Δυσφαγία Διαταραχές Κατάποσης Κλινικό Profile Παιδιών με Διαταραχές Κατάποσης

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Δυσφαγία Διαταραχές Κατάποσης Κλινικό Profile Παιδιών με Διαταραχές Κατάποσης"

Transcript

1 ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία Δυσφαγία Διαταραχές Κατάποσης Κλινικό Profile Παιδιών με Διαταραχές Κατάποσης Σπουδάστρια: Κιβωτού Ελένη (Α.Μ. 8947) Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Ζακοπούλου Βικτωρία Ιωάννινα 2009

2 Στους γονείς μου και στους δύο συγκάτοικούς μου. 2

3 Πρόλογος Η παρακάτω πτυχιακή εργασία με θέμα «Δυσφαγία Διαταραχές Κατάποσης. Profile Παιδιών με Διαταραχές Κατάποσης» πραγματοποιήθηκε το τελευταίο εξάμηνο σπουδών κατά το έτος 2009 στο τμήμα Λογοθεραπείας, της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας, του ΤΕΙ Ηπείρου. Σκοπός της εργασίας είναι να πραγματοποιηθεί η δυνατόν πληρέστερη ανάλυση των διαταραχών κατάποσης, η αιτιολόγηση τους και η συμπτωματολογία που παρουσιάζουν. Τέλος παρατίθενται μερικά θεραπευτικά προγράμματα αντιμετώπισης των διαταραχών αυτών, ώστε οι ασθενείς (παιδιά και ενήλικες) να συνεχίσουν σε ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο, αφού αναμφίβολα η λήψη τροφής είναι για πολλούς μία απόλαυση της ζωής και μία αφορμή για κοινωνικές συνεστιάσεις. 3

4 Περίληψη Με τον όρο δυσφαγία εννοούμε τα προβλήματα της κατάποσης στο στοματικό, στο φαρυγγικό, ή/ και στο οισοφαγικό στάδιό της, λόγω διαταραχών της φυσιολογίας των κρανιακών νεύρων ή των μασητήρων μυών. Τα αίτια των διαταραχών μπορεί να είναι νευρολογικά όπως αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, εγκεφαλική παράλυση, αλλά και οισοφαγικά όπως ατρησία ή αχαλασία οισοφάγου. Τα συμπτώματα της δυσφαγίας διαφέρουν ανάλογα με το στάδιο που υφίσταται η διαταραχή και μπορεί να είναι δυσκολίες μάσησης, δυσκολίες στην έναρξη της κατάποσης, σιελόρροια, βήχας, πνιγμός, αναρρόφηση. Η θεραπεία, με την βοήθεια της διεπιστημονικής ομάδας, περιλαμβάνει ασκήσεις ενδυνάμωσης των μασητήρων μυών, φάρμακα και σε περιπτώσεις που δεν παρατηρείται αποτέλεσμα χειρουργικές επεμβάσεις. Λέξεις κλειδιά: δυσφαγία, διαταραχές κατάποσης, βιντεοφθοροσκόπηση, εισρόφηση. Summary Dysphagia is swalloing disorders in oral, pharengeal or/ and esophageal phase, because of disorders in physiology of the cranial nerves or in swallow muscles. The disorders causes may be either neurologic, such as cerebral infraction or cerebral palsy, or esophageal such as atresia or achalasia. Symptoms of dysphagia are differents among the stage of disorder phase. These may be chewinh disorders difficulties in initiate phase of swallowing, cough, choke, aspiration. Therapy, with the help of members of the swallowing management team, includes exercises of chewing muscles strengthening, drugs, and in case having no results, surgery. Key words: dysphagia, swallowing disorders, videofluoroscopy, aspiration. 4

5 Περιεχόμενα Πρόλογος 3 Περίληψη 4 Περιεχόμενα 5 Εισαγωγή 7 Ορισμός 8 1. Φυσιολογικός μηχανισμός κατάποσης Στάδια κατάποσης ο στάδιο: στοματικό ο στάδιο: φαρυγγικό ο στάδιο: οισοφαγικό Κρανιακά νεύρα που συμμετέχουν στην κατάποση Τρίδυμο νεύρο V Προσωπικό νεύρο VII Γλωσσοφαρυγγικό νεύρο IX Πνευμονογαστρικό νεύρο X Υπογλώσσιο νεύρο XII Το μυϊκό σύστημα των μασητήρων μυών Κροταφίτης μυς Μασητήρας μυς Έσω πτερυγοειδής μυς Έξω πτερυγοειδής μυς Μύες στοματικής κοιλότητας Στην περιοχή του στόματος Στην περιοχή της γλώσσας, εξωτερικά Στην περιοχή της γλώσσας, εσωτερικά Στην περιοχή της μαλθακής υπερώας Στην περιοχή του πυθμένα του στόματος Αξιολόγηση της κατάποσης Ιατρική αξιολόγηση της κατάποσης Απεικονιστικές τεχνικές Μη απεικονιστικές τεχνικές 31 5

6 2.2. Λογοθεραπευτική αξιολόγηση Ειδική αξιολόγηση λειτουργικότητας των νεύρων Ειδική αξιολόγηση στοματικών αντανακλαστικών Ειδική αξιολόγηση της γεύσης Ειδική αξιολόγηση κινητικής συμπεριφοράς οργάνων Ειδική αξιολόγηση διαταραχών στοματικού σταδίου Ειδική αξιολόγηση φαρυγγικού σταδίου Ειδική αξιολόγηση λαρυγγικής λειτουργίας Εξέλιξη του λόγου Αίτια δυσφαγίας Νευρολογικά αίτια δυσφαγίας Οισοφαγικά αίτια δυσφαγίας Συμπτωματολογία Διαταραχές προπαρασκευαστικού σταδίου Διαταραχές στοματικού σταδίου Διαταραχές φαρυγγικού σταδίου Διαταραχές οισοφαγικού σταδίου Θεραπευτικοί τρόποι αντιμετώπισης Συμπεριφοριστικές θεωρίες Αντιμετώπιση για την επίτευξη της κατάποσης Θεραπευτικές ασκήσεις σε παιδιά Καθημερινές ασκήσεις για το σπίτι Χειρουργική αποκατάσταση προβλημάτων Φάρμακα Εναλλακτική σίτιση Διεπιστημονική ομάδα 71 Συμπεράσματα 76 Βιβλιογραφία 77 Παράρτημα 79 Α. Στοματοπροσωπικός έλεγχος 79 Β. Λογοπαθολογικό ιστορικό δυσφαγίας και ερωτηματολόγιο αξιολόγησης 81 Γ. Profile παιδιού με διαταραχές κατάποσης 84 6

7 Εισαγωγή Η εργασία αποτελείται από πέντε κεφάλαια, το καθένα εκ των οποίων αναλύει ή εξηγεί μια ιδιαιτερότητα των ατόμων με αυτή τη διαταραχή. Το πρώτο κεφάλαιο ασχολείται με την φυσιολογική κατάποση, καθώς και τα νεύρα και τους μύες που συμμετέχουν στην κατάποση, για να συγκρίνουμε αργότερα τις περιπτώσεις παθολογίας. Στο δεύτερο κεφάλαιο ασχολούμαστε με την αξιολόγηση της κατάποσης. Τις μεθόδους που χρησιμοποιούμε στις εξετάσεις αλλά και τι εξετάζουμε για να έχουμε μία σωστά τεκμηριωμένη λογοθεραπευτική αξιολόγηση. Στο τρίτο κεφάλαιο έχουμε τους λόγους τους οποίους προκαλούνται διαταραχές κατάποσης και στο τέταρτο τα συμπτώματα που φέρονται σε κάθε στάδιο της κατάποσης ξεχωριστά. Τέλος στο πέμπτο κεφάλαιο δίνονται κάποιοι θεραπευτικοί τρόποι αντιμετώπισης των προβλημάτων αυτών, καθώς και ασκήσεις, ιδιαίτερα για παιδιά, που θα τα βοηθήσει να ξεπεράσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα το πρόβλημα που παρουσιάζουν. 7

8 Ορισμός Η δυσφαγία είναι η διαταραχή της κατάποσης σε οποιοδήποτε στάδιό της (Πρώιου, 2003). Είναι η καθυστέρηση ή η λάθος κατεύθυνση μεταφοράς της στερεάς τροφής ή/ και των υγρών από τη στοματική κοιλότητα στο στομάχι (Καμπανάρου, 2007). Οφείλεται κυρίως σε μυϊκή αδυναμία, μυϊκό αποσυντονισμό, χαμηλό επίπεδο γνωστικών λειτουργιών, ή έλλειψη κινήσεων ή δομών εξαιτίας τραυματισμού, λόγω του ότι προσβάλλεται το μέρος του εγκεφάλου που ρυθμίζει τη λειτουργία της κατάποσης ή τα κρανιακά νεύρα που συνδέονται με αυτήν. Η δυσφαγία μπορεί να παρατηρηθεί σε όλες τις ηλικίες, από τη βρεφική έως την τρίτη ηλικία, ενώ η έκταση του προβλήματος ποικίλει, από μία μικρή δυσχέρεια έως την πλήρη αδυναμία καταπόσεως (Καμπανάρου, 2007, Πρώιου, 2003). Εκτιμάται ότι οι περισσότεροι άνθρωποι κάποια στιγμή στη ζωή τους αντιμετωπίζουν για μικρό χρονικό διάστημα αυτό το πρόβλημα, αλλά και ένα ποσοστό ανθρώπων που πλησιάζει το 10% αναγκάζονται να ζήσουν σε χρόνια βάση με τα προβλήματα αυτά, ιδιαίτερα στις μεγάλες ηλικίες (Καμπανάρου, 2007). Οι λογοθεραπευτές έχουν ασχοληθεί με την κατάποση από το 1930, όταν θεράπευαν παιδιά που έπασχαν από «επίμονη ποιοτική κινητική διαταραχή» (εγκεφαλική παράλυση) και είχαν προβλήματα κατάποσης. Τα τελευταία χρόνια οι λογοθεραπευτές εργάζονται σε ιατρικά κέντρα, νοσοκομεία και γηροκομεία και ασχολούνται με τις διαταραχές κατάποσης, επειδή συχνά οι διαταραχές αυτές συνυπάρχουν με προβλήματα επικοινωνίας λόγω του ότι μοιράζονται την ίδια δομή και λειτουργία (Πρώιου, 2003). 8

9 1. Φυσιολογικός Μηχανισμός Κατάποσης 1.1. Στάδια κατάποσης Ο φυσιολογικός μηχανισμός της κατάποσης χωρίζεται σε τρία στάδια: το στοματικό, το φαρυγγικό και το οισοφαγικό ο στάδιο: στοματικό Στο στοματικό στάδιο γίνονται οι προετοιμασίες για την ενεργοποιήσει της κατάποσης. Πρόκειται για το μόνο εκούσιο στάδιο, αφού μπορεί να διεκπεραιωθεί ή να ανασταλεί με τη θέληση του ατόμου. Αυτό σημαίνει ότι οι θεραπευτικές παρεμβάσεις του λογοθεραπευτή γίνονται ως επί το πλείστον στο στοματικό στάδιο, σε σχέση με τα άλλα ακούσια στάδια (Μεσσήνης, Αντωνιάδης, 2001 α ). Το στοματικό στάδιο θα το χωρίσουμε σε δύο φάσεις, την προπαρασκευαστική και την εκτελεστική. 1 η φάση: προπαρασκευαστική. Στην προπαρασκευαστική φάση το σημαντικότερο ρόλο παίζουν η κάτω γνάθος, τα χείλη, η γλώσσα, τα δόντια και η υπερώα. Εκεί, με τη μάσηση, προετοιμάζεται το φαγητό για την κατάποση (Arvedson, Lefon Greif, 1998). Η τροφή με τη μάσηση κάνει συνεχείς, κυκλικές κινήσεις, μέχρι να μετατραπεί σε ένα ενιαίο υφής κομμάτι, τον βλωμό, έτοιμο να προωθηθεί στον φάρυγγα (Μεσσήνης, Αντωνιάδης, 2001 α ). 2 η φάση: εκτελεστική. Στην εκτελεστική φάση στόχος είναι η προώθηση του βλωμού στο πίσω μέρος της γλώσσας και με μία ώθησή της, να «πέσει» ο βλωμός μέσω των παρίσθμιων καμάρων, ενεργοποιώντας το φαρυγγικό στάδιο. Η γλώσσα ανυψώνεται και πιέζει τον βλωμό πάνω στη σκληρή υπερώα, δημιουργώντας μία αύλακα διαμέσου της οποίας διοχετεύονται τα στερεά ή τα υγρά προς τον φάρυγγα (Μεσσήνης, Αντωνιάδης, 2001 α ). Αυτό το στάδιο αλλάζει ανάλογα με την ηλικία και την ανάπτυξη των ατόμων. Τα νήπια ρουφούν το γάλα και το στέλνουν κατ ευθείαν στο πίσω μέρος του 9

