Περιοδική έκδοση του Συλλόγου Προστασίας Βεγορίτιδας Φύλλο 22ο Έτος 7ο Μάρτιος Ì Û applefi Ù apple Ï ÈÔÓÙÔÏÔÁÈÎ Â Ú Ì Ù

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Περιοδική έκδοση του Συλλόγου Προστασίας Βεγορίτιδας Φύλλο 22ο Έτος 7ο Μάρτιος 2011. Ì Û applefi Ù apple Ï ÈÔÓÙÔÏÔÁÈÎ Â Ú Ì Ù"

Transcript

1 C M Y K Kωδικός 7908 ( Μια συνέντευξη του Οµότιµου Καθηγητή Παλαιοβοτανικής και Παλαιοντολογίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών ρ. Βελιτζέλου Ευάγγελου στον Ηλία Κάρτα) Ο Ευάγγελος. Βελιτζέλος γεννήθηκε το 1941 στη Βεγόρα του νοµού Φλώρινας. Πήρε το ίπλωµα στη Γεωλογία το 1969 και το 1972 το ιδακτορικό του ίπλωµα στις Φυσικές Επιστήµες από το Πανεπιστήµιο του Saarbrücken της υτικής Γερµανίας. Είναι Καθηγητής Γεωλογίας & Παλαιοντολογίας µε ειδικότητα στην Παλαιοβοτανική. ηµοσίευσε 145 επιστηµονικές εργασίες και συµµετείχε σε πολυάριθµες ερευνητικές δραστηριότητες. Επίσης τιµήθηκε µε τον τίτλο του Επίτιµου Καθηγητή από το Πανεπιστήµιο Βουκουρεστίου της Ρου- µανίας για την επιστηµονική του προσφορά στην Παλαιοβοτανική και τα Α- πολιθωµένα δάση της Ελλάδας και της Ευρώπης. Παρακάτω παραθέτουµε την πλούσια δραστηριότητά του στη δηµιουργία και υλοποίηση Μουσείων και Γεω- Περιοδική έκδοση του Συλλόγου Προστασίας Βεγορίτιδας Φύλλο 22ο Έτος 7ο Μάρτιος 2011 πάρκων: Μουσειακός Σχεδιασµός και Μουσειακή Υλοποίηση: Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Απολιθωµένου άσους της Λέσβου Μουσείο Προϊστορικής Θήρας στη νήσο Σαντορίνη Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού στη Σπάρτη Μουσείο του Απολιθωµένου άσους Νοστίµου Καστοριάς Κέντρο Πληροφόρησης του ήµου Τυχερού (Απολιθωµένο άσος Έ- βρου) Κέντρο Πληροφόρησης στον ήµο Μούδρου, στη νήσο Λήµνο Ιστορικό - Λαογραφικό & Φυσικής Ι- στορίας Μουσείο Κοζάνης Κέντρο Πληροφόρησης Σπονδυλοζώων του ήµου Μεγαλόπολης Κέντρο Πληροφόρησης απολιθωµένης χλωρίδας, ήµου Σαρανταπόρου Ιστορικό Παλαιοντολογικό Μουσείο Πτολεµαΐδας Παλαιοντολογικό Μουσείο στον Αρχάγγελο της νήσου Ρόδου Γεωπάρκα Τρία Γεωπάρκα από την ευρύτερη περιοχή της νήσου Λέσβου. Γεωπάρκο Κοραλλιών στην περιοχή των Γρεβενών Απολιθωµένο άσος του Νοµού Καστοριάς Απολιθωµένο άσος του ήµου ιαβάστε επίσης... - Ο Παρατηρητής...σελ. 2 - Ψάρια στη Βεγορίτιδα του Σ. Σταµατόπουλου...σελ. 2 - Αγγελής Γάτσος του Παπαλαζάρου Ιωάννη...σελ. 3 - Το ολοκαύτωµα των Πύργων Κοζάνης του Ιάσωνα Χανδρινού...