ΟΙ ΝΑΥΑΓΟΙ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ

Transcript

1 ΙΟΥΛΙΟΥ ΒΕΡΝ ΟΙ ΝΑΥΑΓΟΙ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ (L ETERNEL ADAM) Μετάφραση: ΠΟΛ ΜΕΝΕΣΤΡΕΛ

2 ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ Είναι το πιο συγκλονιστικό διήγημα που έγραψε ποτέ συγγραφέας, πάνω σ ένα πρόβλημα που θετική του λύση ακόμα δεν έχει βρεθεί, και που δεν αποκλείεται να μη βρεθεί ποτέ. Σ αυτό, τίθεται το ερώτημα: ύστερ από μια, σχεδόν ολοκληρωτική, καταστροφή της ανθρωπότητας, θα είναι ποτέ δυνατόν οι μεταγενέστεροι να ξαναβρούν το σύνολο ή και ίχνη ακόμα των γνώσεων που είχαν αποκτήσει οι πρόγονοί τους; Οι «ναυαγοί του σύμπαντος», προτού πεθάνουν, θα προλάβουν ή μάλλον θα χουν τη δυνατότητα να μεταφυτεύσουν το «δένδρο της γνώσης», καθοδηγώντας τις γενιές του μέλλοντος πώς να ξαναφτάσουν, ξεφεύγοντας απ τα σκοτάδια της ολότελης άγνοιας, στο επίπεδο του πολιτισμού ενός χαμένου σύμπαντος; Σε μια όχι ευλογημένη περίοδο, που η αφάνταστη ανάπτυξη της τεχνοκρατίας απειλεί με εξόντωση την πνευματικότητα του ανθρώπου, το διήγημα του Ιουλίου Βερν αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία, γιατί ανάμεσα στις γραμμές του καθένας μας βρίσκει ένα αγωνιώδες S.O.S, ένα μήνυμα για τους αμέσους κινδύνους που απειλούν, κάθε στιγμή, με αφανισμό την ανθρωπότητα. Κρύβει μια βαθύτερη φιλοσοφική έννοια, που οφείλεται σε μιαν αγχώδη ψυχική αναστάτωση και κάνει τον Ιούλιο Βερν τον πιο αισιόδοξο συγγραφέα να παίρνει το θάρρος ν αντιμετωπίζει με τον καταυγασμό της αλήθειας την εφιαλτική ποινή που δεν αποκλείεται να επιβάλει η Φύση στην ανθρωπότητα για να στιγματίσει τις ακόρεστες κατακτητικές ορέξεις που οδηγούν σε αλληλοεξόντωση τους λαούς: Ένας διακεκριμένος συγγραφέας, ο Σαρλ-Νοέλ Μαρτέν, γράφει γι αυτό το διήγημα: «Ξέρετε το πρόβλημα του νησιού; Δηλαδή, αν βρεθείτε αναγκασμένος ν απομονωθείτε σ ένα ερημονήσι κι έχετε το δικαίωμα να πάρετε μαζί σας μονάχα ένα βιβλίο, ποιο θα διαλέγατε;». Και καταλήγει: «Βέβαια, προκειμένου για μονάχα ένα βιβλίο, μπορεί να μη διάλεγα ένα βιβλίο του Ιουλίου Βερν. Αν όμως επρόκειτο να πάρω ένα βιβλίο από κάθε συγγραφέα, ομολογώ πως θα διάλεγα το διήγημα L ETERNEL ADAM, που η τελευταία φράση του είναι μια απ τις πιο ωραίες, που έχουν ποτέ γραφτεί». Πωλ Μενεστρέλ

3 ΟΙ ΝΑΥΑΓΟΙ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ Ο σοφός Σοφρ-Αϊ-Σρ τρίτος αρσενικός εκπρόσωπος της εκατοστής πρώτης γενεάς των απογόνων των Σοφρ προχωρούσε στο μεγάλο δρόμο της Μπασίντρα, πρωτεύουσας της Χαρς-Ιτέν-Σου, όπως ονομάζεται «η Αυτοκρατορία των Τεσσάρων Θαλασσών». Γιατί τέσσερις θάλασσες, η Τυμπελόνη (η Βόρεια), η Εόνη (η Νότια), η Σπόνη (η Ανατολική), κι η Μερόνη (η Δυτική), αποτελούσαν τα όρια της απέραντης αυτής χώρας με το πολύ ασύμμετρο σχήμα, που εκτεινόταν απ την τετάρτη μοίρα ανατολικού μήκους ως την εξηκοστή δευτέρα δυτικού, κι απ την πεντηκοστή τετάρτη μοίρα βορείου πλάτους ως την πεντηκοστή πέμπτη μοίρα νοτίου. Όσο για την έκταση καθεμιάς θάλασσας χωριστά, πώς να την υπολογίσει κανείς, έστω και κατά προσέγγιση, αφού ενώνονταν όλες μαζί, κι ένας θαλασσοπόρος, ξεκινώντας από οποιοδήποτε παράλιό τους κι ακολουθώντας συνεχώς ευθεία γραμμή, θα έφθανε αναγκαστικά στο εκ διαμέτρου αντίστοιχο παράλιο; Γιατί, σε όλη την επιφάνεια της γήινης σφαίρας, δεν υπήρχε άλλη στεριά εξόν απ τη χώρα της Αυτοκρατορίας των Τεσσάρων Θαλασσών. Ο Σοφρ βάδιζε αργά, πρώτα απ όλα γιατί έκανε πολλή ζέστη: είχε αρχίσει η εποχή του καύσωνος, κι ένας φοβερός πύρινος καταρράκτης από ηλιαχτίδες γιατί ο ήλιος βρισκόταν κοντά στο ζενίθ έπεφταν πάνω στη Μπασίντρα, στην ακτή της Ανατολικής θάλασσας, είκοσι μοίρες προς βορράν του Ισημερινού. Παραπάνω όμως κι απ την κούραση και τη ζέστη, το βάρος των στοχασμών έκανε το σοφό μας ν αργο-

