Οικονομική για Διοίκηςη Επιχειρήςεων

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩ ΣΜΗΑΜΑ ΟΡΓΑΝΩΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΕΩΝ ημειώςεισ για το μάθημα Οικονομική για Διοίκηςη Επιχειρήςεων Δ.Α.Π. Ν.Δ.Φ.Κ

2 Πρόλογοσ Ρϊσ λειτουργεί το ςφςτθμα τθσ αγοράσ; Ρϊσ μεγιςτοποιοφν οι επιχειριςεισ τα κζρδθ τουσ ςε μια ανοιχτι αγορά; Ροια κα ζπρεπε να παίηει θ κυβζρνθςθ ςτθν ςφγχρονθ οικονομία; Ροιο ρόλο κα ζπρεπε να παίηει θ κυβζρνθςθ ςτθ ςφγχρονθ οικονομία; Τι κακορίηει τα επιτόκια; Ροιοσ είναι ο ρόλοσ των κεντρικϊν τραπεηϊν ςτθν οικονομία; Ρωσ μποροφμε να μετριάςουμε τισ οικονομικζσ διακυμάνςεισ; Τι είναι το ιςοηφγιο πλθρωμϊν και ποια θ ςθμαςία του; Γιατί οι διακυμάνςεισ των ςυναλλαγματικϊν ιςοτιμϊν είναι τόςο ςυχνζσ; Ρωσ μπορεί να επιταχυνκεί θ οικονομικι ανάπτυξθ; Ο ανταγωνιςμόσ ςυνδζεται με τθν αγορά. Θ ανταγωνιςτικότθτα ςυνδζεται με προϊόντα και υπθρεςίεσ. Οι οικονομικζσ πολιτικζσ ςε ολόκλθρο τον κόςμο ςυγκλίνουν προσ τρείσ βαςικζσ αρχζσ: 1. Δίνεται αυξανόμενθ ζμφαςθ ςτθ χριςθ των μθχανιςμϊν τθσ αγοράσ για τθν επίτευξθ ςτόχων και όχι ςτθν υποκατάςταςι τουσ από τθν κρατικι παρζμβαςθ. 2. Θ μακροοικονομικι πολιτικι προςανατολίηεται πλζον περιςςότερο προσ τθ διαςφάλιςθ ενόσ ςτακεροφ οικονομικοφ πλαιςίου και λιγότερο ςτθν αντιμετϊπιςθ των αρνθτικϊν ςυνεπειϊν του οικονομικοφ κφκλου και τθν εξαςφάλιςθ υψθλϊν ρυκμϊν ανάπτυξθσ και επενδφςεων. 3. Οι εκνικζσ πολιτικζσ ζχουν γίνει περιςςότερο εξωςτρεφείσ, όπωσ αποδεικνφουν θ επιτυχισ ολοκλιρωςθ του Γφρου τθσ Ουρουγουάθσ, θ 1:

3 ςτακερά αυξανόμενθ προςχϊρθςθ μελϊν ςτον παγκόςμιο οργανιςμό εμπορίου, θ χαλάρωςθ των ελζγχων ςτισ διεκνείσ επιχειριςεισ κεφαλαίων και θ θπιότερθ ςτάςθ απζναντι ςτισ ξζνεσ επενδφςεισ ςε παγκόςμιο επίπεδο. 2:

4 Κεφάλαιο 1: θ ομοφωνία ςε κζματα οικονομικισ πολιτικισ 1.Ανταγωνιςμόσ και ςφςτθμα τθσ αγοράσ Ρολιτικζσ που ενιςχφουν τον ανταγωνιςμό Ευελιξία αγοράσ εργαςίασ Ιδιωτικοποίθςθ Απορρφκμιςθ Ρεριβάλλον φιλικό προσ τισ επιχειριςεισ 2.Μακροοικονομικι ςτακερότθτα Στακερότθτα τιμϊν Ιςοςκζλιςθ προχπολογιςμοφ Ζλεγχοσ δθμοςίων δαπανϊν 3.Ραγκοςμιοποίθςθ επιχειριςεων Ελεφκερο εμπόριο Ξζνεσ επενδφςεισ Απελευκζρωςθ αγορϊν κεφαλαίου Κινθτικότθτα εργαςίασ Βαςικά οικονομικά προβλιματα 1. Κατανομι μζςων παραγωγισ 2. Διανομι παραγόμενου προϊόντοσ 3. Ρλιρθσ απαςχόλθςθ και νομιςματικι ςτακερότθτα 4. Αναπαραγωγι και ανάπτυξθ ςυςτιματοσ ΤΙ, ΡΩΣ, ΓΙΑ ΡΟΙΟΝ Αποδοτικζσ, αποτελεςματικζσ: ωσ προσ επιχειριςεισ, άτομο, κοινωνία Ανάπτυξθ: αφξθςθ ειςοδθμάτων, αφξθςθ του ΑΕΡ τόχοσ: να μειϊνονται οι εξωτερικζσ επιδράςεισ και να αυξάνονται οι κετικζσ εξωτερικζσ επιδράςεισ 3:

5 P TD TS Q ΑΓΟΑ Τζλειοσ ανταγωνιςμόσ ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΡΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ 1. Ελεφκερθ οικονομικι δράςθ, ατομικι ιδιοκτθςία 2. Μεγάλοσ αρικμόσ παραγωγϊν και μεγάλοσ αρικμόσ καταναλωτϊν (ο μεμονωμζνοσ παραγωγόσ ι καταναλωτισ δεν μπορεί να επθρεάςει τθν τιμι του αγακοφ ι του ςυντελεςτι παραγωγισ) 3. Ορκολογικι ςυμπεριφορά παραγωγϊν και καταναλωτι 4. Τζλεια πλθροφόρθςθ 5. Υπάρχει πλιρθσ διαιρετότθτα και πλιρθσ ευελιξία αγακϊν και ςυντελεςτϊν παραγωγισ 6. Ο παραγωγόσ αποκλείει κακζνα που δεν καταβάλλει τθν τιμι του αγακοφ ΟΙ ΑΤΕΛΕΙΕΣ ΚΑΙ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ ΤΘΣ ΑΓΟΑΣ I. Θ μθ επαλικευςθ των υποκζςεων του τζλειου ανταγωνιςμοφ II. Οι αποκλίςεισ από τθν άριςτθ κατανομι των μεςϊν παραγωγισ, περίπτωςθ δθμοςίων αγακϊν III. Θ περίπτωςθ των αγακϊν κοινισ ωφζλειασ IV. Εξωτερικζσ οικονομίεσ και εξωτερικζσ επιβαρφνςεισ V. Μονοπωλιακζσ παρεκκλίςεισ 4:

6 VI. VII. VIII. Άνιςθ διανομι Οι οικονομικζσ διαταραχζσ (φφεςθ- πλθκωριςμόσ) Οικονομικι υπανάπτυξθ P=MC ςτον τζλειο ανταγωνιςμό P 20 16,5 ΡΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΘ MC=10 Q Πςο πιο ανταγωνιςτικά λειτουργοφν οι κλάδοι τόςο το πλεόναςμα του καταναλωτι μεγιςτοποιείται και το αντίςτροφο. Κάκε αγορά πζραν του τζλειου ανταγωνιςμοφ διαμορφϊνει τιμζσ υψθλότερεσ από αυτζσ του τζλειου ανταγωνιςμοφ. ΑΤΕΛΘΣ ΜΟΦΘ ΑΓΟΑΣ P P M MR=MC MR D,AR Q E Q 5:

7 Κάκε φορά που ζχουμε αποκλίςεισ από τον τζλειο ανταγωνιςμό (ατελείσ μορφζσ αγοράσ) το ατομικό πλεόναςμα του καταναλωτι ςυρρικνϊνεται άρα μειϊνεται και το κοινωνικό πλεόναςμα οδθγεί ςτθ δθμιουργία κοινωνικοφ κόςτουσ. Δικαιολογιςτε τθ ςτάςθ των περιςςότερων χωρϊν για το γεγονόσ ότι υπάρχει τάςθ για ενίςχυςθ του τζλειου ανταγωνιςμοφ. Βαςικι ςυνζπεια του Τ.Α είναι θ αποδοτικότερθ και αποτελεςματικι απόδοςθ των πόρων Αγορά εργαςίασ αγορά ςυντελεςτϊν παραγωγισ ΑΓΟΑ ΕΓΑΣΙΑΣ P,W προςφορά W 0 D 1 S 1 W D επιχειρθματίεσ Q L Q L Q L Πςο υψθλότερο ποςοςτό ανεργίασ TD TS P=10 D=AR=P=MR Επιχείρθςθ (i) ΚΛΑΔΟΣ Q 6:

8 Για να βροφμε το κζρδοσ ανά μονάδα ςυγκρίνουμε τθν τιμι με το μζςο ςυνολικό κόςτοσ ςτθν άριςτθ ποςότθτα παραγωγισ. MR=MC P>ATC ATC ATC D,AR,MR,P P=ATC κανονικά κζρδθ Αν ATC>P ηθμιά Αν ATC=P κανονικά κζρδθ Αν ATC<P κζρδοσ Q=8max Ρ 1. Ιςορροπία κλάδου 2. Καμπφλθ ηιτθςθσ τθσ επιχείρθςθσ 3. Ιςορροπία επιχείρθςθσ (MR=MC) 4. Κζρδθ, ηθμιζσ, κανονικά κζρδθ όταν P>ATC,P<ATC,P=ATC Ρ=TR-TC Ρ/μ= ΑTC-P/P-ATC MR=MC MC ATC D,AR,MR,P ΚΛΑΔΟΣ ΕΡΙΧΕΙΘΣΘ 7:

