Stylianos Kalaitzis A1-1

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Stylianos Kalaitzis A1-1"

Transcript

1 A1-το γενετικό υλικό Stylianos Kalaitzis A1-1

2 Περιεχόμενα Σημειώσεις Θεωρίας Το γενετικό υλικό Μεθοδολογία ασκήσεων έκφρασης Μεταλλάξεις και οι σχέση τους με τη μενδελική κληρονομικότητα Μενδελική κληρονομικότητα A1 A2 A3 Α4 Ασκήσεις Ασκήσεις 1ου κεφαλαιου - Το γενετικό υλικό Ασκήσεις 2ου κεφαλαιου - Αντιγραφή, έκφραση και ρύθμιση της γενετικής πληροφορίας Ασκήσεις 4ου κεφαλαίου - Η τεχνολογία του ανασυνδιασμένου DNA Ασκήσεις 5ου κεφαλαίου - Μενδελική κληρονομικότητα Ασκήσεις 6ου κεφαλαίου - Μεταλλάξεις Ασκήσεις 7ου κεφαλαίου - Αρχές και Μεθοδολογία της Βιοτεχνολογίας Ασκήσεις 8ου κεφαλαίου - Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας στην ιατρική Ασκήσεις 9ου κεφαλαίου - Εφαρμογές της Βιοτεχνολογίας στη Γεωργία και στην Κτηνοτροφία B1 B2 B4 B5 B6 B7 B8 B9 Θέματα Πανελληνίων εξετάσεων με απαντήσεις Θέματα και απαντήσεις Ιουνίου Θέματα και απαντήσεις Εσπερινών Θέματα και απαντήσεις Επαναληπτικών Ιουνίου Θέματα και απαντήσεις Ομογενών C1 C2 C3 C4 Παρουσιάσεις Powerpoint Powerpoint με μεθοδολογία ασκήσεων DNA Powerpoint με μεθοδολογία Mendel Powerpoint με Βιολογία Γενικής D1 D2 D3 Stylianos Kalaitzis

3 A1-το γενετικό υλικό 1.1 Το γενετικό υλικό Γιατί, που, πως και τι Γιατί ο άνθρωπος δεν είναι καρότο Σ αυτό το κεφάλαιο θα ασχοληθούμε με το γενετικό υλικό. Αλλά τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Γνωρίζουμε ότι είμαστε μοναδικοί σ αυτόν τον κόσμο (η έτσι τουλάχιστον μας λενε οι γονείς μας). Αν και μοναδικοί τα χαρακτηριστικά μας μοιάζουν (ευτυχώς ή δυστυχώς) με αυτά των γονέων μας. Άρα κάτι μας έδωσαν οι γονείς μας που μας κάνει μοναδικούς και επειδή το πήραμε από αυτούς τους μοιάζουμε κιόλας (πόσες φορές έχετε ακούσει αυτό το «Μαρει Κλειώ, αυτού του πιδις φτυστού ου πατερς τ είν»). Αυτό το κάτι που πήραμε από τους γονείς μας και έλεγχει τα χαρακτηριστικά και τη σωστή λειτουργία του οργανισμού αποτελεί το γενετικό υλικό του ανθρώπου. Η αλλιώς: γενετικό υλικό, αγαπημένε αναγνώστη, είναι ο λόγος για τον οποίο είσαι άνθρωπος και όχι καρότο. Αν λοιπόν τα καταλάβατε τα παραπάνω προχωρήστε παρακάτω. Αν όχι, δεν πειράζει. Θα το καταλάβετε αργότερα Που είναι το γενετικό υλικό Το γενετικό υλικό βρίσκεται μέσα σε κάθε κύτταρο (ανθρώπου ή καρότου). Αν ο οργανισμός είναι ευκαρυωτικός τότε θα βρούμε το γενετικό υλικό σε τρία σημεία: στον πυρήνα, στο μιτοχόνδριο και στους χλωροπλάστες (εικόνες 1 και 2 / Πίνακας 1) Εικόνα 1.1: Φυτικό κύτταρο Εικόνα 1.2: Ζωικό κύτταρο Είδος οργανισμού Κυτταρικός τόπος Είδους γενετικού υλικού Προκαρυωτικός Πυρηνική περιοχή Δίκλωνο κυκλικό DNA (κυτταρόπλασμα) Ευκαρυωτικός Μιτοχόνδριο Δίκλωνο κυκλικό DNA Χλωροπλάστης Δίκλωνο κυκλικό DNA Πυρήνας (μεγαλύτερο ποσοστό) Δίκλωνο γραμμικό DNA (χρωμοσώματα) ιός Μέσα στην κάψα του Ότι να ναι Πίνακας 1.1: Κυτταρικός τόπος και είδος γενετικού υλικού Stylianos Kalaitzis A1-2

4 A1-το γενετικό υλικό Πως κάνει το γενετικό υλικό αυτό που κάνει και τι είναι εντέλει αυτό ακριβώς; Αν μπορούσαμε να δούμε με τι ασχολείται ένα κύτταρο θα μέναμε έκπληκτοι. Πολύ δουλειά για ένα κύτταρο! Δισεκαττομύρια μόρια τρέχουν δεξιά και αριστερά και αν συνειδητοποιήσουμε ότι ένας ανθρώπινος οργανισμός περιέχει περίπου 50 τρισεκατομμύρια κύτταρα καταλαβαίνουμε ότι η ζωή ίσως είναι λίγο πιο πολύπλοκη από ότι φανταζόμασταν. Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι τα μόρια δεν κινούνται τυχαία. Υπάρχει ένα ακριβές πρόγραμμα και όλα είναι όμορφα και τακτοποιημένα. Το πρόγραμμα αυτό είναι γραμμένο έμμεσα στο γενετικό υλικό. Για όλες τις δουλείες μέσα στο κύτταρο υπάρχουν «εξειδικευμένα εργατάκια», οι πρωτεϊνες. Οι πρωτεϊνες είναι δομικοί λίθοι, ένζυμα και οτιδήποτε κάποιος μπορεί να φανταστεί που θα μπορούσε να σήμαινε δουλειά. Τα ένζυμα είναι πολύ εξειδικευμένα και σε γενικές γραμμές μπορούν να κάνουν μόνο ένα είδος δουλειάς. Για κάθε μια δουλειά λοιπόν έχει συνθέσει το κύτταρο και από ένα είδος πρωτεϊνης. Και τώρα... τι σχέση έχει το γενετικό υλικό με τις πρωτεϊνες; Όπως σε έναν υπολογιστή είναι αποθηκευμένες οι πληροφορίες για την εκτύπωση ενός εγγράφου, έτσι και στο γενετικό υλικό είναι αποθηκευμένες οι πληροφορίες για τη σύνθεση των πρωτεϊνών. Και αναλόγως τις διαφορετικές πρωτεϊνες, είναι και διαφορετικά τα χαρακτηριστικά (πχ. αν το ερυθροκύτταρο συνθέτει αντιγόνα Α το άτομο έχει ομάδα αίματος Α, αν συνθέτει αντιγόνο Β, έχει ομάδα αίματος Β) (εικόνα 3). Κάθε τμήμα γενετικού υλικού που έιναι υπεύθυνο για τη σύνθεση μιας πρωτεϊνης ονομάζεται γονίδιο (εικόνα 4). Εικόνα 1.3: Λειτουργία γενετικού υλικού Μετα απ όλα αυτά μπορούμε να πούμε ότι συνοπτικά οι λειτουργείες του γενετικού υλικού είναι: Η αποθήκευση της γενετικής πληροφορίας. Όπως έχουμε αναφέρει υπάρχουν στο γενετικό υλικό πληροφορίες που καθορίζουν όλα τα χαρακτηριστικά του οργανισμού και οι οποίες οργανώνονται σε λειτουργικές ομάδες, τα γονίδια. Η διατήρηση και η μεταβίβαση της γενετικής πληροφορίας από κύτταρο σε κύτταρο και από γενιά σε γενιά. Η έκφραση των γενετικών πληροφοριών, που επιτυγχάνεται με τον έλεγχο της σύνθεσης των πρωτεϊνων. Εικόνα 1.4: Το χρωμόσωμα 5 και τα διάφορα γονίδια πάνω σ αυτό Stylianos Kalaitzis A1-3

5 A1-το γενετικό υλικό 1.2 Τα πειράματα Τα πειράματα του Griffith (1928): Η πρώτη απόδειξη ότι κύτταρα μπορούν να «καθοδηγήσουν» άλλα κύτταρα σε μετασχηματισμό Ο Griffith χρησιμοποίησε για τα πειράματά του δύο διαφορετικά στελέχη του βακτηρίου πνευμονιόκοκκος (Streptococcus pneumoniae). Σημείωση: Το βιβλίο για ανεξήγητους λόγους ανεφέρει το μη υπαρκτό είδος Diplococcus pneumoniae. Αυτό να μάθετε Το ένα στέλεχος δημιουργεί ένα προστατευτικό κάλυμμα, με αποτέλεσμα να σχηματίζει λείες αποικίες. Αυτό το στέλεχος ήταν παθογόνο, δηλαδή προκαλούσε το θάνατο των ποντικών που μολύνονταν με αυτό. Κρατάμε: Λέιο προκαλεί θάνατο Το άλλο στέλεχος δεν δημιουργούσε προστατευτικό κάλυμμα (οπότε σχημάτιζε αδρές αποικίες) και δεν ήταν παθογόνο, δηλαδή οι ποντικοί που μολύνονταν με αυτό παρέμεναν ζωντανοί. Κρατάμε: Αδρό ειναι ακίνδυνο Και τώρα ήρθε η ώρα να σκοτώσουμε μερικούς ποντικούς. Για να δούμε λοιπόν: Εισάγουμε με ένεση αδρά βακτήρια στον ποντικό = ποντικός ζει Εισάγουμε με ένεση λεία βακτήρια στον ποντικό = ποντικός πεθαίνει Αν θερμάνουμε λεία βακτήρια, τότε αυτά πεθαίνουν. Νεκρά δεν μπορούνε να βλάψουνε (λογικό-αφού είναι ΝΕΚΡΑ), δηλ. δεν είναι παθογόνα για τον ποντικό. Έτσι αν ενέσουμε λεία βακτήρια που έχουν θερμαθεί, και πάλι ο ποντικός την γλυτώνει. Και τώρα το δύσκολο: αν πάρουμε αδρα (από μόνα τους δεν προκαλούν τον θάνατο) και τα κάνουμε ένα Cocktail με λεία, νεκρα βακτήρια (και αυτά από μόνα τους είναι ακίνδυνα) τότε κανονικά τι περιμένουμε; Όυτε το ένα είναι επικύνδινο, ούτε ούτε το άλλο λογικά ο ποντικός θα έπρεπε να ζει. Έλα όμως που πεθαίνει! Και όχι μόνο αυτό. Βρέθηκαν και λεία παθογόνα στους ιστούς του ποντικού. Εικόνα 5: Το πείραμα του Griffith Stylianos Kalaitzis A1-4

