ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Παγκόσμια αγορά πετρελαιοειδών και οι εξαγωγικές δραστηριότητες των ελληνικών πετρελαϊκών επιχειρήσεων στην ευρωπαϊκή αγορά ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Της ΜΑΡΙΑ ΝΙΝΑ ΑΝΥΦΑΝΤΗ Επιβλέπων : Δρ. Σίσκος Ευάγγελος Καθηγητής Καστοριά Νοέμβριος 2009

2 Η παρούσα σελίδα σκοπίμως παραμένει λευκή

3 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Παγκόσμια αγορά πετρελαιοειδών και οι εξαγωγικές δραστηριότητες των ελληνικών πετρελαϊκών επιχειρήσεων στην ευρωπαϊκή αγορά ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Της ΜΑΡΙΑ ΝΙΝΑ ΑΝΥΦΑΝΤΗ Επιβλέπων : Δρ. Σίσκος Ευάγγελος Καθηγητής Εγκρίθηκε από την τριμελή εξεταστική επιτροπή την 2 η Νοεμβρίου Ον/μο Μέλος Ε.Π Ιδίοτητα Μέλους Ε.Π... Ον/μο Μέλος Ε.Π Ιδίοτητα Μέλους Ε.Π... Ον/μο Μέλος Ε.Π Ιδίοτητα Μέλους Ε.Π Καστοριά Νοέμβριος 2009

4 Copyright 2003 Μαρία- Νίνα Ανυφαντή Απαγορεύεται η αντιγραφή, αποθήκευση και διανομή της παρούσας εργασίας, εξ ολοκλήρου ή τμήματος αυτής, για εμπορικό σκοπό. Επιτρέπεται η ανατύπωση, αποθήκευση και διανομή για σκοπό μη κερδοσκοπικό, εκπαιδευτικής ή ερευνητικής φύσης, υπό την προϋπόθεση να αναφέρεται η πηγή προέλευσης και να διατηρείται το παρόν μήνυμα Οι απόψεις και τα συμπεράσματα που περιέχονται σε αυτό το έγγραφο εκφράζουν αποκλειστικά τον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν τις επίσημες θέσεις του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας

5 1 Περίληψη Η αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση από τη μια και οι ανησυχίες ως προς την προσφορά του στο μέλλον ώθησαν τις τιμές του πετρελαίου από το 2003 σε πολύ μεγάλα ύψη. Έτσι η τιμή διαμορφώθηκε στα $147 τον Ιούνιο του 2008, ενώ ακολούθησε μια πτωτική πορεία ως τα $34 που έφτασε τον Μάρτιο του Σήμερα έχει επανακάμψει και κινείται στα $60-$70. Το ιεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει ότι, επειδή οι παραγωγικές δυνατότητες προς το παρόν είναι περιορισμένες και η προσφορά, σε σχέση με τη ζήτηση, βρίσκεται σε μεγάλη στενότητα, οι τιμές μεσοπρόθεσμος θα διατηρηθούν κοντά στα τρέχοντα επίπεδα. Στη πενταετία οι εισαγωγές καυσίμων στη χώρα μας αποτελούσαν πολύ σημαντικό ποσοστό των συνολικών εισαγωγών που έφτασε σε 18,5% στο Ταυτοχρόνως, οι εξαγωγές καυσίμων αποτελούσαν σημαντικό ποσοστό των συνολικών εξαγωγών που το 2005 είχε φτάσει σε 9,5%. Συνήθως, ιδίως σε περίοδο μεγάλων ανατιμήσεων ή κρίσεων, η έμφαση δίδεται στις εισαγωγές, λόγω της μεγάλης εξάρτησης της χώρας από το εισαγόμενο πετρέλαιο. Και είναι φυσικό. Οι εξαγωγές απωθούνται στη γωνία, αν και αποτελούν σε αξία σχεδόν το 1/5 της αξίας των αντίστοιχων εισαγωγών. Αν όμως αφαιρεθεί η αξία των εξαγωγών των προϊόντων πετρελαίου η επιβάρυνση στο ΑΕΠ περιορίζεται σε 3,3%. Οι εξαγωγές πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου την πενταετία κυμαίνονται από 26% του συνόλου των εισαγωγών στο 2001 ως 18% στο 2005 και είναι ιδιαίτερα επωφελείς, όχι μόνο γιατί καλύπτουν σημαντικό ποσοστό των εισαγωγών, ανακουφίζοντας το ιδιαίτερα επιβαρυμένο ισοζύγιο. εν είναι όμως μόνον αυτό. Καθώς οι εξαγωγές αποτελούνται μόνον από επεξεργασμένα προϊόντα, υπάρχει προστιθέμενη αξία στη χώρα μας, με ότι αυτό συνεπάγεται. Στα πλαίσια της παρούσας διπλωματικής εξετάζουμε 2 βασικά σημεία: α) το πώς διαμορφώνεται η παγκόσμια αγορά πετρελαιοειδών, κάνοντας ειδική αναφορά και στην ευρωπαϊκή αγορά. β) το πώς εξελίσσονται οι εξαγωγές της χώρας τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

