ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ Α Θ Η Ν Α

Transcript

1 ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ Α Θ Η Ν Α

2 ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΑΥΚΕΙΟΥ Γ' ΤΑΞΗ ΕΠΑ.Λ. Απαντήσεις ερωτήσεων Και Λύσεις ασκήσεων

3 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΟΕΩΡΙΑΣ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Γ' τάξης Γενικού Λυκείου Γ' τάξης ΕΠΑ.Λ. Απαντήσεις ερωτήσεων και λύσεις ασκήσεων ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ: Θεοχαρούλα Μ. Μαγουλά Δρ. Οικονομολόγος, Σύμβουλος Π.Ι. ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ: Λιανός Θεόδωρος Παπαβασιλείου Αντώνιος Χατζηανδρέου Ανδρέας. Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Καθηγητής Β/θμιας Εκπαίδευσης Καθηγητής Β/θμιας Εκπαίδευσης ΚΡΙΤΕΣ: Προδρομίδης Κυπριανός Λαζάνης Γεώργιος Μοσχολέα Δέσποινα Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Καθηγητής Β/θμιας Εκπαίδευσης Καθηγήτρια Β/θμιας Εκπαίδευσης ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΑΘΗΝΑ

4 6. ι) ε, ιι) δ, ιιι) ε, ιν) γ, ν) δ, ΚΕΦΑΛΑΙΟ Π ΡΗΤΟ Ερωτήσεις 7. α)λάθος, β) Σωστό, γ) Λάθος, δ) Λάθος, ε) Λάθος, στ) Λάθος, ζ) Λάθος, η) Λάθος Ασκήσεις 8. Οι καμπύλες παραγωγικών» δυνατοτήτων για τα αγαθά Χ,Ψ και Χ,Φ παρουσιάζονται στο... Τ παρακάτω διάγραμμα. Μ. Η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων για τα αγαθά Χ,Ψ είναι ευθεία γραμμή με κλίση -1. Η Κ.Π.Δ. για τα αγαθά Χ,Ψ είναι τεθλασμένη και προς τα δεξιά της άλλης για τους συνδυασμούς Β'Γ'ΔΈ'. Η κλίση είναι αρνητική, άλλά διαφε'ρει μεταξύ των ευθυγράμμων τμημάτων. Το κόστος ευκαιρίας του Φ σε όρους Χ δίνεται ως εξής: Κόστος 0,71 0,83 0,91 1,43 1,67 9. Το νέο διάγραμμα είναι:

5 10. Αν το εναλλακτικό κόστος είναι σταθερό, η κλίση της Κ.Π.Δ. παραμε'νει σταθερή σε όλο το μήκος της και, συνεπώς, είναι ευθεία γραμμή. 11. Βρίσκουμε το κόστος ευκαιρίας του αγαθού Χ σε όρους του Ψ: ΔΨ 200 Από Α σε Β: ΚΕ Χ = = = 2 ΔΧ 100 ΔΨ 150 Από Β σε Γ: ΚΕ Χ = = = 3 ΔΧ 50 ΔΨ 150 Από Γ σε Δ: ΚΕ Χ = = = 5 ΔΧ 30 Χ Ψ Α Χ 3 =90 Ψό 3 = t Β Ψ 2 =; ο f τ!ι >< Γ ψ '=; Ο νο τ II >< "Δ α) To Χ, = 160 βρίσκεται μεταξύ των συνδυασμών Γ και Δ, όπου ΚΕ Χ = Ψ, 5= => Ψ, = 50 => Ψ, = Παρατηρούμε ότι οι δυνατότητες της οικονομίας είναι Ψ, = 100 και όχι 110, άρα ο συνδυασμός είναι ανε'φικτος. β) Το Χ 2 = 140 βρίσκεται μεταξύ των συνδυασμών Β και Γ, όπου ΚΕ Χ = Ψ 2 3 = => Ψ 2 = 120 => Ψ 2 = Παρατηρούμε ότι οι δυνατότητες της οικονομίας είναι Ψ 2 = 180, επομένως είναι άριστος συνδυασμός. γ) To Χ, = 90 βρίσκεται μεταξύ των συνδυασμών Α και Β, όπου ΚΕ = Ψ 3 2 = => Ψ 3 = 180 => ψ 3 = Παρατηρούμε ότι οι δυνατότητες της οικονομίας είναι Ψ 3 = 320, επομένως μπορεί να παράγει Ψ= 310. Ο συνδυασμός είναι εφικτός.

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ 1. Σωστή η δ. Ασκήσεις 2. Η ζήτηση για τιμε'ς που βρίσκονται στο τμήμα ΜΑ της ευθείας είναι ελαστική. Στην ελαστική ζήτηση όταν η τιμή μειώνεται, αυξάνει η συνολική δατπχνη των καταναλωτών. Επομένως Ρ 2 Q: > Ρ, Q, 3. Επειδή οι καμπύλες ζήτησης είναι ευθείες παράλληλες, έχουν την ίδια κλίση. Αυτό σημαίνει ότι ο λόγος AQ/ ΔΡ είναι ο ίδιος και για τις δύο καμπύλες. Διαφέρει όμως ο λόγος P/Q, αφού: 1 1 Ρ, Ρ, Q, < Q 2 => > => >, Qi Q2 Qi Q2 4. α, β, δ, ε. 5 δ, ε. άρα, ED, > ED,. 6.Αν Q, η ζητούμενη ποσότητα στο Β, τότε Q, Q, ,4 = =>-0,4=. => Q, -150 = -12 => Q, = Αν Ρ, η τιμή στο Γ, τότε Ρ, 38. Ρ, -0,5=. =>-0,5= =>38. Ρ, = -50 (60-Ρ,) => 60-Ρ, 100 (60-Ρ,). 100 = > 38. Ρ, = Ρ, => 12. Ρ, = 3000 => Ρ, = Για Ρ, = 50 η ζητούμενη ποσότητα είναι Q, = => Q, = 200. Για Ρ, = 60 η ζητούμενη ποσότητα είναι Q, = => Q = 180. Αρα, η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή είναι: AQ Q, E d = = = = = - 0,5 ΔΡ Ρ, 50 50