4 2 ΙΟΥΛΙΟΥ ΒΕΡΝ περπατά. Ενώ σφόγγιζε μηχανικά τον ιδρώτα του προσώπου του, έφερνε στο νου τη συνεδρίαση που είχε τελειώσει πριν από λίγη ώρα, όπου τόσοι εμπνευσμένοι ρήτορες, μεταξύ των οποίων είχε κι ο ίδιος την τιμή να συγκαταλέγεται, είχαν εορτάσει πανηγυρικά την εκατοστή ενενηκοστή πέμπτη επέτειο της ιδρύσεως της Αυτοκρατορίας. Άλλοι είχαν ανατρέξει στην ιστορία της, που ήταν κι η ιστορία ολάκερης της Ανθρωπότητος. Είχαν υπενθυμίσει πως η Χώρα των Τεσσάρων Θαλασσών ήταν διαιρεμένη, αρχικά, σε απειράριθμες φυλές αγρίων, που δεν γνωρίζονταν η μια με την άλλη. Οι πιο αρχαίες παραδόσεις ξεκινούσαν απ αυτές. Προγενέστερα γεγονότα δεν γνώριζε κανένας, γιατί μόλις πριν από λίγο καιρό οι φυσικές επιστήμες άρχισαν να ξεχωρίζουν μια αμυδρή λάμψη μέσα στ ανεξερεύνητα σκοτάδια του παρελθόντος. Πάντως, αυτοί οι μακρινοί χρόνοι ξέφευγαν απ την κριτική της ιστορίας, που στα πρώτα στοιχεία της ήταν όλα-όλα κάτι αόριστες γνώσεις σχετικές με τις αρχαίες φυλές, τις σκόρπιες παντού. Οχτώ χιλιάδες χρόνια στη σειρά, η Ιστορία της Χώρας των Τεσσάρων Θαλασσών, με στοιχεία ολοένα πιο εξακριβωμένα και πληρέστερα, δεν ανάφερε παρά για μάχες και πολέμους: στην αρχή ατόμου εναντίον ατόμου, αργότερα οικογένειας εναντίον άλλης οικογένειας, τέλος μιας φυλής εναντίον της άλλης. Κάθε ζωντανή ύπαρξη, κάθε κοινότητα, μικρή ή μεγάλη, δεν είχε, στο πέρασμα των αιώνων, άλλο στόχο παρά να εξασφαλίσει την απόλυτη υπεροχή εναντίον των ανταγωνιστών της και προσπαθούσε, πότε με την εύνοια της τύχης, πότε καταλήγοντας σε αποτυχία, να τους υποτάξει στους δικούς της νόμους. Μέσα στην περίοδο αυτών των οχτώ χιλιάδων χρό-

5 ΟΙ ΝΑΥΑΓΟΙ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ 3 Ο σοφός Σοφρ-Αϊ-Σρ.

6 4 ΙΟΥΛΙΟΥ ΒΕΡΝ νων, οι αναμνήσεις των ανθρώπων έπαιρναν μια πιο θετική μορφή. Στην αρχή της δευτέρας των τεσσάρων περιόδων, στις οποίες διαιρούνταν τα χρονικά της Χώρας των Τεσσάρων Θαλασσών, ο θρύλος έμπαινε δικαιολογημένα στη σειρά των αποδειγμένων ιστορικών γεγονότων. Ωστόσο, τι ιστορία και τι θρύλος; Η ουσία δεν άλλαζε καθόλου: πάντα σφαγές και σκοτωμοί βέβαια, όχι πια περιορισμένες ανάμεσα σε δυο φυλές, αλλά ανάμεσα σε δυο λαούς κι έτσι, σε γενική ανάλυση, η δευτέρα περίοδος δεν είχε μεγάλη διαφορά απ την πρώτη. Και τα ίδια είχαν συμβεί στην τρίτη περίοδο, που είχε κλείσει πριν διακόσια χρόνια, ύστερ από διάρκεια έξι αιώνων. Πιο φριχτή ακόμα ίσως, αυτή η τρίτη περίοδος, είχε φέρει αντιμέτωπους στρατούς ολάκερους κι οι άνθρωποι, με αφάνταστη λύσσα, είχαν ποτίσει τη γη με το αίμα τους. Πραγματικά, οχτώ αιώνες πριν απ τη μέρα που ο σοφός μας Σοφρ ακολουθούσε το μεγάλο δρόμο της Μπασίντρα, η ανθρωπότητα είχε βρεθεί πανέτοιμη για μεγάλο αλληλοσπαραγμό. Τ άρματα, οι εμπρησμοί, η ωμή βία είχαν κιόλας φέρει σε πέρας ένα μέρος του «εκπολιτιστικού» έργου τους, οι αδύνατοι είχαν υποκύψει στις αχαλίνωτες πιέσεις των ισχυρών, οι κάτοικοι της Χώρας των Τεσσάρων Θαλασσών αποτελούσαν τρεις ομογενείς εθνότητες, που σε καθεμιάν απ αυτές ο χρόνος είχε απαλύνει τις μεταξύ νικητών και ηττημένων διαφορές του παρελθόντος. Τότε, μια απ αυτές τις εθνότητες είχε κινήσει να υποτάξει τις άλλες δυο. Βρισκόμενοι στο κέντρο της Χώρας των Τεσσάρων Θαλασσών, οι άνθρωποι με το Μπρούντζινο Πρόσωπο (Ανταρτί- Χα-Σαμγκόρ) πολέμησαν ανελέητα για να επεκτείνουν τα σύνορά τους, που μέσα σ αυτά ασφυκτιούσε μια

7 ΟΙ ΝΑΥΑΓΟΙ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ 5 Έφθασε η στιγμή που η συζήτηση θα γινόταν ζωηρή... (σελ. 25)

8 6 ΙΟΥΛΙΟΥ ΒΕΡΝ φλογερή φυλή πολυτέκνων. Και διαδοχικά, με πολέμους που κράτησαν αιώνες ολάκερους, νίκησαν τους ανθρώπους της Χώρας των Χιονιών (Ανταρτί-Μαχάρτ- Χορίς), κατοίκους του Νότου και τους ανθρώπους του Ακίνητου Άστρου (Ανταρτί-Μάτρα-Πισούλ), που η αυτοκρατορία τους εκτεινόταν προς το Βορρά και προς τη Δύση. Είχαν περάσει διακόσια χρόνια πάνω-κάτω απ τον καιρό που το στερνό ξεσήκωμα των δυο νικημένων λαών είχε πνιγεί μέσα σε ποταμούς αίματος κι επιτέλους η γη μπορεί να χαρεί μια ειρηνική περίοδο. Ήταν η τετάρτη περίοδος της Ιστορίας. Μια μόνη αυτοκρατορία αντικαθιστούσε τις τρεις εθνότητες του παρελθόντος και καθώς όλοι υποτάσσονταν στο νόμο της Μπασίντρα, η πολιτική ενότης κόντευε ν αφομοιώσει της φυλές μέσα στο χωνευτήρι της *. Κανείς δεν έκανε λόγο πια για τους ανθρώπους με Μπρούντζινο Πρόσωπο, για τους ανθρώπους της Χώρας των Χιονιών, για τους ανθρώπους του Ακίνητου Άστρου, κι ολάκερη η γη ήταν κατοικημένη από ένα μοναδικό λαό, τους Ανθρώπους των Τεσσάρων Θαλασσών, που έκλεινε μέσα όλους τους άλλους. Ωστόσο, ύστερ από διακόσια χρόνια ειρήνης, προμηνυόταν μια πέμπτη περίοδος. Δυσάρεστες φήμες κυκλοφορούσαν, από μιαν άγνωστη πηγή. Σιγά-σιγά έβγαιναν στη μέση στοχαστές, για να ξυπνήσουν μέσα στις ψυχές των ανθρώπων κάτι παραδοσιακές αναμνήσεις, που θα μπορούσε να πιστέψει κανείς πως είχαν εξαλειφθεί για πάντα. Το προγονικό αίσθημα της φυλής ξαναζωντάνευε με νέα μορφή και με καινούργιες * Σύστημα που επενόησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής από τα τέλη του 18ου αιώνος με «εκπολιτιστικόν σύνταγμα» που αναστάτωσε την υδρόγειο, και ίσως να είν αυτό που ενέπνευσε τον Ιούλιο Βερν να γράψει αυτή τη νουβέλα (Σ.τ.μ).

9 ΟΙ ΝΑΥΑΓΟΙ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ 7 ονομασίες. Γινόταν πολύς λόγος για «κληρονομικότητα», για «κοινά γνωρίσματα», για «εθνότητες», κ.τ.λ., όλο νεοδημιούργητες λέξεις, που, συμβολίζοντας μιαν επιτακτική ανάγκη, είχαν αποκτήσει μονομιάς πολιτικά δικαιώματα. Ανάλογα με τα κοινά γνωρίσματα: την καταγωγή, την εξωτερική όψη, τις ηθικές τάσεις, τα συμφέροντα ή απλώς τοπικιστικούς ή κλιματολογικούς όρους, σχηματίζονταν ομάδες, που τα μέλη τους πολλαπλασιάζονταν σιγά-σιγά κι άρχιζαν να εκδηλώνουν δυναμικά την παρουσία τους. Ποιες εξελίξεις θα είχε άραγε αυτή η ανάπτυξη; Μήπως κινδύνευε να διαλυθεί η νεογέννητη Αυτοκρατορία; Άραγε η Χώρα των Τεσσάρων Θαλασσών θα διαλυόταν, όπως άλλοτε, σ ένα σωρό εθνότητες; Μήπως θα ήταν μοιραίο τότε να επαναληφθούν οι φρικιαστικές εκατόμβες, που στο παρελθόν, για τόσες χιλιετηρίδες, είχαν μετατρέψει τη γη σ ένα απέραντο σφαγείο; * * * Ο Σοφρ, μ ένα κούνημα του κεφαλιού, έδιωξε αυτές τις απαισιόδοξες σκέψεις. Το μέλλον, ούτ εκείνος ούτε κανένας άλλος το ήξερε. Για ποιο λόγο, λοιπόν, να στενοχωριέται προκαταβολικά για το ενδεχόμενο μιας αβέβαιης καταστροφής; Άλλωστε, μια τέτοια μέρα, ήταν κάθε άλλο παρά κατάλληλη για τόσο απαισιόδοξα συμπεράσματα: Σήμερα, όλα ήταν χαρούμενα κι έπρεπε κανείς να σκέπτεται μονάχα τον σεβαστό μεγαλειότατο Μογκάρ-Σι, δωδέκατο Αυτοκράτορα της Αυτοκρατορίας των Τεσσάρων Θαλασσών, που η κυριαρχία του οδηγούσε το σύμπαν στα ένδοξα πεπρωμένα του. Άλλωστε για ένα φιλόσοφο, δεν έλειπαν οι λόγοι για να είναι ευχαριστημένος. Εξόν απ τον ιστορικό αφηγη-

10 8 ΙΟΥΛΙΟΥ ΒΕΡΝ τή, που είχε ανατρέξει στο δοξασμένο παρελθόν της Χώρας των Τεσσάρων Θαλασσών, μια πλειάδα σοφών, καθένας με την ειδικότητά του, είχαν αναλύσει τον πλούτο των ανθρωπίνων γνώσεων, υπογραμμίζοντας μέχρι ποίου ανοδικού σημείου η μακραίωνη αυτή προσπάθεια είχε οδηγήσει την ανθρωπότητα. Κι αν ο πρώτος είχε υποβάλει το ακροατήριό του σε θλιβερές σκέψεις, εξιστορώντας ποιο αργοβάδιστο και κακοστρωμένο δρόμο είχε ακολουθήσει η ανθρωπότητα για να ξεφύγει απ την αρχέγονη κτηνωδία της, οι άλλοι, χρυσώνοντας το χάπι, είχαν βρει τον τρόπο να κολακέψουν τη δικαιολογημένη υπερηφάνεια των ακροατών τους. Στ αληθινά, η παραβολή μεταξύ του ανθρώπου που είχε φτάσει γυμνός κι άοπλος στη γη κι εκείνου που είχε γίνει σήμερα, κινούσε το θαυμασμό. Αιώνες ολάκερους, παρ όλες τις διχόνοιές του και τ αδελφοκτόνα μίση του, ο άνθρωπος ούτε στιγμή δεν είχε διακόψει τον αγώνα εναντίον της φύσεως, αυξάνοντας ολοένα τα πολύτιμα λάφυρα της νίκης του. Αργοπερπάτητη στην αρχή, η θριαμβική πορεία του είχε αναπτύξει μεγάλη ταχύτητα τα τελευταία διακόσια χρόνια. Η πολιτική σταθερότητα κι η παγκόσμια ειρήνη που είχαν επακολουθήσει, πέτυχαν μια καταπληκτική πρόοδο στον τομέα της επιστήμης. Η ανθρωπότητα είχε καταλήξει στο συμπέρασμα πως έπρεπε να στρατολογήσει επιστήμονες για να λύσουν τα προβλήματά της, αντί να καταρρακώνει το ηθικό του λαού και να εξαθλιώνει τα οικονομικά του με παράλογους πολέμους. Και γι αυτό, κατά τη διάρκεια των δυο τελευταίων αιώνων, είχε προχωρήσει, με ολοένα πιο γρήγορα ρυθμό, προς την πνευματική ανάπτυξη και την τεχνική πρόοδο για αξιοποίηση του υλικού πλούτου. Σε γενικές γραμμές, ο Σοφρ, συνεχίζοντας τον πε-