6 2 Περιεχόμενα σελ. ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Παγκόσμια Αγορά Πετρελαιοειδών ιεθνείς Αγορές & Μεταβλητές Πληθυσμιακές και Οικονομικές Τάσεις Παγκόσμια Παραγωγή Παγκόσμια Αποθέματα Πετρελαίου Κατανάλωση Πετρελαιοειδών Κατανάλωση Καυσίμων κατά Γεωγραφική 11 Περιφέρεια και Τύπο Καυσίμου 1.5 Προγνώσεις για την παγκόσμια κατανάλωση 14 ενέργειας πετρελαίου 1.6 Παραγωγή ιυλιστηρίων, υναμικότητα ιύλισης 18 και Υπερβάλλουσα υναμικότητα σε Παγκόσμιο Επίπεδο 1.7 ιακυμάνσεις Τιμών και Παραγωγή Πετρελαίου 22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Ευρωπαϊκή Αγορά Πετρελαιοειδών Παραγωγή και Κατανάλωση Πρωτογενούς 25 Ενέργειας 2.2 Ενεργειακή Εξάρτηση από Εισαγωγές (ΕΕ-15) Παραγωγή Πετρελαίου στην Ε.Ε Τελική Ενέργεια ιύλιση Επιπτώσεις στη βιομηχανία διύλισης από την 32 εφαρμογή περιβαλλοντικών μέτρων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Εξαγωγικές ραστηριότητες Εισαγωγές Εξαγωγές Ελλάδος Ελληνικές Εξαγωγικές Επιχειρήσεις Ελληνικά Πετρέλαια ΕΛ.ΠΕ. 40

7 AVIN OIL Jet-oil ΜΑΜΙ ΑΚΗΣ ΕΛΙΝΟΙΛ 46 Συμπεράσματα 48 Βιβλιογραφία 50 Λίστα Πινάκων 53 Λίστα ιαγραμμάτων 53 Παραρτήματα 54

8 4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Παρ όλες τις υποθέσεις και τις εκτιμήσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια των κρίσεων του πετρελαίου ( και ) και της κατακόρυφης αύξησης της τιμής του, ότι δηλαδή το πετρέλαιο θα γίνει μια μορφή ενέργειας του παρελθόντος, το πετρέλαιο εξακολουθεί να είναι και σήμερα η κυρίαρχη μορφή ενέργειας τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η βιομηχανία του πετρελαίου περιλαμβάνει πολλές φάσεις που κατατάσσονται σε 3 κατηγορίες: α) Στις πριν από την παραγωγή αργού πετρελαίου (Upstream) φάσεις που είναι η έρευνα (Exploration) για τον εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου, οι παραγωγικές γεωτρήσεις και η παραγωγή του αργού πετρελαίου. Β) Στις μετά την παραγωγή (Downstream) φάσεις που είναι η διύλιση (Refining) του αργού πετρελαίου και η παραγωγή τελικών προϊόντων ορισμένων προδιαγραφών καθώς και η εμπορία (Marketing) των προϊόντων που προκύπτουν από το αργό πετρέλαιο. Γ) Στις λοιπές βοηθητικές φάσεις που είναι η διακίνηση του αργού πετρελαίου με δεξαμενόπλοια (Marine) και πετρελαιαγωγούς (Pipelines) και η διακίνηση (Distribution) των πετρελαιοειδών με τα παραπάνω μέσα αλλά και με φορτηγίδες ή με βυτιοφόρα οχήματα (Tank Cars ή Tank Trucks). Στην επισκόπηση που ακολουθεί παρουσιάζονται πλευρές των παραπάνω δραστηριοτήτων της βιομηχανίας πετρελαίου, στο διεθνή και ευρωπαϊκό. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους καταναλωτές ενέργειας στον κόσμο, καθώς της αντιστοιχεί, το 30% περίπου της πρωτογενούς ενεργειακής κατανάλωσης των χωρών του ΟΟΣΑ (1407 Mtoe, 1997) και το 15% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας(european Commission: 1999). Η αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση από τη μια και οι ανησυχίες ως προς την προσφορά του στο μέλλον ώθησαν τις τιμές του πετρελαίου από το 2003 σε πολύ μεγάλα ύψη. Το ιεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει ότι, επειδή οι παραγωγικές δυνατότητες προς το παρόν είναι περιορισμένες και η προσφορά, σε σχέση με τη ζήτηση, βρίσκεται σε μεγάλη στενότητα, οι τιμές μεσοπρόθεσμος θα διατηρηθούν κοντά στα τρέχοντα επίπεδα.

9 5 Στη νέα πενταετία οι εισαγωγές καυσίμων στη χώρα μας αποτελούσαν πολύ σημαντικό ποσοστό των συνολικών εισαγωγών που έφτασε σε 18,5% στο Ταυτοχρόνως, οι εξαγωγές καυσίμων αποτελούσαν σημαντικό ποσοστό των συνολικών εξαγωγών που το 2005 είχε φτάσει σε 9,5%. Κατά το έτος 2005, στις εισαγωγές καυσίμων σε αξία το πετρέλαιο και τα προϊόντα του συμμετείχαν με ποσοστό 92% και οι εισαγωγές φυσικού αερίου κατά 6%. Η έρευνα για το εξωτερικό εμπόριο στο ζωτικό αυτό τομέα θα περιοριστεί στο πετρέλαιο και τα προϊόντα του. Υπάρχει γι αυτό και ένας πρόσθετος λόγος. Η οικονομία μας είναι «πετρελαιοκίνητη». Κατά την περίοδο μόνο η αύξηση του λογαριασμού των εισαγωγών πετρελαίου ήταν, κατά τους υπολογισμούς του ιεθνούς Νομισματικού Ταμείου, πάνω από 1% για τις ΗΠΑ, τις άλλες ανεπτυγμένες χώρες και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες, και σχεδόν 4% για την Κίνα. Για τη χώρα μας, το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 2%. Σε τρέχουσες τιμές, η αξία των εισαγωγών πετρελαίου από 2,9% του ΑΕΠ στο 2002 είχε ανέβει σε 4% στο Συνήθως, ιδίως σε περίοδο μεγάλων ανατιμήσεων ή κρίσεων, η έμφαση δίδεται στις εισαγωγές, λόγω της μεγάλης εξάρτησης της χώρας από το εισαγόμενο πετρέλαιο. Και είναι φυσικό. Οι εξαγωγές απωθούνται στη γωνία, αν και αποτελούν σε αξία σχεδόν το 1/5 της αξίας των αντίστοιχων εισαγωγών. Αν όμως αφαιρεθεί η αξία των εξαγωγών των προϊόντων πετρελαίου η επιβάρυνση στο ΑΕΠ περιορίζεται σε 3,3%. Οι εξαγωγές πετρελαίου στην τελευταία πενταετία κυμαίνονται από 26% του συνόλου των εισαγωγών στο 2001 ως 18% στο 2005 και είναι ιδιαίτερα επωφελείς, όχι μόνο γιατί καλύπτουν σημαντικό ποσοστό των εισαγωγών, ανακουφίζοντας το ιδιαίτερα επιβαρυμένο ισοζύγιο. Αρκεί να αναφερθεί ότι για κάθε 10 δολάρια εισαγωγής η επιβάρυνση μειώνεται κατά 2 δολάρια πάνω-κάτω λόγω των εξαγωγών. εν είναι όμως μόνον αυτό. Καθώς οι εξαγωγές αποτελούνται μόνον από επεξεργασμένα προϊόντα, υπάρχει προστιθέμενη αξία στη χώρα μας, με ότι αυτό συνεπάγεται.

10 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΓΟΡΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙ ΩΝ. 1.1 ΙΕΘΝΕΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ Ο τομέας ενέργειας και ειδικότερα ο κλάδος πετρελαίου, λειτουργεί σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον το οποίο και καθορίζει σε σημαντικό βαθμό τις σχετικές εξελίξεις τόσο σε περιφερειακό επίπεδο (ΕΕ) όσο και σε επίπεδο χώρας (Ελλάδα). Οι παράγοντες κατά συνέπεια, που επηρεάζουν τις τάσεις στον παγκόσμιο πετρελαϊκό κλάδο (παγκόσμια πληθυσμιακή και οικονομική ανάπτυξη καθώς και οι περιβαλλοντικές εξελίξεις) παρουσιάζονται στην αρχή της επισκόπησης και ακολουθεί η παρουσίαση των εξελίξεων στο τομέα της παραγωγής, κατανάλωσης και διύλισης του πετρελαίου, καθώς και η παρουσίαση ορισμένων πλευρών της αναδιάρθρωσης του κλάδου ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ Ι. Παγκόσμιες πληθυσμιακές τάσεις Ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να αυξηθεί κατά την περίοδο κατά 2,5 δις άτομα ή κατά 50%. Μείωση των ετήσιων ρυθμών αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού αναμένεται να σημειωθεί μετά τα επόμενα 25 χρόνια. Το μεγαλύτερο μέρος της πληθυσμιακής αύξησης (περίπου 90%) θα παρουσιαστεί στις αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ ο πληθυσμός των χωρών του ΟΟΣΑ αναμένεται να παραμείνει σχεδόν σταθερός. Η συμμετοχή της Ε.Ε. στον παγκόσμιο πληθυσμό υπολογίζεται να μειωθεί από 6,9% το 1990 σε 4,8% το 2020 και 4,2% το ΙΙ. Παγκόσμια οικονομική κατάσταση Σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η παγκόσμια οικονομία αναμένετε να σημειώσει αύξηση πάνω από 3% για όλη την περίοδο μελέτης (με όρους αγοραστικής δύναμης). Μετά το 2003 υπήρξε ανάκαμψη σε σχέση με την οικονομική κρίση που έπληξε μερικές αναδυόμενες ασιατικές οικονομίες (Φλεβάρης 1997), τη Ρωσία (Αύγουστος 1998) και τη Βραζιλία (Φλεβάρης 1999). Η παγκόσμια οικονομία προβλέπετε να αυξηθεί κατά 3,6% την περίοδο , από 2,5% τη δεκαετία του 90, για να παρουσιάσει την επόμενη περίοδο μικρή κάμψη, προσεγγίζοντας το 3,4%.

11 7 Ωστόσο, αρκετά από τα νούμερα αυτά αναμένεται να αναθεωρηθούν, με βάση την οικονομική κρίση που έχει ξεσπάσει από τις αρχές του Πίνακας 1.1. Παγκόσμιες Πληθυσμιακές Τάσεις (ετήσιοι ρυθμοί(%) και μερίδια (%)) / / / World 5,249 7,027 7, % 1.2% 1.4% 100% 100% 100 % OECDcountries % 0.3% 0.5% 16.4% 13.7% 12.6 % Of which EU % 0.03% 0.18% 6.9% 5.5% 4.9% Developing countries 3,979 5,603 6, % 1.4% 1.6% 75.8% 79.7% 81.2 % FSU & CEEC % 0.5% 0.6% 7.8% 6.6% 6.2% Πηγή : European Commission(1999), ENERGY IN EUROPE, ECONOMIC FOUNDATIONS FOR ENERGY POLICY, special issue December 1999, DIRECTORATE General for Energy, σελ. 43. Πίνακας 1.2. Προβλέψεις Οικονομικής Ανάπτυξης κατά Γεωγραφική Περιοχή ( ) (%) 1990/ / /2020 North America Western Europe OECD Pacific Countries Former Soviet Union Central & South America Emerging Asia World Πηγή: European Commission (1999), ENERGY IN EUROPE, ECONOMIC FOUNDATIONS FOR ENERGY POLICY, special issue December 1999, DIRECTORATE General for Energy.

