ΠΔΡΗΛΖΦΖ ΛΔΞΔΗ ΚΛΔΗΓΗΑ:

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΔΡΗΛΖΦΖ ΛΔΞΔΗ ΚΛΔΗΓΗΑ:"

Transcript

1 ΠΔΡΗΛΖΦΖ Ζ παξνχζα εξγαζία πξαγκαηεχεηαη, κέζσ κηαο θξηηηθά αλαζηνραζηηθήο επηζθφπεζεο ηεο δηεζλνχο βηβιηνγξαθίαο, ην ζέκα ηεο δηαρείξηζεο ηνπ θηλδχλνπ ζε ζρέζε κε ηα ηαηξηθά ζθάικαηα, ζην πιαίζην ησλ ππεξεζηψλ πγείαο θαη εηδηθφηεξα ησλ λνζνθνκείσλ, πνπ απνηεινχλ θαη ηελ θχξηα πεγή ηνπ θαηλνκέλνπ. Σα ηαηξηθά ζθάικαηα απνηεινχλ έλα θιέγνλ πξφβιεκα πνπ επεξεάδεη φρη κφλν ηνλ ίδην ηνλ αζζελή, αιιά θαη νιφθιεξν ην ζχζηεκα πγείαο. Ζ αλαγθαηφηεηα ηεο δηαρείξηζεο πξνθχπηεη απφ ην γεγνλφο φηη απηά είλαη αλαπφθεπθηα, γη απηφ έλα ζχγρξνλν ζχζηεκα ζα πξέπεη λα εγγπάηαη ηελ αζθάιεηα ηνπ αζζελνχο θαη ηε δηαξθή βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. ρεηηθά κε ηε δηαρείξηζε ησλ ηαηξηθψλ ζθαικάησλ έρνπλ αλαπηπρζεί δηάθνξα κνληέια, πνπ μεθηλνχλ απφ ηνλ εληνπηζκφ θαη ηελ θαηαγξαθή ησλ ζθαικάησλ θαη θηάλνπλ κέρξη ηελ αμηνιφγεζε θαη ηε ζπλερή αλαηξνθνδφηεζε ηνπ ζπζηήκαηνο. Πάλησο, ν ζρεδηαζκφο ελφο αζθαινχο ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο ζα πξέπεη λα ιακβάλεη ππφςε ηνπ νξηζκέλεο βαζηθέο αξρέο, πνπ βαζίδνληαη θπξίσο ζηε ζπζηεκηθή πξνζέγγηζε ηνπ ηαηξηθνχ ζθάικαηνο θαη ζηε δεκηνπξγία κηαο θνπιηνχξαο φπνπ νη επζχλεο δελ επηξξίπηνληαη ζηα ίδηα ηα άηνκα, αιιά ζηα ειαηηψκαηα ηνπ ζπζηήκαηνο. Σν ζπγθεθξηκέλν δήηεκα έρεη θηλεηνπνηήζεη φρη κφλν δηεζλείο Οξγαληζκνχο, φπσο ν ΠΟΤ θαη ν JCAHO ζρεηηθά κε ζέκαηα αζθάιεηαο ηνπ αζζελνχο, αιιά θαη ηα ίδηα ηα θξάηε, πνιιά απφ ηα νπνία έρνπλ ήδε δεκηνπξγήζεη ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο. Γπζηπρψο ζηελ Διιάδα δελ έρεη ζεζκνζεηεζεί αλάινγν ζχζηεκα, είλαη φκσο βέβαην φηη νη απμεκέλεο αλάγθεο ηνπ ρψξνπ ηεο πγείαο ζα σζήζνπλ πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε. ΛΔΞΔΗ ΚΛΔΗΓΗΑ: θίλδπλνο, ηαηξηθά ζθάικαηα/ ιάζε, αηπρή πεξηζηαηηθά δηαρείξηζε θηλδχλνπ, αζθάιεηα ηνπ αζζελνχο, δηαξθήο βειηίσζε πνηφηεηαο, ζχζηεκα δηαρείξηζεο θηλδχλσλ, ζχζηεκα αλαθνξάο, ζχζηεκα επαλαμηνιφγεζεο, αλάιπζε βαζχηεξσλ αηηηψλ. 1

2 SUMMARY The present study deals with the issue of risk management of concerning medical errors, in the frame of health services and more specifically of the hospital, that constitutes also the main source of phenomenon, via a critical review of the international bibliography. Medical errors constitute a crucial problem that influences not only the patient, but also the entire system of health. The necessity of management results from the fact that they are in fact inevitable, therefore a modern system is supposed to guarantee the patient safety and the continuous quality improvement of the services provided. As concerns the management of medical errors, many models have been developed, beginning from the identification and the recording of errors and reaching up to the evaluation and the continuous feedback of the system. In any case, the planning of a safe management system is supposed to take into consideration certain basic principles, that are based mainly on the systemic approach of medical errors and on the creation of a non-blame culture. This particular problem has mobilised not only international Organizations, such as WHO and JCAHO as concerns issues of patient safety, but also the states, many from which have already created management systems. Unfortunately in Greece there is not yet such a system, but it s certain that the increased needs of healthcare will prompt to this direction. KEY WORDS: risk, medical errors, adverse events, risk management, patient safety, continuous quality improvement, risk management system, reporting system, clinical audit, root cause analysis. 2

3 ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΔ ΑΚ ΔΓΔ ΔΤ ΠΟΤ AHCA AHMC CHI CPSI DHHS DOH DPH FMEA HFMEA IPSET ISMP JCAHO LRMS MDH NHS NICE NPSA NRLS ORM P4P QIA QIO QOF QulC RCA Αζηηθφο Κψδηθαο Έλνξθε Γηνηθεηηθή Δμέηαζε Δζληθφ χζηεκα Τγείαο Παγθφζκηνο Οξγαληζκφο Τγείαο Agency for Health Care Administration Australian Health Ministers Conference Commission for Health Improvement Canadian Patient Safety Institute Department of Health and Human Services Department of Health Department of Public Health - Failure Mode and Effect Analysis - Fehlermöglichkeits- und Einflussanalyse Healthcare Failure Mode and Effect Analysis International Patient Safety Event Taxonomy Institute for Safe Medication Practices Joint Commission Local risk management systems Minnesota Department of Health National Health Service National Institute for Health and Clinical Excellence National Patient Safety Agency National Reporting and Learning System Operational Risk Management Pay for performance Quality Impact Analysis Quality Improvement Organization Quality and Outcomes Framework Quality Interagency Coordination Task Force Root Cause Analysis 3

4 RMP WHO Risk Management Program World Health Organisation 4

5 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ 1 ΠΡΟΛΟΓΟ ΔΗΑΓΩΓΖ ΗΑΣΡΗΚΑ ΦΑΛΜΑΣΑ ΚΑΗ ΔΠΗΓΖΜΗΟΛΟΓΗΚΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ Ζ ΔΝΝΟΗΑ ΣΟΤ ΗΑΣΡΗΚΟΤ ΦΑΛΜΑΣΟ ΣΤΠΟΗ ΗΑΣΡΗΚΩΝ ΦΑΛΜΑΣΩΝ ΔΠΗΓΖΜΗΟΛΟΓΗΑ ΣΩΝ ΗΑΣΡΗΚΩΝ ΦΑΛΜΑΣΩΝ Ζ ΑΝΑΓΚΑΗΟΣΖΣΑ ΣΟΤ RISK MANAGEMENT Δ ΥΔΖ ΜΔ ΣΑ ΗΑΣΡΗΚΑ ΦΑΛΜΑΣΑ H ENNOIA TOY ΚΗΝΓΤΝΟΤ ΚΑΗ ΣΟΤ RISK MANAGEMENT ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΟΤ ΑΘΔΝΟΤ: ΔΝΑ ΚΡΗΗΜΟ ΤΣΑΣΗΚΟ ΣΖ ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΚΑΣΑΝΟΩΝΣΑ ΣΗ ΑΗΣΗΔ ΣΩΝ ΗΑΣΡΗΚΩΝ ΦΑΛΜΑΣΩΝ ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ Ω ΔΝΑ ΤΣΖΜΑ ΜΔ ΑΤΞΖΜΔΝΖ ΠΟΛΤΠΛΟΚΟΣΖΣΑ Ο ΠΑΡΑΓΟΝΣΑ ΣΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΑ Ο ΑΝΘΡΩΠΗΝΟ ΠΑΡΑΓΟΝΣΑ ΑΛΛΟΗ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΜΟΝΣΔΛΑ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΗΝΟΤ ΦΑΛΜΑΣΟ ΔΗΑΓΩΓΗΚΔ ΔΠΗΖΜΑΝΔΗ ΘΔΩΡΖΣΗΚΔ ΠΡΟΔΓΓΗΔΗ ΠΡΑΚΣΗΚΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΟΤ RISK MANAGEMENT ΔΝΣΟΠΗΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΓΡΑΦΖ ΗΑΣΡΗΚΩΝ ΦΑΛΜΑΣΩΝ ΑΝΑΛΤΖ ΑΗΣΗΩΝ ΚΑΗ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΩΝ ΣΩΝ ΗΑΣΡΗΚΩΝ ΦΑΛΜΑΣΩΝ ΔΜΠΟΓΗΑ ΣΟΝ ΔΝΣΟΠΗΜΟ ΚΑΗ ΣΖΝ ΔΡΔΤΝΑ ΥΔΓΗΑΜΟ ΔΝΟ ΑΦΑΛΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΚΗΝΓΤΝΩΝ ΒΑΗΚΔ ΑΡΥΔ ΥΔΓΗΑΜΟΤ ΔΝΟ ΑΦΑΛΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΚΗΝΓΤΝΩΝ ΣΡΟΠΟΗ ΜΔΗΩΖ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΗΝΟΤ ΦΑΛΜΑΣΟ Ζ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΑ Ω ΠΡΟΤΠΟΘΔΖ ΔΝΟ ΑΦΑΛΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ Ζ ΓΡΑΖ ΚΑΗ ΟΗ ΠΡΟΣΑΔΗ ΣΟΤ JCAHO Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΠΟΤ ΚΑΗ Ζ ΠΑΓΚΟΜΗΑ ΤΜΜΑΥΗΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΟΤ ΑΘΔΝΟΤ ΔΠΗΚΟΠΖΖ ΓΗΑΦΟΡΩΝ ΤΣΖΜΑΣΩΝ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΚΗΝΓΤΝΟΤ Δ ΥΔΖ ΜΔ ΣΑ ΗΑΣΡΗΚΑ ΦΑΛΜΑΣΑ ΔΗΑΓΩΓΗΚΔ ΔΠΗΖΜΑΝΔΗ ΖΠΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΚΗΝΓΤΝΟΤ ΤΓΚΡΗΣΗΚΖ ΔΠΗΚΟΠΖΖ ΣΩΝ ΤΣΖΜΑΣΩΝ ΣΩΝ ΠΟΛΗΣΔΗΩΝ ΣΩΝ ΖΠΑ ΜΔΓΑΛΖ ΒΡΔΣΑΝΗΑ ΦΟΡΔΗ ΤΠΔΡΑΠΗΖ ΣΖ ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΟΤ ΑΘΔΝΟΤ CLINICAL AUDIT NATIONAL REPORTING AND LEARNING SYSTEM (NRLS) ΑΤΣΡΑΛΗΑ

