Zευς-βέκικος χορός (Zeus-bekikos Dance)

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Zευς-βέκικος χορός (Zeus-bekikos Dance)"

Transcript

1 1 Zευς-βέκικος χορός (Zeus-bekikos Dance) ΜΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ «ΖΕΫΜΠΕΚΙΚΟΥ» ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ ΤΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Κατά τον λαογράφο και συγγραφέα Θάνο Μούρρελο-Βελλούδιο, η λέξη Ζεϋ-μπέκος 1 προέρχεται κατά το πρώτο συνθετικό από την φρυγική λέξη «Ζεϋ» εκ του «Ζευς» που συμβολίζει το πνεύμα και κατά το δεύτερο από τη λέξη «μπέκος» ή «βέκος» 2 που σημαίνει άρτος και συμβολίζει το σώμα. Έτσι ως «...ολοκληρωμένος και θρησκευτικός χορός εξυπηρετεί και ανακουφίζει το Πνεύμα, την Ψυχή και το Σώμα του ανθρώπου.» (Βελλούδιος, 1991) Περίληψη Το παρόν άρθρο επιθυμεί να προσεγγίσει τον χορό του ζεϋμπέκικου ως προς τον ρόλο που μπορεί να παίξει στη σύγχρονη κοινωνία και να αναδείξει τον διαπολιτισμικό του χαρακτήρα. Συγκρίνοντας το ζεϋμπέκικο με άλλα είδη χορού όπως το χασάπικο, το τάνγκο, το φλαμένκο κ.α., ο αναγνώστης εισάγεται σε μια πρωτοποριακή ερευνητική δράση εκμάθησης αυτού του χορού και μια διαφορετική - απελευθερωμένη από βηματολογικά πρότυπα- διδακτική προσέγγιση, δίνοντας παράλληλα ποικίλα παραδείγματα εφαρμογής. Α. Εισαγωγή: Κοιτώντας προς το αύριο «Δείξτε μου πως χορεύει ένας λαός και θα σας πω αν ο πολιτισμός του είναι άρρωστος ή υγιής» (Κομφούκιος, 6 ο αιώνα π.χ.) Ο ζεϋμπέκικος χορός από την αρχή της δημιουργίας του είχε μια «διάθεση» 3 εναντίωσης απέναντι στην κατεστημένη μορφή εξουσίας και αποτελούσε μια γνήσια μορφή έκφρασης ανδρείας, γενναιότητας και βαθύτερης ευαισθησίας, έξω από τις κοινωνικές συμβάσεις. Ήταν η σωματοποίηση των ενδόμυχων αναγκών του εκφραστή/φορέα του και η επικοινωνία του, με τους βαθύτερους πόθους και μνήμες του ένας αυθόρμητος τρόπος της ψυχής για να εκτονώσει τη χαρά, τη θλίψη, το φόβο, τον πόνο και τις κοινωνικές και προσωπικές αντιθέσεις και συγκρούσεις της καθημερινότητας που βίωνε. 1 <Ζεϋ-μπέκ-ικος, όπου ικος κατάληξη επιθέτου στην ελληνική γλώσσα 2 Η ρίζα της λέξης αυτής βρίσκεται σε αναφορές του Ηροδότου ενώ συναντάται και στη γερμανική γλώσσα ως backen και στην αγγλική ως baker (Βελλούδιος, 1991) 3 «Η διάθεση μπορεί να σημαίνει το αποτέλεσμα μιας οργανωτικής πράξης επίσης σημαίνει έναν τρόπο ζωής, μια συνηθισμένη κατάσταση (ειδικά του σώματος), και ιδίως μια προδιάθεση, τάση, ροπή ή κλίση» (Bourdieu 1977:214 στο Cowan, 1998 σελ.30). «Οι διαθέσεις καλλιεργούνται, μέσω της αλληλεπίδρασης με έναν ολόκληρο συμβολικά δομημένο περίγυρο, και αυτές οι καλλιεργημένες διαθέσεις εγγράφονται στο σχήμα του σώματος και στα σχήματα της σκέψης» (Bourdieu 1977:72 στο ίδιο).

2 2 Στις μέρες μας, μέσα από την παραδοσιακή του μορφή (την οποία συναντάμε κυρίως σε Μικρά Ασία, Ελλάδα και Κύπρο), την ρεμπέτικη και τη μετέπειτα αστική λαϊκή εκδοχή του, το ζεϋμπέκικο εξακολουθεί να εκφράζει όλους τους ενδόμυχους πόθους, εμπειρίες, αντιλήψεις και εκφάνσεις της καθημερινής ζωής του ανθρώπου. Μέσα στο πλαίσιο ανακάλυψης και εύρεσης της ειλικρινούς έκφρασης, όπως απαιτεί αυτός ο χορός, μπορεί να αναδειχθεί και να αναπτυχθεί η αμοιβαία σχέση φιλίας και εμπιστοσύνης στο «εδώ και τώρα» (την κάθε δεδομένη στιγμή) τόσο του ατόμου με τον εαυτό του, όσο και μεταξύ μελών διαφορετικών κοινοτήτων και εθνοτήτων. Θεωρείται επιτακτική ανάγκη αυτός ο χορός να διαδοθεί και να εξελιχθεί, όχι μόνο γύρω από το νοτιο-ανατολικό άκρο της Μεσογείου, όπου μπορεί να χορεύεται σήμερα με τις παραλλαγές και τις προσμίξεις του, αλλά και διεθνώς, πέραν των Ελλήνων της διασποράς. Η ανάδειξη του «Ζευς-βέκικου» ή «Ζευς-μπέκικου» ή «Ζεϋ-μπέκικου» ή όπως αλλιώς θα μπορούσε να ονομαστεί αυτός ο χορός, είναι δυνατό να εξάγει το μήνυμα της συμφιλίωσης, την αμοιβαία αποδοχή και σεβασμό της ατομικότητας, την ελεύθερη έκφραση της διαφορετικότητας του κάθε ανθρώπου καθώς και τη διεθνή αναγνώριση της ιδιαίτερης ελληνικής ιδιοσυγκρασίας. Η δυνατότητα επικοινωνίας και συνύπαρξης με τους άλλους συνδράμει στην εξομάλυνση σύγχρονων κοινωνικών συγκρούσεων, ενώ ταυτόχρονα η ανάδειξη της ελεύθερης χορευτικής έκφρασης, αποτελεί βαλβίδα αποσυμπίεσης του ατόμου και της κοινωνίας. Γιατί στο Ζευς-μπέκικο χορό, εκφράζεται οτιδήποτε έχει ανάγκη η ψυχή, χωρίς τα φαινομενικά όρια και περιορισμούς του μυαλού και της λογικής. Παρόμοια ο Καζαντζάκης (1981) δια στόματος του Αλέξη Ζορμπά αφηγείται: «Ένας δαίμονας είναι μέσα μου και φωνάζει, και κάνω ό,τι μου πει, κάθε που πάω να πλαντάξω, μου φώναζε Χόρεψε και χορεύω. Ξεπλαντάζω. Μια φορά που πέθανε το παιδί μου ο Δημητράκης μου, στη Χαλκιδική, έτσι σηκώθηκα πάλι και χόρεψα. Οι συγγενείς και οι φίλοι που θωρούσαν να χορεύω μπροστά στο λείψανο, χύθηκαν να με πιάσουν Τρελάθηκε ο Ζορμπάς, φώναξαν, τρελάθηκε ο Ζορμπάς. Μα εγώ τη στιγμή εκείνη, αν δεν χόρευα, θα τρελαινόμουν από τον πόνο.» Στην ταινία «Αλέξης Ζορμπάς», στην τελευταία σκηνή ο Άγγλος συμπρωταγωνιστής, γνωρίζοντας ότι ο Ζορμπάς χόρευε μόνος του (ζεϋμπέκικο) στην ανάγκη του να εκτονωθεί, του λέει «μάθε μου να χορεύω» ( teach me to dance ). Μέσα από αυτή την ανάγκη, δημιουργήθηκε ο χορός συρτάκι 4. Το συρτάκι είναι μια χορογραφική συραφή διαφορετικών χορευτικών μοτίβων, η οποία δημιουργήθηκε για τις ανάγκες της ταινίας και εμπνεύστηκε από την ανάγκη να εκφραστεί το ελεύθερο πνεύμα και η ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία που ενσάρκωνε ο ρόλος του έλληνα Ζορμπά. Αυτός ο χορός έγινε αργότερα το σήμα κατατεθέν της σύγχρονης ελληνικής χορευτικής παρακαταθήκης σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε πολλά μέρη του εξωτερικού, ακόμα και σε πολύ απομακρυσμένες χώρες, γνωρίζουν ή έχουν ακούσει κάτι για αυτόν τον χορό. Το αργό πρώτο μέρος αυτού του χορού στην ταινία, μοιράζεται το πνεύμα και την μορφή του αργού μοναχικού ζεϋμπέκικου, που όμως πολύ γρήγορα ζευγαρώνει για να γίνει αργός και στη συνέχεια γρήγορος χασάπικος 5 /συρτός, εμπλουτισμένος με επιμέρους φιγούρες εμπνευσμένες 4 <Συρτ-άκι, όπου «συρτός» γενική κατηγορία ελληνικών χορών και «-ακι» κατάληξη ουσιαστικού στην ελληνική γλώσσα 5 Χασάπικος: Ο χασάπικος ονομαζόταν «Μακελλάριον Χορόν» (μακελλάριος στα ελληνικά σημαίνει «χασάπης») κατά τη Βυζαντινή εποχή, γεγονός που οφειλόταν στην προέλευση του από την συντεχνία των χασάπηδων της Κωνσταντινούπολης. Ο χορός αυτός γράφεται επίσης και «Χασσάπικος» (στα αγγλικά hassapikos, όπου hassip στα τούρκικα σημαίνει «χασάπης»). Είναι επίσης γνωστός σαν «Γρήγορο Χασάπικο», ή απλά «Ζωηρό».. Άλλοι χοροί με παραπλήσιο χορευτικό μοτίβο είναι ο χορός «Arkan» της Ουκρανίας, «Ηora» του Ισραήλ, «Debki» των Αραβικών χωρών, «Kasapsko Horo» της Βουλγαρίας, «Kasapsko Kolo» της Σερβίας, «Lesnoto» της Μακεδονίας, και «Soorch Bar» της Αρμενίας (Oakes, 2012)

3 3 από τους ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς (όπως Μαλεβιζιώτης από την Κρήτη κ.ά.). Β. Ψηλαφώντας με τα μάτια, ακούγοντας με την καρδιά, αφηγώντας με το σώμα «...ένα μέλος της φυλής Μπαντού, όταν συναντάει κάποιον ξένο, δεν τον ρωτάει ποιος είσαι;, αλλά τι χορεύεις;» (Γκαρωντύ, 1972;) Με διάκριση και σεβασμό στην παράδοση και έχοντας ως αρχή τις παραπάνω αξίες, το 2006 στο διεθνές φεστιβάλ αργεντίνικου τάνγκο που διεξήχθη στο νησί της Πάρου (Tango Greece Festival), ζητήθηκε να γίνει ένα μάθημα χορού για τους Έλληνες και ξένους συμμετέχοντες του φεστιβάλ με θέμα το συρτάκι. Βέβαια, δεν είναι εύκολο σε ένα και μόνο μάθημα να μεταλαμπαδευτεί η φλόγα αυτού του χορού και οι συμμετέχοντες να γίνουν γνήσιοι φορείς αυτού του πνεύματος. Έτσι, αφού απευθυνόταν σε ανθρώπους που είχαν την χορευτική ευχέρεια, τους ζητήθηκε να χορέψουν με μουσική ζεϋμπέκικου και χασάπικου ο καθένας μόνος του και να δημιουργήσουν τις δικές τους αυτοσχέδιες 6 φιγούρες, υποδεικνύοντάς τους κάποιες γενικές κινητικές φόρμες και πόζες του ζεϋμπέκικου/χασάπικου 7. Αρκετά αργότερα χωρίστηκαν σε ζεύγη με παρόμοιο σωματικό ύψος και αφού τους επισημάνθηκε και υποδείχθηκε το πνεύμα της φιλίας και της συναδελφικότητας αυτού του χορού, τους ζητήθηκε να πιαστούν από τους ώμους σε ζεύγη όπως στο χασάπικο χορό και να εκτελέσουν τους αυτοσχέδιους συνδιασμούς τους ανά ζεύγη. Φυσικά όλα αυτά επιστεγάζονταν από την ευαισθησία και την επικοινωνία του τάνγκο του οποίου ήταν γνώστες. Η εμπειρία των συμμετεχόντων πάνω στο συγκεκριμένο χορό και στο στοιχείο του αυτοσχεδιασμού που τον χαρακτηρίζει, έδωσε στα χορευτικά ζευγάρια, που είχαν δημιουργηθεί τυχαία, να έρθουν κοντά, να επικοινωνήσουν και να μοιραστούν μοναδικές χορευτικές στιγμές. Το επιστέγασμα της επιτυχίας, του όλου εγχειρήματος, ήταν η κατάληξή του, στο διονυσιακά γρήγορο τελευταίο μέρος του χορού -αυτό ίσως που έκανε τόσο δημοφιλές το συρτάκι- όπου δεν υπάρχουν πλέον ζευγάρια, αλλά οι συμμετέχοντες πιάνονται από τους ώμους και γίνονται μια γραμμή που καταλήγει με μια σπιροειδή φορά προς το κέντρο, γενόμενοι έτσι ένα σώμα μια ψυχή. Εκεί ακριβώς βρίσκεται και το σημαντικότερο μήνυμα αυτού του χορού το πνεύμα ομοψυχίας των ανθρώπων. Γ. Συγκρίσεις, παραλληλισμοί και προοπτικές Η ανθρωπολόγος Cowan, προσεγγίζει τον χορό «σαν ένα πολιτισμικά κατασκευασμένο κείμενο στο οποίο εγγράφονται οι κοινωνικές σημασίες ( ) και το οποίο διαβάζεται από αυτούς που το φέρουν αλλά και το βιώνουν» (Cowan, 1998) 6 Αυτοσχεδιασμός στον χορό ονομάζεται η διαδικασία της αυθόρμητης κινητικής έκφρασης. Δεν αφορά μόνο τη δημιουργία νέας κίνησης, αλλά και την απελευθέρωση του σώματος από τα συνηθισμένα κινητικά μονοπάτια Η εξέλιξη της κινητικής αυτοσχεδιαστικής ικανότητας διευκολύνεται μέσα από ποικίλες δημιουργικές αναζητήσεις που αφορούν τα διαφορετικά επίπεδα, σχήματα, δυναμικά μοτίβα και κινητικές φόρμες του σώματος. (Wikipedia) 7 Ο αποχωρισμός ενός αδελφικού φίλου που έφευγε για σπουδές στην Αμερική εκείνες τις μέρες, ίσως να είναι και ο λόγος έμπνευσης αυτού του εγχειρήματος. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα του «Ζεϋμπέκικο και Αυτοσχεδιασμός».

4 4 Ερευνώντας κανείς τις συγκριτικές αντιστοιχείες μεταξύ αργεντίνικου τάνγκο και ρεμπέτικου αλλά και πιο συγκεκριμένα μεταξύ τάνγκο και ζεϋμπέκικου χορού στην ρεμπέτικη εκδοχή του, παρατηρεί κανείς ότι έχουν πολλά κοινά στοιχεία και καταβολές, αλλά συγχρόνως, δυσανάλογη προβολή και αναγνωρισημότητα. Η ανάπτυξη της ρεμπέτικης μουσικής από πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και η παράλληλη χρονικά ανάπτυξη της μουσικής του αργεντίνικου τάνγκο από μετανάστες της Ευρώπης είναι γνωστή, όπως και οι βαθιές τους ρίζες και οι πολυποίκιλες επιρροές τους. Συγκρίνοντας αναφορές και μελέτες 8 γύρω από το ρεμπέτικο και το τάνγκο και τις περιόδους ανάπτυξής τους, παρουσιάζονται πολλά κοινά στοιχεία όπως η προέλευσή τους από το κοινωνικό περιθώριο, το περιεχόμενο των στοίχων κ.ά. Αντίστοιχες ομοιότητες υπάρχουν και ως προς την χορευτική τους απόδοση, καθώς και το βαθύτερο συναισθηματικό τοπίο που περιβάλλει τόσο το ζεϋμπέκικο, που είναι ένας από τους αντι-προσωπευτικότερους χορούς της ρεμπέτικης μουσικής, όσο και το τάνγκο. Συνδιαλεγόμενοι είτε, με ένα φυσικό πρόσωπο όπως συμβαίνει στο τάνγκο, είτε, με ένα φανταστικό πρόσωπο, το Θεό, το Χάρο, τον Έρωτα, τη Μοίρα, τον βαθύτερο εαυτό...κλπ., όπως στο ζεϋμπέκικο, και οι δύο χοροί εκφράζουν την ανάγκη έκφρασης, επαφής και επικοινωνίας του ατόμου. Με αυτό το τρόπο δίνεται η ευκαιρία να βιωθεί ο χορός, άλλωτε σαν μια βαθιά τελετουργική ή μυσταγωγική εκδήλωση της ψυχής και άλλοτε σαν μια πρωτόλεια έκφανση καταπιεσμένων ενστίκτων, συμβάλλοντας με αυτό το τρόπο στην διατήρηση της αρμονίας ανάμεσα στην «ισορροπία των αντιθέσεων» (Ηράκλειτος). Όπως ακριβώς ο Astor Piazzolla 9 μπορεί να υπήρξε ένας από τους ανανεωτές της μουσικής του τάνγκο, η οποία την περίοδο εκείνη της ζωής του συνθέτη ήταν σε παρακμή ακόμα και στην γενέτειρά του, αντίστοιχα και η μουσική του ζεϋμπέκικου μπορεί να πάρει νέα σχήματα να γίνουν προσμίξεις σύγχρονων ακουσμάτων και να εξαχθούν νέοι συμβολισμοί, έννοιες και αξίες. Η πλούσια πολιτισμική κληρονομιά ενός λαού είναι το επιστέγασμα ενός γνήσιου λαϊκού χορού, που μπορεί να εκφράσει τις ανάγκες του καθημερινού ανθρώπου και μπορεί να μεταλλαχθεί σύμφωνα με τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες της ζωής του. Έτσι άλλωστε, ξεπήδησαν και μετεξελίχθηκαν τόσοι και τόσοι χοροί σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης από τις απαρχές της ιστορίας του ανθρώπου. Αντίστοιχα, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε το παράδειγμα του φλαμένκο, το οποίο ενσωματώνει μια πολυσύνθετη πολιτισμική παράδοση, γεγονός που αποδεικνύεται τόσο από την πλούσια ποικιλία των μουσικών ρυθμών και μελωδιών, όσο και από το πλήθος των χορευτικών στυλ αυτού του χορού που εάν τα απαριθμήσουμε όλα μαζί ξεπερνούν τα εξήντα διαφορετικά χορευτικά και μουσικά στυλ. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό της καποέιρα (Capoeira), μιας βραζιλιάνικης πολιτιστικής έκφρασης με επιρροές από την Αφρικάνικη ήπειρο, που εμπεριέχει χορό, πολεμική τέχνη, φιλοσοφία, άθληση και εκπαίδευση. Το ίδιο συμβαίνει και με άλλα είδη χορού και μουσικής (τζαζ, μπλουζ, σουϊνγκ κτλ.). Έτσι θα μπορούσαμε να παραλληλήσουμε και τα διαφορετικά μουσικά και χορευτικά στυλ του ζεϋμπέκικου, αλλά και τις προοπτικές ανάδειξής του χωρίς ταμπού και προκαταλήψεις. Άλλωστε, το ζεϋμπέκικο γαλουχήθηκε, σε μια ευρύτερη 8 Gerhard Steingress, "Social Theory and the Comparative History of Flamenco, Tango and Rebetika," William (Editor), The Passion of Music and Dance: Body, Gender and Sexuality, Berg (publisher), (Horacio, 2000), (Santori, Steidl, 2000), (Λαογραφία, 2014), (Πετρόπουλος, 1979), (Παπαχριστόπουλος, 2004). 9 Ο Astor Piazzolla υπήρξε ο πιο σημαντικός συνθέτης του τάνγκο κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Οι συνθέσεις του, οι οποίες συμπεριλάμβαναν στοιχεία της τζαζ και της κλασικής μουσικής, έφεραν επανάσταση στο παραδοσιακό αργεντίνικο τάνγκο.

5 5 γεωπολιτική περιοχή, η οποία είναι σταυροδρόμι τριών ηπείρων με διαφορετικούς πολιτισμούς και κουλτούρα. Όπως η ομιλούσα γλώσσα ενός λαού επηρεάζεται και εξελίσσεται, με την πάροδο των αιώνων, έτσι και η γλώσσα του χορού μπορεί να αναπτυχθεί, να επηρεάσει και να επηρεαστεί από άλλους λαούς, με διαφορετική κουλτούρα και παιδεία. Έτσι, μέσα από την πρόσμιξή του με άλλα στοιχεία και συνθήκες εμπλουτίζεται και ανανεώνεται από τους ζωντανούς φορείς και εκφραστές του. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να έχουμε την τύχη να δούμε ζωνταντά μπροστά στα μάτια μας, κάποιον απόγονο του Διγενή Ακρίτα να μάχεται τον Χάρο στα «Μαρμαρωμένα αλώνια» 10 χορεύοντας «Ζευς-μπέκικο», ή κάποια άλλη αυριανή προσωπικότητα της παγκόσμιας ιστορίας να αμφιταλαντεύεται στα βήματα του Ζευςμπέκικου, αλλά κυρίως τους απλούς ήρωες της καθημερινότητας να χορεύουν τις χαρές και τις λύπες τους. Επομένως, αντί να διαφωνούμε για τις ιστορικές καταβολές αυτού του χορού (εάν ανιχνεύονται στον Πυρρίχιο 11 ή σε άλλες επιρροές της «Ανατολής»), θα μπορούσαμε να κοιτάξουμε το μέλλον και τις ανάγκες ανάδειξης αυτού του χορού. Η προσκόλληση στο παρελθόν μετατρέπει έναν γνήσιο λαϊκό χορό σε «παραδοσιακό» και κάποιες φορές γραφικό χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το παραδοσιακό είναι κάτι ευκαταφρόνητο. Αντιθέτως μάλιστα είναι μια απαραίτητη σπουδή. Τρεφόμενοι από τις ρίζες των προγόνων μας μπορούμε να κοιτάξουμε στα μάτια τις προκλήσεις του μέλλοντος. Την ίδια στιγμή όμως, εμμένοντας σε νόμους και ηθοπλαστικούς κανόνες ως προς τον τρόπο συμπεριφοράς, έκφρασης και εκδήλωσης αυτού του χορού (και της μουσικής του), αυτομάτως πάμε ενάντια στη φύση του μία φύση που πάντα ήταν η έκφραση του ιδιαίτερου, του μοναδικού και του ξεχωριστού. Έτσι, στα ερωτήματα εάν το ζεϋμπέκικο είναι μόνο ανδρικός (πολεμικός) χορός, εάν είναι μοναχικός χορός, εάν εμπεριέχει μόνο τα παλιά ρεμπέτικα, εάν φέρει συγκεκριμένα αξεσουάρ και ενδυματολογικά χαρακτηριστικά, εάν εκφράζει μόνο τη λύπη και όχι την χαρά, εάν διδάσκεται, ή εάν χορεύεται καλά μόνο όταν έχεις πιεί...κτλ., θα ήταν προτιμότερη η απεγκλώβιση αυτού του χορού από προσωπικές κρίσεις και προκαταλήψεις. Η έρευνα των αναγκών του απλού φορέα-εκφραστή αυτού του χορού στις μέρες μας θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο μεγάλου ενδιαφέροντος. Παράλληλα, κρίνεται αναγκαίο να αφουγκραστούμε τα εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν για την κατάκτηση αυτού του τόσο υψηλού μέσου έκφρασης της ψυχής. 10 Μυθικός λαϊκός ήρωας της Βυζαντικής αυτοκρατορίας, υπερασπιστής των συνόρων από τους βάρβαρους 11 Πυρρίχιος χορός: αρχαίος ελληνικός πολεμικός χορός. «...ο οποίος χορευόταν από έναν χορευτή ή δύο χορευτές ή ακόμη και από ομάδες, ενώ παρακολουθούσαν μαχόμενοι, οι οποίοι εκτελούσαν όλων των ειδών τις πολεμικές κινήσεις ένοπλης επίθεσης και άμυνας, ελιγμούς κ.λπ.... Ο Πυρρίχιος είχε κατά τόπους διάφορα ονόματα. Στον Πόντο, όπου και χορεύεται ακόμη και σήμερα από τους Πόντιους, ονομάζεται Σέρρα (κάποιες φορές εξελίσσεται στο χορό των μαχαιριών, όπου δύο χορευτές ξεχωρίζουν από την χορευτική παράταξη και αντιμάχονται με μαχαίρια), στην Κύπρο ονομάζεται Πρύλις ή Πρύλλια, στην Κρήτη Ορσίτης ή Επικρήτιος, αλλού Τελεσίας, Κολαβρισμός κ.λπ.... Άλλος χορός που ανήκει στους λεγόμενους πυρρίχιους χορούς είναι η Ανάπαλη, που εκτελούνταν στις γυμνοπαιδιές στη Σπάρτη, όπου οι γυμνοί έφηβοι κινούνταν με χάρη, υπό τους ήχους του αυλού ή της λύρας, και πρόβαλλαν στάσεις και κινήσεις πάλης και πυγμαχίας.» (Μαυροβουνιώτης et al., 2013) Υπήρχε όπως λέγεται κι ένας πολεμικός γυναικείος χορός προς τιμή της θεάς Άρτεμης, τον οποίο είχαν ιδρύσει και είχαν χορέψει για πρώτη φορά στην Έφεσο οι Αμαζόνες. (Τιτανίς)

6 6 Δ. Έρευνα-Δράση εν εξελίξει «Ένας από τους μελετητές που καθιέρωσαν την έρευνα-δράση, ο Kurt Lewin (1948), ανέφερε ότι έρευνα που παράγει μόνο βιβλία είναι ανεπαρκής έρευνα. Ο σκοπός της έρευνας, όπως επισημάνει ο Marx στο βιβλίο του Λουδοβίκος Φόουερμπαχ, δεν είναι απλά να κατανοήσουμε και να ερμηνεύσουμε τον κόσμο, αλλά να τον αλλάξουμε. Η έρευνα-δράση είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την επίτευξη αλλαγής και βελτίωσης σε τοπικό επίπεδο.» (Cohen et al., 2007) Στα πλαίσια συνεργασίας μου με το πανεπιστημιακό γυμναστήριο του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, από τις αρχές του 2013 δημιουργήθηκε μεταξύ άλλων 12 ένα τμήμα, το οποίο ονομάσθηκε αρχικά «Ζεϋμπέκικο και αυτοσχεδιασμός». Αργότερα, το τμήμα αυτό ενσωματώθηκε στο πρόγραμμα με γενικό τίτλο «Κίνηση και αρμονία» (Monachas, 2013) και εντάχτηκε στα ευρύτερα προγράμματα της Επιτροπής Ερευνών του πανεπιστημίου με τίτλο «Σχεδιασμός, εφαρμογή και αξιολόγηση προγραμμάτων άθλησης και αναψυχής». Σε αυτό το πρόγραμμα, εξερευνούμε εκτός των άλλων, τις αρχές που διέπουν την αρμονική κίνηση για την ελεύθερη έκφραση και επικοινωνία, τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο, ενταγμένο μέσα στις κοινωνικο-πολιτισμικές και χωροχρονικές συνθήκες που το συνθέτουν. Χρησιμοποιούμε το τάνγκο, το ζεϋμπέκικο, την μουσική, την ποίηση, το αρχαίο θέατρο κ.α. ως αφορμή για εξερεύνηση των εκφραστικών μέσων, την ανάπτυξη των διαύλων επικοινωνίας μεταξύ νου, σώματος και συναισθήματος καθώς και την σχέση μεταξύ της βαθύτερης ύπαρξης του ατόμου με τους άλλους, αλλά και το περιβάλλον και την αίσθηση του συν-όλου, σε ομαδικό επίπεδο. Πρόκειται για ένα εργαστήρι Έρευνας-Δράσης, όπου οι συμμετέχοντες μοιράζοντας και αναπτύσοντας τις προσωπικές τους εμπειρίες εμπλουτίζουν την δεξαμενή εμπειριών του συνόλου, συνδράμοντας έτσι όλοι μαζί στην ανάπτυξη της έρευνας. Με αφορμή τα παραπάνω, δημιουργήθηκε η ανάγκη να μεταλαμπαδοθούν αυτές οι εμπειρίες σε συλλογικό επίπεδο, όπως ακριβώς γινόταν και στην αρχαία Ελληνική πολιτεία, μέσω του θεάτρου. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία μιας χοροθεατρικής παράστασης με τίτλο «Η σκιά του Έρωτα», που παρουσιάζεται σε θέατρα και φεστιβάλ. Η παράσταση αυτή συνδυάζει αρμονικά το πνεύμα του τάνγκο και του ζεϋμπέκικου με την ποίηση, και συγκεκριμένα το Άσμα Ασμάτων 13. Η εξέλιξη της έρευνας οδηγεί στο σχεδιασμό δύο ακόμη παραστάσεων: μίας που συνδυάζει το Ζεϋμπέκικο, το φλαμένκο και το τάνγκο με την ρεμπέτικη μουσική, και μίας άλλης που έχει σαν στόχο να αναδείξει διεθνώς, με ένα διαφορετικό τρόπο, τη βυζαντινή μουσική. Έτσι, στην τοποθέτηση του Marx «φτιάχνοντας τον κόσμο φτιάχνουμε τον εαυτό μας» (Cowan, 1998), θα μπορούσαμε αντιστρέφοντας την, να πούμε «φτιάχνοντας τον εαυτό μας φτιάχνουμε τον κόσμο». Αντικαθιστώντας το ρήμα φτιάχνω με το ρήμα διευρύνω που θα ταίριαζε τόσο με τις σύγχρονες φιλοσοφικές προσεγγίσεις όσο και με το χαρακτήρα και τους στόχους αυτού του άρθρου, θα λέγαμε: «διευρύνοντας τον εαυτό μας διευρύνουμε τον κόσμο». 12 Παράλληλα με το «Ζεϋμπέκικο και αυτοσχεδιασμός» και το «Κίνηση και αρμονία», διδάσκεται «Ξυπόλητο τάνγκο» ( Barefoot Tango ). Tα ερευνητικά αυτά προγράμματα παρουσιάστηκαν το 2012, το 2013 και το 2014 στο 33 ο, στο 35 ο και στο 37 ο Παγκόσμιο Συνέδριο Έρευνας Χορού (World Congress on Dance Research), υπό την αιγίδα της CID UNESCO. 13 Το Άσμα Ασμάτων είναι ένα λυρικό τραγούδι με διαλογική μορφή και ερωτικό περιεχόμενο που εμπεριέχεται στην Παλαιά Διαθήκη, γραμμένο από τον Σολομώντα.

7 7 Ε. Η διαδικασία επανεκκίνησης του εγκεφαλικού υπολογιστή ( OFF PC ) στο ζεϋμπέκικο «Δεν μπορεί κανείς να μπει στο ίδιο ποτάμι δύο φορές» (Ηράκλειτος) Το όνομα που δόθηκε για να περιγράψει τον τρόπο προσέγγισης αυτής της πρακτικής διαδικασίας είναι OFF PC (Monachas, 2014). Προέρχεται από τα αρχικά γράμματα των αγγλικών λέξεων: Observing, Flirting, Flirting, Playing, Creating, όπου προτείνονται ως κεντρικοί πυλώνες, της προσωπική έρευνας του κάθε συμμετέχοντα στο πρόγραμμα. Θα μπορούσε να ερμηνευτεί σαν μια προτροπή για σβήσιμο του προσωπικού μας ηλεκτρονικού και εγκεφαλικού υπολογιστή για να αναδειχθεί η πραγματική φυσική επαφή, και η ελεύθερη έκφραση και επικοινωνία του ατόμου. Την ίδια στιγμή, όμως, μπορεί να σηματοδοτεί και τη δυνατότητα επανεκκίνησης του ανθρώπινου νου/σώματος για ασφαλέστερη λειτουργία όλων των έμβιων συστημάτων που τον διέπουν (Monachas, 2014). Επεξηγώντας λίγο παραπάνω τις έννοιες, τα βήμματα και τα στάδια αυτής της προσέγγισης: (O) Observing. Παρατηρώντας τα πάντα! Είναι το πρώτο και σημαντικότερο βήμα. Είναι το βήμα στο οποίο οι συμμετέχοντες, ενεργοποιούν και εξερευνούν τα εκφραστικά τους μονοπάτια μέσω της παρατήρησης της κίνησης/ακινησίας αλλά και της αναπνοής. Ξεκινώντας από το απλό περπάτημα και αποδεχόμενοι τις μοναδικές και ξεχωριστές ανάγκες των συμμετεχόντων, δίνεται η δυνατότητα σε αυτούς να επιλέξουν την ταχύτητα, το εύρος, τις διαστάσεις και τα επίπεδα της κίνησης που αυτοί προσωπικά επιλέγουν την κάθε στιγμή, με απόλυτη ελευθερία. Γιατί πάνω από όλα, ο χορευτής μπορεί να κάνει ένα μόνο βήμα τη φορά και η επιλογή για το πότε, πως, προς τα που, και γιατί θα κινηθεί, είναι μόνο δική του. Το ζητούμενο, όμως, είναι ο χορός να προκύπτει από μόνος του, δηλαδή μέσα από την «Ανάγκη» και όχι από την βούληση κανενός ακόμα και του ίδιου του ατόμου. Γιατί μεγαλύτερος κριτής και δυνάστης είναι πρώτα από όλα η ίδια μας η σκέψη. (F) Flirting. Φλερτάροντας με το άγνωστο! Το στάδιο αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για αυτούς οι οποίοι είναι πολύ αναλυτικοί και λεπτολόγοι στη σκέψη, με αποτέλεσμα να παρακολύεται η ελεύθερη έκφραση της κίνησή τους. Γι αυτό στο συγκεκριμένο στάδιο ερχόμαστε σε επαφή (φλερτ) με επιμέρους στοιχεία, διαφορετικά κάθε φορά ανάλογα με τις ανάγκες των συμμετεχώντων, όπως: α) την βαρύτητα, μέσα από την επαφή των πελμάτων με το πάτωμα, την κατάσταση του σώματος, τις αιωρήσεις των χεριών και του σώματος, β) το νου, τη σκέψη, το συναίσθημα, τον βαθύτερο εαυτό, γ) τη σχέση με το «άλλο» (το Θεό, το Χάρο, τον Έρωτα, τη Μοίρα, ένα φανταστικό ή πραγματικό πρόσωπο, κτλ.), δ) επικοινωνία με άλλα εξωτερικά ερεθίσματα (μουσική, στίχος, μελωδία, ρυθμός, κ.α.)

8 8 ε) με το χωροχρόνο, στον οποίο εκτυλίσσεται αυτή η πράξη, την κάθε δεδομένη στιγμή. Έτσι, ο καθένας ξεχωριστά έχει την δυνατότητα να ανοίξει νέα μονοπάτια: πρώτα των ποδιών και του κορμού και εν συνεχεία των χεριών και του υπόλοιπου σώματος, επιτρέπoντας έτσι να εκφραστεί η ψυχή -και ίσως αργότερα να αναλογιστεί το μυαλό. Είναι η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε όταν μας ελκύει κάποιος/α και όλες μας οι αισθήσεις περιστρέφονται γύρο του/της. Είναι μια ενεργητική κατάσταση της οποίας γινόμαστε φορείς της, κατά τη διάρκεια του προγράμματος αλλά και έξω από τις εντεταλμένες ώρες του προγράμματος. (F) Flirting. Φλερτάροντας με το γνωστό στο «Εδώ & Τώρα» (κάθε στιγμή)! Σε αυτό το στάδιο επανερχόμαστε συνειδητά και επαναλαμβάνουμε την παραπάνω διαδικασία για να παραμείνουμε συνδεδεμένοι με το άγνωστο, έχοντας πάντα τη διάθεση να φλερτάρουμε με τα πράγματα και τις συνθήκες, τις οποίες νομίζουμε και θεωρούμε ότι είναι γνωστές. Γιατί όταν κάποιος νομίζει ότι κατέχει κάτι, την ίδια στιγμή το χάνει και αυτό είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που έχει κανείς να αντιμετωπίσει στην αυθεντική χορευτική έκφραση. Επιτρέποντας, λοιπόν, τον χορό να συμβεί από μόνος του, μέσα από το άπειρο των πιθανών δυνατοτήτων του, προκαλείται η ανάγκη εναρμόνισης του χορευτή με το άγνωστο της επόμενης κίνησης. Με αυτό το τρόπο, δίνεται η δυνατότητα να βιώσει κανείς έμπρακτα τη «Θεωρία της ροής» ή τη «Θεωρία του χάους» μέσα από το χορό. Αυτό είναι άλλωστε πιθανόν και το βαθύτερο βιωματικό φιλοσοφικό απόσταγμα, που μπορεί να προσφέρει αυτός ο χορός στον δυτικό πολιτισμό της προ-οικονομίας και της υπολογιστικής σκέψης. Έτσι, καλούμαστε απλά να παρατηρήσουμε τον χορό μας εκ των έσω χωρίς τις παρεμβολές της θέλησης κανενός ακόμα και του ίδιου μας του μυαλού. (P) Playing. Παίζοντας η ψυχή σαν παιδί! Γιατί όταν τα παιδιά παίζουν, δε διαχωρίζουν τον εαυτό τους από το παιχνίδι και γίνονται ένα με αυτό. Τέτοιες στιγμές ολοκληρωτισμού, σου προσφέρονται μόνο όταν μπορείς να καθαιρέσεις την λογική από το βάθρο της (χωρίς βοήθεια αλκοόλ ή άλλων ουσιών), επιτρέποντας με αυτό το τρόπο πρώτα να το βιώσει κανείς και ίσως μετά εάν ωριμάσει να το αφομοιώσει, όπως ακριβώς τα παιδιά που ενηληκιώνονται. Γιατί τελικά, έχουμε πολλά να μάθουμε από τα παιδιά. (C) Creating. Δημιουργώντας και συνθέτοντας μοναδικές στιγμές απόλαυσης! Είναι το στάδιο των ποιητικών μεταμορφώσεων, όπου όλα τα παραπάνω ανασυνθέτονται μέσα από το σώμα του εκφραστή και φορέα των παραπάνω εμπειριών, για να δημιουργηθούν αυθεντικές στιγμές ολοκληρωτισμού και ευδαιμονίας στιγμές, που μετά το πέρας τους μπορεί να αποτραβηχτεί κανείς παράμερα και να αισθανθεί την πληρόρητα και την σοφία που περιβάλλει την βαθύτερη ύπαρξη της ζωής. Η επανεκκίνηση αυτής της διαδικασίας ενεργοποιείται ακριβώς μετά τη στιγμή της κορύφωσής της. Έτσι, περνάει εκ νέου από το στάδιο της πιο ενεργητικής παρατήρησης, του ουσιαστικότερου φλέρτ με το άγνωστο ή με αυτό που νομίζουμε γνωστό, του ακόμα πιο ελεύθερου παιχνιδιού και της δημιουργικής έκφρασης.

9 9 Πρόκειται, δηλαδή, για μια επαναλαμβανόμενη διαδικασία... OFF PC...OFF PC..., που συνεχίζεται στον αέναο κύκλο της καθημερινότητας! Γιατί, όπως είπε ο Ηράκλειτος, Το ξεκίνημα και το τέλος είναι το ίδιο πράγμα. ΣΤ. Ερευνητικές δοκιμές γύρω από το ζεϋμπέκικο Zεϋμπέκικο/ αρχαίο θέατρο-χορός Πηγή έμπνευσης αποτέλεσαν πολλοί άνθρωποι του χορού και του θεάτρου και γενικότερα των παραστατικών τεχνών. Σημαντικότερη αυτών, η μητέρα (για πολλούς) του σύγχρονου χορού, Ισιδώρα Ντάνκαν, η οποία προσανατολιζόταν στα αρχαιοελληνικά πρότυπα της φυσικότητας και της ελευθερίας. Μέσα από την προώθηση της προσωπικής ελευθερίας στην έκφραση των κινήσεων, τη φυσικότητα, τον αυτοσχεδιασμό και χρησιμοποιώντας ολόκληρο το σώμα, η Ισιδώρα Ντάνκαν έφερε μια κοινωνική επανάσταση και επηρέασε την εξέλιξη της τέχνης του χορού, και όχι μόνο, του 20ου αιώνα. Ο χορός της ήταν μια προσπάθεια να εκφράσει την ύπαρξή της. Χορεύοντας ξυπόλυτη, όχι μόνο κυριολεκτικά αλλά και μεταφορικά, απογυμνωμένη από τα κοινωνικά πρότυπα και κατεστημένα της εποχής της, αποτελεί φορέα μιας γυναικείας εκδοχής των αρχών του Ζευς-μπέκικου. Η σωματική έκφραση, από την πρωτο-εμφάνιση του θεάτρου και του χορού στην αρχαία Ελλάδα μέχρι την ανανέωση αυτών και την ανάγκη επαναφοράς της αυθεντικότητας του σωματικού τρόπου έκφρασης, είχε πάντα απεύθυνση προς κάτι ανώτερο (θεό, ιδέα, σκοπό...κτλ.) ξεφεύγοντας από τα στενά περιθώρια της ατομικότητας και του εγωισμού. Zεϋμπέκικο/Χασάπικο Διατηρώντας το παραπάνω πνεύμα έρευνας και αυτο-ανακάλυψης, σε κύκλους μαθημάτων με τίτλο: «Zεϋμπέκικο και αυτοσχεδιασμός» που λαμβάνουν χώρα σε πολιτιστικούς συλλόγους ελληνικών παραδοσιακών χορών, ζητείται από τους συμμετέχοντες, να περπατήσουν στον βασικό ρυθμό των 9/4 (9/8+9/8=9/4) εντάσσοντας φιγούρες του χασάπικου ή άλλων δημοτικών χορών. Οι χορευτές παροτρύνονται να εμπλουτίσουν τον χορό τους: α) με περισσότερες στροφές γύρω από τον νοητό κάθετο άξονα του σώματος, β) να αναπτύξουν αυτοσχέδιες χορευτικές φόρμες, γ) να ξεφύγουν από την ομογενοποιημένη μορφή έκφρασης, δ) να εξερευνήσουν την ανάπτυξη της χορευτικής τους έκφρασης μέσα από την απόδοση αντίθετων χορευτικών χαρακτηριστικών του προσωπικού τους χορού κ.ά. Τα παραπάνω οδηγούν, με τον πλέον εύκολο τρόπο, χορευτές που έχουν συνηθίσει να εκτελούν συγκεκριμένα μουσικά και χορευτικά μοτίβα να μπορούν με την κατάλληλη εμψύχωση και παρότρυνση να ανακαλύψουν τα μονοπάτια της ελεύθερης-αυτοσχεδιαστικής χορευτικής έκφρασης στο ζεϋμπέκικο, παρόμοια με τον «αυτοσχεδιασμό στον ελληνικό δημοτικό χορό» και τα δημοτικά τραγούδια. (Δρανδάκης, 1993) Zεϋμπέκικο/Τάνγκο Στο ίδιο πνεύμα, δοκιμάστηκε η διδασκαλία αργεντίνικου χορού τάνγκο με μουσική ζεϋμπέκικου, καθώς και το αντίστροφο δηλαδή διδασκαλία ζεϋμπέκικου

10 10 χορού με μουσική τάνγκο, όπως επίσης και η ανάμειξή τους και ο συνδιασμός τους στο ίδιο μουσικό κομμάτι. Η εμπειρία αυτή βοηθάει στην συνειδητοποίηση των ομοιοτήτων των δύο ειδών. Αποτέλεσμα της συνειδητοποίησης αυτής ήταν Έλληνες και ξένοι κοινωνικοί χορευτές του τάνγκο που δεν χόρευαν ζεϋμπέκικο, να εκφραστούν μέσα από αυτόν τον χορό για πρώτη φορά στη ζωή τους. Zεϋμπέκικο/Φλαμένκο Με τη συνοδεία καχόν (κρουστό όργανο που χρησιμοποιείται στο φλαμένκο) κιθάρας, μπουζουκιού και άλλων πιθανών συνδυασμών, ψάχνονται πρακτικές ομοιότητες αλλά και διαφορές σε επιμέρους χαρακτηριστικά των δύο χορών από τη μουσική και την κινητική έκφραση του σώματος μέχρι την ανάγκη φωνητικής εκτόνωσης των χορευτών κ.α. Zεϋμπέκικο/ Πυρρίχιο Μια ακόμα δοκιμή για τη χορευτική αναζήτηση και ανάπτυξη του ζεϋμπέκικου χορού, έγινε σε φοιτητές όλων των σχολών του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης στο πρόγραμμα «Κίνηση και αρμονία», που λαμβάνει χώρα σε εξωτερικούς χώρους του πανεπιστημίου. Στόχος ήταν να αναζητηθούν πιθανοί συσχετισμοί του ζεϋμπέκικου με τον αρχαιο-ελληνικό πυρρίχιο χορό. Έχουν εντοπιστεί πολλά αρχαιολογικά ευρύματα όπου αναπαριστούνται οπλίτες, με σπαθί ή δόρυ και ασπίδες, να χορεύουν. Έτσι, ζητήθηκε αρχικά από τους φοιτητές, χωρίς να ξέρουν τους σκοπούς της άσκησης ή την σύνδεσή της με το ζεϋμπέκικο, να φανταστούν ότι κρατούν ασπίδα στο ένα χέρι και δόρυ ή σπαθί στο άλλο και να μονομαχήσουν εικονικά μεταξύ τους, έχοντας ως μοναδικό ηχητικό ερεθίσμα έναν μετρονόμο. Αργότερα, όταν αποκαλύφθηκε η άμεση σύνδεση της άσκησης με το ζεϋμπέκικο, ζητήθηκε το ίδιο αλλά φανταζόμενοι αυτή τη φορά ότι έχουν τυλιγμένο στο ένα χέρι το σακάκι για προστασία σαν ασπίδα και φαλτσέτα ή στιλέτο στο άλλο, όπως έχει αποτυπωθεί στην ρεμπέτικη εκδοχή του χορού αυτού. Για την επίτευξη των παραπάνω, ανακλήθηκαν εικόνες από μονομαχίες και εμπειρίες των συμμετεχόντων από ηλεκτρονικά παιχνίδια πολεμικών τεχνών. Το αποτέλεσμα ήταν, με την κατάλληλη εμψύχωση και παρότρυνση, μαλθακά σώματα φοιτητών να εκφραστούν και να ασκηθούν με τρόπο που ίσως δεν είχαν βιώσει ποτέ. Έτσι, βρέθηκαν απλά καθημερινά σώματα να γίνονται σώματα ηρωικά, σώματα λαβωμένα ή κορμιά πεσμένα στα χορτάρια έτοιμα να «ξεψυχήσουν», ανακαλύπτοντας βιωματικά τον κύκλο της ζωής και φιλοσοφώντας αυτόκλητα για την ανθρώπινη ύπαρξη και φύση 14. Zεϋμπέκικο/Άλλα παραδείγματα Κάποιες φορές οι συμμετέχοντες καλούνται να ανακαλέσουν καθημερινές τους ασχολίες και μνήμες και να τις χορέψουν, αφουγκραζόμενοι την εσωτερική τους παρόρμηση. Έτσι, ένας υπάλληλος συνεργείου αυτοκινήτων συμφιλιώθηκε με την νόρμα της καθημερινής του εργασίας, όταν ενέταξε στον χορό του τη σχέση του με το πάτωμα, ενώ κάποιος άλλος γνήσιος φορέας της ρεμπέτικης κουλτούρας, επιθυμούσε να χορεύει μόνο βαριά μακρόσυρτα ζεϋμπέκικα, ανακαλώντας μνήμες παλιών 14 Κάτι ανάλογο γίνεται και στον ποντιακό «χορό των μαχαιριών» (Πιτσάκ)

11 11 ρεμπέτηδων της δεκαετίας του 50 σε καταγώγια επαρχιακής πόλης, πριν φύγει μετανάστης στο εξωτερικό. Άλλες φορές μοναδικό ερέθισμα μπορεί να αποτελέσει ένα ποίημα, μια φανταστική ή πραγματική εμπειρία, ένας στίχος, τα στοιχεία και οι ιδιότητες της φύσης, και φυσικά οποιοδήποτε είδος μουσικής ακόμη και μουσική ροκ ή μέταλ, ανάλογα πάντα με το χορευτικό κοινό και την ψυχολογία των συμμετεχόντων. Όλα τα παραπάνω επιδεικνύουν, στον απλό καθημερινό πολίτη, τον τρόπο αναγνώρισης, καταγραφής και αφομοίωσης παλαιών και νέων βιωμάτων, και πως αυτά μπορούν να βρουν διέξοδο μέσω του χορού. Στον αντίποδα, σε τμήμα φοιτητών της Σχολής Επιστημονικής Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού με ειδικότητα «Ελληνικοί Παραδοσιακοί Χοροί», συναντάει κανείς δυσκολίες όσων αφορά τη διδασκαλία και τη προοπτική της βιωματικής εξερεύνησης του αυτοσχεδιασμού στο ζεϋμπέκικο και αυτό επειδή, είτε λόγω έλλειψης θάρρους ή αμηχανίας προς την ατομική χορευτική έκθεση μπροστά σε κοινό, είτε λόγω έλλειψης κινήτρων (αφού ο αυτοσχεδιασμός στο ζεϋμπέκικο δεν διδάσκεται, ακόμα, επίσημα στα τμήματα των ελληνικών πανεπιστημίων), οι συμμετέχοντες αδυνατούν να ξεφύγουν από τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις που φέρουν. Για το λόγο αυτό, η διδασκαλία του ζεϋμπέκικου περιορίζεται στις ιδιωτικές σχολές χορού. Εκεί, με λιγοστές εξαιρέσεις, η αγωγή ανάγεται σε επάγγελμα και ο αγώμενος σε «πελάτη». Η ψυχολογία του πελάτη είναι αυτή η οποία επιζητεί πακεταρισμένη γνώση (συγκεκριμένη βηματολογική και μουσική αλληλουχία), με αποτέλεσμα να χάνεται η ουσία και ο λόγος για τον οποίο ξεχωρίζει αυτός ο χορός. Έτσι, οδηγούνται οι «πελάτες» να αναγνωρίζουν ένα και μόνο μουσικό μοτίβο του ζεϋμπέκικου, κάτι που αντί να διευκολύνει την ελευθερία της χορευτικής τους έκφρασης, την δυσχεραίνει ή ακόμη και την τραυματίζει. Γι αυτό και ένας έμπειρος και ειλικρινής δάσκαλος αυτού του τρόπου διδασκαλίας, αφυπνίζει τους μαθητές του ως προς τη δυσκολία που θα αντιμετωπίσουν εκείνοι οι οποίοι χορεύαν ήδη ζεϋμπέκικο, και την υπομονή που πρέπει να επιδείξουν εκείνοι που μαθαίνουν για πρώτη φορά μέχρι να μπορέσουν να κατακτήσουν την πολυπόθητη χορευτική τους ελευθερία. Ο ζεϋμπέκικος χορός είναι βιωματικός χορός και ως τέτοιος θα έπρεπε να προσεγγιστεί και να μεταλαμπαδοθεί. Γιατί, ο φυσικός ρυθμός του ζεϋμπέκικου είναι 9/8 (ή αλλιώς 9/4, ή 9/2 ή και 9/16) και «η χρονική στρουκτούρα αυτού του 9/8 παραλλάζει από ζεϋμπέκικο σε ζεϋμπέκικο: άλλοτε είναι 1/4 + 1/4 + 1/4 +1/8 + 1/4 + 1/8 +1/4 + 1/4 + 1/8 +1/4 +1/8 (=9/8), άλλοτε γίνεται 1/4 +1/8 +1/8 +1/4 + 1/4 + 1/4 +1/8 +1/8 +1/4 + 1/4 + 1/4 (=9/8), άλλοτε εμφανίζεται σαν 1/4 + 1/4 + 1/4 +1/8 + 1/8 + 1/4 + 1/4 + 1/4 + 1/8 + 1/8 +1/4 (=9/8), άλλοτε αναλύεται σαν 1/8 + 1/4 + 1/8 +1/4 +1/4 + 1/8 + 1/4 + 1/8 + 1/4 + 1/4 + 1/4 (=9/8) κτλ» (Πετρόπουλος, 1990). Άλλωστε, τις περισσότερες φορές μέσα στο ίδιο μουσικό κομμάτι εναλλάσσονται ρυθμοί, ταχύτητες και μελωδίες που δεν μπορούν να διδαχτούν με τον «ακαδημαϊκό» τρόπο διδασκαλίας. Είναι αυτή η φαινομενική αρρυθμία του επιπλέον 1/8, που το κάνει να ηχεί περίεργα στα αυτιά των αμύητων και να φαντάζουν παράφωνα τα βήματά τους. Αυτή ακριβώς είναι άλλωστε και η βαθύτερη οντολογική ανάγκη ύπαρξης και ανάδειξης αυτού του χορού. Γιατί μέσα σε αυτό το επιπλέον 1/8, ενυπάρχει ο μεταιωρισμός της επόμενης κίνησης -δηλαδή, η αιώρηση που προκύπτει από την φαινομενική/πραγματική απώλεια της ισορροπίας του χορευτή έως την επαναφορά της- και των ψυχικών καταστάσεων της βαθύτερης ύπαρξης του καθημερινού ανθρώπου και όχι μόνο μιας ελίτ ανθρώπων με αναπτυγμένες κινητικές δεξιότητες.

12 12 Ζ. Αναστοχασμοί «..ο χορός προέκυψε από την φυσική επιθυμία των νέων πλασμάτων να κινήσουν τα σώματά τους για να εκφράσουν διάφορα συναισθήματα και ειδικά τη χαρά...» (Πλάτων) Η παραπάνω έρευνα εφαρμόζεται και εξελίσσεται στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με φοιτητές όλων των σχολών, στο Διαπολιτισμικό Κέντρο Θεσσαλονίκης με Έλληνες και ξένους συμμετέχοντες όλων των ηλικιών, σε πολιτιστικούς συλλόγους, σε μαθητές δημοτικών σχολείων και παρουσιάζεται σε κατά τόπους σεμινάρια, φεστιβάλ, συνέδρια και διαπολιτισμικά προγράμματα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Η αδυναμία να κατανοήσουμε ατομικά, τις διαφορετικές εκφάνσεις αυτού του χορού, οδηγεί στην ανάγκη να τον απελευθερώσουμε από τα πολυεπίπεδα ιζήματα υποκειμενικής γνώσης και εμπειρίας και να γίνουμε δέκτες, φορείς και πομποί της πλούσιας πολιτισμικής δεξαμενής της οποίας είμαστε κληρονόμοι, συνεχιστές και κληροδότες. Θεωρείται απαραίτητη η απελευθέρωση του ζεϋμπέκικου από προκαταλήψεις, ώστε να μπορέσει να ενταχθεί ισάξια στα υπόλοιπα παγκόσμια χορευτικά πολιτισμικά κληροδοτήματα (όπως το φλαμένκο, το τάνγκο κ.ά.). Ίσως ακόμη και να θεωρηθεί σκόπιμη η επανασύσταση του ονόματος «χωρίς όρια» 15, επανερχόμενοι στις ρίζες προέλευσής του, έτσι ώστε να μπορέσει να εκφράσει παγκόσμιες αξίες και ιδανικά, καθώς και την παγκόσμιας εμβέλειας προοπτική του. Η διεθνής σύγχρονη έκφραση του χορού αυτού μπορεί να φέρει τα χαρακτηριστικά ενός πολεμικού, ειρηνικού ή βαθιά θρησκευτικού/υπαρξιακού χορού. Η ευαισθησία και η δυνατότητα έκφρασης διαφορετικών συναισθημάτων, με τέτοιο τρόπο ώστε το σώμα να «πάθει» (να τρανταχτεί, να δονηθεί, να ενεργοποιηθεί, να ξυπνήσει) με όλη του την ύπαρξη, είναι στοιχείο πλούσιας πολιτισμικής παράδοσης ή υψηλής μόρφωσης. Όταν εκφράζεται με λόγο, γίνεται τραγούδι όταν εκφράζεται με το σώμα, γίνεται χορός. «Οι Έλληνες πίστευαν ότι ο χορός ήταν δώρο των θεών προς τον άνθρωπο για να μπορεί να ξεχνιέται, μέσω αυτού, από τους κόπους και τις θλίψεις της ζωής του. Είτε είναι Ιερός χορός είτε είναι Λαϊκός χορός, ο χορευτής βρίσκεται μόνος μπροστά στο μεταφυσικό άγνωστο, η ομάδα βρίσκεται ενωμένη στην κοινωνική της λειτουργία. Σε αυτές τις δύο στοιχειώδεις μορφές πρέπει να ψάξουμε και να βρούμε την καταγωγή και την πραγματικότητα κάθε χορού». (Τιτανίς) Υπάρχουν πολλοί Έλληνες οι οποίοι δεν χορεύουν κανέναν άλλο χορό, παρά μόνο κάποιο συγκεκριμένο τραγούδι ζεϋμπέκικου που τους εκφράζει και αυτό είναι αρκετό για να τους κάνει να αισθανθούν λύτρωση και κάθαρση, εξαγνισμό και εξιλέωση. Την ίδια στιγμή, υπάρχουν πολλοί που εκμυστηρεύονται ότι θα επιθυμούσαν να είχαν αυτή την «ικανότητα», αλλά για κάποιους λόγους αισθάνονται «μπλοκαρισμένοι». Ο χορός αυτός μπορεί και πρέπει να γίνει προσιτός σε όλους, να πάρει νέες μορφές, να αναπτύξει νέους τρόπους έκφρασης, παραμένοντας έτσι μια ζωντανή έκφραση του αυθόρμητου στην αέναη αρένα της ζωής. Οι μορφές που μπορεί να πάρει είναι πολυποικίλες, αφού εξαρτάται και καθορίζεται από την συνύπαρξη 15 Από τον «άνθρωπο χωρίς όρια» ( no limit person ) για τον οποίο γράφει ο Wayne Dyer στο βιβλίο του «Τα όρια του ουρανού».

13 13 διαφορετικών ειδών σχέσεων, ρόλων, καταστάσεων, τόπου, χρόνου και άλλων παραμέτρων. Είναι ένας συνεχής ζωντανός διάλογος με θέμα την επικοινωνία και την έκφραση των εμπειριών της ζωής, που μπορεί: Να βοηθήσει στην αναγνώριση της κοινής κουλτούρας των λαών και να γίνει προπομπός της από κοινού ελεύθερης έκφρασης προσωπικών βιωμάτων και αναγκών. Να συμβάλει στην βιωματική αναγνώριση της κοινής περιδίνησης στα απύθμενα νερά των κόπων και δυσχερειών που διέπουν την καθημερινή ζωή του απλού πολίτη. Να αναδείξει την αλληλοκατανόηση, την αλληλο-αποδοχή και να ενισχύσει την ελευθερία της προσωπικής έκφρασης ανεξαρτήτου φύλου, ηλικίας, ικανοτήτων 16, κοινωνικού στάτους ή τόπου καταγωγής. Να παίξει τον ρόλο ενός διαπολιτισμικού μέσου έκφρασης και επικοινωνίας τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο. Γιατί, «όσο και αν χορεύει ο χορευτής για τον εαυτό του, το κάνει μονάχα σε δημόσιο χώρο. ( ) Ως δημόσια επιτέλεση του εσωτερικού εαυτού, το ζεϊμπέκικο έχει κατεύθυνση προς τα έξω είναι μια μορφή και συγχρόνως ένας τρόπος επίδειξης» (Cowan, 1998). Εμείς καλούμαστε να την επιδείξουμε σε συνοδοιπόρους και «γείτονες» και ίσως να προσκαλέσουμε και άλλους που βρίσκονται μακριά μας. Έτσι... έχοντας την αναπνοή για μελωδία, την καρδιά για ρυθμό και μαέστρο την ψυχή, η ορχήστρα των μελών του σώματος υποτάσσεται στις εντολές του «άδηλου» 17 να χορέψει αυτό που δεν εκφράζεται. Θερμές ευχαριστίες στους συνεργάτες και φίλους για την συμμετοχή τους σε αυτή την έρευνα, και την πολύτιμη ενθάρρυνση και προτροπή τους για τη σύνταξη και δημοσίευσή της. 16 Χαρακτηριστικό παράδειγμα έκφραση ψυχής ανεξαρτήτου κινητικών ικανοτήτων, ο νεαρός Παναγιώτης από την Ρόδο, όπου χορεύοντας Ζεϋμπέκικο πάνω σε αναπηρικό αμαξίδιο, σχίζει το πουκάμισό του και σηκώνεται υποβασταζόμενος συγκινώντας όλο τον κόσμο γύρω του. 17 Άδηλο: Αυτό που δεν μπορεί να δηλωθεί, να οριστεί.

14 14 Βιβλιογραφία Αγγλική Bourdieu, P. (1977), Outline of a Theory of Practice. Cambridge University Press. Cambridge Drandakis, L. (1993), Improvisation in the Greek Folk Dances. Salto. Athens Dyer Wayne (1980), The Sky s the Limit, Simon & Schuster Gerhard Steingress, (1998), Social Theory and the Comparative History of Flamenco, Tango and Rebetika. The Passion of Music and Dance: Body, Gender and Sexuality, Berg Lewin, K. (1948), Resolving Social Conflicts. New York: Harper Monachas, S. (2013), Harmony in Motion. 35th World Congress on Dance Research. International Dance Council. UNESCO Monachas, S. (2014), The Art of Harmony in the Process of Learning. 37th World Congress on Dance Research. International Dance Council. UNESCO Phantomranch: Hasapikos Ελληνική Βελλούδιος, Θ. (1991), Ευγονία και άλλα τινά. Εκδόσεις Άγρα. Αθήνα Cowan, J. (1998), Η πολιτική του σώματος. Εκδόσεις Αλεξάνδρεια. Αθήνα Δρανδάκης, Λ. (1993), Ο αυτοσχεδιασμός στον ελληνικό δημοτικό χορό. Εκδόσεις Σάλτο. Αθήνα Ελλήνων Ανάβασις: Ζεϋμπέκικο. Ο συμβολικός και θρησκευτικός χορός Garaudy, R. (1972), Ο χορός στη ζωή. Εκδόσεις Ηριδανός. Αθήνα Ηράκλειτος (1999), Άπαντα. Μετάφραση Φάλκο Αρβανιτάκης Τ. Εκδόσεις Ζήτρος. Θεσσαλονίκη Horacio, S. (2000), Το τάνγκο. Εκδόσεις Πορεία. Αθήνα Καζαντζάκης, Ν. (1981), Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά. Εκδόσεις..., Αθήνα

15 15 Λαογραφία: Οι Ζεϋμπέκοι και το ζεϋμπέκικο Louis Cohen, Lawrence Manion, Keith Morrison (2007), Μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας. Εκδόσεις Μεταίχμιο. Αθήνα Μαυροβουνιώτης, Φ., Μαλκογεώργος, Α., Αργυριάδου, Ε. (2013), Ελληνικοί λαϊκοί χοροί. Εκδόσεις University Studio Press. Θεσσαλονίκη Παπαχριστόπουλος, Ν. (2004), Ρεμπέτικα τραγούδια: Η τέχνη των σημείων. Εκδόσεις Βιβλιόραμα. Αθήνα Πετρόπουλος, Η. (1979), Τα ρεμπέτικα τραγούδια. Εκδόσεις Κέδρος. Αθήνα Πετρόπουλος, Η. (1990), Ρεμπετολογία. Εκδόσεις Κέδρος. Αθήνα Paris Pliakas: Flamenco Styles Santori, R., Steidl, P. (2000), Tango. Η ενωτική δύναμη του χορευτικού έρωτα. Εκδόσεις Κονιδάρη. Αθήνα Τιτανίς: Τριγυρίζοντας στην Ελλάδα και τον Κόσμο

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του Ρεμπέτικου

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του Ρεμπέτικου Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του Ρεμπέτικου Α. Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: έννοια και σημασία της Άξονες συζήτησης Διαφορετικές εκφάνσεις της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς

Διαβάστε περισσότερα

Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες. Ζωή Διονυσίου

Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες. Ζωή Διονυσίου Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

Μουσικοκινητική Αγωγή

Μουσικοκινητική Αγωγή Μουσικοκινητική Αγωγή Τι είναι η Μουσικοκινητική Αγωγή Αρχές της Μουσικοκινητικής Αγωγής (Carl Orff) Παιδαγωγικές βάσεις της Μουσικοκινητικής Αγωγής Ποιοι οι στόχοι της Μουσικοκινητικής Αγωγής Αυτοσχεδιασμός

Διαβάστε περισσότερα

Ο Χορός στα Προγράμματα Σπουδών της Φυσικής Αγωγής. Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής

Ο Χορός στα Προγράμματα Σπουδών της Φυσικής Αγωγής. Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Ο Χορός στα Προγράμματα Σπουδών της Φυσικής Αγωγής Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Ο ρόλος του χορού στην εκπαίδευση Ο χορός είναι κίνηση φυσική δραστηριότητα. Συνεπώς είναι θεματικό

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ : A ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΨΥΧΙΚΟΥ Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Σχ. Έτος: 2013-2014 ΑΡΩΜΑ ΧΟΡΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ-ΜΝΗΜΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μουσική Αγωγή στην Προσχολική και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Ζωή Διονυσίου

Μουσική Αγωγή στην Προσχολική και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Ζωή Διονυσίου Μουσική Αγωγή στην Προσχολική και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

Μουσική Παιδαγωγική Θεωρία και Πράξη

Μουσική Παιδαγωγική Θεωρία και Πράξη Μουσική Παιδαγωγική Θεωρία και Πράξη Σκοποί Στόχοι - Δραστηριότητες Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Η σχέση και οι επιλογές των νέων ετών με την

ΘΕΜΑ: Η σχέση και οι επιλογές των νέων ετών με την 5 ο Γυμνάσιο Αγίας Παρασκευής Σχολικό Έτος: 2016 2017 Τάξη Γ τμήμα 3ο Ερευνητική Εργασία στο μάθημα της Τεχνολογίας ΘΕΜΑ: Η σχέση και οι επιλογές των νέων 12 15 ετών με την μουσική Σοφία Τσανούλα Ηρώ Σολωνάκη

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝ ΚΙΝΗΣΙΣ- ΒΙΩΜΑΤΙΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ, ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΣΥΝ ΚΙΝΗΣΙΣ- ΒΙΩΜΑΤΙΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ, ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Επικοινωνία ΣυνΚίνησις 2155304973, 6973933877 info@sinkinisis.com www.sinkinisis.com ΣΥΝ ΚΙΝΗΣΙΣ- ΒΙΩΜΑΤΙΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ, ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Προσθέτει χρόνια στη ζωή αλλά και ζωή στα χρόνια»

«ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Προσθέτει χρόνια στη ζωή αλλά και ζωή στα χρόνια» «ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Προσθέτει χρόνια στη ζωή αλλά και ζωή στα χρόνια» 1 ο Γενικό Λύκειο Πάτρας Ερευνητική Εργασία Β Τάξης Σχολικού έτους 2012-2013 Ομάδα Ε Ας φανταστούμε μία στιγμή το σχολείο των ονείρων μας.

Διαβάστε περισσότερα

Ρυθµός Κίνηση Χορός Ενοποίηση µουσικοκινητικής αγωγής - χορού. ρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύµβουλος Φ.Α.

Ρυθµός Κίνηση Χορός Ενοποίηση µουσικοκινητικής αγωγής - χορού. ρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύµβουλος Φ.Α. Ρυθµός Κίνηση Χορός Ενοποίηση µουσικοκινητικής αγωγής - χορού στα δηµοτικά σχολεία µε Ε.Α.Ε.Π. ρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύµβουλος Φ.Α. Η θεµατική ενότητα «ρυθµός-κίνηση-χορός» στη σχολική Φυσική Αγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σχ. Έτος:

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σχ. Έτος: ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σχ. Έτος: 2013-2014 ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ A ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΨΥΧΙΚΟΥ Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΑΡΩΜΑ ΧΟΡΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ-ΜΝΗΜΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΕΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την 1 ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την παλαιότερη γνώση τους, σημειώνουν λεπτομέρειες, παρακολουθούν

Διαβάστε περισσότερα

Μοναδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών

Μοναδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών Μοναδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών Γιατί ακόμα και όταν η αγάπη είναι δεδομένη, η επικοινωνία είναι κάτι που μαθαίνεται* *Προγράμματα βασισμένα στην «Επικοινωνία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Α τάξης Γυμνασίου

ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Α τάξης Γυμνασίου ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α τάξης Γυμνασίου 1 Η ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Γενικοί Στόχοι Ειδικοί Στόχοι Α. ΣΤΟΧΟΙ Β. ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ/ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ και Γ. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Δ. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ε.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Morela Eri, PhD Έννοια της Ολυμπιακής Παιδείας Μορφωτική διαδικασία που αποσκοπεί στην αγωγή των νέων σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το ΕΠΜ_2014 Εκπαιδευτικό Έργο «Το Κινητό Μουσείο»

Διαβάστε περισσότερα

Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες. Ζωή Διονυσίου

Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες. Ζωή Διονυσίου Σχολική Μουσική Εκπαίδευση: αρχές, στόχοι, δραστηριότητες Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Ι. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Ι. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Ι. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Το μάθημα της Θεατρικής Αγωγής θα διδάσκεται από φέτος στην Ε και Στ Δημοτικού. Πρόκειται για μάθημα βιωματικού χαρακτήρα, με κύριο

Διαβάστε περισσότερα

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010 Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης για τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα (21-22 Δεκεμβρίου 2010 και 7 Ιανουαρίου 2011) Δ Φάση Επιμόρφωσης Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση των σκοπών και των στόχων...35. Ημερήσια πλάνα...53

Παρουσίαση των σκοπών και των στόχων...35. Ημερήσια πλάνα...53 Πίνακας Περιεχομένων Εισαγωγή... 5 Κεφάλαιο 1 Πώς μαθαίνουν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας...11 Η Φυσική Αγωγή στην προσχολική ηλικία...14 Σχέση της Φυσικής Αγωγής με τους τομείς ανάπτυξης του παιδιού...16

Διαβάστε περισσότερα

«ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ»

«ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με τη ΣΤ Τάξη του 2 ου Δημοτικού Σχολείου Αλεξάνδρειας Οκτώβριος Δεκέμβριος 2012 Συντελεστές προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1 1 a) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Η δραματοθεραπεία στην εκπαίδευση ενηλίκων

Η δραματοθεραπεία στην εκπαίδευση ενηλίκων Η δραματοθεραπεία στην εκπαίδευση ενηλίκων Στη δραματοθεραπεία εκδραματίζονται σκηνές και γεγονότα της ζωής στην προσωπική παράσταση του καθενός, με την ασφάλεια που προσφέρουν οι μορφές τέχνης που χρησιμοποιούνται,

Διαβάστε περισσότερα

Οι Πολλαπλές Λειτουργίες της Μουσικής στην Εκπαίδευση

Οι Πολλαπλές Λειτουργίες της Μουσικής στην Εκπαίδευση Οι Πολλαπλές Λειτουργίες της Μουσικής στην Εκπαίδευση Οι Πολλαπλές Λειτουργίες της Μουσικής στην Εκπαίδευση ΑΝΟΙΚΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 2018-19 ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ Βιωματικό Πρόγραμμα Επιμόρφωσης: Οι Πολλαπλές

Διαβάστε περισσότερα

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS Εκπαιδευτικό υλικό βιωματικών δραστηριοτήτων και Θεατρικού Παιχνιδιού για την ευαισθητοποίηση μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων καθώς και για την καλλιέργεια ενταξιακής κουλτούρας στα σχολικά πλαίσια Στυλιανός

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. Aν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Σκοποί και στόχοι της διδασκαλίας στο Δημοτικό σχολείο. Βασίλης Μπαρκούκης

Σκοποί και στόχοι της διδασκαλίας στο Δημοτικό σχολείο. Βασίλης Μπαρκούκης Σκοποί και στόχοι της διδασκαλίας στο Δημοτικό σχολείο Βασίλης Μπαρκούκης Σκοποί και στόχοι της εκπαίδευσης Σκοπός του δημοτικού σχολείου είναι η πολύπλευρη πνευματική και σωματική ανάπτυξη των μαθητών

Διαβάστε περισσότερα

Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών

Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών 1 η Τάξη Στόχοι Τα παιδιά: Αναπτύσσουν, σε κάθε ευκαιρία, τον προφορικό λόγο. Ως ομιλητές απαντούν σε απλές ερωτήσεις, ανακοινώνουν, περιγράφουν,

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η καλλιέργεια της ικανότητας για γραπτή έκφραση πρέπει να αρχίζει από την πρώτη τάξη. Ο γραπτός λόγος χρειάζεται ως μέσο έκφρασης. Βέβαια,

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός αναφοράς e-artined για τη Διδασκαλία Σχολικών Γνωστικών Αντικειμένων μέσω του Χορού

Οδηγός αναφοράς e-artined για τη Διδασκαλία Σχολικών Γνωστικών Αντικειμένων μέσω του Χορού Οδηγός αναφοράς e-artined για τη Διδασκαλία Σχολικών Γνωστικών Αντικειμένων μέσω του Χορού "The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ «ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑ»

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ «ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑ» ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ «ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑ» Σκοπός της εκπόνησης του Προγράμματος Αγωγής Υγείας ήταν Να γνωρίσουν τα παιδιά το σώμα τους και βασικές του λειτουργίες. Nα γνωρίσουν

Διαβάστε περισσότερα

Από τη βάση έως την κορυφή με γνώση και επιτυχίες

Από τη βάση έως την κορυφή με γνώση και επιτυχίες Από τη βάση έως την κορυφή με γνώση και επιτυχίες International Baccalaureate DP Το International Baccalaureate Diploma Programme είναι ένας διετής κύκλος σπουδών, που καλύπτει ολοκληρωμένα τη γενική παιδεία

Διαβάστε περισσότερα

Πρώτο ερευνητικό ερώτημα : Melbourne Shuffle και Μπλουζ. Δεύτερο ερευνητικό ερώτημα : Ο χορός ως μέσο κοινωνικοποίησης

Πρώτο ερευνητικό ερώτημα : Melbourne Shuffle και Μπλουζ. Δεύτερο ερευνητικό ερώτημα : Ο χορός ως μέσο κοινωνικοποίησης Πρώτο ερευνητικό ερώτημα : Melbourne Shuffle και Μπλουζ Δεύτερο ερευνητικό ερώτημα : Ο χορός ως μέσο κοινωνικοποίησης Χορός είναι η ποίηση που δημιουργεί το σώμα, με την οποία ο άνθρωπος μπορεί να εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Τίτλος βιβλίου: «Μέχρι το άπειρο κι ακόμα παραπέρα» Συγγραφέας: Άννα Κοντολέων Εκδόσεις: Πατάκη ΕΡΓΑΣΙΕΣ: 1. Ένας έφηβος, όπως είσαι εσύ, προσπαθεί

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του εθίμου των Μωμόγερων

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του εθίμου των Μωμόγερων Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του εθίμου των Μωμόγερων Α. Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: έννοια και σημασία της Άξονες συζήτησης Οι διαφορετικές εκφάνσεις της άυλης πολιτιστικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ. Ερευνητική Εργασία Α Τετραμήνου 4ο Γενικό Λύκειο Λαμίας Τμήμα: Α 6 Σχ. Έτος :

ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ. Ερευνητική Εργασία Α Τετραμήνου 4ο Γενικό Λύκειο Λαμίας Τμήμα: Α 6 Σχ. Έτος : ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ Ερευνητική Εργασία Α Τετραμήνου 4ο Γενικό Λύκειο Λαμίας Τμήμα: Α 6 Σχ. Έτος : 2016-2017 ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σκοπός της εργασίας είναι η ευαισθητοποίηση των νέων για τους παραδοσιακούς χορούς

Διαβάστε περισσότερα

ΦΟΡΜΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΟΜΙΛΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ. Βαρβάρα Δερνελή ΕΚΠ/ΚΟΥ. Β Τάξη Λυκείου

ΦΟΡΜΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΟΜΙΛΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ. Βαρβάρα Δερνελή ΕΚΠ/ΚΟΥ. Β Τάξη Λυκείου ΦΟΡΜΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΟΜΙΛΟΥ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ Βαρβάρα Δερνελή ΕΚΠ/ΚΟΥ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΠΕ02 (φιλόλογος) ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΟΜΙΛΟΥ ΟΜΙΛΟΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ: ΜΙΑ ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΤΑΞΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Επιμορφωτικό Σεμινάριο Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΑΕΡΙΝΗ ΠΟΛΗ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΑΕΡΙΝΗ ΠΟΛΗ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013 2014 ΑΕΡΙΝΗ ΠΟΛΗ H Αέρινη Πόλη είναι μια ομάδα που σχεδιάζει και υλοποιεί πρωτοπόρα εκπαιδευτικά προγράμματα βασισμένα στις ανάγκες του σήμερα των σχολείων της χώρας μας. Ένα μέρος των

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Σκοποί ενότητας Να συζητηθούν βασικές παιδαγωγικές αρχές της προσχολικής εκπαίδευσης Να προβληματιστούμε για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

21 Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Δρ. Νάσια Δακοπούλου

21 Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Δρ. Νάσια Δακοπούλου 21 Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Δρ. Νάσια Δακοπούλου Υποστήριξη στην αποτελεσματική διαχείριση του αναλυτικού προγράμματος μέσα από την υλοποίηση ενεργητικών διδακτικών τεχνικών. Γνωριμία

Διαβάστε περισσότερα

Οι γνώμες είναι πολλές

Οι γνώμες είναι πολλές Η Ψυχολογία στη Φυσική Αγωγή στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος ΚασταμονίτηςΚωνσταντίνος Ψυχολόγος Οι γνώμες είναι πολλές Πολλές είναι οι γνώμες στο τι προσφέρει τελικά ο αθλητισμός στην παιδική ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα της Τηνιακής μαρμαροτεχνίας

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα της Τηνιακής μαρμαροτεχνίας Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα της Τηνιακής μαρμαροτεχνίας Α. Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: έννοια και σημασία της Άξονες συζήτησης Διαφορετικές εκφάνσεις της άυλης πολιτιστικής

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Αναστασία Μπούτρου. Εργασία για το βιβλίο «Παπούτσια με φτερά»

Αναστασία Μπούτρου. Εργασία για το βιβλίο «Παπούτσια με φτερά» Αναστασία Μπούτρου Εργασία για το βιβλίο «Παπούτσια με φτερά» α) Αν κάποιος έχει φαντασία, μπορεί και φαντάζεται έναν καλύτερο κόσμο. Κλείνει τα μάτια του και βλέπει αυτό που ποθεί. Αυτό το απόσπασμα εννοεί

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το Σύντομη περιγραφή Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο

Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ «Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ» Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Α. ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ Σκοπός του Νηπιαγωγείου είναι να βοηθήσει τα παιδιά να αναπτυχθούν σωματικά, συναισθηματικά,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Νάκου Αλεξάνδρα Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Ο όρος ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ δημιουργεί μία αίσθηση ασάφειας αφού επιδέχεται πολλές εξηγήσεις. Υπάρχει συνεχής διάλογος και προβληματισμός ακόμα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ Γ1 ΤΟΥ 10 ΟΥ Δ.Σ. ΤΣΕΣΜΕ ( ) ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. ΜΑΘΗΜΑ: Μελέτη Περιβάλλοντος. ( Ενότητα 3: Μέσα συγκοινωνίας και μεταφοράς

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ Γ1 ΤΟΥ 10 ΟΥ Δ.Σ. ΤΣΕΣΜΕ ( ) ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. ΜΑΘΗΜΑ: Μελέτη Περιβάλλοντος. ( Ενότητα 3: Μέσα συγκοινωνίας και μεταφοράς ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ Γ1 ΤΟΥ 10 ΟΥ Δ.Σ. ΤΣΕΣΜΕ (10.11.2010) ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: Μελέτη Περιβάλλοντος ( Ενότητα 3: Μέσα συγκοινωνίας και μεταφοράς Κεφάλαιο 3: Κυκλοφορούμε με ασφάλεια) ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

15ο ΕΠΑΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΕΠΑΛ

15ο ΕΠΑΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΕΠΑΛ 15ο ΕΠΑΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ 2015-16 ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΕΠΑΛ ΘΕΜΑ: «ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ», ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στη συγκεκριμένη εργασία επιχειρείται

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΚΑΙ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣΟΥ

ΘΕΜΑ: ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΚΑΙ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣΟΥ 2/Θ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΑΓΙΑΣΟΥ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Σχολικό έτος 2004 2005 ΘΕΜΑ: ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΚΑΙ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΙ: ΖΟΥΜΠΟΥΛΗ ΜΑΤΕΛΗ ΜΥΡΣΙΝΗ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΖΑΝΗ ΕΙΡΗΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ. (Δημιουργικές συναντήσεις και αμφίδρομες σχέσεις με αφορμή ένα διήγημα)

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ. (Δημιουργικές συναντήσεις και αμφίδρομες σχέσεις με αφορμή ένα διήγημα) ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (Δημιουργικές συναντήσεις και αμφίδρομες σχέσεις με αφορμή ένα διήγημα) Αλεξάνδρα Μυλωνά, φιλόλογος-σκηνοθέτις-συγγραφέας Ελένη Παπαδοπούλου, φιλόλογος ΜΑ-εκπαιδευτικός

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΙΑ Α. ΔΡΑΚΑΚΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 6 ΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ν.ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

ΜΑΡΙΑ Α. ΔΡΑΚΑΚΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 6 ΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ν.ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ «Διαχρονικές αξίες στην εκπαίδευση σε ένα περιβάλλον που αλλάζει μέσα από τον ανατρεπτικό οραματιστή καλλιτέχνη Γιάννη Γαΐτη» (Βιωματικό εργαστήριο με την αξιοποίηση του μοντέλου PERKINS) ΜΑΡΙΑ Α. ΔΡΑΚΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργικό Παιχνίδι ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ Φ.Α. Διάλεξη 3η

Δημιουργικό Παιχνίδι ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ Φ.Α. Διάλεξη 3η Δημιουργικό Παιχνίδι ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ Φ.Α. Διάλεξη 3η Σκοποί της παρουσίασης Εξέταση των προϋποθέσεων καταλληλότητας των παιχνιδιών σε σχέση με τα προγράμματα Φ.Α. Εισαγωγή στα

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Πολύ συχνά, τα άτομα, παρατηρώντας τους άλλους, εντοπίζουν υπερβολές και ακρότητες στις συμπεριφορές τους. Παρατηρούν υπερβολές στους χώρους της εργασίας.

Διαβάστε περισσότερα

Τα παιδιά βιώνουν παιχνίδια από το παρελθόν με τους παππούδες ΦΑΝΗ ΧΡΗΣΤΟΥ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ-ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΙΝΕ/ΓΣΕΕ

Τα παιδιά βιώνουν παιχνίδια από το παρελθόν με τους παππούδες ΦΑΝΗ ΧΡΗΣΤΟΥ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ-ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΙΝΕ/ΓΣΕΕ Τα παιδιά βιώνουν παιχνίδια από το παρελθόν με τους παππούδες ΦΑΝΗ ΧΡΗΣΤΟΥ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ-ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΙΝΕ/ΓΣΕΕ Τα παιχνίδια είναι δημιουργήματα του Ελληνικού πολιτισμού με ρίζες που φτάνουν στην

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων]

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] 1. Είστε ικανοποιημένος/η από το Πρόγραμμα; Μ. Ο. απαντήσεων: 4,7 Ικανοποιήθηκαν σε απόλυτο

Διαβάστε περισσότερα

Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη και το «ΦΩΣ ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ» Σάββατο, 21 Νοεμβρίου :20

Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη και το «ΦΩΣ ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ» Σάββατο, 21 Νοεμβρίου :20 Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη και το «ΦΩΣ ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ» Σάββατο, 21 Νοεμβρίου 2015-22:20 Από τη Μαίρη Γκαζιάνη «Μέσω της μυθοπλασίας, αποδίδω τη δικαιοσύνη που θα ήθελα να υπάρχει» μας αποκαλύπτει η συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκοί και Λατινοαμερικάνικοι χοροί

Ευρωπαϊκοί και Λατινοαμερικάνικοι χοροί Ευρωπαϊκοί και Λατινοαμερικάνικοι χοροί Tάνγκο Το τάνγκο ξεκίνησε να χορεύεται πριν από το 1900. Γεννήθηκε στην Αργεντινή και την Ουρουγουάη, αλλά διαδόθηκε σχεδόν σε όλον τον κόσμο. Υπάρχει επίσης και

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων Ενότητα 5: Η Έννοια της Κριτικής Συνειδητοποίησης Γιώργος Κ. Ζαρίφης

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες:

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες: Πρόταση Διδασκαλίας Ενότητα: Τάξη: 7 η - Τέχνη: Μια γλώσσα για όλους, σε όλες τις εποχές Γ Γυμνασίου Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος Α: Στόχοι Οι μαθητές/ τριες: Να

Διαβάστε περισσότερα

Αλεξανδρής Γιώργος. Αλιάι Αουλόνα

Αλεξανδρής Γιώργος. Αλιάι Αουλόνα Γ1 "Πρέπει να αισθανόμαστε τυχεροί που γεννηθήκαμε σε μια χώρα που μας παρέχει εκπαίδευση. Πρωταρχικός μας ρόλος είναι να σεβόμαστε τους καθηγητές και τους συμμαθητές μας και να απαιτούμε τα δικαιώματά

Διαβάστε περισσότερα

ποδράσηη Ανιχνεύοντας το παρελθόν Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

ποδράσηη Ανιχνεύοντας το παρελθόν Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ 9 ποδράσηη 5 Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012 Βυζαντινό Μουσείο Ιωαννίνων 2ο Γυμνάσιο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Ιωαννίνων Ανιχνεύοντας το παρελθόν

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΣ: «ΕΜΠΕΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΠΡΙΑΜΗ ΒΑΓΙΑ, Β4 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΤΑΒΑΡΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 17 Περιεχόμενα ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Δράση Teachers 4 Europe

Εκπαιδευτική Δράση Teachers 4 Europe Εκπαιδευτική Δράση Teachers 4 Europe «Κάνε τη Διαφορά! Δράσεις κατά του ρατσισμού και υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο περιβάλλον της Ε.Ε.» Ζερβού Κυριακή ΠΕ 70 Δασκάλα/ΠΕ 13 Νομικός 6 ο Διαπολιτισμικό

Διαβάστε περισσότερα

Θεατρικό Παιχνίδι και Δραματοποίηση

Θεατρικό Παιχνίδι και Δραματοποίηση Θεατρικό Παιχνίδι και Δραματοποίηση 1 Βιωματικό Πρόγραμμα Επιμόρφωσης: Θεατρικό Παιχνίδι και Δραματοποίηση Διάρκεια: 5 μήνες (αναλογία σε ώρες 50) Ημέρες & ώρες μαθημάτων: 2 Σάββατα το μήνα (10:00-14:00)

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΧΟΡΟ ΚΑΙ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ»

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΧΟΡΟ ΚΑΙ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ» ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΧΟΡΟ ΚΑΙ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με την Α1 και Α2 Τάξη του 5 ου Δημοτικού Σχολείου Μενεμένης Φεβρουάριος Ιούνιος 2012 1 Συντελεστές

Διαβάστε περισσότερα

Μουσικοκινητική αγωγή

Μουσικοκινητική αγωγή Μουσικοκινητική Αγωγή Α εξάμηνο Θεωρία Μίχα Παρασκευή, PhD Μουσικολόγος, Μουσικοπαιδαγωγός 1 Μουσικοκινητική Αγωγή (Θ) - ΜΙΧΑ Παρασκευή 1 Μουσικοκινητική αγωγή Η μουσικότητα των ήχων και της ανθρώπινης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΤΑΞΗΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. ΣΤΟΧΟΙ Σε όλες τις δραστηριότητες η πιο μεγάλη έμφαση θα πρέπει να είναι στην απόλαυση της Μουσικής

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΤΑΞΗΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. ΣΤΟΧΟΙ Σε όλες τις δραστηριότητες η πιο μεγάλη έμφαση θα πρέπει να είναι στην απόλαυση της Μουσικής ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΤΑΞΗΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΤΟΧΟΙ Εξερεύνηση Πειραματισμός με ένα πλατύ φάσμα ηχητικών πηγών. Να γίνονται ατομικές, ομαδικές δραστηριότητες σε ζευγάρια. Να αναπτυχθεί η ακουστική ικανότητα Να

Διαβάστε περισσότερα

μακέτα δημοτικό τραγουδι.qxp_layout 1 5/12/16 11:22 π.μ. Page 3 ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

μακέτα δημοτικό τραγουδι.qxp_layout 1 5/12/16 11:22 π.μ. Page 3 ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΙΟΡΔΑΝΗΣ Λ. ΚΟΥΖHΝΟΠΟΥΛΟΣ Δημοτικό Τραγούδι O AΠΟΗΧΟΣ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΕΠΟΧΗΣ Εκδόσεις Κολοκοτρώνη 49, Αθήνα 105 60 Τηλ.: 210 3226343 - Fax: 210 3221238 e-mail: info@enploeditions.gr www.enploeditions.gr

Διαβάστε περισσότερα

Μουσική Παιδαγωγική. Μουσικοκινητική Αγωγή. Α εξάμηνο Θεωρία. Εισαγωγικές έννοιες μουσικής παιδαγωγικής. Τι είναι Μουσική Παιδαγωγική

Μουσική Παιδαγωγική. Μουσικοκινητική Αγωγή. Α εξάμηνο Θεωρία. Εισαγωγικές έννοιες μουσικής παιδαγωγικής. Τι είναι Μουσική Παιδαγωγική Μουσικοκινητική Αγωγή Α εξάμηνο Θεωρία Μίχα Παρασκευή, PhD Μουσικολόγος, Μουσικοπαιδαγωγός 1 Μουσικοκινητική Αγωγή (Θ) - ΜΙΧΑ Παρασκευή 1 Μουσική Παιδαγωγική Εισαγωγικές έννοιες μουσικής παιδαγωγικής Μουσικοκινητική

Διαβάστε περισσότερα

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη Δομή επιμόρφωσης 1 η Μέρα Γνωριμία ομάδας Παρουσίαση θεωρητικού υποβάθρου Προσομοίωση : α) Επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Καλπούζος: Ίσως οπισθοδρομήσαμε σε πολλές πτυχές της ζωής μας οι οποίες άπτονται στην ευγένεια, στον σεβασμό, στην αξιοπρέπεια

Γιάννης Καλπούζος: Ίσως οπισθοδρομήσαμε σε πολλές πτυχές της ζωής μας οι οποίες άπτονται στην ευγένεια, στον σεβασμό, στην αξιοπρέπεια Γιάννης Καλπούζος: Ίσως οπισθοδρομήσαμε σε πολλές πτυχές της ζωής μας οι οποίες άπτονται στην ευγένεια, στον σεβασμό, στην αξιοπρέπεια Ο συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος έχει γράψει ποιητικές συλλογές, συλλογές

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Κατερίνα Σάλτα ΔιΧηΝΕΤ 2017-2018 ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Διεπιστημονικότητα Ιστορία & Φιλοσοφία της Χημείας Γλωσσολογία Χημεία Διδακτική της Χημείας Παιδαγωγική Ψυχολογία

Διαβάστε περισσότερα

Η σταδιακή ανάπτυξη της δοµής του, ήταν και το µοντέλο για όλα τα πρώτα ανάλογα εργαστήρια του Θεοδώρου, τα οποία κινούνταν σε αυτήν την θεµατική.

Η σταδιακή ανάπτυξη της δοµής του, ήταν και το µοντέλο για όλα τα πρώτα ανάλογα εργαστήρια του Θεοδώρου, τα οποία κινούνταν σε αυτήν την θεµατική. ΠΟΛΥΤΕΧΝΟ από το 2000 µέχρι σήµερα ένα εργαστήρι σκηνικής έκφρασης και δηµιουργίας, ή µια πρόταση ασκήσεων δηµιουργικής φαντασίας -------------------------------------------- (α) αντικείµενο και ιστορικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΑΠΣ) 1. Ειδικοί σκοποί. Σωματικός τομέας (Ψυχοκινητικός)

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΑΠΣ) 1. Ειδικοί σκοποί. Σωματικός τομέας (Ψυχοκινητικός) ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΑΠΣ) ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Ι. Α'- Β' ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 1. Ειδικοί σκοποί Ανάπτυξη των αντιληπτικών ικανοτήτων: κιναισθητική αντίληψη, οπτική αντίληψη, ακουστική αντίληψη, αντίληψη μέσω της

Διαβάστε περισσότερα

Μοναδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Για τη σχολική χρονια

Μοναδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Για τη σχολική χρονια Μοναδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών Για τη σχολική χρονια 2016-2017 Γιατί ακόμα και όταν η αγάπη είναι δεδομένη, η επικοινωνία είναι κάτι που μαθαίνεται* *Προγράμματα

Διαβάστε περισσότερα

Ομάδες ψυχοεκπαίδευσης: "Δρω-Αλληλεπιδρώ", "Act-Interact"

Ομάδες ψυχοεκπαίδευσης: Δρω-Αλληλεπιδρώ, Act-Interact Ομάδες ψυχοεκπαίδευσης: "Δρω-Αλληλεπιδρώ", "Act-Interact" Ειρήνη Κόκκα, Ψυχολόγος, ΕΔΕΑΥ ΔΑΔ Λάρισας Γεωργία Ζέρβα, Κοιν. Λειτουργός, ΕΔΕΑΥ ΔΑΔ Λάρισας Ομάδες ψυχοεκπαίδευσης: "Δρω-Αλληλεπιδρώ", "Act-Interact"

Διαβάστε περισσότερα

Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα των παραδοσιακών τρόπων διαχείρισης του νερού στο χωριό Στρώμη της Γκιώνας

Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα των παραδοσιακών τρόπων διαχείρισης του νερού στο χωριό Στρώμη της Γκιώνας Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα των παραδοσιακών τρόπων διαχείρισης του νερού στο χωριό Στρώμη της Γκιώνας Α. Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: έννοια και σημασία της Άξονες συζήτησης Διαφορετικές

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ ΣΤΟ 46 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ.

ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ ΣΤΟ 46 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ. 22-3-2011 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ ΣΤΟ 46 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ. 1. Εισαγωγή 2. Η Πρώτη Συνάντηση της Ομάδας Μαθητών. 3. Η Δεύτερη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΜΥΘΙΚΟΙ ΗΡΩΕΣ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με την Γ Τάξη του 64 ο Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης Σχολικό έτος 2011-2012 Συντελεστές προγράμματος Οι μαθητές

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

Με τα μάτια του παππού και της γιαγιάς. 63o Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης. Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας- Θράκης

Με τα μάτια του παππού και της γιαγιάς. 63o Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης. Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας- Θράκης Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας- Θράκης 63o Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης Με τα μάτια του παππού και της γιαγιάς 1 Σχολείο: 63 ο Δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης Συμμετέχοντες Τάξη / Τμήμα: ΣΤ

Διαβάστε περισσότερα

Οι παραστατικές τέχνες στον δημόσιο χώρο

Οι παραστατικές τέχνες στον δημόσιο χώρο Οι παραστατικές τέχνες στον δημόσιο χώρο Μετά το εικαστικό project "Gradient: From Gray to Color Scale" που διεξήχθη με μεγάλη επιτυχία και άφησε το αποτύπωμά του στην πόλη, τη σκυτάλη παίρνει για τα τέλη

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΥΣΣΕΑΣ Ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης σε ηµοτικά Σχολεία της Ελλάδος

Ο ΥΣΣΕΑΣ Ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης σε ηµοτικά Σχολεία της Ελλάδος Ο ΥΣΣΕΑΣ 2005 Ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης σε ηµοτικά Σχολεία της Ελλάδος 3 ο ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ 2 ο ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΛΕΣΒΟΥ ΦΟΡΜΑ 4 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο μαθήματος 4 Προβολή ταινίας «Ρεμπέτικο» Διεύθυνση Νεώτερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, 2016

Σχέδιο μαθήματος 4 Προβολή ταινίας «Ρεμπέτικο» Διεύθυνση Νεώτερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, 2016 Σχέδιο μαθήματος 4 Προβολή ταινίας «Ρεμπέτικο» Διεύθυνση Νεώτερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, 2016 Η «ανάγνωση» της ταινίας Στόχοι: Η συνεργασία του εκπαιδευτικού με τους

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία The project Εισαγωγή ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και διδασκαλία Στόχοι Να κατανοήσετε τις έννοιες της κοινωνικοπολιτισμικής ετερότητας και ένταξης στο χώρο της

Διαβάστε περισσότερα

Η ελληνική και η ευρωπαϊκή ταυτότητα

Η ελληνική και η ευρωπαϊκή ταυτότητα ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΝΔΟΦΡ/ΚΗΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 14 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2008 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: (4) ΚΕΙΜΕΝΟ Η ελληνική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΥΠΟ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Τ4Ε

ΕΝΤΥΠΟ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Τ4Ε ΕΝΤΥΠΟ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Τ4Ε 2016-2017 Ονοματεπώνυμο: ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ ΑΘΑΝΣΙΑ Τίτλος Εργασίας Η ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Ο ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΠΑΙΔΙΚΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Σχολείο του πραγματοποιήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ Τερψιχόρη Γκιόκα Μέλος ΠΟΔ Αττικής Η «Συμβουλευτική Ψυχολογία» είναι ο εφαρμοσμένος κλάδος της Ψυχολογίας, ο οποίος διευκολύνει την δια βίου προσωπική

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός εκπαιδευτή. Ενότητα κατάρτισης. Ένταξη και αποδοχή. Επιμέλεια Miguel Santos. Συγγραφείς Stefano Cobello Roberto Grison Maria Rosa Aldrighetti

Οδηγός εκπαιδευτή. Ενότητα κατάρτισης. Ένταξη και αποδοχή. Επιμέλεια Miguel Santos. Συγγραφείς Stefano Cobello Roberto Grison Maria Rosa Aldrighetti Οδηγός εκπαιδευτή Ενότητα κατάρτισης Ένταξη και αποδοχή Επιμέλεια Miguel Santos Συγγραφείς Stefano Cobello Roberto Grison Maria Rosa Aldrighetti 1 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Ενότητα κατάρτισης για γονείς και

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΡΜΟΝΙΑ-ΟΣΤΙΝΑΤΟ (2) ΣΧΟΛΕΙΟ/ΤΑΞΗ: Α ΑΡ. ΜΑΘΗΤΩΝ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΠΕΡΙΟΔΟΣ: ΣΤΟΧΟΙ: ΑΚΡΟΑΣΗΣ: Επίπεδο 1ο Επίπεδο 2ο Επίπεδο 3ο Επίπεδο 4ο Επίπεδο 5ο Ακούσουν το τραγούδι

Διαβάστε περισσότερα

βιωματική εκπαίδευση ενηλίκων 16 χρόνια μαζί!

βιωματική εκπαίδευση ενηλίκων 16 χρόνια μαζί! βιωματική εκπαίδευση ενηλίκων 16 χρόνια μαζί! ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΠΑΙΓΝΙΟΔΡΑΣΗ Βιωματική Μέθοδος Εμψύχωσης Ομάδων Η Συνθετική Παιγνιόδραση είναι μία βιωματική μέθοδος εμψύχωσης ομάδων που αποτελείται από τη σύνθεση

Διαβάστε περισσότερα

Πρωινό γεύμα και υγιεινή σώματος στην τουαλέτα.

Πρωινό γεύμα και υγιεινή σώματος στην τουαλέτα. Προσέλευση νηπίων και αυθόρμητες δραστηριότητες στις οργανωμένες γωνιές της τάξης. Το ελεύθερο παιχνίδι είτε ατομικό,είτε ομαδικό σε ελκυστικά οργανωμένες γωνιές επιτρέπει στα παιδιά να χρησιμοποιούν δημιουργικά

Διαβάστε περισσότερα

«Η εξοικείωση των Διευθυντών (εκπαιδευτικών) με τη δυναμική της ομάδας με έμφαση στη βελτίωση της επικοινωνίας και των σχέσεων στη σχολική κοινότητα».

«Η εξοικείωση των Διευθυντών (εκπαιδευτικών) με τη δυναμική της ομάδας με έμφαση στη βελτίωση της επικοινωνίας και των σχέσεων στη σχολική κοινότητα». «Η εξοικείωση των Διευθυντών (εκπαιδευτικών) με τη δυναμική της ομάδας με έμφαση στη βελτίωση της επικοινωνίας και των σχέσεων στη σχολική κοινότητα». ΣΩΤΗΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 1 ης ΠΕΡΙΦ.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΈΚΘΕΣΗ ΈΚΦΡΑΣΗ ΜΟΥΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ»

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΈΚΘΕΣΗ ΈΚΦΡΑΣΗ ΜΟΥΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ» ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΈΚΘΕΣΗ ΈΚΦΡΑΣΗ ΜΟΥΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με την Ε Τάξη του Δημοτικού Σχολείου Καψόχωρας Ιανουάριος Ιούνιος 2013 Συντελεστές προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΜΕ ΤΟ ΚΕΘΕΑ-ΑΛΦΑ: ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ. Ο κοινωνικός ρόλος της τέχνης

Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΜΕ ΤΟ ΚΕΘΕΑ-ΑΛΦΑ: ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ. Ο κοινωνικός ρόλος της τέχνης Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΜΕ ΤΟ ΚΕΘΕΑ-ΑΛΦΑ: ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ. Ο κοινωνικός ρόλος της τέχνης ΒΑΣΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ τέχνη επικοινωνία προσωπική ανάπτυξη κοινωνική συνοχή Ο πολιτισμός

Διαβάστε περισσότερα