Η ΚΡΟΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ & ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ ΟΣ - ΚΡΟΑΤΙΑΣ

Transcript

1 ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2013 ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ ΖΑΓΚΡΕΜΠ Η ΚΡΟΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ & ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ ΟΣ - ΚΡΟΑΤΙΑΣ Συντάκτης Παναγιώτης Πρεβεζάνος Σύµβουλος ΟΕΥ Α Ζάγκρεµπ, Μάϊος Opaticka 12, Zagreb, Croatia - tel. (+3851) fax (+3851) grafoey@zg.t-com.hr

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Σελίδα ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 2 1.Στοιχεία Γεωγραφίας 2 2.Πληθυσµός 2 3.Πολιτικό Σύστηµα-Πολίτευµα 3 4.Noµοθετική Εξουσία 3 5.Εξωτερικές Σχέσεις 4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΡΟΑΤΙΑΣ 6 1.Γενικά Στοιχεία 6 2.Βασικά Οικονοµικά Μεγέθη 8 3.Εξέλιξη και Ανάλυση Βασικών Οικονοµικών Μεγεθών Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) Γεωργία Βιοµηχανία Υπηρεσίες-Τουρισµός Πληθωρισµός Αγορά Εργασίας Εξωτερικό Εµπόριο Κρατικός Προϋπολογισµός Επενδυτικό Περιβάλλον Φορολογία Τραπεζικός Τοµέας - Χρηµατιστήριο Υποδοµές-Μεταφορές Κανονιστική Συµµόρφωση Συναλλαγµατικές Ισοτιµίες ιαχείριση Οικονοµικής Κρίσης-Προβλέψεις 21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑ ΟΣ-ΚΡΟΑΤΙΑΣ ιµερές Εµπόριο 23 2.Απολογισµός δραστηριοτήτων-συµπεράσµατα 3. ιεθνείς Εκθέσεις 29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ : ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Η ηµοκρατία της Κροατίας µε έκταση τ.χ. καταλαµβάνει το βορειοδυτικό τµήµα της βαλκανικής χερσονήσου και συνορεύει βόρεια µε την Σλοβενία και Ουγγαρία, ανατολικά µε την Σερβία, νοτιοανατολικά µε την Βοσνία Ερζεγοβίνη και το Μαυροβούνιο ενώ δυτικά βρέχεται από την Αδριατική θάλασσα. Το ήµισυ περίπου της συνολικής έκτασης της χώρας - στα βορειοανατολικά - είναι τµήµα της εύφορης πεδιάδας της Παννονίας, ενώ οι νοτιοδυτικές περιοχές της χώρας καλύπτονται από τις ειναρικές Άλπεις που απολήγουν στις δαλµατικές ακτές. Η ακτογραµµή της Κροατίας έχει συνολικό µήκος χιλιόµετρα, ενώ στην επικράτειά της συµπεριλαµβάνονται νησιά και βραχονησίδες. Το κλίµα στα βόρεια και ανατολικά είναι κατ εξοχήν ηπειρωτικό, ενώ στις ακτές µεσογειακό. Με όρους οικονοµικής γεωγραφίας η χώρα συντίθεται από τέσσερεις µακροπεριφέρειες : Μακροπεριφέρεια Ζάγκρεµπ που περιλαµβάνει την κεντρική Κροατία Μακροπεριφέρεια Όσιεκ που καλύπτει την ανατολική Κροατία Μακροπεριφέρεια Ριέκα που καλύπτει τις βόρειες ακτές και Μακροπεριφέρεια Σπλίτ που καλύπτει τις νότιες ακτές της χώρας. 2. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ (2011) ΕΠΙΣΗΜΗ ΓΛΩΣΣΑ Κροατικά ΝΟΜΙΣΜΑ Κούνα ( 1 Ευρώ =7,6 Κούνα) Η σύνθεση του πληθυσµού είναι σχεδόν 90,4% Κροάτες, 4,4% Σέρβοι και 5% άλλες εθνικές οµάδες. Πρωτεύουσα της χώρας είναι το Ζάγκρεµπ µε κατοίκους. Το Ζάγκρεµπ αποτελεί το διοικητικό και οικονοµικό κέντρο της χώρας. Υπάρχει βιοµηχανική δραστηριότητα (µεταλλουργία, ηλεκτρικά προϊόντα), καθώς και ανθηρή εµπορική κίνηση (διοργανώνονται τακτικά διεθνείς εκθέσεις). Η πόλη ωφελείται από το πυκνό οδικό και σιδηροδροµικό δίκτυο, το οποίο ενισχύεται και από τις ποτάµιες µεταφορές. Οι µεγαλύτερες πόλεις σύµφωνα µε την απογραφή του 2011 είναι: Split: Είναι η δεύτερη σε µέγεθος πόλη της χώρας µε κατοίκους. Επωφελούµενη της γεωγραφικής της θέσης στις αλµατικές ακτές, έχει αναπτύξει σηµαντικά τον τουρισµό (έχει χαρακτηριστεί ως παγκόσµιο µνηµείο από την UNESCO) αλλά και άλλες οικονοµικές δραστηριότητες

4 Rijeka: Είναι η τρίτη σε µέγεθος πόλη της Κροατίας µε πληθυσµό κατοίκους και το σηµαντικώτερο εµπορικό λιµάνι της χώρας. Η οικονοµία της βασίζεται επίσης στα ναυπηγεία, τις µονάδες παραγωγής ενέργειας, την κλωστοϋφαντουργία και τα διυλιστήρια. Osijek: Απέχει 30 χλµ από την Ουγγαρία και λιγότερο από 20 χλµ από την Σερβία. Έχει κατοίκους και βρέχεται από τον ποταµό Ντράβα. Βρέθηκε υπό τουρκική και αργότερα ουγγρική κατοχή και έχει διατηρήσει αρχιτεκτονικά µνηµεία από αυτές τις ιστορικές περιόδους. Zadar: ( κατ.) Ιδρύθηκε τον 9 ο αιώνα πχ. Σήµερα η πόλη αποτελεί πολιτιστικό και τουριστικό κέντρο της περιοχής, µε πολλά µνηµεία, ναούς και τέσσερα εθνικά πάρκα 3. ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Η Κροατία είναι προεδρευόµενη ηµοκρατία. Πρόεδρος της ηµοκρατίας είναι ο κ. Ivo Josipovic. Μετά τις εκλογές της 4ης εκεµβρίου 2011 την χώρα κυβερνά κεντροαριστερός συνασπισµός (Kukuriku) τεσσάρων κοµµάτων (SDP, Croatian People s Party, Istrian Democratic Party και Croatian Party of Retirees) µε πρωθυπουργό τον σοσιαλδηµοκράτη κ. Zoran Milanovic. Κατωτέρω τα πολιτικά κόµµατα που συµµετείχαν στις τελευταίες εκλογές: Kukuriku Coalition [Zoran MILANOVIC] (includes SDP, HNS, IDS, and HSU) Social Democratic Party of Croatia or SDP [Zoran MILANOVIC] Croatian People's Party - Liberal Democrats or HNS [Vesna PUSIC] Istrian Democratic Assembly or IDS [Ivan JAKOVCIC] Croatian Pensioner Party or HSU [Silvano HRELJA] HDZ-led Coalition [Tomislav KARAMARKO] (includes HDZ, HGS, and DC) Croatian Democratic Union or HDZ [Tomislav KARAMARKO] Croatian Civic Party or HGS [Zeljko KERUM] Democratic Centre or DC [Vesna SKARE-OZBOLT] Croatian Laborists - Labor Party [Dragutin LESAR] Croatian Democratic Congress of Slavonia and Baranja or HDSSB [Vladimir SISLJAGIC] Independent Democratic Serb Party or SDSS [Vojislav STANIMIROVIC] Bosniak Democratic Party of Croatia or BDSH [Medzad HODZIC] Croatian Peasant Party or HSS [Branko HRG] Croatian Pure Party of Rights or HCSP [Josip MILJIC] Croatian Party of Rights - dr. Ante Starcevic or HSP AS [Ruza TOMASIC] Independent List of Ivan Grubisic [Ivan GRUBISIC] Sustainable Development for Croatia or ORaH [Mirela HOLY] 4.ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ Το Κοινοβούλιο εκλέγεται για τετραετή θητεία και αποτελείται από 151 έδρες. Τα αποτελέσµατα των τελευταίων εκλογών ήσαν: Συνασπισµός - 3 -

5 Kukuriku 40%, Συνασπισµός HDZ 23,8%, Labor Party 5,1%, HSS 3,0%, HDSSB 2,9%, Independent list of Ivan Grubisic 2,8%, HCSP-HSP AS 2,8%. Οι βουλευτικές έδρες κατανεµήθησαν ως εξής: Kukuriku 80 (SDP 61, HNS 13, IDS 3, HSU 3), HDZ-led coalition 47 (HDZ 44, HGS 2, DC 1), Croatian Laborists-Labor Party 6, HDSSB 6, SDSS 3, Independent list of Ivan Grubisic 2, HSS 1, HCSP-HSP AS 1, λοιποί 5. Ενδιάµεσα έχουν υπάρξει ανακατατάξεις και η παρούσα κατανοµή εδρών στο Κοινοβούλιο είναι : SDP 58, HDZ 42, HNS 13, HDSSB 7, Croatian Laborists - Labor Party 6, HSU 4, SDSS 3, HGS 2, IDS 2, BDSH 1, DC 1, HSS 1, HSP AS 1, ORaH 1, ανεξάρτητοι 9. 5.ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Η Κροατία ενετάχθη την 1 Η Ιουλίου 2013 ως το 28 ο πλήρες µέλος στην Ε.Ε. Πέραν αυτού η χώρα συµµετέχει στους κάτωθι ιεθνείς Οργανισµούς: Australia Group Bank for International Settlements (BIS) Black Sea Economic Cooperation Zone (BSEC) (observer) Central European Initiative (CEI) Council of Europe (CE) Euro-Atlantic Partnership Council (EAPC) European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) Food and Agriculture Organization (FAO) Inter-American Development Bank (IADB) International Atomic Energy Agency (IAEA) International Bank for Reconstruction and Development (IBRD) International Chamber of Commerce (ICC) International Civil Aviation Organization (ICAO) International Criminal Court (ICCt) International Criminal Police Organization (Interpol) Nonaligned Movement (NAM) (observer) North Atlantic Treaty Organization (NATO) Nuclear Suppliers Group (NSG) Organisation internationale de la Francophonie (OIF) (observer) Organization for Security and Cooperation in Europe (OSCE) Organization for the Prohibition of Chemical Weapons (OPCW) Organization of American States (OAS) (observer) Permanent Court of Arbitration (PCA) Southeast European Cooperative Initiative (SECI) United Nations (UN) United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD) United Nations Disengagement Observer Force (UNDOF) United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization (UNESCO) United Nations Industrial Development Organization (UNIDO) United Nations Interim Force in - 4 -

6 International Development Association (IDA) International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies (IFRCS) International Finance Corporation (IFC) International Fund for Agricultural Development (IFAD) International Hydrographic Organization (IHO) International Labour Organization (ILO) International Maritime Organization (IMO) International Mobile Satellite Organization (IMSO) International Monetary Fund (IMF) International Olympic Committee (IOC) International Organization for Migration (IOM) International Organization for Standardization (ISO) International Red Cross and Red Crescent Movement (ICRM) International Telecommunication Union (ITU) International Telecommunications Satellite Organization (ITSO) International Trade Union Confederation (ITUC) Inter-Parliamentary Union (IPU) Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA) Lebanon (UNIFIL) United Nations Military Observer Group in India and Pakistan (UNMOGIP) United Nations Mission for the Referendum in Western Sahara (MINURSO) United Nations Mission in Liberia (UNMIL) United Nations Mission in the Sudan (UNMIS) United Nations Observer Mission in Georgia (UNOMIG) United Nations Operation in Cote d'ivoire (UNOCI) United Nations Peacekeeping Force in Cyprus (UNFICYP) United Nations Stabilization Mission in Haiti (MINUSTAH) Universal Postal Union (UPU) World Customs Organization (WCO) World Federation of Trade Unions (WFTU) World Health Organization (WHO) World Intellectual Property Organization (WIPO) World Meteorological Organization (WMO) World Tourism Organization (UNWTO) World Trade Organization (WTO) World Veterans Federation Zangger Committee (ZC)

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΡΟΑΤΙΑΣ 1.ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η οικονοµία της χώρας έχει υποστεί ριζικές αλλαγές από τότε που απέκτησε την ανεξαρτησία της µετά την διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας στη δεκαετία του Η Κροατία διαθέτει πλέον µια ενεργή οικονοµία της αγοράς, η οποία διέρχεται ωστόσο περίοδο εκτεταµένων µεταρρυθµίσεων και αναγκαστικών προσαρµογών. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση των ενταξιακών διαπραγµατεύσεων και την πλήρη ένταξη της (1 η Ιουλίου 2013) στην Ε.Ε., η χώρα είναι συµβατικά υποχρεωµένη να καταβάλει σοβαρές προσπάθειες για τον εκσυγχρονισµό και την προσαρµογή της οικονοµίας της στα ευρωπαϊκά δεδοµένα. Ανταποκρινόµενη στις απαιτήσεις του ευρωπαϊκού κεκτηµένου καλείται να απελευθερώσει τις οικονοµικές δραστηριότητες, να προχωρήσει σε εκτεταµένες αποκρατικοποιήσεις και να λάβει σειρά µέτρων, οδυνηρών πολλάκις, για την αποτελεσµατικότερη λειτουργία της αγοράς αλλά και για να µεγιστοποιήσει τα οφέλη, που θα προκύψουν από την απορρόφηση σηµαντικών κονδυλίων από τα διαρθρωτικά ταµεία της Ε.Ε. Πέραν αυτών η παγκόσµια οικονοµική κρίση δεν άφησε ανεπηρέαστη την κροατική οικονοµία που καλείται να ανταπεξέλθει σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον, που επιτείνει τις δυσκολίες που αντιµετωπίζουν οι παραδοσιακοί βιοµηχανικοί της κλάδοι, όπως ο ναυπηγικός, ο χαλυβουργικός και ο κλωστοϋφαντουργικός. Οι κλάδοι αυτοί πέραν της οικονοµικής τους διάστασης αποτελούν και πεδίο κοινωνικών αντιπαραθέσεων, αφού ως κλάδοι εντάσεως εργασίας επηρεάζουν σηµαντικά την απασχόληση και την διαχείριση του οξύτατου προβλήµατος της ανεργίας. Πριν από την παγκόσµια οικονοµική κρίση του , η κροατική οικονοµία αναπτυσσόταν κατά 4-5 % ετησίως, τα εισοδήµατα είχαν διπλασιαστεί και οι οικονοµικές και αναπτυξιακές ευκαιρίες είχαν βελτιωθεί θεαµατικά. Η παρατεταµένη οικονοµική κρίση επέφερε δραµατικές αναταράξεις καθώς η χώρα ευρίσκεται πλέον στο έκτο έτος της ύφεσης. Κατά το 2013 το ΑΕΠ σηµείωσε περαιτέρω µείωση κατά 1%, µε την χώρα να έχει απολέσει σωρευτικά στο διάστηµα άνω του 12,3% της παραγωγικής της δυναµικότητας. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν εκτιµάται ότι θα µειωθεί και το 2014 κατά 0,5 %. Υπάρχει µεγαλύτερη αισιοδοξία και προοπτική για ανάπτυξη το 2015, αφού αναµένεται να ανακάµψουν οι εξαγωγές προς την Ευρωζώνη και να αυξηθούν οι ιδιωτικές επενδύσεις. Η ιδιωτικοποίηση των µεγάλων κρατικών επιχειρήσεων και η απορρόφηση των εισροών από την ΕΕ (περίπου 2% του ΑΕΠ ετησίως) θα πρέπει επίσης να ενισχύσουν τις προοπτικές ανάπτυξης µεσοπρόθεσµα. Οι διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις - 6 -

8 που η κυβέρνηση έχει ξεκινήσει στον τοµέα της εργασίας, στο σύστηµα συντάξεων και κοινωνικών παροχών καθώς και στο επενδυτικό πεδίο αναµένεται, ότι θα συµβάλουν στην δηµιουργία θέσεων απασχόλησης, στην αύξηση της παραγωγικότητας και στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Βασική προτεραιότητα της κροατικής κυβέρνησης είναι η εφαρµογή περιοριστικής δηµοσιονοµικής πολιτικής προκειµένου να ελεγχθεί το δηµόσιο χρέος και διατηρηθεί η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας. Το κυβερνητικό πρόγραµµα δεν προβλέπει µαζικές απολύσεις στον δηµόσιο τοµέα αλλά εφαρµογή συστήµατος µέτρησης της αποδοτικότητας και επακόλουθες µειώσεις προσωπικού, που θα προκύπτουν µέσα από ένα αντικειµενικό σύστηµα αξιολόγησης. Παράλληλα η κυβέρνηση στοχεύει να µειώσει το λειτουργικό κόστος του κράτους µέσω συγχωνεύσεων οργανισµών και υπηρεσιών, µείωσης κυβερνητικών θέσεων καθώς και περιορισµού επιδοτήσεων και επιχορηγήσεων. Η Κροατία υπολείπεται σηµαντικά του µέσου όρου της Ε.Ε σε όλους σχεδόν τους κοινωνικοοικονοµικούς δείκτες. Ειδικώτερα και σχετικά µε το κατά κεφαλή ΑΕΠ ο µέσος όρος στην ΕΕ είναι Ευρώ, ενώ στην Κροατία ανέρχεται σε Ευρώ ήτοι κατά 60% χαµηλότερα. Η ανεργία στην Κροατία ανερχόµενη σε 21% περίπου είναι διπλάσια του µέσου ευρωπαϊκού όρου, που είναι 11%. Το ίδιο περίπου καταγράφεται και σχετικά µε το ποσοστό των κατοίκων, που ζούν κάτω από τα όρια της φτώχειας, το οποίο ανέρχεται σε 21% έναντι 16% που είναι ο µέσος όρος στην Ε.Ε. Οι κρατικές δαπάνες για την εκπαίδευση κινούνται στο ήµισυ του µέσου ευρωπαϊκού όρου ανερχόµενες στο 3% του ΑΕΠ. Ο µέσος µηνιαίος µισθός διαµορφώνεται κατά 55% χαµηλότερα από τον αντίστοιχο στην Ε.Ε ενώ ο µέσος κροάτης πολίτης είναι σε θέση να χρηµατοδοτήσει µόνο µία εβδοµάδα διακοπών του έναντι 15 ηµερών που δύναται ο µέσος ευρωπαίος. Ο µόνος δείκτης που εµφανίζεται θετικός είναι το κατά κεφαλή δηµόσιο χρέος, το οποίο διαµορφώνεται σε Ευρώ, κατά 50% χαµηλότερα από το αντίστοιχο µέγεθος στην Ε.Ε το οποίο ανέρχεται σε Ευρώ. Με την ένταξή της στην Ε.Ε. η Κροατία συµµετέχει κατά 0,8% στον συνολικό πληθυσµό και κατά 1,3 στην έκταση της Ένωσης ενώ η συµµετοχή του ΑΕΠ της χώρας στο συνολικό ΑΕΠ της Ε.Ε. ανέρχεται σε 0,3%. Οι πολίτες της Κροατίας εµφανίζονται να έχουν υψηλές προσδοκίες από την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. αλλά οι περισσότεροι αναλυτές εφιστούν την προσοχή για συντεταγµένες προσπάθειες προς περαιτέρω µεταρρυθµίσεις, οι οποίες αποτελούν µονόδροµο στην πορεία για επανεκκίνηση και ανάκαµψη της κροατικής οικονοµίας. Τα αρνητικά παραδείγµατα χωρών-µελών, που στην πράξη απεδείχθησαν, ότι ενετάχθησαν στην Ε.Ε. χωρίς να πληρούν ουσιαστικές προϋποθέσεις, αποτελούν βασικό σηµείο αναφοράς προς αποφυγή στην δηµόσια συζήτηση για τις προοπτικές της Κροατίας στην ευρωπαϊκή της πορεία. Προκειµένου βελτιωθούν οι ανωτέρω, κατά πολύ υπολειπόµενοι συγκριτικά µε την Ε.Ε., οικονοµικοί δείκτες η κροατική οικονοµική πολιτική καλείται - 7 -

9 να προωθήσει στρατηγικές αύξησης της ανταγωνιστικότητας και αποδοτικότητας της οικονοµίας, µείωση του ακόµα µεγάλου δηµόσιου τοµέα, ενίσχυση των µικροµεσαίων επιχειρήσεων, βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήµατος σε συνεργασία µε το παραγωγικό δυναµικό της χώρας, εισαγωγή και ενθάρρυνση καινοτόµων τεχνολογιών και, τέλος, λήψη άµεσων µέτρων για την δραστική µείωση της γραφειοκρατίας και των πολλαπλών εµποδίων, που αντιµετωπίζουν οι επίδοξοι επενδυτές, αφού, όπως είναι αυτονόητο, σε περιόδους παρατεταµένης ύφεσης και έλλειψης εγχωρίων κεφαλαίων, οι ΑΞΕ αποτελούν την µόνη δυνατότητα για ενίσχυση των παραγωγικών δυνατοτήτων, δηµιουργία θέσεων εργασίας και αύξηση των εξαγωγών της χώρας. 2. ΒΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ Α.Ε.Π. ( εκ. Ευρώ- σε τρέχουσες τιµές) Μεταβολή του ΑΕΠ( σταθερές τιµές) -0,2-1,9-1,0 Κατά κεφαλή Α.Ε.Π. ( ευρώ ) Ανεργία ( επίσηµη) 17,8% 19,1% 20,6% Ανεργία ( ILO) 13,5% 15,8% 16,5% Πληθωρισµός 2,3% 3,4% 2,2% Εξαγωγές ( δις ευρώ) 9,5 9,6 8,9 Εισαγωγές ( δις ευρώ) 16,2 16,1 15,8 Εµπορικό Ισοζύγιο ( δις ευρώ) -6,7-6,5-6,9 Ισοζύγιο Τρεχ.Συναλλαγών (% Α.Ε.Π.) -0,9-0,1% 1,3 ΑΞΕ στην χώρα ( εκατ. ) ΑΞΕ της χώρας στο εξωτερικό( εκατ. ευρώ) 37,9-28,3 123,4 ηµοσιονοµικό Ισοζύγιο (% Α.Ε.Π.) -7,8-5,0-4,9 ηµόσιο χρέος (% Α.Ε.Π.) 52,0 55,9 67,1 Εξωτερικό Χρέος (% Α.Ε.Π.) 103,8 102,6 105,3 Συναλλαγµατικά αποθέµατα σε εκ

10 Πηγή: Κεντρική Τράπεζα Κροατίας, Κροατική Στατιστική Υπηρεσία. 3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΒΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ 3.1 ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΪΟΝ Σύµφωνα µε τα προσωρινά στοιχεία της κροατικής στατιστικής υπηρεσίας στο τέταρτο τρίµηνο του 2013 το ΑΕΠ της χώρας µειώθηκε κατά 1,2% συγκριτικά µε το αντίστοιχο τρίµηνο του Η κροατική οικονοµία εµφάνισε έτσι περαιτέρω επιβράδυνση για ένατο διαδοχικό τρίµηνο σε αντίθεση µε τις προβλέψεις για µικρότερη ύφεση. Η συνολική µείωση του ΑΕΠ για το 2013 διαµορφώθηκε ούτως σε 1%. Θετική συµµετοχή στην διαµόρφωση του ΑΕΠ κατά το τέταρτο τρίµηνο του 2013 είχαν οι τουριστικές εισπράξεις και οι µειωµένες εισαγωγές ενώ αρνητική υπήρξε η συµµετοχή της µεταποίησης και των εξαγωγών. Η ονοµαστική αξία του ΑΕΠ ανήλθε σε 328,2 δις Κούνα ( 43,3 δις Ευρώ). Από πλευράς προσφοράς στην διαµόρφωση του ΑΕΠ συµµετέχουν οι υπηρεσίες µε 69,2%, η βιοµηχανία µε 25,8% και ο πρωτογενής τοµέας µε 5%. Από την πλευρά της ζήτησης συµµετέχουν η ιδιωτική κατανάλωση µε 59,2%, η δηµόσια κατανάλωση µε 20% και οι επενδύσεις µε 18,5%. 3.2 ΓΕΩΡΓΙΑ Ο γεωργικός τοµέας συµµετέχει κατά 5 % στην διαµόρφωση του ΑΕΠ της χώρας ενώ απασχολεί το 2,1% του εργατικού δυναµικού. Καλλιεργούνται περί τα 1,2 εκατ. εκτάρια και η ετήσια γεωργική παραγωγή καλύπτει πλήρως τις ανάγκες της χώρας σε δηµητριακά και ζάχαρη και σε σηµαντικό βαθµό τις ανάγκες για βιοµηχανικά φυτά. Σηµαντική είναι επίσης η παραγωγή οίνου, ελαιολάδου και φρούτων, που ευνοείται ιδιαίτερα στα παράλια της χώρας και στις νησιωτικές περιοχές, όπου επικρατεί εύκρατο µεσογειακό κλίµα. Η παραγωγή ελαιολάδου και βρώσιµων ελιών παρουσιάζει αυξητικές τάσεις τα τελευταία χρόνια υποστηριζόµενη από κρατικά προγράµµατα και εκµεταλλευόµενη την αύξηση των τιµών και της κατανάλωσης. Ιδιαίτερα ανεπτυγµένη είναι επίσης η κτηνοτροφία που συµβάλλει στην αυτάρκεια της χώρας σε κρέας καθώς και στην παραγωγή παραδοσιακά γνωστών αλλαντικών και τυριών. Στις παράκτιες περιοχές η αλιεία και η επεξεργασία ιχθυηρών αποτελούν σηµαντική οικονοµική δραστηριότητα µε προεξάρχουσα την εκτροφή τόνου, που προορίζεται κυρίως για την ιαπωνική αγορά (66% των συνολικών εξαγωγών νωπών και κατεψυγµένων ιχθύων). Η δασοπονία αποτελεί επίσης ένα από τους σηµαντικότερους παραγωγικούς τοµείς. Περίπου 2 εκατ. εκτάρια δασικών εκτάσεων παρέχουν ποιοτική ξυλεία (δρύς, ελάτη) που καθιστά την εγχώρια βιοµηχανία αρκετά ανταγωνιστική

11 3.3 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Ο βιοµηχανικός τοµέας συµβάλλει κατά 25,8% στο ΑΕΠ της χώρας, ενώ απασχολεί το 29% των εργαζοµένων. Η διαρκούσα οικονοµική κρίση επέφερε σηµαντικά πλήγµατα στην εγχώρια παραγωγή καθώς και στην ανταγωνιστικότητα των κροατικών προϊόντων. Ταυτόχρονα οι συµβατικές υποχρεώσεις της χώρας για εκτεταµένες µεταρρυθµίσεις και αναδιαρθρώσεις επιφέρουν δραστικές ανακατατάξεις και στον βιοµηχανικό ιστό της χώρας. Πέραν αυτών µετά τη ένταξη στην Ε.Ε. η Κροατία απώλεσε το προνοµιακό καθεστώς ως µέλος του CEFTA, ενώ παράλληλα αντιµετωπίζει στο εσωτερικό της ισχυρό ανταγωνισµό από τα κράτη-µέλη της Ε.Ε. Από το 2008 και εντεύθεν παρατηρείται συνεχής συρρίκνωση της παραγωγής µε αποκορύφωµα το 2013, όπου κατεγράφη νέα µείωση της βιοµηχανικής παραγωγής κατά 3,2%. Ειδικότερα και κατά τοµείς υπήρξε µείωση της παραγωγής των κεφαλαιουχικών αγαθών κατά 7,3%, της ενέργειας κατά 4,8%, των µη διαρκών καταναλωτικών κατά 3,2% και των ενδιάµεσων αγαθών κατά 0,4%. Αύξηση σηµειώθηκε στο τοµέα των διαρκών καταναλωτικών κατά 3,4%. Οι σηµαντικότεροι κλάδοι της µεταποίησης είναι η βιοµηχανία τροφίµων, η παραγωγή ενέργειας, τα χηµικά προϊόντα, η παραγωγή πετρελαιοειδών, οι κατασκευές πλοίων καθώς και η επεξεργασία µετάλλων. Μεταξύ των δυναµικότερων εξαγωγικών κλάδων συγκαταλέγονται παραδοσιακά ο ναυπηγικός, τα πετρελαιοειδή, τα ηλεκτροτεχνικά προϊόντα, ορυκτά, προϊόντα ξύλου, φάρµακα και ενδύµατα ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Ο τοµέας των υπηρεσιών συµµετέχει κατά 69,2% στην διαµόρφωση του ΑΕΠ και απασχολεί το 69% του εργατικού δυναµικού. Ο δυναµικότερος κλάδος του τριτογενούς τοµέα της κροατικής οικονοµίας είναι παραδοσιακά ο τουριστικός τοµέας, που συµβάλλει κατά 15% στην διαµόρφωση του ΑΕΠ. Ο συνδυασµός των περίφηµων δαλµατικών ακτών, της νησιωτικής και θαλάσσιας πολυποικιλότητας της Αδριατικής και του ήπιου µεσογειακού κλίµατος, οι ανεπτυγµένες υποδοµές καθώς και η γεωγραφική γειτνίαση µε µεγάλες τουριστικές αγορές της Ευρώπης εξασφαλίζουν σταθερές τουριστικές ροές στην χώρα και επιβεβαιώνουν την κατάταξή της µεταξύ των δηµοφιλέστερων τουριστικών προορισµών στην Μεσόγειο. Η χώρα εκµεταλλεύεται επίσης τις φυσικές της ιδιαιτερότητες, τις ιδιαιτέρου κάλλους προστατευόµενες περιοχές καθώς και τα µνηµεία πολιτιστικής και ιστορικής κληρονοµιάς επιδιώκοντας την ανάπτυξη, πέραν των κλασσικών

12 τουριστικών παραθαλάσσιων δραστηριοτήτων, του οικολογικού αγροτουρισµού, του θρησκευτικού και πολιτιστικού τουρισµού κ.λ.π. Οι σηµαντικότερες τουριστικές περιοχές της χώρας είναι η χερσόνησος της Ίστριας, η ευρύτερη περιοχή του Ντουµπρόβνικ, η περιφέρεια του Κβάρνερ, το Σπλίτ, το Ζάγκρεµπ καθώς και το νησιώτικο σύµπλεγµα της Αδριατικής. Σύµφωνα µε τα στοιχεία του κροατικού Υπουργείου Τουρισµού οι τουριστικές αφίξεις κατά το 2013 ανήλθαν σε 12,4 εκατ. σηµειώνοντας αύξηση κατά 5,5% έναντι του Οι αφιχθέντες τουρίστες πραγµατοποίησαν 72,1 εκατ. διανυκτερεύσεις ήτοι κατά 4,1% υψηλότερες συγκριτικά µε το παρελθόν έτος. Εκ των ανωτέρω αφίξεων τα 11,1 εκατ. αφορούσαν αλλοδαπούς, ο αριθµός των οποίων σηµείωσε αύξηση κατά 6%. Σηµαντικό στοιχείο στην ανάλυση της τουριστικής κίνησης αποτελεί ο αριθµός των αφίξεων στις χαµηλές περιόδους (low season), όπου καταγράφησαν περισσότερες αφίξεις. Οι περισσότεροι τουρίστες ήσαν γερµανοί, ακολουθούµενοι από σλοβένους, αυστριακούς, τσέχους, ιταλούς, και πολωνούς. Οι αφίξεις από τις σκανδιναβικές χώρες, την Λευκορωσία, τις ΗΠΑ, Αυστραλία, Βραζιλία, Αργεντινή, Καναδά και Κίνα ήσαν κατά 30% υψηλότερες ενώ η µεγαλύτερη µείωση κατά 20% καταγράφηκε στις αφίξεις ρώσων τουριστών. Οι κροατικές στατιστικές καταγράφουν επίσης αφίξεις ελλήνων τουριστών(+48,5%) ενώ οι οργανωµένες µέσω κροατικών τουριστικών γραφείων αφίξεις κροατών τουριστών στην Ελλάδα ήσαν (+13%). Η Κροατία καταλαµβάνει την 35 η θέση µεταξύ των τουριστικών προορισµών παγκοσµίως σύµφωνα µε την κατάταξη του World Economic Forum Travel and Tourism Competitiveness για το Μεταξύ δε των ευρωπαϊκών τουριστικών προορισµών κατέλαβε την 23 η θέση µε µεγαλύτερο πλεονέκτηµα τις τουριστικές της υποδοµές και ασθενέστερο σηµείο το επίπεδο τιµών. 3.5 ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ Ο ΤΚ αυξήθηκε το 2013 σε ετήσια βάση κατά 2,2%. Στην διαµόρφωσή του συµµετείχαν κατά κύριο λόγο οι κατηγορίες: τρόφιµα µε µέση αύξηση τιµών κατά 3,7%, ποτά και καπνός µε 9,6% και στέγαση µε 4,8%. Πτωτική ήταν η εξέλιξη των τιµών στις κατηγορίες: ένδυση και υποδήµατα (-3,9%), τηλεπικοινωνίες (-1,6%) και µεταφορές(-0,9%). (Πηγή: Κροατική Στατιστική Υπηρεσία) 3.6 ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Το επίσηµα καταγραφέν ποσοστό ανεργίας διαµορφώθηκε στο 20,6% στα τέλη του Το ποσοστό ανεργίας υπολογιζόµενο ωστόσο κατά τα διεθνή πρότυπα ILO ανήλθε σε 17,5%. Σύµφωνα µε τη κροατική στατιστική υπηρεσία ο µέσος καθαρός µισθός κατά το 2013 µειώθηκε κατά

13 1,5% ανερχόµενος σε Κούνα (678 Ευρώ) ενώ η αγοραστική δύναµη (-1,5%) συνέχισε να µειώνεται για τέταρτο συνεχές έτος. Το µέσο ανά ώρα εργατικό κόστος στην Κροατία διαµορφώθηκε (EUROSTAT) στα 8,8 Ευρώ έναντι 23,7 Ευρώ, που είναι ο µέσος όρος στην Ε.Ε. 3.7 ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ A. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της κροατικής στατιστικής υπηρεσίας οι κροατικές εξαγωγές κατά το 2013 ανήλθαν σε 9 δις Ευρώ σηµειώντας µείωση κατά 6,7% έναντι του Οι εισαγωγές µειώθησαν επίσης κατά 2,5% ανερχόµενες σε 15,8 δις Ευρώ. Το εµπορικό έλλειµµα διαµορφώθηκε έτσι σε 6,8 δις Ευρώ αυξηµένο κατά 3,5% συγκριτικά µε το Η κάλυψη των εισαγωγών από τις εξαγωγές ανήλθε σε 56,9% έναντι 59,4% το 2012 και 58,9% το Σε εκατ.ευρώ SITC ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ % % 2013/ 2013/ ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΑΙ , ,9 ΖΩΑ ΖΩΝΤΑΝΑ 1 ΠΟΤΑ ΚΑΙ , ,6 ΚΑΠΝΟΣ 2 ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ , ,0 3 ΟΡΥΚΤΑ , ,4 ΚΑΥΣΙΜΑ ΚΑΙ ΛΑ ΙΑ 4 ΛΙΠΗ ΚΑΙ , ,4 ΛΑ ΙΑ 5 ΧΗΜΙΚΑ , ,7 ΠΡΟΪΟΝΤΑ 6 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ , ,1 7 ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ,3 ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ 8 ΙΑΦΟΡΑ , ,5 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ , ,5 ΠΗΓΗ: ΚΡΟΑΤΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ Η Κροατία εισάγει κυρίως χηµικά προϊόντα, ορυκτά, µεταφορικό υλικό, χαλυβουργικά, ηλεκτρικές συσκευές, πετρελαιοειδή, µηχανολογικό εξοπλισµό, τρόφιµα και φάρµακα. Εξάγει δε πετρελαιοειδή, χηµικά, µέταλλα, µηχανήµατα, φαρµακευτικά είδη, τρόφιµα, προϊόντα ξύλου, ενδύµατα και έπιπλα. Β. Οι χώρες της Ε.Ε εξακολουθούν να είναι ο σηµαντικώτερος εµπορικός εταίρος της Κροατίας µε συµµετοχή κατά 60% στο εξωτερικό εµπόριο της χώρας. Κατά το 2013 οι κροατικές εξαγωγές προς τις χώρες της Ε.Ε σηµείωσαν µείωση κατά 5,1% ανερχόµενες σε 5,3 δις Ευρώ ενώ οι

14 εισαγωγές ανήλθαν σε 11,5 δις µειωµένες κατά 2,4%. Μετά τις χώρες Ε.Ε ακολουθούν οι χώρες του Central European Free Trade Agreement (CEFTA), όπου οι κροατικές εξαγωγές ανήλθαν σε 1,9 δις Ευρώ (-6,6%) ενώ οι εισαγωγές ήσαν µειωµένες επίσης κατά 5,2% ανερχόµενες σε 983 εκατ. Ευρώ. Μεταξύ των χωρών του CEFTA την πρώτη θέση στις εµπορικές συναλλαγές της Κροατίας καταλαµβάνει η Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Η εξέλιξη του κροατικού εξωτερικού εµπορίου κατά γεωγραφικούς προορισµούς έχει ως κατωτέρω: Σε εκατ.ευρώ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ % % ΕΥΡΩΠΗ , ,4 - ΕΕ , ,4 ΑΣΙΑ , ΑΦΡΙΚΗ , ,2 ΑΜΕΡΙΚΗ , ,7 ΩΚΕΑΝΙΑ , ,1 Γ. Οι κυριότεροι εµπορικοί εταίροι της Κροατίας κατά το 2013 ήσαν: Σε εκατ.ευρώ ΧΩΡΑ ΕΞΑΓΩΓΕΣ % ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ % ΟΓΚΟΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΙΤΑΛΙΑ , , ΓΕΡΜΑΝΙΑ 974-0, , ΣΛΟΒΕΝΙΑ , ΑΥΣΤΡΙΑ , , ΒΟΣΝΙΑ , , ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ ΡΩΣΙΑ 282-4, , ΟΥΓΓΑΡΙΑ , , ΣΕΡΒΙΑ 381-8, ,2 688 ΚΙΝΑ 57 60, ,9 638 ΓΑΛΛΙΑ 149 4, , ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Α. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κροατίας το 2013 η χώρα εµφάνισε πλεόνασµα στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών ύψους 565 εκατ. Ευρώ, που αντιστοιχεί στο 1,3% του ΑΕΠ. Αρνητική ήταν η συµµετοχή του εµπορικού ισοζυγίου που παρουσίασε έλλειµµα αυξηµένο κατά 3,5%. Θετική συµβολή στην διαµόρφωση του πλεονάσµατος είχε κατά κύριο λόγο το ισοζύγιο υπηρεσιών που παρουσίασε πλεόνασµα αυξηµένο κατά 5,9%. Το πλεόνασµα του ισοζυγίου υπηρεσιών ανήλθε σε 6,8 δις Ευρώ και οφείλεται κυρίως στην αύξηση των

15 τουριστικών εσόδων κατά 4,9%, που διαµορφώθηκαν έτσι στα 7,2 δις Ευρώ. Β. Σύµφωνα µε τα τελικά στοιχεία της κροατικής στατιστικής υπηρεσίας, το δηµοσιονοµικό έλλειµµα της Κροατίας για το 2013 διαµορφώθηκε σε 16,2 δις Κούνα ήτοι 4,9% του ΑΕΠ, ενώ το δηµόσιο χρέος της χώρας ανήλθε σε 220,2 δις Κούνα ή 67,1% του ΑΕΠ. Τα δηµόσια έσοδα ανήλθαν σε 134,6 δις Κούνα ενώ οι δαπάνες ήσαν 150,8 δις Κούνα. Συγκριτικά µε το 2012 τα δηµόσια έσοδα αυξήθηκαν κατά 0,5% και οι δαπάνες κατά 0,4%. Το δηµόσιο χρέος της χώρας παρουσίασε αύξηση κατά 20% συγκριτικά µε το Σύµφωνα µε τις κυβερνητικές προβλέψεις για το 2014 το δηµοσιονοµικό έλλειµµα θα διαµορφωθεί στο 4,2% του ΑΕΠ έναντι πρόβλεψης της Ε.Ε για έλλειµµα 4,4%. Αναφορικά µε το δηµόσιο χρέος οι κυβερνητικές εκτιµήσεις το ανάγουν στο 71% του ΑΕΠ για το τρέχον έτος, ενώ προβλέπουν έναρξη µείωσής του από το ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ Α. Η Κροατία από ιδρύσεώς της (1991) και έκτοτε καταβάλλει σηµαντικές προσπάθειες για προσέλκυση ξένων επενδύσεων, οι οποίες σηµείωσαν βαθµιαία ανοδική τάση από το 1996 και εντεύθεν, αφενός µεν λόγω της διαρκούς βελτίωσης των µακροοικονοµικών της αφετέρου δε λόγω της σηµαντικής εξωτερικής πολιτικής και οικονοµικής βοήθειας. Στα έτη 2006 έως 2008 οι ξένες επενδύσεις έφτασαν σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα κυρίως µέσω των ιδιωτικοποιήσεων κερδοφόρων εταιρειών στον τραπεζικό τοµέα καθώς και σε αυτό των τηλεπικοινωνιών. Παρ όλες τις καταβαλλόµενες προσπάθειες της Κυβέρνησης για την πραγµατοποίηση διαρθρωτικών αλλαγών και βελτιώσεων του επιχειρηµατικού κλίµατος, η γραφειοκρατία στη δηµόσια ιοίκηση, η αναποτελεσµατικότητα του συστήµατος ικαίου και η έλλειψη διαφάνειας διαδικασιών δηµιουργούν ένα περιβάλλον το οποίο είναι ανασχετικό του επιδιωκόµενου ρυθµού και επιπέδου των ξένων άµεσων επενδύσεων. Οι επίδοξοι ξένοι επενδυτές εξακολουθούν να αντιµετωπίζουν σοβαρά προβλήµατα που τα αποδίδουν κυρίως στις ισχύουσες πολιτικές και διοικητικές δοµές σε τοπικό περισσότερο επίπεδο, που ευνοούν φαινόµενα διαφθοράς, διαπλοκής και απροθυµίας συµµόρφωσης στις αποφάσεις και τα µέτρα της κεντρικής κυβέρνησης. Η ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. καθώς και οι συµβατικές υποχρεώσεις για εναρµόνισή της µε το ευρωπαϊκό κεκτηµένο θεωρείται ότι θα οδηγήσουν σε βελτίωση των υπαρχουσών δοµών και θα επιτρέψουν την δηµιουργία συνθηκών ελκυστικών για ξένες επενδύσεις. Πέραν των ανωτέρω η οικονοµική κρίση που ξεκίνησε το 2008 είχε σαν αποτέλεσµα την φυσιολογική µείωση εισροών κεφαλαίων. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της κροατικής κεντρικής Τράπεζας οι Άµεσες Ξένες Επενδύσεις στην Κροατία κατά το 2013 ανήλθαν σε 436,9 εκατ. Ευρώ σηµειώνοντας σηµαντική µείωση κατά 60% σε σχέση µε το 2012, όπου οι ΑΞΕ ήσαν 1066 εκατ. Ευρώ. Το µεγαλύτερο µέρος του επενδυθέντος κεφαλαίου κατευθύνθηκε στον τοµέα των ακινήτων όπου

16 επενδύθησαν 185,3 εκατ. Ευρώ. Μεταξύ των ξένων επενδυτών την πρώτη θέση καταλαµβάνουν ολλανδικές εταιρίες (152,8 εκατ. Ευρώ) και ακολουθούν επενδυτές από την Γερµανία µε 123,8 εκατ. Ευρώ. Συνολικά στο διάστηµα οι ΑΞΕ στην Κροατία ανήλθαν σε 27,05 δις Ευρώ. Από το ποσό αυτό τα 8,8 δις επενδύθησαν στον τραπεζικό τοµέα, 2,6 δις στον εµπορικό - διανεµητικό τοµέα, 2,1 δις σε ακίνητα και 1,7 δις στον τοµέα των επικοινωνιών. Την πρώτη θέση στον κατάλογο των µεγαλύτερων ξένων επενδυτών καταλαµβάνει η Αυστρία µε συνολικά επενδυθέντα κεφάλαια 7,2 δις Ευρώ και ακολουθούν η Γερµανία µε 3,3 δις, η Ολλανδία µε 3,2 δις, και η Ουγγαρία µε 2,4 δις Ευρώ. Στην Κροατία δραστηριοποιούνται 12 ελληνικές επιχειρήσεις µεταξύ των οποίων τις µεγαλύτερες επενδύσεις έχουν πραγµατοποιήσει η MIG και η DOLPHIN CAPITAL INVESTORS Ltd. σε ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις κυρίως. Σηµειώνουµε ωστόσο ότι, επειδή το σύνολο σχεδόν των επενδυθέντων ελληνικών κεφαλαίων εισήλθαν στην Κροατία µέσω θυγατρικών εταιριών µε έδρα εκτός Ελλάδος, η Κεντρική Τράπεζα της Κροατίας δεν εµφανίζει, στα επίσηµα στατιστικά ΑΞΕ άµεση εισροή ελληνικών κεφαλαίων. Αντίθετα εµφανίζονται επενδυθέντα κυπριακά κεφάλαια ύψους 181,2 εκατ. Ευρώ, κατατάσσοντας την Κύπρο στην 21 η θέση µεταξύ των τριάντα µεγαλυτέρων ξένων επενδυτών στην χώρα. Β. Ο ισχύων επενδυτικός νόµος προβλέπει σειρά νέων κινήτρων και φοροαπαλλαγών µέσω των οποίων αποσκοπείται η βελτίωση του επενδυτικού κλίµατος. Οι τοµείς τους οποίους επιδιώκει να προωθήσει η κροατική κυβέρνηση είναι ο βιοµηχανικός, τα αναπτυξιακά έργα, οι υπηρεσίες και ο τουρισµός. Ειδικώτερα για επενδύσεις άνω των ευρώ προβλέπεται µείωση φόρων κατά 50% για χρονικό διάστηµα πέντε ετών, εφόσον δια της επενδύσεως δηµιουργούνται τουλάχιστον τρείς νέες θέσεις εργασίας. Για επενδύσεις µεταξύ ενός και τριών εκατ. ευρώ θα υπάρχει φορολογική ελάφρυνση κατά 75% για δέκα έτη µε την προϋπόθεση της δηµιουργίας 10 θέσεων εργασίας κατ ελάχιστον, ενώ για επενδύσεις άνω των 3 εκατ. ευρώ καθορίστηκε πλήρης φοροαπαλλαγή, εάν δηµιουργούνται τουλάχιστον 15 θέσεις εργασίας. Στους επενδυτές προσφέρονται επίσης επιδοτήσεις µέχρι 3000 ευρώ για κάθε νέα θέση εργασίας στις περιοχές που η ανεργία δεν υπερβαίνει το 10%, µέχρι 6000 ευρώ στις περιοχές µε ανεργία µεταξύ 10 και 20% και 9000 ευρώ εκεί όπου η ανεργία κυµαίνεται µεταξύ 20 και 30%. Η κροατική κυβέρνηση στα πλαίσια των προσπαθειών της για προσέλκυση επενδύσεων προέβη επίσης στην δηµιουργία ενός νέου φορέα, του Agency for Investment and Competitiveness (AIK), µέσω του οποίου θα επιχειρηθεί η ουσιαστική διευκόλυνση των επενδυτικών πρωτοβουλιών προκειµένου να ξεπεραστούν τα υπάρχοντα γραφειοκρατικά και λοιπά εµπόδια, που ακόµα αποτρέπουν σοβαρά επενδυτικά σχέδια. Στις 14 Νοεµβρίου 2013 τέθηκε σε ισχύ ο νέος νόµος για τις στρατηγικές επενδύσεις µέσω του οποίου αποσκοπείται η διευκόλυνση µεγάλων επενδυτικών έργων. Λεπτοµέρειες επί του νέου νόµου µπορούν να αναζητηθούν στην:

17 Γ. Σύµφωνα µε τις ετήσιες αναλύσεις της Παγκόσµιας Τράπεζας σχετικά µε την ευκολία επιχειρηµατικότητας, η Κροατία το 2013 διολίσθησε στην 89 η θέση της παγκόσµιας κατάταξης έναντι της 84 ης, που κατείχε το Η Παγκόσµια Τράπεζα διαπιστώνει βελτίωση στον τοµέα της έναρξης επιχειρηµατικής δραστηριότητας µετά την εφαρµογή νέων κανόνων για την ίδρυση ΕΠΕ, που προβλέπουν µικρότερο απαιτούµενο αρχικό κεφάλαιο και απλούστερες διαδικασίες. Βελτιωµένο εµφανίζεται επίσης το σύστηµα καταβολής φόρων και εισφορών µέσω της εφαρµογής ηλεκτρονικής διαδικασίας. Οι εµπορικές εισροές στην χώρα παρουσιάζουν εξίσου βελτιωµένη εικόνα, αφού η χώρα κατέβαλε προσπάθειες εκσυγχρονισµού των τελωνειακών διαδικασιών κυρίως ενόψει της ένταξής της στην Ε.Ε. Στην Κροατία εξακολουθούν να υφίστανται σηµαντικές δυσκολίες κυρίως στον τοµέα της προστασίας επενδυτών, όπου κατετάγη στην 157 η θέση έναντι της 139 η θέσης, που κατείχε την προηγούµενη χρονιά.. Ο γενικός συντελεστής του Φ.Π.Α. ανέρχεται σε 25%. Από 1 ης Ιανουαρίου 2013 καταργήθηκε ο µηδενικός ΦΠΑ για µια σειρά προϊόντων και υπηρεσιών ( ψωµί, γάλα, βιβλία, φάρµακα, ορθοπεδικά είδη και θεατρικά εισιτήρια), ο οποίος ανέρχεται πλέον σε 5%. Παράλληλα το ποσοστό του ΦΠΑ για υπηρεσίες εστίασης µειώθηκε από 25% σε 10%. Μέσω των ανωτέρω ρυθµίσεων επιτυγχάνεται πλήρης εναρµόνιση της φορολογικής νοµοθεσίας µε το ευρωπαϊκό κεκτηµένο και από την άλλη πλευρά εξασφαλίζονται επιπλέον φορολογικά έσοδα 1,3 δις Κούνα ετησίως, σύµφωνα µε τις ανακοινώσεις του κροατικού υπουργείου Οικονοµικών. Η προαναφερθείσα µείωση του ΦΠΑ στις τουριστικές υπηρεσίες κατέστη αναγκαία, προκειµένου ενισχυθεί η τουριστική βιοµηχανία της χώρας έναντι των ανταγωνιστών της, όπου ισχύουν ποσοστά ΦΠΑ που κυµαίνονται µεταξύ 5 και 10%. Από 1 ης Ιανουαρίου 2013 καταργήθησαν επίσης οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης για ορισµένα είδη πολυτελείας (κοσµήµατα, ωρολόγια, γουναρικά, δερµάτινα είδη, πυροτεχνήµατα και όπλα). Στην ιστοσελίδα ( του Ινστιτούτου ηµοσίων Οικονοµικών είναι ανηρτηµένοι στην αγγλική χρήσιµοι αναλυτικοί πίνακες του συνόλου των φόρων στη Κροατία. Ε. Ο Νόµος Φορολογίας Κερδών προβλέπει φορολόγηση εταιρικών κερδών 20%. Ο φόρος στα µερίσµατα (dividents) καταργήθηκε το 2005, σε µια προσπάθεια αύξησης των επενδύσεων. Ιδιαίτερο κίνητρο αποτελεί η φορολογία κερδών (10%) σε επιχειρήσεις που λειτουργούν σε Ζώνες Ελευθέρου Εµπορίου (Ζ.Ε.Ε.). Στις Ζώνες επιτρέπεται βιοµηχανική δραστηριότητα, χονδρικής πώλησης, εισαγωγών-εξαγωγών, τραπεζική και ορισµένες άλλες χρηµατοοικονοµικού περιεχοµένου. Επίσης εκεί παρέχονται και άλλες διευκολύνσεις, παραχωρήσεις και φορολογικές ελαφρύνσεις, όπως π.χ. σε επενδύσεις υποδοµών εντός Ζωνών, τουλάχιστον ύψους ευρώ, φορολογική απαλλαγή για τα πέντε πρώτα χρόνια. Για Ζώνες που λειτουργούν σε περιοχές που δέχθηκαν

18 ισχυρά πλήγµατα κατά την διάρκεια του λεγόµενου πατριωτικού πολέµου ( ), η φορολογία είναι µικρότερη. Περισσότερο συγκεκριµένα, στη πόλη του Vukovar ισχύει φορολογία κερδών 0% για 10 χρόνια, στις ορεινές και ηµιορεινές περιοχές 15% και σε ορισµένες ειδικού ενδιαφέροντος περιοχές 5-15%. Οι Ζ.Ε.Ε. εξαιρούνται από κάθε έκτακτα µέτρα ή άλλους περιορισµούς σχετικούς µε το εξωτερικό εµπόριο και τις συναλλαγµατικές συναλλαγές. Οι χρήστες των ζωνών µπορούν ελεύθερα να αποθηκεύουν τα αγαθά και τον προς παραγωγή µηχανολογικό εξοπλισµό. Σε αγαθά, τα οποία δεν διατίθενται στο εµπόριο εντός Κροατίας ή δεν είναι προς εσωτερική κατανάλωση, δεν επιβάλλονται δασµοί και φόροι. Οι περιοχές που έχουν Ζ.Ε.Ε. είναι: Buje, Krapina-Zagorje, Osijek, Rijeka, Slavonski Brod, Split, Splitsko-Dalmatinska County, Obrovac, Ploce, Pula, Kukuljanovo, Varazdin, Zagreb, Vukovar και and Ribnik. Λόγω της προσαρµογής της εσωτερικής νοµοθεσίας προς το κοινοτικό κεκτηµένο, οι διατάξεις περί Ζωνών θα τροποποιηθούν στο µέλλον και θα καταλήξουν στην εξάλειψη του ευνοϊκού καθεστώτος και των εξαιρέσεων αλλά προς το παρόν και µέχρι το 2014 οι χαµηλότεροι συντελεστές φόρου κερδών θα διατηρηθούν. 6.ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ-ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ Ο τραπεζικός τοµέας είναι αρκετά αναπτυγµένος στην Κροατία. Είναι ο τοµέας, στον οποίο, µαζί µε τον τοµέα του εµπορίου και των δικτύων διανοµής, έχουν πραγµατοποιηθεί οι µεγαλύτερες ιδιωτικοποιήσεις. Το 90,8% των συνολικών κεφαλαίων των τραπεζών ανήκουν σε ξένους επενδυτές (5% εγχώριοι ιδιώτες, 4,2% κρατική συµµετοχή). Οι τράπεζες έχουν επεκτείνει και διευρύνει την πιστωτική τους δραστηριότητα πέραν του εταιρικού και στον λιανικό τοµέα (στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια, µε χαµηλότερους βεβαίως ρυθµούς). Σηµαντικό τµήµα της επέκτασης αυτής καλύπτεται µε προσφυγή σε εξωτερικό δανεισµό µε αποτέλεσµα την συµβολή τους στην αύξηση του Εξωτερικού Χρέους της Χώρας. Το τελευταίο καθώς και το σχετικά σηµαντικό µερίδιο της λιανικής τραπεζικής αγοράς σε σχέση µε τα διεθνή πρότυπα, έχει οδηγήσει την Κεντρική Τράπεζα (Κροατική Εθνική Τράπεζα στην έκδοση οδηγιών, οι οποίες έχουν στόχο να µειώσουν το ύψος του αναλαµβανόµενου κινδύνου από τις εµπορικές τράπεζες (π.χ. συµφωνία υποθήκης κατά 35% υψηλότερης του ύψους του στεγαστικού δανείου, κ.λ.π.). Στη Κροατία λειτουργούν σήµερα 33 Τράπεζες, 15 ξένης ιδιοκτησίας, 16 ιδιωτικές εγχώριας ιδιοκτησίας και 2 κρατικές.. Η Zagrebacka Bank ( και η Privredna Bank ( είναι οι δύο µεγαλύτερες σε ποσοστό συνολικών κεφαλαίων τράπεζες µε 57% συνολικά (34% και 23% αντίστοιχα). Σηµειωτέον ότι και οι δύο ανωτέρω τράπεζες είναι ιταλικής ιδιοκτησίας. Οι αλλοδαποί µόνιµοι κάτοικοι µπορούν να ανοίγουν λογαριασµούς µη µονίµων κατοίκων, να συναλλάσσονται στο εσωτερικό και εξωτερικό και να αγοράζουν και πωλούν χρεόγραφα µε τις νόµιµες διαδικασίες. εν υπάρχουν περιορισµοί που θα µπορούσαν να

19 εµποδίσουν ξένες επενδύσεις στην κροατική αγορά Χρεογράφων (Νόµος περί Ξένου Συναλλάγµατος, Στο Ζάγκρεµπ λειτουργεί Χρηµατιστήριο ( η ιστοσελίδα του οποίου περιλαµβάνει τους βασικούς σχετικούς νόµους καθώς και τον ισχύοντα περί ιδιωτικοποιήσεων νόµο στην αγγλική. Εµπλέκεται τεχνικά και παίζει ρόλο σε πολλές ιδιωτικοποιήσεις. O Νόµος περί Χρεογράφων απαιτεί, όπως όλες οι εταιρείες, οι οποίες έχουν περισσότερους από 100 µετόχους και µε µετοχικό κεφάλαιο άνω των 5 εκ. $, εισάγονται στο Χρηµατιστήριο. Η Επιτροπή Εποπτείας (HANFA) Κεφαλαιαγοράς ( είναι η εκείνη, η οποία εκδίδει τις άδειες λειτουργίας εταιρειών αγοραπωλησίας χρεογράφων. Ξένες εταιρείες µπορούν να ανοίξουν υποκατάστηµα, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν σχετική άδεια από την HANFA και εγγράφονται στο εµπορικό δικαστήριο. 7.ΥΠΟ ΟΜΕΣ-ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Το µεταφορικό δίκτυο της Κροατίας είναι αρκετά ανεπτυγµένο συγκριτικά µε το µέγεθος της χώρας. Το συνολικό µήκος των αυτοκινητοδρόµων ανέρχεται σε χιλιόµετρα, ενώ το σιδηροδροµικό δίκτυο εκτείνεται σε χιλιόµετρα, εκ των οποίων τα 980 είναι ηλεκτροδοτούµενα. Η χώρα διαθέτει 7 διεθνή αεροδρόµια (Ζάγκρεµπ, Σπλίτ, Ντουµπρόβνικ, Ριέκα, Ζαντάρ, Πούλα, Όσιεκ), ενώ το σηµαντικότερο λιµάνι είναι η Ριέκα που αποτελεί το µεγαλύτερο διαµετακοµιστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής συµπεριλαµβανοµένης της Σερβίας, Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, Ουγγαρίας, Τσεχίας και Σλοβακίας. Σηµειωτέον ότι στο λιµάνι της Ριέκα διεκπεραιώνεται το 50% της εµπορευµατικής κίνησης στην Κροατία. 8. ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ Οι βασικοί περί επιχειρηµατικής δραστηριότητας ισχύοντες νόµοι στην ηµοκρατία της Κροατίας είναι οι κάτωθι: the Companies Act (Official Gazette of the Republic of Croatia Nos. 111/93, 34/99, 121/99, 52/00, 118/03, 107/07, 146/08) the Capital Market Act (Official Gazette of the Republic of Croatia Nos. 88/08, 146/08) the Law on Takeover of Joint-Stock Companies (Official Gazette of the Republic of Croatia Nos. 109/07, 36/09) the Trade Act (Official Gazette of the Republic of Croatia Nos. 87/08, 96/08, 116/08) Σύµφωνα µε την ισχύουσα νοµοθεσία στην Κροατία προβλέπονται οι κάτωθι µορφές εταιρειών: - Οµόρρυθµος Εταιρεία (General Partnership)

20 - Ετερόρρυθµος Εταιρεία (Limited Partnership) - Υποκατάστηµα (Branch), το οποίο δεν είναι νοµικό πρόσωπο και ασκεί οικονοµική δραστηριότητα από κοινού µε την δική του και αυτή της ιδρυτικής εταιρείας ονοµασία αλλά για λογαριασµό της ιδρυτικής εταιρείας. - Εταιρεία Περιορισµένης Ευθύνης (Limited Liability Company), µε κατώτερο αρχικό κεφάλαιο κούνα. - Ανώνυµος Εταιρεία (Joint Stock Company), µε κατώτερο αρχικό κεφάλαιο κούνα. Για την έναρξη λειτουργίας µιας εταιρείας απαιτείται η εγγραφή στο Εµπορικό ικαστήριο (Commercial Court) που έχει έδρα την περιοχή έδρας της συνιστώµενης εταιρείας και ο προηγούµενος έλεγχος του σχετικού µητρώου προκειµένου διαπιστωθεί, ότι το όνοµα της συνιστώµενης εταιρείας δεν είναι ήδη καταχωρηµένο από άλλο επενδυτή, η ανακοίνωσή της (µε την φροντίδα του Εµπορικού ικαστηρίου) στην Εφηµερίδα της Κυβέρνησης και σε µία ηµερήσια εφηµερίδα, η εγγραφή της στην κρατική Στατιστική Υπηρεσία (State Bureau of Statistics), στο Υπουργείο Οικονοµικών (Tax Administration Office), στο Ινστιτούτο Συντάξεων (Croatian Pension Institute) και στο Ινστιτούτο Υγείας (Croatian Health Institute). Η ισχύουσα νοµοθεσία προβλέπει επίσης την ίδρυση Αντιπροσωπευτικού Γραφείου (Representative Office), το οποίο δεν έχει νοµική προσωπικότητα και δύναται να συνάπτει συµφωνίες µόνο στο όνοµα της ιδρυτικής εταιρείας. ιατηρεί δικούς του τραπεζικούς λογαριασµούς ενώ η λειτουργία του περιορίζεται στην έρευνα αγοράς, προετοιµασία σύναψης συµβολαίων και συµφωνιών τεχνικής συνεργασίας και παρόµοιες εργασίες διευκόλυνσης. Ο εξοπλισµός του Γραφείου µπορεί να εισαχθεί αδασµολόγητος µε προσωρινή τελωνειακή άδεια και µε δυνατότητα παρατάσεων. Το ίδιο ισχύει επίσης και για τα οχήµατα των αλλοδαπών εργαζοµένων για τους οποίους απαιτούνται άδειες εργασίας και παραµονής, χωρίς όµως να απαιτείται να πληρώνουν φόρους και εισφορές. Για την ίδρυση Αντιπροσωπευτικού Γραφείου απαιτείται η εγγραφή στο Υπουργείο Οικονοµίας ( Το Κροατικό Επιµελητήριο Οικονοµίας διαθέτει µία πολύ χρήσιµη ιστοσελίδα ( η οποία περιγράφει κάθε µορφή εταιρείας, τις προϋποθέσεις ίδρυσής της (how to start up an enterprise in Croatia), ειδικές κατά τοµέα της Κροατικής Οικονοµίας αναλύσεις καθώς και άλλες γενικότερου οικονοµικού περιεχοµένου πληροφορίες στην αγγλική. Επίσης λειτουργεί ιστοσελίδα ( στην οποία η Υπηρεσία HITRO έχει εισάγει σύστηµα ηλεκτρονικής εγγραφής εταιρειών. Η Υπηρεσία αυτή λειτουργεί ως one stop-shop και παρέχει διευκολύνσεις και χρήσιµες πληροφορίες σχετικά µε την ίδρυση και εγγραφή εταιρειών στη Κροατία (εκτός Αντιπροσωπευτικών Γραφείων). Ο