6 AUSTRALIAN COUNCIL FOR SAFETY AND QUALITY IN HEALTH CARE Ζ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΗΑΣΡΗΚΩΝ ΦΑΛΜΑΣΩΝ ΣΖΝ ΑΤΣΡΑΛΗΑ Ζ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΟΣΖΣΑ ΑΝΤΠΑΡΞΗΑ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΚΗΝΓΤΝΩΝ ΣΩΝ ΗΑΣΡΗΚΩΝ ΦΑΛΜΑΣΩΝ ΠΡΟΣΑΔΗ ΚΑΗ ΓΤΝΖΣΗΚΔ ΑΛΛΑΓΔ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΔ ΓΗΑΠΗΣΩΔΗ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΔΝΖΜΔΡΩΖ ΣΟΤ ΑΘΔΝΟΤ ΚΑΗ ΣΩΝ ΤΓΓΔΝΩΝ: ΔΝΑ ΕΖΣΖΜΑ ΖΘΗΚΖ Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ RISK MANAGER ΣΖΝ ΑΠΟΣΡΟΠΖ ΚΑΗ ΣΖ ΜΔΗΩΖ ΣΩΝ ΗΑΣΡΗΚΩΝ ΦΑΛΜΑΣΩΝ ΣΑ ΚΗΝΖΣΡΑ ΚΑΗ ΟΗ ΑΠΟΦΑΔΗ ΣΖΝ ΠΔΡΗΠΣΩΖ ΣΩΝ ΗΑΣΡΗΚΩΝ ΦΑΛΜΑΣΩΝ ΣΟΗΥΔΗΑ ΤΣΖΜΑΣΩΝ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΚΗΝΓΤΝΩΝ Δ ΥΔΖ ΜΔ ΣΑ ΗΑΣΡΗΚΑ ΦΑΛΜΑΣΑ ΖΠΑ ΓΔΡΜΑΝΗΑ ΚΑΝΑΓΑ ΝΔΑ ΕΖΛΑΝΓΗΑ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΚΔ ΑΝΑΦΟΡΔ

7 1 ΠΡΟΛΟΓΟ Ζ παξνχζα εξγαζία εθπνλήζεθε σο ηειηθή δηπισκαηηθή εξγαζία ζηα πιαίζηα ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, πξάγκα πνπ είρε σο ζηφρν λα κπήζεη ηνπο ζπνπδαζηέο ζηελ κεζνδνινγία εθπφλεζεο επηζηεκνληθψλ κειεηψλ. Απηή ε άζθεζε είλαη ρξήζηκε φρη κφλν γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο επηζηεκνληθήο ηνπο θαηάξηηζεο, αιιά θαη γηα ηελ απφθηεζε δεμηνηήησλ απαξαίηεησλ ζηνλ ρψξν ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Σν ζέκα ηεο εξγαζίαο είλαη ηδηαίηεξα επίθαηξν θαη ελδηαθέξνλ απφ ηε ζθνπηά ηνπ κάλαηδκελη ππεξεζηψλ πγείαο θαη ρξήζηκν, θαζψο ε αζθάιεηα ηνπ αζζελνχο απνηειεί κηα απφ ηηο βαζηθφηεξεο αξρέο πνπ νθείιεη λα δηέπεη ην ζχζηεκα πγείαο κηαο αλεπηπγκέλεο ρψξαο. Παξφια απηά, ζηελ Διιάδα δελ έρεη μεθηλήζεη αθφκα απηφο ν πξνβιεκαηηζκφο, νχηε θαλ ζε ζεσξεηηθφ επίπεδν, πξάγκα πνπ ηελ θέξλεη ζε κεηνλεθηηθή ζέζε απέλαληη ζηηο δηεζλείο εμειίμεηο. Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηδηαίηεξα ηελ επνπηεχνπζα θαζεγήηξηά κνπ, θ. Ησάλλα Αξζελνπνχινπ, θαζψο θαη ηνλ Τπεχζπλν πνπδψλ θαη Έξεπλαο ηνπ Σκήκαηνο Κνηλσληθήο Γηνίθεζεο ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, θ. Υξήζην Μπνπξζαλίδε, ηφζν γηα ηε ζπκβνιή ηνπο ζηελ επηινγή ηνπ ζέκαηνο φζν θαη γηα ηελ ππνζηήξημή ηνπο ζηελ αλαδήηεζε ηεο βηβιηνγξαθίαο θαη ζηελ επεμεξγαζία ηνπ ζέκαηνο. 7

8 2 ΔΗΑΓΧΓΖ κοπόρ ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη λα πξνζεγγίζεη θαη λα παξνπζηάζεη φζν ην δπλαηφλ πιεξέζηεξα, αιιά ηαπηφρξνλα θαη ζπλνπηηθά, ην ζέκα ηεο δηαρείξηζεο θηλδχλνπ ζε ζρέζε κε ηα ηαηξηθά ζθάικαηα ζηηο ππεξεζίεο πγείαο, θαη λα απνδείμεη φηη ην risk management είλαη αλαγθαίν εξγαιείν θαη γηα ηνλ ρψξν ηεο πγείαο ζηελ Διιάδα. Ο επαλαπξνζδηνξηζκφο ησλ ξφισλ κεηαμχ θξάηνπο, αγνξάο θαη θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ, ε αιιειεπίδξαζε κεηαμχ ηνπο θαη ε εγθαζίδξπζε ελφο πνιηηηζκνχ θαηαλνκήο επζπλψλ κε ηελ έλλνηα ελφο Good Governance επηηάζζνπλ ηε κεηάβαζε απφ ην Βεκπεξηαλφ κνληέιν ηεο δεκφζηαο γξαθεηνθξαηίαο ζην Γεκφζην Μάλαηδκελη. Υαξαθηεξηζηηθφ απηήο ηεο λέαο δηνηθεηηθήο ζθέςεο, πνπ απνθξπζηαιιψλεηαη ζηελ αληίιεςε «χγρξνλν Κξάηνο χγρξνλε Γηνίθεζε» απνηειεί ε αλαγλψξηζε ηεο αλαγθαηφηεηαο θαη θαηά ζπλέπεηα ε αλαδήηεζε θαη ε επεμεξγαζκέλε εηζαγσγή ζχγρξνλσλ θαη δνθηκαζκέλσλ ηδεψλ, ηερληθψλ, κεζφδσλ θαη εξγαιείσλ κάλαηδκελη ζηε δεκφζηα δηνίθεζε (Μπνπξζαλίδεο,2007). Ζ δηαρείξηζε θηλδχλνπ απνηειεί έλα θιέγνλ δήηεκα δεκφζηαο πγείαο, πνπ έρεη απαζρνιήζεη ήδε ηηο πεξηζζφηεξεο αλεπηπγκέλεο ρψξεο. πγθεθξηκέλα, ην δήηεκα αλέθπςε ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία απφ ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1950, αιιά ζηα πξψηκα ζηάδηα νη έξεπλεο πνπ αθνξνχζαλ ηα ηαηξηθά ζθάικαηα, φπσο ζάλαηνη θαη ζσκαηηθέο βιάβεο αζζελψλ, δελ αμηνπνηνχληαλ θαζφινπ ζηελ θιηληθή πξαθηηθή. Μφιηο πξφζθαηα νη επαγγεικαηίεο πγείαο έθαλαλ κηα ζπζηεκαηηθή πξνζπάζεηα λα κεηψζνπλ ή λα εμαιείςνπλ ηνπο εηήζηνπο ζαλάηνπο θαη ζσκαηηθέο βιάβεο, πνπ κπνξνχλ λα πξνιεθζνχλ, ζε έλα λνζνθνκείν. Γηα παξάδεηγκα, ε ακπγδαιεθηνκή θαηεγνξήζεθε ζθιεξά ζηελ ηαηξηθή βηβιηνγξαθία κεηά ην 1950 θαη έγηλε ζπζηεκαηηθή πξνζπάζεηα γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο ρξήζεο ηεο σο ζεξαπεπηηθνχ κέζνπ(la Pietra et al., 2005). Ζ αλάγθε γηα απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ησλ ηαηξηθψλ ζθαικάησλ είλαη επηηαθηηθή ζηηο κέξεο καο. Οη αζζελείο, πνπ είλαη ήδε επάισηνη φηαλ έρνπλ αλάγθε ζεξαπείαο, θαζίζηαληαη αθφκα πην επάισηνη φηαλ πξνθαιείηαη ζ απηνχο βιάβε απφ ην ίδην ην ζχζηεκα ζην νπνίν απεπζχλζεθαλ γηα βνήζεηα. Έλα κεγάιν κέξνο απηψλ ησλ ζθαικάησλ κπνξνχλ λα πξνιεθζνχλ. Σν δήηεκα έρεη πξνθαιέζεη παγθφζκην πξνβιεκαηηζκφ, πξάγκα πνπ είρε σο απνηέιεζκα, εθηφο απφ ηε ιήςε δηαθφξσλ 8

9 κέηξσλ ζε εζληθφ επίπεδν, ηε δεκηνπξγία ηεο Παγθφζκηαο πκκαρίαο γηα ηελ Αζθάιεηα ηνπ Αζζελνχο (World Alliance for Patient Safety) απφ ηνλ ΠΟΤ. Σν National Audit Office ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ παξαηήξεζε φηη ε αζθάιεηα ηνπ αζζελνχο έρεη θαηαζηεί «ην πην ζεκαληηθφ ζέκα ζηελ θξνληίδα πγείαο δηεζλψο». Παξά ηηο δηαθνξέο ζηελ νξγάλσζε θαη ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο, ηελ αζθάιηζε πγείαο θαη ην λνκηθφ θαζεζηψο ησλ δηαθφξσλ ρσξψλ, είλαη γεγνλφο φηη ε πνιηηηθή γηα ηελ αζθάιεηα ηνπ αζζελνχο δηεπξχλεηαη φιν θαη πεξηζζφηεξν (Gilmour, 2006). Ζ κειέηε θαη παξνπζίαζε ηνπ ζέκαηνο επηθεληξψλεηαη εηδηθφηεξα ζηα λνζνθνκεία, θαζψο, πξψηνλ, απνηεινχλ ελ πνιινίο έλαλ απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο ππιψλεο ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο θαη, δεχηεξνλ, ε κεγάιε πιεηνςεθία ησλ ηαηξηθψλ ζθαικάησλ πνπ θαηαγξάθνληαη δηεζλψο έρνπλ σο πεγή ηνπο ηα λνζνθνκεία, ζπλεπψο είλαη θάηη πνπ αμίδεη λα κειεηεζεί. Ζ παξνχζα εξγαζία δηαξζξψλεηαη ζε έξι ενόηηηερ. Δηδηθφηεξα: 1. ηελ πξψηε δηαγξάθνληαη νη βαζηθέο έλλνηεο πνπ αθνξνχλ ηα ηαηξηθά ζθάικαηα θαη ηα επηδεκηνινγηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά. 2. ηελ δεχηεξε απνδεηθλχεηαη ε αλαγθαηφηεηα ηνπ risk management ζε έλα ζχγρξνλν ζχζηεκα πγείαο κέζα απφ ηε κειέηε ησλ αηηηψλ πνπ πξνθαινχλ απηά ηα ιάζε θαη ηε ζπζρέηηζή ηνπο κε ηελ αζθάιεηα ηνπ αζζελνχο. 3. ηελ ηξίηε ελφηεηα παξνπζηάδνληαη ηα κνληέια δηαρείξηζεο ζθαικάησλ, φπσο έρνπλ αλαπηπρζεί ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία. 4. ηελ ηέηαξηε νη βαζηθέο αξρέο ηνπ ζρεδηαζκνχ ελφο ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο ηαηξηθψλ ζθαικάησλ, θαζψο θαη ε δξάζε δηεζλψλ νξγαληζκψλ, θαη ζπγθεθξηκέλα ηνπ ΠΟΤ θαη ηνπ JCAHO ζηνλ ηνκέα ηεο αζθάιεηαο ηνπ αζζελνχο. 5. ηελ πέκπηε ελφηεηα γίλεηαη κηα γεληθή πεξηγξαθή ησλ ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο θηλδχλνπ ησλ ρσξψλ πνπ έρνπλ θάλεη ηελ πην αμηφινγε πξφνδν ζηνλ ηνκέα απηφ, ζχκθσλα κε ηε δηεζλή βηβιηνγξαθία (ελδεηθηηθά: Commonwealth Fund, 2005), νξηζκέλα απφ ηα νπνία παξαηίζεληαη, γηα ιφγνπο ζπληνκίαο, ζην Παξάξηεκα. 6. Σέινο, γίλεηαη αλαζθφπεζε ηεο ειιεληθήο πξαγκαηηθφηεηαο θαη πξνηείλνληαη ιχζεηο γηα ηελ πξνζαξκνγή ηεο Διιάδαο ζηηο δηεζλείο εμειίμεηο. Ζ κειέηε θαη νη δηαπηζηψζεηο πνπ αθνξνχλ απηφ ην ζέκα ζεσξνχληαη ηδηαίηεξα ρξήζηκεο γηα ηελ Διιάδα, δεδνκέλνπ φηη απηή δελ έρεη ζεζκνζεηήζεη θάπνην 9

10 ζχζηεκα δηαρείξηζεο θηλδχλσλ πνπ απνξξένπλ απφ ηα ηαηξηθά ζθάικαηα, πξάγκα απαξαίηεην γηα ηε δηαξθή βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ πγείαο. 10

11 2. ΗΑΣΡΗΚΑ ΦΑΛΜΑΣΑ ΚΑΗ ΔΠΗΓΖΜΗΟΛΟΓΗΚΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ «Ωθειείλ ή κε βιάπηεηλ». Ηπποκπάηηρ 11

12 3 ΗΑΣΡΗΚΑ ΦΑΛΜΑΣΑ ΚΑΗ ΔΠΗΓΖΜΗΟΛΟΓΗΚΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ 3.1. Ζ ΔΝΝΟΗΑ ΣΟΤ ΗΑΣΡΗΚΟΤ ΦΑΛΜΑΣΟ Γηεζλψο ππάξρνπλ πνιινί νξηζκνί πνπ πεξηγξάθνπλ ηελ έλλνηα ηνπ ιαηπικού ζθάλμαηορ ή ιαηπικού λάθοςρ. Έλαο νξηζκφο πνπ δίλεηαη απφ ηνπο Kohn et al. (1999) είλαη ε απνηπρία εθπιήξσζεο κηαο ηαηξηθήο πξάμεο φπσο αξρηθά ζρεδηάζηεθε (π.ρ. ιαλζαζκέλε εθηέιεζε) ή ε ρξήζε ελφο εζθαικέλνπ ζρεδίνπ γηα ηελ επίηεπμε ελφο ζηφρνπ (π.ρ. ιαλζαζκέλνο ζρεδηαζκφο). Δπίζεο,κπνξεί λα νξηζηεί σο κηα κε εζειεκέλε ελέξγεηα (είηε πξάμε είηε παξάιεηςε) ή κηα ελέξγεηα πνπ δελ πέηπρε ηνλ πξνθαζνξηζκέλν ζθνπφ ηεο (Leape, 1994). Ο Reason ην πεξηγξάθεη σο κηα απνηπρία ζρεδηαζκέλεο ξνήο πλεπκαηηθψλ ή θπζηθψλ δξαζηεξηνηήησλ λα επηηχρνπλ ην ζθνπνχκελν απνηέιεζκα, φηαλ απηή ε απνηπρία δελ κπνξεί λα απνδνζεί ζηελ ηχρε (Reason, 1990) 1. Δίλαη ζεκαληηθφ λα ηνληζηεί ζε απηφ ην ζεκείν ε έλλνηα ηνπ «ζθνπνχ». χκθσλα κε ηνλ Reason, δελ λνείηαη ζθάικα ρσξίο ηελ έλλνηα ηνπ ζθνπνχ, θη απηφ γηαηί ηα ζθάικαηα βαζίδνληαη ζε δχν ηχπνπο απνηπρηψλ: είηε νη πξάμεηο δελ έγηλαλ ζχκθσλα κε ηνλ ζθνπφ είηε νη ζθνπνχκελεο πξάμεηο ήηαλ ιαλζαζκέλεο. ηελ πξψηε πεξίπησζε ην επηζπκεηφ απνηέιεζκα κπνξεί λα επηηεπρζεί, αιιά κπνξεί θαη φρη. ηε δεχηεξε πεξίπησζε ην επηζπκεηφ απνηέιεζκα δελ κπνξεί λα επηηεπρζεί. Ο Reason δηαθξίλεη αλάκεζα ζηα ολιζθήμαηα (slips) ή παπαδπομέρ (lapses) θαη ηα λάθη (mistakes). Οιίζζεκα ππάξρεη φηαλ ε ελέξγεηα πνπ εθηειέζζεθε δελ ήηαλ ε ζθνπνχκελε, ππήξμε δειαδή ζθάικα ζηελ εθηέιεζε. Ζ δηαθνξά κεηαμχ ηνπ νιηζζήκαηνο θαη ηεο παξαδξνκήο, θαηά ηνλ ζπγγξαθέα, είλαη φηη ην νιίζζεκα είλαη νξαηφ ελψ ε παξαδξνκή δελ είλαη. Γηα παξάδεηγκα, ην πάηεκα ελφο ιάζνο θνπκπηνχ είλαη νιίζζεκα, ελψ ε αδπλακία ηνπ γηαηξνχ λα ζπκεζεί θάηη πνπ αθνξά ηνλ αζζελή ή ηελ αζζέλεηά ηνπ είλαη παξαδξνκή. Απφ ηελ άιιε, ζηελ πεξίπησζε ηνπ ιάζνπο ε δηαδηθαζία πξνρσξά φπσο έρεη ζρεδηαζηεί, αιιά ηειηθά απνηπγράλεη λα εθπιεξψζεη 1 Πεξηζζφηεξνη νξηζκνί πνπ ζπλαληψληαη ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία δίλνληαη ζην: Elder/ Dovey., 2002, ζει

13 ην ζθνπφ ηεο, γηαηί ε αξρηθά ζρεδηαζκέλε ελέξγεηα ήηαλ ιαλζαζκέλε. Ο αξρηθφο ζθνπφο ήηαλ αθαηάιιεινο θαη εκπιέθεηαη, ζπλεπψο, ζθάικα ζηνλ ζρεδηαζκφ. Παξάιιεια, είλαη ζεκαληηθή ε δηάθξηζε αλάκεζα ζηα λανθάνονηα (latent errors) θαη ηα ενεπγά ζθάλμαηα (active errors). Σα ελεξγά ζθάικαηα ζπκβαίλνπλ ζην επίπεδν ησλ ρεηξηζηψλ πξψηεο γξακκήο θαη ηα απνηειέζκαηά ηνπο γίλνληαη ακέζσο αηζζεηά. Σα ιαλζάλνληα ζθάικαηα μεθεχγνπλ απφ ηνλ άκεζν έιεγρν ηνπ ρεηξηζηή θαη πεξηιακβάλνπλ παξάγνληεο φπσο ν ειιηπήο ζρεδηαζκφο, ε ιαλζαζκέλε εγθαηάζηαζε, ε θαθή ζπληήξεζε, νη ιαλζαζκέλεο δηνηθεηηθέο απνθάζεηο θαη νη ειιηπείο νξγαλσηηθέο δνκέο. Απηά απνηεινχλ ηε κεγαιχηεξε απεηιή γηα ηελ αζθάιεηα ζε έλα ζχλζεην ζχζηεκα, επεηδή ζπρλά δελ αλαγλσξίδνληαη θαη κπνξνχλ λα θαηαιήμνπλ ζε πνιιά ελεξγά ζθάικαηα. Γελ αλαγλσξίδνληαη, πξψηνλ, γηαηί είλαη θξπκκέλα ζε πνιιέο δηαθνξεηηθέο πηπρέο ηεο θαζεκεξηλφηεηαο, φπσο ζηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα ή ζηε δνκή θαη ηε δηνίθεζε ηνπ Οξγαληζκνχ, θαη, δεχηεξνλ, γηαηί νη εξγαδφκελνη ηα ζπλεζίδνπλ θαη καζαίλνπλ λα δνπλ καδί ηνπο, άξα ζπλήζσο ηα παξακεινχλ. Οη φξνη «ζθάλμα» (error) θαη «αηςσέρ γεγονόρ» (adverse event) ρξεζηκνπνηνχληαη ζπρλά αδηαθξίησο, αιιά ζηελ πξαγκαηηθφηεηα δηαθνξνπνηνχληαη ελλνηνινγηθά. Σν αηπρέο γεγνλφο είλαη κηα βιάβε πνπ πξνθαιείηαη πεξηζζφηεξν απφ ηελ ηαηξηθή δηαρείξηζε παξά απφ ηελ θαηάζηαζε ηεο πγείαο ηνπ αζζελνχο θαη ζπλήζσο κπνξεί λα πξνιεθζεί φηαλ πξνθαιείηαη απφ ζθάικα. ρεδφλ φια ηα αηπρή γεγνλφηα είλαη απφξξνηα ηνπ ζπλδπαζκνχ δχν παξαγφλησλ: ησλ ελεξγψλ απνηπρηψλ (active failures), πνπ είλαη επίθνβεο πξάμεηο πνπ εθηεινχληαη απφ άηνκα πνπ βξίζθνληαη ζε άκεζε επαθή κε ηνλ αζζελή ή ην ζχζηεκα, θαη ησλ ιαλζαλφλησλ ζπλζεθψλ (latent conditions), πνπ είλαη αλαπφθεπθηεο παζνγέλεηεο ηνπ ζπζηήκαηνο. ε αληίζεζε κε ηηο ελεξγέο απνηπρίεο, νη πεξηζζφηεξεο εθ ησλ νπνίσλ δελ κπνξνχλ λα εληνπηζηνχλ εθ ησλ πξνηέξσλ, νη ιαλζάλνπζεο ζπλζήθεο κπνξνχλ λα δηνξζσζνχλ πξηλ ηελ επέιεπζε ελφο αηπρνχο γεγνλφηνο θαη απηφ νδεγεί ζε κηα εθ ησλ πξνηέξσλ θαη φρη εθ ησλ πζηέξσλ δηαρείξηζε θηλδχλνπ (La Pietra et al., 2005). Μηα άιιε έλλνηα πνπ ζπλαληάηαη, θπξίσο ζε ζρέζε κε ηνλ JCAHO, θαζψο απηφο ήηαλ ν πξψηνο πνπ ηελ εηζήγαγε, είλαη απηή ησλ ζημανηικών γεγονόηυν (sentinel events). Έλα sentinel event είλαη «έλα απξνζδφθεην γεγνλφο πνπ εκπιέθεη ζάλαην ή ζνβαξή θπζηθή ή ςπρνινγηθή βιάβε ή θίλδπλν απηψλ. Ζ ζνβαξή βιάβε πεξηιακβάλεη εηδηθφηεξα απψιεηα θάπνηνπ άθξνπ ή ιεηηνπξγίαο. Ζ θξάζε «ή θίλδπλν απηψλ» πεξηιακβάλεη θάζε παξαιιαγή ηεο δηαδηθαζίαο ηεο νπνίαο ε επαλάιεςε ζα 13

14 ελείρε έλαλ ζεκαληηθφ θίλδπλν ζνβαξνχ ηαηξηθνχ ζθάικαηνο ή αηπρνχο απνηειέζκαηνο. Σέηνηα ζπκβάληα νλνκάδνληαη sentinel, επεηδή επηζεκαίλνπλ ηελ αλάγθε γηα άκεζε δηεξεχλεζε θαη απάληεζε» (JCAHO, 2008) ΣΤΠΟΗ ΗΑΣΡΗΚΧΝ ΦΑΛΜΑΣΧΝ Τπάξρνπλ πνιιά είδε ηαηξηθψλ ιαζψλ. Οξηζκέλεο θαηεγνξίεο ζθαικάησλ εληνπίδνληαη επθνιφηεξα. Γηα παξάδεηγκα, ηα ζθάικαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ζεξαπεία εληνπίδνληαη πην εχθνια ζε ζρέζε κε απηά πνπ αθνξνχλ ηε δηάγλσζε θαη ηελ πξφιεςε, θαζψο ηα αλεπηζχκεηα απνηειέζκαηα ζπλήζσο ζπκβαίλνπλ γξήγνξα θαη είλαη εκθαλή. Δλψ αλ, γηα παξάδεηγκα, έλαο γηαηξφο, ζην πιαίζην ηεο πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο, δελ δηαγλψζεη ηνλ δηαβήηε απφ ηνλ νπνίν πάζρεη ν αζζελήο ηνπ, κπνξεί λα πεξάζνπλ κήλεο, αθφκα θαη ρξφληα κέρξη νη ζπλέπεηεο (π.ρ. ηχθισζε ή γιαχθσκα) λα γίλνπλ εκθαλείο. ε ηέηνηεο πεξηπηψζεηο είλαη πηζαλφλ λα κελ αλαγλσξηζηεί πνηέ φηη πθίζηαηαη ηαηξηθφ ζθάικα γηαηί απιψο δελ ην γλσξίδνπκε κέρξη λα ζπκβεί θάπνην αηπρέο γεγνλφο. Μηα αθφκα δπζθνιία πξνθχπηεη απφ ην γεγνλφο φηη ζήκεξα πνιιέο ηαηξηθέο πξάμεηο δηελεξγνχληαη εθηφο ηνπ ρψξνπ ηνπ λνζνθνκείνπ, φπσο ζηα εμσηεξηθά ηαηξεία θαη ζε ηδησηηθά ηαηξεία. Σα ζπζηήκαηα ηαμηλφκεζεο ησλ ζθαικάησλ ζπλήζσο ζπλδένληαη κε ηηο ηαηξηθέο εηδηθφηεηεο, φπσο ε εξγαζηεξηαθή ηαηξηθή, ε αλαηζζεζηνινγία, ε γεληθή ηαηξηθή θαη ε σηνξηλνιαξπγγνινγία. ηελ σηνξηλνιαξπγγνινγία, γηα παξάδεηγκα, ηα ηερληθά ζθάικαηα απνηεινχλ πεξίπνπ ην 19,3% ηνπ ζπλφινπ ησλ ζθαικάησλ, ηα θαξκαθεπηηθά ζθάικαηα ην 13,7%, ηα ιάζε ζηηο εμεηάζεηο ην 10,4%, ηα ιάζε ζηνλ ρεηξνπξγηθφ ζρεδηαζκφ ην 9,9%, ηα ζθάικαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ εμνπιηζκφ ην 9,4% θαη ηα κεηεγρεηξεηηθά ην 8,5% (La Pietra et al., 2005). Πάλησο, παξφιν πνπ έρνπλ πξνηαζεί πνιιέο κνξθέο ηππνινγίαο ησλ ζθαικάησλ, απηή πνπ έρεη γίλεη επξχηεξα απνδεθηή ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία είλαη ησλ Kohn et al. (1999). Απφ κηα ζχλνςε ησλ θπξηφηεξσλ ηαηξηθψλ ζθαικάησλ πξνθχπηεη ν παξαθάησ πίλαθαο: Πίνακας 1 - Κσριόηερα ιαηρικά ζθάλμαηα ΚΤΡΗΟΣΔΡΑ ΗΑΣΡΗΚΑ ΦΑΛΜΑΣΑ Γηάγλσζε 14

15 θάικα ή θαζπζηέξεζε δηάγλσζεο Απνηπρία δηελέξγεηαο ησλ ελδεδεηγκέλσλ εμεηάζεσλ Υξήζε μεπεξαζκέλσλ εμεηάζεσλ ή ζεξαπείαο Απνηπρία ελέξγεηαο απέλαληη ζηα απνηειέζκαηα παξαθνινχζεζεο ή εμεηάζεσλ Θεξαπεία θάικα ζηε δηελέξγεηα εγρείξεζεο, δηαδηθαζίαο ή εμέηαζεο θάικα ζηε δηαρείξηζε ηεο ζεξαπείαο θάικα ζηε δφζε ή ηε κέζνδν ρξήζεο ελφο θαξκάθνπ Καζπζηέξεζε ζηε ζεξαπεία ή ζηελ δξάζε απέλαληη ζε κε θπζηνινγηθή εμέηαζε Αθαηάιιειε ζεξαπεία Πξφιεςε Απνηπρία ιήςεο πξνιεπηηθψλ κέηξσλ Αθαηάιιειε παξαθνινχζεζε ή αθνινπζία ζεξαπείαο Άιια Απνηπρία επηθνηλσλίαο Απνηπρία εμνπιηζκνχ Άιιε απνηπρία ηνπ ζπζηήκαηνο Πηγή: Kohn et al., ζνλ αθνξά ζηελ πξσηνβάζκηα θξνληίδα πγείαο, εθεί ηα ζθάικαηα ηαμηλνκνχληαη θπξίσο ζε ηέζζεξηο θαηεγνξίεο: θιηληθά (δηάγλσζε, απφθαζε, ηαηξηθέο δεμηφηεηεο), επηθνηλσληαθά (αλάκεζα ζηνλ γηαηξφ θαη ηνπο αζζελείο ή αλάκεζα ζηνπο πξνκεζεπηέο ππεξεζηψλ πγείαο), δηνηθεηηθά (δεηήκαηα πξνζσπηθνχ θιπ) θαη ινηπά (αζθαιηζηηθνί θαλνληζκνί, λνκνζεζία θιπ) (Elder/ Dovey, 2002) ΔΠΗΓΖΜΗΟΛΟΓΗΑ ΣΧΝ ΗΑΣΡΗΚΧΝ ΦΑΛΜΑΣΧΝ Οη πεξηζζφηεξεο επηδεκηνινγηθέο κειέηεο πνπ έρνπλ εθπνλεζεί πξνέξρνληαη απφ ηηο ΖΠΑ θαη ηελ Απζηξαιία. Τπνινγίδεηαη φηη θάζε ρξφλν πεξηζζφηεξνη απφ 1 εθαηνκκχξην άλζξσπνη ζηηο ΖΠΑ ππνθέξνπλ εμαηηίαο ηαηξηθψλ ζθαικάησλ θαη αηπρψλ γεγνλφησλ (Leape, 2000). Απφ κειέηε πνπ δηεμήρζε ζε 51 λνζνθνκεία ηεο 15

16 Νέαο Τφξθεο ην 1984 πξνέθπςε φηη ζην 3,7% ησλ εηζαγσγψλ ζε λνζνθνκείν ζπλέβε θάπνην αηπρέο γεγνλφο, ππφ ηελ έλλνηα πνπ πεξηγξάθεθε παξαπάλσ, ελψ ην 69% ησλ ζσκαηηθψλ βιαβψλ ήηαλ ζπλέπεηα ηαηξηθνχ ζθάικαηνο. Μηα αληίζηνηρε κειέηε ζηελ Απζηξαιία ην 1995 απνθάιπςε πσο ζην 16,6% ησλ εηζαγσγψλ ζπλέβαηλε θάπνην αηπρέο γεγνλφο, κε απνηέιεζκα κφληκε αλαπεξία ζην 13,7% ησλ αζζελψλ θαη ζάλαην ζην 4,9% ησλ αζζελψλ. Πεξηζζφηεξα απφ ηα κηζά ηαηξηθά ζθάικαηα ζα κπνξνχζαλ λα είραλ πξνιεθζεί. ηηο πεξηπηψζεηο λνζειεπνκέλσλ παηδηψλ, ηα ζθάικαηα θπκαίλνληαη κεηαμχ 1,8% θαη 3%, ζχκθσλα κε έξεπλα πνπ δηεμήρζε ζηηο ΖΠΑ. Σα πεξηζζφηεξα ζρεηίδνληαη κε ηε θαξκαθεπηηθή αγσγή, θαζψο αθφκα θαη κηα κηθξή ππέξβαζε ηεο δφζεο κπνξεί λα πξνθαιέζεη ζε έλα παηδί ζεκαληηθή βιάβε (La Pietra et al., 2005). ηε Μεγάιε Βξεηαλία αλαθέξνληαη θάζε ρξφλν 400 ζάλαηνη ή ζνβαξέο ζσκαηηθέο βιάβεο αζζελψλ εμαηηίαο αηπρψλ γεγνλφησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηαηξηθά κεραλήκαηα, ζνβαξέο θαξκαθεπηηθέο παξελέξγεηεο θαη αηπρή γεγνλφηα πνπ εκπιέθνπλ απηνθηνλίεο ςπρηθά αζζελψλ (Vincent, 2003). Αθφκα θαη ζηελ πξσηνβάζκηα θξνληίδα πγείαο ππνινγίδεηαη φηη ζπκβαίλνπλ 5-80 πεξηζηαηηθά αηπρή γεγνλφηα αλά επηζθέςεηο ζην ηαηξείν (Sandars,/Esmail, 2003). Σα ηαηξηθά ζθάικαηα πνπ έρνπλ κειεηεζεί πεξηζζφηεξν απφ επηδεκηνινγηθήο απφςεσο είλαη απηά πνπ ζρεηίδνληαη κε θαξκαθεπηηθά ζθεπάζκαηα. χκθσλα κε κειέηε πνπ έγηλε ην 2002 ζε δχν παλεπηζηεκηαθά λνζνθνκεία ηεο Βνζηφλεο, ην 1% απηψλ είραλ σο ζπλέπεηα ηνλ ζάλαην, ην 12% απνηέιεζαλ απεηιή γηα ηε δσή ηνπ αζζελνχο, ην 30% ήηαλ πνιχ ζνβαξά θαη ην 57% ζεκαληηθά. Δίλαη αμηνζεκείσην φηη ην 42% ησλ ζθαικάησλ πνπ ραξαθηεξίζηεθαλ σο κνηξαία ή απεηιεηηθά γηα ηε δσή ηνπ αζζελνχο κπνξνχζαλ λα απνθεπρζνχλ. Σα πεξηζζφηεξα ζπλδένληαλ κε ηε ρξήζε αλαιγεηηθψλ, αληηβηνηηθψλ, εξεκηζηηθψλ, κέζσλ ρεκεηνζεξαπείαο, θαξδηαγγεηαθψλ ζθεπαζκάησλ θαη αληηπεθηηθψλ. Παξάγνληεο θηλδχλνπ φπσο ε ειηθία, ε πεξηπινθφηεηα θαη ν επείγσλ ραξαθηήξαο ηεο ζεξαπείαο, θαζψο θαη ε εθηεηακέλε παξακνλή ζε λνζνθνκείν ζρεηίζηεθαλ κε έλαλ πςειφηεξν δείθηε ηαηξηθψλ ζθαικάησλ. Γη απηφ άιισζηε νη αζζελείο ησλ παηδηαηξηθψλ λνζνθνκείσλ έρνπλ απμεκέλεο πηζαλφηεηεο λα θαηαζηνχλ ζχκαηα ηαηξηθνχ ζθάικαηνο. Αληηζέησο, δελ έρεη απνδεηρζεί άκεζε ζρέζε κεηαμχ ηνπ αξηζκνχ ησλ σξψλ εξγαζίαο ηνπ πξνζσπηθνχ θαη ηεο ζπρλφηεηα ή ζνβαξφηεηαο ησλ ηαηξηθψλ ζθαικάησλ. Οη ίδηνη νη επαγγεικαηίεο πγείαο αλαθέξνπλ πάλησο σο θπξηφηεξεο αηηίεο ηηο αλεπαξθείο γλψζεηο θαη ηελ αβεβαηφηεηα ζρεηηθά κε ηηο 16

17 δηαδηθαζίεο, ηελ αζάθεηα αξκνδηνηήησλ, ην πεξηνξηζκέλν πλεχκα νκαδηθφηεηαο, ηα επηθνηλσληαθά πξνβιήκαηα, ηελ ηζρπξή επαγγεικαηηθή ηαπηφηεηα, ηελ αληίδξαζε ζηελ αιιαγή θαη ηνλ ιαλζαζκέλν θαζνξηζκφ πξνηεξαηνηήησλ. Δπίζεο, ηα ηαηξηθά ιάζε απνηεινχλ ζπλέπεηα ηεο κεγάιεο εμεηδίθεπζεο, θαζψο νη εηδηθεπκέλνη επαγγεικαηίεο πγείαο ιακβάλνπλ ζπρλά ππφςε ηνπο κφλν ηνπο παξάγνληεο θαη ηηο πηζαλφηεηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ ηνκέα ηεο εμεηδίθεπζήο ηνπο, θαη φρη κε άιινπο ηνκείο (La Pietra et al., 2005). 17

18 3. Ζ ΑΝΑΓΚΑΗΟΣΖΣΑ ΣΟΤ RISK MANAGEMENT Δ ΥΔΖ ΜΔ ΣΑ ΗΑΣΡΗΚΑ ΦΑΛΜΑΣΑ «Τα λνζνθνκεία είλαη επηθίλδπλα κέξε θαη ην Risk Management είλαη ε ιηγόηεξν αθξηβή δηαζθάιηζε» John Wocher 18

19 4 Ζ ΑΝΑΓΚΑΗΟΣΖΣΑ ΣΟΤ RISK MANAGEMENT Δ ΥΔΖ ΜΔ ΣΑ ΗΑΣΡΗΚΑ ΦΑΛΜΑΣΑ 4.1. H ENNOIA TOY ΚΗΝΓΤΝΟΤ ΚΑΗ ΣΟΤ RISK MANAGEMENT Ο κίνδςνορ νξίδεηαη σο ν αληίθηππνο αβέβαησλ κειινληηθψλ γεγνλφησλ πνπ ζα κπνξνχζαλ λα επεξεάζνπλ ηελ επίηεπμε ησλ ζθνπψλ ηνπ νξγαληζκνχ. Ο θίλδπλνο πξνζθξνχεη άκεζα ζην ζηφρν παξνρήο ππεξεζηψλ, επεηδή εθδειψλεηαη σο πηζαλφηεηα απψιεηαο πξνζσπηθνχ, πεξηνπζίαο, εμνπιηζκνχ θιπ. Δπίζεο, δεκηνπξγεί αβεβαηφηεηα θαη θαζηζηά δπζθνιφηεξν ην ζρεδηαζκφ (Safety and Environmental Compliance Office, 2005). Σν λα θαηεγνξήζεη θάπνηνο ηνλ επαγγεικαηία πγείαο ζε πεξίπησζε ηαηξηθνχ ζθάικαηνο είλαη γεληθά ε ζπλεζέζηεξε πεξίπησζε, ε νπνία φκσο δελ αιιάδεη ηνπο παξάγνληεο πνπ ην πξνθάιεζαλ θαη ην ίδην ζθάικα είλαη πηζαλφλ λα μαλαζπκβεί. Ζ πξφιεςε ησλ ζθαικάησλ θαη ε βειηίσζε ηεο αζθάιεηαο ηνπ αζζελνχο απαηηνχλ κηα ζπζηεκηθή πξνζέγγηζε, ψζηε λα αιιάμνπλ νη ζπλζήθεο πνπ νδεγνχλ ζηα ηαηξηθά ιάζε. Σν πξφβιεκα ζπλεπψο δελ είλαη νη θαθνί άλζξσπνη, αιιά ην ζχζηεκα, πνπ πξέπεη λα γίλεη αζθαιέζηεξν (Kohn et al., 1999). Ζ διασείπιζη κινδύνος (risk management) νξίδεηαη σο «κηα ζπζηεκαηηθή, ζπληνληζκέλε θαη ζπλερήο πξνζέγγηζε ζηε δηάγλσζε, ηελ αλάιπζε, ηελ εθπαίδεπζε, ηελ απνθπγή, ηελ πξφιεςε ηεο απψιεηαο θαη ηνλ έιεγρν ηνπ θηλδχλνπ» (American University of Beirut Medical Center, 2008). Σν risk management δηέπεηαη γεληθά απφ ηέζζεξεηο αξρέο (FAA System Safety Handbook, 2000): 1. Απνδνρή ηνπ αλαγθαίνπ θηλδχλνπ: Αλαγθαίνο είλαη ν ειάρηζηα απνδεθηφο θίλδπλνο πνπ ζπλδέεηαη κε ηηο νξζνινγηθέο επηινγέο γηα ηελ εθπιήξσζε κηαο ιεηηνπξγίαο. 2. Λήςε ησλ απνθάζεσλ δηαθηλδχλεπζεο ζην θαηάιιειν ζηάδην: Ο θαζέλαο κπνξεί λα ιάβεη κηα απφθαζε δηαθηλδχλεπζεο, φκσο ην θαηαιιειφηεξν άηνκν είλαη απηφο πνπ ιακβάλεη κηα ηέηνηα απφθαζε ηελ θαηάιιειε ζηηγκή, κε ζθνπφ λα κεηψζεη ηνπο θηλδχλνπο, ζηα πιαίζηα ησλ εμνπζηψλ πνπ ηνπ έρνπλ παξαζρεζεί. 19

20 3. Απνδνρή ηνπ θηλδχλνπ φηαλ ην φθεινο ππεξβαίλεη ην θφζηνο, εθφζνλ δελ πξφθεηηαη, βέβαηα, γηα ηε δσή ηνπ αζζελνχο: Απηφ πξνυπνζέηεη ζχγθξηζε θφζηνπο θαη νθέινπο, πξάγκα πνπ ζπρλά είλαη ππνθεηκεληθή δηαδηθαζία θαη είλαη πηζαλφλ ηειηθά ε απφθαζε λα βξίζθεηαη ζηα ρέξηα απνθιεηζηηθά ηνπ risk manager. Γηα παξάδεηγκα, ζε έλα κηθξφ λνζνθνκείν δελ κπνξεί λα δαπαλεζεί φινο ν πξνυπνινγηζκφο γηα ηελ αγνξά ελφο ππεξζχγρξνλνπ θαη παλάθξηβνπ κεραλήκαηνο γηα λεπξνρεηξνπξγηθέο επεκβάζεηο, γηαηί ππάξρεη αζχκθνξε ζρέζε θφζηνπο απνηειέζκαηνο. Απηφ πνπ κπνξεί λα γίλεη είλαη ε αγνξά ηνπ δεχηεξνπ ή ηξίηνπ θαιχηεξνπ κεραλήκαηνο, κε ηαπηφρξνλε δεκηνπξγία ελαιιαθηηθψλ δηαδηθαζηψλ. 4. Δλζσκάησζε ηνπ risk management ζην ζρεδηαζκφ φισλ ησλ επηπέδσλ: Ζ δηαδηθαζία ηνπ ORM πεξηιακβάλεη ζπγθεθξηκέλα έμη βήκαηα, πνπ θαίλνληαη παξαζηαηηθά ζην παξαθάησ ζρήκα θαη εμεηάδνληαη πην αλαιπηηθά παξαθάησ: Στήμα 1 - Διαδικαζία ηοσ ORM Πηγή: FAA System Safety Handbook, 2000, ζελ. 5. Απηφ πνπ είλαη ζεκαληηθφ ζρεηηθά κε ηελ πινπνίεζε ησλ αλσηέξσ βεκάησλ είλαη φηη απηά πξέπεη λα εθηεινχληαη ζε αθνινπζία, θαη εηδηθφηεξα θπθιηθά, λα δηαηεξείηαη ε ηζνξξνπία κεηαμχ ησλ ζηαδίσλ θαη λα εκπιέθνληαη νη άλζξσπνη ηνπο νπνίνπο αθνξνχλ νη θίλδπλνη ζε θάζε έλα απφ απηά. 20

21 Πάλησο, φινη νη θίλδπλνη δελ είλαη ίδηνη. Έρεη πξνηαζεί ε δηάθξηζή ηνπο ζε έμη θαηεγνξίεο (FAA System Safety Handbook, 2000): Στήμα 2 - Είδη κινδύνων Πηγή: FAA System Safety Handbook, 2000, ζελ Πξνζδηνξηζκέλνο θίλδπλνο (identified risk): Ο θίλδπλνο πνπ έρεη δηαπηζησζεί φηη ππάξρεη ρξεζηκνπνηψληαο αλαιπηηθά εξγαιεία. 2. Απξνζδηφξηζηνο θίλδπλνο (unidentified risk): Ο θίλδπλνο πνπ δελ έρεη δηαπηζησζεί αθφκα φηη ππάξρεη. 3. πλνιηθφο θίλδπλνο (total risk): Σν ζχλνιν ηνπ πξνζδηνξηζκέλνπ θαη ηνπ απξνζδηφξηζηνπ θηλδχλνπ. 4. Απνδεθηφο θίλδπλνο (acceptable risk): Σν κέξνο ηνπ πξνζδηνξηζκέλνπ θηλδχλνπ πνπ παξακέλεη αθφκα θαη κεηά ηελ εθαξκνγή ειέγρσλ, θαζψο πεξαηηέξσ πξνζπάζεηεο γηα ηε κείσζή ηνπ ζα πξνθαινχζαλ ππνβάζκηζε ηεο δηαδηθαζίαο. 5. Με απνδεθηφο θίλδπλνο (unacceptable risk): Σν κέξνο ηνπ πξνζδηνξηζκέλνπ θηλδχλνπ πνπ πξέπεη λα κεησζεί πεξαηηέξσ ή λα ειεγρζεί. 6. Τπφινηπνο θίλδπλνο (residual risk): Σν κέξνο ηνπ ζπλνιηθνχ θηλδχλνπ πνπ παξακέλεη κεηά ηηο πξνζπάζεηεο δηαρείξηζήο ηνπ. Πεξηιακβάλεη ηνλ απνδεθηφ θαη ηνλ απξνζδηφξηζην θίλδπλν. Ζ γεληθφηεξε δηαδηθαζία ηνπ risk management εκπεξηέρεη επίζεο ηε δεκηνπξγία ελφο ζρεδίνπ δξάζεο απφ ηα κέιε ηεο νκάδαο πνπ είλαη ππεχζπλε, θαζψο θαη ηελ ηεξάξρεζε ησλ θηλδχλσλ θαη ησλ πξνηεξαηνηήησλ, δηαθνξεηηθά ππάξρεη 21

22 πηζαλφηεηα λα ραζεί πνιχηηκνο ρξφλνο κε ηελ ελαζρφιεζε κε θηλδχλνπο πνπ είλαη ιηγφηεξν πηζαλφ λα ζπκβνχλ ή πνπ έρνπλ κηθξφηεξν αξλεηηθφ αληίθηππν ζην ζχζηεκα απ φηη άιινη ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΟΤ ΑΘΔΝΟΤ: ΔΝΑ ΚΡΗΗΜΟ ΤΣΑΣΗΚΟ ΣΖ ΠΟΗΟΣΖΣΑ χκθσλα κε ηνπο Kohn et al. (1999), ε αζθάιεηα ηνπ αζζελνχο έρεη άκεζε ζρέζε κε ηελ πνηφηεηα ζηηο ππεξεζίεο πγείαο. Ζ πνηφηεηα αλαθέξεηαη, ζπγθεθξηκέλα, ζηελ πξνζηαζία απφ ηελ ηπραία ζσκαηηθή βιάβε. Ζ αζθάιεηα ηνπ αζζελνχο απνηειεί πξσηίζησο έλα δήηεκα δεκφζηαο πνιηηηθήο, φκσο ε θαλνληζηηθή ξχζκηζε δελ αξθεί απφ κφλε ηεο, αιιά απαηηείηαη πξνζαξκνγή ζηνπο νηθνλνκηθνχο, θαλνληζηηθνχο, επαγγεικαηηθνχο θαη άιινπο παξάγνληεο. Δηδηθφηεξα, ην Δζληθφ Ίδξπκα γηα ηελ Αζθάιεηα ησλ Αζζελψλ ησλ ΖΠΑ (National Patient Safety Foundation) νξίδεη ηελ αζθάλεια ηος αζθενούρ σο ηελ απνθπγή, πξφιεςε θαη βειηίσζε αηπρψλ γεγνλφησλ ή ζσκαηηθψλ βιαβψλ πνπ πξνέξρνληαη απφ θάπνηα δηαδηθαζία ζηηο ππεξεζίεο πγείαο. Ζ αζθάιεηα δελ ππάξρεη ζε έλα πξφζσπν, κηα ζπζθεπή ή έλα ηκήκα αιιά πξνθχπηεη απφ ηηο αιιειεπηδξάζεηο φισλ ησλ ζπζηαηηθψλ ελφο ζπζηήκαηνο. Άιινη ζπγγξαθείο νξίδνπλ ηελ αζθάιεηα σο κηα ζρεηηθή έλλνηα. Οη Brewer θαη Colditz ππνζηεξίδνπλ φηη ε απνδνρή ελφο αηπρνχο γεγνλφηνο εμαξηάηαη απφ ηε ζνβαξφηεηα ηεο αζζέλεηαο θαη ηε δηαζεζηκφηεηα ελαιιαθηηθψλ ζεξαπεηψλ. Οη Kohn et al. (1999) δίλνπλ ηνλ πην απιφ νξηζκφ: Αζθάιεηα ηνπ αζζελνχο είλαη ε πξνζηαζία απφ ηπραία ζσκαηηθή βιάβε. Απηφο ν απιφο νξηζκφο αλαγλσξίδεη φηη απφ ηελ νπηηθή γσλία ηνπ αζζελνχο, ν πξσηαξρηθφο ζηφρνο είλαη λα πξνιεθζεί θάπνηα ηπραία ζσκαηηθή βιάβε. Δάλ έλα πεξηβάιινλ είλαη αζθαιέο, ν θίλδπλνο αηπρεκάησλ κεηψλεηαη. Σν λα θαηαζηεί έλα πεξηβάιινλ αζθαιέζηεξν ζεκαίλεη πξσηίζησο κείσζε ησλ ειαηησκάησλ ή ησλ απνθιίζεσλ ζηηο δηαδηθαζίεο. Έηζη, ε αζθάιεηα ηνπ αζζελνχο εκπιέθεη θαη ηελ εγθαζίδξπζε ιεηηνπξγηθψλ ζπζηεκάησλ θαη δηαδηθαζηψλ πνπ απμάλνπλ ηελ αμηνπηζηία ηεο θξνληίδαο πγείαο (Kohn et al., 1999). ε θάζε πεξίπησζε ε αζθάιεηα ηνπ αζζελνχο είλαη κηα έλλνηα πνιχ επξχηεξε απφ ηελ απνπζία ιαζψλ. Έρεη πνιιέο δηαζηάζεηο, ζηηο νπνίεο ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη νη αθφινπζεο (Kohn et al., 1999): 22

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1382/153 1. Καη όηαλ έγηλε ε ππνρώξεζε αξγά ην απόγεπκα, επεηδή θνβήζεθαλ νη νιηγαξρηθνί κήπσο νη δεκνθξαηηθνί, αθνύ θάλνπλ επίζεζε, θαηαιάβνπλ

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Εθνικό Συνέδριο «Γεωθερμική Ηλεκτροπαραγωγή» Ξενοδοχείο Divani Caravel Αθήνα 20 Νοεμβρίου 2013 Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Α.Μπένου, Ι. Χωροπανίτης Τμήμα Γεωθερμικής Ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1379/50 1. Όηαλ ινηπόλ ήξζαλ [νη πξέζβεηο ζηελ Αζήλα], αθνύ ζπλέιαβαλ νη Αζελαίνη θαη ηνπο πξέζβεηο σο ππνθηλεηέο ζηάζεο θαη όζνπο έπεηζαλ [νη πξέζβεηο], ηνπο ζπγθέληξσζαλ γηα αζθάιεηα ζηελ Αίγηλα.

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861 Οπγάνωζη και διοίκηζη ηοςπιζηικών επισειπήζεων (ξενοδοσεία, ηοςπιζηικά γπαθεία ) Α) ΑΔΙ ΣΔΙ και Β) ΑΠΟΦΟΙΣΟΙ ΤΠΟΥΡΔΩΣΙΚΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ και ΜΔΣΑΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ Ρν πξόγξακκα απηό ζρεδηάζηεθε γηα

Διαβάστε περισσότερα

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε.

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Παξάκεηξνη πξνο αμηνιόγεζε Ννκνζεηηθή ζσξάθηζε Κνηλόο Σύιινγνο Ακνηβή Καηαγγειία/Λύζε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ Εδώ ζα ππνινγίζνπκε ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier κεξηθώλ αθόκα ζεκάησλ, πξνζπαζώληαο λα μεθηλήζνπκε από ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier γλσζηώλ ζεκάησλ

Διαβάστε περισσότερα

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Αιγόξηζκνη 2.2.7.4 Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Εηζαγσγή ζηηο Αξρέο ηεο Επηζηήκεο ησλ Η/Υ 1 Άζθεζε 34 ζει 53 Έλα ςεθηαθό θσηνγξαθηθό άικπνπκ έρεη απνζεθεπηηθό ρώξν N Mbytes. Να αλαπηύμεηε

Διαβάστε περισσότερα

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Μάθημα 11 Τμήμα Μάπκεηινγκ και Διοίκηζηρ Λειηοςπγιών Τα δηαγξάκκαηα θαηάζηαζεο (state diagrams) ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνλ πξνγξακκαηηζηή λα θαηαιάβεη

Διαβάστε περισσότερα

ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ 30 ν Παλειιήλην πλέδξην Γαζηξεληεξνινγίαο 11-14 Ννεκβξίνπ 2010, Αζήλα Annals of Gastroenteroly 2010;23(Suppl):7-67 212 30 ν Παλειιήλην πλέδξην Γαζηξεληεξνινγίαο 11-14

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. Τερληθή Έθζεζε 2. Δλδεηθηηθφο Πξνυπνινγηζκφο 3. Έληππν νηθνλνκηθήο πξνζθνξάο ΘΔΜΑ : Πξνκήζεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ β. ΣΟ ΠΝΕΤΜΑΣΙΚΟ ΜΑ ΚΕΝΣΡΟ γ. Η ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΗ ΘΕΗ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ. Η Εθθιεζία ηνπ ρσξηνύ καο, ε Αγία Άλλα, είλαη θηηζκέλε πξηλ πνιιά

Διαβάστε περισσότερα

ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ.

ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΓΑΘΡΙΑ Π. 1,2, ΓΑΘΡΙΑΠ Θ. 1, ΚΖΡΠΗΝ- ΓΑΘΡΙΑ Γ. 1,3,4, ΘΑΡΠΗΑΟΓΑΛΖΠ Ι. 1,5, Α ΛΑΠΡΑΠΗΝ Α. 1,4,6, ΛΗΘΝΙΑΝΠ ΠΘΔΛΡΔΟΖΠ 6. 1. Δ Ρ Α Η Ο Δ Η Α Φ Ο

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. B-Δέλδξα Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. Δέλδξα AVL n = 2 30 = 10 9 (πεξίπνπ). 30

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W.

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W. ΚΒΑΝΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Ι Τειηθή Εμέηαζε: 5 Σεπηέκβξε 6 (Δηδάζθσλ: ΑΦ Τεξδήο) ΘΕΜΑ Θεσξνύκε θβαληηθό ζύζηεκα πνπ πεξηγξάθεηαη από Φακηιηνληαλή Η, ε νπνία ζε κνξθή πίλαθα ρξεζηκνπνηώληαο ηηο ηδηνζπλαξηήζεηο, θαη

Διαβάστε περισσότερα

Χορήγηζη ΗΧΜΒ ζε ορθοπαιδικό τειροσργείο σπό περιοτική αναιζθηζία

Χορήγηζη ΗΧΜΒ ζε ορθοπαιδικό τειροσργείο σπό περιοτική αναιζθηζία Χορήγηζη ΗΧΜΒ ζε ορθοπαιδικό τειροσργείο σπό περιοτική αναιζθηζία Δρ Σηαμάηιος Α. Παπαδάκης Ορθοπαιδικός Χειροσργός Επιμεληηής Α - Ε.Σ.Υ. Δ Ορθοπαιδική Κλινική Γ.Ν.Α. KAT Αγαπεηέ Γηαηξέ.. Υειρόγραθο κείμενο

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ (Θεοδώρα Γιώηη, Νικόλας Καραηάζιος- Τπεύθσνη εκ/κος Λ. Παπαηζίμπα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ:.., ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:.// Σε ακαμίδην πνπ κπνξεί λα θηλείηαη ρσξίο ηξηβέο πάλσ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ 24 ο ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΑΙΓΙΑΣΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΧΓΗ ΣΗ ΤΓΔΙΑ ΠΙΝΟΤΛΑ ΔΤΡΤΓΙΚΗ ΒΑΡΚΑΡΗ ΠΟΛΤΚΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 Σν ΚΔ.ΔΛ.Π.ΝΟ., Γξαθείν Θεζζαινλίθεο θαη ε Γηεύζπλζε Γεκόζηαο Τγείαο ηεο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1 ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ Πνιινί άλζξσπνη πηζηεύνπλ όηη ν άλεκνο ζα έπξεπε λα αληηθαηαζηήζεη ην πεηξέιαην θαη ην θάξβνπλν σο πεγή ελέξγεηαο γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηζκνύ. Οη θαηαζθεπέο πνπ θαίλνληαη ζηελ εηθόλα είλαη

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ Ζμεπομηνία: 18/12/10 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΛΤ ΕΙ 1. Δίλεηαη ην πνιπώλπκν Αλ θαη., λα βξείηε ην ηειεπηαίν ςεθίν ηνπ αξηζκνύ έρνπκε:

Διαβάστε περισσότερα

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12 ΑΚΖΔΗ ΤΜΝΑΗΟΤ - ΚΤΚΛΟ ΠΡΩΣΟ - - ηα πνηεο ηηκέο ηνπ ηα παξαθάησ θιάζκαηα δελ νξίδνληαη ; (Τπόδεημε : έλα θιάζκα νξίδεηαη αλ ν παξνλνκαζηήο είλαη δηάθνξνο ηνπ κεδελόο) - (-) - (-) - Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα

Διαβάστε περισσότερα

Η Αξιολόγηζη ηηρ Πεπίλητηρ Κειμένος Παιδαγυγικό Ινζηιηούηο

Η Αξιολόγηζη ηηρ Πεπίλητηρ Κειμένος Παιδαγυγικό Ινζηιηούηο Η Αξιολόγηζη ηηρ Πεπίλητηρ Κειμένος Παιδαγυγικό Ινζηιηούηο Οδηγίες για ηη διδαζκαλία ηων θιλολογικών μαθημάηων ζηο Ενιαίο Λύκειο (απόζπαζμα) Αθήνα 2001 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ Α. Τν πεξηερόκελν ηεο πεξίιεςεο (0-12

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ»

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη Ανθρώπινου Δυναμικοφ «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» Εταιρεία Ένταςησ Γνώςησ Αριςτοτελείου Πανεπιςτημίου Θεςςαλονίκησ Δια Βίου Μάθηςη Νόκνο:

Διαβάστε περισσότερα

ΓΔΧΜΔΣΡΙΑ ΓΙΑ ΟΛΤΜΠΙΑΓΔ

ΓΔΧΜΔΣΡΙΑ ΓΙΑ ΟΛΤΜΠΙΑΓΔ ΒΑΓΓΔΛΗ ΦΤΥΑ 2009 ελίδα 2 από 9 ΔΤΘΔΙΔ SIMSON 1 ΒΑΙΚΔ ΠΡΟΣΑΔΙ 1.1 ΔΤΘΔΙΑ SIMSON Γίλεηαη ηξίγσλν AB θαη ηπρόλ ζεκείν ηνπ πεξηγεγξακκέλνπ θύθινπ ηνπ. Αλ 1, 1 θαη 1 είλαη νη πξνβνιέο ηνπ ζηηο επζείεο πνπ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Cpyright 2013 Λόγος & Επικοινωνία // All rights Reserved Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Αυηό ηο παιχνίδι έχει ζηόχους: 1. ηελ εθγύκλαζε ηεο αθνπζηηθήο κλήκεο ησλ παηδηώλ 2. ηελ εμάζθεζε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη 5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη Σηα πιαίζηα ηεο πέκπηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Απλό ηλεκτπικό κύκλυμα Η δηδαζθαιία ηνπ απινύ ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο ππάξρεη ζην κάζεκα «Φπζηθά» ηεο Ε ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ θαη επαλαιακβάλεηαη ζην κάζεκα ηεο Φπζηθήο ζηε Γ ηάμε ηνπ Γπκλαζίνπ.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Μπριζκόλας. Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E.

Γεώργιος Μπριζκόλας. Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E. Γεώργιος Μπριζκόλας Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E. Τηνζέηεζε Γηεζλψλ Πξνηχπσλ απφ ηε Βηνκεραλία Εθελοντικά πρότυπα Υποχρεωτική νομοθεσία ISO 9001 ISO14001 ISO 50001 OHSAS 18001 ISO

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο:

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Σύνθεζη ηαλανηώζεων Α. Σύλζεζε δύν α.α.η ηεο ίδιας ζστνόηηηας Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Η απνκάθξπλζε

Διαβάστε περισσότερα

Η. Απζίλνο Αλ. Καζεγεηήο Αζιεηηθή δηνίθεζε. ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):...

Η. Απζίλνο Αλ. Καζεγεηήο Αζιεηηθή δηνίθεζε. ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):... ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε Δπώλσκο :.. Όλοκα :.. ΑΜ:. Ηκεροκελία θαηάζεζες ζηε δηαδηθαζία: Γλωζηηθό αληηθείκελο:.../../ 201.. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):..... Έγθρηζε Σοκέα:..

Διαβάστε περισσότερα

Η Νοζηλεςηική Γιεπγαζία ζε Αζθενείρ με Κ.Ν.Μ.

Η Νοζηλεςηική Γιεπγαζία ζε Αζθενείρ με Κ.Ν.Μ. Η Νοζηλεςηική Γιεπγαζία ζε Αζθενείρ με Κ.Ν.Μ. ΜΠΙΛΙΛΗ ΑΝΑΣΑΙΑ Νοσηλεύτρια Σ.Δ. ΜSc Προϊσταμένη τμήματος ΦΙΑπ Γ.Ν. ΚΑΣ ΜΟΥΙΓΗ ΘΔΜΙΣΟΚΛΗ Νοσηλεστής Σ.Δ. τμήματος ΦΙΑπ Γ.Ν. ΚΑΣ ΒΟΤΡΛΔΓΚΑ ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ Νοσηλεύτρια

Διαβάστε περισσότερα

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x)

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x) ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ 54 Υλη: Παράγωγοι Γ Λσκείοσ Ον/μο:.. 6--4 Θεη-Τετν. ΘΔΜΑ Α.. Αλ f, g, h ηξεηο παξαγωγίζηκεο ζπλαξηήζεηο ζην λα απνδείμεηε όηη : f () g() h() ' f '()g()h() g'()f ()h() h'() f ()g()

Διαβάστε περισσότερα

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ (ΟΜΑΓΑ Β ) ΣΔΣΑΡΣΖ 18 ΜΑΪΟΤ 16 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ (ΝΔΟ ΤΣΖΜΑ) ΚΑΣΔΤΘΤΝΖ (ΠΑΛΑΗΟ ΤΣΖΜΑ) (Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_3207/391 1. Τελ άιιε κέξα νη Τξηάθνληα, πνιύ ηαπεηλσκέλνη θαη ληώζνληαο εγθαηαιειεηκκέλνη, ζπγθεληξώζεθαλ ζην ρώξν ησλ ζπλεδξηάζεσλ παξάιιεια, νη «ηξεηο ρηιηάδεο», ζε όια ηα ζεκεία όπνπ είραλ ηνπνζεηεζεί,

Διαβάστε περισσότερα

Μηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ ην Α, ζα ιέκε όηη παξνπζηάδεη ηοπικό μέγιζηο ζην, αλ ππάξρεη δ>0, ηέηνην ώζηε:

Μηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ ην Α, ζα ιέκε όηη παξνπζηάδεη ηοπικό μέγιζηο ζην, αλ ππάξρεη δ>0, ηέηνην ώζηε: 1 ΟΡΙΜΟΙ MONOTONIA AKΡOTATA Μηα ζπλάξηεζε κε πεδίν νξηζκνύ ην Α, ζα ιέκε όηη παξνπζηάδεη ηοπικό μέγιζηο ζην, αλ ππάξρεη δ>0, ηέηνην ώζηε: Σν ιέγεηαη ζέζε ή ζεκείν ηνπ ηνπηθνύ κεγίζηνπ θαη ην ( ηνπηθό κέγηζην.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10 ΟΝΟΜΑΣΔΠΩΝΤΜΟ ΗΜΔΡΟΜΗΝΙΑ ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,1,1 ΓΙΑΓΩΝΙΜΑ 1 ου ΜΔΡΟΤ ΣΗ ΑΝΑΛΤΗ Α Γώζηε ηνλ νξηζκό ηεο αληίζηξνθεο ζπλάξηεζεο Β Γείμηε όηη αλ κηα ζπλάξηεζε είλαη αληηζηξέςηκε ηόηε νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

Σήκαηα Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) ΕΙΣΑΓΨΓΗ ΣΤΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΕΣ

Σήκαηα Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) ΕΙΣΑΓΨΓΗ ΣΤΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΕΣ Σήκαηα 1 Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) Σήκαηα Οξηζκόο ζήκαηνο Ταμηλόκεζε ζεκάησλ Σεηξέο Fourier Μεηαζρεκαηηζκόο Fourier Σπλέιημε Σπζρέηηζε θαη Φαζκαηηθή Ππθλόηεηα 2 Οξηζκόο Σήκαηνο

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΓΕΝΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΙΙ - ΦΥΕ 0 7 Ινπλίνπ 009 Απαντήσειρ στιρ ασκήσειρ τηρ τελικήρ εξέτασηρ στιρ Σςνήθειρ Διαυοπικέρ Εξισώσειρ Αγαπηηέ θοιηηηή/ηπια,

Διαβάστε περισσότερα

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο Έξγν ελέξγεηα 3 (Λύζε) Σώκα κάδαο m = 4Kg εξεκεί ζηε βάζε θεθιηκέλνπ επηπέδνπ γσλίαο θιίζεο ζ κε εκζ = 0,6 θαη ζπλζ = 0,8. Τν ζώκα αξρίδεη λα δέρεηαη νξηδόληηα δύλακε θαη μεθηλά λα αλεβαίλεη ζην θεθιηκέλν

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία 8.3.2016 A8-0046/319 319 Άρθρο 34 παράγραθος 1 ζηοιχείο δ (δ) 14 έηε γηα θηεληαηξηθά θάξκαθα πνπ πξννξίδνληαη γηα άιια είδε δώωλ από απηά πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 1 ζηνηρεία α) θαη γ). (δ) 10 έηε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ 1. ρεδίαζε πλδπαζηηθνύ Κπθιώκαηνο Έλα ζπλδπαζηηθό θύθισκα (Κ) έρεη ηξεηο εηζόδνπο A, B θαη C θαη κία έμνδν Y Y=A B+AC Να θαηαζθεπάζεηε ην ράξηε Karnaugh. B 0

Διαβάστε περισσότερα

Γ ΣΑΞΖ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΘΔΣΗΚΩΝ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΤΝΑΡΣΖΔΗ ΟΡΗΑ ΤΝΔΥΔΗΑ (έως Θ.Bolzano) ΘΔΜΑ Α

Γ ΣΑΞΖ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΘΔΣΗΚΩΝ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΤΝΑΡΣΖΔΗ ΟΡΗΑ ΤΝΔΥΔΗΑ (έως Θ.Bolzano) ΘΔΜΑ Α Γ ΣΑΞΖ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΘΔΣΗΚΩΝ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΤΝΑΡΣΖΔΗ ΟΡΗΑ ΤΝΔΥΔΗΑ (έως Θ.Bolzano). Να δηαηππώζεηε ην Θ.Bolzano. 5 ΘΔΜΑ Α μονάδες A. Να απνδείμεηε όηη γηα θάζε πνιπωλπκηθή

Διαβάστε περισσότερα

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67)

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Γηα λα επαλαθέξεηε ην FritzBox Fon WLAN 7140 ζηηο πξνεπηιεγκέλεο ηνπ ξπζκίζεηο

Διαβάστε περισσότερα

Καλόλες Αθηηλοπροζηαζίας ζηε ζεραπεσηηθή Πσρεληθή Ιαηρηθή

Καλόλες Αθηηλοπροζηαζίας ζηε ζεραπεσηηθή Πσρεληθή Ιαηρηθή Καλόλες Αθηηλοπροζηαζίας ζηε ζεραπεσηηθή Πσρεληθή Ιαηρηθή ηαπξνύια Βνγηαηδή, Αθηηλνθπζηθόο Ιαηξηθήο, Σκήκα Αδεηώλ & Διέγρσλ, Δ.Δ.Α.Δ. Δπηζηεκνληθή Ηκεξίδα ΔΦΙΔ Γνζηκεηξία & Αθηηλνπξνζηαζία Ραδηντζνηνπηθέο

Διαβάστε περισσότερα

Constructors and Destructors in C++

Constructors and Destructors in C++ Constructors and Destructors in C++ Σύνθεζη Πνιύ ζπρλά ζηε C++ κία θιάζε κπνξεί λα πεξηέρεη ζαλ κέιεδεδνκέλα αληηθείκελα άιισλ θιάζεσλ. Πνηα είλαη ε ζεηξά κε ηελ νπνία δεκηνπξγνύληαη θαη θαηαζηξέθνληαη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΛΓΕΒΡΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. 1. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 1 0,3x 0,1y x 3 3x 4y 2 4x 2y ( x 1) 6( y 1) (i) (ii)

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΛΓΕΒΡΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. 1. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 1 0,3x 0,1y x 3 3x 4y 2 4x 2y ( x 1) 6( y 1) (i) (ii) . Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα.,, 6 4 4 4 5( ) 6( ). Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα.,,,6 7. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 5 ( )( ) ( ) 4. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 5 4 6 7 4. 5. Να ιπζνύλ ηα ζπζηήκαηα. 59 ( )( ) ()( 5) 7 6.

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

Οινθιεξωκέλεο ιύζεηο γηα ηελ γαιαθηνβηνκεραλία

Οινθιεξωκέλεο ιύζεηο γηα ηελ γαιαθηνβηνκεραλία ΧΗΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Α.Ε Οινθιεξωκέλεο ιύζεηο γηα ηελ γαιαθηνβηνκεραλία Πνηνί είκαζηε Η ΜΙΝΔΡΑΛ ΥΗΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΣΑ Α.Δ. μεθίλεζε ηελ πνξεία ηεο ην 1976. Από ηελ αξρή ζπλεξγαζηήθακε κε πξωηνπόξνπο εηαηξείεο ζηνλ

Διαβάστε περισσότερα

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο.

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο. 7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Ση είλαη έλαο θαηαρσξεηήο; O θαηαρσξεηήο είλαη κηα νκάδα από flip-flop πνπ κπνξεί λα απνζεθεύζεη πξνζσξηλά ςεθηαθή πιεξνθνξία. Μπνξεί λα δηαηεξήζεη ηα δεδνκέλα ηνπ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΔΝΑΚ θαη ιέβεηεο. Ζκεξίδα 20/11/2010. Σσηήξεο Καηζηκίραο Γξ. Μεραλνιόγνο Μεραληθόο. Γεληθόο Γξακκαηέαο β ΔΝ.Δ.ΔΠΙ.Θ.Δ. Αζήλα 20.11.

ΚΔΝΑΚ θαη ιέβεηεο. Ζκεξίδα 20/11/2010. Σσηήξεο Καηζηκίραο Γξ. Μεραλνιόγνο Μεραληθόο. Γεληθόο Γξακκαηέαο β ΔΝ.Δ.ΔΠΙ.Θ.Δ. Αζήλα 20.11. Ζκεξίδα 2/11/21 ΚΔΝΑΚ θαη ιέβεηεο Σσηήξεο Καηζηκίραο Γξ. Μεραλνιόγνο Μεραληθόο Γεληθόο Γξακκαηέαο β ΔΝ.Δ.ΔΠΙ.Θ.Δ. Αζήλα 2.11.21 Πεγέο ελέξγεηαο Σπλ. Πξσηνγελήο Δλέξγεηα = Σ Καηαλ. Δλέξγεηα θαπζίκνπ x Σπλη.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ Κιηληθή ηαμηλόκεζε ηνπ βαζκνύ ηεξεδνληθήο βιάβεο ηωλ νπώλ θαη ζρηζκώλ καζεηηθώλ επηθαλεηώλ θαηά ICDAS 1 νο Βαζκόο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code)

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Page 1 Υποπλοίαρτος Ν. Πεηράκος ΠΝ Αηδένηα Γνύξεηνη Ίππνη (Trojan Horses) Ινί (Viruses) Worms Root-kit Page 2 Γνύξεηνο Ίππνο (Trojan Horse) Οξηζκόο: Πξόγξακκα

Διαβάστε περισσότερα

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ 6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ Σηα πιαίζηα ηεο έθηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» 34

ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» 34 ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» 34 1. Σίηινο καζήκαηνο Αξρέο Γηνίθεζεο θαη ηξαηεγηθήο Τπεξεζηψλ Τγείαο 2. Τπεχζπλνο καζήκαηνο Νίθνο Μαληαδάθεο 3. θνπφο θνπφο ηνπ καζήκαηνο είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Γηα ηε δηεπθόιπλζή ζαο θαηά ην switch-off ηεο πεξηνρήο ηεο Πεινπνλλήζνπ έρνπκε πξνζζέζεη ζηνπο ςεθηαθνύο καο δέθηεο κία λέα,

Διαβάστε περισσότερα

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1 ΘΕΡΙΝΟ ΣΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ι ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΑΚΗΕΙ ΜΕΡΟ Ι 1. Να γίλνπλ νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο ησλ παξαθάησ ζπλαξηήζεσλ. t ( i) e ( ii) ln( ) ( iii). Να βξεζεί ην Π.Ο., ν ηύπνο ηεο αλίζηξνθεο θαη ην Π.Τ. ησλ

Διαβάστε περισσότερα

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ Να σαπακηηπίζεηε ηιρ πποηάζειρ, πος ακολοςθούν, υρ ππορ ηην οπθόηηηά ηοςρ, με ηην ένδειξη Σωστό ή Λάθος 1. ηελ αξραία Ρώκε νη πιεβείνη δελ είραλ αξρηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία. Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία. Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP 1 ΜΑΘΗΜΑ 6 ο Προγράμμαηα θωηογραθικών μηχανών Επιλογέας προγραμμάηων Μαο δίλεη ηε δπλαηόηεηα λα ειέγμνπκε ην άλνηγκα δηαθξάγκαηνο θαη

Διαβάστε περισσότερα