9 Θ ΛΕΙΤΟΥΓΙΑ ΣΥΣΤΘΜΑΤΟΣ ΑΓΟΑΣ Τι είναι αγορά; Υπάρχουν πολλά είδθ αγορϊν, αλλά αυτό με το οποίο κα ξεκινιςουμε είναι μια τζλεια ανταγωνιςτικι αγορά. ΧΑΑΚΤΘΙΣΤΙΚΑ Μεγάλοσ αρικμόσ πωλθτϊν και αγοραςτϊν, ενεργοφν ανεξάρτθτα, δεν αςκοφν ατομικι μονοπωλιακι δφναμθ Τζλεια πλθροφόρθςθ Οι καταναλωτζσ ςτοχεφουν ςτθ μεγιςτοποίθςθ χρθςιμότθτασ, οι επιχειριςεισ ςτοχεφουν ςτθν μεγιςτοποίθςθ των κερδϊν Οι τιμζσ είναι εφκαμπτεσ ςε όλεσ τισ ροζσ 8:

10 Γιατί το φιλελεφκερο ςφςτθμα που ακολουκείται από τισ περιςςότερεσ ανεπτυγμζνεσ χϊρεσ δζχεται ζντονθ κριτικι; Μόνο όταν ιςχφουν οι προχποκζςεισ του τζλειου ανταγωνιςμοφ ιςχφει θ τζλεια αποδοτικότθτα. W S L 20=W 0 D L Q L =100 Q L Σε περιόδουσ αφξθςθσ ανεργίασ οι εργοδότεσ προςφζρουν μεγαλφτερθ ποςότθτα εργαςίασ με αποτζλεςμα ο μιςκόσ να μειϊνεται. Το κράτοσ παρεμβαίνει για εξαςφάλιςθ μιςκοφ. S L, W, W K >W L1 ΤΟ ΣΥΣΤΘΜΑ ΤΘΣ ΑΓΟΑΣ ΔΙΕΘΝΘΣ ΤΟΜΕΑΣ ΑΓΟΑ ΡΟΙΟΝΤΩΝ ΕΡΙΧ: Ρϊλθςθ Αγακϊν Αγορά Εργαςίασ Επζνδυςθ ςε κεφ. αγορά ΑΓΟΑ ΕΓΑΣΙΑΣ Αγορά Αγακϊν, Νοικοκυριοφ Ρϊλθςθ εργαςίασ Δανειςμόσ Αποταμίευςθ ΑΓΟΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 9:

11 ΚΑΤΟΣ Ο βακμόσ επιβάρυνςθσ του καταναλωτι λόγω διαφ. Ελαςτικότθτασ τθν ςυνάρτθςθ προςφοράσ(ο φόροσ επιβάλλεται ςτον παραγωγό) τιμι Ροςότθτα ΤΟΡΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΟΥ ΜΟΝΟΡΩΛΙΟΥ Ο ζλεγχοσ των μονοπωλιακϊν επιχειριςεων μπορεί να ζχει τισ μορφζσ: 1. Κρατικι ιδιοκτθςία 2. υκμίςεισ τθσ λειτουργίασ τθσ μονοπωλιακισ επιχείρθςθσ 3. Χοριγθςθ άδειασ λειτουργίασ τθσ μονοπωλιακισ επιχείρθςθσ κατόπιν ανταγωνιςμοφ Κρατικι επιχείρθςθ Επιχειριματα υπζρ Ζλεγχοσ του μεγζκουσ τθσ παραγωγισ κοινωνικά άριςτο επίπεδο Ρρογραμματιςμόσ ανάπτυξθσ βαςικϊν ι παραγωγικϊν κλάδων Ζμμεςθ αναδιανομι του ειςοδιματοσ Χαρακτθριςτικά μονοπωλίου και προχποκζςεισ Ρχ. Συνδζςτε τθν ζννοια του μονοπωλίου με τθν αγορά. Είναι το μονοπϊλιο ατζλεια τθσ αγοράσ; 10:

12 P=MC, P MC, P AC κρατικό προχπολογιςμό Αντιμετϊπιςθ των αντιοικονομιϊν Ρροςδοκία ιπιων ςχζςεων εργαηομζνων/διοίκθςθσ ΡΕΙΡΤΩΣΘ ΔΕΘ P MC P M P N D N D M Q N Q M Q ΣΥΜΡΕΑΣΜΑΤΑ Θ μθ άριςτθ αναλογία των παραγωγικϊν ςυντελεςτϊν οδθγεί ςε υψθλά επίπεδα κόςτουσ. Θ τιμι> οριακό κόςτοσ. Αποτζλεςμα: είναι θ μείωςθ τθσ καταναλωτικισ ευθμερίασ. Ραράδειγμα: ςφνδεςθ αμοιβισ απόδοςθσ BONUS αφξθςθ κερδϊν, μείωςθ τιμισ Τιμι= οριακό κόςτοσ άρα θ πολιτικι BONUS αυξάνει τθν κοινωνικι ευθμερία. ΕΛΕΓΧΟΙ ΡΟΥ ΕΦΑΜΟΗΟΝΤΑΙ ΣΕ ΚΑΤΙΚΕΣ ΕΡΙΧΕΙΘΣΕΙΣ Α. Ρεριοριςμοί ςτον κακοριςμό τιμισ του αγακοφ Ρεριοριςμόσ ςτον κακοριςμό του οικονομικοφ αποτελζςματοσ 11:

13 Ρεριοριςμοί ςτον κακοριςμό των επενδφςεων Τιμι- οριακό κόςτοσ Οριςμόσ ςτόχου απόδοςθσ ςε κάκε επζνδυςθ Ρεριοριςμοί ςτθν απόδοςθ κεφαλαίου Β. Εξωτερικοί χρθματοδοτικοί περιοριςμοί Γ. Λογιςτικοί ζλεγχοι από ορκωτοφσ λογιςτζσ Δ. Άμεςοι ζλεγχοι Ρυκμίςεισ: Ζλεγχοσ μονοπωλιακισ δφναμθσ Διατιρθςθ ποιότθτασ αγακϊν και υπθρεςιϊν Αποφυγι δαπανθροφ κοινωνικοφ ανταγωνιςμοφ ΥΡΟΔΕΙΓΜΑ AVERCH-JOHNSON Ζςτω S H : μζγιςτθ επιτρεπόμενθ απόδοςθ κεφαλαίου κόςτοσ κεφαλαίου: Γ<S<Γ max : θ μζγιςτθ απόδοςθ του Κ. Με τθ μζκοδο LAGRANCE: Δεν ζχουμε άριςτθ αναλογία των ςυντελεςτϊν παραγωγισ λόγω υπερκεφαλαίωςθσ. Άλλεσ εναλλακτικζσ ρυκμίςεισ Πριο απόδοςθσ επί των εςόδων Κεφάλαιο 4 : Αγοραία ηιτθςθ και τιμολόγθςθ 1. Υποκζςεισ ςχετικά με τθ ςυμπεριφορά των ορκολογικϊν καταναλωτϊν 2. Καταςκευι τθσ αγοραίασ καμπφλθσ ηιτθςθσ από ζνα ςφνολο μεμονωμζνων καμπυλϊν ηιτθςθσ 3. Θ ζννοια τθσ ελαςτικότθτασ ηιτθςθσ ωσ προσ τθν τιμι και το ειςόδθμα και θ ςταυροειδισ ελαςτικότθτα 4. Ρρακτικόσ υπολογιςμόσ τθσ καμπφλθσ ηιτθςθσ 5. Θ ςχζςθ των χαρακτθριςτικϊν τθσ αγοραίασ ηιτθςθσ με τθν τιμολόγθςθ τθσ εταιρείασ 12:

14 Θ μείωςθ κατά 15% των ειςοδθμάτων, τι εντφπωςθ ζχει ςε μάκρο και μίκρο; ΜΙΚΟ ΕΡΙΡΕΔΟ Επιχείρθςθ μείωςθ παραγόμενθσ ποςότθτασ. Λιγότερα ζςοδα, κζρδθ, χαμθλι ποιότθτα, ευζλικτα ωράρια Καταναλωτισ 1,Υ /=Υreal, D, C, πλεόναςμα καταναλωτι όταν S, D υποκατάςτατο, D κατωτζρων, Saving P D 1 S 1 S P 1 E 1 D 2 Q 1 ΜΑΚΟ ΕΡΙΡΕΔΟ Επιχείρθςθ Q, P S U, ελλείμματοσ προχπολογιςμοφ Οικονομία Q, ΑΕΡ, g, ςυνολικοφ πλεονάςματοσ καταναλωτι, κοινωνικισ ευθμερίασ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΘΤΑ ΩΣ ΡΟΣ ΤΘΝ ΤΙΜΘ ΚΑΙ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΕΣΟΔΑ ΡΩΛΘΣΕΩΝ P E(p)>1 E(p)=1 13:

15 E(p)<1 Q ζςοδα πωλιςεων Q P e>1 e=1 e<1 Q Αφξθςθ τθσ τιμισ του προϊόντοσ με βάςθ τθν αφξθςθ κόςτουσ φκμιςθ αφξθςθσ τθσ τιμισ εξωγενϊσ (PRI-X): αφξθςθ κόςτουσ Άριςτθ δυνατι αξιοποίθςθ παραγωγισ πόρων ΑΙΣΤΟΡΟΙΘΣΘ ΤΘΣ ΡΑΑΓΩΓΘΣ Ελαχιςτοποίθςθ του ςυνολικοφ κόςτουσ για δεδομζνο επίπεδο παραγωγισ. (χ ) 14:

