Μεθοδολογία Επιστημονικής Έρευνας

Transcript

1 Μεθοδολογία Επιστημονικής Έρευνας Ποιοτικές Μέθοδοι Αναπληρωτής Καθηγητής Δελιάς Παύλος

2 Γιατί Όχι Ποσοτικές Μέθοδοι; Η ποσοτική έρευνα μπορεί να περιλαμβάνει ελάχιστη ή και καθόλου επαφή με ανθρώπους ή το πλαίσιο του ερευνητικού πεδίου. Οι στατιστικές συσχετίσεις είναι πιθανόν να αφορούν σε μεταβλητές που έχουν αυθαίρετα οριστεί από τους ίδιους τους ερευνητές. Η εκ των υστέρων ανάλυση για το νόημα των συσχετίσεων μπορεί να περιέχει συλλογισμούς με βάση την πλέον κοινή λογική, ή ακόμα και εικασίες, τις οποίες η επιστήμη ισχυρίζεται πως αποφεύγει. Το κυνήγι των «μετρήσιμων» φαινομένων σημαίνει πως ο χειρισμός δυσνόητων εννοιών όπως «εγκληματικότητα» ή «ευφυΐα» θα γίνει με απλοϊκό τρόπο.

3 Χαρακτηριστικά Ποιοτικών Ερευνών Διεξάγονται μέσω άμεσης και έντονης επαφής με το «πεδίο» ή ένα πλαίσιο της πραγματικής ζωής Ο ρόλος του ερευνητή είναι να αποκτήσει μία «ολιστική» και ολοκληρωμένη άποψη της έρευνας,συμπεριλαμβανομένων των αντιλήψεων των συμμετεχόντων. Οι κεντρικές ιδέες που προκύπτουν από τα δεδομένα συχνά επιθεωρούνται από συμβούλους για επαλήθευση. Το κύριο μέλημα της έρευνας είναι η κατανόηση των τρόπων με τους οποίους οι άνθρωποι δρουν και τους οποίους λαμβάνουν υπόψη τους για τις πράξεις τους.

4 Υποδείγματα και Οπτικές Ποιοτικών Μεθόδων ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΤΙΚΟ (Μετα-θετικισμός, ρεαλισμός) Η πραγματικότητα είναι «εκεί έξω». Η βαθύτερη κοινωνική πραγματικότητα χρειάζεται ποιοτική έρευνα. Η αλήθεια υποστηρίζεται από εκτεταμένες καταγραφές σε πραγματικές συνθήκες. Οι ερευνητές πρέπει να παραμένουν αποστασιοποιημένοι από το πραγματικό πλαίσιο. ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟ (Κονστρουκτιβισμός, Φεμινισμός) Η πραγματικότητα και η επιστήμη είναι κοινωνικές κατασκευές. Οι ερευνητές είναι κομμάτι του ερευνητικού πλαισίου. Η έρευνα πρέπει να δεσμεύεται σε ανα- στοχαστικό διάλογο και αυτοκριτική. Ο σκοπός της έρευνας είναι να προβληματίσει, να αποκαλύψει κρυμμένες πτυχές της πραγματικότητας.

5 Στρατηγικές Έρευνας Μελέτη Περίπτωσης Εθνογραφία Φαινομενολογία Εμπειρικά θεμελιωμένη θεωρία Συμμετοχική έρευνα δράσης Αφηγηματική ανάλυση

6 Ερευνητικός Σχεδιασμός Επίκεντρο της έρευνας Ερευνητικά ερωτήματα Μονάδες ανάλυσης Παράδειγμα εννοιολογικού πλαισίου Βελτιωμένος σχεδιασμός ασφάλειας αεροσκάφους + Είδη ποιοτικών Εκπαίδευση πιλότων + Ποσοστά ατυχημάτων αεροπορικών εταιρειών Τρομοκρατικές απειλές Δειγματοληψία Ανάλυση Υπερπληθυσμός στους αιθέρες Μειωμένη αυτονομία και λήψη αποφάσεων από τους πιλότους

7 Ερευνητικός Σχεδιασμός Επίκεντρο της έρευνας ΟΣ ΣΧΕΔ ΑΣΜΟΣ: ΠΟ ΟΤ ΕΣ ΜΕΘΟΔΟ Επαγωγικές και ΕΡΕΥΝΗΤ Απαγωγικές Προσεγγίσεις Επαγωγική Απαγωγική Ανάλυση Στι αρά ερευνητικά ερωτήματα εστίαση Προσωρινά ερευνητικά ερωτήματα Δειγματοληψία Α έ αιη διαμόρφωση εστίασης ητημάτων Είδη ποιοτικών αμία ερευνητική εστίαση ερωτήματα Μονάδες ανάλυσης γκος Ερευνητικά ερωτήματα Ε ειδίκευση της ερευνητικής εστίασης των ερωτημάτων Σχήμα 7.2 Επαγωγικές και απαγωγικές προσεγγίσεις και ερευνητικά ερωτήματα

8 Ερευνητικός Σχεδιασμός Επίκεντρο της έρευνας Ερευνητικά ερωτήματα Μονάδες ανάλυσης Είδη ποιοτικών Δειγματοληψία Άτομα Ομάδες Οργανισμοί Κοινότητες Ανάλυση

9 Ερευνητικός Σχεδιασμός Επίκεντρο της έρευνας Ερευνητικά ερωτήματα Μονάδες ανάλυσης Είδη ποιοτικών Δειγματοληψία Ανάλυση Είδος Περιγραφή συμπεριφοράς Περιγραφή γεγονότος Περιγραφή ιδρύματος Περιγραφή εμφάνισης Περιγραφή ερευνητικού γεγονότος Καταγραφή Ομιλία Συμπεριφορά μέσα στο πλαίσιο Έγγραφο Χαρακτηριστικά Τι λένε ή τι κάνουν οι άνθρωποι Συμπεριφορά μέσα σε ένα γεγονός π.χ. συνάντηση, διαδρομή οχήματος, φιλονικία, συνεδρία Πως λειτουργεί ο οργανισμός με τους κανόνες τους, την κουλτούρα του, κλπ. Πως μοιάζουν το σκηνικό και/ή οι άνθρωποι (π.χ. τα κτίρια, οι χώροι, οι ενδυμασίες, τα έπιπλα, κτλ.) Τι λένε ή τι κάνουν οι άνθρωποι σε μία συνέντευξη ή σε μία ομάδα εστίασης, κλπ. Τι λένε ή τι γράφουν οι άνθρωποι στον ερευνητή αυτολεξεί. Οι πραγματικές κουβέντες που έχουν ακουστεί να λένε οι άνθρωποι Τι έχουμε δει να συμβαίνει Έγγραφα σχετικά με το πλαίσιο

10 Ερευνητικός Σχεδιασμός Επίκεντρο της έρευνας Ερευνητικά ερωτήματα Μονάδες ανάλυσης Είδη ποιοτικών Συνηθίζονται οι μη-πιθανοτικές μέθοδοι Κριτήριο τερματισμού: κορεσμός Δειγματοληψία Ανάλυση

11 Βιβλιογραφία Βιβλιογραφία των θεωριών Βιβλιογραφία των εμπειρικών μελετών Βιβλιογραφία των μεθοδολογιών

12 Μέθοδοι Συλλογής Δεδομένων Συνεντεύξεις Μελέτη περίπτωσης Ομάδες εστίασης Βίντεο και φωτογραφίες Μη-παρεμβατικά μέτρα Ημερολόγιο έρευνας

13 Εγκυρότητα στον Ποιοτικό Σχεδιασμό Παρατεταμένη και επίμονη εργασία πεδίου Περιγραφές εύκολων συμπερασμάτων Πολλαπλοί ερευνητές Μηχανικές καταγραφές Συμμετέχων ερευνητής Έλεγχος μελών Επιθεώρηση συμμετεχόντων Αρνητικές περιπτώσεις ή αντιφατικά δεδομένα

14 Αξιοπιστία στον Ποιοτικό Σχεδιασμό Τριγωνοποίηση Τριγωνοποίηση ερευνητή Πολλαπλή τριγωνοποίηση Μεθοδολογική τριγωνοποίηση

15 Σύγκριση όρων Συμβατικοί όροι Νατουραλιστικοί όροι Εσωτερική εγκυρότητα Πιστότητα Εξωτερική εγκυρότητα Δυνατότητα μεταφοράς Αξιοπιστία Βεβαιότητα λειτουργίας Αντικειμενικότητα Επιβεβαιωσιμότητα