11 ΟΙ ΝΑΥΑΓΟΙ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ 9 ρίπατό του κάτω απ τον καυτό ήλιο της Μπασίντρα, ανακεφαλαίωνε μες στο μυαλό του τη σειρά των κατακτήσεων του ανθρώπου. Πρώτ απ όλα πριν αναρίθμητους αιώνες είχε επινοήσει τη γραφή, για να οριστικοποιήσει τη σκέψη του. Ύστερα η δεύτερη εφεύρεση είχε γίνει πριν πεντακόσια χρόνια είχε βρει τον τρόπο να τυπώσει το γραπτό λόγο του μ ένα καλούπι σε άπειρα αντίτυπα. Από αυτή την εφεύρεση ξεκίνησαν και πραγματοποιήθηκαν ένα σωρό άλλες. Χάρη σ αυτήν κινητοποιήθηκαν όλοι οι εγκέφαλοι, η διάνοια του καθενός πλουτίστηκε με τις γνώσεις του άλλου, κι οι εφευρέσεις και στη θεωρία και στην εφαρμογή, πολλαπλασιάστηκαν καταπληκτικά. Τώρα πια, ήταν αναρίθμητες. Ο άνθρωπος είχε εισχωρήσει ως τα σπλάχνα της γης για να βγάλει κάρβουνο, εξασφαλίζοντας άνετα τη θέρμανσή του. Είχε ελευθερώσει την κρυφή δύναμη του νερού κι ο ατμός έσερνε, πάνω σε σιδερένιες ράγες, βαριές αμαξοστοιχίες ή έβαζε σε κίνηση απειράριθμες μηχανές, που είχαν όργανα ή ελατήρια μεγάλης δυνάμεως, λεπτότητος κι ακριβείας. Χάρη σ αυτές τις μηχανές ύφαινε τα φυτικά νήματα και κατεργαζόταν τα μέταλλα, το μάρμαρο και την πέτρα. Προχωρώντας σ ένα λιγότερο συγκεκριμένο τομέα, εισχωρούσε βαθμιαία στο μυστήριο των αριθμών κι εξερευνούσε ως τα κατάβαθα την ασύγκριτη ακρίβεια της μαθηματικής επιστήμης. Μ αυτήν, η σκέψη του είχε διατρέξει τον ουρανό. Ήξερε πως ο ήλιος δεν ήταν παρά ένα άστρο περιστρεφόμενο στο άπειρο, σύμφωνα με αυστηρούς νόμους, παρασύροντας τους εφτά πλανήτες της ακολουθίας του μέσα στη φλογισμένη τροχιά

12 10 ΙΟΥΛΙΟΥ ΒΕΡΝ του *. Ήξερε την τέχνη να ανακατεύει ορισμένα σώματα στη φυσική τους κατάσταση, σχηματίζοντας καινούργια ολότελα άσχετα με τα πρώτα. Αλλά και να χωρίζει ορισμένα άλλα στα συστατικά τους στοιχεία. Μπορούσε ν αναλύει τον ήχο, τη θερμότητα, το φως κι άρχιζε να προσδιορίζει τους φυσικούς νόμους των. Πριν από πενήντα χρόνια είχε μάθει να παράγει αυτή τη δύναμη που έχει εκδηλώσεις τρομαχτικές με αστραπόβροντα και την είχε υποτάξει. Αυτή η μυστηριώδης ενέργεια μετέδιδε κιόλας σε ανυπολόγιστες αποστάσεις τη γραπτή σκέψη. Αύριο θα μετέδιδε τον ήχο, μεθαύριο, χωρίς άλλο, το φως **... Ναι, ο άνθρωπος ήταν μεγάλος, πιο μεγάλος απ την απεραντοσύνη του σύμπαντος, που μια μέρα, όχι πολύ μακρυσμένη, θα το εξουσίαζε σαν κύριος... Τότε, για να κατέχει κανείς ακέραιη την αλήθεια, έμενε να βρεθεί η λύση αυτού του τελευταίου προβλήματος: Αυτός ο άνθρωπος, ο κοσμοκράτορας, ποιος ήταν; Από πού ερχόταν; Ποιον άγνωστο τελικό στόχο είχε αυτή η ακούραστη προσπάθειά του; Το ευρύτατο τούτο θέμα ακριβώς είχε αναπτύξει ο Σοφρ κατά τη διάρκεια της τελετής. Βέβαια το είχε μάλλον πραγματευθεί άκρες-μέσες, γιατί ένα τέτοιο πρόβλημα ήταν άλυτο όχι μονάχα προς το παρόν, αλλά δίχως άλλο θα ήταν και για πολύν καιρό ακόμα. Κι όμως, λίγες αμυδρές λάμψεις άρχισαν ν αχνοφαίνο- * Η νουβέλα αυτή γράφτηκε κοντά στα Είναι φυσικό ν αγνοεί τον ένατο πλανήτη Πλούτωνα, που ανεκαλύφθη το Για τον όγδοο, όμως, δεν αναφέρει τίποτα, μολονότι είχε ανακαλυφθεί το 1846: Τον Ποσειδώνα. Ίσως να εννοεί ότι στη Χώρα των Τεσσάρων Θαλασσών δεν τον είχαν ακόμα ανακαλύψει. (Σ.τ.μ.). ** Καθώς βλέπετε, στη Χώρα των Τεσσάρων Θαλασσών, ο τηλέγραφος ήταν γνωστός, όχι, όμως, το τηλέφωνο και το ηλεκτρικό φως, ως τη στιγμή που ο φιλόσοφος έκανε τον περίπατό του. (Σ.τ.μ.).

13 ΟΙ ΝΑΥΑΓΟΙ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ 11 νται πίσω απ το πέπλο του μυστηρίου. Κι απ αυτές τις λάμψεις ο Σοφρ είχε προβάλει τις πιο ισχυρές, όταν, συστηματοποιώντας, κωδικοποιώντας τις επίπονες παρατηρήσεις των προγενεστέρων στοχαστών, με τις ατομικές του σημειώσεις, είχε καταλήξει στο δικό του νόμο «περί εξελίξεως της ζωντανής ύλης», νόμο που είχε πια γίνει παγκοσμίως παραδεκτός χωρίς καμιάν απολύτως αντιλογία. Η θεωρία αυτή στηριζόταν σε τριπλή βάση. Πρώτ απ όλα στη γεωλογική επιστήμη, που, γεννημένη τη μέρα που είχαν ερευνήσει τα σπλάχνα της γης, είχε τελειοποιηθεί με την ανάπτυξη της εκμεταλλεύσεως των ορυχείων. Η επιφάνεια της γήινης σφαίρας ήταν γνωστή με τόση ακρίβεια, ώστε τολμούσαν να της καθορίσουν ηλικία τετρακοσίων χιλιάδων χρόνων, ενώ της Χώρας των Τεσσάρων Θαλασσών δεν ξεπερνούσε τις είκοσι χιλιάδες χρόνια. Γιατί αυτή η ήπειρος, πρωτύτερα, αναπαυόταν κάτω απ τη θάλασσα, καθώς μαρτυρούσε το πηχτό στρώμα λάσπης που σκέπαζε αδιάκοπα τους βράχους που ήταν στιβαγμένοι αποκάτω. Με ποιο μηχανισμό να είχε άραγε προβάλει απ τα κύματα που τη σκέπαζαν; Δίχως άλλο από καμιά συσταλτική ενέργεια της γήινης σφαίρας που οφειλόταν στην ψύξη. Όπως κι αν είχε το πράγμα, η ανάδυση της Χώρας των Τεσσάρων Θαλασσών μπορούσε να θεωρηθεί σαν απόλυτα αποδειγμένη. Οι φυσικές επιστήμες είχαν προμηθέψει στο σοφό τις υπόλοιπες δυο βάσεις του συστήματός του, αποδεικνύοντας τη στενή συγγένεια που είχαν τα φυτά ανάμεσά τους και τα ζώα ανάμεσά τους. Ο Σοφρ, όμως, δεν είχε σταματήσει ως εκεί. Είχε αποδείξει, πως σχεδόν όλα τα φυτά που υπήρχαν, συνδέονταν καθένα χωριστά με κάποιο θαλασσινό φυτό προγονικό του και πως

14 12 ΙΟΥΛΙΟΥ ΒΕΡΝ σχεδόν όλα τα γήινα ή ιπτάμενα ζωντανά προέρχονταν από τα ζώα της θάλασσας. Μια αργή, αλλ ασταμάτητη εξέλιξη είχε προσαρμόσει φυτά και ζώα στην αλλαγή της πρωτόγονης διαβιώσεως κι έτσι, σταδιακά, είχαν γεννηθεί οι υπάρξεις που πληθύνονταν στη γη και στον ουρανό. Κρίμα που αυτή η έξυπνη θεωρία δεν ήταν απρόσβλητη. Γιατί υπήρχαν και μερικά φυτά και ζώα που φαινόταν αδύνατο να συνδεθούν με αντίστοιχα υδρόβια προγονικά τους. Εκεί βρισκόταν το ένα απ τα δυο ευαίσθητα σημεία του συστήματος. Ο Σοφρ παραδεχόταν πως ο άνθρωπος ήταν το άλλο ευαίσθητο σημείο. Μεταξύ ανθρώπου και ζώων καμιά συσχέτιση δεν ήταν δυνατή. Βέβαια, οι λειτουργίες κι οι ουσιώδεις ιδιότητες, όπως η αναπνοή, η θρέψη, η κινητικότητα, ήταν όμοιες ή γίνονταν αισθητά κατά τον ίδιο τρόπο, υπήρχε όμως τεράστια διαφορά στα εξωτερικά σχήματα και στον αριθμό και τη διάταξη των οργάνων. Αν με μιαν αλυσίδα που λίγοι κρίκοι της έλειπαν μπορούσαμε να συνδέσουμε τη μεγάλη πλειονότητα των ζώων σε αντίστοιχους προγόνους που προέρχονταν απ τη θάλασσα, η ίδια αλληλοσύνδεση ήταν απαράδεκτη για τον άνθρωπο. Για να διατηρηθεί απρόσβλητη η θεωρία της εξελίξεως, ήταν ανάγκη να επινοηθεί σαν πρόχειρη ή και αβάσιμη λύση μια κοινή καταγωγή στους υδροβίους κατοίκους και στον άνθρωπο, χωρίς όμως να υπάρχει η παραμικρή απόδειξη για προγενέστερη ύπαρξή τους. Κάποτε, ο Σοφρ είχε ελπίσει πως θα βρισκε μέσα στη γη αποδείξεις που θα στήριζαν τις θεωρίες του. Εισηγήθηκε κι έγιναν, υπό τη διεύθυνσή του, ανασκαφές που βάσταξαν πολλά χρόνια. Μα τ αποτελέσματά τους βγήκαν ολότελα διαφορετικά από αυτά που περίμενε ο

15 ΟΙ ΝΑΥΑΓΟΙ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ 13 εισηγητής. Αφού πέρασαν μια λεπτή πέτσα «φυτικής γης», που σχηματίζεται από την αποσύνθεση φυτών και ζώων, τα σκαπτικά εργαλεία είχαν φθάσει σ ένα πηχτό στρώμα λάσπης, όπου άλλαζε η φύση των λειψάνων του παρελθόντος. Μες στη λάσπη αυτή, δε βρισκόταν πια τίποτα απ την πανίδα και τη χλωρίδα της επιφανείας της γης, παρά μονάχα τεράστιες συσσωρεύσεις απολιθωμένων θαλασσίων ζώων που τα ομοιογενή τους ζούσαν ακόμα, ως επί το πλείστον, μες στους ωκεανούς, γύρω από τη Χώρα των Τεσσάρων Θαλασσών. Τι άλλο συμπέρασμα μπορούσε να βγει; Απλούστατα, πως και οι γεωλόγοι είχαν δίκιο υποστηρίζοντας πως η ήπειρος είχε χρησιμεύσει άλλοτε σαν βυθός σ αυτούς τους ίδιους τους ωκεανούς, μα και ταυτόχρονα πως ο Σοφρ δεν είχε άδικο βεβαιώνοντας τη θαλάσσια προέλευση της σύγχρονης πανίδος και χλωρίδος. Αφού, εξόν από πολύ σπάνιες εξαιρέσεις, που δικαιολογούνταν να χαρακτηρισθούν σαν τερατουργήματα, οι υδρόβιες υπάρξεις και οι γήινες ήταν οι μοναδικές που τα ίχνη τους ανακαλύφθηκαν, αναγκαστικά, απ τις πρώτες είχαν γεννηθεί οι δεύτερες... Άτυχα, όμως, για τη γενικοποίηση του συστήματος, ανακάλυψαν ακόμα κι άλλα λείψανα. Σκορπισμένα μέσα στην πέτσα της φυτικής γης και στην επιφάνεια του στρώματος της λάσπης, αναρίθμητα ανθρώπινα οστά έφερε σε φως η σκαπάνη των ανασκαφών. Τίποτα το εξαιρετικό δεν παρουσίαζαν αυτά τα λείψανα σκελετών όσον αφορά τη σύστασή τους. Κι ο Σοφρ αναγκάστηκε να μην αναζητήσει σ αυτά τους ενδιάμεσους οργανισμούς που θα επαλήθευαν τη θεωρία του: ήταν απλώς «ανθρώπινα οστά» και τίποτε άλλο. Κι όμως, δεν άργησε να διαπιστωθεί μια λεπτομέ-

16 14 ΙΟΥΛΙΟΥ ΒΕΡΝ ρεια αρκετά αξιοπρόσεκτη. Ως μια ορισμένη χρονική περίοδο του παρελθόντος που υπολογίζεται σε δυοτρεις χιλιάδες χρόνια, όσο παλιότερη ήταν η οστεοθήκη, τόσο τ ανακαλυπτόμενα κρανία ήταν πιο μικρά σε μέγεθος. Σε ακόμα απομακρυσμένες περιόδους, όμως, ήταν πιο μεγάλη η περιεκτικότητα των κρανίων, συνεπώς και το μέγεθος του εγκεφάλου. Τα μεγαλύτερα κρανία είχαν βρεθεί μέσα στα λείψανα που ανακαλύφθηκαν στην επιφάνεια του στρώματος της λάσπης. Η προσεκτική εξέταση αυτών των αρχαίων λειψάνων δεν άφησε καμιά αμφιβολία πια πως οι άνθρωποι που ζούσαν σ εκείνη την αρχαιότατη εποχή είχαν αποκτήσει μιαν ανάπτυξη του εγκεφάλου πολύ ανώτερη απ τους μεταγενέστερούς των, συμπεριλαμβανομένων και των συγχρόνων του Σοφρ. Άρα κατά την περίοδο των αιώνων είχε σημειωθεί έκδηλη επαναστροφή, που την ακολούθησε μια καινούργια άνοδος. Ο Σοφρ, ταραγμένος απ αυτά τα παράξενα γεγονότα, συνέχισε τις έρευνές του, τρυπώντας το στρώμα της λάσπης πέρα ως πέρα, σε βάθος που θα είχε σχηματισθεί σε περίοδο τουλάχιστον ως χρόνων. Κάτω απ αυτό, βρήκε λίγα υπολείμματα ενός παλιού στρώματος από «φυτική γη» κι ακόμα πιο κάτω πετρώματα λογής-λογής. Εκείνο όμως που του προκάλεσε κατάπληξη, ήταν η ανακάλυψη λειψάνων που ανήκαν αναμφισβήτητα σε άνθρωπο, μέσα σε αβυσσαλέα βάθη. Ήταν μέλη από ανθρώπινους σκελετούς και μαζί μ αυτά κομμάτια από όπλα και μηχανές, σπασμένα σκεύη κεραμικής τέχνης, κομματιασμένες στήλες μ επιγραφές σε άγνωστη γλώσσα, σκληρά πετρώματα με λεπτή κατεργασία, πολλές φορές σκαλισμένα σε αγάλματα σχεδόν άγγιχτα, κιονόκρανα ανώτερης τέχνης, κ.τ.λ. Απ το σύνολο των ευρημάτων έβγαινε το συμπέ-

17 ΟΙ ΝΑΥΑΓΟΙ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ 15 Το κύμα μάς είχε στήσει κυνηγητό. (σελ. 29)

18 16 ΙΟΥΛΙΟΥ ΒΕΡΝ ρασμα πως πάνω-κάτω σαράντα χιλιάδες χρόνια πρωτύτερα, δηλαδή είκοσι χιλιάδες χρόνια πριν από τον καιρό που είχαν φανεί, ποιος ξέρει πώς κι από πού, οι πρώτοι εκπρόσωποι της σύγχρονης γενεάς, είχαν ζήσει άνθρωποι σ αυτά τα μέρη, που κατόρθωσαν ν αναπτύξουν ανωτέρου επιπέδου πολιτισμό. Αυτό ήταν το γενικό συμπέρασμα, που το παραδέχτηκαν όλοι. Μόνο ένας είχε διαφορετική γνώμη. Ήταν ο Σοφρ. Να παραδεχτεί πως άλλοι άνθρωποι, που τους χώριζε ένα τεράστιο κενό είκοσι χιλιάδων χρόνων απ τους μεταγενέστερούς των, είχαν άλλοτε κατοικήσει τη γη, το θεωρούσε σωστή τρέλα. Γιατί, στην περίπτωση αυτή, από πού να χαν έρθει εκείνοι οι απόγονοι προγόνων που είχαν εξαφανιστεί σε τόσο μεγάλο διάστημα και με τους οποίους δεν τους ένωνε πια κανένας δεσμός; Παρά να παραδεχτεί μια τόσο απίθανη εικασία, καλύτερα ήταν να περιμένει να βρεθεί άλλη εξήγηση στο μέλλον. Το γεγονός ότι δεν είχε δοθεί ερμηνεία σ αυτά τα γεγονότα, δεν σήμαινε κατ ανάγκην πως ήταν ανεξήγητα. Κάποτε θα φωτίζονταν απ το φως της αλήθειας. Ως τότε, όμως, δεν θα έπρεπε να τα λάβει καθόλου υπ όψη και να μείνει πιστός στις αρχές του, που ικανοποιούσαν την απλή λογική. Η πλανητική ζωή διαιρείται σε δύο φάσεις: η μια είναι πριν απ τον άνθρωπο, η άλλη απ τον ερχομό του ανθρώπου και πέρα. Στην πρώτη, η γη, σε κατάσταση αερίου μετασχηματισμού, είναι, γι αυτό το λόγο, ακατοίκητη. Στη δεύτερη, η επιφάνεια της γης έφτασε σ ένα βαθμό συνοχής που επιτρέπει τη σταθεροποίησή της. Τότε, έχοντας επιτέλους στερεά υπόσταση, κάνει την εμφάνισή της η ζωή. Αρχίζει με την πιο απλή διαμόρφωσή της και προχωρεί με ολοένα μεγαλύτερες περιπλοκές, για να καταλήξει στον άνθρωπο, που εί-