7 8. Για να υπολογίσουμε την ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή, πρέπει το εισόδημα να είναι σταθερό. Αυτό είναι δυνατό μόνο μεταξύ των σημείων Α και Δ και των σημείων Β και Ε. Από το Α στο Δ είναι: E D Από το Β στο Ε είναι: = = -0,8 Εο = = -0,66 Για να υπολογίσουμε την εισοδηματική ελαστικότητα, πρέπει η τιμή να παραμένει σταθερή. Αυτό είναι δυνατό μόνο μεταξύ των σημείων Α και Β και των σημείων Δ και Ε. Ε Υ = = 5,6 Εγ = = 6,66 Μπορούν να γίνουν δύο ευθύγραμμα τμήματα καμπυλών ζήτησης. Το ΑΔ (Υ= ) και BE (Υ= ). Το σημείο Γ δεν είναι αρκετό για να προσδιορίσουμε την καμπύλη ζήτησης για το εισόδημα νομισματικές μονάδες

8 9.Η αύξηση του εισοδήματος θα αυξήσει τη ζήτηση αφού το αγαθό είναι κανονικό (Ε γ = 0,8). Μετατόπιση της καμπύλης ζήτησης από D, σε D,. Από το σημείο Α στο σημείο Β. Διάγραμμα 2.1 Ε Υ = ποσοστιαία αύξηση της ζήτησης ποσοστιαία αύξηση του εισοδήματος = > 0,8 ποσοστιαία μεταβολή της ζήτησης = > ποσοστιαία αύξηση της ζήτησης = 12%. 15% Επομένως Q 2 = Q, + 12% Q, => Q 2 = Q, + 0,12% Q, = > Q, = 1,12 Q, => Q 2 = 1,12 (400) => Q 2 = 448. Η αύξηση της τιμής θα μειώσει τη ζητούμενη ποσότητα. Μετατόπιση επί της καμπύλης Ζ 2 από το σημείο Β στο σημείο Γ. Διάγραμμα 2.1 ποσοστιαία μείωση της ζητούμενης ποσότητας E D = => ποσοστιαία αύξηση της τιμής ποσοστιαία μείωση της ζητούμενης ποσότητας - 0,5 = = > 10% ποσοστιαία μείωση της ζητούμενης ποσότητας = 5%. Η τελική ποσότητα γίνεται: Q, = Q 2-0,5% Q 2 => Q, = Q 2-0,05 Q 2 => Q 3 = 0,95 Q 2 => Q 3 = 0,95 (448) => Q 3 = 425,6. P2 Pi 01 Q3 Διάγραμμα 2.1 Q2

9 10. Έστω Ρ, η αρχική τιμή και Q, η αρχική ζητούμενη ποσότητα. Η αρχική συνολική δαπάνη είναι : ΣΔ, = Ρ, Q,. ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας Ε 0 = => ποσοστιαία μεταβολή της τιμής ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας -0,4= => -10% ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας = (-0,4) (-10%) = + 4% Η τελική τιμή θα είναι: Ρ 2 «= Ρ, -10% Ρ, => Ρ 2 = Ρ, - 0,1 Ρ, => Ρ 2 = 0,9 Ρ, Η τελική ζητούμενη ποσότητα θα είναι: Q, = Q, + 4% Q, => Q 2 = Q, + 0,04 Q, => Q, = 1,04 Q,. Η τελική συνολική δαπάνη θα είναι: ΣΔ, = Ρ 2 Q 2 = (0,9 Ρ, ) (1,04 Q,) = 0,936 Ρ, Q δηλαδή ΣΔ 2 = 0,936 ΣΔ,. Άρα, ποσοστιαία μεταβολή της συνολικής δαπάνης: ΣΔ, - ΣΔ, 0,936 ΣΔ, - ΣΔ, (0,936-1 ) ΣΔ, 100= 100= 100 = (-0,064).100 = - 6,4%. ΣΔ, ΣΔ, ΣΔ, Η μείωση της συνολικής δαπάνης είναι 6,4%.

10 ΚΕΦΑ/ iaio ΤΡΙΤΟ Ερωτήσεις 5. α)λάθος. β) Λάθος, γ) Λάθος, δ) Σωστό. 6. ι) β. ιι) δ. ιιι) ε. ιν) ε. Ασκήσεις 1. α) Με βάση τα δεδομένα του πίνακα υπολογίζουμε το μέσο και το οριακό προϊόν της εργασίας χρησιμοποιώντας τους τύπους: ΑΡ Q MP AQ Δι , , ,5-30 I ια να ισχύει ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης θα πρέπει καθώς αυξάνεται η ποσότητα της εργασίας (με τους υπόλοιπους συντελεστές παραγωγής σταθερούς), μετά από κάποιο αριθμό εργατών να αρχίσει να μειώνεται το οριακό προϊόν και μετά το μέσο προϊόν της εργασίας. Η μείωση του οριακού προϊόντος εκδηλώνεται μετά τον τρίτο εργάτη και στη συνέχεια του μέσου προϊόντος μετά τον τέταρτο εργάτη. Επομένως, ισχύει ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης και συγκεκριμένα μετά την τρίτη μονάδα του μεταβλητού συντελεστή της εργασίας, γιατί από το επίπεδο αυτό της παραγωγής και μετά το οριακό προϊόν μειώνεται. β) Το συνολικό προϊόν λαμβάνει τη μεγαλύτερη τιμή του στο επίπεδο παραγωγής της έκτης μονάδας εργασίας. Αυτό συμβαίνει, γιατί στο σημείο αυτό το οριακό προϊόν μηδενίζεται. Από το σημείο αυτό και πέρα το συνολικό προϊόν μειώνεται, γιατί το οριακό προϊόν γίνεται αρνητικό (Διάγραμμα 1).

11 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1 α 2. Με βάση τα δεδομένα του πίνακα συμπληρώνουμε τα κενά χρησιμοποιώντας τους τύπους: Q ΑΡ = = > Q = ΑΡ L και MP = AQ ΑΙ Μπορούμε να βρούμε το συνολικό προϊόν, όταν δίνεται το οριακό, χρησιμοποιώντας τον τύπο του οριακού προϊόντος. 1 14X1= , 4 ; 0 = Χ =AJ± = > x = 30 30:2 = :3 = ο,] Χ =4^Γ = > Χ :4= X5 = " :6=25 7. Χ = = > Χ = => χ = :9=18, X10= _, :7= :8=

12 3. Q FC vc TC AFC AVC ATC MC 0 CAA I ν - - _1L_ n * ^3 0 s ΣΪ if ι Το σταθερό κόστος είναι σε όλα τα επίπεδα 500. Υπολογίζουμε τα μεγέθη από τους τύπους: 300 m ±- Μ ffl AVC FC VC TC MC = (1) AFC = (2) AVC = (3) ATC = AQ Q Q Q (4) Χ (1) => 230 = > Χ, = (3) => 260 = => Χ, = 36 Χι Χ 5 Χ (3) = >280 = και (1) = > 460 = Χ 2 = 40 και Χ 5 = ! Χ 2 Χ 2-36 \ 4. Επειδή ο μοναδικός μεταβλητός συντελεστής είναι η εργασία και η αμοιβή της είναι σταθερή και ίση με χρηματικές μονάδες χρησιμοποιώντας τον τύπο ε Χ ω: W MC = και από αυτό MP = MP W MC MP, = =100 ΜΡ 5 = =

13 ΜΡ 2 = = 150 ΜΡ = = MP, = = 200 ΜΡ 7 = = ΜΡ 4 = = 250 ΜΡ = = σύμφωνα με τον τύπο MP = AQ Δι έχουμε: Q, - 0 Q = => Q, = = => Q 5 = Q2-IOO Q = => Q 2 = = => Q = Q Q = => Q 3 = = => Q 7 = Q<- 450 Q = => Q 4 = = => Q = β) Ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης αρχίζει να εμφανίζεται μετά τον πέμπτο εργάτη, επειδή μετά το σημείο αυτό το οριακό προϊόν μειώνεται και ταυτόχρονα το οριακό κόστος ανέρχεται.

14 5. α) Κατασκευάζουμε τον πίνακα δεδομε'νων: έστω εστω Έστω ότι το προϊόν μετά την αύξηση της παραγωγής είναι Χ και στη συνέχεια γίνεται Χ Οριακό Κόστος = Μεταβολή Μεταβλητού Κόστους Μεταβολή παραγωγής Μέσο Μεταβλητό Κόστος = Μεταβλητό Κόστος Προϊόν Επομένως, Μεταβλητό Κόστος = Μέσο Μεταβλητό Κόστος Χ Προϊόν, δηλαδή, VC a. = 5.8 = 40 VC X = 8,5.Χ Αντικαθιστώ στον τύπο του οριακού κόστους 8,5Χ = => 12 (Χ - 8) = 8,5Χ - 40 => 12Χ-96 = 8,5Χ - 40 Χ - 8 = > 12 Χ- 8,5 Χ = 56 και Χ =16. Επομένως, το προϊόν λαμβάνει τις τιμές όπου Χ = 16 και Χ + 4 = 20. Το σταθερό κόστος στο επίπεδο παραγωγής 8 είναι: Σταθερό Κόστος AFC = και Σταθερό Κόστος = AFC Χ Q = 8.20 = 160 Προϊόν Επομένως, το συνολικό κόστος είναι = 200.

15 Το Μέσο Συνολικό Κόστος στη μονάδα παραγωγής είναι: ATC = TC Επειδή το οριακό κόστος από το επίπεδο παραγωγής 8 μέχρι και 16 είναι 12, αυτό σημαίνει ότι κάθε μονάδα που παράγεται μεταξύ αυτού του επιπέδου έχει κόστος για την επιχείρηση 12 ευρώ όσο και το οριακό κόστος. Αρα, TC, 2 = TC«4- MC, + MC, () + MC, + mcij δηλαδή, = και ATC 12 = = 20, β) To μεταβλητό της 15 % μονάδας παραγωγής, για τον ίδιο λόγο που αναφέρεται πιο πάνω, είναι VC 15 = VC + MC, +MC, 4- MC + MC, 2 + MC,, +MC )4 + MC 15 VC 15 = = 124. To Μεταβλητό Κόστος της 18 % μονάδας προκύπτει VC,e = VC, 6 + MC 17 + MC το VC«= AVC, 6. Q, 6 = 8,5. 16 = 136. To οριακό κόστος όμως της 17 % και 18 Π< μονάδας πρέπει να υπολογισθεί από τον τύπο Μεταβολή συνολικού κόστους TC, - TC, OK = =, Μεταβολή παραγωγής Q 2 - Q, όπου TC, = ATC Χ Q = = 360 TC, = Μεταβλητό Κόστος + Σταθερό Κόστος = = άρα MC = και VC, Αρα η μεταβολή του μεταβλητού κόστους της IS'" μονάδας από την 15η μονάδα είναι = 44

16 Q α) Υπολογίζουμε το μέσο προϊόν ( ΑΡ ) από τον τύπο: ΑΡ = χ ΑΡ, = =5 ΑΡ 2 = =6 ΑΡ 3 = = 7 ΑΡ 4 = = ΑΡ 5 = =8 ΑΡ 6 = =7 ΑΡ 7 = = AQ Υπολογίζουμε το οριακό προϊόν από τον τύπο MP = Δι MP, = =5 ΜΡ 2 = = 7 ΜΡ :) = =9 ΜΡ 4 = = ΜΡ 5 = =8 ΜΡ = =2 ΜΡ 7 = = W β) Υπολογίζουμε το Μέσο Μεταβλητό Κόστος (AVC) από τον τύπο: AVC = ΑΡ AVC, = = 924 AVC 2 = = 770 AVC 3 = = AVC 4 = = 577,5 AVQ = = 577,5 AVQ = = AVC? = = Υπολογίζουμε το Οριακό Κόστος από τον τύπο: MC = W MP MO = =924 MO = =660 MG = =513,3

17 MC* = =420 MCs = =577,5 MC<, =2310 MC? = =τείνει στο άπειρο γ) Στο διάγραμμα φαίνεται μέσου μεταβλητού - οριακού κόστους, η αντιστοίχιση μέσου - οριακού προϊόντος και Μέσο - Οριακό Προϊόν Παρατήρηση: Στο διάγραμμα μέσου - οριακού προϊόντος, ο οριζόντιος άξονας μετράει τον μεταβλητό συντελεστή εργασία (Ε), ενώ στο διάγραμμα μέσου μεταβλητού - οριακού κόστους ο οριζόντιος άξονας μετράει την παραγόμενη ποσότητα του προϊόντος (Q). Για να είναι δυνατή η αντιστοίχιση, πρέπει ο οριζόντιος άξονας των ποσοτήτων (Q) του διαγράμματος μέσου μεταβλητού και οριακού κόστους να βαθμολογηθεί με τις ποσότητες προϊόντος που αντιστοιχούν στα επίπεδα απασχόλησης του διαγράμματος μέσου και οριακού προϊόντος. AVC 0 S Μέσο - Οριακό Κόστος Διαγραμμα (άσκ. 6). Αντιστοίχηση μέσου και οριακού προϊοντος με το μέσο μεταβλητό και οριακό κόστος.

18 7. ^ ΛΓ?2 4 Χ, = Χ 5 = Χ 6 = Στους 5 εργάτες το μέσο προϊόν γίνεται μέγιστο, άρα είναι ίσο με το οριακό προϊόν: Χ 5 Χ 5-32 ΑΡ 5 - και ΜΡ 5 = Χ, - 32 = > Χ 5 = Με τα δεδομένα της άσκησης κατασκευάζουμε τον πίνακα, τον οποίο συμπληρώνουμε με τους παρακάτω υπολογισμούς: Το μεταβλητό κόστος για 6 εργάτες είναι: VC = Q f>. AVC f> = = Ο εργατικός μισθός είναι: W VC U = Το μεταβλητό κόστος στον 5 και 7 εργάτη είναι: VC 5 = W L 5 = = VC 7 = W L 7 = =

19 Το Συνολικό Προϊόν στους 7 εργάτες είναι: VC/ VO AVQ = = > Q? = = = 280 Q? AVO 315 Το οριακό προϊόν στον 6 και 7 εργάτη είναι: Q 6 -Q ΜΡ = = = 20 U - U 6-5 Q 7 -Q ΜΡ 7 = = = 10 U-U 7-6 Το οριακό κόστος στον 6 και 7" εργάτη είναι: W MC 6 = = = 630 ΜΡ 6 20 W MC 7 = = = 1260 ΜΡ 7 10 Αν η επιχείρηση αυξήσει την παραγωγή της από 264 σε 275 μονάδες προϊόντος, θα επιβαρυνθεί με επιπλε'ον κόστος ως εξής: Από 264 σε 270 μον. προϊόντος = 6 μονάδες προϊόντος χ MC 6 = = χρημ. μον. Από 270 σε 275 μον. προϊόντος = 5 μονάδες προϊόντος χ MC 7 = = χρημ. μον. Συνολική επιβάρυνση = χρημ. μον. 9. α)με τα δεδομε'να της άσκησης υπολογίζουμε το μεταβλητό κόστος (VC), το συνολικό κόστος (TC) και το οριακό κόστος (MC) της επιχείρησης από του τύπους: VC = Κόστος Εργασίας + Κόστος Πρώτων Υλών VC = W L + (ΠΥ) Q Το μεταβλητό κόστος για 0 εργάτες είναι 0. Το μεταβλ. κόστος για 1 εργάτη είναι: VC, = = = Το μεταβλ. κόστος για 2 εργάτες είναι: VC 2 = = = Με τον ίδιο τρόπο υπολογίζουμε το μεταβλ.κόστος για κάθε επίπεδο παραγωγής.

20 Το συνολικό κόστος είναι το άθροισμα του μεταβλητού και του σταθερού κόστους (FC): TC = VC + FC Το συνολικό κόστος για 0 εργάτες είναι όσο και το σταθερό, δηλαδή Το συνολικό κόστος για 1 εργάτη είναι: TC, = VC, + FC = = Το συνολικό κόστος για 2 εργάτη είναι: TC 2 = VC 2 + FC = = Με τον ίδιο τρόπο υπολογίζουμε το συνολικό κόστος για κάθε επίπεδο παραγωγής. AVC Το οριακό κόστος: MC = AQ Το οριακό κόστος για τον 1ο εργάτη είναι: MC, = = Με τον ίδιο τρόπο υπολογίζουμε το οριακό κόστος για κάθε επίπεδο παραγωγής. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται όλα τα αποτελέσματα: " H "12-10 β) Μείωση της παραγωγής από 100 σε 85 μονάδες προϊόντος: Από 85 σε 96 μον. προϊόντος = 11 μονάδες προϊόντος χ MQ = = χρημ.μον. Από 96 σε 100 μον. προϊόντος = 4 μονάδες προϊόντος χ MC 7 = = χρημ.μον. Μείωση του κόστους: χρημ.μον.

21 γ) Το οριακό κόστος από 56 μέχρι 80 μονάδες προϊόντος είναι 2730 χρ. μονάδες. Αρα, όταν η επιχείρηση μειώνει την παραγωγή της κατά μια μονάδα προϊόντος από τις 80 μον. προϊόντος, το κόστος της μειώνεται κατά 2730 χρ. μονάδες. Αφού θέλει να μειώσει το κόστος της κατά χρημ. μον., πρέπει να μειώσει την παραγωγή της κατά: = 20 μον. προϊόντος.

22 4. α)σωστό. β) Λάθος, γ) Λάθος. 5. ι) β. ιι) γ. ιιι) α. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Ερωτήσεις Ασκήσεις 1.α) Η καμπύλη προσφοράς της επιχείρησης στη βραχυχρόνια περίοδο είναι το ανερχόμενο τμήμα της καμπύλης του οριακού κόστους, που βρίσκεται πάνω αττό την καμπύλη του με'σου μεταβλητού κόστους. Επομένως, υπολογίζω το μεταβλητό κόστος, το μέσο μεταβλητό κόστος και το οριακό κόστος της επιχείρησης σύμφωνα με τα δεδομένα του πίνακα με βάση τους τύπους: VC AVC = MC = AVC AQ και VC = TC - FC I Q tc VC AVC MC ' ; ' ^ cm ,2 120 Η καμπύλη προσφοράς αρχίζει από το σημείο όπου το μέσο μεταβλητό κόστος = οριακό κόστος = 33. Οι ποσότητες είναι αυτές που αντιστοιχούν σε οριακό κόστος που ισούται με την αντίστοιχη τιμή.

23 Ο Πίνακας προσφοράς Ρ Qs Η καμπύλη προσφοράς (β) Σύμφωνα με τον τύπο της ελαστικότητας της προσφοράς, Es = AQ Ρι ΔΡ ,73 2.Υπολογίζω το μεταβλητό κόστος αφού η εργασία είναι ο μοναδικός μεταβλητός συντελεστής, ως εξής: VC = W.L, όπου W = αμοιβή εργασίας και L - αριθμός εργατών. Στη συνε'χεια υπολογίζω το μέσο μεταβλητό κόστος και το οριακό κόστος. Το οριακό κόστος μπορεί να υπολογιστεί είτε από τον τύπο: MC AVC AQ?:ίτε από MC W MP Q VC AVC MC I , , , , , ,

24 Πίνακας προσφοράς Ρ Qs (β) Σύμφωνα με τον τύπο της ελαστικότητας της προσφοράς, Es = AQ Ρι ΔΡ Q = 0,028 Καμπύλη προσφοράς >Λ Ο 3. (α) Από τους τύπους MP AQ Δι και ΑΡ = συμπληρώνω:

25 ΝΗ :1 = = = :2 = 12, ~ 3 (β) Υπολογίζω το μεταβλητό κόστος από τα δεδομένα που είναι η αμοιβή της εργασίας και η πρώτη ύλη του προϊόντος. Στη συνέχεια υπολογίζω το μέσο μεταβλητό κόστος και το οριακό κόστος. L τρ Π Q VC MC VC AVC ( q-) = = ,.= = ;5 ' ' 3433 'Λ = = = 367 ' = ^ = ,Γ =410 75

26 Η καμπύλη προσφοράς της επιχείρησης αρχίζει από το επίπεδο παραγωγής 60, όπου το οριακό κόστος ανερχόμενο συναντά το με'σο μεταβλητό κόστος. Πίνακας Προσφοράς:.

27 1. Σωστές: γ και δ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Ερωτήσεις 2. Σωστές: β, δ, ε, η, θ, ι. Ασκήσεις Ι.Τσυς παραγωγούς συμφέρει η καμπύλη προσφοράς S διότι στο τμήμα MB της καμπύλης ζήτησης, η ζήτηση είναι ανελαστική και αφού στην αυξημένη προσφορά S 2 αντιστοιχεί μικρότερη τιμή η συνολική δαπανη των καταναλωτών είναι μικρότερη, άρα και τα έσοδα των παραγωγων είναι μικρότερα. 2. Ρ 0» Qs Πλεόνασμα II * II 20 E D = QtiA Qapx Ρ - Ρ 1 τελ 1 αρχ = > -1,5 = Χ, = > Χ1 = 25 E s = Qt^ " Qapx Ρ 1 τελ - 1 Ρ αρχ = > 0,5 Χ = > Χ2 = 45 Πλεόνασμα = Q s - Q D = = 20 τόνοι Η τιμή ισορροπίας δίνεται από τη σχέση: Q s = Q D = > 50 + Ρ = = > Ρ = > Ρ Ρ = 3600 => Ρ* + 50Ρ = 0. Οι λύσεις της εξίσωση είναι Ρ, = 40 και Ρ 2 = -90 (απορρίπτεται). Αοα, τιμή ισορροπίας Ρ, = 40 χρηματικές μονάδες. Αντικαθιστώντας την τιμή Ρ, στη συνάρτηση Q s ή Q D βρίσκουμε την ποσότητα ισορροπίας: Q s = = 90 Αρα, ποσότητα ισορροπίας Q = 90 μονάδες προϊόντος. β) Οι παραγωγοί δεν μπορούν να αυξήσουν τα έσοδά τους, αφού η καμπύλη ζήτησης είναι ισοσκελής υπερβολή και η συνολική δαπάνη των καταναλωτών είναι σταθερή χρηματικές μονάδες, ανεξάρτητη από τις μεταβολές της τιμής.

28 Ρ QD Qs Πλεόνασμα ρ ο=; Qo = ; Qo=; ED = QTCA " Qni Ρ τελ - 1 Ρ αρχ QapX = > -0,4 Q => 8Q Ρ 0 = (1) Ρο E s = }τελ " Qa, 1 Ρ τελ - 1 Ρ αρχ Ρ, αρχ.. Qo " 200 => -0,4= Qa, Ρο = > 8 Q 0-80 Ρ 0 = 960 (2) Από (1) και (2) με αφαίρεση κατά μέλη βρίσκουμε: Ρ 0 = 12 ευρώ Για Ρ 0 = 12 ευρώ αντικαθιστώντας στην (1) ή (2) βρίσκουμε: Q 0 = 240 μονάδες. Αρα, το σημείο ισορροπίας είναι Ρ = 12 ευρώ και Q 0 = 240 μονάδες. Βρίσκουμε τις συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς από τον τύπο: Q - Q, Q 2 - Q, Ρ-Ρ, Qd- 300 Ρ - 8 Qs- 200 Ρ- 8 Ρ,-Ρ, = > Qd = Ρ = > Q s = Ρ Αφού θέλουμε πλεόνασμα 200 μονάδων, θα πρέπει: Q s - Q D = 200. Αρα, ( Ρ) - ( Ρ) = 200 = > 25 Ρ = 500 = > Ρ = 20 ευρώ. Στην τιμή των 20 ευρώ οι παραγωγοί προσφέρουν ποσότητα: QS = = > QS = 440 μονάδες Οι καταναλωτές μπορούν να απορροφήσουν την ποσότητα των 440 μονάδων στην τιμή: 440 = Ρ = > Ρ = 26 ευρώ. Αρα, το πιθανό 'καπέλο' θα είναι: = 6 ευρώ Q

29 6. Qs α' εβδομάδα Ρ β' εβδομάδα γ' εβδομάδα A S S2 S3 Γ Δ Ε Η προσφορά είναι πλήρως ανελαστική. α) Αφού η συνάρτηση ζήτησης είναι γραμμική, μπορούμε να προσδιορίσουμε τον τύπο της από τις συντεταγμένες των σημείων Γ και Δ από τον τύπο της ευθείας: Q-Qi P-P r QA QR Ρ Λ-ΡΓ Q-1800 Ρ = > QI> = Ρ Επομένως, οι καταναλωτές θα απορροφήσουν την ποσότητα μονάδων στην τιμή: 2200 = Ρ = > 40Ρ = 1800 = > Ρ = 45 ευρώ Η συνολική δαπάνη των καταναλωτών είναι: α' εβδομάδα: P r Q r = = ευρώ β' εβδομάδα: Ρ Δ 0 Δ = = ευρώ γ' εβδομάδα: Ρ Ε Q E = = ευρώ Οι παραγωγοί μεγιστοποιούν τα έσοδά τους στο σημείο Δ, δηλαδή σε προσφερόμενη ποσότητα μονάδων προϊόντος. Το σημείο Δ είναι το μέσο της ευθείας ζήτησης (συντεταγμένες Ρ=50, Q=2000), συνεπώς, η απόλυτη τιμή της ελαστικότητα της ζήτησης στο σημείο αυτό είναι ίση με τη μονάδα.

30 β) Λρα, οι παραγωγοί μπορούν να καταστρέψουν τη γ' εβδομάδα την επιπλέον ποσότητα: Qa - Qr = = 200 μονάδες προϊόντος. 7. Έστω η ευθεία καμπύλη ζήτησης D και η ευθεία καμπύλη προσφοράς S. Το σημείο ισορροπίας είναι το Α. Εφόσον με την αύξηση του εισοδήματος αυξάνεται η ζήτηση, η καμπύλη ζήτησης D μετατοπίζεται προς τα δεξιά, στη θέση D,. Το νέο σημείο ισορροπίας είναι το Β. α) Γνωρίζουμε δύο σημεία της ευθείας της προσφοράς ( Α και Β) με τις συντεταγμένες τους, επομένως μπορούμε να προσδιορίσουμε τη συνάρτηση της προσφοράς από τον τύπο: Q-QA Ρ - Ρα Qis " QA Pb-PA Q Ρ = > Q s = Ρ β) Στην τιμή των 20 χρημ. μονάδων η ζητούμενη ποσότητα στο νέο εισόδημα θα είναι Q r. Εφόσον γνωρίζουμε την εισοδηματική ελαστικότητα (Ε Υ = 2), μπορούμε να υπολογίσουμε την ποσότητα Q r από τον τύπο: Εν = Qr-Q A ΥΓ - Υ Α Υα QA Αντικαθιστώντας έχουμε: 2 = Q, Q, = 240. Στην ευθεία ζήτησης D, γνωρίζουμε δύο σημεία (Β και Γ) και μπορούμε να προσδιορίσουμε τη συνάρτησή της: Q-QB Ρ-Ρ Β Qr Qb Ργ-ΡΒ = > Q Ρ = > Q D = Ρ

31 8. Από τη συνάρτηση ζήτησης έχουμε: Για Ρ=0, Q d = 1000 Για Q d =0, Ρ= 2000 Η ευθεία ζήτησης στο διάγραμμα είναι ΑΒ. Το μέσο της ευθείας Μ έχει συντεταγμένες Ρ Μ = 1000 και Q m = 500. Η απόλυτη τιμή της ελαστικότητα της ζήτησης στο Μ είναι μονάδα. SI S2 «II tswsta Στο σημείο ισορροπίας Ε η τιμή και η ποσότητα ισορροπίας θα είναι: Qs = Qd, δηλαδή 560 = ,5 Ρ => Ρ Ε = 880 και Q e = 560. Αφού το σημείο ισορροπίας Ε βρίσκεται στο τμήμα MB της καμπύλης ζήτησης όπου η ζήτηση είναι ανελαστική, μια αύξηση της προσφοράς θα μειώσει την τιμή, άρα και η συνολική δαπάνη των καταναλωτών δηλαδή τα έσοδα των παραγωγών και αυτό δε συμφέρει τους παραγωγούς. Για να γίνει η πρόσοδος χρημ. μονάδες, θα πρέπει οι παραγωγοί να διαθέσουν ποσότητα Q 1 στην τιμή Ρ,, ώστε Ρ 1 Q 1 = ή Ρ, (1000-0,5P t ) = => -0,5Ρ Ρ = 0 = > Ρ 1 = 1000 χρημ. μονάδες. Αφού Ρ, Q, = => 1000 Q, = = > Q, = 500. Πρέπει να καταστρέψουν = 60 μονάδες προϊόντος. 9. α) Το σημείο ισορροπίας αρχικά είναι το Ε, όπου Q 5 = Q,, => Ρ = Ρ => = > Ρ 0 = 96,25 η τιμή ισορροπίας και Q 0 = 357,5 η ποσότητα ισορροπίας. Αν η ζήτηση αυξηθεί κατά 40% για κάθε τιμή, η νέα συνάρτηση ζήτησης θα είναι: Qd, = QD + 40% (Q D ) => Q D, = 1,4 Q D => Q D, = 1,4(550-2P) = > QRN = 770-2,8 P. Αν η προσφορά αυξηθεί κατά 20% για κάθε τιμή, η νέα συνάρτηση προσφοράς θα είναι: Q S1 = Q S + 20% (Q S ) => Q S, = 1,4 Q S => Q D, = 1,2( P) = > Q S, = ,4 P. To νέο σημείο ισορροπίας θα έχει τιμή ισορροπίας : Qs, = Qd, => ,4 Ρ = 770-2,8 Ρ => Ρ'ο = 110 χρημ. μονάδες, και ποσότητα ισορροπίας: QV = ,4-110 => Q' 0 = 462 μονάδες προϊόντος.

32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ 1. 0) ζ ( ) ε. (ιιι) β. (ιν) β και δ. (ν) β. Ερωτήσεις Ασκήσεις 1. Από τις αγοραίες συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς προκύπτει η τιιιή ισορροπίας του αγαθού: Qs = Qd => 4 + 4Ρ = Ρ => Ρ = 8 χρημ. μονάδες. Υπολογίζουμε το Με'σο Μεταβλητό Κόστος (AVC) και το Οριακό Κόστος (MC) της επιχείρησης από τους τύπους: VC AVC = και MC AVC AQ όπου VC = Μεταβλητό Κόστος , , , ,3 Επειδή η αγορά του προϊόντος είναι πλήρους ανταγωνισμού, η οριακή πρόσοδος της επιχείρησης είναι σταθερή και ίση με την τιμή του προϊόντος, δηλαδή 8 χρημ. μονάδες. Η συνθήκη ισορροπίας της επιχείρησης δίνεται από την ισότητα Οριακής Προσόδου και Οριακού Κόστους: MR = MC = 8. Αρα, το επίπεδο παραγωγής στο οποίο η επιχείρηση μεγιστοποιεί το κε'ρδος της είναι Q = 6 μονάδες προϊόντος. Η συνολική πρόσοδος (TR) της επιχείρησης για παραγωγή 6 μονάδων προϊόντος είναι:

33 TR = P. Q = 8. 6 = 48 χρημ. μονάδες. To συνολικό κόστος (TC) της επιχείρησης για παραγωγή 6 μονάδων προϊόντος είναι: TC = Σταθ. Κόστος + VC = = 48 χρημ. μονάδες. Αρα, κέρδος της επιχείρησης: Κ = TR - TC = = 0. 2.Η επιχείρηση Ά' δεν καλύπτει το μεταβλητό της κόστος, αφού η τιμή του προϊόντος είναι μικρότερη από το μέσο μεταβλητό κόστος, άρα δεν τη συμφέρει να συνεχίζει την παραγωγή. Η επιχείρηση 'Β' καλύπτει ακριβώς το μεταβλητό της κόστος, αφού η τιμή του προϊόντος είναι ίση με το μέσο μεταβλητό κόστος, άρα για την επιχείρηση είναι αδιάφορο αν θα παράγει. Η επιχείρηση 'Γ' καλύπτει όλο το μεταβλητό και όλο το συνολικό της κόστος, αφού η τιμή του προϊόντος είναι μεγαλύτερη από το μέσο συνολικό κόστος, επομένως έχει κέρδος. 3. Με τα δεδομένα της άσκησης υπολογίζουμε το μέσο μεταβλητό κόστος (AVC), το μέσο συνολικό κόστος (ATC) και το οριακό κόστος (MC) της επιχείρησης από τους τύπους: VC TC AVC AVC = ATC = MC = Q Q AQ Τα αποτελέσματα των υπολογισμών φαίνονται στον πίνακα 1. Πίνακας 1. -υνολικό ος Μεταβλητό συνολικό κόστος ATC Κ0^ Q

34 Αφού η αγορά του προϊόντος είναι πλήρως ανταγωνιστική, η οριακή πρόσοδος της επιχείρησης είναι σταθερή και ίση με την τιμή του προϊόντος. Η συνθήκη ισορροπίας της επιχείρησης είνα: Οριακή Πρόσοδος = Οριακό Κόστος. ι) Όταν η τιμή είναι Ρ = ευρώ, η παραγωγή είναι Q = 5 μονάδες. Η επιχείρηση δεν καλύπτει το μεταβλητό της κόστος, αφού το μέσο μεταβλητό κόστος είναι ευρώ. (P<AVC), άρα δεν τη συμφέρει να παράγει. ιι) Όταν η τιμή είναι Ρ = ευρώ, η παραγωγή είναι Q = 6 μονάδες. Η επιχείρηση καλύπτει το μεταβλητό της κόστος, αφού το μέσο μεταβλητό κόστος είναι ευρώ. (P>AVC), αλλά δεν καλύπτει το συνολικό της κόστος, αφού ATC = ευρώ (P<ATC). Η επιχείρηση μπορεί να παράγει βραχυχρόνια με ζημιά. ιιι) Όταν η τιμή είναι Ρ = ευρώ, η παραγωγή είναι Q = 7 μονάδες. Η επιχείρηση καλύπτει και το μεταβλητό της κόστος, αφού το μέσο μεταβλητό κόστος είναι ευρώ. (P>AVC), και το συνολικό της κόστος, αφού ATC = ευρώ (P>ATC). Η επιχείρηση παράγει με κέρδος. Στο διάγραμμα 1 δείχνονται οι τρεις ανωτέρω περιπτώσεις. Υπολογίζουμε το κέρδος(κ) ή τη ζημιά της επιχείρησης σε κάθε επίπεδο παραγωγής από τη συνολική πρόσοδο (TR) και το συνολικό κόστος (TC) με τους τύπους: TR = P. Q, TC = FC + VC, Κ = TR - TC. Στον πίνακα 2.α. δίνονται τα αποτελέσματα των υπολογισμών για Ρ = Στον πίνακα 2.β. δίνονται τα αποτελέσματα των υπολογισμών για Ρ = Στον πίνακα 2.γ. δίνονται τα αποτελέσματα των υπολογισμών για Ρ = 7000.

35 χ 13000η Q 'U SL 4 i nrnn 1/ J Λ"V" - - * ' M '.»* " M ' Μ» Μ Μ? ^ Μ ' ' Μ * :*' ihiiii; ν. w ; * 'M; ; '. : ' " Μ : :Μίϊΐ:Μϋ ά:'ϋ -'ήΐ&ΐ4«^ί&μ ώ>#ίΐ»,; ; " ;, 'F"< 1 20 Ο (V ^ 'ώ\λμ; : :'&ΐ.'ώ./ώ.: «. i'* V - Μ 'HM.»'«:< *:<*'fess&sis.'fii SiSiSSi i W χ Ιίί-ΧΧ ι ι >» -L J.. 1» ;».i':'w':'ifa'..χ '. J s flifj# III ι ilf;ι :* * ""Γ " ^ Γ "! ι- : - «ί : -χ> MC (^ MM Μ Μ Μ L Μ Μ Μ MR3 Ποσότητα Διάγραμμα 1.

36 Πίνακας 2.α. τψη Συνολική» Ι Σταθερό Μεταβλητό Συνολικό Κέρδος Πρόσοδο^ ΙΙκόστος Κόστος Κόστος #8ΐΒέ3ί^ 000 ν Ι,. Μ is lllis Πίνακας 2.β. ' US ο Κ3 ί" " :

37 Πίνακας 2.γ J J Η γραφική παρουσίαση του συνολικού κόστους και των τριών συνολικών προσόδων γίνεται στο διάγραμμα 2. (Διαγρ. 2 στην επόμενη σελίδα)

38 cr -ω a. χ σ α < ( : ( ι J ι ι I I 1 # I I * /Λ { I I I # I I I I I f 1# ι * I I * \ *» I. / Τ / * I I I Z. J I. / Μ. i 8 TRa TR2 TRI Ποσότητα Διάγραμμα Με τα δεδομένα της άσκησης υπολογίζουμε το μεταβλητό της κόστος: Μεταβλητό Κόστος (VC) = Κόστος Εργασίας + Κόστος πρώτων υλών Κόστος Εργασίας = Εργατικός μισθός Χ Αριθμό εργατών. Κόστος πρώτων υλών = Κόστος πρώτης ύλης Χ παραγόμενες μονάδες προϊόντος. Συνολικό Κόστος (TC) = Μεταβλητό Κόστος (VC) 4- Σταθερό Κόστος. Ο παρακάτω πίνακας περιέχει τα αποτελέσματα των υπολογισμών.