ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ M-LEARNING» ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ «ΑΓΡΑΦΙΩΤΗΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ-ΑΕΜ 1042»

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ M-LEARNING» (M-LEARNING Best practices) «ΑΓΡΑΦΙΩΤΗΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ-ΑΕΜ 1042» ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΣ-ΚΩΝ/ΝΟΣ ΤΣΙΑΤΣΟΣ, ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2013

2

3

4

5

6

7 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ «Τα πάντα ρει» είχε πει κάποτε ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Ηράκλειτος και είχε απόλυτο δίκιο. Η σηµερινή κοινωνία αν µη τι άλλο, αποτελεί τρανή απόδειξη της συνεχούς και γρήγορης πλέον µεταβλητότητας των πραγµάτων. Σε συνδυασµό µε την τεράστια εξέλιξη και πρόοδο της τεχνολογίας το καινούργιο γίνεται γρήγορα παλιό και το καινοτόµο κλασικό. Κάπως έτσι εξελίσσονται τα πράγµατα και στην διαδικασία µάθησης που ακολουθείται από τα εκπαιδευτικά ιδρύµατα και από τους παγκόσµιους οργανισµούς. Ο τόπος, ο χρόνος και ο τρόπος της κλασσικής διδασκαλίας έχει τεθεί υπό αµφισβήτηση. Βασισµένοι στην τεχνολογία και στα µέσα που προσφέρει, έχουν αναπτυχθεί και συνεχώς εξελίσσονται νέοι τρόποι διδασκαλίας που αντί για τετράδια, βιβλία και πίνακες χρησιµοποιούν προσωπικούς υπολογιστές, διαδραστικά λογισµικά και προσφάτως ασύρµατες έξυπνες συσκευές τελευταίας τεχνολογίας. Η παρούσα πτυχιακή εργασία πραγµατεύεται την τελευταία εξέλιξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας γνωστής ως «Μάθηση µέσω κινητών συσκευών» ή «Mobile Learning» ή m-learning. Αρχικά, γίνεται αναφορά στην ιστορική εξέλιξη του m-learning, δίνεται ο ορισµός του και αναλύεται η έννοια του και οι λόγοι που οδήγησαν στην ταχύτατη ανάπτυξή του. Παρουσιάζονται αφενός τα πλεονεκτήµατά του έναντι των άλλων µεθόδων µάθησης και αφετέρου οι ιδιαιτερότητες και οι δυσκολίες που αντιµετωπίζονται κατά την ανάπτυξη και εδραίωσή του ως καλύτερη µέθοδος µάθησης. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται µερικές επιτυχηµένες προσπάθειες εφαρµογής του m- learning σε σχολεία-πανεπιστήµια, τα εργαλεία που χρησιµοποιήθηκαν στη κάθε περίπτωση και τα προβλήµατα αλλά και οι βελτιώσεις που επήλθαν από τη χρήση του. Τέλος, παρουσιάζονται οι πιο γνωστές πλατφόρµες υλοποίησης κινητών εκπαιδευτικών εφαρµογών και συγκρίνονται για την ανάδειξη της καλύτερης. Κλείνοντας, στην παρούσα πτυχιακή απαντώνται τα ερωτήµατα πως, πότε και γιατί να εφαρµοστεί στην εκπαιδευτική διαδικασία το m-learning. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ VII

8

9 ABSTRACT A B S T R A C T Everything flows" once said the ancient Greek philosopher Heraclitus and he was absolutely right. Today's society if nothing else, is a testimony to the continuous and rapid variability of most things. Combined with the tremendous growth and progress of technology the new is quickly becoming old and the innovative classic. This is how things are going in the learning process followed by educational institutions and global organizations. The place, time and manner of classical teaching have been questioned. Based on the technology and the tools which are offered, new ways of teaching are developing, where instead of workbooks, books and boards, personal computers, interactive software and recently wireless smart devices are been used. This thesis discusses the latest development of the educational process known as Learning through mobile devices or Mobile Learning or m-learning. Initially, a reference to the historical evolution of m-learning is written, its definition is given and its meaning and reasons of its rapid growth are analyzed. On the one hand, its advantages over other methods of learning are presented and on the other hand the specifications and difficulties encountered in its development and consolidation as a better learning method are described. Continuing, this thesis presents some successful efforts to implement the m-learning in schoolsuniversities, the tools which were used in each case and the problems and improvements of its use. Finally, the most popular mobile platforms implementing educational applications are presented and compared to highlight the best. Concluding, in this thesis is given an answer to how, when and why to apply m-learning in the educational process. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ IX

10

11 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Πριν την παρουσίαση των αποτελεσµάτων της παρούσας εργασίας, αισθάνοµαι την υποχρέωση να ευχαριστήσω ορισµένους από τους ανθρώπους που γνώρισα, συνεργάστηκα µαζί τους και έπαιξαν πολύ σηµαντικό ρόλο στην πραγµατοποίησή της. Θεωρώ πρωταρχικό µου καθήκον να ευχαριστήσω τον επιβλέποντα επίκουρο καθηγητή κ. Τσιάτσο Θρασύβουλο, τόσο για την εµπιστοσύνη που µου έδειξε και για την πολύτιµη βοήθεια που µου προσέφερε κατά την υλοποίηση και συγγραφή της παρούσας πτυχιακής εργασίας όσο και για τη άψογη συνεργασία που είχαµε καθ όλη τη διάρκεια της εκπόνησής της. Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω την οικογένειά µου και κυρίως τη γυναίκα µου για όλες τις θυσίες που έχουν κάνει για µένα. <Σεπτέµβριος 2013> Αγραφιώτης Αστέριος ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ XI

12

13 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ... VII ABSTRACT... ΣΦΑΛΜΑ! ΕΝ ΕΧΕΙ ΟΡΙΣΤΕΙ ΣΕΛΙ Ο ΕΙΚΤΗΣ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ... XI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... XIII ΛΙΣΤΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ... XVII ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ... XIX ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: M-LEARNING ΟΡΙΣΜΟΣ ΓIATI M-LEARNIG Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΗ ΤΑ ΚΙΝΗΤΡΑ Η επικοινωνία Η αυτοπεποίθηση υνατότητα µελέτης σε διάφορα περιβάλλοντα Το αίσθηµα της ιδιοκτησίας Η διασκέδαση ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΞΥΠΝΩΝ ΚΙΝΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ-ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΥΣΚΟΛΙΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΚΑΛΑ ΑΝΑΠΤΥΓΜΕΝΩΝ ΜΕΤΑΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ XIII

14 ΑΓΡΑΦΙΩΤΗΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ ΟΙ ΜΙΚΡΕΣ ΟΘΟΝΕΣ ΚΑΙ Η ΥΣΚΟΛΙΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΤΟ ΥΨΗΛΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ & ΕΡΓΑΛΕΙΑ M-LEARNING ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ SAVANNAH ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΟ SKILLS ARENA ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ GENEY ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΜΜΑΤΟΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙ Ι ENVIRONMENTAL DETECTIVES ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟ AMBIENT WOOD ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Εξερεύνηση και ανακάλυψη Συλλογισµός, σύνθεση και κατασκευή υποθέσεων Κατασκευή υποθέσεων και πειραµατισµός ΤΟ ΠΑΙΧΝΙ Ι COOTIES ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΟ BBC BITESIZE ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4:ΠΛΑΤΦΟΡΜΕΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΙΝΗΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΑΘΗΣΗΣ Εµπορικά ή εξειδικευµένα συστήµατα Συστήµατα ανοικτού κώδικα Η ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ MOODLE ΓΕΝΙΚΑ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΟ MOODLE ΜΕΣΩ ΚΙΝΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Μέσω τροποποίησης του Moodle εξυπηρετητή MLE-Moodle MoMo-Moodle Μoodbile XIV ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

15 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Μέσω εγκατάστασης εφαρµογών σε κινητές συσκευές mpage mtouch-u Mbot mymoile Alpha Droodie ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΑΚΡΩΝΥΜΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV: ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ XV

16

17 ΛΙΣΤΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΛΙΣΤΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΕΙΚΟΝΑ 1: SMARTPHONES ΜΕ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΟΘΟΝΗΣ ΕΙΚΟΝΑ 2: ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ SAVANNAH ΕΙΚΟΝΑ 3: Η ΣΥΣΚΕΥΗ IPAQ ΕΙΚΟΝΑ 4: ΣΥΣΚΕΥΗ GAMEBOY ΕΙΚΟΝΑ 5: ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ SKILLSARENA ΕΙΚΟΝΑ 6: ΟΙ 3 ΚΥΡΙΕΣ ΟΘΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙ Ι GENEY ΕΙΚΟΝΑ 7: ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ GENEY ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΩΣ ΟΜΑ Α ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΚΟΙΝΟ ΣΤΟΧΟ ΕΙΚΟΝΑ 8: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΑΙΧΝΙ ΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ ΕΙΚΟΝΑ 9: Η ΣΥΣΚΕΥΗ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΣΤΟΥΣ "ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥΣ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ" ΕΙΚΟΝΑ 10: Η ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΠΟΥ ΕΠΙΛΕΧΘΗΚΕ ΓΙΑ ΤΟ AMBIENTWOOD ΕΙΚΟΝΑ 11: Η ΣΥΣΚΕΥΗ PDA ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΣΤΟ AMBIENT WOOD ΕΙΚΟΝΑ 12: ΤΟ ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ ΕΙΚΟΝΑ 13: Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΕΙΚΟΝΑ 14: ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ ΕΙΚΟΝΑ 15: COOTIESLOGO ΕΙΚΟΝΑ 16: ΜΑΘΗΜΑΤΑ & ΕΡΓΑΣΙΕΣ MLE-MOODLE ΕΙΚΟΝΑ 17: ΚΟΥΙΖ MLE-MOODLE ΕΙΚΟΝΑ 18: ΠΟΡΟΙ MLE-MOODLE ΕΙΚΟΝΑ 19: FORUM MLE-MOODLE ΕΙΚΟΝΑ 20: ΈΡΕΥΝΕΣ ΣΤΟ MLE-MOODLE ΕΙΚΟΝΑ 21: WIKI ΣΤΟ MLE-MOODLE ΕΙΚΟΝΑ 22: ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΑΦΩΝ ΣΤΟ MLE-MOODLE ΕΙΚΟΝΑ 23: FLASHCARD TRAINER MLE-MOODLE ΕΙΚΟΝΑ 24: MOBILE LEARNING OBJECTS MLE-MOODLE ΕΙΚΟΝΑ 25: MOBILE TAGS MLE-MOODLE ΕΙΚΟΝΑ 26: MOMOMENU ΕΙΚΟΝΑ 27: MOMO FORUM ΕΙΚΟΝΑ 28: MOMO ATTACHMENT ΕΙΚΟΝΑ 29: MOMO COMMUNICATION ΕΙΚΟΝΑ 30: MOMO TAGGING ΕΙΚΟΝΑ 31: MOMO MOBILE COMMUNITY ΕΙΚΟΝΑ 32: MOMO BLOG ΕΙΚΟΝΑ 33: MENU INTERFACE MOODBILE ΕΙΚΟΝΑ 34: ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ MOODBILE ΕΙΚΟΝΑ 35: MPAGE ACTIVITIES ΕΙΚΟΝΑ 36: MPAGE SITE BLOCK ΕΙΚΟΝΑ 37: MPAGE ASSIGNMENT ΕΙΚΟΝΑ 38: MPAGE FORUM ΕΙΚΟΝΑ 39: MOODLE SLIDESHOW ΕΙΚΟΝΑ 40: MPAGE ASSIGNMENT (SUBMISION FEEDBACK) ΕΙΚΟΝΑ 41: MTOUCH LOGIN SCREENSHOT ΕΙΚΟΝΑ 42: MTOUCH INTERFACE ΕΙΚΟΝΑ 43: MTOUCH ΕΙΚΟΝΑ 44: MBOT ΕΙΚΟΝΑ 45: MYMOBILE ALPHA SCREENSHOT ΕΙΚΟΝΑ 46: MYMOBILE ALPHA SCREENSHOT ΕΙΚΟΝΑ 47: DROODLE SCREEN SHOTS ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ M-LEARNING XVII

18

19 ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ 1: ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΕΠΙΠΕ Α ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΚΙΝΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΣΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΠΙΝΑΚΑΣ 2: ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΜΕΛΕΤΩΝ ΜΑΘΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΚΙΝΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ 3: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ PROJECTS ΤΗΣ 1ΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 4: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ PROJECTS ΤΗΣ 2ΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ XIX

20

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ

22

23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αν αναλογιστεί κανείς πόσο έχουν διεισδύσει στην καθηµερινή ζωή οι ασύρµατες και οι κινητές συσκευές, τότε καταλαβαίνει πόσο εξοικειωµένοι έχουν γίνει όλοι ανεξαρτήτως ηλικίας ή τεχνολογικών γνώσεων, µε την αξιοποίηση και χρήση των αποτελεσµάτων της ραγδαίας εξέλιξης της τεχνολογίας. Έξυπνα κινητά τηλέφωνα (smartphones), υπολογιστές χειρός, tablets, ipad, ipod, netbooks, e-books κ.α., χρησιµοποιούνται ευρέως για την εξυπηρέτηση καθηµερινών αναγκών άλλοτε πιο πολύ και άλλοτε λιγότερο, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσµα δράσης που πλέον εστιάζει και στον τοµέα της εκπαίδευσης. Οι νέοι σήµερα, µεγαλώνουν µέσα σε έναν κόσµο πολύ διαφορετικό από αυτόν στον οποίο µεγάλωσαν οι δάσκαλοι και οι γονείς τους. Η αειφανής πρόσβαση στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα εργαλεία και τις πηγές γνώσεων θεωρείται σήµερα δεδοµένη, παρά το γεγονός ότι η παθητική εργασία που κατευθύνεται από τους διδάσκοντες συχνά κυριαρχεί µέσα στις σχολικές αίθουσες. Ορισµένα δε σχολεία, αδυνατώντας να ελέγξουν τη χρήση των κινητών συσκευών κατά την διάρκεια των µαθηµάτων, φτάνουν στο σηµείο να απαγορεύουν εντελώς τη χρήση τους. Ακόµα και σε εκείνες τις περιπτώσεις όπου η κινητή τεχνολογία αποτελεί αναπόσπαστο κοµµάτι των προγραµµάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, παρουσιάζονται προβλήµατα που αφορούν τη συνεργασία, τη συµβατότητα των συσκευών και την ασφάλεια κατά τη χρήση τους. Παρά τις δυνατότητες που προσφέρει η µάθηση µέσω κινητών συσκευών (m-learning), γονείς, διευθυντές σχολείων, δάσκαλοι και λοιποί εκπαιδευτές δυσκολεύονται να αφουγκραστούν και να δαµάσουν την ταχεία εξέλιξη των εκπαιδευτικών τεχνολογικών περιβαλλόντων. Αντικείµενο της παρούσας εργασίας είναι η τελευταία εξέλιξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας γνωστής ως «Μάθηση µέσω κινητών συσκευών» ή «Mobile Learning» ή m-learning.ο όρος mobile learning αναφέρετε στη διαµοίραση µαθητικού περιεχοµένου µέσω µικρών αυτόνοµων κινητών συσκευών και αποτελεί κάθε µορφή µάθησης που µπορεί να συνοδεύει τους χρήστες παντού και πάντα. Η εργασία δοµείται σε κεφάλαια ως εξής: Στο Κεφάλαιο 2, γίνεται µια εισαγωγική παρουσίαση του ορισµού και των εννοιών του m-learning. Αναλύονται αφενός οι λόγοι που οδήγησαν στην ανάπτυξή του και αφετέρου τα κυριότερα πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατά του. Στο Κεφάλαιο 3, παρουσιάζονται µερικές επιτυχηµένες εφαρµογές m-learning και περιγράφονται τα εργαλεία που χρησιµοποιήθηκαν σε κάθε περίπτωση. Στο Κεφάλαιο 4,αναφέρονται τα Συστήµατα ιαχείρισης Μάθησης (Σ Μ) και αναλύονται οι κυριότερες πλατφόρµες υλοποίησης εκπαιδευτικών εφαρµογών για µάθηση µέσω κινητών συσκευών. Στο Κεφάλαιο 5, παρουσιάζονται τα συµπεράσµατα από την παρούσα ανάλυση και µελέτη και απαντώνται τα ερωτήµατα πως, πότε και γιατί m-learning. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 23

24 ΑΓΡΑΦΙΩΤΗΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ Στο Παράρτηµα I παρουσιάζονται αλφαβητικά η βιβλιογραφία και οι δικτυακοί τόποι που αναφέρονται στην εργασία. Στο Παράρτηµα IΙ παρουσιάζονται τα ακρωνύµια τα οποία χρησιµοποιούνται σε αυτή την εργασία για την διευκόλυνση του αναγνώστη. Στο Παράρτηµα IIΙ παρουσιάζεται το γλωσσάριο ξενικών όρων οι οποίοι χρησιµοποιούνται σε αυτή την εργασία για την διευκόλυνση του αναγνώστη. Στο Παράρτηµα IV παρουσιάζεται το ευρετήριο των όρων οι οποίοι χρησιµοποιούνται σε αυτή την εργασία για την διευκόλυνση του αναγνώστη. 24 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: M-LEARNING