10 στόματος. Τα μεγαλύτερα παιδιά και οι ενήλικες χρειάζεται να προετοιμάσουν την τροφή σε βλωμό και απαιτείται μάσηση. Η φάση αυτή χρονικά δεν ξεπερνάει το 1 δευτερόλεπτο (Arvedson, Lefton Greif, 1998). Στην περίπτωση των υγρών η γλώσσα παραμένει χαλαρή και η μαλθακή υπερώα ενεργά χαμηλώνει, ώστε να μη διαφύγει από την περιοχή του ρινοφάρυγγα το υγρό. Ο φάρυγγας παραμένει χαλαρός και οι αεραγωγοί ανοιχτοί (Ταφιάδης, 2008) ο στάδιο: φαρυγγικό Το φαρυγγικό στάδιο αρχίζει όταν ενεργοποιείται το αντανακλαστικό της κατάποσης, στο τέλος του στοματικού σταδίου. Το αντανακλαστικό της κατάποσης πυροδοτείται όταν η τροφή φτάσει στο πρόσθιο φαρυγγικό τόξο και ελέγχεται από το πνευμονογαστρικό, το γλωσσοφαρυγγικό και το παραπληρωματικό νεύρο (Καμπανάρου, 2007). Καθ όλη τη διάρκεια του φαρυγγικού σταδίου η αναπνοή σταματά και επανέρχεται όταν αυτό τελειώνει. Απαραίτητες προϋποθέσεις για την ασφαλή επιτέλεση αυτού του σταδίου είναι: Η αποτελεσματική προστασία των αεραγωγών ούτως ώστε να μη διαρρεύσει το υλικό στους πνεύμονες. Η σύντομη διαδικασία του φαρυγγικού σταδίου, που δεν ξεπερνάει το 1 δευτερόλεπτο, έτσι ώστε να επανέλθει γρήγορα η αναπνοή (Μεσσήνης, Αντωνιάδης, 2001 α ). Το φαρυγγικό στάδιο χωρίζεται σε τρεις φάσεις: 1 η φάση. Αμέσως μετά την ενεργοποίηση του αντανακλαστικού της κατάποσης οι παρίσθμιες καμάρες σφίγγουν, η μαλθακή υπερώα ανυψώνεται και ο άνω φαρυγγικός σφιγκτήρας συσπάται. Έτσι υποβοηθείται η προώθηση του βλωμού διαμέσου του φάρυγγα, ενώ ταυτόχρονα παρεμποδίζεται ο βλωμός από το να εισβάλει στον ρινοφάρυγγα ή να επανέλθει πίσω στο στόμα (Μεσσήνης, Αντωνιάδης, 2001 α ). 2 η φάση. Οι φαρυγγικοί μύες συσπώνται, τεντώνοντας τον φαρυγγικό σωλήνα προς τα πάνω, η γλώσσα τραβιέται προς τα εμπρός, επιτρέποντας έτσι στον βλωμό να περάσει. Ταυτόχρονα ο λάρυγγας ανυψώνεται με τη βοήθεια των 10

11 υοειδών μυών, έτσι ώστε να βρεθεί κάτω από τη βάση της γλώσσας, ενώ οι φωνητικές χορδές και οι ψευδοχορδές ανοίγουν. Τέλος, η επιγλωττίδα διπλώνει πάνω από το λαρυγγικό άνοιγμα, εν μέρει υποβοηθούμενη από το βάρος του βλωμού (Μεσσήνης, Αντωνιάδης, 2001 α ). Η προστασία των αεραγωγών, επιτελείται σε αυτό το στάδιο και γίνεται σε τρία διαφορετικά επίπεδα: i. Σύγκλιση των φωνητικών χορδών και των αριταινοειδών φυμάτων. ii. Κάθετη συμπλησίαση των απαγωγών αριτενοειδών φυμάτων στη βάση της επιγλωττίδας. iii. Κάμψη της επιγλωττίδας για σύγκλιση της λαρυγγικής εισόδου (Bigenzahn, Denk, 2007). 3 η φάση. Κατά τη διάρκεια της τελικής αυτής φάσης ο βλωμός προωθείται προς τον οισοφάγο μέσω του χαλαρωμένου κρικοφαρυγγικού σφιγκτήρα. Η περίσταλση που προωθεί τον βλωμό προς τον οισοφάγο επιτυγχάνεται μέσω της χαλάρωσης των μυών του φάρυγγα μπροστά από τον βλωμό, με μία ταυτόχρονη σύσφιξη των φαρυγγικών μυών πίσω από τον βλωμό μέσα στον φάρυγγα, με μία κυματοειδή κίνηση (Μεσσήνης, Αντωνιάδης, 2001) ο στάδιο: οισοφαγικό Στο τρίτο και τελευταίο στάδιο ο βλωμός μεταφέρεται προς τα κάτω μέσα στον οισοφάγο και καταλήγει στο στομάχι (Καμπανάρου, 2007). Το στάδιο αυτό αρχίζει, με τη σύγκλιση του φαρυγγο-οισοφαγικού τμήματος και διαρκεί περίπου 8-20 δευτερόλεπτα (Bigenzahn, Denk, 2007). Το οισοφαγικό στάδιο είναι αντανακλαστικό και κανένας από τους μύες ή τις δομές που εμπλέκονται σε αυτό δεν υπόκεινται σε εκούσιο έλεγχο. Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου ο βλωμός μεταφέρεται προς τα κάτω μέσα στον οισοφάγο, διασχίζει τον χαλαρωμένο σφιγκτήρα του καρδιακού στομίου του στομάχου και καταλήγει στο στομάχι. Αυτό ολοκληρώνει τη διαδικασία της κατάποσης και αρχίζει η διαδικασία της πέψης. Ο οισοφαγικός σωλήνα είναι περίπου 25 εκατοστά μακρύς, και είναι κλειστός και επίπεδος εκτός εάν περνά από μέσα του φαγητό. Αποτελείται εξ ολοκλήρου από μύες (το πρώτο τρίτο από γραμμωτό μυ, το μεσαίο κομμάτι του από ένα συνδυασμό γραμμωτού και λείου μυ και το τελευταίο κομμάτι από λείο μυ μόνο). Όταν ο βλωμός εισέρχεται στον 11

12 οισοφάγο στο σημείο της κρικοειδούς μοίρας του σφιγκτήρα του φάρυγγα, η περισταλτική χαλάρωση και η σύσπαση τον ωθούν προς τα κάτω. Αυτή η κίνηση γίνεται λιγότερο ρυθμική, ακριβής και αποτελεσματική καθώς αλλάζει ο χαρακτήρας των μυϊκών τοιχωμάτων. Η βαρύτητα υποβοηθά την κίνηση του βλωμού προς τα κάτω και η αντανακλαστική χαλάρωση του κατωτέρου σφιγκτήρα επιτρέπει την είσοδό του στο στομάχι (Μεσσήνης, Αντωνιάδης, 2001 α ). Τα πρώτα δύο στάδια έχουν μεγαλύτερη κλινική σημασία για τους λογοθεραπευτές. Το τρίτο στάδιο θεραπεύεται αποκλειστικά ιατρικά (Καμπανάρου, 2007) Κρανιακά Νεύρα που συμμετέχουν στην Κατάποση Η γνώση της λειτουργίας των κρανιακών νεύρων είναι σημαντική για τον λογοθεραπευτή και τους ειδικούς της διεπιστημονικής ομάδας, καθώς τα κρανιακά νεύρα είναι μέρος του περιφερειακού νευρικού συστήματος και οι δυσλειτουργίες της επηρεάζουν την ικανότητα ομιλίας και σίτισης (Μεσσήνης, Αντωνιάδης, 2001β) Τρίδυμο νεύρο V Είναι πρωταρχικά το γενικό αισθητικό νεύρο του προσώπου και έχει τρεις αισθητηριακούς κλάδους: Τον οφθαλμικό, που εννευρώνει το μέτωπο, τα μάτια και τη μύτη. Τον άνω γναθικό, που εννευρώνει τον βλεννογόνο του άνω χείλους, την άνω γνάθο, τα πάνω δόντια, το κάτω χείλος, το άνω μέρος των παρειών, και μέρος του έξω ωτός. Τον κάτω γναθικό, που εννευρώνει τη γλώσσα, την κάτω γνάθο και τα κάτω δόντια. 12

13 Εικόνα 1. Τρίδυμο νεύρο [Πηγή: Padovan, 2008] Τα άνω και κάτω γναθικά νεύρα είναι περισσότερο σημαντικά για εμάς αφού λαμβάνουν όλες τις αισθητηριακές πληροφορίες από το στόμα, τα χείλη, την κάτω γνάθο, τα δόντια, τη γλώσσα και την υπερώα (Cichero, Murdoch, 2006, Ιωαννίδης, 2008). Είναι επίσης υπεύθυνα για τη μάσηση και την αισθητικότητα του πρόσωπου (Μεσσήνης, Αντωνιάδης, 2001β). Οι διαταραχές στη λειτουργία του τρίδυμου νεύρου μπορεί να είναι: Κινητικά Τρυσμός των δοντιών Ατελής σύγκλιση των δοντιών και ελαφρά απόκλιση της κάτω γνάθου προς τη μεριά της βλάβης Μισάνοιχτο στόμα Αδρές και υπερβολικές κινήσεις μάσησης Δάγκωμα κοπιώδες και αργό Αισθητικά Κακή διάκριση θερμού ψυχρού (Ταφιάδης, 2008). 13

14 Προσωπικό νεύρο VII Το προσωπικό νεύρο είναι υπεύθυνο για τις εκφράσεις του προσώπου και για τη γεύση (Cichero, Murdoch, 2006, Ιωαννίδης, 2008). Εννευρώνει τους υπογναθικούς υπογλώσσιους αδένες, τους ρινικούς υπερωικούς αδένες, τα πρόσθια 2/3 της γλώσσας και την υπερώα (Μεσσήνης, Αντωνιάδης, 2001β). Οι διαταραχές στη λειτουργία του προσωπικού νεύρου μπορεί αν είναι: Εικόνα 2. Προσωπικό νεύρο [Πηγή: Padovan, 2008] Κινητικά Παράλυση μυών Αδυναμία στο σούφρωμα του μετώπου Πτώση της γωνίας του στόματος Αδυναμία σύγκλεισης των βλεφάρων Αισθητικά Υπαισθησία και υπογευσία (Ταφιάδης, 2008). 14

15 Γλωσσοφαρυγγικό νεύρο IX Το νεύρο αυτό είναι σημαντικό για τη γεύση και την κατάποση. Εννευρώνει τον στυλοφαρυγγικό μυ και συμβάλει στην ανύψωση του φάρυγγα και του λάρυγγα. Μεταφέρονται, επίσης, γευστικές πληροφορίες στο πίσω μέρος της γλώσσας (Μεσσήνης, Αντωνιάδης, 2001β). Εικόνα 3. Γλωσσοφαρυγγικό νεύρο [Πηγή: Padovan, 2008] Οι διαταραχές στη λειτουργία του γλωσσοφαρυγγικού νεύρου μπορεί να είναι: Γλωσσογαρυγγική νευραλγία Ελαφριά δυσκαταποσία Ελάττωση του αντανακλαστικού του φάρυγγα στο μέρος της βλάβης Σε αμφοτερόπλευρη βλάβη προκαλεί διαταραχή στην κατάποση και πάρεση του φάρυγγα (Ταφιάδης, 2008). 15