19 ΟΙ ΝΑΥΑΓΟΙ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ 17 ναι η τελική και πιο τέλεια έκφρασή της. Ο άνθρωπος, μόλις βρεθεί στη γη, αρχίζει μονομιάς και συνεχίζει ασταμάτητα την ανοδική πορεία του. Αργοπερπάτητα μα σίγουρα, προχωρεί προς το τέρμα του, που είναι να εξηγήσει όλα τα μυστήρια του σύμπαντος και να το κατακτήσει απόλυτα... Μ αυτούς τους στοχασμούς του, ο Σοφρ είχε, αφηρημένος, ξεπεράσει το σπίτι του. Γύρισε πίσω, μουρμουρίζοντας. «Ακούτ εκεί; σκεπτόταν, μπορώ ποτέ να παραδεχτώ πως ο άνθρωπος πριν από σαράντα χιλιάδες χρόνια! ήταν δυνατόν να είχε φτάσει σ ένα βαθμό πολιτισμού, ανάλογο αν όχι ανώτερο, με το σημερινό μας; Και πως οι γνώσεις του, τα επιτεύγματά του έχουν εξαφανιστεί χωρίς ν αφήσουν το παραμικρό ίχνος, σε σημείο να εξαναγκάσουν τους απογόνους του να ξαναρχίσουν εκ θεμελίων το έργο του, σαν να είναι οι πρωτοπόροι ενός κόσμου που δεν είχε κατοικηθεί πριν από αυτούς;... Θα ήταν σαν να διαλαλούσα πως η προσπάθειά μας είναι μάταιη και πως κάθε πρόοδος είναι πρόσκαιρη και ασταθής σαν τον αφρό πάνω στο κύμα. Όχι. Δεν μπορώ να γίνω αρνητής του μέλλοντος». Σταμάτησε μπροστά στο σπίτι του. Ούψα νι!... χαρτσόκ!... (Όχι, όχι, μα την αλήθεια!) Ανταρτ μιρ χόε σφα!... (Ο άνθρωπος είναι κύριος των πραγμάτων!...), ψιθύρισε, ανοίγοντας την πόρτα του. * * * Αφού αναπαύθηκε για λίγο, γευμάτισε με πολλή όρεξη κι ύστερα ξάπλωσε για το μεσημεριάτικο ύπνο του. Οι απορίες, όμως, που τον είχαν απασχολήσει

20 18 ΙΟΥΛΙΟΥ ΒΕΡΝ στον περίπατο του, εξακολουθούσαν να βασανίζουν τις σκέψεις του, διώχνοντάς του τον ύπνο. Όσο κι αν είχε επιθυμία να υποστηρίξει την ανεπίληπτη ενότητα των μεθόδων της φύσεως, το αυστηρό κριτήριό του δεν του επέτρεπε να παραγνωρίσει τις αδυναμίες του συστήματός του μόλις έθιγε το πρόβλημα της καταγωγής και της διαμορφώσεως του ανθρώπου. Αντί να είναι ένας πολύ σοφός ερευνητής, αν ο Σοφρ ήταν κανένας αγράμματος θα είχε πολύ λιγότερες σκοτούρες. Στ αλήθεια, ο λαός χωρίς να χασομερεί με τις βαθυστόχαστες θεωρίες, παραδέχεται, με κλειστά μάτια, έναν παλιό θρύλο που από αμέτρητα χρόνια ο πατέρας τον διηγόταν στο γιο. Εξηγώντας το μυστήριο μ ένα άλλο μυστήριο, απέδιδε την καταγωγή του ανθρώπου στην επέμβαση μιας ανώτερης ενέργειας. Μια μέρα, η εξωγήινη αυτή δύναμη είχε δημιουργήσει απ το τίποτα τον Χεδόμ και τη Χίβα, τον πρώτο άντρα και την πρώτη γυναίκα, που οι απόγονοί τους είχαν κατοικήσει στη γη. Έτσι όλα συνδέονταν μια χαρά! Απλούστατα! «Τα παραλένε απλά», συλλογιζόταν ο Σοφρ. «Όταν δεν μπορείς να εξηγήσεις κάτι, παραείναι εύκολο να κάνεις να επέμβει μια θεία δύναμη: έτσι καταντά περιττό να ψάξεις να βρεις τη λύση των αινιγμάτων του σύμπαντος, αφού τα προβλήματα έχουν λυθεί... αυτομάτως μόλις τεθούν! «Να είχε τουλάχιστον ο λαϊκός θρύλος, έστω κι επιφανειακά, να στηριχθεί σε σοβαρή βάση! Μα δεν έχει το παραμικρό στήριγμα. Ήταν μονάχα μια παράδοση, γεννημένη σ εποχή αγνοίας κι αγραμματοσύνης, που μεταδιδόταν από γενιά σε γενιά! «Χεδόμ!...» Τι όνομα είναι αυτό; Τι παράξενη λέξη, που η ξενική προφορά της