16 Συνάρτθςθ παραγωγισ : f(k,l) Ρρόβλθμα:min κόςτουσ με δεδομζνο μζγεκοσ παραγωγισ minc=rk+wl υπό τον περιοριςμό : f(k,l) ΣΥΝΑΤΘΣΘ LAGRANGE V=rk+wl+Λ[k-F(K,L)] Τι δείχνει ο ςυντελεςτισ Lagrange λ; κατά πόςο μεταβάλλεται θ ςυνάρτθςθ εάν μεταβλθκεί ο περιοριςμόσ μασ κατά μια μονάδα. Αποτελεί τθ ςυνκικθ αριςτοποίθςθσ Λόγοσ τιμϊν ςυντελεςτϊν παραγωγισ= λόγοσ οριακϊν προϊόντων των ςυντελεςτϊν παραγωγισ ΣΥΝΕΡΕΙΕΣ ΟΛΙΓΟΡΩΛΙΟΥ 1. Τιμι ολιγοπωλίου> τιμι ανταγωνιςμοφ πλιρουσ (τιμι διανεμθτι αναποτελεςματικότθτα λιγότεροι καταναλωτζσ ορίηουν το προϊόν) 2. Μικρότερο πλεόναςμα καταναλωτι (τιμι: ορίηεται από τον παραγωγό) P Καμπφλθ ηιτθςθσ- Ατελισ Ανταγωνιςμόσ P ολιγ. ΡΛΕΟΝΑΣΜΑ 15:

17 Pe Q ολιγ. Qe Q P P e= άπειρο D,AR Καμπφλθ ηιτθςθσ Τζλειοσ ανταγωνιςμόσ Q Περιγράψτε ςυνζπειεσ του καταναλωτι και το κοινωνικό ςφνολο Απϊλειεσ καταναλωτι Αφξθςθ τιμισ (διανεμθτικι αποτελεςματικότθτα) Μείωςθ ποςότθτασ (παραγωγικι αναποτελεςματικότθτα) Συρρίκνωςθ πλεονάςματοσ λόγω αφξθςθσ τιμισ Το τρίγωνο που προκφπτει από τθν καμπφλθ ηιτθςθσ και πάνω από τθν τιμι ποςότθτασ ιςορροπίασ είναι το πλεόναςμα του καταναλωτι. Συνζπειεσ κοινωνικοφ ςυνόλου Μείωςθ πλεονάςματοσ καταναλωτι Αφξθςθ τιμισ μείωςθ πραγματικϊν ειςοδθμάτων άρα D, ευθμερία πολιτϊν Μείωςθ παραγόμενθσ ποςότθτασ ςε ςυνδυαςμό με τθ ςυρρίκνωςθ τθσ ηιτθςθσ οδθγεί ςε ςυρρίκνωςθ τθσ οικονομικισ δραςτθριότθτασ κζςεων εργαςίασ άρα ανεργία και τελικό κίνδυνο φφεςθσ 16:

18 Άρα επιτυγχάνουμε ελαχιςτοποίθςθ του κόςτουσ με δεδομζνο επίπεδο παραγωγισ. 1 ο βιμα: διαμορφϊνουμε ςυνάρτθςθ Lagrange 2 ο βιμα: βρίςκουμε τισ μερικζσ παραγϊγουσ ωσ προσ κεφάλαιο W, εργαςία L και ςυντελεςτι lagrange 3 ο βιμα: εξιςϊνουμε τισ μερικζσ παραγϊγουσ με το μθδζν 4 ο βιμα: διαιροφμε τισ μερικζσ παραγϊγουσ τθσ ςυνάρτθςθσ του lagrange ωσ προσ κεφάλαιο και εργαςία κατά μζλθ 5 ο βιμα: προκφπτει θ ςυνκικθ αριςτοποίθςθσ θ οποία ιςοφται με επιτόκιο προσ αμοιβι (μιςκό) R/W=FK/FL=οριακι παραγωγικότθτα κεφαλαίων/οριακι παραγωγικότθτα εργαςίασ. Επομζνωσ ζχουμε αριςτοποίθςθ παραγωγικισ διαδικαςίασ όταν ο λόγοσ των τιμϊν των ςυντελεςτϊν παραγωγισ ιςοφται με τον λόγο των οριακϊν παραγωγικοτιτων των ςυντελεςτϊν παραγωγισ 17:

19 Ρερίπτωςθ αφξθςθ μονοπωλίου Αφξθςθ τθσ τιμισ του προϊόντοσ ςφμφωνα με τον γενικό δείκτθ τιμϊν- κάποιο ποςοςτό Χ RPI X τόχοσ: Βελτίωςθ τθσ αναλογίασ K/L Min κόςτουσ παραγωγισ Πικανά προβλιματα: Αρνθτικι επίδραςθ ςτθν ποιότθτα προϊόντοσ Αδικαιολόγθτεσ αυξιςεισ των ςυντελεςτϊν παραγωγισ αφξθςθ τθσ τιμισ του προϊόντοσ Αβεβαιότθτα για τθν επιχείρθςθ Πλεονεκτιματα μεκόδου: Αντιμετωπίηει τισ ενδογενείσ αυξιςεισ του κόςτουσ παραγωγισ γιατί θ επιχείρθςθ κα προςπακιςει να επιτφχει πιο αποτελεςματικζσ μεκόδουσ παραγωγισ Μειονεκτιματα: Αβεβαιότθτα τθσ επιχείρθςθσ και πρόβλθμα αιχμαλωςίασ των ρυκμιςτϊν από τθν επιχείρθςθ Σρόποσ ρφκμιςθσ: R<S<Rmax Θ ειςοδθματικι ελαςτικότθτα ηιτθςθσ ορίηεται ωσ εξισ: Θ ςταυροειδισ ελαςτικότθτα ηιτθςθσ: υνάρτθςθ ηιτθςθσ γενικισ μορφισ: 18:

20 Q=Q 0 +a<y-a2p i +a3p s -a4p c +asz+e 19:

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6- ΟΛΙΓΟΡΩΛΙΟ ΚΑΙ ΑΛΛΘΛΕΞΑΤΘΣΘ Στον πλιρθ ανταγωνιςμό θ επιχείρθςθ είναι μικρι και θ τιμι δεδομζνθ. Στο μονοπϊλιο δεν υπάρχουν ανταγωνιςτζσ. Υπάρχουν αγορζσ όπου το κόςτοσ ειςόδου είναι χαμθλό. Θ κυρίαρχθ επιχείρθςθ αςκεί δφναμθ αγοράσ (υψθλι τιμι, μεγαλφτερα βραχυχρόνια κζρδθ) Σταδιακά κα παραχωριςει μερίδιο αγοράσ Οι νζεσ επιχειριςεισ αυξάνουν ςε μζγεκοσ Φκάνουν το μζγεκοσ τθσ κυρίαρχθσ Ολιγοπωλιακι αγορά ΟΛΙΓΟΡΩΛΙΟ Θ προςφορά λίγεσ αλλθλοεξαρτϊμενεσ επιχειριςεισ ςχετικά μεγάλεσ. Οι επιχειριςεισ προςπακοφν ανεξάρτθτα να προωκιςουν το προςωπικό τουσ ςυμφζρον με υπόκεςθ τθν αλλθλεξάρτθςθ Διαφοριςμόσ τιμισ Προχποκζςεισ: o Χωρίηει τθν αγορά γεωγραφικόσ (μονοπωλθτισ) o Ρροςφζρει το ίδιο αγακό ςε διαφορετικι όμωσ τιμι ςε κάκε γεωγραφικι ομάδα o Θα κζςει υψθλότερθ τιμι ςτθν αγορά όπου υπάρχει ανελαςτικι ηιτθςθ του προϊόντοσ. Αντίκετα, κα αναγκαςτεί να ορίηει χαμθλότερθ τιμι για το προϊόν όςο πιο αυξθμζνθ είναι θ ελαςτικότθτα ηιτθςθσ ωσ προσ P. Τα ςυνολικά του ζςοδα είναι μεγαλφτερα (και κζρδθ) από το να προςζφερε ο αγακό ςτθν ίδια τιμι και ςτισ 2 τιμζσ. Ανάλυςθ ολιγοπωλίου Θα χρθςιμοποιιςουμε το ςτατικό υπόδειγμα απαγορευτικισ τιμολόγθςθσ, που υποκζτει μια κυρίαρχθ και μια δυνθτικά νεοειςερχόμενθ. Θ νζα επιχείρθςθ Q Μax π Qk H κυρίαρχθ επιχείρθςθ Q Max π με βάςθ τθν πλθροφόρθςθ για τθν νζα 20:

