ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΜΠΕΛΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑ Ι ΕΡΓΑΣΙΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΜΠΕΛΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑ Ι ΕΡΓΑΣΙΑ"

Transcript

1 1 ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΜΠΕΛΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑ Ι ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΤΑ ΥΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΜΟΡΦΩΣΗΣ ΛΥΡΑ ΚΑΙ GDC KAI Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ. ΑΦΡΟ ΙΤΗΣ Γ. ΓΕΩΡΓΙΑ ΟΥ ΠΜΣ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑ Γ.Π.Α ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ρ. ΣΤΑΥΡΑΚΑΚΗΣ ΕΜ. ΑΘΗΝΑ 2010

2 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ...σελ Συστήµατα µόρφωσης των πρέµνων...σελ Σύστηµα µόρφωσης: Λύρα (U or Lyre system)... σελ Περιγραφή του συστήµατος... σελ Οφέλη και µειονεκτήµατα του συστήµατος... σελ Σύστηµα µόρφωσης:geneva Double Curtain...σελ Περιγραφή του συστήµατος... σελ Οφέλη και µειονεκτήµατα του συστήµατος... σελ Η επίδραση του µικροκλίµατος στη φυσιολογία της αµπέλου... σελ Φωτοσύνθεση... σελ ιαπνοή... σελ Αναπνοή... σελ ιακίνηση θρεπτικών συστατικών...σελ Φυτόχρωµα... σελ Υδατικές συνθήκες...σελ Συµπεράσµατα...σελ. 12 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... σελ. 13

3 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το χειµερινό κλάδεµα, που είναι και η σηµαντικότερη µορφή κλαδέµατος, αποτελεί πρωταρχικής σηµασίας επέµβαση της αµπελοκοµικής τεχνικής. ιακρίνεται σε χειµερινό κλάδεµα µόρφωσης -µε την ανάλογη υποστύλωση- και σε χειµερινό κλάδεµα καρποφορίας. Με το χειµερινό κλάδεµα µόρφωσης καθορίζεται ο τρόπος και το σχήµα ανάπτυξης του σκελετού των πρέµνων, το γεωµετρικό σχήµα του φυλλώµατος και η συνδυαζόµενη υποστήλωση, ενώ µε το χειµερινό κλάδεµα καρποφορίας προσδιορίζεται το φορτίο του πρέµνου καθώς και η σχέση βλάστησης προς καρποφορίας (Σταυρακάκης, 2004). Γενικά, σκοπός του χειµερινού κλαδέµατος είναι η διατήρηση των πρέµνων σε σχήµα και µορφή που να διευκολύνουν την εκµηχάνιση των καλλιεργητικών φροντίδων ώστε να αποδίδει οικονοµικά η αµπελοκαλλιέργεια και η κατανοµή του καρποφόρου ξύλου στα πρέµνα του αµπελώνα µε αποτέλεσµα υψηλές αποδόσεις αµπελουργικών προιόντων άριστης ποιότητας, δηλαδή την επίτευξη ισορροπίας βλάστησης προς καρποφορίας. Με το κατάλληλο σύστηµα µόρφωσης δίνεται το καλύτερο δυνατό σχήµα στα πρέµνα ώστε να αξιοποιηθούν στο µέγιστο οι ιδιότητες της ποικιλίας αµπέλου (π.χ. ζωηρότητα, γονιµότητα) στις συγκεκριµένες εδαφοκλιµατικές συνθήκες καλλιέργειας. Επίσης µε το σχήµα που δίνεται στα πρέµνα αξιοποιούνται τα χαρακτηρηστικά του φυλλώµατος (φυσικά και φυσιολογικά) και δηµιουργείται το ανάλογο µικροκλίµα το οποίο µαζί µε την φυσιολογία της αµπέλου είναι οι δύο κύριοι παράγοντες της αµπελοκαλλιέργειας που επιδρούν στην ποιότητα των αµπελουργικών προϊόντων. Στην παρούσα εργασία, παρουσιάζονται δύο συστήµατα µόρφωσης: το Geneva Double Curtain και η Λύρα ή U system. Τα συστήµατα αυτά ανήκουν στην κατηγορία των οριζοντίως διαιρούµενων συστηµάτων µόρφωσης, έχοντας δύο φυλλικά τοιχώµατα. Μελετάται η επίδραση αυτών των συστήµατων στη φυσιολογικές λειτουργίες της άµπελου και η επίδρασή τους στην ποιότητα και ποσότητα των αµπελοκοµικών προϊόντων.

4 4 1. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΕΜΝΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΡΦΩΣΗΣ: ΛΥΡΑ (U OR LYRE SYSTEM) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Η Λύρα είναι ένα οριζοντίως διαιρούµενο σύστηµα µόρφωσης, µε την ετήσια βλάστηση να αναπτύσσεται προς τα πάνω. ιαδόχηκε από τον ρ Alain Carbonneau, -Σταθµός 'Ερευνας Άµπελουργίας του INRA- στο Μπορντώ της Γαλλίας. Τα πρώτα αποτελέσµατα από το σύστηµα δηµοσιοποιήθηκαν το Το σύστηµα αποτελείται από κοντό κορµό (ύψους περίπου 90cm), ο οποίος διακλαδίζεται σε 2 αµφίπλευρους οριζόντιους κορµούς, οι οποίοι µε τη σειρά τους χωρίζονται πλευρικώς και κρατιούνται κατά µήκος παράλληλων συρµάτων, τοποθετηµένων σε απόσταση 0,7m (Jackson, 2008). Το παραγωγικό ξύλο αποτελείται από τις παραγωγικές µονάδες τοποθετηµένες σε ίσες αποστάσεις. Σε αυτό το σύστηµα µόρφωσης µπορεί να εφαρµοστεί είτε βραχύ ή µακρό κλάδεµα καρποφορίας. Οι βλαστοί µορφώνονται σε δύο κεκλιµένα επίπεδα (φυλλικά τοιχώµατα), υποστηριζόµενα από σταθερά και κινητά σύρµατα και κορυφολογούνται στους οφθαλµούς. Οι γραµµές απέχουν µεταξύ τους 3-3,6m και επί των γραµµών τα πρέµνα απέχουν περίπου 2,4m. Εικ. 1. Το σύστηµα µόρφωσης Λύρα ανοικτού τύπου. Πηγή: Carbonneau, A., 2004.

5 ΟΦΕΛΗ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Το σύστηµα µόρφωσης Λύρα προσδίδει ευρωστία σε περισσότερη βλάστηση. Γενικότερα, παρέχει αυξηµένη στρεµµατική απόδοση σε ίδια ή και καλύτερης ποιότητας παραγωγή απ' αυτήν των πιο παραδοσιακών, πυκνοφυτεµένων συστηµάτων όπως το διπλό Guyot (Jackson, 2008). Στο Bordeaux, η αξία της Λύρας είναι ιδιαιτέρως εµφανής στις λιγότερο ευνοούµενες περιοχές και κατά τη διάρκεια χρόνων µε φτωχότερους τρύγους. Αυτά τα πλεονεκτήµατα προέρχονται πιθανόν από τις µεγαλύτερες διαστάσεις του φυλλικού τοιχώµατος και το ωφέλιµο µικροκλίµα που δηµιουργείται. Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι, τα πρέµνα µε αυτό το σύστηµα µόρφωσης είναι λιγότερο ευπαθή στις ζηµιές του χειµώνα και στην νέκρωση της ταξιανθίας (coulure). Το σύστηµα είναι επιδεκτικό σε µηχανικό τρυγητό και κλάδεµα µε ρύθµιση του υπάρχοντος εξοπλισµού. Στην υπερβολική ανάπτυξη θα χρειαστεί κορυφολόγηµα, για να διατηρηθούν τα φυλλικά τοιχώµατα ξεχωριστά και να ελαχιστοποιηθεί η σκιά στη βάση. Τα φυλλώµατα σε κεκλιµένο επίπεδο είναι ιδανικά για να µεγιστοποιηθεί η απ' ευθείας έκθεση στον ήλιο νωρίς το πρωί και αργά το απόγευµα, όταν η φωτοσυνθετική ικανότητα είναι στο µέγιστο. Ωστόσο το σχήµα αυτό έχει το µειονέκτηµα της εκτεταµένης σκίασης στην εξωτερική βάση του φυλλώµατος. Επιπρόσθετα, το κόστος της υποστύλωσης είναι υψηλότερο από τα καθιερωµένα συστήµατα µε γραµµές µεγάλου πλάτους, αφού απαιτείται µια αύξηση του αριθµού των συρµάτων φυλλώµατος. Όταν τα πρέµνα µετατραπούν σε λύρα από κάθετο σύστηµα µόρφωσης, δεν είναι συνεπακόλουθο ότι θα αυξηθεί ο όγκος του ριζικού συστήµατος. Το αποτέλεσµα είναι µια αύξηση στην αναλογία του µήκους του οριζόντιου κορµού προς τον όγκο του ριζικού συστήµατος. Συνολικά η ανάπτυξη των κληµατίδων αυξάνει αν και ατοµικά οι κληµατίδες είναι κοντύτερες ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΡΦΩΣΗΣ: GENEVA DOUBLE CURTAIN ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Τo Geneva Double Curtain (GDC) ήταν το πρώτο σύστηµα µόρφωσης βασιζόµενο κατά κύριο λόγο στην ανάλυση µικροκλίµατος. Πρώτη φορά δηµοσιοποιήθηκε περιγραφή του συστήµατος το 1966 από τον καθηγητή Nelson Shaulis του πανεπιστηµίου Cornell -Geneva Experiment Station-. Είναι ένα ψηλό σύστηµα (1,5-1,8m) µε αµφίπλευρο οριζόντιο κορµό (cordon), το οποίο κλαδεύεται σε κοντές παραγωγικές µονάδες (στους 4-6 οφθαλµούς). Αυτές έχουν διεύθυνση προς τα κατω. Τα δύο τµήµατα του οριζόντιου κορµού διχαλώνουν πλευρικώς και µετά κάµπτονται για να κρατηθούν χωριστά περίπου σε απόσταση 1.2m, µε παράλληλα σύρµατα τοποθετηµένα κατά µήκος της γραµµής. Οι κύριοι βλαστοί κατά την κατακόρυφη ανάπτυξη τους (ποικιλίες V. vinifera) πρέπει να τοποθετηθούν προς τα κάτω περίπου στην άνθηση µε την βοήθεια κινητών συρµάτων και κορυφολογούνται στους 20 ή περισσότερους οφθαλµούς. Αυτό το σύστηµα συνίσταται για