16 Πνευμονογαστρικό νεύρο X Το πνευμονογαστρικό είναι το κύριο, κινητικό νεύρο της καρδιάς, του αναπνευστικού συστήματος και μέρος του πεπτικού συστήματος. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό νεύρο καθώς εννευρώνει πολλές απομακρυσμένες μεταξύ τους περιοχές. Οι περιοχές αυτές είναι: οι συσφιγκτήρες μύες του φάρυγγα, οι εσωτερικοί μύες του λάρυγγα, οι βρόγχοι, ο οισοφάγος, η καρδιά, το στομάχι, το λεπτό έντερο και ένα μέρος του παχέος εντέρου. Εννευρώνει, επίσης, τους υπερωικούς μύες (Μεσσήνης, Αντωνιάδης, 2001β). Οι διαταραχές στη λειτουργία του πνευμονογαστρικού νεύρου μπορεί να είναι: Σε μονόπλευρη βλάβη: Λαρυγγικός σπασμός Εικόνα 4. Πνευμονογαστρικό νεύρο Σύστοιχη παράλυση του φάρυγγα, της μαλθακής υπερώας και του λάρυγγα Διαταραχές κατάποσης Σε αμφοτερόπλευρη βλάβη: Δυσκαταποσία Ένρινη φωνή Δυσφωνία ή αφωνία Απώλεια του φαρυγγικού αντανακλαστικού (Ταφιάδης, 2008). [Πηγή: Padovan, 2008] 16

17 Υπογλώσσιο νεύρο XII Εικόνα 5. Υπογλώσσιο νεύρο Το υπογλώσσιο νεύρο είναι υπεύθυνο για όλες τις κινήσεις που μπορεί να κάνει η γλώσσα και τροφοδοτεί όλους τους εσωτερικούς τις μύες (Μεσσήνης, Αντωνιάδης, 2001β). Οι διαταραχές στη λειτουργία του υπογλώσσιου νεύρου μπορεί να είναι: [Πηγή: Padovan, 2008] Σε μονόπλευρη βλάβη: Απόκλιση της γλώσσας μέσα στο στόμα προς την υγιή πλευρά, ενώ έξω από το στόμα στην αντίθετη πλευρά. Σε αμφοτερόπλευρη βλάβη: Η γλώσσα βγαίνει δύσκολα ή δε βγαίνει καθόλου Διάχυτη ατροφία Δυσαρθρία Δυσκολία στην κατάποση (βλ. πίνακα 1) (Ταφιάδης, 2008). 17

18 Πίνακας 1. Λειτουργίες εγκεφαλικών νεύρων. [Πηγή: Corbin Lewis, Miss, Sciortino, 2004, Crossman, Neary, 2000) ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΝΕΥΡΟ ΜΟΙΡΑ ΜΟΙΡΑ V τρίδυμο Γενικές αισθήσεις. Ζητείται από τον Ενώ ο ασθενής έχει Άνοιγμα κλείσιμο ασθενή να σφίξει τα μάτια του στόματος. τα δόντια του, κλειστά, Έκταση παρατηρούμε εξετάζουμε την τυμπανικής δύναμη της μυϊκής αίσθηση του πόνου μεμβράνης. σύσπασης. στο μέτωπο, στα μάγουλα και στο σαγόνι. Επανάληψη εξέτασης με ζεστό κρύο. VII προσωπικό Γεύση. Παρατήρηση Ζητείται από τον Κινήσεις του προσώπου σε ασθενή να κλείσει προσώπου. ηρεμία για τυχόν τα μάτια του και Έκκριση σιέλου ασυμμετρίες, τικς εξετάζουμε την και δακρύων. και άλλες αίσθηση της ανώμαλες κινήσεις. γεύσης (γλυκό, Ζητείται από τον πικρό, ξινό, ασθενή: αλμυρό) στα Να σηκώσει τα πρόσθια 2/3 της φρύδια του. γλώσσας. Να συνοφρυωθεί. Να κλείσει τα μάτια του σφιχτά. Να δείξει τα δόντια του. Να χαμογελάσει. Να φουσκώσει τα 18

19 IX γλωσσοφαρυγγικό X πνευμονογαστρικό Γενικές αισθήσεις. Γεύση. Κατάποση. Έκκριση σιέλου. Σπλαχνική αισθητικότητα. Ομιλία. Κατάποση. μάγουλά του. Σημειώνουμε κάθε αδυναμία και ασυμμετρία. Ζητείται από τον ασθενή να πει παρατεταμένα /aaa/. Παρατηρούμε την προς τα πάνω κίνηση που κάνουν η μαλθακή υπερώα και η σταφυλή και την προς τα μέσα κίνηση του οπίσθιου τμήματος του φάρυγγα. Σημειώνουμε τις αδυναμίες που ίσως υπάρχουν. Ερεθίζουμε το πίσω μέρος του φάρυγγα για να ελέγξουμε το αντανακλαστικό της κατάποσης. Σημειώνουμε αν υπάρχει βραχνάδα στη φωνή. Εξέταση ίδια με το γλωσσοφαρυγγικό. 19

20 Έλεγχος καρδιαγγειακού, αναπνευστικού και γαστρεντερικού συστήματος. XII υπογλώσσιο Κίνηση της γλώσσας. Παρατηρούμε τη γλώσσα του ασθενή όταν βρίσκεται στο έδαφος του στόματος. Σημειώνουμε αν υπάρχουν δεσμιδώσεις. Ζητείται από τον ασθενή να βγάλει έξω τη γλώσσα του και παρατηρούμε τυχόν ασυμμετρίες, αποκλίσεις ή ατροφίες που ίσως υπάρχουν. 20

21 1.3. Το Μυϊκό Σύστημα των Μασητήρων Μυών Στο μυϊκό σύστημα των μασητήρων μυών, που βρίσκεται στην περιοχή του προσώπου, ανήκουν οι ακόλουθες τέσσερις μυϊκές κατηγορίες: Κροταφίτης μυς Ο μυς αυτός βρίσκεται στην περιοχή του κροτάφου και είναι επικαλυμμένος από την κροταφική περιτονία. Ο κροταφίτης μυς είναι ο μεγαλύτερος και ο ισχυρότερος από τους μασητήρες μύες. Συμβάλλει με το 45% της συνολικής δύναμης που καταβάλλεται κατά την μάσηση (κατά την αμφίπλευρη δράση του είναι ο δυνατότερος προσαγωγός μυς της κροταφογναθικής άρθρωσης). Συμμετέχει τόσο στο φυσιολογικό κλείσιμο του στόματος, όσο και στις μασητικές κινήσεις της κάτω γνάθου (οριζόντιες μυϊκές ίνες πραγματοποιούν την επαναφορά της κάτω γνάθου). Η μέγιστη μυϊκή δύναμη επιτυγχάνεται μόνο όταν έχουμε πλήρη σύγκλειση της οδοντοστοιχίας. Η εννεύρωση γίνεται από τα κροταφικά νεύρα (οπίσθιο και πρόσθιο) του κάτω γναθικού νεύρου (Struck, Mols, 2009) Μασητήρας μυς Ο μασητήρας μυς βρίσκεται στο πίσω μέρος της κάτω γνάθου. Έχει τετραγωνικό σχήμα και αποτελείται από ένα επιφανειακό και από ένα βαθύτερο μυϊκό τμήμα και διαμορφώνει το οπίσθιο παρειακό μέρος. Μαζί με τον έσω πτερυγοειδή μυ σχηματίζει και μία μυϊκή θηλιά. Σε ταυτόχρονη κίνηση έλκουν προς τα πάνω την κάτω γνάθο (προσαγωγή). Η προς τα εμπρός ώθηση της κάτω γνάθου καθώς και το κλείσιμο του στόματος, πραγματοποιούνται μέσω αυτού του μυός. Η εννεύρωση γίνεται με το μασητήριο νεύρο του κάτω γναθικού νεύρου (Struck, Mols, 2009). 21

22 Έσω πτερυγοειδής μυς Αυτός ο μυς βρίσκεται στην εσωτερική πλευρά της κάτω γνάθου και ενώνεται σε μία κοινή λειτουργία με τον μασητήρα μυ. Υποστηρίζει την ώθηση προς τα εμπρός καθώς και την προσαγωγή της κάτω γνάθου. Συμμετέχει στο κλείσιμο της οδοντοστοιχίας. Σε μονόπλευρη ενεργοποίηση συμμετέχει στις κινήσεις της μάσησης. Εννευρώνεται από το έσω πτερυγοειδές νεύρο του κάτω γναθικού νεύρου (Struck, Mols, 2009) Έξω πτερυγοειδής μυς Βρίσκεται στην εσωτερική πλευρά του κλάδου της κάτω γνάθου στον υποκροτάφιο βόθρο. Καλύπτεται από τους μύες κροταφίτη και μασητήρα καθώς και από το ζυγωματικό τόξο. Κατέχει μία λέξη κλειδί μεταξύ των μασητικών μυών (καθοδηγητικός μυς), επειδή κατευθύνει την ροή των κινήσεων της άρθρωσης κατά το άνοιγμα της γνάθου. Περαιτέρω συμμετέχει ενεργά στις διαφορετικές φάσεις των κινήσεων της μάσησης και σε αμφίπλευρη εννεύρωση συμμετέχει στην κίνηση του ανοίγματος του στόματος. Εννευρώνεται από το έξω πτερυγοειδές νεύρο του κάτω γναθικού νεύρου (Struck, Mols, 2009) Μύες Στοματικής Κοιλότητας Σημαντικό, επίσης, ρόλο παίζουν και οι υπόλοιποι μύες της στοματικής κοιλότητας που πρέπει να εξασκούμε και αυτούς σε άτομα που παρουσιάζουν διαταραχές κατάποσης. Αυτοί είναι: 22

23 Στην περιοχή του στόματος Σφιγκτήρας μυς. Ο σφιγκτήρας μυς του στόματος βρίσκεται γύρω από τη στοματική σχισμή και είναι αυτός που καθορίζει με τον μυϊκό του τόνο το εξωτερικό σχήμα του στόματος, σε συνεργασία με την άνω και κάτω γνάθο. Ο μυς αυτός: o Βοηθάει στην πρόσληψη τροφής. o Συνδράμει στην άρθρωση και στην μιμική του προσώπου. o Μπορεί να επιφέρει την στροφή των άκρων των χειλιών προς το εσωτερικό της στοματικής κοιλότητας (Struck, Mols, 2009). Μείζων και ελάσσων ζυγωματικός μυς. Οι μύες αυτοί ξεκινούν από το μάγουλο και καταλήγουν στην γωνία του στόματος. Συμμετέχουν στην έλξη των γωνιών του στόματος προς τα επάνω και προς τα πλάγια. Επιφέρουν στην έκφραση του γέλιου ή της ευχαρίστησης αλλά επίσης και στις εκφραστικές κινήσεις του κλάματος. Γελαστήριος μυς. Βρίσκεται στην άνω και πρόσθια περιοχή των παρειών και είναι ένας διευρυντής της στοματικής σχισμής. Σε εκφραστικές κινήσεις του προσώπου συνεργάζεται με τους ζυγωματικούς μύες. Με ισχυρή του σύσπαση δημιουργούνται στα μάγουλα τα λεγόμενα λακκάκια του γέλωτος. Βυκανήτης μυς. Σχηματίζει τη βάση των παρειών και βρίσκεται στην περιοχή μεταξύ των πρώτων και των δεύτερων γομφίων δοντιών της άνω και κάτω γνάθου και των άκρων του στόματος. Είναι αρμόδιος για την μεταφορά της σιέλου και της τροφής από το πρόσθιο μέρος του στόματος μεταξύ των οδοντοστοιχιών, καθώς και για την μορφοποίηση της τροφής. Ο βυκανήτης μυς, επίσης, δεν επιτρέπει να μπουν κατά την μάσηση οι πτυχές της βλεννογόνου ανάμεσα στα δόντια και να τραυματιστούν. Η υπερβολική σιελόρροια μπορεί να οφείλεται σε αδυναμία του βυκανήτη μυ. Καθελκτήριος μυς του κάτω χείλους. Βρίσκεται στην πλάγια πλευρά του σαγονιού και έλκει το κάτω χείλος προς τα κάτω και προς τα πλάγια (έκφραση της λύπης). Καθελκτήριος μυς της γωνίας του στόματος. Ξεκινάει από το κάτω άκρο της κάτω γνάθου και φτάνει μέχρι τη γωνία του στόματος. Έλκει τις γωνίες του στόματος προς τα κάτω και λίγο προς τα πλάγια. 23