6 A1-το γενετικό υλικό Ο Griffith παρόλο που ήταν έξυπνος άνθρωπος (η έτσι τουλάχιστον λένε), δεν μπόρεσε να εξηγήσει καλά το φαινόμενο. Το μόνο που μπόρεσε να διαπιστώσει είναι ότι κάτι μεταφέρθηκε από το νεκρό λείο πνευμονιόκοκκο στο αδρό. Έτσι αυτό άλλαξε και από αδρό έγινε λείο (παθογόνο) και πεθανε ο ποντικός. Την αλλαγή αυτήν την ονομάζουμε μετασχηματισμό( 4 ο κεφάλαιο) Τα πειράματα των Avery, Mac-Leod και McCarty (1944): Η απόδειξη ότι ο μετασχηματισμός των κυττάρων προκαλείται από το DNA Οι ερευνητές επανέλαβαν τα πειράματα του Griffith in vitro (εξήγηση παρακάτω). Διαχώρισαν τα συστατικά των νεκρών λείων βακτηρίων σε υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λιπίδια, RNA, DNA κτλ. και έλεγξαν ποιό από αυτά τελικά έκανε το μετασχηματισμό. Διαπίστωσαν ότι το συστατικό που προκαλούσε το μετασχηματισμό ήταν το DNA των νεκρών λείων βακτηρίων (αυτός ήταν δηλαδή ο φονιάς του ποντικού). Και τώρα λίγα λατινικά: in vitro σημαίνει ότι το πείραμα έγινε τεχνικά, πχ. στο δοκιμαστικό σωλήνα. in vivo σημαίνει ότι το πείραμα πραγματοποιήθηκε σε οργανισμο πχ. αν πάρουμε έναν πίθηκο και τον πασαλείψουμε με κραγιον για να δούμε αν πάθει τίποτα (αν δεν πάθει λέμε ότι είναι δερματολογικά ελεγμένο και το πουλάμε). Υπάρχει και ex vivo, αλλά αυτό θα το δούμε αργότερα. Αυτό το πείραμα και πολλά βιοχημικά δεδομένα που υπήρχαν την ίδια εποχή έδειξαν ότι το γενετικό υλικό των οργανισμών, δηλαδή τα μόρια που μεταφέρουν γενετική πληροφορία, είναι τα μόρια του DNA.Τα βιοχημικά δεδομένα ήταν: Η ποσότητα του DNA είναι ίδια σε κάθε κύτταρο του ίδιου οργανισμού και δεν μεταβάλλεται από το περιβάλλον. Η ποσότητα του DNA είναι η μισή στους γαμέτες, δηλ. τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια. Λογικό αφού θα πρέπει να ενωθούν για να δημιουργηθεί ο νέος οργανισμός που θα έχει ολόκληρη ποσότητα (μισό + μισό = ολόκληρο) Η ποσότητα του DNA είναι κατά κανόνα ανάλογη με την πολυπλοκότητα του οργανισμού. Δηλαδή όσο πιο πολύπλοκος, τόσο πιο πολύ DNA Τα πειράματα των Hershey και Chase (1952): Η οριστική απόδειξη ότι το DNA είναι το γενετικό υλικό των οργανισμών Οι Hershey και Chase σκέφτηκαν κάτι πολύ απλό. Να δούνε όταν μολύνει ένας ιός ένα βακτήριο, τι μπαίνει μέσα; Γιατί αυτό που θα έμπαινε μέσα, θα ήταν και το γενετικό υλικό. Το πρόβλημα: δεν μπορείς έτσι απλά να δεις τι μπαίνει μέσα, γιατί το κύτταρο είναι ολίγον τι άχρωμο. Οπότε εφάρμοσαν το εξής. Ραδιενεργό θείο 35 S είναι τμήμα των πρωτεϊνών. Αν χρησιμοποιούσαν ραδιενεργό 35 S τότε όλες οι πρωτεϊνες θα «λάμπανε» και έτσι θα μπορούσες να τις δεις. Με ανάλογο τρόπο ραδιενεργό φωσφορο 32 P πηγαίνει στο DNA και το DNA «λάμπει». Την τεχνική αύτη, δηλ. το να σημαίνουμε (το να μπορούμε να δούμε) χημικά μόρια με τη βοήθεια ραδιενεργών, φθορίζουσων ουσιών κτλ. ονομάζεται ιχνηθέτηση. Συγκρατούμε λοιπόν: 35 S πρωτεϊνες 32 P DNA. Είναι κάπως σαν να τα χρωματίζουμε με χρωματάκια για να τα βλέπουμε. Stylianos Kalaitzis A1-5

7 A1-το γενετικό υλικό Ένας βακτηριοφάγος (δηλ. Ιός των βακτηρίων-«τρώει» βακτήρια) αποτελείται από ένα πρωτεϊνικό κάλλυμα γύρω γύρω και στο κέντρο έχει DNA. Οι Hershey και Chase χρησιμοποιήσαμε τον βακτηριοφάγο Τ 2 (δεν σημαίνει Terminator 2 αλλά μπορείτε να το θυμάστε έτσι). Άν χρησιμοποιήσουμε ραδιενεργό 35 S τότε αυτό θα πάει στο πρωτεϊνικό κάλλυμα. Στην συνέχεια μολύνουμε με τον Τ 2 μερικά βακτήρια. Το πρωτεϊνικό κάλλυμα ΔΕΝ μπαίνει μέσα στο κύτταρο και αυτό το κατάλαβαν οι ερευνητές από το ότι όλη η ραδιενεργεια (δηλ. το «χρώμα» τους) βρέθηκε εκτός του κυττάρου (δείτε στο σχήμα το αριστερό μέρος). Δηλαδή: Ραδιενέργεια εκτός κυττάρου άρα πρωτεϊνες εκτός κυττάρου άρα πρωτεϊνες δεν μπαίνουν μέσα άρα πρωτεϊνες δεν είναι γενετικό υλικό (είπαμε ότι το γενετικό υλικό μπαίνει μέσα). Το ίδιο πείραμα τώρα με 32 P που όπως έχουμε πει «χρωματίζει» το DNA. Όπως φαίνεται και στο παρακάτω σχήμα το DNA θα μπεί μέσα στο κύτταρο πράγμα που θα το καταλάβουμε από το ότι η ραδιενέργεια βρέθηκε μέσα στο κύτταρο(δείτε στο σχήμα το αριστερό μέρος). Δηλαδή: Ραδιενέργεια εντός κυττάρου άρα DNA εντός κυττάρου άρα DNA μπαίνει μέσα άρα DNA είναι γενετικό υλικό (είπαμε ότι το γενετικό υλικό μπαίνει μέσα). Αποδείξαμε ότι το DNA είναι το γενετικό υλικό των οργανισμών. Εικόνα 7: Ένας φάγος ετοιμάζει να εισάγει το γενετικό του υλικό στο κύτταρο Εικόνα 6: Το πείραμα Hershey-Chase. Με κόκκινο τα ιχνηθετημένα μόρια Stylianos Kalaitzis A1-6

8 A1-το γενετικό υλικό 1.3 Λίγη χημεία Μονομερή και πολυμερή Πολλά μόρια αποτελούνται απο ίδιες, επαναλαμβανόμενες μονάδες όπως πχ. ένα κολιέ αποτελείται από πολλές χάντρες. Οι ίδιες μονάδες (χάντρες) ονομάζονται μονομερή και το μεγάλο μόριο (κολιέ) πολυμερές ή μακρομόριο. Τα μονομερή συνδέονται μεταξύ τους με ομοιοπολικούς δεσμούς, που έχουν ιδιαίτερη ονομασία αναλόγως το μακρομόριο που βρίσκονται (δες πίνακα) Μονομερές Πολυμερές Δεσμός Αμινοξύ Πολυπεπτίδιο (Πρωτεϊνη) Πεπτιδικός Νουκλεοτίδιο Νουκλεϊκό οξύ (DNA ή RNA) (3'-5' φωσφοδιεστερικός) Πίνακας 1.2: Πολυμερή Όταν ενώνονται μονομερή για να φτιάξουν πολυμερές (με σχηματισμό νερου), ονομάζεται συμπύκνωση. Το αντίθετο (σπάσιμο του πολυμερούς σε μονομερή, χρειάζεται νερό) υδρόλυση. Εικόνα 1.7: Υδρόλυση και συμπύκνωση Νουκλεϊκά οξέα Ας δούμε σ αυτό το σημείο τα νουκλεϊκα οξέα. Αν και η ακριβής χημική δομή δεν είναι εντός ύλης, βοηθάει πάρα πολύ στην κατανόηση της ύλης. Τα νουκλεϊκά οξέα (DNA ή RNA) αποτελούνται από νουκλεοτίδια. Το κάθε νουκλεοτίδιο που απαντάται στο νουκλεϊκό οξύ αποτελείται από Αζωτούχα βάση (A,T, C, G, U) Πεντόζη (Ρίβόζη ή Δεσοξυριβόζη) Φωσφορική ομάδα Δύο νουκλεοτίδια στη σειρά:δινουκλεοτίδιο κ.ο.κ. Πολλά νουκλεοτίδια: πολυνουκλεοτίδιο (νουκλεϊκό οξύ) Εικόνα 1.8: Νουκλεοτίδιο Διαφορές RNA-DNA DΝΑ είναι δίκλωνο περιέχει δεοξυριβόζη για πεντόζη θυμίνη για αζωτούχα βάση RNA είναι μονόκλωνο περιέχει ριβόζη για πεντόζη ουρακίλη για αζωτούχα βάση Stylianos Kalaitzis A1-7

9 A1-το γενετικό υλικό Τους άνθρακες της πεντόζης μπορούμε να τους μετρήσουμε και συγκεκριμένα απο δεξιά προς αριστερά από το 1 μέχρι το 5. Μας ενδιαφέρουν οι άνθρακες C 1,C 2,C 3 και C 5 (δεύτερος, τρίτος και πέμπτος άνθρακας). Κανονικά θα έπρεπε να έλεγα ο πχ. 5`άνθρακας (πέντε τονούμενο άνθρακας) για να είμαι σωστός αλλά θα κρατήσω την απλούστερη (αν και όχι τελείως σωστή) ονομασία C 5, για λόγους απλούστευσης. Ο C 1 συνδέεται με την αζωτούχο βάση. Ο C 2 καθορίζει αν είναι δεσοξυριβονουκλεοτίδιο (DNA) ή ρίβονουκλεοτίδιο (RNA). Τα ριβονουκλεοτίδια έχουν συνδεδεμένή μια ομάδα υδροξυλίου (-ΟΗ), ενώ τα δεσοξυριβονουκλεοτίδια έχουν υδρογόνο (-Η)(δεσόξυ = χωρίς οξυγόνο. Το σκέτο υδρογόνο στο DNA δεν έχει οξυγόνο!). Στον C 3 είναι πάντα συνδεδεμένη μια ομάδα υδροξυλίου ενώ στον C 5 πάντα μια φωσφορική ομάδα. Τα νουκλεοτίδια συνδέονται μεταξύ τους με σχηματισμό ομοιοπολικού δεσμού με μηχανισμό όπως περιγραφτηκε παραπάνω για όλα τα πολυμερή. Συγκεκριμένα ο ομοιοπολικός δεσμός δημιουργείται ανάμεσα στον στο υδροξύλιο του C 3 (τρίτου άνθρακα) της πεντόζης του πρώτου νουκλεοτιδίου και της φωσφορικής ομάδας που είναι συνδεδεμένη με τον C 5 (πέμπτο άνθρακα) της πεντόζης του επόμενου νουκλεοτιδίου. Ο δεσμός αυτός ονομάζεται 3-5 φωσφοδιεστερικός δεσμός. Το 3-5 έχει σχέση με τα νούμερα των ανθράκων που συνδέονται (το C 3 πρώτο, μετα το C 5 ). Εικόνα 1.9: Νουκλεοτίδιο Αν τοποθετήσουμε πολλά νουκλεοτίδια στη σειρά και φανταστούμε προς ποια μεριά αυτή μεγαλώνει, θα παρατηρήσουμε ότι στο νουκλεοτίδιο που ξεκίνησε η σύνθεση «περισσεύει» η φωσφορική ομάδα στον 5 άνθρακα ενώ στον τελευταίο νουκλεοτίδιο περισσεύει το υδροξύλιο του 3 άνθρακα. Γι αυτόν τον λόγο λέμε ότι η αλυσίδα έχει ή συντίθεται με 5 3 προσανατολισμό. Όλα αυτά ισχύουν και για το DNA και για το RNA. Stylianos Kalaitzis A1-8