σελ. 4 - Οι νεκροί στρατιώτες της µάχης του Οστρόβου του Παπαλαζάρου Ιωάννη...σελ. 5 - Η αµπελουργία στο Αµύνταιο του Στέφανου Ιωαννίδη...σελ. 7 - Το ηµοτικό Σχολείο Ξινού Νερού...σελ. 7 - Το πανηγύρι του Αγίου Θεοδώρου της Περαίας...σελ. 7 - Γουλιανός του Θωµά Βαρβέρη...σελ. 8 - Το γεράκι στη στέγη µας του ηµήτρη Μπούσµπουρα...σελ. 8 - Αφιέρωµα στο Σιδηρόδροµο του Ηλία Κάρτα......σελ. 9 Σιδηρόδροµος Θεσσαλονίκης- Μοναστηρίου των Σπύρου Φασούλα- Αλέξ. Γρηγορίου...σελ. 9 - ράσεις και Απόψεις για τη διακοπή δροµολογίων της γραµµής Έδεσσας Φλώρινας από την ΤΡΑΙΝΟΣΕ...σελ Αρκτούρος της Βάσως Πετρίδου...σελ Η διαχείριση των λιµνών: η περίπτωση της Βεγορίτιδας, µέρος 2ο του Π.Σ. Οικονοµίδη......σελ Προσοχή στη χρήση των νέων λαµπτήρων της Έφης Καραγεώργου...σελ Ειδικοί µιλούν για το νέο σχεδιασµό διαχείρισης απορριµµάτων του Γιάννη Ελαφρού...σελ.15 Βοιών Λακωνίας ιεύθυνση Γραφείου: Τµήµα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Τοµέας Ιστορικής Γεωλογίας & Παλαιοντολογίας Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Πανεπιστηµιούπολη, Ζωγράφου 15784, Αθήνα Tηλ./Fax : velitzel@geol.uoa.gr Ηλίας Κάρτας: Καλησπέρα σας κ. καθηγητά, σήµερα 20 εκεµβρίου η- µέρα ευτέρα στο ξενοδοχείο «Παντελίδης» της Πτολεµαΐδας θέλουµε να συζητήσουµε κάποια πράγµατα σχετικά µε το γεωλογικό παρελθόν της Εορδαίας. Είναι σωστή η γεωγραφική οριοθέτηση ή είναι πολύ πιο µικρή η έκταση στην οποία πρέπει να α- ναφερθούµε; Ευάγγελος Βελιτζέλος: Γενικότερα όταν µιλάµε για Εορδαία, παλαιότερα το έλεγα λιγνιτοφόρο λεκάνη της Πτολεµαΐδας και της ευρύτερης περιοχής αλλά τώρα και επίσηµα απ ότι Μουστάκα Μαρία, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κατσιάπη Ματίνα, Υδροβιολόγος Τµήµα Βιολογίας, Σχολή Θετικών Επιστηµών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Ο ανθρωπογενής ευτροφισµός είναι η κυρίαρχη πίεση που υφίστανται σήµερα οι Ελληνικές λίµνες και σε ορισµένες από αυτές, όπως η Βεγορίτιδα, ενισχύεται από την πτώση της στάθµης νερού. Κύριο αίτιο του ευτροφισµού είναι το αυξηµένο φορτίο θρεπτικών από την είσοδο αποβλήτων και αστικών λυ- µάτων καθώς και την αυξηµένη βλέπω θα έχει την ονοµασία Εορδαίας. Είναι από τις βασικότερες λιγνιτοφόρες λεκάνες της Ελλάδος και παρουσιάζει µεγάλο παλαιοντολογικό ενδιαφέρον. Γι αυτό το λόγο προσέλκυσε πολλούς ερευνητές εδώ και 30 χρόνια. Υπάρχουν σηµαντικές έρευνες όλων των ειδικοτήτων. υστυχώς την εποχή εκείνη δεν σκεφτήκανε ποτέ ότι µπορεί να γίνει κάποια µουσειακή ανάλυση. Έτσι πολλά απ αυτά τα ευρήµατα βρίσκονται στο εξωτερικό. Εγώ κράτησα ορισµένα φυτικής προέλευσης, γι αυτό ήµουν στην ευχάριστη θέση να τα βάλω και να τα αξιοποιήσω µουσειακά στη νέα πτέρυγα Παλαιοντολογίας του Ιστορικού Μουσείου της Πτολεµαΐδας. TÔ ÁˆÏÔÁÈÎfi apple ÚÂÏıfiÓ ÙË EÔÚ Ì Û applefi Ù apple Ï ÈÔÓÙÔÏÔÁÈÎ Â Ú Ì Ù Εκθέµατα τις Παλαιοντολογικής Πτέρυγας του Μουσείου της Πτολεµαΐδας Η.Κ.: Θα ήθελα να ρωτήσω, γιατί είναι τόσο σηµαντικά τα λιµναία οικοσυστήµατα στην περιοχή της Εορδαίας, απ όπου νοµίζω προήλθαν τα περισσότερα ευρήµατα, ή κάνω λάθος πάνω σ αυτό; Ε.Β. : Όχι σωστά το κάνετε. Εµείς παλαιότερα µε τους συνεργάτες µου και κυρίως µε τον Βελιτζέλο ηµήτριο, ο οποίος είναι ειδικός λιγνιτολόγος και παλαιοβοτανικός, εµείς πιστεύουµε ότι η προστασία των σηµερινών χερσαίων οικοσυστηµάτων, λι- µνών, ποταµών κ.λ.π. εξαρτάται απ` την ιστορία τους. Η περιοχή της Εορδαίας παρουσιάζει ιδιαίτερη επιστη- µονική σηµασία, για την ιδιαιτερότητα των παλαιοντολογικών και παλαιοβοτανικών της ευρηµάτων. Αυτά έχουν αποτυπωθεί και σε διάφορες διδακτορικές διατριβές Γερµανών φοιτητών οι οποίοι µέσα από την ανίχνευση του παρελθόντος µας δείχνουν το δρόµο για την αποτελεσµατικότερη προστασία των σηµερινών οικοσυστηµάτων. Μικρή Πρέσπα, Μεγάλη Πρέσπα, Βεγορίτιδα, Χειµαδίτιδα, εξαρτώνται α- πό το γεωλογικό τους παρελθόν. Έ- χουν γίνει ειδικές µελέτες στην ευρύτερη περιοχή των λιγνιτωρυχείων, και θα αναφερθώ έτσι σε ορισµένες περιοχές, όπου αποµονώσανε όχι µόνο τους γυρεόκοκκους, οι γυρεόκοκκοι πετάνε από µακρινές αποστάσεις, αλλά από τους καρπούς και τα σπέρµατα Συνέχεια στην 6η σελ. TÚÔÊÈÎ Î È OÈÎÔÏÔÁÈÎ K Ù ÛÙ ÛË ÙË ÌÓË BÂÁÔÚ ÙÈ χρήση λιπασµάτων και την αυξηµένη διάβρωση στη λεκάνη απορροής. Αποτέλεσµα του ευτροφισµού µέσω βιολογικών και οικολογικών διεργασιών είναι η υποβάθ- µιση της οικολογικής κατάστασης των λιµνών. Σύνηθες σύµπτωµα της υποβάθµισης και του ευτροφισµού των λιµνών είναι η υπέρµετρη αύξηση του φυτοπλαγκτού και ειδικότερα των κυανοβακτηρίων, συµπεριλαµβανοµένων και τοξικών ειδών, που αναγνωρίζονται ως ένα σοβαρό πρόβληµα ποιότητας νερού όχι µόνο από τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας αλλά και από την Ευρωπαϊκή Οδηγία για τα Νερά (2000/60/EΚ). Σε έρευνα του Τµήµατος Βιολογίας του Α. Π. Θ. για την εκτίµηση Συνέχεια στην 15η σελ. Στάθµη Βεγορίτιδας 1 Απριλίου 2011 (πηγή: ΥΗΣ Αγρα) 513,03 µ.

2 2 Μάρτιος 2011 ΨΑΡΙΑ ΣΤΗ ΒΕΓΟΡΙΤΙ Α Περιοδική έκδοση του Συλλόγου Προστασίας Βεγορίτιδας Ταχ. ιεύθυνση: ΑΡΝΙΣΣΑ Τηλ. & Fax: Ιδιοκτήτης Σύλλογος Προστασίας Βεγορίτιδας Εκδότης Κάρτας Ηλίας Κωδικός ΕΛΤΑ 7908 Συντακτική Επιτροπή Κάγκας Μιχαήλ Κάρτας Ηλίας Κρητικός Γεώργιος Κύρκος Σωτήριος Μάτζος ηµήτριος Μούλας Νικόλαος Ντουµπάρατζης Πολίτης όκα Μαρία Ετήσια συνδροµή 10 Όσοι δεν είναι µέλη του συλλόγου Εκτύπωση Στέφανος Βαγουρδής Έδεσσα Τηλ Η έκδοση αυτή του Συλλόγου αποτελεί βήµα περιβαλλοντικών, ιστορικών, εκπαιδευτικών και αναπτυξιακών ανησυχιών. Καλούνται τα µέλη, οι φίλοι, οι επιστήµονες, οι εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης και οι φορείς να καταθέτουν τακτικά τα επιχειρήµατα και τους προβληµατισµούς τους από το βήµα αυτό. Θυµήθηκα µία επιστολή µου που δη- µοσιεύτηκε σε τοπικές εφηµερίδες πριν από 2 χρόνια µε τίτλο Ψάρια ψάρια και κορύγονα έχω. Θυµήθηκα επίσης τον Αριστείδη, τον Κοσµά, τον Φώτη, τον Χρήστο από την Άρνισσα και άλλους που µε τα γαϊδουράκια τους και τα κάρα τροφοδοτούσαν τα γύρω χωριά µε πολλά και φτηνά ψάρια της λίµνης Βεγορίτιδας όπως γριβάδια, γουλιανούς, τούρνες, κορύγονα, µαρέγκες, πλατίκες, γλίνια, τσιρόνια, καραβίδες. Πολλές τις πιάναµε µε τα χέρια. Το ίδιο φυσικά συνέβαινε και µε άλλους συναδέλφους τους των παραλίµνιων χωριών Περαία, Φαράγγι, Μανιάκι, Αντίγονο, Φιλώτα, Λακκιά, Βεγόρα, Άγιο Παντελεήµονα, Μπέγινα. Ψάρια πολλά, ψάρια καλά, ψάρια µεγάλα (110 οκάδες θυµάµαι ένα γουλιανό), που γέµιζαν τις αγορές των νοµών Πέλλας, Κοζάνης, Καστοριάς, Θεσσαλονίκης. Ψάρια πολλά που στα χρόνια της µεγάλης φτώχιας ήταν καθηµερινά στο τραπέζι των κατοίκων της γύρω περιοχής, βραστά, τηγανιτά, πλακί, στο φούρνο, στη σχάρα, ξερά, παστά πάντα παρόντα στο τραπέζι µας. Τενεκέδες γέµιζαν οι νοικοκυρές µε ψάρια παστά και στα παράθυρα των σπιτιών υπήρχαν αρµαθιές µε τσιρόνια ξερά. Μαυρόκοτες, πάπιες, χήνες σε αφθονία στόλιζαν την λίµνη και τα τραπέζια µας, αλλά και τις ταβέρνες και τα εστιατόρια. Στο τρένο ένα ψάρι, µία φέτα ψω- µί µε µια δραχµή έδιναν µεροκάµατο σε 3-4 νεαρούς στην Άρνισσα καθηµερινά. Στο µεγάλο δε λοιµό την περίοδο της κατοχής έσωσε ζωές και ζωές, όχι µόνο από την γύρω περιοχή, αλλά ακόµη και από Θεσσαλονίκη και παραπέρα. υστυχώς τώρα βάρκες υπάρχουν, ενώ περισσότερες από 400 έδιναν ζωή στη λίµνη και τους κατοίκους της γύρω περιοχής. Τα δύσκολα χρόνια της φτώχιας γινόταν εµπλουτισµός της λίµνης και φυλάγονταν αυστηρά την περίοδο της αναπαραγωγής αλλά και όλο το χρόνο, ενώ το κράτος είχε έσοδα πολλά από το δικαίωµα 10% που εισέπραττε α- πό την αξία των αλιευµένων ψαριών. Τώρα δεν εισπράττει τίποτα αν και το δικαίωµα αυτό υπάρχει και λειτουργεί, α- φού δεν υπάρχουν ψάρια και ψαράδες. Στη συνέχεια όλα κατέρρευσαν για τη λίµνη. Αδιαφορία, υπεραλιεία, σµίκρυνση της λίµνης, τα βιοµηχανικά και αστικά απόβλητα, λαθρο-αλιεία