AΡΙΣΟΣΕΛΟΤ ΠΟΛΙΣΙΚΑ 16 MΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΤΘΕΡΙΑ

Transcript

1 AΡΙΣΟΣΕΛΟΤ ΠΟΛΙΣΙΚΑ 16 MΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΤΘΕΡΙΑ

2 ΚΕΙΜΕΝΟ-ΜΕΣΑΦΡΑΗ Ὁ πνιίηεο νὐ ηῷ νἰθεῖλ πνπ πνιίηεο ἐζηίλ (θαὶ γὰξ κέηνηθνη θαὶ δνῦινη θνηλωλνῦζη ηῆο νἰθήζεωο), νὐδ νἱ ηῶλ δηθαίωλ κεηέρνληεο νὕηωο ὥζηε θαὶ δίθελ ὑπέρεηλ θαὶ δηθάδεζζαη (ηνῦην γὰξ ὑπάξρεη θαὶ ηνῖο ἀπὸ ζπκβόιωλ θνηλωλνῦζηλ) πνιίηεο δ ἁπιῶο νὐδελὶ ηῶλ ἄιιωλ ὁξίδεηαη κᾶιινλ ἢ ηῷ κεηέρεηλ θξίζεωο θαὶ ἀξρῆο. Σίο κὲλ νὖλ ἐζηηλ ὁ πνιίηεο, ἐθ ηνύηωλ θαλεξόλ ᾧ γὰξ ἐμνπζία θνηλωλεῖλ ἀξρῆο βνπιεπηηθῆο θαὶ θξηηηθῆο, πνιίηελ ἤδε ιέγνκελ εἶλαη ηαύηεο ηῆο πόιεωο, πόιηλ δὲ ηὸ ηῶλ ηνηνύηωλ πιῆζνο ἱθαλὸλ πξὸο αὐηάξθεηαλ δωῆο, ὡο ἁπιῶο εἰπεῖλ.

3 Μετάφραση Ο πολίτης δεν είναι πολίτης με κριτήριο το ότι είναι εγκατεστημένος σε έναν συγκεκριμένο τόπο (γιατί και μέτοικοι και δούλοι μοιράζονται (με τους πολίτες) έναν κοινό τόπο), ούτε (είναι πολίτες) αυτοί που (από όλα τα πολιτικά δικαιώματα) έχουν μόνο το δικαίωμα να εμφανίζονται στο δικαστήριο και ως εναγόμενοι και ως ενάγοντες (γιατί το δικαίωμα αυτό το έχουν και όσοι μοιράζονται (έναν τόπο) χάρη σε ειδικές συμφωνίες) Με την ακριβέστερη σημασία της λέξης με τίποτε άλλο δεν ορίζεται τόσο ο πολίτης παρά με τη συμμετοχή του στις δικαστικές λειτουργίες και στα αξιώματα.

4 Μετάφραση Τι είναι λοιπόν ο πολίτης, από αυτά γίνεται φανερό σε όποιον δηλαδή υπάρχει η δυνατότητα να μετέχει στην πολιτική και δικαστική εξουσία λέμε ότι είναι πια πολίτης της συγκεκριμένης πόλης και πόλη από την άλλη είναι, για να το πούμε γενικά, το σύνολο από τέτοια άτομα, που είναι αρκετό για την εξασφάλιση της αυτάρκειας στη ζωή τους

5 1.Σο επαρκές κριτήριο για τον προσδιορισμό της έννοιας «πολίτης» 1.Σο επαρκές κριτήριο για τον προσδιορισμό της έννοιας «πολίτης» ΣΧΗΜΑ ΑΡΣΗΣ- ΘΕΣΗΣ Ο τόπος κατοικίας Ὁ πολίτης οὐ τῷ οἰκεῖν που πολίτης ἐστίν (καὶ γὰρ μέτοικοι καὶ δοῦλοι κοινωνοῦσι τῆς οἰκήσεως), Το δικαίωμα συμμετοχής σε δίκες α) αυτός που συμμετέχει στη δικαστική εξουσία, που έχει δηλαδή το δικαίωμα να δικάζει ως μέλος δικαστηρίου και ειδικότερα του λαϊκού δικαστηρίου της Ηλιαίας («μετέχειν κρίσεως») Συμμετοχή στη πολιτική εξουσία αυτός που συμμετέχει στην πολιτική εξουσία, αφενός δηλαδή στη διοίκηση του κράτους εκλέγοντας τους ηγέτες της πόλης του και αφετέρου μετέχοντας στα όργανα που λαμβάνουν τις πολιτικές αποφάσεις και νομοθετούν (βουλή, εκκλησία του δήμου) («μετέχειν ἀρχῆς»).

6 2.Ο νέος ορισμός της πόλης σε σχέση με τον πολίτη 2.Ο νέος ορισμός της πόλης σε σχέση με τον πολίτη α) το σύνολο των πολιτών που έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν στην πολιτική και δικαστική εξουσία και β) το σύνολο των πολιτών που είναι αρκετοί στον αριθμό και ικανοί στην αξιοσύνη, την αρετή (διανοητική και ηθική), όχι τυχαίοι και ανάξιοι, ικανοί να εξασφαλίζουν αυτάρκεια στην πόλη.

7 Οι μέτοικοι Οι μέτοικοι ιταν ξζνοι που είχαν εγκαταςτακεί ςτθν Ακινα και αποτελοφςαν ςθμαντικό μζροσ του ακθναϊκοφ πλθκυςμοφ. Ήταν καταγεγραμμζνοι ςε ειδικό κατάλογο και πλιρωναν ετθςίωσ ζναν φόρο (12 δραχμζσ οι άνδρεσ και 6 οι γυναίκεσ), το «μετοίκιον». Δεν είχαν πολιτικά δικαιϊματα, δεν μποροφςαν να ςυμμετζχουν ςτθ διοίκθςθ του κράτουσ, οφτε να ζχουν ςτθν κατοχι τουσ κτιματα. Αςχολοφνταν με το εμπόριο και τθ βιοτεχνία και επομζνωσ, κατά ζνα μεγάλο μζροσ, ςτιριηαν τθν οικονομία τθσ Ακινασ.

8 Οι δούλοι Οι δούλοι κεωροφνταν μορφι ιδιοκτθςίασ («res») και, φυςικά, δεν είχαν πολιτικά δικαιϊματα. Όπωσ αναφζρει ςε άλλο ςθμείο των Πολιτικϊν ο Αριςτοτζλθσ, ο δοφλοσ ιταν ζνα «ἔμψυχον κτῆμα», αναγκαίο για να τεκοφν ςε ενζργεια τα άψυχα εργαλεία και, όπωσ κάκε «κτιμα», ο δοφλοσ ιταν όργανο προοριςμζνο να υπθρετεί τθ γενικι διαχείριςθ τθσ ηωισ (Πολιτικά, 1253b 32).

9 Το δικαίωμα εμφάνιςησ κάποιου ςτο δικαςτήριο Το δικαίωμα εμφάνιςησ κάποιου ςτο δικαςτήριο ωσ ενάγοντοσ ή ωσ εναγόμενου («οὐδ οἱ τῶν δικαίων μετζχοντεσ καὶ δικάηεςκαι»): δεν μπορεί να κεωρθκεί κάποιοσ πολίτθσ, μόνο επειδι ζχει το δικαίωμα να εμφανίηεται ςτο δικαςτιριο ωσ ενάγων ι ωσ εναγόμενοσ

10 Τα επαρκή κριτήρια του οριςμού του πολίτη α) αυτόσ που ςυμμετζχει ςτη δικαςτική εξουςία, που ζχει δθλαδι το δικαίωμα να δικάηει ωσ μζλοσ δικαςτθρίου και ειδικότερα του λαϊκοφ δικαςτθρίου τθσ Ηλιαίασ («μετζχειν κρίςεωσ») και β) αυτόσ που ςυμμετζχει ςτην πολιτική εξουςία, αφενόσ δθλαδι ςτθ διοίκθςθ του κράτουσ εκλζγοντασ τουσ θγζτεσ τθσ πόλθσ του και αφετζρου μετζχοντασ ςτα όργανα που λαμβάνουν τισ πολιτικζσ αποφάςεισ και νομοκετοφν (βουλι, εκκλθςία του διμου) («μετζχειν ἀρχῆσ»).

11 Η πόλθ, επομζνωσ, είναι: Η πόλθ, επομζνωσ, είναι: α) το ςφνολο των πολιτϊν που ζχουν το δικαίωμα να ςυμμετζχουν ςτθν πολιτικι και δικαςτικι εξουςία και β) το ςφνολο των πολιτϊν που είναι αρκετοί ςτον αρικμό και ικανοί ςτην αξιοςφνη, τθν αρετι (διανοθτικι και θκικι), όχι τυχαίοι και ανάξιοι, ικανοί να εξαςφαλίηουν αυτάρκεια ςτην πόλη.