Δ Δ π Δ ª. π ƒπª ª. Σχεδιάγραμμα της ενότητας. α. Το «Ανατολικό Ζήτημα» ως ιστορικός όρος. β. Το Ανατολικό Ζήτημα κατά το 18ο και το 19ο αιώνα

Transcript

1 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 69 Δ Δ π Δ ª 5 π ƒπª ª Σχεδιάγραμμα της ενότητας α. Το «Ανατολικό Ζήτημα» ως ιστορικός όρος Ανατολικό Ζήτημα H παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Το διεθνές πρόβλημα του κενού στα Βαλκάνια και την Εγγύς Ανατολή μετά τη βαθμιαία συρρίκνωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. 17ος αιώνας: τερματισμός οθωμανικών κατακτήσεων και προβλήματα σε οικονομία και διοίκηση. Τελευταία επιτυχία των Οθωμανών Τούρκων ήταν η κατάκτηση της Κρήτης (1669). Η αποτυχία της δεύτερης πολιορκίας της Βιέννης (1683) σήμανε το τέλος των νικών σε βάρος Ευρωπαίων. Μετά τους Αψβούργους, νέος μεγάλος αντίπαλος των Οθωμανών Τούρκων ήταν οι Ρώσοι. β. Το Ανατολικό Ζήτημα κατά το 18ο και το 19ο αιώνα Νέα φάση Oι ανταγωνισμοί των Δυνάμεων Σχέδια για την εκδίωξη των Τούρκων από την Ευρώπη και για διανομή των κτήσεών τους. Πρωτοβουλία κινήσεων σε Αυστρία και Ρωσία (Μ. Αικατερίνη). Η κατάληψη των Επτανήσων από τους Γάλλους (1797) και η εκστρατεία του Μ. Ναπολέοντα στην Αίγυπτο (1798) δίνουν νέα τροπή: έντονος ανταγωνισμός Μεγάλων Δυνάμεων : Ρωσοτουρκικός πόλεμος λήγει με Συνθήκη Ειρήνης Αδριανούπολης H Πύλη αναγνωρίζει την αυτονομία της Σερβίας. γ. Το ζήτημα των Στενών Tο Ζήτημα των Στενών Επίμαχο ζήτημα Ανατολικού Ζητήματος. Οι Βρετανοί ανησυχούν με τη διέλευση του ρωσικού στόλου από τα Στενά. Ο κίνδυνος καταλήψεως των Στενών από τη Ρωσία ανέβαλε το διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. 69

2 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ : ρωσικός στόλος αγκυροβόλησε στον Κεράτιο Κόλπο Ο σουλτάνος και ο Αιγύπτιος πασάς υπογράφουν τη Συνθήκη Ειρήνης της Κιουτάχειας (4 Μαΐου 1833). H Συνθήκη Χουνκιάρ Ισκελεσί H Σύμβαση των Στενών 8 Ιουλίου 1841: υπογράφεται μεταξύ Ρωσίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. α) Ο Εύξεινος Πόντος καθίσταται ασφαλής και κλειστή θάλασσα της Ρωσίας. β) Αναγνωρίζεται στη Ρωσία το δικαίωμα εξόδου πολεμικών σκαφών της στο Αιγαίο. 13 Ιουλίου 1841: υπογράφεται από τις πέντε μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης Tερματίζεται η προνομιακή θέση της Ρωσίας στο ζήτημα των Στενών. δ. Ο Κριμαϊκός Πόλεμος και η στάση της Ελλάδας Η αφορμή Το αποτέλεσμα Ελλάδα Η άρνηση της Πύλης να ικανοποιήσει την αξίωση της Ρωσίας για αναγνώριση δικαιώματος προστασίας των ορθόδοξων πληθυσμών. Μάιος 1853: ρωσικά στρατεύματα εισέρχονται στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, χωρίς την κήρυξη πολέμου εναντίον της Πύλης. 1854: Βρετανία και Γαλλία συμπράττουν με το σουλτάνο : γενίκευση του πολέμου Κριμαϊκός Πόλεμος (πολεμικές επιχειρήσεις στη χερσόνησο της Κριμαίας). Η κοινή γνώμη τάχθηκε υπέρ της Ρωσίας Εξεγέρσεις σε Θεσσαλία, Ήπειρο και Χαλκιδική. Ο Όθων, εξαναγκαζόμενος από Βρετανία και Γαλλία (κατάληψη Πειραιά), αποπέμπει τη φιλορωσική κυβέρνηση της Ελλάδος, διορίζει φιλοδυτική και ανακαλεί τους Έλληνες αξιωματικούς επικεφαλής ανταρτών σε Θεσσαλία, Ήπειρο και Μακεδονία. ε. Η Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων (1856) Πολεμικές εξελίξεις H Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων «Χάτι Χουμαγιούν» Σεπτέμβριος 1855: Βρετανοί και Γάλλοι εκπορθούν τη Σεβαστούπολη. Ιανουάριος 1856: τερματίζονται οι εχθροπραξίες. 30 Μαρτίου 1856: υπογραφή της συνθήκης. Η Πύλη εξασφάλιζε το δικαίωμα συμμετοχής στο σύστημα ασφαλείας των Μ. Δυνάμεων. Ο Εύξεινος Πόντος κατέστη ουδέτερη θάλασσα, ενώ οι εκβολές του Δούναβη δόθηκαν ξανά στην Τουρκία. Επιβεβαιώθηκε η αυτονομία των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών υπό την προστασία των Μ. Δυνάμεων. Αυτοκρατορικό διάταγμα που εκδίδεται από το σουλτάνο (18 Φεβρουαρίου 1856). 70

3 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 71 Υπόσχεται πλήρη ισότητα των υπηκόων του ανεξαρτήτως θρησκεύματος ή καταγωγής. Εγκαινιάζεται στην Οθωμανική Αυτοκρατορία η περίοδος των Τανζιμάτ (μεταρρυθμίσεων). Oι συνέπειες του Κριμαϊκού Πολέμου Ο πόλεμος λήγει με ήττα και ταπείνωση της Ρωσίας. Συμβάλλει στην αποδοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη λέσχη των Μ. Δυνάμεων της Ευρώπης, υπό την προστασία της Βρετανίας. Επιβεβαιώνεται η καιροσκοπική και τυχοδιωκτική πολιτική της Βρετανίας και η προϊούσα παρακμή της Αυστρίας. ÚÈÛÌÔ ÙˆÓ Î ÚÈˆÓ ÂÓÓÔÈÒÓ ÙË ÂÓfiÙËÙ OÓÔÌ ÂÙ È ÙÔ ÈÂıÓ ÙËÌ appleô appleúôîï ıëîâ applefi ÙË ıìè Ανατολικό Ζήτημα appleô ÒÚËÛË ÙË ÈÛ Ô ÙË ıˆì ÓÈÎ ÙÔÎÚ ÙÔÚ (17Ô È.) Î È ÙËÓ appleï ÚˆÛË ÙÔ ÎÂÓÔ appleô appleúô Î Â applefi Ù ÙËÓ appleô ÒÚËÛË ÛÙËÓ ÁÁ Ó ÙÔÏ Î È È ˆ ÛÙË ÃÂÚÛfiÓËÛÔ ÙÔ ÌÔ. [μï. Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ. 38.] ŒÏËÁ ÙËÓ ÓÔappleÏË Ó Ì ÙÚËÛË ÌÂÙ Í ÙÔ ÛÔ ÏÙ ÓÔ ª - Σύμβαση των Στενών ÌÔ Ù μ Î È ÙÔ ªÂ Ì Ù Ï apple Û. ÀappleÂÁÚ ÊË ÛÙÈ 13 πô Ï Ô 1841 applefi ÙÈ apple ÓÙ ÌÂÁ ÏÂ Ó ÌÂÈ ÙË ÚÒappleË ÛÙÔ ÔÓ ÓÔ. ªÂ ÙË Û Ì ÛË Ù ÙÂÚÌ Ù ÛÙË- ÎÂ Ë appleúôóôìè Î ı ÛË ÙË ƒˆû ÛÙÔ ÙËÌ ÙˆÓ ÙÂÓÒÓ, appleô ÙË ÂÍ ÛÊ ÏÈ Â Ë Óı ÎË ÙÔ ÃÔ ÓÎÈ Ú πûîâïâû. Ù Ó Ë appleúòùë Û Óı ÎË ÙˆÓ Â Úˆapple ÎÒÓ ÌÂÁ ÏˆÓ Ó ÌÂˆÓ ÛÙËÓ ÔappleÔ Û Ì- ÌÂÙÂ Â Î È Ë ÏË. [μï. Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ. 39.] ŒÏËÁ ÙÔÓ ÚÈÌ Îfi fiïâìô ( ). ΔÔ ÂappleÙ Ì- Συνθήκη ειρήνης Παρισίων ÚÈÔ ÙÔ 1855 ÔÈ μúâù ÓÔ Î È ÔÈ ÏÏÔÈ ÂÎapplefiÚıËÛ Ó ÙË Â ÛÙÔ appleôïë. È Â ıúôappleú Í Â ÙÂÚÌ Ù ÛÙËÎ Ó ÙÔÓ π ÓÔ ÚÈÔ ÙÔ 1856, ÂÓÒ ÙÔ ª ÚÙÈÔ ÙÔ ÈÔ ÙÔ appleôáú ÊÙËÎÂ Ë Óı ÎË ÈÚ ÓË ÙˆÓ ÚÈÛ ˆÓ (30 ª ÚÙ Ô 1856). ªÂ ÙË Û Óı ÎË Ù Ë ÏË ÂÍ ÛÊ ÏÈÛ ÙÔ ÈÎ ˆÌ Û ÌÌÂÙÔ ÙË ÛÙÔ Û ÛÙËÌ ÛÊ ÏÂÈ ÙˆÓ ÌÂÁ ÏˆÓ Ó ÌÂˆÓ ÙË ÚÒappleË (Concert of Europe), Ô ÍÂÈÓÔ fióùô Î Ù ÛÙË Ô ÙÂÚË ı Ï ÛÛ, apple ÏÏ ÁÌ ÓË applefi appleôïâìèî ÛÎ ÊË, ÔÈ ÂÎ ÔÏ ÙÔ Ô Ó Ë fiıëî Ó Î È apple ÏÈ ÛÙËÓ ÏË Î È ÂappleÈ Â ÈÒıËÎÂ Ë ÙÔÓÔÌ ÙˆÓ Ú Ô Ó ÈˆÓ ÁÂÌÔÓÈÒÓ applefi ÙËÓ appleúôûù Û ÙˆÓ MÂÁ ÏˆÓ Ó ÌˆÓ. [μï. Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ. 40.] apple ÛËÌÔ ÔıˆÌ ÓÈÎfi ÁÁÚ ÊÔ appleô Ê ÚÂÈ ÙËÓ È Èfi ÂÈÚË appleôáú Ê ÙÔ Χάτι Χουμαγιούν ÛÔ ÏÙ ÓÔ. Î fiıëîâ ÛÙÈ 18 ºÂ ÚÔ Ú Ô 1856 Î È È Î Ú ÛÛ ÙÈ Û ÓÙ ÁÌ ÙÈÎ ÌÂÙ ÚÚ ıì ÛÂÈ ÛÙËÓ ıˆì ÓÈÎ A ÙÔÎÚ ÙÔÚ. [μï. Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ. 246.] 71

4 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 72 Τανζιμάτ ÓÔÏÔ appleôïèùèîòó ÌÂÙ ÚÚ ıì ÛÂˆÓ apple Ú ıúëûîâ ÙÈÎÒÓ ÌÂÈÔÓÔÙ ÙˆÓ ÛÙËÓ ıˆ- Ì ÓÈÎ ÙÔÎÚ ÙÔÚ, appleô ıâûapple ÛÙËÎ Ó applefi ÙÔ ÛÔ ÏÙ ÓÔ Î ÙfiappleÈÓ appleè ÛÂˆÓ applefi ÙÈ Â Úˆapple Î Ó ÌÂÈ Î Ù ÙÔ ÚÔÓÈÎfi È ÛÙËÌ [μï. Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ. 246.] ÚÔÛÂÁÁ ÔÓÙ ÙÈ appleëá ÙÔ Û ÔÏÈÎÔ È Ï Ô 1. È ÂappleÈappleÙÒÛÂÈ ÙÔ ÚÈÌ ÎÔ ÔÏ ÌÔ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎ appleôïèùèî ÓÙ ÏË Ë [ÛÂÏ. 39] ÔÈÂ Ù Ó ÔÈ ÂappleÈappleÙÒÛÂÈ ÙÔ ÚÈÌ ÎÔ ÔÏ ÌÔ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎ appleôïèùèî ÓÙ ÏË Ë; ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΔÔ Ù ÏÔ ÙÔ ÚÈÌ ÎÔ ÔÏ ÌÔ, Ì ÙËÓ ÙÙ ÙË ƒˆû, appleïëíâ ÙË ÊÈÏÔÚˆÛÈÎ appleôïèùèî ÛÙËÓ ÏÏ, ÂÓÈÛ ÔÓÙ Ì ÏÏÔÓ ÙÔÓ ÓÙÈÚˆÛÈÛÌfi. appleôáô Ù ÛÂ, Âapple ÛË, ÙÔ Ôapple Ô ÙÔ ÁÁÏÈ- ÎÔ Î È ÙÔ Á ÏÏÈÎÔ ÎfiÌÌ ÙÔ, Ô ËÁÒÓÙ ÛÙ È Î Û apple Ú ÎÌ Ù ÍÂÓÈÎ ÎfiÌÌ Ù. 2. Âapple Ó ÛÙ ÛË ÙÔ 1854 [ÛÂÏ. 40] ÔÈÂ Ù Ó ÔÈ Û Ó appleâèâ ÙÔ ÚÈÌ ÎÔ ÔÏ ÌÔ ÁÈ ÙËÓ ÏÏ ; ΑΠΑΝΤΗΣΗ μï. apple Ú Î Ùˆ, apple ÓÙËÛË ÛÙËÓ ÂÚÒÙËÛË 1 ÙÔ Û ÔÏÈÎÔ È Ï Ô. apple ÓÙ ÛÂÈ ÛÙÈ ÚˆÙ ÛÂÈ ÙÔ Û ÔÏÈÎÔ È Ï Ô (ÛÂÏ. 40) 1. ΔÈ ÛËÌ ÓÂÈ Ô fiúô «Ó ÙÔÏÈÎfi ÙËÌ ;» È Ù Ë Î Ù ÏË Ë ÙˆÓ appleù Ó ÛˆÓ applefi ÙÔ ÏÏÔ ÙÔ 1797 ıâˆúâ Ù È Ë ÊÂÙËÚ ÌÈ Ó Ê ÛË ÙÔ Ó ÙÔÏÈÎÔ ËÙ Ì ÙÔ ; ΑΠΑΝΤΗΣΗ μï. Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ. 38: «Ó ÙÔÏÈÎfi ÙËÌ ıˆì ÓÒÓ ΔÔ ÚΈÓ, ÔÈ ƒòûôè» Î È «Î - Ù ÏË Ë ÙˆÓ appleù Ó ÛˆÓ ÛÔ ÏÙ ÓÔ ÛÙËÓ Á appleùô». 2. Ó appleù ÍÂÙ ÙË ÛÙÚ ÙËÁÈÎ ÛËÌ Û ÙˆÓ ÙÂÓÒÓ Î È Ó Ó Ê ÚÂÙ ÙÈ Â Úˆapple Î Û Óı Πappleô Û Ó ÔÓÙ È Ì ٠Ó. ΑΠΑΝΤΗΣΗ μï. Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ : «ΔËÓ Î ÚÈfiÙÂÚË ÓËÛ ÙˆÓ μúâù ÓÒÓ ÌÂÙÂ Â Î È Ë ÏË». 3. ÔÈ apple ÚÍÂ Ë ÛËÌ Û ÙË Óı ÎË ÙˆÓ ÚÈÛ ˆÓ ÁÈ ÙË ÈÂıÓ ı ÛË ÙË ΔÔ ÚÎ ; ΑΠΑΝΤΗΣΗ μï. Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ. 40: «ΔÔÓ ÂappleÙ Ì ÚÈÔ ÙÔ 1855 Δ Ó ÈÌ Ù (ÌÂÙ ÚÚ ıì ÛˆÓ)». 72

5 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ ÔÈ ÔÈ Û Ó appleâèâ ÙÔ ÚÈÌ ÎÔ ÔÏ ÌÔ ÁÈ ÙËÓ ÏÏ ; Ì Ô Ï Ù ÙÂ Î È Ù apple - Ú ı Ì Ù. ΑΠΑΝΤΗΣΗ μï. Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ : «ΔËÓ ÎÚËÍË ÙÔ ( ÚÈÌ ÎÔ ) appleôï ÌÔ Û Ófi Â Ó ÛÙËÓ appleâèúô Î È ÛÙË ª ΠÔÓ». ÌÊˆÓ Ì ÙÔ apple Ú ıâì Âapple Ó ÛÙ ÛË ÙÔ 1854 (Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ. 40), Ì ÙËÓ Ó ÚÍË ÙÔ appleôï ÌÔ ÍÂÛËÎÒıËÎ Ó Ë appleâèúô, Ì ÊÔÚÌ ÙË ÊÔÚÔÏÔÁÈÎ Î Ù apple ÂÛË, Î È Ë ÂÛÛ Ï. ÂÏÏËÓÈÎ Î ÚÓËÛË Î È Ô Δ appleô ÂÓ Û Û Ó Ì Πıâ ÙÚfiappleÔ Î È Ì ÛÔ ÙËÓ Âapple Ó ÛÙ ÛË, ÂÓÒ ÔÈ ÈappleÏˆÌ ÙÈÎ Û ÛÂÈ ÙˆÓ Ô ˆÚÒÓ ( ÏÏ -ΔÔ ÚÎ ) È ÎfiappleËÎ Ó. ÏÈÔ ÁˆÓÈÛÙ Î È appleôïïô ÂıÂÏÔÓÙ ÛappleÂ Û Ó Ó appleúôûê ÚÔ Ó ÙÈ appleëúâû  ÙÔ ÂÍÔÚÌÒÓÙ applefi ÙËÓ ÈÙˆÏÔ - Î ÚÓ Ó, ÙË Ì Î È ÏÏÔ, fiìˆ apple Ú ÙËÓ ÂÍ appleïˆûë ÙË Âapple Ó ÛÙ ÛË ÂÓ Î Ù ÊÂÚ Ó Ó Î Ù Ï Ô Ó ÛÈÎ ı ÛÂÈ ÙÔ Â ıúô. ÏÏ Î È Ë ÁÁÏ, apple ÚÓÔÓÙ ÙÔ Ì ÚÔ ÙË ΔÔ Ú- Î, Î Ù ÛÙÂÈÏ Ó ÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎ ÂÍ ÁÂÚÛË Î È appleúô ËÛ Ó ÛÂ Ó ÙÈÎfi appleôîïâèûìfi ÙÔ ÂÈÚ È appleô ÚÂÒÓÔÓÙ ÙËÓ ÏÏ Ó appleôî Ù ÛÙ ÛÂÈ ÙÈ ÈappleÏˆÌ ÙÈÎ Û ÛÂÈ Ì ÙËÓ ΔÔ ÚÎ. ÂÏ- ÏËÓÈÎ Î ÚÓËÛË È ÎÔ Â ÙË ÔÚ ÁËÛË Ô ıâè appleúô ÙÔ Âapple Ó ÛÙ ÙÂ Î È È Ù Í ÙËÓ appleô- ÒÚËÛË ÙˆÓ ÏÏ ÓˆÓ ÍÈˆÌ ÙÈÎÒÓ. ÌÊˆÓ Ì ÙÔ apple Ú ıâì È ÂappleÈappleÙÒÛÂÈ ÙÔ ÚÈÌ ÎÔ ÔÏ ÌÔ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎ appleôïèùèî ÓÙ ÏË Ë (Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ. 39), ÙÔ Ù ÏÔ ÙÔ ÚÈÌ ÎÔ ÔÏ ÌÔ appleïëíâ ÙË ÊÈÏÔÚˆÛÈÎ appleô- ÏÈÙÈÎ ÛÙËÓ ÏÏ Î È appleôáô Ù Û ÙÔ Ôapple Ô ÙÔ ÁÁÏÈÎÔ Î È ÙÔ Á ÏÏÈÎÔ ÎfiÌÌ ÙÔ, Ô ËÁÒÓÙ ÛÙ È Î Û apple Ú ÎÌ Ù ÍÂÓÈÎ ÎfiÌÌ Ù. ª Δ ƒ Δ ƒ Δ ƒπ Δ Δ * ÚˆÙ ÛÂÈ Î Ù ÓfiËÛË 5.1 ÔÈ Â Ó È Ë ÛËÌ Û ÙÔ fiúô «Ó ÙÔÏÈÎfi ÙËÌ»; ÂappleÈÛËÌ ÓÂÙ ÙÔÓ ÓÙ ÁˆÓÈ- ÛÌfi ÙˆÓ Â Úˆapple ÎÒÓ Ó ÌÂˆÓ ÛÂ Û ÛË Ì ÙËÓ apple Ú ÎÌ ÙË ıˆì ÓÈÎ ÙÔÎÚ - ÙÔÚ ÛÙÈ Ú ÙÔ 19Ô ÈÒÓ ÙËÓ ÂappleÔ ÙË ÓÂÍ ÚÙËÛ ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎÔ ÎÚ ÙÔ. 5.2 ÔÈ Ù Ó Ù ÙÈ Î È ÔÈ Û Ó appleâèâ ÙÔ ÚÈÌ ÎÔ ÔÏ ÌÔ ÁÈ ÙËÓ ÚÒappleË, Ù μ Ï- Î ÓÈ Î È ÙËÓ ÏÏ ; 5.3 ÔÈÂ Ù Ó ÔÈ appleôïèùèî Î È ÔÈ appleôïèùâè Î ÂÍÂÏ ÍÂÈ ÛÙËÓ ÏÏ ÛÂ Û Û ÂÙÈÛÌfi Ì ÙËÓ appleôïèùèî ÙˆÓ Â Úˆapple ÎÒÓ Ó ÌˆÓ. * Οι απαντήσεις στα Θέματα προς απάντηση Δραστηριότητες βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου. 73

6 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ ÔÈ Ù Ó Ë Î Ù ÛÙ ÛË ÛÙ μ ÏÎ ÓÈ Î È ÙÈ ÂÏÏËÓÔ ÏÎ ÓÈÎ Û ÛÂÈ applefi ÙËÓ Ï- ÏËÓÈÎ apple Ó ÛÙ ÛË ˆ ÙÔ 1870; 5.5 ÚˆÙ ÛÂÈ ÙÔ Ù appleô «ˆÛÙfi - ıô» ÂappleÈ Â ÈÒÛÂÙÂ Ó È Â ÛÂÙ ÙÈ ÎfiÏÔ ıâ appleúôù ÛÂÈ ÛËÌÂÈÒÓÔÓÙ ÌÂ Ó Ã ÙÔ ÛˆÛÙfi ÙÔ Ï ıô ÛÙÔ ÓÙ ÛÙÔÈ Ô ÙÂÙÚ ÁˆÓ ÎÈ. ˆÛÙfi ıô 1. Ó ÙÔÏÈÎfi ÙËÌ ÔÓÔÌ ÂÙ È ÙÔ ÈÂıÓ ÙËÌ appleô appleúôîï ıëîâ applefi ÙË ıìè appleô ÒÚËÛË ÙË ÈÛ Ô ÙË ıˆì ÓÈÎ ÙÔÎÚ ÙÔÚ Î È ÙËÓ appleï ÚˆÛË ÙÔ ÎÂÓÔ ÛÙËÓ ÁÁ Ó ÙÔÏ Î È ÛÙË ÃÂÚÛfiÓËÛÔ ÙÔ ÌÔ. 2. ÊÂÙËÚ ÌÈ Ó Ê ÛË ÙÔ Ó ÙÔÏÈÎÔ ËÙ Ì ÙÔ, ÙÔ 1797, Ù Ó Ô ÚˆÛÔÙÔ ÚÎÈÎfi applefiïâìô. 3. ªÂ ÙË Ì ÛË ÙˆÓ ÙÂÓÒÓ Î ı ÛÙ ÙÔ Ô ÍÂÈÓÔ fióùô ÎÏÂÈÛÙ Î È ÛÊ Ï ı Ï ÛÛ ÙË ƒˆû Î È Ó ÁÓˆÚÈ fiù Ó ÛȈappleËÚÒ ÛÙË ƒˆû ÙÔ ÈÎ ˆÌ ÂÍfi Ô ÙˆÓ appleôïâìèîòó ÛÎ ÊÒÓ ÙË ÛÙÔ ÈÁ Ô. 4. ΔÔ 1833 appleôáú ÊËΠÌÂÙ Í ƒˆû Î È ıˆì ÓÈÎ ÙÔÎÚ ÙÔÚ Ë Óı ÎË ÙÔ ÈÔ ÙÛÔ Î Ó ÚÙ. 5. ÙË Óı ÎË ÈÚ ÓË ÙˆÓ ÚÈÛ ˆÓ (30 ª ÚÙ Ô 1856) appleôîïâ ÛÙËÎÂ Ë Û ÌÌÂÙÔ ÙË ÏË ÛÙÔ Û ÛÙËÌ ÛÊ ÏÂ ÙˆÓ ÌÂÁ ÏˆÓ Ó ÌÂˆÓ ÙË ÚÒappleË. EÚˆÙ ÛÂÈ ÛÙÈ Û ÌappleÏËÚˆÌ ÙÈÎ appleëá 5.6 ÓÙÏÒÓÙ appleïëúôêôú  applefi ÙÔ apple Ú Î Ùˆ ΠÌÂÓÔ Î È ÍÈÔÏÔÁÒÓÙ ÙÈ ÈÛÙÔÚÈÎ Û ÁÓÒÛÂÈ Ó Ó Ê ÚÂÙ ÙÈ ÁÓˆÚ ÂÙ ÁÈ ÙË Óı ÎË ÙÔ ÃÔ ÓÎÈ Ú πûîâïâû. Ô ÏÙ ÓÔ ËÙÂ Ô ıâè applefi ÙÔÓ ΔÛ ÚÔ. Óı ÎË ÙÔ Unkiar Iskelessi ÙËÓ ÂÍ ÈÚÂÙÈÎ ÛÎÔÏË ı ÛË appleô Ú ıëîâ Ô Ô ÏÙ ÓÔ ÛÙÚ ÊËΠÁÈ Ô ıâè ÛÙËÓ appleèô appleúôû- fiîëùë Î Ù ı ÓÛË. ªÂÙ ÙË Óı ÎË ÙË ÚÈ ÓÔ appleôïë (1829) Ô ΔÛ ÚÔ ÈÎfiÏ Ô ã ÊÙ - Û ÛÙÔ Û Ìapple Ú ÛÌ fiùè Ë ÚˆÛÈÎ ÂappleÈÚÚÔ ÌappleÔÚÔ ÛÂ Î Ï ÙÂÚ Ó appleëúâùëıâ Ì ÙË È Ù ÚËÛË ÌÈ Ó ÌË ıˆì ÓÈÎ ÙÔÎÚ ÙÔÚ apple Ú Ì ÙË ËÌÈÔ ÚÁ ÓÂÍ ÚÙËÙˆÓ Î È ÛÊÚÈÁËÏÒÓ ÏÎ ÓÈÎÒÓ ÂıÓÈÎÒÓ ÎÚ ÙÒÓ, È È ÙÂÚ Ì ÏÈÛÙ Ó ÙÛÈ ı apple Ê Á appleúôûùúè Ì ÙË μúâù Ó. ªÂ Ùfi ÙÔ appleóâ Ì appleè, appleúôûê ÚıËÎÂ Ó ÔËı ÛÂÈ ÙÔ Ô ÏÙ ÓÔ ÂÓ ÓÙÈ ÛÙÔÓ πìappleú Ì. Ô Ï- Ù ÓÔ Ù Ó Û ٠ÙÔÈÔ Î Ó ÓÔ, appleô ÂÓ ÙÔ ÌÂÓ ÏÏË ÂappleÈÏÔÁ apple Ú Ó Â ÙÂ. ŒÓ ΔÔ ÚÎÔ 74

7 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 75 appleô ÚÁfi apple Ú Ù ÚËÛÂ Û ÂÙÈÎ : «ÕÓıÚˆappleÔ appleô appleó ÁÂÙ È ÌappleÔÚÂ Ó appleè ÛÙ ÎfiÌ Î È applefi Ó Ê È». ÚˆÛÈÎ apple Ú Ì ÛË ËÌÈÔ ÚÁÔ Û ÛappleÈÛÙ fi È ÌfiÓÔ ÛÙËÓ ΔÔ ÚÎ ÏÏ Î È ÛÙË μúâ- Ù Ó, ÏÏ ÙËÓ ÒÚ ÂΠÓË ÛˆÛ ÙÔ Ô ÏÙ ÓÔ, Ô ÔappleÔ Ô, È, appleúâappleâ Ó ÂÁÎ Ù Ï ÂÈ ÙË - Ú Î È ÙËÓ Ï ÈÛÙ ÓË apple Ú ÙÔ πìappleú Ì. ŸÛÔ ÁÈ ÙË Ó ÊÈÏ ÙÔ Ì ÙË ƒˆû, Ù ÂÎÊÚ - ÛÙËΠ̠ÙË Óı ÎË ÙÔ Unkiar Iskelessi (1833). ΔÔ Î ÌÂÓÔ Ùfi Âapple ÛËÌ appleâúèï Ì ÓÂÈ ÌfiÓÔ ÌÈ Û Óı ÎË Û ÌÌ ÌÂÙ Í ƒˆû Î È ıˆì ÓÈÎ ÙÔÎÚ ÙÔÚ, ÏÏ Ì ÌÈ Ú ÙÚ Ì - ÛÙÈÎ Ë ÔıˆÌ ÓÈÎ appleïâ Ú appleôû fiù Ó fiùè ı ÎÏ ÓÂÈ Ù ÙÂÓ ÙˆÓ Ú ÓÂÏ ˆÓ (ı apple ÁÔÚ ÂÈ ÙÔ È appleïô ) ÁÈ appleôïâìèî appleïô fiïˆó ÙˆÓ ÎÚ ÙÒÓ Û appleâúèappleùòûâè appleô Â Ó È Ó ÁÎË ( au besoin ), ËÏ fiù Ó ÙÔ ËÙ ÛÂÈ Ë ƒˆû. appleúfióôè Ù ÈÓ ÛÙË ƒˆû ÙË Ó ÙfiÙËÙ Ó ÛΠÂappleÈıÂÙÈÎ appleôïèùèî ÛÙÔ ÌÂÛÔÁÂÈ Îfi ÒÚÔ Î È ÌÂÙ, Ó Ù Ë Ó ÁÎË ÙÔ apple ÈÙÔ ÛÂ, Ó appleôû ÚÂÙ È Ì ÛÊ ÏÂÈ ÛÙË ª ÚË Ï ÛÛ. Ì ÛÙÈÎ Ú ÙÚ ÁÓˆÛÙÔappleÔÈ ıëîâ ÛÙË μúâù Ó applefi ΔÔ ÚÎÔ ÈappleÏˆÌ ÙÈÎfi apple ÏÏËÏÔ, appleô Ù Ó ÓÙ ıâùô appleúô ÙË ÚˆÛÔ Ô Ï ÙÔ Ê ÓÙË ÙÔ. È Ë Î Ù ÎÚ Á appleô ÎÔÏÔ ıëûâ Ù Ó appleôï ÌÂÁ ÏË. ƒˆû ÂÌÊ ÓÈ fiù Ó Ó ÎÏ ÂÈ ÙËÓ appleúˆ- ÙÔ Ô Ï applefi ÙË μúâù Ó, ÌÔÏÔÓfiÙÈ ÛÙË Û Ó ÂÈ Ô ΔÛ ÚÔ, ÏfiÁˆ ÙË Î Ù ÎÚ Á, ÊËÛÂ Ó È ÚÚ ÛÂÈ fiùè ÂÓ Â Â appleúfiıâûë Ó ÂÎÌÂÙ ÏÏ Ù ٠ÈÎ ÈÒÌ Ù appleô apple ÚÚÂ Ó applefi ÙË Û Óı ÎË. Denis Richards, πûùôú ÙË Á ÚÔÓË ÚÒappleË, , ÂÎ. apple Ì, ı Ó 2001, ÛÂÏ ÓÙÏÒÓÙ ÛÙÔÈ Â applefi ÙÔ apple Ú Î Ùˆ ΠÌÂÓÔ Î È ÍÈÔappleÔÈÒÓÙ ÙÈ ÈÛÙÔÚÈÎ Û ÁÓÒÛÂÈ Ó Ó Ê ÚÂÙ ÙÔ Û Ó ÛappleÈÛÌÔ Ó ÌÂˆÓ Î È ÙÈ ÂappleÈappleÙÒÛÂÈ ÙÔ ÚÈÌ ÎÔ ÔÏ ÌÔ ÛÙÈ appleôïèùèî ÓÙÈÏ ÂÈ ÙˆÓ ÏÏ ÓˆÓ. ÏÏ Î È Ô ÚÈÌ Îfi fiïâìô ( ) ÚÈÌ Îfi fiïâìô ( ) apple ÚÍ ÛÙ ıìfi Ì ÔÓÔ ÛËÌ Û ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ ÙË ÚÒappleË. Ù Ó Ô appleúòùô  ڈapple Îfi applefiïâìô ÌÂÙ ÙË Óı ÎË ÈÚ ÓË ÙË μè ÓÓË (1815) ÛÙÔÓ ÔappleÔ Ô ÂÓÂappleÏ ÎËÛ Ó ÔÈ ÌÂÁ ÏÂ Ó ÌÂÈ ˆ ÓÙ apple Ï ÌÂÙ Í ÙÔ. Ô Â Úˆapple Î Ó ÌÂÈ, Ë ÁÁÏ Î È Ë ÏÏ, appleôï ÌËÛ Ó ÂÓ ÓÙ ÔÓ ÌÈ ÏÏË ÌÂÁ Ï ÙÂÚË Ó ÌË, ÙË ƒˆû, Ë ÔappleÔ ˆ ÙfiÙ appleôùâïô ÛÂ Ú ıìèûùèîfi apple Ú ÁÔÓÙ ÙÔ Û ÛÙ Ì ÙÔ ÛÊ Ï ÙË ÂappleÔ, ÁÈ Ó ÛÙËÚ - ÍÔ Ó ÙËÓ ıˆì ÓÈÎ ÙÔÎÚ ÙÔÚ, ÙËÓ Â ÊÈÎ ÎÂÚ ÈfiÙËÙ ÙË ÔappleÔ ıâˆúô Û Ó apple Ú ÙË- ÙË ÁÈ ÙËÓ ÈÛÔÚÚÔapple ÈÛ Ô Î È, Û ÓÂappleÒ, ÁÈ ÙËÓ ÛÊ ÏÂÈ Î È ÙËÓ ÂÈÚ ÓË ÛÙËÓ appleâúèô. È Ô Ù Â Úˆapple Î Ó ÌÂÈ ÙËÎ Ó ÁÈ ÙÔ ÈÔ ÏfiÁÔ Î È ÁÈ appleúòùë ÊÔÚ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ ÙË ÚÒappleË ÙËÓ ıˆì ÓÈÎ ÙÔÎÚ ÙÔÚ ˆ ÈÛfiÙÈÌÔ Ì ÏÔ ÛÂ Û Ó ÚÈÔ ÂÈÚ ÓË ÙˆÓ ÌÂÁ ÏˆÓ - Ó ÌˆÓ, ÛÙÔ Ó ÚÈÔ ÈÚ ÓË ÙˆÓ ÚÈÛ ˆÓ (1856). ÕÏÏË ÌÈ ÍÈÔÛËÌ ˆÙË Û Ó appleâè ÙÔ appleô- Ï ÌÔ ÙÔ, appleô   ÛÔ Ú ÂappleÈappleÙÒÛÂÈ ÛÙËÓ Â͈ÙÂÚÈÎ appleôïèùèî ÙË ÏÏ, Ù Ó Ë ÂÍ : ËÙÙËÌ ÓË Î È Ù appleâèóˆì ÓË ƒˆû ÂÁÎ Ù ÏÂÈ Â ÛÙÔ Ì ÏÏÔÓ ÙÔ ÚfiÏÔ ÙË appleúôûù ÙÈ ÙˆÓ ÔÚıÔ- fiíˆó ÚÈÛÙÈ ÓÒÓ ÙË ÁÁ Ó ÙÔÏ Î È, applefi ÙËÓ Âapple ÚÂÈ ÙˆÓ ÛÏ fiêèïˆó, appleâúèôú ÛÙËΠ۠ÙfiÓ ÙË appleúôûù ÙÈ ÙˆÓ Ï ˆÓ ÙË ÔÙÈÔ Ó ÙÔÏÈÎ Î È ÙË Ó ÙÔÏÈÎ ÚÒappleË.. μâú ÌË -. ÔÏÈfiappleÔ ÏÔ, ÏÏ. Û Á ÚÔÓË Û Ó ÂÈ, applefi ÙÔ 1821 Ì ÚÈ Û ÌÂÚ, ÂÎ. ÛÙ ÓÈÒÙË, ı Ó 2006, ÛÂÏ. 230,

8 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ ÓÙÏÒÓÙ ÛÙÔÈ Â applefi ÙÔ apple Ú Î Ùˆ ΠÌÂÓÔ Î È ÍÈÔappleÔÈÒÓÙ ÙÈ ÈÛÙÔÚÈÎ Û ÁÓÒ- ÛÂÈ Ó Ó Ê ÚÂÙ ÙÈ ÁÓˆÚ ÂÙÂ: ) ÁÈ ÙË ÚÂÙ ÓÈÎ ÛÙ ÛË apple Ó ÓÙÈ ÛÙËÓ ıˆì ÓÈÎ ÙÔÎÚ ÙÔÚ Î Ù ÙÔÓ ÚÈÌ - Îfi fiïâìô. ) ÁÈ ÙËÓ appleâú Ô Ô ÙˆÓ ÌÂÙ ÚÚ ıì ÛÂˆÓ ÛÙËÓ ıˆì ÓÈÎ ÙÔÎÚ ÙÔÚ. Δ Ó ÈÌ Ù ÚˆÙ ÁˆÓÈÛÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙË ÛÙ ÚÈÍË ÊÂÓfi ÙÔ ÛÔ ÏÙ ÓÔ Ó ÓÙÈÛÙ ıâ ÛÙÈ appleè ÛÂÈ ÙˆÓ ƒòûˆó Î È ÛÙËÓ Î ÏÏÈ ÚÁÂÈ ÊÂÙ ÚÔ ÎÏ Ì ÙÔ ÚˆÛÔÊÔ ÛÙËÓ Î ÚÓËÛË Î È ÙËÓ ÎÔÈÓ ÁÓÒÌË ÙË ÁÁÏ apple ÈÍÂ Ô ÛappleÔ Ô μúâù Ófi ÈappleÏˆÌ ÙË ÙÚ ÙÊÔÚÓÙ ÓÓÈÓÁÎ [ ]. ÏfiÚ Ô ÙÚ ÙÊÔÚÓÙ Ù Ó applefi ÙÔ appleèô Ó appleô ÒÚËÙÔ appleôûùëúèîù ÙË Â ÊÈÎ ÎÂÚ ÈfiÙËÙ Î È ÙË ÓÂÍ ÚÙËÛ ÙË ıˆì ÓÈÎ ÙÔÎÚ ÙÔÚ, ÂappleÂÈ apple ÛÙ  fiùè Ë ÁËÚ È ÙÔÎÚ ÙÔÚ, Ô «ªÂÁ ÏÔ ÛıÂÓ» ÙË ÚÒappleË, fiappleˆ ÙËÓ appleôî ÏÔ Û Ó ÔÈ Û Á ÚÔÓÔ ÙÔ, appleôùâïô Û ÙÌ - Ì Ó applefiûapple ÛÙÔ ÙÔ ÈÛ ÔÓÙÔ Û ÛÙ Ì ÙÔ ÛÊ ÏÂ. È ÙÔ ÏfiÁÔ Ùfi, Î È ˆ fiùô Ó apple ÚÂÈ ÙË ı ÛË ÙË Î È Ó apple ÍÂÈ Ó ÏÔÁÔ ÂÍÈÛÔÚÚÔappleËÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÏÏË ÎÚ ÙÈÎ ÔÓÙfiÙËÙ, Ù Ó apple Ú - ÙËÙË Ë ÛÙ ÚÈÍ ÙË. È ÙÔÓ ÈÔ ÏfiÁÔ Ù Ó apple ÚÌ Ô ÙˆÓ ÌÂÙ ÚÚ ıì ÛÂˆÓ appleô Â Ó ÂÈÛ ıâ ÛÙËÓ ÙÔÎÚ ÙÔÚ, ÙfiÛÔ applefi ÙÔ ª ÌÔ Ù μã fiûô Î È applefi ÙÔÓ Ô Ï ªÂÙ Ù, ÁÈ ÙËÓ Ó ˆÔ- ÁfiÓËÛ ÙË. È ÌÂÙ ÚÚ ıì ÛÂÈ (Tanzimat), ËÏ Ë Ó ÈÔÚÁ ÓˆÛË ÙÔ ÎÚ ÙÔ Ë ÔappleÔ Â -  ÂÁÎ ÈÓÈ ÛÙ Âapple ÛËÌ ÙÔ 1839 Ì ÙËÓ Î ÔÛË applefi ÙÔÓ Ô Ï ªÂÙ Ù ÙÔ appleâú ÊËÌÔ ÛÈÏÈ- ÎÔ È Ù ÁÌ ÙÔ (Hatti-seirif) ÙÔ ÎÈÔ Ï Ó ÙË 3Ë ÔÂÌ Ú Ô, apple Ú ÙÔ ÁÂÁÔÓfi fiùè appleôóô- Ì ÔÓÙ Ó applefi ÙË ÌÔ ÛÔ ÏÌ ÓÈÎ ËÁÂÛ ÙË ÙÔÎÚ ÙÔÚ, Ë ÔappleÔ ÓÙÈ ÚÔ Û ÛÙË ıâìâïèò Ë Ú ÙË ÈÛfiÙËÙ fiïˆó ÙˆÓ appleëîfiˆó ÙÔ ÛÔ ÏÙ ÓÔ Ó ÓÙÈ ÙÔ ÓfiÌÔ (appleô appleôùâïô ÛÂ Î È ÙË ÛÈÎ Ú fiïˆó ÙˆÓ ÌÂÙ ÚÚ ıì ÛˆÓ),  ÛÙÂÚÔ ÓÙ Ó appleôûùëúèîùòó, ÙfiÛÔ ÌÂÙ Í ÙˆÓ ıˆ- Ì ÓÒÓ fiûô Î È ÌÂÙ Í ÙˆÓ Í ÓˆÓ ÓÙÈappleÚÔÛÒappleˆÓ ÛÙËÓ ÏË.. μâú ÌË -. ÔÏÈfiappleÔ ÏÔ, ÏÏ. Û Á ÚÔÓË Û Ó ÂÈ, applefi ÙÔ 1821 Ì ÚÈ Û ÌÂÚ, ÂÎ. ÛÙ ÓÈÒÙË, ı Ó 2006, ÛÂÏ ÓÙÏÒÓÙ ÛÙÔÈ Â applefi ÙÔ apple Ú Î Ùˆ ΠÌÂÓÔ Î È ÍÈÔappleÔÈÒÓÙ ÙÈ ÈÛÙÔÚÈÎ Û ÁÓÒ- ÛÂÈ Ó Ó Ê ÚÂÙ ÙÈ appleôê ÛÂÈ ÙË Óı ÎË ÈÚ ÓË ÙˆÓ ÚÈÛ ˆÓ (30 ª ÚÙ Ô 1856). È ÛappleÔ ÈfiÙÂÚÔÈ fiúôè ÙË Óı ÎË ÙˆÓ ÚÈÛ ˆÓ ÙË 30 ª ÚÙ Ô ) È Ó ÌÂÈ Ó ÁÓˆÚ Ô Ó ÙËÓ ÓÂÍ ÚÙËÛ Î È ÙËÓ ÎÂÚ ÈfiÙËÙ ÙË ıˆì ÓÈÎ ÙÔÎÚ - ÙÔÚ. Á ÚfiÓˆ, Ï Ì ÓÔ Ó ÁÓÒÛË ÙÔ ÙÈ Ô Ì ÁÈÔ Ó, appleô ËÌÔÛ Â ÛÂ Ô ÛÔ ÏÙ ÓÔ ÛÙÈ 18 ºÂ ÚÔ Ú Ô Î È apple Ú  ÂÁÁ ÛÂÈ ÁÈ ÙË ıúëûîâ ÙÈÎ ÈÛfiÙËÙ fiïˆó ÙˆÓ appleëîfiˆó ÙÔ. 2) ÚÔÎËÚ ÛÛÂÙ È Ë Ô ÂÙÂÚfiÙËÙ ÙË ª ÚË Ï ÛÛ, appleú ÁÌ appleô Û ÓÂapple ÁÂÙ È fiùè Î Ì apple Ú ÎÙÈ ÒÚ, fiappleˆ Ë ƒˆû Î È Ë ΔÔ ÚÎ, ÂÓ ÂÈ ÙÔ ÈÎ ˆÌ Ó È ÙËÚ appleôïâìèî appleïô Ó ÛÙ ıìô. ı Ï ÛÛ Ù ÔÊ ÏÂÈ Ó Â Ó È ÓÔÈ Ù ÛÙ ÂÌappleÔÚÈÎ appleïô fiïˆó ÙˆÓ ÎÚ ÙÒÓ, ÏÏ ÎÏÂÈÛÙ Û fiï Ù appleôïâìèî appleïô. 3) Ó ÛÈappleÏÔ ÛÙÔ Ô Ó Ë appleúfiîâèù È Ó Â Ó È ÂÏ ıâúë Î Ùˆ applefi ÏÂÁ Ô ÂappleÈÙÚÔapple ÛÙËÓ ÔappleÔ ı ÓÙÈappleÚÔÛˆapple ÔÓÙ È ÔÈ apple Úfi ıèâ ÒÚÂ. 76

9 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 77 4) È ËÁÂÌÔÓ Â ÙË ªÔÏ Î È μï Á ÓÔÓÙ È ÙfiÓÔÌ Πو applefi ÙËÓ ÂappleÈÎ ÚÈ Ú ÙÔ ÛÔ ÏÙ ÓÔ. appleèappleï ÔÓ, Ë ƒˆû apple Ú ÈÙÂ Ù È applefi ÙÔ appleôîïâèûùèîfi appleúôùâîùôú ÙÔ ÙË Û ٠ÙÈ Âapple Ú Â, appleô ı ÙÂıÔ Ó ÛÙÔ ÂÍ Î Ùˆ applefi ÙË Û ÏÏÔÁÈÎ ÂÁÁ ËÛË fiïˆó ÙˆÓ Ó ÌˆÓ. 5) ø appleúô ÙÈ Â ÊÈÎ Ú ıì ÛÂÈ, Ë ƒˆû appleô ÚÂÒÓÂÙ È Ó apple Ú ˆÚ ÛÂÈ ÛÙË ªÔÏ Î È ÙË fiùèô μâûû Ú, appleú ÁÌ appleô ÂÈ Û Ó Û Ó appleâè Ó ÙË ÛÙÂÚ ÛÂÈ ÙËÓ appleúfiû ÛË ÛÙÔ Ô Ó Ë. Í ÏÏÔ, Ë Â ÛÙÔ appleôïë ÂappleÈÛÙÚ ÊÂÙ È ÛÙË ƒˆû Î È ÙÔ Ú (appleô   Π٠ÏË- Êı applefi ÙÔ ƒòûô ) ÛÙËÓ ΔÔ ÚÎ. Óı ÎË ÙˆÓ ÚÈÛ ˆÓ appleâúèâï Ì Ó Âapple ÛË ÙË Ì ÛË ÙˆÓ ÙÂÓÒÓ ÙÔ 1856, appleô Ó Ó ˆÓ ÌÂ Û Ì ÓÙ ÙÚÔappleÔappleÔÈ ÛÂÈ ÙË Ì ÛË ÙÔ ÔÓ ÓÔ ÙÔ Δ ÏÔ, Ì ˆÚÈÛÙ Û Óı ÎË appleô appleôáú ÊËΠÛÙÈ 15 appleúèï Ô 1856, Ë ª. μúâù Ó, Ë ÏÏ Î È Ë ÛÙÚ Û ÌʈÓÔ Ó Ó ıâˆú ÛÔ Ó ÈÙ appleôï ÌÔ Î ıâ appleúôû ÔÏ ÛÙËÓ ÓÂ- Í ÚÙËÛ Î È ÙËÓ ÎÂÚ ÈfiÙËÙ ÙË ıˆì ÓÈÎ ÙÔÎÚ ÙÔÚ. πˆ Ó.. ËÌ ÎË, πûùôú ÙÔ Ó ÙÔÏÈÎÔ ËÙ Ì ÙÔ , ÓÂappleÈÛÙËÌÈ Î apple Ú fiûâè, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ıëóòó, ΔÌ Ì πûùôú Î È Ú ÈÔÏÔÁ / ΔÔÌ πûùôú, ı Ó.., ÛÂÏ Κριτήριο Αξιολόγησης* Θέμα Α ÒÛÂÙ ÙÔ appleâúèâ fiìâóô ÙˆÓ fiúˆó Ó ÙÔÏÈÎfi ÙËÌ Î È Ã ÙÈ ÃÔ Ì ÁÈÔ Ó. Θέμα Β ÂappleÈÏ ÍÂÙ ÙË ÛˆÛÙ apple ÓÙËÛË ÙÔappleÔıÂÙÒÓÙ Û ΠÎÏÔ ÙÔ ÁÚ ÌÌ Ú ıìëû ÙË. 1. ÚˆÛÔÙÔ ÚÎÈÎfi applefiïâìô ÙÔ ÏËÁ ÌÂ:. ÙË Óı ÎË ÈÚ ÓË ÙË ÚÈ ÓÔ appleôïë. ÙË Ì ÛË ÙˆÓ ÙÂÓÒÓ Á. ÙË Óı ÎË ÙÔ ÈÔ ÙÛÔ Î Ó ÚÙ. ÙË Óı ÎË ÈÚ ÓË ÙË ÈÔ Ù ÂÈ 2. Δ Ó ÈÌ Ù ÔÓÔÌ fiù Ó:. Ô ÛÔ ÏÙ ÓÔ appleô Û ÌÌÂÙ  ÛÙË Óı ÎË ÈÚ ÓË ÙˆÓ ÚÈÛ ˆÓ. ÙÔ ÙÔÎÚ ÙÔÚÈÎfi È Ù ÁÌ appleô Ó ÁÓÒÚÈ Â ÈÛfiÙËÙ ÛÙÔ appleëîfiô ÙË ıˆì ÓÈÎ ÙÔ- ÎÚ ÙÔÚ Á. Ë appleâú Ô Ô ÌÂÙ ÚÚ ıì ÛÂˆÓ ÛÙËÓ ıˆì ÓÈÎ ÙÔÎÚ ÙÔÚ. Ë ÂÚÛfiÓËÛÔ ÛÙËÓ ÔappleÔ È Ú Ì Ù ÛÙËÎÂ Ë ÙÂÏÂ Ù Ê ÛË ÙÔ appleôï ÌÔ * Οι απαντήσεις στα Kριτήρια Αξιολόγησης βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου. 77

10 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 78 Θέμα Γ ÔÈ Â Ó È Ë ÛËÌ Û ÙÔ fiúô «Ó ÙÔÏÈÎfi ÙËÌ»; ÂappleÈÛËÌ ÓÂÙ ÙÔÓ ÓÙ ÁˆÓÈÛÌfi ÙˆÓ Â Úˆapple ÎÒÓ Ó ÌÂˆÓ ÛÂ Û ÛË Ì ÙËÓ apple Ú ÎÌ ÙË ıˆì ÓÈÎ ÙÔÎÚ ÙÔÚ ÛÙÈ Ú- ÙÔ 19Ô ÈÒÓ ÙËÓ ÂappleÔ ÙË ÓÂÍ ÚÙËÛ ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎÔ ÎÚ ÙÔ. Θέμα Δ ÓÙÏÒÓÙ ÛÙÔÈ Â applefi ÙÔ apple Ú Î Ùˆ apple Ú ıâì Î È ÍÈÔappleÔÈÒÓÙ ÙÈ ÈÛÙÔÚÈÎ Û ÁÓÒ- ÛÂÈ Ó Ó Ê ÚÂÙ ÙÔÓ ÓÙ ÎÙ appleô ÙÔ ÚÈÌ ÎÔ ÔÏ ÌÔ ÛÙËÓ ÏÏ. ÚÈÌ Îfi fiïâìô Î È Ô Û ÌÌ ÈÎfi appleôîïâèûìfi ÙÔ ÂÈÚ È applefi ÙËÓ Ú ÙˆÓ Â ıúôappleú ÍÈÒÓ Ó ÌÂÛ ÛÙËÓ ÏË Î È ÛÙË ƒˆû, Ë appleâèúô, Ë ÂÛÛ Ï Î È Ë ª ΠÔÓ ÍÂÛËÎÒıËÎ Ó (1854). È ÙÔ ÚÎÈÎ Ó ÌÂÈ Î Ù appleóèí Ó ÁÚ ÁÔÚ Ù ÙÈ ÂÍÂÁ ÚÛÂÈ appleô Â Ó Ì ÓÂÈ Ô ıëùâ applefi ÙËÓ ÔÏfiÙÂÏ appleúôâùô Ì ÛÙË ÂÏÏËÓÈÎ Î ÚÓËÛË. È ÈappleÏˆÌ ÙÈÎ Û ÛÂÈ Ó ÌÂÛ ÛÙËÓ ÏÏ Î È ÙËÓ ΔÔ ÚÎ È ÎfiappleËÎ Ó Î È ÔÈ Û ÌÌ Â Ó ÌÂÈ, Ë ÏÏ Î È Ë ÁÁÏ, appleôê ÛÈÛ Ó Ó Î Ù Ï Ô Ó ÙÔÓ ÂÈÚ È ÁÈ Ó ÂappleÈÙËÚÔ Ó ÙËÓ ÏÏ (ª ÈÔ -πô - ÓÈÔ 1854), appleô ÎËÚ ÙËÎÂ Ô ÙÂÚË Î È Í Ó Ú ÈÛ ÙÈ ÈappleÏˆÌ ÙÈÎ Û ÛÂÈ Ì ÙËÓ ΔÔ ÚÎ. Î - ÙÔ ÙÔ ÂÈÚ È Û Ó ÛÙËΠÎfiÌ Î È ÌÂÙ ÙÔ Ù ÏÔ ÙÔ ÚÈÌ ÎÔ ÔÏ ÌÔ. È ÌÌ ÔÈ Ú- Ó ıëî Ó ÛÙËÓ ÏÏ Ó Û ÌÌÂÙ Û ÂÈ ÛÙÔ Ó ÚÈÔ ÙÔ ÚÈÛÈÔ appleô Î ıfiúèûâ ÙË Û Óı ÎË ÂÈÚ - ÓË (1856). È ÁÁÏÔÁ ÏÏÈÎ Ó ÌÂÈ ÂÓ ÂÎÎ ÓˆÛ Ó ÙËÓ ÏÏ apple Ú ÙÔ 1857, ÊÔ Âapple Ï Ó ÌÈ ÂappleÈÙÚÔapple ÂÏ Á Ô appleô ÌÂÈÓ ÛÙË ı ÛË ÙË ˆ ÙÔ ÔÚÒÓÔ, appleèûîfiappleëûë ÙË ÂÔÂÏÏËÓÈÎ πûùôú, ÂÎ. ÂÌ ÏÈÔ, ı Ó 1994, ÛÂÏ

11 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 79 μπ ª Ã π Δ 6 Σχεδιάγραμμα της ενότητας α. Από την προβιομηχανική στη βιομηχανική εποχή 19ος αιώνας Βιομηχανικές μονάδες Βασικά γνωρίσματα του νέου συστήματος Βιομηχανική Επανάσταση H οικονομία της Ευρώπης ήταν κατά βάση αγροτική, ενώ τα περισσότερα προϊόντα δευτερογενούς παραγωγής συνέχιζαν να παράγονται σε μικρά εργαστήρια ή στα σπίτια των τεχνιτών. Διάσπαρτες παραγωγικές μονάδες (περισσότερες στην Αγγλία και λιγότερες στην ηπειρωτική Ευρώπη). Αποτέλεσαν την αφετηρία του εργοστασιακού παραγωγικού συστήματος. α) Υποκατάσταση του ανθρώπου από τη μηχανή στην παραγωγική διαδικασία. β) Αντικατάσταση των παραδοσιακών πηγών ενέργειας (υδατόπτωση, αιολική ενέργεια κ.ά.) από νέες, ιδιαίτερα το γαιάνθρακα. γ) Χρήση νέων και άφθονων πρώτων υλών, ιδιαίτερα ανόργανων. Ιστορικό φαινόμενο που πρωτοεκδηλώθηκε στην Αγγλία. Εφευρέσεις και τεχνολογικά επιτεύγματα συνέβαλαν στην ανεξέλεγκτη αύξηση της παραγωγικότητας και του κατά κεφαλήν εισοδήματος. Τεράστια οικονομική ανάπτυξη, σε συνδυασμό με ανάπτυξη επιστημών και τεχνολογίας πρόσθετες επενδυτικές ανάγκες δημιουργήθηκε πλεόνασμα προς επένδυση και προϋποθέσεις για νέους ρυθμούς παραγωγής και ανάπτυξης. Θεαματική άνοδος του πληθυσμού της Ευρώπης και του κόσμου γενικότερα. Αλλαγές και διαφοροποιήσεις στο συσχετισμό δυνάμεων μεταξύ βιομηχανικών ευρωπαϊκών χωρών αφενός και μεταξύ Ευρώπης ως συνόλου και υπόλοιπου κόσμου αφετέρου, καθώς και στις σχέσεις των διαφόρων κοινωνικών τάξεων σε κάθε χώρα. 79

12 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 80 β. Η Βιομηχανική Επανάσταση στην Αγγλία Κατάλληλες συνθήκες σε Αγγλία Στον τομέα της κλωστοϋφαντουργίας συντελέστηκε πρώτα η εκβιομηχάνιση της παραγωγής: αύξηση της ζήτησης βαμβακερών υφασμάτων - αύξηση της παραγωγής κλωστών και υφασμάτων, εφεύρεση μηχανικής ανέμης, της «κλώστριας Τζένης», άλλων εφευρέσεων και τεχνολογικών εφαρμογών τους στην παραγωγή, με αποκορύφωμα την ατμομηχανή. Υπήρχαν τα απαραίτητα κεφάλαια προς επένδυση (από Εμπορική Επανάσταση). Υπήρχε διαθέσιμο εργατικό δυναμικό από άνεργους αγρότες. Διέθετε ελεγχόμενες πηγές πρώτων υλών και αγορές βιομηχανικών προϊόντων της. Διέθετε τον απαραίτητο εμπορικό στόλο για ασφαλή μεταφορά των προϊόντων της. Διέθετε ανεπτυγμένο σύστημα πλωτής και οδικής συγκοινωνίας. Διέθετε μεγάλες ποσότητες εξορύξιμου γαιάνθρακα. Ανεξέλεγκτη παραγωγή προϊόντων λόγω παρακμής μεσαιωνικών συντεχνιών. Απρόσκοπτη λειτουργία αγοράς χάρη στο αναπτυγμένο πιστωτικό σύστημα και τη σχετική νομοθεσία. Εκβιομηχάνιση του δευτερογενούς τομέα παραγωγής από τον ιδιωτικό τομέα, σε καθεστώς ακώλυτης λειτουργίας της αγοράς. γ. Η εξάπλωση της Βιομηχανικής Επανάστασης στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ H ανάπτυξη των άλλων χωρών H καθυστέρηση της εκβιομηχάνισης της παραγωγής Βιομηχανικές χώρες της Ευρώπης και των ΗΠΑ (19ος αι.) Το οικονομικό άλμα της Αγγλίας υποχρέωσε και άλλες ευρωπαϊκές χώρες να στραφούν προς την ίδια αναπτυξιακή κατεύθυνση. Τα αγγλικά βιομηχανικά προϊόντα απειλούσαν με ολοσχερή καταστροφή τις παλαιές βιοτεχνίες των ηπειρωτικών χωρών της Ευρώπης. Η εκβιομηχάνιση της παραγωγής στην ηπειρωτική Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο καθυστέρησε λόγω της απουσίας των παραγόντων και των συνθηκών που είχαν αναπτυχθεί στην Αγγλία. Την εκβιομηχάνιση στην Ευρώπη ανέλαβαν και προώθησαν οι κυβερνήσεις με παρεμβάσεις που δεν επέτρεπαν την ελεύθερη λειτουργία της αγοράς. Εκβιομηχάνιση Βελγίου, Γαλλίας, Γερμανίας και βόρειας Ιταλίας. Οι χώρες αυτές με την Αγγλία και τις ΗΠΑ αποτέλεσαν το βιομηχανικό πυρήνα του κόσμου. Αποτελούσαν το κέντρο ενός παγκόσμιου οικονομικού συστήματος. Αυτορρυθμιζόμενο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, που βάθρο του ήταν ο χρυσός. 80

13 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 81 Το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα βασιζόταν: α) στη συνεχή αύξηση του πληθυσμού της Ευρώπης (αύξηση κατά 50% μεταξύ 1850 και 1900, από 266 εκ. σε 400 εκ.). β) στην ελεύθερη μετανάστευση ανθρώπινου δυναμικού και κεφαλαίων έξω από την Ευρώπη. γ) στην ανάπτυξη της βιομηχανίας σε ορισμένες περιοχές του κόσμου. δ) στην ανάπτυξη των συγκοινωνιών και των επικοινωνιών. ε) στην ανάπτυξη του ασφαλιστικού και του τραπεζικού συστήματος. στ) στην αύξηση του διεθνούς εμπορίου. Προϋποθέσεις για την ομαλή λειτουργία του ευρωατλαντικού παγκόσμιου συστήματος ήταν η ειρήνη, η ελευθερία του διεθνούς εμπορίου, η οικονομική ηγεμονία των χωρών που αποτελούσαν τον πυρήνα του στον υπόλοιπο κόσμο. Ο χρυσός αποτελούσε το βάθρο του συστήματος. Όλο το οικονομικό σύστημα κατέρρευσε με την έκρηξη του Α Παγκοσμίου Πολέμου (1914). ÚÈÛÌÔ ÙˆÓ Î ÚÈˆÓ ÂÓÓÔÈÒÓ ÙË ÂÓfiÙËÙ Πιστωτικό σύστημα Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ. 245.] H ÌÂÙ ÛË Á ıòó Î È ÚËÌ ÙˆÓ Û ÌÈ ÎÔÈÓˆÓ Ì Ûˆ ÔÈÎÔ- ÓÔÌÈÎÒÓ ÏÂÈÙÔ ÚÁÈÒÓ ÙÈ ÔappleÔ Â appleôûùëú Ô Ó ÔÈ ÙÚ appleâ Â. [μï. OÈ ÈÔÌË ÓÈÎ ÒÚ ÙË ÚÒappleË Παγκόσμιο οικονομικό σύστημα (19ος αι.) Î È ÔÈ appleôùâïô Û Ó Î Ù ÙÔ 19Ô ÈÒÓ ÙÔ Î ÓÙÚÔ ÂÓfi apple ÁÎfiÛÌÈÔ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ Û ÛÙ Ì ÙÔ. ΔÔ Û ÛÙËÌ Ùfi Ù Ó ÌÔÓ ÈÎfi, Ï- Ï Î È Â ÛıËÙÔ Î È Â ıú ÛÙÔ: ÛÈ fiù Ó ÛÙË Û Ó ÍËÛË ÙÔ appleïëı ÛÌÔ ÙË ÚÒappleË (Ô appleïëı ÛÌfi Í ıëîâ Î Ù 50% appleâú appleô ÌÂÙ Í ÙÔ 1850 Î È ÙÔ 1900, applefi 266 Û 400 ÂÎ ÙÔÌÌ - ÚÈ ), ÛÙËÓ ÂÏ ıâúë ÌÂÙ Ó ÛÙ ÛË ÓıÚÒappleÈÓÔ Ó ÌÈÎÔ Î È ÎÂÊ Ï ˆÓ ͈ applefi ÙËÓ ÚÒappleË, ÛÙËÓ ÂÎÏÂÎÙÈÎ Ó appleù ÍË ÙË ÈÔÌË Ó Û appleâúèô ÙÔ ÎfiÛÌÔ, ÛÙËÓ Ó appleù ÍË ÙˆÓ Û ÁÎÔÈÓˆ- ÓÈÒÓ Î È ÙˆÓ ÂappleÈÎÔÈÓˆÓÈÒÓ, Î ıò Î È ÙÔ ÛÊ ÏÈÛÙÈÎÔ Î È ÙÚ appleâ ÈÎÔ Û ÛÙ Ì ÙÔ, Î È ÛÙËÓ - ÍËÛË ÙÔ ÈÂıÓÔ ÂÌappleÔÚ Ô. ÚÔ appleôı ÛÂÈ ÁÈ ÙËÓ ÔÌ Ï ÏÂÈÙÔ ÚÁ ÙÔ ÙÔ Â Úˆ ÙÏ ÓÙÈÎÔ apple ÁÎfiÛÌÈÔ Û ÛÙ Ì ÙÔ Ù Ó Ë ÂÈÚ ÓË, Ë ÂÏ ıâú ÙÔ ÈÂıÓÔ ÂÌappleÔÚ Ô Î È Ë ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ ËÁÂ- ÌÔÓ ÙˆÓ ˆÚÒÓ appleô appleôùâïô Û Ó ÙÔÓ apple Ú Ó ÙÔ ÛÙÔÓ applefiïôèappleô ÎfiÛÌÔ. Ú Ûfi appleôùâïô Û ÙÔ ıúô ÙÔ Û ÛÙ Ì ÙÔ. Ùfi ÙÔ ÙÔÚÚ ıìè fiìâóô apple ÁÎfiÛÌÈÔ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi Û ÛÙËÌ Î Ù ÚÚ - Û Ì ÙËÓ ÎÚËÍË ÙÔ ÁÎoÛÌ Ô ÔÏ ÌÔ (1914). [μï. Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ. 43.] H ÔÈÎÔÓÔÌ ÛÙÈ Ú ÙÔ 19Ô ÈÒÓ Ù Ó Î Ù ÛË Βιομηχανική Eπανάσταση ÁÚÔÙÈÎ, ˆÛÙfiÛÔ È Ûapple ÚÙ ÛÙÔÓ appleúô ÈÔÌË ÓÈÎfi  ڈapple Îfi ÎfiÛÌÔ Ù Ó ÔÚÈÛÌ Ó apple Ú ÁˆÁÈÎ ÌÔÓ Â, ÁÓˆÛÙ ÎÙÔÙ ˆ ÈÔÌË ÓÈÎ. È appleâúèûûfi- 81

14 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 82 ÙÂÚÂ Ú ÛÎÔÓÙ Ó ÛÙËÓ ÁÁÏ Î È ÏÈÁfiÙÂÚ ÛÙËÓ ËappleÂÈÚˆÙÈÎ ÚÒappleË. Ù ÔÈ ÈÔÌË ÓÈÎ ÌÔ- Ó Â Û ÓÈÛÙÔ Û Ó ÙËÓ ÊÂÙËÚ ÂÓfi Ó Ô apple Ú ÁˆÁÈÎÔ Û ÛÙ Ì ÙÔ, ÙÔ ÂÚÁÔÛÙ ÛÈ ÎÔ Û ÛÙ - Ì ÙÔ. ΔÚ Ù Ó Ù ÛÈÎ ÁÓˆÚ ÛÌ Ù ÙÔ ÙÔ Ó Ô Û ÛÙ Ì ÙÔ : ) Ë appleôî Ù ÛÙ ÛË ÙÔ ÓıÚÒappleÔ Û appleôïïô ÙÔÌ ÙË apple Ú ÁˆÁÈÎ È ÈÎ Û applefi ÙË ÌË Ó, ) Ë ÓÙÈÎ Ù ÛÙ ÛË ÙˆÓ apple Ú ÔÛÈ ÎÒÓ appleëáòó ÂÓ ÚÁÂÈ ( ÙfiappleÙˆÛË, ÈÔÏÈÎ ÂÓ ÚÁÂÈ Î..) applefi Ó Â, È È ÙÂÚ ÙÔ Á È- ÓıÚ Î, Á) Ë Ú ÛË Ó ˆÓ Î È ÊıÔÓˆÓ appleúòùˆó ÏÒÓ, È È ÙÂÚ ÓfiÚÁ ÓˆÓ. ÚfiÎÂÈÙ È ÁÈ Ù - ÛÈÎ Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎ ÙÔ ÈÛÙÔÚÈÎÔ Ê ÈÓÔÌ ÓÔ appleô ÔÓÔÌ ÛÙËΠμèôìë ÓÈÎ apple Ó ÛÙ ÛË Î È appleô ÂÎ ËÏÒıËΠappleúòù ÛÙËÓ ÁÁÏ. [μï. Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ. 41.] ÚÔÛÂÁÁ ÔÓÙ ÙÈ appleëá ÙÔ Û ÔÏÈÎÔ È Ï Ô 1. ΔÔ Á Ó ÈÎÂ Ô Î ÓËÌ [ÛÂÏ. 42] M appleôèôó ÙÚfiappleÔ Ë μèôìë ÓÈÎ apple Ó ÛÙ ÛË appleúôòıëûâ ÙË ËÌÈÔ ÚÁ ÙÔ Á Ó ÈÎÂ Ô ÎÈ- Ó Ì ÙÔ ; ΑΠΑΝΤΗΣΗ μï. apple Ú Î Ùˆ, apple ÓÙËÛË ÛÙËÓ ÂÚÒÙËÛË 2 ÙÔ Û ÔÏÈÎÔ È Ï Ô. 2. ΔÔ Û Ó ÈÎ ÏÈÛÙÈÎfi Î ÓËÌ [ÛÂÏ ] ΔÈ ÁÓˆÚ ÂÙ ÁÈ ÙËÓ ÂÌÊ ÓÈÛË Î È ÙË Ú ÛË ÙÔ Û Ó ÈÎ ÏÈÛÙÈÎÔ ÎÈÓ Ì ÙÔ 2 ÙËÓ appleâú Ô Ô ÙË μèôìë ÓÈÎ apple Ó ÛÙ ÛË ; ΑΠΑΝΤΗΣΗ μï. apple Ú Î Ùˆ, apple ÓÙËÛË ÛÙËÓ ÂÚÒÙËÛË 2 ÙÔ Û ÔÏÈÎÔ È Ï Ô. apple ÓÙ ÛÂÈ ÛÙÈ EÚˆÙ ÛÂÈ ÙÔ Û ÔÏÈÎÔ È Ï Ô (ÛÂÏ. 43) 1. Ó Ï ÛÂÙ ÙÈ Û Óı Πapplefi ÙÈ ÔappleÔ Â ÂÎ ËÏÒıËÎÂ Ë μèôìë ÓÈÎ apple Ó ÛÙ ÛË ÛÙËÓ ÁÁÏ. ΑΠΑΝΤΗΣΗ μï. Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ. 41: «ÔÈÎÔÓÔÌ ÙË ÚÒappleË ÛÙÈ Ú ÙÔ 19Ô ÈÒÓ Ù Ó Î Ù ÛË ÁÚÔÙÈÎ. È Ûapple ÚÙ ˆÛÙfiÛÔ ÛÙÔÓ apple Ú ÔÛÈ Îfi, Ì ÏÏÔÓ appleúô ÈÔÌË ÓÈÎfi  ڈapple Îfi ÎfiÛÌÔ Ù Ó ÔÚÈÛÌ Ó apple Ú ÁˆÁÈÎ ÌÔÓ Â, ÁÓˆÛÙ ÎÙÔÙ ˆ ÈÔÌË ÓÈÎ. È appleâúèûûfiùâ- ÚÂ Ú ÛÎÔÓÙ Ó ÛÙËÓ ÁÁÏ Î È ÏÈÁfiÙÂÚ ÛÙËÓ ËappleÂÈÚˆÙÈÎ ÚÒappleË». μï. Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ : «ÏfiÁÔ ÁÈ ÙÔÓ ÔappleÔ Ô ÔÈ Âapple Ó ÛÙ ÙÈÎ ÏÏ Á ÎÒÏ - ÙË ÏÂÈÙÔ ÚÁ ÙË ÁÔÚ». 82

15 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ ÂÍËÁ ÛÂÙÂ, ÊÔ Û Ì Ô Ï Ù ÙÂ Î È Ù apple Ú ı Ì Ù, ÁÈ Ù Ô Û Ó ÈÎ ÏÈÛÌfi Î È ÙÔ Á - Ó ÈÎÂ Ô Î ÓËÌ ÂÌÊ Ó ÛÙËÎ Ó apple Ú ÏÏËÏ Ì ÙË μèôìë ÓÈÎ apple Ó ÛÙ ÛË. ΑΠΑΝΤΗΣΗ ÌÊˆÓ Ì ÙÔ apple Ú ıâì ΔÔ Û Ó ÈÎ ÏÈÛÙÈÎfi Î ÓËÌ (Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ ), ÙÔ 19Ô ÈÒÓ apple Ú ÏÏËÏ Ì ÙË BÈÔÌË ÓÈÎ Eapple Ó ÛÙ ÛË Ú ÈÛÂ Ó ÂÌÊ Ó ÂÙ È Ô Û Ó ÈÎ ÏÈÛÌfi. ÙÔ appleï - ÛÈÔ ÙË ÂÏ ıâúë ÁÔÚ Î È ÙÔ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ ÊÈÏÂÏ ıâúèûìô, ÔÈ ÌËÏfiÌÈÛıÔÈ Î È ÂÍ - ıïèˆì ÓÔÈ ÂÚÁ ÙÂ Ú ÈÛ Ó Ó appleúô ÓÔ Ó Û ÂÚÁ ÙÈÎ ÎÈÓËÙÔappleÔÈ ÛÂÈ Ì ÛÙfi Ô ÙË ÈÂÎ ÎË- ÛË ÙˆÓ Û ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙÔ ÁÈ Î Ï ÙÂÚÔ fiúô ÂÚÁ Û Î È È ˆÛË. appleôèâ ÎÈÓËÙÔappleÔÈ - ÛÂÈ Î Ù ÏËÍ Ó Û Ó Û È ÂÍÂÁ ÚÛÂÈ, Ú ÈÎ ÛÙËÓ ÁÁÏ («ÏÔ ÓÙ Ù») Î È Î ÙfiappleÈÓ ÛÙËÓ ËappleÂÈÚˆÙÈÎ ÚÒappleË, ÂÎÊÚ ÔÓÙ ÙËÓ ÂÓ ÓÙ ˆÛË ÙˆÓ ÂÚÁ ÙÒÓ ÛÙËÓ ÂÈÛ ÁˆÁ ÙˆÓ ÌË - ÓÒÓ ÛÙ ÂÚÁÔÛÙ ÛÈ Î È Û Ó ÙËÓ appleâappleô ıëûë fiùè Ë ÂÎÙÂÙ Ì ÓË ÓÂÚÁ ÔÊ ÏÂÙ È ÛÙÈ ÌË Ó appleô ÓÙÈÎ ıèûùô Ó ÙÔ ÂÈ ÈÎÂ Ì ÓÔ ÂÚÁ ÙÂ. applefi ÙÔ 1820 ËÌÈÔ ÚÁÔ ÓÙ È ÔÚÁ ÓÈÛÌÔ ÌÔÈ- Ô ıâè Î È ÛÊ ÏÈÛË Î È «Û ÓÂÚÁ ÙÈλ ÁÈ ÙËÓ appleùòûë ÙˆÓ ÙÈÌÒÓ Î È Ì ÚÈ ÙÔ 1881 ÛÙËÓ ÁÁÏ apple Ú Ó appleâú appleô 500 Û ÓÂÚÁ ÙÈÎ ÌÂ Ì ÏË. ΔÔ 1834 ÙÔ ªÂÁ ÏÔ ıóèîfi ÓÔappleÔÈËÌ ÓÔ Ó ÈÎ ÙÔ ÙË ª. μúâù Ó Î È πúï Ó È Î Ú ÛÛ fiùè Ë appleâúá Ù Ó Ô Ìfi- ÓÔ ÙÚfiappleÔ Ó ÂÍ Ó ÁÎ ÛÂÈ Ë ÂÚÁ ÙÈÎ Ù ÍË ÙËÓ Ú Ô Û Ó ÙÔ apple Ú ˆÚ ÛÂÈ Ó ÓÂÎÙfi Âapple appleâ Ô ˆ. ª applefi ÙÈ ÎÔÈÓˆÓÈÎ appleúôâîù ÛÂÈ ÙË BÈÔÌË ÓÈÎ Eapple Ó ÛÙ ÛË Ù Ó fiùè Ë Á Ó ÎÂ, fiìôè Ì ÙÔ ÓÙÚÂ, Ú ÈÛ Ó Ó ÂÚÁ ÔÓÙ È ÛÙ ÂÚÁÔÛÙ ÛÈ Û ÓÂÈÛÊ ÚÔÓÙ Ì ÙÔ ÂÈÛfi ËÌ ÙÔ ÛÙÔÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ Îfi appleúô appleôïôáèûìfi. ÌÊˆÓ Ì ÙÔ apple Ú ıâì ΔÔ Á Ó ÈÎÂ Ô Î ÓËÌ (Û Ô- ÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ. 42), Ë ÂÍ ÏÈÍË Ù Ô ÁËÛ ÛÙË ËÌÈÔ ÚÁ Î È Í ÚÛË ÙÔ ÊÂÌÈÓÈÛÙÈÎÔ ÎÈ- Ó Ì ÙÔ, Ì Ûˆ ÙÔ ÔappleÔ Ô ÔÈ Á Ó ÎÂ, appleô Ì ÚÈ ÙfiÙ Π٠appleè ÔÓÙ Ó, ÈÂÎ ÈÎÔ Û Ó Ù È appleô- ÏÈÙÈÎ Î È ÎÔÈÓˆÓÈÎ ÈÎ ÈÒÌ Ù Ì ÙÔ Ó ÚÂ. ΔÔ appleúòùô ÊÂÌÈÓÈÛÙÈÎfi Ê ÏÏ ÈÔ, «ÈÂÎ - ÎËÛË ÙˆÓ ÈÎ ÈˆÌ ÙˆÓ ÙˆÓ Á Ó ÈÎÒÓ» (1792), appleúô Ï ÙÔ ÙËÌ ÙË ÈÛfiÙËÙ Â Î ÈÚÈÒÓ ÁÈ ÙÈ Á Ó Î ÛÙËÓ ÂÎapple  ÛË, ÛÙËÓ ÂÚÁ Û Î È ÙËÓ appleôïèùèî. Á ÚfiÓÈ ÚÁfiÙÂÚ, ÙÔ 1848, Ë ÚÒÙË Ó Ï ÛË ÁÈ Ù ÈÎ ÈÒÌ Ù ÙˆÓ Ó ÈÎÒÓ, appleô Û ÁÎÏ ıëîâ ÛÙË ÀfiÚÎË, ÂÓ appleóâ Û ÙÔ Û ËÌ ÙÈÛÌfi ÙÔ ÎÈÓ Ì ÙÔ appleô ÔÓÔÌ ÛÙËΠ«ıóèî ŒÓˆÛË ÁÈ ÙÔ ÈÎ ˆÌ ÊÔ ÙˆÓ Ó ÈÎÒÓ» (1869), ÂÓÒ ÙÔ ÈÎ ˆÌ ÊÔ ÈÂÎ ÈÎÔ Û Ó Î È ÔÈ «ÛÔ ÊÚ Ù» ÛÙË μúâù - Ó. ΔÔ ÊÂÌÈÓÈÛÙÈÎfi Î ÓËÌ Û Ó Ï Âapple ÛË ÛÙËÓ Ó appleù ÍË ÏÏˆÓ ÎÈÓËÌ ÙˆÓ, fiappleˆ ÙÔ Î ÓËÌ Î Ù ÙÔ ÏÎÔÔÏÈÛÌÔ Î È ÙË appleôùô apple ÁfiÚ ÛË ÛÙÈ. 83

16 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 84 ª Δ ƒ Δ ƒ Δ ƒπ Δ Δ * ÚˆÙ ÛÂÈ Î Ù ÓfiËÛË 6.1 ÔÈÂ Ù Ó ÔÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ, appleôïèùèî Î È ÎÔÈÓˆÓÈÎ Û Ó appleâèâ ÙË ÌÂÁ ÏË ÈÔÌË - ÓÈÎ Ó appleù ÍË ; 6.2 ÔÈ Ù Ó Ù ÁÓˆÚ ÛÌ Ù ÙÔ ÂÚÁÔÛÙ ÛÈ ÎÔ Û ÛÙ Ì ÙÔ ; 6.3  appleôèô ÏfiÁÔ ÔÊ ÏÂÙ È Ë Ó ÚÍË ÙË μèôìë ÓÈÎ apple Ó ÛÙ ÛË ÛÙËÓ ÁÁÏ ; 6.4 ΔÈ ÁÓˆÚ ÂÙ ÁÈ ÙËÓ ÂÍ appleïˆûë ÙË μèôìë ÓÈÎ apple Ó ÛÙ ÛË ÛÙËÓ ÚÒappleË Î È ÛÙÈ ; 6.5 ΔÈ ÁÓˆÚ ÂÙ ÁÈ ÙÔ apple ÁÎfiÛÌÈÔ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi Û ÛÙËÌ ; 6.6 ÚˆÙ ÛÂÈ ÙÔ Ù appleô «ˆÛÙfi - ıô» ÂappleÈ Â ÈÒÛÂÙÂ Ó È Â ÛÂÙ ÙÈ ÎfiÏÔ ıâ appleúôù ÛÂÈ ÛËÌÂÈÒÓÔÓÙ ÌÂ Ó Ã ÙÔ ÛˆÛÙfi ÙÔ Ï ıô ÛÙÔ ÓÙ ÛÙÔÈ Ô ÙÂÙÚ ÁˆÓ ÎÈ. ˆÛÙfi 1. ÙËÓ appleúòùë Ê ÛË ÙË BÈÔÌË ÓÈÎ Eapple Ó ÛÙ ÛË ÔÈ Ó Â appleëá ÂÓ ÚÁÂÈ Ù Ó Ë ËÏÂÎÙÚÈÎ ÂÓ ÚÁÂÈ Î È ÙÔ appleâùú Ï ÈÔ. [ ÍÂÙ ÛÂÈ È ÛΠ] 2. «ÎÏÒÛÙÚÈ Δ ÓË» Ù Ó ÌÈ Ó ÌË appleô ÏÂÈÙÔ ÚÁÔ Û Ì ÙÌfi. 3. ÂÎ ÈÔÌË ÓÈÛË ÙË apple Ú ÁˆÁ ÛÙËÓ ËappleÂÈÚˆÙÈÎ ÚÒappleË Î È ÛÙÔÓ applefiïôèappleô ÎfiÛÌÔ Î ı ÛÙ ÚËÛÂ Î Ú ˆ ÂappleÂÈ ÂÓ apple Ú Ó ÂΠÔÈ apple Ú ÁÔÓÙÂ Î È ÔÈ Û Óı Πappleô Â Ó Ó appleù ıâ ÛÙËÓ ÁÁÏ. 4. BÈÔÌË ÓÈÎ Eapple Ó ÛÙ ÛË ÂÓ Âapple ÊÂÚÂ Ú Ì ÙÈÎ ÏÏ Á ÛÙÈ Û ÛÂÈ ÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ Ù ÍˆÓ. 5. ΔÔ apple ÁÎfiÛÌÈÔ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi Û ÛÙËÌ Î Ù ÚÚ Û ÌÂÙ ÙÔ Ù ÏÔ ÙÔ ÁÎÔÛÌ Ô ÔÏ ÌÔ. ıô * Οι απαντήσεις στα Θέματα προς απάντηση Δραστηριότητες βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου. 84

17 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 85 EÚˆÙ ÛÂÈ ÛÙÈ Û ÌappleÏËÚˆÌ ÙÈÎ appleëá 6.7 ÓÙÏÒÓÙ ÛÙÔÈ Â applefi ÙÔ Î ÌÂÓÔ appleô ÎÔÏÔ ıâ Î È ÍÈÔappleÔÈÒÓÙ ÙÈ ÈÛÙÔÚÈÎ Û ÁÓÒÛÂÈ Ó Ó Ê ÚÂÙ ÙÈ Û Óı Πapplefi ÙÈ ÔappleÔ Â ÂÎ ËÏÒıËÎÂ Ë μèôìë ÓÈÎ apple - Ó ÛÙ ÛË ÛÙËÓ ÁÁÏ Î Ù ÙÔ 19Ô ÈÒÓ. [ ÍÂÙ ÛÂÈ 2008] Ù 1851, ÛÙË ªÂÁ ÏË μúâù Ó Î applefiïâè ÍÂappleÂÚÓÔ Ó ÙÈ Î ÙÔ ÎÔ [ ]. ΔÔ ÔÓ - ÓÔ ÊÙ ÓÂÈ Ù 2,3 ÂÎ ÙÔÌÌ ÚÈ [ ]. ΔÔ ª ÓÙÛÂÛÙÂÚ ÍÂappleÂÚÓ ÙÈ Î ÙÔ ÎÔ, Ë Ï ÛÎfi Ë ÙÈ Î È ÙÔ ªapple ÚÌÈÓ Ì ÙÈ ΔÔ ª ÓÙÛÂÛÙÂÚ Ó ÂÈÎÓ ÂÙ È ÛÙËÓ appleúòùë applefiïë ÙË Ì ÎÔ ÈÔÌË Ó. Ù 1835 Ë appleâ- ÚÈÔ ÙÔ ª ÓÙÛÂÛÙÂÚ [ ] Û ÁÎÂÓÙÚÒÓÂÈ ÙÔ 80% ÙˆÓ ÂÚÁ ÙÒÓ ÙË Ì ÎÔ ÈÔÌË Ó Î È ÛÙ 1846 ÙÔ 85%. applefiïë Ù È ı ÙÂÈ appleôïï appleïâôóâîù Ì Ù. μú ÛÎÂÙ È ÎÔÓÙ ÛÙÔ ÂÚappleÔ Ï, apple fiappleô Á ÓÔÓÙ È ÔÈ ÂÈÛ ÁˆÁ ÙÔ Ì ÎÈÔ. appleèappleï ÔÓ, appleâúè ÏÏÂÙ È [ ] applefi Ó appleïô ÛÈÔ ÎÔ Ù - ÛÌ ÓıÚ Î, appleô ÂÎÙ ÓÂÙ È applefi ÙÔ ŸÚÌÛÎÈÚÎ Ì ÚÈ ÙÔ ªapple ÚÈ Î È ÙÔ ÕÛÙÔÓ. ÓıÚ ÎÔapple Ú Áˆ- Á ÂÓ appleôïôá ÂÙ È Â ÎÔÏ, ÏÏ ÔappleˆÛ appleôùâ ÍÂappleÂÚÓ Î Ù appleôï ÙÈ ÂappleÙ ÎfiÛÈ ˆ ÂÓÓÈ Îfi- ÛÈ ÈÏÈ Â ÙfiÓÔ, appleô Î Ù Ó ÏÒÓÂÈ ÌfiÓÔÓ Ë applefiïë ÙÔ ª ÓÙÛÂÛÙÂÚ. [ ] ªÂÁ ÏË μúâù Ó Â È ı ÙÂÈ ÌfiÓÔÓ ÙËÓ appleèô ÓÂappleÙ ÁÌ ÓË ÔÈÎÔÓÔÌ. appleèappleï ÔÓ, fiïë Ë È - ÈÎ Û Ó appleù ÍË Û Ó ıëîâ ÂÍ Ú Ì ÙËÓ appleôèîèôîú ÙÈÎ Âapple ÎÙ ÛË Î È ÙÔ ı Ï ÛÛÈÔ ÂÌapplefi- ÚÈÔ. Ë ÈÔıÂÙ ÙË ÏÔÁÈÎ ÙË ÂÍÂÈ Î ÛË Î È ÙÔ ÈÂıÓÔ Î Ù ÌÂÚÈÛÌÔ ÙË ÂÚÁ Û, appleô appleúôî appleùâè applefi ÙËÓ È ÙË ÔÌ ÙˆÓ ÂÍ ÁˆÁÒÓ ÙË Î È ÙË È ÚıÚˆÛË, appleúôapple ÓÙˆÓ, ÙˆÓ ÂÈÛ Áˆ- ÁÒÓ ÙË. appleúôòıëûë ÙˆÓ ÂÍ ÁˆÁÒÓ, ÛÙ appleï ÛÈ ÙË ÚÂÙ ÓÈÎ ÔÈÎÔÓÔÌ, ÛËÌÂÈÒÓÂÈ ÁÈÁ ÓÙÈ Ï- Ì Ù. Ù ÙÈ ÂÎ ÂÙ Â ÙÔ 1820 Î È 1830 ÂÍ ÁÂÈ ÙÔ Ó apple ÌappleÙÔ ÙË apple Ú ÁˆÁ ÙË, ÛÙ 1851 ÍÂappleÂÚÓ ÙÔ Ó Ù Ù ÚÙÔ, ÛÙ 1861 ÙÔ Ó ÙÚ ÙÔ, ÛÙ 1871 Ù Ô apple ÌappleÙ. Michel Beaud, πûùôú ÙÔ appleèù ÏÈÛÌÔ applefi ÙÔ 1500 ˆ Û ÌÂÚ, ÌÙÊÚ. ª. μâú ÙÙ, ÂÎ. ª ÏÏÈ ÚË È Â, ı Ó 1987, ÛÂÏ , ÓÙÏÒÓÙ ÛÙÔÈ Â applefi ÙÔ apple Ú Î Ùˆ ΠÌÂÓÔ Î È ÍÈÔappleÔÈÒÓÙ ÙÈ ÈÛÙÔÚÈÎ Û ÁÓÒÛÂÈ Ó Ó Ê ÚÂÙ ÙÈ Û Ó appleâèâ ÙË μèôìë ÓÈÎ apple Ó ÛÙ ÛË ÛÙËÓ ÁÁÏ, ÙÈ ÒÚ ÙË ËappleÂÈÚˆÙÈÎ ÚÒappleË Î È ÙÈ. ÓÙÔ fiappleô Ï Â ÒÚ Ë È ÈÎ Û ÂÎ ÈÔÌË ÓÈÛË ÙË ÔÚÂÈÔ ÙÈÎ ÚÒappleË appleú ÁÌ ÙÔappleÔÈ ıëîâ Á Úˆ applefi Ô Î ÚÈÔ applefiïô, ÔÈ ÔappleÔ ÔÈ Û fiïô ÙÔ appleúòùô ÌÈÛ ÙÔ 19Ô ÈÒÓ appleôùâ- ÏÔ Ó ÙÔ ÙÔÌ -ÎÏÂÈ È ÙË Ù ÓÔÏÔÁÈÎ Î È ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ Ó appleù ÍË. appleúòùô appleô Ú ÈÛÂ Ó ÎÌ ÂÈ Ù Ó Ùfi ÙË Ù ÓÔÏÔÁÈÎ Î È ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ Âapple Ó ÛÙ ÛË. Úˆ ÛÙÔ 1850 Î Ù ÂÈ ÎfiÌ apple ÓÙÔ ÙËÓ appleúòùë ı ÛË. apple Û ÔÏ ÙÔ appleâúèûûfiùâúô ÂÚÁ ÔÌ ÓÔ (ÛÙËÓ ÁÁÏ apple - Óˆ applefi 30% ÙÔ ÈÔÌË ÓÈÎÔ ÂÚÁ ÙÈÎÔ Ó ÌÈÎÔ Î È 14% ÙÔ ÂÓÂÚÁÔ appleïëı ÛÌÔ ), Û ÁÎÂ- ÓÙÚÒÓÔÓÙ ÙÔ appleúôûˆappleèîfi ÙÔ Û ÂÚÁÔÛÙ ÛÈ, ÌÂÚÈÎ applefi Ù ÔappleÔ Â Ó È ÛËÌ ÓÙÈÎÔ ÌÂÁ ıô. applefi ÙËÓ Ú ÙÔ ÈÒÓ Ô ÂappleÈ ÂÈÚ ÛÂÈ ÙÔ ª ÓÙÛÂÛÙÂÚ apple Û ÔÏÔ Ó Ë Î ıâì apple Óˆ applefi 85

18 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ ÂÚÁ ÙÂ. [ ] Ó ÛÙË ÏÏ ÙÔ Ì ÏÏ Î È ÙÔ ÌÂÙ ÍÈ ÂÍ ÎÔÏÔ ıô Ó Ó Î Ù Ô Ó Î Ú Ú Ë ı ÛË, ÛÙËÓ ÁÁÏ Ú ÂÙ È appleúòùë Ë Ì ÎÔ ÈÔÌË Ó, È ı ÙÔÓÙ ÛÂ Î Ï ÙÈÌ, ÙfiÛÔ ÛÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈÎ ÁÔÚ fiûô Î È ÁÈ ÂÍ ÁˆÁ ÛÙËÓ ÚÒappleË Î È apple Ú apple Ù Ó, Ê ÛÌ Ù Î Ù ÛΠ- ÛÌ Ó Î Ù ÌÂÁ ÏÔ Ì ÚÔ ÛÙÔ ª ÓÙÛÂÛÙÂÚ. ÏÏÔ appleúˆùôappleôúè Îfi ÙÔÌ Â Ó È Ë ÂÍfiÚ ÍË ÓıÚ Î ÁÈ ÙË ÌÂÙ ÏÏÔ ÚÁ. ÙÚÔÊÔ fiùë- ÛË ÙˆÓ ÙÌÔÌË ÓÒÓ Ì ΠÛÈÌ ÂÍ ÚÙ Ù È applefi ÙËÓ apple Ú ÁˆÁ Á È ÓıÚ ÎˆÓ, ÂÓÒ, applefi ÙËÓ appleïâ - Ú ÙË, Ë ÌÂÙ ÏÏÔ ÚÁ apple Ú ÁÂÈ ÌË Ó ÁÈ Ù Î ÈÓÔ ÚÈ ÂÚÁÔÛÙ ÛÈ Î È ÙÔ ÛÈ ËÚÔ ÚÔÌÈÎfi ÂÍÔappleÏÈÛÌfi. ÈÁ ÛÈÁ Ë Ù ÍË appleô ÁÈÓfiÙ Ó Û ٠ÚÈ ıâúì ÈÓfiÌÂÓ ÌÂ Í Ï apple Ú ˆÚ ÙË ı ÛË ÙË ÛÙËÓ Ù ÍË Ì ÙË ÚËÛÈÌÔappleÔ ËÛË ÎÔÎ, Ë ÔappleÔ Á ÓÂÙ È Û ÈÎ ÌÈÓÔ, Û ÌÊˆÓ Ì ÙË Ì ıô Ô Ù ÚÌapple. ΔÔ 1850 ÂÓ Â Ó È ÎfiÌ ÁÓˆÛÙ Ë apple Ú ÁˆÁ ÙÛ ÏÈÔ Ì ÛË ÙËÓ Ù ÍË, ÏÏ Ë Ë ÈÔÌË ÓÈÎ Ó appleù ÍË ÌÈ ÒÚ ÌÂÙÚÈ Ù È Ì ÙËÓ apple Ú ÁˆÁ ÓıÚ Î Î È ÙË ÌÂÙ ÏÏÔ ÚÁ ÙË. S. Bernstein - P. Milza, πûùôú ÙË ÚÒappleË. Úˆapple Î ÌÊˆÓ Î È Ë ÚÒappleË ÙˆÓ ıóòó, , ÂÎ. ÏÂÍ Ó ÚÂÈ, ı Ó 1997, ÛÂÏ ÓÙÏÒÓÙ appleïëúôêôú  applefi ÙÔ apple Ú Î Ùˆ ΠÌÂÓÔ Î È ÍÈÔappleÔÈÒÓÙ ÙÈ ÈÛÙÔÚÈÎ Û ÁÓÒÛÂÈ Ó Û Û ÂÙ ÛÂÙ ÙÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ Û Ó appleâèâ ÙË μèôìë ÓÈÎ apple Ó ÛÙ ÛË Ì ÙË ÌÈÛıÔ ÔÛ ÙˆÓ ÂÚÁ ÙÒÓ. μèôìë ÓÈÎ Ó appleù ÍË Î È ÂÚÁ ÙÈÎfi ËÌÂÚÔÌ ÛıÈÔ ΔÔ ÌÂÈˆÌ ÓÔ ËÌÂÚÔÌ ÛıÈÔ ÚËÛÈÌÔappleÔÈÂ Ù È ÁÈ Ó appleô Ó ÌÒÓÂÙ È Î Ù ÙÔ Ó ÙfiÓ Ë ÌÔÈ ÙÔ ÂÚÁ ÙË Î È Ó ıâìâïèòóâù È apple Óˆ ÛÙËÓ Û ÙË ıïèfiùëù ÙÔ Ë Ó appleù ÍË ÙˆÓ ÂÚÁÔÛÙ Û ˆÓ, Ù ÔappleÔ Â ËÌÂÚÔ Ó Û ÚÔ ÙÔ ÂÚÁ ÙË Ú ÔÍÔ Ê ÈÓfiÌÂÓÔ ÙÔ ÌË ÓÔappleÔÈËÌ ÓÔ appleôïèùèûìô : ÁÈ Ó Ó appleù ıâ Ë ÈÔÌË Ó, appleú appleâè Ô ÂÚÁ ÙË Ó ÊÙ ÛÂÈ ÛÙËÓ Û ÙË ıïèfiùëù. Δ ÔÓÔÌ ÛÙ ÂÚÁÔÛÙ ÛÈ Ì ÛÙË ÒÓ, ÛÙË ƒô Ó, ÛÙÔ ª ÓÙÛÂÛÙÂÚ apple ÚÔ ÛÈ Ô Ó Ùfi ÙÔ ÙÂÚ ÙÒ Â Ê ÈÓfiÌÂÓÔ. ÓÙ Ó appleù ÛÛÂÙ È appleâúèûûfiùâúô, Û ÚÔ ÙˆÓ ÓÙ ÁˆÓÈÛÙÒÓ ÙË, Ù Ë ÈÔÌË Ó, appleô appleâúèôú ÂÈ ÛÙÔ ÂÏ ÈÛÙÔ ÙÔ ÌÂÚÔÎ Ì ÙÔ Î È ÂÎÌÂÙ ÏÏ ÂÙ È ÙÔÓ ÂÚÁ ÙË Ì ÌÈ Î Ù Ó ÁÎ ÛÙÈÎ ÂÚÁ Û ˆÚ Ó ÙÔ ÂÍ ÛÊ Ï ÂÈ Î ÌÈ ÌÔÈ ÁÈ ÙÈ ËÌ Ú ÂΠӠappleô ÙÔ ÂÚÁÔÛÙ ÛÈÔ apple Ú Ì ÓÂÈ ÎÏÂÈÛÙfi. º. ÚÌ Ó, ÚÏ ºÔ ÚÈ, ÎÏÂÎ٠ΠÌÂÓ 6.10 ÓÙÏÒÓÙ ÛÙÔÈ Â applefi ÙÔ apple Ú Î Ùˆ ΠÌÂÓÔ Î È ÍÈÔappleÔÈÒÓÙ ÙÈ ÈÛÙÔÚÈÎ Û ÁÓÒÛÂÈ Ó Ó Ê ÚÂÙ appleò ÂappleËÚ Û ÙË ÈÔÌË ÓÈÎ apple Ú ÁˆÁ ÙË ÁÁÏ Ë ÂÈÛ - ÁˆÁ ÙË ÙÌÔÌË Ó. È ÙÌÔÌË Ó [ŒÓ ÚÒÛÔ apple ÏÏËÏÔ, Ô º. ª, Ô ÔappleÔ Ô ÛÙ ÏıËΠapplefi ÙËÓ Î ÚÓËÛ ÙÔ ÛÙ 1814 ÁÈ Ó ÌÂÏÂÙ ÛÂÈ ÙËÓ ÁÁÏÈÎ ÔÈÎÔÓÔÌ, appleâúèáú ÊÂÈ ÙË ÏÂÈÙÔ ÚÁ appleôïïòó ÂÈ ÒÓ ÙÌÔÌË ÓÒÓ ÛÙÔ ÚÁÔ ÙÔ : ŒÎıÂÛË applefi Ó Ù Í È ÛÙËÓ ÁÁÏ.] Àapple Ú ÂÈ Ó ÌÂÁ ÏÔ ÚÈıÌfi ÙÌÔÌË ÓÒÓ ÛÙËÓ ÁÁÏ Î È Ë Ú ÛË ÙÔ Â Ó È È Â Ô- 86

19 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 87 Ì ÓË Û fiïë ÙË ÒÚ. [ ] Ó ÌË ÙÔ ÙÌÔ ÚËÛÈÌÔappleÔÈÂ Ù È ÁÈ ÙË ÏÂÈÙÔ ÚÁ Î ıâ Â Ô ÌË Ó ÙfiÛÔ ÛÙ ÔÚ Â Î È ÛÙ ÂÚÁ ÛÙ ÚÈ fiûô Î È ÁÈ Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ Û ÂÙÈÎ ÌÈÎÚfiÙÂÚË ÛËÌ Û. È apple Ú ÂÈÁÌ ÛÙÔ ÔÓ ÓÔ ÌÂÚÈÎÔ Ê ÚÌ ÎÔappleÔÈÔ ÚËÛÈÌÔappleÔÈÔ Ó ÙÌÔÌË Ó Î È Ó Û appleë ÙÈ ÚËÛÈÌÔappleÔÈÔ Û ÁÈ Ó Î Ù ÛΠÂÈ Û Ï ÌÈ. ÎfiÌË Î È Û ÌÂÚ ÚËÛÈÌÔappleÔÈ- Â Ù È Ë Ó ÌË ÙÔ ÙÌÔ ÁÈ Ó ÎÈÓÔ ÓÙ È ÔÈ ÛÔ ÏÂ.. à ÓÙÂÚÛÔÓ, ÈÔÌË ÓÈÎ ÁÁÏ Î Ù ÙË È ÚÎÂÈ ÙË ÓÙÈ ÛÈÏ ( ), ÓÙÏÒÓÙ ÛÙÔÈ Â applefi ÙÔ apple Ú Î Ùˆ ΠÌÂÓÔ Î È ÍÈÔappleÔÈÒÓÙ ÙÈ ÈÛÙÔÚÈÎ Û ÁÓÒÛÂÈ Ó Ó Ê ÚÂÙ Ì appleôèôó ÙÚfiappleÔ ÙÔ ÙÚ appleâ ÈÎfi Û ÛÙËÌ Ô ıëûâ ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ- Î ÓıËÛË ÙˆÓ ÈÔÌË ÓÈÎÒÓ ˆÚÒÓ. ŒÓ Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi apple Ú ÂÈÁÌ ÙÔ ÌÔ ÙÚ appleâ - ÈÔÌË Ó ªÈ Â Ú Ù ÙË Î È ÁfiÓÈÌË ÛÎ Ë appleú Ù Ó Û ÛÙÔ Û ÓÔÏÔ ÙˆÓ ÂÓÂÚÁÂÈÒÓ ÙË ÙÚ appleâ : Ë È ı Ó- ÛË appleúôûapple ıëûâ Ó ËÌÈÔ ÚÁ ÛÂÈ ÙÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ appleúô appleôı ÛÂÈ Î È Ó È ÒÛÂÈ ÙÔ Û ÓÂÙ ÈÚÈÛÙÈ- Îfi appleóâ Ì ˆ Ì ÛÔÓ ÁÈ ÙËÓ Ó appleù ÍË ÙË ÂıÓÈÎ ÈÔÌË Ó. È ı ÓÛË ÛÙÚ ÊÔÓÙ Ù Ï ÌÌ Ù ÙË appleúô ÙÈ appleâúèô ÙË ÒÚ ÂÓÙ appleˆûè ÛÙËΠapplefi ÙÔ Ì ÁÂıÔ ÙÔ appleïô ÙÔ Ì ÙÔÓ ÔappleÔ Ô Ë Ê ÛË Â Â appleúôèî ÛÂÈ appleôïï ÙÌ Ì Ù ÙÔ Â ÊÔ ÙÔ. ÏÏ Û Á ÚfiÓˆ ÓÙÈÏ ÊıËΠfiùè ÙÈ appleâúèûûfiùâúâ ÊÔÚ ÔÈ È ÈÔÎÙ ÙÂ Î È ÙˆÓ appleèô Ú ÛÈÌˆÓ Î È ı Ì ÛÈ ÔÚÁ ÓˆÌ ÓˆÓ ÂÚÁÔÛÙ - Û ˆÓ ÂÓ Â Ó Ù Ó ÁÎ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ Ì Û ÁÈ Ó Ó appleù ÍÔ Ó ÙËÓ apple Ú ÁˆÁ ÙÔ. [ ] È-  ı ÓÛË ÛÎ ÊÙËΠfiùè Ë Î Ù ÛÙ ÛË Ù ı appleúâappleâ Ó ıâú appleâ ıâ Î È fiùè Ô ÓÂÈÛÌfi Î È Ë ÛÙ - ÚÈÍË ÙÒÓ ÙˆÓ ÂappleÈ ÂÈÚ ÛÂˆÓ Ì ÎÂÊ Ï È ÙË ÙÚ appleâ ÚÈÛÎfiÙ Ó Ì Û ÛÙÔ appleï ÛÈÔ ÙˆÓ appleô- ÚÂÒÛÂÒÓ ÙË. applefiûapple ÛÌ applefi ÙËÓ ÎıÂÛË ÙˆÓ appleâappleú ÁÌ ÓˆÓ ÙË ÂÏÁÈÎ ÙÚ appleâ Societé Générale ÛÙ ÓÙÏÒÓÙ ÛÙÔÈ Â applefi ÙÔ apple Ú Î Ùˆ ΠÌÂÓÔ Î È ÍÈÔappleÔÈÒÓÙ ÙÈ ÈÛÙÔÚÈÎ Û ÁÓÒÛÂÈ Ó Ó Ê ÚÂÙ Ì appleôèôó ÙÚfiappleÔ Ë ËÌÈÔ ÚÁ ÙÔ ÛÈ ËÚfi ÚÔÌÔ appleúôòıëûâ ÙËÓ ÂÎ ÈÔÌË ÓÈÛË. È ÛÈ ËÚfi ÚÔÌÔÈ Úˆ ÛÙ 1840 ÙfiÛÔ ÔÈ Â Úˆapple Î ÒÚ fiûô Î È ÔÈ ÓˆÌ Ó ÔÏÈÙ  ÎÈÓÔ ÓÙ Ó ıìè ÛÙËÓ Î Ù ı ÓÛË ÙË ÂÎ ÈÔÌË ÓÈÛË appleô Â Â Ú ÍÂÈ Ë μúâù Ó, apple Ú ÁÔÓÙ appleôï appleâúèûûfi- ÙÂÚ applefi appleúèó, ˆÚ ˆÛÙfiÛÔ Ó ÊÙ ÓÔ Ó ÙÔÓ ÂÓÙ appleˆûè Îfi appleúˆùôapplefiúô. ª Û ÛÙ ÂapplefiÌÂÓ Î ÚfiÓÈ Ë Ï ÛË ÙˆÓ ÛÈ ËÚÔ ÚfiÌˆÓ ÂappleÚfiÎÂÈÙÔ Ó ÏÏ ÍÂÈ ÙËÓ Î Ù ÛÙ ÛË. Ó Î È Ë μúâù Ó ÂÓ ÛÂ Î Ù Î Ó Ó Ó ÙÚfiappleÔ ÙÔ appleúô ÈÛÌ, ÙÔ ÂÚ ıèûì appleô fiıëîâ ÁÂÓÈÎ ÛÙÈ ÙÈÎ ÔÈÎÔÓÔ- Ì Â Ì ÙËÓ ÂÈÛ ÁˆÁ ÙˆÓ ÛÈ ËÚÔ ÚÔÌÈÎÒÓ ÈÎÙ ˆÓ Û ÌÂÁ ÏÔ Ì ÚÔ ÙÔ ÎfiÛÌÔ ÒıËÛ ÙËÓ - ÚÒappleË Î È ÙËÓ ÌÂÚÈÎ ÚÎÂÙ ÁÚ ÁÔÚ ÛÙËÓ Î Ù ı ÓÛË ÙÔ ÈÛfiÙÈÌÔ ÓÙ ÁˆÓÈÛÌÔ ÙÔ Ì ÙÔ μúâù ÓÔ. È ÛÈ ËÚfi ÚÔÌÔÈ ÁÂÓÓ ıëî Ó ÁÈ Ó ÈÎ ÓÔappleÔÈ ÛÔ Ó Ô Ó ÁΠ: Ë appleúòùë Ù Ó Ë appleúôê Ó ÂappleÈı Ì applefi Ì ÚÔ ÙˆÓ ÂappleÈ ÂÈÚËÌ ÙÈÒÓ Ó ÌÂÙ Ê ÚÔ Ó Ù Á ı ÙÔ fiûô ÙÔ Ó Ùfi ÁÚËÁÔÚfi- 87

20 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 88 ÙÂÚ Î È ÊıËÓfiÙÂÚ Û ÌÂÁ Ï appleôûù ÛÂÈ. Ú ÙÈ ÂÏÙÈÒÛÂÈ ÛÙÈ ÌÂÙ ÊÔÚ appleô Ë Ô Ó Ó ÊÂÚıÂ, ÙËÓ appleâú Ô Ô appleúèó applefi ÙÔ 1830 Ë È Î ÓËÛË ÚÈÒÓ ÏÈÎÒÓ, È È ÙÂÚ ÙÔ Á È ÓıÚ Î, apple Ú ÌÂÓ appleúô ÏËÌ ÙÈÎ. Ó È ÍÈÔÛËÌ ˆÙÔ fiùè Ô appleúòùô Û Á ÚÔÓÔ ÛÈ ËÚfi ÚÔÌÔ Î Ù ÛΠ- ÛÙËΠÛÙËÓ ÁÁÏ ÙÔ 1825 applefi ÙÔ ÓıÚ ÎˆÚ Â Ô Durham ÛÙÔ ÙfiÎÙÔÓ Ì ÚÈ ÙÔ Ù ÚÏÈÓÁÎÙÔÓ, ÎÔÓÙ ÛÙËÓ ÎÙ. ΔÚÔ ÈÔ ÚÔÌÈÎ ÛÈ ËÚÔÙÚÔ È (tramways) apple Ú ÏÏËÏ ÛÈ ËÚÔÙÚÔ È Âapple - Óˆ ÛÙÈ ÔappleÔ Â ÏÔÁ ÛÂÚÓ Ó ÁÔÓ ÎÈ ÊÔÚÙˆÌ Ó ÌÂ Î Ú Ô ÓÔ Ù Ó applefi Î ÈÚfi ÛÂ Ú ÛË ÛÙ ÓıÚ ÎˆÚ Â ÁÈ ÙË ÌÂÙ ÊÔÚ Î Ú Ô ÓÔ Û ÌÈÎÚ appleôûù ÛÂÈ. ÛÈ ËÚÔ ÚÔÌÈÎ ÁÚ ÌÌ ÙfiÎÙÔÓ- Ù ÚÏÈÓÁÎÙÔÓ apple ÚÍ ÌÈ ÏÔÁÈÎ Âapple ÎÙ ÛË ÙÔ ÙÚÔ ÈÔ ÚfiÌÔ, Û Â È ÛÌ ÓË ˆ apple - ÓÙËÛË ÛÙÈ ÌÂÙ ÊÔÚÈÎ Ó ÁΠappleô ËÌÈÔ ÚÁÔ ÛÂ Ë Í ÓfiÌÂÓË ÂÎ ÈÔÌË ÓÈÛË. Î ÚÈÔ appleâ ı ÓÔ ÁÈ ÙÔ Û Â È ÛÌfi ÙÔ appleúòùô ÙÌÔÎ ÓËÙÔ ÛÈ ËÚÔ ÚfiÌÔ Ù Ó Ô Ù ÂÓÛÔÓ (George Stephenson), Ó ÙÔ ËÌÈÔ ÚÁËÙÔ ÌË ÓÈÎfi appleô ÌfiÏÈ ÛÙ ÂÎ ÂÊÙ ÙÔ ÚfiÓÈ Â Â Ì ıâè Ó È ÂÈ. Ù ÂÓÛÔÓ Ì ÏËÛ Û ÌÈ ÔÌ ÂappleÂÓ ÙÒÓ ÙË fiúâè μúâù Ó ÁÈ Ù appleïâôóâ- ÎÙ Ì Ù ÙË ÙÌÔÌË Ó ˆ ÌÂÙ ÊÔÚÈÎÔ Ì ÛÔ, ÎÈ ÙÔ ÙÔ ˆÛ Ó appleï ÚË ÂÏ ıâú ÎÈÓ ÛÂ- ˆÓ ÁÈ ÙËÓ ÂÊ ÚÌÔÁ ÙˆÓ Û Â ˆÓ ÙÔ. È ÙÌÔÌË Ó ÙË ÁÚ ÌÌ ÙfiÎÙÔÓ- Ù ÚÏÈÓÁÎÙÔÓ ÎÈ- ÓÔ ÓÙ Ó Ì  ÎÔÛÈ Ù ÛÛÂÚ ÈÏÈfiÌÂÙÚ ÙËÓ ÒÚ, ÙË ÌÂÁ Ï ÙÂÚË Ù ÙËÙ Ì ÙËÓ ÔappleÔ Â Ó Ù ÍÈ- ÂÈ ÓıÚˆappleÔÈ Ì ÚÈ ÙfiÙ ÛÙË ÛÙÂÚÈ. È ÛÈ ËÚfi ÚÔÌÔÈ Âapple ÛË Î Ù ÛΠÛÙËÎ Ó ÁÈ Ó ÈÎ ÓÔappleÔÈ ÛÔ Ó Î È Î ÙÈ apple Ú apple Óˆ applefi appleï ÈÔÌË ÓÈÎ Ó ÁΠ: Û ÁÎÂÎÚÈÌ Ó, ÙËÓ Ó ÁÎË ÙˆÓ Î appleèù ÏÈÛÙÒÓ Ó ÂappleÂÓ ÛÔ Ó ÎÂÊ - Ï È. ÕÁÁÏÔÈ, fiappleˆ ÂΠÓÔÈ appleô Â Ó Î ÓÂÈ ÌÂÁ Ï appleâúèô Û Â Ì ÙËÓ Ê ÓÙÔ ÚÁ, ÊÔ appleï - ÚˆÓ Ó Ù ËÌÂÚÔÌ ÛıÈ ÙˆÓ ÂÚÁ ÙÒÓ ÙÔ Î È Âapple ÓÂapple Ó Ó ÌÂÁ Ï ÎÂÊ Ï È ÛÙ ÂÚÁÔÛÙ ÛÈ ÙÔ, È ıâù Ó appleïâôó ÛÌ ÙÈÎ Î Ú Ë Ù ÔappleÔ ıâï Ó Ó ÙÔ appleô ÒÛÔ Ó Ó Î Ú Ë, fi È ıâ Ì - ÙÈÎ ÏÏ Û ÁÔ Ú. È ÛÈ ËÚfi ÚÔÌÔÈ ˆÛ Ó ÙË Ï ÛË ÛÙÔ appleúfi ÏËÌ ÙÔ. Ó Î È ÂÓ Ù Ó Î ıfi- ÏÔ Û ÁÔ ÚË Âapple Ó ÛË, fiûô Â Ó ÂÏapple ÛÂÈ, appleô  ÙËÎ Ó ÈÎ ÓÔ Ó ÈÎ ÓÔappleÔÈ ÛÔ Ó Ì ÙÔ apple Ú apple - Óˆ ÙÈ apple ÈÙ ÛÂÈ ÙˆÓ Î appleèù ÏÈÛÙÒÓ: appleúèó Î Ï Î Ï ÏÂÈÙÔ ÚÁ ÛÂÈ Ë appleúòùë ÂappleÈ ÙÈÎ Î È ÂÌappleÔ- ÚÈÎ Ì ÁÚ ÌÌ ÂÚappleÔ Ï-ª ÓÙÛÂÛÙÂÚ, ÙÔ 1830, Î Ù ÛÙÚÒıËÎ Ó Û È Î È ÂÛÌ ÙËÎ Ó Ú Ì Ù ÁÈ ÙËÓ Âapple ÎÙ ÛË ÙˆÓ ÛÈ ËÚÔ ÚÔÌÈÎÒÓ Û ÁÎÔÈÓˆÓÈÒÓ Û ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ÚÒappleË Î È ÙË μfiúâè Î È fiùè ÌÂÚÈÎ, Î ıò Î È Û ÏÏ appleâúèô ÙÔ ÎfiÛÌÔ. ΔÔ 1830 ÂÓ apple Ú Ó apple - Ú apple Óˆ applefi ÌÂÚÈÎ ÂÎ Â ÈÏÈÔÌ ÙÚˆÓ ÛÈ ËÚÔ ÚÔÌÈÎÒÓ ÁÚ ÌÌÒÓ ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ. ª ÚÈ ÙÔ 1840 apple Ú Ó apple Óˆ applefi ÈÏÈfiÌÂÙÚ Ø Ì ÚÈ ÙÔ 1850 apple Óˆ applefi [ ] ÎÚËÍË ÛÙÔ ÛÈ ËÚÔ ÚfiÌÔ Ù Ó ÌÈ ÁÂÓÈÎ ÎÚËÍË ÙË ÂÎ ÈÔÌË ÓÈÛË. Ÿ È ÌfiÓÔ - ÍËÛ apple ÚÔÁÎ ÙË ÙËÛË Á È ÓıÚ Î Î È appleôïïòó ÈÔÌË ÓÈÎÒÓ Á ıòó ÛÈ ËÚÔÙÚÔ ÈÒÓ, ÙÌÔ- ÌË ÓÒÓ, ÁÔÓÈÒÓ, ÛËÌ ÙÔ ÔÙÒÓ, ÎÏÂÈ ÈÒÓ ÛÈ ËÚÔ ÚÔÌÈÎÒÓ ÁÚ ÌÌÒÓ ÏÏ, ÂappleÈÙÚ appleôóù ÂappleÈappleÏ ÔÓ ÛÙ Á ı Ó ÌÂÙ ÎÈÓÔ ÓÙ È ÁÚËÁÔÚfiÙÂÚ applefi ÙÔ ÂÚÁÔÛÙ ÛÈÔ ÛÙÔ appleú Ù ÚÈÔ, ÔÈ ÛÈ ËÚfi- ÚÔÌÔÈ ÂÏ ÙÙˆÛ Ó ÙÔ ÚfiÓÔ appleô ÚÂÈ fiù Ó ÁÈ ÙËÓ appleòïëûë ÙˆÓ Á ıòó ÙÒÓ. ÚËÁÔÚfiÙÂÚ appleˆï ÛÂÈ Û Ì ÈÓ Ó Ì ÙË ÛÂÈÚ ÙÔ ÁÚËÁÔÚfiÙÂÚË applefi ÔÛË ÙÔ ÂappleÂÓ Ì ÓÔ ÎÂÊ Ï Ô, ÚËÌ - ÙˆÓ appleô ÌappleÔÚÔ Û Ó Ó Âapple ÓÂappleÂÓ ıô Ó ÁÈ ÙËÓ apple Ú ÁˆÁ appleâúèûûfiùâúˆó Á ıòó. ΔÂÏÈÎ, Ì ÙÔ ÓÔÈÁÌ ÙË apple ÁÎfiÛÌÈ ÁÔÚ Û appleúˆùôê Ó ÎÏ Ì Î, Ë ÎÚËÍË ÙˆÓ ÛÈ ËÚÔ ÚfiÌˆÓ appleúôî ÏÂ- 88

21 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 89 Û ÙËÓ apple Ú ÁˆÁ Ù ÙÔÈˆÓ appleôûôù ÙˆÓ ÏÈÎÒÓ Á ıòó, ÒÛÙÂ Ó ÂÍ ÛÊ Ï ÛÂÈ ÙË ÁÚ ÁÔÚË ÔÏÔÎÏ - ÚˆÛË ÙË ÂÎ ÈÔÌË ÓÈÛË ÙË ÛË. E. Burns, Úˆapple Î πûùôú, Ù. μã: «ÈÛ ÁˆÁ ÛÙËÓ πûùôú Î È ÙÔÓ ÔÏÈÙÈÛÌfi ÙË ÂfiÙÂÚË ÚÒappleË», ÂÎ. Ú ÙËÚËÙ, ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË, ÛÂÏ Κριτήριο Αξιολόγησης* Θέμα Α ÒÛÂÙ ÙÔ appleâúèâ fiìâóô ÙÔ fiúô ÈÛÙˆÙÈÎfi ÛÙËÌ. Θέμα Β ÂappleÈÏ ÍÂÙ ÙË ÛˆÛÙ apple ÓÙËÛË ÙÔappleÔıÂÙÒÓÙ Û ΠÎÏÔ ÙÔ ÁÚ ÌÌ Ú ıìëû ÙË. 1. μèôìë ÓÈÎ apple Ó ÛÙ ÛË Û Ó Ë appleúòù :. ÛÙÈ. ÛÙËÓ ÁÁÏ Á. ÛÙÔ μ ÏÁÈÔ. ÛÙË ÂÚÌ Ó 2. È Âapple Ó ÛÙ ÙÈÎ Ù ÓÔÏÔÁÈÎ ÏÏ Á ÂÌÊ Ó ÛÙËÎ Ó appleúòù ÛÙÔÓ ÙÔÌ :. ÙË ÁˆÚÁÈÎ apple Ú ÁˆÁ. ÙˆÓ ÙÌÔÎ ÓËÙˆÓ ÌË ÓÒÓ Î È ÛÈ ËÚÔ ÚfiÌˆÓ Á. ÙˆÓ ÂappleÈÎÔÈÓˆÓÈÒÓ. ÙË ÎψÛÙÔ Ê ÓÙÔ ÚÁ Θέμα Γ ΔÈ ÁÓˆÚ ÂÙ ÁÈ ÙËÓ ÂΠψÛË ÙË μèôìë ÓÈÎ apple Ó ÛÙ ÛË ÛÙËÓ ÁÁÏ Î È ÙÔ Ïfi- ÁÔ ÁÈ ÙÔ ÔappleÔ Ô appleúˆùôâìê Ó ÛÙËΠÂΠ; Θέμα Δ ÓÙÏÒÓÙ ÛÙÔÈ Â applefi ÙÔ apple Ú Î Ùˆ ΠÌÂÓÔ Î È ÍÈÔappleÔÈÒÓÙ ÙÈ ÈÛÙÔÚÈÎ Û ÁÓÒÛÂÈ Ó Ó Ê ÚÂÙ ÙÔ Ó Ô ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi Û ÛÙËÌ appleô Î ıèâúòıëîâ Ì ÙË μèôìë ÓÈÎ apple Ó ÛÙ ÛË Î È ÙÔ Ó Ô fiúô ÂÚÁ Û appleô ÂÈÛ Á ÁÂ. ÈÎÔÓÔÌÈÎfi ÊÈÏÂÏ ıâúèûìfi È ÓıÚˆappleÔÈ ÂΠÓÔ ÙÔ Î ÈÚÔ ı appleôáú ÌÌÈ Ó Û ÁÔ Ú Î È ÙË Û Ì ÔÏ ÂÓfi ÙÚ ÙÔ apple Ú ÁÔÓÙ : ÙË appleâïâ ı ÚˆÛË ÙË È ÈˆÙÈÎ ÂappleÈ Â ÚËÛË, appleô Ù Ó, fiappleˆ Û ÌʈÓÔ Û Ó fiïôè, Ô ÎÈÓËÙ ÚÈÔ ÌÔ- * Οι απαντήσεις στα Kριτήρια Aξιολόγησης βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου. 89

22 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 90 Ïfi ÙË ÈÔÌË ÓÈÎ appleúôfi Ô. ÔÙ ÂÓ apple ÚÍ ٠ÙÔÈ Î ıôïèî ÔÌÔÊˆÓ Ó ÌÂÛ ÛÙÔ ÔÈÎÔ- ÓÔÌÔÏfiÁÔ, ÎfiÌ Ì ÏÈÛÙ Î È Ó ÌÂÛ ÛÙÔ Â Ê Â appleôïèùèîô Î È Ù ÓÔÎÚ ÙÂ, Á Úˆ applefi ÙË ÛˆÛÙ Û ÓÙ Á ÁÈ ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ Ó appleù ÍË: ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi ÊÈÏÂÏ ıâúèûìfi. Δ ÙÂÏ ٠ıâûìèî ÂÌapplefi È ÁÈ ÙËÓ ÂÏ ıâúë Î ÓËÛË ÙˆÓ apple Ú ÁfiÓÙˆÓ ÙË apple Ú ÁˆÁ, ÁÈ ÙËÓ ÂÏ ıâúë ÂappleÈ Â ÚËÛË Î È ÔÙÈ appleôùâ ı ÌappleÔÚÔ ÛÂ Ó apple Ú ÎˆÏ ÛÂÈ ÙËÓ ÂappleÈÎÂÚ ÏÂÈÙÔ ÚÁ ÙË Î Ù ÚÚÂ Û Ó appleâèù applefi ÌÈ Î ıôïèî Âapple ıâûë. Ù ÙË ÁÂÓÈÎ ÚÛË ÙˆÓ ÊÚ ÁÌÒÓ ÙËÓ Î ÓÂÈ ÍÈÔÛËÌ ˆÙË ÙÔ ÁÂÁÔÓfi fiùè ÂÓ appleâ- ÚÈÔÚ ÛÙËΠÛÙ ÎÚ ÙË fiappleô Ô appleôïèùèîfi ÊÈÏÂÏ ıâúèûìfi   ıúè Ì Â ÛÂÈ ÛÙˆ   ÂappleÈÚÚÔ. ªappleÔÚÔ ÌÂ Ì ÏÈÛÙ Ó appleô Ì fiùè Ù Ó appleèô Û ÚˆÙÈÎ ÛÙÈ apple ÏÈÓÔÚıˆÌ Ó applefiï Ù ÌÔÓ Ú Â Î È ËÁÂÌÔÓ Â ÙË ÚÒappleË apple Ú ÛÙËÓ ÁÁÏ, ÙË ÏÏ Î È ÙÈ Ùˆ ÃÒÚÂ, ÎÚÈ Ò ÂappleÂÈ ÂΠ٠ÂÌapplefi È appleô appleúâappleâ Ó apple Ú ÌÂÚÈÛÙÔ Ó Ù Ó appleôï appleâúèûûfiùâú. [ ] applefi ÌÂÚÈÎ applefi ÂÈ Ë ÂÓÙ appleˆûè ÎfiÙÂÚË Ù ÛË Ù Ó ÙÔ Î ÓËÌ appleúô ÙËÓ appleï ÚË ÂÏ ıâú ÙÔ ÂÌappleÔÚ Ô. [ ] ÁÂÓÈÎ Î Ù ÛÙ - ÛË ÛÙÈ ÓÂappleÙ ÁÌ Ó ÒÚ ÙÂÈÓÂ Ó Á ÓÂÈ fiappleˆ ÙËÓ appleâúè ÁÚ ÊÂ Ë ÁÂÚÌ ÓÈÎ «Gewerbeordnung» ÙÔ 1869: «È Û ÛÂÈ Ó ÌÂÛ ÛÙÔ ÂÏ ıâúô Âapple ÁÁÂÏÌ Ù Â ÂappleÈ ÂÈÚËÌ Ù Â Î È ÙÔ ÂÚÁ ÙÂ, ÔËıÔ Ì ıëùâ ÔÌ ÓÔ ÙÔ, appleúôû ÈÔÚ ÔÓÙ È applefi ÂÏ ıâúô Û Ì fiï ÈÔ». ªfiÓÔÓ Ë ÁÔÚ ı Ú ıìè  ÙËÓ ÁÔÚ appleˆïëû ÙË ÂÚÁ ÙÈÎ Ó ÌË, fiappleˆ Î È ÔappleÔÈÔ appleôùâ ÏÏÔ appleú ÁÌ ÙÔ. E. Hobsbawm, appleô ÙÔ ÂÊ Ï Ô, , ÂÎ. ªπ Δ, ı Ó 2006, ÛÂÏ

23 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 91 ƒπ Δ ÀΔ ƒ Δ ƒπ Δø æμ Àƒ ø πδ π 𠃪 π I ( ) 7 Σχεδιάγραμμα της ενότητας α. Η Επανάσταση του 1848 στη Γαλλία και οι εξεγέρσεις στην υπόλοιπη Ευρώπη 1848 H παρισινή επανάσταση (1848) Ουγγαρία Τσέχοι Γερμανοί Tα κινήματα των υποτελών εθνοτήτων της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων 3 Χρονιά ορόσημο για την ιστορία της Ευρώπης, γιατί παρακμάζει το «παλαιό καθεστώς», το οποίο έμειναν να στηρίζουν η Αυστρία και η Ρωσία. Ανατρέπεται ο Λουδοβίκος Φίλιππος. Ανεβαίνει ο Λουδοβίκος Ναπολέοντας Γ. Η επανάσταση εμπνέει εξεγέρσεις σε διάφορες χώρες της Ευρώπης. Ο Λ. Κοσούτ ζητά σύνταγμα και καταδικάζει την αψβουργική απολυταρχία. Τα αιτήματα των Μαγυάρων πατριωτών προκαλούν αναταραχή στην αυτοκρατορία. Για να κατευναστούν τα πνεύματα, αποπέμπεται ο Μέτερνιχ. Η αποπομπή του ενθαρρύνει τους ηγέτες των εθνικών κινημάτων να προβάλουν τις διεκδικήσεις τους. Οι Μαγυάροι ανακηρύσσουν συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που ισοδυναμούν με καθεστώς αυτονομίας. Κάνουν το ίδιο στη Βοημία με το Φ. Παλάτσκυ. Μάρτιος 1848: Στη Συνέλευση της Φρανκφούρτης προβάλλονται συνταγματικοί θεσμοί σε εθνικό επίπεδο. Η φιλελεύθερη επανάσταση ναυαγεί, διότι αρνήθηκε να συμβιβαστεί με την πανίσχυρη πρωσική απολυταρχία. Ίδια κατάληξη είχαν και τα φιλελεύθερα και εθνικά κινήματα των υποτελών εθνοτήτων της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων. Οι έριδες μεταξύ Μαγυάρων, Τσέχων, Ρουμάνων, Κροατών και Σέρβων διευκολύνουν τη δυναμική επέμβαση των Αυστριακών και την καταστολή των επαναστάσεων. 91

24 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 92 β. Η ιταλική ενοποίηση Tο αίτημα των ιταλικών χωρών Η ιταλική ενοποίηση 1848: επανάσταση στις ιταλικές χώρες κατά της αυστριακής κυριαρχίας με αίτημα την ενοποίηση των Ιταλών σε εθνικό κράτος. 1859: Αγώνας Παλιγγενεσίας Ιταλών. Κατά το Μέτερνιχ, η Ιταλία ήταν μια «γεωγραφική έκφραση», κατακερματισμένη σε πλήθος κρατών. Την ιταλική ενοποίηση προωθούσαν φιλελεύθεροι στοχαστές (Ματσίνι), πατριώτες, έμποροι και άλλοι εκπρόσωποι των Ιταλών αστών. Επιδίωκαν την κατάργηση των κρατικών συνόρων, δασμολογικών και άλλων νομικών φραγμών στην Ιταλία. Η επανάσταση του 1848 κατά της αυστριακής κυριαρχίας αποτυγχάνει. Οι Ιταλοί στρέφονται στο Πεδεμόντιο. Ο Κ. Καβούρ οργάνωσε και εκσυγχρόνισε το Πεδεμόντιο. Οκτώβριος 1859: τα νοτιοϊταλικά κράτη ζητούν με δημοψήφισμα να ενωθούν με το Πεδεμόντιο. Φεβρουάριος 1860: συνέρχεται στο Τορίνο (πρωτεύουσα του Πεδεμοντίου) η πρώτη εθνοσυνέλευση της ενωμένης Ιταλίας, ανακηρύσσοντας βασιλιά το Βίκτορα Εμμανουήλ Β. 1866: οι διάδοχοι του Καβούρ προσαρτούν τη Βενετία, συμμαχώντας με την Πρωσία. 1871: προσαρτούν τη Ρώμη κατά τη διάρκεια του γαλλοπρωσικού πολέμου. γ. Το Γερμανικό Ζήτημα Ανάλογη πορεία ακολούθησε το Γερμανικό Ζήτημα με καταλύτη την Πρωσία. Πρωσία Βίσμαρκ H Συνθήκη της Πράγας Συγκρούονταν η δυναστεία Χοχεντσόλερν, η γαιοκτητική αριστοκρατία Γιούγκερς και η φιλελεύθερη αστική τάξη (ελέγχει το κοινοβούλιο). Tο επίμαχο ζήτημα ήταν η αύξηση της δύναμης του στρατού που προωθούσε ο αυτοκράτορας Γουλιέλμος Α και υπονόμευε το κοινοβούλιο. Bγάζει τη χώρα από το αδιέξοδο και κατευθύνει τύχες της Πρωσίας και στη συνέχεια της Γερμανίας για τρεις σχεδόν δεκαετίες. Επιδίωκε να ενώσει τη Γερμανία υπό το σκήπτρο της Πρωσίας. Αντίπαλοι Αντιμετώπιση α) φιλελεύθεροι Πρωσίας κοινωνικές μεταρρυθμίσεις β) Αυστρία ο αυστροπρωσικός πόλεμος (1866) λήγει με ήττα Αψβούργων γ) Γαλλία Υπογράφεται στις 23 Αυγούστου Η Αυστρία αποδέχεται τον αποκλεισμό της από τις γερμανικές υποθέσεις. 92

25 02-ISTORIA G LYK :05 ÂÏ 93 Δυαδική μοναρχία Γαλλία 1867: Η Αυτοκρατορία των Αψβούργων καθίσταται δυαδική μοναρχία, καθώς οι Μαγυάροι αναβάθμισαν το ρόλο τους στην αυτοκρατορία. Οι επιτυχίες της Πρωσίας ανησυχούν τη Γαλλία του Λουδοβίκου Ναπολέοντα, που προσπάθησε να προσεταιριστεί την Αυστρία. δ. Ο γαλλοπρωσικός πόλεμος H Μάχη του Σεντάν (1870) Γ Γαλλική Δημοκρατία H Συνθήκη Ειρήνης της Φρανκφούρτης Κήρυξη πολέμου από τη Γαλλία εναντίον της Πρωσίας. 1 Σεπτεμβρίου 1870: ο πόλεμος λήγει με ταπεινωτική ήττα των γαλλικών δυνάμεων. 2 Σεπτεμβρίου: ο Ναπολέων υπογράφει συνθηκολόγηση. 4 Σεπτεμβρίου 1870: επανάσταση στο Παρίσι, προσωρινή κυβέρνηση. Ανακήρυξη της Γ Γαλλικής Δημοκρατίας. 20 Ιανουαρίου 1871: το επαναστατημένο Παρίσι παραδίδεται στους Πρώσους. 10 Φεβρουαρίου 1871: ο Γουλιέλμος της Πρωσίας ανακηρύσσεται αυτοκράτορας της Γερμανίας στο ανάκτορο των Βερσαλλιών. 26 Φεβρουαρίου 1871: υπογραφή προσωρινής συνθήκης ειρήνης μεταξύ των δύο χωρών. Υπογράφεται στις 10 Μαΐου Η Γαλλία εκχωρεί στη Γερμανία την Αλσατία και τη Λορραίνη και καταβάλει πολεμική αποζημίωση. ÚÈÛÌÔ ÙˆÓ Î ÚÈˆÓ ÂÓÓÔÈÒÓ ÙË ÂÓfiÙËÙ ΔÔ ËÌÔÎÚ ÙÈÎfi ÎÔÈÓÔ Ô Ï ÙÈÎfi Î ıâûùò ÙÔ ÔappleÔ Ô ÂÁÎ ıè- Γ Γαλλική Δημοκρατία Ú ıëîâ ÛÙË ÏÏ ÙÔ 1870, ÌÂÙ ÙËÓ ÙÙ ÙË applefi ÙË ÂÚÌ Ó (Á ÏÏÔappleÚˆÛÈÎfi applefiïâìô, 1870) Î È ÙËÓ ÂÎıÚfiÓÈÛË ÙÔ ÙÂÏÂ Ù Ô ÏÏÔ ÌÔÓ Ú Ë, appleôï ÔÓÙ μôó apple ÚÙË, appleô Û ÓıËÎÔÏfiÁËÛ ÌÂÙ ÙË Ì Ë ÙÔ ÂÓÙ Ó ÙËÓ 1Ë ÂappleÙÂÌ Ú Ô ÙÈ 4 ÂappleÙÂÌ Ú Ô ÂÎ ËÏÒıËΠÂapple Ó ÛÙ ÛË ÛÙÔ Ú ÛÈ Î È ÙË È Î ÚÓËÛË ÙË ÒÚ Ó Ï Â appleúôûˆ- ÚÈÓ Î ÚÓËÛË, Ë ÔappleÔ Ó Î Ú Í ÙË ÏÏÈÎ ËÌÔÎÚ Ù apple Óˆ ÛÙ ÂÚ appleè ÙË μ ÏÏÈÎ ÙÔÎÚ ÙÔÚ. [μï. Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ. 48, 49, 241.] ÍÂÏÈÁÌ ÓË ÌÔÚÊ ÙË Ô ÚÁÈÎ ÌÔÓ Ú ÙË ÛÙÚ, Ë Δυαδική μοναρχία ÔappleÔ ËÌÈÔ ÚÁ ıëîâ ÙÔ È Ô ÚÁÔÈ, appleúôîâèì ÓÔ Ó Î - ÙÂ Ó ÛÔ Ó ÙÔ Ó applefiù ÎÙÔ ÂıÓÈÎfi appleóâ Ì ÙˆÓ ÁÁÚˆÓ, ÙÔ apple Ú ÒÚËÛ Ó ÙÔÓÔÌ Î È Ó Áfi- ÚÂ Û Ó ÙË ÒÚ ÙÔ Û Í ˆÚÈÛÙfi (  ÙÂÚÔ) Û ÏÂÈÔ, ÙÔ ÔappleÔ Ô Âapple ÛË ÙÔ ÛÙ ÌÌ ÊÂÚ Ó Ì Ì Ùfi ÙË ÛÙÚ Î È ÙˆÓ ÏÏˆÓ ˆÚÒÓ ÙË ÙÔÎÚ ÙÔÚ ÙÔ. [μï. Û ÔÏÈÎfi È Ï Ô, ÛÂÏ. 242.] 93