την περίοδο της αναπαραγωγής έγιναν αιτία και πολυτέλεια τα ψάρια της λίµνης. Περι- µένουµε, περιµένουµε για κανένα καλό ψάρι, που ενδεχοµένως να φέρουν οι λίγες βάρκες. Και όµως αυτή η λίµνη είχε 800 και πλέον ψαράδες που απασχολούσαν και µέλη των οικογενειών τους για το ά- πλωµα και καθάρισµα των διχτυών-νταουλιών-άγκιστρων- για την κατασκευή και επιδιόρθωσή τους. Ακόµη και άλλοι µικροί και µεγάλοι ψάρευαν ερασιτεχνικά για δική τους χρήση. Τώρα, νοµίζω είναι καιρός να ξαναρχίσουµε, από την αρχή να θυµηθούµε τα παλιά, να παραδειγµατιστούµε από αυτά. Η λίµνη τα τελευταία χρόνια µεγαλώνει, µεγαλώνει και η φτώχεια, είναι καιρός το µεγάλο εργοστάσιο, η λίµνη Βεγορίτιδα, να αρχίσει να δίνει δουλειά, την έχει ανάγκη ο τόπος. Είναι καιρός οι νέες αυτοδιοικητικές αρχές να δουν σοβαρά τα προβλήµατα της λίµνης Βεγορίτιδας, να βοηθήσουν, να πιέσουν να παρθούν κάποια µέτρα, που στο κάτω-κάτω δεν έχουν κανένα οικονοµικό κόστος και µάλιστα κατεπειγόντως όπως: Να συσταθεί φορέας διαχείρισης Να φυλάσσεται σωστά η λίµνη µονί- µως για την πάταξη της λαθρο-αλιείας Να γίνεται εφαρµογή των νόµων κλπ Να απαγορευτούν δίχτυα και εργαλεία που κάνουν ζηµία. Να απαγορευτεί το ψάρεµα και το κυνήγι στην περιοχή από το ναυτικό όµιλο έως το νησάκι και στον απέναντι χεί- µαρρο και να καθιερωθεί ως χώρος α- ναπαραγωγής. Να..να που θα καθιερωθούν µε διαβούλευση µε τους λίγους ψαράδες και σοφούς (είναι της εποχής). Ακόµη να γίνει εµπλουτισµός της λί- µνης, παλιά αυτή την εποχή αρµέγανε κορύγονους, τους µετέφεραν στον ι- χθυογεννητικό σταθµό Έδεσσας και µετά την εκκόλαψή τους, τους έριχναν στη λίµνη, ακόµη εµπλουτιζόταν από το εξωτερικό που κόστιζαν ακριβά. Τώρα γιατί δεν γίνεται; εν υπάρχει θέληση! Γριβάδια, γουλιανοί, αλλά και άλλα ψάρια δωρεάν εµπλούτισαν κατά καιρούς τη λίµνη από τους ιχθυογεννητικούς σταθµούς της Άρτας, των Ιωαννίνων, της Έδεσσας κλπ. Και τώρα µπορεί να γίνει, ας πάψουµε να είµαστε άχρηστοι. Πρέπει να επιβάλουµε στη ΕΗ να χρηµατοδοτήσει έργα ανάπτυξης της λίµνης από τον ειδικό αναπτυξιακό πόρο. Είναι υποχρεωµένη να το κάνει, γιατί αυτή έκανε τη µεγάλη ζηµιά στη λίµνη και στην περιοχή. Τα καλά και µεγάλα έργα δεν γίνονται µόνο µε χρήµατα, όπου γίνονται σπατάλες και κλεψιές. Γίνονται και χωρίς αυτά µε µεράκι, αγάπη, αγώνες και λιγότερο µπανιστίρ ντουλαπ. Σούλης Σταµατόπουλος - Άρνισσα Στις 9 Μαρτίου πραγµατοποιήθηκε συνάντηση εκπροσώπου του Συλλόγου µας µε το ήµαρχο Έδεσσας κ. Γιάννου. Έγινε ενηµέρωση από το ήµαρχο και συζητήθηκε η πορεία της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης, η οποία υλοποιείται αυτή την περίοδο, και τους στόχους που θα πρέπει να βάλει ο ήµος για την προστασία και την ανάδειξη της λί- µνης Βεγορίτιδας. Στις 11 Μαρτίου προβλήθηκε ένα ρεπορτάζ του τηλεοπτικού σταθ- µού Alpha, που έδειχνε τους ψαράδες της Βεγορίτιδας να ταΐζουν τους αργυροπελεκάνους σε αντίθεση µε κάποιους α- συνείδητους κυνηγούς της Βιστονίδας που δυστυχώς προχώρησαν στο φόνο αυτών των σπάνιων και όµορφων πουλιών. Στο 9ο Περιβαλλοντικό Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, που πραγµατοποιήθηκε στη Νάουσα από τις Μαρτίου, µε θέµα «Φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον» συµµετείχε ο Σύλλογος Προστασίας Βεγορίτιδας µε την εισήγηση «ιαχείριση προστατευόµενων περιοχών. Μελέτη περίπτωσης: Λίµνη Βεγορίτιδα, χθες - σήµερα αύριο», που έγινε από τους Κάγκα Μ. - Κάρτα Η. στις 12 Μαρτίου. Στη συνέχεια, το απόγευµα, υλοποιήθηκε εργαστήρι µε τη µορφή έρευνας πεδίου για τους σύνεδρους στην περιοχή της λίµνης Βεγορίτιδας, όπου και ενηµερώθηκαν από τους παραπάνω εισηγητές. Μια ευχάριστη νότα α- ποτέλεσαν τα µέλη των «Μελωδών της Έδεσσας» που κράτησαν για δυο ώ- ρες περίπου αµείωτη την προσοχή όσων παραβρέθηκαν, στην εκδήλωση της χορωδίας, στις 24 Μαρτίου στο Κέντρο Νεότητας Άρνισσας. Η εκδήλωση υλοποιήθηκε από τους ήµο Έδεσσας Ο Παρατηρητής ηµοτική Ενότητα Βεγορίτιδας µε την αρωγή των Βετεράνων Ποδοσφαιριστών Άρνισσας. Πριν από την εκδήλωση τιµήθηκαν οι γηραιότεροι κάτοικοι της Άρνισσας. Στη σύσκεψη που είχαν στις 28 Μαρτίου η Υφυπουργός Εσωτερικών κ. Θ. Τζάκρη, ο Ειδ. Γραµµατέας Υ- δάτων κ. Ανδρεαδάκης και οι ήµαρχοι Πέλλας κ. Στάµκος, Έ- δεσσας κ. Γιάννου και Αλµωπίας κ. Πασόης, στην Ειδική Γραµµατεία Υδάτων, µε σκοπό την ένταξη στα Μέτρα 2.9 και 2.11 του ΕΠΠΕΡΑΑ έργων διαχείρισης υ- γρών αστικών αποβλήτων (µονάδων επεξεργασίας λυµάτων και δικτύων αποχέτευσης) στους αντίστοιχους ήµους του νοµού µας. Αποφασίστηκε, µεταξύ άλλων, όσον αφορά το Μέτρο 2.11, η προετοιµασία για την ένταξη της µονάδας επεξεργασίας λυ- µάτων της Άρνισσας, µαζί µε το αντίστοιχο δίκτυο αποχέτευσης και τον συλλεκτήριο αγωγό, συνολικού προϋπολογισµού 6,9 ε- κατ. ευρώ, ο φάκελος του οποίου θα κατατεθεί από το ήµο ε- ντός των ηµερών. Το θέµα της πρότασης ένταξης του έργου συνολικής διαχείρισης των λυµάτων της λεκάνης Βεγορίτιδας για προστασία των υ- γροτόπων ποταµού Σουλού και λίµνης Βεγορίτιδας στο Επιχειρησιακό Πρόγραµµα για το Περιβάλλον συζητήθηκε εκτός ηµερήσιας διάταξης το βράδυ της ευτέρας 28 Μαρτίου στο ηµοτικό Συµβούλιο Εορδαίας. Ό- πως τόνισε η δήµαρχος Εορδαίας Παρ. Βρυζίδου «συγκεντρώσαµε το σύνολο των ώριµων µελετών που αφορούν στη διαχείριση των λυµάτων όλων των δη- µοτικών κοινοτήτων της Εορδαίας και του πρώην δήµου Φιλώτα, µε στόχο να επιτύχουµε να προλάβουµε µέχρι τις 31 Μαρτίου την ηµεροµηνία για την υποβολή του µεγαλύτερου περιβαλλοντικού έργου που µπορεί να γίνει στο ή- µο Εορδαίας, σε ότι αφορά στη διαχείριση λυµάτων και στην προστασία του περιβάλλοντος». Τώρα που οι καλλιέργειες αρχίζουν να παίρνουν, µερικώς, το δρόµο της επιστροφής στο φυσικό τους δικαιούχο, µετά από τη σηµαντική άνοδο της στάθµης της Βεγορίτιδας αντί να µειώνονται τα προβλήµατα προκύπτουν νέα, αν και αναµενόµενα. Από τη µία παραµένουν µέσα στο νερό δέντρα, βάνες και τσι- µεντοκολόνες που εκτός του ότι οι καταπατητές τις «θεωρούν» σηµάδι της «ιδιοκτησίας» τους, αποτελούν και σοβαρό πρόβλη- µα για τη µελλοντική προστασία και αξιοποίησή της λίµνης. Από την άλλη έχουν αρχίσει τα ανεξέλεγκτα µπαζώµατα και οι σκέψεις για διάνοιξη δρόµων που εξυπηρετούν συµφέροντα κάποιων. Οι ήµοι Αµυνταίου και Έδεσσας πρέπει να επιληφθούν αυτών των ζητηµάτων µε την υπευθυνότητα που απορρέει από τον θεσµικό τους ρόλο. Οφείλουν να καταθέσουν αναπτυξιακές προτάσεις µε γνώµονα την αειφορία της περιοχής, µε βάση την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη που οι ίδιοι υλοποιούν, βάζοντας φρένο στις επικείµενες αυθαιρεσίες που αποβλέπουν στο εφή- µερο κέρδος, στην αρπαχτή, α- διαφορώντας για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και την οικονο- µία της περιοχής. Στάθµη Βεγορίτιδας 512,92 µ. (24/3/2011)

3 Μάρτιος 2011 Από τον Παπαλαζάρου Ιωάννη Εκπαιδευτικό Συνηθίζουµε να ταυτίζουµε την 25η Μαρτίου, επέτειο της ε- νάρξεως του απελευθερωτικού αγώνα, µε τη Νότια Ελλάδα, ως αποκλειστικότητα του Μοριά και της Ρούµελης. Όµως η αλήθεια γι αυτόν τον αγώνα έχει πολύ ευρύτερες διαστάσεις και γεωγραφικά και ιστορικά. Η Μακεδονία όχι µόνον αµέτοχη σ αυτόν τον αγώνα δεν ήταν, αλλά πρωτοστάτησε σε ηρωικές ε- ξεγέρσεις, όπως ήταν τα κινή- µατα της Χαλκιδικής και των περιοχών του Ολύµπου και του Βερµίου, µε αποκορύφωµα το ο- λοκαύτωµα της ηρωικής Νάουσας. Οπλαρχηγοί, Κλέφτες και Αρµατολοί από τις πιο πάνω περιοχές, όπως ο Καρατάσος από τη Βέροια, ο Αγγελής Γάτσος α- πό τους Σαρακηνούς της Έδεσσας, ο Ζαφειράκης από τη Νάουσα, ο Κασοµούλης από τη Σιάτιστα κι ο Εµµανουήλ Παπάς από τις Σέρρες, έδωσαν τα πάντα στους αγώνες αυτούς κι ό- ταν τα κινήµατα στη Μακεδονία απέτυχαν η πνίγηκαν στο αίµα, κατέβηκαν στη Νότια Ελλάδα και συνέχισαν να αγωνίζονται µε όλες τους τις δυνάµεις, πλάι στους υπόλοιπους Έλληνες α- δελφούς. Ιστορικά γεγονότα δυστυχώς ελάχιστα γνωστά, µε ελλιπέστατες έως ανύπαρκτες αναφορές στα σχολικά εγχειρίδια. Ο Αγγελής Γάτσος, ήταν ηγετική φυσιογνωµία και αγωνιστής µε απαράµιλλη τόλµη και αποφασιστικότητα. Γεννήθηκε το πιθανότερο στα 1771 στους Σαρακηνούς, χωριό 20 χ. βορειοδυτικά της Έδεσσας. Τα εφηβικά του χρόνια τα πέρασε στο Περισόρι της Νάουσας, όπου εργάστηκε ως χοιροβοσκός. Χαρακτήρας ανυπόταχτος και ανήσυχος, γεννηµένος για ο- πλαρχηγός, αρχικά πέρασε στην Κλεφτουριά του Ολύµπου αλλά σύντοµα αναδείχτηκε καπετάνιος στο αρµατολίκι των Βοδενών. Με τη διαρκή παρουσία του στην περιοχή του Βερµίου προστάτευε τον καζά των Βοδενών από τις συνεχείς καταδυναστεύσεις των πασάδων γειτονικών τουρκικών κέντρων και από τις ληστρικές επιθέσεις ατάκτων τουρκαλβανών και µπουλουκµπασήδων του Αλή Πασά. