ΕΛΛΗΝ ΚΗ ΕΠ ΘΕΩΡΗΣΗ. Αθηροσκλήρωσησ. 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αθηροσκλήρωσης με διεθνή συμμετοχή. 28 Νοεμβρίου 1 Δεκεμβρίου 2012

Transcript

1 ΕΛΛΗΝ ΚΗ ΕΠ ΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ Τόμος 3 Τεύχος 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 Τόμος 3 Τεύχος 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 ISSN ΕΛΛΗΝ ΚΗ ΕΠ ΘΕΩΡΗΣΗ Αθηροσκλήρωσησ 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αθηροσκλήρωσης με διεθνή συμμετοχή 28 Νοεμβρίου 1 Δεκεμβρίου 2012 Συνεδριακό Κέντρο Ξενοδοχείου Divani Caravel Αθήνα Περιλήψεις Προφορικών και Αναρτημένων Ανακοινώσεων Volume 3 No 4 OCTOBER-DECEMBER 2012 Ηellenic journal of Atherosclerosis

2 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ Τριμηνιαία Έκδοση της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης HELLENIC JOURNAL OF ATHEROSCLEROSIS Three-monthly Journal of the Hellenic Atherosclerosis Society ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ Ελληνική Εταιρεία Αθηροσκλήρωσης Μαιάνδρου 9, Αθήνα Τηλ.: , Fax: ΕΚΔΟΤΗΣ Τσελέπης Αλέξανδρος OWNER Hellenic Atherosclerosis Society 9 Meandrou str., Athens, Greece Tel.: (+30) , Fax: (+30) PUBLISHER Tselepis Alexandros ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ EDITORIAL BOARD Διευθυντής Σύνταξης Τσελέπης Αλέξανδρος Αναπληρωτές Διευθυντές Σύνταξης Γανωτάκης Εμμανουήλ Λυμπερόπουλος Ευάγγελος Παναγιωτάκος Δημοσθένης Τζιόμαλος Κωνσταντίνος Editor-in-Chief Tselepis Alexandros Associate Editors Ganotakis Emmanouil Liberopoulos Evangelos Panagiotakos Demosthenes Tziomalos Konstantinos Άθυρος Βασίλειος Αντωνοπούλου Σμαραγδή Αχείμαστος Απόστολος Banach Maciej (Poland) Βέμμος Κωνσταντίνος Benetos Athanassios (France) Chapman John (France) Γουδέβενος Ιωάννης Δεδούσης Γεώργιος Δημόπουλος Κωνσταντίνος Ελισάφ Μωϋσής Gavras Haralambos (USA) Giugliano Dario (Italy) Karabina Sonia (France) Καραγιάννης Αστέριος Kariolou Marios (Cyprus) Koenig Wolfgang (Germany) Kokkinos Peter (USA) Κολοβού Γενοβέφα Κωνσταντινίδης Σταύρος Κώτσης Βασίλειος ΜΕΛΗ Lansberg Peter (The Netherlands) Leslie David (UK) Λιονής Χρήστος Madias Nikolaos (USA) Μανωλόπουλος Ευάγγελος Μηλιώνης Χαράλαμπος Mikhailidis Dimitri (UK) Μπιλιανού Ελένη Μυγδάλης Ηλίας Νικολάου Βασίλειος Ninio Ewa (France) Παππάς Σταύρος Περρέα Δέσποινα Πίτσαβος Χρήστος Schaefer Katrin (Germany) Ταυρίδου Άννα Τέλλης Κωνσταντίνος Τζιακάς Δημήτριος Tsimikas Sotirios (USA) Ferrannini Ele (Italy) Χατζητόλιος Απόστολος Χρυσοχόου Χριστίνα MEMBERS Achimastos Apostolos Αntonopoulou Smaragdi Athyros Vassilios Banach Maciej (Poland) Benetos Athanassios (France) Bilianou Eleni Chapman John (France) Chrysohoou Christina Dedousis Georgios Demopoulos Constantinos Elisaf Moses Ferrannini Ele (Italy) Gavras Haralambos (USA) Giugliano Dario (Italy) Goudevenos John Hatzitolios Apostolos Karabina Sonia (France) Karagiannis Asterios Kariolou Marios (Cyprus) Koenig Wolfgang (Germany) Kokkinos Peter (USA) Kolovou Genovefa Konstantinides Stavros Kotsis Vasilios Lansberg Peter (The Netherlands) Leslie David (UK) Lionis Christos Madias Nikolaos (USA) Manolopoulos Evangelos Migdalis Ilias Mikhailidis Dimitri (UK) Milionis Charalambos Nikolaou Vasileios Ninio Ewa (France) Pappas Stavros Perrea Despina Pitsavos Christos Schaefer Katrin (Germany) Tavridou Anna Tellis Constantinos Tsimikas Sotirios (USA) Tziakas Dimitrios Vemmos Konstantinos Πρόεδρος Άθυρος Βασίλειος Αντιπρόεδρος Γανωτάκης Εμμανουήλ Γεν. Γραμματέας Παναγιωτάκος Δημοσθένης Ειδ. Γραμματέας Νικολάου Βασίλειος ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ταμίας Μπιλιανού Ελένη Μέλη Ελισάφ Μωϋσής Καραγιάννης Αστέριος Λυμπερόπουλος Ευάγγελος Πίτσαβος Χρήστος Τζιόμαλος Κωνσταντίνος Τσελέπης Αλέξανδρος EXECUTIVE COMMITTEE Chairman Athyros Vassilios Vice-Chairman Ganotakis Emmanouil Secretary General Panagiotakos Demosthenes Secretary Special Nikolaou Vasileios Treasurer Bilianou Eleni Members Elisaf Moses Karagiannis Asterios Liberopoulos Evangelos Pitsavos Christos Tziomalos Konstantinos Tselepis Alexandros Αδριανείου 3 & Κατεχάκη, Αθήνα (Ν. Ψυχικό) Τηλ.: , Fax: BetaMedArts@hol.gr, Ε-shop: EN ISO 9001:2000 Υπεύθυνος τυπογραφείου Α. Βασιλάκου, Αδριανείου Αθήνα, Τηλ.: , Adrianiou str., GR Αthens-Greece Τel.: (+30) (+30) , Fax: (+30) BetaMedArts@hol.gr, E-shop: EN ISO 9001:2000 Printing supervision A. Vassilakou 3, Adrianiou str. GR Athens, Tel.: (+30) info@atherosclerosis-gr.org

3 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ Τριμηνιαία Έκδοση της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης HELLENIC JOURNAL OF ATHEROSCLEROSIS Three-monthly Journal of the Hellenic Atherosclerosis Society ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Προφορικές Ανακοινώσεις Αναρτημένες Ανακοινώσεις Ευρετήριο Συγγραφέων Οδηγίες για τους Συγγραφείς CONTENTS Oral Presentations Poster Presentations Index of Authors Instructions to Authors

4 ΜΕΣΟΓΕΙΑΚH ΔΙΑΤΡΟΦH ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚH ΝOΣΟΣ 231 Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ε Σ Α Ν Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Ε Ι Σ Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 3(4): Hellenic Journal of Atherosclerosis 3(4): ΠΑ1 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΝΙΚΟΤΙΝΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΣΤΟ ΛΙΠΙΔΑΙΜΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΦΑΙΝΟΤΥΠΟ ΤΩΝ LDL ΣΩΜΑΤΙΔΙΩΝ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΙΚΤΗ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ Α. Κεή, 1 Α.Δ. Τσελέπης, 2 Ε. Λυμπερόπουλος, 1 Χ. Ρίζος, 1 Μ. Ελισάφ 1 1 Τομέας Παθολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 2 Τομέας Βιοχημείας, Κλινικής Χημείας, Χημικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα Εισαγωγή-Σκοπός: Πρόσφατα κυκλοφόρησε στην Ελλάδα σκεύασμα νικοτινικού οξέος σε συνδυασμό με laropiprant για τη μείωση των εξάψεων. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση της επίδρασης του συνδυασμού νικοτινικού οξέος/laropiprant στα επίπεδα των λιπιδαιμικών παραμέτρων καθώς και στην κατανομή των υποκλασμάτων των LDL σωματιδίων σε ασθενείς με μικτή δυσλιπιδαιμία. Υλικό- Μέθοδος: Στη μελέτη έλαβαν μέρος 40 ασθενείς. Όλοι οι ασθενείς έπαιρναν μια συμβατική δόση στατίνης (10 40 mg σιμβαστατίνη ή mg ατορβαστατίνη ή 5 20 mg ροσουβαστατίνη) και δεν είχαν επιτύχει τον στόχο όσον αφορά στα επίπεδα της LDL ή της non HDL-χοληστερόλης. Χορηγήθηκε επιπρόσθετη θεραπεία με νικοτινικό οξύ/laropiprant (1000/ 20 mg) για 1 μήνα και στη συνέχεια 2000/40 mg για τους επόμενους 2 μήνες). Πριν την έναρξη και μετά από 3 μήνες θεραπείας εκτιμήθηκε το λιπιδαιμικό προφίλ καθώς και η συγκέντρωση και ο φαινότυπος των υποκλασμάτων των LDL σωματιδίων με τη χρήση του Lipoprint LDL System. Αποτελέσματα: Η χορήγηση 2000/40 mg νικοτινικού οξέος/laropiprant προκάλεσε μείωση της ολικής χοληστερόλης κατά 15% (από 213±47 σε 180±44 mg/dl, p<0,001), της LDL-χοληστερόλης κατά 17% (από 119±36 σε 99±38 mg/dl, p=0,001), των τριγλυκεριδίων κατά 44% [από 226 (85 655) σε 126 (39 297) mg/dl, p<0,001], ενώ τα επίπεδα της HDL-χοληστερόλης αυξήθηκαν κατά 19% (από 47±12 σε 56±19 mg/dl, p=0,004), σε σύγκριση με τα αρχικά επίπεδα αυτών των παραμέτρων. Επιπρόσθετα, το μέγεθος των LDL σωματιδίων αυξήθηκε κατά 0,8% (από 260±5 σε 262±4, p=0,03), ενώ η χοληστερόλη των μικρών πυκνών LDL σωματιδίων μειώθηκε κατά 43% [από 21 (4 64) σε 12 (4 39) mg/dl, p=0,007] και των μεγάλων LDL σωματιδίων μόνο κατά 10% (από 49±12 σε 44±12 mg/dl, p=0,03) σε σύγκριση με τα επίπεδα πριν την έναρξη της θεραπείας. Συμπεράσματα: Η συγχορήγηση νικοτινικού οξέος/laropiprant με συμβατική δόση στατίνης βελτιώνει συνολικά τόσο το λιπιδαιμικό προφίλ όσο και τον φαινότυπο των υποκλασμάτων των LDL σωματιδίων, συμβάλλοντας στην επίτευξη των στόχων της υπολιπιδαιμικής αγωγής και πιθανόν στην πρόληψη των καρδιαγγειακών συμβαμάτων. ΠΑ2 ACUTE IMPACT OF LOW-DENSITY LIPOPROTEIN (LDL) APHERESIS ON OXIDIZED PHOSPHOLIPIDS IN PATIENTS WITH FAMILIAL HYPERCHOLESTEROLEMIA A.D. Tselepis, 1 K. Arai, 2,3 A. Orsoni, 4 Z. Mallat, 5,6 A. Tedgui, 6 J.L. Witztum, 2 E. Bruckert, 4 M.J. Chapman, 4 S. Tsimikas 2 1 University of Ioannina, Ioannina, Greece, 2 University of California San Diego, La Jolla, CA, USA, 3 Tokyo Women s University, Tokyo, Japan, 4 Dyslipidemia and Atherosclerosis Research Unit, INSERM UMR-S939, University of Pierre et Marie Curie, Paris, France, 5 Department of Medicine, University of Cambridge, Cambridge, United Kingdom, 6 Inserm U970, Paris Cardiovascular Research Center, Paris, Descartes University, Paris, France Background-Aim: Lipoprotein-associated phospholipase A 2 (Lp-PLA 2 ) is a novel cardiovascular risk marker, which degrades oxidized phospholipids (OxPL) and is predominantly complexed to apolipoprotein (apo) B-containing lipoproteins in human plasma. Methods: We measured OxPL, lipoprotein (a) [Lp(a)] and Lp-PLA 2 pre- and post-apheresis of low density lipoprotein (LDL) in 18 patients with familial hypercholesterolemia (FH) and Low (~10 mg/dl, range mg/dl), Intermediate (~50 mg/dl, range mg/dl) or High (>100 mg/dl, range mg/dl) Lp(a) levels. Using enzymatic and immunoassays, the content of OxPL and Lp-PLA 2 mass and activity were quantitated in lipoprotein density fractions plated in microtiter wells, as well as directly on apob, Lp(a) and apoa-i immunocaptured within each fraction (i.e. OxPL/apoB and Lp-PLA 2 /apob). Results: In whole fractions, OxPL were primarily detected in the Lp(a)-containing fractions, while Lp-PLA 2 in the small-dense LDL and light Lp(a) range. In lipoprotein capture assays, OxPL/apoB and OxPL/apo(a) increased proportionally with increasing Lp(a) levels. Lp-PLA 2 /apob and Lp-PLA 2 /apoa-i levels were highest in the Low Lp(a) group, but decreased proportionally with increasing Lp(a) levels. Lp-PLA 2 /apo(a) was lowest in patients with Low Lp(a) levels and increased proportionally with increasing Lp(a) levels. LDL apheresis significantly reduced levels of OxPL and Lp- PLA 2 on apob and Lp(a) (50 75%), particularly in patients with Intermediate and High Lp(a) levels. In contrast, apheresis increased Lp-PLA 2 specific activity (activity/mass ratio) in buoyant LDL fractions. Conclusions: The impact of LDL apheresis on Lp(a), OxPL and Lp-PLA 2 provides insights into its therapeutic benefits beyond lowering apob-containing lipoproteins.

5 232 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 3(4) ΠΑ3 INTERRELATIONSHIPS OF HEALTH CARE AND NUTRITIONAL SERVICES AND THEIR ROLE ON CARDIOVASCULAR DISEASE RISK STATUS OF OLDER PEOPLE S. Tyrovolas, 1 E. Polychronopoulos, 1 Y. Tountas, 2 D.B. Panagiotakos 1 1 Department of Nutrition Science-Dietetics, Harokopio University, Athens, 2 Department of Hygiene, Epidemiology and Medical Statistics, School of Medicine, University of Athens, Athens, Greece Introduction: The arise of CVD risk factors, at alarming rates, leads the public health scientists into examining ways to prevent disease at every stage of life. The aim of this study was to evaluate the interrelationships between nutritional and health care services and the cumulative prevalence of the classical cardiovascular disease risk factors of older individuals living in Greek islands and Cyprus. Material-Methods: During , 1486 older individuals (>65 years) from nine Greek islands and Cyprus Republic were voluntarily enrolled in the Mediterranean Islands study; various socio-demographic, clinical and lifestyle characteristics were recorded. Furthermore, information regarding practising dieticians (n=88) and nutritional services provided in these islands was also recorded. Results: According to CART analysis the most important classification factor was the mean years of the dietician s practice on an island. In particular, when the dieticians were practicing for more than 5 years, the sample had a decreased burden of CVD RF score (i.e., 0.4 mean number of CVD RF score) as compared with the islands that dieticians were practicing up to 5 years (i.e., 3.2 mean number of CVD RF score). Furthermore, it seems that both health and nutrition services act more effectively to elders cardiovascular health. Specifically, elderly living in areas with active nutritional services for at least five years, with collaboration between dieticians and physicians, reduced the CVD risk factors burden by 42%. Whereas, in areas with dietetic support less than five years, but more than two, the presence of advanced health care system seemed to control the CVD RF burden to the population average. Conclusions: This work has presented the intercorrelation between nutritional and health care services throughout the health-care system in achieving benefits among the elders quality of life.

6 Hellenic Journal of Atherosclerosis 3(4) 233 ΠΑ4 ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕ ΘΥΡΟΞΙΝΗ ΣΤΟ ΛΙΠΙΔΑΙΜΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ, ΤΟΝ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΠΗΞΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΥΠΟΚΛΙΝΙΚΟ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟ Π. Αναγνωστής, 1 Δ. Σελαλματζίδου, 1 Ζ.Α. Ευσταθιάδου, 1 Σ. Κατεργάρη, 1 M. Πουλασουχίδου, 1 Α. Σλαβάκης, 2 Δ. Κλέτα, 3 Μ. Κήτα 1 1 Ενδοκρινολογική Κλινική, «Ιπποκράτειο» Νοσοκομείο 2 Εργαστήριο Βιοχημείας, «Ιπποκράτειο» Νοσοκομείο 3 Αιματολογικό Εργαστήριο, «Ιπποκράτειο» Νοσοκομείο, Θεσσαλονίκη Εισαγωγή-Σκοπός: Ο υποκλινικός υποθυρεοειδισμός (ΥΥ) σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο αθηροσκληρωτικής νόσου, γεγονός που μπορεί να αποδοθεί στη δυσλιπιδαιμία, διαστολική υπέρταση, τη διαταραχή της πηκτικότητας και τα αυξημένα επίπεδα των δεικτών συστηματικής φλεγμονής, που έχουν αναφερθεί σε ασθενείς με ΥΥ. Παρόλ' αυτά, αντικρουόμενα στοιχεία υπάρχουν σχετικά με την επίδραση της θεραπείας υποκατάστασης με θυροξίνη σ αυτές τις παραμέτρους. Κύριος σκοπός ήταν η μελέτη της επίδρασης της αγωγής υποκατάστασης με θυροξίνη στο λιπιδαιμικό προφίλ, στους παράγοντες πήξης, στα επίπεδα της υψηλής ευαισθησίας C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (hscrp) και στον μεταβολισμό της γλυκόζης στους ασθενείς με ΥΥ. Υλικό-Μέθοδος: Συγκριτική προοπτική μελέτη, η οποία έλαβε χώρα στην Ενδοκρινολογική Κλινική του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, από τον Νοέμβριο του 2009 μέχρι τον Νοέμβριο του Σε κάθε ασθενή προσδιορίστηκαν τα επίπεδα της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) και ελεύθερης θυροξίνης (FT4) δις προ της έναρξης θεραπείας. Ασθενείς με θυρεοειδεκτομή, σακχαρώδη διαβήτη, νεοπλασματικές νόσους, ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια, σε κύηση, καθώς και εκείνοι που ελάμβαναν αγωγή που επηρεάζει τα επίπεδα των λιπιδίων ή τον μηχανισμό της πήξης, αποκλείστηκαν από τη μελέτη. Στους ασθενείς έγινε καταγραφή των ανθρωπομετρικών χαρακτηριστικών (βάρος, δείκτης μάζας σώματος, περίμετρος μέσης-ισχίων, συστολική και διαστολική αρτηριακή πίεση) καθώς και τα επίπεδα των κάτωθι παραμέτρων στην αρχή και στους 6 μήνες αγωγής, μετά την αποκατάσταση ευθυρεοειδισμού με αυξανόμενη δόση θυροξίνης: ολική χοληστερόλη (TC), χαμηλής-πυκνότητας λιποπρωτεΐνη (LDL-C), υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη (HDL-C), τριγλυκερίδια (TG), απολιποπρωτεΐνη B (apob) και A1 (apoa1), λιποπρωτεΐνη (a) [Lp(a)], γλυκόζη και ινσουλίνη νηστείας, δείκτης ινσουλινοαντίστασης (homeostasis model assessment-insulin resistance, HOMA-IR), hscrp, αντιθρομβίνη III (AT-III), πρωτεΐνη C (PC), πρωτεΐνη S (PS), ινωδογόνο και ομοκυστεΐνη. Αποτελέσματα: Τριάντα δύο ασθενείς (30 γυναίκες/2 άνδρες) μέσης ηλικίας 52,1±13,9 έτη με ΥΥ ολοκλήρωσαν τη μελέτη. Η μέση τιμή των επιπέδων TSH στην αρχή της θεραπείας ήταν 6,79±2,58 miu/ml και στο τέλος 2,56±0,81 miu/ml. Η χορήγηση θυροξίνης και η επίτευξη ευθυρεοειδισμού οδήγησαν σε σημαντική ελάττωση της συστολικής αρτηριακής πίεσης (από 135,2±18,5 σε 129,7±15,8 mmhg, p=0,03) και της διαστολικής πίεσης μόνο στους ασθενείς με αρχικά επίπεδα TSH >7 miu/ml (από 79,5±9,8 σε 72,1±7,3 mmhg, p=0,03). Δεν υπήρξαν στατιστικά σημαντικές αλλαγές όσον αφορά στο σωματικό βάρος, στον δείκτη μάζας σώματος, στην περίμετρο μέσης-ισχίων και στα επίπεδα TC, LDL-C, HDL-C, TG, apob, apoa1, Lp(a), γλυκόζης, ινσουλίνης, HOMA-IR, hscrp, AT-III, PC, PS, ινωδογόνου ή ομοκυστεΐνης μετά την επίτευξη ευθυρεοειδισμού. Συμπεράσματα: Εκτός από ελάττωση της συστολικής και διαστολικής αρτηριακής πίεσης, η θεραπεία υποκατάστασης με θυροξίνη στους ασθενείς με ΥΥ και η επίτευξη ευθυρεοειδισμού δεν είχε επίδραση στο λιπιδαιμικό προφίλ, στους παράγοντες πήξης, στη συστηματική φλεγμονή και στον μεταβολισμό της γλυκόζης στην παρούσα μελέτη.

7 234 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 3(4) ΠΑ5 Η ΠΟΔΟΚΥΤΟΥΡΙΑ ΩΣ ΠΡΩΙΜΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΗΣ ΝΕΦΡΟΠΑΘΕΙΑΣ Ε. Λιουδάκη, 1,2 Κ. Στυλιανού, 1,3 Γ. Βρέντζος, 2 Μ. Παντερή, 2 Χ. Χουλάκη, 4 Ε. Δαφνής, 1,3 Ε. Γανωτάκης 2 1 Εργαστήριο Πειραματικής Νεφρολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Κρήτη 2 Κλινική Γενικής Παθολογίας, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου, Ηράκλειο 3 Κλινική Νεφρολογία, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου, Ηράκλειο 4 Εργαστήριο Ρευματολογίας, Κλινικής Ανοσολογίας και Αλλεργιολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Κρήτη Εισαγωγή-Σκοπός: Η προσβολή των ποδοκυττάρων παίζει σημαντικό ρόλο στην παθογένεση και εξέλιξη της διαβητικής νεφροπάθειας (ΔΝ). Η ποδοκυτταρική βλάβη προηγείται και συμμετέχει αιτιολογικά στην ανάπτυξη της πρωτεϊνουρίας. Πρόσφατα, έχει αναφερθεί η ανίχνευση ποδοκυττάρων ή μορίων αυτών στα ούρα ασθενών με ΔΝ ή άλλες σπειραματοπάθειες. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να εξετάσουμε την παρουσία ποδοκυτταρικών δεικτών στα ούρα ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) αλλά χωρίς ΔΝ. Υλικό- Μέθοδος: Μελετήσαμε 78 ασθενείς με ΣΔ και 20 υγιείς μάρτυρες. Για τον έλεγχο της ποδοκυττουρίας έγινε ανίχνευση και ποσοτικοποίηση των mrna τριών ειδικών ποδοκυτταρικών δεικτών (νεφρίνη, ποδοσίνη και συναπτοποδίνη) στα ούρα με τη μέθοδο της real-time qpcr. Επίσης, έγινε καταγραφή των κλινικών και εργαστηριακών δεδομένων των ασθενών και των μαρτύρων. Αποτελέσματα: mrna συναπτοποδίνης ανιχνεύθηκε στα ούρα τόσο των διαβητικών όσο και των μαρτύρων. mrna νεφρίνης και/ή ποδοσίνης ανιχνεύθηκε σε 39 (50%) ασθενείς με ΣΔ και σε 5 μάρτυρες. Οι περισσότεροι από τους διαβητικούς ασθενείς (36 από τους 39 ή 92%) είχαν φυσιολογική απέκκριση λευκωματίνης στα ούρα (πίν. 1). Οι διαβητικοί ασθενείς με ανιχνεύσιμα επίπεδα 2 ή 3 ποδοκυτταρικών δεικτών στα ούρα δεν διέφεραν σημαντικά από εκείνους με έκφραση μόνο συναπτοποδίνης όσον αφορά σε παράγοντες όπως ηλικία, φύλο, νεφρική λειτουργία, απέκκριση λευκωματίνης, δείκτη μάζας σώματος, διάρκεια ΣΔ και παρουσία υπέρτασης. Τα επίπεδα mrna συναπτοποδίνης των διαβητικών παρουσίασαν ασθενή αλλά στατιστικά σημαντική θετική συσχέτιση με τη διάρκεια του ΣΔ (r=0,3, p<0,05) και ήταν υψηλότερα από ό,τι στους μάρτυρες (p=ns). Επίσης, παρατηρήθηκε θετική συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων mrna νεφρίνης και ποδοσίνης τόσο στους διαβητικούς όσο και στους μάρτυρες (r=0,62, p<0,001 και r=0,56, p<0,001, αντίστοιχα). Συμπεράσματα: Η αυξημένη απέκκριση mrna νεφρίνης και ποδοσίνης στα ούρα ασθενών με ΣΔ και φυσιολογική απέκκριση λευκωματίνης υποδηλώνει ότι οι ασθενείς αυτοί παρουσιάζουν αυξημένη αποβολή ποδοκυττάρων από Πίνακας 1. Δημογραφικά και κλινικά δεδομένα ασθενών και μαρτύρων. Διαβητικοί ασθενείς Υγιείς μάρτυρες Ν (πλήθος) Ηλικία (έτη) 64,6±9,6 55,5±7,6 Φύλο (άρρεν:θήλυ) 31:48 5:15 ΡΣΔ (ml/min/1,73 m 2 ) 94,3±32,9 84,2±14,8 ΔΜΣ (kg/m 2 ) 30,9±4,6 26,9±4 Λ ευκωματινουρία (αριθμός ασθενών) Νορμολευκωματινουρία 67 (86%) 20 (100%) Μικρολευκωματινουρία 9 (11,5%) 0 Μακρολευκωματινουρία 2 (2,5%) 0 Υ πέρταση (αριθμός ασθενών) 52 (66,7%) Διάρκεια ΣΔ (έτη) 9,7±6,9 ΡΣΔ: ρυθμός σπειραματικής διήθησης ΔΜΣ: δείκτης μάζας σώματος ΣΔ: σακχαρώδης διαβήτης τα ούρα. Η παρατήρηση αυτή υποδεικνύει ότι η ποδοκυττουρία πιθανόν να προηγείται της μικρολευκωματινουρίας. Προοπτικές μελέτες θα αναδείξουν την κλινική σημασία της ποδοκυττουρίας ως προγνωστικού δείκτη ανάπτυξης ΔΝ. Τέλος, είναι σημαντικό να μελετηθεί αν η πρώιμη έναρξη φαρμακευτικής αγωγής κατά την εμφάνιση της ποδοκυττουρίας σε διαβητικούς ασθενείς με φυσιολογική απέκκριση λευκωματίνης μπορεί να αναχαιτίσει την εξέλιξη της ΔΝ.

8 Hellenic Journal of Atherosclerosis 3(4) 235 ΠΑ6 MOΡΙΑΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΑΝΑΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗΣ ΗDL ME ΑΠΟΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΗ Ε3 ΣΤΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΕΝΔΟΘΗΛΙΑΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Ε. Βαλαντή, 1 Π. Φωτάκης, 2 M. Beck, 2 Δ. Καρδάσης, 2 B. Zαννής, 2 Δ. Σανούδου 1 1 Εργαστήριο Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα, 2 Εργαστήριο Βιοχημείας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Κρήτη Εισαγωγή-Σκοπός: Ο προστατευτικός ρόλος της απολιποπρωτεΐνης E3 (apoe3) στην αθηροσκλήρυνση είναι πολύπλευρος. Απώλεια έκφρασης apoe3 στα ποντίκια οδηγεί σε πρόωρη αθηροσκλήρυνση. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη της επίδρασης ανασυνδυασμένης HDL που περιέχει apoe3 και φωσφολιπίδια (rhdl-apoe3) στη μετανάστευση ενδοθηλιακών κυττάρων, διαδικασία κρίσιμη για την αποκατάσταση του ενδοθηλίου μετά από αγγειακό τραυματισμό, αλλά και την αγγειογένεση. Υλικό-Μέθοδος: Πρωτογενή ανθρώπινα αρτηριακά ενδοθηλιακά κύτταρα εκτέθηκαν σε rhdl-apoe3 ή PBS. Απομονώθηκε ολικό RNA και μέσα από σειρά χημικών αντιδράσεων σημάνθηκε και υβριδοποιήθηκε σε μικροσυστοιχίες Human Gene 1.0 ST Array (Affymetrix) που αξιολογούν σφαιρικά αλλαγές έκφρασης του ανθρώπινου γονιδιώματος ( γονίδια). Χρησιμοποιήθηκαν 5 μικροσυστοιχίες/δοκιμασία και το σύνολο των αποτελεσμάτων αναλύθηκε βιοπληροφορικά. Στατιστικά σημαντικές αλλαγές παρατηρήθηκαν σε 198 γονίδια. Κριτήρια ανάλυσης: fold change=2 και fold discovery rate 0,05. Αποτελέσματα: Η rhdl-apoe3 προκαλεί σημαντικές αλλαγές σε πολλαπλά γονίδια που σχετίζονται με μηχανισμούς ελέγχου μετανάστευσης των ενδοθηλιακών κυττάρων: (1) το μονοπάτι των Rac GTPases και p38mapκ που οδηγεί σε κυτταροσκελετική αναδιάταξη ( VAV3, FLT1, ACE, CXCL1), (2) το PI3K/Akt/eNOS μονοπάτι που καταλήγει στην παραγωγή νιτρικού οξέος ( TFPI2, IL1RL1, WARS, FHL2), (3) το ERK1/2 μονοπάτι που συμμετέχει σε κυτταροσκελετική αναδιάταξη και στην αποικοδόμηση εξωκυττάριας ουσίας ( EFNB2, DLL4, PTGS2, ANXA3) και (4) το σηματοδοτικό μονοπάτι ιντεγκρινών στις εστίες κυτταρικής προσκόλλησης ( ΙD1, COL4A1, PPAP2B, PTGIR). Τα γονίδια που επηρεάζονται σημαντικά από την rhdl-apoe3 ελέγχουν τη μετανάστευση ενδοθηλιακών κυττάρων κατά την αποκατάσταση του ενδοθηλίου μετά από αγγειακό τραυματισμό (PTGIR, ID1, ACE), καθώς και κατά την αγγειογένεση (PTGS2, FLT1, COL4A1). Συμπεράσματα: H rηdl-apoe3 επηρεάζει μοριακούς μηχανισμούς μετανάστευσης των ανθρώπινων ενδοθηλιακών κυττάρων.

9 236 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 3(4) ΠΑ7 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΝΙΚΟΤΙΝΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ/LAROPIPRANT ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΙΚΗΣ ΦΩΣΦΟΛΙΠΑΣΗΣ Α2 (Lp-PLA 2 ) ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΙΚΤΗ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ Α. Κεή,1 Κ. Τέλλης,2 Ε. Λυμπερόπουλος,1 Χ. Ρίζος,1 Μ. Ελισάφ,1 Α.Δ.Τσελέπης2 1 Τομέας Παθολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα 2 Εργαστήριο Βιοχημείας-Κλινικής Χημείας, Χημικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα Εισαγωγή-Σκοπός: Η λιποπρωτεϊνική φωσφολιπάση Α 2 (Lp-PLA 2 ) του πλάσματος κυκλοφορεί στην πλειοψηφία της (70 80%) συνδεδεμένη με LDL σωματίδια και αποτελεί έναν ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου. Ένα μικρό ποσοστό της Lp-PLA 2 του πλάσματος συνδέεται με HDL σωματίδια (HDL-Lp-PLA 2 ) και συμβάλλει στις αντιαθηρογόνες δράσεις της HDL. Μελετήθηκε η επίδραση της χορήγησης νικοτινικού οξέος στην ενεργότητα της Lp-PLA 2 σε ασθενείς με μικτή δυσλιπιδαιμία. Υλικό- Μέθοδος: Στη μελέτη συμμετείχαν 30 ασθενείς με μικτή δυσλιπιδαιμία. Όλοι οι ασθενείς έπαιρναν μια συμβατική δόση στατίνης (10 40 mg σιμβαστατίνη ή mg ατορβαστατίνη ή 5 20 mg ροσουβαστατίνη) και δεν είχαν επιτύχει τον στόχο όσον αφορά στα επίπεδα LDL ή non HDL-χοληστερόλης. Χορηγήθηκε επιπρόσθετη θεραπεία με νικοτινικό οξύ/laropiprant (1000/20 mg για 1 μήνα και στη συνέχεια 2000/40 mg για τους επόμενους 2 μήνες). Πριν την έναρξη και μετά από 3 μήνες θεραπείας προσδιορίστηκε η ολική ενεργότητα της Lp-PLA 2 στο πλάσμα καθώς και η HDL-Lp- PLA 2 των ασθενών. Αποτελέσματα: Η χορήγηση νικοτινικού οξέος/laropiprant οδήγησε σε μείωση της ενεργότητας της Lp-PLA 2 του πλάσματος κατά 16% (από 54±11 σε 45±10 nmol/ ml/min, p=0,02) και αύξηση της HDL-Lp-PLA 2 κατά 45% (από 2,0±0,7 σε 2,9±1,1 nmol/ml/min, p<0,001) σε σύγκριση με τα επίπεδα αυτών των παραμέτρων πριν την έναρξη της θεραπείας. Συμπεράσματα: Η xορήγηση επιπρόσθετης θεραπείας με νικοτινικό οξύ σε ασθενείς με μικτή δυσλιπιδαιμία που λαμβάνουν μια συμβατική δόση στατίνης οδηγεί σε μείωση της ενεργότητας της Lp-PLA 2 του πλάσματος και αύξηση της ενεργότητας της HDL-Lp-PLA 2. Αυτή η δράση του νικοτινικού οξέος πιθανά συμβάλλει στη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου σε ασθενείς με μικτή δυσλιπιδαιμία. ΠΑ8 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΚ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΡΩΝ ΚΑΙ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΟΞΕΩΝ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΩΝ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ ΚΑΙ ΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΑΛΓΟΡΙΘΜΩΝ ΕΠΙΒΛΕΠΟΜΕΝΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΘΕΝΩΝ-ΜΑΡΤΥΡΩΝ Χ.Μ. Καστορίνη, 1,2 Γ. Παπαδάκης, 3,4 Χ.Ι. Μηλιώνης, 1 Κ.Ι. Καλαντζή, 1 Ε. Τριχιά, 2 Ε. Μπίκα, 1 Β. Νικολάου, 3 Κ. Βέμμος, 4 Ι. Γουδέβενος, 1 Δ.Β. Παναγιωτάκος 2 1 Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 2 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, 3 L3S Research Center, Leibniz University of Hanover, Hanover, Germany, 4 Εργαστήριο Κατανεμημένης Γνώσης και Συστημάτων Πληροφορικής, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αθήνα, 6 Καρδιολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο, Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός (ΕΕΣ)», Αθήνα, 7 Μονάδα Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων, Θεραπευτική Κλινική, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γενικό Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η αξιολόγηση και σύγκριση εκ των προτέρων και εκ των υστέρων διατροφικών προτύπων, ανάλογα με την ικανότητα ανίχνευσης παρουσίας οξέος στεφανιαίου συνδρόμου (ΟΣΣ) και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (ΑΕΕ) με χρήση καθιερωμένων μεθόδων επιβλεπόμενης μηχανικής μάθησης. Υλικό- Μέθοδος: Κατά τη διάρκεια , 250 διαδοχικοί ασθενείς με πρώτη εκδήλωση ΟΣΣ και 250 μάρτυρες (60±12 ετών, 83% άνδρες) και 250 διαδοχικοί ασθενείς με πρώτη εκδήλωση ισχαιμικού ΑΕΕ και 250 μάρτυρες (75±9 ετών, 56% άνδρες) εντάχθηκαν στη μελέτη, οι μάρτυρες ήταν άτομα από τον γενικό πληθυσμό και εξομοιωμένοι ως προς το φύλο και την ηλικία με τους ασθενείς. Τα εκ των προτέρων διατροφικά πρότυπα αξιολογήθηκαν με τη χρήση του MedDietScore, ενώ τα εκ των υστέρων με χρήση της ανάλυσης σε κύριες συνιστώσες. Οι ακόλουθοι αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης: πολλαπλή λογαριθμιστική παλινδρόμηση, naïve Bayes, δέντρα αποφάσεων, RIPPER, νευρωνικά δίκτυα και SVM, χρησιμοποιήθηκαν για τη σύγκριση των διατροφικών προτύπων αναφορικά με την παρουσία ΟΣΣ ή ΑΕΕ. Η ορθότητα της ταξινόμησης κάθε μοντέλου υπολογίστηκε με τη χρήση του C-statistic. Αποτελέσματα: Για την πρόβλεψη του ΟΣΣ και με χρήση ποικίλων μεθόδων το C-statistic κυμαινόταν μεταξύ 0,587 (RIPPER) και 0,807 (λογαριθμιστική) για την εκ των προτέρων ανάλυση και από 0,583 (RIPPER) έως 0,827 (λογαριθμιστική) για την εκ των υστέρων. Για την πρόβλεψη του ΑΕΕ, το C-statistic κυμαινόταν από 0,637 (RIPPER) έως 0,767 (λογαριθμιστική) και την εκ των προτέρων ανάλυση, και από 0,617 (δέντρο αποφάσεων) έως 0,780 (λογαριθμιστική) για την εκ των υστέρων. Συμπεράσματα: Και οι δύο προσεγγίσεις ανάλυσης διατροφικών προτύπων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση της σχέσης διατροφής-υγείας, επιτυγχάνοντας ισοδύναμη ορθότητα ταξινόμησης μετά από αξιολόγησή τους μέσω σημαντικών μεθόδων μηχανικής μάθησης.

10 Hellenic Journal of Atherosclerosis 3(4) 237 ΠΑ9 ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΥ ΚΟΛΕΣΕΒΕΛΑΜΗΣ ΜΕ ΧΑΜΗΛΗ ΔΟΣΗ ΣΤΑΤΙΝΗΣ ΕΝΑΝΤΙ ΣΤΑΤΙΝΗΣ ΣΕ ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΔΟΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΑΙΜΙΑ Μ. Φλωρεντίν, Ε. Λυμπερόπουλος, Χ. Ρίζος, Α. Κεή, Μ.Σ. Κωσταπάνος, Μ. Ελισάφ Τομέας Παθολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα Εισαγωγή-σκοπός: Η χορήγηση στατινών έχει συσχετισθεί με αύξηση της αντίστασης στην ινσουλίνη και την εμφάνιση νέου σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ). H κολεσεβελάμη έχει ευνοϊκή επίδραση στον μεταβολισμό της γλυκόζης. Δεν είναι γνωστό αν η χορήγηση κολεσεβελάμης με μικρή δόση στατίνης έχει διαφορετική επίδραση στην αντίσταση στην ινσουλίνη σε σύγκριση με τη χορήγηση μεγαλύτερης δόσης στατίνης σε ασθενείς με διαταραχή γλυκόζης νηστείας (ΙFG) και υπερχοληστερολαιμία. Υλικό-Μέθοδος: Στη μελέτη αυτή συγκρίναμε την επίδραση του συνδυασμού κολεσεβελάμης (3,75 g/ημέρα)/ροσουβαστατίνης (5 mg/ημέρα) (CR) έναντι της μονοθεραπείας με ροσουβαστατίνη (10 mg/ημέρα) (R) στην αντίσταση στην ινσουλίνη σε ασθενείς με ΙFG και υπερχοληστερολαιμία. Αποτελέσματα: Σαράντα ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν σε CR (n=20) ή R (n=20) για 3 μήνες. Ο δείκτης Homeostasis model assessment-insulin Resistance (ΗOMA-IR) μειώθηκε σημαντικά στην ομάδα CR ( 32%, p=0,04 σε σύγκριση με τα αρχικά επίπεδα), ενώ αυξήθηκε στην ομάδα R (+15%, p=ns). Τα επίπεδα της ινσουλίνης ελαττώθηκαν στην ομάδα CR ( 26%, p=ns) αλλά αυξήθηκαν στην ομάδα R (+15%, p=ns). Οι μεταβολές στον δείκτη HOMA-IR και την ινσουλίνη διέφεραν σημαντικά μεταξύ των ομάδων (p<0,05 και για τις 2 μεταβολές). Τα επίπεδα γλυκόζης ελαττώθηκαν στην ομάδα CR ( 5%, p=ns), ενώ δεν μεταβλήθηκαν στην ομάδα R. Παρόμοια ελάττωση παρατηρήθηκε στα επίπεδα της χοληστερόλης χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών στις 2 ομάδες ( 45%, p=0,000) σε σύγκριση με τα αρχικά επίπεδα), ενώ τα τριγλυκερίδια ελαττώθηκαν μόνο στην ομάδα R ( 24%, p=0,000) σε σύγκριση με τα αρχικά επίπεδα και p=0,02 έναντι της ομάδας CR). Συμπεράσματα: Ο συνδυασμός κολεσεβελάμης με μικρή δόση στατίνης πιθανόν έχει ευνοϊκότερη δράση στον μεταβολισμό της γλυκόζης σε σύγκριση με τη χορήγηση μεγαλύτερης δόσης στατίνης σε ασθενείς με IFG και υπερχοληστερολαιμία. Παραμένει να διερευνηθεί αν ο συγκεκριμένος συνδυασμός συσχετίζεται με μικρότερο ποσοστό εμφάνισης νέου ΣΔ. ΠΑ10 ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΕ ΡΟΣΟΥΒΑΣΤΑΤΙΝΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΕ ΡΟΣΟΥΒΑΣΤΑΤΙΝΗ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΦΙΜΠΡΑΤΗ Ή Ω-3 ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ ΣΤΟΝ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΙΚΤΗ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ Σ. Μακαρίου, 1,2 Ε. Λυμπερόπουλος, 2 Α. Αγγουρίδης, 2 Α. Χάλλα, 1 Γ. Λιάμης, 2 Μ. Ελισάφ 2 1 Τομέας Υγείας του Παιδιού, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 2 Τομέας Εσωτερικής Παθολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα Εισαγωγή-Σκοπός: Τα χαμηλά επίπεδα της 25(ΟΗ) βιταμίνης D [25(ΟΗ)VitD] έχουν αναγνωριστεί ως ένας νέος καρδιαγγειακός παράγοντας κινδύνου. Οι στατίνες και ιδίως η ροσουβαστατίνη φαίνεται ότι αυξάνουν τη συγκέντρωση της 25(ΟΗ)VitD. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η σύγκριση της επίδρασης της ροσουβαστατίνης σε υψηλή δόση με τη συνδυαστική θεραπεία με συνήθη δόση ροσουβαστατίνης συν φαινοφιμπράτη ή ω-3 λιπαρά οξέα στα επίπεδα της 25(ΟΗ)VitD σε ασθενείς με μικτή δυσλιπιδαιμία. Υλικό-Μέθοδος: Μετά από τυχαιοποίηση χορηγήσαμε σε 60 ασθενείς με μικτή δυσλιπιδαιμία [low density lipoprotein cholesterol (LDL-C)>160 mg/dl και τριγλυκερίδια (TGs)>200 mg/dl] ροσουβαστατίνη 40 mg (n=22), ροσουβαστατίνη 10 mg και φαινοφιμπράτη 200 mg (n=21) ή ροσουβαστατίνη 10 mg και ω-3 λιπαρά οξέα 2 g (n=17) ημερησίως για 3 μήνες. Το πρωτογενές καταληκτικό σημείο ήταν οι αλλαγές στα επίπεδα της 25(ΟΗ)VitD του ορού. Αποτελέσματα: Η μονοθεραπεία με ροσουβαστατίνη συσχετίστηκε με 53% αύξηση της 25(ΟΗ)VitD [από 14,6 (1,0 38,0) σε 17,8 (5,3 49,6) ng/ml, p=0,000]. Οι συνδυασμοί ροσουβαστατίνης με φαινοφιμπράτη και ροσουβαστατίνης με ω-3 λιπαρά οξέα συσχετίστηκαν με αυξήσεις 64% [από 14,1 (1,0 48,0) σε 18,4 (6,7 52,4) ng/ ml, p=0,001] και 61% [από 10,4 (6,6 38,4) σε 14,0 (9,6 37,6) ng/ml, p=0,04], αντίστοιχα. Δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά στις αλλαγές των επιπέδων 25(ΟΗ)VitD μεταξύ των 3 ομάδων. Συμπεράσματα: Η μονοθεραπεία με υψηλή δόση ροσουβαστατίνης, καθώς και οι συνδυασμοί συνήθους δόσης ροσουβαστατίνης με φαινοφιμπράτη ή ω-3 λιπαρά οξέα αυξάνουν σημαντικά και στον ίδιο βαθμό τα επίπεδα της 25(ΟΗ)VitD του ορού.

11 238 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 3(4) ΠΑ11 Η ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΣΚΛΗΡΙΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΟΞΥ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ Κ. Τζιόμαλος, Σ. Μπουζιανά, Β. Γιάμπατζης, Α. Παυλίδης, Μ. Σπανού, Μ. Παπαδοπούλου, Ε. Δουμαράπης, Ν. Κακαλέτσης, Φ. Ηλιάδης, Χ. Σαββόπουλος, Α.Ι. Χατζητόλιος Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, Θεσσαλονίκη Εισαγωγή-Σκοπός: Η αρτηριακή σκληρία είναι ανεξάρτητος προγνωστικός δείκτης καρδιαγγειακών συμβαμάτων σε διάφορους πληθυσμούς. Ωστόσο, δεν είναι γνωστό αν προβλέπει την έκβαση των ασθενών με οξύ ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ). Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η εκτίμηση της προγνωστικής αξίας της αρτηριακής σκληρίας σε ασθενείς με οξύ ΑΕΕ. Υλικό-Μέθοδος: Μελετήθηκαν 280 διαδοχικοί ασθενείς (37,5% άνδρες, ηλικία 78,8±6,4 έτη) που εισήχθησαν σε Πανεπιστημιακή Κλινική λόγω ΑΕΕ. Η αρτηριακή σκληρία εκτιμήθηκε με τη μέτρηση του δείκτη ενίσχυσης, της κεντρικής συστολικής αρτηριακής πίεσης και της πίεσης σφυγμού στην κερκιδική αρτηρία με τη συσκευή Sphygmocor. Η έκβαση εκτιμήθηκε με το τροποποιημένο Rankin scale score κατά την έξοδο από το νοσοκομείο. Αποτελέσματα: Ο δείκτης ενίσχυσης εμφάνισε αρνητική συσχέτιση με το τροποποιημένο Rankin scale score κατά την έξοδο από το νοσοκομείο (r= 0,200, p<0,05). Η κεντρική συστολική αρτηριακή πίεση και η κεντρική πίεση σφυγμού εμφάνισαν θετική συσχέτιση με τη διάρκεια νοσηλείας (r=0,180, p<0,05 και r=0,225, p<0,05, αντίστοιχα). Εικοσιπέντε ασθενείς (8,9%) απεβίωσαν κατά τη διάρκεια της νοσηλείας. Οι ασθενείς αυτοί είχαν χαμηλότερο δείκτη ενίσχυσης από τους ασθενείς που έλαβαν εξιτήριο (18,2±11,3 έναντι 29,9±9,8, αντίστοιχα, p<0,005). Οι άλλοι δείκτες της αρτηριακής σκληρίας δεν διέφεραν μεταξύ των δύο ομάδων. Συμπεράσματα: Η αρτηριακή σκληρία δεν φαίνεται να αποτελεί αξιόπιστο προγνωστικό δείκτη στους ασθενείς με οξύ ΑΕΕ. Η σχετικά προστατευτική επίδραση της υψηλής αρτηριακής πίεσης κατά την οξεία φάση του ΑΕΕ και το γεγονός ότι οι περισσότεροι θάνατοι στους ασθενείς αυτούς οφείλονται σε μη καρδιαγγειακά αίτια πιθανώς δικαιολογούν τη φαινομενικά παράδοξη σχέση μεταξύ αυξημένου δείκτη ενίσχυσης και καλής έκβασης.

12 Hellenic Journal of Atherosclerosis 3(4) 239 ΠΑ12 ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΣΤΑΘΕΡΩΝ ΣΥΝΔΥΑΣΜΩΝ ΒΑΛΣΑΡΤΑΝΗΣ ΜΕ ΑΜΛΟΔΙΠΙΝΗ Ή ΥΔΡΟΧΛΩΡΟΘΕΙΑΖΙΔΗ ΣΤΗΝ ΕΝΕΡΓΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΗΣ ΜΕ ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΦΩΣΦΟΛΙΠΑΣΗΣ Α2 (LP-PLA 2 ) ΤΟΥ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΥΠΕΡΤΑΣΗ Λ.Γ. Χριστογιάννης, 1 Μ.Σ. Κωσταπάνος, 1 Κ. Τέλλης, 2 Χ.Ι. Μηλιώνης, 1 Α.Δ. Τσελέπης, 2 Μ.Σ. Ελισάφ 1 1 Τομέας Παθολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 2 Εργαστήριο Βιοχημείας, Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα Εισαγωγή-Σκοπός: Η αυξημένη ενεργότητα της συνδεδεμένης με λιποπρωτεΐνες φωσφολιπάσης Α2 (Lp-PLA 2 ) του πλάσματος έχει συσχετισθεί με μία αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών συμβαμάτων. Υπάρχουν λίγα δεδομένα όσον αφορά στην επίδραση αντιυπερτασικών φαρμάκων, ιδιαίτερα των σταθερών συνδυασμών τους, στην ενεργότητα της Lp-PLA 2 του πλάσματος. Η εκτίμηση της επίδρασης των σταθερών συνδυασμών βαλσαρτάνης με αμλοδιπίνη ή υδροχλωροθειαζίδη στην ενεργότητα της Lp-PLA 2 του πλάσματος σε ασθενείς με υπέρταση. Υλικό-Μέθοδος: Στη μελέτη συμμετείχαν 70 ασθενείς με υπέρταση σταδίου ΙΙ ή ΙΙΙ, που δεν έπαιρναν προηγουμένως υπολιπιδαιμικά ή αντιυπερτασικά φάρμακα. Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν στον συνδυασμό βαλσαρτάνης 160 mg/ημέρα με αμλοδιπίνη 5 mg/ημέρα (ομάδα V-A, n=35) ή υδροχλωροθειαζίδη 12,5 mg/ημέρα (ομάδα V-Η, n=35). Πριν την έναρξη της αγωγής, καθώς και μετά από 16 εβδομάδες, εκτιμήθηκε το αντιυπερτασικό αποτέλεσμα αυτών των συνδυασμών. Παράλληλα, προσδιορίσθηκε το λιπιδαιμικό προφίλ, καθώς και η ενεργότητα της Lp-PLA 2 του πλάσματος. Η ενεργότητα της Lp-PLA 2 του πλάσματος προσδιορίσθηκε με τη μέθοδο ιζηματοποίησης με τριχλωροξεικό οξύ (TCA) και τη σήμανση με ραδιενεργό τρίτιο (3Η). Η μέτρηση της ενεργότητας πραγματοποιήθηκε έμμεσα με τη μέτρηση των ραδιοσημασμένων οξικών ομάδων που ελευθερώνονται κατά την υδρόλυση του υποστρώματος (3Η)-PAF από το ένζυμο. Αποτελέσματα: Οι 2 συνδυασμοί προκάλεσαν παρόμοιες μειώσεις της αρτηριακής πίεσης. Δεν παρατηρήθηκε σημαντική μεταβολή του λιπιδαιμικού προφίλ στην ομάδα V-A. Αντίθετα, παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση των επιπέδων των τριγλυκεριδίων νηστείας του ορού (TG) κατά 6,8% (p<0,05), ταυτόχρονα με σημαντική μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης των υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (HDL-C) κατά 4,9% (p<0,05) στην ομάδα V-H. Η ενεργότητα της Lp-PLA 2 του πλάσματος μειώθηκε σημαντικά στην ομάδα V-A (κατά 9,9%, p<0,05). Αντίθετα, παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση της ενεργότητας της Lp-PLA 2 του πλάσματος στην ομάδα V-H (κατά 12,6%, p<0,05, p<0,01 για τη σύγκριση μεταξύ των 2 ομάδων). Οι μεταβολές της ενεργότητας της Lp-PLA 2 του πλάσματος δεν συσχετίζονταν με τις μεταβολές της αρτηριακής πίεσης και των λιπιδαιμικών παραμέτρων στις 2 ομάδες. Στην ομάδα V-A παρατηρήθηκε σημαντική συσχέτιση της μείωσης της ενεργότητας της Lp-PLA 2 του πλάσματος με τη μείωση των επιπέδων της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης υψηλής ευαισθησίας (hs-crp) (r=0,943, p=0,005). Συμπεράσματα: Παρά το γεγονός ότι οι σταθεροί συνδυασμοί V-A και V-H δεν διαφέρουν σημαντικά όσον αφορά στην αντιυπερτασική τους δράση, ο συνδυασμός V-A φαίνεται ότι έχει ευνοϊκότερη επίδραση στην ενεργότητα της Lp-PLA 2 του πλάσματος σε σύγκριση με τον συνδυασμό V-H. Αυτό το γεγονός πιθανόν αποδίδεται έως έναν βαθμό στη μείωση της υποκλινικής φλεγμονής που παρατηρείται στην ομάδα V-A.

13 240 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 3(4) ΠΑ13 Η ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΣΚΛΗΡΙΑ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗΣ ΝΕΥΡΟΠΑΘΕΙΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2 Σ. Χωρεψιμά, Α. Πρωτογέρου, Α. Κόκκινος, Ν. Τεντολούρης Α' Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΓΝΑ «Λαϊκό», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Η αυξημένη αρτηριακή σκληρία αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα καρδιαγγειακής νοσηρότητας και θνητότητας στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ2). Δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα για τη σχέση της αρτηριακής σκληρίας με τις μικροαγγειοπαθητικές επιπλοκές του ΣΔ2. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να διερευνηθεί αν η αρτηριακή σκληρία επηρεάζεται από την ύπαρξη περιφερικής νευροπάθειας (ΠΝ) σε ασθενείς με ΣΔ2. Υλικό- Μέθοδος: Στη μελέτη έλαβαν μέρος 202 ασθενείς με ΣΔ2 (75 γυναίκες και 127 άνδρες) με μέση ηλικία τα 65 έτη και διάμεση διάρκεια διαβήτη τα 12 έτη. Ελήφθη λεπτομερές ατομικό ιστορικό και πραγματοποιήθηκαν κλινική εξέταση και εργαστηριακός έλεγχος. Η αρτηριακή σκληρία εκτιμήθηκε με μέτρηση της καρωτιδομηριαίας ταχύτητας σφυγμικού κύματος (carotid-femoral pulse wave velocity, cfpwv) με τη μέθοδο της τονομετρίας με τη συσκευή Sphygmocor. Για τη διάγνωση της περιφερικής νευροπάθειας χρησιμοποιήθηκαν ο δείκτης συμπτωμάτων νευροπάθειας (NSS), o δείκτης νευρολογικής ανικανότητας (NDS) και ο ουδός αντίληψης δονήσεων (VPT). Αποτελέσματα: Οι ασθενείς με ΠΝ (n=56) είχαν σημαντικά μεγαλύτερη cfpwv σε σύγκριση με τους ασθενείς χωρίς ΠΝ (n=146) (11,2±2,7 m/s έναντι 9,7±2,4 m/s, p<0,001). Στην πολυπαραγοντική ανάλυση γραμμικής παλινδρόμησης με εξαρτημένη μεταβλητή τη cfpwv, μετά από διόρθωση ως προς την ηλικία, το φύλο και τη διάρκεια διαβήτη, αναδείχθηκαν σημαντικές συσχετίσεις με την ηλικία (Β=0,29, p<0,001), τη συστολική αρτηριακή πίεση (Β=0,33, p<0,001) και την παρουσία ΠΝ (Β=0,19, p=0,005). Συμπεράσματα: Η αυξημένη αρτηριακή σκληρία σχετίζεται σημαντικά και ανεξάρτητα με την ύπαρξη ΠΝ στους ασθενείς με ΣΔ2. ΠΑ14 ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΟΥΣ ΦΑΙΝΟΤΥΠΟΥΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΤΩΝ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ Γ. Δασκαλόπουλος, 1 Α. Καρκανάκη, 2 Α. Πιούκα, 3 Δ. Πανίδης, 3 Π. Γκελερής, 1 Ν. Πράπας, 2 Α. Καραγιάννης, Β. Άθυρος 1 1 Β Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2 Γ' Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 3 Β' Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, «Ιπποκράτειο» Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη Εισαγωγή-Σκοπός: Το Σύνδρομο των Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS) αποτελεί τη συχνότερη ενδοκρινοπάθεια στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και συνδέεται με μεταβολικές διαταραχές και υψηλότερο καρδιαγγειακό κίνδυνο. Υπάρχουν τέσσερις διαφορετικοί φαινότυποι του PCOS με τα εξής χαρακτηριστικά: (1) ολιγο-/ανωοθυλακιορρηξία (ANOV), υπερανδρογοναιμία (ΗΑ) και πολυκυστική μορφολογία των ωοθηκών (PCO), (2) ANOV και HA, (3) HA και PCO, (4) ANOV και PCO. Οι δύο πρώτοι φαινότυποι χαρακτηρίζονται ως «βαρύ» PCOS, ενώ οι δύο δεύτεροι ως «ελαφρύτερο». Η ετερογένεια στην κλινική έκφανση και τις μεταβολικές και καρδιαγγειακές επιπτώσεις έχουν προκαλέσει έντονο ενδιαφέρον για την κλινική σημασία κάθε φαινοτύπου. Η παρούσα μελέτη σχεδιάσθηκε με σκοπό την εκτίμηση των επιπέδων των δεικτών της «χαμηλού επιπέδου φλεγμονής» των αρτηριών από αθηροσκλήρωση (hscrp και της Lp-PLA 2 ) στους 4 φαινότυπους. Υλικό-Μέθοδος: Μελετήθηκαν 120 φυσιολογικού ΒΜΙ γυναίκες με PCOS (4 φαινοτυπικές ομάδες των 30 γυναικών) και 30 μάρτυρες, καθώς και 120 υπέρβαρες και παχύσαρκες γυναίκες με PCOS (4 φαινοτυπικές ομάδες των 30 γυναικών) και 30 μάρτυρες. Οι 10, συνολικά, ομάδες της μελέτης δεν διέφεραν ως προς το ΒΜΙ ή την ηλικία. Σε όλες τις γυναίκες έγινε πλήρης ορμονικός και υπερηχογραφικός έλεγχος και υπολογίσθηκαν ακόμη τα επίπεδα γλυκόζης, ινσουλίνης, hscrp και Lp-PLA 2. Αποτελέσματα: Όσον αφορά στην hscrp, οι ομάδες 1 και 2 των υπέρβαρων γυναικών έχουν τις υψηλότερες τιμές, αλλά δεν διαφέρουν σημαντικά από τις άλλες ομάδες των υπέρβαρων, παρά μόνο από τις φυσιολογικού ΒΜΙ γυναίκες. Όσον αφορά στην Lp-PLA 2, οι ομάδες 1 και 2 των υπέρβαρων γυναικών έχουν σημαντικά υψηλότερες τιμές από όλες τις άλλες ομάδες. H hscrp συσχετίζεται σημαντικά και θετικά με ΒΜΙ, λόγο περιμέτρου μέσης προς γλουτών, ινσουλίνη, FAI, HOMA-IR, επιφάνεια κάτω από την καμπύλη γλυκόζης, μέσο όγκο ωοθηκών, τριγλυκερίδια, HDL, αρτηριακή πίεση και WBC, ενώ αρνητικά με βάρος γέννησης, FSH, SHBG και λόγο γλυκόζης προς ινσουλίνη. Η Lp-PLA 2 συσχετίζεται σημαντικά και θετικά με την ανδροστενδιόνη, LH, προγεστερόνη και ωοθυλακιορρηξία, ενώ αρνητικά με το ΒΜΙ, ΗΟΜΑ-IR, τριγλυκερίδια και HDL. Συμπεράσματα: Οι 2 φαινότυποι που χαρακτηρίζονται ως «βαρύ» PCOS φαίνεται ότι έχουν υψηλότερο καρδιαγγειακό κίνδυνο, όταν συνυπάρχουν με παχυσαρκία, οι άλλοι 2 όχι.

14 Hellenic Journal of Atherosclerosis 3(4) 241 ΠΑ15 ADHERENCE TO THE MEDITERRANEAN DIET PROTECTS FROM HAVING A NON-FATAL STROKE INDEPENDENTLY OF DEPRESSION STATUS: A CASE-CONTROL STUDY Ε. Georgousopoulou, 1 C.M. Kastorini, 1,2 H. Milionis, 2 A. Ioannidi, 1 Ε. Bika, 2 D. Κantas, 2 V. Nikolaou, 3 Κ. Vemmos, 4 J. Goudevenos, 2 D.B. Panagiotakos 1 1 Department of Nutrition and Dietetics, Harokopio University, Athens, 2 School of Medicine, University of Ioannina, Ioannina, 3 Cardiology Clinic, Hellenic Red Cross Hospital, Athens, 4 Acute Stroke Unit, Department of Clinical Therapeutics, "Alexandra" Hospital, Athens, Greece Aim: The aim of this work was to investigate the effect of Mediterranean diet on the likelihood of having a non-fatal stroke taking into account depression status, which is an independent risk factor, Methods: Case-control study with individual matching by age and sex. During , 500 participants were enrolled, 250 were consecutive patients with a first ischemic stroke and 250 population-based, control subjects, one-for-one matched to the patients by age and sex. Among other characteristics adherence to the Mediterranean diet was assessed by the MedDietScore, depressive symptomatology with the Zung Depression Rating Scale. Results: Mild depressive symptomato logy was present in one between two patients but almost in anyone among controls (p<0.001). Moreover, controls tended to adhere more to Mediterranean Diet than the patients (p<0.001). Higher adherence to the Mediterranean diet was associated with lower likelihood of ischemic stroke (OR=0.90, 95% CI: ) even after adjusting for depression and other risk factors. Furthermore, depression remained an independent risk factor for having a stroke (OR=1.06, 95% CI: ) in the same adjusted model. Discussion: Mediterranean Diet should be a target in the prevention of stroke, independently of the depression status of subjects. ΠΑ16 ACUTE CORONARY SYNDROME PATIENTS UNDERESTIMATE ALMOST ALL TRADITIONAL CARDIOVASCULAR DISEASE RISK FACTORS: A CASE-CONTROL STUDY C.M. Kastorini, 1,2 Ε. Georgousopoulou, 2 H. Milionis, 1 D. Kantas, 1 Ε. Τrichia, 2 Α. Vemmou, 4 V. Nikolaou, 3 Κ. Vemmos, 4 J. Goudevenos, 1 D.B. Panagiotakos 2 1 School of Medicine, University of Ioannina, Ioannina, 2 Department of Nutrition and Dietetics, Harokopio University, Athens, 3 Cardiology Clinic, "Hellenic Red Cross" Hospital, Athens, 4 Acute Stroke Unit, Department of Clinical Therapeutics, "Alexandra" Hospital, Athens, Greece Background-Aim: The aim of this work was to investigate the possible differences on health beliefs between acute coronary syndrome (ACS) patients and healthy controls, as far as several cardiovascular risk factors are concerned. Methods: Case-control study with individual matching by age and sex. During , 500 participants were enrolled, 250 were consecutive patients with a first ACS and 250 populationbased, control subjects, one-for-one matched to the patients by age and sex. Among other characteristics, participants were asked to score how important they consider (1 not important 9 very important) the traditional cardiovascular risk factors such as smoking, passive smoking, unhealthy diet, hypercholesterolemia, diabetes mellitus, hypertension, obesity, sedentary life, stress and family history of cardiovascular outcome. Results: The differences between stroke patients and controls were observed for almost all health beliefs. Patients considered stress as the most important risk factor (7.8±1.7). Moreover, patients tended to consider all other factors less important than the controls, with passive smoking scored as the least important one, by both patients and controls (5.9±2.5 vs. 6.2±2.0, respectively). Discussion: There is limited knowledge for the cardiovascular risk factors between middle-aged people in Greece, which means that further attempt for dissemination of information according to the cardiovascular risk factors should be carried out, in order to reduce the public misunderstanding.

15 242 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 3(4) ΠΑ17 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΣΤΑΤΙΝΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΣΚΛΗΡΙΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΝΟΣΟ Ρ. Καλαϊτζίδης, Δ. Καρασαββίδου, Ο. Μπαλάφα, K. Παππάς, Φ. Ζαρζουλάς, K.Χ. Σιαμόπουλος Νεφρολογική Κλινική, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, Ιωάννινα Εισαγωγή-Σκοπός: Στον γενικό πληθυσμό η χορήγηση στατινών έχει δειχθεί ότι μειώνει τον ολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο και την αρτηριακή σκληρία (ΑΣ) των μεγάλων αγγείων. Σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο (ΧΝΝ) η δράση των στατινών δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί. Σκοπός της μελέτης ήταν η επίδραση της χορήγησης των στατινών στην ΑΣ σε ασθενείς με τελικό στάδιο ΧΝΝ. Υλικό-Μέθοδος: Μελετήθηκαν 66 ασθενείς μέσης ηλικίας 60,4 (27 74) έτη σε αιμοκάθαρση, [33 σε τεχνητό νεφρό (ΤΝ) και 33 σε περιτοναϊκή κάθαρση (ΠΚ), 54,8% άνδρες, 28,7% διαβητικοί]. Εκτιμήθηκε η ταχύτητα σφυγμικού κύματος (ΤΣΚ) σε καρωτιδο-μηριαίο επίπεδο (Sphygmocor). Σαράντα ένας ασθενείς (23 σε ΠΚ και 18 σε ΤΝ) βρίσκονταν σε σταθερή υπολιπιδαιμική αγωγή τους τελευταίους 3 μήνες. Αποτελέσματα: Μεταξύ των δύο ομάδων (ΠΚ και ΤΝ) δεν υπήρξε σημαντική στατιστική διαφορά στην ηλικία, το λιπιδαιμικό προφίλ, την αναλογία ανδρών και τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης. Στους ασθενείς και στις 2 ομάδες, ΠΚ ή ΤΝ η ηλικία, η συστολική αρτηριακή πίεση, η πίεση παλμού κα ο σακχαρώδης διαβήτης αποτέλεσαν σημαντικούς παράγοντες αύξησης της ΤΣΚ. Στην ομάδα της ΠΚ, οι ασθενείς (n=23) που ελάμβαναν στατίνη παρουσίασαν μικρότερες τιμές ΑΣ σε σύγκριση με αυτούς (n=10) που δεν ελάμβαναν (7,96±2,36 έναντι 11,01±4,8, f=6,95, p<0,02). Στους ασθενείς σε ΤΝ που ελάμβαναν στατίνη (n=18) δεν παρατηρήθηκε διαφορά στην ΤΣΚ σε σύγκριση με όσους δεν ελάμβαναν (n=15) (9,28±2,58 έναντι 9,11±4,01, f=1,45, p=0,88). Συμπεράσματα: H λήψη στατινών στην ΠΚ μπορεί να έχει ευεργετική επίδραση στην ΑΣ των μεγάλων αγγείων σε σύγκριση με τους ασθενείς στον ΤΝ. ΠΑ18 ΤΑ ΑΥΞΗΜΕΝΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΜΕ ΧΡΟΝΟΕΞΑΡΤΩΜΕΝΟ ΤΡΟΠΟ ΤΗ ΔΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΩΝ ΚΟΥΝΕΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ Α. Μικελλίδη, 1 Γ. Σταματάκης, 2 Ε. Φραγκοπούλου, 1 Σ. Αντωνοπούλου, 1 Κ. Δημόπουλος, 2 Τ. Νομικός 1 1 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα 2 Τμήμα Χημείας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη εμφανίζουν ενεργοποιημένους μηχανισμούς θρόμβωσης. Η συμμετοχή των αιμοπεταλίων σε αυτούς τους μηχανισμούς δεν είναι πλήρως διευκρινισμένη. Σκοπός της εργασίας ήταν να διερευνηθεί κατά πόσο τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης, σε συγκεντρώσεις που συναντώνται σε καταστάσεις προδιαβήτη και διαβήτη τύπου 2 στο μεταγευματικό στάδιο, προκαλούν αύξηση της ενεργοποίησης των αιμοπεταλίων και αίρουν την αντιαιμοπεταλιακή δράση της ινσουλίνης. Υλικό-Μέθοδος: Πλυμένα αιμοπετάλια κουνελιού προεπωάστηκαν με διαφορετικές συγκεντρώσεις ινσουλίνης (0,5 100 pm) και μετρήθηκε η ανασταλτική της δράση στην επαγόμενη από PAF και θρομβίνη συσσώρευση. Επίσης, τα αιμοπετάλια προεπωάστηκαν σε συνθήκες υπεργλυκαιμίας (15 mμ γλυκόζης) για διαφορετικά χρονικά διαστήματα (5 30 min) και εξετάστηκε η συσσωρευτική ικανότητα των αιμοπεταλίων υπό την επίδραση PAF και θρομβίνης. Επιπλέον εξετάστηκε εάν η προεπώαση των αιμοπεταλίων σε συνθήκες υπεργλυκαιμίας επηρεάζει την ανασταλτική δράση της ινσουλίνης στην επαγόμενη από PAF και θρομβίνη συσσώρευση αιμοπεταλίων. Η συσσώρευση των αιμοπεταλίων μετρήθηκε με θολωσιμετρικό τρόπο, υπό ανάδευση στους 37 C σε ειδικό φωτόμετρο. Αποτελέσματα: Η ινσουλίνη αναστέλλει την επαγόμενη από PAF (450 pμ) και θρομβίνη (0,015 U/mL) συσσώρευση αιμοπεταλίων (IC50 37,5 και 40 pm, αντίστοιχα). Προεπώαση των αιμοπεταλίων για 5 15 min με 15 mm γλυκόζης ενισχύει την επαγόμενη από PAF και θρομβίνη συσσώρευση των αιμοπεταλίων κατά 50% ενώ ταυτόχρονα αίρει την αντιαιμοπεταλιακή δράση της ινσουλίνης. Συμπεράσματα: Τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης, σε συγκεντρώσεις που συναντώνται σε καταστάσεις προδιαβήτη και διαβήτη τύπου 2 σε μεταγευματικό επίπεδο, προκαλούν αύξηση της ενεργοποίησης των αιμοπεταλίων και αίρουν την ανασταλτική δράση της ινσουλίνης, γεγονός που μπορεί να συνεισφέρει στην ενεργοποίηση των θρομβωτικών μηχανισμών σε καταστάσεις υπεργλυκαιμίας.

16 Hellenic Journal of Atherosclerosis 3(4) 243 ΠΑ19 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΣΤΑ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΚΑΙ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΩΝ ΑΡΤΗΡΙΩΝ: IN VIVO ΜΕΛΕΤΗ ΜΕ ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΤΕΦΑΝΙΟΓΡΑΦΙΑ Σ. Κατράνας, 1 Α. Αντωνιάδης, 1 Α. Κελέκης, 2 Γ. Γιαννόγλου 1 1 Πανεπιστημιακό ΓΝ ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης, Α Καρδιολογική Κλινική, Εργαστήριο Καρδιαγγειακής Μηχανικής & Αθηροσκλήρωσης 2 Πανεπιστημιακό ΓΝ ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης, Ακτινολογικό Τμήμα, Θεσσαλονίκη Εισαγωγή-Σκοπός: Η μελέτη της επίδρασης του καρδιακού κύκλου στην τρισδιάστατη γεωμετρία των στεφανιαίων αρτηριών και στους τοπικούς αιμορρεολογικούς παράγοντες. Υλικό-Μέθοδος: Μελετήθηκαν 22 ασθενείς, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε αξονική στεφανιογραφία για διερεύνηση στεφανιαίας νόσου. Πραγματοποιήθηκε τρισδιάστατη ανασύνθεση του στελέχους-προσθίου κατιόντα κλάδου (n=14), της περισπώμενης (n=5) και της δεξιάς στεφανιαίας αρτηρίας (n=9). Ακολούθησε μορφομετρία των αγγείων σε τμήματα μήκους 2 mm και υπολογισμός της καμπυλότητας και στις δύο φάσεις του καρδιακού κύκλου. Με τη χρήση υπολογιστικής ρευστομηχανικής υπολογίστηκε η ενδοθηλιακή διατμητική τάση (ΕΔΤ) και η μοριακή γλοιότητα (ΜΓ). Αποτελέσματα: Στη συστολή παρατηρούνται χαμηλότερες τιμές ΕΔΤ έναντι της διαστολής (4,64 έναντι 8,29 Pa, p<0,001) και αντίστοιχα χαμηλότερες τιμές ΜΓ (0,00240 έναντι 0,00256 kg/(m sec), p=0,062). Επίσης, η καμπυλότητα των στεφανιαίων αρτηριών στη συστολή είναι μεγαλύτερη σε σχέση με τη διαστολή (0,18 έναντι 0,13 mm -1, p<0,001). Επιπροσθέτως, η καμπυλότητα είναι μεγαλύτερη στα τμήματα με αθηροσκληρωτικές αλλοιώσεις από ό,τι στα φυσιολογικά τμήματα (συστολή: 0,20 έναντι 0,17 mm -1, p<0,001, διαστολή: 0,14 έναντι 0,12 mm -1, p<0,001). Συμπεράσματα: Η συστολική φάση του καρδιακού κύκλου σχετίζεται με χαμηλότερη ΕΔΤ και ΜΓ, αλλά και αυξημένη καμπυλότητα στις στεφανιαίες αρτηρίες. Έχει βρεθεί ότι οι χαμηλές τιμές ΕΔΤ και ΜΓ ευνοούν την ανάπτυξη αθηροσκλήρωσης, η οποία επίσης παρατηρείται συχνότερα σε αγγειακές περιοχές με αυξημένη καμπυλότητα. Καθώς η αύξηση του καρδιακού ρυθμού αυξάνει αναλογικά περισσότερο τη συστολική από τη διαστολική φάση, η βλαπτική επίδραση της συστολικής φάσης στις γεωμετρικές και αιμοδυναμικές παραμέτρους ερμηνεύει πιθανώς την αποδεδειγμένη βλαπτική επίδραση της αυξημένης καρδιακής συχνότητας στην ανάπτυξη αθηροσκλήρωσης. ΠΑ20 PREDICTIVE VALUE OF ANKLE-BRACHIAL INDEX (ABI) IN THE EVALUATION OF CORONARY ARTERY DISEASE NEEDING REVASCULARIZATION D. Koumoutsea, 1 E. Chouliaras, 2 V. Tsiligiris, 3 I. Griveas, 1 S. Kourouklis, 1 V. Tzilalis, 3 A. Liolios, 1 S. Kalakonas, 2 K. Lazaridis, 4 P. Thalassinou, 5 I. Angelakas, 3 K. Karamitsos 1 1 Sector of Internal Medicine and Division of Nephrology, 401 General Army Hospital of Athens and Iasis Clinic, Piraeus (Athens Medical Center Group), 2 Anaesthesiologists, Department of Critical Care Medicine, 401 General Army Hospital of Athens and Department of Cardiovascular Surgery Hygeia Hospital, Athens, 3 Department of Vascular Surgery, 401 General Army Hospital of Athens, 4 Department of Cardiology, 401 General Army Hospital of Athens and 417 Veterans Affairs Hospital of Athens, 56thIKA Hospital of Athens, Athens Background-Aim: Peripheral artery disease which is determined by the ABI, is a common disease and a known major factor of multifocal atherosclerotic disease and vascular-related morbidity and mortality. The aim of this study was to determine the predictive value of ABI on the presence as well as on the severity of coronary artery disease needing revascularization. Material-Methods: A prospective cohort study which lasted three and a half years was conducted by the above collaborating centers, including patients needing a coronorography for silent ischemia or stable angina pectoris. Patients were questioned regarding cardiovascular risk factors, current (ongoing) treatment and pre-existing peripheral artery disease. ABI was measured on admission (at the first day of hospitalization) and defined as abnormal when <0.9. Coronorographic data were carefully registered and stenosis was defined as >50%. Results: 197 patients were included in this study, 149 males and 48 females with a mean age of 71.7 years. 127 patients (64.46%) had coronary artery disease and 58 (29.44%) had ABI <0.9. Among these 58 patients, 51 had coronary artery disease needing revascularization (OR: 5.15, 95% CI ). Moreover in multivariate analysis only ABI and advanced age were associated with coronary artery disease. In addition, among patients with more than one (1) cardiovascular risk factor, those with ABI <0.9 had a higher risk to present two (2) or more than two (2) coronary lesions. Thus, there was an inverse correlation (r= 0.2) between ABI and the severity of coronary artery disease. Conclusions: According to the above data, our results demonstrate that in patients with silent ischemia or stable angina pectoris, Akle-Brachial Index (ABI) is predictive of associated severe coronary artery disease needing revascularization.

17 244 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 3(4) ΠΑ21 Η Lp-PLA 2 ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ HDL (HDL-Lp-PLA 2 ) ΣΥΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΟ ΚΙΝΔΥΝΟ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΤΑΘΕΡΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟ Κ. Τέλλης, 1 Λ. Ραλλίδης, 2 Ι. Λεκάκης, 2 Ι. Ρίζος, 2 Χ. Βαρούνης, 2 Α. Χαραλαμπόπουλος, 3 Μ. Ζολινδάκη, 4 Ν. Δαγρές, 2 Μ. Αναστασίου-Νανά, 2 Α.Δ. Τσελέπης 1 1 Ερευνητικό Κέντρο Αθηροθρόμβωσης, Εργαστήριο Βιοχημείας, Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 2 Β' Καρδιολογική Κλινική, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αττικό, Αθήνα, 3 Καρδιολογικό Τμήμα, 4 Βιοχημικό Εργαστήριο Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας, Πειραιάς Εισαγωγή-Σκοπός: Η λιποπρωτεϊνική φωσφολιπάση Α2 (Lp- PLA 2 ), κυρίως αυτή που συνδέεται στη χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη (LDL), είναι ένας νέος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο. Ο ρόλος όμως της Lp-PLA 2 στην αθηροσκλήρωση μπορεί να εξαρτάται από το είδος της λιποπρωτεΐνης με την οποία συνδέεται. Η μελέτη εξέτασε την προγνωστική αξία της Lp-PLA 2 που συνδέεται με τη λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας (HDL) (HDL-Lp-PLA 2 ) σε ασθενείς με σταθερή στεφανιαία νόσο (CAD). Υλικό-Μέθοδος: Σε ολικό και σε απεμπλουτισμένο από ΑpoΒ (κλάσμα HDL) πλάσμα 524 ασθενών με σταθερή CAD, οι οποίοι παρακολουθήθηκαν για μέσο όρο 34 μήνες, μετρήθηκαν η μάζα και η ενεργότητα της Lp-PLA 2, τα λιπίδια και η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη. Ως πρωτεύον καταληκτικό σημείο ήταν ο καρδιακός θάνατος ενώ ως δευτερεύον καταληκτικό σημείο ήταν η εισαγωγή στο νοσοκομείο με οξύ στεφανιαίο σύνδρομο (ACS), επέμβαση επαναγγείωσης, αρρυθμίες ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Αποτελέσματα: Εκατόν είκοσι τρεις ασθενείς (25,8%) παρουσίασαν καρδιαγγειακά συμβάματα (24 καρδιακό θάνατο, 47 ACS, 28 επέμβαση επαναγγείωσης, 22 εκδήλωση αρρυθμίας, 2 εγκεφαλικά επεισόδια). Τόσο η ενεργότητα όσο και μάζα της Lp-PLA 2 του ολικού πλάσματος που μεταφέρεται κυρίως με την LDL, προέβλεψαν τον καρδιακό θάνατο [hazard ratio (HR): 1,013, 95% διάστημα εμπιστοσύνης (CI): 1,005 1,021, p=0,002 και HR: 1,040, 95% CI: 1,005 1,076, p=0,025, αντίστοιχα] ανεξάρτητα από τους κλασικούς παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο. Αντίθετα, η ενεργότητα και η μάζα της HDL-Lp-PLA 2 συσχετίστηκαν με μειωμένο κίνδυνο καρδιακού θανάτου (HR: 0,972, 95% CI: 0,952 0,993, p=0,010 και HR: 0,689, 95% CI: 0,496 0,957, p=0,026, αντίστοιχα) ανεξάρτητα από τους κλασικούς παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο. Συμπεράσματα: Ο προσδιορισμός της Lp-PLA 2 στο ολικό πλάσμα είναι προγνωστικός δείκτης καρδιακού θανάτου, ενώ η HDL-Lp-PLA 2 συσχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακού θανάτου σε ασθενείς με σταθερή CAD, ανεξάρτητα από τους κλασικούς καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου. ΠΑ22 ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΟΥΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΤΙΚΑΓΡΕΛΟΡΗΣ ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΛΟΠΙΔΟΓΡΕΛΗ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΟΞΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ Μ.Ε. Τσουμάνη, Κ.Ι. Καλαντζή, 1 Ι.Β. Ντάλας, 1 Ι.Α. Γουδέβενος, 1 Α.Δ. Τσελέπης. Ερευνητικό Κέντρο Αθηροθρόμβωσης, 1 Καρδιολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, Εργαστήριο Βιοχημείας, Τμήμα Χημείας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα Εισαγωγή-Σκοπός: Τα αιμοπετάλια διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις φλεγμονώδεις αντιδράσεις που συμβαίνουν κατά την ανάπτυξη και μετά τη ρήξη της αθηρωματικής πλάκας. Συνεπώς, τα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα μπορεί να ασκούν αντιφλεγμονώδεις δράσεις διαμέσου της αναστολής της ενεργοποίησης των αιμοπεταλίων με συνέπεια τη μείωση της μεμβρανικής έκφρασης ή έκκρισης φλεγμονωδών παραγόντων. Διερευνήθηκε η αντιφλεγμονώδης δράση της τικαγρελόρης, συγκριτικά με την κλοπιδογρέλη, σε ασθενείς με οξύ στεφανιαίο σύνδρομο (ACS) που υποβλήθηκαν σε διαδερμική στεφανιαία επέμβαση (PCI). Υλικό-Μέθοδος: 30 ACS ασθενείς (24 άνδρες, ηλικία 65±12 έτη) έλαβαν δόση φόρτισης είτε 600 mg κλοπιδογρέλης (n=15) είτε 180 mg τικαγρελόρης (n=15) ακολουθούμενη από ημερήσια δόση 75 mg και 90 mg αντίστοιχα. Με κυτταρομετρία ροής, προσδιορίστηκε η μεμβρανική έκφραση της Ρ-σελεκτίνης, η πρόσδεση του γλυκοπρωτεϊνικού υποδοχέα-ιντεγκρίνη GPIIb/IIIa (PAC-1), πριν και 5 ημέρες μετά τη φόρτιση, καθώς και η αντίσταση στην αντιαιμοπεταλιακή αγωγή με τη μέθοδο φωσφορυλίωσης VASP (τιμές PRI, platelet reactivity index). Αποτελέσματα: Και τα δύο αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα παρουσιάζουν στατιστικά σημαντική μείωση της έκφρασης της P-σελεκτίνης, 5 ημέρες μετά τη φόρτιση συγκριτικά με τις τιμές πριν τη φόρτιση (από 59,0±19,0% σε 7,6%±2,0%, p<0,01) για την τικαγρελόρη, (από 61,0±20,0% σε 24,0±15,0%, p<0,05) για την κλοπιδογρέλη. Η ανασταλτική δράση της τικαγρελόρης ήταν σημαντικά μεγαλύτερη με αυτή της κλοπιδογρέλης (αναστολή 87±11,5% έναντι 60±15%, p<0,05). Παρομοίως, τα δύο φάρμακα παρουσιάζουν στατιστικά σημαντική μείωση της έκφρασης του PAC-1, 5 ημέρες μετά τη φόρτιση (από 16,8±7,9 σε 3,69±1,8 για την τικαγρελόρη και από 21±6,7 σε 6,6±2,2 για την κλοπιδογρέλη, p<0,05 και για τις δύο συγκρίσεις). Η ανασταλτική δράση της τικαγρελόρης ήταν μεγαλύτερη σε σχέση με αυτή της κλοπιδογρέλης (αναστολή 78±21% έναντι 60±12%, p<0,05). Κανείς ασθενής υπό τικαγρελόρη δεν εμφάνισε αντίσταση (PRI: 10,2±5%) ενώ αντίσταση στην κλοπιδογρέλη εμφάνισαν 2 ασθενείς (PRI: 51,7% και 57,4%). Συμπεράσματα: Σε ACS ασθενείς, η τικαγρελόρη εμφανίζει ισχυρότερη αντιφλεγμονώδη δράση που σχετίζεται με τα αιμοπετάλια από την κλοπιδογρέλη. H σημασία αυτού του φαινομένου σε κλινικό επίπεδο πρέπει να διερευνηθεί.

18 Hellenic Journal of Atherosclerosis 3(4) 245 ΠΑ23 ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΚΑΙ ΜΗ ΑΛΚΟΟΛΙΚΗΣ ΛΙΠΩΔΟΥΣ ΝΟΣΟΥ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ (ΜΑΛΝΗ) Α. Σιάννη,1 Α. Γανωτοπούλου,2 Π. Παρασκευάς,1 Ε. Γκόβα,1 Θ. Δαλαδήμος,1 Λ. Σκορδά,1 Γ. Σκουφογιάννης,3 Ι. Λιούρης1 1 Α' Παθολογική Κλινική, Κωνσταντοπούλειο Γενικό Νοσοκομείο Ν. Ιωνίας, Αθήνα, 2 Γ' Παθολογική Κλινική «Τζάνειο» Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά, Πειραιάς, 3 Ιδιώτης Ιατρός Ακτινολόγος, Πειραιάς Εισαγωγή-Σκοπός: Η ΜΑΛΝΗ περιλαμβάνει ένα μεγάλο φάσμα ηπατικών παθήσεων που εκτείνεται: (α) από την απλή ηπατική στεάτωση (λιπώδες ήπαρ) όπου δεν μεταβάλλεται η λειτουργικότητα και η ιστολογική εικόνα του ήπατος, (β) τη μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (ΜΑΣΗ) όπου έχουμε ιστολογικές αλλοιώσεις τύπου αλκοολικής ηπατίτιδας (στεάτωση, λοβιακή φλεγμονή, σωμάτια Mallory, ίνωση) και διαταραχές της ηπατικής βιοχημείας (αύξηση τρανσαμινασών) και (γ) την κίρρωση ως αποτέλεσμα της ΜΑΣΗ. Να μελετηθεί η σχέση της ΜΑΛΝΗ σε ασθενείς με ΜΣ. Υλικό-Μέθοδος: Στη μελέτη συμμετείχαν 180 ασθενείς με μέσο όρο ηλικίας 62±13 έτη με ΜΣ σύμφωνα με τα κριτήρια NCEP-ATP II. Όλοι οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε υπερηχογράφημα ήπατος και βιοχημικό έλεγχο (γλυκόζη νηστείας, ολική χολερυθρίνη, HDL-χοληστερόλη, LDL-χοληστερόλη, τριγλυκερίδια, ALT, AST, γ-gt, ALP). Τα αποτελέσματα της έρευνας εκφράστηκαν ως μέση τιμή ±σταθερή απόκλιση (mean standard deviation SD). Για τη μονοπαραγοντική ανάλυση μεταξύ των 2 ομάδων, οι συνεχείς μεταβλητές μελετήθηκαν βάσει του student t-test. Στατιστικά σημαντικό θεωρήθηκε το p-value <0,05. Αποτελέσματα: Από τους 180 ασθενείς με ΜΣ που υποβλήθηκαν σε υπερηχογράφημα ήπατος, η ΜΑΛΝΗ διαπιστώθηκε σε 78 (43%), από τους οποίους οι 42 ήταν άνδρες (54%) και οι 36 γυναίκες (46%) και κατατάσσονται στην ομάδα Α. Από τους υπόλοιπους 102 ασθενείς (57%) που δεν εμφάνισαν ΜΑΛΝΗ, οι 46 ήταν άνδρες (45%) και οι 56 ήταν γυναίκες (55%) και κατατάσσονται στην ομάδα Β. Όλοι οι ασθενείς υπεβλήθησαν σε βιοχημικές εξετάσεις και τα συγκριτικά αποτελέσματα των δύο ομάδων καταγράφονται στον κάτωθι πίνακα. Συμπεράσματα: Η ΜΑΛΝΗ είναι συχνό εύρημα στο 1/3 περίπου των ασθενών με Μεταβολικό Σύνδρομο, αφού οι κύριοι προδιαθεσικοί παράγοντες ανάπτυξής της είναι η παχυσαρκία, η δυσλιπιδαιμία, η αντίσταση στην ινσουλίνη και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2. Πίνακας 1. Σύγκριση κλινικών χαρακτηριστικών μεταξύ ασθενών με ΜΣ που εμφάνισαν ή όχι ΜΑΛΝΗ. Ομάδα Α (n=78) MT±ΣΑ (mean ±SD) Ομάδα Β (n=102) MT±ΣΑ (mean ±SD) Ηλικία (έτη) 62±12 64±9 NS Περίμετρος μέσης (cm) 112±12 98±8 <0,001 Γλυκόζη νηστείας (mg/dl) 90±24 86±20 NS Ολική χοληστερίνη (mg/dl) 184±38 178±42 NS HDL-χοληστερίνη (mg/dl) 38±8 42±9 <0,001 LDL-χοληστερίνη (mg/dl) 124±32 120±44 NS Τριγλυκερίδια (mg/dl) 180±68 140±76 <0,001 ALT (mg/dl) 56±11 48±10 <0,001 AST (mg/dl) 38±6 35±6 NS γ-gt (mg/dl) 38±6 30±4 <0,001 ALP (mg/dl) 148±12 136±10 <0,02 NS: Στατιστικά μη σημαντικό p

19 246 Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 3(4) Α Ν Α Ρ Τ Η Μ Ε Ν Ε Σ Α Ν Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Ε Ι Σ Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 3(4): Hellenic Journal of Atherosclerosis 3(4): ΑΑ1 ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΕ ΠΑΧΥΣΑΡΚΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥΣ Αγγ. Ρέβελα, 1 Ο. Ταχμαζίδης 2 1 Γενικό Νοσοκομείο Αγίου Νικολάου Κρήτης, Κρήτη, 2 Κέντρο Υγείας Τήνου, Τήνος Εισαγωγή-Σκοπός: Η σύγκριση των μετρήσεων της αρτηριακής πίεσης και 24ωρη καταγραφή σε παχύσαρκα παιδιά και εφήβους. Υλικό-Μέθοδος: Μελετήθηκαν 48 υγιή παιδιά και έφηβοι (24 αγόρια, 5 υπέρβαρα, 43 παχύσαρκα, 21 προεφηβικής ηλικίας). Στους συμμετέχοντες έγιναν δοκιμασία από του στόματος ανοχής γλυκόζης, έλεγχος του λιπιδαιμικού προφίλ, προσδιορισμός του πάχους του έσωμέσω χιτώνα της κοινής καρωτιδικής αρτηρίας δεξιά και αριστερά (IMT) και καρδιολογική εκτίμηση με προσδιορισμό των LVM και LVMI. Αποτελέσματα: Η ημερήσια ΑΠ είχε μέση τιμή SD 117±13,5 mmhg και ήταν μεγαλύτερη από την ΕΑΠ με μέση τιμή SD 105±7,2. Παθολογική ανοχή στη γλυκόζη είχε 25% των παιδιών, παθολογική γλυκόζη νηστείας 8%, ενώ 33% είχαν και παθολογική ανοχή στη γλυκόζη και παθολογική γλυκόζη νηστείας. Ο δείκτης μάζας σώματος ΔΜΣ συσχετίστηκε με τις ΕΑΠ (r=0,40), την ημερήσια ΑΠ (r=0,30) και ΣΑΠ (r=0,48). Συμπεράσματα: Σε παχύσαρκα παιδιά και εφήβους η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης συσχετίζεται με πρώιμη αθηροσκλήρωση καθώς και με την καρδιακή λειτουργία. ΑΑ2 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΝΟΣΟΥ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ (ΚΥ) ΤΗΝΟΥ Αγγ. Ρέβελα, 1 H. Wittmer, 2 R. Routier, 2 Ο. Ταχμαζίδης 3 1 Γενικό Νοσοκομείο Αγίου Νικολάου Κρήτης, Κρήτη, 2 Netcare Olivedale Hospital, SA, 3 Κέντρο Υγείας Τήνου, Τήνος Εισαγωγή-Σκοπός: Η συσχέτιση του ΒΜΙ με παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου. Υλικό- Μέθοδος: Στη μελέτη συμμετείχαν 216 άτομα, 102 άνδρες και 114 γυναίκες. Ο μέσος όρος ηλικίας ήταν τα 63,2 έτη. Έγινε λήψη ιστορικού και καταγραφή των παραγόντων κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου (αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, δυσλιπιδαιμία, κάπνισμα) σε ειδικό ερωτηματολόγιο. Αποτελέσματα: Από τα 216 άτομα, με BMI<29 βρέθηκαν 90 (42%) και με BMI<25, 26 (29%), 126 (58%) υπέρβαρα (25 BMI<29) εκ των οποίων 76 (60%) άνδρες και 50 (40%) γυναίκες. Παρατηρήθηκε ότι οι υγιείς άνδρες εμφάνιζαν τους παράγοντες κινδύνου στα εξής ποσοστά: ΑΥ 32,8%, ΣΔ 12,4%, Δυσλιπιδαιμία 26,1%, Κάπνισμα 40,1%. Οι υγιείς γυναίκες ΑΥ 15,6%, ΣΔ 6,3%, Δυσλιπιδαιμία 12,4%, Κάπνισμα 27,5%. Τα αντίστοιχα ποσοστά σε 4 υπέρβαρα άτομα ήταν άνδρες με ΑΥ 37,2%, ΣΔ 32,0%, Δυσλιπιδαιμία 43,5%, Κάπνισμα 44,2% και γυναίκες με ΑΥ 35,0%, ΣΔ 18%, Δυσλιπιδαιμία 50%, Κάπνισμα 25,0%. Συμπεράσματα: Παρατηρούμε ότι η αύξηση του BMI επηρεάζει αρχικά την εμφάνιση Αρτηριακής Υπέρτασης στον υγιή πληθυσμό και της δυσλιπιδαιμίας σε ό,τι αφορά στους υπέρβαρους. Ο έλεγχος του σωματικού βάρους είναι βασικός παράγοντας για την πρόληψη της ΑΥ και της δυσλιπιδαιμίας σε υγιή και υπέρβαρα άτομα.

20 Hellenic Journal of Atherosclerosis 3(4) 247 ΑΑ3 ΛΙΠΙΔΑΙΜΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΓΙΑ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗ ΣΕ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ ΤΗΝΟΥ Αγγ. Ρέβελα, 1 J.P. Foccart, 2 Ο. Ταχμαζίδης 3 1 Γενικό Νοσοκομείο Αγίου Νικολάου Κρήτης, Κρήτη, 2 Αrwyp Medical Centre, 3 Kέντρο Υγείας Τήνου, Τήνος Εισαγωγή-Σκοπός: Η διερεύνηση των επιπέδων της ολικής χοληστερόλης, της HDL-χοληστερόλης, LDL-χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων σε κατοίκους της Τήνου ως παράγοντες κινδύνου για αθηροσκλήρωση. Υλικό-Μέθοδος: Στη μελέτη συμμετείχαν 288 ασθενείς με δείγματα αίματος που λήφθηκαν μετά από 12ωρη νηστεία-κατοίκων (189 γυναίκες και 99 άνδρες), ηλικίας ετών. Σε όλα τα δείγματα προσδιορίστηκαν ολική χοληστερόλη, τριγλυκεριδία, HDLχοληστερόλη και LDL-χοληστερόλη ορού. Αποτελέσματα: Σε 157 άτομα στο 54% παρατηρήθηκαν αυξημένες τιμές χοληστερόλης >200 mg/dl, σε 99 άτομα 31,94% συγκεντρώσεις τριγλυκεριδίων >150 mg/dl, σε 62 άτομα 22% βρέθηκε HDL <40 mg/dl και σε 152 άτομα 53% βρέθηκαν συγκεντρώσεις LDL >130 mg/dl. Συμπεράσματα: Τα υψηλά ποσοστά παθολογικών τιμών εγείρουν σοβαρούς προβληματισμούς, σχετικά με τις συνέπειες και τον κίνδυνο για αθηροσκλήρωση που απορρέουν από τη διαβίωση και τη διατροφή των κατοίκων στην Τήνο. ΑΑ4 ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΙ: ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΛΙΠΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟ Αγγ. Ρέβελα, 1 H. Wittmer, 2 R. Routier, 2 J.P. Foccart 3 1 Γενικό Νοσοκομείο Αγίου Νικολάου Κρήτης, Κρήτη, 2 Netcare Olivedale Hospital, SA, 3 Arwyp Medical Centre, SA Εισαγωγή-Σκοπός: Η παρούσα μελέτη στόχο έχει να καταγράψει την επίπτωση παθολογικών επιπέδων των λιπιδίων αίματος σε παιδιά και εφήβους. Υλικό-Μέθοδος: Μελετήθηκαν 788 παιδιά (51,5% αγόρια) με μέση ηλικία 13,5±2,7 έτη. Σε πρωινό δείγμα νηστείας προσδιορίστηκαν η ολική, LDL-και HDL-χοληστερόλη και τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων (TG). Η non-hdl-χοληστερόλη υπολογίστηκε σύμφωνα με την ηλικία και το φύλο. Αποτελέσματα: Παρατηρήθηκε ότι το 28,2% των παιδιών ήταν υπέρβαρα και 13,0% παχύσαρκα. Σε σύγκριση με τα φυσιολογικού βάρους τα υπέρβαρα και τα παχύσαρκα είχαν υψηλότερα επίπεδα LDL (99,2±28,3 και 99,1±21,7 έναντι 91,7±23,4, p=0,0003, p<0,004), non-hdl (117,5±31,7 και 118,4±27,6 έναντι 107,5±26,7 p<0,0001, p=0,0002) και TG (84,4±44,2, 102,6±57,4 έναντι 67,4±29,6 p<0,0001 p<0,001). Και οι δύο ομάδες είχαν χαμηλότερα επίπεδα HDL (p<0,0001). Τα υπέρβαρα είχαν 4,75 και 3,54 μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουν υψηλά TG και non-hdl, αντίστοιχα. Στα παχύσαρκα η πιθανότητα ήταν 10,90 φορές για TG και 3,58 φορές για τη non-hdl. Τα παχύσαρκα είχαν τρεις φορές πιο συχνά χαμηλή HDL. Συμπεράσματα: Το ποσοστό των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών είναι ανησυχητικά υψηλό. Το αυξημένο βάρος έχει ως συνέπεια την εμφάνιση παθολογικών επιπέδων λιπιδίων αίματος. Η άμεση λήψη προληπτικών μέτρων είναι αναγκαία για την πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου.