ΔΛΔΓΥΟ ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΚΑΤΙΜΩΝ

Transcript

1 Τπεύζπλνο: Γειεγηάλλεο Αιέμαλδξνο Καύζηκα ηεο ειιεληθήο αγνξάο ΔΛΔΓΥΟ ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΚΑΤΙΜΩΝ ηελ Διιάδα δηαηίζεληαη ηξία είδε βελδίλεο θαη δπν είδε πεηξειαίνπ. Ζ βελδίλε δηαθξίλεηαη ζε απιή ακόιπβδε (95 νθηαλίσλ), ακόιπβδε απμεκέλνπ αξηζκνύ νθηαλίνπ (100 νθηαλίσλ) θαη βελδίλε κε ππνθαηάζηαην κνιύβδνπ (96-98 νθηαλίσλ), ην πεηξέιαην θίλεζεο θαη ζέξκαλζεο. Βελδίλε Ζ βελδίλε κε ππνθαηάζηαην κνιύβδνπ (LRP: Lead Replacement Petrol) πεξηέρεη εηδηθό πξόζζεην κε βάζε ην θάιην (Κ) θαη πξννξίδεηαη γηα ρξήζε ζε νρήκαηα ζπκβαηηθήο ηερλνινγίαο, ηα νπνία δελ δηαζέηνπλ θαηαιπηηθνύο κεηαηξνπείο, κε θηλεηήξα επηβαιιόκελεο αλάθιεμεο θαη νη νπνίνη απαηηνύλ εηδηθή πξνζηαζία θαηά ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο θζνξάο ησλ βαιβίδσλ θαη ησλ εδξάλσλ ησλ βαιβίδσλ απηώλ. Σελ πξνζηαζία απηή παξείρε κέρξη πξόηηλνο ην πξόζζεην κνιύβδνπ (Pb). Ζ LRP δηαηίζεηαη ζηελ αγνξά ρξσκαηηζκέλε πξάζηλε κε ηελ βνήζεηα θαηάιιεισλ ρξσζηηθώλ νπζηώλ, γηα ηελ εύθνιε δηάθξηζή ηεο από ηα άιια είδε πγξώλ θαπζίκσλ. H απιή ακόιπβδε (UNLEADED) θαη ε ακόιπβδε βελδίλε απμεκέλνπ αξηζκνύ νθηαλίνπ (SUPER UNLEADED 100 RON) ρξεζηκνπνηνύληαη από νρήκαηα θαηαιπηηθήο ηερλνινγίαο. Ζ ακόιπβδε δηαηίζεηαη ζηελ αγνξά κε ην θπζηθό ηεο ρξώκα ρσξίο ηελ πξνζζήθε νπνηαδήπνηε ρξσζηηθήο. Γηα ηελ εύθνιε αλίρλεπζε ηεο παξνπζίαο ηεο ζε άιια είδε πγξώλ θαπζίκσλ ηρλεζεηείηαη κε θηληδαξίλε (QUINIZARINE) ζε πνζνζηό 3 mg/l.. Ζ ακόιπβδε βελδίλε 100 RON δηαηίζεηαη ζηελ αγνξά κε ην θπζηθό ηεο ρξώκα άρξσκε έσο ππνθίηξηλε (ρσξίο πξνζζήθε νπνηαζδήπνηε ρξσζηηθήο) θαη ρσξίο πξνζζήθε ηρλεζέηε. Δηθ: Δίδε βελδίλεο Πεηξέιαην Σν πεηξέιαην θίλεζεο πξννξίδεηαη γηα ρξήζε ζε πεηξειαηνθηλεηήξεο, ελώ ην ζέξκαλζεο απζηεξά θαη κόλν γηα θαπζηήξεο ζεξκηθώλ εγθαηαζηάζεσλ. Σα δπν απηά είδε πεηξειαίνπ παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθέο δηαθνξέο, ζηελ ππθλόηεηα, ηνλ αξηζκό θεηαλίνπ, ηελ πεξηεθηηθόηεηα ζε ζείν θαη ην ρξώκα. Οη δπν ηειεπηαίεο είλαη θαη νη πην ζεκαληηθέο δηαθνξέο από ηηο νπνίεο κπνξεί θαλείο λα δηαπηζηώζεη ην είδνο ηνπ πεηξειαίνπ, θαζώο ζην κελ θίλεζεο ε πεξηεθηηθόηεηα ζε ζείν είλαη πνιύ ρακειή (10 ppm) θαη ην ρξώκα είλαη θπζηθό, ζην δε ζέξκαλζεο ην ζείν θηάλεη ηα 1000 ppm θαη πεξηέρεηαη θόθθηλε ρξσζηηθή. Δπηπιένλ, ζηελ αγνξά ην πεηξέιαην θίλεζεο είλαη πην αθξηβό θαη σο εθ ηνύηνπ παξνπζηάδεηαη έληνλα ην θαηλόκελν ηεο επηκόιπλζήο ηνπ κε ην πεηξέιαην ζέξκαλζεο. Γηα λα απνθεπρζεί απηό ην θαηλόκελν, ζην πεηξέιαην ζέξκαλζεο πξνζηίζεηαη ν ηρλεζέηεο EUROMARKER. ηνλ Διιαδηθό ρώξν θπθινθνξεί θαη έλα άιιν είδνο πεηξειαίνπ. Σν πεηξέιαην λαπηηιίαο ην νπνίν έρεη ρξώκα καύξν θαη πεξηέρεη ηρλεζέηε θηληδαξίλε ζε πνζνζηό 6 mgr/lt. Tόζν ν ρξσκαηηζκόο όζν θαη ε ηρλεζέηεζε ηνπ πεηξειαίνπ λαπηηιίαο γίλνληαη απνθιεηζηηθά θαη κόλν ζηηο εγθαηαζηάζεηο ησλ δηπιηζηεξίσλ κε επζύλε θαη θξνληίδα ησλ δηπιηζηεξίσλ. Ο ρξσκαηηζκόο θαη ε ηρλεζέηεζε ζηηο εγθαηαζηάζεηο ησλ Δηαηξεηώλ επηηξέπεηαη κόλν γηα 1