6 πρέµνα από µέσης εως υψηλής ζωηρότητας και µε απόσταση µεταξύ των γραµµών περίπου 3-3,6m. Αυτή η απόσταση προσδίδει εσωτερικά χώρο βλάστησης περίπου 2,4m. 6 Εικ. 2 και 3. Το σύστηµα µόρφωσης Geneva Double Curtain. Πηγή: Smart, R. and M. Robinson, 1991.

7 ΟΦΕΛΗ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Το GDC έχει χρησιµοποιηθεί µε Γαλλο-Αµερικάνικα υβρίδια και µε καλλιέργειες V. vinifera σε διάφορα µέρη του κόσµου. Σύµφωνα µε τη διαιρούµενη βλάστηση και τη διατήρηση περισσότερων οφθαλµών, η ποιότητα των ραγών είναι συχνά εξαιρετική και η στρεµµατική απόδοση αυξηµένη. Αν και αυτό το σύστηµα απαιτεί περισσότερα υλικά υποστύλωσης και καλύτερη εξειδίκευση, η υψηλότερη απόδοση (εξαιρετική έκθεση στον ήλιο για την έναρξη της άνθησης), συνήθως αντισταθµίζει το υψηλότερο κόστος εγκατάστασης. Η χρήση περιστρεφόµενων πλευρικών υποστηριγµάτων στο σύστηµα µπορεί εύκολα να επιτρέψει τα φυλλικά τοιχώµατα να τραβηχτούν στο δοκάρι, διευκολύνοντας το µηχανικό κλάδεµα και τρυγητό. Επειδή οι θέσεις στο GDC της ηρτηµένης παραγωγής ή της ζώνης ανανέωσης είναι στη κορυφή του φυλλώµατος, έχει ιδιαίτερη αξία όταν επιθυµείται µέγιστη άµεση ηλιακή έκθεση, όπως για παράδειγµα σε περιοχές µε σηµαντική συννεφιά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Όµως, σε ορισµένες περιοχές, αυτό µπορεί να έχει σαν αποτέλεσµα, την αύξηση του εγκαύµατος στις ράγες, πληγές από χαλάζι και ζηµιές από πτηνά. Τοποθετώντας τους βραχίονες στο ανώτερο τµήµα του οριζόντιου κορµού ή µε λιγότερη κύρτωση των βλαστών, µπορεί να αυξηθεί η προστασία των ραγών από τα φύλλα. Για να διατηρηθούν χωριστά τα δύο φυλλικά τοιχώµατα και να ελαχιστοποιηθεί η σκίαση, ίσως είναι απαραίτητο κάποια επιπλέον αλλαγή θέσης των βλαστών. Επειδή οι βλαστοί χρειάζονται λίγο στήριξη, το GDC έχει το χαµηλότερο κόστος συρµάτων από οποιοδήποτε διαιρούµενο σύστηµα.

8 2. Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΚΛΙΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ. Η σπουδαιότερη φυσιολογική διεργασία στην άµπελο όπως και σε όλα τα φυτά είναι η φωτοσύνθεση, κατά την οποία η ηλιακή ενέργεια µε τη συµµετοχή του CO 2 µετατρέπεται σε χηµική ενέργεια και ειδικότερα σε σάκχαρα. Τα σάκχαρα αυτά είναι βασική δοµική ύλη των περισσότερων χηµικών ουσιών που απαντώνται στην άµπελο, όπως υδατάνθρακες, πρωτεϊνες, φαινολικά συστατικά και οργανικά οξέα. Η φωτοσύνθεση λαµβάνει χώρα κυρίως στα φύλλα µε κέντρο δραστηριότητας τους χλωροπλάστες, ενώ το διοξείδιο του άνθρακα διαχέεται στα κύτταρα των φύλλων κυρίως µέσω των στοµάτων. Εδώ αξίζει να σηµειωθεί ότι η αγωγιµότητα των στοµάτων είναι ένας σηµαντικός παράγοντας που επηρρεάζει τη φωτοσυνθετική δραστηριότητα των φυτών της αµπέλου και εξαρτάται και από τις συνθήκες του µικροκλίµατος. Η φωτοσυνθετική δραστηριότητα εξαρτάται κυρίως από την ένταση του φωτός. Η ένταση του φωτός µετράται σε µονάδες που αντιστοιχούν στην ικανότητα του φυτού να χρησιµοποιήσει την ηλιακή ακτινοβολία στην φωτοσύνθεση. Συνεπώς η ένταση του φωτός προσδιορίζεται συχνά µε τον όρο φωτοσυνθετικά ενεργή ακτινοβολία (photosynthetically active radiation or PAR). Η µονάδα µέτρησης είναι ποσότητα ενέργειας ανά µονάδα επιφάνειας ανά µονάδα χρόνου π.χ. µικρο Einsteins ανά κυβικό µέτρο ανά δευτερόλεπτο (µe*m -2 *s -1 ). Εικ. 4. Η ένταση του φωτός που λαµβάνει η πρώτη, δεύτερη και τρίτη στοιβάδα φύλλων στην άµπελο. Πηγή: Smart, R. and M. Robinson, Στην άµπελο δεν µπορεί να υπάρξει φωτοσυνθετική δραστηριότητα σε χαµηλά επίπεδα φωτός, κάτω από 30 µe*m -2 *s -1 ή περίπου κάτω από το 1,5% πλήρους ηλιακής ακτινοβολίας (πάνω από 2000 µe*m -2 *s -1 ). Καθώς αυξάνεται η ένταση του φωτός αυξάνεται και η φωτοσύνθεση µέχρι να φτάσει τιµές ίσες µε το 1/3 της πλήρους ηλιακής ακτινοβολίας (700 µe*m -2 *s -1 ), όπου η φωτοσύνθεση είναι κορεσµένη από την ηλιακή ακτινοβολία (φωτοκορεσµός) και περισσότερη ένταση φωτός δεν αυξάνει περαιτέρω τον ρυθµό της φωτοσύνθεσης, (Smart and Robinson,

9 1991). Είναι προφανές ότι σε µικρή ένταση φωτός τα εσωτερικά φύλλα συµβάλλουν λίγο στην φωτοσυνθετική δραστηριότητα του πρέµνου (εικ.4), έχοντας ένα µικρό ρυθµό φωτοσύνθεσης ενώ σε πολύ σκιά γίνονται ανίκανα να φωτοσυνθέσουν. Πάνω από το 70% της φωτοσυνθετικής δραστηριότητας των φύλλων οφείλεται στο άµεσο φως (ηλιαζόµενη φυλλική επιφάνεια), γι αυτό επιδιώκονται σχήµατα µόρφωσης που αυξάνουν τη φυλλική επιφάνεια που δέχεται απ ευθείας το ηλιακό φως ιδιαίτερα σε περιοχές µε λιγότερη ηλιοφάνεια. Επίσης ο ρυθµός της φωτοσύνθεσης εξαρτάται και από την θερµοκρασία των φύλλων και αποκτά µέγιστη τιµή όταν η θερµοκρασία είναι µεταξύ 20 µε 30 ο C. Στη βιβλιογραφία, αναφέρονται διάφοροι φυλλικοί δείκτες που προσδιορίζουν ποικιλοτρόπος την ηλιαζόµενη φυλλική επιφάνεια στο σχήµα µόρφωσης του φυλλώµατος του πρέµνου. Είναι καθαροί αριθµοί και µπορούν να χρησιµοποιηθούν για τη σύγκριση µεταξύ των συστηµάτων µόρφωσης. Ενδεικτικά δύο δείκτες που χρησιµοποιούνται είναι: α) LA / SA (Leaf Area / Canopy Surface Area), δηλαδή µε τον δείκτη αυτόν προσδιορίζεται η αναλογία της συνολικής φυλλικής επιφάνειας του πρέµνου προς την επιφάνεια του πρέµνου (ηλιαζόµενη). Ιδανικές τιµές για το δείκτη αυτό είναι < 1,5 και β) LLN (Leaf Layer Number), µε τον δείκτη αυτόν προσδιορίζεται ο αριθµός των στοιβάδων των φυλλών στο φύλλωµα και τιµές 1,0-1,5 θεωρούνται ιδανικές για αυτόν το δείκτη ΙΑΠΝΟΗ. ιαπνοή είναι η φυσιολογική διεργασία του πρέµνου κατά την οποία από το ριζικό σύστηµα του φυτού απορροφάται νερό, και φτάνει στα φύλλα από όπου εξατµίζεται σε ποσοστό περίπου 99% σε µορφή υδρατµών. Η διάχυση των υδρατµών γίνεται µέσω των στοµάτων. Τα στόµατα είναι µικροσκοπικοί πόροι που βρίσκονται στην κάτω επιφάνεια του ελάσµατος των φύλλων και παίζουν σηµαντικό ρόλο εκτός από την φωτοσύνθεση και στη διαπνοή. Η συµπεριφορά των στοµάτων (άνοιγµα-κλείσιµο) εξαρτάται από πολλούς παράγοντες ενδογενείς και εξωγενείς αλλά κυρίως επηρεάζεται από την παρουσία του ηλιακού φωτός. Τα στόµατα αρχίζουν να ανοίγουν σε πολύ χαµηλά επίπεδα ηλιακής ακτινοβολίας και είναι πλήρως ανοιχτά όταν η φωτοσυνθετικά ενεργή ακτινοβολία φτάσει περίπου στα 200 µe*m -2 *s -1, ενώ στο σκοτάδι είναι κλειστά. Γενικά ο ρυθµός της διαπνοής αυξάνεται καθώς αυξάνεται η ένταση του φωτός και η θερµοκρασία και όταν µειώνεται η υγρασία. Επίσης τα στόµατα κλείνουν µερικώς ή πλήρως όταν το πρέµνο δεν µπορεί να εφοδιαστεί µε επαρκή ποσότητα νερού για τις διαπνευστικές απαιτήσεις. Τα εξωτερικά φύλλα στο φύλλωµα του πρέµνου αφού εκτίθονται σε υψηλότερα επίπεδα έντασης φωτός και θερµοκρασίας, έχουν µεγαλύτερο ρυθµό διαπνευστικής δραστηριότητας από τα εσωτερικά φύλλα (πιν. 1.).

10 ΑΝΑΠΝΟΗ Το πρέµνο µε τη διαδικασία της αναπνοής, παράγει ενέργεια απαραίτητη για την ανάπτυξή του και τη σύνθεση πολύπλοκων χηµικών ουσιών όπως ένζυµα και βιταµίνες απαραίτητων για τις φυσιολογικές λειτουργίες του. Η αναπνευστική δραστηριότητα εξαρτάται άµεσα από τη θερµοκρασία. Ο ρυθµός της αναπνοής διπλασιάζεται σε αύξηση της θερµοκρασίας κατά 10 ο C. Συνεπώς, σε διαιρούµενα φυλλώµατα ο ρυθµός της αναπνοής είναι υψηλός λόγο της θέρµανσης από την ηλιακή ακτινοβολία ΙΑΚΙΝΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ. Κατά τη διαδικασία της διακίνησης θρεπτικά συστατικά όπως οι υδατάνθρακες µεταναστεύουν σε διάφορα µέρη του πρέµνου όπως τις ράγες ή την αυξανόµενη κορυφή των βλαστών. Ο ρυθµός διακίνησης δεν εξαρτάται τόσο από τις συνθήκες του µικροκλίµατος σαν τις υπόλοιπες φυσιολογικές διεργασίες. Είναι πάντως γνωστό ότι οι βλαστοί που βρίσκονται σε σκιά αντλούν τους υδατάνθρακες για να παρέχουν ενέργεια για την ανάπτυξή τους ΦΥΤΟΧΡΩΜΑ. Στη φυσιολογία του πρέµνου εκτός από την ένταση του φωτός -δηλαδή η ποσότητά του- ρόλο παίζει και η ποιότητα της ηλιακής ακτινοβολίας. Γενικά τα φύλλα των φυτών απορροφούν µέρος της ακτινοβολίας, αυτό που ονοµάζεται ορατό φάσµα ( nm µήκος κύµατος). Ειδικά για την άµπελο σηµαντική είναι η ακτινοβολία του φάσµατος από 660 εως 730 nm (κόκκινη εως σκούρο κόκκινη ζώνη φάσµατος) που µπορεί να απορροφήσει. Το πρέµνο περιέχει ουσίες σαν ορµόνες που λέγονται φυτοχρώµατα. Το φυτόχρωµα ελέγχει µηχανισµούς που καθορίζουν την ανάπτυξη του βλαστού ή την σύνθεση των ανθοκυανών στις ράγες. Τα επίπεδα του φυτοχρώµατος στο πρέµνο εξαρτάται από την αναλογία του κόκκινου εως βαθύ κόκκινου µήκος κύµατος του φωτός στο περιβάλλον Υ ΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ. Τα εξωτερικά φύλλα στο φύλλωµα, υποβάλλονται περισσότερο σε υδατική δοκιµασία (water stress) απ ότι τα εσωτερικά φύλλα. Αυτό συµβαίνει γιατί εκτίθονται περισσότερο στην ηλιακή ακτινοβολία, και σε µεγαλύτερες ταχύτητες ανέµου, οπότε ο ρυθµός της διαπνοής τους είναι µεγαλύτερος. Συνεπώς, πρέµνα µε µεγάλη ηλιαζόµενη επιφάνεια φυλλώµατος, θα παρουσιάσουν περισσότερα συπτώµατα υδατικής δοκιµασίας από πρέµνα µε πυκνό φύλλωµα

11 11 και έχουν µεγαλύτερες ανάγκες σε άρδευση. Πιν. 1. Επίδραση της µόρφωσης του φυλλώµατος στη φυσιολογία του πρέµνου. Πηγή: Smart, R. and M. Robinson, Εικ. 5. Τα δύο συστήµα µόρφωσης: Λύρα (α) και Geneva Double Curtain (β). Πηγή: Jacson, R., S., 2008.

12 12 3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τα δύο συστήµατα µόρφωσης των πρέµνων: η Λύρα (lyre ή U system) και το Geneva Double Curtain, παρουσιάζουν κάποιες οµοιότητες όσον αφορά την επίδρασή τους στη φυσιολογία της αµπέλου. Ανήκουν και τα δύο στα οριζοντίως διαιρούµενα συστήµατα µόρφωσης, αποτελούµενα από δύο φυλλικά τοιχώµατα µε µεγάλη αναλογία ηλιαζόµενης επιφάνειας προς τη συνολική φυλλική επιφάνεια του πρέµνου. Οι σηµαντικές διαφορές τον δύο συστηµάτων είναι το ύψος του κορµού, η θέση της ζώνης καρποφορίας, και η κατεύθυνση της ετήσιας βλάστησης, (εικ. 5). Αυτά τα χαρακτηρηστικά θα επηρρεάσουν την επιλογή για το ποιο σύστηµα συνίσταται ανάλογα τις εδαφοκλιµατικές συνθήκες της περιοχής του αµπελώνα. Αναλυτικότερα (πιν.1.), και στα δύο συστήµατα, οι ρυθµοί της φωτοσυνθετικής και διαπνευστικής δραστηριότητας είναι υψηλοί. Κατά τη διάρκεια της µέρας υψηλός είναι και ο ρυθµός της αναπνοής, ενώ η ηλιαζόµενη φυλλική επιφάνεια εφοδιάζει τα υπόλοιπα µέρη του φυτού µε τα προϊόντα της φωτοσύνθεσης (διακίνηση υδατανθράκων). Επίσης σε αυτά τα συστήµατα, οι ράγες και τα φύλλα εκτίθονται σε υψηλότερη αναλογία της ηλιακής ακτινοβολίας µήκους κύµατος από 660 εως 730 nm -σηµαντική για την ανάπτυξη του πρέµνου και την ποιότητα του σταφυλιού-, ενώ παρουσιάζουν πιο εύκολα συµπτώµατα υδατικής δοκιµασίας και χρειάζονται περισσότερη εδαφική υγρασία. Στο σύστηµα Geneva Double Curtain, η θέση της ζώνης καρποφορίας είναι στην κορυφή και αυτό έχει ως αποτέλεσµα τη µέγιστη δυνατή έκθεση του σταφυλιού, στον ήλιο. Σε περιοχές µε µικρότερη ηλιοφάνεια είναι πολύ σηµαντικός αυτός ο παράγοντας, όµως διευκολύνει τη δηµιουργία εγκαυµάτων σε περιοχές µε µεγάλη ηλιοφάνεια. Επίσης λόγω του ύψους του κορµού (1,5-1,8m), το σύστηµα GDC είναι κατάλληλο για εδάφη γόνιµα, µε περισσότερη εδαφική υγρασία -απώλειες λόγω κυκλοφορίας του χυµού-. Η κατεύθυνση των κύριων βλαστών (προς τα κάτω) µειώνει τη ζωηρότητα του πρένου, σηµαντικό πλεονέκτηµα για ζωηρές ποικιλίες. Το σύστηµα µόρφωσης λύρα ενώ επιτρέπει καλή έκθεση των ραγών στον ήλιο, παρέχει και την απαραίτητη σκίαση για να αποφευχθεί το έγκαυµα στις ράγες. Η θέση της ζώνης καρποφορίας - στις βάσεις των φυλλικών τοιχωµάτων- δηµιουργεί και συνθήκες καλού αερισµού και έτσι καθυστερεί η ανάπτυξη σαπίσµατος στις ράγες. Το σύστηµα δεν ενδείκνυται για ζωηρές ποικιλίες, αφού θα είναι δύσκολο να µην υπάρξει σκίαση στη βάση του φυλλώµατος και να διατηρηθούν ξεχωριστά τα δύο φυλλικά τοιχώµατα. Επίσης αναφέρεται (Carbonneau, 2004), ότι όταν το πρέµνο µορφωθεί σε σύστηµα λύρα παρατηρείται µια αυξηµένη ανάπτυξη του κορµού που µπορεί να λειτουργεί σαν µέρος αποθήκευσης για τους µεταβολίτες, που µπορούν να χρησιµοποιηθούν σε αντίξοες κλιµατικές συνθήκες.

13 13 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ CARBONNEAU, A, The lyre trellis for viticulture. Bulletin gov.au/pc_92711.html?s=1001 JACKSON, R, S, Wine science: principles and applications, third edition. Chapter 4 Vineyard practice. Ed. Elsevier, USA. ΣΤΑΥΡΑΚΑΚΗΣ, Μ., Ν., Γενική Αµπελουργία, πανεπιστηµιακές παραδόσεις. Γεωπονικό Πανεπιστήµιο Αθηνών, Αθήνα. ΣΤΑΥΡΑΚΑΚΗΣ, Μ., Ν., Ειδική Αµπελουργία. Τόµος ΙΙ: Φυσιολογία και οικολογία της αµπέλου, πανεπιστηµιακές παραδόσεις. Γεωπονικό Πανεπιστήµιο Αθηνών, Αθήνα. SMART, R. AND M. ROBINSON, Sunlight into wine. A handbook for winegrape canopy management. Ed. Winetitles, Australia.

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΕΔΑΦΟΣ Φυσικές ιδιότητες Δομή και σύσταση Χρώμα Βάθος Διαπερατότητα Διαθέσιμη υγρασία Θερμοκρασία Χημικές ιδιότητες ph Αλατότητα Γονιμότητα

Διαβάστε περισσότερα

Η έννοια της ισορροπίας στην άμπελο και η σχέση της με την ποιότητα των παραγόμενων οίνων. Γεωπόνος Οινολόγος Msc

Η έννοια της ισορροπίας στην άμπελο και η σχέση της με την ποιότητα των παραγόμενων οίνων. Γεωπόνος Οινολόγος Msc Η έννοια της ισορροπίας στην άμπελο και η σχέση της με την ποιότητα των παραγόμενων οίνων Ιωάννης Σ. Κανάκης Γεωπόνος Οινολόγος Msc Επιστημονικό Συμπόσιο «Σύγχρονες Αμπελόοινικές Τάσεις Η Πρόκληση της

Διαβάστε περισσότερα

Σημασία των φύλλων. αναπνοή. Φωτοσύνθεση > αναπνοή. Διαθέτουν χαρακτηριστικά: φωτοσύνθεσης αναπνοής διαπνοής. Βιοσυνθέτουν:

Σημασία των φύλλων. αναπνοή. Φωτοσύνθεση > αναπνοή. Διαθέτουν χαρακτηριστικά: φωτοσύνθεσης αναπνοής διαπνοής. Βιοσυνθέτουν: Σημασία των φύλλων Διαθέτουν χαρακτηριστικά: φωτοσύνθεσης αναπνοής διαπνοής Βιοσυνθέτουν: υδατάνθρακες αμινοξέα πρωτεΐνες αυξητικές ρυθμιστικές ουσίες (φλοριζίνη κλπ) χρωστικές φαινολικές κλπ. Φωτοσύνθεση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΑΜΠΕΛΟΣ

ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΑΜΠΕΛΟΣ Page 1 of 37 ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΑΜΠΕΛΟΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Δρ. Γεωπόνος Εγγείων Βελτιώσεων, Εδαφολογίας και Γεωργικής Μηχανικής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Επίτευξη και προσδιορισμός της βέλτιστης τεχνολογικής ωριμότητας. Κανάκης Γιάννης Γεωπόνος Οινολόγος Mc

Επίτευξη και προσδιορισμός της βέλτιστης τεχνολογικής ωριμότητας. Κανάκης Γιάννης Γεωπόνος Οινολόγος Mc Επίτευξη και προσδιορισμός της βέλτιστης τεχνολογικής ωριμότητας Κανάκης Γιάννης Γεωπόνος Οινολόγος Mc Ποιότητα Σταφυλιών Στάδια Ανάπτυξης της Ράγας Δυνατότητα Επίτευξης Βέλτιστης Τεχνολογικής Ωριμότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΑΜΠΕΛΩΝΑ

ΑΡΧΕΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΑΜΠΕΛΩΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ ΚΡΗΤΗΣ Ταχ. /νση: T.Θ: 2222 Τηλέφωνο: 2810.331290 Καστοριάς και Θερµοπυλών

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία φυσιολογίας αμπελιού. Αύξηση Αποθησαυρισμός Χειμέρια ανάπαυση Μεταφορά και διακίνηση αποθησαυριστικών ουσιών Αναπαραγωγική φάση

Στοιχεία φυσιολογίας αμπελιού. Αύξηση Αποθησαυρισμός Χειμέρια ανάπαυση Μεταφορά και διακίνηση αποθησαυριστικών ουσιών Αναπαραγωγική φάση Στοιχεία φυσιολογίας αμπελιού Αύξηση Αποθησαυρισμός Χειμέρια ανάπαυση Μεταφορά και διακίνηση αποθησαυριστικών ουσιών Αναπαραγωγική φάση Αύξηση: από την έκπτυξη των οφθαλμών (θ>10 0 C) μέχρι την ωρίμανση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΑΕΡΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΕΝΑΕΡΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΕΝΑΕΡΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΕΝΑΕΡΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Συστατικά αέρα Ηλιακή ακτινοβολία Θερμοκρασία αέρα Υγρασία αέρα Συστατικά ατμοσφαιρικού αέρα Οξυγόνο Συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα

Διαβάστε περισσότερα

6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O 6 + 6 O2

6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O 6 + 6 O2 78 ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΦΥΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ (μακροφύκη φυτοπλαγκτόν) ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΙΣ ΠAΡΑΓΩΓΟΙ ( μετατρέπουν ανόργανα συστατικά σε οργανικές ενώσεις ) φωτοσύνθεση 6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12

Διαβάστε περισσότερα

Οινολογία Ι. Ενότητα 2: Παράγοντες που επηρεάζουν την ωρίμανση. Παρακολούθηση ωρίμανσης. Τρυγητός (1/4), 1ΔΩ

Οινολογία Ι. Ενότητα 2: Παράγοντες που επηρεάζουν την ωρίμανση. Παρακολούθηση ωρίμανσης. Τρυγητός (1/4), 1ΔΩ Οινολογία Ι Ενότητα 2: Παράγοντες που επηρεάζουν την ωρίμανση. Παρακολούθηση ωρίμανσης. Τρυγητός (1/4), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Κοτσερίδης Γιώργος Καλλιθράκα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ. Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος

ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ. Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί Η ζωή στον πλανήτη μας στηρίζεται στην ενέργεια του ήλιου. Η ενέργεια αυτή εκπέμπεται με τη μορφή ακτινοβολίας. Ένα πολύ μικρό μέρος αυτής της ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου.

Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου. Ζαΐμης Γεώργιος Κλάδος της Υδρολογίας. Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου. Η απόκτηση βασικών γνώσεων της ατμόσφαιρας και των μετεωρολογικών παραμέτρων που διαμορφώνουν το

Διαβάστε περισσότερα

3.2 ΕΝΖΥΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ

3.2 ΕΝΖΥΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΤΟ 3 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ Γ. Β1 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Όλοι οι οργανισμοί προκειμένου να επιβιώσουν και να επιτελέσουν τις λειτουργίες τους χρειάζονται ενέργεια. Οι φυτικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ. Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ. Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης 1 Ισόθερμες καμπύλες τον Ιανουάριο 1 Κλιματικές ζώνες Τα διάφορα μήκη κύματος της θερμικής ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας. Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου

Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας. Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου Στο 3 ο κεφάλαιο του βιβλίου η συγγραφική ομάδα πραγματεύεται την ενέργεια και την σχέση που έχει αυτή με τους οργανισμούς

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Βιοενεργητική είναι ο κλάδος της Βιολογίας που μελετά τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί χρησιμοποιούν ενέργεια για να επιβιώσουν και να υλοποιήσουν τις

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΑΔΕΥΜΑ. Η αποκοπή μερών του δένδρου ονομάζεται κλάδευμα Αποτελεί ίσως τη σημαντικότερη καλλιεργητική τεχνική Με το κλάδευμα ρυθμίζουμε:

ΚΛΑΔΕΥΜΑ. Η αποκοπή μερών του δένδρου ονομάζεται κλάδευμα Αποτελεί ίσως τη σημαντικότερη καλλιεργητική τεχνική Με το κλάδευμα ρυθμίζουμε: ΚΛΑΔΕΥΜΑ Η αποκοπή μερών του δένδρου ονομάζεται κλάδευμα Αποτελεί ίσως τη σημαντικότερη καλλιεργητική τεχνική Με το κλάδευμα ρυθμίζουμε: Στα νεαρά δένδρα το μέγεθος και το σχήμα τους Στα ενήλικα δένδρα

Διαβάστε περισσότερα

26/5/2015. Φωτεινές αντιδράσεις - Σκοτεινές αντιδράσεις. Μήκος κύµατος φωτός (nm) φως. Σάκχαρα πρίσµα

26/5/2015. Φωτεινές αντιδράσεις - Σκοτεινές αντιδράσεις. Μήκος κύµατος φωτός (nm) φως. Σάκχαρα πρίσµα Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης Τµήµα Αγροτικής Ανάπτυξης Φάσµα απορρόφησης της χρωστικής ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ «Φωτοσύνθεση» Ορεστιάδα 2015 Φωτοσύνθεση CO 2 +2H 2 S (CH 2 O) + H 2 O + 2S 6CO 2 +12H 2 O C 6

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία 5 η Ενότητα Παραγωγικότητα (Εισαγωγή) Εισηγητής: Δρ.

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Όλοι οι οργανισμοί, εκτός από αυτούς από αυτούς που έχουν την ικανότητα να φωτοσυνθέτουν, εξασφαλίζουν ενέργεια διασπώντας τις θρεπτικές ουσιές που περιέχονται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ. της Νικολέτας Ε. 1. Να οξειδωθούν και να παράγουν ενέργεια. (ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ)

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ. της Νικολέτας Ε. 1. Να οξειδωθούν και να παράγουν ενέργεια. (ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ) ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ της Νικολέτας Ε. 3ο Κεφάλαιο Περιληπτική Απόδοση 3.1. Ενέργεια και οργανισμοί Όλοι οι οργανισμοί προκειμένου να επιβιώσουν και να επιτελέσουν τις λειτουργίες τους χρειάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Ανθοκομία (Εργαστήριο)

Ανθοκομία (Εργαστήριο) Ανθοκομία (Εργαστήριο) Α. Λιόπα-Τσακαλίδη ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ 1 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 4 Πολλαπλασιασμός ανθοκομικών φυτών 2 Στα θερμοκήπια

Διαβάστε περισσότερα

Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α Κ Λ Ι Μ Α Τ Ι Σ Μ Ο Υ ( Ε ) - Φ Ο Ρ Τ Ι Α 1

Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α Κ Λ Ι Μ Α Τ Ι Σ Μ Ο Υ ( Ε ) - Φ Ο Ρ Τ Ι Α 1 Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Α Κ Λ Ι Μ Α Τ Ι Σ Μ Ο Υ ( Ε ) - Φ Ο Ρ Τ Ι Α 1 ΦΟΡΤΙΑ Υπό τον όρο φορτίο, ορίζεται ουσιαστικά το πoσό θερµότητας, αισθητό και λανθάνον, που πρέπει να αφαιρεθεί, αντίθετα να προστεθεί κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ - ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ - ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ

ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ - ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ - ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΘΕΜΑΤΑ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ - ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ - ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΕΚΑΤΩΡΟΥ Επίκουρος Καθηγήτρια Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Πάτρα 2016 Grapes - John-Clive Dawson-Squibb 1. Ετήσιος κύκλος της

Διαβάστε περισσότερα

Α.Σ. ΑΓΓΕΛΙΑΝΩΝ ΔΡΑΣΗ «Γ.ΙΙΙ.1. ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΣΤΟΝ ΑΓΡΟ» (ΚΑΝ. (ΕΕ) 611/2015)

Α.Σ. ΑΓΓΕΛΙΑΝΩΝ ΔΡΑΣΗ «Γ.ΙΙΙ.1. ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΣΤΟΝ ΑΓΡΟ» (ΚΑΝ. (ΕΕ) 611/2015) Ο.Ε.Φ. Α.Σ. ΑΓΓΕΛΙΑΝΩΝ ΔΡΑΣΗ «Γ.ΙΙΙ.1. ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΣΤΟΝ ΑΓΡΟ» () Ο.Ε.Φ. Α.Σ. ΑΓΓΕΛΙΑΝΩΝ Σκοπός της δράσης της εκπαίδευσης: η διάδοση της γνώσης και της πληροφορίας για τις

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΥΓΡΑΣΙΑ Δρ.Ι. Λυκοσκούφης ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1 Η ΥΓΡΑΣΙΑ Ο ατμοσφαιρικός αέρας στη φυσική του κατάσταση είναι μίγμα αερίων, οξυγόνου, αζώτου, διοξειδίου του άνθρακα, αργού,

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Διάλεξης: Φωτισμός της καλλιέργειας με τεχνολογία LED. Δυνατότητες και προοπτικές. Χ. Λύκας

Τίτλος Διάλεξης: Φωτισμός της καλλιέργειας με τεχνολογία LED. Δυνατότητες και προοπτικές. Χ. Λύκας ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ» Μάθημα: «Επίδραση του αβιοτικού και βιοτικού περιβάλλοντος στην παραγωγή των φυτών» Τίτλος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΒΟΣΚΗΣΗΣ ΣΤΑ ΛΙΒΑΔΙΚΑ ΦΥΤΑ

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΒΟΣΚΗΣΗΣ ΣΤΑ ΛΙΒΑΔΙΚΑ ΦΥΤΑ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΒΟΣΚΗΣΗΣ ΣΤΑ ΛΙΒΑΔΙΚΑ ΦΥΤΑ Βόσκηση είναι η αποκοπή τμημάτων ή ολόκληρων φυτών από τα ζώα, με σκοπό την κάλυψη των αναγκών τους σε τροφή. Με τον όρο ένταση νοείται ο βαθμός ή η ποσότητα της

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ 17/4/2018. «Φωτοσύνθεση» Φωτοσύνθεση. Φάσµα απορρόφησης της χρωστικής. Φωτεινές αντιδράσεις. Ρόλος των χρωστικών

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ 17/4/2018. «Φωτοσύνθεση» Φωτοσύνθεση. Φάσµα απορρόφησης της χρωστικής. Φωτεινές αντιδράσεις. Ρόλος των χρωστικών ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ CO 2 +2H 2 S Φωτοσύνθεση φως (CH 2 O) + H 2 O + 2S φως «Φωτοσύνθεση» 6CO 2 +12H 2 O C 6 H 12 O 6 + 6H 2 O + 6O 2 Φωτεινές αντιδράσεις - Σκοτεινές αντιδράσεις Μεµβράνες Θυλακοειδών Σάκχαρα

Διαβάστε περισσότερα

3.1 Ενέργεια και οργανισμοί

3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Δημήτρης Η. Β 1 25.3.14 3 Ο Κεφάλαιο 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Η ενέργεια έχει κεντρική σημασία για έναν οργανισμό, γιατί ό,τι και να κάνουμε χρειαζόμαστε ενέργεια. Ο κλάδος της βιολογίας που ασχολείται

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Κλαδέματος των Λαχανικών

Αρχές Κλαδέματος των Λαχανικών Αρχές Κλαδέματος των Λαχανικών Φυτά που συνίσταται συστηματικό κλάδεμα Τομάτα Πιπεριά Μελιτζάνα Αγγούρι Πεπόνι Καρπούζι Αφαίρεση βλαστών Επεμβάσεις κλαδέματος Κορυφολόγηση βλαστών Αφαίρεση φύλλων Αραίωμα

Διαβάστε περισσότερα

Αμερικάνικα είδη αμπέλου: γνωστά ως ανθεκτικά στη ριζόβια μορφή φυλλοξήρας (α.ρ.μ.φ.) υποκείμενα

Αμερικάνικα είδη αμπέλου: γνωστά ως ανθεκτικά στη ριζόβια μορφή φυλλοξήρας (α.ρ.μ.φ.) υποκείμενα ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ ΑΜΠΕΛΟΥ Αμερικάνικα είδη αμπέλου: γνωστά ως ανθεκτικά στη ριζόβια μορφή φυλλοξήρας (α.ρ.μ.φ.) υποκείμενα Εισβολή της φυλλοξήρας στην Ευρώπη από την Αμερική το 1864. Φυλλοξήρα ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

H ΔΕΚΑΕΤΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΑΜΠΕΛΩΝΑ ΣΕ ΥΠΟΣΤΥΛΩΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ

H ΔΕΚΑΕΤΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΑΜΠΕΛΩΝΑ ΣΕ ΥΠΟΣΤΥΛΩΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ H ΔΕΚΑΕΤΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΑΜΠΕΛΩΝΑ ΣΕ ΥΠΟΣΤΥΛΩΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ «Τα πάντα ρει» Το νέο βρίσκεται σε πάλη με το παλιό (Ηράκλειτος) Η παράδοση ως ηθική κατηγορία, αντίθετη με την παράδοση ως συσσωρευμένη γνώση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί

Διαβάστε περισσότερα

Ε ΑΦΟΣ. Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά

Ε ΑΦΟΣ. Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά Ε ΑΦΟΣ Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Έδαφος Το έδαφος σχηµατίζεται από τα προϊόντα της αποσάθρωσης των πετρωµάτων του υποβάθρου (µητρικό πέτρωµα) ή των πετρωµάτων τω γειτονικών

Διαβάστε περισσότερα

Ατομικά Δίκτυα Αρδεύσεων

Ατομικά Δίκτυα Αρδεύσεων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 3 : Εξατμισοδιαπνοή Ευαγγελίδης Χρήστος Τμήμα Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Το κλάδεμα καρποφορίας στα Μονόκλωνα δένδρα κερασιάς

Το κλάδεμα καρποφορίας στα Μονόκλωνα δένδρα κερασιάς Το κλάδεμα καρποφορίας στα Μονόκλωνα δένδρα κερασιάς Κωνσταντίνος Καζαντζής 1 και Πασχάλης Αποστόλου 2 1 ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., Ινστιτούτο Φυλλοβόλων Δένδρων, Τ.Θ. 122, 592 00 Νάουσα 2 «Φυτώρια Αποστόλου», 592 00

Διαβάστε περισσότερα

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΩΝ

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΩΝ ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΩΝ Θερινό εξάμηνο 2011 ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΑ Τα πιο διαδεδομένα είδη της γήινης βλάστησης βάση διατροφής

Διαβάστε περισσότερα

Το κόστος του κλαδέματος, αν βάλλουμε μέσα και την λειψή παραγωγή που προκύπτει από τα λαθεμένα κλαδέματα, μπορεί να φράσει το κόστος της συλλογής.

