ΑΛΑΙΠΖ ΡΝΞΗΘΖΠ ΑΓΝΟΑΠ ΔΟΓΑΠΗΑΠ ΓΖΚΝ ΘΔΦΑΙΙΝΛΗΑΠ ΑΛΑΞΡΜΗΑΘΖ ΠΚΞΟΑΜΖ «ΡΝΞΗΘΖ ΑΙΠΗΓΑ ΑΞΑΠΣΝΙΖΠΖΠ ΘΔΦΑΙΝΛΗΑΠ CH.LO.E.»

Transcript

1 2012 ΑΛΑΙΠΖ ΡΝΞΗΘΖΠ ΑΓΝΟΑΠ ΔΟΓΑΠΗΑΠ ΓΖΚΝ ΘΔΦΑΙΙΝΛΗΑΠ ΑΛΑΞΡΜΗΑΘΖ ΠΚΞΟΑΜΖ «ΡΝΞΗΘΖ ΑΙΠΗΓΑ ΑΞΑΠΣΝΙΖΠΖΠ ΘΔΦΑΙΝΛΗΑΠ CH.LO.E.» ΙΡΙ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΜΕΛΕΣΗΣΙΚΗ ΕΠΕ 25/2/2012

2 ΞΔΟΗΔΣΝΚΔΛΑ 1 ΔΗΠΑΓΥΓΖ ΚΔΘΝΓΝΙΝΓΗΑ ΙΝΞΝΗΖΠΖΠ ΡΖΠ ΚΔΙΔΡΖΠ Γεπηεξνγελήο αλάιπζε Φάζεηο δηεμαγσγήο δεπηεξνγελνχο αλάιπζεο Κεζνδνινγηθέο παξαηεξήζεηο Έξεπλα ζε θνξείο ΔΛΝΡΖΡΑ Α: ΒΑΠΗΘΑ ΣΑΟΑΘΡΖΟΗΠΡΗΘΑ ΡΝΞΗΘΖΠ ΑΓΝΟΑΠ ΔΟΓΑΠΗΑΠ 12 3 ΒΑΠΗΘΑ ΣΑΟΑΘΡΖΟΗΠΡΗΘΑ ΡΖΠ ΞΔΟΗΦΔΟΔΗΑΠ ΗΝΛΗΥΛ ΛΖΠΥΛ Θέζε θαη Οφινο ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ Γηνηθεηηθή Γηάξζξσζε ΞΗΛ Έθηαζε Πηνηρεία Δδάθνπο Γεκνγξαθηθά Πηνηρεία Σσξνηαμηθή Νξγάλσζε ΞΟΝΠΞΔΙΑΠΗΚΝΡΖΡΑ & ΞΝΓΝΚΔΠ ΚΔΡΑΦΝΟΥΛ Αεξνδξφκηα & Διηθνδξφκηα Ιηκάληα Θαιάζζηεο Ππλδέζεηο ΞΗΛ Νδηθφ Γίθηπν Πηνηρεία Κεηαθνξψλ ΞΝΓΝΚΔΠ Ζιεθηξηθή Δλέξγεηα Ρειεπηθνηλσληαθέο πνδνκέο Όδξεπζε Απνρέηεπζε ΞΔΟΗΒΑΙΙΝΛ Φπζηθφ Ξεξηβάιινλ πνδνκέο Ξεξηβάιινληνο Ξεγέο ξχπαλζεο ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο ΘΝΗΛΥΛΗΘΖ ΚΔΟΗΚΛΑ, ΓΔΗΑ, ΔΘΞΑΗΓΔΠΖ & ΓΗΑ ΒΗΝ ΚΑΘΖΠΖ, ΞΝΙΗΡΗΠΚΝΠ & ΑΘΙΖΡΗΠΚΝΠ Θνηλσληθή Κέξηκλα γεία Δθπαίδεπζε Ξνιηηηζκφο Νηθηζκνί Αζιεηηζκφο ΝΗΘΝΛΝΚΗΑ ΘΑΗ ΑΞΑΠΣΝΙΖΠΖ Ξεξηθεξεηαθφ Αθαζάξηζην Δγρψξην Ξξντφλ (ΑΔΞ) Ξεξηθεξεηαθή Αθαζάξηζηε Ξξνζηηζέκελε Αμία (ΑΞΑ) θαη Ρνκεαθή Γηάξζξσζε ηεο Νηθνλνκίαο ηεο Ξεξηθέξεηαο Αθαζάξηζηεο Δπελδχζεηο παγίνπ θεθαιαίνπ Αγνξά Δξγαζίαο Απαζσόληζη Ανεπγία Ρνκείο Νηθνλνκηθήο Γξαζηεξηφηεηαο Ππωηογενήρ Τομέαρ Γεςηεπογενήρ Τομέαρ

3 8.5.3 Τπιηογενήρ Τομέαρ Γείθηεο επεκεξίαο SWOT Αλάιπζε Βαζηθέο πνδνκέο Ξξνζπειαζηκφηεηα Ξεξηβάιινλ & Ξνηφηεηα Εσήο Θνηλσληθέο πνδνκέο & πεξεζίεο Νηθνλνκία & Ξαξαγσγηθφ Ξεξηβάιινλ ΓΛΑΚΗΘΝΗ ΘΙΑΓΝΗ ΡΖΠ ΞΔΟΗΝΣΖΠ ΚΔΙΔΡΖΠ Ξξσηνγελήο ηνκέαο Κεηαπνίεζε αγξνηηθψλ θαη θηελνηξνθηθψλ πξντφλησλ Ρνπξηζκφο Θνηλσληθή Νηθνλνκία Ζ Θνηλσληθή Νηθνλνκία ζηηο ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο: Ζ Θνηλσληθή Νηθνλνκία ζηελ Διιάδα: Λέν ζεζκηθφ πιαίζην ιεηηνπξγίαο ησλ Θνηλσληθψλ Δπηρεηξήζεσλ: Θνηλσληθά νθέιε απφ ηελ Θνηλσληθή Δπηρεηξεκαηηθφηεηα: ΔΗΓΗΘΔΠ ΞΙΖΘΠΚΗΑΘΔΠ ΝΚΑΓΔΠ ΘΑΗ ΠΡΝΗΣΔΗΑ ΓΗΑ ΡΖΛ ΑΞΑΠΣΝΙΖΠΗΚΝΡΖΡΑ ΑΡΥΛ Καθξνρξφληα Άλεξγνη 45 εηψλ θαη άλσ κε ρακειά ηππηθά πξνζφληα Αξρεγνί κνλνγνλετθψλ νηθνγελεηψλ Άηνκα ζηα φξηα ηεο θηψρηαο Σαξαθηεξηζηηθά πιεζπζκνχ πνπ είλαη ζηα φξηα ηεο θηψρηαο ΞΝΙΗΡΗΘΔΠ ΘΑΗ ΔΟΓΑΙΔΗΑ ΓΗΑ ΡΖΛ ΞΔΟΗΦΔΟΔΗΑΘΖ ΘΑΗ ΡΝΞΗΘΖ ΑΛΑΞΡΜΖ θηζηάκελν πιαίζην ζηξαηεγηθήο γηα ηελ πεξηθεξεηαθή θαη ηνπηθή αλάπηπμε Ξεξηθεξεηαθφ Δπηρεηξεζηαθφ Ξξφγξακκα Γπηηθήο Διιάδαο, Ξεινπνλλήζνπ θαη Ηνλίσλ Λήζσλ Δ.Ξ. Αλάπηπμε Αλζξψπηλνπ Γπλακηθνχ Δ.Ξ. Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα Δθαξκνγή ηεο πξνζέγγηζεο LEADER Αλαπηπμηαθφο Λφκνο 3908/ ΔΛΝΡΖΡΑ Β: ΡΔΘΚΖΟΗΥΠΖ ΞΟΝΡΔΗΛΝΚΔΛΖΠ ΞΑΟΔΚΒΑΠΖΠ ΞΖΓΔΠ & ΒΗΒΙΗΝΓΟΑΦΗΑ

4 1 ΔΗΠΑΓΥΓΖ Αληηθείκελν ηεο παξνχζαο κειέηεο είλαη ε αλάιπζε ηεο ηνπηθήο αγνξάο εξγαζίαο ζηελ πεξηνρή ηνπ Γήκνπ Θεθαινληάο. Ζ κειέηε εθπνλήζεθε ζηα πιαίζηα ηεο πξνεηνηκαζίαο ηνπ Πρεδίνπ Γξάζεο ηεο Αλαπηπμηαθήο Πχκπξαμεο «ΡΝΞΗΘΖ ΑΙΠΗΓΑ ΑΞΑΠΣΝΙΖΠΖΠ ΘΔΦΑΙΝΛΗΑΠ CH.LO.E.» Πηφρνο ηεο κειέηεο είλαη ε αλάδεημε ησλ αλαγθψλ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ ηνπ ζρεδίνπ θαη ηεο ππάξρνπζαο ηνπηθήο επηρεηξεκαηηθήο θνηλφηεηαο, θαζψο θαη ησλ ηξφπσλ κε ηνπο νπνίνπο απηέο ζα θαιπθζνχλ. Δπίζεο, αλαδεηθλχνληαη νη αλαπηπμηαθέο δπλαηφηεηεο ηεο πεξηνρήο, πνπ ζα απνηειέζνπλ ηε βάζε γηα ηελ ππνζηήξημε θαη ελίζρπζε λέσλ επηρεηξεκαηηψλ θαη αλάδεημε λέσλ βηψζηκσλ πεδίσλ επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Δπηπιένλ, κέζα απφ ηε κειέηε παξνπζηάδεηαη ε ππάξρνπζα ηνπηθή, πεξηθεξεηαθή ζηξαηεγηθή αλάπηπμεο, φπσο επίζεο ηα ινηπά ηνπηθά ζρέδηα δξάζεο γηα ηελ Απαζρφιεζε, δξάζεηο ηνπ αληίζηνηρνπ ΞΔΞ, παξεκβάζεηο πνπ εληάζζνληαη ζην ΔΞ «Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα» ή άιια Δ.Ξ. θιπ. Ζ κειέηε βαζίδεηαη ζε δεπηεξνγελή αλάιπζε δεδνκέλσλ απφ ηηο πιένλ έγθπξεο πεγέο θαζψο θαη ζε πιεξνθνξίεο θαη ζηνηρεία πνπ παξείραλ θνξείο ηηο πεξηνρήο κε αξκνδηφηεηεο πνπ άπηνληαη ησλ πξνο δηεξεχλεζε πεδίσλ. Ξέξα απφ ηε δηαζθαιηζκέλε εγθπξφηεηα ησλ πεγψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ, βαζηθή επηδίσμε θαηά ηελ εθπφλεζε ηεο κειέηεο είλαη ε άληιεζε θαη αμηνπνίεζε ησλ πιένλ πξφζθαησλ δηαζέζηκσλ ζηνηρείσλ. Δπηπιένλ, ε επηηφπηα έξεπλα ζε θνξείο ηεο πεξηνρήο έδσζε ζηνπο κειεηεηέο ηε δπλαηφηεηα λα θαηαλνήζνπλ επαξθψο ηα πξνβιήκαηα θαη ηηο πξννπηηθέο αλάπηπμεο, επηηπγράλνληαο ηνλ 3

5 απαηηνχκελν πςειφ βαζκφ εζηίαζεο ζε πεξηνρέο θαη νκάδεο ζηφρνπ, ν νπνίνο δελ παξέρεηαη απφ ηηο επίζεκεο ζηαηηζηηθέο. 4

6 2 ΚΔΘΝΓΝΙΝΓΗΑ ΙΝΞΝΗΖΠΖΠ ΡΖΠ ΚΔΙΔΡΖΠ Ζ παξνχζα κειέηε ζηεξίδεηαη αληιήζεθαλ απφ δχν βαζηθέο θαηεγνξίεο πεγψλ: ζηελ αλάιπζε ζηνηρείσλ πνπ Γεπηεξνγελή δεδνκέλα απφ ηνπο πιένλ έγθπξνπο θνξείο ζε θάζε εξεπλεηηθφ πεδίν. Δπηηφπηα έξεπλα ζε ηνπηθνχο θνξείο. 2.1 Δεςηεπογενήρ ανάλςζη Φάζεηο δηεμαγσγήο δεπηεξνγελνχο αλάιπζεο Κηα απφ ηηο κεζφδνπο έξεπλαο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο θνηλσληθέο επηζηήκεο είλαη απηή ηεο δεπηεξνγελνχο αλάιπζεο (Secondary Analysis). Ζ κέζνδνο απηή αλαθέξεηαη ζηελ αμηνπνίεζε πιηθνχ πξνεγνπκέλσλ εξεπλψλ (δεηγκαηνιεπηηθψλ ή απνγξαθηθψλ) θαζψο θαη δεκνζηεπκέλσλ κειεηψλ. Πηα πιενλεθηήκαηα ηεο κεζφδνπ, ζηελ πεξίπησζε ησλ θνηλσληθψλ εξεπλψλ, ζπγθαηαιέγνληαη 1 : δπλαηφηεηα γηα ηνλ έιεγρν ησλ εξεπλεηηθψλ ππνζέζεσλ θαη ζεσξηψλ κε πιηθφ πνπ ζπγθεληξψζεθε ζε δηαθνξεηηθέο ρξνληθέο ζηηγκέο θαη ζε δηαθνξεηηθνχο γεσγξαθηθνχο ηφπνπο, δπλαηφηεηα γηα επαιήζεπζε ησλ επξεκάησλ κε ηελ εθαξκνγή ηεο ίδηαο ή δηαθνξεηηθήο ηερληθήο αλάιπζεο. Ζ επαλάιεςε ησλ θνηλσληθψλ εξεπλψλ είλαη πεξηζζφηεξν εθηθηή κε ηε δεπηεξνγελή αλάιπζε παξά κε ηε ζπγθέληξσζε λέσλ δεδνκέλσλ, ε δηεξεχλεζε ηεο αγνξάο εξγαζίαο κε βάζε πιηθφ ην νπνίν θαιχπηεη κηα κεγάιε ρξνληθή πεξίνδν, ε κεηάβαζε απφ ηε ζεσξία ζηελ πξάμε γηα ηε ζεκειίσζε δηαθφξσλ κέηξσλ πνιηηηθήο είλαη επθνιφηεξε κε ηε δεπηεξνγελή 1 Ε.Κ.Κ.Ε. «Η Κοινωνική Έρεσνα ζηην Ελλάδα ζήμερα» (1993) 5

7 αλάιπζε. Γηα ηελ πξνζέγγηζε ηεο θαηαγξαθήο ησλ ηάζεσλ θαη ησλ αλαγθψλ ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζρεδηάζζεθε έλα εξεπλεηηθφ κνληέιν ην νπνίν απνηειείηαη απφ πέληε (5) δηαδνρηθέο θάζεηο θαη νη νπνίεο παξνπζηάδνληαη ζην γξάθεκα πνπ αθνινπζεί: Φάση 1η: Προδιαγραθές έρεσνας Φάση 2η: Γενικοί οριζμοί Φάση 3η: Σσγκένηρωζη βιβλιογραθίας & ζσλλογή ζηοιτείων Φάση 4η: Ανάλσζη ζηοιτείων Φάση 5η: Σύνθεζη ΦΑΠΖ 1: Ξξνδηαγξαθέο Πθνπφο ηεο θάζεο απηήο είλαη ν πξνζδηνξηζκφο ησλ πξνδηαγξαθψλ ηεο έξεπλαο. Πε πην εηδηθφ πιαίζην, πξνζδηνξίδεηαη: Πηφρνο ηεο κειέηεο: είλαη ε αλάδεημε ησλ αλαγθψλ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ ηνπ ζρεδίνπ θαη ηεο ππάξρνπζαο ηνπηθήο επηρεηξεκαηηθήο θνηλφηεηαο, θαζψο θαη ησλ ηξφπσλ κε ηνπο νπνίνπο απηέο ζα θαιπθζνχλ. Δπίζεο, αλαδεηθλχνληαη νη αλαπηπμηαθέο δπλαηφηεηεο ηεο πεξηνρήο, πνπ ζα απνηειέζνπλ ηε βάζε γηα ηελ ππνζηήξημε θαη ελίζρπζε λέσλ επηρεηξεκαηηψλ θαη αλάδεημε λέσλ βηψζηκσλ πεδίσλ επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Ρξφπνο παξνπζίαζεο ησλ ζπιιερζέλησλ ζηνηρείσλ: ηα πξνζήθνληα ζηνηρεία, επεμεξγάδνληαη θαη παξνπζηάδνληαη ηφζν δηαγξακκαηηθά φζν θαη ζε κνξθή πηλάθσλ πξνθεηκέλνπ λα απνηππσζνχλ φζν ην δπλαηφ θαιχηεξα νη ηάζεηο ησλ εμεηαδφκελσλ κεγεζψλ [π.ρ. δείθηεο νηθνλνκίαο, αλεξγία, απαζρφιεζε θ.ιπ.] θαη λα γίλνληαη πην θαηαλνεηά ζηνλ 6

8 αλαγλψζηε. Ρα ζηνηρεία πνπ ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη αθνξνχλ ζηελ απνηχπσζε ηεο αγνξάο εξγαζίαο θαη ηεο νηθνλνκίαο είλαη ηα πιένλ επίθαηξα ηφζν ζε ηνπηθφ φζν θαη ζε εζληθφ επίπεδν. Ζ επηινγή ησλ θαηάιιεισλ ζηνηρείσλ απφ ην πιήζνο ησλ επίζεκσλ δηαζέζηκσλ πξαγκαηνπνηείηαη κε βάζε ηελ εγθπξφηεηα θαη ηελ αθξίβεηα ηνπο, ηελ αμηνπνίεζε ηνπο απφ επηζήκνπο θνξείο εθπφλεζεο κειεηψλ θαη εθζέζεσλ θαζψο θαη ηεο ζπρλφηεηαο επηθαηξνπνίεζήο ηνπο. ΦΑΠΖ 2 : Γεληθνί νξηζκνί Πθνπφο ηεο θάζεο απηήο είλαη ε απνηχπσζε ησλ ζηνηρείσλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ βαζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο ηνπηθήο αγνξάο εξγαζίαο θαη ησλ αλαγθψλ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ. Δηδηθφηεξα: Θαηαγξαθή θαη εμέηαζε ησλ βαζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο δνκήο ηεο απαζρφιεζεο, Ξξνζδηνξηζκφο ησλ παξαγφλησλ πνπ επεξεάδνπλ ηε δηάξζξσζε ηεο απαζρφιεζεο θαη ηεο αλεξγίαο θαζψο θαη δεκνγξαθηθά, πιεζπζκηαθά θαη άιια νηθνλνκηθά ζηνηρεία, ηα νπνία απνηππψλνπλ ηελ γεληθή θνηλσληθν-νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο πεξηνρήο κειέηεο. ΦΑΠΖ 3 : Ππιινγή ζηνηρείσλ Πθνπφο ηεο θάζεο απηήο είλαη ε ζπιινγή ησλ ζηνηρείσλ, ηα νπνία είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ ζσζηή απνηίκεζε ηεο θαηάζηαζεο ηεο ηνπηθήο αγνξάο εξγαζίαο. Γηα ηελ ζπγθέληξσζε ζηνηρείσλ πξαγκαηνπνηήζεθε: Απνγξαθή θαη ζηε ζπλέρεηα επηινγή ησλ θνξέσλ πνπ δεκνζηεχνπλ ζηνηρεία θαη κειέηεο πνπ αθνξνχλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο, ζηελ νηθνλνκία, ζηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα θαζψο θαη ζηηο αλάγθεο ησλ νκάδσλ ζηφρνπ. Πηελ επηινγή αμηνινγήζεθαλ ε ζπρλφηεηα κε ηελ νπνία δεκνζηεχνπλ ζηνηρεία, ε αμηνπηζηία ηνπο θαη άιια ραξαθηεξηζηηθά. 7

9 Δθηεηακέλε έξεπλα γξαθείνπ [Desk Research], κε ζηφρν ηε ζπγθέληξσζε παξεκθεξνχο πιηθνχ φπσο ζρεηηθέο κειέηεο θαη δηαζέζηκα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ ζπιιέρζεθαλ απφ ηελ Διιεληθή Πηαηηζηηθή Αξρή (ΔΙΠΡΑΡ), ηελ Eurostat, ηνλ ΝΑΔΓ θαη άιιεο πεγέο. ΦΑΠΖ 4 : Αλάιπζε Πθνπφο ηεο θάζεο απηήο είλαη ε αλάιπζε ησλ ζηνηρείσλ πνπ ζπγθεληξσζήθαλ κε ζηφρν ην πξνζδηνξηζκφ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο ηνπηθήο αγνξάο εξγαζίαο. Ππγθεθξηκέλα, ζηε θάζε απηή γίλεηαη ε αλάιπζε ηεο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο, ηεο δήηεζεο θαη ηεο πξνζθνξάο εξγαζίαο, θαζψο θαη ησλ αλαγθψλ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ. ΦΑΠΖ 5 : Πχλζεζε Πηε θάζε ηεο ζχλζεζεο θαηαγξάθνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο αμηνιφγεζεο γηα θάζε ελφηεηα ηεο έξεπλαο, επηθεληξψλνληαο ζηα ζεκεία εθείλα πνπ είλαη ζεκαληηθά θαη ελδεηθηηθά ηεο θαηάζηαζεο πνπ επηθξαηεί ζηελ ηνπηθή αγνξά εξγαζίαο. Βαζηθέο πήγεο κειέηεο Πθνπφο ηεο κειέηεο είλαη φρη κφλν λα παξνπζηάζεη ηα πνζνηηθά κεγέζε αιιά θαη λα αλαδείμεη ηε δηαρξνληθή ηνπο ηάζε. Δπηπξφζζεηα, ηα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο πξνζεγγίδνληαη ζε ζπλάξηεζε κε ηα δεκνγξαθηθά θαη ηα θνηλσληθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο ππφ κειέηε πεξηνρήο θαζψο νη πιεζπζκηαθέο κεηαβνιέο, νη νηθνλνκηθνί θαη θνηλσληθνί δείθηεο θαη ινηπά ζηνηρεία πνπ ζπκβάιινπλ θαζνξηζηηθά ζηε δηακφξθσζε ησλ ηδηαίηεξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο αγνξάο εξγαζίαο. Έηζη, ε εμέιημε ζε ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο θαη ζε ζπγθεθξηκέλνπο θιάδνπο ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο παξέρεη ζεκαληηθή πιεξνθφξεζε γηα ηηο κεηαβνιέο ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ηηο δπλαηφηεηεο απαζρφιεζεο ησλ νκάδσλ ζηφρνπ. 8

10 Ζ πιεξνθφξεζε βαζίδεηαη ζηηο εμήο πεγέο: Γεκνζηεπκέλα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ δεηγκαηνιεπηηθή Έξεπλα Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ (Δ.Δ.Γ.) θαη ηηο Απνγξαθέο ηεο Διιεληθήο Πηαηηζηηθήο Αξρήο. Δπίζεο, ε ΔΙΠΡΑΡ απνηειεί βαζηθή πεγή άληιεζεο δεδνκέλσλ πνπ αθνξνχλ ζηηο επηρεηξήζεηο, ζηνπο θιάδνπο παξαγσγήο, ζην Αθαζάξηζην Δγρψξην Ξξντφλ θ.α.. Γεκνζηεπκέλα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ζηε βάζε δεδνκέλσλ ηεο EUROSTAT, ηα νπνία αθνξνχλ απνηειέζκαηα ησλ αληίζηνηρσλ Δξεπλψλ Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ ησλ θξαηψλ ηεο Δ.Δ., νηθνλνκηθά κεγέζε ησλ θξαηψλ κειψλ (π.ρ. θαηά θεθαιήλ ΑΔΞ) θ.α.. Γεκνζηεπκέλα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία θαη αλαιχζεηο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζε εθδφζεηο θνξέσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηα εξεπλεηηθά πεδία ηεο κειέηεο, κε ζθνπφ ηελ αλάιπζε ησλ δεκνγξαθηθψλ, θνηλσληθννηθνλνκηθψλ θαη αλαπηπμηαθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο πεξηνρήο θαη ησλ νκάδσλ ζηφρνπ. Γεκνζηεπκέλα ζηνηρεία απφ δεκφζηνπο θνξείο φπσο ππνπξγεία, νξγαληζκνί ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, ν ΝΑΔΓ θαη άιιεο δεκφζηεο ππεξεζίεο θαζψο θαη ζηνηρεία πνπ εθδφζεθαλ θαηφπηλ αηηήκαηνο εηδηθά γηα ηνπο ζθνπνχο ηεο παξνχζαο κειέηεο. 2.2 Μεθοδολογικέρ παπαηηπήζειρ Δλ ζπλέρεηα επηζεκαίλνληαη νξηζκέλεο κεζνδνινγηθέο παξαηεξήζεηο αλαθνξηθά κε ηα ζηνηρεία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαη ηε δηαζεζηκφηεηα απηψλ. Αλαιπηηθά, Ρα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο ζε επίπεδν Ξεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο ή/θαη Γήκνπ βαζίδνληαη ζηελ Απνγξαθή 2001 ηεο ΔΙΠΡΑΡ θαη είλαη ηα πιένλ πξφζθαηα δηαζέζηκα ζηνηρεία θαηά ηελ πεξίνδν εθπφλεζεο ηεο κειέηεο. 9

11 Ρα ζηνηρεία ηεο Απνγξαθήο 2011 πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ παξνχζα κειέηε αθνξνχλ ζην πιήζνο ησλ κφληκσλ θαηνίθσλ αλά Γήκν. Αλαιπηηθά ζηνηρεία ηεο Απνγξαθήο 2011 δελ είλαη δηαζέζηκα θαηά ηελ πεξίνδν εθπφλεζεο ηεο κειέηεο. Πηα πιαίζηα ηεο κειέηεο παξνπζηάδνληαη ζηνηρεία ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζε επίπεδν Ξεξηθέξεηαο, ηα νπνία είλαη πεξηζζφηεξν πξφζθαηα απφ ηα αληίζηνηρα ζε επίπεδν Ξεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο ή/θαη Γήκνπ θαη βαζίδνληαη ζηελ ηξηκεληαία Έξεπλα Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ [ΔΔΓ] ηεο ΔΙΠΡΑΡ. Ζ Έξεπλα Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ (ΔΔΓ) δηεμάγεηαη ζε φιεο ηηο ρψξεο κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, δίλνληαο ηε δπλαηφηεηα γηα πξαγκαηνπνίεζε ζπγθξίζεσλ κεηαμχ ησλ ρσξψλ. Ζ ζπγθξηζηκφηεηα κεηαμχ ησλ ρσξψλ είλαη πςειή θαη έρεη επηηεπρζεί κε θαλνληζκνχο δηαζθαιίδνπλ ηελ ελαξκφληζε ησλ ελλνηψλ, ησλ νξηζκψλ θαη ησλ κεζνδνινγηψλ γηα φια ηα θξάηε κέιε ηεο Δ.Δ.. Ν βαζκφο ζπγθξηζηκφηεηαο ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ΔΔ Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ εμαζθαιίδεηαη απφ: i. ηελ θαηαγξαθή ηεο ίδηαο γθάκαο ραξαθηεξηζηηθψλ ζε θάζε ρψξα ii. iii. iv. ηε ζηελή αληηζηνηρία κεηαμχ ηεο ιίζηαο εξσηήζεσλ ηεο Δ.Δ. θαη ησλ εξσηήζεσλ ησλ εζληθψλ εξσηεκαηνινγίσλ ηε ρξήζε ησλ ίδησλ νξηζκψλ γηα φιεο ηηο ρψξεο ηε ρξήζε θνηλψλ ηαμηλνκήζεσλ (π.ρ. NACE γηα ηελ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα) v. ηελ επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ ζε θεληξηθφ επίπεδν απφ ηελ ίδηα ηε Eurostat (γηα ηα ζηνηρεία πνπ δεκνζηεχεη). Ζ Πηαηηζηηθή Ραμηλφκεζε ησλ Θιάδσλ Νηθνλνκηθήο Γξαζηεξηφηεηαο (ΠΡΑΘΝΓ) είλαη ε ζηαηηζηηθή θσδηθνπνίεζε πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ ζηαηηζηηθή ηαμηλφκεζε ησλ θιάδσλ νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Γηα ηελ ηαμηλφκεζε απηή 10

12 ιακβάλνληαη ππφςε δηάθνξνη ζπληειεζηέο, φπσο ν ηχπνο ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο ή ησλ εξγαζηψλ πνπ εθηεινχληαη, νη θπξηφηεξεο πξψηεο χιεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη, ν πξννξηζκφο ησλ αγαζψλ πνπ παξάγνληαη θ.ιπ. Ζ θαηεγνξηνπνίεζε απηή κπνξεί λα είλαη κνλνςήθηα, ζηελ νπνία αλήθνπλ νη γεληθέο θαηεγνξίεο θιάδσλ νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, κέρξη ηεηξαςήθηα, ζηελ νπνία αλήθνπλ νη πην αλαιπηηθέο θαηεγνξίεο. Απφ ην πξψην ηξίκελν ηνπ έηνπο 2008, ε ηαμηλφκεζε ησλ θιάδσλ νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο γίλεηαη ζχκθσλα κε ηελ λέα ζηαηηζηηθή ηαμηλφκεζε ΠΡΑΘΝΓ 2008 ε νπνία είλαη ηαπηφζεκε, ζε επίπεδν ηξηςήθηαο ηαμηλφκεζεο, κε ηελ ηαμηλφκεζε NACE Rev.2 (Δπξσπατθή Ραμηλφκεζε ησλ Νηθνλνκηθψλ Γξαζηεξηνηήησλ). 2.3 Έπεςνα ζε θοπείρ Ζ έξεπλα αθνξά ζε ζπλαληήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ κεηαμχ ηεο νκάδαο εξγαζίαο θαη ζηειερψλ απφ θνξείο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ πεξηνρή κειέηεο ζε πεδία ζρεηηθά κε ην αληηθείκελν ηεο παξνχζαο κειέηεο. Νη ζπδεηήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ έδσζαλ ηε δπλαηφηεηα ζηελ νκάδα εξγαζίαο λα πεξηγξάςεη κε ζαθήλεηα πξνβιήκαηα θαη πξννπηηθέο, εζηηάδνληαο ζε ζπγθεθξηκέλεο νκάδεο ζηφρνπ, γεσγξαθηθέο πεξηνρέο θαη θιάδνπο, ζε επίπεδν αλάιπζεο ην νπνίν δελ είλαη δηαζέζηκν ζηηο επίζεκεο ζηαηηζηηθέο. 11

13 ΔΛΝΡΖΡΑ Α: ΒΑΠΗΘΑ ΣΑΟΑΘΡΖΟΗΠΡΗΘΑ ΡΝΞΗΘΖΠ ΑΓΝΟΑΠ ΔΟΓΑΠΗΑΠ 3 ΒΑΠΗΘΑ ΣΑΟΑΘΡΖΟΗΠΡΗΘΑ ΡΖΠ ΞΔΟΗΦΔΟΔΗΑΠ ΗΝΛΗΥΛ ΛΖΠΥΛ 3.1 Θέζη και Ρόλορ ηηρ Πεπιθέπειαρ Ιονίων Νήζων Ζ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ (ΞΗΛ), βξίζθεηαη ζην αλαηνιηθφηεξν κέξνο ηεο ρψξαο θαη ζπλνξεχεη κε ηελ Ηηαιία θαη ηελ Αιβαλία. Ζ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ είλαη κία απφ ηηο πιένλ «πεξηθεξεηαθέο» ελφηεηεο ηεο Διιάδαο, ιφγσ ηεο γεσγξαθηθήο ηεο ζέζεο θαη ηνπ λεζησηηθνχ ραξαθηήξα ηεο, κε ραξαθηεξηζηηθά αλαπηπζζφκελεο δπλακηθήο νηθνλνκίαο, ράξηο θπξίσο ζηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ πνπ παξνπζηάδεη ηάζεηο δηάρπζεο θαη εθηφο ησλ βαζηθψλ λεζηψλ. Ρα ηειεπηαία ρξφληα ε νηθνλνκία ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ παξνπζηάδεη ραξαθηεξηζηηθά «κνλνθαιιηέξγεηαο» ζηνλ ηνκέα ηνπ ηνπξηζκνχ, κε ηνλ πξσηνγελή θαη δεπηεξνγελή ηνκέα λα εκθαλίδνπλ ηάζεηο ζπξξίθλσζεο θαη επφκελα λα απαηηείηαη ηδηαίηεξε πξνζπάζεηα γηα ηε δεκηνπξγία ζπλζεθψλ ζρεηηθά «ηζφξξνπεο» αλάπηπμεο. Ν ξφινο ηεο Ξεξηθέξεηαο ζε Γηεζλέο θαη Δπξσπατθφ επίπεδν πξνζδηνξίδεηαη ζηα πιαίζηα ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο ηεο Λ.Α. Δπξψπεο σο εληαίνπ πφινπ ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο πνπ ζα αληαγσληζηεί άιινπο εθηφο Δπξψπεο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο κε πξνζαλαηνιηζκφ ζηνλ πνηνηηθφ πεξηεγεηηθφ ηνπξηζκφ ηνπ επξχηεξνπ πνιηηηζηηθνχ ρψξνπ ηεο Κεζνγείνπ Αδξηαηηθήο. Ζ αλάδεημε απηνχ ηνπ ξφινπ ηεο πεξηθέξεηαο απαηηεί: Ρελ ηφλσζε ησλ παξαδνζηαθψλ ζρέζεσλ Ηνλίσλ - Β. Ηηαιίαο θαη ηελ θαιιηέξγεηα λέσλ ζρέζεσλ κε ηε Λ. Ηηαιία (Απνπιία, Ιέηζε) γηα ηνπξηζηηθνχο ζθνπνχο. 12

14 Ρελ ελδπλάκσζε ησλ ζρέζεσλ ηεο Ξεξηθέξεηαο (ηδηαίηεξα δε ηεο Θέξθπξαο) κε ηηο αιβαληθέο αθηέο (θαη κε ηηο δπηηθέο ελ γέλεη αθηέο ηεο Βαιθαληθήο). Ρελ ελδπλάκσζε ησλ ζρέζεσλ ηεο Ξεξηθέξεηαο κε πεξηθέξεηεο λεζησηηθνχ ραξαθηήξα ηεο επξχηεξεο ιεθάλεο ηεο Κεζνγείνπ. Ρελ ελίζρπζε ηνπ ξφινπ ηεο πεξηθέξεηαο σο πξννξηζκνχ ζεκαληηθψλ ξνψλ ηνπξηζηψλ απφ ηηο λενεηζεξρφκελεο ζηελ ΔΔ ρψξεο (Θεληξηθή θαη Αλαηνιηθή Δπξψπε) νη νπνίεο απνηεινχλ ζεκαληηθή αγνξά κε δπλακηθή κεγέζπλζεο θαηά ηα επφκελα 15 ρξφληα. Ρελ αμηνπνίεζε ησλ δηεζλψλ αεξνδξνκίσλ (θπξίσο ηεο Θέξθπξαο) γηα ηελ ελίζρπζε ηεο ζπκπιεξσκαηηθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ ιηκαληνχ ηεο Θέξθπξαο κε ην αλαβαζκηδφκελν ζε «Γπηηθή Ξχιε» ηεο επεηξσηηθήο Διιάδαο ιηκάλη ηεο Ζγνπκελίηζαο. Πε Δζληθφ επίπεδν ε Ξεξηθέξεηα απνηειεί έλαλ ηζρπξφ πφιν ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ν νπνίνο αληηζηαζκίδεη θαη εμηζνξξνπεί ηνπο άιινπο δχν ζεκαληηθνχο λεζησηηθνχο πφινπο, δει. ην Λ. Αηγαίν θαη ηελ Θξήηε θαη ιεηηνπξγεί παξάιιεια θαη ζπκπιεξσκαηηθά κε ηε ιηγφηεξν αλεπηπγκέλε ηνπξηζηηθή αθηή ηεο Ζπείξνπ θαη κε ηε δπηηθή αθηή ηεο Ξεινπνλλήζνπ. 3.2 Διοικηηική Διάπθπωζη ΠΙΝ Έκηαζη ηοισεία Εδάθοςρ Ζ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ δηαξζξψλεηαη ζε πέληε (5) Ξεξηθεξεηαθέο Δλφηεηεο: 1. Θέξθπξαο 13

15 2. Θεθαινληάο 3. Εαθχλζνπ 4. Ιεπθάδαο 5. Ηζάθεο1 θαη επηά (7) Γήκνπο: 1. Θέξθπξαο 2. Ξαμψλ 3. Θεθαινληάο 4. Εαθχλζνπ 5. Ιεπθάδαο 6. Κεγαλεζίνπ 7. Ηζάθεο Ρα θαηνηθεκέλα λεζηά ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ είλαη ηα αθφινπζα: 1. Θέξθπξα 2. Θεθαινληά 3. Εάθπλζνο 14

16 4. Ιεπθάδα 5. Ηζάθε 6. Κεγαλήζη 7. Ξαμνί 8. Αληίπαμνη 9. Δξεηθνχζζα 10. Καζξάθη 11. Νζσλνί 12. Θάιακνο 13. Θαζηφο 14. Ππαξηή Δπηπιένλ, ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ ππάξρνπλ κηθξά λεζηά πνπ θαηνηθνχληαη επνρηαθά, είηε απνηεινχλ ηδηνθηεζία ελφο κφλν αηφκνπ. Ρα θπξηφηεξα απφ απηά είλαη Γηάπιν, Βίδν, Ιαδαξέηην, Πθνξπηφο, Καδνπξή, Άηνθνο, Πηξνθάδεο, Δρηλάδεο, Βξνκψλα, Θνπλέιη θαη Νμπά. Ζ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ έρεη ζπλνιηθή έθηαζε (η.ρικ.). Πην αθφινπζν Γηάγξακκα απεηθνλίδεηαη ε θαηαλνκή ηεο (ζε η.ρικ.) αλά Ξεξηθεξεηαθή Δλφηεηα: Γηάγξακκα 1: Έθηαζε Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ αλά Ξεξηθεξεηαθή Δλφηεηα 15

17 Ζ κεγαιχηεξε Ξεξηθεξεηαθή Δλφηεηα ηεο ΞΗΛ ζε έθηαζε είλαη ε ΞΔ Θεθαινληάο & Ηζάθεο (904 km2). Ρνλ κεγαιχηεξν πιεζπζκφ έρεη ε ΞΔ Θέξθπξαο κε θαηνίθνπο. Ρελ κεγαιχηεξε ππθλφηεηα (Ξιεζπζκφο/Έθηαζε) έρνπλ νη ΞΔ Θέξθπξαο θαη Εαθχλζνπ. Νη δχν απηέο πεξηθεξεηαθέο ελφηεηεο ζεσξνχληαη ππθλνθαηνηθεκέλεο θαζψο μεπεξλνχλ ηελ ππθλφηεηα ηεο ρψξαο (161,14 θαη 100,23 αληίζηνηρα έλαληη 89,50 ηελ ΞΗΛ θαη 81,75 γηα ην ζχλνιν ηεο ρψξαο). 16

18 Ρν πνζνζηφ ησλ νξεηλψλ εθηάζεσλ θαιχπηεη ην 28,3% ηεο ζπλνιηθήο έθηαζεο ΞΔ ηεο Ξεξηθέξεηαο, ησλ εκηνξεηλψλ ην 35,8%, ελψ ην 35,9% ησλ εθηάζεσλ είλαη πεδηλέο. Ζ ΞΔ Θεθαινληάο θαη Ηζάθεο θαη ε ΞΔ Εαθχλζνπ έρνπλ εθηεηακέλεο δψλεο εκηνξεηλψλ εθηάζεσλ, 41,84% θαη 55,15% αληίζηνηρα. Κεγάιν ηκήκα νξεηλψλ δσλψλ έρεη ε ΞΔ Ιεπθάδαο κε 62,25%, ελψ κεγάια ηκήκαηα πεδηλψλ εθηάζεσλ δηαζέηεη ε ΞΔ Θέξθπξαο, ην 68,32% πεξίπνπ ηεο έθηαζήο ηεο. ιεο νη ΞΔ έρνπλ πινχζηα βιάζηεζε θαη ε θάζε κηα έρεη κηα ηδηαίηεξε θπζηθνγεσγξαθηθή ηαπηφηεηα. Αλαιπηηθφηεξα: 17

19 3.3 Γημογπαθικά Σηοισεία Ν πιεζπζκφο ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ θαηά ηελ απνγξαθή πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ην 2011 αλέξρεηαη ζε θαηνίθνπο (Κφληκνο πιεζπζκφο, Ξξνζσξηλά ζηνηρεία απφ ΔΙ.ΠΡΑΡ.-Απνγξαθή 2011). Πηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεηαη ε δηαρξνληθή εμέιημε ηνπ πιεζπζκνχ απφ ην 1971 έσο θαη ην Ν πξαγκαηηθφο πιεζπζκφο ηεο ΞΗΛ απμήζεθε θαηά ην δηάζηεκα Ν πιεζπζκφο ηεο ΞΗΛ αληηζηνηρεί πεξίπνπ ζην 2% ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ηεο ρψξαο. 18

20 Ξίλαθαο 2: Δμέιημε ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ απφ ην 1971 έσο ην Ξίλαθαο 3: Δμέιημε ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ απφ ην 1971 έσο ην 2011 αλά Ξεξηθεξεηαθή Δλφηεηα 19

21 Ξίλαθαο 4: Κφληκνο πιεζπζκφο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λεζηψλ θαη ζπλφινπ Διιάδαο θαηά αζηηθέο θαη αγξνηηθέο πεξηνρέο θαη θχιν Απφ ηνλ παξαπάλσ πίλαθα πξνθχπηεη φηη ην 36,5% ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Ξεξηθέξεηαο δεη ζε αζηηθέο πεξηνρέο θαη ην 63,5% ζε αγξνηηθέο πεξηνρέο, έλαληη ηνπ 75,1% θαη 24,9% αληίζηνηρα ηνπ πιεζπζκνχ ηεο ρψξαο. Αληίζηνηρα, ζε πεδηλέο πεξηνρέο δεη ην 77,64% ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Ξεξηθέξεηαο, ζε εκηνξεηλέο ην 16,71% θαη ζε νξεηλέο ην 6,65%. Ξίλαθαο 5: Ζιηθηαθή Θαηαλνκή Ξξαγκαηηθνχ Ξιεζπζκνχ αλά ειηθηαθή νκάδα γηα θάζε Ξεξηθεξεηαθή Δλφηεηα 20

22 Γηα λα εμαρζνχλ ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα γηα ηε δηάξζξσζε ηνπ πιεζπζκνχ ζηηο δηάθνξεο ειηθηαθέο νκάδεο ρξεζηκνπνηνχληαη θάπνηνη δεκνγξαθηθνί δείθηεο. Ππγθεθξηκέλα: Γείθηεο Γήξαλζεο Ν δείθηεο γήξαλζεο είλαη ν ιφγνο ησλ αηφκσλ ειηθίαο 65 θαη άλσ πξνο ηα άηνκα ειηθίαο 0-14 εηψλ. Πθνπφο ηνπ δείθηε απνηειεί ν πξνζδηνξηζκφο ηεο αλαινγίαο "γέξνη" πξνο "λένη", δειαδή πφζα άηνκα ειηθίαο 65-άλσ αληηζηνηρνχλ ζε άηνκα ειηθίαο 0-14 εηψλ. ζν κεγαιχηεξνο είλαη ν δείθηεο ηφζν πην «γεξαζκέλνο» είλαη ν πιεζπζκφο. Γείθηεο Δμάξηεζεο Ν δείθηεο εμάξηεζεο είλαη ν ιφγνο ηνπ αζξνίζκαηνο αηφκσλ ειηθίαο 0-14 εηψλ θαη 65 εηψλ θαη άλσ (δειαδή ησλ κε παξαγσγηθψλ ειηθηψλ), πξνο ηα άηνκα ειηθίαο (παξαγσγηθέο). Πθνπφο ηνπ δείθηε είλαη λα βξεζεί ε αλαινγία κεηαμχ εμαξηψκελσλ αηφκσλ, δειαδή απηψλ πνπ δελ κπνξνχλ λα ζπκκεηέρνπλ ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία πξνο ηα άηνκα πνπ ζεσξείηαη φηη ζπκκεηέρνπλ ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία. Γείθηεο Αληηθαηάζηαζεο Ν δείθηεο αληηθαηάζηαζεο απνηειεί δνκηθφ δείθηε. Γειαδή εθθξάδεη ηελ ελαιιαγή κεηαμχ ησλ ειηθηψλ πνπ κεηέρνπλ ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία. πνινγίδεηαη σο ν ιφγνο ησλ αηφκσλ ειηθίαο πξνο ηα άηνκα ειηθίαο 55-64, δειαδή ησλ αηφκσλ πνπ εηνηκάδνληαη λα εηζέιζνπλ ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία θαη απηψλ πνπ αλακέλνληαη λα εμέιζνπλ απφ ηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία. Πηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί, θαίλεηαη ν δείθηεο γήξαλζεο, εμάξηεζεο θαη αληηθαηάζηαζεο γηα ην 1991 θαη ην 2001 γηα θάζε πεξηθεξεηαθή ελφηεηα. Κε βάζε ηνλ δείθηε γήξαλζεο ν πιεζπζκφο ηεο ΞΗΛ είλαη πην «γεξαζκέλνο» ζε ζρέζε κε ην ζχλνιν ηεο ρψξαο (152,24 έλαληη 126,1) αθνχ απμήζεθε θαηαθφξπθα ηελ δεθαεηία Ζ ΞΔ Ιεπθάδαο εκθαλίδεη ηνλ κεγαιχηεξν δείθηε 21

23 γήξαλζεο. ζνλ αθνξά ηνλ δείθηε εμάξηεζεο ε ΞΗΛ εκθαλίδεη πςειφηεξν δείθηε ζε ζρέζε κε ην ζχλνιν ηεο ρψξαο (54,51 έλαληη 47,03). Γειαδή έρεη ρεηξφηεξε αλαινγία κεηαμχ εμαξηψκελσλ αηφκσλ (δειαδή απηνχο πνπ δελ ζπκκεηέρνπλ ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία) θαη αηφκσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία. Ρνλ κεγαιχηεξν δείθηε εμάξηεζεο εκθαλίδνπλ νη ΞΔ Ιεπθάδαο θαη Θεθαινληάο & Ηζάθεο. Ρέινο ν δείθηεο αληηθαηάζηαζεο είλαη νξηαθά κεγαιχηεξνο ζηελ ΞΗΛ ζε ζρέζε κε ην ζχλνιν ηεο ρψξαο (95,13 έλαληη 92,46). ζν κεγαιχηεξνο είλαη ν δείθηεο ηφζν ππεξέρνπλ ηα άηνκα πνπ εηνηκάδνληαη λα εηζέιζνπλ ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία ζε ζρέζε κε ηα άηνκα πνπ εηνηκάδνληαη λα εμέιζνπλ απφ απηή. Ρνλ κεγαιχηεξν ζπληειεζηή αληηθαηάζηαζεο έρεη ε ΞΔ Εαθχλζνπ. Ξίλαθαο 6: Γεκνγξαθηθνί Γείθηεο γηα ΞΗΛ 3.4.Φωποηαξική Οπγάνωζη Γηα ηελ αλάπηπμε πνπ ζα πξαγκαηνπνηεζεί ζε επίπεδν Ξεξηθέξεηαο, ζα πξέπεη λα ιεθζεί ππφςε ην Ξεξηθεξεηαθφ Ξιαίζην Σσξνηαμηθνχ Πρεδηαζκνχ θαη Αεηθφξνπ Αλάπηπμεο (Α 48976/04/ΦΔΘ 56Β/ ). 22

24 Πηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ ππάξρνπλ 5 ζεζκνζεηεκέλεο δψλεο νηθηζηηθνχ ειέγρνπ, εθ ησλ νπνίσλ νη δχν βξίζθνληαη ζηελ ΞΔ Θεθαινληάο & Ηζάθεο. Πηελ Θέξθπξα ε ΕΝΔ βξίζθεηαη ζηα λφηηα ηνπ λεζηνχ, φπνπ ζε 5 δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο νξίδεηαη θαηψηαην φξην θαηάηκεζεο, ρξήζεηο γεο, φξνη θαη πεξηνξηζκνί δφκεζεο. Πηελ Θεθαινληά ππάξρνπλ 2 ΕΝΔ, κία ζηελ πεξηνρή ηνπ Ιεμνπξίνπ θαη κία ζην Αξγνζηφιη. Πηελ Εάθπλζν ππάξρεη κία ΕΝΔ ζηνλ θφιπν ηνπ Ιαγαλά πνπ θαζνξίδεη εηδηθέο ρξήζεηο γεο, θαηψηαην φξην θαηάηκεζεο, φξνπο θαη πεξηνξηζκνχο δφκεζεο θαζψο θαη εηδηθνχο φξνπο πξνζηαζίαο ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο αλάινγα κε ηηο 8 πεξηνρέο ζηηο νπνίεο δηαηξείηαη φιε ε έθηαζε ηεο. Ρέινο ζηελ Ιεπθάδα ππάξρεη κία ΕΝΔ πνπ εκπεξηέρεη 2 πεξηνρέο. Έλα ηκήκα ζηελ πεξηνρή «Γχξαο» δπηηθά ηεο πφιεο ηεο Ιεπθάδαο θαη ηελ πεξηνρή «Γεκνζάξη». Νη πεξηνρέο απηέο ραξαθηεξίδνληαη σο πεξηνρέο πξνζηαζίαο θαη απαγνξεχεηαη ε δφκεζε θαη ε αιινίσζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο. Δπίζεο νξίδεηαη θαηψηαην φξην θαηάηκεζεο θαη ινηπνί φξνη θαη πεξηνξηζκνί δφκεζεο. Πηελ ΞΗΛ 47 πεξηνρέο δηαζέηνπλ ξπκνηνκηθφ ζρέδην. Νη πεξηζζφηεξεο εληνπίδνληαη ζηελ ΞΔ Θεθαινληάο & Ηζάθεο (29). Ππκπεξαζκαηηθά είλαη μεθάζαξν φζνλ αθνξά ηελ ρσξνηαμηθή νξγάλσζε φηη ε ΞΔ Θεθαινληάο & Ηζάθεο θαίλεηαη λα ππεξέρεη, θαζψο δηαζέηεη ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηνρέο κε ΓΞΠ, κε ΕΝΔ θαη ξπκνηνκηθφ ζρέδην. Πε φηη αθνξά ηελ Σσξνηαμηθή Νξγάλσζε φπσο απνηππψλεηαη ζηνλ θάησζη Ξίλαθα, Γεληθφ Ξνιενδνκηθφ Πρέδην έρνπλ φινη νη νηθηζκνί 3νπ θαη άλσ επηπέδνπ (ζχκθσλα κε ΣΝΞ 84). 23

25 Ξίλαθαο 7: Νηθηζκνί πνπ δηαζέηνπλ Γεληθφ Ξνιενδνκηθφ Πρέδην αλά Ξεξηθεξεηαθή Δλφηεηα Πε φηη αθνξά ηα εγθεθξηκέλα Πρέδηα Νηθηζηηθήο Νξγάλσζεο Αλνηθηήο Ξφιεο (ΠΣΝΝΑΞ) ηεο ΞΗΛ απνηππψλνληαη ζηνλ Ξίλαθα 8. Ξίλαθαο 8: Πρέδηα Νηθηζηηθήο Νξγάλσζεο Αλνηθηήο Ξφιεο ζηελ ΞΗΛ 24

26 4 ΞΟΝΠΞΔΙΑΠΗΚΝΡΖΡΑ & ΞΝΓΝΚΔΠ ΚΔΡΑΦΝΟΥΛ 4.1 Αεποδπόμια & Δλικοδπόμια Ζ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ έρεη ηα θάησζη αεξνδξφκηα: 1. Αεξνιηκέλαο Θέξθπξαο "Η.Θαπνδίζηξηαο" (Γηεζλήο) 2. Αεξνιηκέλαο Θεθαινληάο (Γηεζλήο) 3. Αεξνιηκέλαο Εαθχλζνπ "Γ. Πνισκφο" (Γηεζλήο) Ζ εμππεξέηεζε γηα ην λεζί ηεο Ιεπθάδαο πξαγκαηνπνηείηαη απφ ην Πηξαηησηηθφ Αεξνδξφκην Άθηηνπ (18 ρικ. απφ ηελ πφιε ηεο Ιεπθάδαο). Ξαξάιιεια, πέξαλ ησλ αεξνδξνκίσλ ιεηηνπξγνχλ θαη ηέζζεξα ειηθνδξφκηα ζηα θάησζη απνκνλσκέλα ιφγσ γεσγξαθηθήο ζέζεο λεζηά: 1. Ηζάθε 2. Ξαμνί 3. Νζσλνί 4. Δξεηθνχζζα Ρα ειηθνδξφκηα είλαη ειεχζεξα γηα ρξήζε απφ θάζε ελδηαθεξφκελν, ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο, φκσο, γηα ηελ θάιπςε αεξνδηαθνκηδψλ, γηα κεηαθνξά αζζελψλ, γηα έθηαθηεο πεξηπηψζεηο επηθνηλσλίαο, γηα ζηξαηησηηθέο θαη παξαζηξαηησηηθέο αλάγθεο αιιά θαη γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ. Νη Αεξνπνξηθέο ζπλδέζεηο (πξνγξακκαηηζκέλεο πηήζεηο εζσηεξηθνχ) πνπ εμππεξεηνχλ ηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ, κε ηελ ελδνρψξα είλαη: Αζήλα Θέξθπξα (θαζεκεξηλά κε ηνπιάρηζηνλ δχν δξνκνιφγηα) Αζήλα Θεθαινληά (1 πηήζε θάζε κέξα) 25

27 Αζήλα- Εάθπλζνο (6 θνξέο ηελ εβδνκάδα) Θεζζαινλίθε Θέξθπξα (4 θνξέο ηελ εβδνκάδα) Θέξθπξα Ξξέβεδα (Άθηην) Θεθαινληά Εάθπλζνο (4 θνξέο ηελ εβδνκάδα) Ζ ελδνπεξηθεξεηαθή αεξνπνξηθή γξακκή πνπ ζπλδέεη ηα αεξνδξφκηα ηεο Θέξθπξαο, ηνπ Αθηίνπ (εμππεξεηεί ηε Ιεπθάδα), ηεο Θεθαινληάο θαη ηεο Εαθχλζνπ, αλήθεη ζηηο άγνλεο γξακκέο θαη δηεμάγεηαη ηέζζεξηο θνξέο ηελ εβδνκάδα (απιή δηαδξνκή). Αθνινπζεί Ξίλαθαο πνπ απνηππψλεη ηηο αθίμεηο ησλ αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ αεξνπνξηθψο ηελ πεξίνδν Ηαλνπαξίνπ Πεπηεκβξίνπ γηα ηα έηε 2004 έσο 2007 θαζψο θαη ηελ πνζνζηηαία κεηαβνιή αλά έηνο. Ξίλαθαο 9: Αθίμεηο ησλ αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ αεξνπνξηθψο ηελ πεξίνδν Ηαλνπαξίνπ Πεπηεκβξίνπ γηα ηα έηε 2004 έσο 2007 Ν αξηζκφο ησλ έθηαθησλ δξνκνινγίσλ πνπ αθνξνχλ πηήζεηο CHARTERS είλαη εκθαλψο κεγαιχηεξνο ησλ ηαθηηθψλ δξνκνινγίσλ θαη ππνδειψλεη πσο ν ηνπξηζκφο ζηα Ηφληα Λεζηά ζηεξίδεηαη ζηα νξγαλσκέλα ηνπξηζηηθά «παθέηα». Αθνινπζεί Γηάγξακκα πνπ απνηππψλεη ηελ θίλεζε ησλ επηβαηψλ πνπ επηζθέθζεθαλ ηελ Διιάδα κε ρξήζε Δθηάθησλ Γηεζλψλ Ξηήζεσλ (CHARTER) γηα ην

28 Γηάγξακκα 2: Πχλνιν Δπηβαηψλ πνπ θηλήζεθαλ κε CHARTER ζε φιε ηελ Διιάδα γηα ην έηνο 2007 Απφ ην Γηάγξακκα πξνθχπηεη πσο, πνζνζηφ 18% ησλ επηβαηψλ πνπ θηλήζεθαλ κε CHARTER, πξνηίκεζε ηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ (ζχλνιν επηβαηψλ ζε ζχλνιν ). Πε φηη αθνξά ην ζχλνιν ησλ πηήζεσλ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζηα αεξνδξφκηα ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ, ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηεο πεξεζίαο Ξνιηηηθήο Αεξνπνξίαο θαζψο θαη ην ζχλνιν ησλ επηβαηψλ πνπ είηε αθίρζεθαλ, είηε αλαρψξεζαλ, απνηππψλνληαη ζηα παξαθάησ Γηαγξάκκαηα: 27

29 Γηάγξακκα 3: Πχλνιν πηήζεσλ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζηα αεξνδξφκηα ΞΗΛ ην δηάζηεκα Γηάγξακκα 4: Πχλνιν Δπηβαηψλ πνπ κεηαθηλήζεθαλ ζηελ ΞΗΛ ην δηάζηεκα πσο θαίλεηαη απφ ηα Γηαγξάκκαηα θαη παξά ηελ νηθνλνκηθή θξίζε ε κείσζε ησλ πηήζεσλ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ην 2011 ζε ζρέζε κε ηηο πηήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ην 2008, είλαη ηεο ηάμεσο πεξίπνπ ηνπ 10% (κε ιακβάλνληαο ππφςε ην γεγνλφο πσο ηα ζηνηρεία ηνπ 2011 δελ είλαη πιήξε), ελψ ζε φηη αθνξά ηνπο επηβάηεο, 28

30 ε κείσζε είλαη ηεο ηάμεο ηνπ 8%. Απφ ηε ζχγθξηζε ησλ επφκελσλ Γηαγξακκάησλ, φπνπ απνηππψλνπλ ηελ ππεξβνιηθή κείσζε ησλ πηήζεσλ θαη ησλ επηβαηψλ ηνπ εζσηεξηθνχ, απνδεηθλχεηαη ην γεγνλφο πσο ηα Ηφληα Λεζηά απνηεινχλ έλα πξνζθηιή πξννξηζκφ θπξίσο γηα ηνπο αιινδαπνχο ηνπξίζηεο. Πε φηη αθνξά ηνπο Έιιελεο ιακβάλνληαο ππφςε ηα παξαθάησ Γηαγξάκκαηα απνδεηθλχεηαη φηη ε νηθνλνκηθή θξίζε επεξέαζε ηνπο επηζθέπηεο απφ ην εζσηεξηθφ αξθεηά πεξηζζφηεξν. Γηάγξακκα 5: Αξ. Διιεληθψλ Ξηήζεσλ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζηα αεξνδξφκηα ΞΗΛ ην δηάζηεκα

31 Γηάγξακκα 6: Δκπνξηθή Θίλεζε Δπηβαηψλ Δζσηεξηθνχ ζηα αεξνδξφκηα ΞΗΛ ην δηάζηεκα Ιιμάνια Πηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ ππάξρνπλ 89 ιηκάληα. Πηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί απνηππψλεηαη ην πιήζνο ησλ ιηκαληψλ ηεο Ξεξηθέξεηαο αλά λεζί, θαζψο θαη ηηο ρξήζεηο πνπ εμππεξεηνχλ. Ξίλαθαο 10: Ιηκάληα ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ 30

32 Πηελ Ξεξηθεξεηαθή Δλφηεηα Θέξθπξαο, ππάξρεη ην ιηκάλη ηεο Ιεπθίκεο πνπ παξέρεη ηε ζχλδεζε ηεο Λφηηαο Θέξθπξαο κε ηελ επεηξσηηθή Διιάδα κέζσ Ζγνπκελίηζαο, ην ιηκάλη ηεο Θαζζηφπεο πνπ αλακέλεηαη λα ιεηηνπξγήζεη σο δηαζπλνξηαθφ, κε ζχλδεζε κε ηελ Αιβαλία, κηθξά ιηκάληα ζηα Γηαπφληηα λεζηά πνπ δηαζθαιίδνπλ ηελ ηνπηθή ζπγθνηλσλία, φπσο θαη ηα ιηκάληα ησλ Ξαμψλ. Ρέινο ζην θέληξν ηεο αλαηνιηθήο αθηνγξακκήο ηεο Θέξθπξαο, ζηε ζέζε Γνπβηά, ιεηηνπξγεί καξίλα (800 ζέζεσλ) ε νπνία δηαζέηεη φιεο ηηο εμππεξεηήζεηο. Ζ Ξεξηθεξεηαθή Δλφηεηα Εαθχλζνπ δηαζέηεη έλα βαζηθφ ιηκάλη, ην νπνίν εμππεξεηεί φιε ηελ επηβαηηθή θαη εκπνξεπκαηηθή θίλεζε κε ηελ Θπιιήλε ζεκεηψλνληαο ζεκαληηθνχο θφξηνπο. Θχξηα ιηκάληα ηεο Ξεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Θεθαινλίαο είλαη ην Αξγνζηφιη, ν Ξφξνο, ε Πάκε θαη ην Ιεμνχξη. Ν Ξφξνο θαη ε Πάκε είλαη ηα ζεκαληηθφηεξα ιηκάληα ηνπ λεζηνχ πνπ δηαζθαιίδνπλ ηε ζχλδεζή ηνπ κε ηελ Ζπεηξσηηθή ρψξα κέζσ Ξάηξαο θαη Θπιιήλεο, ελψ ην ιηκάλη ηνπ Αξγνζηνιίνπ εμαθνινπζεί λα είλαη έλα εκπνξεπκαηηθφ θαη επηβαηηθφ ιηκάλη. Πηελ Ηζάθε, θχξην ιηκάλη είλαη ην Βαζχ ζηελ αλαηνιηθή πιεπξά ηνπ λεζηνχ. Ρέινο, ζηελ Ξεξηθεξεηαθή Δλφηεηα Ιεπθάδαο ππάξρεη ην νκψλπκν ιηκάλη (Ιεπθάδαο), πνπ ιφγσ ηεο ηδηνκνξθίαο ηνπ Λνκνχ (ζπλδέεηαη κε πισηή γέθπξα κε ηηο απέλαληη επεηξσηηθέο αθηέο) ιεηηνπξγεί θπξίσο σο ζηαζκφο αλεθνδηαζκνχ ζθαθψλ αλαςπρήο. Ρν ιηκάλη ηνπ Λπδξίνπ εμππεξεηεί θπξίσο, ηαθηηθέο ηνπηθέο αθηνπιντθέο γξακκέο θαη θαηά ηε ζεξηλή πεξίνδν δηαθηλεί ζεκαληηθφ θνξηίν κε κηθξά θπξίσο πινία, ελψ απφ ην ιηκάλη ηεο Βαζηιηθήο εθηεινχληαη επνρηαθά δξνκνιφγηα πξνο Θεθαινλία θαη Ηζάθε. Πηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί, γίλεηαη θαηαγξαθή ησλ ρξήζεσλ θαη ησλ ππνδνκψλ 67 ιηκαληψλ ηεο ΞΗΛ. Νη θαιχηεξεο ιηκεληθέο ππνδνκέο θαίλνληαη λα ππάξρνπλ ζηελ ΞΔ Θέξθπξαο. Μερσξίδεη ε καξίλα Γνπβηψλ ηφζν γηα ηε δπλακηθφηεηα ηεο (1100 ζθάθε) φζν θαη 31

33 γηα ηηο αλαπηπγκέλεο ππνδνκέο. Ζ καξίλα Γνπβηψλ θαη ε Καξίλα Ιεπθάδαο έρνπλ βξαβεπηεί κε γαιάδηα ζεκαία γηα ην

34 Ξίλαθαο 11: πνδνκέο θαη Σξήζεηο Ιηκαληψλ ηεο ΞΗΛ 33

35 34

36 35

37 36

38 37

39 4.3 Θαλάζζιερ Σςνδέζειρ ΠΗΛ Ζ ΞΗΛ ζπλδέεηαη κε ηελ Ηηαιία θαη κε ηελ Ζπεηξσηηθή Διιάδα. Ιφγσ ηνπ λεζησηηθνχ ηεο ραξαθηήξα ζηελ ΞΗΛ ππάξρεη πιεζψξα ζαιάζζησλ ελδνπεξηθεξεηαθψλ ζπλδέζεσλ. Δηδηθφηεξα: Πχλδεζε κε ην εμσηεξηθφ: Ζ ΞΗΛ ζπλδέεηαη θαζεκεξηλά κε κεγάια ηηαιηθά ιηκάληα (Βελεηία, Αλθφλα, Κπξίληηδη), είηε κε ferry boat απεπζείαο, είηε κε πινία πνπ μεθηλάλε απφ ηελ Ζγνπκελίηζα ή απφ ηελ Ξάηξα. Νη ζπλδέζεηο κε ηελ Ζπεηξσηηθή Διιάδα θαη νη ελδνπεξηθεξεηαθέο ζπλδέζεηο δηακνξθψλνληαη αλάινγα κε ηελ επνρή θαη ηηο ζπλζήθεο. Δλδεηθηηθά, ε ζπρλφηεηα ησλ δξνκνινγίσλ είλαη: Θέξθπξα Ζγνπκελίηζα: 8-10 δξνκνιφγηα εκεξεζίσο Εάθπλζνο Θπιιήλε: 4 δξνκνιφγηα εκεξεζίσο Θπιιήλε Θεθαινληά: 3 δξνκνιφγηα εκεξεζίσο Ηζάθε Πάκε Ξάηξα: 1 δξνκνιφγην θαζεκεξηλά Θέξθπξα Νζσλνί Δξείθνπζα Καζξάθη: 3(ρεηκψλα) 4 (θαινθαίξη) θνξέο ηελ εβδνκάδα. Νζσλνί Καζξάθη: κε θατθη, 2 θνξέο ηελ εβδνκάδα. Θέξθπξα Ξαμνί: 4 θνξέο ηελ εβδνκάδα κε ferry-boat κέζσ Ζγνπκελίηζαο, ελψ ην θαινθαίξη επηπιένλ θάζε κέξα κε ηαρχπινν κφλν γηα επηβάηεο. Λπδξί Ηζάθε Θεθαινληά: 1 δξνκνιφγην θαζεκεξηλά. Λπδξί Κεγαλήζη: 3 δξνκνιφγηα θαζεκεξηλά ηνλ ρεηκψλα θαη ηνπιάρηζηνλ 6 ην θαινθαίξη. Βαζηιηθή Φηζθάξδν: 1 δξνκνιφγην θαζεκεξηλά ηνλ Ηνχλην θαη ηνλ Πεπηέκβξην. Δλψ ηνπο ππφινηπνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο 2 δξνκνιφγηα. Αζηαθφο Ηζάθε Πάκε: 1 δξνκνιφγην θαζεκεξηλά. Ξεζζάδα Αγ. Ληθφιανο: 2 δξνκνιφγηα θαζεκεξηλά απφ ηνλ κήλα Κάην κέρξη ηνλ Νθηψβξην. 38

40 Άγηνο Πηέθαλνο- Νζσλνί Δξείθνπζα Καζξάθη 2 3 θνξέο ηελ εβδνκάδα Νη γξακκέο πνπ ζπλδένπλ ηα κηθξά λεζηά ηνπ Ηνλίνπ κε ηα κεγάια, φπσο π.ρ. ηα Γηαπφληηα κε ηελ Θέξθπξα ή ηνλ Θάιακν θαη ηελ Θαζηφ κε ηελ Ιεπθάδα είλαη ηαθηηθέο άγνλεο θαη ηα δξνκνιφγηα απηψλ εμαξηψληαη απφ ηηο επηθξαηνχζεο θαηξηθέο ζπλζήθεο (ρξεζηκνπνηνχληαη κηθξά ζθάθε). 4.4 Οδικό Γίκηςο Ρν βαζηθφ νδηθφ δίθηπν πνπ ζπλδέεη ηνπο νηθηζκνχο θαη ηηο πφιεηο ηεο Ξεξηθέξεηαο, έρεη πεξίπνπ ηα ίδηα ραξαθηεξηζηηθά ζε φιεο ηηο Ξεξηθεξεηαθέο Δλφηεηεο. Ρν ζπλνιηθφ κήθνο ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ, πνπ είλαη έλα απφ ηα ππθλφηεξα ηεο ρψξαο, ππνινγίδεηαη πεξί ηα ρηιηφκεηξα, θαη θαηαλέκεηαη θαηά 41% ζηελ Θέξθπξα, 28% ζηελ Θεθαινλία, 18% ζηε Εάθπλζν θαη 12% ζηε Ιεπθάδα. Υο θχξηα πξνβιήκαηά ηνπ θαηαγξάθνληαη ε δηέιεπζε νδηθψλ αμφλσλ κέζα απφ νηθηζκνχο, ην αλεπαξθέο πιάηνο ησλ νδηθψλ αμφλσλ, ε κε ηθαλνπνηεηηθή θαηάζηαζε ηνπ νδνζηξψκαηνο, ηα αλεπαξθή γεσκεηξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο ράξαμεο ησλ αμφλσλ, ε ειιηπήο ζήκαλζε, ε αλεπάξθεηα θσηηζκνχ έμσ απφ ηνπο νηθηζκνχο, νη ειιείςεηο ζηελ θαηαζθεπή ηερληθψλ έξγσλ, θαη νη ειιείςεηο ζηελ ππνδνκή νδηθήο αζθάιεηαο, παξά ηηο βειηηψζεηο πνπ επηρεηξήζεθαλ έσο ζήκεξα. Πεκαληηθά επίζεο πξνβιήκαηα παξνπζηάδνληαη ζε θνκβηθνχο νηθηζκνχο ή ζηα αζηηθά θέληξα φπνπ δελ ππάξρνπλ παξαθακπηήξηεο νδνί θαη ζηα δεκνηηθά δίθηπα ιφγσ ηεο πνιενδνκηθά αλνξγάλσηεο δηάξζξσζεο. 4.5 Σηοισεία Κεηαθοπών Θξίζηκνο παξάγνληαο αλάπηπμεο γηα ην ζχλνιν ηεο Ξεξηθέξεηαο, φζν θαη γηα ηελ θάζε Ξεξηθεξεηαθή Δλφηεηα μερσξηζηά, είλαη ν ηνκέαο ησλ κεηαθνξψλ, θαζψο εθηφο απφ ηελ εμππεξέηεζε «εζσηεξηθψλ», ελδφηεξσλ αλαγθψλ επηθνηλσλίαο, πξνζδηνξίδεη ή ππνζηεξίδεη ηελ 39

41 εμσζηξέθεηά θαη ηελ ειθπζηηθφηεηά ησλ Ηφλησλ λεζηψλ. Απφ ηελ άπνςε απηή, ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ γηα ηελ πεξηνρή ηνπ Ηνλίνπ απνθηνχλ : Ν ζαιάζζηνο άμνλαο Αδξηαηηθήο-Ηνλίνπ-Αλαηνιηθήο Κεζνγείνπ πνπ πξνσζείηαη ζην πιαίζην ησλ Γηεπξσπατθψλ Γηθηχσλ. Ζ αμηνπνίεζή ηνπ, παξφηη αθνξά θπξίσο ηηο βαζηθέο δπηηθέο πχιεο ηεο ρψξαο δειαδή ηνπο ιηκέλεο Ζγνπκελίηζαο θαη Ξάηξαο, ππφ πξνυπνζέζεηο κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη ζεηηθή επίδξαζε θαη επθαηξίεο γηα βαζηθνχο ιηκέλεο ησλ Ηφλησλ Λεζηψλ, ηδηαίηεξα δε ζηε καδηθή δηαθίλεζε επηβαηψλ. Γηα ηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ έρνπλ νη πινπνηνχκελνη ρεξζαίνη άμνλεο, φπσο ε Δγλαηία νδφο πνπ θαηαιήγεη ζην ιηκάλη ηεο Ζγνπκελίηζαο θαη ζπληνκεχεη ζεκαληηθά ην ρξφλν επηθνηλσλίαο κε ην βφξεην-διιαδηθφ ρψξν θαη ν Γπηηθφο Άμνλαο (Ηφληα νδφο), πνπ νπζηαζηηθά θαη ππφ ηελ πξνυπφζεζε ηεο δεκηνπξγίαο ησλ απαηηνχκελσλ ζπλδέζεσλ, ζα ιεηηνπξγήζεη θαη σο ρεξζαίνο άμνλαο ελδν-επηθνηλσλίαο ηεο Ξεξηθέξεηαο ζε ζπλδπαζκφ βέβαηα κε ηηο ιεηηνπξγνχζεο «νξηδφληηεο» ζαιάζζηεο ζπλδέζεηο. Πεκαληηθφο παξάγνληαο γηα ηε βειηίσζε ησλ ελδν-πεξηθεξεηαθήο εκβέιεηαο κεηαθνξψλ, είλαη ε ελίζρπζε ηεο ιεηηνπξγηθφηεηαο ηνπ πεξηθεξεηαθνχ άμνλα Βνξξά-Λφηνπ, πνπ κέζσ ελφο ζπζηήκαηνο ζπληνληζκέλσλ ρεξζαίσλ, ζαιάζζησλ θαη ελαέξησλ κεηαθνξψλ, ζα δηεπθνιχλεη ηελ επηθνηλσλία απφ ην βνξεηφηεξν κέξνο ηεο Θέξθπξαο έσο ην λνηηφηεξν ηεο Εαθχλζνπ. Πην ζχζηεκα απηφ εληάζζνληαη ηφζν νη ρεξζαίνη νδηθνί άμνλεο Β-Λ ησλ ηεζζάξσλ κεγαιχηεξσλ λεζηψλ, φζν θαη νη ιηκέλεο πεξηθεξεηαθήο εκβέιεηαο, θαζψο θαη ηα αεξνδξφκηα ηεο Ξεξηθέξεηαο, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ Αθηίνπ. Ζ δηα-πεξηθεξεηαθή ζχλδεζε κε ηηο απέλαληη Ζπεηξσηηθέο 40

42 Ξεξηθέξεηεο θαη θέληξα πάιη κέζσ ελφο ζπζηήκαηνο ζπλδπαζκέλσλ ζαιάζζησλ θαη ρεξζαίσλ ζπλδέζεσλ, πέξαλ απηνχ ηνπ ζηφρνπ, ζηελ νπζία πξνζθέξεη κηα παξάιιειε δπλαηφηεηα ελδν- πεξηθεξεηαθήο επηθνηλσλίαο, κέζσ «νξηδφληησλ» ζαιάζζησλ ζπλδέζεσλ θαη «θάζεησλ» ρεξζαίσλ επεηξσηηθψλ. Δπηπξφζζεηα, κε ηελ αλαβίσζε ησλ γξακκψλ πδξνπιάλσλ πνπ επηδηψθεη ε Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ, γηα ηελ ελίζρπζε ηεο ζχλδεζεο ησλ λεζηψλ ηεο ΞΗΛ κεηαμχ ηνπο, κε ηελ επεηξσηηθή Διιάδα, αιιά θαη κε ρψξεο ηεο Αδξηαηηθήο, δεκηνπξγείηαη έλαο λένο πφινο ζχλδεζεο ησλ Ηνλίσλ Λήζσλ κε ηελ επεηξσηηθή Διιάδα θαη ην εμσηεξηθφ. ρεκα γηα ηελ επηζηξνθή ησλ πδξνπιάλσλ ζηελ ελεξγφ δξάζε ζεσξείηαη πξφγξακκα πνπ αθνξά ηε ζχλδεζε ρσξψλ ηεο Αδξηαηηθήο. Ξξφθεηηαη γηα ην πξφγξακκα κε ηίηιν «Γεκηνπξγία δηθηχνπ πδξνπιάλσλ ζηε ιεθάλε ηεο Αδξηαηηθήο», ην νπνίν ρξεκαηνδνηείηαη απφ θεθάιαηα ηεο δηαζπλνξηαθήο ζπλεξγαζίαο (IPA Adriatic). Ρέινο, κε ηελ εθαξκνγή ηνπ «Κεηαθνξηθνχ Ηζνδχλακνπ» ζην αθηνπιντθφ εηζηηήξην ζχκθσλα κε ηηο κειέηεο πνπ έρνπλ γίλεη ζε ζχγθξηζε κε ρψξεο ηεο Δ.Δ., φπνπ έρεη ήδε εθαξκνζηεί ην κέηξν, ππνινγίδεηαη πσο ην θφζηνο κεηαθνξψλ κπνξεί λα θηάζεη αθφκα θαη ζην 1/10 ηνπ ζεκεξηλνχ. Ρν «Κεηαθνξηθφ Ηζνδχλακν» ζπλίζηαηαη ζηελ ελαξκφληζε ησλ ηηκψλ ησλ εηζηηεξίσλ ησλ ζαιάζζησλ κεηαθνξψλ κε απηέο ησλ ρεξζαίσλ κε θξηηήξην ηε ρηιηνκεηξηθή απφζηαζε, θαζψο θαη ζηε παξνρή αλάινγνπ επηπέδνπ ππεξεζηψλ. Ξην απιά, κε ην «Κεηαθνξηθφ Ηζνδχλακν» δίλεηαη ε δπλαηφηεηα απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή φπσο έγηλε ζηελ Θνξζηθή, ζηε Γαιιία θαη ζηελ Ξνξηνγαιία λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θνηλνηηθνί πφξνη γηα λα επηδνηεζεί ην θφζηνο κεηαθνξάο ζηα λεζηά δηφηη ζεσξείηαη σο δηθαίσκα ηνπ λεζηψηε λα απνιακβάλεη κεηαθνξηθέο ππεξεζίεο κε ην ίδην θφζηνο πνπ ην απνιακβάλεη ν θάηνηθνο ηεο Αζήλαο θαη νπνπδήπνηε αιινχ. Ζ «Νινθιεξσκέλε Κειέηε γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ κεηαθνξηθνχ ηζνδχλακνπ ζηελ Διιεληθή αθηνπινΐα» βξίζθεηαη ζε εμέιημε θαη 41

43 αλακέλεηαη λα έρεη νινθιεξσζεί έσο ην ηέινο ηνπ Καξηίνπ ηνπ

44 5 ΞΝΓΝΚΔΠ 5.1 Ζλεκηπική Δνέπγεια ζνλ αθνξά ηελ ελεξγεηαθή ππνδνκή, ηα Ηφληα Λεζηά εμαξηψληαη πιήξσο απφ ηελ Ζπεηξσηηθή Διιάδα θαη δελ αληηκεησπίδνπλ ηδηαίηεξα ζέκαηα επάξθεηαο, εθηφο απφ κεκνλσκέλα πξνβιήκαηα ελίζρπζεο γξακκψλ θαη ππνζηαζκψλ εηδηθά γηα ηνπο ζεξηλνχο κήλεο. ινη νη νηθηζκνί έρνπλ παξνρή ξεχκαηνο, ελψ νη Νζσλνί θαη ε Δξείθνπζα δηαζέηνπλ ηνπηθνχο ζηαζκνχο ειεθηξνπαξαγσγήο. Ρα θπξηφηεξα πξνβιήκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ ειεθηξηθή ελέξγεηα είλαη, ε κεησκέλε ρσξεηηθφηεηα ηεο γξακκήο δηαζχλδεζεο κε ην επεηξσηηθφ ελεξγεηαθφ δίθηπν ηεο ρψξαο, θαζψο θαη νη ηδηαίηεξα ρακειέο ηάζεηο ζηνπο /Π ηεο Θέξθπξαο ζε πεξηπηψζεηο πξνγξακκαηηζκέλεο ζπληήξεζεο ησλ θπθισκάησλ ηεο επεηξσηηθήο Διιάδαο. Γηα ηελ βειηίσζε ηνπ ζπζηήκαηνο ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο αλαθέξνληαη ελδεηθηηθά ηα αθφινπζα πξνγξακκαηηδφκελα ζρεηηθά έξγα απφ ηε Γ.Δ.Ζ.: 1. Αλαβάζκηζε ηεο Γξακκήο Κεηαθνξάο Δλέξγεηαο 150kV ησλ πεξηνρψλ Άθηην Ιεπθάδα Αξγνζηφιη, ε νπνία ζπλίζηαηαη ζηελ αληηθαηάζηαζε ηνπ ελαέξηνπ αγσγνχ θαη ζηελ πξνζζήθε δεχηεξεο ππνβξχρηαο θαισδηαθήο ζχλδεζεο Ιεπθάδαο Θεθαιιελίαο πνπ ζα παξαιιειηζηεί κε ηελ πθηζηάκελε ησλ 125 MVA. 2. Δλίζρπζε ηνπ Ππζηήκαηνο ζηελ πεξηνρή ηνπ Αθηίνπ, φπνπ βξίζθεηαη ην βνξεηφηεξν ζεκείν ζχλδεζεο ηνπ βξφρνπ ησλ λνηίσλ Ηνλίσλ Λήζσλ κε ηελ επεηξσηηθή ρψξα, κέζσ ηεο αλαβάζκηζεο ηεο Γξακκήο Κεηαθνξάο Άθηην ΡΑΞ Ακθηινρία απφ Δ/150kV ζε 2Β/150kV. 43

45 3. Θαηαζθεπή λέσλ /Π ζηηο πεξηνρέο Πηδάξη Θέξθπξαο, Εάθπλζνο ΗΗ, Θεθαινληά ΗΗ, ελψ πξνβιέπεηαη θαη ε θαηαζθεπή ηεο λέαο Γξακκήο Κεηαθνξάο 2Β/150kV γηα ηε ζχλδεζε ηνπ /Π Πηδαξίνπ κε ην Πχζηεκα. Ππλνιηθά ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ παξάγεηαη απφ αηνιηθή ελέξγεηα ζπλνιηθήο ηζρχoο 83,7MW, ελψ απφ Φσηνβνιηατθά 2.194,26 KW. Ρέινο, ιεηηνπξγνχλ εθεδξηθά Ζιεθηξνπαξαγσγψλ Εεπγψλ (Ζ/Ε) ζπλνιηθήο ηζρχνο 155 ΘW. 5.2 Τηλεπικοινωνιακέρ Υποδομέρ Απφ άπνςε ηειεπηθνηλσληαθήο ππνδνκήο, ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ έρεη νινθιεξσζεί θαη ζηηο 4 Ξεξηθεξεηαθέο Δλφηεηεο, ε πξνβιεπφκελε απφ ην Βαζηθφ Πρέδην Ρειεθσλίαο ηνπ ΝΡΔ εγθαηάζηαζε ςεθηαθψλ θέληξσλ. πάξρνπλ επίζεο Ρειεπηθνηλσληαθά Θπθιψκαηα κε ηαρχηεηεο κεηάδνζεο ηθαλέο λα εμππεξεηήζνπλ θάζε επζεία ζχλδεζε, ελψ ππάξρνπλ εγθαηεζηεκέλνη θνξείο (νπηηθά θαιψδηα ηφζν ρεξζαία φζν θαη ππνβξχρηα, θαζψο επίζεο θαη κηθξνθπκαηηθά δίθηπα) γηα ηε δηαζχλδεζε κε φιν ην Δζληθφ θαη ην Γηεζλέο Γίθηπν6. Υζηφζν, ζηελ Ξεξηθέξεηα δελ ππάξρεη εγθαηεζηεκέλν δίθηπν ππεξηνπηθήο εκβέιεηαο, δειαδή θάπνην δίθηπν ζπλδπαζκέλν κε ηειεπηθνηλσληαθφ θφκβν κεγάισλ δπλαηνηήησλ πνπ ζα ζπλδεφηαλ κε άιιεο ρψξεο θαη ζα απνηεινχζε κηα «πχιε» κε ηα δηεζλή δίθηπα. Κηα ηζρπξφηαηε παξέκβαζε πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο γηα ηα Ηφληα Λεζηά ζα ήηαλ ε δεκηνπξγία ελφο θφκβνπ ηειεπηθνηλσληαθήο ζχλδεζεο ηεο Διιάδαο κε ηελ Γπηηθή Δπξψπε κέζσ Ηηαιίαο. Ν εθζπγρξνληζκφο ηεο ηειεπηθνηλσληαθήο ππνδνκήο ζεσξείηαη απαξαίηεηνο θαη απνηειεί βαζηθή επηινγή επεηδή ζε απηφλ ζηεξίδεηαη ε ειεθηξνληθή δηνηθεηηθή δηαδηθηχσζε ηεο Ξεξηθέξεηαο θαη φιεο νη εμεηδηθεπκέλεο δηαδηθηπψζεηο πνπ ζα εμππεξεηνχλ ηνπο παξαγσγηθνχο ηνκείο, αιιά θαη ηελ βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο, 44

46 φπσο ε ηειεταηξηθή, ε ηειεεθπαίδεπζε, θ.ιπ. πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ κείσζε ηεο πεξηθεξεηαθφηεηαο. 5.3 Ύδπεςζη Αποσέηεςζη Ζ πδξνδφηεζε ησλ πεξηζζφηεξσλ πεξηνρψλ ηεο ΞΗΛ θαιχπηεηαη κε πεγέο ή γεσηξήζεηο. Ξξφβιεκα ζηελ πδξνδφηεζε παξαηεξείηαη θπξίσο ηνπο ζεξηλνχο κήλεο πνπ ππάξρεη απμεκέλε δήηεζε (ιφγσ ηνπξηζκνχ). Πηε κφλε πεξίπησζε πνπ ε πνηφηεηα ησλ ππφγεησλ πδάησλ θξίλεηαη απνιχησο ηθαλνπνηεηηθή είλαη ζην Λνκφ Ιεπθάδαο. Απφ ηα ππφγεηα απνζέκαηα κηθξφ πνζνζηφ είλαη αμηνπνηήζηκν, ιφγσ δπλακηθήο ζρέζεο κεηαμχ αικπξνχ θαη γιπθνχ λεξνχ. Ξξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο δελ έρνπλ αθφκα αμηνπνηεζεί νη δπλαηφηεηεο πνπ δίλνληαη απφ ηηο απμεκέλεο βξνρνπηψζεηο. Αλαιπηηθφηεξα, ΞΔ Θέξθπξαο Ζ πδξνιεςία γίλεηαη κέζσ γεσηξήζεσλ, ελψ ζπκπιεξσκαηηθά γίλεηαη θαη επηθαλεηαθή πδξνιεςία απφ πεγάδηα. Νη αλάγθεο ησλ Ξαμψλ θαιχπηνληαη απφ νκβξνδεμακελέο θαη πεγάδηα, ελψ ιεηηνπξγεί θαη εξγνζηάζην αθαιάησζεο. Νη αλάγθεο ησλ Γηαπνληίσλ θαιχπηνληαη θπξίσο κε γεσηξήζεηο. Ξξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ζηα λεζηά απηά δελ έρνπλ αθφκα αμηνπνηεζεί νη δπλαηφηεηεο πνπ δίλνληαη απφ ηηο απμεκέλεο βξνρνπηψζεηο. Γηα παξάδεηγκα δελ έρνπλ θαηαζθεπαζηεί ιηκλνδεμακελέο ή θξάγκαηα κε εμαίξεζε κία (Κνζρφπνπινπ ζηελ πεξηνρή Ιεπθίκκεο), ε νπνία φκσο δε ρξεζηκνπνηείηαη αθφκε. Πηνπο Ξαμνχο ππάξρνπλ δχν ιηκλνδεμακελέο (ζηελ Ιάθθα θαη ζηελ Θαθηά Ιαγθάδαο). ΞΔ Θεθαινληάο & Ηζάθεο Ζ χδξεπζε ζηε ΞΔ Θεθαινληάο & Ηζάθεο γίλεηαη θπξίσο απφ πεγέο θαη γεσηξήζεηο. Αξθεηνί νηθηζκνί πδξεχνληαη κε επηθαλεηαθή πδξνιεςία, ελψ θάπνηεο πεξηνρέο εμππεξεηνχληαη θαη κε ηε 45

47 ζπγθέληξσζε ηνπ βξφρηλνπ λεξνχ ζε νκβξνδεμακελέο. Πηελ Ηζάθε ιεηηνπξγεί εξγνζηάζην αθαιάησζεο, πνπ εμππεξεηεί φιν ην λεζί. ΞΔ Εαθχλζνπ Ζ ΞΔ Εαθχλζνπ πδξεχεηαη απνθιεηζηηθά κε γεσηξήζεηο (θπξίσο ζην Θεξί) θαη παξνπζηάδεη ην ζνβαξφηεξν πξφβιεκα επάξθεηαο θαη πνηφηεηαο λεξνχ (πθάικπξν) ζηελ Ξεξηθέξεηα. ΞΔ Ιεπθάδαο Πηελ ΞΔ Ιεπθάδαο ε χδξεπζε ζηεξίδεηαη θπξίσο ζε γεσηξήζεηο ή πεγέο. Ζ πφιε ηεο Ιεπθάδαο πδξεχεηαη κε κεηαθνξά λεξνχ απφ ηελ επεηξσηηθή Διιάδα (Ινχξνο-Ξξέβεδα), απφ ηελ νπνία εμππεξεηνχληαη θαη αξθεηνί νηθηζκνί ηεο Γπηηθήο Ιεπθάδαο, ελψ ππάξρεη θαη κηα ιηκλνδεμακελή (Θάκπνο). Ζ ΞΔ Ιεπθάδαο έρεη ζε γεληθέο γξακκέο ην κηθξφηεξν πξφβιεκα ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ. Ζ ΞIN θαηαλέκεηαη ζε 3 δαηηθά Γηακεξίζκαηα: Ζπείξνπ (ζην νπνίν αλήθεη ε Θέξθπξα), Γπηηθήο Πηεξεάο Διιάδαο (Ιεπθάδα), θαη Βφξεηαο Ξεινπνλλήζνπ (Θεθαινληά, Ηζάθε θαη Εάθπλζνο). Ρν πδξνινγηθφ ηζνδχγην ησλ λεζηψλ παξνπζηάδεηαη ζηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί: 46

48 Ξίλαθαο 12: δξνινγηθφ Ηζνδχγην ΞΗΛ Ξαξά ην γεγνλφο φηη ζε φια ηα λεζηά εκθαλίδεηαη πιενλαζκαηηθφ ηζνδχγην, ε θαηάζηαζε πδξνδφηεζήο ηνπο είλαη δπζρεξήο αθελφο κελ ιφγσ ηεο δπζθνιίαο ζηε ζπγθξάηεζε ησλ λεξψλ ιφγσ ηνπ λεζησηηθνχ ραξαθηήξα θαη αθεηέξνπ ιφγσ πξνβιεκάησλ ρεκηζκνχ ηνπ ππφγεηνπ λεξνχ (παξνπζία ζετθψλ, γχςνπ θιπ). Ζ κειέηε «Πρέδην Ξξνγξάκκαηνο Γηαρείξηζεο ησλ δαηηθψλ Ξφξσλ ηεο Σψξαο» πξνζεγγίδεη ηηο απαηηήζεηο ζε λεξφ ησλ Ηνλίσλ Λήζσλ. Πηνλ επφκελν πίλαθα παξνπζηάδεηαη ε εηήζηα ζεκεξηλή δήηεζε γηα θάζε λεζί. Ξίλαθαο 13: Απαηηήζεηο ΞΗΛ ζε λεξφ Πηα λεζηά ιεηηνπξγεί ν Πχλδεζκνο Όδξεπζεο Λ. Θέξθπξαο, κε ηε ζπκκεηνρή ησλ 9 απφ ηνπο 13 Γήκνπο (παξέκεηλαλ εθηφο Ππλδέζκνπ νη Γήκνη Θεξθπξαίσλ, Αρηιιείσλ, Κειιηηεηέσλ θαη Ξαμψλ). 47

49 Πε εηήζηα βάζε ε θπζηθή δηαζεζηκφηεηα ππεξθαιχπηεη ηε δήηεζε. Ρελ θαινθαηξηλή πεξίνδν ππάξρεη πξφβιεκα επάξθεηαο γηα ηελ χδξεπζε ιφγσ ηεο απμεκέλεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο, ηδηαίηεξα ζηελ Θέξθπξα. Ρα πξνβιήκαηα ζηελ απνρέηεπζε αληηκεησπίδνληαη κε ηε ιεηηνπξγία ησλ 13 Κνλάδσλ Βηνινγηθνχ Θαζαξηζκνχ (ΒΗΝΘΑ) (βι. Ξίλαθα 15). 48

50 6 ΞΔΟΗΒΑΙΙΝΛ 6.1 Φςζικό Πεπιβάλλον Κε βάζε ηελ Πηξαηεγηθή Κειέηε Ξεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ Ηνλίσλ Λήζσλ (ΠΚΞΔ-ΗΛ), ηα Ηφληα λεζηά ζεσξνχληαη, κε βάζε πιεζψξα αλαθνξψλ, σο κηα εθ ησλ 13 πεξηνρψλ ηεο Κεζνγείνπ Θάιαζζαο πνπ ρξήδνπλ επείγνπζαο πξνζηαζίαο. Ζ πεξηνρή ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ λήζσλ ραξαθηεξίδεηαη απφ πςειά επίπεδα βηνπνηθηιφηεηαο, ηφζν ζηα επίπεδα εηδψλ θαη νηθνζπζηεκάησλ, φζν ζηε ρσξηθή ζπλέρεηα πνπ απηά παξνπζηάδνπλ, απφ ηελ χπαξμε εμαηξεηηθά ζεκαληηθψλ εηδψλ θαη ελδηαηηεκάησλ πνπ απνηεινχλ "ζήκαηα θαηαηεζέληα" ηεο πεξηνρήο (flagship species and habitats), φπσο ν βηφηνπνο ηεο ζαιάζζηαο ρειψλαο, Careta careta ζηε Εάθπλζν, θαη ν βηφηνπνο ηεο θεθαιιεληαθήο ειάηεο, Abies cephalonica ζην φξνο Αίλνο ηεο Θεθαινληάο. Πεκαληηθφ γλψξηζκα ησλ θπζηθψλ ρεξζαίσλ θαη ζαιάζζησλ νηθνζπζηεκάησλ ησλ Ηνλίσλ λήζσλ είλαη ε δηαηήξεζε ηεο θπζηθφηεηαο ηνπο ρσξίο εμαηξεηηθά έληνλεο κεηαβνιέο, θαηά ην δηάζηεκα κεηά ηελ ηειεπηαία παγεηψδε πεξίνδν, πξηλ απφ πεξίπνπ ρξφληα. Ζ Ξεξηθέξεηα Ηφλησλ Λήζσλ δηαζέηεη αμηφινγν θπζηθφ πεξηβάιινλ κε δηαθεθξηκέλνπο νηθφηνπνπο, πνπ παξνπζηάδνπλ ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ λεζησηηθνχ ρψξνπ, δηακνξθψλνληαο ηνπία πςειήο αηζζεηηθήο αμίαο. Ρα αμηφινγα ηνπία ηεο Ξεξηθέξεηαο νθείινληαη αθελφο ζηηο ζεκαληηθέο βξνρνπηψζεηο, νη νπνίεο ζπκβάιινπλ ζηελ αλάπηπμε ηεο πινχζηαο ρισξίδαο, αθεηέξνπ ζηα ραξαθηεξηζηηθά πνιιψλ αθηψλ φισλ ησλ λεζηψλ, πνπ ζε ζπλδπαζκφ κε ην έληνλν αλάγιπθφ ηνπο, ζρεκαηίδνπλ πνιχ γξαθηθνχο θνιπίζθνπο θαη φξκνπο. Πηελ ΞΗΛ ππάξρεη πιήζνο πεξηνρψλ ζπάληαο θπζηθήο νκνξθηάο θαη ηεξάζηηαο νηθνινγηθήο ζεκαζίαο θαη αξθεηέο πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο. Έλα ηδηαίηεξν ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο 49

51 ηεο ΞΗΛ, πνπ δελ ζπλαληάεη θαλείο εχθνια, είλαη νη πνιιέο ιηκλνζάιαζζεο, πνπ απνηεινχλ ηδηνθηεζία ησλ Γήκσλ. Νη ιηκλνζάιαζζεο αλά Ξεξηθεξεηαθή Δλφηεηα είλαη: ΞΔ Θέξθπξαο 1) ΒΑΟΒΑΟΑ ή ΑΙΑΘΗ & ΑΓ. ΠΡΔΦΑΛΝ 2) ΑΛΡΖΛΗΥΡΖ ή ΑΣΑΟΑΒΖΠ 3) ΣΑΙΘΗΝΞΝΙΝ 4) ΘΝΟΗΠΠΗΥΛ 5) ΑΙΘΖΠ ΙΔΘΗΚΖΠ ΞΔ Θεθαινληάο & Ηζάθεο 6) ΘΝΡΑΒΝΠ ΞΔ Εαθχλζνπ 7) ΘΔΟΗΝ ή ΒΑΙΡΝΠ ΞΔ Ιεπθάδαο 8)ΠΡΔΛΝ ΙΔΘΑΓΑΠ ή ΓΟΑΠ ΙΔΘΑΓΑΠ 9) ΑΙΘΖΠ ΑΙΔΜΑΛΓΟΝ 10) ΒΙΣΝ Πηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ. Δπίζεο. ππάξρνπλ ηέζζεξηο Ιίκλεο, δχν ζηε ΞΔ Θέξθπξαο (Πθνηεηλή θαη Γαλίιηα, κηα ζηελ ΞΔ Θεθαινληάο & Ηζάθεο (Κειηζάλε) θαη κηα ζηελ ΞΔ Ιεπθάδαο (Καξαληνρσξίνπ). Ρέινο, ζηελ Θέξθπξα ππάξρνπλ θαη ηέζζεξα πνηάκηα πνπ είλαη: Κειηζζνπδίνπ Γαζηά Ξνηακνχ Θέξθπξαο Κεζνγγήο Πηηο Ξεξηνρέο Λεξψλ Θνιχκβεζεο (ΞΛΘ) ηεο Ξεξηθέξεηαο ιακβάλνληαη ζπζηεκαηηθά δείγκαηα ηα νπνία αλαιχνληαη κε βάζε ηελ θείκελε λνκνζεζία. Απφ ηα απνηειέζκαηα εμάγεηαη ην ζπκπέξαζκα φηη ην 99% θαη πιένλ ησλ αθηψλ είλαη θαηάιιειεο γηα θνιχκβεζε. 50

52 Δθηφο απφ ηηο κεηξήζεηο πνηφηεηαο, γηα ηε βξάβεπζε ησλ αθηψλ κε "ΓΑΙΑΕΗΔΠ ΠΖΚΑΗΔΠ" ιακβάλεηαη θαη ε δηαζέζηκε ππνδνκή πνπ παξέρεη αζθάιεηα θαη αλέζεηο ζηνπο ινπφκελνπο. Πηελ πεξηνρή ησλ Ηνλίσλ Λήζσλ απφ ηηο 190 αθηέο νη 45 έρνπλ βξαβεπζεί κε γαιάδηεο ζεκαίεο. Ρα αλαιπηηθά απνηειέζκαηα αλά Λνκφ έρνπλ σο εμήο: Πην λνκφ Εαθχλζνπ 39 απφ ηηο 40 ΞΛΘ πιεξνχλ ηηο απαηηήζεηο πνηφηεηαο ελψ κφλν κία δελ πιεξνί πεξηζηαζηαθά ηηο επηζπκεηέο θαη ηηο ππνρξεσηηθέο ηηκέο ηεο Νδεγίαο 76/160/ΔΝΘ. Δπίζεο, 6 απφ ηηο παξαπάλσ ΞΛΘ έρνπλ βξαβεπζεί κε ΓΑΙΑΕΗΑ ΠΖΚΑΗΑ. Πην λνκφ Θέξθπξαο νη πνηφηεηα ησλ πδάησλ πιεξεί ηηο απαηηήζεηο ηεο Νδεγίαο ζην ζχλνιν ησλ 62 αθηψλ ζηηο νπνίεο έρνπλ γίλεη κεηξήζεηο. Δπίζεο, 27 απφ ηηο παξαπάλσ αθηέο έρνπλ βξαβεπζεί κε ΓΑΙΑΕΗΑ ΠΖΚΑΗΑ. Πην λνκφ Θεθαινληάο νη κεηξήζεηο πνπ έγηλαλ ζε 57 αθηέο απνδεηθλχνπλ φηη φιεο πιεξνχλ ηηο απαηηήζεηο πνηφηεηαο γηα ηα θνιπκβεηηθά χδαηα, ελψ ζε 10 απφ απηέο έρνπλ απνλεκεζεί ΓΑΙΑΕΗΔΠ ΠΖΚΑΗΔΠ. Πην λνκφ Ιεπθάδαο έρνπλ γίλεη κεηξήζεηο ζε 31 αθηέο, νη νπνίεο πιεξνχλ ηηο απαηηήζεηο πνηφηεηαο, ελψ κφλν 2 έρνπλ βξαβεπζεί κε ΓΑΙΑΕΗΑ ΠΖΚΑΗΑ. Ππλνιηθά, ζε επίπεδν ρψξαο ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ 2011 ππάξρνπλ 387 ειιεληθέο αθηέο θαη 9 καξίλεο βξαβεπκέλεο κε γαιάδηα ζεκαία. Δηδηθφηεξα, γηα ηελ ΞΗΛ νη αθηέο θαη νη καξίλεο κε γαιάδηα ζεκαία απνηππψλνληαη ζηνλ θάησζη Ξίλαθα. Ζ ΞΗΛ δηαζέηεη 2 απφ ηηο 9 βξαβεπκέλεο καξίλεο (Καξίλα Γνπβηψλ, Καξίλα 51

53 Ιεπθάδαο) ζε επίπεδν ρψξαο. Νη δχν απηέο καξίλεο είλαη ηδησηηθέο θαη κπνξνχλ λα θηινμελήζνπλ ζπλνιηθά ζθάθε. Ξίλαθαο 14: Βξαβεπκέλεο αθηέο θαη καξίλεο κε γαιάδηα ζεκαία, 2011 Ρα Ηφληα Λεζηά πεξηιακβάλνπλ ζεκαληηθά θαη ελδηαθέξνληα θπζηθά νηθνζπζηήκαηα, θαζψο έρνπλ πςειφ δείθηε βξνρνπηψζεσλ θαη ήπην θιίκα. Δπίζεο, εκθαλίδνπλ κεγάιε βηνπνηθηιφηεηα, θαζψο ηα νηθνζπζηήκαηα πεξηιακβάλνπλ πινχζηα ρισξίδα θαη παλίδα, ελψ ε επνρηαθή κεηαλάζηεπζε πνπιηψλ εκπινπηίδεη ηα νηθνζπζηήκαηα ηεο Ξεξηθέξεηαο κε ζπάληα θαη απεηινχκελα δηεζλψο είδε πνπιηψλ. Νη ζεζκνζεηεκέλεο πεξηνρέο πξνζηαζίαο ζηελ Ξεξηθέξεηα είλαη νη εμήο: Ν Δζληθφο Γξπκφο Αίλνπ έθηαζεο εθηαξίσλ (ΦΔΘ 199/Α/1962). Ρν Δζληθφ Θαιάζζην Ξάξθν Εαθχλζνπ (ΦΔΘ 906/Γ/1999). Ρνπία ηδηαίηεξνπ θπζηθνχ θάιινπο. Απφ ηα 24 ζεζκνζεηεκέλα (απφ ηα 39 θαηαγεγξακκέλα) ηνπία ηδηαίηεξνπ θπζηθνχ θάιινπο ζηελ Ξεξηθέξεηα, 17 (24) αλήθνπλ ζηελ Θέξθπξα, 3 (8) ζηελ Θεθαινληά θαη 4 (7) ζηε Ιεπθάδα. 52

54 Θαηαθχγηα ζεξακάησλ ηα νπνία πξνζηαηεχνληαη ζε εζληθφ θαη πεξηθεξεηαθφ επίπεδν θαη ππάξρνπλ ζηε ιηκλνζάιαζζα Θνξηζζίσλ (Θέξθπξα), ζηελ πεξηνρή Σνξηάησλ (Ιεπθάδα) θαη ζην φξνο Βξαρίσλα (Εάθπλζνο). Νη Φνξείο Γηαρείξηζεο Ξξνζηαηεπφκελσλ Ξεξηνρψλ είλαη δχν: 1) Φνξέαο Γηαρείξηζεο Δζληθνχ Γξπκνχ Αίλνπ: Ν Φνξέαο Γηαρείξηζεο Δζληθνχ Γξπκνχ Αίλνπ έρεη αλαιάβεη ηε δηαρείξηζε ηνπ Δζληθνχ Γξπκνχ Αίλνπ, πνπ βξίζθεηαη ζηελ Θεθαινληά. Ζ πξνζηαηεπφκελε πεξηνρή αλαθεξχρηεθε σο Δζληθφο Γξπκφο ην 1962 αη έρεη έθηαζε ζηξ., ηα ζηξ. εθ ησλ νπνίσλ βξίζθνληαη ζην φξνο Αίλνο θαη ηα ζηξ. ζην γεηηνληθφ φξνο Ονχδη. Ρν φξνο Αίλνο, ην πςειφηεξν ηεο πεξηνρήο ηνπ Ηνλίνπ (1.628 κ.), είλαη γλσζηφ γηα ην δάζνο Θεθαιιεληαθήο Διάηεο Abies cephalonica. Απνηειεί ην κνλαδηθφ δάζνο Θεθαιιεληαθήο ειάηεο ησλ Ηνλίσλ Λήζσλ θαη θαζψο είλαη γεσγξαθηθά απνκνλσκέλν απφ παξφκνηα δάζε ηεο επεηξσηηθήο Διιάδαο, ζεσξείηαη γελεηηθά ακηγέο θαη ζπλεπψο απνηειεί ζεκαληηθφ γελεηηθφ πφξν. Ρελ ηδηαίηεξε ρισξίδα ηνπ Γξπκνχ ζπκπιεξψλνπλ επίζεο έλαο αμηνζεκείσηνο αξηζκφο απφ ζπάληα θαη ελδεκηθά είδε θπηψλ, ελψ ζεκαληηθή είλαη θαη ε βηνπνηθηιφηεηα ηεο παλίδαο. 2) Φνξέαο Γηαρείξηζεο Δζληθνχ Θαιάζζηνπ Ξάξθνπ Εαθχλζνπ: Ρν Δζληθφ Θαιάζζην Ξάξθν Εαθχλζνπ (Δ.Θ.Ξ.Ε.) ηδξχζεθε κε Ξξνεδξηθφ Γηάηαγκα, ηνλ Γεθέκβξην ηνπ 1999 (ΦΔΘ 906Γ, 22 Γεθεκβξίνπ 1999). Πηα φξηα ηνπ βξίζθνληαη νη ζεκαληηθφηεξεο παξαιίεο σνηνθίαο ηεο ζαιάζζηαο ρειψλαο Caretta caretta. Πθνπφο ηεο ίδξπζεο ηνπ Δ.Θ.Ξ.Ε. είλαη ε δηαθχιαμε ηεο ζεκαληηθφηαηεο θπζηθήο θιεξνλνκηάο θαη ε δηαηήξεζε ηεο νηθνινγηθήο ηζνξξνπίαο ηεο ζαιάζζηαο θαη παξάθηηαο έθηαζεο, θαζψο ησλ λεζίδσλ ηνπ θφιπνπ ηνπ Ιαγαλά θαη ησλ λεζίδσλ Πηξνθάδσλ, ηεο ΞΔ Εαθχλζνπ, κε παξάιιειε αλάπηπμε δξαζηεξηνηήησλ πνπ ελαξκνλίδνληαη κε ηελ πξνζηαζία ηεο θχζεο θαη ηνπ ηνπίνπ ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηνπο. Ζ ΞΗΛ έρεη 19 πεξηνρέο ραξαθηεξηζκέλεο σο πεξηνρέο Natura, νη νπνίεο απεηθνλίδνληαη απφ ηελ Βάζη Γεδομένων για ηην Δλληνική 53

55 θύζη «ΦΗΙΟΤΖΣ» ηος Δθνικού Κεηζόβιος Πολςηεσνείος ζηηο εηθφλεο πνπ αθνινπζνχλ αλά Ξεξηθεξεηαθή Δλφηεηα. Δηθφλα 5: Ξεξηνρέο NATURA ζηελ Θέξθπξα Δηθφλα 6: Ξεξηνρέο NATURA ζηελ Ιεπθάδα 54

56 Δηθφλα 7: Ξεξηνρέο NATURA ζηελ Θεθαινληά Δηθφλα 8: Ξεξηνρέο NATURA ζηελ Εάθπλζν 6.2 Υποδομέρ Πεπιβάλλονηορ Νη ιεηηνπξγνχληεο ζήκεξα ΣΡΑ είηε δελ θαιχπηνπλ νιφθιεξν ην γεσγξαθηθφ ρψξν ελφο λεζηνχ (π.ρ. Θέξθπξα), είηε κεζνπξφζεζκα 55

57 δελ ζα θαιχπηνπλ ηηο αλάγθεο (π.ρ. Θεθαινληά, Εάθπλζνο). Ξέξαλ απφ απηνχο, ζηνπο λνκνχο έσο πξφζθαηα ιεηηνπξγνχζαλ Σψξνη Αλεμέιεγθηεο Γηάζεζεο Απνξξηκκάησλ. Ξξφβιεκα δηάζεζεο αληηκεησπίδνπλ επίζεο ηα Κηθξά Λεζηά, ελψ φζνλ αθνξά ηελ αλαθχθισζε απηή πξαγκαηνπνηείηαη ζε πεξηνξηζκέλν βαζκφ θαη θπξίσο κε ηδησηηθή πξσηνβνπιία. Πηελ ΞΗΛ ιεηηνπξγνχλ ζήκεξα πέληε ΣΡΑ ζηηο εμήο πεξηνρέο: 1) Θέξθπξα, ζέζε Αθξνθέθαιν Ρεκπινλίνπ 2) Θέξθπξα, ζέζε Κεζνξαρηά, Γ. Ιεπθηκκαίσλ (έρεη νινθιεξσζεί αιιά δελ ιεηηνπξγεί αθφκα) 3) Θεθαινληά, ζέζε Ξαιινζηή 4) Εάθπλζν, ζηε ζέζε Βαζχιαθαο ηνπ Γ.Γ. Βαζηιηθνχ 5) Κεγαλήζη, Ιεπθάδα Ρα πξψηα ζπκπεξάζκαηα ηεο ππφ πινπνίεζε κειέηεο ΞΔΠΓΑ Ηνλίσλ Λήζσλ είλαη: Πηελ Θέξθπξα πξέπεη λα πξνρσξήζεη ε νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε, έλα έξγν ηνπ νπνίνπ ε Κειέηε Ξεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ βξίζθεηαη γηα ππνγξαθή ζην.ξδ.θ.α. Γηα ην ΣΡΑ Ιεπθίκκεο ζα πξνηαζεί κία ρξήζε ζπκβαηή κε ην ζθνπφ γηα ηνλ νπνίν ρξεκαηνδνηήζεθε απφ ην Ρακείν Ππλνρήο, δηαθνξεηηθά πξέπεη ε ηνπηθή θνηλσλία λα επηζηξέςεη ηα ρξήκαηα πνπ δαπαλήζεθαλ ζηελ πεγή ρξεκαηνδφηεζεο. Κέλεη αλνηθηφ ην ζέκα ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνξξηκκάησλ ζηα Γηαπφληηα λεζηά. 56

58 Πηε Ιεπθάδα ζρεδηάδεηαη ε θαηαζθεπή 3 Πηαζκψλ Κεηαθφξησζεο κε ηειηθή δηάζεζε φπνησλ ΣΡΑ αδεηνδνηεζεί πξψηνο ζηελ Αηησιναθαξλαλία. Νη κειεηεηέο εμέθξαζαλ επηθπιάμεηο γηα ηε δεκηνπξγία εξγνζηαζίνπ κεραληθήο δηαινγήο πνπ ζα θνζηίζεη πεξίπνπ 10 εθ. αιιά δελ ζα έρεη θνληά ηνπ ρψξν δηάζεζεο.. Πηελ Θεθαινληά ζρεδηάδεηαη επέθηαζε θαη αλαβάζκηζε ηνπ ππάξρνληνο ΣΡΑ θαη ζηαζκφο κεηαθφξησζεο ζηελ Ηζάθε. Πηε Εάθπλζν ππάξρεη πνιχ ζνβαξφ πξφβιεκα θνξεζκνχ ηνπ ήδε ππάξρνληνο ΣΡΑ θαη πξέπεη άκεζα λα πξνρσξήζνπλ νη δηαδηθαζίεο γηα ην λέν ρψξν Νινθιεξσκέλεο Γηαρείξηζεο. Πηελ ΞΗΛ ππάξρεη έλα Θέληξν Γηαινγήο θαη Αλαθχθισζεο ιηθψλ (ΘΓΑ) πνπ βξίζθεηαη εληφο ηνπ ρψξνπ ηνπ ΣΡΑ ηεο Θεληξηθήο Θέξθπξαο (ζέζε Αθξνθέθαινο Ρεκπινλίνπ). Δπηπξφζζεηα, ιεηηνπξγεί ζηε Εάθπλζν έξγν κπιε θάδνπ, κε επζχλε ηνπ Ππλδέζκνπ Θαζαξηφηεηαο. Κεηά απφ ζρεηηθή ζπκθσλία ησλ δχν κεξψλ (Πχλδεζκνο Θαζαξηφηεηαο θαη ΔΔΑΑ), ην ραξηί/ραξηφλη ζπζθεπαζίαο ην δηαρεηξίδεηαη ν Πχλδεζκνο θαη ε ΔΔΑΑ ζηεξίδεη νηθνλνκηθά ην Πχλδεζκν αλά ηφλν πνπ αμηνπνηείηαη. Ρν ξεχκα ησλ ππφινηπσλ απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο (εθηφο ραξηηνχ/ραξηνληνχ), κεηαθέξεηαη κε δαπάλε ηεο ΔΔΑΑ ζην ΘΓΑ ηεο Ξάηξαο. Δπίζεο ππάξρεη κφλν έλαο Πηαζκφο Κεηακφξθσζεο Απνξξηκκάησλ (ΠΚΑ) ζηελ Ηζάθε. Ρέινο, ζηελ ΞΗΛ ιεηηνπξγνχλ 13 κνλάδεο βηνινγηθνχ θαζαξηζκνχ ζηηο πεξηνρέο πνπ θαίλνληαη ζηνλ Ξίλαθα 15. Πηελ ηξίηε ζηήιε ηνπ πίλαθα εκθαλίδνληαη νη ΒΗΝΘΑ πνπ είλαη ππφ θαηαζθεπή. Ζ δηαρείξηζε ησλ πγξψλ απνβιήησλ απνηειεί ζεκαληηθφ πξφβιεκα (π.ρ. Ηζάθε, Ξαμνί) γηα αξθεηέο πεξηνρέο ηεο ΞΗΛ θαη θξίλεηαη 57

59 απαξαίηεηε ε αλάπηπμε πεξηζζφηεξσλ κνλάδσλ βηνινγηθνχ θαζαξηζκνχ. Ξίλαθαο 15: Κνλάδεο Βηνινγηθνχ Θαζαξηζκνχ (ΒΗΝΘΑ) ζηελ ΞΗΛ 6.3 Πηγέρ πύπανζηρ ηος θςζικού πεπιβάλλονηορ Απφ ηελ αλάιπζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο αιιά θαη απφ ηηο δηαπηζηψζεηο ηνπ Ξεξηθεξεηαθνχ Ξιαηζίνπ Σσξνηαμηθνχ Πρεδηαζκνχ θαη Αεηθφξνπ Αλάπηπμεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ πξνθχπηεη πσο νη θπξηφηεξεο πεγέο ξχπαλζεο ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο ηεο Ξεξηθέξεηαο ησλ Ηνλίσλ Λήζσλ είλαη: 58

60 Νη ηνπξηζηηθέο εγθαηαζηάζεηο. Ρα ειαηνπξγεία (ε ειαηνθαιιηέξγεηα απνηειεί ηελ θχξηα αγξνηηθή δξαζηεξηφηεηα). Ρα ιηπάζκαηα θαη ηα θπηνθάξκαθα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο θαιιηέξγεηεο. Ζ θηελνηξνθηθή δξαζηεξηφηεηα (ζθαγεία, κεηαπνίεζε ηξνθίκσλ θ.α.). Ζ δηάζεζε κε επεμεξγαζκέλσλ νηθηζηηθψλ απνβιήησλ ζηηο ζαιάζζηεο δψλεο. Ζ απμεκέλε θίλεζε ιηκαληψλ θαη αεξνδξνκίσλ θαηά ηελ ηνπξηζηηθή πεξίνδν. Ζ αηζζεηηθή ξχπαλζε πνπ πξνθαινχλ ε απζαίξεηε δφκεζε, θαηαζθεπέο αζχκβαηεο κε ηνλ παξαδνζηαθφ ραξαθηήξα θάπνησλ πεξηνρψλ, απνηέιεζκα ηνπ ειιηπνχο ρσξνηαμηθνχ ζρεδηαζκνχ θαη ησλ κεραληζκψλ εθαξκνγήο ηνπ, θαζψο θαη ην αεξνδξφκην ηεο Θέξθπξαο πνπ βξίζθεηαη ζηελ πην εηδπιιηαθή θαη θεκηζκέλε πεξηνρή ηνπ λεζηνχ (ιίκλε Σαιθηφπνπινπ, Ξνληηθνλήζη, Λ. Βιαρέξλα, Θαλφλη). 59

61 7 ΘΝΗΛΥΛΗΘΖ ΚΔΟΗΚΛΑ, ΓΔΗΑ, ΔΘΞΑΗΓΔΠΖ & ΓΗΑ ΒΗΝ ΚΑΘΖΠΖ, ΞΝΙΗΡΗΠΚΝΠ & ΑΘΙΖΡΗΠΚΝΠ 7.1 Θοινωνική Κέπιμνα Υγεία Γεληθά, ηα Ηφληα Λεζηά θαηέρνπλ κηα απφ ηηο ρακειέο ζέζεηο παλειιαδηθά φζνλ αθνξά ηελ αλαινγία θιηλψλ αλά θάηνηθν. Ξαξά ην γεγνλφο ηεο αλεπάξθεηαο θιηλψλ ζε ζρέζε κε ηνλ πιεζπζκφ, ε πιεξφηεηα παξακέλεη ρακειή. Ρα Θ.. θαη Ξ.Η. ιακβάλνληαο ππφςε ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο Ξεξηθέξεηαο (λεζησηηθή πεξηνρή κε 12 θαηνηθνχκελα λεζηά), θαίλεηαη φηη είλαη ηθαλνπνηεηηθά ρσξνζεηεκέλα. ζνλ αθνξά ζην πξνζσπηθφ ησλ λνζνθνκείσλ φκσο παξνπζηάδνληαη αξθεηέο ειιείςεηο, ελψ αξθεηά λνζνθνκεία δελ είλαη αξθεηά εμνπιηζκέλα θαη εηδηθεπκέλα γηα λα θαιχςνπλ φιεο ηηο αλάγθεο ησλ αζζελψλ, κε απνηέιεζκα λα είλαη απαξαίηεηεο νη δηαθνκηδέο πξνο κεγαιχηεξα ζεξαπεπηήξηα. Πηελ ΞΗΛ ιεηηνπξγνχλ 4 Γεληθά Λνζνθνκεία (15 θιηληθέο γηα παζνινγηθά θαη 18 θιηληθέο γηα ρεηξνπξγηθά πεξηζηαηηθά κε ζπλνιηθά 460 θιίλεο) ζην θέληξν θάζε Ξεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο θαη έλα ζην Ιεμνχξη (θαιχπηεη κφλν παζνινγηθά πεξηζηαηηθά κε κηα θιηληθή θαη 35 θιίλεο). ζνλ αθνξά ηα Θ.. θαη Ξ.Η. θαη ιακβάλνληαο ππφςε ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο Ξεξηθέξεηαο, θαίλεηαη φηη είλαη ηθαλνπνηεηηθά ρσξνζεηεκέλα. Νξηζκέλα απφ ηα Θ.. (π.ρ. Ηζάθεο, Ξαμψλ, Βαζηιηθήο, Πάκεο) παξνπζηάδνπλ ειιείςεηο σο πξνο ηνλ αξηζκφ θαη ην είδνο ησλ εξγαζηεξίσλ ηνπο, κε απνηέιεζκα λα ππάξρεη αλάγθε δηαθνκηδήο ησλ αζζελψλ ζε άιιεο πεξηνρέο ή αθφκα θαη άιια λεζηά γηα ηε δηεμαγσγή εμεηάζεσλ. Ρα Λνζνθνκεία, ηα Θέληξα γείαο θαη ηα Ξεξηθεξεηαθά Ηαηξεία θαίλνληαη ζηνλ Ξίλαθα 16. πήξρε έλα Δηδηθφ Λνζνθνκείν (Τπρηαηξηθφ Λνζνθνκείν Θέξθπξαο ΤΛΘ) κε έδξα ηελ Θέξθπξα ην νπνίν φκσο έθιεηζε. ζνλ αθνξά ηηο ππφινηπεο δνκέο πγείαο ζηελ Ξεξηθέξεηα, νη ππεξεζίεο ςπρηθήο πγείαο επηθεληξσλφηαλ ζηελ Θέξθπξα, 60

62 κεηαξξπζκίζηεθαλ πξφζθαηα κε βάζε ην ζρέδην απφ-αζπινπνίεζεο ηνπ Δζληθνχ Ξξνγξάκκαηνο «ΤΣΑΟΓΥΠ» θαη ελζσκαηψζεθαλ ζην γεληθφ ζχζηεκα πγείαο (ςπρηαηξηθά ηκήκαηα θαη ςπρηαηξηθά εμσηεξηθά ηαηξεία ζηα Γεληθά Λνζνθνκεία, θαζψο θαη ζε δνκέο ζηελ θνηλφηεηα). Πρεηηθά κε ηηο ππφινηπεο πξνλνηαθέο δνκέο, αμηνζεκείσηε είλαη ε ιεηηνπξγία ζεκαληηθνχ αξηζκνχ θνηλσληθψλ πξνγξακκάησλ γηα ηα παηδηά θαη ηνπο ειηθησκέλνπο, πξνθεηκέλνπ λα δηεπθνιπλζεί ε πξφζβαζε ησλ γπλαηθψλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο, θαζψο θαη άιισλ θνηλσληθψλ δνκψλ, ε δηεπθφιπλζε θαη δηαζθάιηζε ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ νπνίσλ θαη ζην κέιινλ απνηειεί ζεκαληηθή αλαγθαηφηεηα. Ξίλαθαο 16: πνδνκέο γείαο ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ πσο θαίλεηαη θαη ζηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί ην 2009 ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ, ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηεο ΔΙ.ΠΡΑΡ., ππάξρνπλ 753 λνζνθνκεηαθέο θιίλεο ζηα Γεληθά Λνζνθνκεία (ζηηο 61

63 νπνίεο πεξηιακβάλνληαη θαη 174 θιίλεο ηνπ Τπρηαηξηθνχ Λνζνθνκείνπ Θέξθπξαο). Ξίλαθαο 17: Ξνζνηηθνί Γείθηεο γείαο 2009 Νη πεξηζζφηεξεο θιίλεο ρσξνζεηνχληαη ζηελ ΞΔ Θέξθπξαο, ε νπνία φπσο θαίλεηαη ζηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί δηαζέηεη πάλσ απφ ην 50% ησλ ζπλνιηθψλ θιηλψλ ησλ λνζνθνκεηαθψλ θιηλψλ ηεο Ξεξηθέξεηαο. Ξίλαθαο 18: Θαηαλνκή λνζνθνκεηαθψλ θιηλψλ Ηνλίσλ Λήζσλ, 2008 Ξέξαλ ησλ παξαπάλσ αμίδεη λα ζεκεησζεί: 62

64 α) ε ιεηηνπξγία απφ ην 2010 ηνπ λένπ Γεληθνχ Λνζνθνκείνπ Θέξθπξαο, ζπλνιηθήο δπλακηθφηεηαο 299 θιηλψλ, νη νπνίεο θαηαλέκνληαη σο αθνινχζσο: Λ.Κ. Ξαζνινγηθνχ Ρνκέα θαη Σεηξνπξγηθνχ Ρνκέα 194 θιηλψλ Καηεπηηθή Λνζειεπηηθή Κνλάδα 28 θιηλψλ Ξαηδηαηξηθή Λνζειεπηηθή Κνλάδα 15 θιηλψλ Ρκήκα Βξεθψλ θαη Ξξνψξσλ 5 θιηλψλ Ρκήκα Βξαρείαο Λνζειείαο 10 θιηλψλ Κ.Δ.Θ 7 θιηλψλ Κ.Α.Φ. 5 θιηλψλ Κ.Θ. Θαξδηνινγηθήο 4 θιηλψλ Κνλάδα Ρερλεηνχ Λεθξνχ 17 θιηλψλ Κνλάδα Κεζνγεηαθήο Αλαηκίαο 5 θιηλψλ Λνζειεπηηθή Κνλάδα AIDS 5 θιηλψλ Λνζειεία θξαηνπκέλσλ 4 θιηλψλ β) ε αλάπηπμε επηπιένλ 37 θιηλψλ ζηα Θέληξα γείαο ηεο Ξεξηθέξεηαο. Υο πξνο ηε ζπλνιηθή θαηάζηαζε ηνπ ρψξνπ ηεο πγείαο ελδεηθηηθνί είλαη νη δείθηεο πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηελ θαηάζηαζε ησλ ππνδνκψλ θαη ησλ ππεξεζηψλ πγείαο ηεο Ξεξηθέξεηαο. Δηδηθφηεξα, κε βάζε ηα δεκνζηεπκέλα ζηνηρεία ηεο Eurostat, ε Ξεξηθέξεηα θαηαιακβάλεη ζε ζχγθξηζε κε ηηο ινηπέο Ξεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο: Ρε 10ε ζέζε ην 2009 σο πξνο ηνλ δείθηε ηνπ αξηζκνχ θιηλψλ αλά θαηνίθνπο (325,3 θιίλεο έλαληη 485,5 ηεο ρψξαο), Ρελ 8ε ζέζε ην 2009 σο πξνο ηνλ αξηζκφ ηαηξψλ αλά θαηνίθνπο (387,4 ηαηξνί), Ρε ηειεπηαία ζέζε ην 2009 σο πξνο ηνλ αξηζκφ νδνληηάηξσλ αλά θαηνίθνπο (70,4 νδνληίαηξνη), 63

65 Ρν 3ν ρακειφηεξν πνζνζηφ ζλεζηκφηεηαο (Standardised death rate) αλά θαηνίθνπο ηελ πεξίνδν (387,4 έλαληη 577,4 ηεο ρψξαο). Ρελ ίδηα πεξίνδν, σο πξνο ηηο εηδηθφηεξεο αηηίεο ζαλάησλ ε Ξεξηθέξεηα θαηέρεη ην 3ν ρακειφηεξν πνζνζηφ ζλεζηκφηεηαο απφ θαξδηαθά λνζήκαηα θαη ην 1ν ρακειφηεξν πνζνζηφ ζλεζηκφηεηαο απφ ηξνραία θαη ινηπά αηπρήκαηα θαη θαξθηληθέο παζήζεηο. 7.2 Δκπαίδεςζη Νη ππνδνκέο πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο γηα ηελ ΞΗΛ θξίλνληαη ηθαλνπνηεηηθέο. Ρα ζρνιεία πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ θαηαλέκνληαη σο εμήο: Ξίλαθαο 19 : Θαηαλνκή Πρνιείσλ Αλά Ξεξηθεξεηαθή Δλφηεηα ζνλ αθνξά ηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε ζηελ Ξεξηθέξεηα ππάξρεη ην Ηφλην Ξαλεπηζηήκην θαη ην ΡΔΗ Ηνλίσλ Λήζσλ. ΗΝΛΗΝ ΞΑΛΔΞΗΠΡΖΚΗΝ (7 ηκήκαηα) ΞΔ Θέξθπξαο 1) Ρκήκα Ηζηνξίαο 2) Ρκήκα Μέλσλ Γισζζψλ, Κεηάθξαζεο θαη Γηεξκελείαο 3) Ρκήκα Mνπζηθψλ Ππνπδψλ 64

66 4) Ρκήκα Aξρεηνλνκίαο θαη Βηβιηνζεθνλνκίαο 5) Ρκήκα Ξιεξνθνξηθήο 6) Ρκήκα Ρερλψλ Ήρνπ θαη Δηθφλαο 7) Ρκήκα Αζηαηηθψλ Ππνπδψλ (δελ έρεη ιεηηνπξγήζεη αθφκε) ια ηα ηκήκαηα ηνπ Ηφληνπ Ξαλεπηζηεκίνπ έρνπλ έδξα ζηελ Θέξθπξα. ΡΔΗ ΗΝΛΗΥΛ ΛΖΠΥΛ (8 ηκήκαηα) ΞΔ Θεθαινληάο & Ηζάθεο 1) Ρκήκα Βηνινγηθήο Γεσξγίαο (Αξγνζηφιη) 2) Ρκήκα Γεκνζίσλ Πρέζεσλ θαη Δπηθνηλσλίαο (Αξγνζηφιη) 3) Ρκήκα Ρερλνινγίαο Ήρνπ θαη Κνπζηθψλ Νξγάλσλ (Ιεμνχξη) 4) Ρκήκα Γηνίθεζεο Δπηρεηξήζεσλ (Ιεμνχξη) ΞΔ Εαθχλζνπ 5) Ρκήκα Νηθνινγίαο θαη Ξεξηβάιινληνο 6) Ρκήκα Ξξνζηαζίαο & Ππληήξεζεο Ξνιηηηζκηθήο Θιεξνλνκηάο ΞΔ Ιεπθάδαο 7) Ρκήκα Δθαξκνγψλ Ξιεξνθνξηθήο ζηε Γηνίθεζε θαη ζηελ Νηθνλνκία 8) Ρκήκα Ρερλνινγίαο Ξιεξνθνξηθήο & Ρειεπηθνηλσληψλ Δθηφο φκσο απφ ην παλεπηζηήκην θαη ην ΡΔΗ ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ ιεηηνπξγνχλ κεξηθά δεκφζηα ΗΔΘ θαζψο θαη θάπνηα Θέληξα Δθπαίδεπζεο Δλειίθσλ ην πιήζνο ησλ νπνίσλ θαίλεηαη ζηνλ Ξίλαθα 20. Ξίλαθαο 20 : Ξιήζνο Γεκνζίσλ ΗΔΘ θαη ΘΔΔ αλά Ξεξηθεξεηαθή Δλφηεηα γηα ΞΗΛ 65

67 Ζ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ σο πξνο ην εθπαηδεπηηθφ επίπεδν ησλ θαηνίθσλ ηεο θαη ηηο ζπλνιηθέο επελδχζεηο ζε Έξεπλα θαη Αλάπηπμε, ζχκθσλα κε δεκνζηεπκέλα ζηνηρεία ηεο Eurostat, παξνπζηάδεη ηελ αθφινπζε εηθφλα: α) θαηαιακβάλεη ην 2008 ηε δεχηεξε ρεηξφηεξε επίδνζε, κεηά ηελ Ξεινπφλλεζν, κεηαμχ ησλ Ξεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο, σο πξνο ηνλ δείθηε πνζνζηφ καζεηψλ θαη ζπνπδαζηψλ φισλ ησλ βαζκίδσλ εθπαίδεπζεο πξνο ην ζπλνιηθφ πιεζπζκφ (15,8%, έλαληη 19,2% ηεο ρψξαο). β) Ρν κέζν πνζνζηφ ησλ εηψλ ηνπ πιεζπζκνχ ειηθίαο εηψλ ηεο Ξεξηθέξεηαο πνπ έρνπλ νινθιεξψζεη ην επίπεδν ηεο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ή θαηψηεξεο βαζκίδαο θαη δελ ζπκκεηέρνπλ ζηελ εθπαίδεπζε ή θαηάξηηζε (πεξηιακβάλεηαη ζηνπο δείθηεο ζηφρνπο ηεο Δπξψπεο 2020 ) αλήιζε ζην 22,5%, έλαληη 14,5% ησλ κειψλ ηεο ΔΔ-27 (ηξίηε ρεηξφηεξε επίδνζε κεηαμχ ησλ Ξεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο θαη ζεκαληηθά ρακειφηεξε απφ ην επίπεδν ηεο ρψξαο ν αληίζηνηρνο δείθηεο ηεο νπνίαο ην 2010 αλήιζε ζην 13,7%, ελψ ν ζηφρνο γηα ην 2020 αλέξρεηαη ζην 9,7%). γ) Ρν κέζν πνζνζηφ ησλ εηψλ ηνπ πιεζπζκνχ ειηθίαο εηψλ ηεο Ξεξηθέξεηαο πνπ είραλ απνθνηηήζεη απφ ηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε (πεξηιακβάλεηαη νκνίσο ζηνπο δείθηεο ζηφρνπο ηεο Δπξψπεο 2020 ) αλήιζε ζην 14,7%, έλαληη 31,8% ησλ κειψλ ηεο ΔΔ-27 (δεχηεξε ρεηξφηεξε επίδνζε κεηαμχ ησλ Ξεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο θαη ζεκαληηθά ρακειφηεξε απφ ην επίπεδν ηεο ρψξαο ν αληίζηνηρνο δείθηεο ηεο νπνίαο ην 2010 αλήιζε ζην 28,4%, ελψ ν ζηφρνο γηα ην 2020 αλέξρεηαη ζην 32,0%). δ) Νη ζπλνιηθέο επελδχζεηο ζε Έξεπλα θαη Αλάπηπμε αλέξρνληαλ ην 2005 ζην 0,13% ηνπ Ξεξηθεξεηαθνχ ΑΔΞ (ηξίηε ρεηξφηεξε επίδνζε κεηαμχ ησλ Ξεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο θαη ζεκαληηθά ρακειφηεξε απφ ην κέζν επίπεδν ηεο ρψξαο - 0,6%, θαζψο θαη ηνπ επηπέδνπ ηεο ΔΔ- 27 ην ,92%). 66

68 Σαξαθηεξηζηηθή επίζεο είλαη ε θαηάζηαζε ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, φπνπ ν ζρνιηθφο πιεζπζκφο ηεο Ξεξηθέξεηαο έρεη ην ηξίην κεγαιχηεξν πνζνζηφ απνηπρίαο ζηηο εμεηάζεηο κεηά ηελ Θξήηε θαη ηε Θξάθε. Πηνλ Ξίλαθα 21 εκθαλίδνληαη νη καζεηέο πνπ έιαβαλ κέξνο ζηηο εμεηάζεηο φισλ ησλ ηάμεσλ ηνπ Ιπθείνπ γηα ην ζρνιηθφ έηνο 2008/2009. Ζ απνηπρία ζηηο εμεηάζεηο απνηειεί έλα δείγκα γηα ηε ζρνιηθή δηαξξνή πνπ παξαηεξείηαη ζηελ ΞΗΛ. Πην ζχλνιν ηεο ΞΗΛ ην πνζνζηφ απνηπρίαο ζηηο εμεηάζεηο αλέξρεηαη ζην 4,54% θαη είλαη ζαθψο κεγαιχηεξν απφ ην ζχλνιν ηεο ρψξαο γηα ηελ ίδηα ρξνληά. Ρν πξφβιεκα είλαη πην έληνλν ζηελ ΞΔ Θεθαινληάο & Ηζάθεο θαη ζηελ ΞΔ Εαθχλζνπ. Πηελ ΞΔ Ιεπθάδαο δελ παξνπζηάδεηαη ηδηαίηεξε ζρνιηθή δηαξξνή. Πην θαηλφκελν απηφ ζπληειεί, ζε κεγάιν βαζκφ, ε καδηθή απνρψξεζε ησλ καζεηψλ απφ ην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα κε ζηφρν ηελ πξφσξε έληαμε ζηελ ηνπηθή αγνξά εξγαζίαο, φπνπ απαζρνινχληαη θπξίσο ζηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα, πνπ παξαδνζηαθά απνηειεί ζεκαληηθή πεγή εηζνδήκαηνο γηα ηνπο θαηνίθνπο ηεο Ξεξηθέξεηαο. Ζ πιεηνςεθία ησλ καζεηψλ πνπ εγθαηαιείπνπλ πξφσξα ην ζρνιείν απαζρνιείηαη, είηε ζηηο νηθνγελεηαθέο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο, είηε κε ζρέζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο ζηνλ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ. Ηδηαίηεξα αλεζπρεηηθή είλαη ε απαμίσζε ζηε ζπλείδεζε ησλ καζεηψλ, αιιά ησλ νηθνγελεηψλ ηνπο, ηεο δπλαηφηεηαο πνπ πξνζθέξεη ε εθπαίδεπζε γηα εμαζθάιηζε θαιχηεξεο θνηλσληθήο θαη νηθνλνκηθήο εμέιημεο. 67

69 Ξίλαθαο 21: Καζεηέο πνπ έιαβαλ κέξνο ζηηο ηειηθέο εμεηάζεηο (Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε-Δληαία Ιχθεηα) ζηελ ΞΗΛ, ζρνιηθφ έηνο 2008/ Πολιηιζμόρ Ν πνιηηηζκφο ησλ Ηνλίσλ Λήζσλ, έρεη επεξεαζζεί έληνλα απφ ηελ δχζε. 'Έληνλε είλαη ε βελεηζηάληθε επίδξαζε ζηα κλεκεία, ζηα θξνχξηα θαη ζηα θάζηξα, κε θπξηφηεξν ην θξνπξηαθφ ζπγθξφηεκα ηεο Θέξθπξαο (πνπ δελ θαηαζηξάθεθε απφ ζεηζκνχο φπσο ζηα ππφινηπα λεζηά), αιιά θαη ηα θάζηξα ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ θαη ηεο Άζζνπ ζηελ Θεθαινληά, ηεο Αγίαο Καχξαο ζηε Ιεπθάδα, ην Φξνχξην ηεο Εαθχλζνπ, θαζψο θαη ε αγγιηθή αξρηηεθηνληθή ζηα θηίξηα. Κνπζεία, ππάξρνπλ ζε φια ηα λεζηά, φπσο ηα Αξραηνινγηθά Κνπζεία Θέξθπξαο θαη Ξαιαηφπνιεο ηα Κνπζεία Θαπνδίζηξηα, Πνισκνχ θαη Αζηαηηθήο Ρέρλεο ζηελ Θέξθπξα, ηα Κνπζεία Εαθχλζνπ θαη Πνισκνχ θαη Δπηθαλψλ Εαθπλζίσλ ζηε Εάθπλζν, ηα Αξραηνινγηθά Κνπζεία Αξγνζηνιίνπ θαη Βαζένο, ε Αξραηνινγηθή Ππιινγή Πηαπξνχ θαη ην Θνξγηαιέλεην Ηζηνξηθφ θαη Ιανγξαθηθφ Κνπζείν ζηελ Θεθαινληά, ην Αξραηνινγηθφ Κνπζείν Ιεπθάδαο θ.α.. Πηελ Θέξθπξα βξίζθεηαη ε Αλαγλσζηηθή Δηαηξεία, ην αξραίν ηεξφ πλεπκαηηθφ θέληξν ζηελ Διιάδα, ελψ κνλαδηθνχο ζεζαπξνχο θξχβνπλ ηα Ηζηνξηθά Αξρεία φισλ ησλ λεζηψλ. Πηελ Θέξθπξα ππάξρνπλ αθφκε δχν νξγαλσκέλεο πηλαθνζήθεο, ε Γεκνηηθή ζηα Αλάθηνξα ζηελ πφιε θαη ην παξάξηεκα 68

70 ηεο Δζληθήο Ξηλαθνζήθεο ζην Θαζηέιιν Κπηκπέιη ζηελ Θάησ Θνξαθηάλα. Ξίλαθαο 22: Ξιήζνο Αξραηνινγηθψλ Σψξσλ θαη Κνπζείσλ αλά Ξεξηθεξεηαθή Δλφηεηα γηα ΞΗΛ Νη πεξίθεκεο κπάληεο ηνπ Ηνλίνπ, πνιπάξηζκεο θαη πνιππιεζείο ζε φια ηα λεζηά, απνηεινχλ απνκεηλάξη ηεο αγγιηθήο πεξηφδνπ. Ζ κνπζηθή, ιατθή θαη εθθιεζηαζηηθή, είλαη επεξεαζκέλε απφ ηελ Γχζε. Σαξαθηεξηζηηθή είλαη ε θαληάδα θαη ε Αξέθηα ζηε Εάθπλζν. Έληνλε είλαη θαη ε αγάπε πξνο ην ιπξηθφ ζέαηξν θαη ηελ φπεξα. Σαξαθηεξηζηηθή είλαη αθφκα ε Δπηαλεζηαθή δσγξαθηθή κε ζεκαληηθνχο εθπξνζψπνπο θαη θπξίαξρν είδνο ηελ αθνπαξέια. Δληππσζηαθφ είλαη, ηελ πεξίνδν ηνπ Ξάζρα, ην ηειεηνπξγηθφ ηεο Νξζφδνμεο Δθθιεζίαο κε πνιιέο ιηηαλείεο θαη ιακπξέο ηειεηέο ηεο Αλάζηαζεο. Ιηηαλείεο γίλνληαη γηα ηνπο πνιηνχρνπο Αγίνπο, Πππξίδσλα ζηελ Θέξθπξα, Γεξάζηκν ζηελ Θεθαινληά θαη Γηνλχζην ζηελ Εάθπλζν. Πηελ Ιεπθάδα επίζεο, Κεγάιν Πάββαην πξαγκαηνπνηείηαη ιηηαλεία, ζπλνδεία ηεο θηιαξκνληθήο θαη ζπάζηκν θαλαηηψλ. Ρέινο, πιήζνο εθδειψζεσλ πνπ βαζίδνληαη ζηα έζηκα ηεο πεξηνρήο, είλαη θεκηζκέλεο θαη ζπγθεληξψλνπλ κεγάιν πιήζνο επηζθεπηψλ. Πε φια ηα λεζηά ην θαινθαίξη γίλνληαη πνιιέο θαη αμηφινγεο πνιηηηζηηθέο εθδειψζεηο, κε θνξχθσζε ηνπο κήλεο Ηνχιην θαη Αχγνπζην. Σαξαθηεξηζηηθέο είλαη νη Γηνξηέο Ιφγνπ θαη Ρέρλεο θαη ην Γηεζλέο Φνιθινξηθφ Φεζηηβάι ηνλ Αχγνπζην ζηε Ιεπθάδα, ηα πνιιά Σνξσδηαθά Φεζηηβάι ζε φια ηα λεζηά, νη κνπζηθέο θαη άιιεο εθδειψζεηο ηνπ Ηνλίνπ Ξαλεπηζηεκίνπ. Δπίζεο γίλνληαη πςεινχ 69

71 επηπέδνπ κνπζηθέο ζπλαληήζεηο, ζηα δχν Φεζηηβάι ησλ Ξαμψλ, ηνλ Ηνχιην θαη ηνλ Πεπηέκβξην. 7.4 Οικιζμοί Ζ ΞΗΛ έρεη 85 ραξαθηεξηζκέλνπο νηθηζκνχο σο παξαδνζηαθνχο, εθ ησλ νπνίσλ 49 ζηελ ΞΔ Θέξθπξαο, 34 ζηε ΞΔ Θεθαινληάο & Ηζάθεο θαη 2 ζηε ΞΔ Ιεπθάδαο. Ηδηαίηεξε κλεία ζα πξέπεη λα γίλεη ζηελ παιηά πφιε ηεο Θέξθπξαο ε νπνία απφ ην 2007, έρεη εληαρζεί ζηνλ θαηάινγν Κλεκείσλ Ξαγθφζκηαο Θιεξνλνκηάο απφ ηελ Unesco. Ζ παιηά πφιε ηεο Θέξθπξαο απνηειεί ηελ κνλαδηθή απηνχ ηνπ κεγέζνπο Διιεληθή ηζηνξηθή πφιε πνπ δηαηεξείηαη βαζηθά αλαιινίσηε κέρξη ζήκεξα, δηαηππψλνληαο κε απζεληηθφηεηα ζηνλ ρψξν ηελ ηδηαίηεξε ηζηνξηθή ζπγθπξία πνπ ηε δηακφξθσζε. Νη πνιηηηζηηθέο αμίεο ηνπ κλεκεηαθνχ ρψξνπ ηεο Θέξθπξαο έρνπλ αλαγλσξηζηεί ζε ειιεληθφ επίπεδν θαη πξνζηαηεχνληαη κεηά ηελ κε αξ..α.β1/φ33/29925/828/ /φδθ 512/Β/ θήξπμε ηεο παιηάο πφιεο ηεο Θέξθπξαο απφ ην πνπξγείν Ξνιηηηζκνχ, σο «ηζηνξηθφ δηαηεξεηέν Κλεκείν», φπνπ εθαξκφδεηαη κηα ζεζκνζεηεκέλε πνιηηηθή πξνζηαζίαο. Έρεη δηάθνξεο πεξηνρέο ελδηαθέξνληνο, νη θπξηφηεξεο ησλ νπνίσλ είλαη: Ππλνηθία Θακπηέιιν φπνπ ζα πεξπαηήζεηε ζηα ζηελά θαληνχληα κε ςειά θηίξηα, ζθαιηζηά πεγάδηα, γξαθηθέο πιαηείεο, πεξίηερλα κπαιθφληα. Ππλνηθία Ππειηά, φπνπ ζηελ νδφ Φηιειιήλσλ 18 ζηεγάδεηαη ην παιαηφηεξν θηίξην ηεο Θέξθπξαο (1497). Ξιαηεία ηεο Ππηαλάδαο κε ηηο ηνμνζηνηρίεο πνπ αληηπξνζσπεχεη κηα ππνρξεσηηθή ζηάζε ζηελ δηάξθεηα κηαο βφιηαο. 70

72 Ξαιηφ θξνχξην πνπ δεκηνπξγήζεθε θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο Δλεηνθξαηίαο φηαλ θαηεδαθίζηεθαλ ηα θηίξηα γηα λα απνθηεζεί κηα κεγάιε πεξηνρή γηα ηα θαλφληα ηνπ Ξαιηνχ θξνπξίνπ επηηξέπνληαο έηζη κηα θαιχηεξε άκπλα ηεο πφιεο. Ξεξηνρή Ιηζηφλ κε ηηο ηνμνζηνηρίεο γεκάην απφ εζηηαηφξηα θαη θαθεηέξηεο, φπνπ είλαη ζήκεξα ην θέληξν ηεο θνηλσληθήο δσήο γηα ηελ Θέξθπξα. 7.5 Αθληηιζμόρ Πηελ ΞΗΛ νη ζχιινγνη ζηα πεξηζζφηεξα αζιήκαηα αγσλίδνληαη ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. Δμαίξεζε απνηεινχλ νη πνδνζθαηξηθέο νκάδεο ηεο Θέξθπξαο (ΑΝ Θέξθπξαο ηδξχζεθε ην 1969), πνπ αγσλίδεηαη ζηελ Superleague (Α επαγγεικαηηθή θαηεγνξία) θαη ηεο Εαθχλζνπ πνπ αγσλίδεηαη ζηελ Football League 2 (Γ επαγγεικαηηθή θαηεγνξία). Δθηφο απφ ην πνδφζθαηξν ε ΞΗΛ δηαζέηεη νκάδεο πφιν (πδαηνζθαίξηζε) ζε επαγγεικαηηθέο θαηεγνξίεο. Δηδηθφηεξα ε αλδξηθή νκάδα ηνπ ΛΝ Αξγνζηνιηνχ αγσλίδεηαη ζηελ πξψηε επαγγεικαηηθή θαηεγνξία θαη δχν νκάδεο ζηελ δεχηεξε (ε νκάδα ηνπ Αξγνζηνιίνπ θαη ηεο Θέξθπξαο). Δπίζεο ζηελ ΞΗΛ είλαη αλαπηπγκέλν είλαη θαη ην ράληκπνι (ρεηξνζθαίξηζε) θαζψο ε Θέξθπξα δηαζέηεη νκάδεο (αλδξηθή θαη γπλαηθεία) ζηελ δεχηεξε επαγγεικαηηθή θαηεγνξία. Πηελ ΞΗΛ ππάξρεη κία εζληθή αζιεηηθή εγθαηάζηαζε (Δζληθφ Αζιεηηθφ Θέληξν Θέξθπξαο) πνπ πεξηιακβάλεη γήπεδν πνδνζθαίξνπ, ζηίβν, θιεηζηφ θνιπκβεηήξην, θιεηζηφ γπκλαζηήξην, πξνπνλεηήξην θαη γήπεδν ηέλληο. Πηελ ΞΗΛ ππάξρεη πιήζνο δεκνηηθψλ αζιεηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ φπσο θαίλεηαη ζηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί. Νη πεξηζζφηεξεο αζιεηηθέο εγθαηαζηάζεηο εληνπίδνληαη ζηελ ΞΔ Θέξθπξαο θαη ζηελ ΞΔ Θεθαινληάο & Ηζάθεο θαη ζρεηίδνληαη κε ην πνδφζθαηξν (γήπεδα πνδνζθαίξνπ, γήπεδα 5x5). Πηελ ΞΔ Θέξθπξαο 71

73 εθηφο απφ ην Δζληθφ Αζιεηηθφ Θέληξν ππάξρεη πιήζνο δεκνηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ (μερσξίδεη ε χπαξμε γεπέδνπ ράληκπνι). Πηελ ΞΔ Θεθαινληάο & Ηζάθεο ππάξρνπλ 3 γήπεδα ράληκπνι, 3 θνιπκβεηήξηα θαη 7 θιεηζηά γπκλαζηήξηα. Ξίλαθαο 23: Γεκνηηθέο αζιεηηθέο ππνδνκεο ζηελ ΞΗΛ Ηδηαίηεξα αλαπηπγκέλνο ζηελ ΞΗΛ είλαη ν ζαιάζζηνο αζιεηηζκφο θαη ζε απηφ ζπληειεί θαζνξηζηηθά ν λεζησηηθφο ραξαθηήξαο ηεο πεξηνρήο. Πηελ ΞΗΛ δηεμάγνληαη αγψλεο ηζηηνπινΐαο αλνηθηήο ζάιαζζαο, wind surf θαη ηα ηειεπηαία ρξφληα kite surf, jet ski, formula 3 θιπ. Πηελ ΞΗΛ ππάξρνπλ 8 λαπηηθνί φκηινη. Ρξεηο ζηελ Θέξθπξα (ΞΝΗΑΘ, ΗΝΘ, ΛΑΝΘ), έλαο ζηελ Θεθαινληά (Λαπηηθφο κηινο Αξγνζηνιίνπ θαη ν Λαπηηθφο κηινο Θεθαινληάο), έλαο ζηελ Ηζάθε (ν φκηινο Ξξφνδνο πνπ αζρνιείηαη θαη κε δηάθνξα άιια ζπνξ), έλαο ζηε Εάθπλζν (Αζιεηηθφο Λαπηηθφο κηινο Εαθχλζνπ) θαη έλαο ζηε Ιεπθάδα (Λαπηηθφο κηινο Ιεπθάδαο). Αμίδεη λα ζεκεησζεί, πσο ζηηο αξρέο Ηνπλίνπ θάζε ρξφλν ιακβάλεη ρψξα ν δηεζλήο αγψλαο Κπξίληηδη Θέξθπξα ζε ζπλδηνξγάλσζε κε ηνλ Λαπηηθφ κηιν ηνπ Κπξίληηδη. Έλαο άιινο ζεκαληηθφο αγψλαο είλαη ε Γηεζλήο Ηζηηνπιντθή Δβδνκάδα Ηνλίνπ πνπ γίλεηαη θάζε ρξφλν ηελ εβδνκάδα ηνπ 15 Αχγνπζηνπ, θαη πεξηιακβάλεη ηζηηνδξνκίεο θαηά ηηο νπνίεο ηα ζθάθε πεξλνχλ απφ ηα πεξηζζφηεξα λεζηά ζηα νπνία γίλνληαη δεμηψζεηο θαη απνλνκέο επάζισλ, κε πνιιά ζπκκεηέρνληα ζθάθε απφ ηελ Αζήλα. Πηε Ιεπθάδα δηεμάγεηαη ην πξσηάζιεκα ηδεη ζθη πνπ ζπλδπάδεηαη ζπλήζσο ηνλ Ηνχλην ή Ηνχιην 72

74 κε ηελ δηνξγάλσζε ηνπ Ξαγθφζκηνπ Ξξσηαζιήκαηνο Ραρππινΐαο Formula 3, πνπ απνηειεί έλα etappe (κέξνο) ηνπ Ξαγθφζκηνπ Ξξσηαζιήκαηνο, κε κεγάιε δηεζλή δεκνζηφηεηα θαη πξνβνιή. Ρέινο, ηδηαίηεξε αλαθνξά ζα πξέπεη λα γίλεη γηα ην άζιεκα ηνπ θξίθεη, φπνπ παίδεηαη θπξίσο ζηελ Θέξθπξα (γηα πάλσ απν 150 ρξφληα ήηαλ ην κνλαδηθφ κέξνο πνπ παηδφηαλ θξίθεη ζε φιε ηελ λνηηναλαηνιηθή Κεζφγεην). Ν ππξήλαο ηνπ θξίθεη βξίζθεηαη ζηελ Θέξθπξα, ελψ ε Διιεληθή Νκνζπνλδία Θξίθεη πξνσζεί ην άζιεκα ζηελ Εάθπλζν θαη ηελ Θεθαινληά, Ιεπθάδα θαη Ηζάθε. Ρν θξίθεη έσο θαη ζήκεξα ζπλερίδεη λα παίδεηαη ζην ηζηνξηθφ γήπεδν ηεο Δζπηαλάδαο ζηελ θεληξηθή πιαηεία ηεο Θέξθπξαο, ελψ ππάξρεη ην γήπεδν ζηελ Καξίλα Γνπβηψλ θαη ηα αθφκε δχν πην λέα γήπεδα ζην Ιηβάδη Οφπα, γήπεδα ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ην Ξαλειιήλην Ξξσηάζιεκα, ελψ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ην Ξαλεπξσπατθφ Ξξσηάζιεκα 5εο θαηεγνξίαο πνπ δηεμήρζε ην Πεπηέκβξε ηνπ 2009 ζηελ Θέξθπξα. Πηελ Θέξθπξα βξίζθεηαη θαη ε έδξα ηεο Διιεληθήο Νκνζπνλδίαο Θξίθεη, ελψ ζπλνιηθά ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ ιεηηνπξγνχλ 13 ζσκαηεία κε έδξα ηελ Θέξθπξα, κε πξνζπάζεηεο αλάπηπμεο θαη άιισλ ζσκαηείσλ ζηελ Θεθαινληά θαη ηελ Εάθπλζν. Δπηπιένλ ππάξρνπλ 2 νκάδεο γπλαηθείνπ θξίθεη κε έδξα ηελ Θέξθπξα. Ρελ Θέξθπξα θάζε ρξφλν επηζθέπηνληαη πιήζνο μέλσλ νκάδσλ νη νπνίεο έξρνληαη θαηά απνθιεηζηηθφηεηα γηα λα παίμνπλ θξίθεη. Αμηνζεκείσην γεγνλφο απνηειεί ε επίζθεςε ηεο Αγγιηθήο νκάδαο Ιφξδσλ ηεο Lost marbles θαη ε νκάδα ηεο British Airways ε νπνία επηζθέπηεηαη θάζε ρξφλν ηελ Θέξθπξα εδψ θαη 40 ρξφληα. Ρν 2010 ζεζπίζηεθε ε εηήζηα δηεμαγσγή ηνπ Ξαγθφζκηνπ Φεζηηβάι Θξίθεη ζηελ Θέξθπξα θαη ζηα άιια λεζηά ηνπ Ηνλίνπ κε ζθνπφ ηελ δηάδνζε ηνπ βαζχηεξνπ πλεχκαηνο ηνπ θξίθεη, θαη ηελ πξνζέιθπζε παηθηψλ φισλ ησλ επηπέδσλ ζην λεζί, φπνπ ην θξίθεη παίδεηαη απφ ην

75 8 ΝΗΘΝΛΝΚΗΑ ΘΑΗ ΑΞΑΠΣΝΙΖΠΖ 8.1 Πεπιθεπειακό Ακαθάπιζηο Δγσώπιο Πποϊόν (ΑΔΠ) Πε ζρέζε κε ηελ πεξηθεξεηαθή θαηαλνκή ηνπ ΑΔΞ ζηελ Διιάδα, ε Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ παξάγεη πεξίπνπ ην 2,0% ηνπ ζπλνιηθνχ ΑΔΞ ηεο Διιάδαο (ΔΙ.ΠΡΑΡ Ξεξηθεξεηαθνί Ινγαξηαζκνί 2008 & 2009). Ζ δηαρξνληθή εμέιημε ηνπ ΑΔΞ ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ ηε ρξνληθή πεξίνδν απεηθνλίδεηαη ζην Γηάγξακκα πνπ αθνινπζεί. Γηάγξακκα 7: Δμέιημε ΑΔΞ Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ (ζε εκ. ) Δηδηθφηεξα ηελ πεξίνδν παξνπζηάζηεθε ζηαζεξή αχμεζε ηνπ χςνπο ηνπ Ξεξηθεξεηαθνχ ΑΔΞ, κε κέζν εηήζην πνζνζηφ κεηαβνιήο ηεο ηάμεο ηνπ 7,74%, πςειφηεξν ηνπ αληίζηνηρνπ πνζνζηνχ ηεο ρψξαο (7,01%). 74

76 Ζ δηαθχκαλζε ηεο αχμεζεο ηνπ ΑΔΞ ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ, ζε ζχγθξηζε κε ην αληίζηνηρν ηεο ρψξαο, παξνπζηάδεηαη ζην Γηάγξακκα πνπ αθνινπζεί. Γηάγξακκα 8: Δμέιημε ΑΔΞ Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ & Σψξαο (έηνο βάζεο 2000) Δπηζεκαίλεηαη φηη, παξφηη ηελ πεξίνδν παξνπζηάδεηαη ζπλνιηθά κεγαιχηεξε πνζνζηηαία αχμεζε ηνπ ΑΔΞ ηεο Ξεξηθέξεηαο ζε ζχγθξηζε κε ηε ρψξα, ήδε απφ ην 2006 νη εηήζηνη ξπζκνί αχμεζεο ην Ξεξηθεξεηαθνχ ΑΔΞ ππνιείπνληαη ησλ ξπζκψλ αχμεζεο ηνπ ΑΔΞ ηεο ρψξαο, κε ην ζρεηηθφ δείθηε κεηαμχ ησλ εηψλ λα ιακβάλεη ηε ρακειφηεξε ηηκή ηεο πεξηφδνπ (4,3%). Ζ ηάζε απηή επηβεβαηψλεηαη θαη ην έηνο 2009, φπνπ ζχκθσλα κάιηζηα κε ηα πξνζσξηλά ζηνηρεία ηεο ΔΙ.ΠΡΑΡ., πνπ παξαηίζεληαη ζηνλ Ξίλαθα, ην 2009 παξνπζηάδεηαη κείσζε ηνπ ΑΔΞ ηφζν ζην επίπεδν ηεο ρψξαο, φζν θαη απηφ ηεο Ξεξηθέξεηαο, απνηέιεζκα ηεο εθδεινχκελεο θξίζεο, πνπ επεξεάδεη κέρξη ζήκεξα αξλεηηθά ηελ νηθνλνκία ηεο ρψξαο θαη ησλ Ξεξηθεξεηψλ ηεο. Ζ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ, κεηά ηηο Ξεξηθέξεηεο Γπηηθήο Καθεδνλίαο θαη Αηηηθήο, 75

77 εκθαλίδεη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ κείσζεο ηνπ ΑΔΞ (-0,88%), κείσζε πνπ είλαη πςειφηεξε ηνπ κέζνπ επηπέδνπ ηεο ρψξαο (- 0,80%). Ξίλαθαο 24: ΑΔΞ Ξεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο (εκαη., ηπέσοςζερ ηιμέρ) Ρν θαηά θεθαιή ΑΔΞ ηεο Ξεξηθέξεηαο, ζε ηξέρνπζεο ηηκέο, ηελ πεξίνδν , φπσο απνηππψλεηαη ζην Γηάγξακκα 9, παξνπζίαζε ζπλερή αχμεζε, ππνιεηπφκελν ηνπ αληίζηνηρνπ κέζνπ δείθηε ηεο ρψξαο ζε φιε ηελ πεξίνδν. Κάιηζηα απφ ην 2006, εκθαλίδεηαη ζηαζεξή ηάζε δηεχξπλζεο ηεο απφζηαζεο ηνπ θαηά θεθαιή ΑΔΞ ηεο Ξεξηθέξεηαο, ζε ζρέζε κε ην θαηά θεθαιή ΑΔΞ ηεο ρψξαο. 76

78 Γηάγξακκα 9: Δμέιημε θαηά θεθαιή ΑΔΞ ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ θαη ηεο Σψξαο Ζ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ ην 2009, σο πξνο ην θαηά θεθαιή ΑΔΞ, φπσο θαίλεηαη θαη ζην Γηάγξακκα 10, θαηέρεη ηελ πέκπηε θαιχηεξε επίδνζε κεηαμχ ησλ Ξεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο, κηα ζέζε πνπ δηαηεξεί απφ ην Ρν πςειφηεξν θαηά θεθαιή ΑΔΞ θαηαγξάθεηαη ζηελ Ξεξηθέξεηα ηνπ Λφηηνπ Αηγαίνπ, θαη αθνινπζνχλ νη Ξεξηθέξεηεο Αηηηθήο θαη Πηεξεάο Διιάδαο. Αληηζέησο ην ρακειφηεξν θαηά θεθαιή ΑΔΞ θαηαγξάθεηαη ζηηο Ξεξηθέξεηεο Αλ. Καθεδνλίαο & Θξάθεο, Ζπείξνπ θαη Γπηηθήο Διιάδαο. 77

79 Γηάγξακκα 10: Θαηά θεθαιή ΑΔΞ ησλ Ξεξηθεξεηψλ ηεο Σψξαο 2009 Θαηά ην 2009, ην θαηά θεθαιή Αθαζάξηζην Δγρψξην Ξξντφλ ηεο ρψξαο αλήιζε ζε , ζεκεηψλνληαο κείσζε 1,2%, ελψ ην αληίζηνηρν ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ ζε , ζεκεηψλνληαο κείσζε 2,1% (Ξίλαθαο 23). Ζ επίδνζε απηή ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ (ξπζκφο κεηαβνιήο ηνπ ΑΔΞ), απνηειεί ηε ρεηξφηεξε επίδνζε κεηαμχ ησλ Ξεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο. Πην εζσηεξηθφ ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ, ε ΞΔ Εαθχλζνπ θαηά ηε δεθαεηία ηνπ 2000 δηαηεξεί ζηαζεξά ηελ πξψηε ζέζε ζην θαηά θεθαιή ΑΔΞ, απμάλνληαο κάιηζηα ηε δηαθνξά απφ ην κέζν φξν ηεο ΞΗΛ (126,44%). Ζ ΞΗΛ θαηά ην ίδην ρξνληθφ δηάζηεκα δηαηεξεί ζρεδφλ ζηαζεξή ηελ αλαινγία ηνπ θαηά θεθαιή ΑΔΞ σο πξνο ηνλ ζχλνιν ηεο Σψξαο (πεξίπνπ 96%), κε αχμεζε κεηαμχ ησλ εηψλ πνπ αλέξρεηαη ζην 66,9%. 78

80 Ξίλαθαο 25: Δμέιημε Θαηά Θεθαιή ΑΔΞ ΞΗΛ ( ) Ξίλαθαο 26: Θαηά θεθαιή ΑΔΞ Ξεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο (, ηπέσοςζερ ηιμέρ) 79

81 Υο πξνο ην επίπεδν ηνπ θαηά θεθαιή ΑΔΞ ησλ Ξεξηθεξεηαθψλ Δλνηήησλ ηεο Ξεξηθέξεηαο (Λνκψλ) ηελ πεξίνδν , φπσο απνηππψλνληαη ζηνλ Ξίλαθα 27 πνπ αθνινπζεί, ν Λνκφο Εαθχλζνπ δηαζέηεη δείθηε πςειφηεξν ηνπ κέζνπ ηεο ρψξαο, παξνπζηάδνληαο ην 2008 ηελ 3ε θαιχηεξε επίδνζε κεηαμχ ησλ Λνκψλ ηεο ρψξαο. Αληίζεηα ην θαηά θεθαιή ΑΔΞ ησλ ινηπψλ Λνκψλ ηεο Ξεξηθέξεηαο ππνιείπνληαη ηνπ κέζνπ δείθηε ηεο ρψξαο, θαηαιακβάλνληαο ην 2008 ν Λνκφο Θεθαινληάο-Ηζάθεο ηελ 15ε ζέζε, ν Λ. Θέξθπξαο ηελ 21ε θαη ν Λνκφο Ιεπθάδαο ηελ 22ε ζέζε κεηαμχ ησλ Λνκψλ ηεο ρψξαο. Ξίλαθαο 27: Θαηά θεθαιή Αθαζάξηζην Δγρψξην Ξξντφλ αλά Λνκφ/ ΞΔ ηεο ΞΗΛ, ΞΗΛ θαη Σψξα (, ηπέσοςζερ ηιμέρ) 80

82 Ξίλαθαο 24.1: Κεηαβνιή Θαηά Θεθαιή ΑΔΞ ΞΔ ΞΗΛ (, ηπέσοςζερ ηιμέρ) 8.2 Πεπιθεπειακή Ακαθάπιζηη Πποζηιθέμενη Αξία (ΑΠΑ) και Τομεακή Γιάπθπωζη ηηρ Οικονομίαρ ηηρ Πεπιθέπειαρ Ζ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ, ζχκθσλα κε ηνπο Ξεξηθεξεηαθνχο Ινγαξηαζκνχο ηεο ΔΙ.ΠΡΑΡ., ην 2009 παξάγεη ην 1,96% ηεο ζπλνιηθήο Αθαζάξηζηεο Ξξνζηηζέκελεο Αμίαο (ΑΞΑ) ηεο ρψξαο. Κεγαιχηεξε παξνπζηάδεηαη ε ζπλεηζθνξά ηεο Ξεξηθέξεηαο ζηνλ Ρξηηνγελή Ρνκέα (πνζνζηφ ζπκκεηνρήο 2,1%), ελψ ζεκαληηθά ρακειφηεξε είλαη ε ζπκκεηνρή ηνπ Ξξσηνγελήο Ρνκέα (πνζνζηφ ζπκκεηνρήο 1,5%) θαη ηδηαίηεξα ρακειή ηνπ Γεπηεξνγελή Ρνκέα (πνζνζηφ ζπκκεηνρήο 1,2%). Ρελ πεξίνδν ε ΑΞΑ ηεο Ξεξηθέξεηαο, φπσο θαίλεηαη ζην Γηάγξακκα 11 πνπ αθνινπζεί, απμήζεθε ζε ηξέρνπζεο ηηκέο θαηά 83,89%, πνζνζηφ πςειφηεξν θαηά 9,73% απφ απηφ ηεο ρψξαο (αχμεζε 74,16%), κε ηνπο εηήζηνπο ξπζκνχο αχμεζήο ηεο λα ππνιείπνληαη ησλ αληίζηνηρσλ ηεο ρψξαο ηα έηε 2004 (έηνο ηέιεζεο ησλ Νιπκπηαθψλ Αγψλσλ), ελψ ηα έηε εκθαλήο είλαη ε ηάζε επηβξάδπλζεο ηεο αλάπηπμεο ζε ξπζκνχο ίζνπο ή/θαη ρακειφηεξνπο ηεο ρψξαο. 81

83 Γηάγξακκα 11: Κεηαβνιή Αθαζάξηζηεο Ξξνζηηζέκελεο Αμίαο (ζε εκ. ) Ζ παξαπάλσ ηάζε απηή επηβεβαηψλεηαη θαη ην έηνο 2009, φπνπ ζχκθσλα κάιηζηα κε ηα πξνζσξηλά ζηνηρεία ηεο ΔΙ.ΠΡΑΡ., πνπ παξαηίζεληαη ζηνλ Ξίλαθα 28, ην 2009 ε Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ, κεηά ηηο Ξεξηθέξεηεο Γπηηθήο Καθεδνλίαο θαη Αηηηθήο, εκθαλίδεη ην ρακειφηεξν πνζνζηφ αχμεζεο ηεο ΑΞΑ (0,4%) κεηαμχ ησλ Ξεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο, δείθηεο πνπ ηαπηίδεηαη κε ην κέζν ξπζκφ αχμεζεο ηεο ΑΞΑ ζηε ρψξα. 82

84 Ξίλαθαο 28: Αθαζάξηζηε Ξξνζηηζέκελε Αμία (ζε ηπέσοςζερ ηιμέρ, εκ. ) Ρε κεγαιχηεξε ζπκκεηνρή ζηε δηακφξθσζε ηεο ΑΞΑ ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ, φπσο θαίλεηαη ζην Γηάγξακκα 12, θαηέρεη ν Λ. Θέξθπξαο (52,19%), αθνινπζνχκελνο απφ ηνπο Λ. Εαθχλζνπ (22,19%), Θεθαινληάο-Ηζάθεο (15,99%) θαη Ιεπθάδαο (8,91%). Ζ ζπκκεηνρή ησλ Λνκψλ θαηά ηελ πεξίνδν ζηε δηακφξθσζε ηεο ΑΞΑ ηεο Ξεξηθέξεηαο παξνπζηάδεη κηθξέο δηαθπκάλζεηο, κε ηνπο Λνκνχο Εαθχλζνπ θαη Θέξθπξαο λα θαηαιακβάλνπλ ειαθξά πςειφηεξε ζπκκεηνρή, ζε ζχγθξηζε κε ην 2000, θαη ηνλ Λ. Θεθαινληάο-Ηζάθεο ειαθξά ρακειφηεξε. 83

85 Γηάγξακκα 12: Ππκκεηνρή Λνκψλ ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ ζηελ Αθαζάξηζηε Ξξνζηηζέκελε Αμία (2010) Απφ ηελ αλάιπζε ηεο θαηαλνκή ηεο ΑΞΑ ζηνπο ηξεηο παξαγσγηθνχο ηνκείο ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ θαίλεηαη ε ζεκαληηθή ζπλεηζθνξά ηνπ ηξηηνγελή ηνκέα ζηελ ζπλνιηθή ΑΞΑ (86,68%) ζε ζρέζε κε ην κέζν φξν ηεο ρψξαο (79,1%), ελψ ν δεπηεξνγελήο ηνκέαο ζπκκεηέρεη κε ηδηαίηεξα ρακειφ πνζνζηφ 10,93% (έλαληη 17,8% ηεο ρψξαο) θαη ν πξσηνγελήο ηνκέαο κε 2,40% (έλαληη 3,1% ηεο ρψξαο). 84

86 Γηάγξακκα 13: Ππκκεηνρή ησλ Ρνκέσλ ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ ζηελ ΑΞΑ (2009) Απφ ηελ αλάιπζε ηεο πνξείαο ησλ κεγεζψλ ηεο ΑΞΑ ζην επίπεδν ηεο Ξεξηθέξεηαο, κεηαμχ ησλ εηψλ , παξαηεξείηαη ζαθήο ζηξνθή ηεο νηθνλνκίαο ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα, ζε βάξνο ηνπ πξσηνγελή ηνκέα. Ρν πνζνζηφ κάιηζηα ζπκκεηνρήο ηνπ πξσηνγελή ηνκέα ζηε δηακφξθσζε ηεο ΑΞΑ ηεο Ξεξηθέξεηαο, ηελ πεξίνδν , παξνπζηάδεη κείσζε ηεο ηάμεο ηνπ 58,2%. Νη Ξίλαθεο πνπ αθνινπζνχλ απνηππψλνπλ αθελφο ηελ εμέιημε γηα ην δηάζηεκα ηνπ πνζνζηνχ ζπκκεηνρήο ηεο ΑΞΑ ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο αλά ηνκέα, θαζψο θαη ηε δηάξζξσζε ηεο. Πεκαληηθή είλαη ε ζπλεηζθνξά ηνπ Ρξηηνγελνχο Ρνκέα ζηελ ζπλνιηθή παξαγφκελε Αθαζάξηζηε Ξξνζηηζέκελε Αμία (86% έλαληη 78,7% ηεο 85

87 ρψξαο). Ν Γεπηεξνγελήο Ρνκέαο ζπκκεηέρεη κε ηδηαίηεξα ρακειφ πνζνζηφ 11,6% (έλαληη 18,1% ηεο ρψξαο) θαη ν Ξξσηνγελήο Ρνκέαο κε 2,40% (έλαληη 3,1% ηεο ρψξαο). 86

88 Ξίλαθαο 29: Ξνζνζηφ ζπκκεηνρήο ζην Πχλνιν ηεο Αθαζάξηζηεο Ξξνζηηζέκελεο Αμίαο ζηελ ΞΗΛ ζε ζρέζε κε ην ζχλνιν ηεο ρψξαο Ξίλαθαο 30: Γηάξζξσζε Αθαζάξηζηεο Ξξνζηηζέκελεο Αμίαο ζηελ ΞΗΛ ζε ζρέζε κε ην ζχλνιν ηεο ρψξαο ( ) 87

89 8.3 Ακαθάπιζηερ Δπενδύζειρ παγίος κεθαλαίος Ρν ζχλνιν ησλ Αθαζάξηζησλ Δπελδχζεσλ παγίνπ θεθαιαίνπ ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ ηελ πεξίνδν απνηεινχλ ην 2,18% ησλ ζπλνιηθψλ Αθαζάξηζησλ Δπελδχζεσλ παγίνπ θεθαιαίνπ ηεο ρψξαο. Ρν εηήζην χςνο ησλ Αθαζάξηζησλ Δπελδχζεσλ παγίνπ θεθαιαίνπ παξνπζηάδεη απφ έηνο ζε έηνο έληνλεο δηαθπκάλζεηο, ζε αληίζεζε κε ην αληίζηνηρν ηεο ρψξαο πνπ παξνπζηάδεη νκαιή εμέιημε, κε εμαίξεζε ην έηνο 2005 (έηνο κεηά ηηο επελδχζεηο ησλ νιπκπηαθψλ Αγψλσλ). Πε ηξέρνπζεο ηηκέο ην εηήζην χςνο ησλ Αθαζάξηζησλ Δπελδχζεσλ παγίνπ θεθαιαίνπ, ηφζν ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ φζν θαη ζηε ρψξα, έιαβε ηελ πςειφηεξε ηηκή ηνπ ην έηνο 2007, ελψ θνηλή είλαη θαη ε ηάζε κείσζεο ησλ επελδχζεσλ ην 2008, ηάζε πνπ αλακέλεηαη λα ζπλερηζηεί έσο θαη ζήκεξα. Γηάγξακκα 14: Αθαζάξηζηεο Δπελδχζεηο παγίνπ θεθαιαίνπ (έηνο βάζεο 2000) Ζ θαηαλνκή ησλ Αθαζάξηζησλ Δπελδχζεσλ παγίνπ θεθαιαίνπ θαηά θιάδν ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ ηελ πεξίνδν απνηππψλνληαη ζην Γηάγξακκα 15 πνπ αθνινπζεί. 88

90 Γηάγξακκα 15: Θαηαλνκή Αθαζάξηζησλ Δπελδχζεσλ παγίνπ θεθαιαίνπ θαηά θιάδν ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ ( ) Πε ζχγθξηζε κε ηηο αληίζηνηρεο επελδχζεηο ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο παξαηεξείηαη ζεκαληηθή πζηέξεζε ζην πνζνζηφ επελδχζεσλ ζηνπο θιάδνπο ηεο Βηνκεραλίαο-Δλέξγεηαο (ην πνζνζηφ επελδχζεσλ ζηελ Ξεξηθέξεηα ππνιείπεηαη θαηά 2,2 θνξέο ηεο ρψξαο), ζηνλ Ξξσηνγελή Ρνκέα (κεησκέλν αληίζηνηρα θαηά 21,62%) θαη ηε Σξεκαηνπηζησηηθή δηακεζνιάβεζε/γηαρείξηζε αθίλεηεο πεξηνπζίαο/εθκίζζσζε & επηρεηξεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο (κεησκέλν αληίζηνηρα θαηά 11,18%). Αληίζηνηρα απμεκέλε πνζνζηηαία ζπκκεηνρή αθαζάξηζησλ επελδχζεσλ παξνπζηάδεηαη ζηηο Θαηαζθεπέο (απμεκέλε ζπκκεηνρή θαηά 50,88%) θαη ζην Δκπφξην/Δπηζθεπέο νρεκάησλ/ρνπξηζκφ & Δζηίαζε (απμεκέλε ζπκκεηνρή θαηά 38,53%), ελψ νη πνζνζηηαίεο επελδχζεηο ζηελ Ξεξηθέξεηα ζηηο Ινηπέο πεξεζίεο θηλνχληαη ζηα επίπεδα ηεο ρψξαο. 89

91 6.4 Πηνηρεία Κεηξψνπ Δπηρεηξήζεσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ Ξεξηθέξεηα Πχκθσλα κε ηα πιένλ πξφζθαηα δεκνζηεπκέλα ζηνηρεία ηνπ Κεηξψνπ Δπηρεηξήζεσλ ηεο ΔΙ.ΠΡΑΡ (2011) ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ δξαζηεξηνπνηνχληαλ ην 3,05% ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ επηρεηξήζεσλ ηεο ρψξαο. Ν θχθινο εξγαζηψλ ησλ σο άλσ επηρεηξήζεσλ απνηεινχζε ην 0,96% ηνπ ζπλνιηθνχ θχθινπ εξγαζηψλ ησλ επηρεηξήζεσλ ηεο ρψξαο, δείγκα ηνπ ζεκαληηθά κηθξφηεξνπ κεγέζνπο ησλ επηρεηξήζεσλ ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ. Ζ θαηαλνκή ησλ επηρεηξήζεσλ ζην επίπεδν ησλ Λνκψλ ηεο Ξεξηθέξεηαο, θαζψο θαη ε ζπκκεηνρή ησλ επηρεηξήζεσλ ησλ Λνκψλ ζην ζπλνιηθφ θχθιν εξγαζηψλ ησλ επηρεηξήζεσλ ηεο Ξεξηθέξεηαο απνηππψλνληαη ζηα Γηαγξάκκαηα 16 θαη 17 πνπ αθνινπζνχλ. Γηάγξακκα 16: Ξνζνζηηαία θαηαλνκή επηρεηξήζεσλ αλά Λνκφ

92 Γηάγξακκα 17: Θχθινο Δξγαζηψλ επηρεηξήζεσλ Λνκψλ 2011 Απφ ηα παξαπάλσ Γηαγξάκκαηα πξνθχπηεη φηη ν Λνκφο Θέξθπξαο ζπγθεληξψλεη ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο (πάλσ απφ ην 50%) ηφζν ζε αξηζκφ επηρεηξήζεσλ, φζν θαη σο πξνο ην χςνο ηνπ Θχθινπ Δξγαζηψλ ησλ επηρεηξήζεσλ ηεο Ξεξηθέξεηαο, ελψ αθνινπζνχλ θαηά ζεηξά νη Λνκνί Εαθχλζνπ, Θεθαινληάο θαη Ιεπθάδαο. Ν Θχθινο Δξγαζηψλ ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ Λνκνχ Εαθχλζνπ θαη ζηε ζπλέρεηα ηνπ Λνκνχ Θέξθπξαο βξίζθνληαη πάλσ απφ ην κέζν φξν ηεο Ξεξηθέξεηαο, ελψ ν αληίζηνηρνο δείθηεο ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ Λνκνχ Θεθαινληάο ππνιείπεηαη απηνχ ηεο Ξεξηθέξεηαο (95,76%), ελψ ηέινο ηε ρακειφηεξε επίδνζε εκθαλίδνπλ νη επηρεηξήζεηο ηνπ Λνκνχ Ιεπθάδαο (78,12% ηνπ κέζνπ Θχθινπ Δξγαζηψλ ηεο Ξεξηθέξεηαο). 8.4 Αγοπά Δπγαζίαρ Απαζσόληζη Ν απαζρνινχκελνο πιεζπζκφο ηεο ΞΗΛ, ην 2008 ππνινγίδεηαη ζε 89,9 ρηι. άηνκα (κέγεζνο ζπγθξίζηκν ηνπ έηνπο 2000), πνπ αληηζηνηρνχλ ζην 2,16% ησλ απαζρνινπκέλσλ ηεο ρψξαο. Γηα ηελ 91

93 πεξίνδν ε κέγηζηε απαζρφιεζε θαηαγξάθεθε ην έηνο 2005 (93,5 ρηι. άηνκα), ελψ ζηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ζαθήο ε ηάζε κείσζεο ηεο απαζρφιεζεο. Ρν πνζνζηφ ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Ξεξηθέξεηαο ηελ πεξίνδν βξίζθεηαη ζηαζεξά πάλσ απφ ην κέζν φξν ηεο ρψξαο, θαηαιακβάλνληαο ηελ ηξίηε ή θαη ηελ ηέηαξηε ζέζε κεηά ηηο Ξεξηθέξεηεο Θξήηεο, Λνηίνπ Αηγαίνπ θαη Αηηηθήο. Δηδηθά γηα ηελ ειηθηαθή θαηεγνξία εηψλ ην επίπεδν απαζρφιεζεο ζηελ Ξεξηθέξεηα ην 2010, ζχκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηεο Eurostat, αλέξρνληαλ ζην 66,4%, έλαληη 64% ηνπ αληίζηνηρνπ ηεο ρψξαο ην ίδην έηνο θαη 70% ηνπ ζηφρνπ ηεο Δπξψπεο Σαξαθηεξηζηηθφ ηεο δηάξζξσζεο ηεο απαζρφιεζεο ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ απνηειεί ν κεγάινο αξηζκφο απηναπαζρνινχκελσλ. Δηδηθφηεξα ην πνζνζηφ ησλ απηναπαζρνινχκελσλ ζηελ ΞΗΛ απνηειεί ην 35% πνπ ην δεχηεξν ηξίκελν ηνπ 2011 απνηεινχλ ην 41,12% ηεο απαζρφιεζεο ζηελ Ξεξηθέξεηα, έλαληη 30,75% ηεο ρψξαο. Ζ επίδνζε απηή ηελ θαηαηάζζεη ζηε δεχηεξε ζέζε κεηαμχ ησλ Ξεξηθεξεηψλ (κεηά ηελ Ξεξηθέξεηα Ξεινπνλλήζνπ), κε ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ απηναπαζρνινχκελσλ. Ρελ ίδηα πεξίνδν ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ησλ βνεζψλ πιήξνπο απαζρφιεζεο ζηηο νηθνγελεηαθέο επηρεηξήζεηο ζηε ζπλνιηθή απαζρφιεζε ηεο Ξεξηθέξεηαο ήηαλ ζεκαληηθά πςειφηεξν ηνπ αληίζηνηρνπ ηεο ρψξαο (9,92% έλαληη 5,59%), επίδνζε πνπ ηελ θαηαηάζζεη ζηελ ηξίηε ζέζε κεηαμχ ησλ Ξεξηθεξεηψλ (κεηά ηηο Ξεξηθέξεηεο Θεζζαιίαο θαη Αλαηνιηθήο Καθεδνλίαο - Θξάθεο), κε ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ βνεζψλ πιήξνπο απαζρφιεζεο ζηηο νηθνγελεηαθέο επηρεηξήζεηο. Γηαθνξνπνίεζε παξνπζηάδεη ε έθθξαζε ηεο επειημίαο απαζρφιεζεο κεηαμχ ησλ δχν θχισλ. Έηζη, ζηνπο άλδξεο ε επειημία ηεο απαζρφιεζεο εθδειψλεηαη θπξίσο κε ηε κνξθή ηεο πνιχ πςειήο απηφ-απαζρφιεζεο (50,59%) ζην ζχλνιν ηεο αλδξηθήο απαζρφιεζεο, ελψ ζηηο γπλαίθεο κνηξάδεηαη κεηαμχ 92

94 απηναπαζρνινχκελσλ (27,73%) θαη βνεζψλ πιήξνπο απαζρφιεζεο ζηελ νηθνγελεηαθή επηρείξεζε (14,03%). Ζ ζπκκεηνρή ησλ γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε ην δεχηεξν ηξίκελν ηνπ 2011 αλήιζε ζην 41,45% ηεο ζπλνιηθήο απαζρφιεζεο, πνζνζηφ ζεκαληηθά πςειφηεξν ηεο αξρήο ηεο δεθαεηίαο (34,0%) θαη ειαθξά πςειφηεξν ηνπ αληίζηνηρνπ δείθηε ηεο ρψξαο (40,22%). Δπίζεο ηδηαίηεξν ραξαθηεξηζηηθφ ηεο απαζρφιεζεο ζηελ Ξεξηθέξεηα είλαη ε έληνλε επνρηθφηεηά ηεο, ιφγσ ηνπ πξνζαλαηνιηζκνχ ηεο νηθνλνκίαο ηεο ζηελ ηνπξηζηηθή δξαζηεξηφηεηα, πνπ έρεη έληνλα επνρηθά ραξαθηεξηζηηθά. Ζ επνρηθφηεηα απηή εθθξάδεηαη κεηαμχ ησλ άιισλ κε ηηο αθξαίεο γηα ηε ρψξα ηηκέο πνπ ιακβάλεη ν δείθηεο αλεξγίαο ηεο Ξεξηθέξεηαο κεηαμχ ησλ ηξηκήλσλ θάζε έηνπο. Ζ θαηαλνκή ηεο απαζρφιεζεο ζηνπο ηνκείο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ραξαθηεξίδεηαη ηελ πεξίνδν απφ ηε ζηξνθή ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα, ζε ξπζκνχο πςειφηεξνπο ηεο ρψξαο, ζε βάξνο ηεο απαζρφιεζεο ηνπ πξσηνγελή ηνκέα. Δηδηθφηεξα, φπσο απνηππψλεηαη ζην Γηάγξακκα 18 πνπ αθνινπζεί, ν ηξηηνγελήο ηνκέαο ηεο Ξεξηθέξεηαο απαζρνιεί ην 2008 ην 71,64% ησλ ζπλνιηθά απαζρνινχκελσλ ηεο Ξεξηθέξεηαο (έλαληη 61,65% ην 2000), πνζνζηφ πςειφηεξν ηεο ρψξαο (69,13%). Αληίζηνηρα, ν πξσηνγελήο ηνκέαο ηεο Ξεξηθέξεηαο απαζρνιεί ην 2008 ην 13,71% ησλ ζπλνιηθά απαζρνινχκελσλ ηεο Ξεξηθέξεηαο (έλαληη 25,23% ην 2000), πνζνζηφ ζεκαληηθά πςειφηεξν ηνπ αληίζηνηρνπ ηεο ρψξαο (11,30%). Ρν πνζνζηφ απαζρφιεζεο ηεο Ξεξηθέξεηαο ζηνλ δεπηεξνγελή ηνκέα ην 2008 είλαη πςειφηεξν ηνπ επίπεδνπ ηνπ 2000 (14,64% έλαληη 13,12%), ελψ ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο παξακέλεη ζηα ίδηα πεξίπνπ επίπεδα (19,57% έλαληη 19,75%). Θαηά ζπλέπεηα ε αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα ζηελ ΞΗΛ πξαγκαηνπνηείηαη ζε βάξνο ηεο απαζρφιεζεο ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα. 93

95 Γηάγξακκα 18: Ρνκεαθή θαηαλνκή απαζρφιεζεο εηψλ 2000 θαη 2008 Πην επίπεδν ηεο θιαδηθήο δηάξζξσζεο ηεο απαζρφιεζεο ην κεξίδην απφ ηε κείσζε ηεο απαζρφιεζεο ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα, ζε επίπεδν ρψξαο ην «κνηξάδνληαη» νη «θαηαζθεπέο», ν «ρξεκαηνπηζησηηθφο ηνκέαο» θαη νη «δεκφζηεο ππεξεζίεο», ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ ην θαξπνχηαη θαηά θχξην ιφγν ν ηνκέαο «εκπφξην εζηίαζε κεηαθνξέο -επηθνηλσλίεο» θαη εηδηθφηεξα ν ηνπξηζηηθφο θιάδνο Ανεπγία Ρν πνζνζηφ αλεξγίαο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ, φπσο θαη ησλ ινηπψλ λεζησηηθψλ πεξηνρψλ ηεο ρψξαο, κέρξη θαη ην 1998 ήηαλ κηθξφηεξν, ζπγθξηλφκελν δηαρξνληθά κε ην αληίζηνηρν πνζνζηφ ηεο ρψξαο. Πηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεη απμεηηθή ηάζε, ζηελ θαηεχζπλζε ηεο ζχγθιηζεο κε ηα επίπεδα αλεξγίαο ηεο ρψξαο, ελψ απφ ην 2006 μεπεξλά ην κέζν επίπεδν αλεξγίαο ηεο ρψξαο. πσο θαίλεηαη θαη ζην Γηάγξακκα 19 πνπ αθνινπζεί ζε φιε ηε δηάξθεηα ηεο δεθαεηίαο ην πνζνζηφ αλεξγίαο ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ θαη ηεο ρψξαο είλαη πςειφηεξν ηνπ κέζνπ επηπέδνπ αλεξγίαο 94

96 ησλ 15 ρσξψλ θαη ησλ 27 ρσξψλ ηεο ΔΔ. Κεηά ην 2005 βξίζθεηαη ζηαζεξά πάλσ απφ ην εζληθφ κέζν φξν, παξνπζηάδνληαο κάιηζηα ην 2010 ην δεχηεξν πςειφηεξν, κεηά ηελ Ξεξηθέξεηα Γπηηθήο Καθεδνλίαο πνζνζηφ κεηαμχ ησλ Ξεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο (14,8%). Ρα πςειφηεξα πνζνζηά αλεξγίαο εληνπίδνληαη κεηαμχ ηνπ γπλαηθείνπ θαη λεαληθνχ πιεζπζκνχ (έσο 25 εηψλ) ηεο Ξεξηθέξεηαο. Γηάγξακκα 19: Δμέιημε αλεξγίαο Σαξαθηεξηζηηθφ ηεο θαηάζηαζεο ηεο απαζρφιεζεο ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ φπσο ήδε αλαθέξζεθε παξαπάλσ είλαη ε έληνλε επνρηθφηεηά ηεο θαη ε άκεζε ζπλάξηεζή ηεο κε ηελ ηνπξηζηηθή δξαζηεξηφηεηα θαη ηελ πνξεία ησλ θιάδσλ πνπ ηελ ππεξεηνχλ. Ρν παξαπάλσ έρεη άκεζν αληίθξηζκα θαη ζην επίπεδν δηαθχκαλζεο ηεο αλεξγίαο ηεο Ξεξηθέξεηαο κεηαμχ ησλ ηξηκήλσλ ησλ εηψλ. Έηζη ε Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ, σο πξνο ην πνζνζηφ αλεξγίαο, βξίζθεηαη ζηαζεξά ζε φιε ηε δηάξθεηα ηεο δεθαεηίαο, κεηαμχ ησλ ηξηψλ ρεηξφηεξσλ επηδφζεσλ ην πξψην ηξίκελν θαη ησλ ηξηψλ θαιχηεξσλ επηδφζεσλ ην ηξίην ηξίκελν φισλ ησλ εηψλ. Ξαξφκνηα θαηάζηαζε, σο πξνο ηελ έληαζε θαη ην κέγεζνο ησλ απνθιίζεσλ, κεηαμχ ησλ λεζησηηθψλ Ξεξηθεξεηψλ παξαηεξείηαη κφλν ζηελ Ξεξηθέξεηα Λνηίνπ Αηγαίνπ. 95

97 Ρα παξαπάλσ, ζε ζπλδπαζκφ κε ην γεγνλφο φηη ην πνζνζηφ αλεξγίαο ηδηαίηεξα κεηά ην 2005 βξίζθεηαη ζηαζεξά πάλσ απφ ην εζληθφ κέζν φξν, παξνπζηάδνληαο κάιηζηα ην 2010 ην δεχηεξν πςειφηεξν, κεηά ηελ Ξεξηθέξεηα Γπηηθήο Καθεδνλίαο, πνζνζηφ αλεξγίαο κεηαμχ ησλ Ξεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο (14,8%), θαηαδεηθλχεη ηελ αδπλακία ηνπ ππάξρνληνο παξαγσγηθνχ πξνηχπνπ λα δεκηνπξγήζεη ζπλζήθεο βηψζηκεο απαζρφιεζεο. Νη πιεζπζκηαθέο νκάδεο πνπ πιήηηνληαη πεξηζζφηεξν απφ ηελ αλεξγία είλαη νη γπλαίθεο, πνπ ηελ πεξίνδν απνηεινχλ ην 60% πεξίπνπ ησλ αλέξγσλ, θαζψο θαη νη λεαξέο ειηθηαθέο νκάδεο εηψλ πνπ ηελ ίδηα πεξίνδν παξνπζηάδνπλ ππεξδηπιάζηα πνζνζηά αλεξγίαο απφ ηνλ πεξηθεξεηαθφ κέζν. Πην επίπεδν ησλ Ξεξηθεξεηαθψλ ελνηήησλ, ηελ πεξίνδν , ηα πςειφηεξα πνζνζηά αλεξγίαο ζηνπο Λ. Θέξθπξαο θαη Εαθχλζνπ θαηαγξάθνληαη ηα έηε 2010 (17,3% - Θέξθπξα κε ηελ ηξίηε ρεηξφηεξε επίδνζε κεηαμχ ησλ Λνκψλ ηεο ρψξαο) θαη 2006 (15,2% - Εάθπλζνο ηέηαξηε ρεηξφηεξε επίδνζε κεηαμχ ησλ Λνκψλ ηεο ρψξαο). 8.5 Τομείρ Οικονομικήρ Γπαζηηπιόηηηαρ Ππωηογενήρ Τομέαρ Ζ γεσκνξθνινγία ηνπ εδάθνπο ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ επλφεζε ηελ αλάπηπμε ησλ αγξνηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη γηα ρξφληα ε γεσξγία θαη θηελνηξνθία απνηέιεζε ηνλ θχξην ηξνθνδφηε ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο. Αληίζηνηρα ε Αιηεία θαη ηα Γάζε δελ απνηέιεζαλ ηνκείο έληνλεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Ρν κηθξφ κέγεζνο ησλ γεσξγηθψλ θαη θηελνηξνθηθψλ εθκεηαιιεχζεσλ, ν κηθξφο βαζκφο εθκεράληζεο ηεο παξαγσγήο θαη ε ρακειή παξαγσγηθφηεηα πνπ ραξαθηεξίδεη ηνλ ηνκέα ζε φιε ηελ επηθξάηεηα ηεο ρψξαο, νη αιιαγέο ζηηο ρξήζεηο γεο (ππφ ηελ πίεζε ηεο ηνπξηζηηθήο θαη νηθηζηηθήο αλάπηπμεο), θαζψο θαη ε επηθξάηεζε άιισλ θαηαλαισηηθψλ πξνηχπσλ θαη ζηάζεσλ έρεη νδεγήζεη ζηελ 96

98 ππνρψξεζε πξσηνγελή ηνκέα, πνπ ζήκεξα θαηέρεη ηελ ηειεπηαία ζέζε κεηαμχ ησλ ηνκέσλ νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο σο πξνο ηνλ φγθν παξαγσγήο, ην χςνο ησλ επελδχζεσλ θαη ηελ απαζρφιεζε. Σαξαθηεξηζηηθφ ηεο γεσξγηθήο δξαζηεξηφηεηαο ππήξμε ε κνλνθαιιηέξγεηα (ειαηψλεο θαη ζηαθίδα) κε ηα ηειεπηαία έηε Πην ζχλνιν ησλ γεσξγηθψλ εθηάζεσλ ηεο Ξεξηθέξεηαο, ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηεο ΔΙ.ΠΡΑΡ. (2006) θπξηαξρνχλ νη Γελδξψδεηο θαιιηέξγεηεο (43,80%) θαη αθνινπζεί ε θαηεγνξία ησλ ινηπψλ εθηάζεσλ (νηθνγελεηαθνί ιαραλφθεπνη, κφληκα ιηβάδηα θαη βνζθφηνπνη, άγνλνη βνζθφηνπνη, θπηψξηα, άιιεο πνιπεηείο θπηείεο θαη νη αγξαλαπαχζεηο). Πηελ θαηά λνκφ θαηαλνκή ησλ γεσξγηθψλ εθηάζεσλ ε Θεθαινληά- Ηζάθε έρεη ηηο πεξηζζφηεξεο εηήζηεο θαιιηέξγεηεο θαη ινηπέο εθηάζεηο (65,49% θαη 76,18% ησλ αληίζηνηρσλ εθηάζεσλ), ε Θέξθπξα ηηο δελδξψδεηο θαιιηέξγεηεο (50,95% ησλ αληίζηνηρσλ θαιιηεξγεηψλ, κε θαζνξηζηηθφ ζηνηρείν ηνλ Θεξθπξατθφ ειαηψλα πνπ παξνπζηάδεη σζηφζν ζεκάδηα γήξαλζεο θαη εγθαηάιεηςεο), ε Εάθπλζνο ηα ακπέιηα (54,55% ησλ εθηάζεσλ ακπειηψλ ηεο Ξεξηθέξεηαο). Σαξαθηεξηζηηθφ ηεο γεσξγηθήο δξαζηεξηφηεηαο ππήξμε ε κνλνθαιιηέξγεηα (ειαηψλεο θαη άκπεινη) κε ηα ηειεπηαία έηε λα θαηαβάιιεηαη πξνζπάζεηα αλάπηπμεο θαη άιισλ θαιιηεξγεηψλ (θεπεπηηθά, δεκεηξηαθά, εζπεξηδνεηδή αιιά θαη θηελνηξνθηθά θπηά) γηα ηελ θάιπςε ησλ ηνπηθψλ αλαγθψλ, αιιά θαη ελ κέξεη ηνπ ηνπξηζηηθνχ ηνκέα. Ζ έιιεηςε πδάησλ γηα άξδεπζε απνηειεί αλαζηαιηηθφ παξάγνληα ζηελ αλάπηπμε επηθεξδψλ θαιιηεξγεηψλ φπσο είλαη ηα θεπεπηηθά. Σαξαθηεξηζηηθφ είλαη ην ηδηαίηεξα ρακειφ πνζνζηφ αξδεπφκελσλ γεσξγηθψλ εθηάζεσλ (7,60% έλαληη 44,38% ηνπ κέζνπ δείθηε ηεο ρψξαο), κε ην 60% λα βξίζθεηαη ζηελ Θέξθπξα. Ρα βαζηθά γεσξγηθά πξντφληα ηεο Ξεξηθέξεηαο είλαη ην ιάδη (Θέξθπξα, Εάθπλζνο αιιά θαη Θεθαινληά), ην θξαζί ηεο Θεθαινληάο θαη ε ζηαθίδα ηεο Εαθχλζνπ. 97

99 Ζ γεσξγηθή παξαγσγή ηεο Ξεξηθέξεηαο ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ χπαξμε νξηζκέλσλ ηνπηθψλ πξντφλησλ κε Νλνκαζία Ξξνέιεπζεο ή Ξξνζηαηεπφκελεο Γεσγξαθηθήο έλδεημεο, φπσο είλαη ην «θνπκθνπάη» ζηελ πεξηνρή Λπκθψλ ηεο Θέξθπξαο θαη ηα θξαζηά ηεο Θεθαινληάο «Ονκπφια», «Κνζράηνο» θαη «Καπξνδάθλε» θαη ηεο Εαθχλζνπ («Βεξληέα-ΝΞΑΞ»), ην ειαηφιαδν Άγηνο Καηζαίνο, θηι.. Αμίδεη επίζεο λα αλαθεξζνχλ ηνπηθά παξαδνζηαθά αγξνηηθά πξντφληα ηεο Θεθαινληάο Ιεπθάδαο νη θαθέο ηεο Δγθινπβήο θαη νη ακπειννηληθέο θαιιηέξγεηεο κε ηελ πνηθηιία «Βεξηδακί» ή barzamino. Δλδεηθηηθά, νξηζκέλα απφ ηα γεσξγηθά πξντφληα ηεο Ξεξηθέξεηαο ηα νπνία ζα κπνξνχζαλ λα δηεθδηθήζνπλ ηίηιν πηζηνπνίεζεο ηνπηθψλ πξντφλησλ είλαη ην θεθαινηχξη θαη καλνχξη Θεθαινληάο, πεπφλη, λεξνθξέκκπδν θαη θξάνπια Εαθχλζνπ, θξάνπια θαη ξφθα Θέξθπξαο, ηνκάηα Ξαμψλ, πεπφληα Ξαιιηθήο θαη ζθφξδα Δξχζζνπ Θεθαινληάο, θαθή Δγθινπβήο θαη Ιαζνχξη Θαξπάο Ιεπθάδαο, κέιη Αζαλίνπ Ιεπθάδαο θ.α. Νη βηνινγηθέο θαιιηέξγεηεο αλέξρνληαη κφιηο ζην 1% ησλ ζπλνιηθψλ εθηάζεσλ βηνινγηθήο θαιιηέξγεηαο ζηε ρψξα, κε απνηέιεζκα ε Ξεξηθέξεηα λα βξίζθεηαη ζηηο ηειεπηαίεο ζέζεηο κεηαμχ ησλ Ξεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο. Θπξίσο αθνξνχλ θαιιηέξγεηεο ειηάο θαη ακπέινπ. Ζ θηελνηξνθία ζήκεξα δελ απνηειεί ζεκαληηθφ νηθνλνκηθφ πφξν ζηα πεξηζζφηεξα λεζηά, εμ αηηίαο θπξίσο ησλ νηθνγελεηαθψλ κηθξψλ κνλάδσλ πνπ ιεηηνπξγνχλ ζπκπιεξσκαηηθά κε ηε γεσξγία. Απφ ηελ θηελνηξνθηθή παξαγσγή μερσξίδνπλ νη εθκεηαιιεχζεηο θνπλειηψλ θαη αηγνεηδψλ, πνπ ην 2007 απνηεινχζαλ ην 7,47% θαη 2,99% ησλ ζπλνιηθψλ θεθαιψλ δψσλ ηεο ρψξαο. Πην επίπεδν ηεο ρσξηθήο θαηαλνκήο ε Θεθαινληά ζπγθεληξψλεη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηεο θηελνηξνθηθήο παξαγσγήο θαη ζπγθεθξηκέλα ην 59,81% ησλ θεθαιψλ ησλ βννεηδψλ, ην 71,95% ησλ πξνβαηνεηδψλ, ην 81,56% ησλ αηγνεηδψλ θαη ην 49,42% ηνπ αξηζκνχ ησλ θπςειψλ. Πεκαληηθφ κεξίδην ησλ εθκεηαιιεχζεσλ 98

100 θνπλειηψλ θαηέρεη ε Εάθπλζνο (63,68% ησλ ζπλνιηθψλ θεθαιψλ ηεο Ξεξηθέξεηαο), ελψ ε Θέξθπξα δηαζέηεη ην 41,09% ησλ θεθαιψλ ησλ πνπιεξηθψλ. Σακειή είλαη ε ζπκκεηνρή ηεο Ιεπθάδαο ζηελ θηελνηξνθηθή παξαγσγή, ελψ μερσξίδεη ην κεξίδην ηεο ζηηο εθκεηαιιεχζεηο θνπλειηψλ (15,09% ησλ θεθαιψλ ηεο Ξεξηθέξεηαο). Απφ ηα θηελνηξνθηθά πξντφληα ηεο Ξεξηθέξεηαο αλαγλσξίζηκα επξέσο είλαη ηα ηπξνθνκηθά ηεο Θεθαινληάο, ην ζαιάκη αέξνο, ην αβγνηάξαρν ηεο Ιεπθάδαο, θαζψο θαη ην βνχηπξν Θεξθχξαο πνπ ε δηείζδπζή ηνπ ζηελ αγνξά έρεη ράζεη ηελ παιηά ηνπ δπλακηθφηεηα. Ζ αιηεπηηθή δξαζηεξηφηεηα ζηελ Ξεξηθέξεηα αζθείηαη ζε εξαζηηερληθφ θπξίσο επίπεδν. Αμηφινγε αιιά κηθξή ζε κέγεζνο δξαζηεξηφηεηα αλαπηχζζεηαη ζηνλ θιάδν ησλ εηρζπνθαιιηεξγεηψλ. Πην Λνκφ Θεθαινληάο & Ηζάθεο ιεηηνπξγνχλ νη πεξηζζφηεξεο ζε αξηζκφ θαη δπλακηθφηεηα, ηρζπνηξνθηθέο κνλάδεο, ελψ ζηε Ιεπθάδα ιεηηνπξγνχλ εθηαηηθά ηρζπνηξνθεία κηθξήο παξαγσγηθφηεηαο. Ζ επηρεηξνχκελε, κέζσ ηνπ Δηδηθνχ Ξιαηζίνπ Σσξνηαμηθνχ Πρεδηαζκνχ θαη Αεηθφξνπ Αλάπηπμεο γηα ηηο δαηνθαιιηέξγεηεο, ρσξνζέηεζε λέσλ δξαζηεξηνηήησλ ηρζπνθαιιηεξγεηψλ ζηελ Ξεξηθέξεηα έρεη εγείξεη ζνβαξέο ελζηάζεηο. Νη ζεκεξηλέο κνλάδεο ηρζπνθαιιηέξγεηαο ηεο Ξεξηθέξεηαο απνηεινχλ ην 5% πεξίπνπ ησλ εγγεγξακκέλσλ κειψλ ηνπ Ππλδέζκνπ Διιεληθψλ Θαιαζζνθαιιηεξγεηψλ Γεςηεπογενήρ Τομέαρ Ν δεπηεξνγελήο ηνκέαο δηαηεξεί ηε δεχηεξε ζέζε κεηαμχ ησλ ηνκέσλ νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη σο πξνο ηελ Αθαζάξηζηε Ξξνζηηζέκελε αμία θαη σο πξνο ηελ απαζρφιεζε. Πχκθσλα κε ηα αλαιπηηθά ζηνηρεία ηνπ Κεηξψνπ Δπηρεηξήζεσλ ηεο ΔΙ.ΠΡΑΡ ηνπ 2006 ζηελ Ξεξηθέξεηα ιεηηνπξγνχζαλ επηρεηξήζεηο ηνπ δεπηεξνγελή ηνκέα (ζηελ απνγξαθή ηνπ 2001 εκθαλίδνληαη επηρεηξήζεηο). Ζ κεγαιχηεξε ζπγθέληξσζε επηρεηξήζεσλ εληνπίδεηαη ζην Λ. Θέξθπξαο (46,24% ησλ 99

101 επηρεηξήζεσλ ηεο Ξεξηθέξεηαο) θαη αθνινπζνχλ νη Λ. Εαθχλζνπ θαη Θεθαινληάο -Ηζάθεο κε πνζνζηφ άλσ ηνπ 20% ησλ επηρεηξήζεσλ. Υο πξνο ηε δηάξζξσζε ηνπ δεπηεξνγελή ηνκέα (αξηζκφο επηρεηξήζεσλ) θπξηαξρεί ν ηνκέαο ησλ θαηαζθεπψλ (67,70% ησλ επηρεηξήζεσλ) θαη αθνινπζεί ε κεηαπνηεηηθή δξαζηεξηφηεηα (30,70% ησλ επηρεηξήζεσλ). Πεκεηψλεηαη φηη ν θιάδνο ησλ νξπρείσλιαηνκείσλ δελ εκθαλίδεηαη ζηα ζηνηρεία ηνπ Κεηξψνπ ησλ επηρεηξήζεσλ ηεο Ξεξηθέξεηαο θαη απνηειεί κηθξφ ζπλνιηθφ κέγεζνο. Ζ κεηαπνηεηηθή δξαζηεξηφηεηα ζηα Ηφληα Λεζηά είλαη πξνζαλαηνιηζκέλε θπξίσο: - ζηα ηνπηθά αγξνηηθά πξντφληα (ηξφθηκα θαη πνηά), ζηελ παξαγσγή νκάδαο ηνπξηζηηθψλ εηδψλ θαη επίπισλ, ζηελ παξαγσγή πιηθψλ πνπ θαιχπηεη ηηο αλάγθεο ηεο νηθνδνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ε νπνία πξνθχπηεη απφ ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε θαη ηε ζπλερή νηθηζηηθή επέθηαζε, θαζψο θαη ζηελ εθκεηάιιεπζε θαη αμηνπνίεζε νξηζκέλσλ νξπθηψλ. Αλαθνξηθά κε ηα κεγέζε ησλ επηρεηξήζεσλ ησλ βηνκεραληθψλ θαηαζηεκάησλ, ζε φιε ηε ρξνληθή πεξίνδν ησλ εηψλ , νη επηρεηξήζεηο πνπ απαζρνινχλ πεξηζζφηεξα απφ 10 άηνκα είλαη ειάρηζηεο θαη κε ηάζε κείσζεο ηνπ πιήζνπο ηνπο. Δληνπίδνληαη θαηά θαλφλα ζηνπο θιάδνπο ησλ ηξνθίκσλ θαη ησλ νηθνδνκηθψλ πιηθψλ. Ζ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ ζηνλ θιάδν ηεο ελέξγεηαο ιεηηνπξγεί, θαηά θχξην ιφγν, σο θαηαλαισηήο (ην 2009 ε Ξεξηθέξεηα θάιππηε ην 1,9% ηεο ζπλνιηθήο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο ζηε ρψξα), κε κεγάιν πειάηε ηελ νηθηαθή ρξήζε. Πηηο αδπλακίεο αλάπηπμεο ηνπ θιάδνπ ζα πξέπεη κεηαμχ ησλ άιισλ λα αλαθεξζεί ε κεησκέλε ρσξεηηθφηεηα ηεο γξακκήο δηαζχλδεζεο κε ην επεηξσηηθφ ελεξγεηαθφ δίθηπν ηεο ρψξαο, αδπλακία ε νπνία πξνγξακκαηίδεηαη λα επηιπζεί απφ ηε Γ.Δ.Ζ. κε ηα ζρεδηαδφκελα έξγα πνπ αλαθέξζεθαλ ζην Θεθάιαην 3.1. Δπίζεο, ζχκθσλα κε ην Σσξνηαμηθφ ησλ Αλαλεψζηκσλ πεγψλ Δλέξγεηαο, ε Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ δελ απνηειεί πεξηνρή πξνηεξαηφηεηαο ελεξγεηαθψλ επελδχζεσλ. 100

102 Ξαξφια απηά ζηελ Ξεξηθέξεηα θαη εηδηθφηεξα ζην Λ. Θεθαινληάο- Ηζάθεο έρνπλ αλαπηπρζεί πέληε εγθαηαζηάζεηο αηνιηθψλ πάξθσλ ζηελ Θεθαινληά γηα ηηο νπνίεο έρνπλ εθδνζεί άδεηεο ιεηηνπξγίαο ζπλνιηθήο ηζρχνο 83,7 MW, ελψ ππάξρνπλ ηξεηο (δχν ζηε Ιεπθάδα θαη κηα ζηελ Θέξθπξα) δεζκεπηηθέο θαη νξηζηηθέο πξνζθνξέο ζχλδεζεο ζε ηζρχ 69,7MW (ζηνηρεία ΓΔΠΚΖΔ Αχγνπζηνο 2011). Δπηπιένλ, έρνπλ εθδνζεί απφ ηελ Οπζκηζηηθή Αξρή Δλέξγεηαο, 18 Απνθάζεηο Δμαίξεζεο απφ ηελ πνρξέσζε Ιήςεο Άδεηαο Ξαξαγσγήο Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο, πνπ αθνξνχλ ηζάξηζκεο εγθαηαζηάζεηο Φσηνβνιηατθψλ κε ζπλνιηθή δπλακηθφηεηα 2.194,26 KW. Νη εγθαηαζηάζεηο απηέο βξίζθνληαη 10 ζηελ Θεθαινληά, 4 ζηελ Ιεπθάδα, 3 ζηελ Θέξθπξα θαη 1 ζηελ Εάθπλζν. Ξαξάιιεια, ιεηηνπξγνχλ εθεδξηθά Ζιεθηξνπαξαγσγά Εεχγε (Ζ/Ε) ζπλνιηθήο ηζρχνο 155 ΘW. Ρέινο, ππάξρνπλ ζεηξά αηηήζεσλ θαη εγθξίζεσλ αδεηψλ παξαγσγήο γηα αηνιηθά (θπξίσο) ζπζηήκαηα παξαγσγήο ελέξγεηαο, ηα νπνία δελ βξίζθνληαη ζε ιεηηνπξγία. Ππλνιηθά, ηελ πεξίνδν ν δεπηεξνγελήο ηνκέαο ηεο Ξεξηθέξεηαο θαη νη επηκέξνπο ζπληζηψζεο ηνπ (Βηνκεραλία & Δλέξγεηα θαη Θαηαζθεπέο) αλαπηχζζεηαη, φπσο θαίλεηαη θαη απφ ηα Γηαγξάκκαηα 20 έσο 22 πνπ αθνινπζνχλ, κε πνιχ ηαρχηεξνπο ξπζκνχο απφ απηνχο ηεο ρψξαο. 101

103 Γηάγξακκα 20: Κεηαβνιή Αθαζάξηζηεο Ξξνζηηζέκελεο Αμίαο Γεπηεξνγελή Ρνκέα Γηάγξακκα 21: Κεηαβνιή Αθαζάξηζηεο Ξξνζηηζέκελεο Αμίαο Βηνκεραλίαο & Δλέξγεηαο

104 Γηάγξακκα 22: Κεηαβνιή Αθαζάξηζηεο Ξξνζηηζέκελεο Αμίαο Θαηαζθεπψλ Απφ ηα παξαπάλσ πξνθχπηεη φηη ην ζχλνιν ησλ Λνκψλ ηεο Ξεξηθέξεηαο παξνπζίαζε ξπζκνχο αλάπηπμεο ζε φινπο ηνπο θιάδνπο πςειφηεξνπο ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο ρψξαο, κε ηαρχηεξα αλαπηπζζφκελε ηε κεηαπνηεηηθή δξαζηεξηφηεηα. Νη ηάζεηο απηέο είλαη ελδεηθηηθέο ηεο δπλαηφηεηαο ηεο Ξεξηθέξεηαο θαη ησλ Κηθξνκεζαίσλ ηεο επηρεηξήζεσλ λα δεκηνπξγεζνχλ αλαπηπμηαθέο επθαηξίεο, παξάιιειεο κε απηέο πνπ ελ δπλάκεη παξέρεη ε ηνπξηζηηθή δξαζηεξηφηεηα. Απφ ηηο επηκέξνπο πεξηθεξεηαθέο ελφηεηεο μερσξίδεη ε πεξίπησζε ηνπ Λ. Ιεπθάδαο κε ηνπο εληππσζηαθνχο ξπζκνχο αλάπηπμεο ηνπ δεπηεξνγελή ηνκέα, απνηέιεζκα πηζαλά ηεο ρακειήο βάζεο εθθίλεζεο, ηνπ κεησκέλνπ κεηαθνξηθνχ θφζηνπο δηαθίλεζεο θαη εκπνξίαο ησλ πξντφλησλ θαη πιηθψλ θαη ηεο δπλαηφηεηαο πην άκεζεο πξνζθπγήο ζηηο αγνξέο ηεο επεηξσηηθήο ρψξαο. 103

105 8.5.3 Τπιηογενήρ Τομέαρ Ν ηξηηνγελήο ηνκέαο είλαη ν δπλακηθφηεξνο ηνκέαο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ, κε ηνπο πςειφηεξνπο ξπζκνχο αλάπηπμεο ηεο ρψξαο ζε φιε ηε δεθαεηία. Ρνλ ηφλν ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα δίλεηαη απφ ηελ ηνπξηζηηθή δξαζηεξηφηεηα, δεδνκέλεο ηνπ εηδηθνχ βάξνπο ηεο Ξεξηθέξεηαο ζηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο ρψξαο θαη ηεο ηδηαίηεξεο ζέζεο ηεο ζην επξχηεξν επξσπατθφ ρψξν (Κεζφγεηνο - Αδξηαηηθή). Νη ελαιιαγέο ησλ ηνπίσλ, ην κεγάιν πιήζνο θαη ε πνηθηιία παξαιηψλ πνπ ηθαλνπνηνχλ ηηο δηαθνξεηηθέο πξνηηκήζεηο ηνπ παξαδνζηαθνχ ηνπξηζκνχ, ε πνιχ θαιή πνηφηεηα ησλ αθηψλ, ε χπαξμε ελαιιαθηηθψλ επθαηξηψλ ήζπρσλ δηαθνπψλ ζε απνκαθξπζκέλα λεζηά, νη πεξηνρέο ηδηαίηεξνπ θπζηθνχ θάινπο ζηελ ελδνρψξα ησλ λεζηψλ, νη πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο θαη ην αμηφινγν δνκεκέλν πεξηβάιινλ ηεο, ηα ηδηαίηεξα πνιηηηζηηθά θαη ζξεζθεπηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηνρήο, ε πςειή αλαγλσξηζκφηεηα ηφζν ζην εζσηεξηθφ ηεο ρψξαο φζν θαη ζην εμσηεξηθφ, απνηεινχλ επλντθά ζηνηρεία γηα ηελ αλάπηπμε ηνπξηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο πςειήο επηζθεςηκφηεηαο. Ππλνιηθά, ε δπλακηθφηεηα ηεο Ξεξηθέξεηαο ησλ Ηνλίσλ Λήζσλ ζε επίπεδν θιηλψλ (ηφζν ζε μελνδνρεηαθνχ ηχπνπ θαη νκνεηδή θαηαιχκαηα, φζν θαη ζε ηνπξηζηηθά θάκπηλγθ) αλέξρεηαη ζε Απφ απηέο, νη αθνξνχλ δπλακηθφηεηα ησλ θάκπηλγθ (ηα νπνία είλαη 24 ζε φιε ηελ Ξεξηθέξεηα) θαη νη ππφινηπεο αθνξνχλ Μελνδνρεία θαη νκνεηδή θαηαιχκαηα (ηα νπνία είλαη 922 ζε φιε ηελ Ξεξηθέξεηα). Ζ επηκέξνπο θαηαλνκή ησλ ηνπξηζηηθψλ κνλάδσλ αλά Ξεξηθεξεηαθή Δλφηεηα απεηθνλίδεηαη ζην παξαθάησ Γηάγξακκα: 104

106 Γηάγξακκα 23: Θαηαλνκή μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ Ηνλίσλ Λήζσλ ζηνπο Λνκνχο Δπηπξφζζεηα ζε φηη αθνξά ην ζχλνιν ησλ θιηλψλ ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ ζε ζρέζε κε ην ζχλνιν ησλ θιηλψλ ηεο Διιάδαο, απηφ είλαη δηακνξθσκέλν ζην 11,10%. Αθνινπζεί δηάγξακκα φπνπ απεηθνλίδεη ηελ θαηαλνκή αλά Ξεξηθεξεηαθή Δλφηεηα. 105

107 Γηάγξακκα 24: Θαηαλνκή ηνπξηζηηθψλ θιηλψλ Ηνλίσλ Λήζσλ ζηνπο Λνκνχο Ρέινο, ζε φηη αθνξά ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο ησλ μελνδνρείσλ θαη ινηπψλ θαηαιπκάησλ ζχκθσλα κε ηα «αζηέξηα» ηνπο αθνινπζεί παξνπζίαζε ηνπο: 106

108 Γηάγξακκα 25: Θαηαλνκή μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ Ηνλίσλ Λήζσλ ζε θαηεγνξίεο αζηέξσλ Ζ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ ηελ πεξίνδν , φπσο θαίλεηαη θαη ζην Γηάγξακκα πνπ αθνινπζεί ππνδέρζεθε ην 7,5% πεξίπνπ ησλ ζπλνιηθψλ αθίμεσλ ηνπξηζηψλ ηεο ρψξαο ζε μελνδνρεηαθά θαηαιχκαηα. Ηδηνκνξθία ηεο Ξεξηθέξεηαο απνηειεί ην γεγνλφο νη αθίμεηο ησλ αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ είλαη θαηά θαλφλα ππεξδηπιάζηεο ησλ αληίζηνηρσλ ησλ εκεδαπψλ ηνπξηζηψλ, απνηέιεζκα ηεο πνιηηηθήο πξνψζεζεο ησλ θιηλψλ κέζσ tour operators ζηηο αγνξέο ηνπ εμσηεξηθνχ. Κε εμαίξεζε ην έηνο 2004 (έηνο δηνξγάλσζεο ησλ Νιπκπηαθψλ Αγψλσλ) ε ζπκκεηνρή ηεο Ξεξηθέξεηαο ζηελ πξνζέιθπζε ηνπξηζηψλ ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο δελ παξνπζηάδεη έληνλεο δηαθπκάλζεηο. 107

109 Γηάγξακκα 26: Αθίμεηο ηνπξηζηψλ μελνδνρεηαθψλ θαηαιπκάησλ ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ (% επί ηος ζςνόλος ηηρ σώπαρ) Αλαιπηηθά ν αξηζκφο ησλ αθίμεσλ ζηα μελνδνρεηαθά θαηαιχκαηα ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ ηελ πεξίνδν παξνπζηάδεηαη ζηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί. Ξίλαθαο 31:Αξηζκφο Αθίμεσλ ζηα μελνδνρεηαθά θαηαιχκαηα πιελ camping 108

110 O N. Θέξθπξαο, κε εμαίξεζε ην 2004, ππνδέρεηαη πάλσ απφ ην 50% ησλ ζπλνιηθψλ αθίμεσλ ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ, ελψ αθνινπζεί ν Λ. Εαθχλζνπ κε πνζνζηά πνπ θπκαίλνληαη κεηαμχ ηνπ 28,09% (2005) θαη 32,89% (2003). Αληίζηνηρα ν Λ. Θεθαινληάο- Ηζάθεο ζεκείσζε ηελ θαιχηεξε επίδνζε ην έηνο 2004 (14,33%), ελψ απφ ην 2005 εκθαλίδεηαη ηάζε αχμεζεο ηνπ πνζνζηνχ ζπκκεηνρήο ηνπ Λ. Ιεπθάδαο ζηηο αθίμεηο ηεο Ξεξηθέξεηαο. Πε ρακειφηεξα επίπεδα ησλ θιαζζηθψλ μελνδνρεηαθψλ θαηαιπκάησλ θηλνχληαη νη αθίμεηο ζηα camping ηεο Ξεξηθέξεηαο, φπσο απνηππψλεηαη ζην Γηάγξακκα πνπ αθνινπζεί, κε ζαθή ηελ ηάζε κείσζεο ηεο ζπκκεηνρήο ηεο Ξεξηθέξεηαο ζηελ αγνξά ησλ camping. Γηάγξακκα 27: Αθίμεηο ηνπξηζηψλ camping ζηελ Ξεξηθέξεηα Ηνλίσλ Λήζσλ (% επί ηος ζςνόλος ηηρ σώπαρ) Αληίζηνηρα ν αξηζκφο δηαλπθηεξεχζεσλ ζηα μελνδνρεηαθά θαηαιχκαηα κεηά ην 2004 παξνπζηάδεη ζρεηηθή ζηαζεξφηεηα κε ηάζεηο αχμεζεο ζηνπο αιινδαπνχο ηνπξίζηεο. Ν κέζνο ρξφλνο δηακνλήο ησλ αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ θηλείηαη ζε δηπιάζηα πνζνζηά απφ απηά ησλ εκεδαπψλ. 109

111 Γηάγξακκα 28: Γηαλπθηεξεχζεηο ζηα μελνδνρεηαθά θαηαιχκαηα ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ Αλαιπηηθά ν αξηζκφο ησλ δηαλπθηεξεχζεσλ ζηα μελνδνρεηαθά θαηαιχκαηα ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ ηελ πεξίνδν παξνπζηάδεηαη ζηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί. Ξίλαθαο 32:Αξηζκφο Γηαλπθηεξεχζεσλ ζηα μελνδνρεηαθά θαηαιχκαηα πιελ camping 110

112 Πε ζχγθξηζε κε ηνλ αξηζκφ αθίμεσλ πξνθχπηεη φηη ζηα μελνδνρεηαθά θαηαιχκαηα ησλ N. Θέξθπξαο θαη Εαθχλζνπ ν κέζνο αξηζκφο δηαλπθηεξεχζεσλ αλά επηζθέπηε είλαη πςειφηεξνο ησλ δχν άιισλ Λνκψλ ησλ Ηνλίσλ Λήζσλ. Ξαξάιιεια ππάξρεη ζαθήο ε ηάζε κείσζεο ηνπ πνζνζηνχ πιεξφηεηαο ησλ μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ, πνπ ππνρσξεί απφ 84,7% ηνπ 2002 ζην 63,2% ην 2009, κε ξπζκνχο ηαρχηεξνπο ηεο ρψξαο. Ζ εμέιημε απνηειεί ζνβαξφ κήλπκα γηα ηελ αλάγθε πξνζαξκνγήο ηνπ πξνηχπνπ ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηεο Ξεξηθέξεηαο, ζηελ θαηεχζπλζε ηεο αλάπηπμεο ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ, ζηε αλαδηάηαμε ηνπ ηξφπνπ πξνψζεζεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο θαη ησλ ζπλεξγαζηψλ γηα ηελ πξνζέιθπζε ηνπξηζηψλ. Γηάγξακκα 29: Ξιεξφηεηα μελνδνρεηαθψλ θαηαιπκάησλ Ππγθξίλνληαο ηηο πιεξφηεηεο κεηαμχ ησλ εηψλ 2009 θαη 2000, ηηο κεγαιχηεξεο απψιεηεο παξνπζηάδνπλ νη Λ. Θεθαινληάο -Ηζάθεο (69,0%) θαη Εαθχλζνπ (69,8%). Ζ κέζε πιεξφηεηα ησλ μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ ηελ πεξίνδν ήηαλ ηεο ηάμεο ηνπ 76%. 111

113 Έληνλε επίζεο είλαη ε δηαθνξνπνίεζε σο πξνο ην επίπεδν πιεξφηεηαο ησλ μελνδνρεηαθψλ θαηαιπκάησλ, κεηαμχ ησλ Ξεξηθεξεηαθψλ Δλνηήησλ ησλ Ηνλίσλ Λήζσλ. πσο θαίλεηαη θαη ζηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί εληνπίδεηαη ζαθψο θαιχηεξε επίδνζε ζην Λ. Εαθχλζνπ (κέζε πιεξφηεηα ,5%), κε ην Λ. Θέξθπξαο λα αθνινπζεί (77,5%). Νη Λ. Θεθαινληάο -Ηζάθεο θαη Ιεπθάδαο επηηπγράλνπλ κέζα επίπεδα πιεξφηεηαο ρακειφηεξα ηεο Ξεξηθέξεηαο (61,7% θαη 57,9% αληίζηνηρα). Ξίλαθαο 33:Ξιεξφηεηα μελνδνρεηαθψλ θαηαιπκάησλ Απφ ηελ επηκέξνπο ρσξηθή αλάιπζε ησλ ζηνηρείσλ πξνθχπηεη φηη παξφηη νη Λ. Θέξθπξαο θαη Εαθχλζνπ ζπγθεληξψλνπλ ην κεγαιχηεξν αξηζκφ ηνπξηζηψλ θαη επηηπγράλνπλ ηα πςειφηεξα επίπεδα πιεξφηεηαο είλαη πεξηζζφηεξν επάισηνη ζηηο δηαθπκάλζεηο ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο. πσο πξνθχπηεη απφ ηα ζηνηρεία ησλ αθίμεσλ επηζθεπηψλ ζηα αεξνδξφκηα, ε κεγάιε αλαινγία ππέξ ησλ πηήζεσλ charter ππνδειψλεη φηη ν ηνπξηζκφο ησλ Ηνλίσλ Λήζσλ ζηεξίδεηαη ζηνλ καδηθφ, νξγαλσκέλν ηνπξηζκφ κέζσ ηνπξηζηηθψλ παθέησλ. Απηφ ην είδνο ηππνπνηεκέλνπ ηνπξηζκνχ, κε ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ, κεηψλεη ηηο επθαηξίεο απνθφκηζεο σθειεηψλ απφ ηνλ ηφπν πξννξηζκνχ. 112

114 Ζ αγνξά ησλ θξνπαδηέξσλ παξνπζηάδεη άλνδν ηα ηειεπηαία ρξφληα παξά ηηο έληνλεο δηαθπκάλζεηο. Ρα θξνπαδηεξφπινηα ππνθαζηζηνχλ ζε κεγάιν βαζκφ ηελ ηνπηθή ηνπξηζηηθή βηνκεραλία κέζα απφ ην ζπλδπαζκφ ππεξεζηψλ ζηέγαζεο θαη δηαηξνθήο ζηνπο ηνπξίζηεο, απαηηνχλ δε κεγάιε ππνδνκή ζηνπο ιηκέλεο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, σζηφζν, επηηξέπνπλ γλσξηκία κε έλαλ ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ θαη δεκηνπξγνχλ ζπλζήθεο κειινληηθήο επαλεπίζθεςεο, δηακνλήο θαη ελ γέλεη παξακνλήο γηα κεγαιχηεξν ρξνληθφ δηάζηεκα. Ζ πξνζέιθπζε ζαιακεγψλ ζθαθψλ ζεσξείηαη επηθεξδήο, θαζψο πέξα απφ ηα ιηκεληθά ηέιε, ε ηνπξηζηηθή ππνθαηάζηαζε είλαη κηθξφηεξε. Δπηπιένλ, νη ζαιακεγνί αθνξνχλ θπξίσο ζε ηνπξίζηεο πςεινχ εηζνδήκαηνο θαη δαπάλεο κε θνζκνπνιίηηθε λννηξνπία. Ζ κέηξηα ελ γέλεη πνηφηεηα ηεο μελνδνρεηαθήο ππνδνκήο ηεο Ξεξηθέξεηαο νθείιεηαη ζηελ παιαηφηεηα απηψλ, ζηελ ειιηπή ζπληήξεζε θαη αλαβάζκηζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. Ν εθεζπραζκφο ησλ επηρεηξεκαηηψλ ιφγσ απμεκέλεο δήηεζεο ζην παξειζφλ θαη ηεο ειθπζηηθφηεηαο ησλ Δπηαλήζσλ σο ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ καδί κε άιινπο παξάγνληεο (π.ρ. αλαπηπμηαθή πνιηηηθή, πξνζέιθπζε πειαηψλ κέζσ tour operators, θιπ.) ζπλέβαιαλ ζε κηα θαηά ην κάιινλ ή ήηηνλ ππνβαζκηζκέλε εηθφλα. Πηνλ ηξηηνγελή ηνκέα, εθηφο απφ ηελ ηνπξηζηηθή δξαζηεξηφηεηα ζπλαληψληαη ην «εκπφξην», νη «κεηαθνξέο», νη «ρξεκαηνπηζησηηθέο εξγαζίεο», νη «δεκφζηεο ππεξεζίεο» θαη νη «ινηπέο ππεξεζίεο». ζνλ αθνξά ηελ εκπνξηθή δξαζηεξηφηεηα, πνπ είλαη θαη ε πιένλ ζεκαληηθή απφ θνηλνχ κε ηελ ηνπξηζηηθή, απηή θαηαγξάθεη ηδίξνπο πνιιαπιάζηνπο ηφζν ηεο πξσηνγελνχο θαη ηεο κεηαπνηεηηθήο, φζν θαη ηεο ηνπξηζηηθήο. Ππλνιηθά ζπγθεληξψλεη ην επηρεηξήζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην ρψξν ηεο Ξεξηθέξεηαο. Απφ απηέο, ην 25,19% αζρνιείηαη κε ην ρνλδξεκπφξην θαη ην ππφινηπν 74,81% κε ην ιηαλεκπφξην. ζνλ αθνξά ηνπο ηδίξνπο φκσο, απηνί θαηαλέκνληαη ζρεδφλ εμίζνπ κεηαμχ ησλ δχν κεξψλ. Έλα ζεκαληηθφ θνκκάηη ηνπ 113

115 ρνλδξεκπνξίνπ αζρνιείηαη κε ην εκπφξην θαη ηελ επηζθεπή απηνθηλήησλ, ελψ απφ ην ινηπφ ρνλδξεκπφξην μερσξίδεη απηφ ησλ «ηξνθίκσλ θαη πνηψλ». Ρν ιηαλεκπφξην δξαζηεξηνπνηεί επηρεηξήζεηο. 8.6 Γείκηερ εςημεπίαρ Υο ζχλνςε ησλ πξναλαθεξζέλησλ παξαηίζεληαη ζρεηηθνί Ξίλαθεο κε ηνπο Γείθηεο Δπεκεξίαο ηεο Ξεξηθέξεηαο Ηνλίσλ Λήζσλ θαη ησλ Ξεξηθεξεηαθψλ ηεο Δλνηήησλ, έηζη φπσο απηνί θαηαγξάθνληαη ζηελ Έθδνζε ηνπ 2010 Λνκνί ηεο Διιάδαο, επηθαηξνπνηεκέλνη κε πξφζθαηα ζηνηρεία ηεο Νκάδαο Κειέηεο. 114

116 Ξίλαθαο 34:Γείθηεο Δπεκεξίαο ηεο ΞΗΛ Ξίλαθαο 35: Γείθηεο Δπεκεξίαο ηεο ΞΗΛ (ζπκκεηνρή ζηα ζπλνιηθά κεγέζε ηεο ρψξαο) 115

117 Ξίλαθαο 36: Γείθηεο Δπεκεξίαο ηεο ΞΔ Εαθχλζνπ 116

118 Ξίλαθαο 37: Γείθηεο Δπεκεξίαο ηεο ΞΔ Εαθχλζνπ (ζπκκεηνρή ζηα ζπλνιηθά κεγέζε ηεο ρψξαο) 117

119 Ξίλαθαο 38: Γείθηεο Δπεκεξίαο ηεο ΞΔ Θέξθπξαο 118

120 Ξίλαθαο 39: Γείθηεο Δπεκεξίαο ηεο ΞΔ Θέξθπξαο (ζπκκεηνρή ζηα ζπλνιηθά κεγέζε ηεο ρψξαο) 119

121 Ξίλαθαο 40: Γείθηεο Δπεκεξίαο ηεο ΞΔ Θεθαινληάο-Ηζάθεο 120

122 Ξίλαθαο 41: Γείθηεο Δπεκεξίαο ηεο ΞΔ Θεθαινληάο-Ηζάθεο (ζπκκεηνρή ζηα ζπλνιηθά κεγέζε ηεο ρψξαο) 121

123 Ξίλαθαο 42: Γείθηεο Δπεκεξίαο ηεο ΞΔ Ιεπθάδαο 122

124 Ξίλαθαο 43: Γείθηεο Δπεκεξίαο ηεο ΞΔ Ιεπθάδαο (ζπκκεηνρή ζηα ζπλνιηθά κεγέζε ηεο ρψξαο) 123

125 9 SWOT Αλάιπζε 9.1 Βαζικέρ Υποδομέρ Πποζπελαζιμόηηηα 124

126 9.2 Πεπιβάλλον & Ποιόηηηα Εωήρ 125

127 126

128 9.3 Θοινωνικέρ Υποδομέρ & Υπηπεζίερ 127

129 9.4 Οικονομία & Παπαγωγικό Πεπιβάλλον 128

130 129