22 ΜΘ ΣΥΝΕΓΑΣΙΜΟ ΟΛΙΓΟΡΩΛΙΟ Στο υπόδειγμα αυτό όλεσ οι επιχειριςεισ ςυμπεριφζρονται ωσ νεοειςερχόμενεσ max π με δεδομζνο το Q των άλλων Θα εξερευνιςουμε πόςο ςυνδζεται ο βακμόσ δφναμθσ αγοράσ με τον αρικμό και τθν κατανομι μεγζκουσ των επιχειριςεων του κλάδου Ο ΔΕΙΚΤΘΣ Herfindhal Οι δείκτεσ ςυγκζντρωςθσ αποτελοφν ζνα ςυνοπτικό δείκτθ τθσ δραςτθριότθτασ των μεγάλων επιχειριςεων ςτισ αγορζσ τουσ δεν μασ δίνει πλθροφόρθςθ για τισ υπόλοιπεσ επιχειριςεισ του κλάδου Ζνα CR 4 =60% ίςωσ ςθμαίνει ότι θ μεγαλφτερθ επιχείρθςθ 54% και μοιράηεται τθν αγορά με άλλεσ 3*2% ΚΥΙΑΧΘ ΕΡΙΧΕΙΘΣΘ Επίςθσ CR 4 =60% οι 4 μεγαλφτερεσ ζχουν το 15% τθσ αγοράσ θ κάκε μια και τθ μοιράηονται με άλλεσ 4*5% μερίδιο αγοράσ ΟΛΙΓΟΡΩΛΙΟ Ζχουμε 2 διαφορετικζσ μορφζσ αγοράσ και ο δείκτθσ ςυγκζντρωςθσ δεν μασ βοθκά. Ο ΔΕΙΚΤΘΣ HERFIDHAL Δίνει πλθροφορίεσ για όλεσ τισ επιχειριςεισ που κινοφνται ςτθν αγορά ΟΛΙΓΟΡΩΛΙΟ ΡΟΥ ΑΡΟΦΑΣΙΗΕΙ ΓΙΑ ΤΘΝ ΡΟΣΟΤΘΤΑ Δυο βαςικά υποδείγματα λειτουργίασ των ολιγοπωλίων: A. Ρρόκειται για τα ολιγοπϊλια που αποφαςίηουν. Για τθν ποςότθτα παραγωγισ τουσ και ςτθν ςυνζχεια θ αγορά προςδιορίηει το επίπεδο τομισ, όπου προςφορά = ηιτθςθ (υπόδειγμα Cournot) B. Ρρόκειται για ολιγοπϊλια που αποφαςίηουν για τθν τιμι του προϊόντοσ και ςτθ ςυνζχεια διακζτουν ςτθν αγορά τθν πικανότθτα που ηθτείται (υπόδειγμα Bertrand) Το ςτατιςτικό υπόδειγμα τθσ απαγορευτικι τιμολόγθςθσ περιγράφει τον τρόπο που ακολουκεί θ κυρίαρχθ επιχείρθςθ για να διατθριςει τθ κζςθ τθσ ςτθν αγορά. 21:

23 ορίηει πολφ χαμθλι τιμι Αποκαρρφνει τθν είςοδο νζων επιχειριςεων Αποκαρρφνει τθν επζκταςθ των μικρϊν επιχειριςεων του περικωρίου Υποκζτουμε: ςτακερό κόςτοσ =0 οριακό κόςτοσ= ςτακερό/μονάδα Άρα MC=AC=c ςτακερό Ρόςο προϊόν κα παράγει θ επιχείρθςθ (1) ϊςτε να max π; Θ (1) υποκζτει ότι θ (2) διατθρεί τθν Q 2 (υπόκεςθ Cournot) Θ (1) κα max π κατά μικοσ τθσ υπόλοιπθσ καμπφλθσ ηιτθςθσ {ηιτθςθ αγοράσ προϊόν που αναμζνεται να παράγει θ (2) Θ Q 1 προκφπτει από MR=MC όπου MR θ καμπφλθ του υπόλοιπου οριακοφ εςόδου που αντιςτοιχεί ςτθν υπόλοιπθ καμπφλθ ηιτθςθσ P Dmarket (ΑΓΟΑ) Q 2 =κυρίαρχθ P 1 P 1 >AC MC=MR (εδϊ ορίηεται θ ιςορροπία τθσ επιχ. 1) ΜR Q 1 (Q 2 ) Q 2 Q 1 22:

24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΡΟΛΙΤΙΚΘ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΡΟΙΘΣΘ ΚΑΙ ΥΘΜΙΣΘ 1) Μορφζσ αγοράσ, δομι αγοράσ και ανταγωνιςμόσ 2) Τα κφρια χαρακτθριςτικά τθσ πολιτικισ ανταγωνιςμοφ 3) Ρρογράμματα ιδιωτικοποίθςθσ, θ ςυλλογιςτικι και θ αποτελεςματικότθτά τουσ 4) Θ λογικι ρφκμιςθ τθσ αγοράσ 5) Συμπεράςματα Structure ΔΟΜΘ Contack ΣΥΜΡΕΑΣΜΑ Performance ΕΡΙΔΟΣΘ ΑΡΟΔΟΤΙΚΟΤΘΤΑ ΑΡΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΘΤΑ ΡΛΕΟΝΕΚΤΘΜΑΤΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΕΝΑΝΤΙ ΜΟΝΟΡΩΛΙΟΥ 1. Ενιςχφει τθν εςωτερικι αποτελεςματικότθτα των επιχ. οργανϊςεων και αποκαρρφνει τθν αδράνεια 2. Ενκαρρφνει τισ αποτελεςματικζσ επιχειρθματικζσ δραςτθριότθτεσ ζναντι αναποτελεςματικϊν (διαδικαςία επιλογισ) 3. Βελτιϊνει τθ δυναμικι αποτελεςματικότθτα ενδυναμϊνοντασ τθν καινοτομία ΔΟΜΘ ΑΓΟΑΣ Χαρακτθριςτικά τθσ δομισ αγοράσ Αρικμόσ και κατανομι μεγζκουσ των πολιτϊν και των αγοραςτϊν- δείκτεσ ςυγκζντρωςθσ του κλάδου Χαρακτθριςτικά προϊόντοσ βακμόσ διαφοροποίθςθσ, ελαςτικότθτα ηιτθςθσ ωσ προσ τθν τιμι, ευαιςκθςία απζναντι ςτουσ επιχειρθματικοφσ κλάδουσ Βακμόσ κατάτμθςθσ τθσ αγοράσ κάκετθ και οριηόντια (ςυνεργαςία με άλλεσ ομοειδισ επιχειριςεισ) ολοκλιρωςθ εντόσ του κλάδου- ο βακμόσ ςτον οποίο οι επιχειριςεισ κατζχουν ι ελζγχουν άλλεσ επιχειριςεισ που δραςτθριοποιοφνται κάκετα ςε προθγοφμενα ι επόμενα ςτάδια παραγωγισ ι οριηόντια ςτθν παραγωγι ςχετιηομζνων αγακϊν και υπθρεςιϊν Φραγμοί ειςόδου ςτον κλάδο- φραγμοί εξόδου από τον κλάδο. Ευκολία και κόςτοσ ειςόδου εξόδου Ανελαςτικι ηιτθςθ ςε μονοπϊλιο/ ολιγοπϊλιο 23:

