3 Ο ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΟΔΟΥ (ΠΝΙΓΜΟΝΗ ΠΝΙΓΜΟΣ) Δρ Χριστίνα Νάνου Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Μαιευτικής

Transcript

1 3 Ο ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΟΔΟΥ (ΠΝΙΓΜΟΝΗ ΠΝΙΓΜΟΣ) Δρ Χριστίνα Νάνου Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Μαιευτικής

2 ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Οξυγόνο ουσιώδες για τη ζωή Αποτελείται από Στόμα Μύτη Φάρυγγα Επιγλωττίδα Λάρυγγα Τραχεία Βρόγχοι Βρογχιόλια κυψελίδες Απαραίτητοι για τον μηχανισμό αναπνοής μεσοπλεύριοι μύες & διάφραγμα

3 ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΟΔΟΥ 1. Εξωτερικά (κάτι πιέζει) ή 2. Εσωτερικά : a. Απόφραξη από ξένο σώμα (πνιγμονή) b. Πνιγμός c. Παρεμπόδιση φυσιολογικής ανταλλαγής αερίων στους πνεύμονες (π.χ. εισπνοή αναθυμιάσεων & καπνών) d. Καταστάσεις που επηρεάζουν την λειτουργία των πνευμόνων & της αναπνοής (π.χ. άσθμα)

4 ΠΝΙΓΜΟΝΗ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΑΠΟΦΡΑΞΗΣ Από ξένο σώμα π.χ. φαγητό, δόντια Εισρόφηση π.χ. αίμα, έμετος κ.α. Πτώση της γλώσσας προς τα πίσω, σε απώλεια συνείδησης (αναίσθητο άτομο) Οίδημα φάρυγγα ή λάρυγγα από έγκαυμα, ζεμάτισμα, ή αναφυλαξία Τραύμα στο πρόσωπο ή στη γνάθο Παθήσεις πνευμόνων (άσθμα, αποφρακτική πνευμονοπάθεια) Εξωτερική πίεση στο λαιμό π.χ.απαγχονισμού ή στραγγαλισμού

5 ΠΝΙΓΜΟΝΗ ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΑΕΡΑΓΩΓΟΥ ΑΠΌ ΞΕΝΟ ΣΩΜΑ Πνιγμονή= απόφραξη αεροφόρου οδού από κάποιο ξένο σώμα, εκτός νερό. Συνήθως φαγητό Πολύ συχνή σε παιδιά & βρέφη

6 ΠΝΙΓΜΟΝΗ ΤΥΠΟΙ ΑΠΟΦΡΑΞΗΣ Ήπια (μερική) απόφραξη Σοβαρή (πλήρης ή ολική ) απόφραξη

7 ΠΝΙΓΜΟΝΗ ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΑΕΡΑΓΩΓΟΥ ΑΠΌ ΞΕΝΟ ΣΩΜΑ Βήχας & κυάνωση κύρια συμπτώματα μέχρι & θάνατο Άμεση προσπάθεια αφαίρεσης ξένου σώματος απελευθέρωση αεροφόρου οδού, το συντομότερο δυνατόν

8 ΗΠΙΑ (ΜΕΡΙΚΗ) ΑΠΟΦΡΑΞΗ (1) Ελέγχουμε εάν ο πάσχοντας μπορεί να : Μιλήσει Βήξει Αναπνεύσει

9 ΗΠΙΑ (ΜΕΡΙΚΗ) ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ (2) Καθησυχάστε τον πάσχοντα Βάλτε τον να καθίσει Κάντε του απλές ρωτήσεις με απάντηση (ναι- όχι) Ενθαρρύνετε τον να βήξει Αφαιρέστε κάθε ορατή αιτία απόφραξης από το στόμα Εάν η απόφραξη επιμένει καλέστε βοήθεια (166)

10 ΣΟΒΑΡΗ (ΠΛΗΡΗΣ/ΟΛΙΚΗ) ΑΠΟΦΡΑΞΗ (1) Ελέγχετε εάν ο πάσχοντας δεν μπορεί να: Μιλήσει Βήξει Αναπνεύσει (τελικά θα χάσει τις αισθήσεις του)

11 ΣΟΒΑΡΗ (ΠΛΗΡΗΣ/ΟΛΙΚΗ) ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ (2) Τοποθετούμε την κοιλιά στην πλάτη μιας καρέκλας και ρίχνουμε πάνω το βάρος μας όλο απότομα (μόνο του το άτομο-χωρίς βοήθεια) Εάν αποτύχει εφαρμογή «5 ζωηρών κτυπημάτων στην πλάτη» Καθησυχάστε πάσχοντα Ενθαρρύνετε τον να βήξει

12 ΣΟΒΑΡΗ (ΠΛΗΡΗΣ/ΟΛΙΚΗ) ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ (3) 5 ΖΩΗΡΩΝ ΚΤΥΠΗΜΑΤΩΝ Σταθείτε στο πλάι & λίγο πίσω του Στηρίξτε τον θώρακά του με το ένα χέρι & βοηθήστε τον να σκύψει καλά μπροστά. Τοποθετούμε το ένα χέρι γύρω από τη μέση του θύματος & πιέστε την κοιλιά του λίγο πιο πάνω από τον ομφαλό Δώστε έως 5 έντονα, κοφτά & απότομα κτυπήματα στην πλάτη του θύματος στο ύψος μεταξύ των δύο ωμοπλατών. Κτυπήματα με την παλάμη του άλλου χεριού «μήλο» & με φόρα από κάτω προς τα πάνω

13 ΣΟΒΑΡΗ (ΠΛΗΡΗΣ/ΟΛΙΚΗ) ΑΠΟΦΡΑΞΗ (4) ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ 5 ΚΟΙΛΙΑΚΩΝ ΩΣΕΩΝ Εάν η απόφραξη εξακολουθεί εφαρμογή μέχρι 5 κοιλιακών ώσεων Σταθείτε πίσω από τον πάσχοντα Βάλτε τα χέρια σας γύρω του Σχηματίστε γροθιά με το ένα χέρι & τοποθετήστε το μεταξύ του ομφαλού & στέρνου Τοποθετήστε το άλλο χέρι από πάνω Πιέστε προς τα μέσα & τραβήξτε προς τα πάνω (σε μία συνεχόμενη κίνηση) Σταματήστε, αν το εμπόδιο έφυγε

14 ΛΑΒΗ HEIMLICH (5) 5 ΚΟΙΛΙΑΚΩΝ ΩΣΕΩΝ

15 ΣΟΒΑΡΗ (ΠΛΗΡΗΣ/ΟΛΙΚΗ) ΑΠΟΦΡΑΞΗ (6) ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ 5 ΚΟΙΛΙΑΚΩΝ ΩΣΕΩΝ Αμέσως μετά τον πρώτο κύκλο 5 κτυπημάτων στην πλάτη & 5 κοιλιακών ώσεων, εάν δεν απελευθερώθηκε ο αεραγωγός, καλέστε βοήθεια (166) Σταματήστε, αν το εμπόδιο έφυγε Επαναλάβετε τη σειρά 5 απότομα/κοφτά κτυπήματα & 5 κοιλιακές ώσεις μέχρι 5 φορές

16 ΠΝΙΓΜΟΝΗ ΠΡΟΣΟΧΗ: εάν απόφραξη επιμένει ο πάσχων θα χάσει τις αισθήσεις του. Ξαπλώστε τον στο πάτωμα & εφαρμόστε άμεσα ΚΑΡΠΑ Βλέπε αλγόριθμο ανακοπής.

17 ΠΝΙΓΜΟΝΗ Α ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ Ακολουθούμε τα ίδια βήματα με ενήλικες: Ενθαρρύνουμε να βήξει Αν σταματήσει αναπνοή 5 ζωηρά κτυπήματα Μικρά παιδιά σε πρηνή θέση στα γόνατα ενήλικα 5 κτυπήματα

18 ΠΝΙΓΜΟΝΗ Α ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ Αν αποτύχουν χειρισμός Heimlich (5 κοιλιακές ώσεις) Εάν χάσει τις αισθήσεις του : Ήπτια θέση, σε σκληρή επιφάνεια Καλέστε ασθενοφόρο Ελέγξτε το στόμα & αφαιρέστε τυχόν ξένα σώματα Εφαρμόστε συμπιέσεις, εμφυσήσεις (ΚΑΡΠΑ)

19 ΠΝΙΓΜΟΝΗ Α ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΣΕ ΒΡΕΦΗ / ΝΕΟΓΝΑ Βρέφος πρηνή θέση, πάνω στον πήχυ Κεφάλι χαμηλότερα από θώρακα, διευκολύνει έξοδο ξένου σώματος Με τα δάκτυλα κρατάμε το σαγόνι του για να σταθεροποιήσουμε κεφάλι & αυχένα 5 κτυπήματα στην πλάτη ανάμεσα στις ωμοπλάτες

20 ΠΝΙΓΜΟΝΗ Α ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΣΕ ΒΡΕΦΗ / ΝΕΟΓΝΑ 5 κτυπήματα στην πλάτη ανάμεσα στις ωμοπλάτες σε αποτυχία Γυρίζουμε βρέφος ύπτια κατά μήκος άλλου χεριού & σταθεροποιούμε το κεφάλι με τα δάκτυλα 5 θωρακικές συμπιέσεις

21 ΠΝΙΓΜΟΝΗ ΣΕ ΒΡΕΦΗ / ΝΕΟΓΝΑ Εναλάσσουμε 5 κτυπήματα στην πλάτη με 5 θωρακικές συμπιέσεις μέχρι να ελευθερωθεί ο αεραγωγός Ελέγχουμε-αφαιρούμε ξένο σώμα ΚΑΡΠΑ

22 ΠΝΙΓΜΟΝΗ Α ΒΟΗΘΕΙΑ ΕΓΚΥΟ Ή ΜΕΓΑΛΗ ΚΟΙΛΙΑ Όρθια θέση Ελαφρά Κάμψη κορμού προς εμπρός Σταθείτε πίσω από το θύμα χέρια κάτω από μασχάλες θύματος ενώστε τα δύο χέρια στην πρόσθια επιφάνεια θώρακα θύματος Το ένα χέρι μπουνιά & ακουμπά ανάμεσα στα στήθη θύματος πάνω στο στέρνο ύψος μασχαλών Το άλλο χέρι αγκαλιάζει τη μπουνιά Πιέστε το θώρακα Απότομα, δυνατά από έξω προς τα μέσα

23 ΠΝΙΓΜΟΣ Μορφή ασφυξίας είσοδο νερού στο αναπνευστικό σύστημα (βρόγχους) αδυναμία αναπνοής μετά από παρατεταμένη ακούσια ή εκούσια εμβύθιση σε νερό ή άλλο υγρό στοιχείο Μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την επιβίωση ή τον θάνατο του ατόμου ΘΑΝΑΤΟΣ : ΠΝΙΓΜΟΣ: οφειλόμενος σε ασφυξία από βύθιση σε υγρό μέσο ΕΠΙΒΙΩΣΗ : ΜΗ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΟΣ ΠΝΙΓΜΟΣ: ένα επεισόδιο βύθισης σε υγρό, απαιτεί ιατρική βοήθεια & δεν οδηγεί σε θάνατο.

24 ΠΝΙΓΜΟΣ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΊΑ θάνατοι / χρόνο από πνιγμό παγκοσμίως Ελλάδα : κατά μέσο όρο 300 / έτος Από τις 1 ες αιτία θανάτου μετά τα τροχαία ατυχήματα σε νέους ενήλικες & παιδιά Ελλάδα 1 η θέση σε πνιγμούς στην Ευρώπη 35% των επεισοδίων βύθισης είναι θανατηφόρα 15% δεν εμφανίζουν εισρόφηση θάνατος αποτέλεσμα λαρυγγόσπασμου Πολύ επιβαρυντικός παράγοντας μέθη

25 ΠΝΙΓΜΟΣ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΊΑ Μη θανατηφόρα περιστατικά πνιγμού ή παρ ολίγον πνιγμού συχνά προκαλούν σημαντικές επιπλοκές και εγκαθιστούν μόνιμες εγκεφαλικές βλάβες! 33% αυτών οδηγεί σε ενός βαθμού νευρολογική έκπτωση 11% οδηγεί σε σοβαρά νευρολογικά επακόλουθα Κύριες κατηγορίες κινδύνου : Παιδιά & ηλικιωμένοι

26 ΠΝΙΓΜΟΣ Συχνότερη αιτία 1. θάλασσα Ατυχήματα ( τυχαία πτώση, ναυγάγια κ.α). Κολύμπι 2.Λίμνες, ποτάμια 3. Πισίνες 4. Μπανιέρες

27 ΑΙΤΙΑ ΠΝΙΓΜΟΥ Χρήση αλκοόλ & ηρεμιστικών Κόπωση Αιφνίδια οξεία κατάσταση (π.χ έμφραγμα μυοκαρδίου, επιληψία κ.α.) Τραυματισμός κεφαλής ή νωτιαίου μυελού σε κατάδυση Δάγκωμα από υδρόβιους οργανισμούς, νόσος δυτών κ.α.

28 ΠΝΙΓΜΟΣ Μπορεί να προκαλέσει το θάνατο μέσω ασφυξίας Ασφυξία οφείλεται σε: εισρόφηση νερού από αναπνευστική οδό είτε Σπασμό λάρυγγα (όταν έρθει σε επαφή η επιγλωττίδα με το νερό) Η βύθιση σε πολύ ψυχρό νερό μπορεί θάνατο λόγω υποθερμίας

29 ΠΝΙΓΜΟΣ Τρια στάδια: Προσπαθεί να συγκρατήσει την αναπνοή του Αδυνατεί να παρατείνει την συγκράτηση της αναπνοής & μικρή ποσότητα νερού εισέρχεται στο λάρυγγα λαρυγγόσπασμος χάνει τις αισθήσεις του Αν δεν σωθεί λύεται λαρυγγόσπασμος εισρόφηση = μεγάλη ποσότητα νερού στους πνεύμονες βυθίζεται (ανεπαρκής αναπνοή & κυκλοφορία εγκεφαλικός θάνατος)

30 Μπορεί να οδηγήσει σε : ΠΝΙΓΜΟΣ Πνευμονικές βλάβες ( εισρόφηση υγρού ή/& γαστρικού περιεχομένου κατά την απώλεια συνείδησης) Νευρολογικές διαταραχές (λόγω υποξίας), που είναι μόνιμες εάν επιβιώσει Διαταραχές καρδιακής λειτουργίας Υποθερμία Άλλες βλάβες π.χ. τραυματισμοί κ.α.

31 ΠΝΙΓΜΟΣ Το θύμα συνήθως είναι: Ωχρό ή κυανό χωρίς αναπνοή & σφυγμό Μπορεί να έχει αντίληψη ή να είναι σε διέγερση Έμετος, αναπνοή με συριγμό, ρόζ αφρός από το στόμα μπορεί να παρατηρηθεί (οπότε έχουμε γρήγορη & επιπόλαιη αναπνοή & ασθενικό σφυγμό) υποθερμία Αν απουσιάζει σφυγμός & αναπνοή Αρχίζουμε άμεσα ΚΑΡΠΑ Εάν βγει νερό από το στόμα είναι από το στομάχι αφήστε το να βγει μόνο του Μην προσπαθείτε να βγάλετε το νερό από το στομάχι κίνδυνος εμέτου & εισρόφησης

32 ΠΝΙΓΜΟΣ ΣΕ ΓΛΥΚΟ ΝΕΡΟ Πιο επικίνδυνο σε γλυκό νερό (υπότονο) από το θαλασσινό Βαρύτερη κατάσταση Αντιμετωπίζεται δυσκολότερα

33

34 ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΣΕ ΠΝΙΓΜΟ ΔΙΑΣΩΣΗ ΜΕ: 1. Φωνή 2. Έκταση άκρου ασφαλείς 3. Πέταγμα αντικειμένου για 4. Υδροβασία πολίτες 1. Περπατάς μέσα στο νερό μέχρι σημείου που πατώνεις 2. απλώνεις το χέρι σου ή κάποιο αντικείμενο στο θύμα 3. δίνεις οδηγίες για να τον βγάλεις από το νερό 5. Πλωτό μέσο 6. Κολύμβηση & χρήση σωστικού μέσου μόνο ναυαγοσώστη 7. Άμεση επαφή ΧΡΥΣΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ: η ζωή διασώστη σημαντικότερη από θύματος εάν τίθεται σε κίνδυνο δεν πρέπει να επιχειρήσει διάσωση

35 ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΣΕ ΠΝΙΓΜΟ Μην υπερτιμάτε τις δυνάμεις σας Όχι είσοδο σε νερό. Μόνον σε απόλυτη ανάγκη Η γνώση καλής κολύμβησης δεν μας διασφαλίζει εάν δεν έχουμε ναυαγοσωστικές γνώσεις

36 ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΣΕ ΠΝΙΓΜΟ Εξοδος θύματος από νερό: Απλώνουμε ένα κοντάρι ή το χέρι μας για να τραβήξουμε το θύμα Κρατάμε γερά μία σανίδα σε βαθύτερα νερά Υδροβασία

37 ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΣΕ ΠΝΙΓΜΟ Εξοδος θύματος από νερό: Πετάμε στο θύμα σωσίβιο Τραβάμε το θύμα με μία πετσέτα

38 ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΣΕ ΠΝΙΓΜΟ Μπαίνετε στο νερό μόνον εάν είναι απολύτως απαραίτητο : Πλησιάζουμε το θύμα από πίσω Αποφεύγουμε τον εναγκαλισμό (θα σας βυθίσει λειτουργείτε σαν σανίδα για το θύμα) Περνάτε το ένας χέρι πάνω από τον ένα ώμο και πιάνετε κάτω από τον άλλο ώμο (μασχάλη) με το πρόσωπο έξω από το νερό, σε οριζόντια θέση-σώμα να «ξαπλώσει» επιφάνεια νερού Μιλήστε του, συμβουλεύστε τον να μην κουνιέται & προσπαθήστε να τον ηρεμήσετε Χρησιμοποιείτε το άλλο χέρι και κυρίως τα δύο πόδια για να κολυμπήσετε

39 ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΣΕ ΠΝΙΓΜΟ Μπαίνετε στο νερό μόνον εάν είναι απολύτως απαραίτητο : Μορφές ρυμούλκησης: Από το σαγόνι (με το ένα ή & τα δύο χέρια) Από τις μασχάλες (με τα δύο χέρια) Από το στήθος Από τα ρούχα ή τον καρπό του χεριού του

40 ΑΛΥΣΙΔΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΑΠΌ ΠΝΙΓΜΟ Είναι μία σειρά από ενέργειες που όταν γίνουν σωστά δίνουν: 1. Στον πάσχοντα περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης & 2. Στον διασώστη περισσότερη ασφάλεια στην προσπάθεια της διάσωσης

41

42 ΠΝΙΓΜΟΣ - ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ (1) Μπαίνετε στο νερό ΜΟΝΟΝ εάν είστε εκπαιδευμένοι Εάν όχι περιμένετε να βγάλουν τον πάσχοντα άτομα εκπαιδευμένα

43 ΠΝΙΓΜΟΣ - ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ (2) Όταν βγάζετε τον πάσχοντα από το νερό, κρατήστε το κεφάλι πιο χαμηλά από το υπόλοιπο σώμα, για να εμποδίσετε τον κίνδυνο εισρόφησης νερού Ξαπλώστε τον κάτω με την πλάτη πάνω σε μία πετσέτα ή παλτό

44 ΠΝΙΓΜΟΣ - ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ (3) Ανοίξτε τον αεραγωγό & ελέγξτε για φυσιολογική αναπνοή Αναπνέει τοποθέτησή του σε θέση ανάνηψης Δεν αναπνέει χρειάζεται ΚΑΡΠΑ ξεκινήστε με 5 εμφυσήσεις διάσωσης

45 ΠΝΙΓΜΟΣ - ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ (4) ΚΑΡΠΑ Θέση θύματος κεφάλι χαμηλότερα από κορμό (μειώνετε κίνδυνος εισρόφησης) Πιέστε το στομάχι, να αδειάσει από περιεχόμενα υγρά. (χτυπήματα στην πλάτη βοηθούν στο άδειασμα πνευμόνων από υγρά χωρίς να σπαταλάμε πολύ χρόνο Αποφράσσεται ο λάρυγγας από τυχόν ξένα σώματα (π.χ. φύκια, εμέσματα, κ.α.) ΌΧΙ αναπνοή & σφυγμός άμεσα ΚΑΡΠΑ ΝΑΙ σφυγμός, ΌΧΙ αναπνοή υπερέκταση κεφαλής, απελευθέρωση αεροφόρων οδών εμφυσήσεις στόμα με στόμα

46 ΠΝΙΓΜΟΣ - ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ (5) Προστατέψτε από υποθερμία Αφαιρέστε βρεγμένα ρούχα Βάλτε του στεγνά & ζεστά ρούχα ή σκεπάστε με στεγνή κουβέρτα Προστασία από νερό Εάν έχει αισθήσεις του δώστε ζεστό ρόφημα

47 ΠΝΙΓΜΟΣ - ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ (6) Καλέστε ασθενοφόρο Θύμα μεταφορά στο πλησιέστερο θεραπευτήριο, ακόμα & να έχει συνέλθει πλήρως πρόληψη ή αντιμετώπιση επιπλοκών Κανονικό επίπεδο συνείδησης χωρίς αναπνευστική καταστολή παραμονή στο νοσοκομείο ώρες για παρακολούθηση

48

49