Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( )

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ (1880-1922)"

Transcript

1 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) Oι καλλιτεχνικές αντιλήψεις και τάσεις που κυριαρχο ν στην ελληνική λογοτεχνία στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ο αι. είναι έντονα επηρεασµένες απ τα ισχυρά ευρωπαϊκά ρε - µατα της εποχής. Στην ποίηση κυριαρχεί ο συµβολισµ ς και ο παρνασσισµ ς στην πεζογραφία ο ρεαλισµ ς, ο νατουραλισµ ς, η ηθογραφία, ενώ ο αισθητισµ ς επηρεάζει και τα δ ο είδη. O συµβολισµ ς θεωρεί O λογοτεχνικ ς κ κλος του περιοδικο Εστία τι η τέχνη πρέπει να είναι ανεξάρτητη απ εξωκαλλιτεχνικές σκοπιµ τητες. Επιδιώκει τη µουσική υποβλητικ τητα του ποιητικο λ γου παρουσιάζοντας τις ιδέες και τα συναισθήµατα µέσα απ πυκνά σ µβολα. Παράλληλα µε το συµβολισµ αναπτ χθηκε και ο παρνασσισµ ς, ο οποίος χαρακτηρίζεται κυρίως απ την επιδίωξη της µορφικής τελει τητας και το ζωηρ ενδιαφέρον για τα καλλιτεχνικά δηµιουργήµατα της αρχαι τητας. O αισθητισµ ς προβάλλει την οµορφιά ως ψιστη αξία, αποσυνδέοντας την τέχνη απ τη ζωή. Oι περισσ τεροι πεζογράφοι στράφηκαν στη ρεαλιστική απ δοση της πραγµατικ τητας. Στη ροµαντική ροπή προς το φανταστικ και τον υποκειµενισµ ο ρεαλισµ ς αντιτάσσει µια ροπή προς την «αντικειµενική» παρατήρηση και καταγραφή της πραγµατικ τητας. Oι κυρίαρχες τάσεις της εποχής συνδέονται µε την ηθογραφία, που αναπαριστά εξιδανικευµένα τα ήθη της ελληνικής υπαίθρου, και το νατουραλισµ, ο οποίος επιδιώκει την πιστή αναπαράσταση της πραγµατικ τητας, δίνοντας έµφαση στη µεγάλη επίδραση του περιβάλλοντος στην ανθρώπινη ζωή. * Βασικές πληροφορίες γ ρω απ τους εκπροσώπους, τα λογοτεχνικά ρε µατα και τις τάσεις της περι δου θα βρείτε στην Ιστορία της Nεοελληνικής Λογοτεχνίας και στο Λεξικ λογοτεχνικών ρων.

2 øƒ π µπ À ÙÔ Ú ÌÈ «Tο µ νον της ζωής του ταξίδιον», το ωραι τερο ίσως διήγηµα του Γ. M. Bιζυηνο, επικεντρώνεται στην εµπειρία εν ς παιδιο, που πιστε ει καταλεπτώς τις ιστορίες που του έχει αφηγηθεί ο αγαπηµένος παππο ς του. Tο απ σπασµα που ακολουθεί αποτελεί το εισαγωγικ τµήµα του διηγήµατος και φανερώνει τη γοητεία αλλά και τη σ γχυση που προκαλο ν οι ιστορίες αυτές στη συνείδηση του παιδιο, καθώς συνδυάζονται µε τις συχνές του επισκέψεις στα άδυτα του σουλτανικο χαρεµιο. Ÿτε µ εστρατολ γουν* διά το έντιµον των ραπτών επάγγελµα, ουδεµία υπ σχεσίς των ενεποίησεν επί της παιδικής µου φαντασίας τ σον γοητευτικήν εντ πωσιν, σον η διαβεβαίωσις τι εν Κωνσταντινουπ λει έµελλον να ράπτω τα φορέµατα της θυγατρ ς του Βασιλέως. Εγνώριζον πολ καλά τι «οι βασιλοπο λες» έχουν εξαιρετικήν τινα αδυναµίαν εις τα ραφτ πουλα, µάλιστα, ταν αυτά ηξε ρουν να τραγουδο ν τους επαίνους των θελγήτρων αυτών, ενώ ράπτουν τα «βλατιά»,* µε τα οποία στολίζουσι τα κάλλη των. Εγνώριζον πως, ταν ερωτευθή καµία βασιλοπο λα µε το ραφτάκι της, δεν χωρατε ει * µ νον ερωτε εται εις τα γερά και αρρωστά και πέφτει στο κρεβάτι και γίνεται του θανατά και κανείς ιατρ ς δεν ηµπορεί να την ιατρε ση, καµιά µάγισσα να την φέρη στα καλά της. Ώσπου φωνάζει επί τέλους τον πατέρα της η βασιλοπο λα και του το λέγει παστρικά παστρικά: «Πατεράκι µου, ή το ραφτ πουλο που τραγουδά τ σον ε µορφα, ή θα πεθάνω!». O βασιλε ς άλλο παιδί δεν έχει. Τι να κάµη; Φορεί την κορώνα του στο κεφάλι, και πηγαίνει στα π δια του ραφτ πουλου και «Στον Θε και στα χέρια σου!» του κράζει! «Κάµε µου την χάρη να πάρης την κ ρη µου. Κάµε µου την χάρη να γενής γαµβρ ς µου. Αλλά δείξε δα πρωτ τερα και καµιά παλληκαριά, διά να µην πέσω απ την υπ ληψή µου, ωσάν βασιλέας οπο είµαι». Το ραφτ πουλο, του φαίνεται πως έχει σκαλώσει στον λαιµ του κανένα στυφ µέσπιλο* και δεν ηµπορεί να καταπιή. Η αλήθεια µως είναι τι δεν έχει να καταπιή * εστρατολ γουν: συγκέντρωναν βοηθο ς, συνεργάτες * βλατιά: πολ τιµα µεταξωτά υφάσµατα, συνήθως πορφυρο χρώµατος * δεν χωρατε ει: δεν αστειε εται * µέσπιλο: µο σµουλο [92]

3 ΣΤΟ ΧΑΡΕΜΙ Γ εώργιος Βιζυην ς τίποτε, γιατί ως και το σάλιο του εξεράθη µες στον λάρυγγά του. Τ σο πολ εφοβήθηκε σαν είδε τον βασιλέα µε την κορώνα! O βασιλε ς µε την κορώνα το «παπαρίζει»* τον ώµο, και το ρωτά να του ειπή και καλά: τι είναι άξιο το ραφτ πουλο να κάµη. Περιµένει δε µε ενδ µυχον χαράν ν ακο ση τι ο επίδοξος γαµβρ ς του είναι άξιος να κατεβάση κανένα ζωνταν λεοντάρι απ τα βουνά, ή να σκοτώση κανένα δράκοντα, ή να κυριε ση κανένα βασίλειο. Το ραφτ πουλο εις το µεταξ επήρε θάρρος, αλλά δι αυτ δεν έχασε και τον νου του να πα να «πετσοκ βεται» µε τα θηρία, διά να γίνη γαµβρ ς της Μεγαλει τητ ς του. Το ραφτ πουλο είναι εν γένει ειρηνικ ς άνθρωπος. Και επειδή τα καταφέρει καλ τερα ταν ψάλλη, παρά ταν οµιλή, αποκρίνεται προς τον βασιλέα τραγουδιστά τραγουδιστά και του λέγει πως είναι άξιο και δυνατ «να ράψη τα νυφιάτικα χωρίς ραφή και ράµµα». «Καλά, βρε άτιµε!» βάλλει µε τον νου του ο βασιλε ς, ο οποίος δεν συγκινείται πολ πολ απ τα τραγο δια. «Θα σου δείξω εγώ πώς ξεµυαλίζεις το παιδί µου, αφο δεν έχεις εν ς λεπτο παλληκαριά µες στα στήθη σου!» Έπειτα βλέπει το ραφτ πουλο µε κάτι άσχηµες µατιές, και «Πολ καλά» του λέγει «κυρ γαµβρέ! Ράψε µου λοιπ ν σαράντα φορεσιές νυφιάτικες, καθώς ταιριάζουν εις µίαν βασιλοπο λαν και πρ σεξε να µην τ χη και διακρίνω καµίαν ραφήν και καµίαν κλωστήν πουθενά! Φρ ντισε µως να τας έχης ετοίµους α ριον πρωί πρωί, πριν εβγή ο ήλιος, γιατί αλλιώς σου κ βω το κεφάλι!». Και ο βασιλε ς µε την κορώνα δεν χωρατε ει αυτήν την στιγµήν. Το έχει πάρει απ φασιν ο φιλ δοξος άνθρωπος να σκοτώση το ραφτ πουλο, για να δώση την κ ρη του εις κανένα µεγαλοσιάνο!* Κατ ευτυχίαν το ραφτ πουλο έχει σίγουρη τη δουλειά του και δεν σκοτίζεται πολ πολ. ι τι είναι άλλοι µεν λέγουν υι ς, άλλοι δε λέγουν εγγον ς της Νεράιδας. Και έχει µίαν δακτυλήθραν µε πάτο, την οποίαν ποτέ δεν αφαιρεί απ το δάκτυλ ν του. λην εκείνην την εσπέραν τρώγει και πίνει και διασκεδάζει. Επάνω εις τα µεσάνυκτα που κοιµο νται ο «µάστορης» και οι «καλφάδες»,* εβγάλλει την δακτυλήθραν απ το δάκτυλ ν του, παίρνει µίαν χρυσήν τρίχαν που έχει αυτο µέσα φυλαγµένην, και καίει την ακρίτσα της εις την φλ γα του λυχναρίου. Εκεί παρουσιάζεται εµπρ ς του η χρυσ µαλλη Νεράιδα Τι στενοχώρια έχεις, αγάπη µου; Το και το, αποκρίνεται το ραφτ πουλο, λέγοντας την ιστορία. Η χρυσ µαλλη Νεράιδα, που του έχει τάξει να το γλιτώνη οσάκις κινδυνε ει, * «παπαρίζει»: αγγίζει, σκουντά * µεγαλοσιάνος: άτοµο µε υψηλή κοινωνική θέση, κάτοικος της πρωτε ουσας * καλφάδες: µαθητευ µενοι βοηθοί (συνήθως ράφτη ή τσαγκάρη) [93]

4 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) Θάλεια Φλωρά-Καρα ία, Κωνσταντινο πολη χτυπά τα λευκά της χεράκια τρεις φορές, και διες εσ! σαράντα λευκονδυµένα Νεραϊδ πουλα, το να ευµορφ τερο απ το άλλο, µε κάτι γλυκά τραγο δια, µε κάτι µαργι λικα* λυγίσµατα εις τον αέρα, θέτουν κάθε µία εµπρ ς εις το ραφτάκι τα πολυτιµ τερα υφάσµατα της οικουµένης. Το ραφτ πουλο κ φτει και οι νεράιδες ράφτουν και ράφτουν και τραγουδο ν και αστε ζονται και πειράζουν το ραφτ πουλο καµιά φορά τ σον ερωτ τροπα, τ σον γαργαλιστικά, που, αν δεν ήτον η µητέρα τους εκεί κοντά, θα του έπαιρναν το νου του χωρίς άλλο. Μα η χρυσ µαλλη Νεράιδα τες προσέχει, τες οδηγεί και τες παρακινεί, και τελειώνουν τα νυφιάτικα, πριν λαλήσ ο πετειν ς, πριν έβγ ο ήλιος. Μ λις προφθάνουν να φ γουν οι Νεράιδες, να και ο βασιλέας που εµβαίνει µε την κορώνα στο κεφάλι και µε τους δηµίους καταπ δι του: έρχεται να σφάξη το ραφτ πουλο! Αλλά εκεί που εµβαίνει βλέπει τες σαράντα νυφιάτικες φορεσιές κρεµασµένες εις το σχοινί, χωρίς ραφή και ράµµα, και θαµβώνουνται τα µάτια του: το χρυσάφι και το µαργαριτάρι, που έχουν επάνω κεντηµένο, αξίζει λο του το ψωροβασίλειο! O βασιλε ς µε την κορώνα δαγκάνει τα χείλη του. Παίρνει το ραφτ πουλο απ το χέρι, το πηγαίνει στο παλάτι και του δίδει την κ ρην του, και τελειώνει η ιστορία. Τα τα πάντα µοι τα διηγείτο ο πάππος µου, και µοι τα διηγείτο ωσάν να είχον συµβή χθες ακ µη, ωσάν να συνέβαινον ανά πάσαν στιγµήν εις τον κ σµον. Ενθυ- µο µαι δ έτι και σήµερον µε π σην παιδικήν υπερηφάνειαν εισήλθον πρώτην φοράν * µαργι λικα: ναζιάρικα, παιχνιδιάρικα [94]

5 ΣΤΟ ΧΑΡΕΜΙ Γ εώργιος Βιζυην ς εις την π λιν ως νεοσ λλεκτος του «εσναφίου»* των ραπτών, αναλογιζ µενος τι µετά τινας ηµέρας θα εξήλαυνον* εκ της δι ης επεζοπ ρουν τώρα π λης εν θριάµβω, συνοδε ων την ωραιοτέραν βασιλοπο λαν εις το χωρίον µου. Και το το µοι το υπέδειξεν ο παππο ς. Και επειδή ο παππο ς ήτο δι εµέ ο πλέον κοσµογυρισµένος και κοσµοµαθής άνθρωπος, επίστευον τους λ γους του µέχρι κεραίας.* Εν το τοις είχον παρέλθει αρκετοί µήνες απ της αφίξεώς µας και τίποτ ακ µη δεν κατωρθώθη. Είναι αληθές τι ο µάστορής µου ήτον αρχιράπτης της Βαλιδέ-Σουλτάνας και, επειδή εγώ ήµην ο µικρ τερος των συµµαθητών µου, µε έστελλε τακτικά εις το παρά τον Β σπορον παλάτιον αυτής π τε φέροντα µέγαν «µπ γον»* επί κεφαλής, π τε δε υπ µάλης την µεταξίνην και χρυσ κροσσον «σακο λαν», µε τα κατάστιχά* του εν αυτή. Πολλάκις λοιπ ν διήλθον διά πολυτελών στοών, και διά σκιερών δι δων εισέδυσα εις τους µαγικο ς και µυροβ λους* «δαερέδες»* του χαρεµίου της Βαλιδέ- Σουλτάνας. Αλλά αι υπάρξεις, προς ας ηρχ µην εις σχέσεις εν αυτώ, ήσαν κυρίως οι µα ροι ευνο χοι,* µε το πλατ τατον αυτών στ µα, µε τους µεγάλους οδ ντας απαισίως λευκάζοντας µεταξ των χονδροειδών χειλέων των, και µε κάτι άγρια βλέµµατα, που µε έκαµναν να τρέµω απ την φρίκην µου. Ενίοτε ήθελον οι βασιλοπο λες αναµφιβ λως να εκφράσουν ιδιαιτέραν τινά ευαρέσκειαν προς το ραφτ πουλ των. Τ τε ο πλέον φοβερ ς µα ρος έπιανε το πλέον φοβερ «καµτσίκι»,* ένευε προς εµέ και έµβαινεν εµπρ ς. Εγώ τον ηκολο θουν µε το βλέµµα επί του εδάφους. Ένας δε τερος µα ρος µε ένα δε τερο «καµτσίκι» µε ηκολο θει κατά π δας. Τοιουτοτρ πως, µεταξ των δ ο εκείνων δηµίων, προεχώρουν εις τα ενδοτέρω του χαρεµίου, εν τω οποίω µως δεν έβλεπον τίποτε άλλο, πλην του εδάφους, πο µεν στιλπνο πως αι άρισται των χορών αίθουσαι, πο δε κεκαλυµµένου υπ βαρυτίµων ταπήτων. Αλλ εάν δεν έβλεπον, ήκουον τουλάχιστον. Ήκουον γυναικείας φωνάς και γέλωτας και αστεϊσµο ς βανα σους και βρεις ασέµνους απευθυνοµένας προς τον προ εµο βαδίζοντα «Κισλαραγάν», ο οποίος εφώναζε πάσαις δυνάµεσι να κρυβώσι φε γουσαι κατά την προσέγγισίν µου αι αµφίπολοι* και οδαλίσκαι* της Σουλτάνας, τ πτων* ανηλεώς διά της µάστιγ ς του τας τολµώσας να παρακ ψωσιν πισθεν των θυρών και των παραπετασµάτων, πως ίδωσι τ σον πλησίον των ένα αρσενικ ν άνθρωπον. O µετ εµέ ακολουθών Αιθίοψ το το µεν µε προεφ λαττεν απ του να γίνω ανάρπαστος υπ των πισθεν λαθραίως και αψοφητί* ακολουθουσών, το το δε µε παρεµ νευε µην τολµήσω και υψώσω τους οφθαλµο ς απ του εδάφους και βεβη- * εσνάφι: σινάφι, συντεχνία * θα εξήλαυνον: θα έβγαινα έφιππος ή σε ποµπή * µέχρι κεραίας: µε κάθε λεπτοµέρεια, απολ τως * µπ γος: δέµα απ ρο χα τυλιγµένα σε φασµα * κατάστιχα: κατάλογοι * µυροβ λοι: µυρωδάτοι, ευωδιαστοί * δαερέδες: δωµάτια, διαµερίσµατα * ευνο χοι: ευνουχισµένοι φ λακες του χαρεµιο * καµτσίκι: µαστίγιο * αµφίπολοι:ιέρειες, θεραπαινίδες * οδαλίσκαι: σκλάβες θαλαµηπ λοι στο χαρέµι * τ πτων: χτυπώντας * αψοφητί: αθ ρυβα [95]

6 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) λώσω διά του «γκιαουρικο» µου βλέµµατος* τα ιερά θ µατα, τα προορισµένα να θυσιασθώσι ποτέ εις στιγµιαίαν τινά ιδιοτροπίαν του µεγάλου των Κυρίου. Εν τω µέσω τοιο των συγκινήσεων έφθανον τέλος εις τον προς ον ρον.* Αλλ εκεί, εις το τελευταίον δωµάτιον, εν ω µε άφηνον οι µα ροι κλείοντες πισθέν µου την θ ραν, τι νοµίζετε τι µ επερίµενε; Καµία ροδανθής* ξανθ κοµος βασιλοπο λα, ετοίµη να πετάξη απ την χαρά της εις την αγκάλην µου; Τίποτε, απολ τως τίποτε εντ ς του δωµατίου. Εντ ς του τοίχου µως, δι ου το δωµάτιον το το συνεκοινώνει προς άλλο, µ επερίµενε να τον θωπε σω,* παπαρίζων αυτ ν, ωσάν να ήτο η ερωµένη µου, σανίδινος κ λινδρος, κατεσκευασµένος ο τως, ώστε να περιστρέφεται εν τη θέσει του περί κάθετον άξονα, χωρίς να σε αφήνη να ιδής εκ των πλαγίων εις το παρακείµενον δωµάτιον. Μ λις τον εθώπευον, ως ανωτέρω, και µια λεπτή, πολ λεπτή φωνή, ηκο ετο έσωθεν: Ήλθες, αρνί µου; Μάλιστα, «Σουλτανήµ»! O σανίδινος κ λινδρος εστρέφετο περί εαυτ ν, παρουσιάζων τώρα προς εµέ εις το αντίθετον µέρος του µικράν θυρίδα, ήτις τον έκαµνε να φαίνεται ως ερµάριον. «Πατσουλή», µ σχος, άµβρα και λα των Ινδιών τα αρώµατα εµοσχοβ λουν πισθεν της θυρίδος εκείνης. Βεβαίως θα ήτον αυτο µέσα η βασιλοπο λα µου! Ήνοιγον την θ ραν εναγωνίως και εντ ς του περιστρεφοµένου το του µικρο ερµαρίου µε υπεδέχετο µυροβ λον και ορεκτικ ν κανένα «µοχαλεµπί», κανένα «µπουρέκι» ή «µπακλαβάς», ή άλλο τι γλυκ τατον πράγµα απ εκείνα, τα οποία δεν έχουν µεν γλώσσαν, αισθάνεσαι µως, άµα τα ιδής, τι σοι λέγουν επανειληµµένως «φάγε µε». Το θ περ και έπραττον εγώ, εννοείται, χωρίς πολλών διατυπώσεων. Μίαν ηµέραν, µ λις ετελείωσα την ευχάριστον τα την ενασχ λησίν µου, και η λεπτή εκείνη φωνή µε ερωτά εάν θέλω και άλλο τίποτε καλ τερο. χι, Σουλτανήµ, άλλο τίποτε καλ τερο απ σένα δεν θέλω. «Άφεριµ»,* αρνί µου! Μεγάλος είσαι, µεγάλος; Ετοιµαζ µην να της είπω τι είµαι τ σος, ώστε ηµπορο σα να έµβω εις το ερµαράκι εκείνο, να κλείσω την θυρίδα, να δώσω ένα γ ρον εις τον κ λινδρον και να ευρεθώ ωσάν «µπουρέκι» εµπρ ς εις τους οφθαλµο ς της. Αλλά ο µα ρος ευνο χος, ο οποίος εις το µεταξ είχεν εισέλθει χωρίς να τον εννοήσω, εξεστ µισεν περθεν της κεφαλής µου άσεµνον βριν, αποπνίξας την φωνήν εις τον λάρυγγά µου. Η καηµένη µου η βασιλοπο λα έπρεπε να λάβη την απάντησιν απ το άγριον, το φοβερ ν του στ µα! * γκιαο ρικο βλέµµα: βλέµµα του αλλ θρησκου * εις τον προς ον ρον: στον καθορισµένο προορισµ * ροδανθής: ρ δινη, τριανταφυλλένια * να τον θωπε σω: να τον χαϊδέψω * άφεριµ: ε γε, µπράβο [96]

7 ΣΤΟ ΧΑΡΕΜΙ Γ εώργιος Βιζυην ς Μεγάλος, ε; χα, χα, χα! έκραξεν ο Κισλάρ αγάς γελών σαρδώνιον γέλωτα. Είναι τ σο µικρ ς ακ µα, που για να τον κρεµάσω αψηλά, στα µάτια σου, επαράγγειλα καινο ριο σκαµνί να πατήση πάνω. Έπειτα µοι ένευσε* να τον ακολουθήσω Τώρα, εάν συνέβαινε να έχη η Βαλιδέ-Σουλτάνα, πως άλλοτε βασιλείς τινες της Ασίας, εις κάθε θ ραν του παλατίου της ένα σοφ ν γραµµατέα, διατεταγµένον να εκθέτη εις λιπαρ τατον* φος λ γου παν,τι συνέβαινε περί εαυτ ν, δεν αµφιβάλλω τι έκαστος αυτών ανεξαιρέτως θα εσηµείωνεν εις το χρονικ ν του τι εγώ και κατ εκείνην την ηµέραν εξήλθον εκ του χαρεµίου, πως πάντοτε, µε τον ένα ευνο χον εµπρ ς, εκσοβο ντα* τας οδαλίσκας µακράν της ψεώς µου, µε τον έτερον ευνο χον κατ πιν, αµυν µενον τας πισθεν προσπαθο σας να µε σ ρωσιν απ του φορέµατος. Εγώ µως διαβεβαιώ τι, αφ ης στιγµής ο φοβερ ς εκείνος «αράπης» είπεν τι παρήγγειλε «καινο ριο σκα- µνί» διά να µε κρεµάση, απ εκείνης της στιγµής το έδαφος του δωµατίου, εν ω ευρισκ µην, υπεχώρησεν αίφνης υπ τους π δας µου και εγώ κατεκρηµνίσθην εις άψοφον* σκοτειν ν χάος µε τον ίλιγγα της κεφαλής, µε την λιποθυµίαν της καρδίας, ην αισθαν µεθα ονειρευ µενοι τι πίπτοµεν, πίπτοµεν, πίπτοµεν απ αµετρήτου ψους αποτ µου βραχώµατος, ίνα διεκφ γωµεν τον επαπειλο ντα την ζωήν ηµών κίνδυνον εκ µέρους τερατώδους τιν ς καταδιώκτου. Πώς ευρέθην πάλιν εις το εργαστήρι ν µας, περί το του αδυνατώ να δώσω ακριβείς πληροφορίας. Τινές των συµµαθητών µου έλεγον τι έχασα τον δρ µον απ την φοβέραν µου, τινές τι έχασα και το µυαλ µου. Εγώ τους άφηνα να αστε ζωνται. Μ νον ταν εσηκώθησαν οι προ εµο κοµίσαντες και αυτοί «µπ γους» εις το παλάτι, και ήρχισαν να φλυαρο ν πως τάχα και αυτοί έφαγαν γλυκίσµατα απ το στρογγυλ ν, το περί τον άξονά του κινητ ν εκείνο ερµάριον, και τι το δωµάτιον µεθ ου συνεκοινώνει στρεφ µενον δεν ήτο η αίθουσα ή ο κοιτών της βασιλοπο λας, αλλά το «κελάρι» του χαρεµίου, και τι η γλυκεία, η πολ γλυκεία εκείνη φωνή, δεν ήτο της αγάπης µου της βασιλοπο λας, αλλά του γηραλεοτάτου ευνο χου του παλατίου µ νον τ τε κατεξανέστη* το αίσθηµα της φιλοτιµίας µου και εµάλωσα µε λους, και περιήλθον εις τοια την προς αυτο ς διάστασιν, ώστε ο τε τους οµίλησα καν έκτοτε. τι δεν εξαναπάτησα εις το χαρέµι εννοείται αφ εαυτο. ι τι, σον και αν εθλιβ µην αναλογιζ µενος τι η βασιλοπο λα µου τήκεται* πισθεν του στρογγυλο ερµαρίου παρά τας χθας του Βοσπ ρου, άλλο τ σον δεν εκαταλάµβανα διατί δεν έστελνε τέλος πάντων τον πατέρα να µε ζητήση διά σ ζυγ ν της, πως έκαµαν λες οι βασιλοπο λες που εγνώρισεν ο πάππος µου. * ένευσε: έκανε ν ηµα * λιπαρ τατον: λαµπρ τατο, κοµψ τατο * εκσοβών: αυτ ς που διώχνει, εκφοβίζει * άψοφον: αθ ρυβο * κατεξανέστη: εξεγέρθηκε απ αγανάκτηση * τήκεται: λειώνει, µαραίνεται [97]

8 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) Μετά την θλιβερήν εκείνην απογοήτευσιν, η αηδής και ανιαρά µονοτονία του πρακτικο βίου, αι δυσχέρειαι του αρχαρίου περί τα στοιχεία της τέχνης µοι εφαίνοντο δ ο και τρεις φοράς βαρ τεραι. Υπ το βάρος αυτών ήρχισα να καχεκτώ* και να µαραίνωµαι καθειργµένος* εκεί, εντ ς του Τσαρσίου της Σταµπο λ πισθεν των σιδηρών πυλών του Κεµπετσή-Χανίου, προς τους µολυβδοσκεπείς του οποίου θ λους ανέπεµπον ο δυστυχής τώρα ουχί πλέον θελκτικο ς ήχους ερωτικών ασµάτων, αλλά τους κλαυθµο ς και οδυρµο ς παιδικής, καρδιοβ ρου* νοσταλγίας! Γ. Βιζυην ς, Νεοελληνικά διηγήµατα, Eρµής * να καχεκτώ: να γίνοµαι καχεκτικ ς, να αδυνατίζω * καθειργµένος: φυλακισµένος, περιορισµένος * καρδιοβ ρος: αυτή που «τρώει» την καρδιά ƒ π Ò ÎÚ ÓÂÙ ÙËÓ appleâappleô ıëûë ÙÔ apple È ÈÔ fiùè fiïâ ÔÈ ÈÛÙÔÚ Â appleô   ÎÔ ÛÂÈ applefi ÙÔÓ apple appleappleô ÙÔ Ù Ó ÏËıÈÓ ; È Ù Á Ó ÎÙËÛ ÙfiÛÔ Ô appleúˆù ÁˆÓÈÛÙ ÙË ÈÛÙÔÚ, ÒÛÙÂ Ó ÌËÓ Í Ó ÌÈÏ ÛÂÈ ÛÙÔ Û ÌÌ ıëù ÙÔ ; «[...] apple appleùôìâó, apple appleùôìâó, apple appleùôìâó»: TÈ ÂÍ appleëúâùâ Ë Âapple Ó ÏË Ë ÙË Ï ÍË ; È Ï ÍÙÂ Ó apple Ú Ì ıè appleô ÁÓˆÚ ÂÙÂ Î È appleúôûapple ı ÛÙÂ Ó ÂÓÙÔapple ÛÂÙ ٠appleúô Ï Ì Ù appleô ı ÓÙÈÌÂÙÒappleÈ Â Ó apple È, Ó apple ÛÙ  fiùè appleúfiîâèù È ÁÈ Î ÚÈÔÏÂÎÙÈÎ Ï ıâè. IA EMATIK ƒ ƒπo AÓ ËÙ ÛÙ appleïëúôêôú Â Î È ÂÈÎÔÓÔÁÚ ÊÈÎfi ÏÈÎfi ÁÈ ÙË ˆ ÛÙËÓ KˆÓÛÙ ÓÙÈÓÔ appleôïë ÛÙ Ì Û ÙÔ 19Ô ÈÒÓ Û ÂÁÎ ÎÏÔapple ÂÈÂ, Ï ÎÒÌ Ù Î È ÊÈÂÚÒÌ Ù ÛÙËÓ ˆÓ- ÛÙ ÓÙÈÓÔ appleôïë.  Ù ÙËÓ ÎÈÓËÌ ÙÔÁÚ ÊÈÎ Ù ÈÓ ÙÔ ÎË apple ÛÙ ıë Ô ÌfiÓÔÓ ÙË ˆ ÙÔ Ù Í ÈÔÓ (2001), appleô Û ÂÙ È ÛÙÔ È ÁËÌ ÙÔ µè ËÓÔ. [98]

9 ƒ π ª ÁÓ ÓÙÂÌ Η καθηµερινή ζωή και τα έθιµα της τοπικής κοινωνίας της Σκιάθου αποτυπώνονται µε αντιπροσωπευτικ τρ πο στο διήγηµα «Τ αγνάντεµα», που δηµοσίευσε ο Παπαδιαµάντης το Παράλληλα µε την ηθογραφική περιγραφή των ανθρώπινων τ πων, η οποία επικεντρώνεται στην αναχώρηση των ναυτικών, διαγράφονται, µε χάρη και απλ τητα, διάφοροι κοινωνικοί ρ λοι και αντιλήψεις της εποχής. πάνω στον βράχον της ερήµου ακτής, απ παλαιο ς λησµονηµένους χρ νους, ευρίσκετο κτισµένον το εξωκκλήσι της Παναγίας της Κατευοδώτρας.* λον τον χει- µώνα παπάς δεν ήρχετο να το λειτουργήση. O βορράς µαίνεται* και βρυχάται ανά το πέλαγος το απλωµένον µαυρογάλανον και βαθ, το κ µα λυσσά και αφρίζει εναντίον του βράχου. Κι ο βράχος υψώνει την πλάτην του γίγας ακλ νητος, στοιχει ριζωµένο βαθιά στην γην, και το ερηµοκκλήσι λευκ ν και γλαρ ν, ως φωλιά θαλασσαετο, στεφανώνει την κορυφήν του. λον τον χρ νον παπάς δεν εφαίνετο και καλ γηρος δεν ήρχετο να δοξολογήση. Μ νον την ηµέραν των Φώτων κατέβαινεν απ το ψος του βραχώδους βουνο, απ το λευκ ν µοναστηράκι του Αγίου Χαραλάµπους, σεβάσµιος, µε φτερουγίζοντα κάτασπρα µαλλιά και κυµατίζοντα βαθιά γένια, ένας γέρων ιερε ς, «ως νεοττ ς* της άνω καλιάς* των Αγγέλων», διά να λειτουργήση το παλαι ν λησµονηµένον ερηµοκκλήσι. Εκεί ήρχοντο τρεις-τέσσαρες βοσκοί, βουνίσιοι, αλειτο ργητοι, αλιβάνιστοι,* ήρχοντο µε τις φαµίλιες των, τις ανέβγαλτες και άπραχτες, µε τα βοσκ πουλά των τ αχτένιστα και άνιφτα,* που δεν ήξευραν να κάνουν το σταυρ τους, διά να αγιασθο ν και να λειτουργηθο ν εκεί και εις την απ λυσιν της λειτουργίας ο γηραι ς παπάς µε τους πτερυγίζοντας βοστρ χους* εις το φ σηµα του βορρά και την βαθείαν κυµαινοµένην γενειάδα, κατέβαινε κάτω εις τον µέγαν απλωτ ν αιγιαλ ν, ανάµεσα εις αγρίους θαλασσοπλήκτους βράχους, διά να φωτίση κι αγιάση τα αφώτιστα* κ µατα. Τον άλλον καιρ ν ήρχοντο, συνήθως την άνοιξιν, γυναίκες ναυτικών και θυγατέρες, κάτω απ την χώραν, µε σκοπ ν ν ανάψουν τα κανδήλια και παρακαλέσουν την * Κατευοδώτρα: προσωνυµία της Παναγίας, µε την έννοια τι κι αυτή αποχαιρετά αυτο ς που αναχωρο ν * µαίνεται: φυσάει µε µανία * νεοττ ς: νεογέννητο πουλί * καλιά: φωλιά * αλιβάνιστοι: σοι δεν παρακολουθο ν θεία λειτουργία * άνιφτα: άπλυτα * β στρυχοι: πλεξο δες * αφώτιστα: αβάπτιστα [99]

10 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) Παναγίαν την Κατευοδώτραν να οδηγήση και κατευοδώση τους θαλασσοδαρµένους συζ γους και τους πατέρας των. Ωραίες κοπέλες µε υποκάµισα κ κκινα µεταξωτά, µε τραχηλιές* ψιλοκεντηµένες, µε τους χυτο ς βραχίονας και τα στήθη τα γλαφυρά, ήρχοντο να ικετε σουν διά τα αδελφάκια των, που εθαλασσοπνίγοντο δι αυτάς, διά να τις φέρουν προικιά απ την Π λιν, στολίδια απ την Βενετιάν, κειµήλια απ την Αλεξάνδρειαν. «Πάντα να ρχωνται, πάντα να φέρνουν». Βοϊδάκια λογικά, που ργωναν αντί της ξηράς την θάλασσαν φρ νιµα, πως τα δ ο εκείνα τέκνα της ιερείας της ήµητρος,* τα µακαρισθέντα. Νεαραί γυναίκες ρεµβάζουσαι και µητέρες συλλογισµέναι ήρχοντο διά να καθίσουν και αγναντέψουν. Άµα είχαν φωτισθή τα νερά, ή οψιµ τερα, αφο είχαν περάσει κι αι Απ κρεω, συνήθως περί την β εβδοµάδα των Νηστειών, αφο είχαν γευθή πλέον αχινο ς και στρείδια αρκετά, οι ναυτικοί µας επέβαιναν εις τα βρίκια,* εις τις σκο νες* των, κι εµίσευαν επήγαιναν να ταξιδέψουν. Τον καιρ ν εκείνον, καράβια και γολέτες «έδεναν» µεσο ντος του φθινοπώρου. Oι θαλασσινοί µας αγαπο σαν πολ Βασίλειος Χατζής, Κατάπλους της εστίας την θαλπωρήν,* τον καπν ν του µελάθρου,* και το θάλπος της αγκάλης. Και ταν επανήρχετο η άνοιξις εις την γην, τ τε αυτοί επέστρεφαν εις την θάλασσαν. Εσηκώνοντο στα πανιά τα αιµωδιασµένα* και ναρκωµένα απ την µακράν ραστώνην* σκάφη ανά δ ο ή τρία την αυτήν ηµέραν και η σκο να έφερνε β λτες εις τον λιµένα, αν ήτο εναντίος, ή και ο ριος αν ήτο, ο άνεµος. Η βάρκα επερίµενε διπλαρω- µένη έξω εις την προκυµαίαν. O καπετάνιος δεν ετελείωνε τους αποχαιρετισµο ς εις την οικίαν και ο λοστρ µος εµάκρυνε τις παινετάδες* εις τα καπηλειά.* Κι η βάρκα επερίµενε. Και ο µο τσος* έχασκε καθήµενος έξω, επάνω εις το κεφαλ σκαλον. Και ο νεαρ ς να της, στις είχεν έλθει µε τον µο τσον τώρα απ την σκο ναν, που ήτον στα πανιά, εγίνετο άφαντος. ο άλλοι σ ντροφοι, περασµένοι στα χαρτιά, ναυτολογηµέ- * τραχηλιές: ανοίγµατα του πουκάµισου * τα τέκνα της ιερείας της ήµητρος:ο Κλέοβης και ο Βίτωνας * βρίκια, σκο νες: εµπορικά πλοία * θαλπωρή: ζεστασιά * µέλαθρον: κατοικία * αιµωδιασµένα: µουδιασµένα * ραστώνη: χρ νος ξεκο ρασης * παινετάδες: έπαινοι * καπηλειά: οινοποτεία * µο τσος: µαθητευ µενος να της [100]

11 Τ ΑΓΝΑΝΤΕΜΑ Αλέξανδρος Παπαδιαµάντης νοι, έλειπαν. Κανείς δεν ήξευρε πο ήσαν. Και µέσα εις το πλοίον, οπο έφερνε β λτεςβ λτες κι εστρέφετο ως δεµένον περί κέντρον α ρατον το κέντρον ήτο µέσα εις τας καρδίας και τας εστίας των ναυτικών άλλος δεν ήτο ειµή ο πηδαλιο χος, ο µάγειρος, κι ένας επιβάτης, ξένος κι έρηµος, εις τον οποίον είχαν ειπεί, «τώρα, στη στιγµή, να, τώρα-τώρα θα φ γουµε», κι είχε µπαρκάρει, ο άνθρωπος, απ δώδεκα ώρας πριν. O πλοίαρχος έπρεπε να βάλη εµπρ ς την καπετάνισσαν αυτή ώφειλε να προπορευθή, επειδή ήτον τυχερή, βέβαια κι έτσι απεφάσιζε να µπαρκάρη. Τέλος εσυµµαζε ετο ο λοστρ µος, ανεκαλ πτοντο οι δ ο απ ντες σ ντροφοι, εξεκολλο σεν ο πλοίαρχος, έπεφταν τροµπ νια* αρκετά, τροµπ νια απ το πλοίον, τροµπ νια έξω απ την π λιν έκοφταν, εψαλίδιζαν τες β λτες* ταχ τερα, συντοµ τερα, ως να εσφίγγοντο διά να κ ψουν την α ρατον εκείνην κλωστήν, το λεπτ ν ισχυρ ν νήµα, ως µίαν τρίχα ξανθής µακράς κυµατιζο σης κ µης και το σκάφος έβαλλε πλώρην προς βορράν. Την ηµέραν εκείνην, και τας άλλας ηµέρας της αρχής του έαρος, καραβάνια* γυναικών, ασκέρια, φουσάτα* γυναικών ανείρπον, ανέβαινον, ανήρχοντο επάνω στην ρεµατιάν, το ρέµα-ρέµα τον ελικοειδή δροµίσκον, στις διαχαράσσεται ανά τους λ φους τους τερπνο ς µε τας χιλιάδας των ελαιοδένδρων, τον αειθαλή πρασιν φαιον στολισµ ν της µεγάλης κοιλάδος µε τας ράχεις, µε τας κορυφάς, µε τας εσοχάς και εξοχάς, ανετ τερον απ την κυµατίζουσαν ποδιάν της βοσκοπο λας του βουνο, πολυπτυχ τερον απ την χρυσοκέντητον εσθήτα* της ν µφης. Επάνω εις τον βράχον της ερήµου βορινής ακτής, πλησίον εις το λησµονηµένον παρακκλήσι της Παναγίας της Κατευοδώτρας, εκεί εγίνετο το µάζεµα των γυναικών, η σ ναξις η µεγάλη. Τ τε έλαµπον µε µεγάλες φωτιές τα κανδήλια της Παναγίας της Κατευοδώτρας. Η γραία Μαλαµίτσα, η κλησάρισσα του αγίου Νικολάου, έβαλλε τις φωνές έκανε το κακ εµάλωνε µε λες τις γυναίκες. Αυτή επήρε το καλαθάκι της, την ρ κα* της, τ αδράχτι* της, και ήλθεν απ τον άγιον Νικ λαον επίτηδες, κατά παραγγελίαν του κυρ Αγγελή, του επιτρ που, διά να µαλώση τις γυναίκες τις ευλαβητικές (αλίµονον! η ευλάβειά µας είναι για το συφέρο, έλεγε σείουσα την κεφαλήν), να µην το παρακάνουν και χ νουν λάδια πολλά και καταλαδώνουν το έδαφος του ναο, και τα στασίδια, και τ αναλ γι, και τα δ ο-τρία παµπάλαια βιβλία που ήσαν εκεί, και τα µανάλια,* και τον τοίχον, και το τέµπλο, και τις ποδιές, και αυτάς τας αγίας εικ νας. Αλλ οι γυναίκες δεν την άκουαν. Τι χρειάζονται τ σες φωτιές, σαν πυροφάνια, εφώναζεν η γριά Μαλαµίτσα. Αυτή είχε µάθει απ τον γέροντά της, τον παπα-γεράσιµον, τι οι φωτιές * τροµπ νια: πνευστά µουσικά ργανα * β λτες: ναυτικ ς ρος που δηλώνει αλλαγή πορείας ιστιοφ ρου * καραβάνια: οµαδικές πορείες * ασκέρια, φουσάτα: µεγάλο πλήθος * εσθήτα: φ ρεµα * ρ κα, αδράχτι: παραδοσιακά µέσα για το γνέσιµο του µαλλιο * µανάλια: κηροπήγια [101]

12 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) των κανδηλιών πρέπει να είναι µικρές, τ σες δα, σαν λαµπυρίδες. Του κάκου. Κανείς δεν την ήκουε. Oι ορµαθοί των γυναικών οµάδες-οµάδες, συγγενολ για διεσπείροντο εις µικρο ς χθους, εις πτυχάς του βράχου, ανάµεσα εις θάµνους και χαµ κλαδα, εις µέρη υψηλά και εις µέρη υπήνεµα ήρχοντο µε τα καλαθάκια τους, µε τα µαχαιρίδιά τους δι τι πολλαί εξ αυτών ησχολο ντο να βγάλουν αγριολάχανα µε τα προγε - µατά τους τα σαρακοστιανά, και αφο είχαν ανάψει τα κανδήλια της Παναγιάς, αφο είχαν κάνει µετάνοιες στρωτές πολλές, κι είχαν κολλήσει αφιερώµατα εις την εικ να, κι είχαν χορτάσει τ αυτιά τους απ τας νουθεσίας της γρια-μαλαµίτσας, εστρώνοντο εκεί εις την δροσεράν χλ ην κι αγνάντευαν κατά το πέλαγος. Τα βοσκ πουλα εκείνα, τ άγρια και αχτένιστα κι απλοϊκά, που τις έβλεπαν απ µακράν σαν σκιασµένα, απορο σαν κι έλεγαν: Κοίτα τις! στα µάτια έκαµαν. Ως τ σον αι γυναίκες των θαλασσινών αγνάντευαν. Ιδο το βρίκι του καπετάν-λιµπέριου του Ληµνιο είχε σηκωθεί στα πανιά αργά την ν κτα µε το απ γειο της νυκτ ς η ρε το ρέµα και απεµακρ νθη κι εχώνεψε. Κατευ διο καλ. Η προσευχή των µικρών παιδιών τους ας είναι η πνοή στα πανιά, στα ξάρτια του καραβιο σας στο καλ, στο καλ! Ιδο το καράβι του καπετάν-σταµάτη του Σ ρραχου. Υπερήφανα, καµαρωµένα, αδελφωµένα τα δυο, αυτ κι ο πλοίαρχ ς του πάνε να µας φέρουν καλά, να µας φέρουν στολίδια. Στο καλ, πουλί µου, στο καλ! Ιδο και η γολέτα του καπετάν-μανώλη του Χατζηχάνου Η ψυχή µου, η πνοή µου, να είναι πάντα στα πανιά σου, ωσάν λαµπάδα του Επιταφίου, να διώχνη τα µα ρα, τα κατακ κκινα τελώνια, πριν προφτάσουν να κατακαθίσουν στα πινά* σου. Σ ρε, πουλί µου, στο καλ, και στην καλή την ώρα! Στο καλ! Να κι η σκο να του καπετάν-αποστ λη του Βιδελνή, καινο ριο σκαρί, η τέταρτη ή πέµπτη την οποίαν κατορθώνει εντ ς δεκαετίας να σκαρώση, µ λην της τ χης την καταδροµήν. Έπεσε πολ γιαλ, δεν την η ρε καλ το απ γειο κι άργησε. ιακρίνεται το πλήρωµα, οι άνθρωποι σαν ψ λλοι, που πηδο ν εµπρ ς κι οπίσω στην κουβέρτα.* ο λευά τα, καπετάνιο µου! Η Παναγιά µπροστά σας! Στο καλ, στο καλ! Παιδιά µου, κορίτσια µου, αρχίζει να οµιλή η γριά Συρραχίνα, παλαιά καπετάνισσα µε το ραβδάκι της και µε το καλαθάκι της στο χέρι, µε τα ογδ ντα χρ νια στην πλάτη * πινά: ναυτικ ς ρος, τέρθρα του πλοίου * κουβέρτα: το κατάστρωµα του πλοίου [102]

13 Τ ΑΓΝΑΝΤΕΜΑ Αλέξανδρος Παπαδιαµάντης της, µπ ρεσε κι ανέβη τον ανήφορον και ήλθε διά να καµαρώση, ίσως διά τελευταίαν φοράν, το καράβι του γιου της που έφευγε. Ξέρετε τι µεγάλη χάρη έχει και π σο καλ έκαµε στους θαλασσινο ς αυτ το εκκλησιδάκι της Μεγαλ χαρης; Πώς δεν το ξέρουµε, είπαν αι άλλαι, ας έχη δ ξα το νοµά της! Το εξωκκλήσι αυτ αγίωσε και µέρωσε λο το άγριο κ µα πρωτ τερα είχε κατάρα λος αυτ ς ο γιαλ ς. Γιατί; Βλέπετε κείνον τον βράχο, κάτω στο κ µα, που ξεχωρίζει απ το γιαλ ; που φαίνεται σαν άνθρωπος µε κεφάλι και µε στήθια; που µοιάζει σαν γυναίκα; Εκείνη είναι το Φλανδρώ. Ναι, το Φλανδρώ, είπεν η υπερεξηκοντο τις Χατζηχάναινα. Κάτι έχω ακουστά µου. Εσ θα το ξέρης καλ τερα, θεια-φλωρο. Το βλέπετε κι είναι ξέρα, είπεν η Φλωρο, η Συρραχίνα µια φορά κι έναν καιρ ήταν άνθρωπος. Άνθρωπος; Άνθρωπος καθώς εµείς. Γυναίκα. Αι άλλαι ήκουον µε απορίαν. Η γριά Συρραχίνα ήρχισε να διηγήται. «Στον καιρ των παλαιών Ελλήνων, ήτον µία κ ρη αρχοντοπο λα, που την έλεγαν Φλάνδρα ή Φλανδρώ. Η Φλανδρώ είχε νοµατιστεί* έτσι, καθώς µου πε ο πνεµατικ ς, απάνω στον Αϊ-Χαράλαµπο σο τον θυµο µαι, µακαρία η ψυχή του. Ήµουν µικρ κορίτσι, δώδεκα χρονώ, και µ επήγε η µάνα µου να ξαγορευτώ* τη Μεγάλη Τετράδη τι να ξαγορευτώ, εγώ τίποτα δεν ήξερα, τα ξεράµατά µου το τι µ λεε ο πνε- µατικ ς δεν αγροικο σα,* φωτιά που µ έ! Το ν ηµά του δεν το καταλάβαινα, τα λ για τα θυµο µουν κι στερ απ χρ νια το κορίτσι πρέπει να ναι φρ νιµο και ντροπαλ, να ναι υπάκουο, να µην κοιτάζη τους νιους, ν αγαπά τον κ ρη του και τη µανο λα του και σαν µεγαλώση, και δώση ο Θιος και παντρευτή, µε την ευκή των γονιών της, άλλον να µην αγαπά απ τον άνδρα της.»μ φερε το παράδειγµα των παλαιών Ελλήνων οι παλιοί Έλληνες, που προσκυνο σαν τα είδωλα Κείνον τον καιρ ήτον µια που την έλεγαν Φλάνδρα ή Φλανδρώ. Φλανδρώ θα πη Φιλανδρώ. Φιλανδρώ θα πη µια που αγαπά τον άνδρα της. Φλανδρώ την είπαν, Φλανδρώ βγήκε. Αγάπησε ολ ψυχα τον άνδρα της, σο που έχασε τ αγαθά του κ σµου, και έγινε πέτρα γι αυτ. Τον καιρ εκείνο ήτο ένας καραβοκ ρης, µορφο παλληκάρι, κι αγάπησε το Φλανδρώ, και την εγ ρεψε, και της έδωσε αρραβώνα. Σαν της έδωσε αρραβώνα, εσκάρωσε* καινο ργιο καράβι και σαν * είχε νοµατιστεί: είχε ονοµαστεί * να ξαγορευτώ: να εξοµολογηθώ * αγροικο σα: άκουγα, καταλάβαινα * εσκάρωσε: έφτιαξε [103]

14 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) εσκάρωσε το καράβι, έγινε κι ο γάµος και σαν έγινε ο γάµος, έριξε το καράβι στο γιαλ, κι εµπαρκάρισε κι επήγε να ταξιδέψη.»τ τε το Φλανδρώ ήλθε ν αγναντέψη, σαν καλή ώρα, σ αυτ ν τον έρµο το γιαλ. Ξεκολλο σε η ψυχή της που έφευγε ο άνδρας της δεν µπορο σε να το βαστάξη, να στυλώση την καρδιά της. Αγνάντεψε το καράβι που έφευγε, κι έκλαψε πικρά κι έπεσαν τα δάκρυά της στα κ µατα και τα κ µατα επικράθηκαν, κι εφαρµακώθηκαν, και θ µωσαν, κι αγρίεψαν κι εθέριεψαν και στο δρ µο τους που η ραν το καράβι, έπνιξαν τον άνδρα της Φλανδρώς, κι έγινε αγυρισιά του Και το Φλανδρώ ήρθε και ξαναήρθε σ αυτ ν τον έρµο γιαλ κι εκοίταζε κι αγνάντευε κι επερίµενε, κι εκαρτερο σε, κι απάντεχε Πέρασαν µήνες, πέρασε χρ νος, πέρασαν δυο χρ νια, πέρασαν τρία και το καράβι πουθενά δεν εφάνηκε και το Φλανδρώ έκλαψε, και καταράστηκε την θάλασσα, και τα µάτια της εστέγνωσαν, και δεν είχε πλια δάκρυ να χ ση και παρακάλεσε τους θεο ς της που ήταν είδωλα, πέτρες, να της κάµουν τη χάρη να γίνη κι αυτή είδωλο, βράχος, πέτρα και το ζήτηµά της έγινε και την έκαµαν βράχο, ξέρα µε το σκήµα τ ανθρωπιν, που τρίβηκε και φθάρηκε απ τα κ µατα στερ απ χιλιάδες χρ νια και το ανθρωπιν σκήµα φαίνεται ακ µα, και να ο βράχος εκεί, η πέτρα που θαλασσοδέρνεται και χτυπά και βογγά απάνω της το κ µα κι η φωνή της, το βογγητ της γίνεται ένα µε το βογγητ της θάλασσας Να η ξέρα εκεί. Αυτή ναι η Φλανδρώ.»Ύστερα µε χρ νια πολλά, σαν ήρθε ο Χριστ ς ν αγιάση τα νερά, για να βαφτιστή η πλάση, µια χριστιανή αρχ ντισσα, η Χατζηγιάνναινα, που είχαν σκαρώσει τα παιδιά της δυο καράβια, έταξε στην Παναγία, κι έχτισε αυτ το παρακκλήσι, για το καλ κατευ διο των παιδιώνε της Ας δώσ η Παναγία και σήµερα να ναι καλ κατευ διο στους άνδρες σας, στ αδέρφια σας, και στους γονιο ς σας». Φχαριστο µε οµοίως και στα παιδάκια σου, θεια-φλωρο. O ήλιος εχαµήλωσε κατά το βουν ν, τα πρώτα πλοία είχαν γίνει άφαντα προ ώρας και η τελευταία γολέτα, µικρ ν κατά µικρ ν, εχώνευεν εις το µέγα πέλαγος. Τα συγγενολ για και τα φουσάτα* των γυναικών, µε τα καλαθάκια και τα µαχαιράκια τους, διεσπάρησαν* ανά τους λ φους κι έβγαζαν καυκαλήθρες και µυρ νια, κι έκοφταν φτέρες κι αγριοµάραθα. Σιγά-σιγά κατέβη ο ήλιος εις το βουν ν και αυταί κατήλθον εις την πολίχνην. Η νυκτερινή α ρα εσ ριζεν εις τα δένδρα, και οι λογισµοί των γυναικών επετο σαν µαζί της κι έστελλαν πολλάς ευχάς εις τα κατάρτια, εις τα πανιά και εις τα εξάρτια των καραβιών. Και βαθιά, εις την σιωπήν της νυκτ ς, τίποτε άλλο δεν ηκο σθη ει * φουσάτα: εδώ το πλήθος * διεσπάρησαν: διασκορπίστηκαν [104]

15 Τ ΑΓΝΑΝΤΕΜΑ Αλέξανδρος Παπαδιαµάντης µή το λάληµα του νυκτερινο πουλιο και το άσµα µιας τελευταίας συντροφιάς ναυτικών, µελλ ντων ν αναχωρήσωσι α ριον: «Σ ρε, πουλί µου, στο καλ και στην καλή την ώρα!». Α. Παπαδιαµάντης, Άπαντα, τ µ. 3, µος ƒ π µúâ Ù ÙÈ ıâì ÙÈÎ ÂÓfiÙËÙÂ Î È ÂappleÈÛËÌ ÓÂÙ ÙÔ ÛÈÎfi ı Ì Î ıâìè. È ÛÙ appleúôûâîùèî ÙËÓ appleâúèáú Ê ÙË Ó ÒÚËÛË ÙˆÓ Ó ÙÈÎÒÓ Î È ÁÚ ÙÂ Ó ÈÎfi Û Î ÌÂÓÔ, Ì ÛË ÙËÓ ÔappleÙÈÎ ÁˆÓ Î È ÙË Û ÌappleÂÚÈÊÔÚ ÂÓfi Ó ÙÈÎÔ. ªÂ appleôè Û Ó ÈÛı Ì Ù ÁÓ ÓÙÂ Ô Ó ÙÔ apple Ï ÁÔ ÔÈ Á Ó Î ; È appleâù ÓÂÈ Ô Û ÁÁÚ Ê Ì ÙËÓ apple Ú ÛÙ ÙÈÎ appleâúèáú Ê ÙÔ ÁÓ ÓÙ Ì Ùfi ÙÔ ; ÔÈÔ ÚfiÏÔ ÂappleÈÙÂÏÔ Ó ÔÈ Ô ÁÚÈ Ì ÙËÓ ÂÌÊ ÓÈÛ ÙÔ Ó ÌÂÛ ÛÙÈ Á Ó ÎÂ ÙˆÓ Ó - ÙÈÎÒÓ; ÔÈ ÂappleËÚ ÂÈ appleâúèûûfiùâúô ÙÈ Á Ó ÎÂ Î È ÁÈ Ù ; È ÛÙ appleúôûâîùèî ÙËÓ Ê ÁËÛË ÙË ÁÚÈ ÚÚ Ó. ÔÈ ÓÙÈÛÙÔÈ Â Ú ÛÎÂÙÂ Ó ÌÂÛ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ ÙË ºÏ Ó ÚÒ Î È ÛÙÈ ˆ ÙˆÓ Á Ó ÈÎÒÓ ÙˆÓ Ó ÙÈÎÒÓ; È ı ÏÂÈ Ó appleâù ÂÈ Ë ÁÚÈ Ì ٠ÙËÓ Ê ÁËÛË; IA EMATIKH ƒ ƒπo Â Û ÓÂÚÁ Û Ì ÙÔ Î ıëáëù ÙË πûùôú Î È ÙË ÂˆÁÚ Ê, ÂÍÂÙ ÛÙ ÙËÓ ÂÈ È- Î ÛËÌ Û Î ıâ ÂappleÔ ÙÔ ÙÔ ÁÈ ÙÈ ÎÔÈÓˆÓÈÎ, ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ, ÛÙÚ ÙȈÙÈÎ Ú - ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ ÙˆÓ ÓıÚÒappleˆÓ, applefi ÙËÓ Ú ÈfiÙËÙ ˆ ÙË Û Á ÚÔÓË ÂappleÔ. [105]

16 Ãøº O Î È Ô Ó ÙÔ Πρωτοδηµοσιευµένο το 1883, το σ ντοµο διήγηµα του Tσέχωφ παρουσιάζει µε ανθρωπιά, χιο - µορ και λεπτή παρατήρηση τις ανθρώπινες σχέσεις (και την αλλοτρίωσή τους) στο περιβάλλον των γραφειοκρατών της τσαρικής Pωσίας. το σιδηροδροµικ σταθµ του τσάρου Νικολάου συναντήθηκαν δυο φίλοι. Ένας παχ ς κι ένας αδ νατος. O Παχ ς µ λις είχε γευµατίσει στο σταθµ, και τα χείλια του, γεµάτα λίπος, γυάλιζαν σαν γινωµένα β σσινα. Μ ριζε κρασίλα κι άρωµα. O Αδ νατος µ λις κατέβηκε απ το βαγ νι, φορτωµένος µε βαλίτσες, µπ γους και κιβώτια. Αναδιν ταν απ πάνω του µια µυρουδιά απ χοιροµέρι και κατακάθια καφέ. Πίσω απ τη ράχη του ξεµ τιζαν µια αδ νατη γυναίκα µε µακρουλ πιγο νι, η γυναίκα του, κι ένα ψηλ γυµνασι παιδο µε µισοκλεισµένα τα µάτια, ο γιος του. «Πορφ ρη!», αναφώνησε ο Παχ ς βλέποντας τον Αδ νατο. «Εσ ; Αγαπητέ µου, αγαπητέ µου! Χρ νια και ζαµάνια!» «Έλα Χριστέ και Παναγιά!», είπε έκπληκτος ο Αδ νατος. «Μίσια! Παιδικέ µου φίλε! Απ πο έρχεσαι;» Oι δυο φίλοι αλληλοασπάστηκαν τρεις φορές έχοντας καρφωµένα ο ένας στον άλλον τα δακρυσµένα µάτια τους. Έµειναν κι οι δυο ευχάριστα κατάπληκτοι. «Καλέ µου φίλε!», άρχισε να λέει ο Αδ νατος µετά τον ασπασµ. «Πο να το περι- µένω! Να, αυτή είναι µια έκπληξη! Κοίταξέ µε λοιπ ν καλά! Τι µορφος που ήµουνα! Τι γοητευτικ ς και δανδής! Αχ, κι εσ, Θεέ µου! Πώς είσαι λοιπ ν; πλο σιος; παντρε- µένος; Εγώ, πως βλέπεις, παντρε τηκα Να, αυτή εδώ είναι η γυναίκα µου, η Λουίζα, το γένος Βάντσενµπαχ Λουθηρανή Κι αυτ ς είναι ο γιος µου, ο Ναθαναήλ, µαθητής στην τρίτη τάξη. Αποδώ, Ναθάνια, είναι ο παιδικ ς µου φίλος! Φοιτο σαµε µαζί στο Γυµνάσιο!» O Ναθαναήλ σκέφτηκε λιγάκι κι έβγαλε το καπέλο. «Στο Γυµνάσιο φοιτο σαµε µαζί!», συνέχισε ο Αδ νατος. «Θυµάσαι το παρατσο κλι που µας είχαν βγάλει; Εσένα σε φώναζαν Ηρ στρατο, επειδή έκαψες µε το τσιγάρο ένα δηµ σιο βιβλίο κι εµένα Εφιάλτη, γιατί µου άρεσε να είµαι µαρτυριάρης. Χο, χο Τι παιδιά που ήµασταν! Μη φοβάσαι, Ναθάνια! Πήγαινε κοντά του Κι αποδώ η γυναίκα µου, το γένος Βάντσενµπαχ Λουθηρανή». [106]

17 O ΠΑΧΥΣ ΚΑΙ O Α ΥΝΑΤOΣ Άντον Τσέχωφ O Ναθαναήλ σκέφτηκε λίγο και κρ φτηκε πίσω απ τον πατέρα του. «Λοιπ ν, πώς περνάς φίλε;», ρώτησε ο Παχ ς κοιτάζοντας µε ενθουσιασµ τον φίλο του. «Υπηρετείς ακ µα; Πο ;» «Υπηρετώ, αγαπητέ µου! Έχω τον γδοο βαθµ, κοντε ει δυο χρ νια τώρα. Πήρα και το παράσηµο Στανισλάβα.* O µισθ ς είναι µικρ ς Ε, δ ξα να χει ο Θε ς! Η γυναίκα µου παραδίνει µαθήµατα µουσικής, κι εγώ, συµπληρωµατικά, φτιάχνω ξ λινες ταµπακιέρες. Πολ καλές ταµπακιέρες! Τις πουλάω ένα ρο βλι τη µία. Αν κάποιος πάρει πάνω απ δέκα, τ τε, καταλαβαίνεις, του κάνω και σκ ντο.* Κάπως τα καταφέρνουµε. Υπηρετο σα, ξέρεις, σ ένα τµήµα, αλλά τώρα πήρα µετάθεση για εδώ, ως τµηµατάρχης, στον ίδιο Oργανισµ Λοιπ ν, εσ πώς τα πας; Σίγουρα θα είσαι πια σ µβουλος; Ε;» «χι, αγαπητέ µου, ανέβα πιο ψηλά», είπε ο Παχ ς. «Έχω ήδη φτάσει µυστικ ς σ µβουλος Έχω δυο παράσηµα». O Αδ νατος ξαφνικά χλώµιασε, έµεινε σ ξυλος κι αµέσως στερα το πρ σωπ του παραµορφώθηκε σ ένα πλατ χαµ γελο. Έδειχνε σαν να έβγαζε σπίθες απ τα µάτια και το πρ σωπ του. Το σώµα του µαζε τηκε, καµπο ριασε, στένεψε Oι βαλίτσες του, οι µπ γοι και τα κιβώτια κουβαριάστηκαν, ζάρωσαν Το µακρ πιγο νι της γυναίκας του έγινε ακ µα πιο µακρουλ. O Ναθαναήλ στάθηκε τεντωµένος σε στάση προσοχής και κο µπωσε λα τα κουµπιά της στολής του «Εγώ, εξοχ τατε Χαίρω πολ! Φίλος, ας πο µε, παιδικ ς και να που, ξαφνικά, µεταµορφώνεστε σ έναν τέτοιον άρχοντα! Χι, χι». «Φτάνει λοιπ ν, πάψε!», είπε µορφάζοντας ο Παχ ς. «Γιατί αυτ το φος; Εγώ κι εσ είµαστε φίλοι απ παιδιά κι αυτή εδώ η δουλοπρέπεια δεν έχει κανένα ν ηµα!». «Προς Θεο Τι, εσείς», κρυφογέλασε ο Αδ νατος, ζαρώνοντας πιο πολ ακ µα. «Η ευµένεια της εξοχ τητάς σας είναι σαν ζωογ να δροσιά Να, εξοχ τατε, αποδώ ο γιος µου ο Ναθαναήλ η γυναίκα µου η Λουίζα, Λουθηρανή, ας πο µε» O Παχ ς ήθελε να αντιδράσει κάπως, αλλά στο πρ σωπο του Αδ νατου ήταν ζωγραφισµένος τ σος σεβασµ ς, τ ση γλυκάδα και τ ση ευλαβική ξινάδα, που στον Μυστικ Σ µβουλο έφερναν αναγο λα. Έδωσε το χέρι του στον Αδ νατο να τον αποχαιρετήσει κι έστρεψε τα νώτα του. O Αδ νατος, πιάνοντας το χέρι, έσφιξε τα τρία δάχτυλα, υποκλίθηκε απ το κεφάλι ως τα π δια και γέλασε χαιρέκακα, σαν Κινέζος: «Χι, χι, χι». Η γυναίκα του χαµο- * παράσηµο Στανισλάβα: ένα απ τα κατώτερα παράσηµα της τσαρικής Pωσίας, απονεµ ταν κατ αρχαι τητα * σκ ντο: έκπτωση [107]

18 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) γέλασε. O Ναθαναήλ έσυρε το π δι του σε στάση προσοχής και το πηλήκιο απ το κεφάλι του έπεσε κάτω. Ήταν και οι τρεις ευχάριστα κατάπληκτοι. Ά. Τσέχωφ, Η αγάπη και 32 άλλα διηγήµατα, µτφρ. Β. Ντιν πουλος, Βιβλιοπωλείον της Εστίας ƒ π ÔÈ Â Ó È Ë ÎÔÈÓˆÓÈÎ ı ÛË Î ıâófi applefi ÙÔ Ô apple ÏÈÔ Û ÌÌ ıëù Î È appleôè ÛÙÔÈ-  ÙËÓ appleôî Ï appleùô Ó; Ò ÏÏ ÂÈ Ë Û ÌappleÂÚÈÊÔÚ ÙÔ ÔÚÊ ÚË ÛÙË È ÚÎÂÈ ÙË ÈÛÙÔÚ ; È ÂappleÈ ÈÒÎÂÈ Ó Â - ÍÂÈ Ì Ùfi Ô Û ÁÁÚ Ê ; È Ù Ô TÛ ˆÊ ÂappleÈÏ ÁÂÈ Ó Ú ÎÙËÚ ÛÂÈ ÙÔ Ô apple ÏÈÔ Û ÌÌ ıëù Ì ÎÚÈÙ ÚÈÔ ÙÔ ÚÔ ÙÔ ; TÈ appleôî Ï appleùâè Ë ÈÛÙÔÚ ÙÔ TÛ ˆÊ ÁÈ ÙÈ ÎÔÈÓˆÓÈÎ Î È ÙÈ appleúôûˆappleèî Û ÛÂÈ ÛÙËÓ ÙÛ ÚÈÎ PˆÛ ; IA EMATIKH ƒ ƒπo Ú Ù ÌÈ ÈÔ ÌÔÚÈÛÙÈÎ ÈÛÙÔÚ Ì ı Ì ÙËÓ Ù Û Ó ÓÙËÛ Û ÌÂ Ó Û ÌÌ ıë- Ù Û appleâèù applefi ÙÚÈ ÓÙ ÚfiÓÈ. ηµοσθένης Κοκκινίδης, Αντίθεση [108]

19 ƒ ƒ µπ O ËÙÈ ÓÔ O Zητιάνος (1896) του Kαρκαβίτσα, ένα απ τα σηµαντικ τερα µυθιστορήµατα του ελληνικο 19ου αιώνα, τοποθετείται στο µεταίχµιο ανάµεσα στο νατουραλισµ και τη λαογραφική ηθογραφία. Tο απ σπασµα που επιλέξαµε παρουσιάζει τις διαδικασίες µ ησης των παιδιών εν ς χωριο της ηπειρωτικής Eλλάδας στην τέχνη της επαιτείας και της εξαπάτησης, δραστηρι τητες που παραδοσιακά αποτελο σαν την αποκλειστική απασχ ληση των κατοίκων του χωριο. O Κώστας Τζιρίτης και Τζιριτ κωστας, κατά τη συνήθεια που έχουν στη Ρο µελη να σµίγουν το επίθετο µε τ νοµα, ήταν απ τ πο που συµµαζώνει στα στενά του σ νορα λην την ασυµµάζευτην ιστορία της ελληνικής ζητιανιάς. Στην εποχή του εσυνήθιζαν εκεί, ταν οι ακµαίοι άντρες έλειπαν στα ταξίδια και οι γυναίκες έξω στις περίγυρα κρε- µν ραχες* εβολάκιαζαν* τα φθισικά* αραποσίτια τους, οι εβδοµηντάρηδες να συνάζουν τα παιδιά στο χοροστάσι* και να τα γυµνάζουν στης ζητιανιάς τα καµώµατα. Κάτω απ τ ασπρ µαλλα εκείνα µέτωπα, που εταπείνωσεν ο πολυκαιριν ς εξευτελισµ ς κάτω απ τα πρ σωπα εκείνα, που παραµορφωµένα επέτρωσεν η αδιάκοπη πλαστοπροσωπία εµπρ ς στις σακατεµένες κορµοστασιές, που παράλλαξεν χι του χρ νου το γοργοτρέξιµο, χι της αρρώστιας η κρυφή ενέργεια, χι του καιρο η ξαφνική επιρροή, αλλά το πείσµα, εγυµναζ ταν η νεολαία, η ελπίδα και χαρά του χωριο, να είναι άξια, αν χι καλ τερη των πατέρων της. O Κουτσοκουλ στραβος χορ ς ήταν το κυρι τερο γ µνασµα εκείνες τις ηµέρες. Τα παιδιά κρατώντας και απ ένα µπαστο νι εγ ριζαν χεροπιαστά κι επροσποιο νταν απ µια σωµατική βλάβη. Ένα έκανε τον κουτσ και ανεβοκατέβαζε το κορµί του σε κάθε βήµα, σαν το έµβολον ανάµεσα στα µετάλλινα πλευρά της τρ µπας. Άλλο έκανε τον θε τυφλο κι εβηµάτιζε ρίχνοντας εµπρ ς το µπαστο νι, πασπατε οντας µε την άκρη του τη γη, µήπως τ χει έξαφνα ψήλωµα ή λάκκωµα, κρε- µν ς ή χτος,* κοτρ νι* ή κορµ δενδρο, και πέσει και τσακισθεί ο ταλαίπωρος! Κι έδειχνε ζωγραφιστή στο πρ σωπ του την αµφιβολία και τον τρ µον εν ς τυφλο. Τρίτο έκανε τον παράλυτο ακουµπο σε στη γη τις δ ο παλάµες, εσήκωνε µε πηδήµατα γοργοπ δαρου λαγο τα νεκρά και αλ γιστα ποδάρια του, σ νωρα* ψηλώνοντας τα µάτια καθαρά και άδολα και χ νοντας στο δροσοπεριχυµένο πρ σωπο θλίψην ήµερη και * κρεµν ραχες: απ τοµες πλαγιές * εβολάκιαζαν: ξεσπ ριζαν, καθάριζαν * φθισικά: µεταφορική έκφραση, ατροφικά * χοροστάσι: τ πος που γίνονται χοροί * χτος: χθη * κοτρ νι: πέτρα* σ νωρα: ταυτ χρονα [109]

20 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) ασκητικήν, υποµονή στου Θεο το θέληµα, του δικαιοκρίτη και παντοδ ναµου! Άλλο, νεραϊδοπαρµένο τάχα, εψήλωνεν ολ ρθο το κορµί κι εβάδιζε µε ολ τρεµο σώµα κάνοντας ένα βήµα εµπρ ς και δ ο πίσω και τρία δεξιά, αριστερά τέσσαρα ήθελεν εκεί να πάει κι επήγαινεν αλλο εδοκίµαζε να γυρίσει δεξιά, και αριστερά εγ ριζεν επροσπαθο σε να συµµαζέψει τα σκέλια του και τ άνοιγε να διπλώσει τα χέρια του και τ άπλωνε ξ λα ξερά κι εβηµάτιζε µε τρέµουλα λων των µελών, λες και είχε τους αρµο ς ξεχαρβαλωµένους. Άλλο έλεγε πως του πήραν οι νεράιδες στη ρεµατιά της Κάναλης τη φωνή απ φθ νο και άπλωνε τον λαιµ του κι εσο φρωνε τα χείλη µε αγώνα, θέλοντας να λαλήσει και βγάζοντας ανατριχιαστικ ν ο ρλιασµα µέσ απ τον στεν χωρο λάρυγγά του. Άλλο έκανε τον µονοπ δαρο κι εταλάντευε το σώµα του ανάµεσα στις πατερίτσες, σαν βρωµερ κουρέλι στο ανεµοφ σηµα. Και άλλα δέκα-είκοσι έκαναν άλλες δέκα-είκοσι αρρώστιες σωµατικές, πολλές υπαρκτές και πολλές αν παρκτες ακ µα στον κ σµο. Ενώ τα παιδιά έτσι εγυµνάζονταν, για ν απατήσουν τα φιλάνθρωπα αισθήµατα των συν µοιών τους αργ τερα, ένας απ τους γερ ντους, παιγνιδιάρης ξακουσµένος και γλυκ φωνος, ορθοκρατώντας τρίχορδη λ ρα στα γ νατα, εφρ ντιζε µε το τραγο δι να ελαφρώνει τους σηµερινο ς κ πους και να δείχνει αξιοζήλευτη και τρισευτυχισµένη τη µέλλουσα ζωή τους. Με φωνή παραπονιάρικη, συγκρατητή, µον τονη µε µικρή γοργάδα στην αρχή µ ένα ξαφνικ χαµηλοψήλωµα έπειτα κι έπειτα µε χαµήλωµα στρωτ ν, ολ ισο µακρυλαρίκι, έλεγε τραγο δι ταπειν, ντ πιον σο και η λαψάνα* της ξερής πλαγιάς και σαν εκείνη άνοστο, φτωχικ, ψειριασµένο. Κι εσυν δευε το τραγο δι του µε µον τονο και συγκρατητ και παραπονιάρικο γρίνιασµα της λ ρας του. Και µε το τραγο δι του έδειχνε στα παιδιά τα περίγυρα ξερά και άχαρα βουνά της πατρίδας τους, τη Γη τη µητριά και την ολοστέρφευτη.* Επαροµοίαζε µε κατάρα Θεο και τρισανάθεµα τη γέννησή της, περνώντας πίσω αγγελ φερτος στου Σ µπαντος τη γέννηση, ταν το Παν ήταν Χάος και Μηδέν. O Θε ς, έλεγεν, ηθέλησε να πλάσει τ τε τον Κ σµον. Επήρεν ένα κ σκινο µεγάλο και το εκρέµασε σαν σ γνεφο στην άβυσσο. Έπειτα παίρνοντας χώµα µε το χέρι έριχνε στο κ σκινο, κουνώντας το επάνω-κάτω. Το χώµα φυσικά, το καλ και το γ νιµο, έπεσε κάτω κι εγέµισε την άβυσσο κι έξαφνα εφάνηκεν η Γη, πολ καρπη και πανώρια. Έµειναν τέλος στο κ σκινο µ νον οι πέτρες και τα χάλαρα.* Και, οργισµένος ο ηµιουργ ς, γιατί δεν εσυλλογίσθηκεν απ πριν να µοιράσει κι εκείνα δίκαια, εκλ τσησε το κ σκινο κι εχ θηκαν τ αποµεινάρια λα µαζί σ έναν τ πο. Και ον µασεν ο Θε ς τον τ πον εκείνον Κράκουρα, που θα ειπεί καταραµένον σαν τη µήτρα της Σάρας. Αλλ ο τραγουδιστής δεν έλεγεν αυτά για να δειλιάσει τους ακροατές του. Απεναντίας, σαν εµπνευσµένος ψάλτης του παλιο καιρο, αδράχνοντας απ την ταπείνωση * λαψάνα: σφαλαγγ χορτο, σινάπι * ολοστέρφευτη: εντελώς άγονη * χάλαρα: βράχια [110]

21 O ΖΗΤΙΑΝOΣ Ανδρέας Καρκαβίτσας το ψος και απ τον φ βο την αντρεία, ερχ ταν για µιας γλυκοχρυσ στοµος, κι ενώ εκαταρι ταν τη Γη, εµακάριζε τα παιδιά της. ταν οι διάβολοι, έλεγε, ηθέλησαν να µοιράσουν τη Γη σε βασίλεια, κανένας απ αυτο ς δεν εδέχθηκε να πάρει στο κράτος του τα Κράκουρα. Τ άφηκαν αµοίραστα κι εκηρ χθηκαν εξουσιαστές και προστάτες τους λοι. Αλλά τ πος που έχει τέτοιους προστάτες, ευτυχισµένος και παµµακάριστος, επρ σθετεν ο γέροντας. O κάτοικ ς του δεν θα πεινάσει, ο τε θα διψάσει ποτέ στον αιώνα. Τα χέρια του δεν θα γνωρίσουν ποτέ το σταβάρι* του αλετριο το άγριο και το στειλιάρι* της αξίνας δεν θα µαραθο ν τα χρυσά του νιάτα ξεκολλώντας ριζιµιά* λιθάρια και δεν θ αυλακωθεί το µέτωπ του απ τη σκέψη. εν θα λιποψυχήσει µήπως ο λίβας το κάψει τα σπαρτά, µήπως η ξηρασία το µαράνει τα σταφ λια, µήπως η βροχή το χαλάσει τα µποστάνια.* Άλλοι θα τα σκεφθο ν και άλλοι θα φυτέψουν το αµπέλι που θα πιει αυτ ς το κρασί άλλοι θα σπείρουν και θα θερίσουν το σιτάρι που θα φάγει το ψωµί άλλοι θα µαζέψουν τις ελιές και άλλοι το λάδι του. Αυτ ς ένα µ νον θα έχει σκοπ, να γυρίζει τον κ σµο απ Ανατολή σε ση και, µε την έµπνευση του παντοδ ναµου οδηγο του, ν απατά τον κουτ κοσµο και να γυρίζει πλουτοφορτωµένος στο σπίτι του. Έτσι τους έλεγε κι έτσι τους ορµήνευεν ο γέροντας. Και ο παράδοξος χορ ς σε κάθε του τραγουδιο τµήµα, σε κάθε της λ ρας του πα λα, ερχ ταν κουτσοκουλοστραβοβηµατίζοντας κι ετραγουδο σε µε φωνή παραπονιάρικη και συγκρατητή και µον τονη: Θε ς σχωρέσ τη µάνα σου δος µου λιγάκι αλε ρι, να φτιάσω µια κουρκο τη.* Ένα, δ ο, τρία! Θε ς σχωρέσ τον κ ρη σου, δος µου λιγάκι λάδι, να ρίξω στην κουρκο τη. Ένα, δ ο, τρία! Κωνσταντίνος Βολανάκης, Χωρι του Πηλίου * σταβάρι: το µεγάλο ξ λο του αρ τρου που συνδέει το ζυγ µε το υνί * στειλιάρι: το ξ λο της αξίνας * ριζιµιά: βαθιά ριζωµένα * µποστάνι: λαχαν κηπος * κουρκο τη: χυλ ς απ αλε ρι και νερ [111]

22 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) Θε ς σχωρέσ τη βάβα* σου, δος µ ένα κρεµµ δι, να ψήσω µε το λάδι, να ρίξω στην κουρκο τη, για να την φάω βράδυ. Ένα, δ ο, τρία! Σ αυτ το µοναδικ σχολείον ο Τζιριτ κωστας γρήγορ αναδείχθηκε κι εθαυµάσθηκε. εκαχρονίτης δεν ήταν ακ µη και άρχισε να πλουτίζει µε νέους βηµατισµο ς αλλ κοτους και αφ σικους τον Κουτσοκουλ στραβο χορ να προσθέτει στα ζητιάνικα τραγο δια του νέα µέτρα και πρωτάκουστα ζητήµατα. Η σεβαστή µορφή των γερ ντων, που έκαναν τη ωδεκάδα του χωριο, έφριξεν απ απορία και χαρά για το νέον άστρο που ανέτειλε τριλαµπές να φωτίσει την πατρίδα τους. Τα κ καλα του Πηλαλοµο τρη, του Καλλιγοψ λλη, του Παστρογωνιά, που εβαρυκοιµ νταν στης Παναγιάς τον αυλ γυρο κουρασµέν απ τα πολλά ταξίδια και την άµετρη δ ξα, εσάλεψαν συγκίβουρα,* ταν άκουσαν τον νέο ζητιάνο, που ερχ ταν να θαµπώσει τη µνήµη τους. Και τα µπαστο νια τα κρεµασµένα στους τοίχους των σπιτιών εταράχθηκαν κι εκείνα µε ιερή φρικίαση, αβέβαια ποιο τάχα θα τιµηθεί να συντροφέψει στο πρώτο του ταξίδι τον νέον αρχιθεοµπαίχτη.* Και ο Τζιριτ γιωργας, ο πατέρας του, εσήκωσε µε ειλικρίνεια, πρώτην ίσως φορά στη ζωή του, τα χέρια, ευχαριστώντας εγκαρδιακά τον Θε, που του έστειλε τέτοιο παιδί, να συνεχίσει το στάδιο και να τιµήσει το σπίτι του. Πριν µως αποφασίσει να βγάλει στο ταξίδι τον γιο του ο καλ τυχος πατέρας, τον έκραξε σ ένα παράµερο δωµάτιο του σπιτιο, τάχα πως θα του µιλήσει µυστικά. Εκεί τον έβαλε να καθίσει κατάχαµα και του είπε να γυρίσει τα µάτια. Και, γυρίζοντας τα µάτια ο µικρ ς, είδε για πρώτη φορά τ σον ολοφάνερα την παλαιά ρίζα και κατάσταση της οικογενείας του. εν ήταν αληθινά βαρυστολισµένο το δωµάτιο. Ένα µ νο τραπέζι σαρακοφαγω- µένο,* στρωµένο µε µάλλινο χρωµατιστ τραπεζοµάντιλο, ακουµπο σε στον ένα τοίχο µ ένα κίτρινο σπειρωτ νεροκολ κυθο επάνω. Ξ λινος καναπές απλαδοστρωµένος έπιανε τον άλλον τοίχο. υο µεγάλες κασέλες απ καρυδιά µε παράδοξα χοντροσκαλίσµατα έπιαναν τον τρίτο κι εκρέµονταν απ την αταβάνωτη σκεπή πέντε-δέκα πλέχτρες ξεροκ δωνα, µε τα φ λλα τους ακ µη και το χνο δι, και δ ο κλάρες µπουρνέλες* µε τη σκ νη καθισµένη σαν αχν ς επάνω στην γαλαζ µαυρη πέτσα τους. µως πίσω απ τη µαυρισµένη π ρτα και περίγυρα στους τοίχους είδεν ο µικρ ς να κρέµο- * βάβα: γιαγιά * συγκίβουρα: µέσα απ τους τάφους * αρχιθεοµπαίχτης: αρχιαπατεώνας * σαρακοφαγωµένο: παλι ξ λινο τραπέζι, φαγωµένο απ το σαράκι * µπουρνέλες: κορ µηλα [112]

23 O ΖΗΤΙΑΝOΣ Ανδρέας Καρκαβίτσας νται απ τα καρφιά, µε τάξη και ηλικία βαλµένα, λων των ειδών και λων των σχη- µάτων τα µπαστο νια. Μερικά χυτά, ολ ισα επάνω έως κάτω άλλα γυριστά, άλλα διχαλωτά µερικά στην άκρη µε ρίζα χοντρή το το µε κ µπους εκείνο στραβ το ένα ξεφλουδισµένο το άλλο ακ µη µε τα δαγκώµατα των σκ λων το άλλο διατηρώντας στη ράχη του τις γραµµές, που έκοβε µετρώντας ποιος ηξε ρει τι της ζωής είτε του επαγγέλµατ ς του αξιοθ µητον ο µακαρίτης αφέντης του µισοτσακισµένο το το, λυγισµένο εκείνο. λα ήσαν στη σκ νη περιτυλιγµένα, σαν σε σάβανο του καιρο, και βυθισµένα στη σιωπή και τον πνον, πως τα πλα πολεµιστο τρισένδοξου, κρεµασµένα εκεί για µνήµη του αθάνατη και αξιοµίµητο παράδειγµα της γενεάς του. Και αληθινά, για το αξιοµίµητο παράδειγµα της γενεάς ήταν τα µπαστο νια εκεί κρεµασµένα και ο Τζιριτ γιωργας για το το έφερε το παιδί, να τα ιδεί, πριν έβγει στο ταξίδι, και να πάρει διδάγµατα. Καθέν απ εκείνα είχεν επάνω του ιστορίαν ίση και καλ τερη απ το δ ρυ του Αχιλλέα. Καθένα είχε συντροφέψει τον πατέρα, τον πάππο, τον προπάππο του, σε λα τα φαρµάκια και τις κακοπάθειες της ζητιανικής ζωής στη βροχή και το κρ ο του χειµώνα στον ήλιο και το κάµα του καλοκαιριο. Τον εστήριξε να περάσει ρέµατα παγωµένα τον εβοήθησε να ξεκρεµάσει απ τα σχοινιά τ ασπρ ρουχα και απ τα παραθ ρια κουρτίνες και απ τους φο ρνους κουλο ρια να τινάξει απ τα δέντρα πωρικά στις πονηρές ηµέρες της πείνας και, δυνατ τερο απ την εφτατ µαρη ασπίδα του Αίαντα, επροφ λαξε το σώµα του αφέντη του άτρωτον απ κάθε τροχισµένο σκυλ δοντο και κάθε πεινασµένου λ κου αγριοχ µισµα. Τυφλ ν τον οδήγησε στα µαρµαρένια σκαλοπάτια κουτσ ν τον επέρασε µέσ απ τις αγορές κουλ ν τον εστήριξε παράλυτο τον εκρεβάτωσε φοβισµένον τον εφ λαξε τολµηρ ν κάποτε τον πλισεν υπεράνθρωπα. Και χρ νια ολ κληρα είδεν λες του τις πλαστοπροσωπίες, λες τις παραλλαγές. Άκουσεν λα του τα ψέµατα λα τα συχωρολ για. Και ποιος ηξε ρει αν αυτ το µπαστο νι δεν του ήφερε στον νου εκείνο το τεχνικ τατο σακάτεµα και στα χείλη εκείνη την εξυπν τατην ευχή. O Τζιριτ γιωργας εκοίταζεν αφαιρεµένος ένα µε τ άλλο τα κρεµασµένα τρ παια και σεβασµ ς άµετρος επληµµ ριζε την καρδιά του και τα στήθη του εβάρυναν, σαν µυλ πετρα, στην προγονικήν εκείνη δ ξα. Σαν πουλάρι ασέλωτο που γοργοτρέχει στον κάµπο, έτρεχεν ο νους του γεροζήτουλα στα περασµένα κι έβλεπε ένα µε τον άλλον τους προγ νους αφανισµένους απ την κακοπάθεια και αγνώριστους απ την ψευτιά. Π σα υπ φεραν οι δ στυχοι, για να φέρουν εκεί που έφεραν την οικογένειά τους! Ξυλιές έφαγαν, δαγκώµατα µαντρ σκυλων εβάσταξαν, κλ τσους αλ γων, σπρωξιές και γροθοκοπήµατα µεθυσµένων. Άκουσαν σφυρίγµατα των παιδιών του δρ - µου, πιάτα ολάκερα είδαν να σπάσουν στα κεφάλια τους απ δουλικά µε κάτουρα να περιχυθο ν, µε κ προ ν αλειφθο ν εβάσταξαν. Επέρασαν ακο ραστοι θάλασσες [113]

24 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) και ποτάµια κάµπους και ρη και βουνά εδρασκέλισαν. Σε χώρες και χωριά και καλυβάκια εκ νεψαν.* Εδέχθηκαν την πλο σια ελεηµοσ νη του άρχοντα και το µον λεφτο της χήρας. Έφαγαν τ αποφάγια του αφέντη και του δο λου έπιαν το απ πιµα* του γερο και του αρρώστου. Εκοιµήθηκαν στον στάβλο και τον αχερώνα εµπρ ς στο κατώφλι της π ρτας και τον νάρθηκα της εκκλησιάς στου βουνο το διάσελο* και στο γο πατο* κατακαµπίς.* Αληθινά, τι υπ φεραν οι δ στυχοι, τι υπ φεραν! A. Kαρκαβίτσας, O Zητιάνος, Bιβλιοπωλείον της Eστίας * εκ νεψαν: διανυκτέρευσαν * απ πιµα: υπ λειµµα απ ποτ * διάσελο: στεν πέρασµα ανάµεσα σε λ φους * γο πατο: βαθο λωµα, γο βα * κατακαµπίς: στη µέση του κάµπου ƒ π ÔÈ ÛÙÔÈ Â Î ÓÔ Ó ÙË ËÙÈ ÓÈ ÍÈÔÛ ÛÙÔ Âapple ÁÁÂÏÌ, Û ÌÊˆÓ Ì ÙË Û ÙÈÚÈÎ appleâúè- ÁÚ Ê ÙÔ K ÚÎ ÙÛ ; ÔÈ Â Ó È Ë ÛËÌ Û ÙÔ ÙÚ ÁÔ ÈÔ ÙÔ Á ÚÔÓÙ Ì ÙË Ï Ú ÁÈ ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ ÙˆÓ ËÙÈ ÓˆÓ; È Ù Ù Ìapple ÛÙÔ ÓÈ ÙˆÓ apple Ï ÈfiÙÂÚˆÓ ËÙÈ ÓˆÓ apple ÚÔ ÛÈ ÔÓÙ È Û Ó «ÎÚÂÌ ÛÌ Ó ÙÚfiapple È»; EÓÙÔapple ÛÙ ÙÈ ÔÌËÚÈÎ Ó ÊÔÚ ÛÙÔ Î ÌÂÓÔ. ÔÈ Â Ó È Ë ÏÂÈÙÔ ÚÁ ÙÔ ; IA EMATIKH ƒ ƒπo ÁÎÚ ÓÂÙ ÙËÓ ÂÈÚˆÓÈÎ appleâúèáú Ê ÙÔ ËÙÈ ÓÔ ÙÔ K ÚÎ ÙÛ Ì ÂÈÎfiÓ ËÙÈ ÓˆÓ appleô ÂÙ ÂÈ. EÓÙÔapple ÂÙÂ È ÊÔÚ ; [114]

25 ø ª ÿ Ì ÔÈ Î È Ó apple ÈÛÙÔÈ Τα ποιήµατα ανήκουν στην ποιητική συλλογή Ίαµβοι και ανάπαιστοι (αριθµοί 28, 37), που εκδ θηκε το Χαρακτηριστικά στοιχεία τους είναι τα δ ο είδη µέτρου που χρησιµοποιεί ο ποιητής, το µεγαλ πνοο φος και η σ νθεση της αρχαίας µε τη σ γχρονη παράδοση ªε πελέκι αστραπ µορφον η αλ πητη Επιστήµη χτυπάει και σπάει το Είδωλο και το ρίχνει συντρίµµι. Κι στερα γίνετ είδωλον εκείνη µες στην πλάση ξαναγεννώντας άθελα,τι ήρθε να χαλάσει. Κι έτσι αλυσίδες γ ρω µας παντο, σκοτάδια θεία. Κάθε Αιτία, µυστήριο κάθε Αλήθεια, θρησκεία. γη µας γη των άφθαρτων αερικών* και ειδώλων, πασίχαρος* και υπέρτατος θε ς µας είν ο Απ λλων. Στα εντάφια λευκά σάβανα γυρτ ς ο Εσταυρωµένος είν ολ µορφος Άδωνις* ροδοπεριχυµένος. Η αρχαία ψυχή ζει µέσα µας αθέλητα κρυµµένη ο Μέγας Παν* δεν πέθανεν, χι ο Παν δεν πεθαίνει! Κ. Παλαµάς, Άπαντα, τ µ. 1, Μπίρης * αερικά: ξωτικά * πασίχαρος: ολ χαρος * Άδωνις: νέος µε εξαιρετική οµορφιά * Παν: µυθικ ς τραγ - µορφος θε ς [115]

26 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) ƒ π ÍÂÙ ÛÙ ÙË ÌÂÙÚÈÎ ÙˆÓ Ô appleôèëì ÙˆÓ Î È Ó ÙË Û Ó ÛÂÙ Ì ÙÔÓ Ù ÙÏÔ ÙË appleôèë- ÙÈÎ Û ÏÏÔÁ. ÔÈ ÛËÌ Û appleô ÂÈ Ô appleôèëù ÛÙËÓ ÂappleÈÛÙ ÌË Î È ÛÙÔ Â ˆÏÔ ( Ú. 28); ªÂ appleôèôó ÙÚfiappleÔ Û ÂÙ ÔÓÙ È Ù ÛÙÔÈ Â ÙË Ú Î È ÙË ÚÈÛÙÈ ÓÈÎ apple Ú ÔÛË ( Ú. 37); ÙËÓ ÙÂÏ ٠ÛÙÚÔÊ apple Ú ÂÈ ÌÈ È È ÙÂÚË ÂÎÊÚ ÛÙÈÎ ÓÙ ÛË. Ô appleèûùâ ÂÙ fiùè appleôûîôappleâ ( Ú. 37); È Û Ì ÔÏ Ô Ó Ô applefiïïˆó, Ô Õ ˆÓÈ, Ô ª Á Ó Î È appleôèô Â Ó È Ô ÚfiÏÔ ÙÔ ÛÙÔ appleô ËÌ ( Ú. 37); IA EMATIKH ƒ ƒπo Ó ËÙ ÛÙÂ Ó apple Ú ÛÙ ÛÂÈ ÙˆÓ ıâòó appleô Ó Ê ÚÔÓÙ È ÛÙÔ appleô ËÌ Û ʈÙÔÁÚ Ê Â ÁÁ ˆÓ Î È Á ÏÌ ÙˆÓ Î È, Ó Â Ó È Ó ÙfiÓ, ÂappleÈÛÎÂÊı ÙÂ Ó Ú ÈÔÏÔÁÈÎfi ÌÔ Û Ô. Κωνσταντίνος Παρθένης, Χορ ς [116]

27 ø ª ÌÓÔ ÛÙÔÓ ÚıÂÓÒÓ Τα αποσπάσµατα που ακολουθο ν ανήκουν στην ποιητική σ νθεση του Κ. Παλαµά Η φλογέρα του βασιλιά (1910), που χωρίζεται σε «ώδεκα Λ γους». Στον «Τρίτο Λ γο» ο Βασίλειος ο Βουλγαροκτ νος κατεβαίνει νικητής απ τη Μακεδονία στην Αθήνα, για να προσκυνήσει την Παναγία την Αθηνιώτισσα στον Παρθενώνα. O ποιητής συνθέτει, µε αυτή την αφορµή, ένα λυρικ µνο στον αρχαίο να της οµορφιάς και του ελε θερου πνε µατος. σ σαι, που κορ να σου φορείς το Βράχο; Εσ σαι, Βράχε, που το να κρατάς, κορ να της κορ νας; Ναέ, και ποιος να σ έχτισε µες στους ωραίους ωραίο, για την αιωνι τητα µε κάθε χάρη Εσένα; Σ εσέ αποκάλυψη ο ρυθµ ς, κάθε γραµµή και Μο σα λ γος το µάρµαρο έγινε κι η ιδέα τέχνη, και ήρθες στη χώρα τη θαυµατουργή, που τα στοχάζεται λα µε τη βοήθεια των Ωρών* των καλοµετρηµένων, ήρθες απάνου απ τους λαο ς κι απάνου απ τις θρησκείες, κυκλώπειε, λυγερ κορµε και σα ζωγραφισµένε. [ ] Ναέ, τα θέµελά σου εσέ δεν είναι ριζωµένα, σα να τη γγίξαν τρίσβαθα την τέλειωση* του κ σµου, µηδέ το µέτωπ σου εσέ πάει πέρα απ τα γνέφια,* σαν πυραµίδας κολοσσ ς απάνου σ ερµοτ πι της Αφρικής. Ανάλαφρα κρατάν εσέ στου αέρα τη διαφανάδα τη γλαυκή των Oλυµπίων* τα χέρια. Κι η αρχοντική κορφή σου εσέ δίχως θρασά* να πάει για να χαθεί στ απέραντα που µάτι δεν τη φτάνει, το Πνε µα προς τ απέραντα ξέρει απαλ και φέρνει. Εσένα δε σε χτίσανε τυραγνισµένων χλοι,* καµατερά* ανθρωπ µορφα, σπρωγµένα απ τη βουκέντρα* φαρµακερά κι αλ πητα, δυνάστη αιµατοπ τη. * Ώρες: µυθολογικές θε τητες * τέλειωση: τελείωση * γνέφια: σ ννεφα * οι Oλ µπιοι: οι δώδεκα θεοί του Oλ µπου * θρασά: θρασ τητα * χλοι: ανοργάνωτα πλήθη * καµατερά: ζώα που εκτελο ν εργασίες * βουκέντρα: µακρ ξ λινο ραβδί µε αιχµή, για να κεντρίζει τα β δια στο ργωµα [117]

28 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) Εσένα µε το λογισµ κι εσέ µε το τραγο δι σε υψώσαν των ελε θερων οι λογισµοί εκεί που και ο Ν µος σαν πρωτ γινε της Πολιτείας προστάτης, µε το ρυθµ πρωτ γινε, κι ήταν κι αυτ ς τραγο δι. [ ] Κι ακο στε! Πρέπει κι ο άνθρωπος, κάθε φορά που θέλει να ξαναβρεί τα νιάτα του, να ρχεται στο ποτάµι της Oµορφιάς να λο ζεται. Σ λα µπροστά τα ωραία να στέκεται αδιαφ ρευτα* και γκαρδιακά* να σκ βει προσκυνητής, ερωτευτής, τραγουδιστής, διαβάτης. Κι αφο λων πάει ταξίµατα και µεταλάβει απ λα, πάλι και πάντα να γυρνά σ εσένα µ έναν µνο. Μ εσένα το ξανάνιωµα του κ σµου ν αρχινάει, του κ σµου το ξανάνιωµα µ εσέ να παίρνει τέλος. Κ. Παλαµάς, Άπαντα, τ µ. 5, Μπίρης Άγγελος Γιαλλινάς, O Παρθενώνας πριν απ την αναστήλωση * αδιαφ ρευτα: χωρίς να κάνει διακρίσεις * γκαρδιακά: µε την καρδιά του [118]

29 ΥΜΝOΣ ΣΤOΝ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ Κωστής Παλαµάς ƒ π Ú ÙÂ Ó Ó Ù ÙÏÔ ÁÈ Î ıâ applefiûapple ÛÌ Î È Ú Ù ÙËÓ ÎÂÓÙÚÈÎ È appleô Ù Û Ó ÂÈ. ÔÈ ÓÙÈı ÛÂÈ ÂappleÈÛËÌ ÓÂÈ Ô appleôèëù ÛÙÔ Â ÙÂÚÔ applefiûapple ÛÌ Î È appleò Ù Û ÂÙ - ÔÓÙ È Ì ÙË ÛÈÎ È ÙÔ appleôè Ì ÙÔ ; È ËÏÒÓÂÈ Ë Ú ÛË Â ÙÂÚÔ ÂÓÈÎÔ appleúôûòappleô Î È appleôè ÈÛıËÙÈÎ ÂÓÙ appleˆûë Ë- ÌÈÔ ÚÁ ; µúâ Ù ÙÈ Ï ÍÂÈ Î È ÙÈ ÊÚ ÛÂÈ appleô ÌÓÔ Ó ÙÔÓ ÚıÂÓÒÓ ˆ ÚÁÔ Ù ÓË. EÓÙÔapple ÛÙ ٠ÛËÌ ÙÔ appleôè Ì ÙÔ ÛÙ ÔappleÔ ÂÍÈ ÓÈΠÂÙ È Ë ÂÏÏËÓÈÎ Ú ÈfiÙËÙ Î È Û ÔÏÈ ÛÙ ÙË ÏÂÈÙÔ ÚÁ ÙÔ. IA EMATIKE ƒ ƒπo ÁÎÂÓÙÚÒÛÙ ÛÙÔÈ Â ÁÈ ÙËÓ Ú ÈÙÂÎÙÔÓÈÎ Î È ÙËÓ Î Ù ÛΠÙÔ ÚıÂÓÒÓ Î È ÂÍÂÙ ÛÙ Û appleôèô ıìfi Ô appleôèëù ÂÈ Ó Â ÍÂÈ Ù Ù appleú ÁÌ ÙÈÎ ÛÙÔÈ Â ÛÙÔ Ï ÚÈÎfi ÙÔ ÌÓÔ. O Ï Ì ÂÓ È Ê ÚıËΠÁÈ ÙËÓ Î ÏÏÈ ÚÁÂÈ Î È ÙÔÓ appleïô ÙÈÛÌfi ÙË ËÌÔÙÈÎ ÁÏÒÛ- Û, Ë ÔappleÔ ÛÙËÓ ÂappleÔ ÙÔ ÂÓ Â Â Ó ÂappleÈ Â ÍÂÈ apple Ú ÂÏ ÈÛÙ ÛËÌ ÓÙÈÎ appleôèëùèî ËÌÈÔ ÚÁ Ì Ù. EÍÂÙ ÛÙÂ Ó ÛÙË ºÏÔÁ Ú ÙÔ ÛÈÏÈ apple Ú Ô Ó Â ÁÌ Ù ÙÔ ÙÔ ÂÓ È Ê ÚÔÓÙÔ Î È Ó ËÙ ÛÙÂ, ÛÂ Û ÓÂÚÁ Û Ì ÙÔ ÊÈÏfiÏÔÁfi Û, ΠÌÂÓ applefi ÙËÓ ÂappleÔ ÙˆÓ ÁÒÓˆÓ ÁÈ ÙËÓ Î ıè ÚˆÛË ÙË ËÌÔÙÈÎ. Ó Ú ÛÎÂÛÙ ÎÔÓÙ ÛÙËÓ ı Ó, ÔÚÁ ÓÒÛÙ Ì ÙÔ ÊÈÏfiÏÔÁfi Û Î È ÙÔÓ Î ıëáëù ÙˆÓ ÏÏÈÙ ÓÈÎÒÓ ÌÈ ÂÎapple È Â ÙÈÎ Âapple ÛÎÂ Ë ÛÙËÓ ÎÚfiappleÔÏË. [119]

30 .. µ º ºˆÓ Το ποίηµα «Φωνές» γράφτηκε το Ανήκει στα συµβολικά καβαφικά ποιήµατα και έχει ως βασικ θέµα του τη λειτουργία της µνήµης. ιαπνέεται απ νοσταλγική λυρική διάθεση για αγαπηµένα πρ σωπα και εµπειρίες του παρελθ ντος. πδανικές φωνές κι αγαπηµένες εκείνων που πεθάναν, ή εκείνων που είναι για µας χαµένοι σαν τους πεθαµένους. Κάποτε µες στα νειρά µας οµιλο νε κάποτε µες στην σκέψη τες ακο ει το µυαλ. Και µε τον ήχο των για µια στιγµή επιστρέφουν ήχοι απ την πρώτη ποίηση της ζωής µας σα µουσική, την ν χτα, µακρινή, που σβήνει. Κ.Π. Καβάφης, Ποιήµατα, τ µ. 1, Ίκαρος ƒ π  ÙÈ appleôûîôappleâ Ë Ú ÛË appleïëı ÓÙÈÎÔ ÚÈıÌÔ ÛÙÔ appleô ËÌ ; OÈ Ó ÌÓ ÛÂÈ ÊÙ ÓÔ Ó ÛÙ fióâèú Î È ÛÙË ÛÎ Ë ÙÔ appleôèëù Û Ó Ô. È Ù Ô appleôèëù Ó Ê ÚÂÙ È appleâúèûûfiùâúô Û ٠ÙËÓ appleù ÙË Ó ÌÓËÛË ; ÔÏÈ ÛÙ ÙËÓ ÂÈ ÈÎ ÏÂÈÙÔ ÚÁ ÙˆÓ ˆÓ Î È ÙË ÌÔ ÛÈÎ ÛÙÔ Ô ÙÂÏÂ Ù Ô ÛÙ - Ô ÙÔ appleôè Ì ÙÔ. [120]

31 .. µ º ŸÛÔ ÌappleÔÚÂ Oι παραινέσεις που απευθ νει ο Κ.Π. Καβάφης αναφέρονται τ σο στον εαυτ του σο και σε κάθε αποδέκτη του ποιήµατος και υποδεικν ουν µια ηθική στάση και µια µετρηµένη κοινωνική ζωή. Το ποίηµα γράφτηκε το ι αν δεν µπορείς να κάµεις την ζωή σου πως την θέλεις, το το προσπάθησε τουλάχιστον σο µπορείς: µην την εξευτελίζεις µες στην πολλή συνάφεια του κ σµου, µες στες πολλές κινήσεις κι οµιλίες. Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την, γυρίζοντας συχνά κι εκθέτοντάς την στων σχέσεων και των συναναστροφών την καθηµερινήν ανοησία, ως που να γίνει σα µια ξένη φορτική. Κ.Π. Καβάφης, Ποιήµατα, τ µ. 1, Ίκαρος Aντώνης Απέργης, Εν τω µηνί Αθ ρ [121]

32 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) ƒ π ÔÈ appleúôûapple ıâèâ ı appleú appleâè Ó Î Ù ÏÂÈ Ô ÓıÚˆappleÔ, ÁÈ Ó appleâú ÛappleÈÛÙ ÙËÓ appleúô- ÛˆappleÈÎ ÂÏ ıâú Î È ÙËÓ ÍÈÔappleÚ appleâè ÙÔ ; Û ÂÙ ÛÙ ÙËÓ apple ÓÙËÛ Û Ì ÙÔÓ Ù ÙÏÔ ÙÔ appleôè Ì ÙÔ. Ù ÁÚ Ù ÙÈ ÌÂÙÔ Î È ÂÍËÁ ÛÙ ÙË ÁÚ ÌÌ ÙÈÎ Î È ÛËÌ ÛÈÔÏÔÁÈÎ ÏÂÈÙÔ ÚÁ ÙÔ ÛÙÔ appleô ËÌ. ÔÈÔÓ Î Ó ÓÔ ÂappleÈÛËÌ ÓÂÈ Ô appleôèëù ÛÙÔÓ ÙÂÏÂ Ù Ô ÛÙ Ô; ªÂ appleôèôó ÙÚfiappleÔ appleèûùâ ÂÙ fiùè Ô Î Ó ÓÔ Ùfi ÌappleÔÚÂ Ó ÓÙÈÌÂÙˆappleÈÛÙ appleôùâïâûì ÙÈÎ ; ÔÈ ÎÔÈÓˆÓÈÎ ÂÎ ËÏÒÛÂÈ ÌappleÔÚÔ Ó, Û ÌÊˆÓ Ì ÙÔÓ appleôèëù, Ó Â ÙÂÏ ÛÔ Ó ÙË ˆ ÙÔ ÙfiÌÔ ; Ú ÙÂ, Ó ı ÏÂÙÂ, Ó Û Á ÚÔÓfi Û apple Ú ÂÈÁÌ. IA EMATIKH ƒ ƒπo ªÂ ÊÔÚÌ ÙÈ È ÎÙÈÎ ÂÓfiÙËÙ ÁÈ Ù ÙÔÌÈÎ ÈÎ ÈÒÌ Ù Î È ÙÈ ÎÔÈÓˆÓÈÎ appleô- ÚÂÒÛÂÈ, Û ËÙ ÛÙ Ì ÙÔÓ Î ıëáëù ÙË ÔÈÓˆÓÈÎ Î È ÔÏÈÙÈÎ ÁˆÁ ÙÈ apple Ú È- Ó ÛÂÈ appleô appleâ ı ÓÂÈ Ô ÊË. Ó ÊÂÚı ÙÂ È ˆ ÛÙÔ ÎÈÓ ÓÔ appleô È ÙÚ Ô Ó ÔÈ Ó ÔÈ ÙË ËÏÈÎ Û applefi ÙËÓ ÏÏÂÈ Ë Ì ÙÚÔ Î È ÙËÓ appleâú ÔÏ appleô Ú ÎÙËÚ ÂÈ ÙË ÛËÌÂÚÈÓ ÂappleÔ. Η Αλεξάνδρεια στις αρχές του αιώνα (Αρχείο Ε.Λ.Ι.Α.) [122]

33 .. µ º Ù 200 apple.ã. Το ποίηµα «Στα 200 π.χ.» είναι το προτελευταίο που δηµοσίευσε ο Κ.Π. Καβάφης (1931) και φανερώνει την ειδική σχέση του ποιητή µε την ιστορία. Πρ κειται για ένα φανταστικ µον λογο εν ς Έλληνα ο οποίος ζει στα 200 π.χ. στις περιοχές του «νέου» κ σµου που σχηµατίστηκε απ τις εκστρατείες του Μ. Αλεξάνδρου. O οµιλητής διαβάζει αρχικά την επιγραφή που συν δευε τα λάφυρα απ τη µάχη του Γρανικο, τα οποία αφιέρωσε ο Μ. Αλέξανδρος στον Παρθενώνα: ΑΛΕΞΑΝ ΡOΣ ΦΙΛΙΠΠOΥ ΚΑΙ OΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΛΗΝ ΛΑΚΕ ΑΙΜOΝΙΩΝ ΑΠO ΤΩΝ ΒΑΡΒΑΡΩΝ ΤΩN TΗΝ ΑΣΙΑΝ ΚΑΤOΙΚOΥΝΤΩΝ. Στη συνέχεια κάνει µια επισκ πηση των ιστορικών γεγον των που συντελέστηκαν πριν απ 130 χρ νια, σχολιάζοντας ειρωνικά την άρνηση των Λακεδαιµονίων να συµµετάσχουν στη λαµπρή πανελλήνια εκστρατεία εναντίον των Περσών, µε τη δικαιολογία τι η σπαρτιατική παράδοση τους εµπ διζε να πάρουν µέρος σε εκστρατεία στην οποία δεν ήταν οι ίδιοι αρχηγοί. «Αλέξανδρος Φιλίππου και οι Έλληνες πλην Λακεδαιµονίων» Μπορο µε κάλλιστα να φανταστο µε πως θ αδιαφ ρησαν παντάπασι* στην Σπάρτη για την επιγραφήν αυτή. «Πλην Λακεδαιµονίων», µα φυσικά. εν ήσαν οι Σπαρτιάται για να τους οδηγο ν και για να τους προστάζουν σαν πολυτίµους υπηρέτας. Άλλωστε µια πανελλήνια εκστρατεία χωρίς Σπαρτιάτη βασιλέα γι αρχηγ δεν θα τους φαίνονταν πολλής περιωπής.* Α βεβαι τατα «πλην Λακεδαιµονίων». Είναι κι αυτή µια στάσις. Νιώθεται.* Έτσι, πλην Λακεδαιµονίων στον Γρανικ και στην Ισσ µετά και στην τελειωτική την µάχη, που εσαρώθη* ο φοβερ ς στρατ ς που στ Άρβηλα συγκέντρωσαν οι Πέρσαι: που απ τ Άρβηλα ξεκίνησε για νίκην, κι εσαρώθη. * παντάπασι: εντελώς * περιωπή: σπουδαι τητα * νιώθεται: µπορεί να γίνει κατανοητή, εξηγείται * εσαρώθη: διαλ θηκε, εξοντώθηκε [123]

34 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) Κι απ την θαυµάσια πανελλήνιαν εκστρατεία την νικηφ ρα, την περίλαµπρη, την περιλάλητη, την δοξασµένη ως άλλη δεν δοξάσθηκε καµιά, την απαράµιλλη*: βγήκαµ εµείς ελληνικ ς καινο ριος κ σµος, µέγας. Εµείς οι Αλεξανδρείς, οι Αντιοχείς, οι Σελευκείς, κι οι πολυάριθµοι επίλοιποι* Έλληνες Αιγ πτου και Συρίας, κι οι εν Μηδία, κι οι εν Περσίδι, κι σοι άλλοι. Με τες εκτεταµένες επικράτειες,* µε την ποικίλη δράση των στοχαστικών προσαρµογών.* Και την Κοινήν Ελληνική Λαλιά* ως µέσα στην Βακτριανή την πήγαµεν, ως τους Ινδο ς. Για Λακεδαιµονίους να µιλο µε τώρα! Κ.Π. Καβάφης, Ποιήµατα, τ µ. 2, Ίκαρος * απαράµιλλη: ασυναγώνιστη * επίλοιπος: υπ λοιπος * εκτεταµένες επικράτειες των στοχαστικών προσαρµογών: οι στίχοι αναφέρονται στις νέες συνθήκες που διαµορφώθηκαν µε τη δηµιουργία των µεγάλων ελληνιστικών βασιλείων και την ανάµιξη των πολιτισµών, µέσα στις οποίες, στοχαστικά, αναπροσαρ- µ στηκε ο νέος ελληνικ ς κ σµος * Κοινή Ελληνική Λαλιά:η ελληνική γλώσσα που καθιερώθηκε και διαδ θηκε στις χώρες της Ανατολής ƒ π Ò apple ÚÔ ÛÈ ÂÈ Ô ÔÌÈÏËÙ ÙËÓ apple ÓÂÏÏ ÓÈ ÂÎÛÙÚ Ù ; ÔÈ ÂappleÈÙ ÁÌ Ù ÙË ÍÈÔÏÔ- Á ˆ ÛËÌ ÓÙÈÎfiÙÂÚ Î È ÁÈ Ù ; È Ù ÔÈ Î ÈÌfiÓÈÔÈ appleô Û Ó applefi ÙËÓ apple ÓÂÏÏ ÓÈ ÂÎÛÙÚ ÙÂ Î È appleò Û ÔÏÈ ÂÈ, 130 ÚfiÓÈ ÌÂÙ, ÙË ÛÙ ÛË ÙÔ Ù Ô ÔÌÈÏËÙ ; fiû Î È appleôè ÚÔÓÈÎ Âapple appleâ È ÎÚ ÓÔÓÙ È ÛÙÔ appleô ËÌ ; µúâ Ù ٠Âapple ıâù Î È ÂÍÂÙ ÛÙ ÙË ÏÂÈÙÔ ÚÁ appleô Ô Ó ÛÙÔ appleô ËÌ. IA EMATIKH ƒ ƒπo µúâ Ù ÛÙÔÈ Â ÁÈ ÙÈ ÈÛÙÔÚÈÎ appleâúèfi Ô ÛÙÈ ÔappleÔ Â Ó Ê ÚÂÙ È ÙÔ appleô ËÌ, applefi ÙÔ È Ï Ô ÙË πûùôú ÙË ÌÓ Û Ô ÂÁÎ ÎÏÔapple ÂÈÂ. ªÂÏÂÙ ÛÙ appleò ÍÈÔappleÔÈÂ Ô ÊË ÙÈ ÈÛÙÔÚÈÎ appleëá, appleôèâ appleïëúôêôú  ËÏ ÂappleÈÏ ÁÂÈ, Ì appleôèôó ÙÚfiappleÔ ÂÈÚ - ÂÙ È ÙÔ ÈÛÙÔÚÈÎfi ÏÈÎfi Î È ÙÈ ÙÔÓ ÂÓ È Ê ÚÂÈ appleâúèûûfiùâúô Ó Ó Â ÍÂÈ ÛÙÔ appleô ËÌ ÙÔ. [124]

35 ƒ ƒπ À O Ù appleô Î È Ë Ô Û Μετά την Ένωση των Επτανήσων µε την Ελλάδα (1864), ο Kερκυραίος δικαστής αρέζης έθεσε τον εαυτ του στην υπηρεσία της Ελλάδας και διορίστηκε έπαρχος στην Πελοπ ννησο. O διορισµ ς του δίνει την ευκαιρία στον Ξεν πουλο να σκιαγραφήσει τις αντιλήψεις και το ήθος των Eπτανήσιων αριστοκρατών, οι οποίοι, επηρεασµένοι απ τα αγγλικά κυρίως πρ τυπα, επέµεναν στην τήρηση των τ πων, που δεν απασχολο σαν βέβαια καθ λου το νεοσ στατο ελληνικ κράτος. Το διήγηµα δηµοσιε τηκε το πί Αγγλικής Προστασίας,* ο Γερασιµάκης ο αρέζης, απ τους ν µπιλους* του νησιο του, ήταν διορισµένος στην Κέρκυρα δικαστής. Είχαν να λένε για τον ακέραιο χαρακτήρα του, την αξιοπρέπειά του και την τυπικ τητα. Πάντα ντυµένος στο καντίνι* µιγρέα (ζακέτα), ψηλ καπέλο, άσπρη γραβάτα και µπαστο νι µε χερο λι χρυσ δεν ανεχ ταν την παραµικρή παράβαση, την παραµικρή παράλειψη, την παραµικρή αµέλεια στο καθετί. Αυστηρ ς στον εαυτ του σο και στους άλλους, ήθελε να κάνει και τη ζωή του πρ τυπο τιµής κι αρετής. ταν ενώθηκε η Εφτάνησο µε την Ελλάδα, ο αρέζης χάρηκε πολ, γιατ ήταν πατριώτης και ριζοσπάστης* κρυφ ς. Θεώρησε µως χρέος του να παραιτηθεί απ δικαστής. «Με δι ρισε η Αγγλία είχε συλλογιστεί ο µη µου άπτου* άνθρωπος µα µε θέλει τάχα κι η Ελλάδα; Αν µε θέλει, ας µε µαταδιορίσει». Αλλά κι η «Ελλάδα» τον ήθελε. Είχε τ σο καλές πληροφορίες! Με τη διαφορά πως, αντί για δικαστή, προτίµησε να τον διορίσει έπαρχο σ ένα µέρος του Μοριά.* Επίτηδες, βλέπετε, τα πρώτα χρ νια της Ένωσης που ήταν και τα πρώτα χρ νια της βασιλείας του Γεωργίου γιν ταν αυτή η «ανταλλαγή»: έστελναν διοικητικο ς υπαλλήλους στην Εφτάνησο Ελλαδίτες, και στην άλλη Ελλάδα διαλεχτο ς Εφτανήσιους. Πρ θυµα δέχτηκε τη νέα θέση ο αρέζης. Τη θεώρησε µάλιστα πολ τιµητική γι αυτ ν. Κι ορκίστηκε να βάλει τα δυνατά του για να το δείξει και σαν έπαρχος, πως το χε δείξει και σα δικαστής. Έπειτα, είχε και τη φιλοδοξία να κάνει τους Ελλαδίτες * Αγγλική Προστασία: το καθεστώς της αγγλοκρατίας στα Επτάνησα * ν µπιλοι: ευγενείς, αριστοκράτες * ντυµένος στο καντίνι: κοµψ ς * ριζοσπάστης: οπαδ ς του ριζοσπαστικο κ µµατος που επιθυµο σε την Ένωση µε την Ελλάδα * µη µου άπτου: πολ ευαίσθητος * Μοριάς: Πελοπ ννησος [125]

36 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) της επαρχίας του να ιδο ν, να γνωρίσουν στο πρ σωπ του τον «επτανησιακ πολιτισµ». Θα ταν τώρα δέκα φορές αυστηρ τερος, τυπικ τερος, αξιοπρεπέστερος, δικαι τερος, ηθικ τερος. Έπαρχος! έλεγε. Μα δεν είναι παίξε-γέλασε. Έπαρχος θα πει µικρ ς βασιλιάς. Και βασιλικές αρετές έπρεπε ν αναπτ ξει τώρα ο σιορ-γερασι- µάκης, αφο θα χε και βασιλικές τιµές Έπαρχος, τι διάολο! Σα να λέµε Πρεβεδο ρος* επί Βενετοκρατίας. Ε, λοιπ ν, ο Πρεβεδο ρος επί Βενετοκρατίας ήταν µικρ ς βασιλιάς. Φαντάσου, ταν έφτανε στο νησί, τον έπαιρναν και τον πήγαιναν στο παλάτι του µε µπαλντακίνο (ουρανία) σαν άγιο εικ νισµα! Μα µήπως πήγαινε παρακάτω σε τιµές και δ ξες ο Ρεζιντέντες* επί Αγγλικής Προστασίας; Και µήπως τώρα, µετά την Ένωση, ο Νοµάρχης ο Ελλαδίτης δεν ήταν πρ σωπο ιερ ; Αδιάφορο αν του άρεσε αυτουνο η «αφέλεια» κι αν έβγαινε στο δρ µο και λιγάκι σαν-φασ ν.* Oι άνθρωποι εκεί πέρα τον τιµο σαν σα να φορο σε χρυσά Ε, χρυσά χι, ο Γερασιµάκης ο αρέζης δε θα φορο σε ποτέ. Μα και ποτέ δε θα του έλειπε η µιγρέα κι η ψηλοκαπελαδο ρα. Α, µ νο γιακέτα και ψάθινο καπέλο δε θα βαζε ο κ ριος Έπαρχος. Μα ο τε στο βαπ ρι ο τε στην εξοχή! Άµα έλαβε το διορισµ του, πήγε στη Νοµαρχία, παρουσιάστηκε στο Νοµάρχη και, µε χίλιες τσιριµ νιες,* µ επίσηµη ευγλωττία, µα και µε βαθιά συγκίνηση, τον παρακάλεσε να διαβιβάσει στην Κυβέρνηση την άπειρη ευγνωµοσ νη του για τη µεγάλη τιµή, και την ένορκη υπ σχεσή του πως θα φαιν ταν άξιος. Είπε πολλά, πολλά. O Νοµάρχης, ο διαλεχτ ς Ελλαδίτης, τ άκουσε µε υποµονή και µ ελαφρ χαµ γελο. Έπειτα του είπε σαν-φασ ν: Εµ το ξέρουµε, κ ριε αρέζη, πως θα κάµετε το χρέος σας. Και κάτι παραπάνω!, φώναξε ο νέος Έπαρχος. Γι αυτ πια τι να σας πω;, έκανε ο Νοµάρχης σηκώνοντας τους ώµους. Είναι στη διάθεσή σας. Απογοητε τηκε λιγάκι απ αυτή τη γλώσσα ο αρέζης, µα έκρινε καλ να µη δείξει τίποτα και ρώτησε απλά: Τώρα π τε θα φ γω; Μα, υποθέτω µε πρώτη ευκαιρία. Πώς; ε θα ρθει πλοίο να µε πάρει; Με κ πο ο Νοµάρχης κράτησε τα γέλια του. Κι αποκρίθηκε: χι, κ ριε αρέζη, χι. εν είναι δυνατ. Το Κράτος µας, βλέπετε, δεν είναι * Πρεβεδο ρος: Αρµοστής της Ι νιας Πολιτείας επί Ενετοκρατίας * Ρεζιντέντες: Αρµοστής της Ι νιας Πολιτείας επί Αγγλοκρατίας * σαν-φασ ν: χωρίς να τηρεί τους τ πους (γαλλισµ ς) * τσιριµ νιες: φιλοφρονήσεις, κοπλιµέντα [126]

37 Ο O ΤΥΠΟΣ ΤΥΠOΣ ΚΑΙ Η ΟΥΣΙΑ OΥΣΙΑ Γ ρηγ ριος Ξεν πουλος Αγγλία, ο τε Βενετία. Πάνε εκείνα που ξέρατε. Θα φ γετε µε το βαπ ρι της γραµ- µής, πρώτη θέση, κι η Κυβέρνηση θα σας πληρώσει απλώς τα «οδοιπορικά»* σας. Το ίδιο είναι! εν πειράζει! Με συγχωρείτε, κ ριε Νοµάρχα! εν ήξερα! Έγινε κατακ κκινος για την γκάφα του ο νέος Έπαρχος. Να µην το συλλογιστεί πως η µικρή, φτωχή Ελλάδα δεν µπορο σε να κάνει τέτοιες πολυτέλειες! Μπα! και µε το βαπ ρι της γραµµής, πρώτη θέση, το ίδιο δεν ήταν; Άµ ανέβαζε ένα σινιάλο* στο κατάρτι, νάτο! Και, διάολε, το σινιάλο δεν κ στιζε τίποτα: µια παντιερο λα,* ένα κοµµάτι πανί Ετοιµάστηκε τέλος πάντων και µπαρκαρίστηκε* στο πρώτο βαπ ρι και θα φευγε απ το νησί του για το Μοριά. Σινιάλο µως δεν είδε ν ανεβάσουν πουθενά. «Ε, συλλογίστηκε, δεν µπορεί αµέσως αµέσως Έχουν τώρα τη φασαρία Άµα ξεκινήσουµε» Ωστ σο, για καλ και για κακ, δεν έπαυε να το θυµίζει, κάνοντας τρ πο ν ακο γεται µες στο βαπ ρι τ νοµά του κι ο τίτλος του. Π τε το λεγε, το φώναζε ο ίδιος: «ο κ ριος Γεράσιµος αρέζης, Έπαρχος». Π τε προκαλο σε µια προσφώνηση απ άλλον: «Κ ριε Έπαρχε!». Κι ταν τέλος εν µισε πως λο πια το βαπ ρι, απ τη γέφυρα ως τ αµπάρι, έµαθε ποια προσωπικ τητα κουβαλο σε στην έδρα της, ησ χασε κάπως και κάθισε σε µιαν άκρη. Αλλά του κάκου. Το βαπ ρι είχε ξεκινήσει, και κανένα σινιάλο δεν ανέβαινε να πληροφορήσει τις ακτές και τις θάλασσες πως ταξίδευε µ αυτ ένας άρχοντας. Πολ περίεργο πράµα! Μα το ξέχασαν αυτοί οι άνθρωποι; Ρώτησε τον καµαρ το: Σινιάλο γιατί δεν εβάλατε; εν ξέρω, κ ριέ µου, του αποκρίθηκε ο καµαρ τος δεν είναι δική µου δουλειά. Θα λάβετε µέρος στο πρ γευµα; Ρώτησε το λοστρ µο: Παντιερο λα; π τε θα πάει η παντιερο λα; Μα τι, αποκρίθηκε ο θαλασσιν ς. Καραντίνα* έχουµε; Ρώτησε κι άλλους, τα ίδια. «Α, µα δεν είναι δουλειά το τη δω!», συλλογίστηκε µε αγανάχτηση ο κ. Έπαρχος. Και µια και δυο, ανεβαίνει στη γέφυρα και παρουσιάζεται στον καπετάνιο. O θαλασσιν ς αυτ ς ήταν ένας απ τους πιο ντ µπρους* και τους πιο σαν-φασο- * οδοιπορικά: τα χρήµατα που απαιτο νται για τη µεταφορά του στον τ πο διορισµο * σινιάλο, παντιερο λα: σήµα, εορταστικ σηµαιάκι ως ένδειξη τι το πλοίο µεταφέρει επίσηµο πρ σωπο * µπαρκαρίζο- µαι: µπαίνω στο πλοίο * καραντίνα: υγειονοµική κάθαρση * ντ µπροι: ευθείς χαρακτήρες [127]

38 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) νίστες Ρωµιο ς. Ποτέ του δε θα χε ιδεί τέτοιον στη ζωή του ο άρχοντας αρέζης, ο τε στο νησί του, ο τε στην Κέρκυρα. Φαντάσου, να βλέπει µπροστά του ένα ν µπιλο, µε µιγρέα, µε ψηλ καπέλο, και να µη σηκώνεται καν να χαιρετήσει! Να µη βγάζει ο τε το κασκέτο* του καθιστ ς! Κ ριε πλοίαρχε Oρίστε! Είµαι ο κ. Γεράσιµος αρέζης, πρώην δικαστής και νυν έπαρχος Χαίρω πολ! Και ταξιδε ω υπ την ιδι τητά µου! Μάλιστα, χαίρω πολ. Και τι αγαπάτε; Μα τι ν αγαπάω; εν ακο σατε τι σας είπα: Ταξιδε ω υπ την ιδι τητά µου! ηλαδή; Ως Έπαρχος! Τι άλλο θέλετε να σας πω; εν εννοώ εξηγηθείτε, σας παρακαλώ Έχετε κανένα παράπονο; Βεβαι τατα! Έχω το παράπονο, κ ριε πλοίαρχε, τι παρελείψατε έναν τ πον και µίαν τιµήν οφειλοµένην! O καπετάνιος άρχισε να βράζει: Oυφ! εξηγηθείτε λοιπ ν! Ήταν πια προσταγή. Κι ο Γερασιµάκης ο αρέζης σήκωσε το χέρι του κι έδειξε ψηλά: εν αναπετάσατε επί του ιστο το σήµα! Α!; Επιτέλους ο καπετάνιος είχε καταλάβει. Κι αφο κοίταξε πρώτα καλά-καλά τον άνθρωπο µε τη µιγρέα, ξαφνικά έβαλε τα γέλια. Μα κάτι γέλια! O Γερασιµάκης κοκκίνισε σα ζεµατισµένος αστακ ς. Γιατί γελάτε; Αυτή είναι η δικαιολογία σας; Ωραία, κ ριε πλοίαρχε, σας συγχαίρω! Τώρα µ λις ο καπετάνιος σηκώθηκε. Α, µα τον είχαν πιάσει κι αυτ ν τα δαιµ νια. Είχε πάψει να γελά. Κι είπε τονίζοντας τα λ για του ένα ένα: Αµ, αν ήταν να βάζουµε σινιάλο κάθε φορά που κουβαλο µε τραγιά σαν του λ γου σου έπαρχος, λέει χαχαχο χα! Άσε µε ήσυχο, χριστιανέ µου! Η ιστορία δεν αναφέρει την απάντηση του Γερασιµάκη του αρέζη. Εγώ µως υποθέτω πως θα έκανε ταχτική µεταβολή και θα κατέβηκε χωρίς λέξη. Κι αυτ το κρίνω απ τα κατοπινά που αναφέρει η ιστορία. * κασκέτο: ναυτικ καπέλο [128]

39 Ο O ΤΥΠΟΣ ΤΥΠOΣ ΚΑΙ Η ΟΥΣΙΑ OΥΣΙΑ Γ ρηγ ριος Ξεν πουλος Με τ άλλο βαπ ρι ο Γερασιµάκης ο αρέζης γ ρισε στο νησί του, παρουσιάστηκε αµέσως στον κ. Νοµάρχη και του είπε: Παραιτο µαι! Εγώ, σαν Επτανήσιος, δεν είµαι µαθηµένος έτσι, και µου είναι κάπως δ σκολο να µάθω τώρα στα γεράµατα. Ας µάθουν απ σας τους Ρωµιο ς τα παιδιά µας! Ω! µα για έναν τ πο κάνετ έτσι σεις;, φώναξε ο κ. Νοµάρχης άµα έµαθε την αιτία. Μάλιστα!, αποκρίθηκε θαρρετά ο πρώην δικαστής. Εγώ ήµουν και είµαι τυπικ ς, γιατί έχω την ιδέα τι ο τ πος µαρτυρεί την ουσία. Άµα δεν υπάρχει εκείνο, δεν υπάρχει ο τε αυτή. ταν οι καπετάνιοι σας βρίζουν τους επάρχους σας τραγιά, επειδή τους θυµίζουν µια στοιχειώδη παράλειψη, θα πει τι κι οι έπαρχοί σας δεν κάνουν το χρέος τους ή βρίσκουν τον µπελά τους ταν το κάνουν. Εγώ ο τε να µην το κάνω θα µπορο σα, ο τε να βρω τον µπελά µου θα ήθελα. Και παραιτο µαι! Η παραίτησή του έγινε δεκτή µε λ πη µα ο Γερασιµάκης ο αρέζης ιδιώτεψε* µε χαρά σ λη την επίλοιπη ζωή του. Γ. Ξεν πουλος, Ο ποπολάρος και άλλα διηγήµατα, Αδελφοί Βλάσση Φραντσέσκο Πίτζε, Η Κέρκυρα µε το φρο ριο * ιδιώτεψε: έπαψε να ασκεί δηµ σιο αξίωµα [129]

40 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) ƒ π ÔÈÔ Í ˆÌ Â Â Ô Ú Ë ÛÙËÓ ÚÎ Ú Î È appleò ÛÎÔ Û ٠Πı ÎÔÓÙ ÙÔ ; È Â Ô ÓıÚˆappleÔ ÙÔÓ Ê ÓÙ ÂÛÙÂ, Û ÌÊˆÓ Ì ÙËÓ appleâúèáú Ê ÙÔ ÂÓfiappleÔ ÏÔ ; ÂÌÌÔÓ ÙÔ Ú Ë ÛÙËÓ Ù ÚËÛË ÙˆÓ Ù appleˆó ÙÔÓ Î ıèûù ÌË ÛÔ Úfi appleúfiûˆappleô, Ì Û ÛÙÈ Ó Â Û Óı ÎÂ. ÂÎÌËÚÈÒÛÙ ٠ÙËÓ apple Ú Ù ÚËÛË ÌÂ Û ÁÎÂÎÚÈÌ ÓÂ Ó ÊÔÚ ÛÙÔ Î ÌÂÓÔ. O Î appleâù ÓÈÔ ÓÙÈappleÚÔÛˆapple ÂÈ Ó È ÊÔÚÂÙÈÎfi ÓıÚÒappleÈÓÔ Ù appleô Î È ÌÈ ÏÏË ÓÔÔÙÚÔapple. Ã Ú ÎÙËÚ ÛÙ ÙÔÓ, ÎÚ ÓÔÓÙ applefi ÙË ÛÙ ÛË ÙÔ apple Ó ÓÙÈ ÛÙÔ Ú Ë. O Ú Ë ÂÈ ÙËÓ È «fiùè Ô Ù appleô Ì ÚÙ Ú ÙËÓ Ô Û» Î È, Î ıò ÔÈ ÓÙÈÏ ÂÈ ÙÔ Â Á ÓÔÓÙ È Û ÛÙ, apple Ú ÈÙ ٠È. Ò ÏÏÈÒ ÌappleÔÚÔ ÛÂ Ó ÂÈÚÈÛÙ ÙËÓ Î Ù ÛÙ ÛË; ÒÛÙÂ Ó ÈÎfi Û Ù ÏÔ ÛÙÔ È ÁËÌ. ÔÈ ÊËÁËÌ ÙÈÎ Ù ÓÈÎ ÚËÛÈÌÔappleÔÈÂ Ô ÂÓfiappleÔ ÏÔ Î È appleôèâ ÚÔÓÈÎ appleâú Ô ÔÈ È - ÎÚ ÓÔÓÙ È ÛÙÔ È ÁËÌ ÙÔ ; IA EMATIK ƒ ƒπo ÓÔÔÙÚÔapple ÙÔ Ú Ë Ó ÎÂÈ Û EappleÙ Ó ÛÈÔ ÍÈˆÌ ÙÔ Ô ÙËÓ ÂappleÔ ÙË ÁÁÏÔÎÚ Ù ( ). µúâ Ù ÈÛÙÔÚÈÎ appleïëúôêôú  ÁÈ ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎ ÔÚÁ ÓˆÛË Î È ÙÔÓ appleôïèùè- ÛÌfi ÛÙ ÁÁÏÔÎÚ ÙÔ ÌÂÓ appleù ÓËÛ ÙÔ 19Ô È. applefi ÂÁÎ ÎÏÔapple ÂÈ ÂÁ ÂÈÚ È ÂappleÙ - ÓËÛÈ Î ÈÛÙÔÚ. ªÂÏÂÙ ÛÙ ÛÙÔ È Ï Ô ÙË πûùôú Û ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ appleô Ó Ê ÚÂÙ È ÛÙÈ appleúòùâ appleúô- Ûapple ıâèâ ÁÈ ÙË ËÌÈÔ ÚÁ ÂÏÏËÓÈÎÔ ÎÚ ÙÔ Î È Û ÁÎÚ ÓÂÙ ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎ ˆ ÙË ÔÚÁ ÓˆÌ ÓË ÂappleÙ ÓËÛÈ Î appleôïèùâ Ì ÙÈ ÓÙ ÛÙÔÈ Â Û Óı Πappleô ÂappleÈÎÚ ÙÔ Û Ó ÛÙË ÌÂÙÂapple Ó ÛÙ ÙÈÎ ÏÏ. Â Û ÓÂÚÁ Û Ì ÙÔ Î ıëáëù ÙˆÓ ÏÏÈÙ ÓÈÎÒÓ Î È ÙË ÔÈÓˆÓÈÎ Î È ÔÏÈÙÈÎ ÁˆÁ, ÒÛÙ Ì ıâ ÙÚÈÎfi ÙÚfiappleÔ ÙËÓ applefiıâûë ÙÔ ÈËÁ Ì ÙÔ. ªappleÔÚ ÙÂ, Ó ı ÏÂÙÂ, Ó appleúôû ÚÌfiÛÂÙ ÙÔ ÛÂÓ ÚÈÔ Û ÓÂfiÙÂÚ ÂappleÔ Î È Ó ÛÎËÓÔıÂÙ ÛÂÙÂ Ó ÏÔÁ ÙË ıâ - ÙÚÈÎ Û apple Ú ÛÙ ÛË. [130]

41 ø π Ù ÓË ÙÔ ÁÈÔÁÚ ÊÔ O πατέρας ασκεί την πατροπαράδοτη τέχνη του αγιογράφου, µως ο γιος του τον πικραίνει, καθώς δείχνει απρ θυµος να συνεχίσει την ίδια τέχνη και προτιµά την ελευθερία της αγροτικής ζωής. Το φλέγον ζήτηµα για τον πατέρα είναι να συνεχίσει ο γιος την οικογενειακή παράδοση και γι αυτ αρνείται να δεχτεί τι το καλλιτεχνικ ταλέντο ο τε κληρονοµείται ο τε διδάσκεται. Το ηµιτελές αυτ διήγηµα αποτελεί προσχέδιο του ολοκληρωµένου διηγήµατος «Oι δυο αγάπες», που δηµοσίευσε ο Κ. Θεοτ κης το O πατέρας εδο λευε ένα ιστ ρισµα,* ένα κ νισµα τ Αϊ-Νικολάου µικροστ, για προσκέφαλο κρεβατιο, κι ο γιος του εκαθ τουν στο πλευρ του προσεχτικά κοιτάζοντας τη δο λεψη. Το τος ήταν ένας νέος ψηλ ς ως είκοσι χρονών, ενώ ο πατέρας είχε περάσει τα πενήντα. Γ ρω στο δωµάτιο που νταβάνι δεν είχε ήταν ακουµπηµένες ή κρεµασµένες αγιογραφίες, παλιές άλλες για δι ρθωµα, άλλες ατέλειωτες, κι άλλες έτοιµες. O ζωγράφος εφορο σε τα χωριάτικα ρο χα, ξυπ λυτος µε µα ρα σκαλτσο νια * εκρατο σε στο χέρι ένα µακρ καλάµι και µια τάβλα µε χρώµατα γ ρω και µια χουφτιά πινέλα που ο ίδιος τα κατασκε αζε απ φτερά ορνιθιών. «Βλέπεις», είπε του παιδιο του, «για το κρεατί χρειάζεται κοκκινάβαρη* και κίτρινο, οι µαγο λες γένονται λίγο πλιο κ κκινες, και τα µάτια µε µα ρο. Αλλά το χρώµα πρέπει να ναι πηχτ τερο για το πρ σωπο, βάνεις λιγ τερον κρ κο αυγο». «Εκατάλαβα», αποκρίθηκε το παιδί, «µα η επιστήµη είναι δ σκολη. Το χέρι µου δεν ακο ει και δεν κάνει,τι του προστάζω». Ανδρέας Πα ίας, Η Στα ρωση «Σιγά σιγά», του πε χαµογελώντας ο πατέρας, «έτσι και γώ ταν µ εδίδαχνε ο πατέρας µου ο συχωρεµένος µα κείνος ήξερε περσσ τερο την τέχνη, λες και τα ζωγραφίσµατά του εµιλο σαν δεν επρ φτακε να µου παραδώ- * ιστ ρισµα: αγιογραφία * σκαλτσο νια: πλεκτές κάλτσες * κοκκινάβαρη: χρωµατικ υλικ [131]

42 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) σει λα τα µυστικά κι έµεινα στο µισ δρ µο: µως µάθε κι εσ,τι ξέρω». Και σα να χε θυµηθεί κάτι που να τον έβιαζε. «Α», έσµιξε, «πρέπει να σωθεί και το το κι η θ ρα µε τον ίδε άνθρωπος,* θα ρθουν την άλλη βδοµάδα να την πάρουν για το Στρινήλα * κάθισε εσ κάµε τον κάµπο κίτρινο, πως µπορέσεις, µα πρ σεξε µη λερώσεις τα σουσο µια* του Χριστο. Θα γένει κίτρινος καθώς πάντα». O νέος αναστέναξε και χωρίς να αποκριθεί επήγε στην αγκωνή της κάµαρης,* εσήκωσε απ τη γης τον τενεκέ του καρυδ λαδου, εσίµωσε* στο παράθυρο, έβγαλε απ ένα χάρτινο σακκο λι ένα απλ χερο χώµα κίτρινο, κι έπειτα άρχισε να τ αλέθει µε λάδι µ έναν πέτρινον κ πανο σε µία µαρµαρένια πλάκα. Κι έτριβε κι έτριβε ρυθµικά. Το χέρι του µως εργαζ τουν µηχανικά, αλλο ήταν ο νους του. Ανανογι τουν* τ άλλα τα παιδιά του χωριο, που ως τ σο έσπερναν τη γης, εκυβερνο σαν τα ζευγάρια τους,* εδο λευαν στον ανοιχτ ν αγέρα, ενώ εκείνος ήταν σκλαβωµένος οληµέρα στους τέσσερους π ργους, κι εργαζ τουν περιττά δίχως να καταφέρνει τίποτα, έπειτα εθυµ τουν στους κάµπους τους χορο ς που κάναν τα κορίτσια β σκοντας τα ζα τους, που οι άλλοι τα βλεπαν κάθε µέρα, ενώ εκείνος µ λις απ µακριά, πηγαίνοντας να παραδώκει σε κάποιο µοναστήρι µιαν εικ να, σκλαβωµένος στην αυστηρή θέληση του πατέρα. Κι ως τ σο το χέρι του επηγαινοερχ τουν οκνά οκνά* απάνω στην πλάκα αλέθοντας το χρώµα. «Φτάνει τώρα», του πε ο αγιογράφος ενώ έβαζε τ Aϊ-Νικολάου του τα µάτια, και χωρίς να γυρίσει το πρ σωπο «α παιδί µου, ακ µα δεν εκατάφερες ο τε το την την απλή δουλειά. Λυώσε τώρα το χρώµα στο πινάκι* και κάθισε να χρωµατίσεις προσεχτικά το ιστ ρισµα». O νέος ξαναναστέναξε αλλά υπάκουσε. «Θα σου µάθω την τέχνη θέλεις και δε θέλεις, µπορείς και δεν µπορείς. Μ αυτήνε θα ζήσεις και συ και σ έχω κι λας µονάκριβο, άρα και κατάρα µ άφηκε ο πάππους σου, να µην αφήσω να χαθεί απ το σπίτι του η τέχνη, απ τ Αλε κι στο Σιδάρι* σ λες τις εκκλησιές του νησιο είναι των παπο δωνέ µας τα ιστορίσµατα, επαλιώσανε απ τον καιρ και απ το λιβάνι, µα φαίνεται ακ µα η τέχνη τους των παλιών πο να τη φτάκουµε µως. Πρ σεξε µη σου στάζει το λάδι απάνου στο πρ σωπο πρ σεξε! Ναι, ένας προπάππους σου εδο λευε και στη χώρα και στα νησιά και στα χωριά, κι ήταν άνθρωπος άγιος, κι ενήστευε σαν εζωγράφιζε κι είναι θαµατουργά λα τα κονίσµατά του και τα χουν ντυµένα µ ασήµι [ ] και µε χρυσάφι λένε. Και θα πάψουν να γένονται στο σπίτι µου οι άγιοι, σαν κλείσω τα µάτια, για να λείψει και η ευλογία τους; * «ίδε άνθρωπος»: τα πάθη του Χριστο * Στρινήλα: χωρι της Κέρκυρας * σουσο µια: χαρακτηριστικά προσώπου * αγκωνή της κάµαρης: γωνία του δωµατίου * εσίµωσε: πλησίασε * ανανογι τουν: σκεφτ ταν * εκυβερνο σαν τα ζευγάρια τους: ργωναν τη γη µε τα β δια τους * οκνά: αργά * πινάκι:πιάτο * Αλε κι, Σιδάρι: χωριά της Κέρκυρας [132]

43 Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΤOΥ ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΥ ΑΓΙOΓΡΑΦOΥ Κωνσταντίνος Θεοτ κης Πρ σεχε πρ σεχε! µου τα λερώνεις λα χι έτσι, στεγν τερο το πινέλο, σφο γγισε µε το πανί τ αυλάκια, έχε επιµέλεια σο χειρ τερα το κάνεις, τ σος κ πος περσσ τερος ώσπου να µάθεις, και περσσ τερος και για µένα ν αποτελειώσω τη θ ρα αγιογραφική θα µάθεις, µου είναι ακριβή και αλλουνο δεν έχω να τηνε διδάξω. σα ξέρω θα τα µάθεις, κι αν είσαι καλ ς, σε στέρνω και σ ένα σκολει ή στη χώρα ή πέρα, κατά πώς τα φέρνει η τ χη. Χτήµα* δεν έχεις αρκετ, για να ζιεις χωρίς να δουλε εις µη θέλεις να κάµεις και συ το σκαφτιά ή τον αργαστηριάρη,* για να τρως τον παρά* του κ σµου και ν αδικε εις το τη είναι η δουλειά σου η πατροπαράδοτη». Έτσι ορµήνευε ο αγιογράφος τον υγι του, λο δουλε οντας τον Αϊ-Νικ λα του. Είχε τώρα αποτελειώσει την ψαριά γενειάδα του αγιο, είχε βάλει τα κ κκινα χείλια, και το εικ νισµα ήτουν τώρα ζωερ µε τα µα ρα µάτια του, µε το γελάµενο στ µα, λος [ ] χοντρά εργασµένος, αλλά µε απλ τη και µε αγάπη. «Κοίτα», επρ στεσε, «τον άγιο την ευκή του να χοµε δεν εβγήκε καλ τερος απ τ άλλα». «λο γελάει», αποκρίθηκε ο νέος, ξυώντας µε το χοντρ πινέλο τη ζωγραφιά το «ίδε ο άνθρωπος». Μα τώρα εβράδιαζε, κι ο αγιογράφος εσφ γγισε τα πινέλα του, τα πλυνε µε σαπο νι, και τ απίθωσε* µαζί µε την τάβλα του και το καλάµι του απάνου στο λιγδερ * παράθυρο. Έπειτα είπε του γιου του «Σκοτεινιάζει άφησε και συ τα χρώµατα, τώρα,τι έκαµες έκαµες. Πήγαινε να πάρεις λίγον αέρα, πάρε και δυο δεκάρες να πας στ αργαστήρι, αν θέλεις, και µη λείψεις απ το σπερν * θα πάω και γώ στην εκκλησιά µου, σε λίγο έρχεται κι η µάνα σου απ κάτω». O νέος δεν αποκρίθηκε, µα η χαρά εζωγραφίστηκε στο πρ σωπ του, βιαστικά εκατέβηκε τη σκάλα του σπιτιο κι ευρέθηκε ξω. Πρώτα πρώτα εκοίταξε ολ γυρά του, σα σκοτισµένος απ την πολ ωρη κλεισο ρα, κι έπειτα επήρε το δρ µο κατά τον ανήφορο. Στο χωρι ήταν κίνηση εξαιρετική και µάλιστα τα παιδιά, αγ ρια και κορίτσια, επηγαινοερχ νταν κι έτρεχαν ζητώντας παντο κλαριά για κάψιµο, και τα σώριαζαν µπροστά στα σπίτια χαρο µενα φωνάζοντας, παρακινώντας το ένα τ άλλο, χαλώντας τους φράχτες και τα στεγάσµατα των καλυβιών, αψηφώντας τα µαλώµατα των γυναικών και των γερ ντων που µε χολή* τα κοίταζαν. Κ. Θεοτ κης, Κορφιάτικες ιστορίες, Κείµενα * χτήµα: περιουσία * αργαστηριάρης: µαγαζάτορας * παράς: χρήµατα * απίθωσε: τοποθέτησε * λιγδερ : βρ µικο * σπερν : εσπεριν ς * χολή: θυµ ς [133]

44 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) ƒ π Ò Ì ıâ ÙËÓ Ù ÓË ÙÔ Ô ÁÈÔÁÚ ÊÔ Î È Ì appleôèôó ÙÚfiappleÔ ÙËÓ ÛΠ; Ò ÓÙÈ Ú Ô ÁÈÔ ÛÙËÓ appleúôûapple ıâè ÙÔ apple Ù Ú ÙÔ Ó ÙÔ ÌÂÙ ÒÛÂÈ ÙËÓ Ù ÓË ÙÔ ; È Ù Ô ÁÈÔ ÓÈÒıÂÈ «ÛÎÏ ˆÌ ÓÔ»; ÔÈ ÛÎ ÂÈ appleâúóô Ó applefi ÙÔ Ì Ïfi ÙÔ Î È appleôè Û Ó ÈÛı Ì Ù ÙÔÓ Î Ù Ï Ì ÓÔ Ó, fiûô ÚfiÓÔ ÔËı ÙÔÓ apple Ù Ú ÙÔ ; È Ù ÂÓ È Ê ÚÂÙ È ÙfiÛÔ appleôï Ô apple Ù Ú ÁÈ ÙÔ Âapple ÁÁÂÏÌ appleô ı ÛÎ ÛÂÈ Ô ÁÈÔ ÙÔ ; Ò ÎÚ ÓÂÙ ÙË ÛÙ ÛË ÙÔ apple Ó ÓÙÈ ÛÙÔ apple È ÙÔ ; Ô ÎfiÛÌÔÈ Û ÁÎÚÔ ÔÓÙ È Ì Û ÛÙÔ Ì Ïfi ÙÔ Ó Ô, appleô ÂappleÈı ÌÂ Ó ÂappleÈÏ ÍÂÈ ÂÏ ıâ- Ú ÙË ÌÂÏÏÔÓÙÈÎ ÙÔ ˆ. Ú Ù ٠ÁÓˆÚ ÛÌ Ù ÙÔ Î ıâófi Î È Û Ó ÛÙ ÙÔ [ ÓÔ- ÏÔÎÏ ÚˆÙÔ] È ÁËÌ ÙÔ ÂÔÙfiÎË, appleúô ÙËÓ Î Ù ı ÓÛË appleô appleèûùâ ÂÙ fiùè ı ÂappleÈÏ ÍÂÈ Ô Ó Ô. IA EMATIK ƒ ƒπo appleèûîâêıâ ÙÂ Ó Ó apple ÏÈfi Î È Ó Û Á ÚÔÓÔ Ó fi ÙË appleâúèô Û, Ì ÛÎÔapplefi Ó apple Ú - ÙËÚ ÛÂÙÂ Î È Ó Û ÁÎÚ ÓÂÙ ÙËÓ Ù ÓÈÎ ÙË ÁÈÔÁÚ ÊËÛË ÏÏÔÙÂ Î È ÙÒÚ. appleâ ı Óı Ù ÛÙÔ Î ıëáëù ÙˆÓ ÚËÛΠÙÈÎÒÓ Î È ÙˆÓ ÏÏÈÙ ÓÈÎÒÓ, ÔÈ ÔappleÔ ÔÈ ÌappleÔ- ÚÔ Ó Ó ÔËı ÛÔ Ó Î È Ó Î Ù ı ÓÔ Ó ÙËÓ ÚÂ Ó Û ÁÈ ÙËÓ ÈÛÙÔÚÈÎ ÂÍ ÏÈÍË ÙË ÁÈÔÁÚ Ê. O ÁÈÔÁÚ ÊÔ ÚÓÂ Ù È Ó Â Ù ÙÔ ÂÓ Â fiìâóô Ó ÌËÓ ÎÔÏÔ ı ÛÂÈ Ô ÁÈÔ ÙÔ ÙËÓ apple ÙÚÔapple Ú ÔÙË Ù ÓË ÙÔ. ÙÔ Ì ıëì ÙÔ ÔÏÈÎÔ apple ÁÁÂÏÌ ÙÈÎÔ ÚÔÛ Ó ÙÔÏÈÛÌÔ Û ËÙ ÛÙ ÙË ÛÙ ÛË ÙÔ apple Ù Ú Î È ÛÎÂÊ٠٠ÙÈ ı Î Ó Ù ÂÛ ÛÙË ı ÛË ÙÔ apple È ÈÔ, appleúôû ÚÌfi ÔÓÙ Ù Â ÔÌ Ó ÛÙË ÛËÌÂÚÈÓ ÂappleÔ Î È ÛÙÔÓ appleúô ÏËÌ ÙÈÛÌfi ÙË ÈÎ Û ÔÈÎÔÁ ÓÂÈ. [134]

45 ÚÒÙÂ ÂÓı Ì ÛÂÈ Σε αυτ το απ σπασµα, απ τον πρώτο τ µο του αυτοβιογραφικο έργου της Πηνελ πης έλτα παρουσιάζεται η αµφίθυµη στάση του µικρο κοριτσιο απέναντι στην αυταρχική αλλά και γοητευτική µορφή του πατέρα, ενώ συγχρ νως διαφαίνεται ο αγώνας της συγγραφέως ως ενήλικης να συµφιλιωθεί µε την απρ σιτη «θε τητα» που, πως η ίδια αναγνωρίζει, υπήρξε «η τελευταία µεγάλη αγάπη» της ζωής της. ον πατέρα, εµείς τα παιδιά τον φοβο µασταν πάρα πολ για να µπορο µε και να τον αγαπο µε. Τον τρέµαµε. Σαν έµπαινε ο πατέρας στο σπίτι, τσιµουδιά δεν ακο ουνταν στο σπουδαστήριο, σο µικρά ή µεγάλα και αν ήµασταν. Αν τ χαινε και βρισκ µαστε στην είσοδο για να δο µε την ώρα ή για καµιά δουλειά, την ώρα που άνοιγε ο πατέρας µε το κλειδί του και έµπαινε, πηγαίναµε φρ νιµα και τον χαιρετο σαµε (δε µας φιλο σε, απλώς µας χαιρετο σε µ ένα: «Ε, κάτι εδώ; Πες να σερβίρουν γρήγορα, βιάζοµαι»). Και φε γαµε βιαστικά, µη µας βρει κανένα ψεγάδι. Θυµο µαι την επιβλητική του παρουσία, το µεγαλείο του, την οµορφιά του, το ψηλ, δεµένο αλλά λεπτ κορµί του, ίσιο σαν λαµπάδα, τα πυκνά και σγουρά µα ρα µαλλιά του, τα γένια του, µα ρα και αρκετά µακριά, κοµµένα τετράγωνα, κατά την τ τε µ δα, τα µεγάλα αµυγδαλωτά του µα ρα µάτια που πετο σαν φωτιές, «τα ωραία Μπενάκικα µάτια», πως έλεγε η µητέρα µου στα γεράµατά της, πάντα µε λαχτάρα και συγκίνηση. Τον θυµο µαι που έµπαινε στην είσοδο και γέµιζε, λες, αµέσως το σπίτι θυµο µαι το θαυµασµ µου για τον «πατέρα», την υπερηφάνεια, και συνάµα τη βία να εξαφανιστο µε, µη µας βρει καµιάν αιτία για κατσάδα ή µπάτσο. Oι µπάτσοι στο πρ σωπο ήταν συχνοί, δίνουνταν ε κολα και θυµο µαι ακ µα τώρα το αίσθηµα της ντροπής, του εξευτελισµο, σο και της ζάλης που ακολουθο σε κάθε µπατσιά, που πηγαινοέφερνε το µυαλ µας. Μας µπάτσιζε ο πατέρας κάποτε, αλλά σπανι τερα απ τη µητέρα, που ζο σε περισσ τερο στο σπίτι και τιµωρο σε συνεπώς συχν τερα και ευκολ τερα. O πατέρας ήταν βίαιος, θυµώδης,* αυθαίρετος, κοτζάµπασης.* Εκείνο που ήθελε το ήθελε και το επέβαλλε. ιέταζε. Και οι άλλοι υπήκουαν. Επιβάλλουνταν. Και οι άλλοι υποχωρο σαν. Ήταν αφέντης. Κάποτε τ ραννος. Μα ήταν βαθιά ευγενής. Και * θυµώδης: ευέξαπτος * κοτζάµπασης: εδώ αυταρχικ ς αρχηγ ς της οικογένειας [135]

46 Η ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΧΟΛΗ ( ) ήταν τίµιος στη σκέψη σο και στις δοσοληψίες.* Και ήταν ειλικρινής, και ήταν υπερήφανος, ίσιος, αλ γιστος, αµείλικτος στο ζήτηµα «συνείδηση». Το νιώθαµε µεις τα παιδιά, και το ένιωθαν λοι που τον ήξεραν. O πατέρας ήταν «χαρακτήρας». Αργ τερα τον γνώρισα και τον εξετίµησα. Ως το τέλος της ζωής του µου έµεινε θε της απλησίαστος. Μα µου έµεινε και η τελευταία µεγάλη αγάπη της ζωής µου, κάτι σαν λατρεία, σαν θρησκεία. Έκλαψα χάριν του φοβερά. Έκλαψα λη µου τη ζωή. Μου επιβλήθηκε πάντα και µε τυράννησε, ξέροντας και µην ξέροντας. Και ως το τέλος βάρυνε η θέληση και η τυραννία του στη ζωή µου. Και µως έµεινε η τελευταία µεγάλη αγάπη της ζωής µου. Θυµο µαι µια µέρα, ένα µεσηµέρι (ήµουν κάπου 9-10 ετών;) ένας στρειδάς άνοιγε στρείδια στην πίσω π ρτα του Νίκη Ελευθεριάδη, Α γουστος µεσηµέρι σπιτιο µας (στο καινο ριο, δικ µας σπίτι) και ο πατέρας έτρωγε µερικά, και λο άνοιγε στρείδια ο στρειδάς και τ αράδιαζε στην πιατέλα για το τραπέζι, και διάλεγε κανένα ο πατέρας και το έτρωγε. Και αφο γέµισε η πιατέλα, τα µέτρησε ο πατέρας, µέτρησε π σα είχε φάγει και του τα πλήρωσε έξι γροσάκια* τη δωδεκάδα, αντί τέσσερα που τα πλήρωναν άλλη φορά. «Είναι µεγάλα και πολ φρέσκα», µου είπε ανεβαίνοντας την πίσω σκάλα προς την τραπεζαρία. O στρειδάς είχε ευχαριστήσει µ ένα χαµ γελο που πήγαινε ως τ αυτιά του, χτυπώντας καρδιά και µέτωπο επανειληµµένως. «Τον πλήρωσες;», ρώτησε η µητέρα, σαν µπήκαµε στην τραπεζαρία. «Ναι». «Π σες δωδεκάδες;» «Τ σες». Και της είπε. «Και π σα τα πλήρωσες;» «Έξι γροσάκια τη δωδεκάδα». * δοσοληψίες: εµπορικές συναλλαγές * γροσάκια: γρ σια, τουρκικά νοµίσµατα [136]

47 ΠΡΩΤΕΣ ΕΝΘΥΜΗΣΕΙΣ Πηνελ πη έλτα «Καηµένε Μαν λη! Τέσσερα είναι η τιµή τους». «Είναι µεγάλα και πολ φρέσκα». «Άσχηµα έκανες! Πολ άσχηµα! Έτσι τον κακοµαθαίνεις, και θα γυρε ει στο µέλλον πάντα έξι γρ σια!» «Ωχ, καηµένη γυναίκα! Πώς θα ζήσει και αυτ ς, αν δεν πληρώσεις τον κ πο του και τον καιρ του;», καλ βουλα είπε ο πατέρας. O λ γος αυτ ς ήταν ένας σταθµ ς στη ζωή µου. Ως τ τε δεν είχα σκεφθεί, παζαρε οντας, πως τ χαινε συχνά, για χ ρτα και άλλα, παρά πώς να κάνω την οικονοµία του σπιτιο και να κάνω τα καλά µου, να κ ψω το γροσάκι του πουλητή που χτυπο σε την π ρτα. Πρώτη φορά είδα και την άλλη µεριά του προβλήµατος, πως κοντά στην οικονοµία µας στέκουνταν και για τον άλλο η ανάγκη να ζήσει, να βγάλει το ψωµί του, να πληρωθεί η εργασία του κατά την αξία της. Και λάτρεψα τον πατέρα µου σαν κάτι ανώτερο. εν τον πλησίαζα µως. εν τον αγαπο σα µε τρυφερ τητα. Έστεκε πολ µακριά µας, θε της απρ σιτος, µα θε της. Π. έλτα, Πρώτες ενθυµήσεις, Ερµής ƒ π Ò ı Ú ÎÙËÚ Ù ÙËÓ appleâúèáú Ê ÙˆÓ Ê ÛÈÎÒÓ Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎÒÓ ÙÔ apple Ù Ú ; TÈ Ê ÓÂÚÒÓÂÈ Ë appleâúèáú Ê Ù ; TÈ Î Ó ÙÔÓ apple Ù Ú Ó Ê ÓÙ ÂÈ ÛÙ Ì ÙÈ ÙË ÎfiÚË ÙÔ Û Ó «ıâfiùë»; È Ù Â Ó È ÛËÌ ÓÙÈÎfi ÙÔ appleâúèûù ÙÈÎfi Ì ٠ÛÙÚÂ È ; TÈ Ì ıâ Ë ÊËÁ ÙÚÈ applefi Ùfi; H ÊËÁ ÙÚÈ apple Ú ÂÙ È fiùè Ë ÌËÙ Ú «Ô Û appleâúèûûfiùâúô ÛÙÔ Ûapple ÙÈ Î È ÙÈ̈ÚÔ ÛÂ Û ÓÂappleÒ Û ÓfiÙÂÚ Î È Â ÎÔÏfiÙÂÚ». È Ù ÙfiÙÂ Ë ÌÔÚÊ ÙÔ apple Ù Ú ÂÌappleÓ ÂÈ ÌÂÁ Ï - ÙÂÚÔ Êfi Ô ÛÙ apple È È, Û ÌÊˆÓ Ì ÙÔ Î ÌÂÓÔ; IA EMATIKH ƒ ƒπo ËÙ ÛÙ Ì ÙËÓ Î ıëá ÙÚÈ ÙË OÈÎÈ Î OÈÎÔÓÔÌ Û ÂÙÈÎ Ì ÙÔ ÚfiÏÔ appleô Â Â Ë ÌËÙ - Ú ÛÙË È Â ÚÈÛË ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ÙÔ ÛappleÈÙÈÔ ÙËÓ apple ÏÈfiÙÂÚË ÂappleÔ. ËÙ ÛÙ Âapple ÛË ÁÈ ÙËÓ Î Ù ÛÙ ÛË appleô ÂappleÈÎÚ ÙÂ Û ÌÂÚ ÛÙÈ appleâúèûûfiùâúâ ÂÏÏËÓÈÎ ÔÈÎÔÁ ÓÂÈÂ. [137]

48 π π È Ù ıè ÌÔ fií Û O Σικελιαν ς στο δοξαστικ αυτ ποίηµα βιώνει ένα µυστικ συναίσθηµα χαράς και αλληλεγγ ης. Η συναισθηµατική του αυτή διάθεση ενδυναµώνει την υψηλή ποιητική του πνοή και τον συµφιλιώνει ακ µα και µε τον ακαταµάχητο εχθρ του ανθρώπου, το θάνατο. Το ποίηµα δηµοσιε τηκε το ιατί βαθιά µου δ ξασα και πίστεψα τη γη και στη φυγή δεν άπλωσα τα µυστικά φτερά µου, µα ολάκερον ερίζωσα το νου µου στη σιγή, να που και πάλι αναπηδά στη δίψα µου η πηγή, πηγή ζωής, χορευτική πηγή, πηγή χαρά µου Γιατί ποτέ δε λ γιασα το π τε και το πώς, µα εβ θισα τη σκέψη µου µέσα στην πάσαν ώρα, σα µέσα της να κρ βονταν ο αµέτρητος σκοπ ς, να τώρα που, ή καλοκαιριά τριγ ρα µου είτε µπ ρα, λάµπ η στιγµή ολοστρ γγυλη στο νου µου σαν οπώρα,* βρέχει απ τα βάθη τ ουρανο και µέσα µου ο καρπ ς! Γιατί δεν είπα: «Εδώ η ζωή αρχίζει, εδώ τελειώνει» µα «Αν είν η µέρα βροχερή, σέρνει πιο πλο σιο φως µα κι ο σεισµ ς βαθ τερη τη χτίση θεµελιώνει, τι ο ζωνταν ς παλµ ς της γης που πλάθει είναι κρυφ ς» να που,,τι στάθη εφήµερο,* σα σ γνεφο αναλιώνει,* να που κι ο µέγας Θάνατος µου γίνηκε αδερφ ς! Ά. Σικελιαν ς, Λυρικ ς βίος, τ µ. 2, Ίκαρος * οπώρα: φρο το * εφήµερο: πρ σκαιρο * αναλιώνει: διαλ εται [138]

49 ΓΙΑΤΙ ΒΑΘΙΑ ΜΟΥ ΜOΥ ΟΞΑΣΑ OΞΑΣΑ Άγγελος Σικελιαν ς ƒ π ÔÈÂ Âapple Ó Ï ÂÈ apple Ú ÙËÚÂ ÙÂ ÛÙÔ appleô ËÌ ; È ı ÏÂÈ Ó ÙÔÓ ÛÂÈ ÌÂ Ù Ô appleôèëù ; ÔÈ Â Ó È Ë appleëá ÙË ˆ Î È appleôèô appleôù ÏÂÛÌ appleúôî appleùâè applefi ÙË ËÌÈÔ ÚÁÈÎ ÙË Ó ÌË; ÔÈ fi Ë ÙË ˆ Ó ÂÈÎÓ ÂÈ appleâúèûûfiùâúô Ô appleôèëù Î È ÁÈ Ù ; ÔÈ Û Ó ÈÛıËÌ ÙÈÎ ÙÔ È ıâûë Ê ÓÂÚÒÓÂÈ Ë Ó ÊÒÓËÛ ÙÔ «Ô Ì Á Ó ÙÔ ÌÔ Á ÓËÎÂ ÂÏÊfi». ÔÈ ÛËÌÂ ÛÙ ÍË ÂÈ ÙÔ appleô ËÌ Î È ÙÈ Ê ÓÂÚÒÓÂÈ Ë Ú ÛË ÙÔ ; IA EMATIKH ƒ ƒπo µúâ ÙÂ Ù Ê ÛÈÎ Ê ÈÓfiÌÂÓ appleô Ó Ê ÚÔÓÙ È ÛÙÔ ÎÂ ÌÂÓÔ Î È ÓÙÈÛÙÔÈ ÛÙÂ Ù ÌÂ ÙÈ appleú ÁÌ ÙÈÎ Û Ó appleâèâ appleô Ô Ó ÛÙË Ê ÛË Î È ÛÙË ˆ ÙˆÓ ÓıÚÒappleˆÓ. Ò ÓÙÈÌÂ- Ùˆapple ÂÈ Ù È Ê ÛÈÎ Ê ÈÓfiÌÂÓ Ô appleôèëù ; ËÙ ÛÙÂ ÙÈ Û ÂÙÈÎ applefi ÂÈ ÙÔ ÌÂ ÙÔÓ Î ıëáëù ÙË º ÛÈÎ. Νικ λαος Oθωναίος, Άνοιξη στην Oίτη [139]

50 ø µ ƒ OÚ ÛÙË Το ποίηµα αυτ γράφτηκε το 1914 και είναι ένα σονέτο που διέπεται απ το πνε µα του παρνασσισµο, µιας τεχνοτροπίας που επηρέασε την πρώτη περίοδο της ποιητικής δηµιουργίας του Κώστα Βάρναλη. O ποιητής, που ήταν κλασικ ς φιλ λογος, καθώς και µεταφραστής του αρχαίου δράµατος, καταπιάστηκε µε τον κ σµο και τα σ µβολα της αρχαι τητας µε δηµιουργικ και τολµηρ τρ πο. έλινα τα µαλλιά σου µυρωµένα, λ σε τα να φανείς, ως είσαι, ωραίος και διώξε απ το νου σου πια το χρέος του µεγάλου χρησµο, µια και κανένα τρ πο δεν έχεις άλλονε! Και µ ένα χαµ γελον ιδές πώς σ έφερ έως στου Άργους την π λη ο δρ µος σου ο µοιραίος το σπλάχνο ν αφανίσεις που σ εγέννα. Κανείς δε σε θυµάτ εδώ. Κι εσ µοια τον εαυτ σου ξέχανέ* τον κι άµε* στης χρυσής πολιτείας τα σταυροδρ µια και το έργο σου σαν να ταν άλλος κάµε. Έτσι κι αλλιώς θα παίρνει σε απ πίσου* για* το αίµα της µητρ ς σου για η ντροπή σου. Κ. Βάρναλης, Ποιητικά, Κέδρος * ξέχανε: ξέχασε * άµε: πήγαινε * θα παίρνει σε απ πίσου: θα σε ακολουθά * γιά:ή [140]

51 ΟΡΕΣΤΗΣ OΡΕΣΤΗΣ Κώστας Βάρναλης ƒ π ÊÔ ÚÂ ÙÂ ÙÈ ÔÌÔÈÔÎ Ù ÏËÍ Â ÙÔ appleôè Ì ÙÔ, ÌÂÏÂÙ ÛÙÂ: ) ÙË ÛÙÈ Ô ÚÁÈÎ ÌÔÚÊ ÙÔ ÛÔÓ ÙÔ ) Î È ÙËÓ ÂÎÊÚ ÛÙÈÎ appleúˆùôù apple ÙÔ. ÔÈÔ Â Ó È ÙÔ Ú Ô ÙÔ OÚ ÛÙË Î È ÁÈ Ù ÙÔ ÓÙÈapple Ú ÏÏÂÈ Ô appleôèëù ÌÂ ÙËÓ ÔÌÔÚÊÈ Î È ÙË ÓÂfiÙËÙ ÙÔ ; ÔÈ ÂÓÙ appleˆûë ËÌÈÔ ÚÁÂ Ë Ú ÛË ÙÔ ã ÂÓÈÎÔ appleúôûòappleô ÛÙÔ appleô ËÌ ; Ó ËÙ ÛÙÂ appleôè Ì Ù ÌÂ ÙË ÌÔÚÊ ÙÔ ÛÔÓ ÙÔ ÛÂ ÓıÔÏÔÁ Â appleôèëùèî Û ÏÏÔÁ ÙË È ÏÈÔı ÎË ÙÔ Û ÔÏÂ Ô Û. IA EMATIKH ƒ ƒπo µúâ ÙÂ appleïëúôêôú Â ÁÈ ÙÔÓ OÚ ÛÙË ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎ Ì ıôïôá Î È Û ËÙ ÛÙÂ ÛÙËÓ Ù ÍË Û ÂÙÈÎ ÌÂ ÙÔÓ ÙÚfiappleÔ ÌÂ ÙÔÓ ÔappleÔ Ô ÍÈÔappleÔÈÂ ÙÔ Ì ıô Ô µ ÚÓ ÏË. Κωνσταντίνος Παρθένης, Η µάχη του Ηρακλή µε τις Αµαζ νες [141]

52 ø πø ÙÂÚÈÓfi Το ποίηµα δηµοσιε τηκε το 1939 και σκιαγραφεί µε λυρική υποβλητικ τητα µια νυχτερινή εικ να αποχωρισµο. Η σκηνή διαδραµατίζεται κάτω απ το φως του φεγγαριο, που συντροφε ει τη µοναξιά του ποιητή. Œνα φεγγάρι πράσινο, µεγάλο, που λάµπει µες στη ν χτα, τίποτ άλλο. Μια φωνή, που γρικιέται* µες στο σάλο* και που σε λίγο πα ει, τίποτ άλλο. Πέρα, µακριά, κάποιο στερν σινιάλο του βαποριο που φε γει, τίποτ άλλο. Και µ νο ένα παράπονο µεγάλο, στα βάθη του µυαλο µου. Τίποτ άλλο. Ν. Λαπαθιώτης, Τα ποιήµατα,γαβριηλίδης * γρικιέται: ακο γεται * σάλος: φασαρία ƒ π ÚÈÔ Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙÔ appleôè Ì ÙÔ Â Ó È Ë ÌÔ ÛÈÎ appleô ÏËÙÈÎfiÙËÙ ÙˆÓ ÛÙ ˆÓ. ªÂ appleôè ÂÎÊÚ ÛÙÈÎ Ì Û appleâù ÓÂÈ Ô appleôèëù Ùfi ÙÔ ÈÛıËÙÈÎfi appleôù ÏÂÛÌ ; Ò ÈÙÈÔÏÔÁÂ Ù È ÙÔ apple Ú appleôóô ÙÔ appleôèëù ; Ó ÛÙ ÙËÓ apple ÓÙËÛ Û Ì ÙË ÁÂÓÈÎ ÙÌfiÛÊ ÈÚ ÙÔ appleôè Ì ÙÔ. Ú Ù Ì ÈÎfi Û ÙÚfiappleÔ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ appleô ÊËÁÂ Ù È ÂÏÏÂÈappleÙÈÎ Ô appleôèëù. [142]

53 ΝΥΧΤΕΡΙΝΟ ΝΥΧΤΕΡΙΝO Ναπολέων Λαπαθιώτης IA EMATIKH ƒ ƒπo Ô appleô ËÌ ÂÈ appleúfiûê Ù ÌÂÏÔappleÔÈËıÂ. ÎÔ ÛÙÂ ÙË ÌÔ ÛÈÎ ÙÔ ÂÎÙ ÏÂÛË applefi ÙÔ ÈÒÚ- ÁÔ Ù Ï Ú Î È Û ËÙ ÛÙÂ ÌÂ ÙÔÓ Î ıëáëù ÙË ªÔ ÛÈÎ Û ÂÙÈÎ ÌÂ ÙÔÓ ÙÚfiappleÔ appleô appleô ÂÙ È ÛÙÔ ÙÚ ÁÔ È Ë ÌÂÏ Á ÔÏÈÎ È ıâûë ÙÔ appleôèëù. Γιώργος Γουναρ πουλος, Γυναικεία µορφή µε δ ο πρ σωπα στη θάλασσα [143]

Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο

Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο 4 Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο Σεβάχ. Για να δει τον κόσμο και να ζήσει περιπέτειες.

Διαβάστε περισσότερα

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός»

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός» ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 «Ο Αϊούλαχλης και ο αετός» (Φλώρινα - Μακεδονία Καύκασος) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011

Διαβάστε περισσότερα

α κα ρι ι ο ος α α νηρ ος ου ουκ ε πο ρε ε ευ θη εν βου λη η η α α σε ε ε βων και εν ο δω ω α α µαρ τω λω ων ουουκ ε ε ε

α κα ρι ι ο ος α α νηρ ος ου ουκ ε πο ρε ε ευ θη εν βου λη η η α α σε ε ε βων και εν ο δω ω α α µαρ τω λω ων ουουκ ε ε ε Ἦχος Νη α κα ρι ι ο ος α α νηρ ος ου ουκ ε πο ρε ε ευ θη εν βου λη η η α α σε ε ε βων και εν ο δω ω α α µαρ τω λω ων ουουκ ε ε ε στη η και ε πι κα α θε ε ε ε δρα α λοι οι µων ου ουκ ε ε κα θι ι σε ε ε

Διαβάστε περισσότερα

Ο εγωιστής γίγαντας. Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία. Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης. «Αλέξανδρος Δελμούζος»

Ο εγωιστής γίγαντας. Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία. Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης. «Αλέξανδρος Δελμούζος» Ο εγωιστής γίγαντας Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης «Αλέξανδρος Δελμούζος» 2010-2011 Κάθε απόγευμα μετά από το σχολείο τα παιδιά πήγαιναν για να παίξουν στον κήπο του γίγαντα.

Διαβάστε περισσότερα

Π α σα πνο η αι νε σα τω τον Κυ ρι. Π α σα πνο η αι νε σα α τω τον. Ἕτερον. Τάξις Ἑωθινοῦ Εὐαγγελίου, Ὀ Ν Ψαλµός. Μέλος Ἰωάννου Ἀ. Νέγρη.

Π α σα πνο η αι νε σα τω τον Κυ ρι. Π α σα πνο η αι νε σα α τω τον. Ἕτερον. Τάξις Ἑωθινοῦ Εὐαγγελίου, Ὀ Ν Ψαλµός. Μέλος Ἰωάννου Ἀ. Νέγρη. Τάξις Ἑωθινοῦ Εὐαγγελίου, Ὀ Ν Ψαλµός. Μέλος Ἰωάννου Ἀ. Νέγρη. Κυ ρι ε ε λε η σον Ἦχος Πα Α µην Π α σα πνο η αι νε σα τω τον Κυ ρι ον Ἕτερον. Π α σα πνο η αι νε σα α τω τον Κυ υ ρι ι ον 1 ΙΩΑΝΝΟΥ Α. ΝΕΓΡΗ

Διαβάστε περισσότερα

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου Δύο Σε μια σπουδαία αρχαία πόλη που την έλεγαν Ουρούκ, ζούσε ένας νεαρός βασιλιάς, ο Γκιλγκαμές. Πατέρας του Γκιλγκαμές ήταν ο βασιλιάς Λουγκαλμπάντα και μητέρα του η

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΣΡΙΟΤ. Δέκα ποιήματα για τον πατέρα μου. Αλκιβιάδη

ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΣΡΙΟΤ. Δέκα ποιήματα για τον πατέρα μου. Αλκιβιάδη ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΣΡΙΟΤ Αλκιβιάδη Θεσσαλονίκη Υεβρουάριος 2015 Παναγιώτα Παπαδημητρίου Αλκιβιάδη Θεσσαλονίκη Υεβρουάριος 2015 [3] Παναγιώτα Παπαδημητρίου Αφιερωμένο στον πατέρα μου Αλκιβιάδη Copyright

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ (Αόρατος) ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Κάποτε στη γη γεννήθηκε το Όνειρο. Το όνομά του δεν ήταν έτσι, όμως επειδή συνεχώς ονειρευόταν, όλοι το φώναζαν Όνειρο. Δεν ήταν κάτι το σπουδαίο, ήταν σαν

Διαβάστε περισσότερα

ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ. Επιλεγμένα ποιήματα. Μέσα από την Αγάπη. γλυκαίνει καθετί πικρό. το χάλκινο γίνεται χρυσό

ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ. Επιλεγμένα ποιήματα. Μέσα από την Αγάπη.   γλυκαίνει καθετί πικρό. το χάλκινο γίνεται χρυσό http://hallofpeople.com/gr/bio/roumi.php ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ Επιλεγμένα ποιήματα γλυκαίνει καθετί πικρό το χάλκινο γίνεται χρυσό το θολό κρασί γίνεται εκλεκτό ο κάθε πόνος γίνεται γιατρικό οι νεκροί θα αναστηθούν

Διαβάστε περισσότερα

κι η τιμωρία των κατηγορουμένων. Βέβαια, αν δεν έχεις πάρει καθόλου βάρος, αυτό θα σημαίνει ότι ο κατηγορούμενος

κι η τιμωρία των κατηγορουμένων. Βέβαια, αν δεν έχεις πάρει καθόλου βάρος, αυτό θα σημαίνει ότι ο κατηγορούμενος 14 Φτάνοντας λοιπόν ο Νικήτας σε μια από τις γειτονικές χώρες, εντυπωσιάστηκε από τον πλούτο και την ομορφιά της. Πολλά ποτάμια τη διέσχιζαν και πυκνά δάση κάλυπταν τα βουνά της, ενώ τα χωράφια ήταν εύφορα

Διαβάστε περισσότερα

Σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη

Σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη Σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη υπάρχει ένα σπίτι με άσπρα παράθυρα. Μέσα σε αυτό θα βρούμε ένα χαρούμενο δωμάτιο, γεμάτο γέλια και φωνές, και δυο παιδιά που θέλω να σας γνωρίσω «Τάσι, αυτή η πιτζάμα σού

Διαβάστε περισσότερα

Κα λόν ύπ νο και όνειρ α γλυκά

Κα λόν ύπ νο και όνειρ α γλυκά Κα λόν ύπ νο και όνειρ α γλυκά Οδηγίες ανάγνωσης Προσοχή! Μη διαβάσετε ποτέ μεγαλόφωνα το βιβλίο αυτό σε κάποιον που οδηγεί αυτοκίνητο ή άλλο όχημα, διότι το παραμύθι έχει ως σκοπό να αποκοιμίσει αυτόν

Διαβάστε περισσότερα

Μια νύχτα. Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει

Μια νύχτα. Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει Μια νύχτα Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει Μια νύχτα σαν κι αυτή μια νύχτα σαν κι αυτή θέλω να σου πω πόσο σ

Διαβάστε περισσότερα

ALBUM ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ 2010 ΦΥΣΑΕΙ

ALBUM ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ 2010 ΦΥΣΑΕΙ ALBUM ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ 2010 ΦΥΣΑΕΙ Μη µου µιλάς γι' αυτά που ξεχνάω Μη µε ρωτάς για καλά κρυµµένα µυστικά Και µε κοιτάς... και σε κοιτώ... Κι είναι η στιγµή που δεν µπορεί να βγεί απ' το µυαλό Φυσάει... Κι είναι

Διαβάστε περισσότερα

Το παραμύθι της αγάπης

Το παραμύθι της αγάπης Το παραμύθι της αγάπης Μια φορά και ένα καιρό, μια βασίλισσα έφερε στον κόσμο ένα παιδί τόσο άσχημο που σχεδόν δεν έμοιαζε για άνθρωποs. Μια μάγισσα που βρέθηκε σιμά στη βασίλισσα την παρηγόρησε με τούτα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΦΩΚΑ/ΤΕΤΑΡΤΗ

ΤΜΗΜΑ ΦΩΚΑ/ΤΕΤΑΡΤΗ ΤΜΗΜΑ ΦΩΚΑ/ΤΕΤΑΡΤΗ 09.00 -.00 5 ZE MI WA 0 0 0 9 0,95 9 ΑΓ ΓΕ ΠΑ 0 0 0 0 0 0 95 ΑΔ ΡΟ ΙΩ 0 0 0 0 0 0 97 ΑΙ ΚΩ ΠΑ 0 0 0 0 0 0 5 507 ΑΛ ΕΥ ΤΖ 0 0 0 0 0 0 6 99 ΑΝ ΟΡ ΚΩ 7 5 0 0 0,65 7 95 ΑΝ ΙΩ ΟΡ 9 9 9 6

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΟΝΟ ΤΗΣΖΩΗΣ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙ

ΤΟ ΜΟΝΟ ΤΗΣΖΩΗΣ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙ ΓΙΩΡΓΟΣΒΙΖΥΗΝΟΣ ΤΟ ΜΟΝΟ ΤΗΣΖΩΗΣ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙ Διασκευασμένοαπότην ΜαργαρίταΙωαννίδου γιατηνδιδασκαλίατηςελληνικής ωςδεύτερηςγλώσσας ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΙΖΥΗΝΟΣ ΤΟ ΜΟΝΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙ Διασκευασμένο από την Μαργαρίτα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΟΥΤΣΙΚΟΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΦΑΡΚΑΔΟΝΑΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ «ΠΡΟΣΕΧΕ ΤΙ ΠΕΤΑΣ, ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΡΔΙΑ ΜΟΥ»

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΟΥΤΣΙΚΟΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΦΑΡΚΑΔΟΝΑΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ «ΠΡΟΣΕΧΕ ΤΙ ΠΕΤΑΣ, ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΡΔΙΑ ΜΟΥ» 4 ος ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ 2015-2016 2 Ο ΒΡΑΒΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΟΥΤΣΙΚΟΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΦΑΡΚΑΔΟΝΑΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ «ΠΡΟΣΕΧΕ ΤΙ ΠΕΤΑΣ, ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΡΔΙΑ ΜΟΥ» «Πρόσεχε τι πετάς, είναι η

Διαβάστε περισσότερα

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μουσική..............................................11 ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΓΧΟΡΔΟ Η αρχοντοπούλα κι ο ταξιδευτής........................15 ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΚΡΟΥΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Μια φορά κι έναν καιρό, τον πολύ παλιό καιρό, τότε που όλη η γη ήταν ένα απέραντο δάσος, ζούσε μέσα στο ξύλινο καλύβι της, στην καρδιά του δάσους,

Μια φορά κι έναν καιρό, τον πολύ παλιό καιρό, τότε που όλη η γη ήταν ένα απέραντο δάσος, ζούσε μέσα στο ξύλινο καλύβι της, στην καρδιά του δάσους, Μια φορά κι έναν καιρό, τον πολύ παλιό καιρό, τότε που όλη η γη ήταν ένα απέραντο δάσος, ζούσε μέσα στο ξύλινο καλύβι της, στην καρδιά του δάσους, μια γριά γυναίκα. Τ όνομά της ήταν Μαραλά. Κανένας δεν

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΑΤΡΙΚΟ 2 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΘΕΑΤΡΙΚΟ 2 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΘΕΑΤΡΙΚΟ 2 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΕΓΓΟΝΟΣ: Παππού, γιατί προτιμάς να βάζεις κανέλα και όχι κύμινο στα σουτζουκάκια; ΠΑΠΠΟΥΣ: Το κύμινο είναι κομματάκι δυνατό. Κάνει τους ανθρώπους να κλείνονται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14. «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14. «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14 «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011 Δείτε όλα

Διαβάστε περισσότερα

Ο γιος του ψαρά. κόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη, δώστου κλότσο να γυρίσει παραμύθι ν' αρχινήσει...

Ο γιος του ψαρά. κόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη, δώστου κλότσο να γυρίσει παραμύθι ν' αρχινήσει... Ο γιος του ψαρά κόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη, δώστου κλότσο να γυρίσει παραμύθι ν' αρχινήσει... ια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας ψαράς που δεν είχε παιδιά. Κάποια μέρα, εκεί που πήγαινε με

Διαβάστε περισσότερα

ταν ήμουνα μικρή, σαν κι εσάς και πιο μικρή, ο παππούς μου μου έλεγε παραμύθια για νεράιδες και μάγισσες, στοιχειωμένους πύργους, δράκους και ξωτικά. Εγώ φοβόμουν πολύ και τότε εκείνος μου έσφιγγε το χέρι

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 5 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α

Διαβάστε περισσότερα

ο Θε ος η η µων κα τα φυ γη η και δυ υ υ να α α α µις βο η θο ος ε εν θλι ψε ε ε σι ταις ευ ρου ου ου ου ου σαις η η µα α α ας σφο ο ο ο

ο Θε ος η η µων κα τα φυ γη η και δυ υ υ να α α α µις βο η θο ος ε εν θλι ψε ε ε σι ταις ευ ρου ου ου ου ου σαις η η µα α α ας σφο ο ο ο Ἐκλογή ἀργοσύντοµος εἰς τὴν Ἁγίν Κυρικήν, κὶ εἰς ἑτέρς Γυνίκς Μάρτυρς. Μέλος Ἰωάννου Ἀ. Νέγρη. Ἦχος Νη ε Κ ι δυ υ υ υ ν µι ις Α λ λη λου ου ου ι ι ι ι ο Θε ος η η µων κ τ φυ γη η κι δυ υ υ ν µις βο η θο

Διαβάστε περισσότερα

Αυτό το βιβλίo είναι μέρος μιας δραστηριότητας του Προγράμματος Comenius

Αυτό το βιβλίo είναι μέρος μιας δραστηριότητας του Προγράμματος Comenius Μάρτιος 2011 Αυτό το βιβλίo είναι μέρος μιας δραστηριότητας του Προγράμματος Comenius Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΡΟ-ΜΑΝΩΛΗ Πολύ παλιά, αιώνες πριν, ο Negru Voda, ο κυβερνήτης της Ρουμανίας, ήθελε να χτίσει ένα μοναστήρι

Διαβάστε περισσότερα

Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής

Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής Ο Μικρός Πρίγκιπας έφτασε στη γη. Εκεί είδε μπροστά του την αλεπού. - Καλημέρα, - Καλημέρα, απάντησε ο μικρός πρίγκιπας, ενώ έψαχνε να βρει από πού ακουγόταν η

Διαβάστε περισσότερα

Η γυναίκα με τα χέρια από φως

Η γυναίκα με τα χέρια από φως ΛIΛH ΛAMΠPEΛΛH Σειρά: Κι αν σου μιλώ με Παραμύθια... Η γυναίκα με τα χέρια από φως Εφτά παραμύθια σχέσης από την προφορική παράδοση Τρεις τρίχες λύκου Ζούσε κάποτε, σ ένα μικρό χωριό, ένας άντρας και μια

Διαβάστε περισσότερα

1.2.3 ιαρ θρω τι κές πο λι τι κές...35 1.2.4 Σύ στη μα έ λεγ χου της κοι νής α λιευ τι κής πο λι τι κής...37

1.2.3 ιαρ θρω τι κές πο λι τι κές...35 1.2.4 Σύ στη μα έ λεγ χου της κοι νής α λιευ τι κής πο λι τι κής...37 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΚΕ Φ Α Λ ΑΙΟ ΤΟ ΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΑΛΙΕΙΑΣ... 21 ΚΕ Φ Α Λ ΑΙΟ 1 o Η ΑΛΙΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 1.1 Η Α λιεί α ως Οι κο νο μι κή ρα στη ριό τη τα...25 1.2 Η Κοι νο τι κή Α λιευ τι κή Πο λι τι κή...28

Διαβάστε περισσότερα

Οι τα α α α α α α α Κ. ε ε ε ε ε ε ε ε ε Χε ε ε. ε ε ε ε ε ε ρου ου βι ι ι ι ι ι ι. ιµ µυ στι κω ω ω ω ω ως ει κο ο

Οι τα α α α α α α α Κ. ε ε ε ε ε ε ε ε ε Χε ε ε. ε ε ε ε ε ε ρου ου βι ι ι ι ι ι ι. ιµ µυ στι κω ω ω ω ω ως ει κο ο ΧΕΡΟΥΒΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΟΙΝΩΝΙΟ Λ. Β Χερουβικόν σε ἦχο πλ. β. Ἐπιλογές Ἦχος Μ Α µη η η η ην Οι τ Χε ε ε ε ε ε ε ε ε ε ε ε ε ε ε ε ε Χε ε ε ε ε ε ε ε ε ρου ου βι ι ι ι ι ι ι ιµ µυ στι κω ω ω ω ω ως ει κο ο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΝ ΜιΛΗΣΑ ΠΟΤΕ, ΣΕ ΚΑΝΕΝΑΝ, ΓιΑ ΕΚΕιΝΟ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑιΡι ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΣΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΣΟΥ. ΗΜΑΣΤΑΝ ΠΑΝΤΡΕΜΕΝΟι ΚΟΝΤΑ 16 ΧΡΟΝιΑ.

ΔΕΝ ΜιΛΗΣΑ ΠΟΤΕ, ΣΕ ΚΑΝΕΝΑΝ, ΓιΑ ΕΚΕιΝΟ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑιΡι ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΣΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΣΟΥ. ΗΜΑΣΤΑΝ ΠΑΝΤΡΕΜΕΝΟι ΚΟΝΤΑ 16 ΧΡΟΝιΑ. ΣΤΡΑΓΓιΣΜΑ ΔΕΝ ΜιΛΗΣΑ ΠΟΤΕ, ΣΕ ΚΑΝΕΝΑΝ, ΓιΑ ΕΚΕιΝΟ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑιΡι ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΣΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΣΟΥ. ΗΜΑΣΤΑΝ ΠΑΝΤΡΕΜΕΝΟι ΚΟΝΤΑ 16 ΧΡΟΝιΑ. ΕΝΑ ΒΡΑΔΥ, ΠΟΥ ΕΣΥ Κι Η ΑΔΕΛΦΗ ΣΟΥ ΛΕιΠΑΤΕ, ΤΗΣ ΤΑ 'ΠΑ ΟΛΑ. ΜΕ ΑΚΟΥΓΕ ΣΟΒΑΡΗ.

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Εφτά ξύλινα αλογάκια κι ένα αληθινό Αν έχεις τύχη Η μεγάλη καφετιά αρκούδα κι εμείς... 37

Περιεχόμενα. Εφτά ξύλινα αλογάκια κι ένα αληθινό Αν έχεις τύχη Η μεγάλη καφετιά αρκούδα κι εμείς... 37 Περιεχόμενα Εφτά ξύλινα αλογάκια κι ένα αληθινό............. 11 Αν έχεις τύχη..................................... 21 Η μεγάλη καφετιά αρκούδα κι εμείς............... 37 7199_alogaki_pasxalitsa_arkouda:7199_alogaki_pasxalitsa_arkouda

Διαβάστε περισσότερα

Πρώτες μου απορίες. ΚΟΙΤΑΖΑ τ αγόρια και σκέπτουμουν. [7]

Πρώτες μου απορίες. ΚΟΙΤΑΖΑ τ αγόρια και σκέπτουμουν. [7] A Πρώτες μου απορίες ΚΟΙΤΑΖΑ τ αγόρια και σκέπτουμουν. Ο Λουκάς έγραφε σιωπηλά, τα φρύδια του σουφρωμένα, θυμωμένος ακόμα, ενώ ο Βρασίδας, με τα χέρια στις τσέπες, πήγαινε κι έρχουνταν, κάθουνταν και σηκώνουνταν,

Διαβάστε περισσότερα

Κατανόηση προφορικού λόγου

Κατανόηση προφορικού λόγου Β1 (25 μονάδες) Διάρκεια: 25 λεπτά Ερώτημα 1 Θα ακούσετε δύο (2) φορές έναν συγγραφέα να διαβάζει ένα απόσπασμα από το βιβλίο του με θέμα τη ζωή του παππού του. Αυτά που ακούτε σας αρέσουν, γι αυτό κρατάτε

Διαβάστε περισσότερα

Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν

Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν άνδρα που τον έλεγαν Ιωσήφ. Οι γονείς της, ο Ιωακείμ και

Διαβάστε περισσότερα

17.Γ. ΠΡΟΣΤΧΑ ΑΝΕΚΔΟΣΑ ΜΕ ΣΟΝ ΣΟΣΟ 2 - ΧΑΣΖΗΑΛΕΞΑΝΔΡΟΤ ΜΑΡΙΑ

17.Γ. ΠΡΟΣΤΧΑ ΑΝΕΚΔΟΣΑ ΜΕ ΣΟΝ ΣΟΣΟ 2 - ΧΑΣΖΗΑΛΕΞΑΝΔΡΟΤ ΜΑΡΙΑ Βάζει η δασκάλα εργασία για το σπίτι, να ρωτήσουν πως γεννιούνται τα παιδιά. - Μαμά, μαμά, λέει ο Σοτός μόλις πήγε σπίτι, η δασκάλα μας είπε να σας ρωτήσουμε πως γεννιούνται τα παιδιά. - Δεν μπορώ τώρα,

Διαβάστε περισσότερα

Κάποια μέρα, όπως όλοι παντρεύονται, έτσι παντρεύτηκε και ο Σοτός. Σον ρωτάει η γυναίκα του:

Κάποια μέρα, όπως όλοι παντρεύονται, έτσι παντρεύτηκε και ο Σοτός. Σον ρωτάει η γυναίκα του: Κάποια μέρα, όπως όλοι παντρεύονται, έτσι παντρεύτηκε και ο Σοτός. Σον ρωτάει η γυναίκα του: -Σότε, μ' απατάς; Ναι η Ου; - Ουουουου!!! Σοτός: Έλα να κάνουμε ερώτα μέχρι το πρωί Αννούλα: Σι λες ρε βλάκα,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 14 η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ 1. Λίγα λόγια για το αρχοντικό 2 2. Το παραμύθι της τοιχογραφίας! (Πρόταση) 3 3. Βρες τη λέξη! (Λύση) 9 4. Ζήσε στον 18 ο αιώνα..

Διαβάστε περισσότερα

Απόψε μες στο καπηλειό :: Τσιτσάνης Β. - Καβουράκης Θ. :: Αριθμός δίσκου: Kal-301.

Απόψε μες στο καπηλειό :: Τσιτσάνης Β. - Καβουράκης Θ. :: Αριθμός δίσκου: Kal-301. Απόψε μες στο καπηλειό :: Τσιτσάνης Β. - Καβουράκης Θ. :: 1953 Αριθμός δίσκου: Kal-301 http://rebetiko.sealabs.net/display.php?recid=9248 Απόψε μες, απόψε μες στο καπηλειό που τα μπουζού-, που τα μπουζούκια

Διαβάστε περισσότερα

«Ο Σάββας η κλώσσα και ο αετός»

«Ο Σάββας η κλώσσα και ο αετός» ΠΑΡΑΜΥΘΙ #26 «Ο Σάββας η κλώσσα και ο αετός» (Πόντος) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #26 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011 Δείτε όλα τα παραμύθια

Διαβάστε περισσότερα

17.Γ. ΠΡΟΣΤΧΑ ΑΝΕΚΔΟΣΑ ΜΕ ΣΟΝ ΣΟΣΟ 4 - ΧΑΣΖΗΑΛΕΞΑΝΔΡΟΤ ΜΑΡΙΑ

17.Γ. ΠΡΟΣΤΧΑ ΑΝΕΚΔΟΣΑ ΜΕ ΣΟΝ ΣΟΣΟ 4 - ΧΑΣΖΗΑΛΕΞΑΝΔΡΟΤ ΜΑΡΙΑ το Δημοτικό η δασκάλα λέει στους μαθητές της: -Παιδιά, ελάτε να κάνουμε ένα τεστ εξυπνάδας! Ριχάρδο, πες μου ποιο είναι αυτό το ζωάκι: Περπατά στα κεραμίδια, έχει μουστάκι, κάνει νιάου και αλλά έχει και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

Στην ζωή πρέπει να ξέρεις θα σε κάνουν να υποφέρεις. Μην λυγίσεις να σταθείς ψηλά! Εκεί που δεν θα μπορούν να σε φτάσουν.

Στην ζωή πρέπει να ξέρεις θα σε κάνουν να υποφέρεις. Μην λυγίσεις να σταθείς ψηλά! Εκεί που δεν θα μπορούν να σε φτάσουν. Αποστόλη Λαμπρινή (brines39@ymail.com) ΔΥΝΑΜΗ ΨΥΧΗΣ Στην ζωή πρέπει να ξέρεις θα σε κάνουν να υποφέρεις Μην λυγίσεις να σταθείς ψηλά! Εκεί που δεν θα μπορούν να σε φτάσουν. Θα σε χτυπάνε, θα σε πονάνε,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ 12. Οιδίποδας Επτά επί Θήβας

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ 12. Οιδίποδας Επτά επί Θήβας Ένα μωρό που το πέταξαν, γιατί κάποιος χρησμός έλεγε ότι μεγαλώνοντας θα σκοτώσει τον πατέρα του, έγινε μετά από χρόνια ο βασιλιάς της Θήβας, Οιδίποδας. Χωρίς να φταίει, έφερε καταστροφή, και το χειρότερο,

Διαβάστε περισσότερα

Η πορεία προς την Ανάσταση...

Η πορεία προς την Ανάσταση... Η νύχτα της Ανάστασης Τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου χτυπούν χαρούμενα οι καμπάνες. Οι χριστιανοί φορούν τα γιορτινά τους και πηγαίνουν στην εκκλησία για να γιορτάσουν την Ανάσταση του Χριστού. Στα

Διαβάστε περισσότερα

Η Μόνα, η μικρή χελώνα, μετακόμισε σε ένα καινούριο σπίτι κοντά στη λίμνη του μεγάλου δάσους.

Η Μόνα, η μικρή χελώνα, μετακόμισε σε ένα καινούριο σπίτι κοντά στη λίμνη του μεγάλου δάσους. Η Μόνα, η μικρή χελώνα, μετακόμισε σε ένα καινούριο σπίτι κοντά στη λίμνη του μεγάλου δάσους. Κάθεται στο παράθυρο του δωματίου της και σκέφτεται, στεναχωρημένη τους παλιούς της φίλους και συμμαθητές.

Διαβάστε περισσότερα

Βούλα Μάστορη. Ένα γεμάτο μέλια χεράκι

Βούλα Μάστορη. Ένα γεμάτο μέλια χεράκι 1 Σειρά Σπουργιτάκια Εκδόσεις Πατάκη Ένα γεμάτο μέλια χεράκι Βούλα Μάστορη Εικονογράφηση: Σπύρος Γούσης Σελ. 91 Δραστηριότητες για Γ & Δ τάξη Συγγραφέας: Η Βούλα Μάστορη γεννήθηκε στο Αγρίνιο. Πέρασε τα

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 5 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ

Διαβάστε περισσότερα

Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη: Στόχος μου είναι να πείσω τους αναγνώστες μου να μην σκοτώσουν το μικρό παιδί που έχουν μέσα τους 11 May 2018

Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη: Στόχος μου είναι να πείσω τους αναγνώστες μου να μην σκοτώσουν το μικρό παιδί που έχουν μέσα τους 11 May 2018 Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη: Στόχος μου είναι να πείσω τους αναγνώστες μου να μην σκοτώσουν το μικρό παιδί που έχουν μέσα τους 11 May 2018 by Rena Mavridou Αγαπητή Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη, πώς προέκυψε η συγγραφή στη ζωή

Διαβάστε περισσότερα

ο ροταϊός και ο βασιλιάς της Κάρμεν Ρουγγέρη εικονογράφηση Λαυρέντης Χωραΐτης

ο ροταϊός και ο βασιλιάς της Κάρμεν Ρουγγέρη εικονογράφηση Λαυρέντης Χωραΐτης ο ροταϊός και ο βασιλιάς της Κάρμεν Ρουγγέρη εικονογράφηση Λαυρέντης Χωραΐτης Υπάρχει από τα πολύ παλιά χρόνια πάνω στη Γη, ένα βασίλειο που δεν είναι σημειωμένο σε κανένα χάρτη. Οι κάτοικοί του δεν είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ο Τοτός και ο Μπόμπος εξετάζονται από το δάσκαλό τους. Ο Μπόμπος βγαίνει από την αίθουσα και λέει στον Τοτό:

Ο Τοτός και ο Μπόμπος εξετάζονται από το δάσκαλό τους. Ο Μπόμπος βγαίνει από την αίθουσα και λέει στον Τοτό: Ο Τοτός και ο Μπόμπος εξετάζονται από το δάσκαλό τους. Ο Μπόμπος βγαίνει από την αίθουσα και λέει στον Τοτό: - "Η πρώτη απάντηση είναι 1821, η δεύτερη Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και η τρίτη δεν ξέρουμε ερευνάται

Διαβάστε περισσότερα

Τα λουλούδια που δεν είχαν όνομα ''ΜΥΘΟΣ''

Τα λουλούδια που δεν είχαν όνομα ''ΜΥΘΟΣ'' 1 2 Τα λουλούδια που δεν είχαν όνομα ''ΜΥΘΟΣ'' 3 Τα λουλούδια χωρίς όνομα, τα έχει ο καθένας από μας, αλλά δεν το ξέρουμε. Δεν μας μαθαίνουν τίποτα και ψάχνουμε μόνοι μας άσκοπα να βρούμε κάτι, για να

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνες: Eύα Καραντινού

Εικόνες: Eύα Καραντινού Εικόνες: Eύα Καραντινού H Kοκκινοσκουφίτσα Mια φορά κι έναν καιρό, έμεναν σ ένα χωριουδάκι μια γυναίκα με το κοριτσάκι της, που φορούσε μια κόκκινη σκουφίτσα. Γι αυτό ο κόσμος την φώναζε Κοκκινοσκουφίτσα.

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης

Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο: «ημέρα της αποχώρησης Αγαπημένο μου

Διαβάστε περισσότερα

ΖΑΚ ΠΡΕΒΕΡ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ

ΖΑΚ ΠΡΕΒΕΡ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ ΖΑΚ ΠΡΕΒΕΡ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ Πήγα στην αγορά με τα πουλιά Κι αγόρασα πουλιά Για σένα αγάπη μου Πήγα στην αγορά με τα λουλούδια Κι αγόρασα λουλούδια Για σένα αγάπη μου Πήγα στην αγορά με τα σιδερικά

Διαβάστε περισσότερα

Σελίδα 1 Σελίδα 2 Το παρόν έργο είναι πνευματική ιδιοκτησία της συγγραφέα και προστατεύεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ελληνικού Νόμου 2121/1993 και τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν και

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: Νέα Ελληνική Λογοτεχνία ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (1883-1957) Αναφορά στον Γκρέκο (απόσπασμα)

Μάθημα: Νέα Ελληνική Λογοτεχνία ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (1883-1957) Αναφορά στον Γκρέκο (απόσπασμα) Μάθημα: Νέα Ελληνική Λογοτεχνία ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (1883-1957) Αναφορά στον Γκρέκο (απόσπασμα) Μπήκα στο χωριό, νύχτωνε πια, οι πόρτες όλες σφαλιχτές, μες στις αυλές τα σκυλιά μυρίστηκαν

Διαβάστε περισσότερα

Αϊνστάιν. Η ζωή και το έργο του από τη γέννησή του έως το τέλος της ζωής του ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΒΑΚΑΛΗ-ΣΥΡΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ. Εικόνες: Νίκος Μαρουλάκης

Αϊνστάιν. Η ζωή και το έργο του από τη γέννησή του έως το τέλος της ζωής του ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΒΑΚΑΛΗ-ΣΥΡΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ. Εικόνες: Νίκος Μαρουλάκης ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΦΕΥΡΕΤΕΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΒΑΚΑΛΗ-ΣΥΡΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ Αϊνστάιν Η ζωή και το έργο του από τη γέννησή του έως το τέλος της ζωής του Εικόνες: Νίκος Μαρουλάκης Περιεχόµενα Κεφάλαιο 1:...3 Κεφάλαιο

Διαβάστε περισσότερα

Τα παιδιά της Πρωτοβουλίας και η Δώρα Νιώπα γράφουν ένα παραμύθι - αντίδωρο

Τα παιδιά της Πρωτοβουλίας και η Δώρα Νιώπα γράφουν ένα παραμύθι - αντίδωρο Τα παιδιά της Πρωτοβουλίας και η Δώρα Νιώπα γράφουν ένα παραμύθι - αντίδωρο Ο Ηλίας ανεβαίνει Ψηλά Ψηλότερα Κάθε Μάρτιο, σε μια Χώρα Κοντινή, γινόταν μια Γιορτή! Η Γιορτή των Χαρταετών. Για πρώτη φορά,

Διαβάστε περισσότερα

Ό λοι οι κα νό νες πε ρί με λέ της συ νο ψί ζο νται στον ε ξής έ να: Μά θε, μό νο προκει μέ νου. Friedrich Schelling. σελ. 13. σελ. 17. σελ.

Ό λοι οι κα νό νες πε ρί με λέ της συ νο ψί ζο νται στον ε ξής έ να: Μά θε, μό νο προκει μέ νου. Friedrich Schelling. σελ. 13. σελ. 17. σελ. σελ. 13 σελ. 17 σελ. 21 σελ. 49 σελ. 79 σελ. 185 σελ. 263 σελ. 323 σελ. 393 σελ. 453 σελ. 483 σελ. 509 σελ. 517 Ό λοι οι κα νό νες πε ρί με λέ της συ νο ψί ζο νται στον ε ξής έ να: Μά θε, μό νο προκει

Διαβάστε περισσότερα

Απ' το Μαρόκο η Εσμέ :: Τούντας Π. - Περπινιάδης Σ. :: Αριθμός δίσκου: AO

Απ' το Μαρόκο η Εσμέ :: Τούντας Π. - Περπινιάδης Σ. :: Αριθμός δίσκου: AO Απ' το Μαρόκο η Εσμέ :: Τούντας Π. - Περπινιάδης Σ. :: 1939 Αριθμός δίσκου: AO-2611 http://rebetiko.sealabs.net/display.php?recid=5771 Απ' το Μαρόκο η Εσμέ, το είχε αποφασίσει μες στον Περαία για να 'ρθει,

Διαβάστε περισσότερα

Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης)

Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης) 22 Οκτωβρίου 2019 Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης) Θρησκεία / Κοινωνικά θέματα / Πνευματική ζωή «Είναι πολλά πράγματα, τα οποία ο άνθρωπος δεν τα γνωρίζει, ή, αν τα

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνες: Δήμητρα Ψυχογυιού. Μετάφραση από το πρωτότυπο Μάνος Κοντολέων Κώστια Κοντολέων

Εικόνες: Δήμητρα Ψυχογυιού. Μετάφραση από το πρωτότυπο Μάνος Κοντολέων Κώστια Κοντολέων Εικόνες: Δήμητρα Ψυχογυιού Μετάφραση από το πρωτότυπο Μάνος Κοντολέων Κώστια Κοντολέων Το τελευταίο όνειρο της γέρικης βελανιδιάς Κάπου σε κάποιο δάσος, εκεί στον λόφο που βρίσκονταν κοντά σε μια πλατιά

Διαβάστε περισσότερα

T: Έλενα Περικλέους

T: Έλενα Περικλέους T: 7000 0090 www.greendot.com.cy Έλενα Περικλέους Ο πρασινομπαλίτσας επιστρέφει... γιατί τα παραμύθια λένε πάντα την ΑΛΗΘΕΙΑ Συγγραφή: Έλενα Περικλέους Εποπτεία: Άρτεμις Παλαιογιάννη / Σάκης Θεοδοσίου

Διαβάστε περισσότερα

17.Β. ΜΙΚΡΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΟΤΟ 4 - ΧΑΤΖΗΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΑΡΙΑ

17.Β. ΜΙΚΡΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΟΤΟ 4 - ΧΑΤΖΗΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΑΡΙΑ Ήταν ο Σοτός στην τάξη και η δασκάλα σηκώνει την Αννούλα στον χάρτη και τη ρωτάει: Αννούλα, βρες μου την Αμερική. Σην βρίσκει η Αννούλα και ρωτάει μετά τον Σοτό η δασκάλα: -Σοτέ, ποιος ανακάλυψε την Αμερική;

Διαβάστε περισσότερα

Το μενταγιόν που θύμιζε μισοφέγγαρο. Περάσανε κάποιοι μήνες. Ο Μάρκος, από την ώρα της ανατολής κι όσην ώρα

Το μενταγιόν που θύμιζε μισοφέγγαρο. Περάσανε κάποιοι μήνες. Ο Μάρκος, από την ώρα της ανατολής κι όσην ώρα Το μενταγιόν που θύμιζε μισοφέγγαρο Περάσανε κάποιοι μήνες. Ο Μάρκος, από την ώρα της ανατολής κι όσην ώρα 95 Τριστάνος και Ιζόλδη 009-168 new.qxp_011-126.qxd 10/09/19 17:40 Page 96 ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ ο ήλιος

Διαβάστε περισσότερα

πανέτοιμος για να έλθει είναι πολύ πρόθυμος και έτοιμος κάθε στιγμή με ευχαρίστηση, με χαρά, με καλή διάθεση, να έλθει να επισκιάσει και να βοηθήσει

πανέτοιμος για να έλθει είναι πολύ πρόθυμος και έτοιμος κάθε στιγμή με ευχαρίστηση, με χαρά, με καλή διάθεση, να έλθει να επισκιάσει και να βοηθήσει Κύριε των Δυνάμεων «Κύριε των δυνάμεων μεθ ημών γενού». Πώς ο Κύριος θα είναι μαζί μας. Ο Χριστός είναι δύναμη. «Κύριε των δυνάμεων μεθ ημών γενού». Άραγε τί θέλουν να πουν αυτά τα λόγια; Κάτι καλό όμως

Διαβάστε περισσότερα

anjologion ellhnikwn grammatoseirwn

anjologion ellhnikwn grammatoseirwn anjologion ellhnikwn grammatoseirwn Απλ µονοτυπικ Λειψίας µονοτυπικ εκαεξάρια τ ς κάσας εκαεξάρια Λειψίας τ ς κάσας Πελασγικ µονοτυπικ Αττικ µονοτυπικ Εκδ σεων «Μπ λ Λ τρ» Μα ρα 486 µονοτυπικ Μπεκκεριάνα

Διαβάστε περισσότερα

«Η νίκη... πλησιάζει»

«Η νίκη... πλησιάζει» «Η νίκη... πλησιάζει» έµµετρο θεατρικό για της 25 η Μαρτίου εµπνευσµένο απ το παραµύθι της Ευγενίας Φακίνου «Τα Ελληνάκια» www.mkitra.com 1 Πράξη Πρώτη Σκηνή 1η Βγαίνουν δύο αφηγήτριες. Μια φορά κι έναν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις. Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΑ Μ! Μ Π Α Μ! Στη φωτογραφία μάς είχαν δείξει καλύτερη βάρκα. Αστραφτερή και καινούρια, με χώρο για όλους.

ΜΠΑ Μ! Μ Π Α Μ! Στη φωτογραφία μάς είχαν δείξει καλύτερη βάρκα. Αστραφτερή και καινούρια, με χώρο για όλους. ΕΙΝΑΙ ΑΤΥΧΙΑ ΝΑ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙΣ ΜΕ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ. Νούρου Εγώ Κουάμι ο αδερφός μου Ράζακ ένας φίλος που συναντήσαμε στον δρόμο Στη φωτογραφία μάς είχαν δείξει καλύτερη βάρκα. Αστραφτερή και καινούρια, με χώρο για

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΕΙΝΗ ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥ Ι ΓΙΑ ΤΟΝ Γ

ΕΚΕΙΝΗ ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥ Ι ΓΙΑ ΤΟΝ Γ Πέρος Ζαχαρίας Ζαχαρίας Πέρος ψευδώνυμο, του σπουδαστή της Αντιρύπανσης Ζαχαρία Περογαμβράκη. Στην Κοζάνη ασχολήθηκε με το Θέατρο σαν ερασιτέχνης ηθοποιός σε αρκετές παραστάσεις, συμμετείχε σε μία ταινία

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΛΕΜΕΣΟΥ (Κ.Α.) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

ΙΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΛΕΜΕΣΟΥ (Κ.Α.) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΙΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΛΕΜΕΣΟΥ (Κ.Α.) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2007-2008 Τάξη: Γ 3 Όνομα: Η μύτη μου είναι μεγάλη. Όχι μόνο μεγάλη, είναι και στραβή. Τα παιδιά στο νηπιαγωγείο με λένε Μυτόγκα. Μα η δασκάλα τα μαλώνει: Δεν

Διαβάστε περισσότερα

Παραμύθι για την υγιεινή διατροφή

Παραμύθι για την υγιεινή διατροφή Παραμύθι για την υγιεινή διατροφή Τζήκου Βασιλική Το δίλημμα της Λένιας 1 Παραμύθι πού έχω κάνει στο πρόγραμμα Αγωγής Υγείας που είχε τίτλο: «Γνωρίζω το σώμα μου, το αγαπώ και το φροντίζω» με την βοήθεια

Διαβάστε περισσότερα

Τα παραμύθια της τάξης μας!

Τα παραμύθια της τάξης μας! Τα παραμύθια της τάξης μας! ΟΙ λέξεις κλειδιά: Καρδιά, γοργόνα, ομορφιά, πυξίδα, χώρα, πεταλούδα, ανηφόρα, θάλασσα, φάλαινα Μας βοήθησαν να φτιάξουμε αυτά τα παραμύθια! «Χρυσαφένια χώρα» Μια φορά κι έναν

Διαβάστε περισσότερα

Αν δούµε κάπου τα παρακάτω σήµατα πώς θα τα ερµηνεύσουµε; 2. Πού µπορείτε να συναντήσετε αυτό το σήµα; (Κάθε σωστή απάντηση 1 βαθµός)

Αν δούµε κάπου τα παρακάτω σήµατα πώς θα τα ερµηνεύσουµε; 2. Πού µπορείτε να συναντήσετε αυτό το σήµα; (Κάθε σωστή απάντηση 1 βαθµός) ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Φύλλο εργασίας 1 Ερµηνεύουµε σύµβολα! Αν δούµε κάπου τα παρακάτω σήµατα πώς θα τα ερµηνεύσουµε; Επικοινωνούµε έτσι κι αλλιώς 26 2. Πού µπορείτε να συναντήσετε αυτό το σήµα; Σύνολο: (Κάθε σωστή.

Διαβάστε περισσότερα

General Music Catalog General Music ΠΥΡΓΑΚΗ ΦΥΛΙΩ. page 1 / 5

General Music Catalog General Music  ΠΥΡΓΑΚΗ ΦΥΛΙΩ. page 1 / 5 ΠΥΡΓΑΚΗ ΦΥΛΙΩ page 1 / 5 1)ΖΩΗ ΓΕΜΑΤΗ ΒΑΣΑΝΑ 2)ΜΩΡ' ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΑ ΟΜΟΡΦΗ 3)ΜΗ ΣΚΟΤΕΙΝΙΑΖΕΙΣ ΟΥΡΑΝΕ 4)ΕΛΑ ΣΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΜΟΥ 5)ΜΙΑ ΛΥΓΕΡΗ ΑΚΟΥΓΕΤΑΙ 6)ΟΛΕΣ ΟΙ ΜΑΝΕΣ ΚΛΑΨΑΝΕ 7)ΠΕΣ ΜΟΥ ΒΡΕ ΓΕΡΟΝΤΑ ΤΙ ΚΛΑΙΣ 8)ΜΗ

Διαβάστε περισσότερα

Το ημερολόγιο της Πηνελόπης

Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Κωνσταντίνα Τσαφαρά Αγαπημένο μου ημερολόγιο, Πάνε δέκα χρόνια που λείπει ο σύζυγός μου, ο Οδυσσέας. Τον γιο του τον άφησε μωρό και τώρα έχει γίνει πια ολόκληρος άντρας και

Διαβάστε περισσότερα

General Music Catalog General Music ΘΩΔΗ ΕΦΗ. page 1 / 5

General Music Catalog General Music  ΘΩΔΗ ΕΦΗ. page 1 / 5 ΘΩΔΗ ΕΦΗ page 1 / 5 1)ΑΙΣΘΗΜΑΤΑΚΙ ΜΟΥ 2)Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΙ ΑΝ ΓΚΡΕΜΙΣΤΕΙ 3)ΛΙΓΗ ΑΓΑΠΗ ΔΕΙΞΕ ΜΟΥ 4)ΕΓΙΝΑΝ ΓΚΡΙΖΑ ΤΑ ΜΑΛΛΙΑ ΜΟΥ 5)Σ' ΕΙΧΑ ΚΑΙ Σ' ΕΧΑΣΑ 6)Ο ΔΙΚΟΣ ΜΑΣ ΕΡΩΤΑΣ ΣΒΗΝΕΙ 7)ΜΑΛΩΣΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΜΟΥ 8)ΚΟΨΕ

Διαβάστε περισσότερα

Η πολύ λαίμαργη μπουλτόζα που έφαγε τον Ακάμα

Η πολύ λαίμαργη μπουλτόζα που έφαγε τον Ακάμα Η πολύ λαίμαργη μπουλτόζα που έφαγε τον Ακάμα Κατάπιε όλα τα φύτα Και έχει μείνει ερημια Δεν νομίζω τώρα ποιά Πώς τον γλιτώνει τον καύγα Ήρθαν οι δασονόμοι με τα Όπλα και τα σπαθιά Τρέχει τώρα να ξεφύγει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΠΕΔΟ 3-4 ( )

ΕΠΙΠΕΔΟ 3-4 ( ) 1 ΕΠΙΠΕΔΟ 3-4 (2017-18) Διαβάστε το κείμενο «Ο ποντικός και η κόρη του» και απαντήστε τις ερωτήσεις 1-7. Μια φορά ήταν ένας ποντικός κι είχε µια κόρη πολύ όµορφη. Ήθελε να την παντρέψει, µα δεν ήθελε να

Διαβάστε περισσότερα

Τι μπορεί να δει κάποιος στο μουσείο της Ι.Μ. Μεγάλου Μετεώρου

Τι μπορεί να δει κάποιος στο μουσείο της Ι.Μ. Μεγάλου Μετεώρου 18/05/2019 Τι μπορεί να δει κάποιος στο μουσείο της Ι.Μ. Μεγάλου Μετεώρου / Ιερές Μονές Η μο νή του Με γά λου Με τε ώ ρου δι α μόρ φω σε μί α σει ρά α πό πε ρι κα λείς μου σεια κούς χώ ρους, για την α

Διαβάστε περισσότερα

ΣΑΑΝΤΙ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ: «Ο ΚΗΠΟΣ ΜΕ ΤΑ ΡΟΔΑ» ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΑΔΑΜ

ΣΑΑΝΤΙ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ: «Ο ΚΗΠΟΣ ΜΕ ΤΑ ΡΟΔΑ» ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΑΔΑΜ ΣΑΑΝΤΙ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ: «Ο ΚΗΠΟΣ ΜΕ ΤΑ ΡΟΔΑ» ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΑΔΑΜ Τα παιδιά του Αδάμ είναι τα άκρα ενός σώματος, Μοιράζονται όλα την ίδια ρίζα. Όταν ένα άκρο περνάει τις μέρες του

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΟ ΜΑΣ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΜΙΑ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ

ΤΟ ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΟ ΜΑΣ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΜΙΑ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΟ ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΟ ΜΑΣ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΜΙΑ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ Με τους μαθητές τις μαθήτριες και τη δασκάλα της P2ELa 2013-2014 Η ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ- ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Μια μέρα ξεκινήσαμε από τις Βρυξέλλες

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία Κωνσταντινοπούλου Ψυχολόγος - ειδική παιδαγωγός

Μαρία Κωνσταντινοπούλου Ψυχολόγος - ειδική παιδαγωγός ΠΑΡΑΞΕΝΑ ΟΜΟΡΦΟ Ένα παραμύθι για τη διαφορετικότητα, για μικρούς αλλά και για μεγάλους (αυτισμός) Τα παιδιά είναι ελεύθερα να ζωγραφίσουν τις παρακάτω σελίδες όπως αυτά αισθάνονται... Μαρία Κωνσταντινοπούλου

Διαβάστε περισσότερα

Κυ ρι ον ευ λο γη τος ει Κυ ρι ε ευ. λο γει η ψυ χη µου τον Κυ ρι ον και πα αν. τα τα εν τος µου το ο νο µα το α γι ον αυ

Κυ ρι ον ευ λο γη τος ει Κυ ρι ε ευ. λο γει η ψυ χη µου τον Κυ ρι ον και πα αν. τα τα εν τος µου το ο νο µα το α γι ον αυ ΤΥΙΚΑ & ΜΑΚΑΡΙΣΜΟΙ Ἦχος Νη Μ Α Ν µην Ευ λο γει η ψυ χη µου τον Κυ ρι ον ευ λο γη τος ει Κυ ρι ε ευ λο γει η ψυ χη µου τον Κυ ρι ον και πα αν τα τα εν τος µου το ο νο µα το α γι ον αυ του Ευ λο γει η ψυ

Διαβάστε περισσότερα

Το ημερολόγιό μου Πηνελόπη

Το ημερολόγιό μου Πηνελόπη Το ημερολόγιό μου Πηνελόπη Οι πρώτες μου σκέψεις Ο Οδυσσέας έφυγε και τώρα είμαι μόνη μου. Πρέπει να τα έχω όλα υπό έλεγχο Όμως, με τους μνηστήρες στα πόδια μου δε μπορώ άλλο!!! Πρέπει κάτι να κάνω γιατί

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΟΡΤΗ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΤΡΑΓΟΥ ΙΑ

ΓΙΟΡΤΗ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΤΡΑΓΟΥ ΙΑ ΓΙΟΡΤΗ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΤΡΑΓΟΥ ΙΑ 1 Πάλης ξεκίνηµα Πάλης ξεκίνηµα νέοι αγώνες οδηγοί της ελπίδας Όχι άλλα δάκρυα κλείσαν οι τάφοι λευτεριάς λίπασµα Λουλούδι φωτιάς βγαίνει στους τάφους µήνυµα στέλνουν Απάντηση

Διαβάστε περισσότερα

Και ο μπαμπάς έκανε μία γκριμάτσα κι εγώ έβαλα τα γέλια. Πήγα να πλύνω το στόμα μου, έπλυνα το δόντι μου, το έβαλα στην τσέπη μου και κατέβηκα να φάω.

Και ο μπαμπάς έκανε μία γκριμάτσα κι εγώ έβαλα τα γέλια. Πήγα να πλύνω το στόμα μου, έπλυνα το δόντι μου, το έβαλα στην τσέπη μου και κατέβηκα να φάω. 1 Εδώ και λίγες μέρες, ένα από τα πάνω δόντια μου κουνιόταν και εγώ το πείραζα με τη γλώσσα μου και μερικές φορές με πονούσε λίγο, αλλά συνέχιζα να το πειράζω. Κι έπειτα, χτες το μεσημέρι, την ώρα που

Διαβάστε περισσότερα

Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου

Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου Η γυναίκα ως σύζυγος και μητέρα Η γυναίκα ως πολεμικό λάφυρο Γυναίκα και επιτάφιες τιμές ηρώων Η τύχη του γυναικείου πληθυσμού μετά την άλωση μιας πόλης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΓΩΝΑ ΚΑΛΑΝΤΑ. Τρίγωνα, κάλαντα σκόρπισαν παντού. κάθε σπίτι μια φωλιά του μικρού Χριστού. ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά

ΤΡΙΓΩΝΑ ΚΑΛΑΝΤΑ. Τρίγωνα, κάλαντα σκόρπισαν παντού. κάθε σπίτι μια φωλιά του μικρού Χριστού. ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά ΤΡΙΓΩΝΑ ΚΑΛΑΝΤΑ Τρίγωνα, κάλαντα, σκόρπισαν παντού κάθε σπίτι μια φωλιά του μικρού Χριστού, τρίγωνα κάλαντα μες στη γειτονιά ήρθαν τα Χριστούγεννα κι η Πρωτοχρονιά Άστρο φωτεινό, θα βγει γιορτινό μήνυμα

Διαβάστε περισσότερα

Kangourou Greek Competition 2015

Kangourou Greek Competition 2015 Thales Foundation Cyprus P.O. Box 28959, CY2084 Acropolis, Nicosia, Cyprus Kangourou Greek Competition 2015 Level 3 4 Γ - Δ Δημοτικού 14 Νοεμβρίου/November 2015 10:00 11:15 Ερώτηση 1 10: 3 βαθμοί Ερώτηση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΠΡΩΤΟΓΗΡΟΥ Πρωτοδίκου Διοικητικών Δικαστηρίων ΟΜΙΛΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΧΟΡΩΔΙΑΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΧΑΛΚΙΔΟΣ

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΠΡΩΤΟΓΗΡΟΥ Πρωτοδίκου Διοικητικών Δικαστηρίων ΟΜΙΛΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΧΟΡΩΔΙΑΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΧΑΛΚΙΔΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΠΡΩΤΟΓΗΡΟΥ Πρωτοδίκου Διοικητικών Δικαστηρίων ΟΜΙΛΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΧΟΡΩΔΙΑΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΧΑΛΚΙΔΟΣ Κυριακή 19 Δεκεμβρίου 2010 Έμπλεη ευγνωμοσύνης, με βαθιά

Διαβάστε περισσότερα

«Το δαμαλάκι με τα χρυσά πόδια»

«Το δαμαλάκι με τα χρυσά πόδια» ΠΑΡΑΜΥΘΙ #39 «Το δαμαλάκι με τα χρυσά πόδια» (Ρόδος Δωδεκάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #39 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011 Δείτε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ 1 ΠΟΙΗΜΑ από κάθε συλλογή του Η ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ (1945)

ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ 1 ΠΟΙΗΜΑ από κάθε συλλογή του Η ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ (1945) http://hallofpeople.com/gr/bio/saxtouris.php ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ 1 ΠΟΙΗΜΑ από κάθε συλλογή του Η ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ (1945) Ομορφιά Ράντισε την ασκήμια μ ομορφιά πήρε μια κιθάρα πήρε ένα ποτάμι πλάι πλάι Τραγουδώντας

Διαβάστε περισσότερα

Μια φορά και έναν καιρό, σ' ένα μεγάλο κήπο, ήταν ένα σαλιγκάρι μέσα στην φωλιά του. Ένα παιδάκι ο Γιωργάκης, έξω από την φωλιά του σαλιγκαριού

Μια φορά και έναν καιρό, σ' ένα μεγάλο κήπο, ήταν ένα σαλιγκάρι μέσα στην φωλιά του. Ένα παιδάκι ο Γιωργάκης, έξω από την φωλιά του σαλιγκαριού Μια φορά και έναν καιρό, σ' ένα μεγάλο κήπο, ήταν ένα σαλιγκάρι μέσα στην φωλιά του. Ένα παιδάκι ο Γιωργάκης, έξω από την φωλιά του σαλιγκαριού έπαιζε με την μπάλα του. Μετά από ένα δυνατό χτύπημα η μπάλα

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ» Δ. Σολωμός Δελτίο τύπου 1) Το Σάββατο 15-03-08 πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα τέχνης από το 1 ο ΓΕΛ και υπό την αιγίδα του Δήμου Κοζάνης παράσταση με θέμα: «Ελεύθεροι πολιορκημένοι»

Διαβάστε περισσότερα

Η Αγία Σοφία και οι κόρες της Πίστη, Ελπίδα, Αγάπη

Η Αγία Σοφία και οι κόρες της Πίστη, Ελπίδα, Αγάπη Η Αγία Σοφία και οι κόρες της Πίστη, Ελπίδα, Αγάπη Βίος της Αγίας Σοφίας Η Αγία Σοφία έζησε την εποχή που βασίλευε ο ειδωλολάτρης αυτοκράτορας Ανδριανός, περίπου το 117-138 μ.χ. Προερχόταν από μια πόλη

Διαβάστε περισσότερα