ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 1994 ΤΕΥΧΟΣ 5 ΔΡΧ.

Transcript

1 ΑΜΦΙΒΙΟΝ ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΒΙΟΤΟΠΩΝ-ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 1994 ΤΕΥΧΟΣ 5 ΔΡΧ. 10 Οι λ ε ιτο υ ρ γ ίε ς τω ν χ α μένω ν υγροτόπ ω ν μας μπ ο ρ εί και π ρ έπ ει να α ν α κ τ η θ ο ύ ν μ ε τά από ο λ ο κ λ η ρ ω μ ένη μ ε λ έ τη (σελ. 1). Η Π ο λιτεία πρόθυμη να σ τη ρ ίξει με σ υ γκεκρ ιμ ένο υ ς τρ ό π ο υ ς το ΕΚΒΥ (σελ. 2). Α γ ρ ό τ ε ς ζ η το ύ ν τη ν α ν α δ η μ ιο υ ρ γ ία τω ν λ ιμ ν ώ ν Μ α υ ρ ο ύ δ α ς κα ι Κ ά ρ λ α ς (σελ. 3). Ε κ τυ π ώ θ η κ ε ο χ ά ρ τ η ς τω ν υ γ ρ ο τό π ω ν τ η ς Ε λ λ ά δ ο ς (σελ. 3) Τ ο π ε ρ ιβ ά λ λ ο ν κα ι η προστασία το υ απ ασ χολούν ε π ισ τή μ ο ν ε ς και εκπ ρ ο σ ώ π ους τη ς το π ική ς α υτο διοίκη σ η ς σ ε σ υ ν α ν τή σ εις και σ εμ ιν ά ρ ια π ου π ρ α γ μ α τ ο π οιούνται τόσ ο σ την Ε λλά δα όσ ο και σ το ε ξ ω τ ε ρ ικ ό (σελ. 3, 4, 7) Ν έ ε ς εκ δ ό σ εις για το υ ς υ γρ ο τό π ο υ ς (σελ. 5) Β ρ α β εύ θ η κα ν π ρ ο σ π ά θ ε ιε ς ε κ π α ιδ ε υ τ ικ ώ ν κα ι παιδιώ ν για τη μ ε λ έ τη το υ π ερ ιβ ά λλοντο ς (σελ. 5). Ν έ ε ς μ ε λ έ τ ε ς για το υ ς υ γρ ο τό π ο υ ς (σελ. 5). Σ υ ν ά ν τ η σ η ε ρ γ α σ ία ς για τ ο υ ς υ γ ρ ο τ ό π ο υ ς το υ Ε υ ξείν ο υ και ο ρ ό λ ο ς που μπ ορεί να α να λά βει η χώρα μας (σελ. 6). Η δ ια χείρ ισ η τω ν π ρ ο - σ τα τευ ο μ έν ω ν π εριο χώ ν ε- ξ α ρ τά τα ι π ρ ω τα ρ χ ικ ά από τη σύνθεση τω ν οικοσ υσ τημάτω ν και από το ν σκοπό ή το υ ς σ κοπ ούς που κα λείτα ι να εκ π λη ρ ώ σ ει μια σ υ γ κ ε κριμένη π εριοχή (σελ. 8). Ψηφιακή αναπαράσταση μίας από τις π ροτεινόμενες λύσεις για την αναδημιουργία της τέω ς Λίμνης Κάρλας (συνεργασία ΕΚΒΥ και Εργαστηρίου Δασικής Διαχειριστικής και Τηλεπισκόπησης ΑΠΘ ) Αναδημιουργια υγροτόπων Η Ελλάδα έχει αποξηράνει μέσα στα τελευταία 60 έτη τα δύο τρίτα περίπου των υγροτοπικών της εκτάσεων. Οι απώλειες αφορούν κυρίως στα έλη αλλά και σε αρκετές λίμνες, με γνω στότερα παραδείγματα τις λίμνες Γιαννιτσών και Κάρλα. Ελάχιστοι Ελληνες γνωρίζουν ότι υπήρχαν κάποτε και λίμνες με τα ονόματα Τάκα, Αγουλινίτσα, Μαυρούδα, Ξυνιάδα κ.λπ. Λίμνες άσημες, κατεσπαρμένες σ όλη την Ελλάδα, που ακόμη υπάρχουν στις αναμνήσεις των γηραιότερω ν κατοίκων. Η ταν άραγε λά θ ο ς οι α π οξηράνσ εις το υ π α ρ ελθ ό ντο ς; Μια ρητή καταφατική α π ά ντηση δικα ιολογείτα ι μόνο από άγνοια τω ν συνθηκώ ν που επ ικρατούσ αν τ ό τ ε στη χώρα μας. Σ υ νθ ή κες, που δημιουργήθηκαν από τη ν έλευσ η ενάμισυ εκα τομμυρίου π ροσ φύγω ν και α πό τη ν ανάγκη να κα τα π ο λεμ η θ εί η ελονοσ ία. Το πρόβλημα τη ς ελονοσ ία ς είναι δύσ κολο να κα τα νοηθεί από όσ ους γεννήθηκα ν μ ετά το Σ ε π ρόσφατη εργασία του, ο ειδ ικός επί τω ν Ε γγείω ν Β ελτιώ σ εω ν, κ. Γ. Μ π α ρτζο ύδης, ανα διφ ώ ντα ς τη ν ιστορία τω ν ε γ γ ε ιο βελτιω τικώ ν έρ γω ν τη ς π εδιάδας τω ν Σερρώ ν, α να φ έρ ει ό τι το ένα π έμπ το τω ν προσ φύγω ν που εγκα τα σ τά θηκα ν εκ εί π έθαναν σε λίγα χρόνια από τις σ υ νέπ ειες τη ς ελονοσ ία ς. Ζουν ακόμη μερικοί κά τοικοι πρώ ην ελω δώ ν π εριοχώ ν που έχ ο υ ν χάσει σ τενο ύ ς σ υ γγενείς από τις δ ε υ τερ ο γ ε ν ε ίς α σ θ έν ειες (κυρίως τη φυματίωση) τις οπ ο ίες ευ νο ο ύ σ ε η ελονοσ ία. Α κόμη και αν δ εν υπ ήρχε η επ ιτα κτική ανάγκη να α π ο κτη θ εί νέα γεω ργική γη και να κα τα π ο λεμ η θ εί η ελονοσ ία, οι π αλαιές α π οξηράνσ εις δ εν α π ο τελο ύ ν μομφή για όσ ους τις ζή τη σαν και τις πραγματοποίησαν, διότι δ εν υπήρχαν τ ό τ ε οι γνώ σ εις για τις π ο λλα π λές λ ε ι το υ ρ γ ίες τω ν υγροτόπ ω ν και για τα ο φ έλη που προσδίδει σ τον Ανθρω πο η διατήρησή το υ ς. Σήμερα οι γνώ σ εις υπάρχουν. Οχι μ όνο δ ε δικα ιολογούν ά λ λ ες α π οξηράνσ εις, αλλά δ είχνουν τη ν ανάγκη να αναδημιουργηθούν π ολλοί από το υ ς υγροτό π ο υ ς που α π οξηρά ν- θηκαν. Ο ό ρ ο ς αναδημιουργία (restoration), που α ν α φ έρ ετα ι και ω ς αποκατάσταση, υπ οδηλώ νει τη ν εκ τέλ εσ η έρ γω ν μ ετά από ολο κλη ρ ω μ ένη τεχ ν ικ ή, βιολογική, οικονομική και κοινω νική μ ε λ έ τη, τα οποία απ οσ κοπ ούν σ το να α να κτήσ ει μια π εριοχή (που ή τα ν κά π ο τε υ γρ ό το π ο ς ή σ την οποία π αραμένει ακόμη τμήμα ε ν ό ς παλιού υγροτόπ ου) π λήρω ς ή μερ ι κώ ς, ό λ ε ς ή μ ερ ικ ές από τις λ ειτο υ ρ γ ίες το υ παλαιού υ γρ οτόπ ου ή ακόμη να απ οκτήσ ει και ν έ ε ς λ ειτο υ ρ γίες που δ εν είχ ε παλαιότερα. Ενας χ α μ έν ο ς υ γρ ό το π ο ς σπανίως μπορεί να ανα δημιουργηθεί π λήρω ς, διότι η απ οξήρανσ η αυτή κα θεαυτή έ χ ε ι ήδη αλλοιώ σ ει το υ ς α βιοτικούς και βιοτικούς π α ρ ά γ ο ν τες το υ παλιού υγροτοπ ικού οικοσ υσ τή ματος και, π αράλληλα, με τη ν π ά ροδ ο το υ χ ρ ό ν ο υ, έ χ ο υ ν μ ετα β λ η θ εί οι κ ο ιν ω ν ικ ές και οι ο ικ ο ν ο μ ικ ές συνθήκες. Χ ρ ειά ζετα ι σήμερα η χώρα μας να π ροβεί σε αναδημιουργία ορισ μένω ν υγρ οτόπ ω ν τη ς ; Η απάντησ η είναι κα ταφ ατική για σ υ γκεκρ ιμ ένο υ ς υ γ ρ ο τό π ο υ ς (π.χ. Λίμνη Κάρλα) για Συνέχεια στη σελίδα 2

2 f ^ Συνέντευξη τύπου για την πρώτη διετία του ΕΚΒΥ Μ ε την ευκαιρία συμπλήρωσης δύο ετώ ν από την ίδρυση του ΕΚΒΥ, το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας διοργάνωσε την 11/11/93, ειδική συνέντευξη τύπου κατά την οποία παρουσίασε το ως τώρα έργο και τις μελλοντικές δυνατότητες προσφοράς του νέου αυτού ιδρύματος. Η εκδήλωση έγινε στην αίθουσα της Ενωσης Συντακτών Αθηναϊκού Τύπου. Πλην των δημοσιογράφων, τίμησαν την εκδήλωση ο Υπουργός Π Ε Χ Ω Δ Ε κ. Κώστας Λαλιώτης, η Υπουργός Π ολιτισμού κ. Μελίνα Μερκούρη, ο Γενικός Γ ραμματέας της Γ ενικής Γ ραμματείας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος κ. Γιάννης Σμπώκος, οι ευρωβουλευτές κ.κ. Παρασκευάς Αυγερινός και Μιχάλης Παπαγιαννάκης, η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ενώσης (στην Ελλάδα) κ. Μαρία Σαββαΐδου-Πολύζου, στελέχη των Υπουργείων Π Ε Χ Ω Δ Ε και Γεω ργίας και εκπρόσωποι περιβαλλοντικών οργανώσεων. Η κ. Ν ίκη Γ ο υ λ α ν δ ρ ή, π ρ ό ε δ ρ ο ς τ ο υ Δ ιο ικ η τ ικ ο ύ Συμβουλίου του ΕΚΒΥ, παρουσίασε το ιστορικό τη ς ίδρυσης το υ ΕΚΒΥ και το υ ς σκοπούς του, όπως αυτοί εντάσ σ ονται σε μια γεν ικό τερ η πολιτική διατήρησης τη ς ελληνική ς φύσης, και τις δ υ ν α τό τη τε ς σ υμβολής το υ νέο υ αυτού ιδρύματος στην απο τη συνέντευξη τυπου για την πρώτη όιετία του ΕΚΒΥ, φωτ. αρχείο ΕΚΒΥ προστασία, διαχείριση και α νά δειξη τω ν υγροτόπ ω ν μας και μήτριος Γκλαβάς. γενικό τερ α τω ν βιοτόπων. Ο κ. Σ. Ν τάφ ης, π ρόεδρος τη ς επ ι Ιδιαίτερη σημασία για τη μ ελλο ντική ε ξ έ λ ιξη του ΕΚΒΥ α στημονικής επ ιτροπ ής του ΕΚΒΥ, ανέλυσ ε τη μοναδική ποικιλία τω ν οικοσυστημάτω ν τη ς Ε λλά δος τα οποία α π ο τελο ύ ν ότι το ελληνικό κρ ά τος θα ενισχύσει τα προγράμματα και τις π οκτούν οι δηλώ σεις του κ. Κώστα Λαλιώ τη, ο οπ οίος τόνισ ε τμήμα όχι μόνο τη ς φυσικής αλλά και τη ς π ολιτισ τικής μας παρεμβάσεις του ΕΚΒΥ στο σύνολό το υ ς και θα συμβάλει στη κληρονομιάς και ο κ. Π. Α. Γερά κης, διευθυντής του ΕΚΒΥ, ε δημιουργία προϋπ οθέσεω ν ώ στε αυτό να αναλάβει τα πρώτα ξέθ εσ ε τα α π οτελέσ μα τα τόσ ο τω ν εργασιώ ν που περατώ θη- πιλοτικά προγράμματα συντονισμού διαχείρισης σ υγκεκριμένων υγροτόπω ν, γιατί το ίδρυμα είναι έν α ς σ ημαντικός π όλος καν όσο και αυτώ ν που βρίσκονται σε ε ξέλιξη. Την εκδήλω ση χαιρέτησ αν ο Υ π ουργός Π ΕΧΩΔΕ, οι δύο αναφοράς για το υ ς υγροτόπ ους όχι μόνο τη ς χώ ρας μας, α λ ευ ρ ω β ο υ λ ε υ τέ ς, η εκπ ρ ό σ ω π ο ς τη ς Ε υρω π αϊκής Ε νω σ ης λά και τω ν χωρών τη ς Βαλκανικής Χερσονήσου και τη ς Α να σ την Ελλάδα και ο π ρόεδ ρος τη ς Ενωσης Σ υντα κτώ ν κ. Δη- το λική ς Μ εσογείου. Συνέχεια από τη σελίδα 1 Αναδημιουργία υγροτόπων το υ ς οπ οίου ς υπ άρχουν επ αρκή επ ισ τημονικά δ εδ ο μ ένα. Π έρα όμω ς από τη ν επιστήμη, υπάρχει ένα σ χεδ ό ν α λά ν θαστο κριτήριο, που είναι το άκουσμα τη ς ίδιας τη ς γ η ς από το υ ς ανθρώ π ους που τη δουλεύουν. Δ εν α να φ ερ όμασ τε μόνο σε π α λα ιότερα π αραδείγματα, λ.χ. οι υδρογεω - λ ο γ ικ ές εκτιμ ή σ εις τω ν κα τοίκω ν το υ χω ριού Αραβησσός απ οδείχθηκαν α ξιό π ισ τες. Α να φ ερ ό μ α σ τε κυρίως σ τους α γ ρ ό τ ε ς τω ν κ ο ιν ο τή τω ν γύρω από τη Λίμνη Κάρλα, που πριν από δύο μ ή ν ες ζή τη σ α ν τη ν αναδημιουργία τη ς λίμνης α υτή ς, και σ το υ ς α γ ρ ό τε ς τω ν κο ινο τή τω ν βορείω ς τη ς Λ ίμ νη ς Β ό λβ η ς που ζήτη σ α ν τη ν αναδημιουργία τη ς Λ ίμ νη ς Μ α υ ρ ο ύ δ α ς. Ε ν δ ε χ ο μ έ ν ω ς υ π ά ρ χουν και ά λ λ ε ς περιπ τώ σ εις που ακόμη δ εν έγινα ν γ ν ω σ τές. Π ισ τεύουμε ό τι το θέμα τη ς αναδημιουργίας π ρέπ ει να π ροω θηθεί όχι μόνο για τί η Ελλάδα χ ρ ειά ζετα ι περισσ ό τερ ο υ ς υ γρ ο τό π ο υ ς, αλλά και για τί απ οδεικνύει σ α φ έ σ τερα από ο,τιδ ή π ο τε ά λλο τη ν ανάγκη να σ ταματήσ ει κάθε σ υ γκεκα λυμμένο σ χέδιο π ερ α ιτέρ ω α π ο ξή ρ α νσ η ς και κάθε εν έρ γ εια που υποβαθμίζει το υ ς υ π ά ρ χ ο ντες υ γ ρ ο τό π ους. Απ ό τη ν ά λλη μεριά, π ρ έπ ει να επ ισ τή σ ο υ μ ε τη ν π ροσ οχή τω ν κα τοίκω ν που απ αιτούν τη ν αναδημιουργία το υ χα μένου υγροτόπ ου το υ ς, αλλά και τη ν προσ οχή τη ς Π ο λιτεία ς, σ το γ ε γ ο ν ό ς ό τι για να δώ σει η αναδημιουργία τα α ν α μ ενόμενα οικονομικά, κοινω νικά και ο ικολογικά ο φ έλη π ρέπ ει να βασισθεί σε ολοκληρω μ ένη διεπ ισ τημονική μ ε λ έ τ η. Υ π ά ρ χ ο υ ν ικα νοί έ λ λ η ν ε ς επ ισ τή μ ο ν ε ς που μπ ορούν να εκπ ονήσ ουν μ ε λ έ τ ε ς αναδημιουργίας υ γ ρ ο τό πων, αν και σε κάποια επ ιμ έρ ο υ ς θέμα τα θα ή τα ν απαραίτη το να χρησ ιμοποιηθεί η πείρα που απ έκτησ αν ά λ λ ε ς χώ ρες. Φυσικά, είναι σπατάλη χρ ημά τω ν η αναδημιουργία ε ν ό ς υ γρ ο τό π ο υ αν π αράλληλα δ εν λ η φ θ ο ύ ν μ έτρ α π ρ ο στασίας του από κα τα σ τρ επ τικ ές ε ν έ ρ γ ε ιε ς. 2/ΑΜΦΙΒΙΟΝ

3 ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΝΑΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΤΕΩΣ ΛΙΜ ΝΗΣ ΜΑΥΡΟΥΔΑΣ Στο οροπέδιο που περιβάλλεται από τους ορεινούς όγκους του Βερτίσκου, των Κερδυλίων και της Βόλβης, υπήρχαν μέχρι το 1959 δύο μικρές λίμνες: η Λίμνη Μαυρούδα που κατελάμβανε έκταση 4500 στρεμμάτων και η Λίμνη Λάντζα, έκτασης 7500 στρεμμάτω ν. Τα νερά των λ ι μνών αυτώ ν, οι οπ οίες ήταν γνωστές ως Βρωμολίμνες, περιείχαν μεγάλη π οσότητα αλάτων. Οι λίμνες αποξηράνθηκαν το 1960 για την απόκτηση γεωργικής γης. Οι αποκαλυφθείσες εκτά σ εις της Μ αυρούδας καλλιεργούνται σήμερα με ξηρικές κυρίως κα λλιέργειες, ενώ της Λάντζας δεν έχουν πλήρως α- ξιοποιηθεί, λόγω της παθογένειας των εδαφών της. Πρόσφατα, ο Αναπτυξιακός Σ ύ ν δ εσ μ ο ς του Ο ρους Κ ερδυλλίων, που δημιουργήθηκε α πό τα Κοινοτικά Συμβούλια της περιοχής, ζήτησε τη συνδρομή του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων - Υγροτόπων για να αναδημιουργηθεί η Λίμνη Μαυρούδα ή ένα τμήμα της. Σκοπός της αναδημιουργίας είναι η ανάκτηση ο ρ ισ μένω ν λ ειτο υ ρ γ ιώ ν του υγροτόπου, ώστε η νέα λίμνη να αποτελέσει πυρήνα ανάπτυξης του αγροτουρισμού και να δώσει μικρές ποσότητες νερού για να αρδευθεί μια αυστηρά καθορισμένη έκταση. Το ΕΚΒΥ, ανταποκρινόμενο στο αίτημα του Σ υ νδέσ μ ο υ, σ υ νέτα ξε σχετική π ρομελέτη στην οποία, με βάση το υδατικό ισ οζύγιο τη ς λ εκά νη ς απ ορροής, εξετάζεται η δυνατότητα επαναπλήρωσης ολοκλήρου ή ε νός τμήματος της παλαιός λίμνης και η άντληση περιορισμένης π οσότητας νερού για άρδευση η οποία δεν θα επηρεάζει αρνητικά τις άλλες υγροτοπικές α ξίες. Η προοπτική της αύξησης του αγροτικού εισοδήματος από την επέκταση των αρδεύσεων σε 5000 στρέμματα θα αποτελέσει ισχυρό κίνητρο προκειμένου να πεισθούν οι παραγωγοί ώστε να συναινέσουν στην απώλεια των εκτάσεων που θα κατακλυσθούν. Ηδη, το Συμβούλιο της Κοινότητας Μαυρούδας όπως και όλες οι γειτονικές κοινότητες και δήμοι έλαβαν σχετικές αποφάσεις για την υλοποίηση του έργου. Κυκλοφόρησε ο χάρτης των υγροτόπων της Ελλάδος Εκτυπώθηκε σε αντίτυπα ο χάρτης των υγροτόπων της Ελλάδος. Είναι σημειακός, θεματικός υπό κλίμακα 1: και δημιουργήθηκε ως μέρος του προγράμματος Απογραφή των Ελληνικών Υγροτόπων ως Φυσικών Πόρων" του ΕΚΒΥ. Ο χάρτης βασίσθηκε στο εθνικό αρχείο πληροφοριών του ΕΚΒΥ για τους ελληνικούς υγροτόπους. Απεικονίζονται σ αυτόν οι υγρότοποι με διαφορετικό χρώμα για κάθε τύπο υγροτόπου (δέλτα, λίμνη, έλος κ.λπ.) και με κύκλο διαμέτρου αντίστοιχης του εμβαδού του. Η ακτογραμμή και το υδρογραφικό δίκτυο της χώρας προήλθαν από ψηφιοποιημένο υπόβαθρο της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού ίδιας κλίμακας, στο σύστημα προβολής ΕΓΣΑ '87. Είναι η δεύτερη έκδοση της απεικόνισης των ελληνικών υγροτόπων και απ οτελεί συμπλήρωμα και επέκταση του πρώτου χάρτη που συντάχθηκε με τη συνεργασία του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων-Υγροτόπων και του Πανελλήνιου Συλλόγου Διπλωματούχων Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών. Σεμινάριο για Μ ελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Εκπαιδευτικό σεμινάριο με θέμα Σύνταξη, Διαχείριση και Αξιολόγηση Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων οργάνωσε το Βρετανικό Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης α πό τις 1-5 Νοεμβρίου Στο σεμινάριο, που πραγματοποιήθηκε με την συνεργασία της Υπ ηρεσίας Π ερ ιβ ά λλοντο ς του Υπουργείου Μακεδονίας- Θράκης και της Γενικής Γραμματείας Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ, έλαβαν μέρος υπάλληλοι των Γραφείων Περιβάλλοντος ή Πολεοδομίας ό λων των νομών της Βόρειας Ελλάδας, του Οργανισμού Θεσσαλονίκης, του Οργανισμού Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης, εκπρόσωποι του ΤΕΕ/Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας, του ΑΠΘ, του ΕΚΒΥ και του Παγκοσμίου Ταμείου για τη Φύση. Το πρόγραμμα του σεμιναρίου, που ήταν κατά μεγάλο μέρος προσανατολισμένο σε έργα που γίνονται σε περιοχές υγροτόπων, περιελάμβανε εισηγήσεις διακεκριμένων βρετανών καθηγητών σχετικές με τη νομοθεσία, τον σκοπό, το περιεχόμενο, τη σύνταξη και την αξιολόγηση των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, αλλά και πρακτική άσκηση στη Λίμνη Βόλβη. ΑΜΦΙΒΙΟΝ/3

4 ΕΠ ΙΣΚ Ε Ψ Η ΕΚΠΡΟ ΣΩ Π Ω Ν ΤΟ ΠΙΚΩ Ν Α Ρ Χ Ω Ν ΣΕ Υ ΓΡ Ο ΤΟ Π Ο Υ Σ Τ Η Σ ΙΤ Α Λ ΙΑ Σ Εκπρόσωποι τοπικών αρχών από τη Φλώρινα, την Αρτα και τον Εβρο, νομούς που διαθέτουν αξιόλογους υγρότοπους όπως τις Λίμνες Πρεσπών, Πετρών, Χειμαδίτιδα, Ζάζαρη, Βεγορίτιδα, τον Αμβρακικό Κόλπο και το Δέλτα του Εβρου, επισκέφθηκαν στις 6-12 Δεκεμβρίου 1993 προστατευόμενους υγρότοπους της Ιταλίας. Το πρόγραμμα, οργα νώ θηκε και χ ρ η μ α το δ ο τή θ η κε από το Π αγκόσ μιο Τ α μείο για τη Φύση. Π ερ ιελ ά μ β α ν ε επ ισ κ έ ψεις σε τέσ σ ερ ις υ γρ οτόπ ους (O rbetello, Burano, Vulci σ την Τοσκάνη και Penne σ το Α μ π ρούτζο) που υψ ίστανται δια χείριση από τ ο Π α γ κ ό σ μ ιο Τ α μ ε ίο τ η ς Φ ύ σ η ς - Ιτα λ ία. Οι σ υ μ μ ε τέ χ ο ν τε ς είχα ν τη ν ευκαιρία να ενη μ ερ ω θ ο ύ ν σ χετικά με το υ ς τρ ό π ο υ ς δ ια χείρ ισ ης τω ν υ γρ ο τό π ω ν (διαχείριση φυσικού π ερ ιβ ά λ λ ο ν το ς, σ χέσ εις με το υ ς γύρω κα το ίκο υ ς κ.λπ.), κα θώ ς και τις μ εθ ό δ ο υ ς που χρησ ιμοπ οιούντα ι για π ληροφ όρησ η, εκπαίδευση και ευαισθητοποίησ η τω ν επ ισ κεπτώ ν τω ν υγροτόπ ω ν (κέντρ α π ληροφ όρησ ης, εκθεσ ιακούς χώ ρους, βιβλιοθήκες, εργαστήρια, εκπ α ιδευτικά μονοπάτια, εκθεσ ια κό υλικό υπαίθρου, π αρατηρητήρια πουλιώ ν και ά λ λω ν ζώων). Λ α μ β ά ν ο ν τα ς υπόψ η ό τι σ το Δ έ λ τα το υ Εβρου, σ το ν Αμβρακικό Κόλπ ο, σ τις Π ρ έσ π ες και σε ά λλο υ ς έ ξ ι υ γ ρ ο τό πους ο λο κλη ρ ώ νο ντα ι Κ έντρ α Π ληροφ όρησ ης Επισκεπτώ ν όπω ς και το γ ε γ ο ν ό ς ό τι ετο ιμ ά ζο ντα ι Υ π ουργικές Α π οφ ά σ εις ή Π ροεδρικά Δ ια τά γμα τα για τη ν προστασία τω ν α ντίσ τοιχω ν υγροτόπ ω ν, π ισ τεύουμε πως οι εμ π ειρ ίες και οι ιδέ- Υγρότοπος Orbetello, φωτ.: Χρυσούλα Αθανασίου ε ς που απεκόμησαν οι σ υ μ μ ε τέχ ο ν τες θα το υ ς φ α νούν πολύ χρήσ ιμες σ την διαχείριση τω ν υ γρ οτόπ ω ν τω ν π εριοχώ ν α πό τις οπ οίες π ροέρχονται. Σ υνάντη σ η το υ Π ρογράμματος για το υ ς Μ εσ ο γεια κούς Υ γροτόπ ους (M e d W e t) στη Νότια Γαλλία Ο λ ο κ λ η ρ ώ θ η κ ε μ ε ε π ιτ υ χ ία τ ο π ρ ώ το έ τ ο ς τ ο υ π ρ ο γ ρ ά μ μ α τ ο ς M edw et, δηλαδή τη ς ολο κλη ρ ω μ ένης προσπάθειας για τη ν ορθή χρήση και προστασία τω ν υγροτόπ ω ν τη ς Μ εσ ο γείο υ. Δ εν έλειψ α ν βέβαια οι δυσ κολ ίες και τα εμπόδια, α π ο τέλεσ μ α τη ς επ ιλ ο γ ή ς ε ν ό ς εξα ιρ ετικ ά φ ιλ ό δ ο ξο υ σκοπού (α ντισ τροφ ή τη ς τά σ ης απώλ εια ς και υπ οβάθμισ ης τω ν υ γ ρ ο τ ό πων σ την ευ ρ ύ τερ η π εριοχή τη ς Μ ε σ ογείο υ ) και τω ν δ υ σ χ ερ ειώ ν μιας ι σ ότιμης συνεργασ ίας διεθνώ ν ο ρ γα νισμών, κυ β ερ νήσ εω ν και μη κρ α τικώ ν οργανώ σ εω ν. Ε χ ε ι α π ο κ α τ α σ τ α θ ε ί ή δ η έ ν α π ν εύ μ α ε μ π ισ τ ο σ ύ ν η ς και φ ιλ ικ ώ ν σ χ έσ εω ν μ ε τ α ξύ τω ν ο μ ά δω ν ε ρ γ α σίας το υ π ρ ο γρ ά μ μ α το ς, που α π ο τε λούντα ι σήμερα από 50 περίπ ου επ ι σ τή μ ο νες από π ο λ λ ές χώ ρες. Π αράλληλα η π ροπ αρασκευαστική εργασ ία σ τους το μ είς τη ς απ ογραφ ής και παρ α κ ο λούθησ η ς τω ν υ γ ρ ο τό π ω ν, τη ς διαχείρισ ης, τη ς επ α γ γ ελ μ α τικ ή ς κα τά ρ τισ ης, τη ς έρ ευ ν α ς και τη ς ε ν η μ έ ρω σ η ς έ χ ε ι π ρ ο χ ω ρ ή σ ει σ η μ α ν τικ ά και αρχίζουν π ειρ α μ α τικές εφ α ρ μ ο γ ές τω ν μεθόδω ν που έχ ο υ ν προκύψ ει σε χ ώ ρ ες μέσ α και έ ξ ω από τη ν Ευρω παϊκή Ενωση. Α υ τέ ς οι θ ε τικ έ ς ε ξ ε λ ίξ ε ις διαπισ τώ θηκα ν σ τη ν π ρώ τη ευ ρ εία σ υνάντηση του M edw et, που έγ ιν ε στις Ν οεμβρίου 1993, σ τις κα ινο ύ ρ ιες σ υ νεδ ρ ια κές εγκα τα σ τά σ εις το υ Βιολογικο ύ Σ τα θ μ ο ύ τη ς T o u r du V a la t, μέσα σ το υ ς υ γ ρ ο τό π ο υ ς τη ς C am argue στη Ν ότια Γαλλία, με σ υμμετοχή 60 περίπου επ ισ τημόνω ν από π ο λ λ ές χώ ρ ες τη ς Μ εσ ογείου, τη ς Κ εντρ ική ς και τη ς Β όρειας Ευρώπης. Συνάντηση του M ed W et στην Ελ λ άδα Η Κ α θ ο δ η γ η τικ ή Ε π ιτρ ο π ή του Π ρ ογρ ά μματο ς για το υ ς Μ ε- σ ο γ εια κ ο ύ ς Υ γ ρ ο τό π ο υ ς (M e d W e t) α π ο δ έχ θ η κ ε π ρότα σ η το υ ^ δ ιευ θ υ ντή το υ ΕΚΒΥ για να διε- ; ξ α χ θ ε ί η ε π ό μ ε ν η ε ξ α μ η ν ια ία συνάντηση τω ν εκπροσώ πω ν τω ν χω ρώ ν και οργα νώ σ εω ν που μ ε τέχ ο υ ν σ το π ρόγραμμα αυτό σ τις π ρ ο σ ω ρ ινές εγ κ α τα σ τά σ εις το υ ΐ ΕΚΒΥ σ τις Απριλίου I Μ ετα ξύ τω ν σ υ μ μ ετεχ ό ν τω ν ή τα ν και τ ε τ ρ α μ ε λ ή ς α ν τιπ ρ ο σ ω π εία το υ Ε Κ Β Υ (α π ο τ ε λ ο ύ μ ε ν η α π ό τ ο ν δ ι ευ θ υ ντή Π.Α. Γεράκη και το υ ς σ υ νερ γ ά τ ε ς Μ αρία Α ν α γ ν ω σ το π ο ύ λ ο υ, Γ. Ζαλίδη και Μ. Κ ο υ τρ ά κ η ), μια και το ΕΚΒΥ μ ε τ έ χ ε ι ε ν ε ρ γ ά σ το M e d W e t, με ιδιαίτερη έμφαση σ το υ ς το μ είς τη ς α π ο γ ρ α φ ή ς τω ν υ γ ρ ο τό π ω ν, τ η ς ε π α γγελματικής κα τά ρ τισ ης και τη ς ε νημέρ ω σ η ς το υ κο ινο ύ. Μ α υ τό τ ο ν τρ όπ ο, το ΕΚΒΥ α ρχίζει να α π ο τελεί π ό λο δ ρ α σ τη ρ ιο τή τω ν το υ M e d W e t για τη ν Α να τολική Μ εσ ό γ ειο. Π αράλληλα σ υζητήθηκα ν κα τά τη συνάντηση οι δ υ ν α τό τη τε ς επ έκτα σ η ς τω ν δρασ τηριοτήτω ν το υ M edw e t σε ά λ λ ε ς χ ώ ρ ε ς τ η ς Μ ε σ ο γ ε ίο υ κα ι κυρίω ς σ τη ν Π ρώ ην Γιο υ γκο σ λα β ία, Α λβανία, Τ ο υ ρ κία, Κ ύ π ρ ο, Α ίγ υ π το, Τυνησία, Α λγερ ία και Μ αρόκο. Π ρ οτά - θηκε μάλιστα να αναλάβει η Σ υ ν το ν ι στική Ο μάδα το υ M e d W e t να β ο η θ ή σει και ά λ λ ε ς χ ώ ρ ε ς σ τη ν υ π ο β ο λή (κ α τά τ ο 1 994) π ρ ο γ ρ ά μ μ α το ς γ ια χρ η μ α το δ ό τη σ η από τη ν Ευρω παϊκή Ενωση (πρόγραμμα LIFE). 4/ΑΜΦΙΒΙΟΝ

5 / Μ ε λ έ τ ε ς Ο λοκληρώ θ η κε από τη ν ερ ευ ν η τική ομάδα του Εργαστηρίου Ιχθυολογίας, Τμήματος Βιολογίας του ΑΠ Θ (επιστημονικός υπεύθυνος Α.Ι. Σίνης) η τελική έκθεση τη ς μ ελ έτη ς με τίτλο: Ποιοτική και ποσοτική μ ελέτη του γόνου ευρύαλων ε- μπορεύσιμων ψαριών στη Λιμνοθάλασσα του Π όρτο Λ ό γος και στη Λίμνη Βιστονίδα, και διερεύνηση για μεγαλύτερη απόδοση του ιχθυοτροφείου του Π όρτο Λ ό γος. Το πρόγραμμα χρηματοδότησε το Νομαρχιακό Ταμείο Ξάνθης, στα πλαίσια του Ειδικού Προγράμματος Θράκης. Ο λοκληρώ θηκε η εκπόνηση τη ς τελική ς φ ά σης (Γ ) τη ς Μ ελ έτη ς Διαχείρισης Βιοτόπων του Δ έλτα στις Εκβολές του Ποταμού Εβρου από το μελετη τικό γραφείο Παρασκευόπουλος - Γεωργιάδης ΕΠΕ, και το ν μελετη τή Νικόλαο Κριάρη. Η μελ έτη κα τα τέθ η κε στο Νομαρχιακό Ταμείο Εβρου και ήδη έχ ει σταλεί στις αρμόδιες υπηρεσίες και οργανισμούς για έκφραση γνώ μης και κρίσης πριν από την έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης. Έ ληξε η πρώτη φάση τη ς Χω ροταξικής Οικολο γ ική ς Δ ια χειρισ τικής Μ ε λ έ τη ς τη ς Π ερ ιο χής τω ν Εκβολών του ποταμού Πηνειού από το μ ελ ε τητικό γραφείο Σύμπραξη Γραφείων Μ. Κορώνη και Ε. Αδαμογιάννη. Η μ ελ έτη έ χ ει α να τεθ εί από τη ν Κτηματική Εταιρία του Δημοσίου (ΚΕΔ) και επίβλεψη τμήματό ς τη ς έχει το ΕΚΒΥ. Π Ε Ρ Ι Β Α Λ Λ Ο Ν Τ Ι Κ Η Ε Κ Π Α Ι Δ Ε Υ Σ Η Α ξ ι ό λ ο γ ε ς ε ρ γ α σ ίε ς, π ο υ α φ ο ρ ο ύ ν σ το υ ς υ γ ρ ο τ ό π ο υ ς και ε ίν α ι α π ο τ έ λ ε σ μ α π ρ ο γ ρ α μ μ ά τ ω ν π ε ρ ιβ α λ λ ο ν τικ ή ς ε κ π α ίδ ευ σ η ς, β ρ α β ε ύ τ η κ α ν π ρ ό σ φ α τ α α π ό τ ο Ε λ λ η ν ικ ό Κ έ ν τ ρ ο Β ιο τ ό π ω ν - Υ γ ρ ο τ ό - πων. Οι ερ γα σ ίες α υ τές π ρα γματοπ ο ιή θ η κ α ν σ τα σ χ ο λ εία, Ε νια ίο Π ο λ υ κ λ α δ ικ ό Λ ύ κ ε ιο Α λ ε ξ α ν δρούπ ολης, 1ο Τ εχνικό Ε π α γγελμ α τ ικ ό Λ ύ κ ε ιο Σ τ α υ ρ ο ύ π ο λ η ς Θ ε σ σ α λ ο ν ίκ η ς κα ι Ε ν ια ίο Π ο λ υ κ λ α δ ικ ό Λ ύ κ ε ιο Ν έ α ς Ιω ν ία ς Β ό λο υ. Οι τ ίτ λ ο ι τω ν ερ γα σ ιώ ν και οι υπ εύθυνοι κ α θ η γ η τές είναι αντίσ τοιχα : - 6ή μ ερ ο πρόγραμμα π ερ ιβαλλον τικ ή ς εκ π α ίδ ευ σ η ς με ε φ α ρ μ ο γ έ ς σ το Δ έ λ τ α τ ο υ Έ β ρ ο υ μ ε υπεύθυνο κα θηγητή το ν κ. Ιωάννη Ταρσούδη, - Λίμνη Α γίου Βασ ιλείου (Λ α γκα Η ομάδα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης του ΕΠΛ Νέας Ιωνίας Βόλου, φωτ.: Δημ. Οικονομίδης δά ή Κ ο ρ ώ ν ε ια ), Π ρ ο β λ ή μ α τα - Α π ό ψ ε ις -Π ρ ο τ ά σ ε ις μ ε υ π ε ύ θυνους κ α θ η γ η τές το υ ς κ. Μαρία Δ ούκου και Ιω άννη Γκουμάση και - Κάρλα: Η ιστορία ε ν ό ς υ γρ ό το - που που χάθηκε. Π αρόν, π α ρ ελθ ό ν και μ έ λ λ ο ν με υ π εύ θ υ νο υ ς κ α θ η γ η τές το υ ς κ.κ. Α γλαΐα Τ σ ε- κούρα και Δ ημήτριο Ο ικονομίδη. Η επ ιλ ο γ ή, η οποία έ γ ιν ε με τη βοήθεια ειδικώ ν, ή τα ν α ρ κ ετά δύσκολη λόγω το υ μ εγά λο υ αριθμού και τ η ς π ολύ κ α λή ς π ο ιό τη τα ς τω ν ερ γα σ ιώ ν που έφ τα σ α ν στα γραφ εία το υ ΕΚΒΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Ο ιω ν ό ς είνα ι ο τ ίτ λ ο ς το υ τριμηνιαίου δ ελ τίο υ τη ς Ε λ λ η ν ικ ή ς Ο ρ ν ιθ ο λ ο γ ικ ή ς Ε τ α ιρ ε ία ς, τ ο υ ο π ο ίο υ τ ο π ρώ το τε ύ χ ο ς κυ κλοφ όρησ ε π ρόσ φατα. Τ ο δ ε λ τίο α π ο τ ε λ ε ί μ έ ρ ο ς μιας ευ ρ ύ τερ η ς προσπάθ εια ς τη ς ΕΟΕ να σ υμβάλει σε εθ νικό επ ίπ εδ ο σ την ο ρ γάνω σ η και σ την προώ θηση ε ν ό ς επ ισ τη μ ο ν ικ ά σ χ εδ ια σ μένου δικτύου π ρ ο σ τα τευ ο - μ έ ν ω ν π ε ρ ιο χ ώ ν γ ια τα πουλιά σ την Ευρώπη. Α π ε υ θ ύ ν ε τ α ι σ ε δ η μ ό σ ιες υ π η ρ εσ ίες, π ερ ιβ α λ λ ο ν τικ έ ς οργα νώ σ εις (το π ικές, ε θ ν ικ έ ς και ευ ρ ω π α ϊκές) και σ ε μ ε μ ο ν ω μ έ ν α ά το μ α που α σ χ ο λ ο ύ ν τα ι με θ έμ α τα π ε ρ ιβ ά λλο ντο ς. Π ε ρ ιέ χ ε ι π λ η ρ ο φ ο ρ ίε ς γ ια τ ις Σ η μ α ν τ ικ έ ς γ ια τα Π ουλιά Π ερ ιο χ ές σ την Ε λλά δα (ΣΠ Π Ε) και σ την Ευρώπη, π.χ. ο ικ ο λο γικ ή αξία, α π ειλ έ ς, διαχείριση. Κ υ κλοφ όρησ ε το 2ο τ ε ύ χ ο ς το υ ενη μ ερ ω τικο ύ δ ε λ τίου το υ π ρογράμματος Δ ράση για το υ ς υγροτό π ο υ ς τη ς Μ εσ ογείου (M e d W e t) με τ ίτ λο M edw et N ew sletter που έ χ ε ι σ κοπ ό τη ν εν η μ έρ ω σ η για ζη τή μ α τα που α φ ο ρ ο ύ ν σ το υ ς μ ε σ ο γ ε ια κ ο ύ ς υ γ ρ ο τό π ο υ ς και τις δ ρ α σ τηριότητ ε ς το υ π ρ ο γ ρ ά μ μ α το ς. Τ ο ενημερ ω τικό αυτό δ ελ τίο εκδ ίδ ε τα ι από τη Γ ρ α μ μ α τεία το υ π ρ ο γ ρ ά μ μ α το ς και κυ κ λ ο φ ο ρ ε ί σ τα Α γ γ λ ικ ά και Γαλλικά. Τ ο 2ο τ ε ύ χ ο ς π ερ ιλ α μ βάνει αναφ ορά σ την 5η Δ ιάσκεψη Ραμσάρ σ το Κουσίρο τ η ς Ια π ω νία ς, ε ιδ ή σ ε ις για σ υ ν έ δ ρ ια, σ ε μ ιν ά ρ ια κα ι σ υνα ντήσ εις, καθώ ς και αναφ ορά σε σ υ γκεκρ ιμ ένες δρά σεις του M edw et (απογραφή και π α ρακολούθησ η, ε ν η μ έ ρω ση και ευ α ισ θ η το π ο ίη σ η κ ο ιν ο ύ, α ξιο π ο ίη σ η π ρ ο ϊό ντω ν έ ρ ε υ ν α ς και ε π α γ γ ε λ ματική κα τάρτισ η). Μ όλις κυκλοφ όρησ αν τα πρακτικά το υ συμποσίου που οργανώ θηκε από το Δ ιεθ ν ές Γ ρ α φ είο Ε ρ ευ να ς Υ δροβίω ν Π ο υ λ ιώ ν κα ι Υ γ ρ ο τ ό π ω ν (IW R B ) σ τ ις 9-12 Ν ο ε μ β ρ ίο υ σ τη Φ λ ό ρ ιν τ α τω ν Η νω μένω ν Π ολιτειώ ν. Ο τ ί τ λ ο ς τ η ς έ κ δ ο σ η ς ε ίν α ι Δ ια τή ρ η σ η υ δ ρ ο β ίω ν π ο υ λιώ ν και υγρ οτόπ ω ν κατά τη δ ε κ α ε τία το υ 1990: π α γ κ ό σμια π ρ ο ο π τική και οι σ υντ ο ν ισ τ έ ς τη ς έκ δ ο σ η ς είνα ι οι Μ.M oser, R.C. Prentice και J. Van Vessem. Οι ερ γα σ ίες που π ερ ιέχ ο υ ν τα π ρακτικά είναι χω ρ ισ μ ένες σε έ ξ ι ε ν ό τη τ ε ς από τις οπ οίες ιδιαίτερο ε ν δ ια φ έ ρ ο ν για τη ν Ε λ λά δα έ χ ο υ ν ε κ ε ίν ε ς που α φ ο ρ ο ύ ν σ τη ν εκ τίμ η σ η τω ν ο ικ ο λ ο γ ικ ώ ν α λ λ α γ ώ ν σ ε υ γροτό π ο υ ς, τις α π ο γρα φ ές και μ ε τρ ή σ ε ις υ γ ρ ο το π ικώ ν α π ω λειώ ν και τη ν α να δ η μ ι ουργία και αναβάθμιση υ γ ρ ο τόπω ν. ΑΜΦΙΒΙΟΝ/5

6 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΤΑΜΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΦΥΣΗ - Το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση ιδρύθηκε το 1991 με σκοπούς: 1. Να αντιμετωπίσει γ εγονότα υποβάθμισης του ελληνικού περιβάλλοντος που χρειάζονται άμεση επέμβαση. 2. Να αυξήσει την ευαισθητοποίηση του κοινού, χρησιμοποιώ ντας τα μέσα μαζικής ενημέρω σης και οργανώ νοντας εκπαιδ ευ τικές εκσ τρατείες, με τη συμμετοχή τοπικών και διεθνών οργανώσεων. 3. Να αυξήσει τις δ υ ν α τό τη τες κρατικώ ν και μη κρατικώ ν φορέω ν για την απ οτελεσματικότερη αντιμετώπιση τω ν προβλημάτων προστασίας του περιβάλλοντος. 4. Να δ ιεξά γ ει τεκμηριω μένα προγράμματα σ τους διάφ ο ρους τομείς δράσης. Το σημερινό Διοικητικό Συμβούλιο απ οτελείται από τους κ.κ. Τζώρτζια Βαλαώρα, Luc Hoffmann και Θύμιο Παπαγιάννη. Οι σ ημαντικότερες δρασ τηριότητές (περατω θείσες και υπό εξέλ ιξη ) είναι: Ο Προστασία και διαχείριση ελληνικώ ν υγροτόπων: το πρόγραμμα εκπονήθηκε από ομάδα εργασίας ελλήνω ν και ξένω ν ειδικών επιστημόνων και τα πρακτικά εκδόθηκαν σε πλήρη και συνοπτική μορφή. Ο Συμμετοχή στη χρηματοδότηση του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων-Υγροτόπων. Ο Αμεση επέμβαση στους υγροτόπους: πρόγραμμα παρακολούθησης και παρέμβασης σε τρ εις σημαντικούς υγροτόπους (Δ έλτα Εβρου, Δ έλτα Αξιού & Αμβρακικό Κόλπο) με ειδικούς επιστήμονες εγκατασ τημένους στις περιοχές αυτές. Η συντονίστρια του προγράμματος καθώς και η υπεύθυνη για την περιοχή του Δ έλτα του Αξιού σ τεγάζοντα ι στις εγκαταστάσεις του ΕΚΒΥ. Ο Οικοανάπτυξη Ροδόπης - Νέστου: εναλλακτικό σχέδιο α νάπ τυξης για τις φυσικές περιοχές τη ς ευρύτερης περιοχής τη ς Ροδόπης και τη ς κοιλάδας του Νέστου. Ο Σχέδιο διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πρεσπών: κατάρτιση ολοκληρω μένου σχεδίου διαχείρισης του δρυμού αυτού από διεπιστημονική ομάδα ελλήνω ν και ξένω ν επιστημόνων. Ο Εταιρία Προστασίας Πρεσπών: το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση - Ελλάς, μαζί με ά λλες 9 ελληνικές και ξ έ ν ε ς οργανώσεις και ιδρύματα, ίδρυσαν την εταιρία αυτή που σκοπό έ χει τη διατήρηση τη ς πλούσιας φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς τη ς περιοχής, για την καλυτέρευση του βιοτικού ε- ΕΛΛΑΣ W W F πιπέδου τω ν κατοίκων τω ν Πρεσπών και την εφαρμογή του σχεδίου διαχείρισης τη ς περιοχής. Ο Ενίσχυση του Συλλόγου για την Προστασία τη ς Θαλάσσιας Χελώνας. Ο Προστασία της μεσογειακής φώκιας Monachus monachus στο Ιόνιο. Ο Στρατηγική Προστασίας τη ς Καφετιάς Αρκούδας τη ς Πίνδου. Ο TR A FFIC : έ λ ε γ χ ο ς του εμπ ορίου τη ς άγριας π ανίδας στην Ελλάδα. Ο Π ροστατευόμενη περιοχή αρπακτικών Δαδιάς-Σουφλίου: σχεδιασμός ολοκληρω μένης διαχείρισης για τη δασική περιοχή, παρακολούθηση τω ν σπάνιων πουλιών τη ς περιοχής και δημιουργία υποδομής οικοτουρισμού. Ο Διαρθρωτικά Ταμεία τη ς ΕΟΚ: π εριβα λλοντικές επιπτώ σεις από τη ν εφ α ρμογή το υ Σ χεδίου Π ερ ιφ ερ εια κής Α νά π τυξης στην Ελλάδα. Ο Ανάπτυξη οικοτουρισμού στο Ζαγόρι. Ο Συγκριτική μελέτη μετα ξύ τη ς συμβατικής και τη ς οργανικής γεωργίας. Ο Υ π ολείμματα φ υτοφ αρμάκω ν και η σ υγκέντρω σ ή το υ ς στην άγρια πανίδα στους υγροτόπ ους του Αμβρακικού και του Θερμαϊκού Κόλπου. Ο Π ρόγραμμα διάθεσ ης απ οβλήτω ν 29 κο ινο τή τω ν σ τον Αποκόρωνα (Κρήτη). Ο Μ ετα τροπ ή τη ς συμβατικής κα λλιέρ γεια ς σε οργανική καλλιέργεια στο Μοναστήρι τη ς Μ εταμορφώ σεω ς στην Ορμύλια τη ς Χαλκιδικής. Ο Π ρόγραμμα π ερ ιβ α λ λ ο ν τικ ή ς π ρ οσ τα σ ία ς το υ Α γίου Ορους. Επίσης, εκδίδει το τριμηνιαίο ενημερ ω τικό έντυ π ο "ΤΟ ΠΑΝΤΑ" και έχ ει χρηματοδοτήσει εκδόσ εις σ χετικές με απειλούμενα σπονδυλωτά και φυτά, τη ν ορθοδοξία και το π εριβάλλον, τους υγροτόπους, τη ν ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ελλάδα κ.λπ. Το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση - Ελλάς έχ ει 3000 π ε ρίπου υποστηρικτές. Π ερισ σ ότερες π ληροφ ορίες μπορεί να πάρει κανείς από τα γραφεία του: Ασκληπιού 14, Αθήνα τηλ / Υγρότοποι Ευξείνου και Ελλάδα Σ τις Οκτωβρίου 1993 οργανώθηκε στην Οδησσό συνάντηση εργα σίας για το υ ς υγροτόπ ους τω ν χωρών το υ Ε υ ξε ίν ο υ Π ό ν τ ο υ σ τη ν οπ οία σ υ μ μ ετείχα ν 55 εκπρόσω ποι τω ν χω ρών αυτών, 12 ειδικοί από άλλες χώ ρες και 11 εκπ ρόσ ω π οι δ ιεθ ν ώ ν ο ρ γ α ν ι σμών. Οι σύνεδροι διεπίστωσαν τη μ ε γάλη σημασία τω ν υγροτόπω ν τη ς π ε ριοχής και τους κινδύνους να υποβαθμισθούν άμεσα οι υγρότοπ οι αυτοί κατά τη μεταβατική π ολιτικο-οικονομική π ε ρίοδο που δ ιέρ χο ντα ι η Βουλγαρία, η Ρουμανία και τα κράτη τη ς πρώην Σ ο β ιετικ ή ς Ενω σης που β ρ έχ ο ν τα ι από το ν Εύξεινο Π όντο. Επίσης οι σύνεδροι κα τέληξα ν σε συγκεκριμένες προτάσεις για να αναχαιτισθούν οι κίνδυνοι. Π ολλοί από τους υγροτόπ ους του Ε υ ξείν ο υ σ υ ν δ έο ν τα ι ο ικ ο λ ο γ ικ ά με το υ ς ελληνικούς. Ελληνικοί πληθυσμοί δια βιούν σε χ ώ ρ ες το υ Ε υ ξείν ο υ. Η Ε λλάδα είνα ι η π λη σ ιέσ τερ η από τις χ ώ ρ ε ς τ η ς Ε υ ρ ω π α ϊκ ή ς Ε νω σ η ς σ αυτήν τη ν περιοχή. Ηδη ελληνικής κατα γω γής επ ισ τή μ ο νες ερ γ ά ζο ν τα ι για του ς υγροτόπους του Ευξείνου. Οι λ ό γοι αυτοί οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα όχι μόνο δεν πρέπει να μείνει α μέτοχη στην προσπάθεια που άρχισε αλλά θα πρέπει να αναλάβει και πρωτοβουλίες στο ζήτημα αυτό. 6/ΑΜΦΙΒΙΟΝ

7 Σ Υ Ν Ε Δ Ρ ΙΑ Σ Υ Ν Α Ν Τ Η Σ Ε ΙΣ Σ Υ Ν Ε Δ Ρ ΙΑ Ο Δ ή μ ο ς Θ ε σ σ α λ ο ν ίκ η ς σ ε σ υ νερ γα σ ία μ ε το Τ ε χ ν ικ ό Μ ουσ είο και το Γα λλικό Ινσ τιτο ύ το, παρουσιάζει από 12/1/94 ω ς 26/2/94 τη ν έκθεση με τίτλ ο Ποια Γη για τα παιδιά μας;. Η έκθεσ η παρουσιάζεται στο π ερ ίπ τερο τη ς Α γρ ο τική ς Τράπ εζας στο χώρο τη ς Δ ιεθ ν ο ύ ς Ε κ θ εσ η ς Θ εσ σ α λ ο ν ί κης. Τ ο θέμα είναι σ χετικό με τη ν π ροστασία το υ π ερ ιβ ά λλοντο ς και επιδιώ κει να παρουσιάσει σ τους επ ισ κέπ τες τις επ ιπ τώ σ εις τω ν ανθρωπίνων δρασ τη ρ ιοτήτω ν στη φύση όπω ς και τρ ό π ο υ ς δ ια τή ρ η σ η ς τ η ς φ υ σ ικ ή ς μα ς κληρονομιά ς. Η έκθεσ η έ χ ε ι σ χεδιασ θεί και κα τα σ κευ α σ θ εί στη Γα λλία, από το Κ έν τρ ο Επιστημών και Βιομηχανίας LA V IL L E T T E. Π εριλαμβάνει φ ω το γ ρ α φ ίες, εν η μ ερ ω τικ ά κείμ ενα, ο π τικοακουσ τικό υλικό κι ένα μεγά λο αριθμό σ υμμετοχικώ ν εκθεμ ά τω ν που λειτο υ ρ γο ύ ν με απ ευθείας έ λ ε γ χ ο και χειρισμό του επ ισκέπ τη. Σ τη ν έκ θ εσ η σ υ μ μ ε τέ χ ε ι και το Ε Κ Β Υ μ ε δ ικ ό το υ σ χ ε τ ικ ό υ λ ικ ό. Σ υ μ μ ετέχ ο υ ν επίσης το Μ αριολοπούλειο - Κ αναγκίνειο Ιδρυμα Επιστημών Π ε ρ ιβ ά λ λ ο ν τ ο ς και τ ο Ε ρ γ α σ τή ρ ιο Φ υσικής τη ς Α τμόσ φ α ιρα ς το υ ΑΠ Θ. Για π ερ ισ σ ό τερ ες π λ η ρ ο φ ο ρ ίες: Τ ε χ ν ικό Μ ο υ σ είο Θ εσ σ α λ ο ν ίκ η ς, Τ α χ. Θ υρίδα 10977, Θ εσ σ α λο νίκη, Τηλ , φ α ξ Τα 25 χρόνια συμπληρώ νει φ έ το ς η Π α γκόσ μια Ενω ση για τ ις Υ δ α το κ α λ λ ιέ ρ γ ε ιε ς (W o rld A q u a c u ltu re Society). Μ ε τη ν ευκαιρία τη ς ε π ε τείου ο ρ γ α ν ώ θ η κ ε, σ τη Ν έα Ο ρ λ εά ν η (Η.Π.Α.), σ τις Ιανουάριου 1994 Π α γκόσ μιο Σ υ ν έδ ρ ιο για τις Υ δ α το κ α λλιέρ γ ειες και η VII Εκθεση Υ δ α το κα λλιερ γειώ ν. Τ ο Γ ε ω τ ε χ ν ικ ό Ε π ιμ ε λ η τ ή ρ ιο Ε λλά δα ς (Π αράρτημα Κ εντρ ικ ή ς Μ α κεδ ο νία ς) διοργα νώ νει σε συνεργασία με το ΕΚΒΥ ημερίδα για το υγροτοπ ι- κό σύμπ λεγμα Δ έλ τα Α ξιού - Λουδία - Α λιάκμονα - Αλυκή Κ ίτρους. Η ημερίδα θα γίνει στις 5 Φ εβρουάριου 1994 σ το Σ υ ν εδ ρ ια κ ό Κ έ ν τρ ο H elexpo Δ Ε Θ - Αίθουσα Α παράλληλα μ ε τη ν έκ θ εσ η A g ro tic a. Τα θ έμ α τα τη ς ημερίδ α ς θα α φ ορούν στη σημερινή κατάσταση του δ έλτα, το ν α π ο χετε υ τικ ό αγω γό, τη γεω ργία, τη ν κ τη ν ο τρ ο φ ία, τις ο σ τρ α κ ο κ α λ λ ιέρ γ ειες, τη ν άγρια πανίδα καθώ ς και τις π ρ ο τά σ εις δ ια χείρ ισ ης το υ υ γρ ο το π ικο ύ σ υμπ λέγμα τος. Για π ερ ισ σ ό τερ ες π λη ρ ο φ ο ρ ίες: Γ ε ω τε χ ν ικ ό Ε π ιμ ελ η τή ρ ιο Ε λλά δ α ς, Π α ρ ά ρ τη μ α Κ ε ν τ ρ ικ ή ς Μ α κ εδ ο ν ία ς, Β ενιζέλο υ 64, ΤΚ Θ εσ σ αλονίκη τη λ , φ α ξ Η Π α νελλή νια Ενωση Β ιολόγω ν (Π ΕΒ) δ ιο ρ γ α ν ώ ν ει Συμπ όσιο για τα 20 έ τη από τη ν ίδρυσή τη ς, με τίτλ ο : Β ιο λο γία : Ε π ισ τήμη το υ 21ου αιώ να. Τ ο Συμπόσιο θα γ ίν ει σ τις Μ α ρ τίο υ σ το Ξ ε ν ο δ ο χ ε ίο Χ α ν δ ρ ή ς (Αθήνα) με θέμα τα : Β ιολογία και Π ε ρ ιβ ά λλον, Π ρ ω το γ εν ή ς Π αραγω γή, Β ιο λο γία και Υ γ ε ία, Β ιο λο γία και Β ιομηχανία, Β ιολογία και Β ιο τεχ ν ο λογία. Για π ερ ισ σ ό τερ ες π λ η ρ ο φ ο ρ ίες: ΠΕΒ, Σ ω κρ ά το υ ς 79-81, Α θήνα, τη λ Το Κ έντρ ο Ο λο κλη ρ ω μ ένη ς Α νά π τ υ ξ η ς Ν έ ω ν Γ α ιώ ν (C e n tre fo r In te g ra te d New Land D e ve lo p m e n t - CIND) διοργανώ νει δ ιεθ ν ές σεμινάριο για το υ ς υγροτόπ ους. Τ ο σ ε μ ιν ά ρ ιο θα γ ίν ε ι σ το L e ly s ta d τ η ς Ο λ λ α νδ ία ς από τ ις 11 Απριλίου ω ς τις 20 Μ αϊου Τα ε- πιμέρους θέματα καλύπ τουν: απογραφ ή, τα ξιν ό μ η σ η, α ξ ίε ς, α π ε ιλ έ ς και διαχείριση. Για π ερ ισ σ ό τερ ες π ληροφ ο ρ ίες: CIND, P.O.Box 600, 8200 ΑΡ Lelystad, The N etherlands τηλ Τ ο τ ρ ίτ ο δ ε κ α ή μ ε ρ ο το υ Μ α ίου 1994, θα π ραγματοπ οιηθεί σ την Ξ ά ν θη το 5ο Ε δ α φ ο λο γικ ό Σ υ ν έδ ρ ιο με οργανω τή τη ν Ελληνική Εδαφολογική Εταιρία. Τα θέματα το υ Συνεδρίου καλύπ το υ ν το χώ ρο τη ς εδ α φ ο λ ο γ ία ς, λ ιπ α σ μ α τ ο λ ο γ ία ς κα ι τ η ς θ ρ έ ψ η ς φυτώ ν. Για π ερ ισ σ ό τερ ε ς π λ η ρ ο φ ο ρ ίε ς και υ π ο β ο λές α ιτήσ εω ν σ υ μ μ ετο χ ή ς: Γραμματεία Ο ργανω τικής Ε π ιτροπής - Κ. Π α ν α γ ιω τ ό π ο υ λ ο ς, Ε ρ γ α σ τή ρ ιο Ε δ α φ ο λ ο γ ία ς, Τ μ ή μ α Γ ε ω π ο ν ία ς, ΑΠ Θ, Θ εσσαλονίκη. Τ ο 8ο Π α νευ ρ ω π α ϊκό Σ υ ν έ δ ρ ιο Ιχθ υ ο λόγω ν, με θέμα : Τα ψάρια και το π ε ρ ιβ ά λ λ ο ν τ ο υ ς, θα γ ίν ε ι σ το O viedo τη ς Ισπανίας από τις 26 Σ ε π τεμβρίου ώς 2 Ο κτω βρίου Για π λ η ρ ο φ ο ρ ίε ς σ τη Γ ρ α μ μ α τ ε ία το υ Σ υ ν ε δ ρ ίο υ : V III O rd in a ry G e n e ra l Meeting of the SEI, Museo Nacional de C ie n c ia s N a tu ra le s, Jose G u tie rre z Abascal 2, M adrid, Espana. Κάποιοι υγρότοποι δίπλα μας ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΙΟΤΟΠΩΝ - ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ Βασ. Όλγας 108, Θεσσαλονίκη, Την Πέμπτη 13 Ιανουάριου 1994 έγιναν στο Πολιτιστικό Κ έντρ ο τη ς Ε θ νικ ή ς Τ ρ ά π εζα ς - Βασ. Ο λ γ α ς 108, Θεσσαλονίκη - τα εγκαίνια του εκθεσ ια κο ύ κύκλου με τίτλ ο Μ ας Π εριβάλλουν. Ο κύκλος περιλαμβάνει τις ε κ θέσεις: Ο ψ εις ά γ ρ ια ς φ ύ σ η ς, το υ W oodson A rt M useum, W isconsin, USA Κάποιοι υ γρότοπ οι δίπλα μας, του Ελληνικού Κ έντρου Βιοτόπων - Υγροτόπω ν που παρουσιάζονται με τη συνεργασία του Π ολιτιστικού Κ έ ντρου τη ς Εθνικής Τράπεζας. Ο ρ γα νω τές τη ς έκθεσ η ς, η ο ποία θα διαρκέσει ως τις 6 Φεβρουάριου είναι το Πολιτιστικό Κ έντρ ο Βόρειας Ελλάδας τη ς Εθνικής Τράπ ε ζας, το Αμερικανικό Κ έντρο Θεσσαλονίκης και το Ελληνικό Κ έντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων. ΑΜΦΙΒΙΟΝ/7

8 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ Η διαχείριση των προστατευομένων περιοχών εξαρτάται πρωταρχικά από τη σύνθεση των οικοσυστημάτων και από τον σκοπό ή τους σκοπούς που καλείται να εκπληρώσει μια συγκεκριμένη περιοχή. Α νεξά ρ τη τα όμως από το ν σκοπό ή τους σκοπούς διαχείρισης μιας προστατευόμενης περιοχής πρέπει να τηρούνται οι παρακάτω γενικές αρχές: 1. Για τη ν απ οτελεσ ματική προστασία της φύσης και του περιβάλλοντος απαιτείται βαθιά γνώση της κατάστασης των οικοσυστημάτων που συνθέτουν την υπό διαχείριση περιοχή καθώς και των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών. Η γνώση αυτή αποκτάται μέσω συστηματικής έρευνας και συνεργασίας ειδικών από περισσότερους φυσιογνωστικούς και κοινω νικοοικονομικούς κλάδους. 2. Προστασία και χρήση πρέπει να θεωρούνται ενιαίο σύνολο. Δ εν νοείται προστασία τη ς φύσης χωρίς χρήση (π.χ. έ ρευνα, εκπαίδευση) γιατί τό τ ε δεν έχ ει νόημα η προστασία της. Η φύση δεν μπορεί, στην πράξη, να προστατευθεί αν δεν ι κανοποιεί κοινωνικές ανάγκες, έστω εκείνες που συνδέονται με την εκπαίδευση και την έρευνα. Εδώ όμως ισχύει και το αντίστροφο. Η φύση δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο διηνεκές για την κάλυψη ανθρωπίνων αναγκών αν δεν προστατευθεί. Δεν μπορούμε να προστατεύσουμε ένα οικοσύστημα αν δεν το χρησιμοποιήσουμε αλλά και δεν μπορούμε να το χρησιμοποιούμε επ άπειρον αν δεν το προστατεύσουμε. Αυτό ισχύει για τα χερσαία, υγροτοπικά κ.λπ. οικοσυστήματα και γενικά για όλους τους ανανεώσιμους φυσικούς πόρους. 3. Τοπικά και ιδιωτικά ενδιαφέροντα και συμφέροντα πρέπει να υποτάσσονται στα ενδιαφέροντα και συμφέροντα του γενικότερου κοινωνικού συνόλου. Ολα τα φυσικά Χείμαρρος στη Ροδόπη, φωτ. αρχείο ΕΚΒΥ και κοινωνικά φαινόμενα και διεργασίες α παιτούν σύνθετες προσεγγίσεις. Προστασία της φύσης και του περιβάλλοντος αποτελ ο ύ ν επίσης κοινωνικά ζητήματα που μπορούν να αντιμετωπισθούν μόνο με τη συναίνεση του κοινω νικού συνόλου. Οι δρασ τηριότητες μεμονω μένω ν ατόμων ή κοινωνικών ομάδων (συλλόγων προστασίας της φύσης κ.λπ.) αποδίδουν περισσότερα όταν εντάσσονται στη συνολική προσπάθεια του κοινωνικού συνόλου. Βοηθούν οπωσδήποτε και πρέπει να αντιμετωπίζονται ως πολύτιμοι αρωγοί, αλλά είναι β έ βαιο πως από μόνοι τους δεν μπορούν να λύσουν τα σύνθετα επιστημονικά προβλήματα προστασίας της φύσης και του περιβάλλοντος. 4. Τα εν δ ια φ έρ ο ντα και σ υμφ έροντα του παρόντος πρέπει να υποτάσσονται σε εκείνα του μέλλο ντο ς. Για τη χρήση της φύσης και των φυσικών πόρων πρέπει να αναζητούνται διαχρονικές μέθοδοι που να επιτρέπουν την αειφορία της χρήσης. Κάθε γενιά έχει υποχρέωση να αφήνει το περιβάλλον σε καλύτερη κατάσταση από εκείνη που το παρέλαβε. 5. Η προστασία της φύσης δεν πρέπει να περιορίζεται στην απλή διαπίστωση των ζημιών ή της αλλοίωσης που έχει υποστεί και στην προσπάθεια παραπέρα παρεμπόδισης των καταστροφών και αλλοιώσεων ή στην αποκατάσταση των ζημιών και την ανόρθωση των υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων. Θα πρέπει να προσπαθεί, χρησιμοποιώντας τους νόμους τη ς φύσης και τους νόμους που έχει θεσπίσει η ανθρώπινη κοινωνία, να προλαμβάνει τις καταστροφές και τις αλλοιώσεις. 6. Η προστασία της φύσης δεν πρέπει να αντισ τρατεύεται την πρόοδο αλλά να χρησιμοποιεί τις σύγχρονες τεχνικές γνώσεις προς όφελος της. Οπως έλεγε ο Frey Wiessling πριν από 34 έτη Δεν ζητάμε την προστασία της φύσης ενάντια στην τεχνική και την πρόοδο αλλά με τη βοήθεια της τεχνικής και της προόδου. Οι παραπάνω αρχές χρησιμεύουν ως κατευθυντήριες σκέψεις για τη διαχείριση κάθε προστατευόμενης περιοχής αλλά βρίσκουν εφαρμογή και στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Ιδιαίτερα η δεύτερη αρχή, του ενιαίου της χρήσης και προστασίας, πρέπει να εφαρμόζεται στη χρήση και προστασία του εδάφους, των δασών, των υγροτόπων και όλων των υδάτινων πόρων. Εκτός από την τήρηση των παραπάνω αρχών, (για την ορθολογική οργάνωση της αειφορικής διαχείρισης μιας προστατευόμενης περιοχής) απαιτείται η σωστή περιγραφή τη ς και η σαφής τοποθέτηση του σκοπού ή των σκοπών διαχείρισης. ΑΜΦΙΒΙΟΝ Τεύχος 5, Ιανουάριος - Φεβρουάριος 1994 Διμηνιαία έκδοση του ΕΚΒΥ Ταχυδρομική διεύθυνση: Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων 14ο χλμ Θ εσ σ α λονίκη ς - Μ ηχανιώ νας, Θ έρμη, τη λ. (031) , , Φ αξ: (0 3 1 ) Υπεύθυνη Εκδοσης: Μαρία Κατσακιώρη Συντακτική Επιτροπή: Μαρία Κατσακιώρη, Μάνος Κουτράκης, Σπύρος Ντάφης Φωτοστοιχειοθεσία - Εκτύπωση: Υιοί Α. Υφαντή Ο.Ε., Φραγκίνη 9, Θεσσαλονίκη ΕΛΛΑΣ