26

27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: M-LEARNING M-LEARNING Με τη Φορητή Μάθηση (m-learning) έχουν ασχοληθεί παγκοσµίως πάρα πολλοί ερευνητές, εκπαιδευτικά ιδρύµατα και οργανισµοί. εδοµένου τούτου, έχουν δοθεί αρκετοί ορισµοί για το τι ακριβώς είναι το m-learning. Παρακάτω παρατίθενται µερικοί από αυτούς. 2.1 ΟΡΙΣΜΟΣ Σύµφωνα µε τον Quinn (2000) το m-learning µπορεί να θεωρηθεί ως το σηµείο όπου η χρήση ασύρµατων και κινητών συσκευών διασταυρώνεται µε την ηλεκτρονική µάθηση (e-learning) για τη δηµιουργία µαθησιακών εµπειριών ανεξάρτητα από χωρικούς και χρονικούς περιορισµούς. ηλαδή e-learning ανεξάρτητα από γεωγραφική θέση, χρόνο ή χώρο. Το Mobile Learning (m-learning) µπορεί να οριστεί απλά ως κάθε µορφή µάθησης που αξιοποιεί τις δυνατότητες που προσφέρουν οι κινητές (mobile) και ασύρµατες (wireless) τεχνολογίες και συσκευές, όπως Wi-Fi, Bluetooth, LAN, GPS, GSM, GPRS, 3G/4G και smartphones, PDAs, netbooks κλπ. Αν όµως δούµε το m-learning από την πλευρά του χρήστη-εκπαιδευόµενου, η σηµαντική διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι η διαδικασία της µάθησης µπορεί να λαµβάνει χώρα οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Π.χ. οι σπουδαστές µπορεί να µελετούν τα µαθήµατά τους στο λεωφορείο για τη σχολή, τα στελέχη µιας εταιρίας µπορεί να εµπλουτίζουν τις γνώσεις τους κατά την διάρκεια του ταξιδιού για την παρουσίαση ενός project σε υποψήφιους επενδυτές κλπ. Γενικά, υπάρχουν αµέτρητες περιπτώσεις µάθησης καθώς οι άνθρωποι κινούνται. Κατά συνέπεια, ο ορισµός του m-learning σύµφωνα µε τον O Malleyetal (2003) πρέπει να περιλαµβάνει και τις δύο αυτές περιπτώσεις. Οπότε, η Μάθηση µέσω κινητών συσκευών (m-learning) : είναι κάθε µορφή µάθησης που πραγµατοποιείται χωρίς ο εκπαιδευόµενος να χρειάζεται να βρίσκεται σε προκαθορισµένα σηµεία. αξιοποιεί τις δυνατότητες που προσφέρουν οι ασύρµατες φορητές τεχνολογίες και συσκευές. Η ηλεκτρονική εκπαίδευση µέσω ασύρµατων και κινητών συσκευών είναι το σύνολο των υπηρεσιών και των διευκολύνσεων που παρέχει στον εκπαιδευόµενο το εκπαιδευτικό περιεχόµενο µε στόχο την απόκτηση γνώσης, αποδεσµεύοντας τον εκπαιδευόµενο από το να βρίσκεται τη συγκεκριµένη χρονική στιγµή της µάθησης σε συγκεκριµένο χώρο. Lehnerand Nosekabel (2002). Ο Dyeetall (2003) όρισε το m-learning ως η εκµάθηση που µπορεί να λάβει χώρα οποτεδήποτε και οπουδήποτε, µε τη βοήθεια µιας κινητής συσκευής. Σύµφωνα µε τον Georgievetall (2004) η κινητή µάθηση δίνει τη δυνατότητα σε κάποιον να µάθει παντού κάθε φορά χωρίς µόνιµη φυσική σύνδεση στα καλωδιακά δίκτυα. Τέλος, το m-learning σύµφωνα µε τον Wagner (2005) θα χαρακτηρίσει τις νέες στρατηγικές, πρακτικές, τα εργαλεία, τις εφαρµογές και τους πόρους για να ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 27

28 ΑΓΡΑΦΙΩΤΗΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ εκπληρώσει την υπόσχεση της πανταχού παρούσας, προσωπικής και συνδεδεµένης εκµάθησης. 2.2 ΓΙΑΤΙ M-LEARNING Η ανάγκη για αλλαγή Σήµερα, οι περισσότερες από τις υπάρχουσες τεχνολογικές λύσεις υλοποιούν περιβάλλοντα µάθησης που δεν ξεφεύγουν πολύ από τα "παραδοσιακά" πρότυπα. Ουσιαστικά βασίζονται στην έννοια ότι ένας (ή πολλοί) εκπαιδευτές υποστηρίζουν τους εκπαιδευόµενους στην απόκτηση συγκεκριµένης γνώσης (µέσω συγκεκριµένου µαθησιακού περιεχοµένου, δραστηριοτήτων κλπ), που µπορεί να αξιολογηθεί µε συγκεκριµένους τρόπους κλπ. Όµως, η έλευση της κοινωνίας της γνώσης (knowledge society) δηµιουργεί νέα δεδοµένα για τη εκπαιδευτική διαδικασία και µάθηση. Από τη µια, η παγκόσµια ψηφιακή οικονοµία απαιτεί ένα ευέλικτο εργατικό δυναµικό, που ενηµερώνεται διαρκώς για τη νέα γνώση που παράγεται µε αστραπιαίους και αέναους ρυθµούς και από την άλλη οι πολίτες της κοινωνίας της γνώσης χρειάζεται να (επαν)εκπαιδεύονται διαρκώς ώστε να είναι ανταγωνιστικοί στο σκληρό εργασιακό περιβάλλον αλλά και να αξιοποιούν τις νέες δυνατότητες για την προσωπική τους εξέλιξη. Η ανάγκη αυτή σε συνδυασµό µε την ραγδαία εξέλιξη των τεχνολογιών µάθησης (learning technologies) αλλά και της διείσδυσης στην καθηµερινότητα των έξυπνων κινητών συσκευών (smartphones), παρήγαγε µια σειρά από νέες δυνατότητες για την κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών. Η µάθηση µπορεί να λαµβάνει χώρα και µέσω κινητών συσκευών χωρίς κανένα περιορισµό χώρου ή χρόνου (anyone, anytime, anyplace) και µπορεί να είναι διαθέσιµη σε όλους µέσω : δικτυακών περιβαλλόντων µάθησης (web-based learning environments) συστηµάτων διαχείρισης µάθησης (learning management systems) συστηµάτων διαχείρισης µαθησιακού περιεχοµένου (learning content management systems) Έτσι η εκπαιδευτική διαδικασία µπορεί πλέον να "αποδεσµευτεί" από το περιβάλλον της τάξης και να πραγµατοποιηθεί σε οποιοδήποτε περιβάλλον (στη φύση, σε ένα δάσος, σε ένα εργαστήριο εκτός σχολείου, κλπ), παράλληλα µε πραγµατικές και "αυθεντικές" δραστηριότητες (outdoor activities). Η χρήση αυτή των φορητών τεχνολογιών διευκολύνει τους µαθητές να µελετούν, όταν και όπως αυτοί θέλουν, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να µεταφέρουν στις συσκευές τους το εκπαιδευτικό τους υλικό. Επίσης, οι µαθητές µπορούν πλέον να αξιοποιήσουν όλο τον ελεύθερο χρόνο τους για µελέτη, αφού θα έχουν τις συσκευές µαζί τους. Βασικό όφελος αυτών των συσκευών είναι ότι παρέχουν στους µαθητές τη δυνατότητα να µελετούν σε κίνηση ή σε οποιοδήποτε τόπο, ανεξάρτητα από την υποδοµή που υπάρχει σε αυτόν. Οι σύγχρονοι νέοι επειδή είναι πολυάσχολοι, δεν προλαβαίνουν να διαβάσουν στον ελεύθερο χρόνο τους γι αυτό και αναγκάζονται πολλές φορές να µελετούν στα µεσηµεριανά διαλείµµατά τους, τα βράδια και τα 28 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: M-LEARNING σαββατοκύριακα καθώς και στη µετακίνησή τους µε το λεωφορείο, το τραίνο, το αυτοκίνητο όπως επίσης και στις δηµόσιες βιβλιοθήκες. Είναι επίσης γνωστό, ότι τα gadgets είναι ευρέως διαδεδοµένα στον χώρο της νεολαίας και για αυτό η χρήση τους στην εκπαίδευση καθιστά τη διαδικασία µάθησης περισσότερο ελκυστική Τα κίνητρα Κίνητρο για τη δηµιουργία και ανάπτυξη του m-learning αποτέλεσαν τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Η επικοινωνία (communication) Μια κινητή συσκευή δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να ανταλλάσουν µεταξύ τους µηνύµατα µέχρι και φωτογραφίες. Αυτή η τάση της ανταλλαγής πληροφοριών αποτελεί από µόνη της ένα κίνητρο µάθησης. Εξίσου σηµαντική µπορεί να θεωρηθεί και η ύπαρξη µεγάλης ποσότητας περιεχοµένου (content) ελεύθερα διαθέσιµου στο διαδίκτυο, καθώς και η ελεύθερη πρόσβαση σε ιστότοπους µέσω της χρήσης ασύρµατης δικτύωσης. Σύµφωνα µε τον Ramsden, «το να κατέχουν οι µαθητές µια κινητή συσκευή τους επιτρέπει να θέτουν ερωτο-απαντήσεις σε µια online συνοµιλία ακόµη και κατά τη διάρκεια ενός µαθήµατος. Οι µαθητές συνήθως, το βρίσκουν πολύ χρήσιµο κατά τη διάρκεια της µάθησης» (Ramsden 2005). Ενώ κατά τον Trinder, «η χρήση µιας mobile συσκευής µπορεί να φανεί περισσότερο χρήσιµη στους µαθητές µε έλλειψη αυτοεκτίµηση, αφού αλλιώς συµµετέχουν σε µια πρόσωπο µε πρόσωπο συζήτηση, και αλλιώς (όταν τους δίνεται η ευκαιρία µέσω της κινητής τους συσκευής) να πραγµατοποιήσουν τη συζήτηση αυτή από το σπίτι» (Trinder 2006) Η αυτοπεποίθηση (confidence) Όπως είπαµε ήδη προηγουµένως, η χρήση των κινητών συσκευών αναπτύσσει περισσότερο το αίσθηµα της αυτοπεποίθησης. Χρήσιµο σε αυτό µπόρει να φανεί και το Internet, αφού οι χρήστες των συσκευών αυτών µπορούν να συνδεθούν ασύρµατα σε όποιο σηµείο και να βρίσκονται. Με αυτό τον τρόπο, οι µαθητές µπορούν να αναζητήσουν την απάντηση σε οποιοδήποτε ερώτηµα θα τους έθετε ο δάσκαλος µέσω της µηχανής αναζήτησης Google. Έτσι οι µαθητές κερδίζουν πολύτιµο χρόνο στην απάντηση των ερωτηµάτων που τους ανατίθενται σε σχέση µε την πολύωρη αναζήτηση σε βιβλία και βιβλιοθήκες υνατότητα µελέτης σε διάφορα περιβάλλοντα Οι κινητές συσκευές, οι οποίες χρησιµοποιούνται ήδη από τους νέους από πολύ µικρή ηλικία και είναι εξοικειωµένοι στη χρήση τους, ενθαρρύνουν τους νεαρούς µαθητές στη χρησιµοποίησή τους σε αυτό το νέο τρόπο µάθησης. Έτσι, µέσω της χρήσης των κινητών συσκευών τους παρέχεται η κατάλληλη υποστήριξη που θα ελαττώσει την πίεση και το άγχος που προκαλείται στους µαθητές κατά την ανάγνωση σχολικών βιβλίων, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να εµπλακούν περισσότερο στη διαδικασία της µάθησης παρά να αποχωρήσουν από αυτήν. Αυτό µπορεί εύκολα να εξηγηθεί επειδή είναι διαφορετικός ο τρόπος που θα καθίσει σε ένα συγκεκριµένο µέρος (για ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 29

30 ΑΓΡΑΦΙΩΤΗΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ παράδειγµα σε ένα γραφείο) να µελετήσει ο µαθητής την ύλη του, και αλλιώς µέσω της κινητής του συσκευής οπουδήποτε και κυρίως οποιαδήποτε στιγµή θελήσει Το αίσθηµα της ιδιοκτησίας (ownership) Το αίσθηµα της κατοχής µιας φορητής συσκευής είναι διαφορετικό για κάθε µαθητή, όπως διαφορετικός είναι και ο τρόπος χρησιµοποίησής της. Έτσι, οι µαθητές χρησιµοποιούν και προσαρµόζουν τις κινητές τους συσκευές ανάλογα µε τις υπόλοιπες υποχρεώσεις τους, αλλά και στο κατά πόσο αυτές µπορούν να τους προσφέρουν βοήθειες παρέχοντάς τους επιπλέον δυνατότητες. Όµως, αυτή η προσαρµοστικότητα της τεχνολογίας, µπορεί να προκαλέσει ανατρεπτικά αποτελέσµατα και να χρησιµοποιηθεί µε τέτοιο τρόπο που δεν προβλέφτηκε αρχικά από τους σχεδιαστές της, ώστε να υπονοµεύσει τον αρχικό της σκοπό Η διασκέδαση (fun) Μια από τις πολλές δυνατότητες που µπορούν να προσφέρει η κατοχή µιας κινητής συσκευής είναι και η αίσθηση της διασκέδασης. Οι νέοι σήµερα αισθάνονται χαρούµενοι µε την απόκτηση τέτοιων συσκευών, γεγονός που τους ωθεί να τις χρησιµοποιούν ολοένα και περισσότερο. Το γεγονός αυτό µπορεί να φαίνεται διασκεδαστικό από τους µαθητές και να τους δηµιουργεί το κατάλληλο κίνητρο µάθησης. Επίσης, µια τέτοια συσκευή µε τις πολυµεσικές εφαρµογές που προσφέρει (γραφικά, ήχος, εικόνες, παιχνίδια) µπορεί να προκαλέσει την περιέργεια ώστε να µάθει κάποιος διασκεδάζοντας Χαρακτηριστικά έξυπνων κινητών συσκευών (smartphones) Οι κινητές συσκευές διαθέτουν µια σειρά από χαρακτηριστικά που τις καθιστούν ελκυστικές για την εκπαίδευση, όπως: είναι φθηνές σε σχέση µε τους υπολογιστές και µπορούν να µεταφερθούν εύκολα προσφέρουν τη δυνατότητα για ubiquitous ("πανταχού παρόν") computing προσφέρουν πρόσβαση σε πληροφορίες και προωθούν την ανάπτυξη του ψηφιακού αλφαβητισµού (information literacy) προσφέρουν δυνατότητες για ανεξάρτητη µάθηση (independent learning) διευκολύνουν τα άτοµα µε ειδικές ανάγκες (Savill-Smith & Kent, 2003) Επίσης, λόγω της φύσης τους οι έξυπνες κινητές συσκευές προσφέρουν µια σειρά από πλεονεκτήµατα όπως: κοινωνική διαδραστικότητα (social interactivity): η ανταλλαγή δεδοµένων και η συνεργασία µε άλλους εκπαιδευόµενους µπορεί να συµβεί πρόσωπο µε πρόσωπο ευαισθησία στο γενικότερο πλαίσιο της µάθησης (context sensitivity): οι κινητές συσκευές µπορούν και να συγκεντρώσουν αλλά και να απαντήσουν σε πραγµατικά ή προσοµοιωµένα δεδοµένα που είναι µοναδικά για την παρούσα θέση, περιβάλλον και χρόνο 30 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: M-LEARNING συνδεσιµότητα (connectivity): είναι δυνατή η δηµιουργία ενός τοπικού δικτύου µε τη σύνδεση κινητών συσκευών σε συσκευές συλλογής δεδοµένων, σε άλλες συσκευές ή σε ένα κοινό δίκτυο ατοµικότητα (individuality): η βοήθεια που παρέχεται για περίπλοκες δραστηριότητες µπορεί να προσαρµόζεται στον εκάστοτε µαθητευόµενο (Klopfer et al, 2002). Φυσικά, η αξιοποίηση των κινητών συσκευών στη µάθηση µπορεί να λάβει διάφορες µορφές, όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα (Gay et al, 2002). Πίνακας 1. ιαφορετικά Επίπεδα Αξιολόγησης των Κινητών Συσκευών στη Μάθηση Η σηµασία των κινητών συσκευών για τη µάθηση έχει καταδειχθεί και από µια σειρά µελετών, που διερεύνησαν τη γνώµη των ίδιων των χρηστών. Σύµφωνα µε τις έρευνες αυτές, οι κινητές συσκευές παρουσιάζουν τα ακόλουθα πλεονεκτήµατα αναφορικά µε τη χρησιµοποίησή τους στη διαδικασία της µάθησης (Savill-Smith & Kent, 2003): ερέθισµα, κίνητρο (motivational stimulus) ευκολία χρήσης (ease of storage and portability) ευκολία και βελτίωση γραπτών εργασιών (improved and easier written work) καλύτερη γνώση για τους υπολογιστές (increased knowledge of computers) διαθεσιµότητα (readily available at all times) εύρος (offered a range of useful functions) Οι περιορισµοί που δηµιουργούνται από τη χρήση του m-learning οφείλονται στο συνδυασµό της τεχνικής καθώς επίσης και των προκλήσεων που αφορούν στην εκπαίδευση. Ωστόσο, µερικές από αυτές τις δυσκολίες τείνουν να εξαφανιστούν µε τη συνεχή βελτίωση της τεχνολογίας. Μερικές από τις δυσκολίες που µπορούµε να εντοπίσουµε είναι οι ακόλουθες: διασκέδαση (fun) ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 31

32 ΑΓΡΑΦΙΩΤΗΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ ευελιξία (flexibility and use outside the classroom) κατοχή (personal ownership) ανεξάρτητη εργασία (independent working) καλύτερη πρόσβαση (greater computer access) ενδιαφέρον (more interesting than desktop machine) 2.3 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ υσκολία συγκέντρωσης Έρευνα που πραγµατοποιήθηκε σε πανεπιστήµιο του Stanford έδωσε κάποιες απαντήσεις σχετικά µε την δυσκολία συγκέντρωσης που παρατηρείτε κατά τη διάρκεια της µάθησης µέσω κινητών συσκευών. Το προσωπικό του πανεπιστηµίου επέλεξε την εκµάθηση µιας ξένης γλώσσας ως εκπαιδευτική διαδικασία, υιοθετώντας την άποψη ότι οι φορητές συσκευές θα µπορούσαν να προσφέρουν δυνατότητες επανεξέτασης, κατανόησης, ασφαλούς προφορικής εξάσκησης και ακρόασης µέσα σε ένα on-demand περιβάλλον. Το πρόγραµµα που αναπτύχθηκε είχε σκοπό να επιτρέψει στους χρήστες να εξασκηθούν σε νέες λέξεις µε τη χρήση διαφόρων κουίζ. Οι µαθητές έπρεπε να επεξεργαστούν αυτή τη λέξη, να τη µεταφράσουν και να την αποθηκεύσουν στο σηµειωµατάριο της φορητής τους συσκευής ή να την ηχογραφήσουν σε αυτή, µέσα σε ένα σχεδιαστικά ολοκληρωµένο περιβάλλον ήχου-δεδοµένων και κάτω από την καθοδήγηση και επίβλεψη του δασκάλου από απόσταση. Είναι γνωστό όµως ότι η µάθηση απαιτεί συγκέντρωση και προβληµατισµό. Για το λόγο αυτό, η µάθηση εν κινήσει (στο λεωφορείο, σε µια καφετέρια, στον περίπατο) είναι γεµάτη µε περισπάσεις και απρόοπτα. Οι µαθητές ανέφεραν βίωναν καταστάσεις που τους αποσπούσαν την προσοχή διαρκώς και έτσι η προσπάθεια µελέτης µε τις φορητές συσκευές γινόταν δύσκολη έως αδύνατη. Εποµένως, οι εφαρµογές για µάθηση θα πρέπει να σχεδιαστούν έχοντας κατά νου αφενός τις δυσκολίες αυτές και αφετέρου πως εξαλείφεται ή ελαχιστοποιείται η επίδρασή τους στη µάθηση εν κινήσει Η έλλειψη καλά ανεπτυγµένων µεταγνωστικών δεξιοτήτων Με τον όρο µεταγνώση αναφέρουµε την ικανότητα των µαθητών να γνωρίζουν και να παρακολουθούν τις διαδικασίες τους κατά την εκπαιδευτική διαδικασία. Η εκπαίδευση κατά την εφηβική ηλικία υποδεικνύει ότι όσο πιο γρήγορα κατανοήσουν οι µαθητές τον τρόπο µε τον οποίο θα πρέπει να µελετούν σωστά, τόσο ευκολότερα θα εκτιµήσουν και θα οργανώσουν τον τρόπο µάθησής τους. Η πρόκληση όσον αφορά τον τοµέα της ασύρµατης δικτύωσης και το m-learning, είναι ότι οι µαθητές έχουν σχετικά µικρή εµπειρία σε αυτόν τον τρόπο παράδοσης και τις σχετικές εκπαιδευτικές διαδικασίες. 32 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: M-LEARNING Τέλος, πολλοί ειδικοί πάνω στο νέο αυτό µέσο µάθησης έχουν αναφέρει ως παράδειγµα αυτού ότι: ορισµένοι εκπαιδευόµενοι δεν είναι σίγουροι σχετικά µε την αξιολόγηση των προσωπικών µαθησιακών εµπειριών τους. Η έλλειψη εξωτερικής παρότρυνσης µπορεί να τους προκαλέσει πολλά ερωτήµατα σχετικά µε τους στόχους και τα επιτεύγµατά τους. Εποµένως, η χρησιµοποίηση της τεχνολογίας του m- learning και των συσκευών του στη διδασκαλία έχουν απώτερο σκοπό την αντιµετώπιση αυτών των προκλήσεων. Όταν µιλάµε για µεταγνωστικές δεξιότητες, θα πρέπει να κάνουµε µια διάκριση µεταξύ των µαθητών που έχουν την ικανότητα στην αυτο-παρακολούθηση και στην αυτο-εκτίµηση. Στην αυτο-παρακολούθηση, οι µαθητές αυτοί µπορούν εύκολα να παρακολουθήσουν την πρόοδό τους µέσω ενός προγράµµατος που διεκπεραιώνει την εργασία τους, βάση ενός καθορισµένου χρονοδιαγράµµατος µέχρι την αποστολή της και τέλος µε την εµφάνιση των αποτελεσµάτων. Την πιο µεγάλη δυσκολία των µεταγνωστικών δεξιοτήτων παρουσιάζει η ικανότητα της αυτο-εκτίµησης, την ικανότητα δηλαδή του µαθητή να κρίνει από µόνος του πόσο καλά έχει κατανοήσει την ύλη καθώς επίσης και να µπορέσει να µεταδώσει αυτή τη γνώση Οι µικρές οθόνες και η δυσκολία πρόσβασης της πληροφορίας από το διαδίκτυο Πολλές από τις κινητές και ασύρµατες συσκευές παρουσιάζουν σηµαντικά µειονεκτήµατα όσον αφορά το µέγεθος της οθόνης αλλά και τη δυνατότητα πρόσβασης σε πληροφορίες που έχουν σχεδιαστεί µε ένα τρόπο εµφάνισης βασισµένο στους παραδοσιακούς υπολογιστές στο διαδίκτυο. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 33

34 ΑΓΡΑΦΙΩΤΗΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ Εικόνα 1. Smartphones µε διαφορετικό µέγεθος οθόνης Βασισµένος στη δυνατότητα που έχουν οι φορητές συσκευές τη σηµερινή εποχή για πρόσβαση σε πληροφορίες από ιστοσελίδες, ο καθηγητής Jacob Neilsen (2003b) αναφέρει: «Επί του παρόντος, το καλύτερο που µπορούµε να ελπίζουµε είναι πως οι δικτυακοί τόποι έχουν επανασχεδιαστεί ώστε να εξαλειφθούν πολύπλοκα γραφικά και πολλαπλές στήλες. Στη χειρότερη περίπτωση, οι δικτυακοί τόποι δεν παρέχουν καµία έκδοση για κινητές συσκευές, έτσι ώστε να λαµβάνουµε παραµορφωµένες εικόνες και στήλες που είναι σχεδόν αδύνατο να τις διαβάσουµε. Σαφώς υπάρχουν και οι 34 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

35 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: M-LEARNING παραδοσιακές ιστοσελίδες οι οποίες προβάλουν το υλικό τους σε χρήστες που γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι διαθέτουν µεγάλη οθόνη.» Για την ικανοποίηση των φορητών συσκευών, οι πάροχοι ιστοσελίδων αλλά και άλλων υπηρεσιών θα πρέπει να προσφέρουν συντοµότερα άρθρα, απλοποιηµένη πλοήγηση καθώς και επιλεκτικά χαρακτηριστικά, διατηρώντας µόνο ότι χρειάζονται για τη δηµιουργία ενός περιβάλλοντος που προορίζεται για φορητές συσκευές Το υψηλό κόστος Ένα από τα µεγαλύτερα µειονεκτήµατα για τη χρήση µιας ασύρµατης συσκευής που να υποστηρίζει τις λειτουργίες του m-learning είναι το υψηλό κόστος. Με το να υποστηρίζουµε τη µάθηση µέσω φορητών ή ασύρµατων συσκευών θα πρέπει να κάνουµε και τις ανάλογες επενδύσεις σε φορητές συσκευές για κάθε µαθητή αλλά και επιδοτήσεις συντήρησης και αναβάθµισης του λογισµικού τους. Επίσης, θα πρέπει να ληφθεί µέριµνα για κατάρτιση οµάδας τεχνικής υποστήριξης διαθέσιµης οποιαδήποτε στιγµή να απαντήσει σε ερωτήµατα των χρηστών και επίλυση των προβληµάτων αυτών. Ενώ σε άλλες χώρες η πρωτοβουλία αυτή υπάρχει εδώ και πολύ καιρό, στην Ελλάδα µόλις το Σεπτέµβρη του 2009 δόθηκαν επιδοτήσεις σε µαθητές της 1 ης Γυµνασίου για την απόκτηση φορητού υπολογιστή. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 35

36

37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ & ΕΡΓΑΛΕΙΑ M - L E A R N I G

38

39 ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ & ΕΡΓΑΛΕΙΑ Μ-LEARNING Μέχρι σήµερα δεν υπάρχουν ευρέως διαδεδοµένες και αποδεκτές χρήσεις των κινητών υπολογιστικών συσκευών - δηλαδή φαίνεται να λείπουν εφαρµογές που είναι τόσο ελκυστικές για τους χρήστες ώστε να αυξήσουν τη χρήση των συσκευών αυτών. Οι περισσότερες εφαρµογές βρίσκονται προς το παρόν σε ερευνητικό στάδιο, ειδικά σε ότι αφορά τη συνεργατική µάθηση. Η ενότητα αυτή παρουσιάζει µια σειρά από πειραµατικές µελέτες για τη χρησιµοποίηση των κινητών συσκευών για την υποστήριξη της συνεργατικής µάθησης (review of the state-of-the-art). Όπως φαίνεται στον Πίνακα, οι προσπάθειες αυτές µπορούν να ταξινοµηθούν µε βάση την έµφασή τους στην ατοµική ή στη συνεργατική µάθηση και στην παροχή µαθησιακού περιεχοµένου ή µαθησιακών δραστηριοτήτων Πίνακας 2.Ταξινόµηση µελετών µάθησης µέσω κινητών συσκευών. 3.1 ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ SAVANNAH Περιγραφή Το ερευνητικό έργο Savannah υποστηρίζει µια πλούσια, διαδραστική µαθησιακή εµπειρία καθώς οι µαθητές παίζουν το ρόλο ενός "λιονταριού". Η έρευνα αυτή επεκτείνει την παραπάνω µελέτη, µεταφέροντας την προσοµοίωση έξω από την τάξη και τοποθετώντας την σε ένα περιβάλλον κατάλληλο για το θέµα. Οι µαθητές καλούνται να παίξουν το ρόλο ενός λιονταριού που περιφέρεται στη ζούγκλα σε µία έκταση 100 επί 50 µέτρα.

40 Εικόνα 2. Εξοπλισµός ερευνητικού σχεδίου Savannah Κάθε µαθητής φέρει ένα PDA που του δίνει ένα "παράθυρο" στον κόσµο του παιχνιδιού, παρουσιάζοντας περιεχόµενο και ενέργειες που είναι κατάλληλες για την παρούσα θέση τους, και για την εξέλιξη του παιχνιδιού σε αυτή τη χρονική στιγµή. Κάθε PDA µπορεί να εντοπιστεί µε χρήση τεχνολογίας GPS, και επιτρέπει στους συµµαθητές να "δουν", να "ακούσουν" και να "µυρίσουν" την "εικονική σαβάνα" που εξερευνούν. Η οθόνη του PDA παρουσιάζει οπτικό περιεχόµενο και ενδείξεις οσµών, και τα παιδιά φορούν ακουστικά από τα οποία παίρνουν ηχητικές πληροφορίες. Τα PDA επιδεικνύουν επίσης µηνύµατα όπως "είσαι πεινασµένος", "ζεσταίνεσαι πολύ", "γύρνα στη φωλιά σου", κλπ. Ένας χώρος καταυλισµού είναι διαθέσιµος για συλλογισµό µετά το παιχνίδι στον ανοιχτό χώρο (Facer et al, in Review) Τεχνολογική υποστήριξη Το ερευνητικό έργο Savannah είναι ένα σύστηµα client / server, στο οποίο οι φορητοί υπολογιστές (Ipaq 5450) που µεταφέρουν οι µαθητές / λιοντάρια ενεργούν ως πελάτες κινητής τηλεφωνίας σε έναν υπολογιστή - διακοµιστή παιχνιδιών. Στα κινητά των µαθητών έχουν ενσωµατωθεί δυνατότητες ασύρµατης δικτύωσης 802,11b, πλήρης έγχρωµες οθόνες, ακουστικά συστήµατα και 256Mb χώρος αποθήκευσης δεδοµένων στη συσκευή κάθε µαθητή, για να µπορεί να καταγράφει και να αποθηκεύει όλες τις εικόνες και τους ήχους που χρησιµοποιούνται στο παιχνίδι. Τέλος, στις δυνατότητες αυτές συµπεριλαµβάνεται και µια συνηµµένη µονάδα GPS για δυνατότητα χαρτογράφησης του χώρου και εύκολης περιήγησης σε αυτόν. Οι δυνατότητες αυτές επιτρέπουν στο κινητό των µαθητών να εκτελεί τις εξής λειτουργίες:

41 Να καθορίζουν (οι µαθητές) τη θέση τους στον υπαίθριο χώρο του παιχνιδιού. Η συσκευή δέχεται εισροές από τους χρήστες µε τη µορφή ειδοποιήσεων («σήµα», «επίθεση»), προειδοποιώντας τον χρήστη της. Επιτυγχάνεται η διαβίβαση πληροφοριών για τον εντοπισµό και τη διεπαφή χρήστη - ειδοποίησης από τον αποµακρυσµένο διακοµιστή παιχνιδιών µέσω της ασύρµατης δικτύωσης. Τέλος, αποδέχονται τις αιτήσεις από το διακοµιστή παιχνιδιού που απευθύνονται σε µεµονωµένους πελάτες για την εµφάνιση µιας εικόνας ή ενός µηνύµατος, την αναπαραγωγή ενός αρχείου ήχου ή την αλλαγή του επιπέδου ενέργειας που εµφανίζεται στην οθόνη του µαθητή. Εικόνα 3. Η συσκευή IPAQ Ο διακοµιστής του παιχνιδιού χρησιµοποιεί τις πληροφορίες που έλαβε από το κινητό των µαθητών έτσι ώστε να καθορίσει τι συνέβη κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού και αν οι µαθητές κατόρθωσαν να αποκτήσουν µια εµπειρία του τρόπου ζωής των λιονταριών της σαβάνας. Για παράδειγµα, ο διακοµιστής ερµηνεύει τις εισερχόµενες πληροφορίες θέσης από τους µαθητές σε σχέση µε τους χάρτες που αφορούν την εικονική Savannah και το φυσικό χώρο του παιχνιδιού. Ως αποτέλεσα, ο διακοµιστής µπορεί να αναθέσει έναν πελάτη να εγκαταστήσει έναν ήχο, εικόνα ή µυρωδιά που αντιπροσωπεύει κάτι που το παιδί / λιοντάρι θα αντιµετώπιζε σε αυτή τη θέση στην εικονική Savannah, όπως είναι ένας οργισµένος ελέφαντας Συµπεράσµατα Η αξιολόγηση του έργου κατέδειξε ότι τα παιδιά είναι πρόθυµα να συµµετάσχουν και αναφέρουν ότι πραγµατικά "πήραν µια γεύση του τι σηµαίνει να είσαι λιοντάρι στη σαβάνα". Στη διάρκεια του παιχνιδιού µιλούσαν συχνά σαν να βίωναν άµεσα την προσοµοίωση (π.χ. "πεινάω", "ζεσταίνοµαι πολύ", κλπ). Επίσης, η έρευνα κατέδειξε: 1. την αλλαγή στο ρόλο του δασκάλου στη µάθηση: ενώ βρίσκονται στον καταυλισµό, τα παιδιά ενθαρρύνονται να αναλογιστούν την επιτυχία των ενεργειών τους µε την καθοδήγηση του δασκάλου. Όταν ο συλλογισµός ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 41

42 κατευθύνεται από τα ίδια τα παιδιά υπάρχει µεγαλύτερο ενδιαφέρον και κίνητρο. Όταν ο δάσκαλος αναλαβαίνει τον έλεγχο, οι µαθητές γίνονταν πιο παθητικοί και αντιστέκονται στη συµµετοχή. 2. Για να επιτύχει ως µαθησιακή εµπειρία, το παιχνίδι πρέπει να επιτρέπει στους µαθητές να έχουν τον έλεγχο της ίδιας τους της µάθησης. Οι µαθητές παίζουν διάφορους ρόλους: 1. το ρόλο του ίδιου του λιονταριού 2. το ρόλο του παιδιού που προσποιείται ότι είναι λιοντάρι 3. το ρόλο του παιδιού που αναλογίζεται τις ενέργειές του σε σχέση µε τους κανόνες του παιχνιδιού για να µάθει να παίζει καλύτερα. Ήταν φανερό ότι οι µαθητές χρειάζονταν υποστήριξη κατά τη µετάβαση από τον ένα ρόλο στον άλλο. 3. τα παιδιά είχαν µεγάλες προσδοκίες από το σύστηµα. Περίµεναν µια ακόµα πιο πλούσια και διαδραστική εµπειρία από αυτήν που µπορεί να προσφέρει η παρούσα τεχνολογία. 3.2 ΤΟ SKILLS ARENA Περιγραφή Το πανεπιστήµιο του Michigan δηµιούργησε ένα µαθηµατικό παιχνίδι, το Skills Arena, που υλοποιήθηκε χρησιµοποιώντας το σύστηµα Nintendo Game Boy Advance. Ένας δάσκαλος, χρησιµοποιώντας τη συσκευή Game Boy, αρχίζει τη διδασκαλία των βασικών στοιχείων των µαθηµατικών ενώ ένας άλλος δάσκαλος χειρίζεται τις κάρτες µνήµης (flash memories) µε τα στοιχεία και τις επιδόσεις των µαθητών. Ασκήσεις πρόσθεσης και αφαίρεσης παρουσιάζονται σαν ένα παιχνίδι µε βαθµολόγηση και καταχώριση επιδόσεων. Επίσης υπάρχει και η δυνατότητα δηµιουργίας χαρακτήρων και µεταβλητό επίπεδο δυσκολίας, στο οποίο οι µαθητές µπορούν να επιλέξουν το όνοµα του χαρακτήρα τους και να συναγωνισθούν σε «αγώνες» µε αντιπάλους που κατασκευάζει ο υπολογιστής και που διατάσσονται κατά σειρά δυσκολίας. Η δυσκολία αυξάνει όσο αυξάνει η ταχύτητα εµφάνισης προβληµάτων στην οθόνη.

43 Εικόνα 4. Συσκευή GameBoy Το Game Boy / Skills Arena είναι ένα παιχνίδι βασισµένο στο χρόνο. Οι µαθητές κλήθηκαν να απαντήσουν σε όσο το δυνατόν περισσότερες ερωτήσεις βασικών γνώσεων στα µαθηµατικά (π.χ =?) σε χρόνο λιγότερο από δύο λεπτά. Τα ερωτήµατα εναλλάσσονται µπροστά στην οθόνη του χρήστη µε ρυθµούς που καθορίζονται από τους µαθητές. Όσο πιο γρήγορη είναι η εναλλαγή των ερωτήσεων, τόσο πιο δύσκολα µπορούν οι µαθητές να δώσουν τη σωστή απάντηση, δεδοµένου ότι έπρεπε να χειριστούν τα κουµπιά πολύ γρήγορα. Συγκρινόµενο µε τα «παραδοσιακά» φύλλα ασκήσεων, το Skills Arena σχεδιάστηκε να παρέχει γρηγορότερη ανάδραση, τη δυνατότητα για κάθε µαθητή να επιλέξει το κατάλληλο επίπεδο δυσκολίας και µεγαλύτερο κίνητρο. Εικόνα 5. Το περιβάλλον του Skills Arena ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 43

44 3.2.2 Αποτελέσµατα Σύµφωνα µε µια πρόσφατη έρευνα (δύο τµήµατα µαθητών δευτέρας τάξης, συνολικά 39 µαθητές, επί 19 ηµέρες), οι µαθητές έλυσαν κατά µέσο όρο 1296 προβλήµατα σε αυτό το διάστηµα, αριθµός περίπου τριπλάσιος όσων θα έλυναν µε «παραδοσιακές» µεθόδους. Τα αποτελέσµατα αυτής της έρευνας έδειξαν ότι: Οι µαθητές που χρησιµοποίησαν τις συσκευές αυτές είχαν 7% καλύτερες επιδόσεις από αυτούς που χρησιµοποίησαν την «παραδοσιακή» µέθοδο. Οι χαµηλές επιδόσεις της οµάδας των µαθητών που χρησιµοποίησαν τις συσκευές αυτές, εκτελέστηκαν 11% καλύτερα από την αντίπαλη οµάδα. Εποµένως, το Skills Arena βοήθησε αποτελεσµατικά τους µαθητές µε χαµηλή βαθµολογία να επιτύχουν ανάλογα µε αυτούς που είχαν αρκετά υψηλή. Το Skills Arena είχε επίσης σηµαντικές επιπτώσεις στην "κουλτούρα" της τάξης. Οι δάσκαλοι και των δύο τµηµάτων βρήκαν εύκολη τη διαχείριση και τον έλεγχο του συστήµατος. (Lee et al, 2004). 3.3 ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ GENEY Περιγραφή Το ερευνητικό πρόγραµµα GENEY διδάσκει την εξέλιξη των ειδών (γενετική). Το palmtop κάθε µαθητή είναι ένα ενυδρείο µε συγκεκριµένα ψάρια που γεννιούνται, µεγαλώνουν, αναπαράγονται, πεθαίνουν, κλπ. Οι µαθητές µπορούν να ανταλλάξουν ψάρια, και ο σκοπός της άσκησης είναι, µέσα από αυτήν την ανταλλαγή, να φτιάξουν ένα είδος ψαριών µε συγκεκριµένα χαρακτηριστικά. Αυτά τα ψάρια αποκτούν απογόνους που έχουν γενετικά γνωρίσµατα που προέρχονται από τα γονίδια των γονέων τους. (InkPen, 2000). Λόγω της πολυπλοκότητας της γενετικής, ένα περιορισµένο σύνολο των γενετικών γνωρισµάτων µπορούν να εντοπιστούν και να χρησιµοποιηθούν για τον προσδιορισµό των χαρακτηριστικών των απογόνων τους Η λειτουργία του προγράµµατος Ο σκοπός του παιχνιδιού είναι η συνεργασία των µαθητών έτσι ώστε να παραγάγουν ένα ψάρι µε ένα συγκεκριµένο σύνολο χαρακτηριστικών. Αυτό το σύνολο των χαρακτηριστικών, που θα ορίζεται ανάλογα µε τα αποθέµατα των γονιδίων, διανέµεται στις συσκευές Palm κατά την έναρξη του παιχνιδιού. Ανά πάσα στιγµή, οι µαθητές έχουν στην Palm συσκευή τους µια εικόνα του συνόλου των γονιδίων και των δένδρων της οικογένειας για το ψάρι στη λίµνη τους. Μόνο µε τη συνεργασία µε τους άλλους µαθητές που παίζουν το παιχνίδι µπορεί να πραγµατοποιηθεί ο επιθυµητός στόχος.

45 Εικόνα 6. Οι 3 κύριες οθόνες από το παιχνίδι Geney: (a) η οθόνη Pond, (b) η οθόνη Λεπτοµέρειες, (c) η οθόνη Οικογενειακό έντρο Το παιχνίδι έχει τρεις κύριες οθόνες, µόνο µία από τις οποίες µπορεί να εµφανιστεί σε κάθε δεδοµένη στιγµή σε µια συσκευή Palm: Η οθόνη Pond (Εικόνα 6a), όπου οι µαθητές µπορούν να δουν όλα τα ψάρια που ζουν στη λίµνη της Palm συσκευή τους, καθώς και βασικές πληροφορίες για κάθε ψάρι. Η οθόνη Λεπτοµέρειες (Εικόνα 6b), όπου οι µαθητές µπορούν να δουν όλες τις λεπτοµέρειες, συµπεριλαµβανοµένων των γενετικών εκφράσεων και γνωρισµάτων, για κάθε επιµέρους ψάρι στη λίµνη τους. Η οθόνη Οικογενειακό έντρο (Εικόνα 6c), όπου οι µαθητές µπορούν να δουν µια γραφική αναπαράσταση οποιουδήποτε επιλεγµένου ψαριού αλλά και τις άµεσες οικογενειακές σχέσεις τους (γονείς, σύντροφος, και απογόνους). Η χρονική διάρκεια ενός παιχνιδιού µπορεί να ποικίλλει ανάµεσα στα πλαίσια της διδασκαλίας στην τάξη ή ακόµα µεγαλύτερη, όπως ένα ολόκληρο εξάµηνο. Είναι προτιµότερο η διάρκεια του παιχνιδιού να είναι για ένα µεγάλο χρονικό διάστηµα, ώστε να δοθεί χρόνος στα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς για να κατανοήσουν και να συζητήσουν την πρόοδο µέσα στο παιχνίδι Συµπεράσµατα Η επιτυχία του Geney ως µία συνεργατική δραστηριότητα, είναι η σηµαντική συνεισφορά του στο πεδίο της έρευνας. Οι φορητές συσκευές χρησιµοποιούνται συνήθως για επιµέρους δραστηριότητες, οι οποίες πιστεύουµε ότι περιορίζουν τις δυνατότητές τους. Ειδικότερα, είναι σηµαντικό να σχεδιαστούν τεχνολογίες που θα ενταχθούν στην καθηµερινότητα των παιδιών, συµπεριλαµβανοµένων των δραστηριοτήτων που ασκούν διάφορες οµάδες παιδιών για έναν κοινό στόχο. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 45

46 Παρά το γεγονός ότι τα παιδιά αρχικά εργάστηκαν περισσότερο µε τα άλλα παιδιά που βρίσκονταν δίπλα τους, στη συνέχεια άρχισαν να κινούνται µέσα στο δωµάτιο και να επεκτείνουν την κοινωνική τους δικτύωση και σε άλλα παιδιά στον ίδιο χώρο. Αυτή η ανταλλαγή και η συλλογική πτυχή του παιχνιδιού είναι πολύ ελκυστική και συναρπαστική. Ακόµη και τα παιδιά που ήταν πιο ήσυχα και λιγότερο διατεθειµένα να εργαστούν µε τα υπόλοιπα ήταν αφοσιωµένα µε τα άλλα µέλη της οµάδας και συµµετείχαν στη δραστηριότητα. Η εικόνα που ακολουθεί, παρουσιάζει τρία παιδιά που παίζουν το παιχνίδι Geney, και στέλνουν τα ψάρια το ένα στο άλλο. Και τα τρία παιδιά ασκούν τη δραστηριότητα, αν και µόνο δύο από τα παιδιά µπορούν να ανταλλάξουν πληροφορίες κάθε φορά. Εικόνα 7.Μέσα από το Geney οι µαθητές λειτουργούν ως οµάδα για έναν κοινό στόχο Το αποτέλεσµα αυτής της εργασίας αποτελεί µια αποτελεσµατική µέθοδο αξιοποίησης των φορητών συσκευών στη συνεργατική µάθηση. Επίσης προσφέρει σηµαντικές γνώσεις σχετικά µε τον σχεδιασµό εκπαιδευτικών εφαρµογών βασισµένα στις φορητές αυτές συσκευές των µαθητών. Τέλος, είναι σηµαντικό να διερευνηθεί πώς η δραστηριότητα αυτή αλλά και πολλές άλλες, µπορούν να ενσωµατωθούν στο πρόγραµµα σπουδών των τάξεων και τί συµπληρωµατικά µέσα, θα διευκολύνει τη διαδικασία της µάθησης. 3.4 ΤΟ ΠΑΙΧΝΙ Ι ENVIRONMENTAL DETECTIVES Περιγραφή

47 Στόχος του παιχνιδιού Περιβαλλοντικοί Πράκτορες (Environmental Detectives) είναι να διδάξει µαθητές δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης και πρωτοετείς φοιτητές τις δεξιότητες της περιβαλλοντικής έρευνας χρησιµοποιώντας ένα προσοµοιωµένο περιβαλλοντολογικό πρόβληµα. Σε συνεργασία µε µηχανικούς περιβάλλοντος κατασκευάστηκε ένα σενάριο για τη διάχυση της τοξικής ουσίας τρι-χλωροαιθυλένιο, που µολύνει το νερό της γης και έχει µέτριες µακροχρόνιες επιπτώσεις υγείας. Το παιχνίδι περιλαµβάνει λειτουργίες για τη συλλογή βασικών και δευτερογενών δεδοµένων (ακατέργαστα δειγµατοληπτικά δεδοµένα για τα επίπεδα µόλυνσης, συνεντεύξεις µε "εικονικούς εµπειρογνώµονες", κλπ) Λειτουργία Το παιχνίδι είναι βασισµένο στη θέση του χρήστη µε τις "εικονικές" δραστηριότητες να διατίθενται µόνο σε συγκεκριµένες "φυσικές" θέσεις που εντοπίζονται µέσω τεχνολογίας GPS. Η διεπαφή χρήσης βασίζεται κυρίως σε ένα χάρτη και οι µαθητές συνεργάζονται σε ζευγάρια για να πλοηγηθούν στο φυσικό χώρο και να φτάσουν στη ζητούµενη εικονική πληροφορία. Στόχος του παιχνιδιού είναι να ανακαλύψουν την πηγή της µόλυνσης και να ετοιµάσουν ένα κατάλληλο πλάνο αντιµετώπισης. Οι µαθητές πρέπει να αξιολογήσουν την κρισιµότητα της κατάστασης, να εξασφαλίσουν συνεντεύξεις ή να ανοίξουν ένα πηγάδι για να πάρουν δείγµατα νερού, µιµούµενοι πραγµατικά διλλήµατα που προκύπτουν σε περιβαλλοντικές έρευνες (Klopfer et al, 2002). Εικόνα 8. Περιβάλλον παιχνιδιού "Περιβαλλοντικοί Πράκτορες" Αποτελέσµατα Έπειτα από πέντε πειραµατικές δοκιµές, µε διάρκεια παιχνιδιού µεταξύ 90 λεπτών και δύο ωρών, οι περισσότερες οµάδες κατάφεραν είτε να εντοπίσουν τη γενική περιοχή που είχε µολυνθεί από την τοξική ουσία είτε να ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 47

48 καταστρώσουν κάποιες βασικές στρατηγικές αντιµετώπισης. Ελάχιστες όµως είναι οι οµάδες που κατέληξαν σε πλήρεις και αποτελεσµατικές λύσεις. Εικόνα 9. Η συσκευή που χρησιµοποιήθηκε στους "Περιβαλλοντικούς Πράκτορες" Οι µαθητές δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης είχαν ιδιαίτερες δυσκολίες µε την ευαισθησία (sensitivity) της έρευνας, γεγονός που φανερώνει την ανάγκη ενσωµάτωσης ενός καλύτερου συστήµατος βοήθειας. Οι αντιδράσεις των µαθητών ήταν θετικές σχετικά µε την ερευνητική εµπειρία και µε τη χρήση της τεχνολογίας. Οι ερευνητές έχουν κατασκευάσει ένα πακέτο εργαλείων για την υλοποίηση προσαρµοσµένων σεναρίων που διατίθεται στην ιστοσελίδα ΤΟ AMBIENT WOOD Περιγραφή Το Περιβάλλον άσος (Ambient Wood) εστιάζει στη σύζευξη της φυσικής και ψηφιακής αλληλεπίδρασης. Η ψηφιακή πληροφορία συνδυάζεται µε πρωτότυπες διατάξεις ηλεκτρονικών αντικειµένων, παρέχοντας εναλλακτικές, πιο διαισθητικές µορφές αλληλεπίδρασης, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει την αντιµετάθεση γνωστών ενεργειών µε άγνωστες επιπτώσεις, γεγονός που ενθαρρύνει τα παιδιά να

49 συλλογιστούν σε υψηλότερα επίπεδα αφαίρεσης. Η εµπειρία σχεδιάστηκε για παιδιά ηλικίας ετών. Μια σειρά δραστηριοτήτων σχεδιάστηκε γύρω από το θέµα της φύσης, µε έµφαση στα φυτά και τα ζώα στις διαφορετικές "γειτονιές" του δάσους και τις µεταξύ τους σχέσεις. Για το λόγο αυτό επιλέχθηκε ένα ξέφωτο µέρος και µια δενδρόφυτη περιοχή µε διαφορετικές κατανοµές οργανισµών και αλληλεξαρτήσεις µεταξύ τους (Rogers et al, 2002). Εικόνα 10. Η τοποθεσία που επιλέχθηκε για το Ambient Wood Λειτουργία Η µαθησιακή εµπειρία περιλαµβάνει τρία στάδια: Εξερεύνηση και ανακάλυψη Ζεύγη παιδιών µε ένα PDA εξερευνούν τους δυο οικισµούς. Παράλληλα µε ότι παρατηρούν γύρω τους, µπορούν να βρουν έξτρα πληροφορίες για διαδικασίες ανάπτυξης, τροφικές συµπεριφορές, εξαρτήσεις οργανισµών, κλπ. Το PDA παρέχει πληροφορίες είτε ως αντίδραση σε µετρήσεις υγρασίας και φωτός σε µια συγκεκριµένη τοποθεσία είτε µε αφορµή τη φυσική εµπειρία των παιδιών στη συγκεκριµένη θέση. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 49

50 Εικόνα 11. Η συσκευή PDA που χρησιµοποιήθηκε στο Ambient Wood Συλλογισµός, σύνθεση και κατασκευή υποθέσεων Στη περίπτωση αυτή, τα παιδιά ακούν πρώτα έναν ήχο που παίζεται σε ασύρµατα µεγάφωνα που είναι κριµένα στον οικισµό τον οποίο ακολουθεί µια ιστορία που ακούν, παρακολουθώντας σχετικές εικόνες και πληροφορίες σε µια οθόνη. Ένα ειδικό "περισκόπιο" είναι τοποθετηµένο στο δάσος, όπου τα παιδιά µπορούν να συλλέξουν επιπλέον πληροφορίες για "κρυφές" διεργασίες, όπως η συµπεριφορά µικροσκοπικών εντόµων. Μετά την εξερεύνηση τα παιδιά συγκεντρώνονται σε ένα "κρησφύγετο" µε διάταξη σχολικής τάξης, όπου χρησιµοποιούν µια οθόνη για να µοιραστούν τις µετρήσεις τους και να σκεφτούν συλλογικά τα ευρήµατα και τις εµπειρίες τους. Υπάρχει επίσης ένας χώρος όπου µπορούν να αναπαραστήσουν τον οικισµό που επισκέφτηκαν χρησιµοποιώντας χάρτινα σύµβολα για να παραστήσουν τις διαφορετικές οντότητες, ενώ ένας υπολογιστής παρέχει ανάδραση κατά την εξέταση των υποθέσεών τους για διαφορετικούς συνδυασµούς οργανισµών.

51 Εικόνα 12. Το περισκόπιο. Εικόνα 13. Ο εξοπλισµός Κατασκευή υποθέσεων και πειραµατισµός Τα παιδιά επιστρέφουν στο δάσος για να παρατηρήσουν πειράµατα όπου είτε νέοι οργανισµοί είτε διαφορετικά επίπεδα υγρασίας και φωτός έχουν εισαχθεί στον οικισµό. Τα παιδιά προσπαθούν να προβλέψουν τα αποτελέσµατα και µπορούν να χρησιµοποιήσουν το περισκόπιο για να λάβουν ανάδραση και απαντήσεις στις υποθέσεις τους µε τη µορφή απεικόνισης σε κινούµενα σχέδια. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 51

52 Εικόνα 14. Πειράµατα µε το περισκόπιο 3.6 ΤΟ ΠΑΙΧΝΙ Ι COOTIES Περιγραφή Στα πλαίσια του ερευνητικού προγράµµατος COOTIES Game διδάσκεται η εξάπλωση των µεταδιδόµενων νόσων. Ο δάσκαλος µεταδίδει τη "νόσο", και διαφορετικά επίπεδα "ανοσίας", στα palmtop των µαθητών µε µια τυχαία σειρά. Οι µαθητές ανταλλάσσουν µηνύµατα, µε αποτέλεσµα να µεταδίδεται η ασθένεια (από τους µαθητές των οποίων η συσκευή είναι "µολυσµένη"), ενώ οι συσκευές κάποιων άλλων µαθητών "θεραπεύονται", µε µια συγκεκριµένη πιθανότητα. Όταν η συσκευή ενός µαθητή "κολλήσει" τη νόσο, ο µαθητής κάθεται κάτω. Με τον τρόπο αυτό, οι µαθητές έχουν τη δυνατότητα να διερευνήσουν τη µετάδοση µιας µολυσµατικής ασθένειας µέσω ενός παιχνιδιού (Shields & Poftak, 2002) Συµπεράσµατα Εικόνα 15. Cooties logo Μετά το πέρας του παιχνιδιού οι µαθητές κατανόησαν: Λεπτοµερώς τα συµπτώµατα των ασθενειών Την αλληλεπίδραση της κάθε ασθένειας µε το ανθρώπινο σώµα Την επίπτωση που έχει µια µεταδιδόµενη νόσος στην κοινωνία

53 Επίσης, ανέπτυξαν την ικανότητα να επικοινωνούν χρησιµοποιώντας πολύπλοκους επιστηµονικούς όρους και να διαχειρίζονται-κατανέµουν σωστά το χρόνο ανάλογα µε το είδος της νόσου. 3.7 ΤΟ BBC BITESIZE Το BBC Bitesize ( είναι µια πρωτοβουλία για την παροχή µαθησιακού περιεχοµένου µέσω κινητών τηλεφώνων, χρησιµοποιώντας ένα παιχνίδι Java και µηνύµατα SMS. Με δεδοµένο τον περιορισµένο όγκο της πληροφορίας που µπορεί να παρουσιασθεί στην οθόνη και να σταλεί µέσω SMS, το περιεχόµενο προσφέρεται σε πολύ µικρά κοµµάτια. Η πρωτοβουλία αυτή ξεκίνησε το 2003 και έχει αποδειχθεί αρκετά δηµοφιλής, ιδιαίτερα µε την εξάπλωση των κινητών τηλεφώνων που έχουν δυνατότητες Java. Η κύρια απήχηση του προγράµµατος προέρχεται από το µέγεθος του κοινού στο οποίο απευθύνεται (περισσότεροι από µαθητές) καθώς και πλήθος ενηλίκων µαθητευόµενων. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 53

54 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΠΛΑΤΦΟΡΜΕΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΙΝΗΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ

55 ΠΛΑΤΦΟΡΜΕΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΙΝΗΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ 4.1 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ Τι είναι το Σύστηµα ιαχείρισης Μάθησης Οι ΤΠΕ δίνουν τη δυνατότητα ευρείας χρήσης του διαδικτύου στην εκπαίδευση ανοίγοντας νέες προοπτικές για αυτήν. Σήµερα υπάρχουν πολλά συστήµατα, τα οποία συναντώνται συνήθως µε τον όρο που συνδυάζουν τις τεχνολογίες του διαδικτύου µε σκοπό τη δηµιουργία ενός µαθησιακού περιβάλλοντος µέσα στο οποίο πραγµατοποιείται η εκπαιδευτική διαδικασία. Τα συγκεκριµένα συστήµατα χαρακτηρίζονται στη βιβλιογραφία άλλοτε ως Συστήµατα ιαχείρισης της Μάθησης (Learning Management Systems - LMS), άλλοτε ως Συστήµατα ιαχείρισης Μαθηµάτων (Course Management Systems - CMS), άλλοτε ως Συστήµατα ιαχείρισης Μαθησιακού Περιεχοµένου (Learning Content Management Systems-LCMS) και άλλοτε διαφορετικά. Κάποιοι ειδικοί (Adkins, 2005) θεωρούν ότι τα LMS αποτελούν εξέλιξη των CMS και πως πλέον µετεξελίσσονται προς Συνεργατικά Περιβάλλοντα Μάθησης (Collaborative Learning Environment - CLE). Τα Συστήµατα ιαχείρισης της Μάθησης (Σ Μ) αποτελούν σήµερα το µεγαλύτερο κοµµάτι της τεχνολογικής υποδοµής των συστηµάτων λογισµικού που αφορούν εκπαίδευση. Τα συστήµατα αυτά παρέχουν ολοκληρωµένες υπηρεσίες στους χρήστες τους όπως για παράδειγµα δηµιουργία και διανοµή µαθησιακού υλικού, επικοινωνία και συνεργασία µεταξύ των εµπλεκόµενων µερών και διαχείριση των εκπαιδευτικών οργανισµών. Επιπρόσθετα, προσφέρουν ενιαία και οµοιόµορφη διεπαφή πρόσβασης στους µαθητές, στους δασκάλους, στους σχεδιαστές και στους διαχειριστές εκπαιδευτικών συστηµάτων ακόµα και στους γονείς. Τέλος τα Σ Μ είναι µεταφέρσιµα (portable) και διαλειτουργικά (interoperable) µεταξύ τους ικανοποιώντας διαφορετικές ανάγκες και απαιτήσεις αναφορικά µε µαθησιακές θεωρίες, µεθόδους εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και θέµατα εκπαιδευτικού σχεδιασµού Κατηγορίες Συστηµάτων Μάθησης Τα Σ Μ διακρίνονται στις παρακάτω κατηγορίες : Εµπορικά ή εξειδικευµένα Συστήµατα: ο κώδικας δεν παρέχεται στον χρήστη αλλά παρέχεται τεχνική υποστήριξη από τις εταιρίες που εµπορεύονται τις εξειδικευµένες εφαρµογές. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 55

56 Συστήµατα Ανοικτού Κώδικα (Open Source): ο κώδικας αναπτύσσεται από την διεθνή κοινότητα και παρέχεται δωρεάν στο πλαίσιο µιας σχετικής άδειας χρήστη, χωρίς όµως να υπάρχει πάντα η αντίστοιχη υποστήριξη. Πριν µερικά χρόνια ήταν σύνηθες το φαινόµενο οι µεγάλες εταιρίες ή οργανισµοί να επιδιώκουν τη σιγουριά και εξασφάλιση που προσφέρει ένα εµπορικό προϊόν, ελπίζοντας σε υποστήριξη και πως όποιες προσθήκες απαιτηθούν, αυτές θα προστεθούν από τον κατασκευαστή στην επόµενη αναβαθµισµένη έκδοση. Στις πλατφόρµες ανοικτού κώδικα στρέφονταν κυρίως σχολεία, πανεπιστήµια, επιχειρήσεις και διάφοροι οργανισµοί που εξαιτίας της οικονοµικής τους κατάστασης αδυνατούσαν να σηκώσουν το υπερβολικό κόστος αγοράς και συντήρησης των εµπορικών προτάσεων. Αυτό είχε ως αποτέλεσµα να έρθουν κοντά στις πλατφόρµες ανοικτού κώδικα άνθρωποι µε διάθεση και γνώσεις να εργαστούν να τις βελτιώσουν και έτσι σταδιακά εξαλείφτηκαν εν πολλοίς τα αρνητικά στοιχεία των Σ Μ ανοιχτού κώδικα. Σήµερα οι ειδικοί συµφωνούν (Adkins, 2005) ότι πολλά από τα Σ Μ ανοικτού κώδικα δεν είναι απλώς projects σε εξέλιξη αλλά οδηγούν πλέον τις καινοτοµίες στο χώρο ενώ συγκριτικοί πίνακες που δηµοσιεύονται στο διαδίκτυο ( δείχνουν ότι οι πιο γνωστές πλατφόρµες ανοικτού κώδικα υπερτερούν σαφώς των εµπορικών ενώ οι περισσότερες προσφέρουν πλέον ένα µεγάλο σύνολο παρόµοιων χαρακτηριστικών. Αντίθετα, µόνο οι εµπορικές εφαρµογές που στοχεύουν σε εξειδικευµένα εργαλεία και σε συγκεκριµένο κοινό µπορούν να θεωρηθούν πρωτοπόρες. (Dolezalek, 2006:39) Εµπορικά ή εξειδικευµένα Συστήµατα ANGEL Learning: Σύστηµα ιαχείρισης Μάθησης που αναπτύχθηκε από έρευνα που ξεκίνησε στα πανεπιστήµια Indiana University Purdue University Indianapolis τον Ιούλιο του 2000 και εξελίχθηκε από την εταιρεία ANGEL Learning Inc. Ενώ είχε αρχίσει ο σχεδιασµός της έκδοσης 8.0, ανακοινώθηκε στις 6 Μάιου 2009 ότι η παραγωγός εταιρεία εξαγοράστηκε από την Blackboard Inc και πλέον έχει ενσωµατωθεί στην πλατφόρµα Blackboard Learn ANGELEdition. ( Blackboard: Πιθανότατα το πιο διαδεδοµένο και το πιο πετυχηµένο εµπορικό Σ Μ. Η εταιρεία που το αναπτύσσει ιδρύθηκε το 1997 και απασχολεί περισσότερους από χίλιους εργαζόµενους, υποστηρίζοντας µε το λογισµικό της περισσότερα από εκπαιδευτικά ιδρύµατα και οργανισµούς. Στα προϊόντα της περιλαµβάνονται τα: Blackboard Academic Suite Release 8, Blackboard Academic Suite for K-12 release 8, Blackboard Learn release 9.1, Blackboard Connect και από την WebCTInc., την οποία εξαγόρασε το 2006, τα CMS Blackboard Learning System Vista και Campus Edition. Το 2009 εξαγόρασε επίσης την ανταγωνιστική εταιρεία ANGEL Learning Inc. (

57 Desire2Learn: Με έδρα το Kitchener του Ontario στον Καναδά ιδρύθηκε το 1999 η εταιρεία που σήµερα υποστηρίζει 4 εκατοµµύρια εκπαιδευοµένους παγκοσµίως µε µια σειρά προϊόντων λογισµικού (Learning Environment, e- Portfolio, Learning Repository, Essentials, 2GO, Competencies) ( FirstClass: Αναπτύσσεται από την Open Text Corporation ως Σύστηµα Συνεργατικής Μάθησης που τρέχει σε Windows, Mac OS X και Linux, εξυπηρετώντας σύµφωνα µε την εταιρεία οργανισµούς και 9 εκατοµµύρια χρήστες. Πιο πρόσφατη έκδοση είναι η First Class 12. ( Knowledge Forum: Η ανάπτυξη του ξεκίνησε το 1983 από το York University και στη συνέχεια από το Ontario Institute for Studiesin Education του Πανεπιστηµίου του Toronto ως Computer Supported Intentional Learning Environments. Το 1995, µε τη συνεργασία της εταιρείας in Motion, το OISE το ξανασχεδίασε πάνω στη φιλοσοφία του World Wide Web, µετονοµάζοντας το σε Knowledge Forum. Υποστηρίζει ασύγχρονη επικοινωνία µεταξύ Κοινοτήτων Οικοδόµησης Μάθησης (Knowledge Building Communities) µε σκοπό τη συνεργατική µάθηση. Πιο πρόσφατη έκδοση η 4.8. ( MindFlash: Αναπτύσσεται από την οµώνυµη εταιρεία, σύµφωνα µε την οποία µόνο το 2007 οι πελάτες της δηµιούργησαν περισσότερες από σειρές µαθηµάτων µε πάνω από ένα εκατοµµύριο σελίδες για περισσότερους από χρήστες. Ωστόσο τα µαθήµατα γίνονται µόνο µε ταυτόχρονη σύνδεση στο διαδίκτυο (on-line) και οι εκπαιδευόµενοι δεν έχουν τη δυνατότητα να αποθηκεύσουν κοµµάτια του διδακτικού υλικού προς µελέτη χωρίς σύνδεση (offline). ( WebCT: Η πρώτη έκδοση παρουσιάστηκε το 1996 από τον Murray W. Goldberg, καθηγητή στο πανεπιστήµιο British Columbia του Καναδά. Το 1999 η εταιρεία, που είχε δηµιουργηθεί προκειµένου να συνεχίσει την ανάπτυξη και υποστήριξή του προς τα 3 περίπου εκατοµµύρια εκπαιδευοµένων που το χρησιµοποιούσαν, αγοράστηκε από την Universal Learning Technology και συνέχισε την περαιτέρω εξέλιξη του. Το Φεβρουάριο του 2006 το WebCT, που χρησιµοποιούνταν πλέον από 10 εκατοµµύρια εκπαιδευόµενους σε 80 χώρες, αγοράστηκε από την ανταγωνιστική εταιρεία Blackboard Inc. Με σκοπό να το καταργήσει σταδιακά, µε αποτέλεσµα να δηµιουργηθεί αβεβαιότητα στο χώρο των εµπορικών Σ Μ. Το WebCT συµπεριλήφθηκε στη λίστα αυτή γιατί ήταν το πρώτο εµπορικά επιτυχηµένο ανάλογο πρόγραµµα, αποτελώντας στα 4-5 πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας του τον κύριο αντίπαλο για την πλατφόρµα Blackboard. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 57

58 Συστήµατα Ανοικτού Κώδικα ATutor: Αναπτύχθηκε το 2002 από το Adaptive Technology Resource Centre University of Toronto µε τη γλώσσα προγραµµατισµού PHP και χρησιµοποιεί ως σύστηµα διαχείρισης βάσεων δεδοµένων τη MySQL. Μετρά περισσότερους από 35 χιλιάδες εγγεγραµµένους χρήστες. Οι πολλές του δυνατότητες βρίσκονται σε ένα περιβάλλον που µοιάζει µε αυτό του WebCT. Προσφέρεται µε άδεια χρήσης GPL (GNU General Public License). Η πιο πρόσφατη έκδοση είναι η από τον Μάρτιο του ( Bodington: Αναπτύχθηκε από το Πανεπιστήµιο του Leeds και απευθύνεται στην ανώτερη εκπαίδευση. Για τη δόµηση ενός Εικονικού Περιβάλλοντος Μάθησης χρησιµοποιούνται σ αυτό µεταφορικά οι όροι «κτίριο», «όροφος» και «δωµάτιο», ενώ βασικός του στόχος είναι η παιδαγωγική ευεξία. Το Σεπτέµβριο του 2006 τα πανεπιστήµια Oxford, Cambridge, Hull UHI µαζί µε το Millenium Institute ανακοίνωσαν το σχέδιο Tetra Collaboration µεταξύ του Bodington και του Sakai. ( Claroline: Η ανάπτυξη της πλατφόρµας ξεκίνησε από το UCL (Καθολικό Πανεπιστήµιο της Louvain) στο Βέλγιο το 2000 και σύµφωνα µε τους κατασκευαστές της δηµιουργήθηκε για να υποστηρίξει παραδοσιακή διδασκαλία µε διαλέξεις, αυτόνοµη µάθηση, µεικτή διδασκαλία ή εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Βασίζεται στη γλώσσα προγραµµατισµού PHP και χρησιµοποιεί ως σύστηµα διαχείρισης βάσεων δεδοµένων MySQL. Προσφέρεται µε άδεια χρήσης GPL. Είναι µεταφρασµένη σε 35 γλώσσες και χρησιµοποιείται σε 95 χώρες, έχοντας δηµιουργήσει µια µεγάλη κοινότητα χρηστών και προγραµµατιστών που ασχολούνται µε την εξέλιξη ή προσαρµογή της πλατφόρµας. Σύµφωνα µε την οµάδα TELEDU του GUnet-ΙΙ ( κρίνεται ως φιλικό και εύχρηστο ενώ διαθέτει εγγενή υποδοµή και υποστήριξη πολυγλωσσικών ιστοσελίδων. Η πιο πρόσφατη έκδοση είναι η από τον Αύγουστο του 2013.( Dokeos: Αναπτύχθηκε από την οµώνυµη εταιρεία βασισµένο αρχικά στο Claroline. Προσφέρεται µε άδεια χρήσης GPL στην απλή έκδοση και στην MIND αλλά διατίθεται µε πληρωµή στην έκδοση PRO. Υποστηρίζει περισσότερες από 30 γλώσσες και χρησιµοποιείται από 1,3 εκατοµµύρια χρήστες σε περίπου 60 χώρες. Η πιο πρόσφατη έκδοση είναι η 2.2. ( dotlrn (LRN): Αναπτύχθηκε από το M.I.T. και σήµερα υποστηρίζεται από µια διεθνή κοινοπραξία που αποτελείται από εκπαιδευτικά ιδρύµατα, µη κερδοσκοπικές οργανώσεις, βιοµηχανίες και προγραµµατιστές λογισµικού ανοικτού κώδικα. Χρησιµοποιείται από περισσότερους από µισό εκατοµµύριο χρήστες παγκοσµίως σε εκπαιδευτικούς, επιχειρηµατικούς και κυβερνητικούς οργανισµούς. ιατίθεται µε άδεια χρήσης GPL (GNU General Public License). Η πιο πρόσφατη έκδοση είναι η

59 ( ILIAS: Η ανάπτυξη του ξεκίνησε το 1998 από το Πανεπιστήµιο της Κολωνίας στη Γερµανία µε γλώσσα προγραµµατισµού PHP και χρησιµοποιώντας ως σύστηµα διαχείρισης βάσεων δεδοµένων τη MySQL. ιατίθεται µε άδεια χρήσης GPL. Σύµφωνα µε την οµάδα τηλεκπαίδευσης TELEDU του GUnet-ΙΙ (2003:4), παρόλο που προσφέρει την δυνατότητα παραµετροποίησης της επιφάνειας εργασίας ανάλογα µε τις επιθυµίες του χρήστη, η πλατφόρµα κρίνεται αρκετά δύσχρηστη για τον διδάσκοντα δεδοµένου ότι απαιτεί την εγκατάσταση επιπλέον λογισµικού και διαµόρφωση του περιβάλλοντος της PHP ενώ και ο τρόπος εισαγωγής εκπαιδευτικού υλικού στην πλατφόρµα είναι αρκετά περιορισµένος. Η πιο πρόσφατη έκδοση είναι η 4.4 από τον Μάιο του 2013.( Moodle: Πιθανότατα το πιο διαδεδοµένο Σ Μ παγκοσµίως τη δεδοµένη χρονική στιγµή. Αναπτύχθηκε το 1999 από τον Αυστραλό Martin Dougiamas µε τη γλώσσα προγραµµατισµού PHP και χρησιµοποιεί ως σύστηµα διαχείρισης βάσεων δεδοµένων τη MySQL. ιατίθεται µε άδεια χρήσης GPL και είναι σύµφωνο µε το πρότυπο SCORM 1.2. Χρησιµοποιείται ευρέως καθώς είναι µεταφρασµένο σε 78 γλώσσες και οι εγγεγραµµένοι χρήστες του ξεπερνούν το ένα εκατοµµύριο σε 223 χώρες. Στην Ελλάδα έχει εγκατασταθεί σε περισσότερους από 40 φορείς εκπαίδευσης και οργανισµούς και σε περισσότερους από 160 ιστότοπους. Είναι συµβατό µε όλα τα λειτουργικά συστήµατα (Windows, Mac OS, Linux, Unix) χωρίς την ανάγκη ειδικών ρυθµίσεων. Η πιο πρόσφατη έκδοση του είναι η ( OLAT (Online Learning and Training): Η ανάπτυξη του ξεκίνησε από το Πανεπιστήµιο της Ζυρίχης στην Ελβετία το 1999 και σήµερα χρησιµοποιείται στον ελβετικό δηµόσιο τοµέα. ιατίθεται µε άδεια χρήσης Apache License 2.0. Στις 11 Μαΐου 2009 βραβεύτηκε στη Βαρκελώνη µε το Βραβείο Leader ship ως «Καλύτερη Πλατφόρµα Μάθησης Ανοικτού Κώδικα». Πιο πρόσφατη έκδοση είναι η 7.6. ( Sakai Project: Βασισµένο στην πλατφόρµα ανοιχτού κώδικα Coursework του Stanford University, το Sakai Project αναπτύχθηκε το 2004 από κοινότητα τεσσάρων ακαδηµαϊκών ιδρυµάτων µε δωρεά του Ιδρύµατος Mellon. Σήµερα εξελίσσεται από 116 συνεργαζόµενους οργανισµούς. Για να λειτουργήσει απαιτείται Java ενώ η εγκατάσταση και η παραµετροποίηση του δεν θεωρούνται εύκολες. ιατίθεται µε άδεια χρήσης Educational Community License και σήµερα χρησιµοποιείται από πάνω από 350 εκπαιδευτικούς οργανισµούς. Η πιο πρόσφατη έκδοση του είναι η ( ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 59

60 4.2 Η ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ MOODLE Γενικά Η λέξη Moodle είναι το ακρωνύµιο του Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment (Αρθρωτό Αντικειµενοστραφές υναµικό Περιβάλλον Μάθησης). Αναλύοντας τους όρους που συνθέτουν το όνοµα του έχουµε: Modular: Το περιβάλλον της πλατφόρµας απαρτίζεται από αυτοτελή τµήµατα κώδικα (modules ή αρθρώµατα ή λειτουργικές µονάδες ή υποµονάδες) που επιτελούν συγκεκριµένες λειτουργίες όπως για παράδειγµα το ηλεκτρονικό ταχυδροµείο, οι διάλογοι, οι οµάδες συζήτησης, τα εργαστήρια κλπ. object oriented: Αντικειµενοστραφές περιβάλλον, δηλαδή πρόκειται για λογισµικό καθοδηγούµενο από τις ενέργειες των χρηστών (δράσεις που ασκούν σε αντικείµενα του περιβάλλοντος). Το χαρακτηριστικό αυτό έχει ως αποτέλεσµα να απαλλάσσει το χρήστη από χρονοβόρα µελέτη και έρευνα για να γνωρίσει τις λειτουργίες της πλατφόρµας και καθιστά τη χρήση του συστήµατος πολύ εύκολη. dynamic: Πρόκειται για δυναµικό, συνεχώς ανανεωµένο περιβάλλον, που επιτρέπει την είσοδο και την αποθήκευση των δεδοµένων των χρηστών (προσωπικό προφίλ, δεδοµένα παρακολούθησης, βαθµοί κλπ.) και µπορεί να παρουσιάζει διαφορετικά στοιχεία για κάθε χρήστη χάρη στην ύπαρξη µίας εκτεταµένης βάσης δεδοµένων. Αυτό σηµαίνει ότι οι ιστοσελίδες δεν είναι στατικές, αλλά δυναµικές, προσαρµοσµένες σε κάθε χρήστη και µε τη δυνατότητα τροποποίησης από καθηγητές και διαχειριστές µέσα από εύκολες φόρµες. Είναι επίσης ένα ρήµα που περιγράφει τη διαδικασία της τεµπέλικης ελικοειδούς κίνησης µέσα σε κάτι, το να κάνεις πράγµατα όπως νοµίζεις εσύ ότι πρέπει να τα κάνεις, ένας διασκεδαστικός πειραµατισµός που συχνά οδηγεί στη διορατικότητα και στη δηµιουργικότητα. Έτσι ανταποκρίνεται και στον τρόπο που το Moodle αναπτύχθηκε και στον τρόπο που ο εκπαιδευτής ή ο µαθητής µπορούν να προσεγγίσουν τη διδασκαλία ή τη µάθηση σε ένα online µάθηµα. To Moodle είναι ένα πακέτο λογισµικού για τη δηµιουργία διαδικτυακών µαθηµάτων, το οποίο προσφέρει ολοκληρωµένες υπηρεσίες διαδικτυακής εκπαίδευσης. Οι δυνατότητες του δεν περιορίζονται στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση καθώς δύναται να λειτουργήσει συµπληρωµατικά και στην κλασσική εκπαίδευση µε διάφορους τρόπους. Μέσα από το γραφικό του περιβάλλον, το οποίο δεν απαιτεί εξειδικευµένες γνώσεις για τη δηµιουργία µαθήµατος και την παρακολούθηση του, ο εκπαιδευτικός µπορεί να παρουσιάσει το µάθηµα µε τρόπο που να κεντρίζει το ενδιαφέρον των εκπαιδευοµένων εισάγοντας εκπαιδευτικό υλικό σε διάφορες µορφές, αναθέτοντας τους εργασίες, επικοινωνώντας µαζί τους µέσω εργαλείων ασύγχρονης ή σύγχρονης επικοινωνίας και αξιολογώντας τις επιδόσεις τους. Κατ αυτόν τον τρόπο, οι

61 εκπαιδευόµενοι µαθαίνουν να ερευνούν και κυρίως να συνεργάζονται τόσο µε τους εκπαιδευτικούς τους όσο και µεταξύ τους Απαιτήσεις & εγκατάσταση Το Moodle έχει κυρίως αναπτυχθεί για Linux, χρησιµοποιώντας ως λογισµικό εξυπηρετητή διαδικτύου (web server) τον Apache, ως σύστηµα διαχείρισης βάσεων δεδοµένων την MySQL και ως γλώσσα προγραµµατισµού ανάπτυξης την PHP (αυτό το σύνολο είναι γνωστό ως πλατφόρµα LAMP), ωστόσο έχει δοκιµαστεί και χρησιµοποιείται και σε άλλα λειτουργικά συστήµατα όπως για παράδειγµα σε Windows (WAMP) Solaris 10 (Sparc x64), MacOSX και Netware 6. Επίσης, υποστηρίζει συστήµατα διαχείρισης βάσεων δεδοµένων µε γνωστότερα τα PostgreSQL, Oracle και Microsoft SQL Server. Η ελάχιστη απαιτούµενη χωρητικότητα στον σκληρό δίσκο είναι 160MB ενώ για την περίπτωση της µνήµης 256MB µε προτεινόµενη τιµή το 1GB. Ο γενικός κανόνας είναι ότι το Moodle µπορεί να υποστηρίξει ταυτόχρονα µέχρι και 50 χρήστες για κάθε 1GB RAM αλλά αυτό ποικίλλει ανάλογα µε το συγκεκριµένο συνδυασµό υλικού και λογισµικού Χαρακτηριστικά & δυνατότητες Το Moodle έχει αποδειχτεί ευέλικτο και λειτουργικό έχοντας όλα τα χαρακτηριστικά ενός Σ Μ καλού, αξιόπιστου και ικανού να ανταπεξέλθει στις ανάγκες των χιλιάδων χρηστών του. Συγκεκριµένα, έχει: Υψηλή διαθεσιµότητα (high availability), δηλαδή ικανότητα ταυτόχρονης κάλυψης διαφορετικών και εξελισσόµενων αναγκών των χρηστών του. Έχει καταγραφεί σύστηµα το οποίο χρησιµοποιούσε το Moodle και κατάφερε να ανταπεξέλθει µε επιτυχία στις ανάγκες περισσότερων από µαθητών και µαθηµάτων. Προσαρµοστικότητα (adaptivity), δηλαδή δυνατότητα προσαρµογής στις ανάγκες των χρηστών και στο µεγάλο όγκο διδακτικού υλικού, τροποποιώντας ένα µέρος ή και ολόκληρο τον πηγαίο κώδικα και παράγοντας ένα νέο πρόγραµµα µε την απαραίτητη προϋπόθεση ότι τηρείται η GPL άδεια. Εποµένως, το Moodle είναι ιδιαίτερα ευέλικτο και εξελίξιµο. Χρηστικότητα (usability), δηλαδή ευκολία µε την οποία οι χρήστες µπορούν να εκµεταλλευτούν τις δυνατότητες του συστήµατος. Ιδιαίτερα, εξαιτίας της ανοιχτής σε όλους αρχιτεκτονικής του, µε την χρήση της PHP αναβαθµίζεται συνεχώς µε νέες επιλογές και αρθρώµατα (modules) που λύνουν ειδικά προβλήµατα. Επίσης, πολύ σηµαντικό πλεονεκτήµατα είναι και η δυνατότητα εύκολης αναβάθµισης από τη µία έκδοση στην επόµενη. ιαλειτουργικότητα (interoperability), δηλαδή µπορεί να διαχειριστεί και να επικοινωνήσει µε άλλα συστήµατα και αρθρώµατα άλλων κατασκευαστών καθώς και να υποστηρίξει διαφορετικά λογισµικά. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 61

62 Σταθερότητα (stability), δηλαδή δυνατότητα διαχείρισης µεγάλου όγκου πληροφοριών και χρηστών µε αξιοπιστία και αποτελεσµατικότητα. Ασφάλεια (security), δηλαδή δεν µπορεί κάποιος χρήστης να ξεπεράσει τα ευδιάκριτα όρια του ρόλου που έχει µέσα στην πλατφόρµα. Για να επιτευχθεί αυτό το χαρακτηριστικό οι φόρµες ελέγχονται, τα δεδοµένα επικυρώνονται και τα cookies κρυπτογραφούνται. Ως πλατφόρµα ασύγχρονης εκπαίδευσης εξ αποστάσεως υποστηρίζει τις παρακάτω κατηγορίες χρηστών: ιαχειριστές: Ελέγχουν το σύνολο των ρυθµίσεων του περιβάλλοντος και καθορίζουν τους χρήστες µε δικαίωµα δηµιουργίας µαθηµάτων. ηµιουργοί µαθηµάτων Εκπαιδευτές: Έχουν δικαίωµα να δηµιουργούν µαθήµατα, να διδάξουν σε αυτά καθώς και να προσθέτουν εκπαιδευτικό υλικό. Μαθητές: Μπορούν να εγγράφονται και να συµµετέχουν στα µαθήµατα. Επισκέπτες: Συνήθως δεν µπορούν να συµµετάσχουν στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες των µαθηµάτων αλλά ενδέχεται να έχουν τη δυνατότητα να προσπελάσουν το εκπαιδευτικό υλικό συγκεκριµένου µαθήµατος, ανάλογα µε τις ρυθµίσεις του εκάστοτε δηµιουργού εκπαιδευτή. Η λειτουργία της πλατφόρµας βασίζεται στα µαθήµατα, τα οποία ταξινοµούνται σε κατηγορίες. Κάθε µάθηµα σχεδιάζεται σε διακριτές ενότητες και διατηρεί µια στοιχειώδη οργάνωση, είτε θεµατική είτε ηµερολογιακή. Το εκπαιδευτικό περιεχόµενο εισέρχεται στο σύστηµα από τον εκπαιδευτή, αλλά µπορεί να επηρεάζεται και από τους µαθητές, διαµορφώνεται σε µικρές ενότητες και στοχεύει σε συγκεκριµένους κάθε φορά µαθησιακούς στόχους. Αποδέχεται εγγραφή του µαθητή, κρατάει στοιχεία της συµµετοχής στο µάθηµα καθώς και βαθµολογίες στις δοκιµασίες που του τίθενται, δίνει τη δυνατότητα συζητήσεων των συµµετεχόντων, αξιολόγηση από τους συµµετέχοντες της προσπάθειας που γίνεται στο µάθηµα αυτό κοκ. (Γαµβρού, 2006) Στις δυνατότητες οργάνωσης του εκπαιδευτικού περιεχοµένου του περιβάλλοντος περιλαµβάνεται η σύνθεση κειµένου ή ιστοσελίδας, η δηµιουργία συνδέσµων προς άλλους ιστότοπους, η προβολή όλων των αρχείων ενός φακέλου καθώς και η χρήση αρχείων πολυµεσικού περιεχοµένου (βίντεο, ήχου, flash κλπ.). Στις αλληλεπιδραστικές δραστηριότητες που µπορεί να ενσωµατώσει ο εκπαιδευτής µέσα στο µάθηµά του περιλαµβάνονται οι παρακάτω: (Κάργα, Κατσάνα, Μαργαρίτης, 2008) Ζωντανή Συνοµιλία (chat), για επικοινωνία σύγχρονη, µε δυνατότητα δηµιουργίας πολλών «δωµατίων» για ξεχωριστά θέµατα. Οµάδα συζήτησης (forum), δηλαδή δραστηριότητα για ασύγχρονες συζητήσεις µεταξύ των συµµετεχόντων ανταλλάσοντας ιδέες, πληροφορίες, συναισθήµατα, απορίες ενώ παράλληλα µαθαίνουν επικοινωνώντας µεταξύ τους.

63 Γλωσσάριο ορολογιών µαθήµατος (glossary), για δηµιουργία καταλόγου ληµµάτων ορισµών λέξεων που χρησιµοποιούνται συχνά στο µάθηµα. Κουίζ (Quiz), δηλαδή διαγωνίσµατα µε ερωτήσεις διαφόρων τύπων (πολλαπλής επιλογής, σωστού-λάθους, σύντοµης απάντησης, αντιστοίχισης, δοκιµίου κλπ.) τα οποία δηµιουργούνται από τους εκπαιδευτές, καταχωρούνται σε µια κατηγοριοποιηµένη βάση δεδοµένων και µπορούν να ξαναχρησιµοποιηθούν όποτε χρειαστεί στο µέλλον. Ατοµικό Ηµερολόγιο (journal), για τη χρονική οργάνωση των εργασιών κάθε εκπαιδευοµένου. Ενότητα, µε σκοπό να γίνει η παρουσίαση του µαθήµατος ευέλικτη και ενδιαφέρουσα µέσα από πολυσέλιδο περιεχόµενο στο οποίο περιλαµβάνονται κείµενο, γραφικά κλπ. Εργαστήριο (workshop), ένας είδος αξιολόγησης µε πολλές επιλογές το οποίο επιτρέπει στους συµµετέχοντες να αξιολογήσουν τις µεταξύ τους εργασίες και συντονίζει τη συλλογή και κατανοµή αυτών των εκτιµήσεων. Εργασία (assignment), δραστηριότητες µε µορφή δοκιµίων, εκθέσεων ή ασκήσεων που οφείλουν να ετοιµάσουν οι εκπαιδευόµενοι εντός κάποιας προκαθορισµένης ηµεροµηνίας και να την στείλουν στον αρµόδιο εκπαιδευτή προς βαθµολόγηση. ηµοσκόπηση (poll), για την εξακρίβωση της γνώµης των εκπαιδευοµένων πάνω σε συγκεκριµένο ερώτηµα σχετικά µε το µάθηµα. ιάλογος (dialogue), δηλαδή µια κλειστή συζήτηση µεταξύ δύο συµµετεχόντων στο µάθηµα. Έρευνα (survey), σύνολο τυποποιηµένων εργαλείων, όπου οι εκπαιδευόµενοι εκφράζουν τις απόψεις τους για το µάθηµα και τις διαδικασίες του, µε σκοπό να βοηθηθεί ο εκπαιδευτής στο να διαπιστώσει πόσο αποτελεσµατικό είναι και να εντοπίσει πιθανά προβλήµατα. Wiki, δυναµικό εργαλείο που επιτρέπει τη συλλογική συγγραφή αρχείων σε απλή γλώσσα προγραµµατισµού χρησιµοποιώντας web browser, δίνοντας τη δυνατότητα στους χρήστες του, είτε πρόκειται για εκπαιδευτές είτε για µαθητές, να εργαστούν µαζί για την προσθήκη και διεύρυνση ιστοσελίδων ή για την αλλαγή περιεχοµένου. Απουσιολόγιο (attendance), για την παρακολούθηση της παρουσίας ή µη των εκπαιδευοµένων σε ένα µάθηµα ή µια δραστηριότητα. Βαθµολόγιο (grades), για την καταγραφή των επιδόσεων και βαθµολογιών των εκπαιδευοµένων σε ένα µάθηµα ή µια δραστηριότητα. Βάση δεδοµένων (database), όπου µπορούν να καταχωρηθούν διάφορες πληροφορίες, δεδοµένα και αρχεία από τον εκπαιδευτή ή τους εκπαιδευόµενους. Τέλος, στο περιβάλλον του Moodle είναι ενσωµατωµένα διάφορα προγράµµατα εφαρµογών, όπως για παράδειγµα επεξεργαστής κειµένου, ορθογραφικός έλεγχος, ηµερολόγιο γεγονότων, επεξεργαστής µεταφράσεων, µηχανή αναζήτησης καθώς και γενικού τύπου δυνατότητες όπως δηµιουργία αντιγράφων ασφαλείας, δυνατό ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 63

64 σύστηµα βοήθειας, οµαδοποίηση χρηστών και ορισµός δικαιωµάτων σε επίπεδο χρήστη ή οµάδας (Νταλούκας, Χρονόπουλος, Συρµακέσης, 2008). Συµπερασµατικά, το σύστηµα διαχείρισης µάθησης Moodle: Προωθεί τη µάθηση µε βάση τη θεωρία του κοινωνικού εποικοδοµητισµού. (social constructivism) Είναι κατάλληλο όχι µόνο για διδασκαλία εξ αποστάσεως αλλά και για να συµπληρώνει την διδασκαλία στην τάξη. Είναι απλό στην χρήση και χωρίς προ απαιτούµενες γνώσεις, «ελαφρύ» από πλευράς απαιτήσεων, αποτελεσµατικό και συµβατό µε λογισµικό τρίτων κατασκευαστών. Εγκαθίσταται εύκολα σε κάθε λειτουργικό σύστηµα που υποστηρίζει PHP ενώ χρειάζεται µόνο µια βάση δεδοµένων. ίνει έµφαση στην ασφάλεια. Υποστηρίζει τη συνεργατική εποικοδοµητική µάθηση αναγνωρίζοντας το σηµαντικό ρόλο των εκπαιδευοµένων ενώ παράλληλα παρέχει στους εκπαιδευτές κατάλληλα εργαλεία για να δηµιουργήσουν αποτελεσµατικές κοινότητες µάθησης Πρόσβαση στο Moodle µέσω κινητών συσκευών Μια χαρακτηριστική και εξαιρετικά σηµαντική δυνατότητα που πρέπει να ενσωµατωθεί στα σύγχρονα Σ Μ είναι η πρόσβαση τους από κινητές συσκευές στα πλαίσια της βελτίωσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Στο σηµείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι ο ιδρυτής και αρχικός προγραµµατιστής του Moodle Martin Dougiamas είχε αναθέσει το 2008 στην οµάδα SUSHITOS (Services for Ubiquitous Socialand Humanistic Information Technologies and Open Source) του UPC (Universitat Politecnicade Catalunya) το έργο της ανάπτυξης µιας νέας Προγραµµατιστικής ιεπαφής Εφαρµογής (Application Programming Interface - API) για την πρόσβαση στις υπηρεσίες ενός συστήµατος βασισµένου στο Moodle, ανεξάρτητου υλοποίησης (δηλαδή παραµέτρων, περιβάλλοντος κλπ.) η οποία θα παρέµενε σταθερή στις µετέπειτα εκδόσεις του Moodle. Το έργο υλοποιήθηκε και είναι η βάση για την ανάπτυξη ενός συνόλου υπηρεσιών διαδικτύου που εξυπηρετούνται από τον Moodle εξυπηρετητή (Moodle - DFWSs) καθώς αποτελείται από ένα σύνολο PHP εφαρµογών που περιλαµβάνουν όλες τις υπηρεσίες που µια εξωτερική (ή και εσωτερική) εφαρµογή πρόκειται να χρειαστεί. Αυτό το επίπεδο υπηρεσιών διαδικτύου (webservices layer) ενσωµατώθηκε στην βασική διανοµή του Moodle και αποτελεί το πρότυπο υποσύστηµα διαλειτουργικότητας (interoperability subsystem) για όλες τις µελλοντικές εκδόσεις του. Στο πλαίσιο της παρούσης διπλωµατικής και στο υπόλοιπο αυτού του κεφαλαίου µελετώνται διαθέσιµες επιλογές για πρόσβαση στην πλατφόρµα Moodle µέσω κινητών συσκευών µε Android λειτουργικό σύστηµα. Γενικά, για να επιτευχθεί η

65 «σύνδεση» µεταξύ του Moodle και των κινητών συσκευών υπάρχουν οι εξής δύο τρόποι: Να καταστεί το Moodle ευκολότερο στην χρήση σε κινητές συσκευές µέσω π.χ. βελτιστοποίησης των ιστότοπων (sites) που το χρησιµοποιούν για οθόνες αφής και για συσκευές µε µικτή οθόνη. Να δηµιουργηθούν καινούργια αρθρώµατα (modules) που θα συνδέονται µε τις κινητές συσκευές και θα αντλούν δεδοµένα θέσης και ευρύτερου πλαισίου (location & context data) έτσι ώστε να παρέχονται πιο ενδιαφέρουσες και ευχάριστες δραστηριότητες και πόροι. Η πλειοψηφία των υλοποιηµένων projects αυτή την χρονική στιγµή χρησιµοποιούν τον πρώτο τρόπο, εστιάζοντας στο να γίνει το Moodle πιο «φιλικό» για τον χρήστη µέσω των κινητών συσκευών. Στις επόµενες υπό ενότητες αναφέρονται δύο διαφορετικές προσεγγίσεις για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος µαζί µε µια παρουσίαση των σηµαντικότερων projects για κάθε περίπτωση Μέσω τροποποίησης του Moodle εξυπηρετητή MLE Moodle (Mobile Learning Engine) Το συγκεκριµένο project είναι ένα ανοικτού κώδικα πρόσθετο (plugin) για το Σ Μ Moodle, το οποίο του προσθέτει την λειτουργικότητα ενός περιβάλλοντος κινητής µάθησης. Οι τελικοί χρήστες έχουν πρόσβαση σε ιστότοπους που υποστηρίζονται από το Moodle µέσω είτε των ενσωµατωµένων περιηγητών (browsers) που διαθέτουν οι κινητές συσκευές τους είτε µέσω του «πελάτη» (client) MyMLE, µιας ειδικά σχεδιασµένης εφαρµογής για κινητές συσκευές υλοποιηµένη σε Java. Το MLE-Moodle εκτός από το να παρέχει πρόσβαση σε ήδη υπάρχουσες δραστηριότητες του Moodle, εισάγει και τις εξής τρεις νέες δυνατότητες ειδικά για κινητές συσκευές, τις οποίες µπορούν να ενσωµατώσουν στα µαθήµατα τους οι εκπαιδευτές: Αντικείµενα Κινητής Μάθησης (Mobile Learning Objects MLOs): Τα MLOs είναι εκπαιδευτικά αντικείµενα ειδικά σχεδιασµένα για κινητή µάθηση και µπορούν να περιλαµβάνουν διαφορετικούς τύπους ερωτήσεων. Μπορούν να αποθηκευτούν στις κινητές συσκευές και να χρησιµοποιηθούν και όταν δεν υπάρχει διαθέσιµη σύνδεση στο Internet (σε αντίθεση µε τις βασικές Moodle δραστηριότητες). «Κινητές ετικέτες» / Υπηρεσίες βάση τοποθεσίας (Mobile tags / Location based services): Χρησιµοποιώντας το συγκεκριµένο άρθρωµα (module) είναι δυνατή η δηµιουργία «εικονικών ετικετών», οι οποίες µπορούν να ανιχνευτούν από τις κινητές συσκευές απλώς φωτογραφίζοντάς τες. Υποστηρίζονται διαφορετικοί τύπου ετικετών, οι οποίες µπορεί να συνδέονται είτε µε ιστοσελίδες είτε µε µαθήµατα είτε µε δραστηριότητες είτε µε ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 65

66 τοποθεσίες. Η χρήση «κινητών ετικετών» είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα για την εκπαιδευτική διαδικασία καθώς είναι εύκολο να δηµιουργηθούν και να εγκατασταθούν σε διάφορες τοποθεσίες και οι εκπαιδευόµενοι, όταν τις βρίσκουν χρησιµοποιώντας την ενσωµατωµένη κάµερα των κινητών συσκευών τους, µπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση στο συνδεδεµένο περιεχόµενο τους (όπως για παράδειγµα ένα quiz σχετικό µε την συγκεκριµένη τοποθεσία). Flashcard trainer: Πρόκειται για κάρτες που χρησιµοποιούνται ως υποστήριξη για την εκπαιδευτική διαδικασία. Συγκεκριµένα, ο εκπαιδευτής γράφει µια ερώτηση στην µία πλευρά της κάρτας και την απάντησή της στην άλλη πλευρά. Το σύστηµα διδασκαλίας µε Flashcards είναι ιδιαίτερα αποδοτικό όταν πρόκειται για ερωτήσεις λεξιλογίου, σηµαντικών ιστορικών ηµεροµηνιών, µαθηµατικών σχέσεων και γενικότερα για οποιοδήποτε θεµατική περιοχή µπορεί να διδαχθεί µε την µορφή ερωταπαντήσεων και χρησιµοποιείται ευρέως ως εκπαιδευτικό εργαλείο καθώς µέσω των συνεχών επαναλήψεων βελτιώνεται η δυνατότητα αποµνηµόνευσης των εκπαιδευοµένων. Στη συνέχεια, παρατίθενται όλες οι δραστηριότητες που υποστηρίζει το MLE-Moodle µαζί µε ορισµένα χαρακτηριστικά στιγµιότυπα ανά περίπτωση: Μαθήµατα & εργασίες (Lessons & Assignments) Κουίζ (Quiz) Εικόνα 16. Μαθήµατα & Εργασίες MLE-Moodle Εικόνα 17. Κουίζ MLE-Moodle

67 Πόροι (resources): σύνδεσµοι (links), κείµενα (texts), HTML αρχεία, εικόνες, αρχεία ήχου & βίντεο Εικόνα 18. Πόροι MLE-Moodle Υποστήριξη οµάδων συζητήσεων (forum) Εικόνα 19. Forum MLE-Moodle υνατότητα διεξαγωγής έρευνας (survey) ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 67

68 Εικόνα 20. Έρευνες στο MLE-Moodle Wiki Εικόνα 21. Wiki στο MLE-Moodle Βάση δεδοµένων (database) Υποστήριξη συστήµατος άµεσης ανταλλαγής µηνυµάτων (instant messaging system)

69 Εικόνα 22. Σύστηµα Επαφών στο MLE-Moodle Γλωσσάριο ορολογιών µαθήµατος (glossary) Κοινότητα «κινητών» χρηστών (Mobile community) Flashcard trainer Εικόνα23. Flashcard Trainer MLE-Moodle Αντικείµενα Κινητής Μάθησης (Mobile Learning Objects) Εικόνα24. Mobile Learning Objects MLE-Moodle «Κινητές ετικέτες» / Υπηρεσίες βάση τοποθεσίας (Mobile tags / Location based services ) ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 69

70 Εικόνα25. Mobile Tags MLE-Moodle MoMo (Mobile Moodle) Το συγκεκριµένο project είναι ένα Add-On για το Σ Μ Moodle, το οποίο δίνει την δυνατότητα υλοποίησης σεναρίων κινητής µάθησης χρησιµοποιώντας το Moodle ως τεχνολογικό υπόβαθρο. Πρόκειται για λογισµικό ανοικτού κώδικα και υποστηρίζει τα περισσότερα σύγχρονα λειτουργικά συστήµατα κινητών συσκευών. Αρχικά, απαιτείται ο διαχειριστής του συστήµατος να εγκαταστήσει την απαραίτητη MoMo επέκταση στον Moodle εξυπηρετητή (server), η οποία καθιστά τα περιεχόµενα του ιστότοπου διαθέσιµα για χρήση µέσω κινητών συσκευών. Οι χρήστες του συστήµατος µέσω κινητών συσκευών πρέπει να εγκαταστήσουν τον MoMo πελάτη (client), µια εφαρµογή βασισµένη σε Java, στα κινητά τους τηλέφωνα (ή σε οποιαδήποτε άλλη συσκευή ικανή να συνδεθεί στο Internet και να υποστηρίξει Java εφαρµογές). Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση µπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση στα µαθήµατα και στο εκπαιδευτικό υλικό όπου και αν βρίσκονται χρησιµοποιώντας τις κινητές συσκευές τους.

71 Εικόνα 26. Momo menu Στη συνέχεια, παρατίθενται όλες οι δραστηριότητες που υποστηρίζει το MoMo: Οµάδες συζητήσεων (Forums) Εικόνα 27. Momo Forum ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 71

72 Πόροι (Resources): σύνδεσµοι (links), κείµενα (texts), HTML αρχεία, εικόνες, αρχεία ήχου & βίντεο Communications Εικόνα 28. Momo attachment Εικόνα 29. Momo Communication

73 Αντικείµενα Κινητής Μάθησης (Mobile Offline Learning Objects) «Κινητές ετικέτες» (Mobile Tagging ) Εικόνα 30. Momo Tagging Κοινότητα «κινητών» χρηστών (Mobile community) Εικόνα 31. Momo Mobile Community Ιστολόγιο µέσω κινητών συσκευών (Mobile Blogging) ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 73

74 Εικόνα32. Momo Blog Moodbile (Mobile Learning for Moodle) Πρόκειται για ένα project που αναπτύχθηκε από την οµάδα SUSHITOS (Services for Ubiquitous Social and Humanistic Information Technologies and Open Source) του UPC (Universitat Politecnica de Catalunya) προκειµένου να επεκτείνει τις δυνατότητες ειδικά του Σ Μ Moodle ώστε να περιλαµβάνουν πρόσβαση µέσω κινητών συσκευών. Συγκεκριµένα, πρόκειται για µια εφαρµογή γραµµένη σε PHP που συνδέεται µε τους υποδοχείς εφαρµογών διαδικτύου του Moodle (web-services connectors Moodle DFWSs) και προσαρµόζει την εµφάνιση του ώστε να µπορεί να απεικονιστεί σε οθόνες συσκευών µικρού µεγέθους όπως για παράδειγµα αυτές των κινητών τηλεφώνων. Αρχικά υλοποιήθηκε για την πλατφόρµα Moodle 1.9 ενώ πλέον υποστηρίζει την έκδοση 2.1 ενώ κυκλοφόρησε πρόσφατα µια δοκιµαστική έκδοση της εφαρµογής ειδικά για Android λογισµικό (Moodbile for Android 0.2). Το Moodbile µπορεί να λειτουργήσει τόσο εντός σύνδεσης (online) όσο και εκτός σύνδεσης (offline) µε το Internet. Στην πρώτη περίπτωση, η εφαρµογή συνδέεται µε τον Moodle εξυπηρετητή ώστε να αποκτήσει πρόσβαση σε νέα δεδοµένα/πληροφορίες, τα οποία στη συνέχεια στέλνονται στην εφαρµογή και αποθηκεύονται µόνιµα για περαιτέρω επεξεργασία ή για πρόσβαση τους στην offline περίπτωση. Συνεπώς, ο εκάστοτε χρήστης όταν βρίσκεται εκτός σύνδεσης Internet έχει πρόσβαση στα αποθηκευµένα και συγχρονισµένα δεδοµένα στην κινητή συσκευή και µπορεί να τα τροποποιήσει/επεξεργαστεί. Οι αλλαγές αυτές αποθηκεύονται «τοπικά» στην συσκευή και όταν ξαναβρεθεί εντός σύνδεσης Internet τα δεδοµένα συγχρονίζονται µε τα αντίστοιχα του εξυπηρετητή. Η αρχιτεκτονική του συστήµατος αποτελείται από τα εξής στοιχεία: Τον Moodle εξυπηρετητή Την επέκταση διαλειτουργικότητας για το Moodle Τον πελάτη Moodlbile for Android

75 Με βάση το σκεπτικό ότι ο εκπαιδευµένος θα χρησιµοποιήσει την κινητή συσκευή του προκειµένου να αποκτήσει πρόσβαση σε συγκεκριµένες πληροφορίες σχετικά µε πρόσφατα γεγονότα και για να υποστηριχθεί η εκπαιδευτική διαδικασία «εν κινήσει», η εφαρµογή πελάτη Moodbile for Android παρέχει τις παρακάτω βασικές δραστηριότητες στους χρήστες της: Πόροι (Resources) Οµάδες συζητήσεων (Forums) Γεγονότα (Events) Βαθµολόγιο (Grades) Συµµετέχοντες (Participants) Μαθήµατα (Courses) Εικόνα 33. Menu Interface Moodbile Εικόνα 34. υνατότητες Moodbile ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 75

76 Μέσω εγκατάστασης εφαρµογών σε κινητές συσκευές mpage Πρόκειται για µια εφαρµογή, αρχικά σχεδιασµένη για τα iphone και ipad (ios ), η οποία επεκτάθηκε ώστε να µπορεί να χρησιµοποιηθεί και από συσκευές µε Android λειτουργικό. Είναι διαθέσιµη σε 5 γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, «απλοποιηµένα» κινέζικα, ισπανικά, παραδοσιακά κινέζικα) και είναι συµβατή µε τις 1.6x, 1.7x, 1.8x και 1.9x εκδόσεις Moodle εξυπηρετητή (server). Για να λειτουργήσει η εφαρµογή πρέπει να εγκατασταθεί η Json επέκταση στην κινητή συσκευή όπως επίσης και να τοποθετηθεί ένας mobile φάκελος αρχείων (διαθέσιµος µέσω της επίσηµης ιστοσελίδας της εφαρµογής) µέσα στο φάκελο Moodle. Τέλος, αξίζει να σηµειωθεί ότι απαιτείται σύνδεση στο διαδίκτυο αλλά και ένα αντίτιµο της τάξης των $15 για την απόκτηση της εφαρµογής. Μέσω της εφαρµογής mpage τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι εκπαιδευόµενοι έχουν πρόσβαση σε όλες τις τυπικές δραστηριότητες που προσφέρει ένας Moodle ιστότοπος αλλά και σε ορισµένες επιπρόσθετες δυνατοτήτων µέσω διάφορων αρθρωµάτων (modules) για τα µαθήµατα τους, όπως καταγράφονται στην παρακάτω λίστα: ραστηριότητες Ανάθεση εργασιών (assignments) Ατοµικό ηµερολόγιο (journals) Οµάδες συζητήσεων (forums) Ζωντανή συνοµιλία (chat) Βάση δεδοµένων(database) ιενέργεια κουίζ (quiz) ιενέργεια έρευνας(survey) Wiki Υποστήριξη γλωσσάριου ορολογιών µαθήµατος (glossary) Επιπρόσθετες υνατότητες ηµιουργία προσωπικού προφίλ Προσθήκη στο ηµερολόγιο (calendar) γεγονότων είτε προσωπικών είτε σχετικών µε το µάθηµα Υποστήριξη πολλαπλών µορφών παρουσίασης των µαθηµάτων (ανάλογα µε το θέµα τους, εβδοµαδιαία, LAMS, SCORM, κοινωνική) Υποστήριξη ετικετών (labels) Υποστήριξη συνδέσµων τόσο προς «εσωτερικές» όσο και προς «εξωτερικές» ιστοσελίδες

77 Αποµνηµόνευση «κλειδιών εγγραφής» (enrollment keys) στα µαθήµατα κάθε χρήστη Υποστήριξη «Εισερχοµένων» (Inbox) για την συλλογή όλων των ειδήσεων σχετικά µε τα µαθήµατα που έχει εγγραφεί ο χρήστης Αναπαραγωγή.mp3 αρχείων ήχου Αναπαραγωγή αρχείων βίντεο σε.m4v,.mp4 και.mov κωδικοποίηση Υποστήριξη εστίασης (zooming) για πολλούς τύπους αρχείων (.jpg,.png,.gif,.do,.htm &.html,.pdf,.ppt,.xls ) ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 77

78 Εικόνα 35. mpage Activities Εικόνα 36. mpage Site Block Εικόνα 37. mpage Assignment Εικόνα 38.mPage Forum

79 Εικόνα 39.Moodle Slideshow Εικόνα40. mpage Assignment (Submision feedback) mtouch-u (MoodleTouch-U) Πρόκειται για µια γενική εφαρµογή για όλες τις σύγχρονες κινητές συσκευές που επιτρέπει την πρόσβαση σε Moodle ιστότοπους (sites) χωρίς να απαιτείται οποιαδήποτε τροποποίηση του κώδικα του εξυπηρετητή (server) καθώς υποστηρίζει την συντριπτική πλειοψηφία των σύγχρονων λειτουργικών συστηµάτων κινητών συσκευών, συµπεριλαµβανοµένων των Android 2.1 & νεότερων εκδόσεων, ios , Windows Phone 7 7.5, Blackberry κλπ. Ουσιαστικά αποτελεί την εξέλιξη των ευρέως χρησιµοποιούµενων εφαρµογών mtouch και mtouch+ για τις συσκευές iphone και ipad αντίστοιχα. Η εφαρµογή είναι συµβατή µε τις 1.9.x και 2 της πλατφόρµας του Moodle. ιατίθεται δωρεάν για δοκιµή πρόσβασης µέσω κινητής συσκευής σε οποιοδήποτε Moodle ιστότοπο, όπως φαίνεται και στο παρακάτω στιγµιότυπο απλώς εισάγοντας το URL, όνοµα χρήστη & κωδικό, ενώ για µόνιµη παροχή της υπηρεσίας προβλέπεται ετήσια συνδροµή σε πολύ χαµηλές τιµές (1-2 USD). Στην παρακάτω λίστα καταγράφονται οι Moodle δραστηριότητες που παρέχονται από την εφαρµογή, ορισµένες από τις οποίες συµβάλλουν στην εξατοµικευµένη µάθηση κάθε εκπαιδευόµενου, καθώς και ορισµένα στιγµιότυπα από την δοκιµή της στο «Μάθηµα Επίδειξης υνατοτήτων του Moodle» (Moodle Features Demo Course, Στο σηµείο αυτό αξίζει να σηµειωθεί ότι υπάρχει και video «ανεβασµένο» στο Internet µε τις δυνατότητες της εφαρµογής ( ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 79

80 Λίστα των µαθηµάτων που είναι εγγεγραµµένος ο κάθε χρήστης/εκπαιδευόµενος Προβολή βαθµών για όλα τα µαθήµατα που είναι εγγεγραµµένος ο κάθε εκπαιδευόµενος (Grade overview) καθώς και δυνατότητα προβολής «αναφοράς βαθµού χρήστη για κάθε µάθηµα» ξεχωριστά (GradeUserReportbyCourse) Προβολή επικείµενων γεγονότων καθώς και προσθήκη προσωπικών γεγονότων στο ηµερολόγιο (Calendar) Εύκολη και απλή πλοήγηση (navigation) µε χρήση breadcrumbs Προβολή λίστας εργασιών (assignments list) και θεµάτων (topics) για κάθε µάθηµα Προβολή λεπτοµερειών και παροχή υποστήριξης µέσω οµάδων του µαθήµατος (groups support for assignments) για κάθε εργασία καθώς και δυνατότητες επισύναψης/αποµάκρυνσης αρχείων (attach/detach files) και επεξεργασίας των online υποβολών τους (Edit online submission) Πλήρης υποστήριξη ζωντανής συνοµιλίας (full Chat support) Πλήρης υποστήριξη οµάδων συζητήσεων (forums) µε δυνατότητες προβολής όλων των δηµοσιεύσεων αλλά και προσθήκη νέων Πλήρης υποστήριξη γλωσσάριου µε δυνατότητες προβολής, διαχείρισης και σχολιασµού των εγγραφών Υποστήριξη πόρων (Resources support) υνατότητα καθορισµού προεπιλεγµένων στοιχείων για αυτόµατη είσοδο (login) σε Moodle ιστότοπους Εικόνα 41.mTouch Login screenshot

81 Εικόνα 42. mtouch interface Εικόνα 43. mtouch Mbot Πρόκειται για µια νέα εφαρµογή ειδικά για πρόσβαση µέσω κινητών συσκευών µε Android λειτουργικό σύστηµα. Απευθύνεται αποκλειστικά σε χρήστες/ εκπαιδευόµενους παρέχοντας τους άµεση και γρήγορη πρόσβαση στις πληροφορίες ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 81

82 από τα µαθήµατα που είναι εγγεγραµµένοι. Λόγω του περιορισµού αυτού, οι εκπαιδευτικοί που θέλουν να την χρησιµοποιήσουν και να ελέγξουν το εκπαιδευτικό υλικό και τις δραστηριότητες των µαθηµάτων τους πρέπει να δηµιουργήσουν έναν ειδικό λογαριασµό εκπαιδευόµενου. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της εφαρµογής αποτελεί η «αποµνηµόνευση» (memorization), δηλαδή η δυνατότητα της να «θυµάται» τα διαπιστευτήρια (credentials) του εκάστοτε χρήστη ακόµα και για πολλαπλούς λογαριασµούς σε διαφορετικούς Moodle ιστότοπους, ποιες σελίδες έχει επισκεφτεί καθώς και εργασίες (assignments) που του έχουν ανατεθεί και πόρους (resources) που έχει διαβάσει. Αυτό επιτυγχάνεται µέσω της αποθήκευσης των δεδοµένων στην συσκευή έτσι ώστε να είναι διαθέσιµα και όταν δεν υπάρχει σύνδεση στο Internet (offline). Επιπρόσθετα, η εφαρµογή ειδοποιεί τους χρήστες της όταν υπάρχουν καινούργιες διαθέσιµες πληροφορίες (όπως φαίνεται και στο παρακάτω στιγµιότυπο added 35 ). Τέλος, ο κάθε χρήστης / εκπαιδευόµενος µπορεί προαιρετικά να προσθέσει πληροφορίες επικοινωνίας µε τους συµµαθητές του στις Google επαφές του (Google contacts). Εικόνα 44. Mbot Η εφαρµογή διατίθεται δωρεάν και οι ενδιαφερόµενοι χρήστες µπορούν να την δοκιµάσουν µέσω του «Μαθήµατος Επίδειξης υνατοτήτων του Moodle» (Moodle Features Demo Course,

83 mymobile Alpha Πρόκειται ουσιαστικά για ένα πολύπλοκο µοτίβο (theme) ειδικά σχεδιασµένο και βελτιστοποιηµένο για πρόσβαση του εκπαιδευτικού υλικού των µαθηµάτων ενός Moodle ιστότοπου µέσω κινητών συσκευών και παρουσίαση του σε φιλική προς τον χρήστη µορφή. Ειδικότερα, υποστηρίζει ένα τυπικό σενάριο διδασκαλίας εκπαιδευόµενου / εκπαιδευτή το οποίο περιλαµβάνει χρήση των βασικών δραστηριοτήτων του Moodle 2 και εργασιών όπως επίσης και πρόσβαση στο ηµερολόγιο γεγονότων, µηνύµατα και πόρους. Η ανάπτυξη του έγινε από τον John Stabinger και είναι βασισµένη στο JQUERYMOBILE ( Είναι ανεξάρτητο πλατφόρµας (συνιστάται η χρήση του σε κινητές συσκευές µε ios 4+ ή στις αντίστοιχες µε Android 2.1 +) αλλά είναι συµβατό µόνο µε 2.x εκδόσεις του Moodle. ιατίθεται δωρεάν ενώ η εγκατάσταση του είναι ιδιαίτερα εύκολη και απλή. Εικόνα 45. mymobile Alpha screenshot 1 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 83

84 Εικόνα46. mymobile Alpha screenshot Droodle Πρόκειται για µια νέα εφαρµογή ειδικά για Android λειτουργικό σύστηµα. Παρέχει στους χρήστες / εκπαιδευόµενους της άµεση πρόσβαση στα µαθήµατα (courses) και στις δραστηριότητες (activities) τους καθώς επίσης και εύκολη οργάνωση των εργασιών τους µαζί µε τις αποθηκευµένες λεπτοµέρειες τους και επιπρόσθετα την δηµιουργία υπενθυµίσεων ηµερολογίου (calendar reminders) για την περαίωση τους. Η εφαρµογή βρίσκεται στην έκδοση 1.1 από τις 4/02/2012 και απαιτεί Android 2.2 ή νεότερες εκδόσεις. ιατίθεται ελεύθερα από τον δηµιουργό της Richard Tiutiun τόσο για εγκατάσταση ( όσο και ο πηγαίος κώδικας της (

85 Εικόνα 46. Droodlescreenshots Σύγκριση & Αξιολόγηση Τα χαρακτηριστικά των εφαρµογών για πρόσβαση στο Moodle µέσω κινητών συσκευών παρουσιάζονται συγκεντρωτικά στους παρακάτω πίνακες ανά κατηγορία προσέγγισης. Αρχικά, τα projectsτης 1 ης προσέγγισης (τροποποίηση του Moodle εξυπηρετητή) και εν συνέχεια τα projectsτης 2 ης (εγκατάσταση εφαρµογών σε κινητές συσκευές). ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 85

86 Πίνακας 3. Σύγκριση των projects της 1ης προσέγγισης Έχοντας υπόψιν το παραπάνω πίνακα αλλά και τις κριτικές-γνώµες των χρηστών, το MLE-Moodle υπερτερεί των υπολοίπων project sεξαιτίας: της ιδιαίτερα φιλικής ως προς τον χρήστη πρόσβασης σε Moodle ιστότοπους µε 2 τρόπους των πολλών Moodle δραστηριοτήτων που υποστηρίζει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που προσφέρει ειδικά για σενάρια κινητής µάθησης

87 Πίνακας 4. Σύγκριση των projects της 2ης προσέγγισης ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 87