ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ-ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ-ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ"

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ-ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΛΑΔΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία «Διαχείριση του ελεύθερου χρόνου και δομές εκπαίδευσης Ενηλίκων στην τοπική αυτοδιοίκηση και σε δημόσιους φορείς.» Υπεύθυνος καθηγητής: κ. Πέτρου Ιωάννης ΠΙΝΕΛΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΑΕΜ 1583 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013

2 Ευχαριστώ θερμά τους καθηγητές μου για την πολύτιμη βοήθειά τους. 1

3 Περιεχόμενα Πρόλογος 4 Εισαγωγή 5 Αναγκαιότητα και Στόχοι της εργασίας 7 Δομή της εργασίας 8 Πρώτο Μέρος 10 Κεφάλαιο Πρώτο 10 Εννοιολογικές αποσαφηνίσεις Δια βίου Εκπαίδευση Εκπαίδευση ενηλίκων Ελεύθερος χρόνος 14 Κεφάλαιο Δεύτερο Ιστορικές ρίζες της εκπαίδευσης ενηλίκων. Ευρωπαϊκή ένωση και Εκπαίδευση 17 Ενηλίκων 2.2 Ιστορική εξέλιξη της εκπαίδευσης ενηλίκων στην Ελλάδα Η σημασία της ιστορικής έρευνας για την εκπαίδευση ενηλίκων. 33 Κεφάλαιο Τρίτο 37 Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εννοιολογικές αποσαφηνίσεις-θεωρητική προσέγγιση Η έννοια του Ενήλικου και η Εκπαίδευση ενηλίκων Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ενήλικων εκπαιδευομένων Προϋποθέσεις αποτελεσματικής 39 μάθησης 3.3 Σκοπός της Εκπαίδευσης Ενηλίκων Οι στρατηγικές Εκπαίδευσης Ενηλίκων 41 ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ 44 Πρώτο Κεφάλαιο Τα χαρακτηριστικά των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του ελεύθερου χρόνου Βασικές αρχές Εκπαίδευσης Ενηλίκων και σχεδιασμός προγραμμάτων ελεύθερου χρόνου 45 Δεύτερο Κεφάλαιο 47 Δημόσιοι φορείς παροχής επιμορφωτικών προγραμμάτων ελεύθερου χρόνου στην Ελλάδα 47 μετά το 1980 και έως τις μέρες μας. 2. Εθνικό Δίκτυο Δια Βίου Μάθησης Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης (πρώην Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων) Νομαρχιακές Επιτροπές Λαϊκής Επιμόρφωσης (ΝΕΛΕ) Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων (ΙΔΕΚΕ) Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων (ΚΕΕ) Κέντρο Διά Βίου Μάθησης από Απόσταση της ΓΓΔΒΜ (ΚΕ.ΔΒΜ.ΑΠ.) Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ) Κέντρα Δια Βίου Μάθησης για το Περιβάλλον και την Αειφορία (ΚΔ.Β.Μ.Π.Α.) Επιστημονική Ένωση Εκπαίδευσης Ενηλίκων 73 2

4 2.9 Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.) Ινστιτούτα Δια Βίου Εκπαίδευσης Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς (ΓΓΝΓ) 76 Τρίτο Κεφάλαιο 77 Προγράμματα με θέμα το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα Επιμορφωτικά προγράμματα μέσω των ΝΕΛΕ Θεσσαλονίκης Επιμορφωτικά προγράμματα δομών του Ιδρύματος Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης της 78 Γενικής Γραμματείας Δια Βίου Μάθησης 3.3 Υλοποίηση προγραμμάτων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης μέσω του Κέντρου Διά Βίου Μάθησης 88 από Απόσταση της ΓΓΔΒΜ 3.4 Τα προγράμματα των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας Πρόγραμμα «Προστατεύω τον εαυτό μου και τους άλλους» Πρόγραμμα Σχολές Γονέων-Συμβουλευτική γονέων Εκπαίδευση ενηλίκων μεταναστών-εκπαίδευση των μεταναστών στην ελληνική γλώσσα, την 101 ελληνική ιστορία και πολιτισμό "Οδυσσέας" 3.8 Κέντρο Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης και Επιμόρφωσης του Εθνικού και Καποδιστριακού 102 Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Επιμορφωτικά Προγράμματα της Κατεύθυνσης «Περιβάλλον και Ανάπτυξη» 3.9 Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 103 Πρόγραμμα Επιμόρφωσης-Κατάρτισης "Παραγωγή Φαρμακευτικών Αρωματικών Φυτών (ΦΑΦ) και Αιθέριων Ελαίων (ΑΕ)" 3.10 Προγράμματα Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς. 104 «Μάθε για τη βιοποικιλότητα, είσαι κι εσύ ένας κρίκος της αλυσίδας!» Επίλογος 105 Βιβλιογραφία 111 Παράρτημα. Αρκτικόλεξα

5 Πρόλογος Η δια βίου μάθηση και εκπαίδευση έχουν προσλάβει τα τελευταία χρόνια μεγάλο ενδιαφέρον παγκοσμίως, κυρίως λόγω της αναγνώρισης του ρόλου τους στην πολύπλευρη ανάπτυξη του ατόμου, ως κοινωνικού, πολιτικού και οικονομικού όντος. Η εκπαίδευση ενηλίκων αναδύθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα μέσα από ένα πεδίο δραστηριοτήτων με κοινωνικο-πολιτικό και οικονομικό προσανατολισμό. Με πρωτοβουλίες τόσο διαφόρων οργανώσεων της κοινωνίας όσο και του κράτους, στοχεύει στην εξειδίκευση και την αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού, με δράσεις όπως οι παρακάτω: Η καταπολέμηση του αναλφαβητισμού και η συμπλήρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Η παροχή συνεχιζόμενης κατάρτισης, η κατάρτιση και επιμόρφωση ειδικών ομάδων που απειλούνται από κοινωνικό αποκλεισμό, η υλοποίηση προγραμμάτων εκμάθησης της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας καθώς και εκπαίδευσης στον τομέα των νέων τεχνολογιών. Η εκπαίδευση και επιμόρφωση που αφορά σε θέματα πολιτισμού, υγείας και περιβάλλοντος καθώς και η ενημέρωση για θέματα κοινωνικά, πολιτιστικά και ευρωπαϊκά. Η ανοιχτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση και κατάρτιση καθώς και η σύνδεση και συνεργασία με τα σύγχρονα συστήματα ανοιχτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση εκπαιδευτών ενηλίκων Με αφορμή την τελευταία δράση από τις παραπάνω, επισημαίνεται πως η εκπαίδευση ενηλίκων, προκειμένου να άρει τους περιορισμούς που θέτει το παραδοσιακό σύστημα εκπαίδευσης στην ολόπλευρη και συνεχιζόμενη ανάπτυξη της προσωπικότητας αλλά και στην κοινωνική βελτίωση, δίνει ουσιαστική έμφαση στην αξιοποίηση των προσωπικών ενδιαφερόντων και των δυνατοτήτων των εκπαιδευομένων μέσω του εμψυχωτικού ρόλου του εκπαιδευτή. Η ιδιαίτερη μεθοδολογία που ακολουθείται απαιτεί την καλλιέργεια κριτικής στάσης από τον εκπαιδευόμενο, υποδηλώνοντας έτσι ότι κάθε πρόγραμμα ενήλικης μάθησης σέβεται τη βαθύτατη ανάγκη των ανθρώπων να κατανοούν την περιρρέουσα πραγματικότητα και θέτει στόχο να τους καθιστά ικανούς να εναρμονίζονται με τις εξελίξεις και τις απαιτήσεις της. 4

6 Εισαγωγή Με τη λήξη του Β Παγκοσμίου Πολέμου, η UNESCO προώθησε την ιδέα της Εκπαίδευσης Ενηλίκων σε όλο τον κόσμο, μέσα από τα χρηματοδοτούμενα προγράμματα που υποστήριξε, κυρίως σε αναπτυσσόμενες χώρες και «κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 60 αλλά και αργότερα η Εκπαίδευση Ενηλίκων προσέλκυσε το ενδιαφέρον των ερευνητών, του ευρύτερου κοινού και των Διεθνών Οργανισμών για τις δυνατότητες που παρείχε όσον αφορά τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικοπολιτιστικές εφαρμογές της». Στη συνέχεια πολλοί άλλοι Διεθνείς Οργανισμοί όπως «το Συμβούλιο της Ευρώπης, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και η Ευρωπαϊκή Ένωση ενδιαφέρθηκαν και προβληματίστηκαν σχετικά µε το ρόλο της µη τυπικής εκπαίδευσης και επεδίωξαν να της προσφέρουν µια ορισμένη θέση στο γενικότερο εκπαιδευτικό, οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι». 1 Τα περισσότερα προγράμματα που πραγματοποιούνται στα πλαίσια της µη τυπικής εκπαίδευσης στις αναπτυγμένες δυτικές κοινωνίες αφορούν στη συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση και παρακινούνται από οικονομικό και επαγγελματικό κυρίως ενδιαφέρον 2. Κάτω από αυτές τις συνθήκες μένει ένα μικρό σχετικά ποσοστό για δραστηριότητες που πραγματοποιούνται για λόγους ψυχαγωγίας όπου οι συμμετέχοντες θα μαθαίνουν για δική τους ευχαρίστηση και δεν θα περιμένουν επαγγελματικά ανταλλάγματα και οικονομικά οφέλη. 3 Η εκπαίδευση στον ελεύθερο χρόνο λειτουργεί προς αυτή την κατεύθυνση και τονίζει ότι θα πρέπει να ξεπεράσουμε την ιδέα που συνδέει την εκπαίδευση µε το επάγγελμα και τα οικονομικά οφέλη και να εστιάσουμε στα οφέλη μιας τέτοιας εκπαίδευσης στο άτομο και την κοινωνία. Η αύξηση του ελεύθερου χρόνου και η γνώση των ωφελειών από τον ελεύθερο χρόνο έχει οδηγήσει στην αυξημένη αναγνώριση της ανάγκης για παροχή εκπαίδευσης στον ελεύθερο χρόνο σε πολλές χώρες. 4 1 Σιπητάνου Α. Α. (2005) Θεσμοί και πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Δια βίου μάθηση, Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας. σ. 16. και Αντωνοπούλου Σ. (2009) σ Jones, I. & Symon, G. (2001) Lifelong learning as Serious Leisure: Policy, practice and potential, Leisure Studies, 20(4), pp Jones, I. & Symon, G. (2001) Lifelong learning as Serious Leisure: Policy, practice and potential, Leisure Studies, 20(4), pp Αντωνοπούλου Σ. (2009) σ

7 Η εκπαίδευση που λαμβάνει χώρα στον ελεύθερο χρόνο είναι «µια µη εξαναγκαστική δραστηριότητα που λαμβάνει χώρα στον ελεύθερο χρόνο και η οποία δραστηριότητα είναι κάτι που οι άνθρωποι θέλουν να κάνουν, σε επίπεδο προσωπικής ευχαρίστησης, χρησιμοποιώντας τις ικανότητές τους και τους πόρους τους για να κατορθώσουν να το κάνουν» 5. Γενικά, η εκπαίδευση στον ελεύθερο χρόνο πραγματοποιείται στον ελεύθερο χρόνο, µε θέματα που προέρχονται από τον ελεύθερο χρόνο και προορίζεται για τον ελεύθερο χρόνο. Και αυτό τη διαφοροποιεί από τη συνεχιζόμενη κατάρτιση. 6 Τα εκπαιδευτικά προγράμματα ελεύθερου χρόνου στοχεύουν στο να μπορούν οι πολίτες να συμμετέχουν µε κύριο άξονα την προσωπική τους ολοκλήρωση και ικανοποίηση χωρίς όμως άμεσα επαγγελματικά οφέλη. Τέτοιου είδους προγράμματα συνήθως υλοποιούνται από φορείς που δρουν έξω από το τυπικό σύστημα, παρ όλα αυτά είναι οργανωμένα, βασίζονται σε αναλυτικό πρόγραμμα και διαθέτουν εκπαιδευτικούς στόχους, ανήκουν δηλαδή στη µη τυπική εκπαίδευση, η οποία συνδέεται κυρίως µε την εκπαίδευση ενηλίκων και τη συνεχιζόμενη επαγγελματική εκπαίδευση. 7 Η εκπαίδευση στον ελεύθερο χρόνο μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη για τον ενήλικο, όπως: Ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων και δεξιοτήτων. Η εκπαίδευση στον ελεύθερο χρόνο κατά βάση πραγματοποιείται σε οµάδες. Οι κοινωνικές σχέσεις θεωρούνται πολύ σημαντικές σε τέτοιου είδους δραστηριότητες και είναι από τις δεξιότητες που αναπτύσσονται μαζί µε τις μαθησιακές δεξιότητες. Αυτοεκπλήρωση-Αυτοέκφραση. Σύμφωνα µε τον Stebbins (1992) η δια βίου εκπαίδευση ως σοβαρός ελεύθερος χρόνος αφήνει ελεύθερο το άτομο να αυτοεκπληρωθεί ή να αυτό-εκφραστεί μέσα από µια δραστηριότητα που τη διάλεξε το ίδιο το άτομο 8. 5 Stebbins, R. A., (2005) Choice and experiential definitions of leisure, Leisure Sciences, 27(4), p Θωίδης, Ι., ( ) Παιδαγωγική του ελεύθερου χρόνου, Πανεπιστημιακές σημειώσεις, ΣΤ εξάμηνο, Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής, Κατεύθυνση Συνεχούς Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. 7 Αντωνοπούλου Σ.(2009) σ Jones, I. & Symon, G., (2001) Lifelong learning as Serious Leisure: Policy, practice and potential, Leisure Studies, 20(4), pp

8 Η εκπλήρωση εσωτερικών επιθυμιών. Η εκπαίδευση αυτού του είδους προσφέρει στο άτομο την ευκαιρία να παρακολουθήσει και να ασχοληθεί µε κάποιο αντικείμενο που είναι τελείως διαφορετικό από το επάγγελμά του και το οποίο προκύπτει από εσωτερικό ενδιαφέρον ή κάποιο χόμπι. Το άτομο έτσι βρίσκει ικανοποίηση την οποία δε μπορεί να λάβει από την εργασία του. Αυτό που είναι πολύ σημαντικό στα προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων κατά τον ελεύθερο χρόνο είναι ότι τα άτομα έρχονται στην εκπαίδευση µε προσωπική βούληση, γεγονός που εξασφαλίζει την ενεργητική συμμετοχή τους στο εκάστοτε πρόγραμμα και δεσμεύει, κατά κάποιο τρόπο, τον συμμετέχοντα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τα τελευταία χρόνια η ΕΕ θέτει το ζήτημα τη σημασίας της µη τυπικής και της άτυπης μάθησης ξεκινώντας από το Συμβούλιο της Κοπεγχάγης. Με τον τρόπο αυτό η ΕΕ θέλει να αξιοποιήσει στο έπακρο τις γνώσεις και τις ικανότητες που έχουν αποκτηθεί από τους πολίτες της και οι οποίες αποκτήθηκαν έξω από το τυπικό σύστημα εκπαίδευσης, μέσα από τις εμπειρίες του κάθε ατόμου στην εργασία, στον ελεύθερο χρόνο, κ.λπ. (Copenhagen Declaration, 2002) 9. Σ αυτό το πλαίσιο, αναγνωρίζεται πλέον επίσημα ότι στην κοινωνία της γνώσης, οι άνθρωποι δεν αποκτούν γνώσεις µόνο μέσα από το τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα. Κάτι τέτοιο βέβαια θα ήταν αδιανόητο, δεδομένης της πληθώρας των γνώσεων που υπάρχει. Τα άτομα αποκτούν γνώσεις και δεξιότητες μέσα από όλες τις μορφές μάθησης, στη δουλειά ή στον ελεύθερο χρόνο τους, οι οποίες µε κάποιο τρόπο θα πρέπει να αξιολογούνται, να αναγνωρίζονται και να εκτιμώνται. 10 Από όλα τα παραπάνω, γεννιέται η αισιόδοξη σκέψη ότι η εκπαίδευση που πραγματοποιείται στον ελεύθερο χρόνο θα μαγνητίσει περισσότερο το ενδιαφέρον της εκπαιδευτικής πολιτικής της χώρας µας και θα αναγνωριστούν τα αποτελέσματα της μάθησης και η προσφορά της τόσο στο κοινωνικό σύνολο όσο και στο άτομο. Αναγκαιότητα και Στόχοι της εργασίας Έπειτα από µια ενδελεχή έρευνα διαπιστώθηκε πως η ελληνική βιβλιογραφία σε θέματα εκπαίδευσης ελεύθερου χρόνου είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Σε μικρή έκταση είναι η αντίστοιχη διεθνής βιβλιογραφία όσον αφορά στα δεδομένα για τους 9 Copenhagen Declaration, (2002) Ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 30/9/ Αντωνοπούλου Σ. (2009) σ

9 συμμετέχοντες σε τέτοια προγράμματα, τα κίνητρά τους, τις επιδιώξεις τους κλπ. Οι μελέτες που εντοπίζονται για τον ελεύθερο χρόνο αφορούν κυρίως στη διαχείριση του ελεύθερου χρόνου και λιγότερο στην εκπαίδευση ενηλίκων. Οι έρευνες εστιάζουν στις γενικές ασχολίες των ατόμων κατά τον ελεύθερο τους χρόνο. Η εκπαίδευση μπορεί να αποτελεί µια από τις παραπάνω επιλογές. Τη μερίδα του λέοντος στις αναφορές της βιβλιογραφίας, στα επιστημονικά συνέδρια και τις ημερίδες αλλά και στις διαβουλεύσεις μεταξύ των φορέων, κατέχει η συνεχιζόμενη επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Επίσης, η αυξανόμενη ανάγκη για πιστοποίηση των γνώσεων σε µια ανταγωνιστική οικονομία της γνώσης, έχει ως αποτέλεσμα δράσεις που αφορούν στην εκπαίδευση ενηλίκων και δεν προσφέρουν πιστοποιημένες γνώσεις και δεξιότητες να τίθενται στο περιθώριο. Σ αυτή την κατηγορία εντάσσονται και τα προγράμματα εκπαίδευσης ελεύθερου χρόνου που στοχεύουν στην προσωπική ανάπτυξη του ατόμου, χωρίς να γίνεται πραγματική αποτίμηση της προσφοράς αυτών των προγραμμάτων στο άτομο και το κοινωνικό σύνολο. Το πεδίο της εκπαίδευσης στον ελεύθερο χρόνο έχουν αγγίξει δύο επιστήμες, η Παιδαγωγική του ελεύθερου χρόνου και η Εκπαίδευση ενηλίκων, η καθεμία από τη δική της πλευρά. 11 Σκοπός της εργασίας είναι: Η μελέτη των προγραμμάτων, που στοχεύουν στην αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου και την προσωπική ανάπτυξη, όπως αυτά παρέχονται μέσα από τις υπάρχουσες δομές εκπαίδευσης ενηλίκων στην Ελλάδα από το 1980 έως και τις μέρες μας. Επιμέρους στόχοι της εργασίας είναι: 1. Η μελέτη της βιβλιογραφίας σχετικά µε την εκπαίδευση ενηλίκων, τη µη τυπική εκπαίδευση και τον ελεύθερο χρόνο, 2. Η καταγραφή και παρουσίαση : των φορέων που υλοποιούν προγράμματα αξιοποίησης ελεύθερου χρόνου στην περιοχή της Θεσσαλονίκης των προγραμμάτων και των δραστηριοτήτων που προσφέρουν οι εν λόγω φορείς σε ενηλίκους 11 Αντωνοπούλου Σ. (2009) σ

10 ειδικότερα η παρουσίαση και η μελέτη των προγραμμάτων με θέμα το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δομή της εργασίας Στο πρώτο μέρος της εργασίας αυτής δίνεται αναλυτικά το θεωρητικό και μεθοδολογικό πλαίσιο ενώ στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται αναλυτικά τα οργανωμένα προγράμματα ενηλίκων που παρέχονται από τις υπάρχουσες δομές εκπαίδευσης ενηλίκων και συμβάλλουν στην αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου του ενήλικου. Μετά τον πρόλογο στην «Εισαγωγή» παρουσιάζεται συνοπτικά το στίγμα της εκπαιδευτικής πολιτικής της ΕΕ και συνεπώς της Ελλάδας απέναντι στην εκπαίδευση ενηλίκων και τι επιπτώσεις έχει αυτό για την εκπαίδευση στον ελεύθερο χρόνο. Επίσης, αναπτύσσεται η αναγκαιότητα και οι στόχοι της παρούσας μελέτης και παρουσιάζεται συνοπτικά η δομή της μελέτης Στο πρώτο μέρος και στο πρώτο κεφάλαιο «Εννοιολογικές αποσαφηνίσεις», κρίνεται απαραίτητη η παρουσίαση ορισμών και η ανάλυση εννοιών για τον ελεύθερο χρόνο, τη µη τυπική εκπαίδευση και την άτυπη εκπαίδευση, τη δια βίου μάθηση, την εκπαίδευση ενηλίκων, η αποσαφήνιση των οποίων θα συντελέσει στην καλύτερη κατανόηση των υπό διερεύνηση αντικειμένων. Στο δεύτερο κεφάλαιο «Ιστορική εξέλιξη» παρουσιάζονται ιστορικές ρίζες της εκπαίδευσης ενηλίκων. Στη συνέχεια παρουσιάζεται το θέμα πώς εξελίσσονται χρονολογικά οι τάσεις και οι στρατηγικές της εκπαίδευσης ενηλίκων τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη. Ακολουθεί μία παρουσίαση της ιστορική εξέλιξη της εκπαίδευσης ενηλίκων στην Ελλάδα. Στη συνέχεια επισημαίνεται η σημασία της ιστορικής έρευνας για την εκπαίδευση ενηλίκων. Στο τρίτο κεφάλαιο του πρώτου μέρους «Εκπαίδευση ενηλίκων» παρουσιάζονται η έννοια της ενηλικιότητας, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ενήλικων εκπαιδευομένων και οι προϋποθέσεις αποτελεσματικής μάθησης, ο σκοπός της Εκπαίδευσης Ενηλίκων και οι στρατηγικές Εκπαίδευσης Ενηλίκων. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας αυτής και στο πρώτο κεφάλαιο δίνονται τα χαρακτηριστικά των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του ελεύθερου χρόνου ενώ παράλληλα παρουσιάζονται οι βασικές αρχές Εκπαίδευσης Ενηλίκων και ο ρόλος τους στο σχεδιασμό προγραμμάτων ελεύθερου χρόνου. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι φορείς παροχής επιμορφωτικών προγραμμάτων ελεύθερου χρόνου στην Ελλάδα μετά το 1980 και έως τις μέρες μας. 9

11 Σε ένα τρίτο κεφάλαιο γίνεται ειδικότερη αναφορά στα προγράμματα με θέμα το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η εργασία ολοκληρώνεται με το κεφάλαιο «Επίλογος», όπου ανακεφαλαιώνονται τα ευρήματα της εργασίας και κατατίθενται προτάσεις για τη βελτίωση των δομών εκπαίδευσης των Ενηλίκων που θα συμβάλλουν στην ενεργοποίηση του κάθε ενδιαφερόμενου πολίτη και στη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου του, σε μια κοινωνία που θα του μαθαίνει πώς να μαθαίνει και πώς να εκφράζεται δημιουργικά στο σημερινό πολυπολιτισμικό περιβάλλον του. Στη «Βιβλιογραφία», παρουσιάζεται η βασική βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε για την παρούσα μελέτη. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η εργασία σκοπεύει να καταγράψει την πραγματικότητα των εκπαιδευτικών προγραμμάτων ελεύθερου χρόνου και τις προοπτικές των φορέων που υλοποιούν τέτοια προγράμματα και να συμβάλλει στη διαδικασία περαιτέρω μελέτης και εμβάθυνσης στο συγκεκριμένο θέμα στην Ελλάδα µε επίκεντρο πάντα τον ενήλικο-εκπαιδευόμενο. Πρώτο Μέρος Κεφάλαιο Πρώτο 1. Εννοιολογικές αποσαφηνίσεις 1.1 Διά βίου Εκπαίδευση Το εκπαιδευτικό πρότυπο που εφαρμόστηκε μέχρι και τις αρχές του εικοστού αιώνα, βασιζόταν στην πεποίθηση ότι η Εκπαίδευση διαδραματίζει το ρόλο της μόνο όταν το άτομο βρίσκεται στην Τυπική Εκπαίδευση, ενώ κατά τη διάρκεια της κοινωνικής ωριμότητας (ενηλικίωσης), η εκπαίδευση παύει. Αυτή η ιδέα είχε υιοθετηθεί από πολλούς κοινωνικούς μελετητές, οι οποίοι υποστήριζαν πως το περιεχόμενο και ο σκοπός της Εκπαίδευσης θα έπρεπε να αναζητηθούν στα πολιτισμικά στοιχεία που παραδίδει η παλαιότερη γενεά στη νεότερη. Από τις αρχές όμως του 20ου αιώνα, άρχισε να γίνεται περισσότερο φανερό το γεγονός ότι η γενεαλογική προσέγγιση δεν ήταν η καταλληλότερη για να περιγράψει την εκπαιδευτική διαδικασία. Ο John Dewey 12 (1916), πρόσθεσε ένα πρόθεμα στον όρο Εκπαίδευση προκειμένου να εκφράσει την ίδια τοποθέτηση με αυτήν που επικρατούσε στην ορολογία. Δήλωσε λοιπόν, πως η Τυπική Εκπαίδευση ήταν 12 Jarvis, P.,(1995) Adult and Continuing Education. Theory and practice, (2nd ed.), London: Rutledge. p.6. 10

12 απαραίτητη εφόσον η κοινωνία επιθυμούσε να μεταδώσει τα κατορθώματά της από τη μία γενεά στην άλλη. Σήμερα, η Τυπική Εκπαίδευση αναγνωρίζεται ως μοντέλο που χρησιμοποιείται συνήθως, προκειμένου να αποδώσει τη σημασία της Αρχικής Εκπαίδευσης. Με τον ίδιο τρόπο, οι Coombs & Ahmed 13 (1974) ορίζουν την Τυπική Εκπαίδευση ως το ιεραρχημένο, οργανωμένο και χρονικά δομημένο εκπαιδευτικό σύστημα που ξεκινάει από το νηπιαγωγείο και καταλήγει στο πανεπιστήμιο. Μη τυπική εκπαίδευση είναι όλες οι οργανωμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες που πραγματοποιούνται από φορείς εκτός του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος και απευθύνονται σε ενηλίκους ή ανηλίκους. Η πρόθεση των παραπάνω ήταν να διαχωρίσουν το αρχικό τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα από κάθε άλλη μορφή δια βίου εκπαίδευσης, όπως αυτή εφαρμόζεται στα ανεπτυγμένα κράτη. Οι ίδιοι τόνισαν πως η δια βίου Εκπαίδευση συνιστά μία διαδικασία όπου το κάθε άτομο συγκεντρώνει και διαμορφώνει γνώσεις, ικανότητες, στάσεις και αξίες από την καθημερινή εμπειρία του και την επίδραση που ασκεί σε αυτό το κοινωνικό περιβάλλον 14. Η Δια Βίου Εκπαίδευση, σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει το CEDEFOP 15, (1996) αναφέρεται σε όλους τους τομείς της Εκπαίδευσης και παραπέμπει σε μια φιλοσοφική έννοια σύμφωνα με την οποία: 16 «η εκπαίδευση θεωρείται μια μακροχρόνια διαδικασία που αρχίζει κατά τη γέννηση και διαρκεί καθ όλη τη διάρκεια της ζωής» Ο ορισμός που δίνει η UNESCO στη Δια Βίου Εκπαίδευση, μεταξύ άλλων τονίζει ότι 17 :«Η Δια Βίου Εκπαίδευση είναι ένα σχήμα χωρίς όρια που αποβλέπει στην αναμόρφωση του υπάρχοντος εκπαιδευτικού συστήματος, Δε θα πρέπει να περιορίζεται στη σχολική φοίτηση, αλλά να επεκτείνεται σε ολόκληρη τη ζωή του 13 Coombs, P., and Ahmed, M., (1974), Attacking Rural Poverty: how nonformal education can help, Baltimore: Johns Hopkins University Press. p Καραλής, Θ., (2005) Η εκπαίδευση των εκπαιδευτών στην Ελλάδα: Ιστορικές αναφορές, παρούσα κατάσταση και προοπτικές, Εκπαίδευση Εκπαιδευτών, τεύχος 5 Μάιος- Αύγουστος, σσ Cedefop,(1996), Quality issues and trends in vocational education and training in Europe. LC1047 E8B Βεργίδης, Δ., και Καραλής, Θ., (2004) Τυπολογίες και στρατηγικές στην Εκπαίδευση Ενηλίκων, Εκπαίδευση Ενηλίκων, τεύχος 2, Μάιος-Αύγουστος 2004, σσ UNESCO (1976) Recommendations on the Development of Adult Education: Declaration of Nairobi Conference. 11

13 ανθρώπου, να περιλαμβάνει όλες τις δεξιότητες και όλους τους κλάδους της γνώσης, να χρησιμοποιεί όλα τα δυνατά μέσα και να δίνει ευκαιρίες σε όλους τους ανθρώπους για πλήρη ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους Οι εκπαιδευτικές και οι σχετικές με τη μάθηση διαδικασίες, στις οποίες τα παιδιά, οι νέοι άνθρωποι και οι ενήλικοι όλων των ηλικιών εμπλέκονται στη διάρκεια της ζωής τους σε οποιαδήποτε μορφή, πρέπει να θεωρηθούν ως σύνολο» 1.2. Εκπαίδευση ενηλίκων Όταν μιλούμε για ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης ενηλίκων, θα πρέπει να έχουμε αρχικά ξεκαθαρίσει τι εννοούμε με τον όρο εκπαίδευση ενηλίκων. Στο πεδίο της «διά βίου μάθησης» ή «διά βίου εκπαίδευσης», εντάσσεται η «Εκπαίδευση Ενηλίκων» και αποτελεί ένα μέσο μεγάλης σημασίας για την εύρεση επαγγέλματος, για την εξέλιξη μέσα στο επάγγελμα, για την αλλαγή επαγγέλματος, αλλά και για την προσωπική ανάπτυξη, την τροποποίηση της συμπεριφοράς και τον αυτοκαθορισμό του ατόμου. Σύμφωνα με τον Rogers (2002) 18 η εκπαίδευση ενηλίκων είναι σε τελική ανάλυση, η «εκπαίδευση ώριμης ηλικίας» και με τον όρο αυτό εννοεί την παροχή σχεδιασμένων μαθησιακών δραστηριοτήτων σε άτομα που είναι ώριμα με κριτήριο όχι την ημερομηνία γέννησης, αλλά την υπευθυνότητά τους, την κοινωνική τους εμπειρία, τον ισορροπημένο τρόπο ύπαρξής τους. Μια τέτοια εκπαίδευση είναι υποχρεωμένη να υιοθετεί εκπαιδευτικές μεθόδους που προωθούν την αυτονομία και την ελευθερία (των εκπαιδευόμενων) να χρησιμοποιούν και να αντιλαμβάνονται τη διδακτέα ύλη, όπως οι ίδιοι κρίνουν. Γίνεται λόγος για μια εκπαίδευση που στοχεύει στο να είναι αποτελεσματική, που επιδιώκει να αλλάξει τους συμμετέχοντες κατευθύνοντας τους προς κάποιον προκαθορισμένο στόχο και ταυτόχρονα να τους καταστήσει ανεξάρτητους. Όλες οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί η εκπαίδευση ενηλίκων καθορίζονται ανάλογα με τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την ενηλικιότητα και τον τρόπο με τον οποίο θεωρούμε ότι μαθαίνουν οι ενήλικες. Αυτός ο τρόπος, αν κατανοηθεί αρχικά, θα έρθει και ο διαφορετικός χειρισμός ο οποίος θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση των εμποδίων που συναντούν οι ενήλικες κατά τη συμμετοχή τους στα προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων. 18 Rogers, A., (2002), Η Εκπαίδευση Ενηλίκων, Αθήνα: Μεταίχμιο στο Κόκκος, Α. (2008), Εισαγωγή στην Εκπαίδευση Ενηλίκων, Τόμος Α, Θεωρητικές Προσεγγίσεις, Πάτρα: ΕΑΠ. σ

14 Στο ζήτημα του ορισμού της «Εκπαίδευσης Ενηλίκων», δηλαδή της εκπαίδευσης /μετεκπαίδευσης των ατόμων που έχουν ηλικία μεγαλύτερη εκείνης που έχουν, όταν ολοκληρώνουν την υποχρεωτική εκπαίδευση και σε ένα ποσοστό βρίσκονται εκτός του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος, επικρατούν ασάφειες, καθώς χρησιμοποιούνται όροι, όπως: συνεχιζόμενη, εναλλασσόμενη, διαρκής, αδιάκοπη εκπαίδευση ή μάθηση ή μόρφωση. Αυτή η εννοιολογική ποικιλία οφείλεται στο γεγονός ότι οι διάφοροι όροι που χρησιμοποιούνται αντιπροσωπεύουν και εξυπηρετούν διαφορετικές ιδεολογίες, όπως επίσης και στο γεγονός ότι οι έννοιες και τα αξιολογικά συστήματα που αυτές υποδηλώνουν μετεξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου. Συγκεκριμένα, ο Alan Rogers 19 αναφέρει σχετικά ότι: «ένας από τους βασικούς λόγους που δεν υπάρχει συμφωνία στους ορισμούς είναι η διαφορετικότητα που υπάρχει στις εκπαιδευτικές κουλτούρες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι ορισμοί της Εκπαίδευσης Ενηλίκων να είναι διεθνώς εκτενείς στην προσπάθεια να καλυφθούν όλες οι χώρες και όλες οι συνθήκες». Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ (1977) 20 : «Η εκπαίδευση ενηλίκων αφορά οποιαδήποτε μαθησιακή δραστηριότητα ή πρόγραμμα σκόπιμα σχεδιασμένο από κάποιον εκπαιδευτικό φορέα, για να ικανοποιήσει οποιαδήποτε ανάγκη κατάρτισης ή οποιοδήποτε ενδιαφέρον, που ενδέχεται να πραγματοποιηθεί σε κάθε στάδιο της ζωής του ανθρώπου που έχει υπερβεί την ηλικία της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και η κύρια δραστηριότητα του δεν είναι πλέον η εκπαίδευση. Η σφαίρα της επομένως, καλύπτει μη επαγγελματικές, επαγγελματικές, γενικές, τυπικές και μη τυπικές σπουδές, καθώς επίσης και την εκπαίδευση που έχει συλλογικό σκοπό». O ορισμός της UNESCO (1976) 21 (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) αναφέρεται σε: «Ολόκληρο το φάσμα των οργανωμένων εκπαιδευτικών διαδικασιών οποιοδήποτε περιεχομένου ή επιπέδου και οιασδήποτε μεθόδου, είτε αυτές 19 Rogers, A. (2002), Η εκπαίδευση ενηλίκων (μτφρ. Μ. Παπαδοπούλου, Μ. Τόμπρου). Αθήνα: Μεταίχμιο.σ ΟΟΣΑ,(1977), στο Rogers, A. (2002), Η εκπαίδευση ενηλίκων (μτφρ. Μ. Παπαδοπούλου, Μ. Τόμπρου). Αθήνα: Μεταίχμιο.σ UNESCO,(1976), στο Rogers, A. (2002), Η εκπαίδευση ενηλίκων (μτφρ. Μ. Παπαδοπούλου, Μ. Τόμπρου). Αθήνα: Μεταίχμιο.σ.55 13

15 αφορούν αναγνωρισμένες ή ελεύθερες σπουδές είτε συνεχίζουν ή αναπληρώνουν την αρχική εκπαίδευση σε σχολεία, κολέγια και πανεπιστήμια, καθώς και σε σχολές μαθητείας με τη βοήθεια των οποίων διαδικασιών άτομα θεωρούμενα ως ενήλικα από την κοινωνία στην οποία ανήκουν, αναπτύσσουν τις ικανότητές τους, πλουτίζουν τις γνώσεις τους, βελτιώνουν την τεχνική και επαγγελματική τους κατάρτιση ή στρέφονται προς νέες κατευθύνσεις και μεταβάλλουν τις στάσεις τους και τις συμπεριφορές τους προς τη διπλή προοπτική της ολοκληρωμένης προσωπικής τους ανάπτυξης και της συμμετοχής τους σε μια ισορροπημένη και ανεξάρτητη κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη» Συνεπώς χρησιμοποιεί τον όρο «Εκπαίδευση Ενηλίκων» για να συμπεριλάβει κάθε εκπαιδευτική διεργασία, κάθε περιεχομένου, επιπέδου ή μεθόδου, είτε πρόκειται για τυπική εκπαίδευση είτε όχι, είτε για διεργασία που επεκτείνει χρονικά ή αντικαθιστά την αρχική εκπαίδευση στα σχολεία, κολέγια και πανεπιστήμια, καθώς και για μαθητεία μέσω των οποίων άτομα που θεωρούνται ενήλικα από την κοινωνία στην οποία ανήκουν, αναπτύσσουν τις ικανότητές τους, εμπλουτίζουν τη γνώση τους, βελτιώνουν τα τεχνικά και επαγγελματικά τους προσόντα ή τα προσανατολίζουν προς άλλη κατεύθυνση και επιφέρουν αλλαγές στη στάση ή στη συμπεριφορά τους με τη διπλή προοπτική της πλήρους προσωπικής ανάπτυξης και της συμμετοχής σε μία εναρμονισμένη και αυτοδύναμη κοινωνική, οικονομική και πολιτισμική ανάπτυξη. 22 Οι παραπάνω ορισμοί ταυτίζονται σε σημαντικό βαθμό, με τη διαφορά ότι ο πρώτος παραπέμπει στην Τυπική και μη Τυπική εκπαίδευση, ενώ ο δεύτερος καλύπτει τις ανεπάρκειες του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος Ελεύθερος χρόνος Το τι σημαίνει ο ελεύθερος χρόνος για µια κοινωνία αλλάζει ανάλογα µε την εποχή και τις κοινωνικές ελευθερίες του ατόμου. Ο ελεύθερος χρόνος αλλάζει, όπως αλλάζει και η κουλτούρα σε κάθε κοινωνία. Στη διεθνή βιβλιογραφία, ιστορικοί και κοινωνιολόγοι ανατρέχουν στην ελληνική κλασική αρχαιότητα και ιδιαίτερα στον Αριστοτέλη και τη θεωρία περί «σχόλης», αναζητώντας τις ρίζες της έννοιας του ελεύθερου χρόνου. Το έμβλημα 22 Rogers, A. (2002), Η εκπαίδευση ενηλίκων (μτφρ. Μ. Παπαδοπούλου, Μ. Τόμπρου). Αθήνα: Μεταίχμιο.σσ Βεργίδης, Δ., και Καραλής, Θ., (2004) Τυπολογίες και στρατηγικές στην Εκπαίδευση Ενηλίκων, Εκπαίδευση Ενηλίκων, τεύχος 2, Μάιος-Αύγουστος 2004, σσ:

16 ενός μορφωμένου ατόμου ήταν να έχει δραστήριο ελεύθερο χρόνο π.χ. να γυμνάζεται, να παίζει μουσική, να φιλοσοφεί. Επίσης, οι πολίτες μπορούσαν να συνδιαλέγονται δημόσια, να δημιουργούν καλές τέχνες, να ασκούν πολιτική, να συζητούν στην Αγορά και να ασκούν ελεύθερες δραστηριότητες που αποτελούσαν τον πυρήνα του πολιτισμού τους. Η έννοια της σχόλης του Αριστοτέλη έχει λάβει διάφορες μορφές και σημασίες μέσα στα χρόνια, ώσπου να φτάσει στην έννοια του ελεύθερου χρόνου έτσι όπως την βιώνει η σύγχρονη κοινωνία. Ο ελεύθερος χρόνος ως όρος εμφανίζεται την εποχή της εκβιομηχάνισης της Ευρώπης τον 19 ο αιώνα µε την οργάνωση της αμειβόμενης εργασίας σε καθορισμένο υποχρεωτικό ωράριο και τη διάκριση αυτού του χρόνου από το χρόνο εργασίας. 24 «Η κατάκτηση του ελεύθερου χρόνου, υπήρξε αποτέλεσμα δύο παραγόντων: αφ ενός της αύξησης της παραγωγικότητας και αφ ετέρου των συνδικαλιστικών και πολιτικών διεκδικήσεων των ίδιων των εργαζομένων για μείωση του εργάσιμου χρόνου και αύξηση του ελεύθερου» 25. Στην Ευρώπη, από τις αρχές του 19 ου αιώνα έχουμε την εμφάνιση νομοθετικών ρυθμίσεων µε βασικό σκοπό τη μείωση των ωρών εργασίας. Έναν αιώνα μετά πρωτοστατεί η Μεγάλη Βρετανία όπου ψηφίζεται «η περίφημη «αγγλική εβδομάδα» (πενθήμερο)» το 1825 αλλά «εφαρμόζεται σταδιακά μετά το 1880 και χάρη στην επαγρύπνηση των εργατικών συνδικάτων (trade unions)» και ακολουθεί η Γαλλία όπου διεκδικεί το δεκάωρο εργασίας το 1848 αλλά η νομοθετική ρύθμιση γίνεται το 1912, ενώ το 1919 ψηφίζεται το οκτάωρο. 26 Οι διεκδικήσεις των εργαζομένων αλλάζουν προσανατολισμό μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο και αποβλέπουν στην διεκδίκηση «μεγαλύτερων περιόδων ελεύθερου χρόνου, όπως το Σαββατοκύριακο, οι διακοπές μετ αποδοχών και αργότερα η συνταξιοδότηση». 27 Στην Ελλάδα, οι πρώτες νομοθετικές ρυθμίσεις για τη μείωση του εργάσιμου χρόνου εμφανίζονται το Η αργία της Κυριακής είναι το πρώτο μέτρο που λαμβάνεται, ενώ από το 1911 διεκδικείται το οκτάωρο. Το 1927 κατακτάται το 24 Αντωνοπούλου Σ. (2009) σ Κορωναίου Α., (1996) Κοινωνιολογία του ελεύθερου χρόνου, Αθήνα: Νήσος. σ Αντωνοπούλου Σ. (2009) σ Κορωναίου Α., (1996) Κοινωνιολογία του ελεύθερου χρόνου, Αθήνα: Νήσος. σ

17 οκτάωρο πρώτα για τις ανθυγιεινές εργασίες. Σύμφωνα µε τον Θωίδη 28 «Ο ελεύθερος χρόνος είναι η τελευταία κοινωνική κατάκτηση του ανθρώπου στην πορεία του προς το ιδανικό της αυτοδιάθεσης και της χειραφέτησης του». Σήμερα ως ελεύθερος χρόνος νοείται ο χρόνος που είναι ελεύθερος από υποχρεώσεις και κατά τον οποίο το άτομο έχει την ελευθερία να χρησιμοποιήσει αυτό το χρόνο όπως επιθυμεί είτε για ανάπαυση είτε για δημιουργία ή για ψυχαγωγία. Επιπλέον, όπως αναφέρει ο Θωίδης 29 «Είναι ο χρόνος πραγμάτωσης ανθρώπινων ιδανικών και αξιών, ανάπτυξης πολιτισμού και διαμόρφωσης της προσωπικότητας». Η επιτυχημένη προσπάθεια αξιοποίησης του «σοβαρού» ελεύθερου χρόνου μπορεί να φέρει πολλαπλά οφέλη στο άτομο όπως η αυτό-πραγμάτωση, η προσωπική βελτίωση, η προσωπική ικανοποίηση και η κοινωνικότητα. Η επιλογή, η ελευθερία και ο εθελοντισμός είναι τα κύρια στοιχεία του ελεύθερου χρόνου. Το άτομο είναι ελεύθερο να επιλέξει πως θα αξιοποιήσει τον ελεύθερο του χρόνο και προς ποια κατεύθυνση.ο ελεύθερος χρόνος αποκτά όλο και περισσότερη αξία για το άτομο και την κοινωνία όμως αποτελεί και ένα πρόβλημα, κι αυτό οφείλεται κυρίως στη διαχείριση του και στην «ανεύρεση µια νέας ισορροπίας ανάμεσα στους κοινωνικούς χρόνους της επαγγελματικής εργασίας, της οικιακής εργασίας, της οικογένειας, του σχολείου και του ελεύθερου χρόνου» 30. «Ο ελεύθερος χρόνος είναι εξίσου σημαντικός µε την εργασία και το επάγγελμα για την εκπλήρωση του νοήματος της ζωής και την ανάπτυξη της προσωπικότητας. Τα περισσότερα επαγγέλματα σήμερα είναι εξειδικευμένα και απαιτούν ένα περιορισμένο μέρος των δυνατοτήτων και ικανοτήτων του ανθρώπου. Στον ελεύθερο του χρόνο δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη ικανοτήτων, κλίσεων, 28 Θωίδης, Ι. ( ) Παιδαγωγική του ελεύθερου χρόνου, Πανεπιστημιακές σημειώσεις, ΣΤ εξάμηνο, Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής, Κατεύθυνση Συνεχούς Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. σ Θωίδης, Ι. ( ) Παιδαγωγική του ελεύθερου χρόνου, Πανεπιστημιακές σημειώσεις, ΣΤ εξάμηνο, Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής, Κατεύθυνση Συνεχούς Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. σ Κορωναίου Α., (1996) Κοινωνιολογία του ελεύθερου χρόνου, Αθήνα: Νήσος. σ

18 ενδιαφερόντων και προτερημάτων που εμφανίζονται πολύ λίγο στον χώρο της εργασίας» 31. Κεφάλαιο Δεύτερο 2.1 Ιστορικές ρίζες της εκπαίδευσης ενηλίκων. Ευρωπαϊκή ένωση και Εκπαίδευση Ενηλίκων Η διερεύνηση του πεδίου της εκπαίδευσης ενηλίκων δεν είναι δυνατή χωρίς την εξέταση των ιστορικών συνθηκών και προϋποθέσεων κάτω από τις οποίες αυτή εξελίσσεται. Ούτε επίσης είναι δυνατή η μελέτη της ιστορίας της εκπαίδευσης ενηλίκων, αν δε ληφθεί υπόψη η αλληλεπίδραση ανάμεσα στην εκπαίδευση, στην πολιτική, στην οικονομία και στην κοινωνική ζωή. Η ανάγκη για την εκπαίδευση ενηλίκων δεν εμφανίστηκε ξαφνικά, τυχαία και εντελώς απροσδόκητα. Αναπτύχθηκε και συνειδητοποιήθηκε βαθμιαία από κυβερνήσεις, τοπική αυτοδιοίκηση, οργανισμούς και γενικά ολόκληρη την κοινωνία. Η εξέλιξή της πραγματοποιήθηκε κάτω από συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες, πολιτικές σκοπιμότητες και εξελίξεις στον εκπαιδευτικό και επιστημονικό τομέα. Βαθύτατα επίσης επηρέασαν την εξέλιξή της και προσδιόρισαν το ρόλο της οι κοινωνικό-οικονομικές και πολιτισμικές εξελίξεις 32. Οι απαρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων δεν είναι εύκολο να προσδιοριστούν. Η αποδοχή της ευρείας έννοιας του όρου «εκπαίδευση ενηλίκων», επιτρέπει την αναζήτηση και τον εντοπισμό των ριζών της στην αρχαιότητα. Συγκεκριμένα ο Πλάτωνας χρησιμοποίησε τον όρο «δια βίου παιδεία» και εννοούσε μ αυτόν την υποχρέωση που έχει κάθε πολίτης να αναπτύσσεται συνεχώς και να συμμετέχει ενεργά στις δραστηριότητες της πόλης. Άλλοι μελετητές, τοποθετούν τις ρίζες της εκπαίδευσης ενηλίκων στην Παλαιά Διαθήκη με το Μωϋσή και τους Προφήτες, ενώ δεν αποκλείονται και αυτοί οι οποίοι θεωρούν σταθμό στην ιστορία της εξέλιξής της την ανακάλυψη της τυπογραφίας τον 15ο αιώνα. Οπωσδήποτε πάντως τα κίνητρα για μαζική εκπαίδευση 31 Θωίδης, Ι. ( ) Παιδαγωγική του ελεύθερου χρόνου, Πανεπιστημιακές σημειώσεις, ΣΤ εξάμηνο, Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής, Κατεύθυνση Συνεχούς Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. σ.22. και Αντωνοπούλου Σ. (2009) σ Κόκκος, Α., (1999). Εκπαίδευση Ενηλίκων. Το Πεδίο, οι Αρχές Μάθησης, οι Συντελεστές. Α, Πάτρα: ΕΑΠ. σ

19 και μόρφωση των ενηλίκων προήλθαν, στις ιστορικές περιόδους στις οποίες εμφανίστηκαν, από μεγάλα πνευματικά, κοινωνικά και πολιτικά κινήματα 33. Αν και ως ιστορική αφετηρία της εκπαίδευσης ενηλίκων αναφέρεται συνήθως ο Διαφωτισμός, ο Κελπανίδης και η Βρυνιώτη 34 υποστηρίζουν ότι οι ιστορικές ρίζες της εκπαίδευσης ενηλίκων βρίσκονται: - πρώτον: στο κίνημα του μαζικού αλφαβητισμού που προώθησε η Ευαγγελική Εκκλησία και οδήγησε στην πρώτη - και ιστορικά πρώιμη σε παγκόσμιο επίπεδο θεσμοθέτηση εκπαιδευτικών διαδικασιών σε στοιχειώδες επίπεδο (16ος αι. ). - δεύτερον: στη συγκρότηση του εθνικού κράτους (17ος αιώνας & εντεύθεν). Αν και το εθνικό κράτος επικεντρώθηκε μέσω της εκπαιδευτικής του πολιτικής στην υποχρεωτική εκπαίδευση και στην εγκαθίδρυση σχολικού δικτύου σε όλη την επικράτεια, επηρέασε ωστόσο και την εκπαίδευση ενηλίκων. Η διαμόρφωση της εθνικής ταυτότητας απευθυνόταν σε όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτου ηλικίας, προκειμένου αυτοί να κινητοποιηθούν για την επίτευξη των στόχων του εθνικού κράτους. Δηλαδή, τη σταθεροποίηση και επέκταση των ορίων του, και την ενσωμάτωση των εθνικά, γλωσσικά και θρησκευτικά ετερογενών μειονοτήτων στη εθνική κουλτούρα. - τρίτον: στο διαφωτισμό (18ος-19ος αι.), που διέδωσε τον επιστημονικό ορθολογισμό της αστικής κοινωνίας και συντέλεσε στην αύξηση του ενδιαφέροντος για την εκλαΐκευση και τη διάδοση των επιστημονικών γνώσεων και των πορισμάτων των επιστημών. Η διάδοση δε των επιστημονικών γνώσεων από φιλεκπαιδευτικές εταιρείες και συλλόγους, δεν ικανοποιούσε μόνο το ενδιαφέρον για τη θεωρητική κατανόηση του κόσμου από τους μορφωμένους ερασιτέχνες αλλά είχε επίσης ως σκοπό τη διάδοση των αστικών αξιών και στάσεων. Αυτές οι αξίες και στάσεις αποτέλεσαν τη βασική κοινωνική προϋπόθεση της τεχνολογικής εξέλιξης, της συσσώρευσης του κεφαλαίου και της οικονομικής ανάπτυξης. - τέταρτον: στο κίνημα για τη μόρφωση των εργατών, που οργανώθηκε με τα εργατικά κόμματα και τον εργατικό συνδικαλισμό (μέχρι και τα μέσα του 20ου αιώνα). 33 Καψάλης, Αχ., και Παπασταμάτης, Α., (2002). Εκπαίδευση Ενηλίκων: γενικά εισαγωγικά θέματα. α, Θεσσαλονίκη: Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. σ Κελπανίδης, Χ..,Μ. και Βρυνιώτη, Π.,Κ., (2004). Δια βίου μάθηση, κοινωνικές προϋποθέσεις και λειτουργίες, δεδομένα και διαπιστώσεις. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. σσ

20 Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι η Ευαγγελική Εκκλησία και ο ιδρυτής της Μαρτίνος Λούθηρος με την προώθηση του μαζικού αλφαβητισμού, η συγκρότηση του έθνους κράτους, με συγκεκριμένη πολιτισμική ταυτότητα, σαφώς οριοθετημένα σύνορα και με ανεξάρτητη κρατική υπόσταση και ο ορθολογισμός του διαφωτισμού προώθησαν τη δημιουργία του δημόσιου σχολείου και έθεσαν μαζί με το εργατικό κίνημα για τη μόρφωση των εργατών, τις ιστορικές βάσεις για τη θεσμική oοργάνωση της εκπαίδευσης ενηλίκων. Κύριος στόχος της εκπαίδευσης ενηλίκων ήταν, μέχρι και τα μέσα του 20ού αι., η εξάλειψη της μορφωτικής υστέρησης και της πολιτικής περιθωριοποίησης των βιομηχανικών εργατών και των αγροτών, που εγκατέλειπαν μαζικά την ύπαιθρο στην πορεία της εκβιομηχάνισης, για να βρουν εργασία στις πόλεις. Πολύ μεγάλη σημασία δόθηκε στην απάλειψη του αναλφαβητισμού που αποτέλεσε και αποτελεί τη χειρότερη μορφή της εκπαιδευτικής μειονεξίας. Ο επαναπροσδιορισμός που προβλήματος του αναλφαβητισμού και η αντιμετώπισή του απασχόλησε και απασχολεί ακόμη και σήμερα όλους τους διεθνείς οργανισμούς. Η συνεχής αναζήτηση, ιδιαίτερα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, των κατάλληλων τρόπων και μέσων για την ανάπτυξη και βελτίωση της εκπαίδευσης σε κάθε ηλικία και σε κάθε περίσταση αναδεικνύει τη σοβαρότητα του προβλήματος του αναλφαβητισμού. Με την αντιμετώπιση του εκπαιδευτικού αποκλεισμού και του αναλφαβητισμού, επιδιώκεται όχι μόνο η καταπολέμηση της ανεργίας αλλά και η οικονομική ανάπτυξη. Τα κίνητρα επομένως δεν είναι μόνο εκπαιδευτικά αλλά και οικονομικά. Επιπλέον, η περιθωριοποίηση και ο κοινωνικός αποκλεισμός των άνεργων αναλφάβητων μπορεί να προκαλέσει κοινωνικό ρήγμα με απρόβλεπτες και ανυπολόγιστες κοινωνικο- οικονομικές συνέπειες 35. Έτσι η Εκπαίδευση Ενηλίκων μέσα στις επιδιώξεις της συμπεριλαμβάνει και πολιτικές για την αντιμετώπιση του φαινομένου που ονομάζουμε Κοινωνικό Αποκλεισμό. 36 Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 70, η εκπαίδευση ενηλίκων προσέλκυσε το ενδιαφέρον των ερευνητών, εκπαιδευτικών και κοινωνικών φορέων και των 35 Σιπητάνου, Α., Α.,(1998). Ο αναλφαβητισμός στην Ελλάδα: η διαχρονικότητα και οι μεταλλαγές του προβλήματος. Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη α. ε. σσ Rogers, A. (2002), Η εκπαίδευση ενηλίκων (μτφρ. Μ. Παπαδοπούλου, Μ. Τόμπρου). Αθήνα: Μεταίχμιο. σ. 3 19

Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών

Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών Καθώς οι σύγχρονες κοινωνίες μεταλλάσσονται και εξελίσσονται διαρκώς, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση

Διαβάστε περισσότερα

Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση, Δια βίου Μάθηση: Θεωρία και Πράξη

Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση, Δια βίου Μάθηση: Θεωρία και Πράξη ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση, Δια βίου Μάθηση: Θεωρία και Πράξη Ενότητα 1: Βασικές αρχές και χαρακτηριστικά Γιώργος Κ. Ζαρίφης Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Ενότητα Β: Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Διά βίου μάθηση και εκπαίδευση Ενότητα 4 η : Εννοιολογικοί Προσδιορισμοί IV Εκπαίδευση ενηλίκων & επαγγελματική κατάρτιση

Διά βίου μάθηση και εκπαίδευση Ενότητα 4 η : Εννοιολογικοί Προσδιορισμοί IV Εκπαίδευση ενηλίκων & επαγγελματική κατάρτιση Διά βίου μάθηση και εκπαίδευση Ενότητα 4 η : Εννοιολογικοί Προσδιορισμοί IV Εκπαίδευση ενηλίκων & επαγγελματική κατάρτιση Θανάσης Καραλής Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της

Διαβάστε περισσότερα

Η δια βίου μάθηση ως εκπαιδευτική πολιτική: κρίσιμα ζητήματα και προτάσεις

Η δια βίου μάθηση ως εκπαιδευτική πολιτική: κρίσιμα ζητήματα και προτάσεις LOGO Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας Παράρτημα Ανατολικής Μακεδονίας Σέρρες, 17/10/2010 Η δια βίου μάθηση ως εκπαιδευτική πολιτική: κρίσιμα ζητήματα και προτάσεις Δρ. Γεώργιος A. Κουλαουζίδης Μαθηματικός

Διαβάστε περισσότερα

Υ.Α Γ2/6646/ Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική

Υ.Α Γ2/6646/ Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική Υ.Α Γ2/6646/20-11-97 Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική ΥΠΕΠΘ-Γ2/6646120.Ι 1.97 Ενηµέρωση για το πρόγραµµα επιµόρφωσης Καθηγητών στο Σχολικό Επαγγελµατικό Προσανατολισµό και

Διαβάστε περισσότερα

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Eξ Aποστάσεως Eκπαίδευσης (E learning) Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Διαπολιτισμική Εκπαίδευση E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Διδάσκουσα: Μαρία Δασκολιά Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Φ.Π.Ψ. Εαρινό εξάμηνο 2018-2019 ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Η επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

Χαρακτηριστικά και προϋποθέσεις αποτελεσματικής μάθησης ενηλίκων εκπαιδευομένων. Θανάσης Καραλής

Χαρακτηριστικά και προϋποθέσεις αποτελεσματικής μάθησης ενηλίκων εκπαιδευομένων. Θανάσης Καραλής Χαρακτηριστικά και προϋποθέσεις αποτελεσματικής μάθησης ενηλίκων εκπαιδευομένων Θανάσης Καραλής Ι. Θεωρητικές προσεγγίσεις Η Εκπαίδευση Ενηλίκων ως διακριτό θεσμικό και επιστημονικό πεδίο Ενήλικος και

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργική Εκπαίδευση Ενότητα 1

Γεωργική Εκπαίδευση Ενότητα 1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: Εισαγωγή στην έννοια της εκπαίδευσης Αφροδίτη Παπαδάκη-Κλαυδιανού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Ενότητα Β: Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

15ο ΕΠΑΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΕΠΑΛ

15ο ΕΠΑΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΕΠΑΛ 15ο ΕΠΑΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ 2015-16 ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΕΠΑΛ ΘΕΜΑ: «ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ», ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στη συγκεκριμένη εργασία επιχειρείται

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ Το σχολείο, ως ένας κατεξοχήν κοινωνικός θεσμός, δεν μπορεί να παραμείνει αναλλοίωτο μπροστά στις ραγδαίες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Νάκου Αλεξάνδρα Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Ο όρος ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ δημιουργεί μία αίσθηση ασάφειας αφού επιδέχεται πολλές εξηγήσεις. Υπάρχει συνεχής διάλογος και προβληματισμός ακόμα

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικε ςκαιευρωπαι κε ς Πολιτικε ςστοντομεάτηςδια βιόυμα θησης. Παράλληλα Κείµενα

Εθνικε ςκαιευρωπαι κε ς Πολιτικε ςστοντομεάτηςδια βιόυμα θησης. Παράλληλα Κείµενα Εθνικε ςκαιευρωπαι κε ς Πολιτικε ςστοντομεάτηςδια βιόυμα θησης Παράλληλα Κείµενα Θεσμοί, όργανα και της ευρωπαϊκής πολιτικής Hεκπαιδευτικήπολιτικήκαιτασυστήματαδιαβίου εκπαίδευσης στη σύγχρονη Ευρώπη σε

Διαβάστε περισσότερα

«Ο ρόλος της εκπαίδευσης ενηλίκων στη σύγχρονη κοινωνία»

«Ο ρόλος της εκπαίδευσης ενηλίκων στη σύγχρονη κοινωνία» «Ο ρόλος της εκπαίδευσης ενηλίκων στη σύγχρονη κοινωνία» Σίμου Δανάη Μεταπτυχιακή φοιτήτρια: Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση danai.simou@st.ouc.ac.cy Περίληψη: Στη σημερινή κοινωνία παρατηρούνται

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α.

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Τι θα Δούμε. Γιατί αλλάζει το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών. Παιδαγωγικό πλαίσιο του νέου Α.Π.Σ. Αρχές του νέου Α.Π.Σ. Μαθησιακές περιοχές του νέου

Διαβάστε περισσότερα

Νεοελληνική Γλώσσα Απαντήσεις

Νεοελληνική Γλώσσα Απαντήσεις Νεοελληνική Γλώσσα 14-05-2010 Απαντήσεις A. Το κείμενο αναφέρεται στη σημασία της αυτομόρφωσης. Ο όρος αυτομόρφωση περιγράφει την ατομική πνευματική και επαγγελματική εκπαίδευση που κατευθύνεται από την

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η θέση της Πανελλήνιας Ένωσης Καθηγητών Πληροφορικής Επιμέλεια κειμένου: Δ.Σ. ΠΕΚαΠ κατόπιν δημόσιας διαβούλευσης των μελών της Ένωσης από 20/07/2010. Τελική έκδοση κειμένου:

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη. Αθήνα

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη. Αθήνα Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη Αθήνα Απρίλιος 2008 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Στις επόμενες σελίδες γίνεται μια πρώτη προσπάθεια

Διαβάστε περισσότερα

Αγγελική Λύτσιου. Γενική Γραμματεία Διά Βίου Μάθησης & Νέας Γενιάς Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων. Λευκωσία, 22 Νοεμβρίου

Αγγελική Λύτσιου. Γενική Γραμματεία Διά Βίου Μάθησης & Νέας Γενιάς Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων. Λευκωσία, 22 Νοεμβρίου Αγγελική Λύτσιου Γενική Γραμματεία Διά Βίου Μάθησης & Νέας Γενιάς Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων Λευκωσία, 22 Νοεμβρίου 2017 1 Η στρατηγική «Ευρώπη 2020», για έξυπνη, βιώσιμη ανάπτυξη, χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ

ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ Οι Δ/τές ως προωθητές αλλαγών με κέντρο τη μάθηση Χαράσσουν τις κατευθύνσεις Σχεδιάσουν την εφαρμογή στη σχολική πραγματικότητα Αναπτύσσουν

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα Διαλόγου. Συντονιστές: Βαγγέλης Ανάγνου, Δανάη-Μερόπη Βαϊκούση & Δημήτρης Βεργίδης

Θέμα Διαλόγου. Συντονιστές: Βαγγέλης Ανάγνου, Δανάη-Μερόπη Βαϊκούση & Δημήτρης Βεργίδης Θέμα Διαλόγου «ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΕΝΗΛΙΚΟΥΣ ΣΤΑ ΣΔΕ ΚΑΙ ΣΤΑ ΕΣΠΕΡΙΝΑ ΣΧΟΛΕΙΑ» Συντονιστές: Βαγγέλης Ανάγνου, Δανάη-Μερόπη Βαϊκούση & Δημήτρης Βεργίδης Θέματα για συζήτηση: [Μπορείτε να συμμετάσχετε, στέλνοντας

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝEΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Κοινωνίες αγροτικού τύπου (παραδοσιακές, στατικές κοινωνίες)

ΓΕΝEΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Κοινωνίες αγροτικού τύπου (παραδοσιακές, στατικές κοινωνίες) ΓΕΝEΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Κοινωνίες αγροτικού τύπου (παραδοσιακές, στατικές κοινωνίες) Αξίες αδιαµφισβήτητες από γενιά σε γενιά Οι σχέσεις καθορισµένες από ήθη και έθιµα Εξωτερική ηθική Κοινωνίες

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος: Κοινωνική Παιδαγωγική και βασικές παιδαγωγικές έννοιες

Τίτλος Μαθήματος: Κοινωνική Παιδαγωγική και βασικές παιδαγωγικές έννοιες Τίτλος Μαθήματος: Κοινωνική Παιδαγωγική και βασικές παιδαγωγικές έννοιες Κωδικός Μαθήματος: ΠΔ1250 Διδάσκων Βασίλης Πανταζής, pantazisv@uth.gr Είδος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Εξάμηνο: 1 ο, 2 ο Μονάδες ECTS:

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

Η Υπάρχουσα Κατάσταση στα Σχολεία σχετικά με τη Χρήση Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση. Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 28/9/2016

Η Υπάρχουσα Κατάσταση στα Σχολεία σχετικά με τη Χρήση Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση. Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 28/9/2016 Η Υπάρχουσα Κατάσταση στα Σχολεία σχετικά με τη Χρήση Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 28/9/2016 Υποδομές Σχολείων Τα περισσότερα σχολεία έχουν Σύνδεση με το διαδίκτυο (broadband) 1 υπολογιστή

Διαβάστε περισσότερα

Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα

Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα Δομή Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα διαρθρώνεται σε τρεις διαδοχικές βαθμίδες: την Πρωτοβάθμια, τη Δευτεροβάθμια και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Η Εκπαίδευση στην Ελλάδα

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το ΕΠΜ_2014 Εκπαιδευτικό Έργο «Το Κινητό Μουσείο»

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργικές Εφαρμογές και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Αγροτική Ανάπτυξη

Γεωργικές Εφαρμογές και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Αγροτική Ανάπτυξη Γεωργικές Εφαρμογές και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Αγροτική Ανάπτυξη Α. Κουτσούρης Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών koutsouris@aua.gr Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Tο ανθρώπινο στοιχείο είναι μοναδικής σημασίας

Διαβάστε περισσότερα

Επιμόρφωση εκπαιδευτών/τριών Επιμορφωτικών Κέντρων Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού

Επιμόρφωση εκπαιδευτών/τριών Επιμορφωτικών Κέντρων Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Επιμόρφωση εκπαιδευτών/τριών Επιμορφωτικών Κέντρων Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Σάββατο, 28 Μαρτίου 2015 Λύκειο Λατσιών Αλέξανδρος Ταμπάκης Εκπαιδευτής Ε.Κ. Εισαγωγή 1. Χαρακτηριστικά ενήλικων εκπαιδευομένων

Διαβάστε περισσότερα

Ο στόχος αυτός είναι σε άμεση συνάρτηση με τη στρατηγική της Λισαβόνας, και συγκεκριμένα την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής μέσω:

Ο στόχος αυτός είναι σε άμεση συνάρτηση με τη στρατηγική της Λισαβόνας, και συγκεκριμένα την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής μέσω: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Δελτίο Τύπου Ομιλία Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών & Άλλων Πόρων Του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας Κυρίου Κωνσταντίνου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Εσπερινά σχολεία, μια διαφορετική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία Δρ. ΖΑΡΚΑΔΟΥΛΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Διευθυντής 1 ου Εσπερινού ΓΕΛ Αθηνών zarknick@hotmail.com

Διαβάστε περισσότερα

Ευρήματα στον τομέα του τουρισμού. Ανάλυση αναγκών

Ευρήματα στον τομέα του τουρισμού. Ανάλυση αναγκών 1 η Σύνοψη πολιτικής σχετικά με την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση: Πορίσματα της ανάλυσης αναγκών του έργου VIRTUS Σύντομη περιγραφή του έργου Κύριος στόχος του έργου «Εικονική Επαγγελματική Εκπαίδευση

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Ενότητα Α: Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ: ΤΑΣΕΙΣ,

Διαβάστε περισσότερα

Η Έννοια της Εταιρικής Σχέσης & τα νέα Χρηματοδοτικά Εργαλεία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Η Έννοια της Εταιρικής Σχέσης & τα νέα Χρηματοδοτικά Εργαλεία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Η Έννοια της Εταιρικής Σχέσης & τα νέα Χρηματοδοτικά Εργαλεία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Δρ. Ράλλης Γκέκας Επιστημονικός Συνεργάτης ΚΕΔΕ Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Δημάρχων & Δημοτικών Συμβούλων Πρόγραμμα Επιμόρφωσης

Διαβάστε περισσότερα

Ύλη και βιβλιογραφία εισαγωγικών εξετάσεων. Ειδίκευση: Συνεχιζόµ ενη Εκπαίδευση. Ύλη εισαγωγικών εξετάσεων για το µάθηµα Παιδαγωγική Ψυχολογία

Ύλη και βιβλιογραφία εισαγωγικών εξετάσεων. Ειδίκευση: Συνεχιζόµ ενη Εκπαίδευση. Ύλη εισαγωγικών εξετάσεων για το µάθηµα Παιδαγωγική Ψυχολογία Πανεπιστήµιο Μακεδονίας Τµήµα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών Σπουδών Ύλη και βιβλιογραφία εισαγωγικών εξετάσεων Ειδίκευση: Συνεχιζόµ ενη Εκπαίδευση Ύλη εισαγωγικών εξετάσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Το Όραμα του Πανεπιστημίου Πειραιώς είναι: να είναι ένα Ίδρυμα διεθνούς κύρους στο σύγχρονο Ακαδημαϊκό Χάρτη και να αναγνωρίζεται για: την αριστεία στην εκπαίδευση και

Διαβάστε περισσότερα

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Διαπολιτισμική Εκπαίδευση E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΕΦΟΡΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΕΦΟΡΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Κυπριακή Δημοκρατία ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΕΦΟΡΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ «Ο Ρόλος και η Σημαντικότητα του Εκπαιδευτικού Συστήματος στην Ανάπτυξη της Συνεργατικής Κουλτούρας» Εκπρόσωπε του Υπουργού

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Βεμπεριανές απόψεις για την Εκπαίδευση Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 12ο (σελ. 274 282) 2 Max Weber (1864 1920) Βεμπεριανές απόψεις για

Διαβάστε περισσότερα

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή Τσικολάτας Αλέξανδρος Αναπληρωτής Καθηγητής, ΕΕΕΕΚ Παμμακαρίστου, tsikoman@hotmail.com Περίληψη Στην παρούσα εργασία γίνεται διαπραγμάτευση του ρόλου των

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το Σύντομη περιγραφή Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

Μετανάστευση και Ασφάλεια

Μετανάστευση και Ασφάλεια Πρόγραμμα E ξ A ποστάσεως E κπ αίδευσης ( E learning ) Μετανάστευση και Ασφάλεια E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΜΕΛΕΤΗ

ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Θέμα: «Η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Ελλάδα: Ιστορική εξέλιξη και σύγχρονη πραγματικότητα». ΚΑΠΑΓΙΑΝΝΗ ΦΩΤΕΙΝΗ Α.Μ.: 9610 ΤΡΙΜΕΛΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΤΕΙΑΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΑ 100 ΕΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Ε.Κ.Π.Α.

ΕΠΕΤΕΙΑΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΑ 100 ΕΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Ε.Κ.Π.Α. ΕΠΕΤΕΙΑΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΑ 100 ΕΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Ε.Κ.Π.Α. Αικατερίνη Καραγιάννη Σήμερα βρισκόμαστε εδώ για να γιορτάσουμε την επέτειο των 100 χρόνων από την ίδρυση της Οδοντιατρικής

Διαβάστε περισσότερα

187 Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής Πελοποννήσου (Κόρινθος)

187 Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής Πελοποννήσου (Κόρινθος) 187 Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής Πελοποννήσου (Κόρινθος) Σκοπός Το Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου ιδρύθηκε με το Προεδρικό Διάταγμα 118/2003 (ΦΕΚ

Διαβάστε περισσότερα

Χαιρετισµός του κ. ιονύση Νικολάου, Γενικού ιευθυντή του ΣΕΒ. «Ενεργός Γήρανση: Ένα Κοινωνικό Συµβόλαιο Αλληλεγγύης µεταξύ των Γενεών»

Χαιρετισµός του κ. ιονύση Νικολάου, Γενικού ιευθυντή του ΣΕΒ. «Ενεργός Γήρανση: Ένα Κοινωνικό Συµβόλαιο Αλληλεγγύης µεταξύ των Γενεών» Χαιρετισµός του κ. ιονύση Νικολάου, Γενικού ιευθυντή του ΣΕΒ στην Ηµερίδα της ΟΚΕ µε θέµα: «Ενεργός Γήρανση: Ένα Κοινωνικό Συµβόλαιο Αλληλεγγύης µεταξύ των Γενεών» 6 Μαρτίου 2008 Αθήνα, Παλαιά Βουλή 0

Διαβάστε περισσότερα

Στρογγυλή Τράπεζα -9 Νοεμβρίου 2013. Η ελληνική γλώσσα στην ανώτατη εκπαίδευση στην Κύπρο. τεχνολογία Εθνική και διεθνής διάσταση

Στρογγυλή Τράπεζα -9 Νοεμβρίου 2013. Η ελληνική γλώσσα στην ανώτατη εκπαίδευση στην Κύπρο. τεχνολογία Εθνική και διεθνής διάσταση 9 o Διεθνές Συνέδριο «Ελληνική ή Γλώσσα και Ορολογία» -7-9 Νοεμβρίου 2013 Στρογγυλή Τράπεζα -9 Νοεμβρίου 2013 Η ελληνική γλώσσα στην ανώτατη εκπαίδευση, στην επιστήμη και στην τεχνολογία Εθνική και διεθνής

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαίδευση, κοινωνικός σχεδιασμός. Ρέμος Αρμάος MSc PhD, Υπεύθυνος εκπαίδευσης στελεχών ΚΕΘΕΑ

Εκπαίδευση, κοινωνικός σχεδιασμός. Ρέμος Αρμάος MSc PhD, Υπεύθυνος εκπαίδευσης στελεχών ΚΕΘΕΑ Εκπαίδευση, κοινωνικός σχεδιασμός Ρέμος Αρμάος MSc PhD, Υπεύθυνος εκπαίδευσης στελεχών ΚΕΘΕΑ armaos@kethea.gr Προτεραιότητες & βασικά μεγέθη εκπαίδευσης 2 Η ΔΒΜ αποτελεί προτεραιότητα σε διεθνές επίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) 2010

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) 2010 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Β ) 2010 ΚΕΙΜΕΝΟ Με τον όρο αυτομόρφωση περιγράφουμε μία σύνθετη εκπαιδευτική διαδικασία της οποίας θεμελιώδης κινητήρια δύναμη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 2004 Επιτροπή Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού 7 Απριλίου 2002 PE 312.519/1-32 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 1-32 Σχέδιο έκθεσης Kathleen Van Brempt Πραγµάτωση µιας

Διαβάστε περισσότερα

Π β.4: Οδηγός επιμορφωτή για τη ΘΕ5: «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός προσανατολισμός και πληροφόρηση»

Π β.4: Οδηγός επιμορφωτή για τη ΘΕ5: «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός προσανατολισμός και πληροφόρηση» Π.1.4.3.β.4: Οδηγός επιμορφωτή για τη ΘΕ5: «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός προσανατολισμός και πληροφόρηση» Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Μεταπτυχιακό στην Κοινωνική Εργασία

Μεταπτυχιακό στην Κοινωνική Εργασία Μεταπτυχιακό στην Κοινωνική Εργασία Εισαγωγικό Μήνυμα Καλώς ήλθατε στο εξ αποστάσεως πρόγραμμα «Μεταπτυχιακό στην Κοινωνική Εργασία». Αποστολή του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών στη Κοινωνική Εργασία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS ΥΠΟΕΡΓΟ:

ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS ΥΠΟΕΡΓΟ: ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS 299516 ΥΠΟΕΡΓΟ: «ΜΟΔΙΠ του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ» και α/α «01» ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: «Εκπαίδευση και Δια

Διαβάστε περισσότερα

1 Ος ΥΠΟ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟΧΟΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

1 Ος ΥΠΟ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟΧΟΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ 1 Ος ΥΠΟ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟΧΟΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Τι εννοούμε με τον όρο «μαθησιακά αποτελέσματα»; ΓΝΩΣΕΙΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΑΣΕΙΣ Ποια είναι τα αναμενόμενα οφέλη από την

Διαβάστε περισσότερα

Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για το Νέο Σχολείο: Η γνώση είναι ο δρόμος για το μέλλον!

Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για το Νέο Σχολείο: Η γνώση είναι ο δρόμος για το μέλλον! Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για το Νέο Σχολείο: Η γνώση είναι ο δρόμος για το μέλλον! 1 ΣΥΝΟΨΗ 150.000 εκπαιδευτικοί όλων των ειδικοτήτων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα συμμετάσχουν μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια. Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος. του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό.

Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια. Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος. του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό. Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια 1 Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο Δρ. Αργύριος Θ. Αργυρίου Διευθυντής Εκπαίδευσης Περιφερειακής ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

Επιμορφωτικό Σεμινάριο: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ :

Επιμορφωτικό Σεμινάριο: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ : ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ - ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ-ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ Τομέας Παιδαγωγικής Εργαστήριο Πειραματικής Παιδαγωγικής Ακαδημαϊκό έτος: 2014-2015

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ο Υπουργός Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας κ. Βασίλης Μαγγίνας μίλησε σήμερα Δευτέρα 16 Ιουλίου στο Όγδοο Διακυβερνητικό Συμβούλιο

Διαβάστε περισσότερα

1. Γένεση, καταβολές καιεξέλιξητηςπε

1. Γένεση, καταβολές καιεξέλιξητηςπε 1. Γένεση, καταβολές καιεξέλιξητηςπε Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση γεννιέται. Πότε; Η ΠΕ γεννιέται και διαµορφώνεται σε αυτόνοµο πεδίο στις δεκαετίες 1960 1970 Πώς; Προέρχεται από τη συνειδητοποίηση του

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 5: Η κοινωνική διάσταση της καινοτομίας ως μοχλός της αειφορίας Αφροδίτη Παπαδάκη-Κλαυδιανού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάγκη των εσωτερικών αλλαγών στην τεχνική- επαγγελματική εκπαίδευση. Βασίλης Δημητρόπουλος Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος

Η ανάγκη των εσωτερικών αλλαγών στην τεχνική- επαγγελματική εκπαίδευση. Βασίλης Δημητρόπουλος Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος Η ανάγκη των εσωτερικών αλλαγών στην τεχνική- επαγγελματική εκπαίδευση Βασίλης Δημητρόπουλος Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος «Είναι αναρίθμητες οι παρεμβάσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα από το 1959 μέχρι σήμερα,

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικοπολιτισμικές. Θεωρίες Μάθησης. & Εκπαιδευτικό Λογισμικό

Κοινωνικοπολιτισμικές. Θεωρίες Μάθησης. & Εκπαιδευτικό Λογισμικό Κοινωνικοπολιτισμικές Θεωρίες Μάθησης & Εκπαιδευτικό Λογισμικό Κοινωνικοπολιτισμικές προσεγγίσεις Η σκέψη αναπτύσσεται (προϊόν οικοδόμησης και αναδόμησης γνώσεων) στα πλαίσια συνεργατικών δραστηριοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑIΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΝΑΡΗΣ 2016

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ. «Τα μυστικά ενός αγγείου»

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ. «Τα μυστικά ενός αγγείου» ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ «Τα μυστικά ενός αγγείου» ΜΠΙΛΙΟΥΡΗ ΑΡΓΥΡΗ 2011 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ «ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΕΝΟΣ ΑΓΓΕΙΟΥ» ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η παρούσα εργασία αποτελεί το θεωρητικό

Διαβάστε περισσότερα

Νικολέττα Ιωάννου Λειτουργός Γραφείου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Νικολέττα Ιωάννου Λειτουργός Γραφείου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Νικολέττα Ιωάννου Λειτουργός Γραφείου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού 2 ο Π α γ κ ύ π ρ ι ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο, 29 Ν ο ε μ β ρ ί ο υ 2 0 1 4, Λ ε μ ε σ ό ς Βασικά ερωτήματα

Διαβάστε περισσότερα

Το δικαίωμα του παιδιού με αναπηρία στην πρόσβαση στην πληροφορία και Εκπαιδευτική Πολιτική

Το δικαίωμα του παιδιού με αναπηρία στην πρόσβαση στην πληροφορία και Εκπαιδευτική Πολιτική Το δικαίωμα του παιδιού με αναπηρία στην πρόσβαση στην πληροφορία και Εκπαιδευτική Πολιτική Αγγελική Τοτόλου Διευθύντρια Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κεφαλληνίας 2 «Από την πορεία προς το φως, να μην αφήσετε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η δημιουργικότητα είναι η λειτουργία που επιτρέπει στο νου να πραγματοποιήσει ένα άλμα, πολλές φορές εκτός του αναμενόμενου πλαισίου, να αναδιατάξει τα δεδομένα με απρόσμενο τρόπο, υπερβαίνοντας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ & ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ. E-learning. Οδηγός Σπουδών

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ & ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ. E-learning. Οδηγός Σπουδών ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ & ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης, σας καλωσορίζει

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Μονάδα 1.1: Τεχνικές δεξιότητες και προσόντα

Εκπαιδευτική Μονάδα 1.1: Τεχνικές δεξιότητες και προσόντα Εκπαιδευτική Μονάδα 1.1: Τεχνικές δεξιότητες και προσόντα Πέρα από την τυπολογία της χρηματοδότησης, των εμπλεκόμενων ομάδων-στόχων και την διάρκεια, κάθε project διακρατικής κινητικότητας αποτελεί μια

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του διδακτικού έργου και του μαθητή: πρακτική προσέγγιση από την μεριά του επαγγελματία εκπαιδευτικού

Αξιολόγηση του διδακτικού έργου και του μαθητή: πρακτική προσέγγιση από την μεριά του επαγγελματία εκπαιδευτικού Σαλτερής Νίκος Δρ. Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας Σχολικός Σύμβουλος Δημοτικής Εκπαίδευσης (Π.Ε. 70) Νομαρχίας Πειραιά Αξιολόγηση του διδακτικού έργου και του μαθητή: πρακτική προσέγγιση από την μεριά

Διαβάστε περισσότερα

Οι δράσεις που υλοποιούνται στα πλαίσια της εκπαιδευτικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής

Οι δράσεις που υλοποιούνται στα πλαίσια της εκπαιδευτικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Η ίδρυση Ινστιτούτου Δια Βίου Εκπαίδευσης στο ΤΕΙ Κρήτης Η αναγκαιότητα για Δια Βίου Μάθηση Η Δια Βίου Μάθηση είναι μια συνεχής διαδικασία απόκτησης, ανανέωσης, συμπλήρωσης και εξειδίκευσης των γνώσεων

Διαβάστε περισσότερα

Δομώ - Οικοδομώ - Αναδομώ

Δομώ - Οικοδομώ - Αναδομώ Δομώ - Οικοδομώ - Αναδομώ Χριστίνα Τσακαρδάνου Εκπαιδευτικός Πανθομολογείται πως η ανάπτυξη του παιδιού ορίζεται τόσο από τα γενετικά χαρακτηριστικά του, όσο και από το πλήθος των ερεθισμάτων που δέχεται

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματικές Προοπτικές. Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής στην Εκπαίδευση. Πρόεδρος Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Επαγγελματικές Προοπτικές. Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής στην Εκπαίδευση. Πρόεδρος Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Επαγγελματικές Προοπτικές Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής στην Εκπαίδευση Καθηγητής Ιορδάνης Ψημμένος, Πρόεδρος Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Καθηγητής Βασίλειος Χατζόπουλος, Πρόεδρος

Διαβάστε περισσότερα

Αναγκαιότητα περιοδικής επιμόρφωσης καθηγητών πληροφορικής

Αναγκαιότητα περιοδικής επιμόρφωσης καθηγητών πληροφορικής Αναγκαιότητα περιοδικής επιμόρφωσης καθηγητών πληροφορικής Χούμκοζλης Χρήστος Υποψήφιος Διδάκτορας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών Θεσσαλονίκη, Ελλάδα houm@eng.auth.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 26 Οκτωβρίου 2010 (04.11) (OR. fr) 15448/10 CULT 97 SOC 699

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 26 Οκτωβρίου 2010 (04.11) (OR. fr) 15448/10 CULT 97 SOC 699 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 26 Οκτωβρίου 2010 (04.11) (OR. fr) 15448/10 CULT 97 SOC 699 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της: Γενικής Γραμματείας του Συμβουλίου προς: την Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων (1ο τμήμα)

Διαβάστε περισσότερα

Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης. Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος)

Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης. Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος) Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος) 1. Εισαγωγή Σκοπός της παρούσας ανακοίνωσης είναι: να αναδείξει τη σημασία

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, στην

Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ & ΑΛΛΩΝ ΠΟΡΩΝ Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Kοινωνιολογικών Μαθημάτων

Διδακτική Kοινωνιολογικών Μαθημάτων Διδακτική Kοινωνιολογικών Μαθημάτων Πρόγραμμα Επαγγελματικής Κατάρτισης 2019-20 Διδακτική Κοινωνιολογικών Μαθημάτων Το παρόν εκπαιδευτικό πρόγραμμα έχει ως στόχο του, να εξοικειώσει τόσο τους εν ενεργεία

Διαβάστε περισσότερα

1. Το Υπογεγραμμένο Σύμφωνο Συνεργασίας του Δήμου με τη Γ.Γ.Δ.Β.Μ. για την Ίδρυση και Λειτουργία των Κ.Δ.Β.Μ.

1. Το Υπογεγραμμένο Σύμφωνο Συνεργασίας του Δήμου με τη Γ.Γ.Δ.Β.Μ. για την Ίδρυση και Λειτουργία των Κ.Δ.Β.Μ. Αθήνα, 10 Αυγούστου 2012 Αρ. Πρωτ.: 602/10/21977 Ανοιχτή Πρόσκληση προς τους Δήμους της Επικράτειας στο πλαίσιο των Πράξεων: «ΚΕΝΤΡΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΜΒΕΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΠΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Διασφάλιση της Ποιότητας και η εφαρμογή της στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση. Ανδρέας Έλληνας Εκπαιδευτής ΜΤΕΕ

Διασφάλιση της Ποιότητας και η εφαρμογή της στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση. Ανδρέας Έλληνας Εκπαιδευτής ΜΤΕΕ Διασφάλιση της Ποιότητας και η εφαρμογή της στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση Ανδρέας Έλληνας Εκπαιδευτής ΜΤΕΕ 1 Η Επαγγελματική αποτελεί κεντρικό παράγοντα για την επιτυχία της Στρατηγικής της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΗ ΛΑΪΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ

ΑΠΟ ΤΗ ΛΑΪΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΛΑΪΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ Η Λαϊκή επιμόρφωση στην Ελλάδα, ως ένα μέρος της δια βίου μάθησης λειτουργεί πάνω από 50 χρόνια και έχει περάσει από διάφορα στάδια ανάπτυξης τα οποία

Διαβάστε περισσότερα

ANNEX ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Σύστασης του Συμβουλίου. για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών

ANNEX ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Σύστασης του Συμβουλίου. για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 22.5.2018 COM(2018) 272 final/2 ANNEX CORRIGENDUM This document corrects the document COM(2018) 272 final. Concerns correction of date for all linguistic versions. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Β. ΕΙΣΑΓΩΓΗ : ΣΥΝΟΨΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Β. ΕΙΣΑΓΩΓΗ : ΣΥΝΟΨΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Mέτρο 2.5: Εναλλακτικές μορφές δια βίου εκπαίδευσης Β. ΕΙΣΑΓΩΓΗ : ΣΥΝΟΨΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Στις αποφάσεις και στα συμπεράσματα του Συμβουλίου της Λισσαβόνας, η υιοθέτηση μιας στρατηγικής για τη Δια

Διαβάστε περισσότερα

Erasmus + EUROPEAN LANGUAGE LABEL ΕΘΝΙΚΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 2016

Erasmus + EUROPEAN LANGUAGE LABEL ΕΘΝΙΚΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 2016 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ------ ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ (Ι.Κ.Υ.) ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Erasmus

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών MA in Education (Education Sciences) ΑΣΠΑΙΤΕ-Roehampton ΠΜΣ MA in Education (Education Sciences) Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Εκπαίδευση (Επιστήμες της Αγωγής),

Διαβάστε περισσότερα

5η ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΡΙΕΣ / ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΕΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ

5η ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΡΙΕΣ / ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΕΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ 5η ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΡΙΕΣ / ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΕΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΟΙΜΙΟ 5 η ΕΝΟΤΗΤΑ Στην 5η Ενότητα - ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΡΙΕΣ / ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΕΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ περιγράφουμε

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Ενότητα Β: Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Μέρος A: Γενικές πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα Erasmus+

Μέρος A: Γενικές πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα Erasmus+ Μέρος A: Γενικές πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα Erasmus+ Το Erasmus+ είναι το πρόγραμμα της ΕΕ που αφορά τους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης, της νεολαίας και του αθλητισμού για την περίοδο

Διαβάστε περισσότερα

Τοπικές Ομάδες Δράσεις. Εναρκτήρια Συνάντηση στη Μούρθια. Γερμανία ΙΣΠΑΝΊΑ ΕΛΛΆΔΑ ΛΙΘΟΥΑΝΊΑ NEWSLETTER ΤΕΎΧΟΣ 1.

Τοπικές Ομάδες Δράσεις. Εναρκτήρια Συνάντηση στη Μούρθια. Γερμανία ΙΣΠΑΝΊΑ ΕΛΛΆΔΑ ΛΙΘΟΥΑΝΊΑ NEWSLETTER ΤΕΎΧΟΣ 1. NEWSLETTER ΤΕΎΧΟΣ Το πρόγραμμα ICARO είναι μια διεθνής συνεργασία που χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Erasmus+ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εστιάζει στην απόκτηση Οριζόντιων Δεξιοτήτων. Εναρκτήρια Συνάντηση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (1) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ Κοινωνικών Επιστημών ΤΜΗΜΑ Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛ201 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 1 ο ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΕΩΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ποια είναι η διάρθρωση του προγράμματος Erasmus+;

Ποια είναι η διάρθρωση του προγράμματος Erasmus+; Ποια είναι η διάρθρωση του προγράμματος Erasmus+; Για την επίτευξη των στόχων του, το πρόγραμμα Erasmus+ υλοποιεί τις ακόλουθες δράσεις: Βασική Δράση 1 Κινητικότητα των ατόμων Κινητικότητα εκπαιδευομένων

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ. ΚΑΘΗΓΗΤΗ κ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ. ΜΕ ΘΕΜΑ «IT: Excellence in Practice»

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ. ΚΑΘΗΓΗΤΗ κ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ. ΜΕ ΘΕΜΑ «IT: Excellence in Practice» ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗ κ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ 14 ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ (WCIT 2004) ΜΕ ΘΕΜΑ «IT: Excellence in Practice» Αγαπητοί φίλοι

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΟΜΑΔΩΝ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ

ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΟΜΑΔΩΝ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΟΜΑΔΩΝ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ Εισαγωγή Τα Εργαστήρια και οι Ομάδες Ερασιτεχνικής Δημιουργίας του Δήμου Καλλιθέας λειτουργούν αδιάλειπτα

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων Ενότητα 10: Ο Κριτικός Στοχασμός στον Εργασιακό Χώρο Γιώργος Κ. Ζαρίφης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ: ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ ΑΘΗΝΑ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ: ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ ΑΘΗΝΑ k a k Αντιπροσωπεία στην Ελλάδα Πληροφόρηση, Τεκμηρίωση και Συντονισμός των Δικτύων Πληροφόρησης ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ: ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 14-16.06.2006 "Η Στρατηγική της Λισσαβόνας:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 7: «Ενίσχυση της δια βίου εκπαίδευσης ενηλίκων στις 8 Περιφέρειες Σύγκλισης»

ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 7: «Ενίσχυση της δια βίου εκπαίδευσης ενηλίκων στις 8 Περιφέρειες Σύγκλισης» ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 7: «Ενίσχυση της δια βίου εκπαίδευσης ενηλίκων στις 8 Περιφέρειες Σύγκλισης» Στρατηγική Η διεύρυνση της συμμετοχής του ανθρώπινου δυναμικού σε δράσεις δια βίου εκπαίδευσης για την

Διαβάστε περισσότερα

Ανανεωμένο Ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την Eκπαίδευση Eνηλίκων 2012-14

Ανανεωμένο Ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την Eκπαίδευση Eνηλίκων 2012-14 Ανανεωμένο Ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την Eκπαίδευση Eνηλίκων 2012-14 (A renewed European agenda for adult learning 2012-14) Μαθαίνω για καλύτερη ζωή και καλύτερες ευκαιρίες απασχόλησης Ανανεωμένο Ευρωπαϊκό

Διαβάστε περισσότερα