10 A1-το γενετικό υλικό 1.4 Η διπλή έλικα του DNA Από τη στιγμή που έγινε γνωστό το ότι το DNA είναι το γενετικό υλικό αναρωτήθηκαν οι επιστήμονες ποια είναι η δομή του DNA στο χώρο. Βρέθηκε ότι σε ένα μόριο DNA από διαφορετικούς οργανισμούς ο αριθμός των νουκλεοτιδίων που έχουν ως βάση την αδενίνη ισούται με τον με τον αριθμό αυτών που έχουν θυμίνη. Το ίδιο ισχύει και για τις κυτοσίνες με τις γουανίνες. Δηλαδή Α=T και C=G. Επίσης με χρήση ακτινών-χ μπόρεσαν να αποκτηθούν γνώσεις που οδήγησαν στο μοντέλο της διπλής έλικας κατα Watson και Crick. Σύμφωνα με το μοντέλο αυτό: Το DNA αποτελείται από δυο πολυνουκλεοτιδικές αλυσίδες που σχηματίζουν στο χώρο μια δεξιόστροφη διπλή έλικα. Η διπλή έλικα έχει ένα σταθερό σκελετό, που αποτελείται από επαναλαμβόμενες ομάδες φωσφορικής ομάδας δεοξυριβόζης, ενωμένων με φωσφοδιεστερικό δεσμό και ένα μεταβλητό τμήμα που είναι οι αζωτούχες βάσεις. Ο σκελετός είναι υδρόφιλος και οι βάσεις υδρόφοβες. Αν φανταστούμε ότι το μόριο βρίσκεται σε υδατικό περιβάλλον είναι φυσικό ο υδρόφιλος σκελετός να βρίσκεται προς το εξωτερικό (προς το νερό) και οι βάσεις προς το εσωτερικό. Οι αζωτούχες βάσεις της μιας αλυσίδας συνδέονται με τις αζωτούχες βάσεις της άλλης αλυσίδας και συγκεκριμένα με δεσμούς υδρογόνου, που σταθεροποιούν τη δευτεροταγή δομή του μορίου. Κάθε γουανίνη με κυτοσίνη (3 δεσμούς υδρογόνου) και κάθε αδενίνη με θυμίνη (DNA) ή ουρακίλη (RNA) και αντίστροφα (2 δεσμούς υδρογόνου). Τα ζεύγη των βάσεων ονομάζονται συμπληρωματικά. Οι δυο αλυσίδες ενός μορίου DNA λοιπόν είναι συμπληρωματικές και αυτό υποδηλώνει ότι η αλληλουχία της μιας καθορίζει την αλληλουχία της άλλης. Αυτή η ιδιότητα είναι πολύ σημαντική στον αυτοδιπλασιασμό του DNA, χάρη στον οποίο διατηρείται και μεταβιβάζεται η γενετική πληροφορία. Οι δύο αλυσίδες είναι αντιπαράλληλες, δηλ. απέναντι από το 5 άκρο της μιας βρίσκεται το 3 της άλλης. Εικόνα 1.10: Διπλή έλικα κατά Watson & Crick 1.5 Προκαρυωτικοί οργανισμοί και ιοι Stylianos Kalaitzis A1-9

11 A1-το γενετικό υλικό Προκαρυωτικοί οργανισμοί Τώρα αφήνουμε τη χημεία (μπιαχ...) πίσω μας με την υπόσχεση να μην την ξανακουμπήσουμε (εαν την καταλάβαμε). Για να δούμε λοιπόν πως κατανέμεται το DNA στους διάφορους οργανισμούς. Όποιος έχει προσέξει στο μάθημα της Βιολογίας τα προϋγούμενα έτη (όχι, καλύτερα μην μου πείτε πόσοι ήταν αυτοί) θα άκουσε κάτι για πρόκαρυωτικούς οργανισμούς (κάρυο = πυρήνας). Αυτοί είναι μικροοργανισμοί που υπήρχαν πριν έρθει η ιδέα να φτιαχτεί πυρήνας (προκάρυο). Δεν έχουν πυρήνα και γενικότερα δεν έχουν δομές που να χρειάζονται μεμβράνη γύρω τους (έχουν όμως ριβοσώματα, που δεν έχουν μεμβράνη). Το DNA λοιπόν κολυμπάει πάνω κάτω σκόρπιο μέσα στο κύτταρο. Υπάρχει ένα μεγάλο κυκλικό μόριο δίκλωνου DNA που είναι συνδεδεμένο σε ένα σημείο με την κυτταρική μεμβράνη. Επίσης μπορεί να υπάρχει και ένα ή περισσότερα άλλα κυκλικά μόρια δίκλωνου DNA, τα οποία είναι πολύ μικρότερα και ονομάζονται πλασμίδια ( 4 ο κεφάλαιο). Τα πλασμίδια πολλαπλάσιάζονται ανεξάρτητα από το υπόλοιπο γενετικό υλικό και έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί αν και μικρά (περιέχουν 1% - 2% Εικόνα 1.11: Σχηματική απεικόνιση προκαρυωτικού οργανισμού του συνολικού DNA ενός κυττάρου) περιέχουν γονίδια που έχουν σχέση με ανθεκτικότητα σε αντιβιοτικά και γονίδια που σχετίζονται με την μεταφορά γενετικού υλικού από το ένα κύτταρο στο άλλο. Πράγματι τα πλασμίδια μπορούν να ανταλλάζουν γενετικό υλικό και μεταξύ τους και με το βακτηριακό μόριο DNA και με άλλα κύτταρα. Καθώς εισέρχονται στο καινούργιο κύτταρο του προσδίδουν τις καινούργιες ιδιότητες των γονιδίων που έχουν πάνω τους (θυμηθείτε τα πειράματα του Griffith τώρα δεν πεθαίνεις, τώρα πεθαίνεις. Τελικά είχε μεταφερθεί γονίδιο για την θανατηφόρο κάψα). Εικόνα 1.12: Σχηματική απεικόνιση πλασμιδίου Stylianos Kalaitzis A1-10

12 A1-το γενετικό υλικό Γονιδίωμα Όλο το γενετικό υλικό ενός κυττάρου ονομάζεται γονιδίωμα. Στην περίπτωση του προκαρυωτικού οργανισμού το γονιδίωμα αποτελείται από το κύριο μόριο κυκλικού δίκλωνου DNA και τα πλασμίδια. Επειδή υπάρχει μόνο σε ένα αντίγραφο (δηλ. όχι ζεύγη), το γονιδίωμα ονομάζεται απλοειδές. Οι γαμέτες στον άνθρωπο είναι επίσης απλοειδείς. Όταν το γενετικό υλικό υπάρχει σε δύο αντίγραφα ονομάζεται διπλοειδές (πχ. σωματικά κύτταρα ανθρώπου) Είναι τρελός...είναι τρελός ο ιός Σίγουρα σας έχουμε τρελάνει με όλα αυτά τα πειράματα και όλες αυτές τις ιστορίες για να μάθετε επιτέλους ότι το DNA είναι το γενετικό υλικό. Αντε να σας πούμε και κάτι άλλο. Ας πουμε... το DNA δεν είναι γενετικό υλικό. Οι ιοί μπορεί να έχουν ως γενετικό υλικό ότι να ναι. Μπορεί να έχουν κυκλικό ή γραμμικό, μονόκλωνο ή δίκλωνο DNA ή RNA. Απ ότι φαίνεται τίποτα στην φύση δεν είναι χωρίς εξαίρεση. Άρα αν σε κάποια άσκηση δείτε ότι έχετε τίποτα παράξενο (πχ. RNA) ως γενετικό υλικό θυμηθείτε τους ιούς. Εικόνα 1.13: Απεικόνιση ιού Stylianos Kalaitzis A1-11

13 A1-το γενετικό υλικό 1.6 Ευκαρυωτικοί οργανισμοί (άνθρωπος) Γενικα Το γονιδίωμα ενός ευκαρυώτη είναι κατανεμημένο σε τρια σημεία. Στον πυρήνα, στα μιτοχόνδρια και (αν είναι φυτό) στους χλωροπλάστες. Επειδή όμως το μεγαλύτερο μέρος του γονιδιώματος βρίσκεται στον πυρήνα όταν λέμε γονιδίωμα στους ευκαρυώτες βασικά εννοούμε το DNA του πυρήνα Τι θα βρούμε στον πυρήνα Στον πυρήνα θα βρούμε τα χρωμοσώματα. Τα χρωμοσώματα είναι γραμμικά (δηλαδή έχουν αρχή και τέλος) μόρια δίκλωνου DΝΑ. Ο άνθρωπος έχει 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων. Από τη λέξη «ζεύγη» καταλαβαίνουμε ότι το γονιδίωμα του ανθρώπου είναι διπλοειδές. Αν τα βάλουμε σε σειρά (με μια διαδικασία που θα αναλυθει παρακάτω) έχουμε τον καρυότυπο (εικόνα δεξιά). Τα 22 ζεύγη (44 χρωμοσώματα) ονομάζονται αυτοσωμικά και τα υπόλοιπα 2 χρωμοσώματα καθορίζουν το φύλο του ανθρώπου. Τα δυο αυτά χρωμοσώματα μπορεί να είναι ΧΧ (οπότε μιλάμε για γυναίκα) ή ΧΥ (οπότε μιλάμε για άνδρα). Στον άνθρωπο η ύπαρξη του Υ καθορίζει το φύλο (αν υπάρχει Υ είναι άνδρας, αν όχι είναι γυναίκα). Εικόνα 1.14: Καρυότυπος άνδρα. Φαίνεται και η θέση του κεντρομεριδίου Εικόνα 1.15: Προσοχή στις έννοιες «ομόλογα χρωμοσώματα» και «αδερφές χρωματίδες». Το κάθε ζεύγος (πχ. νουμ. 5) αποτελείται από 2 ομόλογα χρωμοσώματα. Το ένα από τα δυο ομόλογα χρωμοσώματα φαίνεται στη μεγένθυση. Εκεί φαίνεται ότι αποτελείται από δυο αδερφές χρωματίδες. Αν πάρουμε τώρα ένα χρωμόσωμα θα δούμε ότι αποτελείται από δυο πανομοιότυπα μόρια που συνδέονται με μια δομή που ονομάζεται κεντρομερίδιο. Τα πανομοιότυπα μόρια ονομάζονται αδερφές χρωματίδες. Stylianos Kalaitzis A1-12

14 A1-το γενετικό υλικό Στους γαμέτες θα βρούμε 23 χρωμοσώματα (ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΑ όχι ζεύγη χρωμοσωμάτων, άρα απλοειδές γονιδίωμα): 22 αυτοσωμικά και ένα φυλετικό (πίνακας 1.4.1). Λογικό, εφόσον θα ενωθούν 2 γαμέτες για να σχηματιστεί ένα σωματικό κύτταρο (23+23=46) Αυτά τα χρωμοσώματα στους γαμέτες έχουν περίπου ζεύγη βάσεων Σωματικό κύτταρο Γαμέτης Αυτοσωμικά χρωμοσώματα Φυλετικά χρωμοσώματα 2 1 Σύνολο 46 (2n=46) 23 (n=23) Ένα Zoom στα χρωμοσώματα: το νουκλεόσωμα Αν κάνουμε ένα zoom και δούμε ένα χρωμόσωμα από πιο κοντά θα παρατηρήσουμε κάτι σαν την εικόνα Το DNA αναδιπλώνεται γύρω από πρωτεϊνες, σχηματίζοντας έτσι μια χάντρα, η οποία ονομάζεται νουκλεόσωμα. Οι πρωτεϊνες αυτές ονομάζονται ιστόνες και σχηματίζουν ένα οκταμερές. Εκτός από τις ιστόνες υπάρχουν όμως και άλλες πρωτεϊνες που βοηθούν στην αναδίπλωση. Τα νουκλεοσώματα αναδιπλώνονται συνεχώς σχηματίζοντας τα ινίδια χρωματίνης, δηλ. το νουκλεόσωμα είναι η βασική μονάδα οργάνωσης της χρωματίνης. Το κάθε νουκλεόσωμα αποτελείται από 146 ζεύγη χρωμοσωμάτων (Για να το θυμόσαστε: όσα και τα χρωμοσώματα σε ένα κύτταρο 46- με ένα 100 μπροστά). Αν τα ινίδια χρωματίνης αναδιπλωθούν περισσότερο, τότε σχηματίζουν χρωμοσώματα. Ινίδια χρωματίνης και χρωμοσώματα διαφέρουν λοιπόν βασικά στο βαθμό συσπείρωσης. Εικόνα 1.16 Αναδίπλωση DNA Ημιαυτόνομα οργανίδια: Μιτοχόνδρια και Χλωροπλάστες Στο Μιτοχόνδριο και στους χλωροπλάστες θα βρούμε δίκλωνο κυκλικό DNA, όπως και στα βακτήρια. Γι αυτό υπάρχει και μια θεωρία σύμφωνα με την οποία αυτά τα δυο οργανίδια προήλθαν από προκαρυωτικούς οργανισμούς. Εξαίρεση: κάποια κατώτερα πρωτόζωα που έχουν δίκλωνο γραμμικό DNA. Αλλά ποιός ασχολείται τώρα με τα πρωτόζωα και συγκεκριμένα με τα κατώτερα κιόλας... Τα μόρια DNA αυτά πολλαπλασιάζονται ανεξάρτητα από τον πυρήνα και κωδικοποιούν πρωτεϊνες που έχουν σχέση με την λειτουργεία του κάθε οργανιδίου (μιτοχόνδριο οξειδωτική φωσφορυλίωση, χλωροπλάστες φωτοσύνθεση). Τα μιτοχόνδρια και οι χλωροπλάστες έχουν και δικά τους ριβοσώματα και μπορούν να συνθέσουν πρωτεϊνες. Χρειάζονται όμως και πρωτεϊνες που κωδικοποιούνται από το γονιδίωμα του πυρήνα. Έτσι τα οργανίδια αφενώς είναι κάπως ανεξάρτητα, γιατί έχουν το γενετικό υλικό για να σχηματίσουν πρωτεϊνες, αλλά όχι τελείως γιατί χρειάζονται για τη λειτουργία τους πρωτεϊνες που κωδικοποιούνται από το γενετικό υλικό του πυρήνα. Γι αυτό ονομάζονται ημιαυτόνομα. Τα μιτοχόνδρια περιέχουν 2-10 μικρά, ενω οι χλωροπλάστες 1 μεγάλο κυκλικό μόριο. Χλωροπλάστες υπάρχουν σε φυτικούς οργανισμούς ενώ μιτοχόνδρια σε όλους τους ευκαρυωτικούς οργανισμούς. Σε μερικά πρωτόζωα τα μιτοχόνδρια δεν είναι κυκλικά, αλλά γραμμικά. Stylianos Kalaitzis A1-13

15 A1-το γενετικό υλικό 1.7 Μίτωση Ο κυτταρικός κύκλος Πολλές φορές ο οργανισμός έχει την ανάγκη από καινούργια κύτταρα (όταν κοπούμε ατο χέρι μας, καθώς χάνουμε κύτταρα καθε μέρα από το δέρμα...). Επειδή όμως κύτταρα δεν υπάρχουν στο ψιλικαντζίδικο της γειτονιάς, ο οργανισμός αναγκάζεται να τα συνθέσει μόνος του. Και συγκεκριμένα τα κύτταρα του οργανισμού φτιάχνουν καινούργια κύτταρα. Η διαδικασία με την οποία ένα κύτταρο πολλαπλασιάζεται ονομάζεται μίτωση. Χαρακτηριστικό της μίτωσης είναι ότι ο αριθμός των χρωμοσωμάτων παραμένει σταθερός. Η μίτωση καταλαμβάνει ένα μικρό μέρος (10% περίπου) της ζωής ενός κυττάρου. Όταν λοιπόν το κύτταρο δεν πολλαπλασιάζεται (δηλαδή όταν τρώει, μιλάει με άλλα κύτταρα κτλ.) τότε λέμε ότι το κύτταρο βρίσκεται στη μεσόφαση (ενδιάμεση φάση μεταξύ δυο μιτώσεων). Σχ Κυτταρικός κύκλος. Η Μίτωση με πράσινο, η Μεσοφαση με μπλε, πορτοκαλι, μοβ (Μ=Μίτωση, G 1,S,G 2 είναι φάσεις της μεσόφασης (Interphase) Μίτωση, συμπύκνωση και χρωμοσωματα Η μίτωση χωρίζεται σε 4 επιμέρους στάδια: Πρόφαση Μετάφαση Αναφαση Τελόφαση Μας ενδιαφέρει η μετάφαση, γιατί τότε τα χρωμοσώματα είναι πάρα πολύ συμπυκνωμένα. Και γιατί θέλουμε να είναι συμπυκνωμένα; Σκεφτείτε ένα νήμα. Αν προσπαθήσουμε να το δούμε απο μακριά δεν θα μπορέσουμε να το δούμε. Αν όμως το νήμα το κάνουμε κουβάρι τότε εύκολα διακρίνεται. Όταν λοιπόν το νήμα (ή το χρωμόσωμα) είναι συμπυκνωμένο, το βλέπουμε πιο εύκολα. Γι αυτό και μας ενδιαφέρει η μετάφαση, όπου τα χρωμοσώματα είναι συμπυκνωμένα. Όταν δεν είναι συμπυκνωμένο Το πρόβλημα: η μετάφαση διαρκεί πάρα πολύ λίγο. Έτσι, αν δούμε κάποια κύτταρα κάτω από το μικροσκόπιο μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό θα βρίσκεται στη μετάφαση. Η λύση: χρησιμοποιούμε πρώτα ουσίες με μιτογόνο δράση (δηλαδή ουσίες που ξεκινούν την μίτωση) και αφού τα κυτταράκια ξεκινήσουν τη μίτωση χρειαζόμαστε ουσίες που σταματούν τον κυτταρικό κύκλο στη μετάφαση. Τώρα πρέπει να βγάλουμε τα χρωμοσώματα από τα κυτταράκια μας, γι αυτό σπάμε τη κυτταρική μεμβράνη των κυττάρων, επωάζοντας τα σε υποτονικό διάλυμα. Μετά τα βάζουμε σε αντικειμενοφόρο πλάκα (αυτό το γυαλί που το χρησιμοποιούμε για να παρατηρήσουμε στο μικροσκοπιο) και τα χρωματίζουμε με διάφορες χρωστικές (αλλιώς θα δείτε ένα διαφανές πράγμα απλωμένο σε γυαλί η μάλλον δεν θα το δείτε γιατί είναι διαφανές πάνω σε γυαλί). Έτσι όταν θα παρατηρήσουμε τα κύτταρά μας όλα θα είναι σταματημένα στη μετάφαση που τα χρωμοσώματα φαίνονται χοντρά και όμορφα. Αυτή η απεικόνιση των χρωμοσωμάτων σε ζεύγη και κατα ελατούμενο μέγεθος (από το μεγαλύτερο στο μικρότερο) ονομάζεται καρυότυπος. Stylianos Kalaitzis A1-14

16 A1-το γενετικό υλικό Μεσόφαση και διπλασιασμός Επίσης ενδιαφέρουσα είναι η μεσόφαση, κάτα την οποία το κύτταρο εκτός από το να περνάει καλά, κάνει και κάτι πολύ ενδιαφέρον: διπλασιάζει το DNA του πυρήνα. Σε αυτήν τη φάση το DNA δεν είναι συμπυκνωμένο (βασικά ονομάζεται χρωματίνη τώρα και όχι χρωμόσωμα μπορείτε να θυμάστε ινη = ίνα = κλωστή) και δεν μπορεί να παρατηρηθεί με το μικροσκόπιο. ΠΡΟΣΟΧΗ: Μην μπερδεύετε μεσόφαση με μετάφαση (μετάφαση: μια από τις φάσεις της μίτωσης, που φαίνονται καλά τα χρωμοσώματα, μεσόφαση: διάστημα μεταξύ δυο διαδοχικών μιτώσεων). Δείτε λοιπόν στο σχήμα 1.2 πως ένα ζεύγος χρωμοσωμάτων (ο άνθρωπος έχει 23 τέτοια) θα χωριστεί κατα την μίτωση, έτσι ώστε μια αδερφή χρωματίδα να υπάρχει σε κάθε νέο κύτταρο. Στην συνέχεια το DNA θα αυτοδιπλασιαστεί και έτσι θα υπάρχουν πάλι οι δυο αδερφές χρωματίδες και ο κύκλος ξαναρχίζει από την αρχή. Μια περίληψη εδώ: Μίτωση ο χρόνος της κυτταρικής διαίρεσης συμπυκνωμένο DNA χρωμόσωμα = 2 αδερφές χρωματίδες φαίνεται στο μικροσκόπιο (ειδικά στη μετάφαση) Μεσόφαση ο χρόνος όταν το κύτταρο δεν διαιρείται αποσυμπυκνωμένο DNA χρωματίνη δεν φαίνεται στο μικροσκόπιο Εικόνα 1.18 Μίτωση Stylianos Kalaitzis A1-15

17 A1-το γενετικό υλικό Και τώρα όλα μαζι Αν καταλάβετε το παραπάνω σχήμα έχετε όλες τις πληροφορίες που χρειάζεστε. Ας πάρουμε ένα ζεύγος ομολόγων χρωμοσωμάτων (βασικά σε αυτό το στάδιο ονομάζονται χρωματίνη) πριν από την μίτωση (στη μεσόφαση δηλαδή). Για να τα ξεχωρίσουμε υπάρχει στο σχήμα και ένα γονίδιο (Α στο ένα ομόλογο χρωμόσωμα και α στο άλλο). Έχουμε λοιπόν 2 χρωμοσώματα που αποτελούνται το καθένα από δυο ίδια κομμάτια DNA, τις αδερφές χρωματίδες (προσοχή άλλο αδερφές χρωματίδες, αλλο χρωματίνη). Το χρωμόσωμα μπαίνει λοιπόν στη μίτωση και συμπυκνώνεται (μέγιστος βαθμός συμπύκνωσης στη μετάφαση). Μετά τη μετάφαση της μίτωσης σπάει το κεντρομερίδιο και οι δυο αδερφές χρωματίδες αποχωρίζονται. Η μια πηγαίνει στο ένα θυγατρικό (καινούργιο) κύτταρο και η άλλη στο άλλο. Το καθένα χρωμόσωμα περίεχει όλη τη γενετική πληροφορία σε δυο αντίγραφα. Το καθένα από τα θυγατρικά κύτταρα θα διπλασιάσει το DNA του. Έτσι από μια χρωματίδα (ή πιο σωστά: ένα ινίδιο χρωματίνης ο όρος «αδερφή χρωματίδα δεν υπάρχει) γίνονται δυο αδερφές. Επειδή η μια αδερφή χρωματίδα προέκυψε κατά κάποιο τρόπο από την άλλη (με αντιγραφή κεφάλαιο 2) είναι πανομοιότυπες (τελείως ίδιες). Σημείωση: Το βιβλίο θεωρεί ότι αδερφές χρωματίδες ονομάζονται μόνο όταν είναι συμπυκνωμένα, δηλ. σαν χρωμοσώματα. Μην μπερδευτείτε! Τα χρωμοσώματα που αποτελούνται από πλεον δυο αδερφές χρωματίδες μπορούν να ξαναμπούν στη μίτωση. Σημείωση: Όλα αυτά που γράψαμε σε αυτό το σημείο μπερδεύουν αρκετά. Τα γράψαμε για να είναι σε συνοχή με το βιβλίο και να μπορείτε να λύνετε ασκήσεις. Στην πραγματικότητα κανένας βιολόγος δεν χρησιμοποιεί τον όρο ινίδια χρωματίνης όπως το βιβλίο. Κανονικά μιλάμε ανεξάρτητα σε ποια φάση βρίσκονται πάντα για χρωμοσώματα, όχι για ινίδια χρωματίνης. Ο όρος «ινίδια χρωματίνης» χρησιμοποιείται μόνο για να τονίσουμε το μικρό βαθμό συσπείρωσης στη μεσόφαση και ποτέ δεν ρωτάμε για το πόσα ινίδια χρωματίνης υπάρχουν δηλαδή κανένας δε μετραει σε ινίδια χρωματίνης, αλλά πάντα σε χρωμοσώματα. Η σωστή έκφραση θα ήταν δηλαδή «έχουμε 46 χρωμοσώματα σε μορφή ινιδίων χρωματίνης». Αλλά εσείς θα γράφετε σύμφωνα με το βιβλίο και όχι σύμφωνα με το τι είναι σωστό (yeay!!!). Γι αυτό δείτε την παρακάτω λυμένη άσκηση. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα που αφορά ένα ανθρώπινο κύτταρο. Δίνεται ότι ένας γαμέτης περιέχει ζεύγη βάσεων και ότι n=23 Ινίδια Χρωματίνης Χρωμο σώματα Αριθμός μορίων DNA (αδερφές) Χρωματίδες Ζεύγη βάσεων Τέλος μεσόφασης (G2) μετά τον αυτοδιπλασιασμό Μετάφαση Σε κάθε θυγατρικό κύτταρο (αρχή μετάφασης G1) Stylianos Kalaitzis A1-16

18 A1-το γενετικό υλικό Λύση Ινίδια Χρωματίνης Χρωμο σώματα Αριθμός μορίων DNA (αδερφές) Χρωματίδες Ζεύγη βάσεων Τέλος μεσόφασης (G2) μετά τον αυτοδιπλασιασμό Μετάφαση Σε κάθε θυγατρικό κύτταρο (αρχή μετάφασης G1) Αιτιολόγηση: Για να καταλάβετε οτιδήποτε σε αυτήν την άσκηση πρέπει να έχετε την εικόνα 1.18 μπροστά σας (με τη μίτωση). Αν n=23 (απλοειδής αριθμός χρωμοσωμάτων) είναι 23 τότε 2n (διπλοειδής αριθμός χρωμοσωμάτων) είναι 46. Ο γαμέτης περιέχει 23 μόρια DNA. Άρα 23 μόρια DNA αντιστοιχούν σε ζεύγη βάσεων. Χρωμοσώματα / ινίδια χρωματίνης: Ο αριθμός των χρωμοσωμάτων παραμένει σταθερός. Είπαμε ότι ο αριθμός αυτός θα είναι 46. Η ερώτηση είναι αν τα ονομάσουμε χρωμοσώματα ή ινίδια χρωματίνης. Η απάντηση: όταν έχουμε μεσόφαση θα είναι 46 ινίδια χρωματίνης και όταν είναι μίτωση είναι 46 χρωμοσώματα (μετάφαση είναι στάδιο της μίτωσης). Μόρια DNA / Αδερφές χρωματίδες: Σε κάθε θυγατρικό κύτταρο στην αρχή της μεσόφασης αντιστοιχεί ένα ινίδιο χρωματίνης σε ένα μόριο DNA. Άρα σε αυτήν την φάση έχουμε 46 μόρια DNA. Μετά τον αυτοδιπλασιασμό (αντιγραφή) του DNA έχουμε τα διπλάσια μόρια DNA και το ένα ινίδιο χρωματίνης / χρωμόσωμα αποτελείται από δυο μόρια DNA), άρα 92 μόρια DNA στο τέλος της μεσόφασης και στη μετάφαση. Μετά τη μετάφαση σπάει το κεντρομερίδιο και οι αδερφές χρωματίδες αποχωρίζονται με αποτέλεσμα μετά τη μίτωση (=αρχή μετάφασης) να έχουμε πάλι 46 μόρια DNA. Τα μόρια DNA μπορούμε να τα ονομάσουμε αδερφές χρωματίδες οταν είναι διπλασιασμένα, δηλ. κατά το τέλος της μεσόφασης και στη μετάφαση, όπου έχουμε έτσι 92 αδερφές χρωματίδες. Ζεύγη βάσεων: Αν 23 μόρια DNA αντιστοιχούν σε ζεύγη βάσεων, τότε 46 μόρια DNA (αρχή μεσόφασης) αντιστοιχούν σε ζεύγη βάσεων και 92 μόρια DNA (τέλος μεσόφασης και μετάφαση) αντιστοιχούν σε ζεύγη βάσεων Stylianos Kalaitzis A1-17

19 A2-Κανόνες επίλυσης ασκήσεων έκφρασης γονιδίου Α) Εύρεση γονιδίου 1. Διαβάζω με κατεύθυνση 5 3 (αν δεν έχει κατευθύνσεις παίρνω υποπεριπτώσεις) 2. Βρίσκω κωδικόνιο έναρξης ATG 3. Διαβάζω ανα 3 νουκλεοτίδια 4. Βρίσκω κωδικόνιο λήξης TAA, TGA, TAG Η αλυσίδα, στην οποία βρήκα κωδικόνιο έναρξης και λήξης είναι εξ ορισμού η κωδική (ονομάζεται και μη μεταγραφόμενη). Η άλλη είναι η μεταγραφόμενη (ή μη κωδική), η οποία είναι συμπληρωματική του mrna. Προσοχή: αν υπάρχει εσώνιο τότε αυτό καθώς το διαβάζουμε, δεν του δίνουμε σημασία (σαν να μην υπήρχε). Σε περίπτωση το εσώνιο περιέχει πολλαπλάσια του 3 νουκλεοτίδια, δεν αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο διαβάζουμε τις τριπλέτες. Σε περίπτωση όμως που δεν είναι πολλαπλάσιο του 3 αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο διαβάζουμε τις τριπλέτες!!! B) Μεταγραφή Το mrna σχηματίζεται από το κωδικόνιο έναρξης μέχρι το κωδικόνιο λήξης. Aντιγράφουμε ολόκληρη την αλυσίδα. Άρα παίρνετε την κωδική αλυσίδα και αντιγράφετε ακριβώς την ίδια αντικαθιστώντας το Τ του DNΑ με U του RNA. Εναλλακτικά παίρνετε την μη κωδική (μεταγραφόμενη) αλυσιδα και σχηματίζετε την συμπληρωματική πάντα από κωδικόνιο έναρξης μέχρι λήξης. Μην ξεχάσετε να σημειώσετε τα άκρα και τις αμετάφραστες περιοχές. Εναλλακτικά μπορείτε να αντιγράψετε μόνο από το κωδικόνιο έναρξης μέχρι το λήξης. Σε ποια περίπτωση θα γραφετε αμετάφραστες περιοχές και πότε όχι θα το αναλύσουμε όταν θα ξέρουμε καλά να λύνουμε ασκήσεις. Γ) Μετάφραση Το trna είναι αντιπαράλληλο και συμπληρωματικό του mrna. Το trna, επίσης, δεν το γράφουμε σαν ένα μεγάλο μόριο, αλλα σαν τριπλέτα. Βάζουμε και προσανατολισμούς Τα αμινοξέα κωδικοποιούνται σύμφωνα με τον γενετικό κώδικα. Προσοχή: Ο γενετικός κώδικας αναφέρεται στο mrna και στην κωδική αλυσίδα. Δεν αναφέρεται στο trna ή στη μη κωδική αλυσίδα. Προσανατολισμό έχουν και τα πολυπεπτίδια, αλλα είναι διαφορετικός από τα αμινοξέα: το πρώτο αμινοξύ έχει μια αμινομάδα (ΝΗ 2 ) και η τελευταία μια καρβοξυλική ομάδα (COOH). Δοκιμάστε τις νεες σας γνώσεις στο παρακάτω παράδειγμα: 3...ACCAATGTACTGCC TGTATCATTCTG ΤGGTTACATGACGGACATAGTAAGAC...3 Όλα αυτα ωραία και καλά αλλά πως μπορούμε να αιτιολογήσουμε; Τρόποι υπάρχουν πολλοί, αρκεί το κείμενο να είναι πλήρες και κατανοητό. Δεν είναι τίποτα αυτονόητο!!! Η παρακάτω αιτιολόγηση αφορά μια απλή άσκηση που δίνεται τμήμα DNA και ζητούνται mrna και πρωτεϊνη ή το αντίστροφο. Δεν χρειάζεται να αιτιολογήσετε ακριβώς έτσι. Αυτή είναι μια από πολλές δυνατές αιτιολογήσεις. Αιτιολόγηση κωδικής / μη κωδικής αλυσίδας: Η RNA πολυμεράση προκαλεί τοπικό ξετύλιγμα της διπλής έλικας του DNA και μεταγράφει το γονίδιο διαβάζοντας τη μεταγραφόμενη (μη κωδική) αλυσίδα με διεύθυνση 3 5 και συνθέτοντας το mrna με διεύθυνση 5 3 H RNA Πολυμεράση συνθέτει σύμφωνα με τον κανόνα της συμπληρωματικότητας, μόνο που σε αυτήν την περίπτωση απέναντι από αδενίνη της μη κωδικής αλυσίδας τοποθετείται ουρακίλη στο mrna (προσοχή μη γράψετε «και το αντίστροφο»). Το mrna που προκύπτει έτσι είναι συμπληρωματικό και αντιπαρράληλο προς την μη κωδική αλυσίδα. Η κωδική αλυσίδα είναι επίσης συμπληρωματική και αντιπαράλληλη προς την μη Stylianos Kalaitzis A2-1

20 A2-Κανόνες επίλυσης ασκήσεων έκφρασης γονιδίου κωδική αλυσίδα. Έτσι καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η κωδική αλυσίδα καθώς και το mrna έχουν την ίδια αλληλουχία και προσανατολισμό (μόνο που στο mrna αντί για θυμίνη υπάρχει η ουρακίλη). Γι αυτό εξάλλου και η λέξη κωδικόνιο δεν αντιστοιχεί μόνο σε τριπλέτες στο mrna αλλά και στις αντίστοιχες της κωδικής αλυσίδας. Εφόσον περιμένουμε να βρούμε ολόκληρο το γονίδιο στο τμήμα DNA που δώθηκε, θα υπάρχει κωδικόνιο έναρξης ATG και κωδικόνιο λήξης TAA,TAG ή TGA στην κωδική αλυσίδα. Η μεταγραφή φαίνεται και σχηματικά παρακάτω (το σχήμα δεν είναι υποχρεωτικό, αλλά το να μπορείτε να το κάνετε είναι πολύ καλό για εσάς). Αιτιολόγηση mrna: Αν έχετε γράψει τα παραπάνω απλώς αναφέρετε ότι σύμφωνα με την απάντηση του προϋγούμενου ερωτήματος, το mrna είναι συμπληρωματικό της μεταγραφόμενης (μη κωδικής αλυσίδας) και αν θέλετε γράφετε τον κανόνα της συμπληρωματικότας. Παρακάτω μετά γράφετε το mrna και δεν ξεχνάτε να σημειώσετε ποιο είναι το κωδικόνιο έναρξης, κωδικόνιο λήξης, αμετάφραστες περιοχές, τυχόν εσώνια. Αν δεν σας έχει ζητήσει αιτιολόγηση της κωδικής / μη κωδικής ή σας λέει ποια είναι η κωδική / μη κωδική και δεν έχετε γράψει αιτιολόγηση, την γράφετε τώρα. Βασικά η αιτιολόγηση της κωδικής / μη κωδικής αλυσίδας πάει μαζί με την αιτιολόγηση του mrna. Αιτιολόγηση t-rna (αντικωδικόνια): «Κάθε μόριο trna έχει μις ειδική τριπλέτα νουκλεοτιδίων, το αντικωδικόνιο, με την οποία προσδένεται, λόγω συμπληρωματικότητας, με το αντίστοιχο κωδικόνιο του mrna» Άρα τα αντικωδικόνια είναι συπμληρωματικά και αντιπαράλληλα προς το mrna. To mrna το γράφουμε επίσης «μαζί», ενώ το trna το χωρίζουμε σε τριπλέτες. Αυτό γίνεται γιατί το mrna είναι ένα μόριο, ενώ κάθε τριπλέτα του trna (αντικωδικόνιο) αντιστοιχεί σε ένα μόριο trna. Αιτιολόγηση πρωτεϊνης (πεπτιδικής αλυσίδας, αμινοξέων): Προσανατολισμός: Στο άκρο που αντιστοιχει στην αρχή (κωδικόνιο έναρξης) μένει ελεύθερη μια αμινομάδα (αμινοτελικό άκρο), στο τέλος (κωδικόνιο λήξης) μένει ελεύθερη μια καρβοξυλική ομάδα (καρβοξυτελικό άκρο). Ακολουθία αμινοξέων: Μπορείτε να αναφέρετε τα χαρακτηριστικά του γενετικού κώδικα: κώδικας τριπλέτας, συνεχής, μη επικαλυπτόμενος, κωδικόνιο έναρξης και λήξης. Stylianos Kalaitzis A2-2

Βιολογία Γ Γενικού Λυκείου Θετικής κατεύθυνσης. Κεφάλαιο 1α Το Γενετικό Υλικό

Βιολογία Γ Γενικού Λυκείου Θετικής κατεύθυνσης. Κεφάλαιο 1α Το Γενετικό Υλικό Βιολογία Γ Γενικού Λυκείου Θετικής κατεύθυνσης Κεφάλαιο 1α Το Γενετικό Υλικό Το DNA είναι το γενετικό υλικό Αρχικά οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι οι πρωτεΐνες αποτελούσαν το γενετικό υλικό των οργανισμών.

Διαβάστε περισσότερα

(αδρές αποικίες) Θέρμανση (λείες αποικίες) ζωντανά ποντίκια ζωντανά ποντίκια νεκρά ποντίκια

(αδρές αποικίες) Θέρμανση (λείες αποικίες) ζωντανά ποντίκια ζωντανά ποντίκια νεκρά ποντίκια Το DNA είναι το γενετικό υλικό 1. Πείραμα Griffith (1928) Βακτήριο πνευμονιόκοκκου (Diplococcus pneumoniae) Χωρίς κάλυμμα Με κάλυμμα (αδρές αποικίες) Θέρμανση (λείες αποικίες) ζωντανά ποντίκια ζωντανά

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1: Το Γενετικό Υλικό 1.

Κεφάλαιο 1: Το Γενετικό Υλικό 1. Κεφάλαιο 1: Το Γενετικό Υλικό 1. Ο πνευμονιόκοκκος είναι: α. μύκητας β. βακτήριο γ. ιός δ. πρωτόζωο 2. Στο πείραμα του Griffith τι αποτελέσματα είχε ο εμβολιασμός με βακτήρια, θάνατο(θ) ή επιβίωση (Ε),

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Κατεύθυνσης Γ Λυκείου

Βιολογία Κατεύθυνσης Γ Λυκείου Βιολογία Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2013-2014 ΓΕ.Λ. ΣΟΡΩΝΗΣ ΜΑΣΤΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ Κεφάλαιο 1 ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Ταξίδι στο χρόνο 1869 Απομονώνεται DNA από τον κυτταρικό πυρήνα 1903 Αποδεικνύεται ότι τα χρωμοσώματα

Διαβάστε περισσότερα

Η ζητούμενη σειρά έχει ως εξής: αδενίνη < νουκλεοτίδιο < νουκλεόσωμα < γονίδιο < χρωματίδα < χρωμόσωμα < γονιδίωμα.

Η ζητούμενη σειρά έχει ως εξής: αδενίνη < νουκλεοτίδιο < νουκλεόσωμα < γονίδιο < χρωματίδα < χρωμόσωμα < γονιδίωμα. ΚΕΦ. 1 ο ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΡΙΣΕΩΣ 1. Να κατατάξετε σε σειρά αυξανόμενου μεγέθους τις παρακάτω έννοιες που σχετίζονται με το γενετικό υλικό των οργανισμών: νουκλεόσωμα, χρωμόσωμα, αδενίνη, νουκλεοτίδιο, γονίδιο

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Πανελλαδικών 2000-2013

Θέματα Πανελλαδικών 2000-2013 Θέματα Πανελλαδικών 2000-2013 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ Κεφάλαιο 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΘΕΜΑ 1 ο Γράψτε τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις και δίπλα το γράμμα

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Πανελλαδικών

Θέματα Πανελλαδικών Θέματα Πανελλαδικών 2000-2015 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΟΜΟΓΕΝΩΝ Κεφάλαιο 1 Περιεχόμενα Περιεχόμενα 1 Κεφάλαιο 1 ο Το γενετικό υλικό Θέμα 1 ο 2 Θέμα 2 ο 8 Θέμα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΟ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12-9-2015

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΟ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12-9-2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΟ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12-9-2015 ΘΕΜΑ Α Α1. α. in vitro β. in vivo γ. in vitro δ. in vitro Α2. γ Μεταξύ των δύο δεοξυριβονουκλεοτιδίων έχουμε συμπληρωματικότητα (Α=Τ)

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Το γενετικό υλικό ΘΕΜΑ: 1 ο (Μονάδες 25 ) Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω ερωτήσεις. 1. Το πείραµα των Hershey και Chase ήταν:

Διαβάστε περισσότερα

θετικής κατεύθυνσης Παραδόσεις του μαθήματος Επιμέλεια: ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ

θετικής κατεύθυνσης Παραδόσεις του μαθήματος Επιμέλεια: ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Βιολογία θετικής κατεύθυνσης Παραδόσεις του μαθήματος Επιμέλεια: ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ 1ο κεφάλαιο Το γενετικό υλικό Τι αποτελεί το γενετικό υλικό; Από το 1869, που το DNA εντοπίστηκε στον πυρήνα των κυττάρων,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2015

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2015 ΘΕΜΑ 1 Ο 1. γ 2. δ 3. α 4. δ 5. δ ΘΕΜΑ 2 Ο Α) Το γενετικό υλικό των προκαρυωτικών κυττάρων είναι ένα δίκλωνο

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης. Κεφάλαιο 1 ο -Το γενετικό υλικό

Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης. Κεφάλαιο 1 ο -Το γενετικό υλικό Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης Κεφάλαιο 1 ο -Το γενετικό υλικό Το γενετικό υλικό Ιστορική αναδρομή 1869: Το DNA εντοπίζεται στον πυρήνα των κυττάρων 1944: Μέχρι τότε δεν ήταν γνωστό ότι αποτελεί το γενετικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. α Α3. δ Α4. β Α5. α

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. α Α3. δ Α4. β Α5. α ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. α Α3. δ Α4. β Α5. α 1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΕΤΑΡΤΗ 5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις για το Κεφάλαιο 1: Το γενετικό υλικό

Ασκήσεις για το Κεφάλαιο 1: Το γενετικό υλικό Ασκήσεις για το Κεφάλαιο 1: Το γενετικό υλικό A) Ερωτήσεις με πολλές πιθανές απαντήσεις Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα ή τα γράμματα που αντιστοιχούν στη σωστή φράση ή στη φράση που συμπληρώνει σωστά την

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2001 1. Στα προκαρυωτικά κύτταρα το γενετικό υλικό είναι: μονάδες 5 α. γραμμικό δίκλωνο DNA β. γραμμικό μονόκλωνο DNA γ. κυκλικό δίκλωνο DNA δ. κυκλικό μονόκλωνο DNA. 2. Το

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α A1. β Α2. γ Α3. γ Α4. α Α5. δ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α A1. β Α2. γ Α3. γ Α4. α Α5. δ ΘΕΜΑ Α A1. β Α2. γ Α3. γ Α4. α Α5. δ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ. Με αναφορά τόσο στους προκαρυωτικούς όσο και στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς

ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ. Με αναφορά τόσο στους προκαρυωτικούς όσο και στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Με αναφορά τόσο στους προκαρυωτικούς όσο και στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς Λειτουργίες Γενετικού Υλικού o Αποθήκευση της γενετικής πληροφορίας. Η οργάνωση της γενετικής πληροφορίας

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 15/02/2015 Ημερομηνία

Κυριακή 15/02/2015 Ημερομηνία Διαγώνισμα 2014-15 Ενδεικτικές απαντήσεις Κυριακή 15/02/2015 Ημερομηνία Βιολογία Κατεύθυνσης Εξεταζόμενο μάθημα Γ Λυκείου Τάξη Θέμα 1 ο : 1 α, 2 γ, 3 ε, 4 α, 5 ε Θέμα 2 ο : Α. Η απεικόνιση των μεταφασικών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΣΤ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ. ΘΕΜΑ 1 Ο Απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής.

ΤΕΣΤ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ. ΘΕΜΑ 1 Ο Απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. 1 ΤΕΣΤ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΘΕΜΑ 1 Ο Απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. 1. Γραμμικό μόριο DNA θα βρούμε: Α. Σε πλασμίδια Β. Στο κύριο μόριο DNA του βακτηρίου. Γ. Σε

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ κατεύθυνσης

ΒΙΟΛΟΓΙΑ κατεύθυνσης Κεφάλαιο 1 ο ΒΙΟΛΟΓΙΑ κατεύθυνσης Θέματα μικρής δυσκολίας (κατάλληλα για 2 ο Θέμα Πανελληνίων) 1. Ποιο είναι το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε ο Griffith με το πείραμα που πραγματοποίησε; Ο Griffith κατέληξε

Διαβάστε περισσότερα

Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 2/12/2016 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΝΟΤΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ (ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ) 2000 ΗΜΕΡΗΣΙΟ 3. Στα προκαρυωτικά κύτταρα το γενετικό υλικό είναι:

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ (ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ) 2000 ΗΜΕΡΗΣΙΟ 3. Στα προκαρυωτικά κύτταρα το γενετικό υλικό είναι: 1 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ - ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΕΙΟ ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ (ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ) 2000 ΗΜΕΡΗΣΙΟ 3. Στα προκαρυωτικά κύτταρα το γενετικό υλικό είναι: α. γραµµικό δίκλωνοdνα β. γραµµικό

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α ΘΕΜΑ Β ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Α1. β. Α2. γ. Α3. δ. Α4. γ. Α5. β Β1. 5, 4, 2, 1, 3. Β2. Τα δομικά μέρη του οπερονίου της λακτόζης είναι κατά σειρά τα εξής:

ΘΕΜΑ Α ΘΕΜΑ Β ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Α1. β. Α2. γ. Α3. δ. Α4. γ. Α5. β Β1. 5, 4, 2, 1, 3. Β2. Τα δομικά μέρη του οπερονίου της λακτόζης είναι κατά σειρά τα εξής: ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΔΕΥΤΕΡΑ 10 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. γ Α3. δ Α4. γ Α5. β ΘΕΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ 1 ο Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. δ 2. β 3. γ 4. γ 5. β Β. Ερωτήσεις σωστού λάθους 1. Λάθος 2. Σωστό 3. Λάθος 4. Λάθος 5. Σωστό ΘΕΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Το μόριο DNA μιας χρωματίδας μεταφασικού χωμοσώματος ενός φυσιολογικού ευκαρυωτικού κυττάρου περιέχει το 29% των νουκλεoτιδίων του με αζωτούχα βάση την T. a. Ποιο είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο : ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο : ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο : ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Το DNA είναι το γενετικό υλικό. Ποιο πίστευαν αρχικά οι επιστήμονες πως είναι το μόριο που μεταφέρει τη γενετική πληροφορία; Παρ όλο που το DNA εντοπίστηκε στον πυρήνα των

Διαβάστε περισσότερα

Κατάταξη Αδενίνη 1 Γονίδιο 4 Νουκλεοτίδιο 2 Νουκλεόσωμα 3 Βραχίονας 5 Χρωματίδα 6 Γονιδίωμα 8 Καρυότυπος 9 Μεταφασικό χρωμόσωμα 7

Κατάταξη Αδενίνη 1 Γονίδιο 4 Νουκλεοτίδιο 2 Νουκλεόσωμα 3 Βραχίονας 5 Χρωματίδα 6 Γονιδίωμα 8 Καρυότυπος 9 Μεταφασικό χρωμόσωμα 7 Α1. 1. δ 2. α 3. δ 4. γ 5. γ Βιολογία ΘΕΜΑ A κατεύθυνσης Α2. Κατάταξη Αδενίνη 1 Γονίδιο 4 Νουκλεοτίδιο 2 Νουκλεόσωμα 3 Βραχίονας 5 Χρωματίδα 6 Γονιδίωμα 8 Καρυότυπος 9 Μεταφασικό χρωμόσωμα 7 ΘΕΜΑ Β 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 21/09/2015 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ 1 Ο ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις Α1 έως Α5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04/09/2016 ΘΕΜΑ Α Α.1. β. Α.2. β. Α.3. γ. Α.4. δ. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α.5. β. Μονάδες 25 ΘΕΜΑ Β Β. 1. Ιχνηθέτηση. είναι η σήμανση χημικών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο... 2 I. Το γενετικό υλικό... 2 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ... 5 ΝΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΕΤΕ ΤΑ ΚΕΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΛΕΞΗ... 8 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ...

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο... 2 I. Το γενετικό υλικό... 2 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ... 5 ΝΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΕΤΕ ΤΑ ΚΕΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΛΕΞΗ... 8 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ... ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο... 2 I. Το γενετικό υλικό... 2 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ... 5 ΝΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΕΤΕ ΤΑ ΚΕΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΛΕΞΗ.... 8 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ... 9 ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ...12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο I. Το γενετικό

Διαβάστε περισσότερα

igenetics ΜΑΘΗΜΑ 3 Το γενετικό υλικό

igenetics ΜΑΘΗΜΑ 3 Το γενετικό υλικό igenetics ΜΑΘΗΜΑ 3 Το γενετικό υλικό ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΕΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ Στο DNA (RNA ιών) οι πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά ενός οργανισμού (γονίδια) ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ Από κύτταρο σε κύτταρο και από

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία. Γ Λυκείου. NEA ΕΚΔΟΣΗ προσαρµοσµένη στις απαιτήσεις των εξετάσεων των τελευταίων ετών

Βιολογία. Γ Λυκείου. NEA ΕΚΔΟΣΗ προσαρµοσµένη στις απαιτήσεις των εξετάσεων των τελευταίων ετών Στέργος Σαλαμαστράκης, Μαρία Μπαρμπαρή-Σαλαμαστράκη, Σπύρος Σαλαμαστράκης Βιολογία Γ Λυκείου Οµάδα Προσανατολισµού Θετικών Σπουδών NEA ΕΚΔΟΣΗ προσαρµοσµένη στις απαιτήσεις των εξετάσεων των τελευταίων

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ο.Π. ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ο.Π. ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Κανάρη 36, Δάφνη Τηλ. 210 9713934 & 210 9769376 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ο.Π. ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΘΕΜΑ Α Α1.Γ. Α2.Γ. Α3.Β. Α4.Β. Α5.Β. ΘΕΜΑ Β 1. Οι σωστές απαντήσεις είναι: A. Μεγαλύτερη συμβολή γενετικού

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ_ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ_ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΙΚΟΝΑ_1.1 In vivo πειράματα απόδειξης της έννοιας του μετασχηματισμού και in vitro απόδειξη ότι το DNA είναι αυτό που προκαλεί το μετασχηματισμό. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Γιατί πιστεύετε ότι θανατώνονται τα βακτήρια

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. δ Α2. α Α3. α Α4. γ Α5. β. ΘΕΜΑ Β Β1. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ 1. Γ 2. Β 3. Ε 4. Α 5. Δ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. δ Α2. α Α3. α Α4. γ Α5. β. ΘΕΜΑ Β Β1. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ 1. Γ 2. Β 3. Ε 4. Α 5. Δ ΘΕΜΑ Α Α1. δ Α2. α Α3. α Α4. γ Α5. β ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΠΟΥ ΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΡΙΤΗ 7 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Π Ο Λ Λ Α Π Λ Η Σ Ε Π Ι Λ Ο Γ Η Σ ΝΑ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΗ ΣΩΣΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Π Ο Λ Λ Α Π Λ Η Σ Ε Π Ι Λ Ο Γ Η Σ ΝΑ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΗ ΣΩΣΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Π Ο Λ Λ Α Π Λ Η Σ Ε Π Ι Λ Ο Γ Η Σ ΝΑ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΗ ΣΩΣΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ 1. Η ποσότητα του DNΑ α. είναι ίδια σε όλους τους απλοειδείς οργανισµούς β. είναι σταθερή σε όλους τους διπλοειδείς οργανισµούς

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων. Εξεταζόμενο Μάθημα: Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης, Ημ/νία: 30 Μαίου Απαντήσεις Θεμάτων

Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων. Εξεταζόμενο Μάθημα: Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης, Ημ/νία: 30 Μαίου Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων Εξεταζόμενο Μάθημα: Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης, Ημ/νία: 30 Μαίου 2012 Απαντήσεις Θεμάτων ΘΕΜΑ Α Α1. Η διπλά έλικα του DNA ξετυλίγεται κατά την μεταγραφή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 04/11/2018 Νότα Λαζαράκη Αλέξανδρος Παπαγιαννακόπουλος ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικές απαντήσεις

Ενδεικτικές απαντήσεις ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΠΟΥ ΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Ενδεικτικές απαντήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 18 / 05 / 2011 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΧΕΙΡΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 ο Το γενετικό υλικό Μεθοδολογία Ασκήσεων

Κεφάλαιο 1 ο Το γενετικό υλικό Μεθοδολογία Ασκήσεων Κεφάλαιο 1 ο Το γενετικό υλικό Μεθοδολογία Ασκήσεων 1. Ένα μόριο νουκλεϊκού οξέος για να χαρακτηρισθεί πλήρως θα πρέπει να γνωρίζουμε αν είναι: i. DNA ή RNA ii. iii. Μονόκλωνο ή δίκλωνο Γραμμικό ή κυκλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 14: Ο ΦΟΡΕΑΣ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ (DNA) 14.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΕΝΟΤΗΤΑ 14: Ο ΦΟΡΕΑΣ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ (DNA) 14.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1 ΕΝΟΤΗΤΑ 14: Ο ΦΟΡΕΑΣ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ (DNA) 14.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι δύο πολυνουκλεοτιδικές αλυσίδες του DNA αποτελούνται από νουκλεοτίδια τα οποία ενώνονται με φωσφοδιεστερικούς δεσμούς. Πιο συγκεκριμένα

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος. Σπύρος Δ. Συγγελάκης

Πρόλογος. Σπύρος Δ. Συγγελάκης ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ «Ερωτήσεις θεωρίας» «Σχόλια και Επισημάνσεις» «Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής» «Ερωτήσεις Σωστό - Λάθος» «Ερωτήσεις κρίσεως Συνδυαστικές» «Αναλυτική μεθοδολογία ασκήσεων» «Λυμένες ασκήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία προσανατολισμού

Βιολογία προσανατολισμού Βιολογία προσανατολισμού Α. 1. β. 2. γ. 3. γ. 4. α. 5. δ. ΘΕΜΑ Α ΘΕΜΑ Β Β1. Σχολικό βιβλίο σελ. 131 «Το βακτήριο... στο σώμα των φυτών.» Β2.1 Ε, 2 Δ, 3 Α, 4 Β Β3. Σχολικό βιβλίο σελ. 108 «Η θερμοκρασία..

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ)

ΛΥΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ) ΛΥΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ) ΘΕΜΑ 1 ο Α. Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό κάθε μιας από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΖΑΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ 1. Σε ένα πείραμα παρόμοιο με αυτό που διεξήγαγε ο Griffith, αφού θανατώσατε με

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 18 / 05 / 2011 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Σ Τ Η Ρ Ι Α ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΑ.Λ

Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Σ Τ Η Ρ Ι Α ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΑ.Λ Βιολογία ΘΕΜΑ Α κατεύθυνσης 1. δ 2. α 3. γ 4. δ 5. γ 6. α 7. δ 8. α 9. α 10. α ΘΕΜΑ Β Β1. Η ραδιενέργεια 32 Ρ θα βρίσκεται στο κλάσμα Β, δηλαδή στο κλάσμα εκείνο που περιλαμβάνει τα βακτήρια που έχουν

Διαβάστε περισσότερα

Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β' Λ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ Γ' Λ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 17//2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΝΟΤΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

Διαβάστε περισσότερα

Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 21/09/2014 ΘΕΜΑ 1 Ο Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Για το γονιδίωμα της γάτας

Διαβάστε περισσότερα

Εξεταζόμενο Μάθημα: Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης, Ημ/νία: 18 Μαίου Απαντήσεις Θεμάτων ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ

Εξεταζόμενο Μάθημα: Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης, Ημ/νία: 18 Μαίου Απαντήσεις Θεμάτων ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων Εξεταζόμενο Μάθημα: Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης, Ημ/νία: 18 Μαίου 2011 Απαντήσεις Θεμάτων ΘΕΜΑ Α Α1. Κατά τη λανθάνουσα φάση σε μια κλειστή καλλιέργεια

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΖΑΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ 1. Σε ένα πείραμα παρόμοιο με αυτό που διεξήγαγε ο Griffith, αφού θανατώσατε με

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων. Εξεταζόμενο Μάθημα: Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης, Ημ/νία: 24 Μαΐου 2013. Απαντήσεις Θεμάτων

Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων. Εξεταζόμενο Μάθημα: Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης, Ημ/νία: 24 Μαΐου 2013. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων Εξεταζόμενο Μάθημα: Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης, Ημ/νία: 24 Μαΐου 2013 Απαντήσεις Θεμάτων ΘΕΜΑ Α Α1. Βασική μονάδα οργάνωσης αποτελεί το Γ. νουκλεόσωμα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 24 ΜΑΪΟΥ 2013

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 24 ΜΑΪΟΥ 2013 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 24 ΜΑΪΟΥ 2013 ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. β Α3. α Α4. δ Α5. α ΘΕΜΑ Β Β1. Σελ. 123 124 σχολ. βιβλίου: «Η διαδικασία που ακολουθείται παράγουν το ένζυμο ADA». Β2. Σελ. 133 σχολ.

Διαβάστε περισσότερα

Οργά νωση Γενετικού Υλικού

Οργά νωση Γενετικού Υλικού Βιολογία Γ Γυμνασίου: Διατήρηση και Συνέχεια της Ζωής Οργά νωση Γενετικού Υλικού Γονίδιο: Η μονάδα της κληρονομικότητας. Ουσιαστικά είναι ένα κομμάτι από το DNA που αποθηκεύει πληροφορίες για κάποιο συγκεκριμένο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. ΟΙ ΛΥΣΕΙΣ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ κύριο ΤΡΙΓΚΑ ΓΕΩΡΓΙΟ του ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟΥ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. ΟΙ ΛΥΣΕΙΣ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ κύριο ΤΡΙΓΚΑ ΓΕΩΡΓΙΟ του ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟΥ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΙ ΛΥΣΕΙΣ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ κύριο ΤΡΙΓΚΑ ΓΕΩΡΓΙΟ του ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟΥ www.orionidef.gr ΘΕΜΑ A Α1. α Α2. δ Α3. γ Α4. β Α5. β ΘΕΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Β1. «σελ. 120 σχ. βιβλίου: Για την επιλογή οργάνων συμβατών για μεταμόσχευση» Β2. «σελ. 136 σχ. βιβλίου: Το πρόβατο Dolly κλωνοποίηση θηλαστικών»

Β1. «σελ. 120 σχ. βιβλίου: Για την επιλογή οργάνων συμβατών για μεταμόσχευση» Β2. «σελ. 136 σχ. βιβλίου: Το πρόβατο Dolly κλωνοποίηση θηλαστικών» Βιολογία Κατεύθυνσης Γ Λυκείου Απαντήσεις 2012 Α1. α Α2. γ Α3. δ Α4. β Α5. γ ΘΕΜΑ Β ΘΕΜΑ Α Β1. «σελ. 120 σχ. βιβλίου: Για την επιλογή οργάνων συμβατών για μεταμόσχευση» Β2. «σελ. 136 σχ. βιβλίου: Το πρόβατο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1 ΚΑΙ 2

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1 ΚΑΙ 2 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1 ΚΑΙ 2 ΘΕΜΑ 1 ο Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. β 2. δ 3. α 4. γ 5. δ Β. Ερωτήσεις σωστού λάθους 1. Λάθος 2. Σωστό 3. Σωστό 4. Σωστό 5.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. γ Α3. δ Α4. γ Α5. β

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. γ Α3. δ Α4. γ Α5. β ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. γ Α3. δ Α4. γ Α5. β 1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΕΤΑΡΤΗ 10 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Βιομόρια: Τα μόρια που βρίσκονται στα κύτταρα των οργανισμών και αποτελούν απαραίτητο συστατικό αυτών.

Βιομόρια: Τα μόρια που βρίσκονται στα κύτταρα των οργανισμών και αποτελούν απαραίτητο συστατικό αυτών. Κεφάλαιο 1: ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Βιομόρια: Τα μόρια που βρίσκονται στα κύτταρα των οργανισμών και αποτελούν απαραίτητο συστατικό αυτών. Βιολογικά μακρομόρια ( ή πολυμερή ): Κατηγορία βιομορίων με μεγάλο ΜΒ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 4 ΙΟΥΛΙΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 4 ΙΟΥΛΙΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1ο 1. α 2. γ 3. δ 4. γ 5. β 1 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 4 ΙΟΥΛΙΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 2ο 1. Σχολικό βιβλίο,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α Α1 γ Α2 β Α3 α Α4 δ Α5 α ΘΕΜΑ Β Β1. Σχολικό βιβλίο, Σελ.: 123-124: «Η διαδικασία που ακολουθείται με ενδοφλέβια ένεση στον οργανισμό». Β2. Σχολικό βιβλίο, Σελ.: 133: «Διαγονιδιακά

Διαβάστε περισσότερα

Ημερομηνία: Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Ημερομηνία: Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Ημερομηνία: Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις ημιτελείς προτάσεις Α1 Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑ Α Θετικής κατεύθυνσης Α1. δ Α2. γ Α3. β Α4. γ Α5. β ΘΕΜΑ Β Β1. Η σωστή σειρά είναι: 4 2 1 6 3 5 Β2. α. DNA πολυμεράση β. πριμόσωμα γ. DNA δεσμάση δ. DNA ελικάσες ε. RNA πολυμεράση Β3. Σχολικό

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Απαντήσεις στα θέματα των Εισαγωγικών Εξετάσεων τέκνων Ελλήνων του Εξωτερικού και τέκνων Ελλήνων Υπαλλήλων στο εξωτερικό 2013 ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. β Α3. δ Α4. α Α5. δ ΘΕΜΑ Β Β1.

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2014

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2014 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2014 ΘΕΜΑ Α Α1. δ Α2. γ Α3. β Α4. γ Α5. β ΘΕΜΑ Β Β1. Η σειρά των βημάτων που οδηγούν στην κατασκευή καρυότυπου είναι: 4, 2, 1, 6, 3, 5 Β2. α.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Επαναληπτικό διαγώνισμα ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1-9 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 1/3/2015 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Σημείωση: η διπλή αρίθμηση στις σελίδες αφορά την παλιά και τη νέα έκδοση του σχολικού βιβλίου

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικές απαντήσεις στα Θέματα Βιολογίας Προσανατολισμού

Ενδεικτικές απαντήσεις στα Θέματα Βιολογίας Προσανατολισμού Ενδεικτικές απαντήσεις στα Θέματα Βιολογίας Προσανατολισμού Θέμα Α Α1) γ Α2) γ Α3) δ Α4) β Α5) β Θέμα Β Β1. Α = υδροξύλιο, Β = πρωταρχικό τμήμα, Γ = θέση έναρξης αντιγραφής, Δ = φωσφορική ομάδα, Ε = τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

Ι. ΘΕΩΡΙΑ ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1: ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗΣ-ΜΕΤΑΓΡΑΦΗΣ ΣΤΟΝ ΠΥΡΗΝΑ ΤΩΝ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

Ι. ΘΕΩΡΙΑ ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1: ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗΣ-ΜΕΤΑΓΡΑΦΗΣ ΣΤΟΝ ΠΥΡΗΝΑ ΤΩΝ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Ι. ΘΕΩΡΙΑ ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1: ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗΣ-ΜΕΤΑΓΡΑΦΗΣ ΣΤΟΝ ΠΥΡΗΝΑ ΤΩΝ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ Γίνεται σύνθεση DNA. Γίνεται σύνθεση RNA. Εξασφαλίζεται η διαιώνιση της γενετικής

Διαβάστε περισσότερα

Να απαντήσετε σε καθεμιά από τις παρακάτω ερωτήσεις με μια πρόταση.

Να απαντήσετε σε καθεμιά από τις παρακάτω ερωτήσεις με μια πρόταση. Κεφάλαιο 4: Γενετική Α. Αντιγραφή - Μεταγραφή - Μετάφραση του DNA Να απαντήσετε σε καθεμιά από τις παρακάτω ερωτήσεις με μια πρόταση. 1. Τι είναι κωδικόνιο; 2. Που γίνεται η σύνθεση πρωτεϊνών στο κύτταρο;

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΝΕΟ & ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 27/05/2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΠ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ Θέμα Α Α1:

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 A ΦΑΣΗ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 A ΦΑΣΗ ΤΑΞΗ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ: ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ημερομηνία: Σάββατο 19 Ιανουαρίου 2019 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΘΕΜΑ Α: ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ A1. β, (Η EcoRI παράγεται από το βακτήριο E.coli

Διαβάστε περισσότερα

Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 04/11/2018 Νότα Λαζαράκη Αλέξανδρος Παπαγιαννακόπουλος ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Α1. Σε ένα

Διαβάστε περισσότερα

Τηλ: Ανδρέου Δημητρίου 81 & Ακριτών 26 -ΚΑΛΟΓΡΕΖΑ

Τηλ: Ανδρέου Δημητρίου 81 & Ακριτών 26 -ΚΑΛΟΓΡΕΖΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ- ΘΕΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ (Ιανουάριος 2014) 1 ο ΘΕΜΑ Απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. Μία απάντηση είναι η σωστή. 1. Υβριδοποίηση: Α. Είναι ιδιότητα του DNA

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α A1. β Α2. γ Α3. γ Α4. α Α5. δ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α A1. β Α2. γ Α3. γ Α4. α Α5. δ ΘΕΜΑ Α A1. β Α2. γ Α3. γ Α4. α Α5. δ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ

Διαβάστε περισσότερα

Β. Σελ 60 σχολικού: «Η αποµόνωση του συνολικού έως και σελ 61 από µία cdna βιβλιοθήκη.». Γ. ι ι α α α ι α α ι α α α! " # $ % & ' ( ) ( ) ( * % + α ι α

Β. Σελ 60 σχολικού: «Η αποµόνωση του συνολικού έως και σελ 61 από µία cdna βιβλιοθήκη.». Γ. ι ι α α α ι α α ι α α α!  # $ % & ' ( ) ( ) ( * % + α ι α ! THΛ: 270727 222594 THΛ: 919113 949422 Απαντήσεις: " # $ % & ' 1=γ, 2=β, 3=γ, 4=β, 5=δ. " # $ % ( ' εδοµένα από την ανάλυση του ποσοστού των βάσεων σε µόρια DNA από διαφορετικούς οργανισµούς έδειχναν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 18 ΜΑΪΟΥ 2011 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 18 ΜΑΪΟΥ 2011 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΕΤΑΡΤΗ 18 ΜΑΪΟΥ 2011 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. α Α2. δ Α3. γ Α4. β Α5. Β ΘΕΜΑ Β

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2018 A ΦΑΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2018 A ΦΑΣΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΑΞΗ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ: ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ημερομηνία: Σάββατο 13 Ιανουαρίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1 δ, Α2 γ, Α3 δ, Α4 δ, Α5 α ΘΕΜΑ Β B1. α. Γονίδια,

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, 18/5/2011 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΒΙΟΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ

Αθήνα, 18/5/2011 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΒΙΟΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ Αθήνα, 18/5/2011 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΒΙΟΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ Σας αποστέλλουμε τις προτεινόμενες απαντήσεις που αφορούν τα θέματα της Βιολογίας Θετικής Κατεύθυνσης των Ημερησίων Γενικών Λυκείων. Η Επιτροπή Παιδείας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΜΑ Α Α1. Β, Α2. Β, Α3. Δ, Α4. Γ, Α5. γ ΘΕΜΑ Β Β1. 1 Α, 2 Γ, 3 Α,4 Β, 5 Α, 6 Α, 7 Γ Β2. Βλ. σχολικό βιβλίο, σελ.24(έκδοση 2014-15)

Διαβάστε περισσότερα

1. Ο Griffith στα πειράματά του χρησιμοποίησε:

1. Ο Griffith στα πειράματά του χρησιμοποίησε: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΧΕΙΜΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 27/11/11 ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Ο Griffith στα πειράματά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2013 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ στα ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2013 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ στα ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2013 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ στα ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α Α1: γ Α2: β Α3: α Α4: δ Α5: α ΘΕΜΑ Β Β1: σελ. 123 από: «Η διαδικασία που ακολουθείται. Εισάγονται πάλι σ αυτόν». Β2: σελ. 133 από:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΜΑ Α ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 27 5 2016 Α1. β Α2. β Α3. δ Α4. γ Α5. γ ΘΕΜΑ Β Β1. 1 Α 2 Γ 3 Α 4 Β 5 Α 6 Α 7 Γ Β2. Σχολ. βιβλίο σελ. 20 με την παλιά έκδοση ή σελ. 24 με τη νέα έκδοση : «Τα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο 1. Με ποιο μηχανισμό αντιγράφεται το DNA σύμφωνα με τους Watson και Crick; 2. Ένα κύτταρο που περιέχει ένα μόνο χρωμόσωμα τοποθετείται σε θρεπτικό υλικό που περιέχει ραδιενεργό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. β Α3. δ Α4. γ Α5. γ. ΘΕΜΑ Β Β1. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ 1 Α 2 Γ 3 Α 4 Β 5 Α 6 Α 7 Γ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. β Α3. δ Α4. γ Α5. γ. ΘΕΜΑ Β Β1. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ 1 Α 2 Γ 3 Α 4 Β 5 Α 6 Α 7 Γ ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. β Α3. δ Α4. γ Α5. γ 1 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΒΙΟΛΟΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 22 ΜΑΪΟΥ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 22 ΜΑΪΟΥ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. Β Α2. Γ Α3. Α Α4. Α5. Γ ΘΕΜΑ Β ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 22 ΜΑΪΟΥ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ B1. Α (Σωµατικά κύτταρα στην αρχή της µεσόφασης): 1, 4, 5, 6 Β (Γαµέτες): 2, 3, 7, 8 Β2. (Κάθε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ 1. Το γενεαλογικό δένδρο είναι η διαγραμματική απεικόνιση των μελών μιας οικογένειας για πολλές γενιές, στην οποία αναπαριστώνται οι γάμοι, η σειρά των γεννήσεων, το φύλο

Διαβάστε περισσότερα

1. Πού πραγματοποιούνται η αντιγραφή και η μεταγραφή; ΘΩΜΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗ. 2. Ποιες είναι οι κατηγορίες γονιδίων με κριτήριο το προϊόν της μεταγραφής τους;

1. Πού πραγματοποιούνται η αντιγραφή και η μεταγραφή; ΘΩΜΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗ. 2. Ποιες είναι οι κατηγορίες γονιδίων με κριτήριο το προϊόν της μεταγραφής τους; Βιολογία Γ Ενιαίου Λυκείου / Θετική Κατεύθυνση κεφαλαιο 2ο: αντιγραφη, εκφραση και ρυθμιση τησ ΓενετικηΣ ΠληροφοριαΣ 1. Πού πραγματοποιούνται η αντιγραφή και η μεταγραφή; Ευκαρυωτικά κύτταρα: στον πυρήνα,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) 2011

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) 2011 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) 2011 ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις Α1 έως Α5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ 1 ΒΙΟΛΟΓΟΣ

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ 1 ΒΙΟΛΟΓΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ον ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ 1. Τι είναι κυτταρικός κύκλος, και τα δυο είδη κυτταρικής διαίρεσης. 2. Από τα γεγονότα της μεσόφασης να μην μου διαφεύγει η αντιγραφή του γενετικού

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1 α, Α2 δ, Α3 γ, Α4 β, Α5 β ΘΕΜΑ Β Β1. Σελ. 13 βιβλίου: «το 1928...με τα νεκρά λεία βακτήρια» Β2. Σελ. 101 βιβλίου: «βλάβες στους μηχανισμούς... τα επιδιορθωτικά

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΠ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 22/10/2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΝΟΤΑ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Η εκατοστιαία

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ ΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΕΤΑΡΤΗ 11 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ:

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ 1 ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΟΣ Μ.Δ.Ε

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ 1 ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΟΣ Μ.Δ.Ε ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ον. ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ. 1. Τη δομή της δίκλωνης έλικας πάρα πολύ καλά. 2. Τους δεσμούς υδρογόνου μεταξύ των συμπληρωματικών βάσεων και την επίπτωσή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ 1ο 1. γ 2. γ 3. β 4. α 5. δ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ 1ο 1. γ 2. γ 3. β 4. α 5. δ ΘΕΜΑ 1ο 1. γ 2. γ 3. β 4. α 5. δ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΕΤΑΡΤΗ 9 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές μεταξύ της αντιγραφής και της

Ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές μεταξύ της αντιγραφής και της ΚΕΦ. 2 ο ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΡΙΣΕΩΣ Ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές μεταξύ της αντιγραφής και της μεταγραφής; Διαφορές Αντιγραφή Μεταγραφή 1. Διατηρείται και μεταβιβάζεται η 1. Μεταβιβάζεται η γενετική

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις. 1 ο Κεφάλαιο: Το Γενετικό Υλικό

Ασκήσεις. 1 ο Κεφάλαιο: Το Γενετικό Υλικό Ασκήσεις 1. Αν ο λόγος A + Τ / C + G στη μια αλυσίδα του DNA είναι 7/10, πόσος είναι ο ίδιος λόγος: α. στη συμπληρωματική της αλυσίδα, β. στο μόριο; 2. Αν ο λόγος A + G / T + C στη μια αλυσίδα του DNA

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων. Εξεταζόμενο Μάθημα: Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης, Ημ/νία: 04 Ιουνίου 2014. Απαντήσεις Θεμάτων

Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων. Εξεταζόμενο Μάθημα: Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης, Ημ/νία: 04 Ιουνίου 2014. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλήνιες Εξετάσεις Ημερήσιων Γενικών Λυκείων Εξεταζόμενο Μάθημα: Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης, Ημ/νία: 04 Ιουνίου 2014 Απαντήσεις Θεμάτων ΘΕΜΑ Α A1. Τα πλασμίδια είναι: δ. κυκλικά δίκλωνα μόρια DNA

Διαβάστε περισσότερα

Ποιος είναι ο ρόλος των πρωτεϊνών στα κύτταρα και ποιες είναι οι δομικές τους μονάδες;

Ποιος είναι ο ρόλος των πρωτεϊνών στα κύτταρα και ποιες είναι οι δομικές τους μονάδες; Ποιος είναι ο ρόλος των πρωτεϊνών στα κύτταρα και ποιες είναι οι δομικές τους μονάδες; Οι πρωτεΐνες αποτελούν δομικά ή λειτουργικά συστατικά των κυττάρων και δομούνται από απλούστερες ενώσεις, τα αμινοξέα.

Διαβάστε περισσότερα