25 P P* ML Pc D,AR MR Q* Qc Q 24:

26 1. Συρρικνϊνεται το πλεόναςμα του καταναλωτι 2. Πςο πιο ανελαςτικι καμπφλθ ηιτθςθσ τόςο πιο πολφ πιζηεται ο καταναλωτισ 3. Δεν υπάρχουν υποκατάςτατα 4. Μθ ευνοϊκι θ τιμι για τουσ καταναλωτζσ Τα οφζλθ του ανταγωνιςμοφ περιλαμβάνουν άμεςα οφζλθ για τον καταναλωτι. Ρρζπει όμωσ να λθφκοφν υπόψθ και τα ζμμεςα αποτελζςματα. ΡΑΓΚΟΣΜΙΟΡΟΙΘΣΘ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ Θ διεφρυνςθ των αγορϊν διευρφνει και το πεδίο εφαρμογισ του ανταγωνιςμοφ Μια πιο ανοιχτι αγορά είναι περιςςότερο ανταγωνιςτικι Οι εκνικζσ βιομθχανίεσ εναρμονίηουν τθ διεφρυνςθ τουσ ΙΔΙΩΤΙΚΟΡΟΙΘΣΘ Ορίηεται ωσ θ μεταφορά των κρατικϊν περιουςιακϊν ςτοιχείων ςτον ιδιωτικό ζλεγχο Τρόποι ιδιωτικοποίθςθσ: Αίτια: Άμεςθ πϊλθςθ ςτον ιδιωτικό τομζσ Μεταφορά διαχείριςθσ ςτον ιδιωτικό τομζα Αίςκθμα απογοιτευςθσ Ρρόβλθμα εντολζα- εντολοδόχου Βελτίωςθ αποτελεςματικότθτασ Αλλαγι οργανωςιακοφ ικουσ Εφαρμογι των αρχϊν του ανταγωνιςμοφ ςε επιχ. κοινισ ωφζλειασ Αποτελζςματα ιδιωτικοποίθςθσ: Επίδραςθ ςτθν αποδοτικότθτα, κετικι Βελτίωςθ κρατικϊν εςόδων, κετικι Διανομι ειςοδιματοσ 25:

27 φκμιςθ φυςικοφ μονοπωλίου Τιμολόγθςθ Τιμι= οριακό κόςτοσ Λειτουργία ςτο νεκρό ςθμείο ι με μια επιτρεπόμενθ μζςθ απόδοςθ κεφ(ςυντελεςτισ απόδοςθσ κεφαλαίου) Κακοριςμόσ μεγίςτων τιμϊν, PRI-X(δείκτθσ τιμϊν λιανικισ πϊλθςθσ χ ποςοςτιαίεσ μονάδεσ) Για να βρω το άριςτο ςθμείο, τθν άριςτθ ποςότθτα πρζπει MR=MC P P P P C MC=MR C MC=MR MR Q Q Q Πςο πιο ανελαςτικι θ καμπφλθ ηιτθςθσ ςτθν αγορά τόςο πιο υψθλι θ P ηιτθςθσ ςτθν αγορά. Οι καταναλωτζσ δε μποροφν να αποφφγουν τθν αγορά ςυγκεκριμζνου αγακοφ (πχ. Φάρμακα, γάλα, απορρυπαντικά, καφζδεσ) Το ςτατιςτικό υπόδειγμα απαγορευτικισ τιμολόγθςθσ περιγράφει τον τρόπο που ακολουκεί θ κυρίαρχθ επιχείρθςθ να διατθριςει τθ κζςθ ςτθν αγορά ορίηει πολφ χαμθλι τιμι, αποκαρρφνει τθν είςοδο νζων επιχειριςεων, αποκαρρφνει τθν επζκταςθ των μικρϊν επιχειριςεων του περικωρίου. 26: