ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΜΠΕΣ

Transcript

1 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΜΠΕΣ Η Διπλωματική Εργασία παρουσιάστηκε ενώπιον του Διδακτικού Προσωπικού του Πανεπιστημίου Αιγαίου Σε Μερική Εκπλήρωση των Απαιτήσεων για το Δίπλωμα του Μηχανικού Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων των ΑΘΑΝΑΣΙΟ ΓΚΙΟΥΛΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

2 Η ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ ΕΠΙΚΥΡΩΝΕΙ ΤΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ: ΓΚΙΟΥΛΗ ΑΘΑΝΑΣΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟ ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ, Επιβλέπων 27 Ιουνίου 2011 Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων ΒΟΥΓΙΟΥΚΑΣ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ, Μέλος 27 Ιουνίου 2011 Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων ΣΚΙΑΝΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ, Μέλος 27 Ιουνίου 2011 Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ [ΕΑΡΙΝΟ] ΕΞΑΜΗΝΟ [2011] 2

3 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται ραγδαίες εξελίξεις στον χώρο της επιστήμης των υπολογιστών και γενικά της τεχνολογίας. Σε αυτή την εποχή όλες οι επιχειρήσεις, οι οργανισμοί, ιδιωτικοί ή δημόσιοι, ακόμα και οι κυβερνήσεις λειτουργούν με εφαρμογές που βασίζονται στα πληροφοριακά συστήματα. Αυτή η έξαρση και η στροφή προς τον κλάδο των υπολογιστών και της χρήσης της πληροφορίας έχει προκύψει λόγο της μεγάλης ευχρηστίας τους αλλά και της ταχύτητας που προσφέρουν Ανέκαθεν η πληροφόρηση και γενικά τα δεδομένα συνιστούσαν τεράστια δύναμη για οποιοδήποτε και ένας από τους σημαντικότερους πόρους πολλών οργανισμών. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας αυτή η δύναμη γίνεται ακόμα μεγαλύτερη αν συνδυάζεται με ταχύτητα και τον αυτοματισμό. Συνεπώς καταλαβαίνουμε ότι η εξαγωγή και συλλογή πληροφοριών από διάφορα μέσα καθώς και η απόδοση της προσπέλασής τους αλλά και η διάδοσή τους αποτελούν ένα από τα βασικά στοιχεία κάθε οργανισμού. Όλα λοιπόν συνηγορούν στο ότι έχουμε εισέλθει σε μια νέα εποχή, όπου η πληροφορία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο ή ακόμη και πρωταγωνιστικό. Λύση λοιπόν αποτελεί η σωστή διαχείριση της πληροφορίας και των δεδομένων. Μέσω της ορθής διαχείρισης, τα έγγραφα συλλέγονται, ψηφιοποιούνται, ταξινομούνται και αρχειοθετούνται σε αποθηκευτικά μέσα, από όπου, με το πάτημα ενός κουμπιού, μπορούν να ανακτηθούν, να προβληθούν και να εκτυπωθούν. Τα σημαντικά πλεονεκτήματα που απορρέουν από τη χρήση τους αποτελούν σημαντική παράμετρο καλής λειτουργίας ενός οργανισμού και τους προσδίδουν τον τίτλο της πλέον σύγχρονης και αποτελεσματικής προσέγγισης του προβλήματος της συσσώρευσης εγγράφων και της γραφειοκρατίας. Η παρούσα πρακτική μελέτη βασίζεται πάνω σε αυτή την διαχείριση της πληροφορίας σε συνδυασμό με την ευκολία και την ταχύτητα που προσφέρουν τα πληροφοριακά συστήματα προς όφελος του πανεπιστημίου μας. Με την εφαρμογή αυτή προσπαθούμε να επιλύσουμε προβλήματα και να προσφέρουμε ταχύτατη εξυπηρέτηση όλων των φορέων του Πανεπιστημίου. Σκοπός μας είναι να απλοποιήσουμε και να αυτοματοποιήσουμε κάποιες διαδικασίες που πραγματοποιούνται στο πανεπιστήμιο μας καθώς και να δημιουργήσουμε μια κοινή βάση αποθήκευσης και συλλογής όλων των ακαδημαϊκών συγγραμμάτων και εφαρμογών που πραγματοποιούνται στο πανεπιστήμιο μας με σκοπό την διεύρυνση των γνώσεων για όλους όσους το επιθυμούν. Την εργασία μας την αναλύσαμε ξεκινώντας από γενικά δεδομένα που αφορούν τις βάσεις και τις τεχνολογίες και σταδιακά περάσαμε στην εφαρμογή μας και με την ανάλυση των τεχνολογιών με τις οποίες δημιουργήσαμε την βάση αλλά και την ιστοσελίδα. Συγκεκριμένα στο 1 ο κεφάλαιο αναφερθήκαμε εισαγωγικά στην εφαρμογή μας παραθέτοντας το σκοπό της εργασίας μας καθώς και σύγκριση με κάποιες παρόμοιες εφαρμογές που αναζητήσαμε σε άλλα πανεπιστήμια. Συνεχίζοντας στο 2 ο κεφάλαιο αναφερθήκαμε στις Βάσεις Δεδομένων και στην SQL συγκεκριμένα, λόγω του ότι αυτή ήταν που χρησιμοποιήσαμε στην εφαρμογή μας. Αρχικά παραθέσαμε ιστορικά δεδομένα για τις βάσεις και συνεχίσαμε εκτενέστερα για να αναλύσουμε την SQL και ότι χρησιμοποιήσαμε εμείς. Στο 3 ο κεφάλαιο επικεντρωθήκαμε στις τεχνολογίες που χρησιμοποιήθηκαν για την δημιουργία της ιστοσελίδας. Αντίστοιχα με το προηγούμενο κεφάλαιο ξεκινήσαμε πάλι γενικευμένα περιγράφοντας ιστορικές πληροφορίες αλλά και λίγες πληροφορίες για τις τεχνολογίες που χρησιμοποιήσαμε. Το 4 ο κεφάλαιο αφορά την ανάλυση της εφαρμογής μας. Αναλύσαμε τις απαιτήσεις της εργασία μας, προχωρήσαμε στην ανάλυση της βάσης της διπλωματικής μας περιγράφοντας τις απαιτήσεις της βάσης και τελειώνοντας περιγράψαμε την ανάλυση των πινάκων της βάσης. Στο 5 ο κεφάλαιο αναλύσαμε εκτενέστερα την παρουσίαση της εφαρμογής σε επίπεδο ιστοσελίδας. Προβάλαμε αναλυτικά κάθε σελίδα της εφαρμογής μας με print screen αναλύοντας την λειτουργίας κάθε μίας και χωρίζοντάς τες σε κατηγορίες χρηστών. Δλδ του φοιτητή,του καθηγητή και του διαχειριστή. Το 6 ο κεφάλαιο παρουσιάζει την ανασκόπηση της Διπλωματικής με κάποια συμπεράσματα καθώς αναφερόμαστε και σε πιθανές μελλοντικές επεκτάσεις στις οποίες μπορεί να αναπτυχθεί η εφαρμογή μας. Κλείνοντας αναπτύξαμε ένα ερωτηματολόγιο για την ικανοποίηση των χρηστών που επισκέφθηκαν την ιστοσελίδα και παραθέσαμε τα αποτελέσματα από αυτή μας την έρευνα. 3

4 ABSTRACT In recent years there are rapid developments in the field of computer science and general technology. At this time all businesses, organizations, private or public, and even governments work with applications that rely on IT systems. This peak and a shift to the computer field and use of information has arisen because of the high ease of use and speed offered Historically, information and general data constituted a huge force for any one of the most important resources of many organizations. With the development of technology that power becomes even greater when combined with speed and automation. Therefore we understand that the extraction and gathering information from various instruments and the performance of their access and their dissemination is a key element of any organization. All we suggest that we have entered a new era where information plays a key role or even leading. So the solution is proper management of information and data. Through good management, the documents collected, digitized, sorted and archived in media, where at the touch of a button, can be retrieved, viewed and printed. The major advantages of their use are an important aspect of good functioning of an organization and give them the title of the most modern and effective approach to the problem of accumulation of documents and paperwork. This practical study based on this information management coupled with the convenience and speed offered by information systems for the benefit of our university. With this application we are trying to solve problems and provide fast service to all stakeholders of the University. Our aim is to simplify and automate some processes taking place in our university and to create a single repository and collection of all academic literature and applications made to the university to obtain more knowledge for all those interested. Our work we analyzed the starting general data bases and technology and eventually we moved to our application and analysis technologies that created the foundation and its website. Specifically in the first chapter talked quotes in our application indicating the purpose of our work and a comparison with some similar applications that we looked at other universities. Continuing in the second chapter we referred to Databases and SQL in particular, because it was that we used in our application. Originally quoted historical data bases and continued to extensively analyze the SQL and that we used. In the third section focused on the technologies used to create the site. Similar to the previous chapter we began again generalized describing historical information but little information about the technologies used. The fourth chapter covers the analysis of our implementation. We analyzed the requirements of our work, we proceeded to analyze the basis of our diplomatic describing the requirements of the base and ending the analysis described in the tables of the database. In the fifth chapter we analyzed extensively presenting the application at the site. More celebrated every page of our application to print screen by analyzing the function of each one and dividing them into categories of users. Dld the student, teacher and administrator. The sixth chapter presents a review of the Diploma with some conclusions and talk and possible future expansions can develop our application. Concluding we developed a questionnaire for user satisfaction visiting the website and quoted the results of this our research. 4

5 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ABSTRACT... 4 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ... 5 ΕΥΧΑΡΙΣΤΊΕΣ-ΑΦΙΕΡΏΣΕΙΣ... 8 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ... 9 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ... 9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 - ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο Σκοπός της εφαρμογής Παρόμοιες Εφαρμογές Διαφορές Υλοποίησης Συγκριση Εφαρμογών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - SQL ΚΑΙ ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΈΝΩΝ Δεδομένα και Πληροφορία Βάση Δεδομένων Ιστορική Αναδρομή Ορισμός της Βάσης Δεδομένων Τα Βασικά Μοντέλα Βάσεων Δεδομενων Το Ιεραρχικό Μοντέλο Το Δικτυωτό Μοντέλο Το σχεσιακό Μοντέλο Σχεσιακή Αλγεβρα Χαρακτηριστικά των Σχέσεων Περιορισμοί Συσχετίσεις Πινάκων Θεμελιώδεις Ορισμοί του Σχεσιακού Μοντέλου Τύποι Δεδομένων Πεδία-Κλειδία Τα σχεσιακά ΣΔΒΔ Εισαγωγή Στην Γλώσσα SQL(Structured Query Language) Η Ιστορία της SQL και των Σχεσιακών Βάσεων Δεδομένων Γλώσσες Ερωτήσεων Δομικές Μονάδες SQL Οι Τύποι Δεδομένων της SQL DML Γλώσα Διαχείρισης Δεδομένων Select Insert

6 2.8.3 Update Delete DDL Γλώσα Ορισμού Δεδομένων Create Table Drop Table Alter Table ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΙΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ HTML Εκδόσεις HTML Δημιουργία Αρχείων HTML CSS Τα πλεονεκκτήματα της χρήσης CSS έναντι της μορφοποίησης μέσω HTML PHP Η Ιστορία ης PHP Πλεονεκτήματα της PHP Τρία Κύρια Μέρη που Χρησιμοποιείται η PHP Χρησιμοποιώντας τις PHP ετικέτες Εκχώρηση τιμών σε Μεταβλητές Τύποι Μεταβλητών και Τελεστές Επικοινωνία της PHP με Βάση Δεδομένων Internet Information Server(IIS) Η Ιστορία του IIS Ασφάλεια του IIS ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΉΣ Εισαγωγή στην Ανάλυση Απαιτήσεων Ανάλυση Απαιτήσεων της Εφαρμογής Υλοποίηση της Βάσης Δεδομένων Βασικές Έννοιες Επιλογή Οντοτήτων Επιλογή Σχέσεων Περιγραφή Βάσης της Εφαρμογής Περιγραφή Πινάκων της Βάσης QUERIES ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Η Αρχιτεκτονική Η Εφαρμογή της Ιστοσελίδας για τους Επισκέπτες Η Εφαρμογή της Ιστοσελίδας για το Χρήστη: Φοιτητής

7 5.4 Η Εφαρμογή της Ιστοσελίδας για το Χρήστη: Καθηγητής Η Εφαρμογή της Ιστοσελίδας για το Χρήστη: Διαχειριστής ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Ανασκόπηση Εργασίας Μελλοντικές Επεκτάσεις ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Ερωτηματολόγιο Αποτελέσματα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α - Κωδικας SQL ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β - Κώδικας PHP ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ - Κατηγορίες Χρηστών

8 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ - ΑΦΙΕΡΩΣΕΙΣ Στο σημείο αυτό θα θελαμε να ευχαριστήσουμε ιδιαιτέρως τον επιβλέποντα καθηγητή κ. Μαραγκουδάκη Μανώλη για την ουσιαστική βοήθεια μας προσέφερε με την άψογη συνεργασία, τις πολύτιμες συμβολές και την καθοδήγησή του σε όλη την διάρκεια της εκπόνησης αυτής της διπλωματικής εργασίας, καθώς η βασική ιδέα της εφαρμογής είναι δικιά του. Επίσης ευχαριστούμε τον Θεώδορο Λεουτσάκο που ανήκει στο διδακτικό προσωπικό για τις παρατηρήσεις και τις υποδείξεις τους στη βελτίωση της εργασίας καθώς μας βοήθησε και με την σύνδεση της Βάσης Δεδομένων μας με την Βάση του Πανεπιστημίου μας. Τέλος θα θελαμε να ευχαριστήσουμε τους Φοιτητές Βίτκο Μιχάλη, Διαμαντάτο Παρασκευά, Ευάγγελο Ντόβα και Κατερίνα Λάτσιου οι οποίοι μας βοήθησαν με επανελλημένες δοκιμές για την διεκπαιρέωση αυτής της Διπλωματικής Εργασίας 8

9 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Εδώ προστίθεται ο κατάλογος πινάκων: Πινακας 1. login σελ.34 Πινακας 2. Diplomatiki σελ.34 Πινακας 3. Katastasi_Diplomatikis σελ.35 Πινακας 4. Kateythinsis σελ.35 Πινακας 5. Role σελ.35 Πινακας 6. student_attend σελ.35 Πινακας 7. student_diplomatiki σελ.36 Εδώ προστίθεται ο κατάλογος εικόνων: ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Εικονα 1. Ιεραρχικό Διάγραμμα σελ.16 Εικονα 2. Δικτυωτό Διάγραμμα σελ.17 Εικόνα 3. Σχεσιακό Διάγραμμα σελ.17 Εικόνα σελ.23 Εδώ προστίθεται ο κατάλογος διαγραμμάτων: Διάγραμμα 1. Οντοτήτων-Συσχετίσεων της Βάσης σελ.32 Διάγραμμα 2. Σχεσιακό Διάγραμμα Βάσης σελ 33 Διάγραμμα 3. Site Map Home σελ.38 Διάγραμμα 4. Site Map Student σελ.39 Διάγραμμα 5. Site Map Professor σελ.39 Διάγραμμα 6. Site Map Admin σελ.40 Διάγραμμα 7. Use Case Student σελ.45 Διάγραμμα 8. Use Case Professor σελ.54 Διάγραμμα 9. Use Case Admin σελ.69 9

10 Κεφάλαιο 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Ο Σκοπός της εφαρμογής Το Σύστημα Διαχείρισης Διπλωματικών Εργασιών σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε για να προσφέρει στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου την δυνατότητα να καλύτερης και γρηγορότερης διαχείρισης των Διπλωματικών και Πτυχιακών Εργασιών που πραγματώνονται. Ο σκοπός δημιουργίας της συγκεκριμένης πλατφόρμας ήταν να αυτοματοποιηθεί και να απλοποιηθεί ακόμα περισσότερο η διαδικασία, που περιλαμβάνει τη δήλωση μιας Διπλωματικής εργασίας, τόσο για τους φοιτητές και τους καθηγητές όσο και για την Γραμματεία του Πανεπιστημίου. Μέχρι πρότινος η διαδικασία που απαιτούνταν ήταν αρκετά χρονοβόρα και κοπιαστική. Για να ανακοινωθούν οι Διπλωματικές Εργασίες που οι καθηγητές επιθυμούν να αναθέσουν χρειάζεται να καταθέσουν τους τίτλους και τα περιεχόμενα των Διπλωματικών αυτών Εργασιών στη Γραμματεία του Τμήματος. Η υποχρέωση της Γραμματείας όμως δεν ήταν τόσο απλή. Όταν μια Διπλωματική εργασία κατατίθεται από κάποιο καθηγητή πρέπει να ελεγχθεί αν η Διπλωματική αυτή προϋπάρχει και έχει πραγματοποιηθεί από κάποιον άλλο φοιτητή ή έχει ανατεθεί από κάποιο άλλο καθηγητή σε προηγούμενες ανακοινώσεις. Από την στιγμή που θα πραγματοποιηθεί ο έλεγχος αυτός η Γραμματεία μπορεί να εγκρίνει την Διπλωματική και να την καταχωρήσει στην λίστα με τις Διπλωματικές προς ανακοίνωση και ανάθεση. Αφού ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία από όλους τους καθηγητές μέσα σε κάποιο χρονικό διάστημα η Γραμματεία τις καταγράφει στο σύστημα και τις ανακοινώνει στους φοιτητές μέσω της κεντρικής ιστοσελίδας του Τμήματος είτε με ένα γενικευμένο σε όλους τους φοιτητές. Στην συνέχεια και αφού ανακοινωθούν οι Διπλωματικές εργασίες οι φοιτητές σε συνεργασία και συμφωνία με το καθηγητή μπορούν επιλέξουν και να δηλώσουν την Διπλωματική της αρεσκείας τους. Αφού αποφασίσουν για την Διπλωματική Εργασία πρέπει να υπογράψουν το έγγραφο της Διπλωματικής τόσο ο καθηγητής όσο και ο/οι φοιτητές και να το παραδώσουν στην Γραμματεία του Τμήματος. Με την παραλαβή η Γραμματεία εγκρίνει και καταχωρεί την ανάθεση της Διπλωματικής στους συγκεκριμένους φοιτητές. Με την συγκεκριμένη πλατφόρμα που δημιουργήσαμε όλες αυτές οι διεργασίες μπορούν να πραγματοποιηθούν πολύ γρήγορα και άκοπα ακόμα και από τον ιδιωτικό χώρο κάθε φοιτητή ή καθηγητή. Χωρίς να παρεμβαίνει η Γραμματεία και απλά ορίζοντας ένα χρονικό περιθώριο(αν επιθυμεί και χρειάζεται), οι καθηγητές έχουν την δυνατότητα να καταχωρήσουν οποιαδήποτε Διπλωματική Εργασία επιθυμούν να την αναθέσουν σε κάποιον φοιτητή. Η διαδικασία που απαιτούνταν να πραγματοποιηθεί από την γραμματεία για τον έλεγχο Διπλωματικών με ίδιο τίτλο διεκπεραιώνεται από την ιστοσελίδα άμεσα και γρήγορα εμποδίζοντας τον καθηγητή να καταχωρήσει κάποια Εργασία που έχει ήδη εκπονηθεί από κάποιον άλλο καθηγητή σε συνεργασία με φοιτητές. Όταν έχουν καταχωρηθεί οι Διπλωματικές ή Πτυχιακές Εργασίες οι φοιτητές μπορούν άμεσα να επισκεφθούν την ιστοσελίδα για να πληροφορηθούν για τις υπάρχουσες Διπλωματικές και να δηλώσουν κάποια αν επιθυμούν. Για να έχει την δυνατότητα κάποιος φοιτητής να δει τις Εργασίες που είναι προς ανάληψη πρέπει να γίνει μέλος απλά χρησιμοποιώντας τα συνθηματικά που του έχουν δοθεί από την Γραμματεία κατά την εγγραφή του στη Σχολή. Αφού συνδεθεί σαν χρήστης πλέον μπορεί να μεταβεί στην Δήλωση και να ελέγξει όλες τις διπλωματικές που υπάρχουν και μπορεί να δηλώσει. Έχει την δυνατότητα να δει όλες τις λεπτομέρειες της κάθε Διπλωματικής και να δηλώσει όποια αυτός επιθυμεί με απλή και γρήγορη διαδικασία. Επίσης ο φοιτητής έχει το δικαίωμα να αλλάξει γνώμη και να διαγράψει την δήλωση του, ώστε να δηλώσει αργότερα κάποια άλλη Εργασία. Κάθε καθηγητής μπορεί να δει τις Διπλωματικές που ο ίδιος έχει καταχωρήσει. Αν κάποια Διπλωματική Εργασία δεν έχει καταχωρηθεί σωστά ή αποφασίζει να μην την θέσει προς ανάθεση μπορεί απλά να την διαγράψει. Όταν κάποιος φοιτητής δηλώσει μια Εργασία τότε στον αρμόδιο καθηγητή δίπλα στις Διπλωματικές του αναγράφονται το ή τα ονόματα των φοιτητών που επιθυμούν να δηλώσουν την συγκεκριμένη Διπλωματική Εργασία αλλά και το πόσα άτομα μπορούν να αναλάβουν την κάθε Εργασία. Ο καθηγητής επιλέγει τα άτομα που επιθυμεί για κάποια διπλωματική και πραγματοποιεί έγκριση για τα άτομα αυτά. Μπορεί αν επιθυμεί,σε συμφωνία βέβαια με το φοιτητή, να καταχωρήσει μια διπλωματική εργασία με λιγότερους φοιτητές από αυτούς που είχε θέσει στα κριτήρια της Διπλωματικής ο ίδιος. Αφού εγκρίνει την διπλωματική για κάποιο φοιτητή τότε αποστέλλεται στο φοιτητή ότι έχει αναλάβει την συγκεκριμένη Διπλωματική και μπορεί να ξεκινήσει την εργασία. Με βάση τα όσα αναφέρθηκαν στην προηγούμενη ανάλυση της λειτουργίας της πλατφόρμας μας είναι κατανοητό πως με το Σύστημα Διαχείρισης επιτυγχάνεται η ελαχιστοποίηση του χρόνου αλλα και του κόπου των φοιτητών, των καθηγητών καθώς και της γραμματείας η οποία πλέον έχει το ρόλο του διαχειριστή και ευθύνεται για την σωστή λειτουργία της πλατφόρμας. 10

11 Το Σύστημα Διαχείρισης που μόλις αναλύσαμε δεν προσφέρει μόνο την δυνατότητα απλοποίησης και αυτοματοποίησης της διαδικασίας δηλώσεων Διπλωματικών Εργασιών. Με αυτή την εφαρμογή δημιουργήσαμε μια ολοκληρωμένη πλατφόρμα για την διαχείριση των πτυχιακών εργασιών που έχουν εκπονηθεί στο πανεπιστήμιό μας. Με την λειτουργία αυτής της πλατφόρμας το πανεπιστήμιο το Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων αποκτάει μια κοινή βάση δεδομένων στην οποία μπορεί να αποθηκευτούν και να αναζητηθούν όποτε χρειάζεται όλες οι διπλωματικές και πτυχιακές εργασίες. Με την διεύρυνση της βάσης των φοιτητών μπορεί πολύ εύκολα η πλατφόρμα αυτή να επεκταθεί και στα άλλα τμήματα του πανεπιστημίου Αιγαίου αλλά και σε οποιοδήποτε πανεπιστήμιο ώστε να διευκολυνθεί η λειτουργία τους. Με αυτή τη πλατφόρμα λοιπόν μπορεί να δημιουργηθεί μια ευρύτερη βάση δεδομένων με όλες τις Διπλωματικές και Πτυχιακές Εργασίες που έχουν εκπονηθεί σε όλα τα πανεπιστήμια της Ελλάδας. Με αφορμή αυτή την επέκταση μπορούμε να αναφερθούμε και στην εφαρμογή της CARDISOFT. Η CARDISOFT δημιούργησε ένα ολοκληρωμένο φοιτητολόγιο για όλα συγκεντρωτικά τα πανεπιστήμια με σκοπό την αμεσότερη και καλύτερη εξυπηρέτηση όλων των φοιτητών,των καθηγητών και της λειτουργίας των πανεπιστημίων. Το μόνο που δεν προστέθηκε ακόμα στα modules της CARDISOFT είναι μια εκτεταμένη βάση δεδομένων που εκτός από το φοιτητολόγιο να περιλαμβάνει και τις πτυχιακές εργασίες από όλα τα πανεπιστήμια που ανήκουν στο φοιτητολόγιό της. Η συγκεκριμένη εφαρμογή που πραγματοποιούμε μπορεί ίσως με κάποιες τροποποιήσεις να προστεθεί ως module στην πλατφόρμα της CARDISOFT με σκοπό μια συνολική βάση δεδομένων η οποία θα περιλαμβάνει εκτός από το φοιτητολόγιο όλων των πανεπιστημίων, και μια συνολική βάση δεδομένων που θα περιέχει τις πτυχιακές εργασίες όλων των φοιτητών. Αυτό βέβαια και θα βοηθήσει πολύ στην ελαχιστοποίηση των επαναλαμβανόμενων θεμάτων αλλά επίσης θα προσφέρει και άμεση έρευνα και περισσότερες ιδέες σε νέες πτυχιακές εργασίες που θα πραγματοποιούνται. Εκτός των άλλων η πλατφόρμα που δημιουργήσαμε προσφέρει μια παρουσίαση του ακαδημαϊκού έργου του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του Τμήματος ΜΠΕΣ. Μέσω της ιστοσελίδας παρουσιάζεται ένα μεγάλο μέρος των εργασιών που πραγματοποιούνται στο πανεπιστήμιο μας και μαζί και οι εφαρμογές που αυτές οι εργασίες υποστηρίζουν. Έτσι αναδεικνύεται η εργασία και ο κόπος τόσο των φοιτητών που πραγματοποίησαν αυτές τις εργασίες όσο και των καθηγητών που παροτρύνουν αυτούς τους φοιτητές να ασχοληθούν με κάποια θέματα τα οποία δείχνουν τις γνώσεις τους αλλά και τους βοηθούν να τις διευρύνουν. 1.2 Παρόμοιες εφαρμογές Από αναζήτηση που πραγματοποιήσαμε στο διαδίκτυο βρήκαμε παρόμοιες εφαρμογές που αφορούν την καταχώρηση Διπλωματικών Εργασιών για κάποια πανεπιστήμια. Οι βασικότερες από αυτές τις πλατφόρμες είναι η ΝΗΜΕΡΤΗΣ του πανεπιστημίου Πατρών. Η ΝΗΜΕΡΤΗΣ είναι μια εφαρμογή που σκοπό έχει την καταχώρηση οποιουδήποτε σημαντικού εγγράφου που τα πνευματικά του δικαιώματα ανήκουν στο πανεπιστήμιο Πατρών. Την συγκεκριμένη χρονική στιγμή το ΝΗΜΕΡΤΗΣ λειτουργεί ως ακαδημαϊκό καταθετήριο για τις διδακτορικές διατριβές, τις μεταπτυχιακές και διπλωματικές εργασίες που έχουν εκπονηθεί στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Μια άλλη εφαρμογή που προέκυψε από την αναζήτηση μας είναι μια εφαρμογή της Βιβλιοθήκης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ο σκοπός του ΙΚΕΕ είναι η συγκέντρωση,η διασφάλιση και η διάδοση σε ψηφιακή μορφή της ερευνητικής παραγωγής του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού του Α.Π.Θ. Το υλικό που καταχωρείτε στην βάση του ΙΚΕΕ δεν είναι μόνο διδακτορικές διατριβές και μεταπτυχιακές ή διπλωματικές εργασίες αλλά περιλαμβάνει και άλλα είδη εγγράφων όπως άρθρα, βιβλία αποτελέσματα ερευνητικών προγραμμάτων, αδημοσίευτες έρευνες, εισηγήσεις συνεδρίων κ.α Μια τρίτη εφαρμογή που υπάρχει στο διαδίκτυο είναι μια εφαρμογή της Βιβλιοθήκης του Μετσόβειου Πολυτεχνείου. Συγκεκριμένα η Ψηφιακή Βιβλιοθήκη είναι μια εφαρμογή που βασίζεται στο λογισμικό DSPACE.Αυτή η εφαρμογή όπως και η προηγούμενη του ΑΤΘ είναι μια εφαρμογή που στοχεύει στην αποθήκευση και διάδοση συγγραμμάτων όχι αποκλειστικά του πανεπιστημιακού χώρου. Όπως μπορούμε να παρατηρήσουμε μέσα στην βάση υπάρχουν και άλλα έγγραφα όπως δημοσιεύσεις σε περιοδικά από ακαδημαϊκούς χρήστες ή αναφορές συνεδρίων ακόμα και συγγράμματα από ελληνικά περιοδικά. 11

12 1.3 Διαφορές Υλοποίησης Όπως μπορούμε να διαπιστώσουμε όλες αυτές οι ιστοσελίδες επικεντρώνονται κυρίως στην καταχώρηση,συγκέντρωση και διασφάλιση εγγράφων, όχι απαραίτητα μόνο εργασίες πανεπιστημιακού χώρου, με σκοπό την διάδοσή τους σε ψηφιακή μορφή σε όσους επιθυμούν και ενδιαφέρονται να αναζητήσουν κάποιο από αυτά τα αρχεία. Σκοπός τους είναι η ελεύθερη πρόσβαση σε όλα τα σημαντικά συγγράμματα που πραγματοποιούνται σε ακαδημαϊκό και μη επίπεδο από οποιοδήποτε χρήστη. Σε αντίθεση με αυτές τις εφαρμογές η πλατφόρμα που δημιουργήσαμε έχει ως βασικό μέλημα την διαχείριση των Διπλωματικών και Πτυχιακών Εργασιών. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι φυσικά η καταχώρηση και διάδοση του ακαδημαϊκού έργου που πραγματοποιείται στο πανεπιστήμιο μας αλλά ως κύριο σκοπό έχουμε την αυτοματοποίηση της διαδικασίας δηλώσεων Πτυχιακών Εργασιών για τους φοιτητές του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 1.4 Σύγκριση εφαρμογών Για την περαιτέρω σύγκριση των τεσσάρων αυτών εφαρμογών κρίνετε απαραίτητο να γίνει μια μικρή παρουσίαση των τεχνολογιών και των δυνατοτήτων τους. Όπως παρατηρήσαμε τα τρία συστήματα από αυτά βασίζονται στην χρήση λογισμικού ειδικά σχεδιασμένου για την δημιουργία ψηφιακών βιβλιοθηκών. Το ΝΗΜΕΡΤΗΣ και το ΝΤΊΑ χρησιμοποιούν την πλατφόρμα Dspace η οποία αναπτύχθηκε από το MIT. Το Dspace είναι ένα λογισμικό που απευθύνεται στους ακαδημαϊκούς και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς για την δημιουργία ψηφιακών βιβλιοθηκών. Είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες του αντίστοιχου οργανισμού και στηρίζει την χρήση πολλών τύπων πολυμεσικών δεδομένων. Το IKEE του Α.Π.Θ. βασίζεται σε μια άλλη παρόμοια πλατφόρμα, το Invenio. Το Invenio είναι ένα ελεύθερης χρήσης λογισμικό που αναπτύχθηκε στο CERN το 2002 με στόχο να διαχειριστεί το κέντρο αρχείων του οργανισμού διαχειριζόμενο περίπου βιβλιογραφικά αρχεία. Καθώς πολλά από τα δεδομένα που κλήθηκε η πλατφόρμα να διαχειριστεί ήταν πολυμεσικού περιεχομενου το σύστημα καλύπτει πολλά ήδη τέτοιου τύπου δεδομένων. Όπως είναι εμφανές τα συστήματα αυτά είναι παρόμοια και ιδιαίτερα εκλεπτυσμένα στην διαχείριση και προβολή τεράστιων βιβλιοθηκών και παρόλο που μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες ενός ακαδημαϊκού ιδρύματος πλήρως σε αυτόν τον τομέα δεν διαθέτουν το κατάλληλο υπόβαθρο για την διαχείριση της διαδικασίας επιλογής και εκπόνησης των αντίστοιχων διπλωματικών εργασιών. Την ανάγκη αυτή του πανεπιστημιακού χώρου έχει σαν στόχο να καλύψει το ΣΔΔΕ, το σύστημα που παρουσιάζεται σε αυτή την διπλωματική. Όσο αναφορά το τεχνολογικό υπόβαθρο δεν μπορεί να γίνει άμεση σύγκριση δεδομένου ότι τα τρία συστήματα στα οποία προ αναφερθήκαμε είναι βασισμένα σε έτοιμες πλατφόρμες λογισμικού ενώ εμείς κληθήκαμε να δημιουργήσουμε κάτι εκ το μηδενός. Εμβαθύνοντας όμως την τεχνολογική σύγκριση μπορούμε να αναφέρουμε ότι το Dspace είναι βασισμένο σε γλώσσα JAVA με βάση δεδομένων PostgradeSQl και server Tomcat, το Inventio χρησιμοποίει γλώσσα Python βάση δεδομένων MySQL και server Apache, το δικό μας σύστημα βασίζεται σε γλώσσα PHP, βάση δεδομένων MSSQL και χρησιμοποίει τον sever IIS. Οι τεχνολογίες που χρησιμοποιήθηκαν στην εφαρμογή μας περιγράφονται αναλυτικά στο αντίστοιχο κεφάλαιο των τεχνολογιών. Ο πυρήνας της διαφοροποίησης ανάμεσα στα τρία αυτά συστήματα και το ΣΔΔΕ όπως προαναφέρθηκε, είναι η δυνατότητα μηχανοργάνωσης και αυτοματοποίησης της διαδικασίας δήλωσης και ανάληψης διπλωματικών εργασιών και ταυτόχρονα ταξινόμησης και προβολής του ακαδημαϊκού έργου του πανεπιστήμιου. Αυτό το κενό στην διαδικασία των διπλωματικών εργασιών καλείται να καλύψει το σύστημα μας. Στραφήκαμε σε αυτή την κατεύθυνση διότι δεν υπάρχει κάποιο αντίστοιχο σύστημα στον Ελλαδικό πανεπιστημιακό χώρο που να συνδυάζει και τις δυο αυτές ανάγκες ενός ακαδημαϊκού ιδρύματος. Δηλαδή την αυτοματοποίηση της διαδικασίας συμπεριλαμβάνοντας την εκπόνηση, την δήλωση, την ανάθεση, την παρακολούθηση προόδου και τέλος ολοκλήρωση της διαδικασίας σε ένα σύστημα φτιαγμένο πάνω στης ανάγκες του οιδήματος. Καθώς και την προβολή τους εκτός του στενού πλαισίου του πανεπιστημίου αιγαίου ώστε να είναι δυνατή η διάδοση και η ακαδημαϊκή αναγνώριση του έργου του πανεπιστημίου. Το σύστημα αυτό έχει αρχικά σαν στόχο να καλύψει τις ανάγκες του τμήματος αλλά παρότι δεν μπορεί να χαρακτηριστεί σαν μια πλατφόρμα λογισμικού όπως το Dspace και το Inventio, άλλωστε η δημιουργία μιας πλατφόρμας τέτοιου τύπου δεν αποτελούσε στόχο της διπλωματικής μας, μπορεί ωστόσο,λόγο της καθαρότητας του κώδικα και του εκτενούς σχολιασμού του, να τροποποιηθεί για της ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε τμήματος, η σχολής. Ακόμα βεβαία και σε αυτή την περίπτωση οι βασικές διαδικασίες του συστήματος δεν χρειάζεται να τροποποιηθούν καθώς η διαδικασία ανάληψης και ολοκλήρωσης μιας διπλωματικής είναι σχεδόν ίδιες για κάθε πανεπιστημιακό τμήμα στην Ελλάδα. Τελειώνοντας την σύγκριση αυτή ανάμεσα στα τέσσερα συστήματα θα θέλαμε να επισημάνουμε 12

13 ότι ο στόχος του ΣΔΔΕ δεν είναι να αποτελέσει μόνο το ακαδημαϊκό καταθετήριο της σχολής μας αλλά να διαχειριστεί παράλληλα όλο το διαδικαστικό μέρος των δηλώσεων και της παρακολούθησης της πτυχιακής εργασίας. Γνωρίζουμε πως το σύστημα μας δεν μπορεί να συγκριθεί άμεσα με τα τρία αυτά συστήματα καθώς μόνο κατά ένα τμήμα το ΣΔΔΕ προσπαθεί να καλύψει την θέση ενός τέτοιου συστήματος. 13

14 Κεφάλαιο 2: SQL και Βάσεις Δεδομένων 2.1 Δεδομένα και Πληροφορία Πριν προχωρήσουμε στην έννοια της Βάσης Δεδομένων πρέπει να διακρίνουμε μεταξύ των εννοιών δεδομένα (data) και πληροφορία(information). Από τα πρώτα χρόνια της χρήσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών οι έννοιες δεδομένα και πληροφορία συγχέονταν μεταξύ τους. Ως δεδομένα ορίζονται στοιχεία, έννοιες και οδηγίες, τυποποιημένα σε καθορισμένη μορφή, κατάλληλα για επεξεργασία από ανθρώπους ή μηχανές. Έτσι όπως ορίσαμε τα δεδομένα είναι φανερό ότι είναι κατάλληλα για αποθήκευση σε ηλεκτρονικό υπολογιστή. Οι άνθρωποι, όμως, χρησιμοποιούσαν δεδομένα πολύ πριν από την ανακάλυψη των ηλεκτρονικών υπολογιστών στα πλαίσια ενός πεδίου αναφοράς για την εξαγωγή συμπερασμάτων ή την λήψη αποφάσεων η πληροφορία εξάγεται από τα δεδομένα και χρησιμοποιείται στην επίλυση προβλημάτων. Συνοψίζοντας μπορούμε να πούμε ότι τα δεδομένα είναι κωδικοποιημένη αναπαράσταση πληροφορίας, ενώ η πληροφορία εξάγεται από τα δεδομένα με βάση το πεδίο αναφοράς των δεδομένων ή συγκεκριμένη γνώση για αυτά. 2.2 Βάση δεδομένων Ένα βασικό χαρακτηριστικό των δεδομένων, έτσι όπως τα παρουσιάσαμε είναι ότι είναι κατάλληλα για να αποθηκευτούν σε ηλεκτρονικό υπολογιστή. Αυτό οδηγεί στο επόμενο βήμα που είναι η δημιουργία και χρήση Βάσεων Δεδομένων (databases). Η σχετικότητα των δεδομένων είναι σημαντική για τον ορισμό μιας Βάσης Δεδομένων. Δεδομένα που δε σχετίζονται μεταξύ τους και απλά έχουν αποθηκευτεί σε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή δεν αποτελούν μια Βάση Δεδομένων. Μια Βάση Δεδομένων πρέπει να αντικατοπτρίζει ένα περιβάλλον του πραγματικού κόσμου. Τα δεδομένα που αποθηκεύονται στη Βάση Δεδομένων πρέπει να έχουν λογική συνέχεια και νόημα. Επίσης οι λειτουργίες που παρέχει η Βάση Δεδομένων είναι σημαντικές για τον ορισμό μιας Βάσης Δεδομένων. Συλλογές δεδομένων χωρίς τη δυνατότητα ενός αυτόματου, κοινού και κεντρικού τρόπου χειρισμού των δεδομένων αυτών, δεν αποτελούν Βάση Δεδομένων. Απλά είναι δεδομένα αποθηκευμένα στον ηλεκτρονικό υπολογιστή Ιστορική Αναδρομή Η ιστορία των βάσεων δεδομένων ξεκινάει πριν περίπου 30 χρόνια από σήμερα. Για την ακρίβεια, τα πρώτα δείγματα βάσεων δεδομένων, ή αλλιώς «τραπεζών δεδομένων» (data banks), όπως ονομάζονταν τότε, μπορούν να βρεθούν στα τέλη της δεκαετίας του 60. Στα τέλη της δεκαετίες του 50 και αρχές του 60 αναπτύχθηκαν μαγνητικές ταινίες για αποθήκευση των δεδομένων. Αυτοματοποιήθηκαν εργασίες επεξεργασίας δεδομένων,όπως η μισθοδοσία, με δεδομένα αποθηκευμένα σε ταινίες. Η επεξεργασία των δεδομένων αποτελείτο από το διάβασμα δεδομένων από μια ή περισσότερες ταινίες και εγγραφή των δεδομένων σε μια νέα ταινία. Τα δεδομένα θα μπορούσαν να εισαχθούν από διάτρητες κάρτες και να εξαχθούν σε εκτυπωτές. Οι ταινίες (αλλά και οι διάτρητες κάρτες) μπορούσαν να διαβαστούν μόνο σειριακά και τα μεγέθη των δεδομένων ήταν πολύ μεγαλύτερα από την κύρια μνήμη. Έτσι, τα προγράμματα επεξεργασία δεδομένων αναγκάζονταν να επεξεργάζονται δεδομένα σε μια συγκεκριμένη σειρά,διαβάζοντας και συγχωνεύοντας δεδομένα από ταινίες και από κάρτες. Στα τέλη της δεκαετίας του 60 άρχισε να γίνεται πιο ευρεία η χρήση των σκληρών δίσκων,κάτι που άλλαξε το σενάριο επεξεργασίας δεδομένων αφού οι σκληροί δίσκοι επέτρεπαν την άμεση πρόσβαση στα δεδομένα. Η θέση των δεδομένων μέσα στο σκληρό δίσκο δεν είχε και πολύ μεγάλη σημασία αφού οποιοδήποτε δεδομένο μπορούσε να προσπελαστεί μέσα σε λίγα χιλιοστά του δευτερόλεπτου όπου και να ήταν καταχωρημένο. Με τους δίσκους,δημιουργήθηκαν σταδιακά οι δικτυακές βάσεις δεδομένων (network databases), οι οποίες είναι γνωστές και με το όνομα βάσεις δεδομένων CODASYL, από το όνομα της επιτροπής που τις τυποποίησε. Επίσης εκείνη την εποχή πρωτοεμφανίζεται το IMS ένα προϊόν της IBM, και γίνεται πολύ σύντομα το πιο γνωστό σύστημα διαχείρισης ιεραρχικών βάσεων δεδομένων (hierarchical DBMS). Τα δύο μοντέλα αυτά χαρακτηρίζονται από το γεγονός ότι (α) η διαχείριση των δεδομένων γίνεται σε χαμηλό επίπεδο ( με αποτέλεσμα όλες οι εφαρμογές να εξαρτώνται άμεσα από την τοποθεσία αποθήκευσης των δεδομένων) και β) η διαχείριση των δεδομένων γίνεται ατομικά. Στα 1970 όμως,κάτι αλλάζει : ο E. F. Cod δημοσιεύει το άρθρο Α Relational Model of Data for Large Shared Data Banks, στο περιοδικό Communications of the ACM. Το εν λόγω άρθρο, 14

15 θεωρείται ως η εργασία με τη μεγαλύτερη επίδραση στο χώρο των βάσεων δεδομένων, καθώς είναι αυτή που εισήγαγε το σχεσιακό μοντέλο βάσεων δεδομένων. Το σχεσιακό μοντέλο ήταν μια επαναστατική νέα στροφή στο νέο την εποχή εκείνη- χώρο των βάσεων δεδομένων. Το μοντέλο αυτό σε αντιδιαστολή με τα προηγούμενα- χαρακτηρίζεται από τη δυνατότητα μαζικής (set-at-a-time) επεξεργασίας δεδομένων και από την ανεξαρτησία των εφαρμογών από τη φυσική υλοποίηση. Το σχεσιακό μοντέλο, αφενός χαρακτηρίζεται από ένα πολύ ισχυρό θεωρητικό υπόβαθρο και αφετέρου από τη δυνατότητα άμεσης υλοποίησης: είναι μια από τις λίγες θεωρητικές εργασίες με τόσο μεγάλη πρακτική επίδραση. Ο E.F.Cod, μια δεκαετία αργότερα, το 1981,έλαβε το Turing Award για την συμβολή του αυτή. [2] Αν και παρουσίαζε μεγάλο ενδιαφέρον, το σχεσιακό μοντέλο δεν χρησιμοποιήθηκε πρακτικά στην αρχή επειδή είχε προβλήματα στην απόδοση. Οι σχεσιακές βάσεις δεδομένων δεν μπορούσαν να ταιριάξουν με την απόδοση των υπαρχόντων δικτύων και ιεραρχικών βάσεων δεδομένων. Συνεπώς μέχρι να πάρει το Turing Αward ο Codd, έπρεπε το μοντέλο του να περάσει ο τεστ του χρόνου. Ο πόλεμος ξεκίνησε αμέσως, καθώς οι προηγούμενες τεχνολογίες είχαν τα επιχειρήματά τους: παρείχαν ώριμα συστήματα, με εξαιρετική απόδοση σε πολλές περιπτώσεις και οι προγραμματιστές ήταν εξοικειωμένοι με αυτά. Γύρω στα μέσα τις δεκαετίας του 70, όμως, η μάχη κρίθηκε με την ανάπτυξη δύο σχεσιακών συστημάτων (που είναι οι πρόγονοι όλων των εμπορικών συστημάτων σήμερα): της Ingres απο το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας και του System R της ΙΒΜ. H Ingres, κατασκευάστηκε από μια ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον Μ. Stonebraker. Σήμερα υπάρχουν διάφοροι απόγονοι της αρχικής αυτής προσπάθειας: Ingres,Sybase(και ώς εκ τούτου και ο Microsoft SQL Server), Britton-Lee/Sharebase,PACE. [3] Στον αντίποδα το System R, ένα έργο που ανέπτυσσε τεχνικές για την κατασκευή ενός αποτελεσματικού σχεσιακού συστήματος βάσης δεδομένων. Και τα δύο συστήματα, όντας ανταγωνιστικά μεταξύ τους, κυριάρχησαν στον εμπορικό, αλλά και τον ερευνητικό χώρο των σχεσιακών συστημάτων, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 80, όταν η Oracle παίρνει τα πρωτεία από την ΙΒΜ. Έτσι στις αρχές του 80 οι σχεσιακές βάσεις δεδομένων είχαν γίνει ανταγωνιστικές στα συστήματα βάσεων δεδομένων δικτύων και στα ιεραρχικά συστήματα, ως προς την απόδοση. Οι σχεσιακές βάσεις δεδομένων σιγά σιγά αντικατέστησαν τις ιεραρχικές βάσεις διότι η χρήση τους ήταν πολύ πιο εύκολη. Στα μέσα της δεκαετίας του 80,έχουμε το πρώτο standard για μια γλώσσα διαχείρισης και επερώτησης σχεσιακών βάσεων δεδομένων, την Structured Query Language SQL. Προς τα τέλη της δεκαετίας του 80 ξεκίνησε μεγάλη έρευνα σχετικά με τις παράλληλες και τις κατανεμημένες βάσεις δεδομένων, καθώς και ξεκίνησε η έρευνα για τις αντικειμενοστραφείς βάσεις δεδομένων. Η γλώσσα SQL σχεδιάστηκε αρχικά για υποστήριξη αποφάσεων εφαρμογών,που έχουν πολλά ερωτήματα, αλλα οι περισσότερες εφαρμογές στην δεκαετία του 80,ήταν εφαρμογές επεξεργασίας δεδομένων που είχαν πολλές ενημερώσεις. Τα συστήματα αποφάσεων και ερωτημάτων επανεμφανίστηκαν ως μια βασική περιοχή εφαρμογών για βάσεις δεδομένων. Προς τα τέλη της δεκαετίας του 90 γεγονός ήταν η εκρηκτική ανάπτυξη του World Wide Web.Οι βάσεις δεδομένων αναπτύχθηκαν πολύ περισσότερο απο πριν και τα συστήματα βάσεων δεδομένων είχαν πλεόν την υποστήριξη πολύ υψηλών ρυθμών επεξεργασίας,όπως επίσης και πολύ μεγάλη αξιοπιστία Ορισμός της Βάσης Δεδομένων Μια Βάση Δεδομένων (ΒΔ) είναι ένα σύνολο αρχείων με υψηλό βαθμό οργάνωσης τα οποία είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους με λογικές σχέσεις, έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούνται από πολλές εφαρμογές και από πολλούς χρήστες ταυτόχρονα. Υπάρχει ένα ειδικό λογισμικό το οποίο μεσολαβεί ανάμεσα στα αρχεία δεδομένων και τις εφαρμογές που χρησιμοποιούν οι χρήστες και αποκαλείται Σύστημα Διαχείρισης Βάσης Δεδομένων (ΣΔΒΔ) ή DBMS (Data Base Management System). Το ΣΔΒΔ είναι στην ουσία ένα σύνολο από προγράμματα και υπορουτίνες που έχουν να κάνουν με τον χειρισμό της βάσης δεδομένων, όσον αφορά τη δημιουργία, τροποποίηση, διαγραφή στοιχείων, με ελέγχους ασφαλείας κ.ά. Οι χρήστες των εφαρμογών αντλούν τα στοιχεία που τους ενδιαφέρουν από τη βάση δεδομένων χωρίς να είναι σε θέση να γνωρίζουν με ποιο τρόπο είναι οργανωμένα τα δεδομένα σ αυτήν. Το ΣΔΒΔ παίζει τον ρόλο του μεσάζοντα ανάμεσα στον χρήστη και τη βάση δεδομένων και μόνο μέσω του ΣΔΒΔ μπορεί ο χρήστης να αντλήσει πληροφορίες από τη βάση δεδομένων. Ένα ΣΔΒΔ μπορεί να είναι εγκατεστημένο μόνο σε ένα υπολογιστή ή σε ένα δίκτυο υπολογιστών και μπορεί να χρησιμοποιείται από έναν χρήστη ή και από πολλούς χρήστες. [1] 15

16 2.3 Τα Βασικά Μοντέλα Βάσεων Δεδομένων Υπάρχουν τρια βασικά μοντέλα που έχουν επικρατήσει στις βάσεις δεδομένων,το Ιεραρχικό,το Δικτυωτό και το Σχεσιακό και τα οποία αναπτύχθηκαν με βάση αντίστοιχες δομές Το Ιεραρχικό Μοντέλο Το ιεραρχικό μοντέλο είναι ένα σχετικά παλαιό μοντέλο. Τα πρώτα συστήματα Βάσεων Δεδομένων που βασίστηκαν στο ιεραρχικό μοντέλο εκδόθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1960 (όπως το IMS/360 της IBM). Η φιλοσοφία του ιεραρχικού μοντέλου είναι αυτή ακριβώς που υποδηλώνει το όνομά του, δηλαδή η ιεράρχηση των δεδομένων που ενσωματώνονται στο σύστημα. Ένα σύστημα Βάσεων Δεδομένων βασισμένο στο ιεραρχικό μοντέλο αποτελείται από δέντρα. Κάθε δέντρο είναι μία σειρά από εγγραφές διαταγμένες με συγκεκριμένο τρόπο, έτσι ώστε κάθε εγγραφή να έχει ορισμένη θέση ιεραρχικά. Εικόνα 1. Ιεραρχικό Διάγραμμα Η ιεραρχία σε κάθε δέντρο καθορίζεται από τη σύνδεση Παιδί με Γονιού. Γονέας ενός κόμβου είναι ο κόμβος που είναι ψηλότερα στην ιεραρχία από αυτόν και με τον οποίο συνδέεται. Παιδί ενός κόμβου είναι ο συνδεδεμένος με αυτόν κόμβος που βρίσκεται κατώτερα στην ιεραρχία. Ο κόμβος του δέντρου που βρίσκεται υψηλότερα από όλους στην ιεραρχία ονομάζεται ρίζα, ενώ οι κόμβοι του δέντρου που βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο της ιεραρχίας ονομάζονται φύλλα. Η ρίζα του δέντρου δεν έχει κανένα γονιό, ενώ τα φύλλα δεν έχουν κανένα παιδί. Το μοντέλο ήταν το πρώτο που χρησιμοποιήθηκε αλλά σήμερα θεωρείται δύσχρηστο και ξεπερασμένο Το Δικτυωτό Μοντέλο Το δικτυακό μοντέλο είναι επίσης ένα σχετικά παλαιό μοντέλο. Τα πρώτα συστήματα Βάσεων Δεδομένων που βασίστηκαν στο δικτυακό μοντέλο εκδόθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1970, όπως το IDMS. Η φιλοσοφία του δικτυακού μοντέλου είναι αυτό ακριβώς που υποδηλώνει το όνομά του, δηλαδή η σύνδεση των δεδομένων ώστε να αποτελούν ένα δίκτυο. 16

17 Εικονα 2. Δικτυωτο Διάγραμμα Στην προηγούμενη ενότητα μιλήσαμε για το ιεραρχικό μοντέλο. Το δικτυακό μοντέλο θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί ως επέκταση του ιεραρχικού μοντέλου. Η ειδοποιός διαφορά είναι ότι στο δικτυακό μοντέλο δεν υπάρχει ο περιορισμός ότι κάθε εγγραφή πρέπει να έχει ένα μόνο γονιό. Έτσι κάθε εγγραφή θα μπορούσε να έχει κανένα, ένα ή περισσότερους γονιούς. Με αυτή τη λογική οι εγγραφές σε αυτό το μοντέλο διατάσσονται δημιουργώντας ένα δίκτυο. Στο δικτυακό μοντέλο ουσιαστικά αναφερόμαστε σε δύο σύνολα. Ένα σύνολο που αποτελείται από εγγραφές και ένα σύνολο που αποτελείται από συνδέσεις ανάμεσα στις εγγραφές. Οι συνδέσεις είναι διαταγμένες (δηλαδή σε κάθε σύνδεση υπάρχει πάλι ο γονέας και το παιδί όπως και στο ιεραρχικό μοντέλο). Έτσι, οι εγγραφές στο δικτυακό μοντέλο σχηματίζουν ένα δίκτυο με κατευθυνόμενες συνδέσεις ανάμεσά τους. Βασικό πλεονέκτημα του δικτυακού μοντέλου είναι ότι με τη λογική του δικτύου μπορούν να ορισθούν πολύπλοκες και επαναλαμβανόμενες ομάδες δεδομένων. Για παράδειγμα, σε μία Βάση Δεδομένων με τα στοιχεία μίας ομάδας μπάσκετ θα μπορούσε να ορισθεί μια επαναλαμβανόμενη ομάδα στατιστικά παίκτη για κάθε εγγραφή παίκτης και για κάθε αγώνα και έτσι να τηρούνται τα στατιστικά κάθε παίκτη για κάθε αγώνα. Στο σχήμα 3.3 παρουσιάζεται ένα δίκτυο με εγγραφές ως παράδειγμα ενός δικτυακού μοντέλου Το Σχεσιακό Μοντέλο Το σχεσιακό μοντέλο αναπαράστασης των δεδομένων μιας εφαρμογής (relational data model) καθιερώθηκε από τον Codd το 1970 και αποτέλεσε ένα από τα πιο απλά και ευέλικτα μοντέλα αυτού του είδους.σε αυτό το μοντέλο, τα δεδομένα μιας εφαρμογής αναπαρίστανται ως ένα σύνολο από σχέσεις (relations) οι οποίες μπορεί να είναι πίνακες, αρχεία. Στις πιο πολλές περιπτώσεις υιοθετείται η χρήση πινάκων (tables) που περιέχουν ένα πλήθος γραμμών (rows) κα στηλών (columns). Η κάθε μια από αυτές τις γραμμές οι οποίες στην ορολογία του μοντέλου ονομάζονται και πλειάδες (tuples) περιέχει ένα σύνολο απλών πεδίων (attributes) τα οποία συσχετίζονται μεταξύ τους. Εικόνα 3. Σχεσιακό Διάγραμμα Οι πίνακες χρησιμοποιούνται για την αναπαράσταση των τύπων οντοτήτων καθώς και των τύπων συσχετίσεων που υφίστανται ανάμεσά τους, ενώ κάθε μια από τις γραμμές ενός πίνακα μπορούν να θεωρηθούν σαν ένα στιγμιότυπο οντότητας ή συσχέτισης ανάλογα με το αντικείμενο στο οποίο αναφέρεται. [3] 17

18 Κάθε πεδίο ή στήλη ενός πίνακα, δέχεται τιμές οι οποίες ανήκουν σε ένα συγκεκριμένο και καθορισμένο εκ των προτέρων σύνολο τιμών (domain). Το είδος των τιμών αυτού του συνόλου καθορίζεται από τον τύπο δεδομένων του πεδίου του πίνακα, ο οποίος με τη σειρά του ορίζεται κατά το στάδιο τηςλογικής σχεδίασης της εφαρμογής. Όσον αφορά το σύνολο των επιτρεπτών τιμών που μπορεί να πάρει κάθε πεδίο,εξαρτάται απο την φύση του προβλήματος.\ Οι κανόνες που ακολουθούνται προκειμένου να σχεδιαστεί σωστά μία βάση δεδομένων σύμφωνα με το σχεσιακό μοντέλο είναι οι εξής: Η κάθε οντότητα πρέπει να παριστάνεται ως ένας ξεχωριστός πινακας Η κάθε στήλη του πίνακα αντιστοιχεί σε μια ιδιότητα της οντότητας. Η κάθε γραμμή του πίνακα αντιστοιχεί σε μια εμφάνιση της οντότητας. Η κάθε γραμμή πρέπει να είναι μοναδική, δηλ. αποκλείεται να υπάρχουν δύο ή και περισσότερες γραμμές που να περιέχουν τα ίδια ακριβώς στοιχεία. Η σειρά εμφάνισης των γραμμών δεν έχει καμία σημασία. Η κάθε στήλη έχει μια δική της μοναδική ονομασία Οι τιμές που ανήκουν στην ίδια στήλη πρέπει να είναι του ιδίουτύπου, δηλ. ή όλες αριθμοί ή όλες αλφαριθμητικές Η στήλη που αποτελεί το πρωτεύον κλειδί (primary key) μιας οντότητας, δεν πρέπει να είναι ποτέ κενή (null). Αποκλείεται να υπάρχουν δύο ή και περισσότερες γραμμές που να περιέχουν την ίδια τιμή στο πρωτεύον κλειδί. Το πρωτεύον κλειδι μιας οντοτητας αποκαλειται ξενο κλειδι (foreign key) σε μια άλλη οντότητα, με την οποία υπάρχει συσχετισμός. Μπορει να υπαρχουν πολλες γραμμες που να έχουν την ίδια τιμή στο ξένο κλειδι. 2.4 Σχεσιακή Αλγεβρα Η σχεσιακή άλγεβρα (relational algebra) ορίζεται ως ένα σύνολο πράξεων με τις οποίες μπορούμε να διαχειριστούμε τα δεδομένα των πινάκων μιας σχεσιακής βάσης δεδομένων. Αυτήη διαχείριση περιλαμάνει την επιλογή γραμμών και στηλών οι οποίες πληρούν κάποια συγκεκριμένα κριτήρια, τόσο από ένα απλό πίνακα όσο και από το συνδυασμό δύο ή περισσοτέρων πινάκων. Το αποτέλεσμα της εφαρμογής αυτών των πράξεων είναι ένας νέος πίνακας πάνω στον οποίο μπορούμε να εφαρμόσουμε και άλλες τέτοιες πράξεις. Με τον τρόπο αυτό είναι τελικά δυνατή η πραγματοποίηση οποιασδήποτε ενέργειας, όσο πολύπλοκη και αν είναι. Από τη βασική θεωρία είναι γνωστό πως ένας πίνακας ορίζεται ως ένα μη διατεταγμένο σύνολο πλειάδων (tuples). Εφ όσον λοιπόν ο πίνακας διαθέτει όλες τις ιδιότητες ενός συνόλου, είναι προφανές πως μπορούμε να εφαρμόσουμε πάνω στους πίνακες της βάσης δεδομένων, όλες τις γνωστές πράξεις από τη θεωρία συνόλων οι πράξεις αυτές είναι η ένωση (union), η τομή (intersection),η διαφορά (difference) και το καρτεσιανό γινόμενο (Cartesian product). Η άλλη κατηγορία πράξεων που αποτελούν τμήμα της σχεσιακής άλγεβρας, περιλαμβάνει διαδικασίες οι οποίες έχουν οριστεί ειδικά για το σχεσιακό μοντέλο βάσεων δεδομένων, όπως είναι η επιλογή (select), η προβολή (project), η σύζευξη (join) και η διαίρεση (division). Η αναλυτική περιγραφή όλων αυτών των πράξεων της σχεσιακής άλγεβρας, αποτελεί αντικείμενο των σελίδων που ακολουθούν. [7] Χαρακτηριστικά των Σχέσεων Μια Σχεσιακή Βάση Δεδομένων δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα σύνολο από Σχέσεις. Μια σχέση (relation) είναι ένας πίνακας τιμών. Κάθε στήλη στον πίνακα έχει επικεφαλίδα (όνομα) και ονομάζεται πεδίο(field). Κάθε γραμμή ονομάζεται πλειάδα και παριστά τα χαρακτηριστικά μιας οντότητας στο μοντέλο. Το κενό (NULL), χρησιμοποιείται για την αναπαράσταση μιας τιμής στη βάση που είναι μη εφαρμόσιμη (non-applicable) ή άγνωστη (unknown). Εδώ το null δεν χρησιμοποιείται όπως σε μια γλώσσα προγραμματισμού, για παράδειγμα δεν γίνονται συγκρίσεις ανάμεσα σε δεδομένα και στο null. Πχ. Η τιμή για τον PHONE_NUMBER για κάποιον που δεν έχει τηλέφωνο. Η τιμή για την ADDRESS κάποιου που δεν έχει προσκομίσει διεύθυνση. 18

19 2.4.2 Περιορισμοί Δομικοί περιορισμοί Υπάρχουν 3 ειδών περιορισμοί που είναι έμφυτοι στο μοντέλο: 1. Κλειδί (Key) 2. Ακεραιότητα Οντότητας (Entity Integrity) 3. Αναφορική Ακεραιότητα (Referential Integrity) Υπάρχουν επίσης 3 είδη ρητών περιορισμών: 1. Πεδίο τιμών ( Domain) 2. Στηλών (Column) 3. Ορισμένων από το χρήστη (User - Defined) 10 Άλλος ρητός περιορισμός είναι και οι Συναρτησιακές Εξαρτήσεις ( Functional Dependences) Περιορισμοί Κλειδιών Στο σχεσιακό μοντέλο ισχύουν τα διαφορετικά κλειδιά, όπως και το μοντέλο E-R (Entity- Relationship). Το κλειδί είναι ιδιότητα του Σχεσιακού Σχήματος, οπότε ισχύει για όλα τα στιγμιότυπα σχέσεις. 1. Ένα γνώρισμα ενός τύπου Οντοτήτων/Συσχετίσεων για το οποίο κάθε οντότητα/συσχέτιση στο σύνολο πρέπει να έχει μοναδική τιμή είναι ΚΛΕΙΔΙ (Key) ή (superkey) 2. Ένα Υποψήφιο Κλειδί (Candidate key) είναι ένα ελάχιστο κλειδί (δηλαδή, κανένα υποσύνολο των γνωρισμάτων του δεν είναι και αυτό κλειδί). 3. Το Κύριο/Πρωτεύον Κλειδί (Primary key) είναι ένα από τα υποψήφια κλειδιά που ορίζεται σαν προσδιοριστής των πλειάδων του πίνακα. Επιλέγεται από τον προγραμματιστή της β.δ. 4. Ένα Ξένο Κλειδί (Foreign key) είναι ένα πεδίο ή συνδυασμός πεδίων σε έναν πίνακα που παίρνει τιμές από το πεδίο κλειδί ενός άλλου πίνακα Συσχετίσεις πινάκων Οι συσχετίσεις πινάκων είναι οι συσχετίσεις (relationships) βάση των οποίων δημιουργούμε συνδέσεις μεταξύ πινάκων. Έχουμε τέσσερα είδη συσχετίσεων: 1 προς πολλά Πολλά προς 1 Πολλά προς πολλά 1 προς Θεμελιώδεις Ορισμοί του Σχεσιακόυ Μοντέλου Κάθε πεδίο ή στήλη ενός πίνακα, δέχεται τιμές οι οποίες ανήκουν σε ένα συγκεκριμένο και καθορισμένο εκ των προτέρων σύνολο τιμών (domain). Το είδος των τιμών αυτού του συνόλου καθορίζεται από τον τύπο δεδομένων του πεδίου του πίνακα, ο οποίος με τη σειρά του ορίζεται κατά το στάδιο της λογικής σχεδίασης της εφαρμογής. Έτσι, ένα πεδίο που εκφράζει την ηλικία, θα αναπαρίσταται από μια ακέραια ποσότητα. Όσον αφορά το σύνολο των επιτρεπτών τιμών για αυτό το πεδίο, αυτό εξαρτάται και πάλι από τη φύση του προβλήματος. Για παράδειγμα, σε ένα πρόγραμμα κοινωνικής ασφάλισης οι ηλικίες των ασφαλισμένων θα κυμαίνονται από 18 έως 65, διότι υποθέτουμε πως οι εργαζόμενοι είναι ενήλικες που εργάζονται μέχρι τα 65 τους χρόνια. Αντίθετα στο πρόγραμμα καταχώρησης στοιχείων ασθενών σε ένα νοσοκομείο,η ηλικία του ασθενή μπορεί να είναι οποιαδήποτε. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι δυνατό να καθορίσουμε όχι μόνο το εύρος των τιμών για ένα πεδίο, αλλά και τη μορφή που θα έχουν οι τιμές που καταχωρούνται σε αυτό. [6] 2.5.1Τύποι δεδομένων Τα δεδομένα κάθε στήλης ενός πίνακα πρέπει να έχουν ένα συγκεκριμένο τύπο. Οι βασικοί τύποι που υποστηρίζονται είναι οι παρακάτω: - ΒΙΤ : Ναι ή Όχι - CURRENCY: Τιμή που παριστάνει με ακρίβεια αριθμούς. 19

20 - DATETIME: Χρόνος - SINGLE: Αριθμός κινητής υποδιαστολή μονής ακρίβειας - DOUBLE: Αριθμός κινητής υποδιαστολή διπλής ακρίβειας - SHORT: Ακέραιος 2 byte - LONG: Ακέραιος 4 byte - TEXT: Κείμενο μέχρι 255 χαρακτήρες - LONGTEXT: Κείμενο μέχρι 1.2GB - BLOB: binary large object, περιεχόμενα σε οποιαδήποτε μορφή πχ εικόνες ( Πεδία-Κλειδιά Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά μιας σχέσης είναι η μοναδικότητα κάθε μιας από τις πλειάδες που περιέχει. Αυτό σημαίνει πως όλες οι πλειάδες είναι διαφορετικές μεταξύ τους και σε καμιά περίπτωση δεν πρόκειται να καταχωρήσουμε δυο φορές την ίδια πλειάδα. Επειδή όμως μια πλειάδα είναι ένα σύνολο πεδίων, μπορούμε γενικά να θεωρήσουμε πως σε κάθε μια από τις πλειάδες ενός πίνακα, υπάρχει ένας συνδυασμός πεδίων με την ακόλουθη ιδιότητα: ο συνδυασμός των τιμών αυτών των πεδίων είναι μοναδικός για κάθε εγγραφή. Το σύνολο αυτών των πεδίων ονομάζεται superkey του σχεσιακού σχήματος στο οποίο αναφερόμαστε. Από τον παραπάνω ορισμό είναι προφανές πως η κάθε πλειάδα διαθέτει τουλάχιστον ένα superkey : το σύνολο των πεδίων που περιέχει. Εάν θεωρήσουμε τώρα ένα superkey τέτοιο ώστε η αφαίρεση έστω και ενός από τα πεδία του να άρει την ιδιότητα της μοναδικότητας της τιμής του δηλαδή η τιμή του να μην είναι πλέον μοναδική για κάθε πλειάδα τότε αυτό το superkey ονομάζεται πεδίο κλειδί (key) του σχεσιακού σχήματος. Με άλλα λόγια, το πεδίο κλειδί μιας σχέσης είναι ένα superkey από το οποίο δεν μπορούμε να αφαιρέσουμε κανένα πεδίο (minimal superkey). Το σχεσιακό μοντέλο είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο μοντέλο και ένας μεγάλος αριθμός συστημάτων βάσεων δεδομένων αυτή τη στιγμή βασίζονται στο σχεσιακό μοντέλο.είναι σε χαμηλότερο επίπεδο αφαιρετικότητας απο ότι το μοντέλο οντότητας-σχέσης.οι σχεδιάσεις βάσεων δεδομένων συνήθως μεταφέρονται στο μοντέλο οντότητας σχέσης και μετά μεταράζονται στο σχεσιακό μοντέλο Τα σχεσιακά ΣΔΒΔ Τα Σχεσιακά Συστήματα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων (ΣΣΔΒΔ) ή RBMS (Relational DataBase Management Systems) αναπτύχθηκαν με βάση το σχεσιακό μοντέλο και έχουν επικρατήσει πλήρως στον χώρο. Κατά τον σχεδιασμό και τη δημιουργία μιας σχεσιακής βάσης δεδομένων, οι πίνακες αποτελούν το μοναδικό δομικό και απαραίτητο στοιχείο για μπορέσουν να αναπαρασταθούν οι πληροφορίες που περιέχονται στη βάση δεδομένων. Για να μπορέσουμε να προσθέσουμε, διαγράψουμε ή τροποποιήσουμε τα στοιχεία που περιέχονται σε μια βάση δεδομένων, χρησιμοποιούμε ειδικές γλώσσες προγραμματισμού που αποκαλούνται γλώσσες ερωταπαντήσεων (query languages). Η γλώσσα που αποτελεί σήμερα ένα διεθνές πρότυπο για την επικοινωνία των χρηστών με τα Σχεσιακά ΣΔΒΔ είναι η SQL (Structured QueryLanguage) ή Δομημένη Γλώσσα Ερωτημάτων. Μπορεί να λειτουργήσει αυτόνομα αλλά και σε συνεργασία μ άλλες γλώσσες προγραμματισμού. Μια άλλη, φιλική προς τον χρήστη γλώσσα προγραμματισμού για να μπορούμε να υποβάλουμε ερωτήματα σε σχεσιακές βάσεις δεδομένων και να λαμβάνουμε απαντήσεις είναι η QBE (Query By Example), η οποία χρησιμοποιεί φόρμες για τη γραφική απεικόνιση των ερωτημάτων μας. Σήμερα υπάρχουν εξελιγμένα εργαλεία διαχείρισης σε γραφικό και φιλικό προς το χρήστη περιβάλλον για να κάνουμε τα εξής: Δημιουργία πινάκων Δημιουργία φορμων Δημιουργά ερωτημάτων Δημιουργία εκθέσεων(αναφορών) Τα Σχεσιακά ΣΔΒΔ τα διακρίνουμε στα μεγάλα, τα οποία αφορούν κυρίως μεγάλους οργανισμούς και επιχειρήσεις, έχουν τεράστιο όγκο δεδομένων και πολλούς χρ ηστες ταυτόχρονα,και τέτοια συστήματα είναι τα Oracle, Ingres, Informix, SQL Server κ.α και τα μικρά, τα οποία αφορούν κυρίως απλούς χρήστες,όπως είναι η Microsoft Access, η Paradox, η FoxPro κ.α.(διπλωματική Εργασία:Ανάπτυξη βάσης δεδομένων αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων και στατιστική ανάλυση βασικών παραμέτρων 20