12 8 Σύμφωνα με την έκθεση του ιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος (Προβόπουλο Γ.), για το 2008, ο ρυθμός ανόδου του παγκόσμιου ΑΕΠ υπό χώρισε σημαντικά το 2008 και διαμορφώθηκε στο 3,2%, από 5,2% το Στις προηγμένες οικονομίες ο ρυθμός ανόδου του ΑΕΠ επιβραδύνθηκε απότομα το 2008 (στο 0,8% από 2,7% το 2007), ενώ στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, αν και επίσης υποχώρησε, παρέμεινε σχετικά υψηλός (6,1% από 8,3% το 2007). Από τις αναδυόμενες οικονομίες, εκείνες της Κίνας, της Ινδίας, της Ρωσίας και της Βραζιλίας, οι οποίες παράγουν το 1/5 του παγκόσμιου προϊόντος, σημείωσαν επιβράδυνση, αλλά συνέχισαν να στηρίζουν την παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα, καθώς οι ρυθμοί αύξησης του ΑΕΠ τους το 2008 ήταν μεταξύ 5,1% και 9,0%. Οι προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας για το 2009 είναι γενικά δυσμενείς, ενώ υψηλός βαθμός αβεβαιότητας περιβάλλει όλες τις προβλέψεις. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις του ΝΤ ( ), το παγκόσμιο ΑΕΠ θα εμφανίσει μείωση κατά 0.5% έως 1,0% το 2009,5 η οποία θα είναι η πρώτη μείωση από τη δεκαετία του Το ΝΤ προβλέπει επίσης βαθμιαία ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας το 2010 (ετήσιο ρυθμό ανόδου του παγκόσμιου ΑΕΠ 1,5% έως 2,5% σε μέσα επίπεδα και 2% έως 3% το τελευταίο τρίμηνο του 2010), αλλά υπό ορισμένες προϋποθέσεις, όπως είναι η εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα και τη βελτίωση των πιστωτικών συνθηκών, η αξιόλογη δημοσιονομική ώθηση, η έναρξη της ανάκαμψης στην αγορά ακινήτων των ΗΠΑ και η διατήρηση των τιμών του πετρελαίου και άλλων βασικών εμπορευμάτων σε χαμηλά επίπεδα.( ιεθνές Νομισματικό Ταμείο:2009) 1.2 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Η παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου παρουσίασε συνολικά αύξηση την περίοδο , με εξαίρεση το έτος 2006 προς Το τελευταίο αυτό έτος, η παραγωγή ανέρχονταν σε χιλιάδες βαρέλια την ημέρα b/d (ή 3452,2 Mtoe), ήταν δηλαδή αυξημένη κατά (b/d) σε σχέση με το 1997, έτος κατά το οποίο η παραγωγή ανέρχονταν σε (ή 3096,3 Mtoe). Ωστόσο σε σχέση με το προηγούμενο έτος (2006) η παραγωγή είχε σημειώσει κάμψη.

13 9 Σε σχέση με την ποσότητα παραγωγής κάθε γεωγραφικής περιφέρειας, ως προς τη συνολική παραγωγή, παρουσιάζονται συνοπτικά η εξής μεταβολές το 2007, σε σχέση με το Η ποσοστιαία συμμετοχή περιφερειών στη συνολική παραγωγή πετρελαίου, όπως της Β. Αμερικής μειώνεται το 2007 στο 16,5% από 21,9% που ήταν το Το ίδιο συμβαίνει και με τις χώρες της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής. Αντίθετα οι χώρες της Μέσης Ανατολής, της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και Ευρώπης, και της Αφρικής αυξάνουν τη συμμετοχή τους το 2007, στη συνολική παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου, φτάνοντας το 30,8%, 22,0% και 12,5% αντίστοιχα. 1.3 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ. Τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου υπολογίζονται σε 981,4 με 1.016,8 δισεκατομμύρια βαρέλια (International Energy Annual 1999, February 2001). Σύμφωνα με παλιότερες εκτιμήσεις (1998) που παρουσιάζονται στην ιστοσελίδα του ΑΡΙ (American Petroleum Institute), τα αποθέματα αυτά θα μπορούσαν να καλύψουν τις παγκόσμιες ανάγκες εφοδιασμού σε πετρέλαιο, για 45 περίπου χρόνια με σταθερή την κατανάλωση πετρελαίου στα σημερινά επίπεδα. Παίρνοντας υπόψη τις πιθανές μελλοντικές ανακαλύψεις νέων πετρελαϊκών κοιτασμάτων, η υπηρεσία των ΗΠΑ U.S. Geological Survey (USGS), υπολογίζει, ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, περίπου 1,4 με 2,1 τρισεκατομμύρια βαρέλια, απομένουν να παραχθούν ακόμα. Αυτή η ποσότητα πετρελαίου θα μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες κατανάλωσης, με βάση τα σημερινά επίπεδα, για 63 έως 95 έτη. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει μια πιθανότητα 95% τα εναπομείναντα αποθέματα πετρελαίου, να διαρκέσουν 63 ακόμα χρόνια και μια άλλη περίπτωση, πιθανή κατά 5%, τα αποθέματα αυτά να διαρκέσουν 95 χρόνια, με βάση τα σημερινά επίπεδα κατανάλωσης. 1.4 ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙ ΩΝ. Το πετρέλαιο εξακολουθεί να παραμένει κύρια πηγή ενέργειας, καθώς σε παγκόσμιο επίπεδο αποτελεί το 40,6% της πρωτογενούς ενεργειακής κατανάλωσης και ακολουθούν οι κατανάλωση άνθρακα και φυσικού αερίου με 25%

14 10 και 24,2% αντίστοιχα. Τέλος η πυρηνική ενέργεια αποτελεί το 7,6% της πρωτογενούς ενεργειακής κατανάλωσης και η υδροηλεκτρική το 2,7%. Πίνακας 1.3. Παγκόσμια Kατανάλωση Πρωτογενούς Ενέργειας(κατά τύπο καυσίμου) Πετρέλ αιο Φυσικό Αέριο Άνθρακας Πυρηνική Ενέργεια Υδροηλεκτρική Σύνολο Εκ. Τόνοι 3462,4 2063,9 2129,5 650,8 226,8 8533,6 ισοδύναμου πετρελαίου Σε % 40,6 24,2 25,0 7,6 2,7 100,0 Πηγή: BP Amoco (2008), Statistical Review of World Energy, June Η παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου έφτασε το 2007 τα χιλιάδες βαρέλια ημερησίως (b/d), παρουσιάζοντας αύξηση της τάξης του 1,1%, σε σχέση με το 2006, έτος κατά το οποίο η κατανάλωση πετρελαίου είχε φτάσει τα χιλιάδες bpd. Από το 1997 παρατηρούμε μια ανοδική πορεία, που ξεκινάει από τα χιλ. βαρέλια ημερησίως ως τα το 2007(15,8% αύξηση). Μια στασιμότητα παρατηρείται μόνο στη περίοδο λόγω της οικονομικής κρίσης της περιόδου, σε όλες τις γεωγραφικές περιφέρειες. Το 2007 την μεγαλύτερη αύξηση παρουσιάζουν οι χώρες της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής(5%), Αφρικής(4,6%), Μέσης Ανατολής (4,4%) της Ασίας και του Ειρηνικού (2,0%), των Βόρειας Αμερικής(0,4%) ενώ πτώση παρουσιάζει η Ευρώπη και η Ευρασία (περιλαμβάνει αρκετές από τις χώρες της πρώην ΕΣΣ ) (-2,0%). Συνολικά, κατά την τελευταία δεκαετία , στις χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού αυξάνεται με μεγάλους ρυθμούς η κατανάλωσης πετρελαίου (αύξηση της τάξης του 27,22% το 2007 σε σχέση με το 1997), με αποτέλεσμα οι χώρες αυτές να συμμετέχουν το 2007 στην παγκόσμια κατανάλωση κατά 30%, από 27% το 1997, καταλαμβάνοντας τη πρώτη θέση πίσω από τις χώρες της Β. Αμερικής, από τη πρώτη θέση που κατείχαν το 1997(με 30%). Αύξηση της συμμετοχής παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου το 2007 σε σχέση με το 1997 παρουσιάζουν επίσης, και οι χώρες τις Κεντρικής και Νότιας Αμερικής, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής.

15 11 Αντίθετα μεγάλη πτώση στην κατανάλωση πετρελαίου σημείωσαν οι χώρες της Ευρώπης και Ευρασίας Κατανάλωση Kαυσίμων κατά Γεωγραφική Περιφέρεια και Τύπο Καυσίμου Σε παγκόσμιο επίπεδο, παρουσιάζονται συνοπτικά οι εξής μεταβολές κατά τη περίοδο : Από τους χιλ βαρέλια που καταναλώθηκαν κατά το έτος 2007, το 31,2% ήταν βενζίνες, το 36,2% μεσαία αποστάγματα, το 11,4% μαζούτ, ενώ τα υπόλοιπα είδη καυσίμων, τα «λοιπά καύσιμα», αποτελούσαν το 21,1%. Σε σχέση με το 1997 παρατηρείτε λοιπόν μείωση της συμμετοχής του μαζούτ στο σύνολο της κατανάλωσης όλων των τύπων καυσίμων κατά 11,7% το 2007, ενώ αντίθετα, η χρήση των μεσαίων αποσταγμάτων αυξάνεται κατά 21,5%, των βενζινών κατά 16,7% και των λοιπών/άλλων καυσίμων κατά 25,5%. Κατά γεωγραφική περιοχή και ομάδες κρατών τη μεγαλύτερη αύξηση στην κατανάλωση όλων των τύπων καυσίμων, για το διάστημα , παρουσίασαν οι χώρες της Μέσης Ανατολής Ασίας με 40,2%, της Ασίας και του Ειρηνικού με 26,8%, της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής με 14,7%. Μικρότερη αύξηση παρουσίασαν οι χώρες της Βόρειας Αμερικής με 12,3%, η Ευρώπη με 2,1% και οι πρώην χώρες της ΕΣΣ με 0,8%. Αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι η μεγάλη αύξηση για την Κίνα, με 88%, για τις ΗΠΑ,με 11,5%, και η μείωση για την Ιαπωνία, με -12,3%. Όσον αφορά κάθε κατηγορία πετρελαιοειδών τα αποτελέσματα είναι τα εξής: 1.Μαζούτ-Fuel Oil Συνολικά η κατανάλωση μαζούτ σε όλες τις γεωγραφικές περιοχές (εκτός χωρών της πρώην ΕΣΣ ) ήταν της τάξης των χιλ βαρέλια, μειωμένη κατά -11,7% σε σχέση με το 1997( χιλ βαρέλια), ενώ ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής της κατανάλωσης ήταν για όλη τη περίοδο , -0,4%. Η μεγαλύτερη μείωση παρουσιάστηκε στις αναπτυγμένες χώρες όπου οι μέσοι ετήσιοι ρυθμοί μεταβολής ήταν για τη Βόρειο Αμερική -1,8% (ΗΠΑ - 0,64%), Ιαπωνία -3,1%, Ευρώπη -2,4%, (Ε.Ε. -1,5%). Στις υπόλοιπες

16 12 γεωγραφικές περιοχές οι μέσοι ετήσιοι ρυθμοί μεταβολής παρουσιάζουν στασιμότητα ή και αύξηση όπως στην Νότια και Κεντρική Αμερική 0,3%, Ασία Ειρηνικός 0,9%, Αφρική 2,2%, και Μέση Ανατολή 2,6%. Η κατανάλωση μαζούτ παρουσιάζει ωστόσο σχετική μείωση το 2007 ως προς το 1997 σε όλες τις γεωγραφικές περιοχές, ως ποσοστό επί του συνόλου των καταναλωμένων καυσίμων, με εξαίρεση την Αφρική, την Κίνα, και την Μέση Ανατολή. 2.Βενζίνες-Light distillates (ελαφριά αποστάγματα) Η κατανάλωση βενζινών αυξήθηκε από χιλ βαρέλια το 1997 σε χιλ βαρέλια 2007(αύξηση κατά 16,7%), ενώ ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης για όλη τη περίοδο ήταν 1,6%. Ιδιαίτερα μεγάλοι αύξηση παρουσιάζει η κατανάλωση βενζινών στις χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού 6,6% (Κίνα 10,5%), της Μ. Ανατολής 5,0%, στη Ιαπωνία 3,7% και στις χώρες της Ν. και Κεντρικής Αμερικής 3,3%, ενώ στις υπόλοιπες γεωγραφικές περιοχές η αύξηση είναι μικρότερη ή κάτω του παγκόσμιου μέσου όρου, όπως στην Αφρική 2,0%, στη Β. Αμερική 1,1%, στην Ευρώπη 0,6% και στη Ε.Ε. (15) 0,5%. Η κατανάλωση βενζινών ως προς το σύνολο των χρησιμοποιούμενων καυσίμων σημείωσε μικρή άνοδο σε παγκόσμιο επίπεδο, αποτελώντας το 2007 το 36,2% της συνολικής κατανάλωσης όλων των τύπων καυσίμων από 34,5% το Μόνο στην Ευρώπη συνολικά, στην ΕΕ (15) και στις χώρες της Αφρικής παρουσίασε η συμμετοχή της κατανάλωσης βενζίνης μικρή μείωση ως προς το σύνολο των χρησιμοποιούμενων καυσίμων. Στην ΕΕ (15) η χρήση βενζινών το 2007, αντιπροσώπευε το 24,4%, από 26% το 1989 και στην Αφρική το 21,4% από 22%. Σχεδόν στάσιμη παρουσιάζεται η κατανάλωση βενζινών ως προς τα υπόλοιπα είδη στην Β. Αμερική 41%, (ΗΠΑ 42,3%) και συνολικά στις χώρες του ΟΟΣΑ 33,5%, ενώ αύξηση παρουσιάζει το ποσοστό συμμετοχής των βενζινών στη συνολική κατανάλωση καυσίμων στην Ν. και Κεντρική Αμερική 25,3% το 2007 από 24% το 1997, στις χώρες του Ειρηνικού και της Ασίας 24,1% από 16% το 1997 και στη Ιαπωνία 27,4% από 21% το 1997.

17 13 3.Μεσαία Αποστάγματα-Middle distillates Η χρήση των μεσαίων αποσταγμάτων, αυξήθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο (εκτός των χωρών της πρώην ΕΣΣ ) από χιλ βαρέλια το 1997, σε χιλ βαρέλια το 2007, (αύξηση κατά 21,5%) ενώ ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης ήταν 2,1% (ο υψηλότερος σε σχέση με τους άλλους τύπους καυσίμων). Οι μέσοι ετήσιοι ρυθμοί αύξησης ήταν μικρότεροι για τη Β. Αμερική 1,8% (ΗΠΑ 1,7%), Ευρώπη 1,9%, ΕΕ (15) 2,2% Ιαπωνία 1,9%, Αφρική 2,5% και μεγαλύτεροι για της χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού 4,8% (Κίνα 8,3%), της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής 3,7% και της Μέσης Ανατολής 3,7%. Η κατανάλωση μεσαίων αποσταγμάτων ως προς το σύνολο των χρησιμοποιούμενων καυσίμων, σημείωσε άνοδο σε παγκόσμιο επίπεδο φτάνοντας το 38,1% το 2007 από 31% το Με εξαίρεση τις χώρες τις Αφρικής στις οποίες η συμμετοχή της κατανάλωσης βενζίνης παρέμεινε στάσιμη προς το σύνολο των χρησιμοποιούμενων καυσίμων, (40%) σ όλες τις υπόλοιπες περιοχές αυξήθηκε. Λιγότερο πάντως στη Β. Αμερική 30,5% το 2007 από 29% το 1997, στη Μέση Ανατολή 34,6% από 33% το 1997 και στις χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού 38,8% από 37% το 1997 και περισσότερο στην Ευρώπη (ΕΕ15) στη Ν. και Κεντρική Αμερική. 4.Λοιπά Καύσιμα Η χρήση των λοιπών καυσίμων, αυξήθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο (εκτός των χωρών της πρώην ΕΣΣ ) από χιλ βαρέλια το 1997, σε χιλ βαρέλια το 2007, (αύξηση κατά 25,5%) ενώ ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης ήταν 2,6%. Οι μέσοι ετήσιοι ρυθμοί αύξησης ήταν της τάξης του 2,4% για τη Μέση Ανατολή, 2,1% για την Β. Αμερική (ΗΠΑ 2,3%), και μικρότεροι για την Ευρώπη 1,3%, Ε.Ε. (15) 1,5%, και Ιαπωνία 1,1%, ενώ μεγαλύτεροι ρυθμοί αύξησης της κατανάλωσης της κατηγορίας λοιπών καυσίμων, παρουσιάζονται στις περιοχές της Αφρική 2,8%, της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής 3,2%, της Ασίας και του Ειρηνικού 5% (Κίνα 9%).

18 14 Η κατανάλωση λοιπών καυσίμων ως προς το σύνολο των χρησιμοποιούμενων καυσίμων, σημείωσε άνοδο σε παγκόσμιο επίπεδο φτάνοντας το 21,1% το 1999από19,5%το1997. Με εξαίρεση τις χώρες τις Μέσης Ανατολής και την Ιαπωνία, στις οποίες η χρήση των λοιπών καυσίμων, μειώθηκε ως προς το σύνολο των χρησιμοποιούμενων καυσίμων, από 16% το 1997 σε 14,2% το 2007 για τις πρώτες και από 18% σε 17,8% το 2007 για τη δεύτερη, οι υπόλοιπες περιοχές παρουσιάζουν αύξηση της κατανάλωσης λοιπών καυσίμων σε σχέση με τις άλλες κατηγορίες, όπως η Βόρεια Αμερική από 19% το 1997 σε 21,1% το 2007, (ΗΠΑ από 19% σε 21,6%) και οι χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού από 15% το 1997 σε 16,6% το Στις υπόλοιπες περιοχές η χρήση των λοιπών καυσίμων παρουσιάζεται σχετικά στάσιμη το 2007 σε σχέση με το 1997, όπως στη Κεντρική και Νότια Αμερική, όπου η κατανάλωση λοιπών καυσίμων φτάνει το 17%, του συνόλου των χρησιμοποιούμενων καυσίμων στη Ευρώπη το 17%, (Ε.Ε. 17%) και στην το Αφρική 14%. 1.5 ΠΡΟΓΝΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ. Εκτιμήσεις ΟΠΕΚ Σύμφωνα με το παγκόσμιο ενεργειακό μοντέλο του ΟΠΕΚ (OWEM), τα αποτελέσματα του οποίου κάθε χρόνο η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου προβλέπεται να αυξηθεί από 73 εκατ. b/d το 1998, σε 76 εκατ. b/d αυτό το χρόνο. Μέχρι το 2010 η ζήτηση πρόκειται να αυξηθεί κατά 14 εκατ. b/d ξεπερνώντας τα 90 εκατ. b/d, ενώ το 2020 προβλέπεται να αγγίξει τα 103 εκατ. b/d. Οι παραπάνω εκτιμήσεις γίνονται στη βάση της υπόθεσης, ότι η παγκόσμια οικονομία θα παρουσιάσει ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 3,5% κατά την περίοδο , 3,4% μεταξύ και 3,3% κατά την περίοδο Επίσης, ότι η παραγωγή πετρελαίου των εκτός ΟΠΕΚ χωρών, θα παραμείνει σταθερή τις επόμενες δύο δεκαετίες στα 49 εκ. b/d περίπου, που σημαίνει ότι οι χώρες μέλη του ΟΠΕΚ, θα αναλάβουν το μεγαλύτερο μέρος της πρόσθετης ζήτησης (Lukman :2000).

19 15 Εκτιμήσεις ΕΕ Κατανάλωση ενέργειας σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα μεταξύ 1990 και 2020 η Κίνα και η Νότια Ασία θα διπλασιάσουν σχεδόν, τη συμμετοχή τους στη παγκόσμια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας. Η αύξηση της κατανάλωση σ αυτές τις χώρες κατά περίπου Mtoe θα αντιστοιχεί στο μισό περίπου της συνολική παγκόσμιας αύξησης και θα είναι σχεδόν διπλάσια από την αντίστοιχη, γι αυτή τη περίοδο, αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας στις χώρες του ΟΟΣΑ (περίπου Mtoe). Στις χώρες της πρώην ΕΣΣ αναμένεται αύξηση της κατανάλωσης η οποία ωστόσο θα ξεπεράσει τα επίπεδα του 1990 μετά το Πίνακας 1.4. Παγκόσμια Πρωτογενής Ενεργειακή Ζήτηση κατά Περιφέρεια Mtoe Ετήσιοι ρυθμοί ανάπτυξης (%) % Συμμετοχή /10 10/20 90/ Χώρες ΟΟΣΑ ,2 0,8 1,1 49,1 44,5 37,7 Εκ των οποίων της Ε.Ε. Αναπτυσσόμενες Χώρες Ασία αναδυόμενες χώρες ,8 0,3 0,7 15,9 13,3 10, ,6 3,8 3,6 30,4 43,3 49, ,0 3,7 3,9 17,2 26,8 30,2 ΧΑΕ & ΠΣΕ ,9 3,3 0,5 20,5 12,2 13,2 Κόσμος ,7 2,5 2, Πηγή: European Commission(1999), European Union Energy Outlook to 2020, special issue, November Παγκόσμια πρωτογενής ενεργειακή ζήτηση κατά κατηγορία καυσίμου Τα φυσικά καύσιμα θα συνεχίσουν να κυριαρχούν στο παγκόσμιο ενεργειακό σύστημα για τα επόμενα 25 χρόνια. Σύμφωνα μάλιστα με τα στοιχεία του πίνακα 1.5 η εξάρτηση από τα φυσικά καύσιμα πιθανά να φτάσει το 90% το 2020 σε σύγκριση με το 85% περίπου, που ήταν το Η ζήτηση πετρελαίου θα μειωθεί ως προς τη συνολική κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας από 38,5% το 1990 σε 35,7% το 2020, ενώ αντίθετα

20 16 αύξηση θα σημειώσει η χρήση του φυσικού αερίου, καθώς το μερίδιό του στη παγκόσμια ζήτηση αναμένεται θα αυξηθεί από 20,3% το 1990 σε 27,1% το Πίνακας 1.5. Παγκόσμια Πρωτογενής Ενεργειακή Ζήτηση κατά Κατηγορία Καυσίμου Mtoe Ετήσιοι ρυθμοί ανάπτυξης (%) % Συμμετοχή Έτος /10 10/2 0 90/ Στερεά ,5 3,0 2,0 26,4 25,0 26,3 Πετρέλαι ο Φυσικό Αέριο ,6 1,9 1,7 38,5 37,8 35, ,6 3,7 3,0 20,3 24,1 27,1 Άλλα ,1 0,6 0,9 14,8 13,1 10,9 Ακαθάρι στη εσωτερι κή κατανάλ ωση ,7 2,5 2, Energy intensity (toe/k$90 ) 310, 9 232,5 213,1-1,4-0,9-1,3 Energy per capita (toe/cap) 1,6 1,7 1,9 0,3 1,1 0,6 Πηγή: European Commission(1999), European Union Energy Outlook to 2020, special issue, November 1999, σελ. 29. Η ζήτηση για ενεργειακά προϊόντα αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται, αν και οι ρυθμοί αύξησης θα διαφέρουν ανάλογα με την γεωγραφική περιοχή (Energy Information Administration). Η μεγαλύτερη αύξηση της ζήτησης αναμένεται να προέλθει από τις αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς θα εμφανίζουν αυξημένη οικονομική ανάπτυξη, με σημαντικότερη ίσως την συμβολή της Κίνας. Οι πιο πρόσφατες προβλέψεις για την παγκόσμια ζήτηση για ενέργεια δείχνουν την

21 17 συνολική ζήτηση στις αναπτυσσόμενες χώρες να ξεπερνά αυτή στις αναπτυγμένες χώρες πριν το ιάγραμμα 1.1 Προβλέψεις Παγκόσμιας Ενεργειακής Ζήτησης mtoe Πηγή :Kantor Capital(2006) Αναπτυγμένες Χώρες Ανατολική Ευρώπη/ Πρώην Σοβιετική Ένωση Αναπτυσσόμενες Χώρες Η σημαντικότερη αύξηση θα προέλθει από τη αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου και άνθρακα, αν και το πετρέλαιο προβλέπεται να παραμείνει η σημαντικότερη πηγή ενέργειας ( ιάγραμμα 1.1).

22 18 ιάγραμμα 1.2 Προβλέψεις Παγκόσμιας Ζήτησης Πρωτογενών Ενεργειακών Προϊόντων mtoe Πηγή :Kantor Capital(2006) Πετρέλαιο Φυσικό Αέριο Άνθρακας Πυρηνικά Ανανεώσιμες 1.6 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΙΥΛΙΣΤΗΡΙΩΝ, ΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ ΙΥΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΑΛΛΟΥΣΑΣ ΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΠΙΠΕ Ο. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η παραγωγή διυλιστηρίων την τελευταία δεκαετία παρουσιάζει σε παγκόσμιο επίπεδο σχετική σταθερότητα μέχρι το 2003 και στη συνέχεια αύξηση, μέχρι και το Συνολικά το έτος αυτό, η παραγωγή έφτασε τα χιλ βαρέλια(ανά ημέρα) από το 1997(αύξηση 13,82%). Οι περιοχές με την μεγαλύτερη αύξηση είναι η Κίνα(112,81%) και η Μέση Ανατολή(14,81%), ενώ οι περιοχές με την μεγαλύτερη μείωση είναι η περιοχή της Αυσταρο - Ασίας(-12,04%) και η Ιαπωνία(-7,52%). Παράλληλη εξέλιξη σημειώνεται και στη διϋλιστική δυναμικότητα των διυλιστηρίων όπου η δυναμικότητα διύλισης παραμένει σχετικά σταθερή από το 2000 μέχρι και το 2003, και μετά αυξάνει σταδιακά για να φτάσει στα χιλ

23 19 βαρέλια(ανά ημέρα), δηλαδή να αυξηθεί κοντά στο 11,59% σε σχέση με τον 1997( χιλ βαρέλια/ημέρα). Οι περιοχές με την μεγαλύτερη αύξηση για την περίοδο ήταν οι Ασία-Ειρηνικός με 27,66%, η Μέση Ανατολή με 25,29%, η Αφρική με 12,87%, η Βόρεια Αμερική με 10,54%, η Νότια-Κεντρική Αμερική με 5,70%, ενώ η Ευρώπη και Ευρασία σημείωσε πτώση -1,75%. Κατά τη δεκαετία του 80 η βιομηχανία διύλισης αντιμετώπισε αρκετά προβλήματα, μεταξύ άλλων, τόσο λόγω της μείωσης της ζήτησης, αποτέλεσμα της αύξησης της τιμής του πετρελαίου και των πολιτικών εξοικονόμησης καυσίμων, όσο και εξαιτίας του προσανατολισμού των καταναλωτών στα λευκά προϊόντα (κηροζίνη, ντίζελ, βενζίνη) και τη σχετική μείωση της ζήτησης για τα βαριά (π.χ. μαζούτ). Τέλος, η εφαρμογή μέτρων περιβαλλοντικής προστασίας επιβάρυνε οικονομικά των εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων διύλισης και τη κατασκευή νέων. Αν και οι παράγοντες αυτοί, προκαλώντας το κλείσιμο αρκετών διυλιστηρίων, οδήγησαν τη μείωση της διαφοράς μεταξύ δυναμικότητας (capacity) και παραγωγής (refinery throughputs), η υπερβάλλουσα δυναμικότητα (excess capacity) εξακολουθεί να αποτελεί και σήμερα πρόβλημα για αρκετές περιοχές σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο μέσος όρος αξιοποίησης των διυλιστηρίων (utilization rate) σε παγκόσμιο επίπεδο σύμφωνα με στοιχεία του ILO(1998) αυξήθηκε από 70% το 1981, σε 82% το 1996, ενώ σύμφωνα με στοιχεία της BP Amoco (2008), ο μέσος όρος αξιοποίησης, από 84% που ήταν το 1997 υποχώρησε σταδιακά, για να φτάσει το 1999 το 83,2%, ποσοστό που είχε και το Ενώ, το 2004 έφτασε το 85,9% και αυξήθηκε ως το τέλος του 2006 σε 86,3%. Για το 2007 η παγκόσμια ικανότητα διύλισης ξεπέρασε την αύξηση της ζήτησης με αποτέλεσμα η υπερβάλλουσα να πέσει(δες διάγραμμα 1.3). Φαίνεται λοιπόν ότι μετά το 1997 η παραγωγή των διυλιστηρίων αυξάνεται με μικρότερους ρυθμούς απ ότι η δυναμικότητα διύλισης. (δες διάγραμμα 1.3) Κατά γεωγραφική περιοχή, παρουσιάζονται αποκλείσεις από τον παγκόσμιο μέσω όρο της υπερβάλλουσας δυναμικότητας των διυλιστηρίων (16,8% για το 2007). Στις χώρες της πρώην ΕΣΣ η υπερβάλλουσα δυναμικότητα φτάνει το 35%