστήσουν οικονοµικά υπεύθυνο τον εκάστοτε φορέα εκµετάλλευσης, για την περιβαλλοντική ζηµία που προκάλεσαν ή απειλούν να προκαλέσουν οι δραστηριότητές του. Η υποχρέωση πρόληψης και αποκατάστασης του ζηµίας του περιβάλλοντος, έναντι οικονοµικού κόστους από τον ίδιο τον φορέα εκµετάλλευσης, από τη µια, και η νοµοθετική πρόβλεψη αυτενέργειας της διοίκησης, σε περίπτωση αδράνειας του φορέα εκµετάλλευσης, για τη λήψη των απαιτούµενων µέτρων και στη συνέχεια καταλογισµό των δαπανών σε αυτόν, από την άλλη, εκτιµάται ότι θα στρέψει την προσοχή των φορέων εκµετάλλευσης περισσότερο στη λήψη προληπτικών µέτρων. Έτσι, επιδιώκεται να δηµιουργηθεί ένας µηχανισµός προστασίας του περιβάλλοντος στον οποίο θα προέχει ο προληπτικός και όχι ο κατασταλτικός του χαρακτήρας. Ως ΣΕΒ και ως Συµβούλιο ΣΕΒ για τη Βιώσιµη Ανάπτυξη συµφωνούµε µε τους στόχους και τις κατευθύνσεις του νέου θεσµικού πλαισίου για την περιβαλλοντική ζηµία. Ήδη, µε τη συµµετοχή µας σε διάφορα συνέδρια, αλλά και µε την υποβολή Υποµνηµάτων στη ιοίκηση, έχουµε συµβάλλει στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας αλλά και της ελληνικής επιχείρησης και βιοµηχανίας γενικότερα, και θα εξακολουθήσουµε να παρεµβαίνουµε µε ειδικότερες και στοχευόµενες ενέργειες. Μας απασχολούν, όµως, κάποιες αδικαιολόγητες διαφοροποιήσεις του Π.. έναντι της Οδηγίας καθώς και κάποια σοβαρά θέµατα που τίθενται σχετικά µε την αποτελεσµατική εφαρµογή των νέων ρυθµίσεων, Κοινοτικών και Ελληνικών. Ένα παράδειγµα διαφοροποίησης µεταξύ Οδηγίας και Π.. αφορά τον βαθµό της ευθύνης του φορέα εκµετάλλευσης ανάλογα µε την φύση των δραστηριοτήτων του. Για τις λεγόµενες «επικίνδυνες» δραστηριότητες, (όπως απαριθµούνται στο παράρτηµα ΙΙΙ της ΟΠΕ, αλλά και του Π..), υπάρχει συµφωνία ότι οι φορείς εκµετάλλευσης είναι υπεύθυνοι για τυχόν περιβαλλοντική ζηµιά, στη βάση της «αντικειµενικής ευθύνης». Γα τις «άλλες» επαγγελµατικές δραστηριότητες, όµως, υπάρχει διαφοροποίηση, καθώς: σύµφωνα µεν µε την Οδηγία, οι φορείς εκµετάλλευσης φέρουν την ευθύνη για τις ζηµίες που προκαλούν στη φύση, µόνον εφόσον συντρέχει «το στοιχείο της υπαιτιότητας», ενώ σύµφωνα µε το Π.., είναι και αυτοί υπεύθυνοι µε βάση την «αντικειµενική ευθύνη», όπως προβλέπεται και για τις «επικίνδυνες» Και τίθεται το ερώτηµα: Γιατί θα έπρεπε να υπάρχει αυτή η διαφοροποίηση στο ελληνικό θεσµικό πλαίσιο έναντι της Οδηγίας; 5 / 9

6 , Στο θέµα της αποτελεσµατικής εφαρµογής της Οδηγίας και του Π., καταρχήν, συµµεριζόµαστε τις απόψεις της Ε.Ε., όπως αυτές εκτέθηκαν στην από εκθεσή της 1 ως προς τις οµολογούµενες δυσκολίες εφαρµογής, καθώς και τα προωθούµενα µέτρα για την αποτελεσµατική εφαρµογή της Οδηγίας από τα κράτη µέλη. Παράλληλα, έχουµε και κάποιους πρόσθετους προβληµατισµούς που συνδέονται µε την αποτελεσµατική εφαρµογή του δικού µας Π... Επιπλέον, πιστεύουµε, ότι η επίτευξη των νοµοθετηµένων στόχων και απαιτήσεων στη χώρα µας. θα είναι δυνατόν να επιτευχθεί µόνο µέσα από την αποτελεσµατική σύµπραξη όλων των εµπλεκοµένων φορέων, και µάλιστα σε θεσµοθετηµένη βάση, π.χ. µε την ίδρυση µίας ιαρκούς Επιτροπής Εργασίας. Σύµφωνα µε την προαναφερόµενη Έκθεση της Ε.Ε., οι κυριότερες δυσκολίες εφαρµογής της Οδηγίας από τα κράτη µέλη συνίστανται (ενδεικτικά) : στις περίπλοκες τεχνικές απαιτήσεις που συνδέονται µε την «οικονοµική αξιολόγηση» των πόρων/υπηρεσιών που υπέστησαν ζηµία, στις µεθόδους «περιβαλλοντικής αποκατάστασης», καθώς και στην έλλειψη δεσµευτικών ορίων για βασικούς όρους όπως «σηµαντική ζηµία». Σύµφωνα µε την Έκθεση της Επιτροπής, κάποια από τα άλλα κράτη µέλη άρχισαν να καταρτίζουν κατευθυντήριες γραµµές και να αναπτύσσουν το γνωστικό τους επίπεδο σχετικά µε αυτά τα ζητήµατα (βλ. τµήµα 3 της έκθεσης της Ε.Ε.). Εµείς έχουµε ήδη καθυστερήσει. Ως προς τις δικές µας εκτιµήσεις για τις δυσκολίες εφαρµογής του δικού µας Π.. θα ήθελα να αναφέρω, ενδεικτικά : Την, σύµφωνα µε το Π.,. επέκταση της «αντικειµενικής ευθύνης» του φορέα εκµετάλλευσης, εκτός από τις «επικίνδυνες» δραστηριότητες (όπως προβλέπει η Οδηγία), και στις «άλλες», όπως ήδη ανέφερα παραπάνω, η οποία χρήζει αποσαφήνισης. Σε ποιες «άλλες» επιχειρηµατικές δραστηριότητες - σε όλες ; Την, κατά το Π.., «... υποχρεωτική υπαγωγή των επικίνδυνων επαγγελµατικών δραστηριοτήτων σε σύστηµα χρηµατοοικονοµικής ασφάλισης...» ή άλλων χρηµατοπιστωτικών µηχανισµών, ενώ, στην Έκθεση της, η 1 «Έκθεση της Επιτροπής στο Συµβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Ευρωπαϊκή και Κοινοτική Επιτροπή και στην Επιτροπή Περιφερειών δυνάµει του άρθρου 14 παράγραφος 2 της οδηγίας 2004/35/ΕΚ σχετικά µε την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζηµίας» Βρυξέλλες, , COM (2010) 581 τελικό 6 / 9

7 Επιτροπή κρίνει ότι είναι «... ακόµη πρόωρο να προτείνει υποχρεωτική ασφάλεια σε επίπεδο Ε.Ε» (βλ. 4.2 σελ. 10). Με την άποψη αυτή συντάσσεται και η «Ελληνική Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών». Αλλά και σε νοµοτεχνικό επίπεδο έχουµε τις αντιρρήσεις µας. Όπως ήδη έχουµε διατυπώσει και στο παρελθόν, θεωρούµε ότι η επιλογή του Προεδρικού ιατάγµατος, αντί του τυπικού νόµου, ως νοµοθετικό µέσο ρύθµισης της περιβαλλοντικής ευθύνης και ενσωµάτωσης της Οδηγίας στο εσωτερικό δίκαιο, αλλά και της επιβολής της υποχρεωτικότητας της περιβαλλοντικής ασφάλειας (εφόσον στο στάδιο αυτό ως προς την Οδηγία προβλέπεται ως ευχέρεια), θέτει και ζήτηµα συνταγµατικότητας και ζήτηµα αποτελεσµατικής εφαρµογής της οδηγίας - πλαίσιο. Η άποψη αυτή δεν διατυπώνεται από καθαρά τυπολογική θεώρηση, αλλά για την πληρέστερη και αποτελεσµατικότερη ενσωµάτωση της Οδηγίας, η οποία αποτελεί πλαίσιο ρύθµισης για την περιβαλλοντική ευθύνη, το οποίο πρέπει στη συνέχεια να εξειδικεύεται µέσα από ένα πλέγµα κανονιστικών πράξεων, δηλαδή Υπουργικών Αποφάσεων. Η ενσωµάτωση της οδηγίας µέσω του προεδρικού διατάγµατος στερεί όχι µόνο νοµοτεχνικά αλλά και ουσιαστικά από τη ιοίκηση τη δυνατότητα αυτή, λόγω της συνταγµατικής απαγόρευσης περαιτέρω εξουσιοδότησης µε Υπουργικές Αποφάσεις, για θέµατα ουσίας. Σε κάθε περίπτωση, τόσο για λόγους τεχνικούς, όσο και για λόγους ανταγωνιστικότητας, η επιβολή της «υποχρεωτικότητας» της ασφάλειας θα έπρεπε να συµπορεύεται µε τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς θα πρέπει να βασίζεται στην προηγούµενη, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης εναρµόνιση 2 των προϋποθέσεων και τον σαφή ορισµό εννοιών, όπως «περιβαλλοντική ζηµία», «σηµαντική ζηµία», «αρχική κατάσταση» κλπ.., το οποίο αποτελεί και παράδειγµα γιατί θα εξυπηρετούσε ο Νόµος και όχι το Π. Κυρίες και κύριοι, Η µέχρι σήµερα βραδεία µεταφορά της Οδηγίας από τα κράτη Μέλη 3, αλλά και η καθυστέρηση ουσιαστικής «ενεργοποίησης» του Π.. από την ιοίκηση αναδεικνύει τα ενγενή προβλήµατα ως προς την πλήρη εφαρµογή τους. Κρίνουµε απαραίτητο, λαµβάνοντας υπόψη µας το χρονικό ορόσηµο της : Μέχρι την 30 η Απριλίου 2013, υποβολής έκθεσης των κρατών Μελών στην Ε.Ε. και 2 Βλ. Έκθεση Ε.Ε. σελ περ. (3) 3 Βλ. Έκθεση Ε.Ε. 2. σελ. 3 7 / 9

8 Μέχρι την 30 η Απριλίου 2014, υποβολής από την Ε.Ε. προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συµβούλιο έκθεση «... η οποία περιλαµβάνει τυχόν κατάλληλες προτάσεις τροποποίησης.» της Οδηγίας. Τη σύσταση ιαρκούς Επιτροπής Εργασίας (στα πλαίσια του ΥΠΕΚΑ) η οποία θα εξετάσει : Πρώτον, τα ενδεικτικά αναφερθέντα παραπάνω θέµατα που χρήζουν επεξεργασίας, στην προοπτική της τροποποίησης (της ήδη σε ισχύ) Οδηγίας, (κατά πάσα πιθανότητα κατά το 2014) αλλά και κυρίως στην αναγκαιότητα επανεξέτασης του εν λόγω Π.. και ειδικότερα στην προοπτική αντικατάστασής του από τυπικό νόµο καθότι : και το θέµα της αντισυνταγµατικότητας των υπέρ-εξουσιοδοτήσεων µε άλλες Υπουργικές Αποφάσεις παρακάµπτεται, και η λύση αυτή αρµόζει περισσότερο σε µία «νοµοθεσία πλαίσιο», όπως αυτή της περιβαλλοντικής ευθύνης (σύµφωνα και µε τη σκέψη 3 της οδηγίας), αλλά και παράλληλα, θα δινόταν η ευχέρεια στη ιοίκηση να ρυθµίζει στο µέλλον, ειδικότερα ζητήµατα που προκύπτουν, µε την έκδοση κατάλληλων κανονιστικών πράξεων. εύτερον, τη ρύθµιση θεµάτων που αφορούν την «υποχρεωτικότητα» της ασφάλειας, σύµφωνα και µε την πρόταση της Έκθεσης της Ε.Ε. (αλλά όπως και εµείς έχουµε ήδη εισηγηθεί µε το από Υπόµνηµά µας προς το ΥΠΕΚΑ), ως προς : τη σταδιακή προσέγγιση. το µέγιστο ποσό χρηµατοοικονοµικής εγγύησης. την εξαίρεση δραστηριοτήτων, καθώς και Τρίτον, την αποσαφήνιση και τον προσδιορισµό µεθόδων και κριτηρίων που αφορούν: την οικονοµική αξιολόγηση των πόρων / υπηρεσιών που υπέστησαν ζηµία, τις µεθόδους περιβαλλοντικής αποκατάστασης, τον προσδιορισµό εννοιών και ανωτάτων αξιολογικών ορίων, όπως στην περίπτωση της «σηµαντικής ζηµίας». Τέταρτον, θα ήθελα, τέλος, να επισηµάνω και ένα άλλο πεδίο επεξεργασίας από την προτεινόµενη Επιτροπής Εργασίας, το οποίο αφορά την, από πλευράς «ποινών» και «υποχρεώσεων» αξιολόγηση και ένταξη του Π.. στο σύνολο των ρυθµίσεων που προβλέπονται από το εθνικό δίκαιο, σχετικά µε αυτό το αντικείµενο. Ειδικότερα, ως προς τις «υποχρεώσεις», θα αναφερθώ µόνο στην περίπτωση της χρηµατοοικονοµικής ασφάλειας όπου ήδη και άλλα νοµοθετήµατα προβλέπουν παρόµοιες υποχρεώσεις, µε συνέπεια να υφίσταται, είτε επικάλυψη 8 / 9

9 είτε συµπληρωµατικότητα. Θα πρέπει, κατά συνέπεια, να προσδιορισθεί επακριβώς, στο σύνολό του το εύρος του πεδίου της κάλυψης του περιβαλλοντικού κινδύνου µε χρηµατοοικονοµική ασφάλεια. Αναφέροµαι επιγραµµατικά και ενδεικτικά, π.χ. : Για την αποκατάσταση των εκµεταλλεύσεων βιοµηχανικών ορυκτών κατατίθεται εγγυητική επιστολή (σε εφαρµογή του Ν. 1428/1984 άρθρο 8 και του Ν. 2115, άρθρο 21). Εγγυητική επιστολή κατατίθεται, επίσης, για τη κάλυψη του κόστους αποκατάστασης των Λατοµείων που βρίσκονται εκτός λατοµικής περιοχής και, για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (σύµφωνα µε το άρθρο 8, παρ. 3 Ν 2115/93 και την εγκύκλιο 10-Β/Φ68/οικ / του Υπ. Ανάπτυξης). Ασφαλιστική κάλυψη απαιτείται και σε περίπτωση συν-αποτέφρωσης επικίνδυνων αποβλήτων, για την ασφάλιση τρίτων και την επαναφορά του περιβάλλοντος στη πρότερη κατάσταση σε περίπτωση ζηµίας (σύµφωνα µε τη ΚΥΑ 13588/725/ Μέτρα και όροι για την διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων), αλλά και σε πολλές άλλες περιπτώσεις. Τέλος, πιστεύουµε, ότι το ύψος της ασφάλισης θα πρέπει να εξετασθεί και να οριστεί σε συνάρτηση µε το ρυπαντικό δυναµικό της κάθε βιοµηχανίας και όχι βάσει µίας γενικής κατηγοριοποίησης. Αυτό σηµαίνει ότι πρέπει να γίνει µία βασική κατηγοριοποίηση του δυναµικού περιβαλλοντικής ζηµίας ανά βιοµηχανική δραστηριότητα, π.χ. σε τρεις κατηγορίες. Ο ΣΕΒ δεσµεύεται να «συµπράξει» στο έργο του ΥΠΕΚΑ και θα µπορούσε στα πλαίσια της προτεινόµενης ιαρκούς Οµάδας Εργασίας να συµβάλει µε τις ακόλουθες ενδεικτικές ενέργειες : την ανάπτυξη διαδικασίας αλληλοενηµέρωσης, τη δηµιουργία βάσης δεδοµένων περιβαλλοντικών ζηµιών, τη θεσµοθέτηση κινήτρων για την ανάπτυξη της «πράσινης επιχειρηµατικότητας». Τέλος, η επιµελής και οµαλή εφαρµογή του Π.., προς αποφυγή στρεβλώσεων της αγοράς και της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων, αποτελεί πρωτεύον µέληµα του ΣΕΒ, τόσο για το άµεσο µέλλον, όσο και µέχρι την εναρµονισµένη εφαρµογή της Οδηγίας στο επίπεδο της Ε.Ε (έτος 2014; ). Για τον σκοπό αυτό θα επιδιώξουµε να συνεργαστούµε δηµιουργικά και εποικοδοµητικά, τόσο µε το ΥΠΕΚΑ όσο και µε διάφορους σχετικούς φορείς της κοινωνίας και της αγοράς. 9 / 9