Το κόστος του κλαδέματος, αν βάλλουμε μέσα και την λειψή παραγωγή που προκύπτει από τα λαθεμένα κλαδέματα, μπορεί να φράσει το κόστος της συλλογής. Το κλάδεμα της ελιάς Tο κλάδεμα είναι ίσως η σπουδαιότερη σε σχέση με όλες τις άλλες ελαιοκαλλιεργιτικές εργασίες. Απ αυτό εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό η καρποφορία και η μακροζωία των ελαιοδέντρων.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ (2)

ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ (2) ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ (2) Έλεγχος ζιζανίων Φυτοπροστασία Έλεγχος κλίματος στα θερμοκήπια Εφαρμογή φυτορυθμιστικών ουσιών Υποβοήθηση καρπόδεσης στις καλλιέργειες θερμοκηπίου Κλάδεμα Υποστύλωση ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία 6 η Ενότητα Βασικές διαδικασίες πρωτογενούς παραγωγικότητας

Διαβάστε περισσότερα

3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Όλοι οι οργανισμοί προκειμένου να επιβιώσουν και να επιτελέσουν τις λειτουργίες τους χρειάζονται ενέργεια. Οι φυτικοί οργανισμοί μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια με τη διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

Αγρομετεωρολογία - Κλιματολογία

Αγρομετεωρολογία - Κλιματολογία Αγρομετεωρολογία - Κλιματολογία 10 ο Μάθημα 8. Ξηρασία Η ξηρασία είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που χαρακτηρίζεται από παρατεταμένη απουσία βροχής σε συνδυασμό με υψηλή εξάτμιση (εξάτμιση είναι η μετατροπή

Διαβάστε περισσότερα

16/3/2017. Φωτεινές αντιδράσεις - Σκοτεινές αντιδράσεις. Μήκος κύµατος φωτός (nm) φως. πρίσµα. Σάκχαρα

16/3/2017. Φωτεινές αντιδράσεις - Σκοτεινές αντιδράσεις. Μήκος κύµατος φωτός (nm) φως. πρίσµα. Σάκχαρα Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης Τµήµα Αγροτικής Ανάπτυξης ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ «Φωτοσύνθεση» Φωτοσύνθεση CO 2 +2H 2 S (CH 2 O) + H 2 O + 2S 6CO 2 +12H 2 O C 6 H 12 O 6 + 6H 2 O + 6O 2 Φωτεινές αντιδράσεις

Διαβάστε περισσότερα

Project 2 2014-15 ΟΜΑΔΑ Δ

Project 2 2014-15 ΟΜΑΔΑ Δ Project 2 2014-15 ΟΜΑΔΑ Δ ΜΑΘΗΤΕΣ : ΚΟΥΤΣΟΥΚΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΚΟΥΡΛΑΥΤΗ ΝΙΚΗ ΜΕΛΕΑΣ ΗΛΙΑΣ ΠΑΡΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αμπέλι : Το αμπέλι είναι πολυετές φυτό και αναπτύσσεται γρήγορα. Ο κορμός του έχει πολλαπλές διακλαδώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΚΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΚΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΚΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Όλα τα έμβια όντα συνυπάρχουν με αβιοτικούς παράγοντες με τους οποίους αλληλεπιδρούν. Υπάρχουν οργανισμοί: 1. Αυτότροφοι (Δεσμεύουν την ηλιακή ενέργεια και μέσω της

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΑΜΠΕΛΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΚΡΑΣΙ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΑΜΠΕΛΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΚΡΑΣΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΑΜΠΕΛΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΚΡΑΣΙ Ο λόγος περί οίνου è Η σηµερινή κατάσταση είναι αποτέλεσµα των εξελίξεων της δεκαετίας του 1950. Η παγκόσµια παραγωγή παρουσίασε σηµάδια ύφεσης από τα τέλη του 19 ου αιώνα

Διαβάστε περισσότερα

Εξάτμιση και Διαπνοή

Εξάτμιση και Διαπνοή Εξάτμιση και Διαπνοή Εξάτμιση, Διαπνοή Πραγματική και δυνητική εξατμισοδιαπνοή Μέθοδοι εκτίμησης της εξάτμισης από υδάτινες επιφάνειες Μέθοδοι εκτίμησης της δυνητικής και πραγματικής εξατμισοδιαπνοής (ΕΤ)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΟΜΑΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ, ΚΑΤΑΦΡΑΚΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΑΙ ΧΛΩΡΟΠΛΑΣΤΩΝ (άσκηση 4 του εργαστηριακού οδηγού) Μέσος χρόνος

Διαβάστε περισσότερα

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Δολαπτσόγλου Χριστίνα ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ ΔΡΑΜΑ 2019 Chr. Dolaptsoglou Οργανική ουσία είναι όλα τα οργανικά υπολείμματα

Διαβάστε περισσότερα

3.1 Ενέργεια και οργανισμοί..σελίδα 2 3.2 Ένζυμα βιολογικοί καταλύτες...σελίδα 4 3.3 Φωτοσύνθεση..σελίδα 5 3.4 Κυτταρική αναπνοή.

3.1 Ενέργεια και οργανισμοί..σελίδα 2 3.2 Ένζυμα βιολογικοί καταλύτες...σελίδα 4 3.3 Φωτοσύνθεση..σελίδα 5 3.4 Κυτταρική αναπνοή. 5ο ΓΕΛ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ Μ. ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΑ 2/4/2014 Β 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί..σελίδα 2 3.2 Ένζυμα βιολογικοί καταλύτες...σελίδα 4 3.3 Φωτοσύνθεση..σελίδα 5 3.4 Κυτταρική

Διαβάστε περισσότερα

Η κίνηση του νερού εντός των φυτών (Soil-Plant-Atmosphere Continuum) Δημήτρης Κύρκας

Η κίνηση του νερού εντός των φυτών (Soil-Plant-Atmosphere Continuum) Δημήτρης Κύρκας Η κίνηση του νερού εντός των φυτών (Soil-Plant-Atmosphere Continuum) Δημήτρης Κύρκας Η Σεκόγια (Sequoia) «Redwood» είναι το ψηλότερο δέντρο στο κόσμο και βρίσκεται στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ 130 μέτρα ύψος

Διαβάστε περισσότερα

Μεταφορά Ενέργειας με Ακτινοβολία

Μεταφορά Ενέργειας με Ακτινοβολία ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Εργαστηριακή Άσκηση: Μεταφορά Ενέργειας με Ακτινοβολία Σκοπός της Εργαστηριακής Άσκησης: Να προσδιοριστεί ο τρόπος με τον οποίο μεταλλικά κουτιά με επιφάνειες διαφορετικού

Διαβάστε περισσότερα

Οινολογία Ι. Ενότητα 1: Στοιχεία για το Σταφύλι: Η Πρώτη Ύλη - Η Ωρίμανση (2/3), 2ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου

Οινολογία Ι. Ενότητα 1: Στοιχεία για το Σταφύλι: Η Πρώτη Ύλη - Η Ωρίμανση (2/3), 2ΔΩ. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Οινολογία Ι Ενότητα 1: Στοιχεία για το Σταφύλι: Η Πρώτη Ύλη - Η Ωρίμανση (2/3), 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Κοτσερίδης Γιώργος Καλλιθράκα Τίνα Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Δρ. ΡΟΥΣΣΟΣ ΠΕΤΡΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Δρ. ΡΟΥΣΣΟΣ ΠΕΤΡΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Δρ. ΡΟΥΣΣΟΣ ΠΕΤΡΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Η γενική δενδροκομία πραγματεύεται τη βιολογία των καρποφόρων δένδρων και θάμνων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΚΤΙΝΙ ΙΟ ΑΚΤΙΝΙ ΙΑ - ΠΕΤΡΟΣ ΡΟΥΣΣΟΣ. Καταγωγή: Κίνα. Βοτανική ταξινόµηση: Οικ.: Actinidiaceae Actinidia chinensis var. hispida τύπου hispida L.

ΑΚΤΙΝΙ ΙΟ ΑΚΤΙΝΙ ΙΑ - ΠΕΤΡΟΣ ΡΟΥΣΣΟΣ. Καταγωγή: Κίνα. Βοτανική ταξινόµηση: Οικ.: Actinidiaceae Actinidia chinensis var. hispida τύπου hispida L. Καταγωγή: Κίνα ΑΚΤΙΝΙ ΙΟ Βοτανική ταξινόµηση: Οικ.: Actinidiaceae Actinidia chinensis var. hispida τύπου hispida L. Καρπός πλούσιος σε βιταµίνη C ΒοτανικοίΧαρακτήρες ίοικο Φυλλοβόλο, αναρριχώµενο, πολυετές

Διαβάστε περισσότερα

ΘΡΈΨΗ - ΛΊΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΑΤΑΣ

ΘΡΈΨΗ - ΛΊΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΑΤΑΣ ΘΡΈΨΗ - ΛΊΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΑΤΑΣ ΘΡΈΨΗ - ΛΊΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΑΤΑΣ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ Η πατάτα είναι καλλιέργεια πολύ απαιτητική ως προς τις εδαφικές συνθήκες ανάπτυξης. Ευδοκιμεί σε εδάφη βαθιά,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΛΑΔΕΜΑΤΟΣ ΣΤΑ ΕΛΑΙΟΔΕΝΤΡΑ

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΛΑΔΕΜΑΤΟΣ ΣΤΑ ΕΛΑΙΟΔΕΝΤΡΑ Φυσιολογία της ελιάς. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΛΑΔΕΜΑΤΟΣ ΣΤΑ ΕΛΑΙΟΔΕΝΤΡΑ Για να γίνουν πιο κατανοητά αυτά στα οποία θα αναφερθούμε παρακάτω επιβάλλεται πριν όλων να κάνουμε μια περιγραφή της φυσιολογίας της Ελιάς. Σε

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι η Φυσιολογία;

Τι είναι η Φυσιολογία; ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ «Πρόσληψη και µεταφορά του νερού στα φυτά» Τι είναι η Φυσιολογία; Η φυσιολογία αποτελεί τον επιστημονικό κλάδο που ερευνά τις αντιδράσεις και τους χημικούς μηχανισμούς που πραγματοποιούνται

Διαβάστε περισσότερα

Οι Ανάγκες των Καλλιεργειών σε Νερό

Οι Ανάγκες των Καλλιεργειών σε Νερό Οι Ανάγκες των Καλλιεργειών σε Νερό Το φυτό, αφού συγκρατήσει τα αναγκαία θρεπτικά συστατικά, αποβάλλει το νερό (με μορφή υδρατμών) από τα φύλλα (διαπνοή). Τα φυτά αποβάλλουν με τη διαπνοή το 99,8 % του

Διαβάστε περισσότερα

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΑ ΦΥΤΑ

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΑ ΦΥΤΑ ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΑ ΦΥΤΑ Θερινό εξάμηνο 2011 Ο ρόλος του νερού στο φυτό Βασικότερο συστατικό των ιστών

Διαβάστε περισσότερα

Επίδραση του συνδυασμού μόνωσης και υαλοπινάκων στη μεταβατική κατανάλωση ενέργειας των κτιρίων

Επίδραση του συνδυασμού μόνωσης και υαλοπινάκων στη μεταβατική κατανάλωση ενέργειας των κτιρίων Επίδραση του συνδυασμού μόνωσης και υαλοπινάκων στη μεταβατική κατανάλωση ενέργειας των κτιρίων Χ. Τζιβανίδης, Λέκτορας Ε.Μ.Π. Φ. Γιώτη, Μηχανολόγος Μηχανικός, υπ. Διδάκτωρ Ε.Μ.Π. Κ.Α. Αντωνόπουλος, Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

Φωτοσύνθεση: η διεργασία που τρέφει τη βιόσφαιρα. η τροφή

Φωτοσύνθεση: η διεργασία που τρέφει τη βιόσφαιρα. η τροφή Φυσιολογία Φυτών Φυσιολογία Φυτών Πως λειτουργεί ένα ακίνητος οργανισμός? Πως αντιμετωπίζει βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες καταπόνησης? Πως σχετίζεται η ακινησία με το γεγονός ότι η τροφή των φυτών

Διαβάστε περισσότερα

Το φωσφορικό ανιόν δεν ανάγεται µέσα στο φυτό. Παραµένει στην υψηλότερη οξειδωτική µορφή του

Το φωσφορικό ανιόν δεν ανάγεται µέσα στο φυτό. Παραµένει στην υψηλότερη οξειδωτική µορφή του Το φωσφορικό ανιόν δεν ανάγεται µέσα στο φυτό Παραµένει στην υψηλότερη οξειδωτική µορφή του 1)ελεύθερο Pi (inorganic phosphate) 2)προσαρτηµένο ως φωσφορική οµάδα πάνω σε κάποιο µόριο το συµβολίζουµε ως

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι η Φυσιολογία;

Τι είναι η Φυσιολογία; Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης Τµήµα Αγροτικής Ανάπτυξης ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ «Πρόσληψη και µεταφορά του νερού στα φυτά» Τι είναι η Φυσιολογία; Η φυσιολογία αποτελεί τον επιστημονικό κλάδο που ερευνά τις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ & ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Έκδοση 1η 10/4/2017

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ & ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Έκδοση 1η 10/4/2017 ΠΕΡΟΝΟΣΠΟΡΟΣ Παθογόνο αίτιο: Plasmopara viticola Σε πολλές αµπελουργικές χώρες θεωρείται η σπουδαιότερη ασθένεια του αµπελιού. Στην Κρήτη κατά κανόνα δεν δηµιουργεί µεγάλα προβλήµατα χωρίς να λείπουν όµως

Διαβάστε περισσότερα

KΕΦΑΛΑΙΟ 3ο Μεταβολισμός. Ενότητα 3.1: Ενέργεια και Οργανισμοί Ενότητα 3.2: Ένζυμα - Βιολογικοί Καταλύτες

KΕΦΑΛΑΙΟ 3ο Μεταβολισμός. Ενότητα 3.1: Ενέργεια και Οργανισμοί Ενότητα 3.2: Ένζυμα - Βιολογικοί Καταλύτες KΕΦΑΛΑΙΟ 3ο Μεταβολισμός Ενότητα 3.1: Ενέργεια και Οργανισμοί Ενότητα 3.2: Ένζυμα - Βιολογικοί Καταλύτες Να συμπληρώσετε με τους κατάλληλους όρους τα κενά στις παρακάτω προτάσεις: 1. Ο καταβολισμός περιλαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

Μέρη Δένδρου. Υπόγειο. Επίγειο

Μέρη Δένδρου. Υπόγειο. Επίγειο Μέρη Δένδρου Υπόγειο Επίγειο Μέρη καρπού Περικάρπιο: Εξωκάρπιο Μεσοκάρπιο Ενδοκάρπιο Σπόρος: Κάλυμμα σπερμάτων Έμβρυο Ενδοσπέρμιο Αντιστοιχία μερών άνθους με καρπού Είδη καρπών καρποφόρων δέντρων Γνήσιοι:

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΣΟΛΑΝΩΔΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΝaCl ΣΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΤΟΥ ΚΑΛΑΜΠΟΚΙΟΥ (Zea mays L.)

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΝaCl ΣΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΤΟΥ ΚΑΛΑΜΠΟΚΙΟΥ (Zea mays L.) ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2009 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΝaCl ΣΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΤΟΥ ΚΑΛΑΜΠΟΚΙΟΥ (Zea mays L.) ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥΛΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ ΔΟΥΝΑΒΗ ΔΕΣΠΟΙΝΑ Το καλαμπόκι είναι

Διαβάστε περισσότερα

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ):

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ): Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ): Μιχάλης Βραχνάκης Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 6 ΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΓΗ ΚΑΙ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ταχυαυξή Ξυλώδη Είδη σε Φυτείες Μικρού Περίτροπου Χρόνου

Ταχυαυξή Ξυλώδη Είδη σε Φυτείες Μικρού Περίτροπου Χρόνου Επιλογή Ταχυαυξή Ξυλώδη Είδη σε Φυτείες Μικρού Περίτροπου Χρόνου Kλίμα Έδαφος Νερό Φυσικοί κινδύνοι Ιωάννης Ελευθεριάδης Τμήμα βιομάζας ΚΑΠΕ Ευαισθησία σε ασθένειες Θέματα βιοποικιλότητας 1 2 Είδη Είδη

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί γίνεται η άσκηση : 1. Να ανακαλύψετε την σημασία του φωτός για την φωτοσύνθεση 2. Να ανακαλύψετε τον ρόλο του αμύλου στους φυτικούς οργανισμούς

Γιατί γίνεται η άσκηση : 1. Να ανακαλύψετε την σημασία του φωτός για την φωτοσύνθεση 2. Να ανακαλύψετε τον ρόλο του αμύλου στους φυτικούς οργανισμούς Ενότητα Παραγωγή θρεπτικών ουσιών στα φυτά - φωτοσύνθεση Φύλλο Εργασίας Η σημασία του φωτός για την φωτοσύνθεση παραγωγή αμύλου Βιολογία Α Γυμνασίου Ονοματεπώνυμο Τμήμα... Ημερομηνία. Γιατί γίνεται η άσκηση

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΤΗΡΙΩΝ. Εύη Τζανακάκη Αρχιτέκτων Μηχ. MSc

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΤΗΡΙΩΝ. Εύη Τζανακάκη Αρχιτέκτων Μηχ. MSc ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΤΗΡΙΩΝ Εύη Τζανακάκη Αρχιτέκτων Μηχ. MSc Αρχές ενεργειακού σχεδιασμού κτηρίων Αξιοποίηση των τοπικών περιβαλλοντικών πηγών και τους νόμους ανταλλαγής ενέργειας κατά τον αρχιτεκτονικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 7 /

ΑΜΠΕΛΙ Ν ο 7 / ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Δ/ΝΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ & ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΦΥΤΩΝ, ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ & ΦΥΤΟΫΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΧΑΪΑΣ Πανεπιστημίου 334,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου 2. ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ Με τον όρο ακτινοβολία

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ

ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ Οι βασικές λειτουργίες των φυτών είναι τρεις: 1. Η φωτοσύνθεση 2. Η αναπνοή 3. Η διαπνοή Φωτοσύνθεση Τα βασικά στοιχεία που πρέπει να γνωρίζουµε είναι τα εξής: 1. Η φωτοσύνθεση

Διαβάστε περισσότερα

Ε: Μπορεί το BREVIS να αντικαταστήσει την αραίωση με το χέρι;

Ε: Μπορεί το BREVIS να αντικαταστήσει την αραίωση με το χέρι; Συχνές Ερωτήσεις Ε: Μπορεί το BREVIS να αντικαταστήσει την αραίωση με το χέρι; Α: Η αραίωση με το χέρι συνήθως γίνεται αμέσως μετά τη φυσική καρπόπτωση και είναι χρονοβόρα (5-20 ώρες/στρ) και πολύ ακριβή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ Θεματική Ενότητα:

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ Θεματική Ενότητα: Ο.Ε.Φ. ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΣ «Η Ε Ν Ω Σ Η» ΟΜΑΔΑ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΕΛΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ Θεματική Ενότητα: Τεχνικές κλαδέματος Εφαρμογή ορθών τεχνικών κλαδέματος Πρόγραμμα συγχρηματοδοτούμενο

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 7η: Ανατομικά και φυσιολογικά χαρακτηριστικά φύλλων σκιάς και φύλλων φωτός του φυτού αριά (Quercus ilex).

Άσκηση 7η: Ανατομικά και φυσιολογικά χαρακτηριστικά φύλλων σκιάς και φύλλων φωτός του φυτού αριά (Quercus ilex). Εργαστηριακές Ασκήσεις Φυσιολογίας Καταπονήσεων των Φυτών Άσκηση 7η: Ανατομικά και φυσιολογικά χαρακτηριστικά φύλλων σκιάς και φύλλων φωτός του φυτού αριά (Quercus ilex). --------------Φύλλο Εργασίας--------------

Διαβάστε περισσότερα

γενικη θερμανσεων ΓΚΡΟΥΠ ΑΕ Τεχνική περιγραφή ECLIPSE2 Rev.01 05/19 1. Σωλήνες κενού διπλού τοιχώµατος άµεσης εκροής µε χαλκοσωλήνα U

γενικη θερμανσεων ΓΚΡΟΥΠ ΑΕ Τεχνική περιγραφή ECLIPSE2 Rev.01 05/19 1. Σωλήνες κενού διπλού τοιχώµατος άµεσης εκροής µε χαλκοσωλήνα U Ηλιακός συλλέκτης Pleion Eclipse2, τύπου κενού άµεσης εκροής (direct flow) µε πατενταρισµένο σύστηµα αυτόµατης σκίασης και ενσωµατωµένο επίπεδο ανακλαστήρα Βασικά χαρακτηριστικά 1. Σωλήνες κενού διπλού

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΣΟΛΑΝΩΔΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ 1

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΤΟΜΑΤΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΣΟΛΑΝΩΔΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΕΡΑ ΚΑΙ ΕΔΑΦΟΥΣ ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα Μετεωρολογίας-Κλιματολογίας Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου 3. ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΕΡΑ ΚΑΙ ΕΔΑΦΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

Διαθέσιμο νερό στα φυτά ASM = FC PWP

Διαθέσιμο νερό στα φυτά ASM = FC PWP Διαθέσιμο νερό στα φυτά ASM = FC PWP Εδαφική υγρασία σε ισοδύναμο ύψος νερού SM ( κ.ο. ) = V w V = d A D A d = SM ( κ.ο. ) D όπου d= ισοδύναμο ύψος νερού του εδάφους D=βάθος εδάφους A=επιφάνεια εδάφους

Διαβάστε περισσότερα

Α. Πατάκας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Σχολή Διαχείρισης Φυσικών Πόρων και Επιχειρήσεων, Εργ. Φυτικής Παραγωγής, Γ. Σεφέρη 2, 30100 Αγρίνιο

Α. Πατάκας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Σχολή Διαχείρισης Φυσικών Πόρων και Επιχειρήσεων, Εργ. Φυτικής Παραγωγής, Γ. Σεφέρη 2, 30100 Αγρίνιο ΑΡΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΝΕΡΟΥ ΣΕ ΑΜΠΕΛΩΝΑ Α. Πατάκας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Σχολή Διαχείρισης Φυσικών Πόρων και Επιχειρήσεων, Εργ. Φυτικής Παραγωγής, Γ. Σεφέρη 2, 3000 Αγρίνιο Περίληψη Στη Μεσογειακή ζώνη

Διαβάστε περισσότερα

Ήπιες µορφές ενέργειας

Ήπιες µορφές ενέργειας ΕΒ ΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ήπιες µορφές ενέργειας Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Επιλέξετε τη σωστή από τις παρακάτω προτάσεις, θέτοντάς την σε κύκλο. 1. ΥΣΑΡΕΣΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Θρέψη Φυτών. Ενότητα 5 η Φωσφόρος (μέρος β) Όνομα καθηγητή: Δ. Μπουράνης Όνομα καθηγητή: Σ. Χωριανοπούλου Τμήμα: Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής

Θρέψη Φυτών. Ενότητα 5 η Φωσφόρος (μέρος β) Όνομα καθηγητή: Δ. Μπουράνης Όνομα καθηγητή: Σ. Χωριανοπούλου Τμήμα: Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής Θρέψη Φυτών Ενότητα 5 η Φωσφόρος (μέρος β) Όνομα καθηγητή: Δ. Μπουράνης Όνομα καθηγητή: Σ. Χωριανοπούλου Τμήμα: Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής Στόχοι ενότητας 1. Περιγραφή του ρόλου του φωσφόρου στην κατανομή

Διαβάστε περισσότερα

Άνθρωπος και Περιβάλλον

Άνθρωπος και Περιβάλλον Άνθρωπος και Περιβάλλον Οικολογία είναι: η επιστήμη που μελετά τις σχέσεις των οργανισμών (και φυσικά του ανθρώπου) με: τους αβιοτικούς παράγοντες του περιβάλλοντός τους, δηλαδή το κλίμα (υγρασία, θερμοκρασία,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α : α. 3000 V/m β. 1500 V/m γ. 2000 V/m δ. 1000 V/m

ΘΕΜΑ Α : α. 3000 V/m β. 1500 V/m γ. 2000 V/m δ. 1000 V/m ΑΡΧΗ 1 ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α : Για να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής αρκεί να γράψετε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ Κ Kάνιγγος ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΟΛΛΙΝΤΖΑ 10, (5ος όροφ. Τηλ: 210-3300296-7. www.kollintzas.gr OΙΚΟΛΟΓΙΑ 1. Όσο το ποσό της ενέργειας: α) μειώνεται προς τα ανώτερα

Διαβάστε περισσότερα

1ο ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

1ο ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 1ο ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 1. Τίτλος διδακτικού σεναρίου: Η ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ 2. Γνωστικό αντικείμενο: Βιολογία 3. Τάξη: Α 4. Μάθημα: Φωτοσύνθεση 5. Γενική ενότητα: ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΠΕΨΗ 6. Προβλεπόμενος χρόνος:

Διαβάστε περισσότερα

Η διαδικασία αποβολής νερού από το φυτό προς το περιβάλλον ονομάζεται διαπνοή.

Η διαδικασία αποβολής νερού από το φυτό προς το περιβάλλον ονομάζεται διαπνοή. Η διαδικασία αποβολής νερού από το φυτό προς το περιβάλλον ονομάζεται διαπνοή. Η ανταλλαγή των αερίων κατά τη φωτοσύνθεση και την αναπνοή γίνεται από μικροσκοπικές οπές στα φύλλα, που ονομάζονται στόματα.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΔΕΥΣΗ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ

ΑΡΔΕΥΣΗ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΑΡΔΕΥΣΗ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ Σκοπιμότητα άρδευσης Η άρδευση αποσκοπεί κυρίως στην τροφοδότηση της κόμης του φυτού με νερό. Μόνο το 1% του νερού που φτάνει στην κόμη των φυτών παραμένει στους φυτικούς

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ενός στοιχείου είναι, η επαναλαμβανόμενη κυκλική πορεία του στοιχείου στο οικοσύστημα. Οι βιογεωχημικοί κύκλοι, πραγματοποιούνται με την βοήθεια, βιολογικών, γεωλογικών

Διαβάστε περισσότερα

11η ENOTHTA ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ

11η ENOTHTA ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ 11η ENOTHTA ΛΟΙΠΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ Έλεγχος κλίματος στα θερμοκήπια Εφαρμογή φυτορυθμιστικών ουσιών Υποβοήθηση καρπόδεσης στις καλλιέργειες θερμοκηπίου ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟ Έλεγχος κλίματος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ 1. Εισαγωγή. Η ενέργεια, όπως είναι γνωστό από τη φυσική, διαδίδεται με τρεις τρόπους: Α) δι' αγωγής Β) δια μεταφοράς Γ) δι'ακτινοβολίας Ο τελευταίος τρόπος διάδοσης

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 3: Εξατμισοδιαπνοή

Άσκηση 3: Εξατμισοδιαπνοή Άσκηση 3: Εξατμισοδιαπνοή Ο υδρολογικός κύκλος ξεκινά με την προσφορά νερού από την ατμόσφαιρα στην επιφάνεια της γης υπό τη μορφή υδρομετεώρων που καταλήγουν μέσω της επιφανειακής απορροής και της κίνησης

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΠΝΟΗ & ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ Η δροσιά γεννιέται μεσ' τα φύλλα (Ελύτης)

ΔΙΑΠΝΟΗ & ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ Η δροσιά γεννιέται μεσ' τα φύλλα (Ελύτης) ΔΙΑΠΝΟΗ & ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ Η δροσιά γεννιέται μεσ' τα φύλλα (Ελύτης) Οι οργανισµοί µπορούν να επιβιώνουν εφ όσον διαθέτουν κατάλληλους προσαρµοστικούς µηχανισµούς. Στις περιοχές όπου η

Διαβάστε περισσότερα