Ταφική Τέχνη στην Αρχαία Αίγυπτο

Transcript

1 Ταφική Τέχνη στην Αρχαία Αίγυπτο Μάθημα: Το Αιγαίο Και Η Μεσόγειος Κατά Την 2η Χιλιετία π.χ. Θεοφανώ Μωραΐτη

2 Χρονολόγιο Η αρχαιότητα της Αιγύπτου χωρίζεται στις παρακάτω περιόδους: Προδυναστική περίοδος:.π π.χ π.χ. Πρώιμη Δυναστική περίοδος: 3000 π.χ π.χ. Παλαιό Βασίλειο: 2686 π.χ π.χ. Πρώτη Μεταβατική περίοδος: 2160 π.χ π.χ. Μεσαίο Βασίλειο: 2055 π.χ π.χ. Δεύτερη Μεταβατική περίοδος: 1650 π.χ π.χ. Νεό Βασίλειο: 1550 π.χ π.χ. Περίοδος των Ραμσιδών: 1295 π.χ π.χ. Τρίτη Μεταβατική περίοδος: 1069 π.χ. 664 π.χ. Τελική περίοδος: 664 π.χ. 332 π.χ. Πτολεμαϊκή περίοδος: 332 π.χ. 30 π.χ.

3 Επιβίωση και ακμή 1. Ικανότητα προσαρμογής σε αφιλόξενο περιβάλλον. 2. Ιδιαίτερα εξελιγμένες αγροκτηνοτροφικές μέθοδοι. 3. Εκμετάλλευση «δέλτα» Νείλου. Menna και οικογένεια κυνηγούν στους βάλτους, τάφος Menna, π.χ.

4 Οι ετήσιες πλημμύρες του ποταμού είχαν ως αποτέλεσμα την δημιουργία εξαιρετικά εύφορων εδαφών που προσέφεραν αφθονία προϊόντων, γεγονός που επέφερε πυκνό πληθυσμό με κοινωνική ανάπτυξη και εξελιγμένο πολιτισμό. Τα χαρακτηριστικά του πολιτισμού αυτού εκφράζονται εντατικά μέσα από την τέχνη, η οποία αποτελεί αντανάκλαση τόσο του φυσικού περιβάλλοντος της Αιγύπτου όσο και του πνευματικού της πολιτισμού. Τα χαρακτηριστικά του πολιτισμού αυτού εκφράζονται εντατικά μέσα από την τέχνη, η οποία αποτελεί αντανάκλαση τόσο του φυσικού περιβάλλοντος της Αιγύπτου όσο και του πνευματικού της πολιτισμού.

5 Μεταθανάτια ζωή Στην Αίγυπτο δινόταν μεγάλη έμφαση στην ευρύτερη έννοια του θανάτου, κεντρικό στοιχείο της κοινωνικοπολιτικής ζωής. Κυριαρχούσε η πεποίθηση ότι μετά τον θάνατο, το ka (η ζωτική δύναμη) του νεκρού θα συνέχιζε μια ολοκληρωμένη μεταθανάτια ζωή. Για να εξασφαλιστεί αυτό υπήρχε μια σειρά από ταφικά έθιμα διάρκειας 70 ημερών από την ώρα του θανάτου μέχρι την ταφή. Η αιγυπτιακή τέχνη αντανακλούσε αυτή την επιθυμία και φρόντιζε για την παροχή των απαραιτήτων προϋποθέσεων για μια τέτοια μεταθάνατον ζωή.

6 Τοιχογραφίες και ανάγλυφα Αυστηροί κανόνες αναπαράστασης. Έμφαση στα περιγράμματα. Έντονα χρώματα, επίπεδα, δίχως φωτοσκιάσεις. Ανδρικές μορφές με σκούρο χρώμα, γυναικείες μορφές με λευκό χρώμα. Μη ρεαλιστική απόδοση, αναπαράσταση αντικειμένων σύμφωνα με τη γνώση των ανθρώπων. Έλλειψη προοπτικής. Το ένα μάτι και το στήθος ζωγραφιζόταν μετωπικά, όλο το υπόλοιπο σώμα ζωγραφιζόταν κατά τομή.

7 Ο επιτηρητής των έργων, Κα, με την γυναίκα του Μέριτ ενώπιον του θεού Όσιρι, από την Βίβλο των Νεκρών του ιδίου, τάφος Κα, Θήβες Αιγύπτου, 1400 π.χ.

8 Ίδιο ύφος και μέθοδοι με τοιχογραφίες. Χρήση ασβεστόλιθου και σπανιότερα σχιστόλιθου για την παραγωγή τους. Διακοσμούσαν εξωτερικούς τοίχους, σαρκοφάγους, επιτύμβιες πλάκες ή και πινακίδες. Τάφος του Hesyre, αρχηγός των γραφέων του Φαραώ Djoser, 2649 π.χ. Αιγυπτιακό Μουσεί,ο Κάιρο.

9 Τα Ιερογλυφικά Ο όρος «ιερογλυφικά» προκύπτει από τις ελληνικές λέξεις «ιερός» και «γλύφω» (σκαλίζω). Τα σύμβολα αυτά χρησιμοποιούνταν ως μέσα γραφής και αναπαριστούν εικόνες ανθρώπων, ζώων και αντικειμένων, δεν αποτελούν όμως σύστημα «εικονικής» γραφής, δηλαδή τα σύμβολα δεν αντιστοιχούσαν απαραίτητα στις ιδέες που απεικόνιζαν. Κάποιες κατηγορίες ιερογλυφικών αποτελούσαν φωνητικούς συνδυασμούς που δεν είχαν καμία σχέση με τα αναπαριστούμενα αντικείμενα. Υπολογίζεται πως εμφανίστηκαν περίπου το 3100 π.χ. και θεωρούνταν από τους Αιγύπτιους δώρο των θεών.

10 Χρήση σε μνημειακές επιγραφές. Αφηγηματικός-επεξηγηματικός χαρακτήρας. Υπομνημάτιζαν τοιχογραφίες και ανάγλυφα τάφων. Προσαρμογή μεγέθους έτσι ώστε να χωρούν δίπλα από τις εικονιζόμενες μορφές, ενώ παράλληλα να είναι αισθητικά ευχάριστα στην όψη.

11 Επιτύμβια στήλη της πριγκίπισσας Nefertiabet από τον τάφο της στην Γκίζα, 2500 π.χ., ασβεστόλιθος, Μουσείο Λούβρου, Παρίσι.

12 Ankh (ζωή) Ο Τουταγχαμών με τον Άνουβι και την Ίσιδα, νεκρικός θάλαμος του Τουταγχαμών, π π.χ., Αίγυπτος.

13 O Senwosret I oδηγείται από τον Atum στον Amun-Ra στο λευκό ναό στο Karnak, Θήβες Αιγύπτου, 1930 π.χ.

14 Στην πριγκίπισσα Kawit προτείνεται αγγείο με λάδι σε ανάγλυφο από την σαρκοφάγο της, 2300 π.χ. ασβεστόλιθος Αιγυπτιακό Μουσείο, Κάιρο.

15 Άνδρες οδηγούν βοοειδές στην σφαγή, ανάγλυφο σε ασβεστόλιθο, τάφος του Ptahhotep, Σακκάρα. Ψαράδες που απλώνουν δίχτυα, ανάγλυφο σε ασβεστόλιθο, Σακκάρα.

16 Η θεά Ίσις ως γυναίκα με κέρατα αγελάδας στον τάφο του Haremhab, Κοιλάδα των Βασιλέων, Θήβες Αιγύπτου, 1300 π.χ. Χάθορ και Ρα, τοιχογραφία από τον τάφο του Nefertari, π.χ. Κοιλάδα των Βασιλέων, Θήβες Αιγύπτου.

17 Imi-duat «Εκείνα που βρίσκονται στον Κάτω Κόσμο» Βιβλίο στο οποίο περιγράφονται με λεπτομέρεια διάφορα μέρη του Κάτω Κόσμου και των κατοίκων του τους οποίους αντιμετώπιζε ο θεός του ήλιου, Ρα, στο νυχτερινό του ταξίδι. Ιδιόμορφοι αυτοί κάτοικοι μπορούσαν να είναι φτερωτά ερπετά, ασυνήθιστες θεότητες με δύο ανθρώπινα κεφάλια ή δύο κεφάλια πτηνών, γυναικείες μορφές καθισμένες πάνω σε κόμπρες ή με ερπετά πάνω άλλες ώμους τους. Αποκεφαλισμοί αιχμαλώτων. Επικίνδυνο ευμέγεθες ερπετό Απόφις. Αποτελούσε για τον Φαραώ ένα σημαντικό εγχειρίδιο για την κατάβαση του στον Κάτω Κόσμο, με λεπτομερειακές περιγραφές και αναπαραστάσεις του περιβάλλοντος και των κατοίκων του.

18 Τοιχογραφία με σκηνές από το Imi-duat στον νεκρικό θάλαμο του Tutmose III, Κοιλάδα των Βασιλέων, Θήβες Αιγύπτου, 1430 π.χ.

19 Γυναίκες χορεύτριες και μουσικοί ψυχαγωγούν τους καλεσμένους σε ένα γεύμα, από τον τάφο του Nebamun, Θήβες Αιγύπτου, 1360 π.χ. Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο.

20 Βιβλιογραφία Jaromir Malek, Egyptian Art, Phaidon Press, Ian Shaw, The Oxford History Of Ancient Egypt, Oxford University Press, Oxford, W. Stevenson Smith, The Art And Architecture Of Ancient Egypt, Yale University Press, Yale, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Η Αιγυπτιακή Συλλογή, Υπουργεί Πολιτισμού, Αθήνα, 2008.