2 πεηξέιαην λαπηηιίαο, πνπ εηζάγεηαη απεπζείαο από ην εμσηεξηθό, ρσξίο ρξώκα θαη ρσξίο ηρλεζέηε. Δηθ.: Δίδε πεηξειαίνπ ε όια ηα θαύζηκα επηηξέπεηαη ε ρξήζε πξνζζέησλ. Σα πξόζζεηα απηά πξέπεη λα κελ έρνπλ επηβιαβείο επηπηώζεηο ζην πεξηβάιινλ θαη ζηνπο θηλεηήξεο. Οη εηαηξείεο πξνο ελεκέξσζε, αιιά θαη γηα ηελ δπλαηόηεηα ειέγρνπ ηεο παξνπζίαο ηνπ πξνζζέηνπ ζηελ βελδίλε είλαη ππνρξεσκέλεο λα ππνβάιινπλ ζην Γεληθό Υεκείν ηνπ Κξάηνπο ιεπηνκεξή ζηνηρεία ηνπ πξνζζέηνπ, όπσο ηα θπζηθνρεκηθά ραξαθηεξηζηηθά, ηε ρεκηθή ηνπ ζύλζεζε, ην πνζνζηό κε ην νπνίν πξνζηίζεηαη ζην θαύζηκν, κέζνδνο ειέγρνπ, ηηο βειηηώζεηο ηηο νπνίεο επηθέξεη, ηα απνηειέζκαηα εξγαζηεξηαθώλ θαη κεραληθώλ δνθηκώλ, πηζηνπνηεηηθό κεραληθώλ δνθηκώλ, ηα δεδνκέλα αζθαιείαο,... Πνηόηεηα ηωλ θαπζίκωλ Ζ πνηόηεηα ησλ θαπζίκσλ επεξεάδεη ηόζν ηελ εγρώξηα νηθνλνκία, θαζώο θαη ην πεξηβάιινλ ηεο πξσηεύνπζαο. Οη απώιεηεο από ηνπο δαζκνύο θαη ηελ θνξνινγία ησλ θαπζίκσλ, αλέξρεηαη κόλν ζηελ Διιάδα ζην πνζό ηνπ 1 δηζεθαηνκκπξίνπ επξώ. Οη εθπνκπέο ξύπσλ από ηελ ρξήζε επηκνιπζκέλσλ θαύζηκσλ ή θαπζίκσλ εθηόο πξνδηαγξαθώλ απμάλνληαη ηόζν πνζνηηθά όζν θαη σο πξνο ηελ ηνμηθόηεηα θαη ηελ επηθηλδπλόηεηα ηνπο. Ζ θαηαπόλεζε ησλ θηλεηήξσλ από θαύζηκα εθηόο πξνδηαγξαθώλ απνηειεί κία επηπιένλ επηβάξπλζε ηνπ θαηαλαισηηθνύ θνηλνύ. Κύξηεο Αλαιύζεηο γηα ηνλ Πνηνηηθό Έιεγρν Βελδηλώλ ηα είδε βελδηλώλ πνπ δηαηίζεληαη ζηελ ειιεληθή αγνξά, δειαδή ακόιπβδε (95 νθηαλίωλ), ακόιπβδε απμεκέλνπ αξηζκνύ νθηαλίνπ (100 νθηαλίωλ) θαη βελδίλε κε ππνθαηάζηαην κνιύβδνπ (96-98 νθηαλίωλ) πξαγκαηνπνηνύληαη νη παξαθάησ αλαιύζεηο: 1. ηαρεία κέζνδνο ππνινγηζκνύ ππνιείκκαηνο 2. έιεγρνο γηα παξνπζία θηληδαξίλεο* 3. αλάιπζε ζε αλαιπηή Petrospec GS πνζνηηθόο πξνζδηνξηζκόο ζπγθέληξσζεο ζείνπ (S) ζε αλαιπηή ANTEK 9000 Series Nitrogen/Sulfur Analyzer * εθηόο ηεο ακόιπβδεο (95 νθηαλίσλ) 1. ΣΑΥΔΗΑ ΜΔΘΟΓΟ ΠΡΟΓΗΟΡΗΜΟΤ ΣΟΤ ΤΠΟΛΔΗΜΜΑΣΟ ΣΖ ΒΔΝΕΗΝΖ. Α. ΚΟΠΟ 2