24 Ανελκτήρας μυς της γωνίας του στόματος. Βρίσκεται πάνω από το άνω χείλος και έλκει προς τα επάνω την γωνία του στόματος. Γενειακός μυς. Σχηματίζει ένα V στην κάτω άκρη της γενειακής χώρας (του σαγονιού). Λειτουργία του μυός είναι η μετακίνηση του δέρματος της γενειακής χώρας. Αυτός ο μυς δεν συμμετέχει στην λειτουργία της κατάποσης και όταν έχουμε ένα φυσιολογικό κλειστό στόμα θα πρέπει να είναι ανενεργός. Μυώδες πλάτυσμα. Εκτείνεται από τον λαιμό μέχρι την περιοχή του προσώπου. Αυτός ο μυς επιδρά ως εξής στην στοματική σχισμή: o Έλκει προς τα κάτω τις γωνίες του στόματος. o Έλκει τις γωνίες του στόματος πλευρικά προς τα κάτω. o Κατεβάζει την κάτω γνάθο. Όταν ενεργοποιείται έχουμε στο πρόσωπο τις εκφράσεις αηδίας, πόνου, έντασης, φόβου και τρόμου (Struck, Mols, 2009) Στην περιοχή της γλώσσας, εξωτερικά Γενειογλωσσικός μυς. Απλώνεται ακτινωτά από το μέσον της εσωτερικής πλευράς της κάτω γνάθου και εισέρχεται στην γλώσσα. Είναι ο δυνατότερος γλωσσικός μυς και απομακρύνει με τις κάθετες ίνες του την ράχη της γλώσσας από την υπερώα. Υογλωσσικός μυς. Ξεκινάει από το κέρας του υοειδούς οστού και περνώντας πλευρικά δίπλα από τον γενειογλωσσικό μυ φτάνει στην ρίζα της γλώσσας. Έλκει την γλώσσα προς τα πίσω και κάτω. Την επαναφέρει, επίσης, όταν έχει βγει έξω από το στόμα. Στυλογλωσσικός ή βελονογλωσσικός μυς. Εκτείνεται από την στυλοειδή απόφυση του κροταφικού οστού μέχρι το πλάγιο άκρο της γλώσσας. Έλκει την άκρη της γλώσσας προς τα πίσω και συμμετέχει στον σχηματισμό των φθόγγων /k/ και /g/ (Struck, Mols, 2009). 24

25 Στην περιοχή της γλώσσας, εσωτερικά Άνω και κάτω επιμήκεις μύες. Οι άνω μύες βρίσκονται κοντά στο επάνω μέρος της γλώσσας και εκτείνονται από την βάση προς την άκρη της γλώσσας. Οι κάτω μύες εκτείνονται στην κάτω επιφάνεια της γλώσσας. Δίνουν τη δυνατότητα να ελαττώνουν το μήκος της γλώσσας, να δίνουν ένα κοίλο σχήμα και ένα κυρτό. Εγκάρσιοι μύες. Εκτείνονται πλαγίως από το μέσον της γλώσσας προς τις πλάγιες άκρες της. Οι πλάγιες άκρες της γλώσσας πλησιάζουν μεταξύ τους και με τον τρόπο αυτό πετυχαίνουν να μακραίνει η γλώσσα. Κάθετοι μύες. Διατρέχουν το ελεύθερο τμήμα της γλώσσας, από την επάνω μέχρι την κάτω επιφάνειά της. Βοηθούν τη γλώσσα να πλατύνει (Struck, Mols, 2009) Στην περιοχή της μαλθακής υπερώας Διατείνων το υπερώιο ιστίο μυς. Εκτείνεται από την βάση του κρανίου μέχρι την ρίζα της πτερυγοειδούς απόφυσης και το μεμβρανώδες τμήμα της ακουστικής σάλπιγγας. Ο μυς αυτός ανεβάζει και τεντώνει το υπερώιο ιστίο κατά την λειτουργία της κατάποσης, ενώ συγχρόνως εισέρχεται αέρας και εξισορροπείται η πίεση στο μέσο αυτί. Ανελκτήρας μυς του υπερωίου ιστίου. Ξεκινάει από την βάση του κρανίου και τον χόνδρο της ευσταχιανής σάλπιγγας και εκτείνεται μέχρι την υπερώια απονεύρωση. Κατά την διαδικασία της κατάποσης, ανεβάζει και έλκει προς τα πίσω το υπερώιο ιστίο. Συμμετέχει, επίσης, στον σχηματισμό μερικών φθόγγων, όπως /k/ και /g/. Σταφυλίτης μυς. Ξεκινάει από την σκληρή υπερώα και την υπερώια απονεύρωση και εκτείνεται μέχρι την σταφυλή. Όταν συστέλλεται ο σταφυλίτης μυς, τότε μειώνεται το ύψος της σταφυλής. 25

26 Σαλπιγγοφαρυγγικός μυς. Εκτείνεται από την κάτω άκρη του χόνδρου της ευσταχιανής σάλπιγγας, μέχρι το οπίσθιο πλάγιο τμήμα του φάρυγγα. Είναι ο μυς ο οποίος ανοίγει την ευσταχιανή σάλπιγγα και κάνει τα εξής: o Έλκει προς τα επάνω τους φαρυγγικούς μύες o Διογκώνει τα πλάγια τοιχώματα του φάρυγγα o Στενεύει τον φάρυγγα. Γλωσσοϋπερώιος μυς. Εκτείνεται στο πρόσθιο υπερώιο τόξο, από την υπερώα μέχρι την γλώσσα. Είναι υπεύθυνος, μαζί με τους εγκάρσιους μύες της γλώσσας, για την φραγή του ισθμού του φάρυγγα (Struck, Mols, 2009) Στην περιοχή του πυθμένα του στόματος Γενειοϋοειδής μυς. Εκτείνεται από το μέσον της εσωτερικής πλευράς της κάτω γνάθου μέχρι το υοειδές οστό. Ο μυς αυτός έλκει το υοειδές οστό προς τα εμπρός και επάνω και έτσι η κάτω γνάθος κινείται προς τα επάνω και προς τα πλάγια. Γναθοϋοειδής μυς. Εκτείνεται, πλαγίως και προς τα πίσω, από την εσωτερική πλευρά της γνάθου μέχρι το μέσον του πυθμένα του στόματος και μέχρι το υοειδές οστό. Αυτός ο μυς ανεβάζει το υοειδές οστό κατά την κατάποση μέσω μίας κίνησης του πυθμένα του στόματος προς τα επάνω και εκτός άλλων πιέζει την γλώσσα στην σκληρή υπερώα. Διγάστορας μυς. Εκτείνεται μπροστά από το κροταφικό οστό μέχρι την κάτω γνάθο. Αυτός ο μυς μπορεί να σηκώνει το υοειδές οστό κατά την κατάποση. Μπορεί, επίσης, να σπρώχνει την γλώσσα από κάτω, έτσι ώστε να ενώσει την επιφάνειά της με την σκληρή υπερώα. Τέλος εμποδίζει την είσοδο τροφής στον λάρυγγα (Struck, Mols, 2009). 26

27 2. Αξιολόγηση της Κατάποσης 2.1. Ιατρική Αξιολόγηση της Κατάποσης Πολλές διαγνωστικές διαδικασίες, με το πέρασμα των χρόνων, έχουν εξελιχθεί και υπάρχουν πολλές προσεγγίσεις ως προς την αξιολόγηση. Παρακάτω θα δούμε ιατρικούς τρόπους αξιολόγησης της κατάποσης. Κάθε τεχνική μπορεί να δώσει πληροφορίες για τη στοματοφαρυγγική ανατομία, τη φυσιολογία της κατάποσης και τον τρόπο που γίνεται η κατάποση της τροφής. Είναι σημαντικό για τον λογοθεραπευτή, να έχει εξοικείωση με τις τεχνικές αυτές και τη βασική μεθοδολογία εφαρμογής τους (Ταφιάδης, 2008). Παρακάτω θα δούμε πότε και με ποια βήματα προτρέχουμε σε εκτίμηση για την κατάποση του ασθενή: i. Όταν υπάρχει κατιούσα πορεία της λειτουργίας της φωνητικής οδού και αλλαγές στη λαρυγγική φάση. ii. Όταν υπάρχει αργή ή καθυστερημένη κατάποση. iii. Όταν παρατηρούνται άφθονες εκκρίσεις. iv. Όταν παρατηρείται πολύ αργή πρόσληψη φαγητού. v. Όταν υπάρχει απώλεια βάρους άγνωστης αιτιολογίας. vi. Όταν παρουσιάζεται υποτροπιάζουσα πνευμονία (Πρώιου, 2003). Τα επόμενα βήματα είναι ό,τι χρειαζόμαστε για μία συστηματική αξιολόγηση της κατάποσης του ασθενούς: i. Για να διαπιστωθεί που συγκεντρώνεται το σάλιο ζωγραφίζουμε ένα σκίτσο όπου περιγράφεται η βάση του στόματος και η περιοχή όπου συγκεντρώνεται το σάλιο. ii. Κρατούμε σημειώσεις που αφορούν την εγρήγορση του ασθενούς και την αντίδρασή του στις εντολές μας. iii. Ελέγχουμε αν αντιλαμβάνεται την σιελόρροια. Σκουπίζει το στόμα του; iv. Ελέγχουμε τις στοματικές αντιδράσεις στην τροφή, κυρίως σε ασθενείς χαμηλού νοητικού επιπέδου, για τους οποίους δεν μπορούμε να διανοηθούμε ότι καταλαβαίνουν τις εντολές μας. 27

Αξιολόγηση και Θεραπεία της Δυσφαγίας στα πλαίσια της Αφασίας

Αξιολόγηση και Θεραπεία της Δυσφαγίας στα πλαίσια της Αφασίας Τμήμα Λογοθεραπείας Τ.Ε.Ι. Ηπείρου-Σ.Ε.Υ.Π. Ιωάννινα Αξιολόγηση και Θεραπεία της Δυσφαγίας στα πλαίσια της Αφασίας Επόπτης: Χριστοδουλίδης Παύλος Σπουδαστές: Γώρου Ουρανία Καπουνάς Δημήτριος Φυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

Πεπτικό σύστημα. Στοματική κοιλότητα Φάρυγγας Οισοφάγος Στόμαχος Λεπτό έντερο Παχύ έντερο Ήπαρ Πάγκρεας

Πεπτικό σύστημα. Στοματική κοιλότητα Φάρυγγας Οισοφάγος Στόμαχος Λεπτό έντερο Παχύ έντερο Ήπαρ Πάγκρεας ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Πεπτικό σύστημα Στοματική κοιλότητα Φάρυγγας Οισοφάγος Στόμαχος Λεπτό έντερο Παχύ έντερο Ήπαρ Πάγκρεας Πεπτικοί αδένες Μικροί πεπτικοί αδένες που βρίσκονται διάσπαρτοι σε όλο το τοίχωμα

Διαβάστε περισσότερα

Μύες του προσώπου και της κεφαλής

Μύες του προσώπου και της κεφαλής ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑ Μύες του προσώπου και της κεφαλής 38 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΑ ΜΕΤΩΠΟΪΝΙΑΚΟΣ* Επικράνιος Κρανίο - πλάγια άποψη Ινιακή γαστέρα (ινιακός μ.) Από τα δύο έξω τριτημόρια της άνω αυχενικής γραμμής του ινιακού

Διαβάστε περισσότερα

Η αξιολόγηση της κατάποσης στον ογκολογικό ασθενή ΚΥΝΗΓΟΥ ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΤΣΙΜΑΝΗ ΘΕΑΝΩ

Η αξιολόγηση της κατάποσης στον ογκολογικό ασθενή ΚΥΝΗΓΟΥ ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΤΣΙΜΑΝΗ ΘΕΑΝΩ Η αξιολόγηση της κατάποσης στον ογκολογικό ασθενή ΚΥΝΗΓΟΥ ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΤΣΙΜΑΝΗ ΘΕΑΝΩ ΚΥΝΗΓΟΥ ΜΑΡΙΑ ΚΥΝΗΓΟΥ ΜΑΡΙΑ, MD, PhD, ΕΠΙΜΕΛ. Α «ΘΕΑΓΕΝΕΙΟΥ» A.Ν.Θ. ΙΔΡΥΤΙΚΟ ΜΕΛΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΟΣ Δ.Σ. ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Επιβλέπουσα: Ζακοπούλου Βικτωρία.

Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Επιβλέπουσα: Ζακοπούλου Βικτωρία. Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: «Εγκεφαλική Παράλυση στην παιδική ηλικία». Εκπόνηση εργασίας: Παπαδοπούλου Ειρήνη Α.Μ. 12148 Επιβλέπουσα:

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ

ΒΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ ΒΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ ΟΡΙΣΜΟΣ Είναι μια χρόνια προοδευτικά εξελισσόμενη εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου που επηρεάζει κυρίως την κίνηση. Τι προκαλεί την νόσο; Τι προκαλεί την νόσο; Για να γίνει η έναρξη

Διαβάστε περισσότερα

Εγκεφαλικές συζυγίες. Μαρία Σουλή Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος

Εγκεφαλικές συζυγίες. Μαρία Σουλή Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος Εγκεφαλικές συζυγίες Μαρία Σουλή Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος ΙΙ. Οπτικό νεύρο οπτική οξύτητα (φώς, αντικείμενα, ειδικοί πίνακες) ΔΔ Διαθλαστικές ανωμαλίες Ελάττωση της διαφάνειας των διαθλαστικών μέσων Βλάβη

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Αρχές Κλινικής Εξέτασης. Σπύρος Δαμάσκος

Βασικές Αρχές Κλινικής Εξέτασης. Σπύρος Δαμάσκος Βασικές Αρχές Κλινικής Εξέτασης Σκοπός του σεμιναριακού αυτού μαθήματος...... ο φοιτητής να είναι σε θέση να κάνει ενδοστοματική και εξωστοματική κλινική εξέταση, και να αναγνωρίσει τα φυσιολογικά ανατομικά

Διαβάστε περισσότερα

Η διαταραχή της δομής, της νεύρωσης και της συντονισμένης δράσης των συνολικά 12 μυών, που κινούν τους δύο βολβούς, αποτελούν τον κυριότερο παράγοντα

Η διαταραχή της δομής, της νεύρωσης και της συντονισμένης δράσης των συνολικά 12 μυών, που κινούν τους δύο βολβούς, αποτελούν τον κυριότερο παράγοντα Η διαταραχή της δομής, της νεύρωσης και της συντονισμένης δράσης των συνολικά 12 μυών, που κινούν τους δύο βολβούς, αποτελούν τον κυριότερο παράγοντα δυσαρμονίας στη διόφθαλμη όραση!!! ΔΕΞΙΟΣ ΒΟΛΒΟΣ πρόσθια

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 1 ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το ανθρώπινο σώμα προμηθεύεται οξυγόνο και αποβάλει διοξείδιο του άνθρακα με την αναπνοή. Η αναπνοή έχει δύο φάσεις: την εισπνοή κατά την οποία ο αέρας εισέρχεται στους πνεύμονες

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ. Κεφάλαιο 3

Περιεχόμενα ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ. Κεφάλαιο 3 Πρόλογος Aγγλικής Έκδοσης xiii Λίγα Λόγια για τους Συγγραφείς xv Ευχαριστίες xvii Εισαγωγή xix Χρησιμοποιώντας το Βιβλίο xxi Πρόλογος Ελληνικής Έκδοσης xxiii Κεφάλαιο 1 ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ Ανατομία

Διαβάστε περισσότερα

Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική

Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική Μύες Το μυϊκό σύστημα αποτελείται από τους μύες. Ο αριθμός των μυών του μυϊκού συστήματος ανέρχεται στους 637. Οι μύες είναι όργανα για τη σωματική κινητικότητα, την σπλαχνική κινητικότητα και τη κυκλοφορία

Διαβάστε περισσότερα

Εξωστοματικές τεχνικές τοπικής αναισθησίας

Εξωστοματικές τεχνικές τοπικής αναισθησίας Εξωστοματικές τεχνικές τοπικής αναισθησίας ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ Εργαστήριο 5 ου εξαμήνου Βασίλης Κ. Πετσίνης Επίκουρος Καθηγητής Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής Άνω γναθικό νεύρο (στρογγύλο

Διαβάστε περισσότερα

Απραξία σίτισης και κατάποσης σε ενήλικες. Φρηστίδου Παρασκευή Λογοθεραπεύτρια

Απραξία σίτισης και κατάποσης σε ενήλικες. Φρηστίδου Παρασκευή Λογοθεραπεύτρια Απραξία σίτισης και κατάποσης σε ενήλικες Φρηστίδου Παρασκευή Λογοθεραπεύτρια Ορισμός της δυσφαγίας Η δυσφαγία ορίζεται ως η δυσκολία στη μεταφορά της τροφής (του βλωμού) από το στόμα στο στομάχι. Οι δυσκολίες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΟΣΗΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΜΕ ΤΡΑΧΕΙΟΣΤΟΜΙΑ. Μπάρδης Παναγιώτης 10522

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΟΣΗΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΜΕ ΤΡΑΧΕΙΟΣΤΟΜΙΑ. Μπάρδης Παναγιώτης 10522 ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΟΣΗΣ ΣΕ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΜΕ ΤΡΑΧΕΙΟΣΤΟΜΙΑ Μπάρδης Παναγιώτης 10522 ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΑΕΡΑΓΩΓΩΝ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΑΕΡΑΓΩΓΩΝ Οι Τεχνικές Διαχείρισης των

Διαβάστε περισσότερα

αντιμετώπιση προβλημάτων σίτισης σε νεογνά και βρέφη

αντιμετώπιση προβλημάτων σίτισης σε νεογνά και βρέφη αντιμετώπιση προβλημάτων σίτισης σε νεογνά και βρέφη ο ρόλος του λογοθεραπευτή Dore Blom Λογοθεραπεύτρια Senior NDT Bobath tutor Διαταραχές σίτισης και κατάποσης στην βρεφική ηλικία «αναπτυξιακή δυσφαγία»

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ Α Μύες: 1. Της Κεφαλής, 2. του Τραχήλου, 3. του Θώρακα, 4. της Κοιλίας.

ΜΕΡΟΣ Α Μύες: 1. Της Κεφαλής, 2. του Τραχήλου, 3. του Θώρακα, 4. της Κοιλίας. ΜΕΡΟΣ Α Μύες: 1. Της Κεφαλής, 2. του Τραχήλου, 3. του Θώρακα, 4. της Κοιλίας. 01/37 Σκελετικός Μύς: Το ένα άκρο, προσφύεται στο οστό που ο µυς αυτός κινεί, η κατάφυση, ενώ το άλλο, προσφύεται στο οστό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΩ ΑΕΡΟΦΟΡΟΣ ΟΔΟΣ ρίνα φάρυγγας στοματική κοιλότητα ΚΑΤΩ ΑΕΡΟΦΟΡΟΣ ΟΔΟΣ λάρυγγας τραχεία 2 βρόγχοι πνεύμονες ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μυς κεφαλής - τραχήλου άνω άκρου

Μυς κεφαλής - τραχήλου άνω άκρου Μυς κεφαλής - τραχήλου άνω άκρου Μύες του προσώπου. Λέγονται και «μιμικοί». Κινητική νεύρωση Προσωπικό νεύρο -VII Αισθητική νεύρωση τρίδυμο νεύρο -V Α) Κογχική ομάδα 1. Σφιγκτήρας των βλεφάρων 2. Επισκύνιος

Διαβάστε περισσότερα

Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου)

Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου) Α Μέρος (από 2) Οστά του Κορμού (Σπονδυλική Στήλης, Θώρακα, Κρανίου) 01/35 Το Ερειστικό Σύστημα αποτελείται από: 1. Τα Οστά 2. Τις Αρθρώσεις 3. Τους Συνδέσμους 02/35 ΟΣΤΑ ΤΟΥ ΣΚΕΛΕΤΟΥ Σύνολο: 285 οστά

Διαβάστε περισσότερα

Μυολογία κεφαλής και τραχήλου

Μυολογία κεφαλής και τραχήλου ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗΣ Μυολογία κεφαλής και τραχήλου Δρ. Νάντια Θεολόγη-Λυγιδάκη Στοματικός και Γναθοπροσωπικός Χειρουργός Ειδική Επιστήμων, Συνεργάτης Κλινικής ΣΓΠΧ Οι μύες Είναι τα όργανα που με την σύσπασή

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5 ο ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΑΡΙΑ Κ. ΣΗΦΑΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ 1

Κεφάλαιο 5 ο ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΑΡΙΑ Κ. ΣΗΦΑΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ 1 Κεφάλαιο 5 ο ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΑΡΙΑ Κ. ΣΗΦΑΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ 1 Το πεπτικό σύστημα αποτελείται Από όργανα (Γαστρεντερικός σωλήνας) Αρχίζει από το σώμα και καταλήγει στον πρωκτό Χωρίζεται σε: Στοματική

Διαβάστε περισσότερα

ΑνατομίαΑναπνευστικούγια αναισθησιολόγους. Τηλέμαχος Παρασκευόπουλος

ΑνατομίαΑναπνευστικούγια αναισθησιολόγους. Τηλέμαχος Παρασκευόπουλος ΑνατομίαΑναπνευστικούγια αναισθησιολόγους Τηλέμαχος Παρασκευόπουλος Τιπεριλαμβάνει; Ρινική κοιλότητα Φάρυγγας Λάρυγγας Τραχεία Βρογχιόλια Βρόγχοι Κυψελίδες Όριοανώτερου κατώτερουασ Φωνητικές χορδές Λάρυγγας

Διαβάστε περισσότερα

Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία Δυσλειτουργία στην ένωση του κρανίου με τον κορμό στο νεογέννητο μωρό (Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία)

Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία Δυσλειτουργία στην ένωση του κρανίου με τον κορμό στο νεογέννητο μωρό (Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία) Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία Δυσλειτουργία στην ένωση του κρανίου με τον κορμό στο νεογέννητο μωρό (Ατλαντό-Ινιακή Δυσλειτουργία) Τα νεογέννητα μωρά διαφέρουν από τους ενήλικες, ή ακόμα από τα μεγαλύτερα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΟΛΟΓΙΑ. 1. Σκελετικοί µύες

ΜΥΟΛΟΓΙΑ. 1. Σκελετικοί µύες ΜΥΟΛΟΓΙΑ Μυϊκός ιστός και Μυϊκό σύστηµα Ι. Γενικά Α. Μύες = όργανα µαλακά συσταλτά 1. οι συσπάσεις των µυϊκών ινών κινούν τα µέρη του σώµατος 2. προσδίδει το σχήµα του σώµατος 3. τρία είδη µυών α. Σκελετικοί

Διαβάστε περισσότερα

Στέφανος Πατεράκης - Φυσικοθεραπευτής

Στέφανος Πατεράκης - Φυσικοθεραπευτής ΚΙΝΗΣΙΟΛΟΓΙΑ Ορισμός : Είναι η επιστήμη που μελετά την ανθρώπινη κίνηση. Χρησιμοποιεί γνώσεις από τη μηχανική της φυσικής, την ανατομία και τη φυσιολογία. Η Βαρύτητα Έλκει όλα τα σώματα προς το έδαφος.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΔΥΣΦΑΓΙΑΣ ΜΕ ΕΥΚΑΜΠΤΟ ΡΙΝΟΦΑΡΥΓΓΟΛΑΡΥΓΓΟΣΚΟΠΙΟ. By Dr. KYRIAKIDES Y. 09-Oct-13 1

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΔΥΣΦΑΓΙΑΣ ΜΕ ΕΥΚΑΜΠΤΟ ΡΙΝΟΦΑΡΥΓΓΟΛΑΡΥΓΓΟΣΚΟΠΙΟ. By Dr. KYRIAKIDES Y. 09-Oct-13 1 By Dr. KYRIAKIDES Y. 09-Oct-13 1 ΦΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑΠΟΣΗΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΦΑΡΥΓΓΙΚΗ ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ 09-Oct-13 2 ΑΙΤΙΑ ΔΥΣΦΑΓΙΑΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΑΝΑΤΟΜΙΚΕΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΕΣ ΝΟΣΟΙ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΣΥΝΔΕΤΙΚΟΥ ΙΣΤΟΥ ΙΑΤΡΟΓΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

Αρθρωτικές-Φωνολογικές διαταραχές Αποκατάσταση φωνημάτων /f/ - /v/

Αρθρωτικές-Φωνολογικές διαταραχές Αποκατάσταση φωνημάτων /f/ - /v/ Αρθρωτικές-Φωνολογικές διαταραχές Αποκατάσταση φωνημάτων /f/ - /v/ Φοιτήτρια : Τεκτονίδου Βαρβάρα (12871) Καθηγήτρια: Παίλα Νικολέτα T.E.I Ηπείρου, 2014 Ταξινόμηση φωνολογικών/αρθρωτικών διαταραχών Αναπτυξιαξή

Διαβάστε περισσότερα

Καρκίνος του Λάρυγγα

Καρκίνος του Λάρυγγα Καρκίνος του Λάρυγγα Ο λάρυγγας βρίσκεται ανατομικά σε συνέχεια με τη ρινική / στοματική κοιλότητα και αποτελεί την είσοδο της αεραγωγού. Η τραχεία και οι πνευμόνες βρίσκονται προς τα κάτω ενώ προς τα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ. ΖΩΗΣ ΤΗΣ (ενηλίκων) Συστάσεις του ERC για την Αναζωογόνηση - 2005

ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ. ΖΩΗΣ ΤΗΣ (ενηλίκων) Συστάσεις του ERC για την Αναζωογόνηση - 2005 ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΖΩΗΣ ΤΗΣ (ενηλίκων) Συστάσεις του ERC για την Αναζωογόνηση - 2005 ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ Τι είναι αναζωογόνηση ; Για τη διατήρηση της ζωής χρειάζεται συνεχής τροφοδοσία όλων των οργάνων με

Διαβάστε περισσότερα

Η δημιουργία και η πιλοτική εφαρμογή ενός πρωτοκόλλου αξιολόγησης νευρογενών διαταραχών κατάποσης.

Η δημιουργία και η πιλοτική εφαρμογή ενός πρωτοκόλλου αξιολόγησης νευρογενών διαταραχών κατάποσης. Α.Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Η δημιουργία και η πιλοτική εφαρμογή ενός πρωτοκόλλου αξιολόγησης νευρογενών διαταραχών κατάποσης. Σπουδαστές: Κάτανα Ελευθερία

Διαβάστε περισσότερα

Συμπληρωματική θεραπεία. Χειρουργική ανατομία

Συμπληρωματική θεραπεία. Χειρουργική ανατομία Χειρουργική ανατομία 5 Συμπληρωματική θεραπεία Η συμπληρωματική θεραπεία μπορεί να είναι απαραίτητη μετά από τη χειρουργική για καρκίνο κεφαλής και τραχήλου. Πρόσφατα δημοσιευμένα άρθρα περιγράφουν με

Διαβάστε περισσότερα

Ενημέρωση και συγκατάθεση για χειρουργική τοποθέτηση οδοντικών εμφυτευμάτων

Ενημέρωση και συγκατάθεση για χειρουργική τοποθέτηση οδοντικών εμφυτευμάτων Ενημέρωση και συγκατάθεση για χειρουργική τοποθέτηση οδοντικών εμφυτευμάτων Προτεινόμενη θεραπεία: Μετά από προσεκτική κλινική και ακτινογραφική εξέταση του στόματος και εκτίμηση της κατάστασης μου, ο

Διαβάστε περισσότερα

Στελεχιαία αναισθησία

Στελεχιαία αναισθησία ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ Στελεχιαία αναισθησία Ενδείξεις και εφαρμογές Ν. Θεολόγη-Λυγιδάκη, Επικ. Καθηγήτρια ΣΓΠΧ Στελεχιαία αναισθησία Είναι η τοπική αναισθησία ενός μεγάλου νευρικού στελέχους Συνήθως

Διαβάστε περισσότερα

Δυσφαγία και Διαταραχές Αυχενικής Μοίρας Σπονδυλικής Στήλης σε Ασθενείς με Νευρολογικά Ελλείμματα Εγκεφαλικής Αιτιολογίας

Δυσφαγία και Διαταραχές Αυχενικής Μοίρας Σπονδυλικής Στήλης σε Ασθενείς με Νευρολογικά Ελλείμματα Εγκεφαλικής Αιτιολογίας ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ÔÏÌÅÁÓ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΣ ΚΛΙΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Δυσφαγία και Διαταραχές Αυχενικής Μοίρας Σπονδυλικής Στήλης σε Ασθενείς με Νευρολογικά

Διαβάστε περισσότερα

Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Μέση Εκπαίδευση Σεμινάρια Μουσικής Σεπτεμβρίου 2016 Σημειώσεις από το Εργαστήριο της Μαργαρίτας Ηλία

Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Μέση Εκπαίδευση Σεμινάρια Μουσικής Σεπτεμβρίου 2016 Σημειώσεις από το Εργαστήριο της Μαργαρίτας Ηλία 1 Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Μέση Εκπαίδευση Σεμινάρια Μουσικής Σεπτεμβρίου 2016 Σημειώσεις από το Εργαστήριο της Μαργαρίτας Ηλία www.margaritaelia.com margaritaelia@gmail.com Βασικές αρχές τεχνικής

Διαβάστε περισσότερα

Κεφαλή ΙΙ. Ι. Μύες του προσώπου

Κεφαλή ΙΙ. Ι. Μύες του προσώπου Κεφαλή ΙΙ Ι. Μύες του προσώπου Α. Μιµικοί µύες (δερµατικοί) Εντοπίζονται µέσα στο υποδόριο ιστό Προσφύονται στο δέρµα του προσώπου Κινητική νεύρωση προσωπικό νεύρο (ΕΝ VII) Περιβάλλουν τα στόµια (σφηγκτήρες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΩΣΤΟΜΑΤΙΚΕΣ ΛΗΨΕΙΣ

ΕΞΩΣΤΟΜΑΤΙΚΕΣ ΛΗΨΕΙΣ ΕΞΩΣΤΟΜΑΤΙΚΕΣ ΛΗΨΕΙΣ Εισαγωγή Ακτινογραφίες εκτός στόματος άμβάνονται όταν πρέπει να εξετασθεί μεγάλη περιοχή του στόματος και των γνάθων ή όταν ο ασθενής δεν μπορεί να ανοίξει το στόμα του για να τοποθετηθεί

Διαβάστε περισσότερα

Μαρκομανωλάκη Ελένη Α. Μ. : 9799 Επιβλέπων καθηγητής : Νάσιος Γρηγόριος

Μαρκομανωλάκη Ελένη Α. Μ. : 9799 Επιβλέπων καθηγητής : Νάσιος Γρηγόριος Μαρκομανωλάκη Ελένη Α. Μ. : 9799 Επιβλέπων καθηγητής : Νάσιος Γρηγόριος Είναι κακώσεις που συμβαίνουν στην περιοχή της κεφαλής Οι κακώσεις αυτές προκαλούνται, όταν : Α) ένα κινούμενο αντικείμενο χτυπήσει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Οι διαταραχές μάσησης και κατάποσης (δυσφαγία) σε παιδιά από 6 έως 15 ετών με εγκεφαλική παράλυση. Μελέτες περίπτωσης.

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Οι διαταραχές μάσησης και κατάποσης (δυσφαγία) σε παιδιά από 6 έως 15 ετών με εγκεφαλική παράλυση. Μελέτες περίπτωσης. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΠΟΥΡΜΠΟΥΔΑΚΗ ΜΑΡΙΑΣ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Οι διαταραχές μάσησης και κατάποσης (δυσφαγία) σε παιδιά από 6 έως 15 ετών με εγκεφαλική παράλυση. Μελέτες

Διαβάστε περισσότερα

FIRST AID ATHENS Εθελοντική ομάδα Εκπαίδευσης Πρώτων Βοηθειών. Αλγόριθμοι Αντιμετώπισης Επειγουσών Καταστάσεων.

FIRST AID ATHENS Εθελοντική ομάδα Εκπαίδευσης Πρώτων Βοηθειών. Αλγόριθμοι Αντιμετώπισης Επειγουσών Καταστάσεων. ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΚΑΡΔΙΟ-ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗΣ Η γνώση βασικών αρχών παροχής αναζωογόνησης σε ενήλικες και παιδιά σε περίπτωση ανακοπής έχει καταστεί πλέον στο δυτικό κόσμο, μέρος της διαδικασίας της βασικής

Διαβάστε περισσότερα

Αντιμετώπιση συμπτωμάτων vs. Αποκατάσταση της αιτίας του πόνου και της δυσλειτουργίας

Αντιμετώπιση συμπτωμάτων vs. Αποκατάσταση της αιτίας του πόνου και της δυσλειτουργίας ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΣ Αντιμετώπιση συμπτωμάτων vs. Αποκατάσταση της αιτίας του πόνου και της δυσλειτουργίας Ο πατέρας της Οστεοπαθητικής Dr A. T. Still, διατύπωσε την άποψη στις αρχές του 20ου αιώνα ότι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΕ ΑΝΔΡΑ 58 ΕΤΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ. Δ. Τσίντζας, Γ. Γερνάς, Π.

ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΕ ΑΝΔΡΑ 58 ΕΤΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ. Δ. Τσίντζας, Γ. Γερνάς, Π. Σχήμα 1: Η πορεία του Παρουσίαση Περιστατικού Εικ. 2: Πτερυγοειδής (ΑΡ) ωμοπλάτη Κέντρο Αποθεραπείας Φυσικής Κέντρο Αποθεραπείας Φυσικής. Το παραπληρωματικό νεύρο, που είναι ένα κυρίως κινητικό νεύρο,

Διαβάστε περισσότερα

Καλοήθεις Καταστάσεις Φωνητικών Χορδών

Καλοήθεις Καταστάσεις Φωνητικών Χορδών Καλοήθεις Καταστάσεις Φωνητικών Χορδών Oξύ τραύμα ή χρόνιος ερεθισμός προκαλεί αλλαγές στον βλεννογόνο των φωνητικών χορδών που μπορεί να οδηγήσει σε πολύποδες, όζους, κοκκιώματα ή κύστες. Ο ασθενής παραπονιέται

Διαβάστε περισσότερα

FOUNDERS CLUB. Πλήρες Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για Τελειόφοιτους & Νέους Επαγγελματίες Λογοθεραπευτές

FOUNDERS CLUB. Πλήρες Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για Τελειόφοιτους & Νέους Επαγγελματίες Λογοθεραπευτές FOUNDERS CLUB Πλήρες Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για Τελειόφοιτους & Νέους Επαγγελματίες Λογοθεραπευτές Το Πρόγραμμα Founders Club είναι το πληρέστερο πρόγραμμα ιδιωτικής εκπαίδευσης Λογοθεραπείας που υπάρχει.

Διαβάστε περισσότερα

Οδοντιατρική Σχολή Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Οδοντιατρική αντιμετώπιση παιδιών και εφήβων με σχιστία

Οδοντιατρική Σχολή Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Οδοντιατρική αντιμετώπιση παιδιών και εφήβων με σχιστία Οδοντιατρική Σχολή Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Οδοντιατρική αντιμετώπιση παιδιών και εφήβων με σχιστία Δρ. Σωτηρία Γκιζάνη Επικ. Καθηγήτρια Εργαστήριο Παιδοδοντιατρικής Από τις πιο συχνές

Διαβάστε περισσότερα

Release & Relax Motion. Rejuvance

Release & Relax Motion. Rejuvance Release & Relax Motion Rejuvance Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η ολική, μερική ή περιληπτική αναπαραγωγή και μετάδοση έστω και μιας σελίδας του παρόντος βιβλίου κατά παράφραση ή διασκευή με οποιοδήποτε

Διαβάστε περισσότερα

5 ΛΥΚΕΙΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ 2013-2014 ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. H άρθρωση του ώμου

5 ΛΥΚΕΙΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ 2013-2014 ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. H άρθρωση του ώμου 5 ΛΥΚΕΙΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ 2013-2014 ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ H άρθρωση του ώμου Μαθητής Μ. Γεώργιος Ανατομία ώμου Τα κύρια οστά του ώμου είναι το βραχιόνιο και η ωμοπλάτη.η αρθρική κοιλότητα προστατεύεται

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΕ ΑΝΔΡΑ 58 ΕΤΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ

ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΕ ΑΝΔΡΑ 58 ΕΤΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ ΣΕ ΑΝΔΡΑ 58 Δ. Τσίντζας, Γ. Γερνάς, Π. Πλυτά Κέντρο Αποθεραπείας Φυσικής και Κοινωνικής Αποκατάστασης (Κ.Α.Φ.Κ.Α.) Αμφιλοχίας. Εισαγωγή Το παραπληρωματικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΘΗΣΕΙΣ - ΕΓΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΒΛΕΦΑΡΩΝ

ΠΑΘΗΣΕΙΣ - ΕΓΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΒΛΕΦΑΡΩΝ ΠΑΘΗΣΕΙΣ - ΕΓΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΒΛΕΦΑΡΩΝ Δερματοχάλαση βλεφάρων Βλεφαροπλαστική Καθώς τα χρόνια περνούν τα βλέφαρα μπορεί να φαίνονται «γερασμένα» και «σακουλιασμένα», καθώς το δέρμα τους χαλαρώνει και «περισσεύει»,

Διαβάστε περισσότερα

Οι διαταραχές του λόγου και τις οµιλίας στην παιδική ηλικία. Αναστασία Λαµπρινού Δεκέµβριος 2001

Οι διαταραχές του λόγου και τις οµιλίας στην παιδική ηλικία. Αναστασία Λαµπρινού Δεκέµβριος 2001 Οι διαταραχές του λόγου και τις οµιλίας στην παιδική ηλικία Αναστασία Λαµπρινού Δεκέµβριος 2001 Γλώσσα- είναι µία ταξινοµική αρχή, ένας κώδικας επικοινωνίας, ένα κοινωνικό φαινόµενο έξω από το άτοµο. Οµιλία-

Διαβάστε περισσότερα

Στη δυστονία έχουμε ακούσια σύσπαση μυών

Στη δυστονία έχουμε ακούσια σύσπαση μυών Δυστονία Δυστονία Στη δυστονία έχουμε ακούσια σύσπαση μυών προκαλώντας ανεξέλεγκτες επαναλαμβανόμενες ή στροφικές κινήσεις του προσβεβλημένου τμήματος του σώματος. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια ή

Διαβάστε περισσότερα

Συνιστώνται για... Οι δονήσεις είναι αποτελεσματικές...

Συνιστώνται για... Οι δονήσεις είναι αποτελεσματικές... ΠΕΔΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Εκφυλιστικές αλλοιώσεις Αγγειακές παθήσεις Παθολογίες των πνευμόνων Ουρο-γυναικολογικές διαταραχές Καρδιακές παθήσεις Παθολογίες σπονδυλικής στήλης Παθολογίες αρθρώσεων Παθολογίες συνδέσμων

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικές Πρώτων Βοηθειών

Τεχνικές Πρώτων Βοηθειών 3 Τεχνικές Πρώτων Βοηθειών 3.1 Θέση Ανάνηψης Ενηλίκων Αυτή η θέση βοηθάει ένα άτομο, ημιλιπόθυμο ή αναίσθητο, να αναπνεύσει, αφού εμποδίζει τη γλώσσα να πέσει στο πίσω μέρος του λαιμού, ενώ επιτρέπει τα

Διαβάστε περισσότερα

Το Παρασυµπαθητικό Νευρικό Σύστηµα λκλλκλκλλκκκκ

Το Παρασυµπαθητικό Νευρικό Σύστηµα λκλλκλκλλκκκκ Το Παρασυµπαθητικό Νευρικό Σύστηµα λκλλκλκλλκκκκ Εισαγωγή Παρασυµπαθητική Φυγόκεντρος Οδός Κεντρική Μοίρα (Εγκεφαλικό Σκέλος) Ιερή Μοίρα (Ιερό Σκέλος) Προγαγγλιακές Ίνες Τα Παρασυµπαθητικά Γάγγλια και

Διαβάστε περισσότερα

Αθλητική ταξινόμηση. Κατηγορία 1. Κατηγορία ΙΙ (κάτω άκρα) Κατηγορία ΙΙ (άνω άκρα) Β έτος

Αθλητική ταξινόμηση. Κατηγορία 1. Κατηγορία ΙΙ (κάτω άκρα) Κατηγορία ΙΙ (άνω άκρα) Β έτος ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Β έτος Αθλητική ταξινόμηση Κατηγορία 1 Κατηγορία ΙΙ (κάτω άκρα) Κατηγορία ΙΙ (άνω άκρα) 1 .. Κατηγορία ΙΙΙ Κατηγορία IV.. Κατηγορία

Διαβάστε περισσότερα

Νευροµυϊκή Ηλεκτρική Διέγερση (NMES). Μια νέα µέθοδος µυϊκής διέγερσης µε πολλές ιατρικές εφαρµογές Η εµπειρία µας σε ΩΡΛ περιστατικά

Νευροµυϊκή Ηλεκτρική Διέγερση (NMES). Μια νέα µέθοδος µυϊκής διέγερσης µε πολλές ιατρικές εφαρµογές Η εµπειρία µας σε ΩΡΛ περιστατικά Νευροµυϊκή Ηλεκτρική Διέγερση (NMES). Μια νέα µέθοδος µυϊκής διέγερσης µε πολλές ιατρικές εφαρµογές Η εµπειρία µας σε ΩΡΛ περιστατικά Κοτζαµπασάκης Δηµήτριος MD,PhD Ιατρός ΩΡΛ κλινικής «Κωνσταντοπούλειου»

Διαβάστε περισσότερα

Α ΤΑΞΗ Τ.Ε.Ε. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Α ΤΑΞΗ Τ.Ε.Ε. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Α ΤΑΞΗ Τ... ΜΑΘΗΜΑ: ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΟΓΑΜΜΑ ΠΟΥΔΝ ΚΦΑΛΑΙΟ 1: ΚΥΤΤΑΟ ΚΦΑΛΑΙΟ 2: ΙΤΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΥΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 4: ΚΥΚΛΟΦΟΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΙΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 6: ΠΠΤΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Πτυχιακή Εργασία Θέμα: «Πρώιμα Δεδομένα Δοκιμασίας Αξιολόγησης Κατάποσης με Διαδοχικής Πόσης Νερού σε Τυπικό Πληθυσμό»

Πτυχιακή Εργασία Θέμα: «Πρώιμα Δεδομένα Δοκιμασίας Αξιολόγησης Κατάποσης με Διαδοχικής Πόσης Νερού σε Τυπικό Πληθυσμό» ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Θέμα: «Πρώιμα Δεδομένα Δοκιμασίας Αξιολόγησης Κατάποσης με Διαδοχικής Πόσης Νερού σε Τυπικό Πληθυσμό» Μαγιώνα Ιωάννα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΦΑΡΥΓΓΑΣ ΛΑΡΥΓΓΑΣ ΤΡΑΧΕΙΑ ΒΡΟΓΧΟΙ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΛΕΥΡΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Θυρεοειδής χόνδρος Κρικοθυρεοειδής σύνδεσμος ΤΡΑΧΕΙΑ Κρικοειδής χόνδρος

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπευτικές ασκήσεις μετά από λεμφαδενικό καθαρισμό ή μαστεκτομή

Θεραπευτικές ασκήσεις μετά από λεμφαδενικό καθαρισμό ή μαστεκτομή ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Θεραπευτικές ασκήσεις μετά από λεμφαδενικό καθαρισμό ή μαστεκτομή ΕΥ ΖΩ W W W. E F Z O. G R Με τη στήριξη 2 Αγαπητέ ασθενή Η θεραπευτική άσκηση μετά από λεμφαδενικό καθαρισμό ή μαστεκτομή

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία του αναπνευστικού συστήματος

Ανατομία - Φυσιολογία του αναπνευστικού συστήματος Φροντίδα τραχειοστομίας Βασική Νοσηλευτική Ι Εργαστήριο (Βασιλική Καρρά ΠΕ Νοσηλεύτρια MSc, PhD(c), ΓΝΑ ΣιΣμανόγλειο) Ανατομία - Φυσιολογία του αναπνευστικού συστήματος Δομές αναπνευστικού συστήματος 1

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι. Εισαγωγή στην Ανατομία. 460-377 Π.Χ «Η φύση του σώματος είναι η αρχή της ιατρικής επιστήμης» Ιπποκράτης. Ανά----- τομή

ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι. Εισαγωγή στην Ανατομία. 460-377 Π.Χ «Η φύση του σώματος είναι η αρχή της ιατρικής επιστήμης» Ιπποκράτης. Ανά----- τομή ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι Μάθημα 1ο ΘΩΡΑΚΑΣ ΚΟΙΛΙΑ ΠΥΕΛΟΣ-ΠΕΡΙΝΕΟ ΡΑΧΗ Ροβίθης Μιχαήλ 500 Π.Χ Εισαγωγή στην Ανατομία 460-377 Π.Χ «Η φύση του σώματος είναι η αρχή της ιατρικής επιστήμης» Ιπποκράτης Ανά----- τομή Αριστοτέλης

Διαβάστε περισσότερα

Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα. Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια

Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα. Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια Κινητικό σύστημα του ανθρώπου Μέρος Ι: Ερειστικό, μυϊκό και συνδεσμικό σύστημα Μάλλιου Βίβιαν Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ Φυσικοθεραπεύτρια Τα συστήματα του ανθρώπινου σώματος Αναπνευστικό σύστημα (αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ( Η!ΚΑΤΑΠΟΣΗ!ΕΙΝΑΙ!ΈΝΑ! ΣΥΝΘΕΤΟ!ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ! ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ!:! ΤΟ!ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ! ΣΤΕΛΕΧΟΣ! ΠΕΝΤΕ!ΚΡΑΝΙΑΚΑ!ΝΕΥΡΑ! και!! 25!ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ!ΜΥΕΣ!

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ( Η!ΚΑΤΑΠΟΣΗ!ΕΙΝΑΙ!ΈΝΑ! ΣΥΝΘΕΤΟ!ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ! ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ!:! ΤΟ!ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ! ΣΤΕΛΕΧΟΣ! ΠΕΝΤΕ!ΚΡΑΝΙΑΚΑ!ΝΕΥΡΑ! και!! 25!ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ!ΜΥΕΣ! ΚΑΤΑΠΟΣΗ(!ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ! ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ!ΤΡΟΦΩΝ! ΑΠΟ!ΤΟ!ΣΤΟΜΑ!ΕΩΣ! ΤΟ!ΣΤΟΜΑΧΙ! ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ!ΤΗΣ! ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗΣ! ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ!ΚΑΙ!ΤΗΣ! ΜΥΙΚΗΣ!ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ:! ΤΟΥ!ΣΤΟΜΑΤΟΣ!!ΤΟΥ!ΦΑΡΥΓΓΑ!ΚΑΙ!!ΤΟΥ!ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ! ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ( Η!ΚΑΤΑΠΟΣΗ!ΕΙΝΑΙ!ΈΝΑ!

Διαβάστε περισσότερα

«ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΙΤΙΣΗΣ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΜΕ

«ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΙΤΙΣΗΣ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΜΕ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΙΤΙΣΗΣ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΜΕ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ» Επιμέλεια: Ακριτίδου Γιαννούλα ΑΜ.16185 Σαρρή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ ΤΑΣΗΣ. Αιτιολογία

ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ ΤΑΣΗΣ. Αιτιολογία ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ Ο πονοκέφαλος αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα πεδία έρευνας της σύγχρονης Ιατρικής. Πολλές ειδικότητες ασχολούνται. Πολλές θεωρίες έχουν διατυπωθεί για την αιτιολογία και τη θεραπεία του. Η

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδρομο της Κροταφογναθικής Άρθρωσης

Σύνδρομο της Κροταφογναθικής Άρθρωσης Σύνδρομο της Κροταφογναθικής Άρθρωσης ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΚΡΟΤΑΦΟΓΝΑΘΙΚΗΣ ΑΡΘΡΩΣΗΣ (T.M.J Syndrome) Με τον όρο αυτόν δηλώνεται η δυσλειτουργία της Κροταφογναθικής άρθρωσης.μπορεί να μην έχετε ακούσει πότε αυτήν

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση στάσης. Τυπικές στάσεις & βασικά χαρακτηριστικά αυτών

Αξιολόγηση στάσης. Τυπικές στάσεις & βασικά χαρακτηριστικά αυτών Αξιολόγηση στάσης Τυπικές στάσεις & βασικά χαρακτηριστικά αυτών Εικόνα 1. Τυπικές όρθιες στάσεις. Τέλια όρθια στάση (Α), κυφω-λορφωτική στάση (Β), στάση επίπεδης ράχης (C) & χαλαρή στάση (D). Τέλεια όρθια

Διαβάστε περισσότερα

Μετωπιαίο, Σφηνοειδές, Ηθμοειδές, Δακρυϊκό, Άνω γνάθος, Ζυγωματικό, Υπερώιο

Μετωπιαίο, Σφηνοειδές, Ηθμοειδές, Δακρυϊκό, Άνω γνάθος, Ζυγωματικό, Υπερώιο Μετωπιαίο, Σφηνοειδές, Ηθμοειδές, Δακρυϊκό, Άνω γνάθος, Ζυγωματικό, Υπερώιο Οφρύς Βλέφαρα Βλεφαρίδες Βλεφαρικοί και Σμηγματογόνοι αδένες των βλεφάρων Ανελκτήρας μυς του άνω βλεφάρου Σφιγκτήρας μυς των

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΙ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΙ ΤΟΜΕΑΣ ΡΑΔΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΙ 2 ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑ 3 4 5 ΒΑΣΗ ΚΡΑΝΙΟΥ 6 ΚΡΟΤΑΦΟΓΝΑΘΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ 7 ΠΑΡΑΡΡΙΝΙΟΙ ΚΟΛΠΟΙ 8 9 10 11 ΑΤΛΑΝΤΟΑΞΟΝΙΚΗ ΑΡΘΡΩΣΗ 12 13 14 15 ΑΡΘΡΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ Trigger Points: Mια τεχνική που αφοπλίζει τον πόνο

ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ Trigger Points: Mια τεχνική που αφοπλίζει τον πόνο ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ Trigger Points: Mια τεχνική που αφοπλίζει τον πόνο ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ ΕΠΩΔΥΝΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ.(ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ/ΙΣΧΙΑΛΓΙΑ/ΑΥΧΕΝΑΛΓΙΑ) ΑΘΑΝΑΣΑΚΗΣ Γ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΘΕΙΣ ΣΤΗΝ ΖΥΡΙΧΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕ 04-03 ΤΕΣΤ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ

ΚΕ 04-03 ΤΕΣΤ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΚΕ 04-03 ΤΕΣΤ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ 1. Στο ελεύθερο η είσοδος του χεριού πρέπει να γίνεται α με το χέρι ελαφρώς λυγισμένο έξω από το ύψος του ώμου β με το χέρι τεντωμένο έξω από το ύψος του ώμου γ με το χέρι

Διαβάστε περισσότερα

Νεανική Δερματομυοσίτιδα

Νεανική Δερματομυοσίτιδα www.printo.it/pediatric-rheumatology/gr/intro Νεανική Δερματομυοσίτιδα Έκδοση από 2016 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΝΕΑΝΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΟΜΥΟΣΙΤΙΔΑ 1.1 Τι είδους νόσημα είναι; Η νεανική δερματομυοσίτιδα (ΝΔΜ) είναι ένα σπάνιο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΟΣΦΥΙΚΗ ΣΤΕΝΩΣΗ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΛΙΝΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟY ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ

ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΟΣΦΥΙΚΗ ΣΤΕΝΩΣΗ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΛΙΝΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟY ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΟΣΦΥΙΚΗ ΣΤΕΝΩΣΗ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΛΙΝΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟY ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ Μία από της σημαντικότερες παθήσεις που αλλοιώνουν την ποιότητα της ζωής του ανθρώπου, στην ώριμη ηλικία, είναι και η σπονδυλική

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών

Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών Εργαστήριο Ανατοµίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήµιο Αθηνών ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΏΣΕΙΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ Το Μυοσκελετικό Σύστηµα Δρ. Ε. Τζόνσον Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αθήνα 2012 2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι. Α. Τα µέρη και

Διαβάστε περισσότερα

ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Εργασία στο μάθημα της Βιολογίας Εισηγητής: Μ. Αντώνιος Καθηγητής: Πιτσιλαδής Βασίλης Σχ. έτος: 2016-2017 ΚΑΡΔΙΑ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ Η καρδιά είναι ένα μυώδες

Διαβάστε περισσότερα

Ρήξη του Τενοντίου Πετάλου του Ώμου: Γενικές Πληροφορίες

Ρήξη του Τενοντίου Πετάλου του Ώμου: Γενικές Πληροφορίες Ρήξη του Τενοντίου Πετάλου του Ώμου: Γενικές Πληροφορίες Ποιά είναι η ανατομική κατασκευή του ώμου; Η άρθρωση του ώμου σχηματίζεται από την σύνδεση τριών οστών: του βραχιονίου, της ωμοπλάτης και της κλείδας.

Διαβάστε περισσότερα

4.4 Η αναπνοή στον άνθρωπο

4.4 Η αναπνοή στον άνθρωπο 4.4 Η αναπνοή στον άνθρωπο Στον άνθρωπο οι θρεπτικές ουσίες της τροφής απορροφώνται από το λεπτό έντερο. Με την κυκλοφορία του αίματος φτάνουν σε όλα τα κύτταρα του σώματος. Εκεί, ορισμένες από αυτές,

Διαβάστε περισσότερα

Βρογχοσκόπηση. Ενότητα 3: Διαγνωστικές εξετάσεις. Κυριάκος Καρκούλιας, Επίκουρος Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής

Βρογχοσκόπηση. Ενότητα 3: Διαγνωστικές εξετάσεις. Κυριάκος Καρκούλιας, Επίκουρος Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Βρογχοσκόπηση Ενότητα 3: Διαγνωστικές εξετάσεις Κυριάκος Καρκούλιας, Επίκουρος Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Βρογχοσκόπηση (καλωσόρισμα) Εύκαμπτο βρογχοσκόπιο Επιθεώρηση βρογχικού δέντρου

Διαβάστε περισσότερα

Δυσκοίλιο, θεωρούμε ένα άτομο όταν εμφανίζει δύο τουλάχιστον από τα παρακάτω προβλήματα για 3 ή περισσότερους μήνες:

Δυσκοίλιο, θεωρούμε ένα άτομο όταν εμφανίζει δύο τουλάχιστον από τα παρακάτω προβλήματα για 3 ή περισσότερους μήνες: Δυσκοιλιότητα. Η δυσκοιλιότητα αποτελεί ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα του κατώτερου πεπτικού σωλήνα, επηρεάζοντας κάθε χρόνο ένα μεγάλο αριθμό ασθενών, κυρίως των χωρών του δυτικού κόσμου. Εικόνα 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΙΚΆ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΆΔΥΣΗ

ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΙΚΆ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΆΔΥΣΗ ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΙΚΆ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΆΔΥΣΗ Όπως θα πρέπει να είναι γνωστό σε όλους όσους ασχολούνται με την κατάδυση, περισσότερο από 50% των εμφανιζομένων προβλημάτων αφορούν τον Ωτορινολαρυγγολόγο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΑΝΣ) ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΑΝΣ) ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΑΝΣ) ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΑΝΣ) ΑΝΣ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΝΕΥΡΑ (λείοι μύες, καρδιακός μυς, αδένες) (Σπλαχνικά Νεύρα)

Διαβάστε περισσότερα

Στέφανος Πατεράκης (Φυσικ/τής)

Στέφανος Πατεράκης (Φυσικ/τής) ΜΥΣ Οι μύες είναι όργανα του ανθρωπίνου σώματος. Σχηματίζονται από μυϊκό ιστό. Μαζί με τους τένοντες συμβάλουν στην κίνηση των οστών. Είδη των μυών Ο μυς της καρδιάς, Οι λείοι, και Οι γραμμωτοί. Ο μυς

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπεία παθήσεων αυχενικής µοίρας (6o µάθηµα)

Θεραπεία παθήσεων αυχενικής µοίρας (6o µάθηµα) Θεραπεία παθήσεων αυχενικής µοίρας (6o µάθηµα) Ασκήσεις κινητικότητας (ROM) ΑΜΣΣ Σε αυτές τις ασκήσεις κινητικότητας (Εικ. 1), στο εργαστήριο εφαρµόστηκαν & έγινε πρακτική άσκηση στις εξής ασκήσεις: Κάµψη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ

ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ ΟΡΙΣΜΟΣ Ως ινιακή πλαγιοκεφαλία χαρακτηρίζεται η ασυμμετρία και αποπλάτυνση του οπισθίου τμήματος της κεφαλής (βρεγματοϊνιακή χώρα) (όπως αναφέρεται και στο κεφάλαιο των κρανιοσυνοστεώσεων). Ο προσδιορισμός

Διαβάστε περισσότερα

Τ.Ε.Ι ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ & ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗ ΒΙΝΤΕΟΦΘΟΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ

Τ.Ε.Ι ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ & ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗ ΒΙΝΤΕΟΦΘΟΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ Τ.Ε.Ι ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ & ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗ ΒΙΝΤΕΟΦΘΟΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΠΟΣΗΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΚΛΙΝΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΠΟΣΗΣ. ΕΛΕΓΧΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΥΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Σημειώσεις Ανατομίας - Φυσιολογίας Ι Σκοπός της λειτουργίας του νευρικού συστήματος Προσαρμόζει τις λειτουργίες του ανθρώπινου

Διαβάστε περισσότερα

8 οστά εγκεφαλικού κρανίου 1 Μετωπιαίο 2 βρεγματικά 2 κροταφικά. 1 ηθμοειδές 1 ινιακό

8 οστά εγκεφαλικού κρανίου 1 Μετωπιαίο 2 βρεγματικά 2 κροταφικά. 1 ηθμοειδές 1 ινιακό 8 οστά εγκεφαλικού κρανίου 1 Μετωπιαίο 2 βρεγματικά 2 κροταφικά 1 σφηνοειδές 1 ηθμοειδές 1 ινιακό Κάτω γνάθος 1 ύνιδα 1 Άνω γνάθοι 2 Ζυγωματικά οστά 2 Ρινικά οστά 2 ακρυικά οστά 2 Υπερώια οστά 2 Κάτω ρινικές

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι το γλαύκωμα;

Τι είναι το γλαύκωμα; Τι είναι το γλαύκωμα; Το γλαύκωμα περιλαμβάνει μια ομάδα παθήσεων που βλάπτουν το οπτικό νεύρο, προκαλώντας διαταραχές όρασης, οι οποίες, αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορούν να εξελιχθούν και να επιφέρουν

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Αυχενικοί σπόνδυλοι 7 Θωρακικοί σπόνδυλοι 12 Οσφυϊκοί σπόνδυλοι 5 Ιερό οστό 5 συνοστεομένοι σπόνδυλοι Κόκκυγας Φυσιολογικά Κυρτώματα Σ.Σ. Η σπονδυλική στήλη δεν είναι

Διαβάστε περισσότερα

Μυοτονική Δυστροφία. Επισκόπηση: Τι είναι η Μυϊκή Δυστροφία;

Μυοτονική Δυστροφία. Επισκόπηση: Τι είναι η Μυϊκή Δυστροφία; Μυοτονική Δυστροφία: Επισκόπηση: Τι είναι η Μυϊκή Δυστροφία; Υπάρχουν διάφοροι τύποι μυϊκής δυστροφίας. Πρόκειται για ασθένειες των μυών που έχουν τρία κοινά χαρακτηριστικά: είναι κληρονομικές, είναι προοδευτικές

Διαβάστε περισσότερα

Καθηγητής ρ. Λάζαρος Ι. Τσούσκας ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ Θεσσαλονίκη 2003: 26-34. Αεροφόροι οδοί

Καθηγητής ρ. Λάζαρος Ι. Τσούσκας ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ Θεσσαλονίκη 2003: 26-34. Αεροφόροι οδοί Καθηγητής ρ. Λάζαρος Ι. Τσούσκας ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ Θεσσαλονίκη 2003: 26-34 Αεροφόροι οδοί Οι αεροφόροι οδοί επιτρέπουν την είσοδο του αέρα από το Περιβάλλον µέχρι τους πνεύµονες κατά τη φάση της εισπνοής

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΠΝΟΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΥΠΝΟ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΠΝΟΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΥΠΝΟ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΠΝΟΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΥΠΝΟ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ Αποφρακτική άπνοια είναι οι συνεχείς και επαναλαμβανόμενες διακοπές της αναπνοής λόγω αποφράξεως των ανώτερων αναπνευστικών οδών

Διαβάστε περισσότερα

Κίνηση των οφθαλμών και Οφθαλμοπληγία ΔΕΡΜΙΤΖΑΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΟΣ

Κίνηση των οφθαλμών και Οφθαλμοπληγία ΔΕΡΜΙΤΖΑΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΟΣ Κίνηση των οφθαλμών και Οφθαλμοπληγία ΔΕΡΜΙΤΖΑΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΟΣ Γιατί μιλάμε για συζυγείς κινήσεις των οφθαλμών? Αν τα μάτια δεν παρουσίαζαν «συζυγή», δηλ. σύγχρονη κίνηση θα κινούνταν άσκοπα προς

Διαβάστε περισσότερα

Κρόουλ. Ανάλυση τεχνικής

Κρόουλ. Ανάλυση τεχνικής Κρόουλ Ανάλυση τεχνικής (di Prampero 1986; Toussaint and Hollander 1994; Vilas-Boas et al., 2011) Γιατί είναι το crawl το γρηγορότερο στιλ; Είναι και το οικονομικότερο Περιεχόμενα Περιγραφή τεχνικής χεριών

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI)

Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI) Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI) Τι είναι το σύνδροµο µηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης; Φυσιολογικά, η κεφαλή του ισχίου δεν προσκρούει στο χείλος της κοτύλης κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ

ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Κωνσταντίνος Β. Βασιλειάδης Επιμελητής Γαστρεντερολογικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών 1 ποιο μανομετρικό εύρημα αποκλείει τη διάγνωση της αχαλασίας σε

Διαβάστε περισσότερα