21 ΟΙ ΝΑΥΑΓΟΙ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ 19 δείχνει πως δεν ανήκει στη γλώσσα των ανθρώπων των Τεσσάρων Θαλασσών! Ακόμα και σ αυτή την ασήμαντη φιλολογική απορία, μια πλειάδα σοφών δεν μπόρεσε να δώσει την παραμικρή ικανοποιητική ερμηνεία... Όλ αυτά είναι φλυαρολογήματα, ανάξια να κινήσουν το ενδιαφέρον και την προσοχή ενός σοφού». Νευριασμένος, ο Σοφρ κατέβηκε στον κήπο του. Έτσι συνήθιζε να κάνει, κάθε μέρα, την ίδια ώρα. Ο ήλιος, χάνοντας τη δύναμη και τη λαμπρότητά του, σκορπούσε στη γη λιγότερη ζέστη κι ένα χλιαρό αεράκι άρχισε να φυσά. Ο Σοφρ έκανε μια βόλτα κάτω απ τη σκιά των δέντρων, που τα φύλλα τους τρεμουλιάζοντας στο χάδι του ανέμου, κάτι ψιθύριζαν το να στ άλλο. Σιγά-σιγά, τα νεύρα του ξαναβρήκαν τη συνηθισμένη τους γαλήνη. Έδιωξε τους ενοχλητικούς στοχασμούς του, χάρηκε τον καθαρό αέρα, ενδιαφέρθηκε για τα φρούτα, τον πλούτο του κήπου του, για τα λουλούδια, το στόλισμά του. Καθώς γύριζε στο σπίτι του, σταμάτησε μπροστά σ ένα βαθύ λάκκο, όπου ήταν αφημένα εργαλεία. Εκεί θα στερέωναν τα θεμέλια μιας καινούργιας πτέρυγας του εργαστηρίου του. Αυτή τη γιορτάσιμη μέρα, οι εργάτες είχαν παρατήσει το σκάψιμο, για να πανηγυρίσουν την ιστορική επέτειο. Ο Σοφρ λογάριαζε μηχανικά σε πόσον καιρό θα τέλειωνε η οικοδομή του, όταν, μέσα στο μισοσκόταδο του λάκκου, κάτι λαμπερό κίνησε την προσοχή του. Παραξενεύτηκε, κατέβηκε μέσα και ξέθαψε ένα αντικείμενο που ήταν μισοχωμένο στη γη. Βγαίνοντας απ το λάκκο, ο Σοφρ εξέτασε το εύρημά του. Ήταν ένα είδος θήκης από άγνωστο μέταλλο, που η μακροχρόνια παραμονή του στη γη είχε λιγοστέψει τη λάμψη του. Μια σχισμή έδειχνε πως τη θήκη την

22 20 ΙΟΥΛΙΟΥ ΒΕΡΝ αποτελούσαν δύο μέρη, που το να έμπαινε μέσα στ άλλο. Ο Σοφρ επεχείρησε να την ανοίξει. Στην πρώτη προσπάθεια που έκανε, το μέταλλο απ την πολυκαιρία έγινε σκόνη, και φάνηκε το περιεχόμενο της θήκης. Ήταν ένας ρόλος από φύλλα χαρτιού, το να πάνω στ άλλο, με παράξενα σημάδια χαραγμένα, που η ίσια γραμμή τους φανέρωνε πως ήταν γράμματα, μιας άγνωστης γραφής όμως, αφού ο Σοφρ δε θυμόταν να την είχε ξαναδεί. Τότε, τρέμοντας απ τη συγκίνησή του, έτρεξε μέσα στο εργαστήριό του και μελέτησε με προσοχή το πολύτιμο εύρημά του. Ήταν απόλυτα σίγουρος πως είχε στα χέρια του ένα αποδεικτικό έγγραφο. Μα η γραφή του δεν έμοιαζε με καμιάν απ αυτές που είχαν χρησιμοποιηθεί σε όλη την επιφάνεια της γης, απ την αρχή των ιστορικών χρόνων. Από πού προερχόταν το έγγραφο; Τι ήταν γραμμένο σ αυτό; Αυτά τα δυο ερωτήματα γεννήθηκαν αυτόματα στη σκέψη του Σοφρ. Έπρεπε πρώτ απ όλα να το διαβάσει, κατόπιν να το μεταφράσει, γιατί ασφαλώς η γλώσσα στην οποία ήταν γραμμένο θα ήταν άγνωστη, όπως και η γραφή. Άραγε μπορούσε να γίνει αυτό; Ο Σοφρ στρώθηκε στη δουλειά. Το είχε βάλει πια σκοπό της ζωής του. Εργάσθηκε εντατικά, χρόνια ολάκερα, ακούραστος και με μεγάλη επιμονή κι υπομονή. Χωρίς να χάσει το θάρρος του, συνέχισε τη μεθοδική μελέτη του μυστηριώδους χειρογράφου, προχωρώντας, ολοένα, βήμα προς βήμα, προς τη φωτεινή λύση. Επιτέλους! Μια μέρα βρήκε το κλειδί που θα του επέτρεπε την αποκρυπτογράφηση. Και τότε πια, κατόρθωσε, με μεγάλη δυσκολία, να μεταφράσει το χειρό-

23 ΟΙ ΝΑΥΑΓΟΙ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ 21 γραφο στη γλώσσα των Ανθρώπων των Τεσσάρων Θαλασσών. * * * Όταν έφτασε επιτέλους η πολυπόθητη μέρα, ο Σοφρ διάβασε τα εξής: Ροζάριο, 24 Μαΐου 2... Η χρονολογία απ την οποία αρχίζω την καταπληκτική εξιστόρηση των γεγονότων που έζησα, δεν είναι εκείνη που κάθομαι τώρα και γράφω. Τη διήγησή μου την κάνω ημερολογιακά, σημειώνοντας την ημερομηνία των συμβάντων μέρα με τη μέρα, απ την αρχή. Στις 24 Μαΐου αρχίζουν να διαδραματίζονται τα φοβερά γεγονότα που αναφέρω για να λάβουν γνώση και να διδαχθούν απ αυτά οι μεταγενέστεροί μου, αν φυσικά είναι δυνατόν η ανθρωπότης να χει το δικαίωμα να υπολογίζει σε οποιοδήποτε μέλλον. Σε τι γλώσσα θα γράψω; Αγγλικά ή Ισπανικά που τα κατέχω καλά; Όχι! Θα τα γράψω γαλλικά, γιατί είμαι Γάλλος. Στις 24 Μαΐου, λοιπόν, είχα καλεσμένους μερικούς φίλους στη βίλα μου, στο Ροζάριο. Το Ροζάριο είναι ή μάλλον ήταν μια πόλη του Μεξικού, στην ακτή του Ειρηνικού, λίγο προς νότο του κόλπου της Καλιφόρνιας. Είχα εγκατασταθεί εκεί, καμιά δεκαριά χρόνια πριν, για να διευθύνω την εκμετάλλευση ενός ορυχείου αργύρου, που ήταν αποκλειστικής ιδιοκτησίας μου. Οι επιχειρήσεις μου μου είχαν αποφέρει πολύ μεγάλα κέρδη. Ήμουνα πλούσιος, ζάπλουτος, Κροίσος τι γέλια μου φέρνει σήμερα αυτή η λέξη! κι είχα σκοπό να γυρίσω σύντομα στη Γαλλία, σαν νοσταλγός της πατρίδας μου. Η βίλα μου, μια απ τις πολυτελέστερες, ήταν χτισμένη στο ανώτατο σημείο ενός ευρύχωρου κήπου που κατέβαινε κλιμακωτά προς τη θάλασσα και κατέληγε απότομα σ ένα