3 θνπόο ηεο κεζόδνπ είλαη ν πνζνηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηνπ ππνιείκκαηνο πνπ απνκέλεη κεηά από εμάηκηζε θαη ππξόιπζε ελόο θαπζίκνπ, ην νπνίν αλ ππεξβαίλεη ην 2,75% w/w ηεο κάδαο ηνπ, απνηειεί έλδεημε επηκόιπλζεο ηνπ κε βαξύηεξα θιάζκαηα πεηξειαίνπ. Β. ΜΔΘΟΓΟ Πξνδπγηζκέλε πνζόηεηα θαπζίκνπ εηζάγεηαη ζε θαηάιιειε γπάιηλε ακπνύια θαη ηνπνζεηείηαη ζε θνύξλν. Σν θαύζηκν ζεξκαίλεηαη γξήγνξα κε απνηέιεζκα όια ηα πηεηηθά ζπζηαηηθά ηνπ, εμαηκηδόκελα, λα απνκαθξύλνληαη από ηελ ακπνύια κε ε ρσξίο δηάζπαζε ελώ ηα βαξύηεξα λα παξακέλνπλ ζε απηή, σο ππόιεηκκα, πθηζηάκελα δηαζπαζηηθέο αληηδξάζεηο ή θαη νμεηδώζεηο ιόγσ ηεο πηζαλήο παξνπζίαο αέξα ζηε ακπνύια. Μεηά από νξηζκέλν ρξνληθό δηάζηεκα ε ακπνύια απνκαθξύλεηαη από ην θνύξλν θαη αθνύ ςπρζεί δπγίδεηαη. Σέινο ππνινγίδεηαη ην ππόιεηκκα σο πνζνζηό ηεο αξρηθήο κάδαο ηνπ δείγκαηνο. Γ. ΤΚΔΤΔ Σα όξγαλα πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη θαηά ηελ πεηξακαηηθή δηαδηθαζία είλαη ηα εμήο: ζύξηγγα ησλ 5 ή 10 ml ειεθηξνληθόο δπγόο αθξηβείαο ηύπνπ LIBROR AEG-220 κέγηζηνπ κεηξνύκελνπ βάξνπο 220g. γπάιηλεο ακπνύιεο ρσξεηηθόηεηαο πεξίπνπ 8 ml, κε ηξηρνεηδέο άλνηγκα δηακέηξνπ από 1,5 σο 2,0 mm. θνύξλνο ηεο εηαηξίαο Stanhope-Seta εηδηθόο γηα αλάιπζε ππνιείκκαηνο, κε 6 ππνδνρέο γηα ηηο ακπνύιεο θνύξλνο Thermawatt γηα ηνλ θαζαξηζκό ησλ ρξεζηκνπνηεκέλσλ ακπνπιώλ. Γ. ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΑΝΑΛΤΣΗΚΑ Αληινύληαη κε ηε ζύξηγγα 3 κε 4 ml θαπζίκνπ από ην δείγκα θαη εηζάγνληαη ζε πξνδπγηζκέλε ακπνύια. Σν δείγκα δπγίδεηαη εθ λένπ ώζηε λα ππνινγηζηεί ε κάδα ηνπ θαπζίκνπ, θαη ζηε ζπλέρεηα ηνπνζεηείηαη ζε κηα από ηηο έμη ππνδνρέο ηνπ θνύξλνπ όπνπ θαη παξακέλεη γηα 20 ιεπηά, ζε ζεξκνθξαζία 220ºC, ε νπνία είλαη πεξίπνπ θαη ε ηειηθή ζεξκνθξαζία απόζηαμεο ηεο βελδίλεο. Μεηά ην πέξαο ησλ 20 ιεπηώλ, ε ακπνύια απνκαθξύλεηαη, θαη αθνύ ςπρζεί ζε ζεξκνθξαζία δσκαηίνπ γηα ιίγε ώξα, δπγίδεηαη θαη πάιη. Με απηόλ ηνλ ηξόπν ππνινγίδεηαη ε κάδα ηνπ ππνιείκκαηνο ηνπ θαπζίκνπ θαη αλάγεηαη ζε % w/w πεξηεθηηθόηεηα, ε ηηκή ηεο νπνίαο δελ πξέπεη λα ππεξβαίλεη ην 2,75%. Αλ ην πνζνζηό ππνιείκκαηνο ππεξβαίλεη ηελ παξαπάλσ επηηξεπόκελε ηηκή, απηό είλαη έλα δείγκα επηκόιπλζεο ηνπ θαπζίκνπ, θαζώο εθηόο από ην ππόιεηκκα ηεο βελδίλεο, έρεη κείλεη θαη κέξνο από θάπνην βαξύηεξν ζπζηαηηθό. Δηθ: Φνύξλνο ππνιείκκαηνο 3

4 Δηθ.: Αξρηθή πνζόηεηα βελδίλεο θαη ππόιεηκκα 2. ΑΝΗΥΝΔΤΖ ΚΗΝΗΕΑΡΗΝΖ Δ ΓΔΗΓΜΑΣΑ ΒΔΝΕΗΝΩΝ LRP KAI SUPER ΑΜΟΛΤΒΓΖ (SPOT TEST). Α. ΚΟΠΟ θνπόο ηεο κεζόδνπ είλαη ε εμέηαζε δεηγκάησλ βελδηλώλ LRP θαη super ακόιπβδεο σο πξνο ηελ επηκόιπλζε ηνπο κε ακόιπβδε βελδίλε θαη ν πνζνηηθόο πξνζδηνξηζκόο ηεο κέζσ αλίρλεπζεο θηληδαξίλεο ζε απηά. Ζ θηληδαξίλε ρξεζηκνπνηείηαη σο ηρλεζέηεο ζηελ ακόιπβδε βελδίλε θαη πεξηέρεηαη ζε απηήλ ζε πνζνζηό 3 mg/l. Β. ΤΚΔΤΔ Σα όξγαλα πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηελ αλίρλεπζε ηεο θηληδαξίλεο ζηα εμεηαδόκελα είδε βελδηλώλ είλαη ηα εμήο: Ογθνκεηξηθόο θύιηλδξνο ησλ 250 ml ηθώληα ησλ 5 ml Γ. ΑΝΣΗΓΡΑΣΖΡΗΑ Γηάιπκα ΝαΟΖ 1,25 Ν Γηάιπκα 1-βνπηαλόιεο Γ. ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΑΝΑΛΤΣΗΚΑ ΑΝΗΥΝΔΤΖ ΚΗΝΗΕΑΡΗΝΖ ηνλ νγθνκεηξηθό θύιηλδξν θέξνληαη 50 ml ηνπ εμεηαδόκελνπ δείγκαηνο βελδίλεο. ηε ζπλέρεηα πξνζηίζεληαη αθξηβώο 5 ml δηαιύκαηνο ΝαΟΖ 1,25 Ν θαη 5 ml δηαιύκαηνο 1- βνπηαλόιεο. Σν κίγκα αλαθηλείηαη έληνλα γηα 1 έσο 2 ιεπηά θαη ζηελ ζπλέρεηα αθήλεηαη ζε εξεκία ώζηε λα δηαρσξηζηνύλ νη ζηνηβάδεο. Ζ εκθάληζε κπιε ρξώκαηνο ζηελ θαηώηεξε πδαηηθή ζηνηβάδα ζεκαίλεη παξνπζία θηληδαξίλεο θαη επνκέλσο ακόιπβδεο βελδίλεο ζην εμεηαδόκελν δείγκα ζε πνζνζηό ηνπιάρηζηνλ 5% v/v. Δηθ: Αξηζηεξά ζεηηθό SPOT TEST Γεμηά αξλεηηθό SPOT TEST 4

5 3. ΑΝΑΛΤΖ Δ ΑΝΑΛΤΣΖ PetroSpec GS 1000 Α. ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΣΟΤ ΟΡΓΑΝΟΤ Ο αλαιπηήο PetroSpec GS ρξεζηκνπνηεί θαζκαηνγξαθηθή ηερληθή ζηελ πεξηνρή ηνπ κέζνπ ππεξύζξνπ γηα λα δηαρσξίζεη θαη λα πνζνηηθνπνηήζεη ηα κεκνλσκέλα ζπζηαηηθά ελόο δείγκαηνο θαπζίκνπ. Κάζε ζπζηαηηθό ηνπ θαπζίκνπ απνξξνθά ζε δηαθνξεηηθή πεξηνρή ηνπ θάζκαηνο θαη δίλεη ραξαθηεξηζηηθέο θνξπθέο ζε δηαγξάκκαηα απνξξόθεζεο. Ο αλαιπηήο ρξεζηκνπνηεί εηδηθά θίιηξα θαη κεηξά ηελ ελέξγεηα πνπ απνξξνθάηαη από έλα δείγκα θαπζίκνπ ζε απηέο ηηο ραξαθηεξηζηηθέο θνξπθέο. Ζ πνζόηεηα θσηόο πνπ απνξξνθάηαη ζε θάζε ραξαθηεξηζηηθή θνξπθή είλαη αλάινγε κε ηε ζπγθέληξσζε ηνπ αληίζηνηρνπ ζπζηαηηθνύ ζην θαύζηκν. Σν όξγαλν κεηξά ηελ ηηκή κηαο ηδηόηεηαο ηνπ δείγκαηνο ρξεζηκνπνηώληαο έλα κνληέιν ζπζρέηηζεο ηεο απνξξόθεζεο ζηε κέζε ππέξπζξε πεξηνρή κε ηελ ηηκή ηεο ηδηόηεηαο ηνπ δείγκαηνο. Σν κνληέιν απηό αλαπηύρζεθε ρξεζηκνπνηώληαο ηηο ζπγθεληξώζεηο θαη ηηο ζπζρεηίζεηο ησλ δηαθόξσλ ζπζηαηηθώλ κεηαμύ ηνπο ζε κηα νκάδα δεηγκάησλ βαζκνλόκεζεο κε γλσζηέο ηδηόηεηεο. Ο αλαιπηήο GS ρξεζηκνπνηεί ζεξκνειεθηξηθό ζύζηεκα ειέγρνπ ζεξκνθξαζίαο. Σν ζύζηεκα απηό απαηηεί έλα εμσηεξηθό ζύζηεκα δηαρείξηζεο ζεξκόηεηαο, ην νπνίν απνηειείηαη από έλα δίαπιν ζεξκόηεηαο, έλαλ αλεκηζηήξα, κηα αζπίδα ζεξκόηεηαο θαη κηα δηάηαμε απνκάθξπλζεο ζεξκόηεηαο. Ο δίαπινο ζεξκόηεηαο είλαη ηνπνζεηεκέλνο ζην θάησ κέξνο ηνπ νξγάλνπ θαη κεηαθέξεη ζεξκόηεηα από ην νπηηθό ζύζηεκα ζην ζύζηεκα απνκάθξπλζεο ζεξκόηεηαο θαη αληίζηξνθα. Σν ζύζηεκα απνκάθξπλζεο ζεξκόηεηαο είλαη ηνπνζεηεκέλν ζηε δεμηά πιεπξά ηνπ νξγάλνπ, ελώ ε αζπίδα ζεξκόηεηαο θαιύπηεη ην δίαπιν ζην θάησ κέξνο ηνπ νξγάλνπ. Σν ζύζηεκα ειέγρνπ ζεξκνθξαζίαο κπνξεί λα ρξεηαζηεί λα δεζηάλεη ή λα ςύμεη ην νπηηθό ζύζηεκα ηνπ GS-1000 ώζηε λα δηαηεξεζεί ε βέιηηζηε εζσηεξηθή ζεξκνθξαζία. Ζ δηαηήξεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο απηήο επηηπγράλεηαη κόλν όηαλ ε ζεξκνθξαζία ηνπ πεξηβάιινληνο είλαη κεηαμύ C (60 90 F) θαη όηαλ ππάξρεη ειεύζεξε ξνή αέξα ζην ζύζηεκα απνκάθξπλζεο ζεξκόηεηαο. Γηα ηε ζσζηή κέηξεζε ηεο απνξξόθεζεο θάζε ζπζηαηηθνύ ηνπ θαπζίκνπ, ζα πξέπεη ν αλαιπηήο GS-1000 λα έρεη ζηαζεξή ζεξκνθξαζία θαη ζεξκηθή ηζνξξνπία ζην εζσηεξηθό ηνπ. Γηα λα θηάζεη ζε ζεξκηθή ηζνξξνπία, ζα πξέπεη όηαλ μεθηλά ηε ιεηηνπξγία ηνπ λα αθήλεηαη 30 ιεπηά γηα πξνζέξκαλζε πξηλ ηελ αλάιπζε νπνηνπδήπνηε δείγκαηνο. Δηθ: Αλαιπηήο PetroSpec GS-1000 Β. ΤΣΑΣΗΚΑ ΠΟΤ ΜΔΣΡΟΤΝΣΑΗ Ο αλαιπηήο βελδίλεο GS 1000 πξαγκαηνπνηεί γξήγνξν θαη αθξηβή πξνζδηνξηζκό ησλ ζπζηαηηθώλ ηνπ θαπζίκνπ ζηα πιαίζηα εξγαζηεξηαθήο αλάιπζεο. Δληόο δύν πεξίπνπ ιεπηώλ, νινθιεξώλεηαη ε δηαδηθαζία ηεο αλάιπζεο θαη πξνθύπηνπλ ηα απνηειέζκαηα πνπ αθνξνύλ ηα ζπζηαηηθά πνπ θαίλνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα: 5

6 Σσστατικό Δξεπλεηηθόο Αξηζκόο Οθηαλίνπ (RON) Αξηζκόο Οθηαλίνπ Κηλεηήξα (MON) Γείθηεο Αληηθξνηηθόηεηαο (R+M/2) Περιοτή μέτρησης Ομπγνλνύρα: MTBE 0-20 θ.ν % ETBE 0-24 θ.ν % Αηζαλόιε 0-15 θ.ν % Μεζαλόιε 0-8 θ.ν % TAME 0-24 θ.ν % DIPE 0-20 θ.ν % TBA 0-15 θ.ν % πλνιηθό Ομπγόλν 0-5 θ.β % Βελδόιην 0-5 θ.ν % πλνιηθά Αξσκαηηθά 0-60 θ.ν % Οιεθίλεο 0-35 θ.ν % Κνξεζκέλεο ελώζεηο 0-80 θ.ν % ηελ νζόλε ηνπ νξγάλνπ εθηόο από ηηο ηηκέο ησλ ζπζηαηηθώλ πνπ θαίλνληαη ζηνλ πίλαθα εκθαλίδεηαη κηα ζηαηηζηηθή παξάκεηξνο, ε νπνία νλνκάδεηαη Mahalanobis απόθιηζε. Ζ ηηκή ηεο παξακέηξνπ απηήο πξνζδηνξίδεη εάλ νη ηηκέο ησλ παξακέηξσλ ηνπ θαπζίκνπ πνπ αλαιύεηαη, απνθιίλνπλ από ην κνληέιν αλαθνξάο. Όηαλ ε παξάκεηξνο Mahalanobis εληνπίζεη όηη ην θάζκα ηνπ δείγκαηνο βξίζθεηαη εθηόο ησλ νξίσλ ηεο πεξηνρήο εθείλεο πνπ πξνζδηνξίδεηαη από ηα δείγκαηα αλαθνξάο, πξνεηδνπνηεί ην ρξήζηε κε ηελ έλδεημε ηεο ηηκήο ηνπ. πγθεθξηκέλα, όηαλ ε ηηκή απηή ππεξβαίλεη ην 50 ακθηζβεηείηαη ε αμηνπηζηία ησλ απνηειεζκάησλ. Γ. ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ Ζ δηάηαμε πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ άληιεζε ηνπ θαπζίκνπ εηθνλίδεηαη ζην παξαθάησ ζρεδηάγξακκα Σν θύξην κέξνο ηεο απνηειείηαη από έλα ειαζηηθόο ζσιήλα γηα ηελ παξνρή πεπηεζκέλνπ αέξα, κέζα από ηνλ νπνίν πεξλά ν αγσγόο ηνπ θαπζίκνπ. Ο ζσιήλαο απηόο, ζην έλα άθξν δηαζέηεη κηα δηάηαμε κε δύν ζπεηξώκαηα, ηα νπνία ρξεζηκεύνπλ σο πώκαηα γηα ηα θηαιίδηα ηνπ δείγκαηνο πνπ αλαιύεηαη, θαη ζην κέζν ηεο δηάηαμεο πεξλά ν αγσγόο ηνπ θαπζίκνπ. ην άιιν άθξν βξίζθνληαη ην βύζκα ζύλδεζεο κε ηελ παξνρή ηνπ πεπηεζκέλνπ αέξα θαη ην βύζκα πνπ ζπλδέεη ηνλ αγσγό ηνπ θαπζίκνπ κε ην θάιπκκα ηνπ θίιηξνπ ηνπ θαπζίκνπ. 6

7 Δηθ: Γηάηαμε Άληιεζεο ηνπ Καπζίκνπ Γηα λα πξαγκαηνπνηεζεί ε κέηξεζε, κεηαγγίδεηαη από ην δνρείν δεηγκαηνιεςίαο ζην θηαιίδην πνπ ρξεζηκνπνηείηαη από ηνλ αλαιπηή πνζόηεηα θαπζίκνπ ηόζε, ώζηε ην θηαιίδην λα γεκίζεη κέρξη ηε κέζε. Αλάινγα κε ηελ πνζόηεηα ηνπ δείγκαηνο ρξεζηκνπνηείηαη ην κηθξό ή ην κεγάιν θηαιίδην. ηε ζπλέρεηα, πξνζαξκόδεηαη ην ζπείξσκα ηνπ ζσιήλα πίεζεο ζην θηαιίδην θαη ην δείγκα είλαη έηνηκν γηα ηε κέηξεζε. Αθνύ ν αλαιπηήο είλαη θαηάιιεια πξνζεξκαζκέλνο, ζηελ νζόλε εκθαλίδεηαη ην κελνύ επηινγώλ πνπ θαίλεηαη παξαθάησ: Δηθ.: Ζ νζόλε επηινγώλ ηνπ GS-1000 Πηέδνληαο ην πιήθηξν 1, μεθηλά έλαο απηόκαηνο θύθινο αλάιπζεο ν νπνίνο δηαξθεί πεξίπνπ 3min. Αξρηθά δεηείηαη από ην ρξήζηε ε αλακελόκελε ηηκή ηνπ δείθηε αληηθξνηηθόηεηαο, ε νπνία όκσο δελ είλαη απαξαίηεηε γηα ηνπο ππνινγηζκνύο ηνπ αλαιπηή. ηε ζπλέρεηα μεθηλά ε άληιεζε ηνπ θαπζίκνπ ε νπνία δηαξθεί πεξίπνπ 1min θαη αθνινπζεί ε δηαδηθαζία αλάιπζεο ε νπνία δηαξθεί πεξίπνπ. Με ηελ νινθιήξσζε ηεο αλάιπζεο ηα απνηειέζκαηα παξνπζηάδνληαη ζηελ νζόλε θαη θαηαγξάθνληαη πξνο επεμεξγαζία. 4. ΑΝΑΛΤΖ Δ ΑΝΑΛΤΣΖ ANTEK 9000NS ΑΡΥΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ - ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΣΟΤ ΟΡΓΑΝΟΤ Ζ αξρή ιεηηνπξγίαο ηνπ βαζίδεηαη ζηε ζπλνιηθή νμείδσζε ππό πςειή ζεξκνθξαζία ηνπ δείγκαηνο, όπσο απεηθνλίδεηαη ζηελ αληίδξαζε (1). Σν δείγκα εμαηκίδεηαη θαη εκπινπηίδεηαη κε νμπγόλν ζε ζεξκνθξαζία πνπ ππεξβαίλεη ηνπο 1000 o C. Σα πξντόληα ηεο νμείδσζεο πεξηιακβάλνπλ CO 2, H 2 O, NO, SO 2 θαη δηάθνξα άιια νμείδηα MO X. Ζ κεηαηξνπή ηνπ ρεκηθά δεζκεπκέλνπ αδώηνπ ζε νμείδην ηνπ αδώηνπ NO θαη ηνπ ζείνπ 7

8 ζε δηνμείδην ηνπ ζείνπ SO 2 είλαη πνζνηηθή. Σα αέξηα ηεο θαύζεο δηνρεηεύνληαη κέζσ κεκβξάλεο γηα παξαθξάηεζε όινπ ηνπ λεξνύ ζε κνλάδεο αλίρλεπζεο γηα πνζνηηθό πξνζδηνξηζκό. (1) R-N + R-S + O 2 CO 2 + H 2 O + NO + SO 2 + MO X ύκθσλα κε ηελ εμίζσζε (2) ην NO αληηδξά κε όδνλ (O 3 ), ην νπνίν παξάγεηαη από * ηνλ αλαιπηή, θαη παξάγεηαη NO 2 (αζηαζέο δηνμείδην ηνπ αδώηνπ). Σα κόξηα αζηαζώλ ελώζεσλ όηαλ κεηαβαίλνπλ ζε ζηαζεξόηεξεο κνξθέο εθπέκπνπλ θσηόληα, ηα νπνία αληρλεύνληαη ζε ζπγθεθξηκέλα κήθε θύκαηνο. Ζ εθπνκπή θσηνλίσλ είλαη ραξαθηεξηζηηθή γηα ην άδσην θαη αλάινγε κε ηελ πνζόηεηα ηνπ αδώηνπ ζην αξρηθό δείγκα. Αληρλεύεηαη κόλν ην ρεκηθά δεζκεπκέλν θαη όρη ην αηκνζθαηξηθό, δηαηνκηθό άδσην (Ν 2 ). (2) NO + O 3 NO 2 * + O 2 NO 2 + hv Σν SO 2 εθηίζεηαη ζε ππεξηώδε αθηηλνβνιία ζπγθεθξηκέλνπ κήθνπο θύκαηνο όπσο θαίλεηαη ζηελ εμίζσζε (3). Ζ αθηηλνβνιία απηή απνξξνθάηαη θαη πξνθαιεί ηελ κεηαθίλεζε κεξηθώλ ειεθηξόλησλ ζε πςειόηεξεο ελεξγεηαθέο ζηνηβάδεο. Όηαλ ηα ειεθηξόληα απηά επηζηξέθνπλ ζηελ αξρηθή ηνπο θαηάζηαζε απνβάιινπλ ελέξγεηα ππό ηελ κνξθή θσηνλίσλ, ηα νπνία αληρλεύνληαη ζε ζπγθεθξηκέλν κήθνο θύκαηνο. Ζ εθπνκπή θσηνλίσλ είλαη ραξαθηεξηζηηθή γηα ην ζείν θαη αλάινγε κε ηελ πνζόηεηα ηνπ ζείνπ ζην αξρηθό δείγκα. SO 2 + hv SO 2 + hv Αλαιύνληαο πξόηππα δείγκαηα ζε πεξηεθηηθόηεηα αδώηνπ θαη ζείνπ ν αλαιπηήο ANTEK 9000NS θαηαζθεπάδεη θακπύιε βαζκνλόκεζεο κέζσ ηεο νπνίαο ππνινγίδεη ηηο ζπγθεληξώζεηο ζείνπ θαη αδώηνπ ζε δείγκαηα άγλσζησλ ζπγθεληξώζεσλ. Δηθ: ANTEK 9000NS Δηθ: AutoSampler 8

9 Κύξηεο Αλαιύζεηο γηα ηνλ Πνηνηηθό Έιεγρν Πεηξειαίωλ ηα είδε πεηξειαίνπ πνπ δηαθηλνύληαη ζηελ ειιεληθή αγνξά πξαγκαηνπνηνύληαη νη παξαθάησ αλαιύζεηο 1. έιεγρνο γηα παξνπζία EUROMARKER* 2. πνζνηηθόο πξνζδηνξηζκόο ζπγθέληξσζεο ζείνπ (S) ζε αλαιπηή ANTEK 9000 Series Nitrogen/Sulfur Analyzer *εθηόο πεηξειαίνπ ζέξκαλζεο 1. ΑΝΗΥΝΔΤΖ EUROMARKER Δ ΓΔΗΓΜΑΣΑ ΠΔΣΡΔΛΑΗΟΤ Α. ΚΟΠΟ θνπόο ηεο κεζόδνπ είλαη ε εμέηαζε δεηγκάησλ πεηξειαίνπ θίλεζεο σο πξνο ηελ επηκόιπλζε ηνπο κε πεηξέιαην ζέξκαλζεο κέζσ αλίρλεπζεο EUROMARKER ζε απηά. Β. ΤΚΔΤΔ Σα όξγαλα πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηελ πνηνηηθή αλίρλεπζε EUROMARKER ζηα εμεηαδόκελα είδε είλαη ηα εμήο: Ογθνκεηξηθόο θύιηλδξνο ησλ 100 ml Γ. ΑΝΣΗΓΡΑΣΖΡΗΑ Γηάιπκα HCl 10% v/v Γ. ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΑΝΑΛΤΣΗΚΑ ηνλ νγθνκεηξηθό θύιηλδξν θέξνληαη 50 ml ηνπ εμεηαδόκελνπ δείγκαηνο. ηε ζπλέρεηα πξνζηίζεληαη αθξηβώο 5 ml δηαιύκαηνο HCl 10% v/v. Σν κίγκα αλαθηλείηαη έληνλα γηα 1 έσο 2 ιεπηά θαη ζηελ ζπλέρεηα αθήλεηαη ζε εξεκία ώζηε λα δηαρσξηζηνύλ νη ζηνηβάδεο. Ζ εκθάληζε θόθθηλν ρξώκαηνο ζηελ θαηώηεξε πδαηηθή ζηνηβάδα ζεκαίλεη παξνπζία EUROMARKER. Δηθ: Αξηζηεξά αξλεηηθό SPOT TEST Γεμηά ζεηηθό SPOT TEST 2. ΑΝΑΛΤΖ Δ ΑΝΑΛΤΣΖ ANTEK 9000NS Όπσο αλαθέξεηαη παξαπάλσ. 9

10 Πξνδηαγξαθέο πγξώλ θαπζίκωλ ΠΡΟΓΙΑΓΡΑΦΔ Βελδίλε Ακόιπβδε LRP Ππθλόηεηα ζηνπο 15 βαζκνύο Κειζίνπ, kg/m Αξηζκόο Οθηαλίνπ RON, ειαρ. 96 Αξηζκόο Οθηαλίνπ ΜΟΝ, ειαρ. 85 Θείν, κεγ. Mg/kg 150 Μόιπβδνο, κεγ.g/l 0,005 Γηάβξσζε ράιθηλνπ ειάζκαηνο Κιάζε 1 Αληνρή ζηελ νμείδσζε, ειαρ.,λεπηά 360 Απόζηαγκα ζηνπο 150 βαζκνύο Κειζίνπ, % λ/λ Διάρ. 75 Σειηθό ζεκείν απόζηαμεο, βαζκνί Κειζίνπ Μέγ. 210 Υξώκα Πξάζηλν Πεξηεθηηθόηεηα ζε νμπγόλν,κεγ.% m/m 2,7 Οιεθίλεο, κεγ. % λ/λ 18,0 Αξσκαηηθέο ελώζεηο, κεγ. % λ/λ 42,0 Βελδόιην, κεγ. % λ/λ 1,0 Αηζέξεο κε πέληε ή πεξηζζόηεξα άηνκα άλζξαθα αλα κόξην κεγ. 15 % λ/λ Μεζαλόιε κεγ. % λ/λ 3 Αηζαλόιε κεγ. % λ/λ 5 Πεξηεθηηθόηεηα εηδηθνύ πξνζζέηνπ ζε θάιην, mg/kg ΠΡΟΓΙΑΓΡΑΦΔ Ακόιπβδε 95 RON Ππθλόηεηα ζηνπο 15 βαζκνύο Κειζίνπ, kg/m Αξηζκόο Οθηαλίνπ RON, ειαρ. 95 Αξηζκόο Οθηαλίνπ ΜΟΝ, ειαρ. 85 Θείν, κεγ. Mg/kg 150 Μόιπβδνο, κεγ.g/l 0,005 Γηάβξσζε ράιθηλνπ ειάζκαηνο Κιάζε 1 Αληνρή ζηελ νμείδσζε, ειαρ.,λεπηά 360 Απόζηαγκα ζηνπο 150 βαζκνύο Κειζίνπ, % λ/λ Διάρ. 75 Σειηθό ζεκείν απόζηαμεο, βαζκνί Κειζίνπ Μέγ. 210 Υξώκα Φπζηθό Πεξηεθηηθόηεηα ζε νμπγόλν,κεγ.% m/m 2,7 Οιεθίλεο, κεγ. % λ/λ 18,0 Αξσκαηηθέο ελώζεηο, κεγ. % λ/λ 42,0 Βελδόιην, κεγ. % λ/λ 1,0 Αηζέξεο κε πέληε ή πεξηζζόηεξα άηνκα άλζξαθα αλα κόξην 15 κεγ. % λ/λ Μεζαλόιε κεγ. % λ/λ 3 Αηζαλόιε κεγ. % λ/λ 5 Πεξηεθηηθόηεηα εηδηθνύ πξνζζέηνπ ζε θάιην, mg/kg - 10

11 ΠΡΟΓΙΑΓΡΑΦΔ Ακόιπβδε 100 RON Ππθλόηεηα ζηνπο 15 βαζκνύο Κειζίνπ, kg/m Αξηζκόο Οθηαλίνπ RON, ειαρ. 100 Αξηζκόο Οθηαλίνπ ΜΟΝ, ειαρ. 86 Θείν, κεγ. Mg/kg 150 Μόιπβδνο, κεγ.g/l 0,005 Γηάβξσζε ράιθηλνπ ειάζκαηνο Κιάζε 1 Αληνρή ζηελ νμείδσζε, ειαρ.,λεπηά 360 Απόζηαγκα ζηνπο 150 βαζκνύο Κειζίνπ, % λ/λ Διάρ. 75 Σειηθό ζεκείν απόζηαμεο, βαζκνί Κειζίνπ Μέγ. 210 Υξώκα Φπζηθό Πεξηεθηηθόηεηα ζε νμπγόλν,κεγ.% m/m 2,7 Οιεθίλεο, κεγ. % λ/λ 18,0 Αξσκαηηθέο ελώζεηο, κεγ. % λ/λ 42,0 Βελδόιην, κεγ. % λ/λ 1,0 Αηζέξεο κε πέληε ή πεξηζζόηεξα άηνκα άλζξαθα αλα κόξην κεγ. 15 % λ/λ Μεζαλόιε κεγ. % λ/λ 3 Αηζαλόιε κεγ. % λ/λ 5 Πεξηεθηηθόηεηα εηδηθνύ πξνζζέηνπ ζε θάιην, mg/kg - ΠΡΟΓΙΑΓΡΑΦΔ Πεηξέιαην Κίλεζεο Ππθλόηεηα ζηνπο 15 βαζκνύο Κειζίνπ, kg/m Θείν, mg/kg, κεγ. 10 εκείν αλάθιεμεο, βαζκνί Κειζίνπ, ειαρ. 55 Νεξό, mg/kg, κεγ. 200 Νεξό θαη ππόζηεκα % λ/λ, κεγ. - Αλζξαθνύρν ππόιεηκκα,% m/m,κεγ. (ζε ππόιεηκκα απόζηαμεο 10%) 0,3 Σέθξα, % m/m,κεγ. 0,01 Γηάβξσζε ράιθηλνπ ειάζκαηνο Κιάζε 1 Αληνρή ζηελ νμείδσζε,g/m3,κεγ. 25 Υξώκα Φπζηθό ΠΡΟΓΙΑΓΡΑΦΔ Πεηξέιαην Θέξκαλζεο Ππθλόηεηα ζηνπο 15 βαζκνύο Κειζίνπ, kg/m Θείν, mg/kg, κεγ (0,1% m/m) εκείν αλάθιεμεο, βαζκνί Κειζίνπ, ειαρ. 55 Νεξό, mg/kg, κεγ. - Νεξό θαη ππόζηεκα % λ/λ, κεγ. 0,1 Αλζξαθνύρν ππόιεηκκα,% m/m,κεγ. (ζε ππόιεηκκα απόζηαμεο 10%) 0,30 Σέθξα, % m/m,κεγ. 0,02 Γηάβξσζε ράιθηλνπ ειάζκαηνο Κιάζε 3 Αληνρή ζηελ νμείδσζε,g/m3,κεγ. Υξώκα Κόθθηλν ASTM n

12 ΔΡΓΑΣΗΡΙΑΚΗ ΑΚΗΗ θνπόο ηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο είλαη ν πνηνηηθόο έιεγρνο βελδηλώλ LRP,SUPER UNLEADED 100 RON θαη UNLEADED 95 RON κε ζηόρν ηελ εθπαίδεπζε ησλ θνηηεηώλ. πγθεθξηκέλα λνζεπκέλα θαη θαλνληθά θαύζηκα αλαιύνληαη κε ηηο παξαπάλσ δηεξγαζίεο θαη νη θνηηεηέο θαινύληαη λα αλαγλσξίζνπλ ηηο δηαθνξέο ζηηο πξνδηαγξαθέο θαη ηηο επηπηώζεηο ηνπο ζηνλ θηλεηήξα θαη ην πεξηβάιινλ, θαζώο θαη ηηο νηθνλνκηθέο ζπλέπεηεο. ΔΡΩΣΗΔΙ: 1. Ση θαιείηαη ηρλεζέηεο θαη γηαηί ρξεηάδεηαη ε ηρλεζέηεζε; 2. Ση είδε λνζείαο γλσξίδεηε; 3. Πνίνη είλαη νη ιόγνη πνπ γίλεηαη λνζεία θαη κε πνηνπο ηξόπνπο κπνξεί λα κεηξηαζηεί; 4. πγθξίλεηε ηηο ηηκέο ησλ απνηειεζκάησλ ησλ αλαιύζεσλ κε ηηο ηηκέο ησλ πξνδηαγξαθώλ ησλ θαπζίκσλ θαη αλαθεξζείηε ζε ηπρόλ απνθιίζεηο. 5. Αλαθεξζείηε ζηηο επηπηώζεηο ησλ απνθιίζεσλ απηώλ ζε: Α. Κηλεηήξα Β. Πεξηβάιινλ Γ. Οηθνλνκία 12