Η ανάδειξη της διδασκαλίας της Χημείας σήμερα : καθήκον όλων μας «Πρόταση για ένα νέο αναλυτικό πρόγραμμα» Ας τονισθεί εξ αρχής

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η ανάδειξη της διδασκαλίας της Χημείας σήμερα : καθήκον όλων μας «Πρόταση για ένα νέο αναλυτικό πρόγραμμα» Ας τονισθεί εξ αρχής"

Transcript

1 Η ανάδειξη της διδασκαλίας της Χημείας σήμερα : καθήκον όλων μας «Πρόταση για ένα νέο αναλυτικό πρόγραμμα» Πρέπει να ειπωθεί εξαρχής ότι οι σκέψεις που ακολουθούν δεν συντέθηκαν επί τούτου απλώς για να συνοδέψουν την πρόταση που ακολουθεί. Είναι το απόσταγμα της ανάγκης πολλών από μας πριν μπούμε στην τάξη να δείξουμε πρώτα στους εαυτούς μας ότι αυτό που έχουμε να καταθέσουμε στους μαθητές μας είναι πραγματικά όμορφο. γι αυτό αξίζει και το κόπο μας και τον κόπο των μαθητών μας να το κάνουν κτήμα τους. Ξεκινούν δηλαδή με την παραδοχή ότι παιδεία, πιο πολύ από φιλομάθεια, είναι φιλοκαλία, αγάπη του καλού και του κάλλους. Δεν είναι πρόθεσή μας να επικρίνουμε, ούτε να ανατρέψουμε ως άλλοι φωστήρες. Καλούμε παλιούς και νέους φίλους σε κριτικό προβληματισμό με στόχο την καλύτερη διδασκαλία του μαθήματος της Χημείας στους μαθητές μας και αυριανούς πολίτες, όχι για συντεχνιακές σκοπιμότητες αλλά από την πίστη ότι το μάθημα αυτό συντελεί καίρια στην καλλιέργεια του προσώπου τους. Ας τονισθεί εξ αρχής ότι η πρόταση βασίζεται στις τρέχουσες διαθέσιμες ώρες της Χημείας και δυνατότητες του γυμνασίου και του λυκείου και όχι σε ιδεατές συνθήκες, ανέφικτες για την πλειονότητα των σχολείων. Βεβαίως η πρόταση είναι διεκδικητική (βλέπε Χημεία Γενικής παιδείας Γ Λυκείου επιλογής) και μπορεί να προσαρμοστεί σε περίπτωση διεύρυνσης των ωρών διδασκαλίας όπως και στην εφαρμογή του δίωρου εβδομαδιαίου εργαστηρίου Φυσικών επιστημών. Η περιθωριοποίηση του μαθήματος της Χημείας και η σύνδεση της επιστήμης αυτής γενικότερα με αρνητικούς συνειρμούς (όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως) είναι αδιαμφισβήτητο δεδομένο το οποίο πρέπει να είναι κοινός παρονομαστής σε κάθε ενέργεια -πρόταση μας. Η ερμηνεία του φαινομένου δεν είναι εύκολη όπως άλλωστε και όλες οι απαντήσεις- αλλά ο προβληματισμός είναι αναγκαίος. Ως μάθημα η Χημεία παραπέμπει τους περισσότερους από τους παλαιότερους τουλάχιστον, σε μία στείρα απομνημόνευση συμβόλων, τύπων και αντιδράσεων. Από την εποχή των μεταρρυθμίσεων Αρσένη και εντεύθεν ακόμη λιγότεροι μαθητές είναι διατεθειμένοι να διέλθουν μέσα από τα μετέωρα μονόωρα του Γυμνασίου και τα, ελάχιστα σχετικά με τη ζωή και τις περιπέτειες της, Λυκειακά μαθήματα προσφέροντας στην ψυχή του 16χρονου καταναγκασμό χωρίς προφανές νόημα που να τους αφορά. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η σημασία της χημείας έγκειται στις εφαρμογές, στη χρησιμότητά της. (Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι υπάρχει χημική βιομηχανία αλλά όχι φυσική, ούτε βιολογική). Θεωρούν ανεπαρκή την ανάδειξη των εφαρμογών της και έτσι ερμηνεύουν την περιθωριοποίησή της. Προσπαθούμε οι εκπαιδευτικοί να κάνουμε πειράματα και για χρόνια ζητούσαμε περισσότερη και καλύτερη υλικοτεχνική υποδομή. Ο μαθητικός πληθυσμός δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στην έκταση που θα περιμέναμε και το πράγμα μάλλον «ξεφουσκώνει», αποκαρδιωτικά πολλές φορές, μετά τον πρώτο εντυπωσιασμό. Αντίθετα, τα «χημικά» παραμένουν φόβητρο στα μίντια. (όχι όμως οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί που διαφημίζονται σκανδαλωδώς στα σχολικά βιβλία. Γιατί άραγε; Είναι μήπως η ώρα του δικού τους ελντοράντο η δεν έχει υπάρξει ακόμη εμφανές και «στατιστικώς σημαντικό δείγμα» θυμάτων σε ανθρώπινα πειραματόζωα; Η απλώς άλλη μία ευκαιρία για κέρδη με τη απαραίτητη βοήθεια μίας «εκπαίδευσης της αμάθειας» 1 και ακρισίας ) Η θέση μας τόσο για την αξία του μαθήματος όσο και της επιστήμης που κληθήκαμε να διακονούμε είναι εντελώς διαφορετική. Επιγραμματικά, θα λέγαμε ότι ως μάθημα η Χημεία δεν είναι «Κινέζικα», δεν απαιτεί αποστήθιση, εκτός στοιχειωδών, και μόνο παιδαγωγικώς, αναγκαίων κανόνων. Μπορεί να δομηθεί θαυμάσια με σαφή και λογικά βήματα. Ως επιστήμη η σημασία της δεν εξαντλείται στη χρησιμότητα των προϊόντων της η στις τόσο συνήθεις υποσχέσεις της -δημοσιογραφικής- «ε- 1 «Η εκπαίδευσης της αμάθειας» του Jean - Claud Michea, Εκδοτικός Οίκος: ΒΙΒΛΙΟΡΑΜΑ Παρά την επίσημη προπαγάνδα είναι πια δύσκολο να αποσιωπάται σήμερα η παρακμή της κριτικής διάνοιας και του νοήματος της γλώσσας στην οποία οδήγησαν οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις εδώ και τριάντα χρόνια, μεταρρυθμίσεις που επέβαλε η άρχουσα τάξη και οι υποτιθέμενοι ειδήμονες των "επιστημών της εκπαίδευσης". Το ευρύ κοινό ωστόσο δεν βλέπει σ' αυτή την παρακμή παρά μιαν απλή αποτυχία των μεταρρυθμίσεων που έχουν επιβληθεί. Πολύ λίγο του περνά από το μυαλό η ιδέα ότι αυτά τα αποτελέσματα παρακμής βαθμιαία αποτέλεσαν την πρωταρχική λειτουργία των ίδιων των μεταρρυθμίσεων κι ότι πέτυχαν τον πραγματικό τους στόχο: τη διαμόρφωση ατόμων που, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, στρατολογούνται στον μεγάλο παγκόσμιο οικονομικό πόλεμο του 21ου αιώνα. Η υπόθεση αυτή, που μερικοί θα τη θεωρήσουν απίθανη, θέτει δύο ερωτήματα: Ποια παράδοξη λογική ωθεί τις σύγχρονες κοινωνίες, ύστερα από ένα ορισμένο όριο ανάπτυξης, να καταστρέφουν τα πλέον χειραφετητικά κεκτημένα της ίδιας της νεωτερικότητας; Ποια μυστηριώδης και επαναλαμβανόμενη σύμπτωση κάνει πάντοτε τις πολιτιστικές επαναστάσεις που επιτέλεσε η Αριστερά να είναι εκείνες που επιτρέπουν στον σύγχρονο καπιταλισμό να επιχειρεί τα πιο μεγάλα άλματα προς τα μπρος;

2 2 πιστήμης» για μεγαλύτερη καταναλωτική ευχέρεια. Στηρίζει καίρια την προσπάθεια για ανάπτυξη κριτικής ικανότητας και όχι μόνο στα θέματα με τα οποία άμεσα ασχολείται. Η γνώση της Χημείας μπορεί να προκαλεί ζυμώσεις γόνιμες για την κοινωνία. η Χημεία δημιουργεί Πολίτες. Συνδέεται πολύ αμεσότερα απ ο,τι συνήθως νομίζεται με τη ζωή τόσο που, τολμούμε να πούμε χωρίς να είναι εδώ ο χώρος να το αναπτύξουμε, ότι η Χημεία μπορεί να γονιμοποιήσει ακόμη και τον υπαρξιακό προβληματισμό του ανθρώπου. Με λίγα λόγια, η Χημεία αφορά τους πάντες, μπορεί, αξίζει, αλλά και είναι ανάγκη η γνώση της να διαχυθεί σ ολόκληρο τον κοινωνικό ιστό. Εδώ υπάρχει ένα κομβικό ζήτημα. Πρέπει οι αυριανοί πολίτες να γνωρίζουν τη Χημεία που προαναφέρθηκε; Τι κάνει η Πολιτεία γι αυτό; Λειτουργεί αδρανειακά (ασυνείδητα) η περιορίζει την λειτουργικότητα της Χημείας (ενσυνείδητα); Η πρόταση μας σκοπό έχει να κερδίσει το μαθητή ως άνθρωπο και πολίτη. Ξεκινά με την παραδοχή πως αν επιδίωξή μας είναι η καλλιέργεια κριτικής σκέψης, αυτή προϋποθέτει τις γνώσεις αρθρωμένες πάνω σε ένα σκελετό θεμελιωδών αρχών ώστε να αποκτούν ενότητα, σ έναν σκελετό που συνέχει τα φαινομενικά άσχετα δεδομένα. Άλλως, η παιδεία καταντά απαρίθμηση πληροφοριών που πολύ ανετότερα και πληρέστερα κάποιος μπορεί να αναζητήση στις εγκυκλοπαίδειες και στο διαδίκτυο. Καθιερώνεται το ζάπινκ ως πρότυπό της σχολικής σκέψης όποτε ο μαθητής οδηγείται στο έλεος του χειρότερου δυνατού σκοταδισμού, γιατί η κοινή λογική και η ακρίβεια ηττούνται από τη μαζική και ασύνδετη πληροφόρηση. Αυτό που επιτυγχάνεται με μία τέτοια (όπως η τρέχουσα κατά τα φαινόμενα) θεώρηση της εκπαίδευσης είναι ένας πολίτης ανυπεράσπιστος στους πάσης φύσεως εκφραστές -καθοδηγητές της κοινής γνώμης, σ ένα κοινωνικό τοπίο που «δημόσια θα έχουν μικρόφωνο μόνο οι "γνωρίζοντες"». Ας δούμε λοιπόν με ποιόν τρόπο έρχεται σε επαφή ο μαθητής με το μάθημα της Χημείας στη Β βάθμια εκπαίδευση. Από τα εισαγωγικά ήδη μαθήματα της Β Γυμνασίου η αξία της Χημείας έγκειται στα επιτεύγματά της στη σύγχρονη ζωή. Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, το επιχείρημα αυτό δεν φαίνεται από μόνο του ικανό να πείσει το μαθητή, πολύ δε περισσότερο που και αυτή η προοπτική χάνεται γρήγορα από τα μάτια του στα μαθήματα που θα ακολουθήσουν. Άραγε όμως θα έπρεπε να πείθει; Μήπως είναι άλλο ένα παράδειγμα εργαλειακής και αυστηρά χρηστικής αντιμετώπισης της παιδείας; Μία τέτοια αντιμετώπιση μοιάζει να είναι μία συμβολική προβολή της πραγματικότητας των σύγχρονων, αγχωμένων ενηλίκων, παρουσιάζει μία εικόνα του κόσμου στυφή, άχρωμη, άοσμη, άγευστη άρα άκομψη και κυρίως ψεύτικη. Πως θα μπορούσε να γοητεύσει 14χρονα παιδιά που σε πείσμα της περιρρέουσας «μοδάτης» ατμόσφαιρας δεν έχουν ακόμη πλήρως απολέσει την καθαρή ματιά και την αθωότητά τους; Το τρέχον πρόγραμμα συνεχίζει με μία ασπόνδυλη ροή πληροφοριών για μείγματα, περιεκτικότητες, ιδιότητες κλπ για να καταλήξουμε μετά τα μέσα της χρόνιας (στην καλύτερη περίπτωση με τις δεδομένες συνθήκες του μαθήματος) να μιλήσουμε γι αυτό που θεωρούμε λογικό θεμέλιο. Η ζημιά έχει γίνει και λίγα πράγματα μπορούν να σωθούν από κει και πέρα. Έτσι, η πρότασή μας δίνει χρονική προτεραιότητα στις βασικές αρχές θεμέλια της χημικής ε- πιστήμης στο Γυμνάσιο. Τοποθετεί στο Λύκειο εφαρμοσμένα ζητήματα - όχι το αντίστροφο. Με αυτό τον τρόπο θεωρούμε ότι ο μαθητής έχοντας έρθει σε επαφή με τα θεμελειώδη και με το πλεονέκτημα της ηλικιακής ωρίμανσης είναι έτοιμος να εκτεθεί και να σταθεί κριτικά απέναντι σε καθημερινά ζητήματα που αφορούν τους πάντες, να αναλογιστεί και να τα αξιολογήσει. Θα δει τότε πιστεύουμε μία άλλη Χημεία πέρα από τους τύπους και την ασκησιολογία, μία Χημεία που τον βοηθά να αντιλαμβάνεται, να ερμηνεύει, να συζητά με επιχειρήματα. Με τέτοιες προϋποθέσεις η διαθεματικότητα θα μπορούσε ίσως να γίνει μια γόνιμη διαδικασία. Κάτι ακόμη που πρέπει να δηλωθεί ευθέως όσο αιρετική κι αν είναι για το σημερινό παιδαγωγικό status quo: η προσέγγιση του αντικειμένου είναι γραμμική και όχι σπειροειδής. Ανήκει δηλαδή στην παράδοση των «μεγάλων αφηγήσεων». Κατά συνέπεια κάθε θέμα - πλην λίγων εξαιρέσεων - εξετάζεται άπαξ. π.χ. δομή ατόμου, διαλύματα, εφαρμογές οξέων βάσεων. Αυτό δεν σημαίνει ότι εξαντλείται σε όλο του το βάθος καθώς στην πορεία η τριβή με τη χημεία αναπόφευκτα εμβολιάζει και εμπλουτίζει τις έννοιες. Αν μάλιστα η υποχρεωτική εκπαίδευση επεκταθεί στο λύκειο, η επιλογή αυτή αποκτά ακόμη πιο δικαιολογημένο παιδαγωγικό έρεισμα.

3 3 Ας δούμε λοιπόν τα επί μέρους σημεία της πρότασής μας ξεκινώντας από την ύλη της Β Γυμνασίου : Πιστεύουμε πως, και πάλι αντίθετα με το τρέχον και παιδαγωγικό- status quo, ακριβώς αυτή! είναι η ηλικία για να ξεκινήσουμε και να μιλήσουμε για την γοητεία του μικρόκοσμου, δηλαδή να ξεκινήσουμε από την ατομική θεωρία και τη δομή της ύλης. Ακολουθεί το πρότυπο του Bohr λόγω του παιδαγωγικού του δυναμικού χάρη στην απλότητά του αλλά και στο δυναμισμό του να ερμηνεύει τη βασική ιδέα για την ανάγκη δημιουργίας δεσμών. Προχωρά αμέσως στην έννοια του χημικού δεσμού (και του μορίου) στην οποία κατά την γνώμη μας στηρίζεται το ιδιαίτερο που κομίζει η Χημεία στο σύμπαν των φυσικών επιστημών. Επιπλέον, εισάγοντας σ αυτή την τάξη την έννοια του δεσμού αποφεύγονται κενά γνώσης και ασάφειες στη Βιολογία όπως συμβαίνει σήμερα. (φωτοσύνθεση, αναπνοή, ΑΤΡ, DNA κ.ο.κ.) Εισάγονται εδώ και όχι σε μεγαλύτερη τάξη οι χημικοί τύποι επειδή είναι η συμπυκνωμένη, πρακτική και γι αυτό αναγκαία γλώσσα για να φθάνουμε και να ερμηνεύουμε τα φαινόμενα όχι ε- πειδή τα θεωρούμε αυταξίες. Εισάγονται αρχικά μόνο οι απολύτως αναγκαίοι ώστε να επιτυγχάνεται η κατά το δυνατό ομαλότερη, σταδιακή εξοικείωση μαζί τους και κυρίως με την έννοια του μορίου (η γενικότερα της χημικής οντότητας) που τους συνοδεύει. Σταδιακά, και μόνο όταν είναι εντελώς απαραίτητο, περνούμε σε μεγαλύτερη εξειδίκευση κυρίως στις τάξεις των κατευθύνσεων του Λυκείου. Τα παραπάνω ισχύουν περίπου και για το άλλο φόβητρο των μαθητών, τους (στοιχειομετρικούς) αριθμητικούς υπολογισμούς. Δεν τους θεωρούμε κεντρικό ζητούμενο αλλά απαραίτητο εργαλείο. Η εισαγωγή τους γίνεται ακόμη ομαλότερα. Διατρέχει όμως -με αύξουσα πολυπλοκότητα βέβαια- όλο το πρόγραμμα έτσι ώστε αυτό το εργαλείο να έχει οπωσδήποτε γίνει κτήμα στο τέλος του σχολείου, τουλάχιστον από τους μαθητές που θα ακολουθήσουν κλάδους που σχετίζονται με τη μελέτη του φυσικού κόσμου. Οι διαμοριακοί δεσμοί παίρνουν κεντρική θέση καθώς είναι καίριοι για την ερμηνεία των φυσικών ιδιοτήτων και κυρίως της διαλυτότητας. Ακολουθούν φυσιολογικά τα διαλύματα μαζί με την έννοια της συγκέντρωσης που τοποθετούνται πριν τα μέσα της Α Λυκείου. Ένα τελευταίο σημαντικό ζήτημα αλλά και εργαλείο μελέτης είναι η εισαγωγή της σχέσης μορίων (δεσμών) και ακτινοβολίας. Από κει και πέρα, αλλά χωρίς μέχρι τότε να παραθεωρείται, μπαίνουμε στην κυρίως συζήτηση της Χημείας στην καθημερινή ζωή διαθέτοντας πλέον τις βάσεις, τα ερμηνευτικά κλειδιά που μας επιτρέπουν να αναφερόμαστε τεκμηριωμένα στις σχέσεις δομής της ύλης και των συνεπειών τους σε μακροσκοπικό επίπεδο. όχι πια με τον λαϊκίστικο τρόπο των τηλεοπτικών διαφημίσεων, των πληροφοριών και της παραπληροφόρησης. Στην Β Λυκείου τίθενται κεντρικά αλλά στην απλούστερη μορφή τους οι οξειδοαναγωγικές α- ντιδράσεις λόγω της πληθώρας τους αλλά κυρίως της σημασίας τους για την ερμηνεία καίριων καθημερινών φαινομένων. Για τους μαθητές των κατευθύνσεων φυλάσσονται τα πιο αυστηρά ζητήματα με αποκορύφωμα την Γ Λυκείου στην οποία προωθείται η προχωρημένη οξειδοαναγωγή, μαζί με την κεντρική ιδέα της ρύθμισης του ph των διαλυμάτων, των εφαρμογών τους και των οργανικών ενώσεων-αντιδράσεων. Η επιλογή αυτή έγινε αφενός για τον περιορισμό των τριγμών μετάβασης στο προτεινόμενο πρόγραμμα αλλά κυρίως γιατί τα τρία αυτά κεφάλαια θεωρούνται βασική και θεμελιώδης γνώση ανεξάρτητα με τις επιμέρους επιλογές των υποψηφίων φοιτητών. Μετά τις γενικές αυτές γραμμές, ας επαναλάβουμε τον μύχιο πόθο μας: να δείξουμε στην κοινωνία και στους νέους μας ότι η Χημεία αξίζει όχι μόνο γιατί είναι χρήσιμη αλλά γιατί μπορεί να μιλήσει για την ομορφιά, να δώσει κριτήρια να ξεχωρίσουμε το αληθινό από το ψεύτικο. Ο Andrei Tarkovski είπε κάποτε: «Από τις πιο θλιβερές πλευρές της εποχής μας είναι η καταστροφή κάθε ενσυνείδητης αίσθησης του ωραίου στον άνθρωπο. Η σύγχρονη μαζική παιδεία που έχει στόχο τον καταναλωτή, ο πολιτισμός των υποκατάστατων σακατεύει την ψυχή των ανθρώπων, ορθώνοντας εμπόδια ανάμεσα στον άνθρωπο και στα κρίσιμα ζητήματα της υπάρξεώς του, της πνευματικής ζωής. Πρέπει να δείξω τη ζωή ολόκληρη και όχι να συζητώ περί ζωής». Παραφράζοντας ας δείξουμε τη Χημεία ολόκληρη και όχι να συζητούμε περί χημείας και προϊόντων.

4 4 Εμείς ως δάσκαλοι της Χημείας μπορούμε και πρέπει να μπαίνουμε καθημερινό εμπόδιο στην αλλοτρίωση απλά αναδεικνύοντας την επιστήμη όμως γι αυτό θα πρέπει να έχουμε και τα απαραίτητα εργαλεία. Κλείνοντας την παραπάνω πρότασή μας και καταθέτοντας τους προβληματισμούς μας ανοίγουμε τη συζήτηση που έπρεπε να είχε ήδη αρχίσει: η πρόκληση είναι μπροστά μας επειδή. θα θέλαμε όταν κτυπάει το κουδούνι μια δυσαρέσκεια να πλανιέται στην τάξη και μια κοινή διαπίστωση: γρήγορα πέρασε πάλι η ώρα... Κώστας Παπαθανασίου Δημοσθένης Μαρκογιαννάκης Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΑΣ Β Γυμνασίου Τα χημικά φαινόμενα Η ιδιαιτερότητα της Χημείας o Ιστορική προσέγγιση στο ερώτημα της δομής των υλικών ουσίες που μπορούν η δεν μπορούν να διασπαστούν [χημικές ενώσεις και στοιχεία] Ατομική θεωρία Ηλεκτρονιακή δομή Bohr o 92 γράμματα άπειρες (αλλά όχι τυχαίες=α-λογες) λέξεις o Δεσμοί : Ιοντικός Ομοιοπολικός [με απλά και λίγα λόγια] <=> ιδιότητες Σθένος, ανόργανη ονοματολογία : οξέα, βάσεις, άλατα mol, γραμμομοριακός όγκος, αντιδράσεις σύνθεσης, αποσύνθεσης <= στοιχειομετρία Γ Γυμνασίου Μέταλλα αμέταλλα Π.Π. Απλές αντικαταστάσεις <= στοιχ. ασκήσεις + περίσσεια ph Εξουδετέρωση οξέων βάσεων <= στοιχ. ασκήσεις+ περίσσεια o Οργανική o Απλή ονοματολογία υδρογονανθράκων, αλκοολών, οξέων o πετρέλαιο, καύσεις, <= στοιχ. ασκήσεις o κατανάλωση, θερμοκήπιο, το κόστος του ξεχωριστού (υπόνοια εντροπίας θετικά και αρνητικά) o εστεροποίηση σαπωνοποίηση (<= απλές στοιχ. ασκήσεις παρασκευής σαπουνιού), Υδρόφιλα Υδρόφοβα υλικά Α Λυκείου Δια-μοριακοί δεσμοί <=> ιδιότητες: Φυσικὴ κατάσταση σημείο ζέσεως Διαλυτότητα - διάχυση Μίγματα εκφράσεις περιεκτικότητας + συγκέντρωση + καταστατική εξίσωση + [ώσμωση?] Διπλές αντικαταστάσεις καταβυθίσεις <= στοιχ. ασκήσεις ιζήματα 1. Ασβεστολιθικά CaCO3, MgCO3, σκληρότητα H2O 2. Κρασιού Fe(OH)3 3. Εδαφικά βαρέα μέταλλα Μόλυνση εδάφους Μόρια και φως [Απορρόφηση και συγκέντρωση] δεσμοί 1. Αντιηλιακά 2. Καροτενοειδή 3. Χλωροφύλλη Χρώμα - βαφές - βερνίκια καί συγκέντρωση] δεσμοί

5 5 Β Γενική Μόρια και ηλεκτρισμὸς + [θερμότητα?] Οξειδοαναγωγὴ (μετὰ κίνηση ηλεκτρόνιων) o ηλεκτρόλυση υδρογόνο κύτταρα καυσίμων o μπαταρίες βαρέα μέταλλα o σκουριά αντισκοριακή προστασία αντισκωριακά o βιολογικά συστήματα: φωτοσύνθεση, αλκοολική και οξική ζύμωση o αντιοξειδωτικά τροφίμων βιταμίνες C & E o λάδι, κρασί και οξείδωση Μόρια στην κουζίνα Λάδι + νερό + ΓΑΛΑΚΤΩΜΑΤΟΠΟΙΗΤΗΣ = ΦΑΓΗΤΟ 1. οργανικά οξέα 2. αυγό λεκιθίνη 3. πρωτεΐνες 4. αέρας Επιφανειακή τάση <=> Μόρια στη λάντζα και την πάστρα o Απορρυπαντικά αφροί σαμπουάν οδοντόκρεμες στεγνό καθάρισμα Β Θετική Οργανικὴ o προχωρημένη ονοματολογία και ισομέρεια Αντιδράσεις αλκανίων αλκενίων αλκινίων βενζόλιο <= στοιχ. ασκήσεις [Χημεία και ενέργεια] (καύσεις + θερμότητα) Χημική κινητική Χημική ισορροπία Γ Θετική Ρυθμιστικά [ιοντική ισορροπία + ογκομέτρηση] Οξειδοαναγωγή προχωρημένη Οργανική o Υποκατάσταση και αλκυλαλογονίδια o Υποκατάσταση και βενζολικός δακτύλιος ασπιρίνη, depon, συντηρητικά παραμπέν, νουκλεϊκά οξέα o Αλκοόλες αιθέρες o Ο διπλός δεσμός στις καρβονυλικές ενώσεις o Εστέρες και οξέα Συνθέσεις +διακρίσεις Γ Γενική ΠΡΑΣΙΝΗ ΧΗΜΕΙΑ ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΕΤΙΚΕΤΤΕΣ Μόρια και ρούχα o μαλλί, βαμβάκι, συνθετικά πολυμερή. Μόρια και υγεία o οροί, λιπίδια, χοληστερόλη, άλατα, ένζυμα, σάκχαρο, ουρικό οξύ o αντιβιοτικά, αναλγητικά, ηρεμιστικά-ναρκωτικά, καφεΐνη, νικοτίνη, δηλητηριάσεις Μόρια και περιβάλλον o λιπάσματα, φυτοφάρμακα, πετρελαιοειδή, ραδιενέργεια, θερμοκήπιο

6 Αγαπητοί συνάδελφοι, Ευχαριστούμε πολύ για τις παρατηρήσεις που μάς κάνατε. Πράγματι, συμφωνούμε ότι τρέξαμε λιγάκι..πρώτες μας ενέργειες έπρεπε να ήταν ο προσδιορισμός των προβλημάτων που αντιμετωπίζονται σήμερα στη διδασκαλία της Χημείας δηλ. όλων αυτών που μάς οδήγησαν στο πρόγραμμα που προτείναμε. Έτσι: Στο Λύκειο, με τις τρέχουσες συνθήκες θεωρούμε προβλήματα: o την «έκρηξη» εννοιών που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι μαθητές στην Α Λυκείου με δεδομένο το επίπεδο της ύλης στο Γυμνάσιο. o την κατανάλωση υπερβολικού χρόνου στην διδασκαλία των διαλυμάτων καθώς και των ανυδριτών στις αντιδράσεις, στην Α Λυκείου o τη συνήθη κατάληξη να διδάσκουμε επίλυση ασκήσεων στοιχειομετρίας εισαγωγικά στην Β Λυκείου Γενικής Παιδείας. Τελικά, τα mol είναι πιο ενδιαφέροντα και αναγκαία στην Β Λυκείου ή στη Β Γυμνασίου; o την διδασκαλία ονοματολογίας, ισομέρειας και εν γένει αδιάφορης ύλης για τους μαθητές της Β Λυκείου Γενικής Παιδείας. o την υπερβολή της ιοντικής ισορροπίας στην Γ Λυκείου (10 5!!!!)κλπ o κβαντική;; Στο Γυμνάσιο θεωρούμε πρόβλημα ότι «αναθέτουμε» την διδασκαλία της επιστήμης της Χημείας σε άλλους ενώ εμείς «άλλα τυρβάζουμε». Δείτε χαρακτηριστικά τον παρακάτω πίνακα: σελ. 38 Βιολογία Α Γυμνασίου σελ. 39 Η πρώτη εμφάνιση χημικής εξίσωσης αρχή της χρονιάς. Το τι γίνεται στην ερώτηση «ποιες ουσίες χρησιμοποιούν τα φυτά για να φωτοσυνθέσουν» είναι χαρακτηριστικό της άγνοιας εννοιών αντιδρών προϊόν. Και αυτό δεν θεραπεύεται πλήρως ούτε στην Χημεία Β Γυμνασίου αφού λίγοι φθάνουν να μελετήσουν την χημική αντίδραση.

7 σελ. 100 Χημικοί δεσμοί στη Φυσική.. 2 Φυσική Β Γυμνασίου σελ. 101 «Φυσική και Χημεία» με τη Χημεία απούσα. Οικ. Οικονομία Β Γυμνασίου σελ. 49 χωρίς να έχει ακουστεί στην τάξη τι είναι χημικός δεσμός, αλλά ίσως ούτε καν άτομο, τι νόημα μπορεί να έχουν τέτοιες εικόνες; σελ. 53 «Πώς να φτιάξετε φιόγκους;??» Διδασκαλία του σχηματισμού του δισακχαρίτη πριν από την έννοια του μορίου. Χωρίς την έννοια του χημικού δεσμού και του μορίου τι περισσότερο μπορεί να αντιληφθεί ο μαθητής από τέτοια σχήματα; Τι συνέπειες μπορεί να έχει αυτό για την μετέπειτα εξέλιξη του μαθητή στη Χημεία αλλά και για τη γνώμη του γι αυτήν;

8 σελ. 54 Πόση σύγχυση μπορεί να προκύψει μεταξύ ατόμου και μορίου αν δει κανείς για πρώτη φορά τέτοια σχέδια εκτός Χημείας; 3 σελ. 57 Είναι νωρίς για (λίγες) χαρακτηριστικές ομάδες και (απλή) ονοματολογία στο Γυμνάσιο; Για την Οικ. Οικονομία, προφανώς, καθόλου νωρίς. Στο μεταξύ εμείς θα ανακατώνουμε το ζαχαρόνερο;. σελ. 58 σημεία ακορεστότητας. (χωρίς σχόλια) σελ. 63 Ούτε οι συγγραφείς της Οικ. Οικονομίας δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι δεν κάνουμε ΑΠΛΗ ονοματολογία στη Β Γυμνασίου (έστω τα ούχα) Βιολογία Γ Γυμνασίου σελ. 19 Δεσμοί και στη Βιολογία..

9 4 σελ. 20 σελ. 49 σελ. 54 σελ. 50 σελ. 99 «φωσφορική ομάδα!!! κάτι σαν Ολυμπιακός;;;;..» Όταν «ασθενούν» τόσο πολύ οι χημικοί δεσμοί, είναι τόσο δύσκολο να κάνουμε μια (στοιχειώδη έστω) εισαγωγή στις διαμοριακές δυνάμεις στην Α Λυκείου; Όσοι έχουν κάνει τη Βιολογία Β Λυκείου, γνωρίζουν σε τι χημικούς τραγέλαφους οδηγεί η άγνοια της διάκρισης ενδο και διαμοριακών δεσμών. Πόσο αποκρουστικότερη γίνεται έτσι η Χημεία; Κλπ..

10 5 Συνάδελφοι, το ότι η χημεία εμφανίζεται σε άλλα μαθήματα δεν είναι κακό, ίσα ίσα συνηγορεί ότι η χημεία είναι παντού. Κακό είναι οι σκόρπιες ασύνδετες και περίεργες (έτσι χαρακτηρίζονται στην καλύτερη περίπτωση από τους μαθητές) χημικές πληροφορίες που δεν μπορούν παρά αρνητικά να λειτουργούν για το τι είναι και τι διδάσκει η επιστήμη της χημείας. Εν πάση περιπτώσει, δεν μοιάζει οι άλλες ειδικότητες να μάς «φωνάζουν» για το ποια προαπαιτούμενα πρέπει να έχουν στο Γυμνάσιο οι μαθητές στη Χημεία; Με βάση τα παραπάνω, έχουμε απαντήσει στο ερώτημα για την αναγκαιότητα της αλλαγής του αναλυτικού προγράμματος. Έπεται το ερώτημα, τι είδους Χημεία πρέπει να διδάξουμε, άρα ο καθορισμός ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ για το ΠΛΑΙΣΙΟ του μαθήματος της Χημείας. Η άποψή μας είναι : διδασκαλία των βασικών αρχών της χημικής επιστήμης (ατομική θεωρία ΔΕΣΜΟΙ) ώστε να αναδεικνύεται η σύνδεση αιτίας αποτελέσματος και στη συνέχεια ανάδειξη εφαρμογών στην καθημερινή ζωή όλα τα υπόλοιπα μπορούν να βρεθούν και η πρότασή μας (σχέδιο αναλυτικού προγράμματος) αυτό το νόημα έχει.. η συζήτηση μέσα στον κλάδο μόνο οφέλη μπορεί μάς προσφέρει. Είμαστε σε θέση να επικοινωνήσουμε, να συζητήσουμε, να καταλήξουμε σε κάτι που έχει προκύψει από συλλογική εργασία ή θα αποφασίσουν και πάλι οι «προφέσορες» (που συνήθως εδώ και χρόνια έχουν ξεκόψει από την διδασκαλία) χωρίς εμάς, σύμφωνα με την «εμπειρία» τους και με το τι «ισχύει» διεθνώς; (σαφώς και θα δούμε τι ισχύει, είναι όμως κυρίαρχο;).. Καλό καλοκαίρι και ΚΑΛΗ ξεκούραση. Δημοσθένης Μαρκογιαννάκης Κώστας Παπαθανασίου Υ.Σ. Πιστεύουμε η ΕΕΧ να στηρίξει στην ιστοσελίδα της αλλά και στα Χημικά Χρονικά ένα διάλογο με στόχο να καταλήξουμε σε μια πρόταση ΟΛΩΝ Μας.. όσοι ΠΙΣΤΟΙ ΠΡΟΣΕΛΘΕΤΕ..

Εξεταστέα ύλη (από το ΥΠΕΠΘ)

Εξεταστέα ύλη (από το ΥΠΕΠΘ) 39 th ICHO 21 ος Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός Χημείας Τάξη Α Εξεταστέα ύλη 2006-2007 (από το ΥΠΕΠΘ) 1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1) ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Με τι ασχολείται η χημεία Ποια είναι η σημασία της

Διαβάστε περισσότερα

22 ος Πανελλήνιος Μαθητικός ιαγωνισµός Χηµείας (για την 40 η ICHO) Εξεταστέα ύλη (από το ΥΠΕΠΘ)

22 ος Πανελλήνιος Μαθητικός ιαγωνισµός Χηµείας (για την 40 η ICHO) Εξεταστέα ύλη (από το ΥΠΕΠΘ) 22 ος Πανελλήνιος Μαθητικός ιαγωνισµός Χηµείας (για την 40 η ICHO) Εξεταστέα ύλη 2007-2008 (από το ΥΠΕΠΘ) Οι µαθητές της Β τάξης του Ενιαίου Λυκείου και των ΕΠΑ.Λ. εξετάζονται σε θέµατα σχετικά µε την

Διαβάστε περισσότερα

WINTER. Template. Χημεία Γενικού Λυκείου Διδακτέα ύλη και οδηγίες διδασκαλίας των μαθημάτων

WINTER. Template. Χημεία Γενικού Λυκείου Διδακτέα ύλη και οδηγίες διδασκαλίας των μαθημάτων WINTER Χημεία Γενικού Λυκείου 2016-17 Template Διδακτέα ύλη και οδηγίες διδασκαλίας των μαθημάτων Χημεία Γενικού Λυκείου 2016-17 Οδηγίες 150658/Δ2/15-09-2016 Ξεκινούν με τα βασικότερα προσδοκώμενα μαθησιακά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΎΛΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤEΣ

ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΎΛΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤEΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-2017 ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΎΛΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤEΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΤΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Δομικά σωματίδια (άτομα-μόρια-ιόντα) Δομή του ατόμου Ατομικός και μαζικός αριθμός Ισότοπα Ηλεκτρονική

Διαβάστε περισσότερα

για την A' τάξη γενικού λυκείου

για την A' τάξη γενικού λυκείου ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ Στέλιος Λιοδάκης Δημήτρης Γάκης Δημήτρης Θεοδωρόπουλος Παναγιώτης Θεοδωρόπουλος Αναστάσιος Κάλλης Χημεία για την A' τάξη γενικού

Διαβάστε περισσότερα

Β Τάξη Ημερήσιου Γενικού Λυκείου. Μ α θ ή μ α τ α Γ ε ν ι κ ή ς Π α ι δ ε ί α ς. Χημεία Γενικής Παιδείας

Β Τάξη Ημερήσιου Γενικού Λυκείου. Μ α θ ή μ α τ α Γ ε ν ι κ ή ς Π α ι δ ε ί α ς. Χημεία Γενικής Παιδείας ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α Να διατηρηθεί μέχρι... Βαθμός Ασφαλείας...

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ -----

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ ΜΑΘΗΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή άσκηση 1: Παράγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα διάλυσης μιας ουσίας

Εργαστηριακή άσκηση 1: Παράγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα διάλυσης μιας ουσίας Στόχοι ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Θεματικές Ενότητες (Διατιθέμενος χρόνος) Εργαστηριακές ασκήσεις Ενδεικτικές δραστηριότητες να αναγνωρίζουν τη χρησιμότητα της χημείας σε διάφορους τομείς της καθημερινής ζωής, καθώς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 27071 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 1966 2 Σεπτεμβρίου 2011 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Τροποποίηση της με αρ. πρωτ. 59609/Γ2/25 05 2011 (ΦΕΚ Β 1213) υπουργικής

Διαβάστε περισσότερα

«Πρόταση διδακτέας ύλης της Φημείας Α τάξης Λυκείου»

«Πρόταση διδακτέας ύλης της Φημείας Α τάξης Λυκείου» «Πρόταση διδακτέας ύλης της Φημείας Α τάξης Λυκείου» Ενδεικτικός προγραμματισμός Βασίλης Αγγελόπουλος ΚΕΥΑΛΑΙΟ 1: ΒΑΙΚΕ ΕΝΝΟΙΕ (2 ΩΡΕ) Να διδαχθούν: Η εισαγωγή και η παράγραφος 1.1 (σελ. 3-4), Η παράγραφος

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΧΗΜΕΙΑ Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΧΗΜΕΙΑ Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1.3. «Δομικά σωματίδια της ύλης Δομή του ατόμου Ατομικός αριθμός Μαζικός αριθμός Ισότοπα» Παρατήρηση: Από τον πίνακα 1.4: Μάζα και φορτίο

Διαβάστε περισσότερα

III. ΧΗΜΕΙΑ. Β τάξης ημερήσιου Γενικού Λυκείου

III. ΧΗΜΕΙΑ. Β τάξης ημερήσιου Γενικού Λυκείου III. ΧΗΜΕΙΑ Β τάξης ημερήσιου Γενικού Λυκείου Θα διδαχθεί το βιβλίο «XHMEIA» της Α τάξης Γενικού Λυκείου των Λιοδάκη Σ., Γάκη Δ., Θεοδωρόπουλου Δ., Θεοδωρόπουλου Π. και Κάλλη Α. Θα διδαχθεί το βιβλίο «XHMEIA»

Διαβάστε περισσότερα

Να διατηρηθεί μέχρι... Βαθμός Ασφαλείας... Μαρούσι, 12/12/2014 Αριθ. Πρωτ.: 202352/Δ2 Βαθ. Προτερ. ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ

Να διατηρηθεί μέχρι... Βαθμός Ασφαλείας... Μαρούσι, 12/12/2014 Αριθ. Πρωτ.: 202352/Δ2 Βαθ. Προτερ. ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Δ.E. ΤΜΗΜΑ Γ ΜΑΘΗΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή άσκηση 1: Παράγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα διάλυσης µιας ουσίας

Εργαστηριακή άσκηση 1: Παράγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα διάλυσης µιας ουσίας Στόχοι ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Θεµατικές Ενότητες ( ιατιθέµενος χρόνος) Εργαστηριακές ασκήσεις Ενδεικτικές δραστηριότητες να αναγνωρίζουν τη χρησιµότητα της χηµείας σε διάφορους τοµείς της καθηµερινής ζωής, καθώς

Διαβάστε περισσότερα

Α Τάξη Ηµερήσιου Γενικού Λυκείου. Χηµεία

Α Τάξη Ηµερήσιου Γενικού Λυκείου. Χηµεία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & /ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ /ΥΝΣΗ ΣΠΟΥ ΩΝ /ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α ----- Ταχ. /νση: Ανδρέα Παπανδρέου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ -----

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ ΜΑΘΗΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Ουσίες και Χημικές Οντότητες Μια διδακτική προσέγγιση

Ουσίες και Χημικές Οντότητες Μια διδακτική προσέγγιση Ουσίες και Χημικές Οντότητες Μια διδακτική προσέγγιση Γενικά Οδηγίες για τον εκπαιδευτικό Η Χημεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη μελέτη της σύστασης των ουσιών καθώς και με τις μεταβολές τους κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ

ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ Nα διατηρηθεί μέχρι... ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Βαθμός Ασφαλείας... Μαρούσι, 08/01/2009 Αριθ. Πρωτ.: 1015/Γ2 Βαθ. Προτερ. ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΩΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

ΜΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΩΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΓΡΑΦΕΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2007-2008 ΜΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Κ. Αποστολόπουλος, Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ04, ΕΚΦΕ Ν. Ιωνίας, 29/09/2015

Δρ. Κ. Αποστολόπουλος, Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ04, ΕΚΦΕ Ν. Ιωνίας, 29/09/2015 Δρ. Κ. Αποστολόπουλος, Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ04, ΕΚΦΕ Ν. Ιωνίας, 29/09/2015 Η διδακτέα και εξεταστέα ύλη των μαθημάτων Φυσικών Επιστημών της Γ Τάξης ημερησίου γενικού Λυκείου (γενικής παιδείας και προσανατολισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Έχοντας υπόψη:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Έχοντας υπόψη: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑIΟΣ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & /ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ /ΝΣΗ ΣΠΟΥ ΩΝ /ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α Να διατηρηθεί µέχρι... Βαθµός Ασφαλείας...

Διαβάστε περισσότερα

Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή.

Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή. Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή. Mαθηματικό σύστημα Ένα μαθηματικό σύστημα αποτελείται από αξιώματα, ορισμούς, μη καθορισμένες έννοιες και θεωρήματα. Η Ευκλείδειος γεωμετρία αποτελεί ένα

Διαβάστε περισσότερα

Είδαμε τη βαθμολογία των μαθητών στα Μαθηματικά της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Ας δούμε τώρα πώς οι ίδιοι οι μαθητές αντιμετωπίζουν τα Μαθηματικά.

Είδαμε τη βαθμολογία των μαθητών στα Μαθηματικά της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Ας δούμε τώρα πώς οι ίδιοι οι μαθητές αντιμετωπίζουν τα Μαθηματικά. Γ. Οι μαθητές και τα Μαθηματικά. Είδαμε τη βαθμολογία των μαθητών στα Μαθηματικά της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Ας δούμε τώρα πώς οι ίδιοι οι μαθητές αντιμετωπίζουν τα Μαθηματικά. ΠΙΝΑΚΑΣ 55 Στάση

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα σπουδών Βασικά στοιχεία Χημείας

Πρόγραμμα σπουδών Βασικά στοιχεία Χημείας Πρόγραμμα σπουδών Θεματικό Πεδίο Ώρες εκπαίδευσης ΘΜ 1 Περιγραφή χημικών ουσιών 80 ΘΜ 2 Διαχωρισμός χημικών μιγμάτων 80 ΘΜ 3 Χημική δομή και ιδιότητες ουσιών 40 ΘΜ 4 Φωτομετρική και χρωματογραφική ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Ενδεικτικός ετήσιος προγραμματισμός για τη διδασκαλία των μαθημάτων Φυσικών Επιστημών στη Γ ημερησίου και Δ εσπερινού γενικού Λυκείου

ΘΕΜΑ: Ενδεικτικός ετήσιος προγραμματισμός για τη διδασκαλία των μαθημάτων Φυσικών Επιστημών στη Γ ημερησίου και Δ εσπερινού γενικού Λυκείου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ---- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π.Ε. & Δ.Ε. ΑΤΤΙΚΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ Δ.Ε. Β ΑΘΗΝΑΣ Κων/νος Αποστολόπουλος Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ04 Ταχ.

Διαβάστε περισσότερα

«Εξορθολογισμός» της υλης της Φημείας ( )

«Εξορθολογισμός» της υλης της Φημείας ( ) «Εξορθολογισμός» της υλης της Φημείας (2016-17) Α. Μαυρόπουλος, ΕΕΧ Οκτ. 2016 Σι σημαίνει εξορθολογισμός; 1. Εξάλειψη πρωθύστερων. 2. Εξάλειψη επικαλύψεωνπεριττών επαναλήψεων. 3. «Λογικότερη» σειρά της

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΛΙΛΑΚΤΙΚΩΝ ΩΡΩΝ

ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΛΙΛΑΚΤΙΚΩΝ ΩΡΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΛΙΛΑΚΤΙΚΩΝ ΩΡΩΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Οργανική Χημεία και Βιοχημεία ΩΡΕΣ ΑΙΑΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Στο τέλος της διδασκαλίας της ενότητας αυτής ο μαθητής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ B ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΓΡΑΦΕΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2007-2008 ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1. Ταξινόμηση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ -----

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΗ ΥΛΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΙ ΤΟ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΗΝ ΥΛΗ ΤΟΥ ΚΑΙ ΔΕΝ ΣΥΜΠΕΡΙΕΛΗΦΘΗ ΣΤΗΝ ΥΛΗ ΤΟΥ ΝΕΑ ΥΛΗ ΤΟ

ΚΟΙΝΗ ΥΛΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΙ ΤΟ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΗΝ ΥΛΗ ΤΟΥ ΚΑΙ ΔΕΝ ΣΥΜΠΕΡΙΕΛΗΦΘΗ ΣΤΗΝ ΥΛΗ ΤΟΥ ΝΕΑ ΥΛΗ ΤΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 03 ΧΗΜΕΙΑ Σύγκριση της Διδακτέας-εξεταστέας ύλης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος «ΧΗΜΕΙΑ», της Γ τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου, μεταξύ του σχολικού έτους 2018-2019 και 2019-2020. ΚΟΙΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

Χαλάνδρι, 18/09/2015 Αρ. Πρωτ.: 1237

Χαλάνδρι, 18/09/2015 Αρ. Πρωτ.: 1237 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ---- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π.Ε. & Δ.Ε. ΑΤΤΙΚΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ Δ.Ε. Β ΑΘΗΝΑΣ Κων/νος Αποστολόπουλος Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ04 Ταχ.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ.: Από το Βιβλίο: «ΧΗΜΕΙΑ - ΤΕΥΧΟΣ Α'» των Σ Λιοδάκη, Δ. Γάκη, Δ. Θεοδωρόπουλου, Αν. Κάλλη

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ.: Από το Βιβλίο: «ΧΗΜΕΙΑ - ΤΕΥΧΟΣ Α'» των Σ Λιοδάκη, Δ. Γάκη, Δ. Θεοδωρόπουλου, Αν. Κάλλη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ, ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια «ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ» προετοιμάζοντας σε ολιγομελείς ομίλους τους υποψήφιους για τον επικείμενο διαγωνισμό του Υπουργείου Οικονομικών, με κορυφαίο

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Ενδεικτικός ετήσιος προγραμματισμός για τη διδασκαλία των μαθημάτων Φυσικών Επιστημών στη Γ ημερησίου και Δ εσπερινού γενικού Λυκείου

ΘΕΜΑ: Ενδεικτικός ετήσιος προγραμματισμός για τη διδασκαλία των μαθημάτων Φυσικών Επιστημών στη Γ ημερησίου και Δ εσπερινού γενικού Λυκείου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ---- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π.Ε. & Δ.Ε. ΑΤΤΙΚΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ Δ.Ε. Β ΑΘΗΝΑΣ Κων/νος Αποστολόπουλος Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ04 Ταχ.

Διαβάστε περισσότερα

Λογισμικό: Χημεία με Νόημα Κατηγορία αναπηρίας: Κώφωση Βαρηκοΐα Μάθημα: Χημεία Τάξη/εις: Β, Γ Γυμνασίου

Λογισμικό: Χημεία με Νόημα Κατηγορία αναπηρίας: Κώφωση Βαρηκοΐα Μάθημα: Χημεία Τάξη/εις: Β, Γ Γυμνασίου Λογισμικό: Χημεία με Νόημα Κατηγορία αναπηρίας: Κώφωση Βαρηκοΐα Μάθημα: Χημεία Τάξη/εις: Β, Γ Γυμνασίου Παρουσίαση Λογισμικού: Κατερίνα Αραμπατζή Προμηθευτής: Postscriptum Advanced Communication Προσβασιμότητα

Διαβάστε περισσότερα

(ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ)

(ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α -----

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Χημεία Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ και Α, Β ΤΑΞΕΙΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ και Α ΤΑΞΗ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΠΑΛ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΡΑΠΕΖΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1. Να αντιστοιχίσετε το προϊόν της στήλης Ι με την πρώτη ύλη της στήλης ΙΙ. Ι ΙΙ Προϊόν Πρώτη ύλη 1. μακαρόνια α. ξύλο 2. πλαστικά β. λιγνίτης 3. ηλεκτρική ενέργεια γ. βωξίτης

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η καλλιέργεια της ικανότητας για γραπτή έκφραση πρέπει να αρχίζει από την πρώτη τάξη. Ο γραπτός λόγος χρειάζεται ως μέσο έκφρασης. Βέβαια,

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγικά. Σύνταξη, ταξινόμηση και τάξεις οργανικών ενώσεων. Τρόποι γραφής οργανικών ενώσεων. Λειτουργικές ομάδες.

Εισαγωγικά. Σύνταξη, ταξινόμηση και τάξεις οργανικών ενώσεων. Τρόποι γραφής οργανικών ενώσεων. Λειτουργικές ομάδες. ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ - Μάθημα «ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ» Ακαδημαϊκό έτος 2012-2013 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΡΙΤΗ 9.00-12.00 (Ι3 - Θεωρία) ΠΕΜΠΤΗ 10.00 12.00 (I3-Θεωρία) ή (Εργαστήρια)

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές των οξέων, βάσεων και αλάτων στην καθημερινή ζωή

Εφαρμογές των οξέων, βάσεων και αλάτων στην καθημερινή ζωή Εφαρμογές των οξέων, βάσεων και αλάτων στην καθημερινή ζωή 1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ 1.1 Τίτλος διδακτικού σεναρίου Εφαρμογή της εξουδετέρωσης στην οξυμέτρηση ελαιολάδου. 1.2 Εμπλεκόμενες γνωστικές

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 3

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 3 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 3 Το θέμα που απασχολεί το κεφάλαιο σε όλη του την έκταση είναι ο μεταβολισμός και χωρίζεται σε τέσσερις υποκατηγορίες: 3.1)Ενέργεια και οργανισμοί,

Διαβάστε περισσότερα

Η Χημεία στο Γυμνάσιο Οδηγίες /Δ2/ Κατερίνα Νίκα Κατερίνα Σάλτα Κωνσταντίνος Χαρίτος

Η Χημεία στο Γυμνάσιο Οδηγίες /Δ2/ Κατερίνα Νίκα Κατερίνα Σάλτα Κωνσταντίνος Χαρίτος Η Χημεία στο Γυμνάσιο Οδηγίες 150022/Δ2/15-9-2016 Κατερίνα Νίκα Κατερίνα Σάλτα Κωνσταντίνος Χαρίτος 21-9-2016 Αναγκαιότητα Προσανατολισμός της διδασκαλίας της Χημείας σε προσεγγίσεις που θα καταστήσουν

Διαβάστε περισσότερα

Οργανική Χημεία. Βιολογικές Επιστήμες Βιολογία Γεωπονία Ιατρική κ.α. Βιοχημεία. Οργανική Χημεία. Φυσικές Επιστήμες Φυσική Μαθηματικά

Οργανική Χημεία. Βιολογικές Επιστήμες Βιολογία Γεωπονία Ιατρική κ.α. Βιοχημεία. Οργανική Χημεία. Φυσικές Επιστήμες Φυσική Μαθηματικά Πέτρος Ταραντίλης Αναπληρωτής Καθηγητής Εργαστήριο Χημείας, Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Ανθρώπου Ιερά Οδός 75, 118 55 Αθήνα, e-mail: ptara@aua.gr, Τηλ.: 210 529 4262, Fax: 210 529 4265 Βιοχημεία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ.: Συγκεκριμένα:...

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ.: Συγκεκριμένα:... ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α ----- Ταχ. Δ/νση: Ανδρέα Παπανδρέου 37 Τ.Κ. Πόλη:

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΕΜΠΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΒΑΘ.:... / 25 ΟΛΟΓΡ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΥΠΟΓΡ.:...

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΕΜΠΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΒΑΘ.:... / 25 ΟΛΟΓΡ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΥΠΟΓΡ.:... ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΕΜΠΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2018-2019 ΒΑΘ.:... / 25 ΟΛΟΓΡ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 27/05/2019 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΘΕΜΑ 1ο Για τις παρακάτω ερωτήσεις Α1-Α3 να μεταφέρετε στο φύλλο απαντήσεων τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα μόνο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΟΡΙΩΝ. Στοιχείο O C H N Ca P K S Na Mg περιεκτικότητα % ,5 1 0,35 0,25 0,15 0,05

ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΟΡΙΩΝ. Στοιχείο O C H N Ca P K S Na Mg περιεκτικότητα % ,5 1 0,35 0,25 0,15 0,05 ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ Βιοχημεία: είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη μελέτη των οργανικών ενώσεων που συναντώνται στον οργανισμό, καθώς και με τον μεταβολισμό τους. ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΟΡΙΩΝ 108 στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Εργαστηριακές δραστηριότητες μαθημάτων Φυσικών Επιστημών στα Γυμνάσια, Γενικά Λύκεια και ΕΠΑ.Λ. για το σχολικό έτος 2011-2012.

ΘΕΜΑ: «Εργαστηριακές δραστηριότητες μαθημάτων Φυσικών Επιστημών στα Γυμνάσια, Γενικά Λύκεια και ΕΠΑ.Λ. για το σχολικό έτος 2011-2012. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣ: ΕΚΠ/ΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ (Γενικής Παιδείας)

ΒΙΟΛΟΓΙΑ (Γενικής Παιδείας) Εξεταστέα - διδακτέα ύλη των πανελλαδικά εξεταζόμενων μαθημάτων της Γ τάξης του Ημερήσιου Γενικού Λυκείου για το σχολικό έτος 2015-2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ (Γενικής Παιδείας) πηγή: υπουργείο Παιδείας Από το βιβλίο

Διαβάστε περισσότερα

Τάξη: Α ΛΥΚΕΙΟΥ Γραπτές ανακεφαλαιωτικές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου - Ιουνίου 2016

Τάξη: Α ΛΥΚΕΙΟΥ Γραπτές ανακεφαλαιωτικές προαγωγικές εξετάσεις περιόδου Μαΐου - Ιουνίου 2016 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡ/ΚΗ Δ/ΝΣΗ Π & Δ ΕΚΠ/ΣΗΣ Ν. ΑΙΓΑΙΟΥ Δ/ΝΣΗ Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΔΩΔ/ΣΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟ-Λ.Τ. ΖΗΠΑΡΙΟΥ Τάξη: Α ΛΥΚΕΙΟΥ Γραπτές ανακεφαλαιωτικές προαγωγικές

Διαβάστε περισσότερα

1.Επικαιροποιημένα στοιχεία του ΕΚΦΕ. Ονοματεπώνυμο Ειδικότητα Είδος απόσπασης (μερική /ώρες την εβδομάδα, εξ ολοκλήρου)

1.Επικαιροποιημένα στοιχεία του ΕΚΦΕ. Ονοματεπώνυμο Ειδικότητα Είδος απόσπασης (μερική /ώρες την εβδομάδα, εξ ολοκλήρου) ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΚΦΕ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 ΕΚΦΕ : Αγίων Αναργύρων ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΦΕ (όνομα - ειδικότητα) : Στέφανος Ντούλας ΠΕ04.02 Χημικός 1.Επικαιροποιημένα στοιχεία του ΕΚΦΕ. Ονοματεπώνυμο Ειδικότητα

Διαβάστε περισσότερα

«ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ»

«ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ» ΧΗΜΕΙΑ Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών Από το βιβλίο «Χημεία» της Γ Τάξης Ενιαίου Λυκείου Θετικής Κ/νσης των Σ. Λιοδάκη, Δ. Γάκη κ. ά. έκδοση (Ι.Τ.Υ.Ε.) «Διόφαντος». Κεφάλαιο «ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΣΗ»

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ -----

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η θέση της Πανελλήνιας Ένωσης Καθηγητών Πληροφορικής Επιμέλεια κειμένου: Δ.Σ. ΠΕΚαΠ κατόπιν δημόσιας διαβούλευσης των μελών της Ένωσης από 20/07/2010. Τελική έκδοση κειμένου:

Διαβάστε περισσότερα

3.2 Οξυγόνο. 2-3. Ποιες είναι οι φυσικές ιδιότητες του οξυγόνου. Οι φυσικές ιδιότητες του οξυγόνου εμφανίζονται στον παρακάτω πίνακα.

3.2 Οξυγόνο. 2-3. Ποιες είναι οι φυσικές ιδιότητες του οξυγόνου. Οι φυσικές ιδιότητες του οξυγόνου εμφανίζονται στον παρακάτω πίνακα. 93 Ερωτήσεις θεωρίας με απαντήσεις 3.2 Οξυγόνο 2-1. Ποιο είναι το οξυγόνο και πόσο διαδεδομένο είναι στη φύση. Το οξυγόνο είναι αέριο στοιχείο με μοριακό τύπο Ο 2. Είναι το πλέον διαδεδομένο στοιχείο στη

Διαβάστε περισσότερα

(µέσω ιευθύνσεων.ε..)

(µέσω ιευθύνσεων.ε..) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & /ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥ ΩΝ ΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ ΜΑΘΗΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

3.1 Ενέργεια και οργανισμοί..σελίδα 2 3.2 Ένζυμα βιολογικοί καταλύτες...σελίδα 4 3.3 Φωτοσύνθεση..σελίδα 5 3.4 Κυτταρική αναπνοή.

3.1 Ενέργεια και οργανισμοί..σελίδα 2 3.2 Ένζυμα βιολογικοί καταλύτες...σελίδα 4 3.3 Φωτοσύνθεση..σελίδα 5 3.4 Κυτταρική αναπνοή. 5ο ΓΕΛ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ Μ. ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΑ 2/4/2014 Β 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί..σελίδα 2 3.2 Ένζυμα βιολογικοί καταλύτες...σελίδα 4 3.3 Φωτοσύνθεση..σελίδα 5 3.4 Κυτταρική

Διαβάστε περισσότερα

Χάρτινη αγκαλιά. Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου, Β Γυμνασίου

Χάρτινη αγκαλιά. Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου, Β Γυμνασίου Χάρτινη αγκαλιά Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου, Β Γυμνασίου Εργασίες 1 α ) Κατά τη γνώμη μου, το βιβλίο που διαβάσαμε κρύβει στις σελίδες του βαθιά και πολύ σημαντικά μηνύματα, που η συγγραφέας θέλει να μεταδώσει

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Διδασκαλία του μαθήματος «Χημεία Γενικής Παιδείας» στην Β τάξη Ημερησίου Ενιαίου Λυκείου και στη Γ τάξη Εσπερινού Ενιαίου Λυκείου

ΘΕΜΑ: Διδασκαλία του μαθήματος «Χημεία Γενικής Παιδείας» στην Β τάξη Ημερησίου Ενιαίου Λυκείου και στη Γ τάξη Εσπερινού Ενιαίου Λυκείου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ENIAIOΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ A ΤΜΗΜΑ Βαθμός Ασφαλείας... Αθήνα.

Διαβάστε περισσότερα

3.1 Ενέργεια και οργανισμοί

3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Δημήτρης Η. Β 1 25.3.14 3 Ο Κεφάλαιο 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Η ενέργεια έχει κεντρική σημασία για έναν οργανισμό, γιατί ό,τι και να κάνουμε χρειαζόμαστε ενέργεια. Ο κλάδος της βιολογίας που ασχολείται

Διαβάστε περισσότερα

Οι υποψήφιοι όλων των κατηγοριών, θα εξετασθούν σε 3 μαθήματα: 1. Γενική και Αναλυτική Χημεία 2. Αρχές Οργανικής Χημείας 3.

Οι υποψήφιοι όλων των κατηγοριών, θα εξετασθούν σε 3 μαθήματα: 1. Γενική και Αναλυτική Χημεία 2. Αρχές Οργανικής Χημείας 3. Πανεπιστήμιο Πατρών Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Φαρμακευτικής Γενική Συνέλευση: απόφαση αριθμ. 368/28-5-2013 ΘΕΜΑ 9: «Ανακοίνωση κατατακτηρίων εξετάσεων για το ακαδημαϊκό έτος 2013-2014». Η Γενική Συνέλευση,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 1 ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Οι τάξεις της Β και Γ Λυκείου είναι χωρισμένες σε τρείς Κατευθύνσεις Θεωρητική, Θετική, Τεχνολογική Οι Σχολές είναι ταξινομημένες σε πέντε επιστημονικά πεδία 1 ο ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ο πυρήνας του ατόμου

Ο πυρήνας του ατόμου Ο πυρήνας του ατόμου Αρχές 19 ου αιώνα: Η ανακάλυψη της ραδιενέργειας, (αυθόρμητης εκπομπής σωματιδίων και / ή ακτινοβολίας από στοιχεία), βοήθησε τα μέγιστα στην έρευνα της δομής του ατόμου. Ποια είδη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΧΗΜΕΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2015-16

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΧΗΜΕΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2015-16 ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΧΗΜΕΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 205-6 ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα πρέπει να είναι σε θέση: ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Διδ. περ. Σύνολο διδ.περ.. Η συμβολή της Χημείας στην εξέλιξη του πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ -----

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Β

Διαβάστε περισσότερα

Τα χημικά στοιχεία που είναι επικρατέστερα στους οργανισμούς είναι: i..

Τα χημικά στοιχεία που είναι επικρατέστερα στους οργανισμούς είναι: i.. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «XHMIKH ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ» ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Η ΧΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 1. Όταν αναφερόμαστε στον όρο «Χημική Σύσταση του Κυττάρου», τί νομίζετε ότι

Διαβάστε περισσότερα

III. ΧΗΜΕΙΑ Α τάξης ημερήσιου και Α τάξης εσπερινού Γενικού Λυκείου

III. ΧΗΜΕΙΑ Α τάξης ημερήσιου και Α τάξης εσπερινού Γενικού Λυκείου III. ΧΗΜΕΙΑ Α τάξης ημερήσιου και Α τάξης εσπερινού Γενικού Λυκείου Θα διδαχθεί το βιβλίο «XHMEIA» της Α τάξης Γενικού Λυκείου των Λιοδάκη Σ., Γάκη Δ., Θεοδωρόπουλου Δ., Θεοδωρόπουλου Π. και Κάλλη Α.,

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτέα ύλη με ενδεικτική κατανομή ωρών (Εγκύκλιος με Αρ. Πρωτ /Γ2/ )

Διδακτέα ύλη με ενδεικτική κατανομή ωρών (Εγκύκλιος με Αρ. Πρωτ /Γ2/ ) Διδακτέα ύλη με ενδεικτική κατανομή ωρών (Εγκύκλιος με Αρ. Πρωτ. 152499/Γ2/24 09 2014) ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 1: ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ Εισαγωγικό Ένθετο. 2 δ.ω. 1.1 Ο Νόμος του Coulomb 3

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΘΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΕΧ ΓΙΑ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΘΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΕΧ ΓΙΑ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΘΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΕΧ ΓΙΑ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Εισαγωγή Η ανάγκη επικαιροποίησης, ανασυγκρότησης και διατύπωσης βασικών αρχών και θέσεων της ΕΕΧ είναι εμφανής εξαιτίας της μεγάλης κινητικότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΩΝ σχ. έτους Συμπληρώνεται από το Ε.Κ.Φ.Ε. Ε.ΚΦ.Ε.:Μαγνησίας

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΩΝ σχ. έτους Συμπληρώνεται από το Ε.Κ.Φ.Ε. Ε.ΚΦ.Ε.:Μαγνησίας Αριθμός ΓΥΜΝΑΣΙΩΝ που ανήκουν στο Ε.Κ.Φ.Ε. και όρισαν Υ.Σ.Ε.Φ.Ε. ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΩΝ σχ. έτους 2013-14 Συμπληρώνεται από το Ε.Κ.Φ.Ε. Ε.ΚΦ.Ε.:Μαγνησίας 36 ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Αριθμός ΓΥΜΝΑΣΙΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΚΦΕ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 ΕΚΦΕ : ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΦΕ (όνομα - ειδικότητα) : Άννα Σωτηροπούλου, Φυσικός

ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΚΦΕ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 ΕΚΦΕ : ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΦΕ (όνομα - ειδικότητα) : Άννα Σωτηροπούλου, Φυσικός ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΚΦΕ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 ΕΚΦΕ : ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΦΕ (όνομα - ειδικότητα) : Άννα Σωτηροπούλου, Φυσικός 1.Επικαιροποιημένα στοιχεία του ΕΚΦΕ. Ονοματεπώνυμο Ειδικότητα Είδος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 27 ΜΑΪΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6)

ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 27 ΜΑΪΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 27 ΜΑΪΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΘΕΜΑ 1ο Στις ερωτήσεις 1-3, να γράψετε στο τετράδιό

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Βιοενεργητική είναι ο κλάδος της Βιολογίας που μελετά τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί χρησιμοποιούν ενέργεια για να επιβιώσουν και να υλοποιήσουν τις

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ): ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 Β ΦΑΣΗ ΧΗΜΕΙΑ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 Β ΦΑΣΗ ΧΗΜΕΙΑ ΤΑΞΗ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ: ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ Ημερομηνία: Σάββατο 20 Απριλίου 2019 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΘΕΜΑ Α Α1. α Α2. γ Α3. β Α4. α Α5. α Λ, β Λ, γ Λ, δ Λ, ε Σ. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - «ΠΑΝΕΚΦE» email: panekfe@yahoo.gr ιστοσελίδα: www.ekfe.gr Αθήνα, 19-9 - 2014 Αριθ. πρωτ. : 418. ΠΡΟΣ: Υ.ΠΑΙ.Θ./ ΣΕΠΕΔ Υπόψη: Αν/τριας

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ Διδάσκων: Διονύσης Μαντζαβίνος (mantzavinos@chemeng.upatras.gr) Βοηθός: Αλέξης Πάντζιαρος (alexis_panji@hotmail.com) Διδασκαλία: Δευτέρα 09:15-12:00 (Αίθουσα ΧΜ3) Φροντιστήριο: Πέμπτη

Διαβάστε περισσότερα

Καύση. Χημεία Β Λυκείου

Καύση. Χημεία Β Λυκείου Καύση Χημεία Β Λυκείου Καύση μιας ουσίας (ανόργανης ή οργανικής) είναι η αντίδραση αυτής με Ο, όταν συνοδεύεται από παραγωγή φωτός και θερμότητας (εξώθερμη αντίδραση). Καύσιμα ονομάζονται τα υλικά που

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΚΦΕ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 ΕΚΦΕ : ΑΛΙΜΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΦΕ (όνομα - ειδικότητα) : Χριστόφορος Στογιάννος (ΠΕ04-01 Φυσικός)

ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΚΦΕ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 ΕΚΦΕ : ΑΛΙΜΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΦΕ (όνομα - ειδικότητα) : Χριστόφορος Στογιάννος (ΠΕ04-01 Φυσικός) ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΚΦΕ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 ΕΚΦΕ : ΑΛΙΜΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΦΕ (όνομα - ειδικότητα) : Χριστόφορος Στογιάννος (ΠΕ04-01 Φυσικός) 1.Επικαιροποιημένα στοιχεία του ΕΚΦΕ. Ονοματεπώνυμο Ειδικότητα

Διαβάστε περισσότερα

Συμπεράσματα για την έννοια της ύλης

Συμπεράσματα για την έννοια της ύλης Έρευνα 1 Stavy, R. (1991). Children s ideas about matter Συμπεράσματα για την έννοια της ύλης Βρέθηκε ότι η έννοια της ύλης (μακροσκοπικά) που διέθεταν οι μαθητές συγκρινόμενη με την αντίστοιχη επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελµατικής Εκπαίδευσης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, όπως

Επαγγελµατικής Εκπαίδευσης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, όπως ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝ. ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚEYMAΤΩΝ ΕΝΙΑΙΟΣ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ, ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΩΝ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥ ΩΝ /ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Β - T.E.E Ταχ. /νση: Ανδρέα

Διαβάστε περισσότερα

της Γ Λυκείου, η φιλοσοφία τους και η διαχείριση τους

της Γ Λυκείου, η φιλοσοφία τους και η διαχείριση τους Οι αλλαγές στην ύλη της ΧΗΜΕΙΑΣ της Γ Λυκείου, η φιλοσοφία τους και η διαχείριση τους 1Α Τα δεδομένα που οδήγησαν στην ακόλουθη πρόταση Η πρόταση αφορά ΜΟΝΟ τη Γ Λυκείου Το πρόγραμμα θα είναι μεταβατικό

Διαβάστε περισσότερα

«ΔΙΑΚΡΙΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ»

«ΔΙΑΚΡΙΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ» HY 118α «ΔΙΚΡΙΤ ΜΘΗΜΤΙΚ» ΣΚΗΣΕΙΣ ΠΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΙΣΤΩΝ εώργιος Φρ. εωργακόπουλος ΜΕΡΟΣ (1) ασικά στοιχεία της θεωρίας συνόλων. Π. ΚΡΗΤΗΣ ΤΜ. ΕΠ. ΥΠΟΛΟΙΣΤΩΝ «ΔΙΚΡΙΤ ΜΘΗΜΤΙΚ». Φ. εωργακόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ !Unexpected End of Formula l ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Παραδεισανός Αδάμ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η εργασία αυτή εκπονήθηκε το ακαδημαϊκό έτος 2003 2004 στο μάθημα «Το πείραμα στη

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Όλοι οι οργανισμοί, εκτός από αυτούς από αυτούς που έχουν την ικανότητα να φωτοσυνθέτουν, εξασφαλίζουν ενέργεια διασπώντας τις θρεπτικές ουσιές που περιέχονται

Διαβάστε περισσότερα

Κατηγορίες οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων.

Κατηγορίες οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων. Κατηγορίες οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων. 1) Αντιδράσεις σύνθεσης: Στις αντιδράσεις αυτές δύο ή περισσότερα στοιχεία ενώνονται προς σχηματισμό μιας χημικής ένωσης. π.χ. C + O 2 CO 2 2) Αντιδράσεις αποσύνθεσης:

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 ο 1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση:

ΘΕΜΑ 1 ο 1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση: ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 5 ΙΟΥΝΙΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ) : ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΘΕΜΑ 1 ο 1.1. Να γράψετε στο τετράδιό

Διαβάστε περισσότερα

Το Μεταναστευτικό ζήτημα στην Ελλάδα. Τμήμα Project 3 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ. Εκπαιδευτικός : Στάμος Γ.

Το Μεταναστευτικό ζήτημα στην Ελλάδα. Τμήμα Project 3 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ. Εκπαιδευτικός : Στάμος Γ. Το Μεταναστευτικό ζήτημα στην Ελλάδα Τμήμα Project 3 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ. Εκπαιδευτικός : Στάμος Γ. ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ Καλλιέργεια στους μαθητές της ΔΕΞΙΟΤΗΤΑΣ της Διαπολιτισμικής

Διαβάστε περισσότερα

Εργαλεία & Υλικά Διαλύματα Χρωστικές

Εργαλεία & Υλικά Διαλύματα Χρωστικές Ενότητα Ροή γενετικής πληροφορίας Φύλλο εργασίας 2 Απομόνωση νουκλεϊκών οξέων από φυτικά κύτταρα Βιολογία Γ Γυμνασίου Ονοματεπώνυμο Τμήμα Ημερομηνία. Τα νουκλεϊκά οξέα, όπως και οι πρωτεΐνες, είναι μακρομοριακές

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 3 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ» ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ. 1. Να ορίσετε την έννοια της Βιοενεργητικής.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 3 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ» ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ. 1. Να ορίσετε την έννοια της Βιοενεργητικής. ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 3 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ» Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 1. Να ορίσετε την έννοια της Βιοενεργητικής. 2. Πώς οι αυτότροφοι οργανισμοί εξασφαλίζουν την τροφή

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 ο 1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση:

ΘΕΜΑ 1 ο 1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση: ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 5 ΙΟΥΝΙΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ): ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΚΦΕ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΠΑΝΕΚΦΕ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΝΕΚΦΕ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣ: 1. Τμήμα Α Σπουδών και Εφαρμογής Προγραμμάτων, Δ/νση Σπουδών, Προγραμμάτων και Οργάνωσης Δ/θμιας Εκπ/σης, Γενική Δ/νση Σπουδών

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Γιατί είναι χρήσιμο το παρόν βιβλίο. Πώς να ζήσετε 150 χρόνια µε Υγεία

Εισαγωγή. Γιατί είναι χρήσιμο το παρόν βιβλίο. Πώς να ζήσετε 150 χρόνια µε Υγεία Εισαγωγή «Όποιος έχει υγεία, έχει ελπίδα. Και όποιος έχει ελπίδα, έχει τα πάντα.» Τόμας Κάρλαϊλ Γιατί είναι χρήσιμο το παρόν βιβλίο Ο πατέρας μου είναι γιατρός, ένας από τους καλύτερους παθολόγους που

Διαβάστε περισσότερα

«ΝΟΥΣ ΥΓΙΗΣ ΕΝ ΣΩΜΑΤΙ ΥΓΙΕΙ» -

«ΝΟΥΣ ΥΓΙΗΣ ΕΝ ΣΩΜΑΤΙ ΥΓΙΕΙ» - «ΝΟΥΣ ΥΓΙΗΣ ΕΝ ΣΩΜΑΤΙ ΥΓΙΕΙ» - http://blogs.sch.gr/nikitpapa ΜΙΑ ΙΔΙΑΤΕΡΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΕΝ.ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΤΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ Ν. ΕΒΡΟΥ κ. ΠΑΠΑΝΔΡΟΥΔΗ ΑΝΔΡΕΑ «ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ» κ. Παπανδρούδη

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. + SO 4 Βάσεις είναι οι ενώσεις που όταν διαλύονται σε νερό δίνουν ανιόντα υδροξειδίου (ΟΗ - ). NaOH Na

ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. + SO 4 Βάσεις είναι οι ενώσεις που όταν διαλύονται σε νερό δίνουν ανιόντα υδροξειδίου (ΟΗ - ). NaOH Na ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΟΞΕΩΝ Αλλάζουν το χρώμα των δεικτών. Αντιδρούν με μέταλλα και παράγουν αέριο υδρογόνο (δες απλή αντικατάσταση) Αντιδρούν με ανθρακικά άλατα και παράγουν αέριο CO2. Έχουν όξινη

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειομετρικοί Υπολογισμοί στη Χημεία

Στοιχειομετρικοί Υπολογισμοί στη Χημεία Στοιχειομετρικοί Υπολογισμοί στη Χημεία Δομικές μονάδες της ύλης ΑΤΟΜΑ ΜΟΡΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΩΣΕΙΣ Αριθμός Avogadro N A = 6,02 10 23 mol -1 Δηλαδή αυτός ο αριθμός παριστάνει την ποσότητα μιας ουσίας που περιέχει

Διαβάστε περισσότερα

Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 1. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ: 3,7,8,9,16,18,19,21 έως 26 2. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΕΦ.1 ΚΕΦ 2 ΚΕΦ 4 ΚΕΦ 10 ( 10.1 10.2, 10.3 10.4) 3. ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 1.2 Ο μυκηναϊκός πολιτισμός, σελ. 65-73. 2.1

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΞΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ

ΣΥΝΤΑΞΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΣΥΝΤΑΞΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ 1. (α) Ονοματεπώνυμο (β) Σχολείο (γ) Τάξη (δ) Ημερομηνία διδασκαλίας (ε) Διδακτική ενότητα 2. (α) Πηγές και βοηθήματα (β) Μέσα διδασκαλίας 3. Προϋποθέσεις

Διαβάστε περισσότερα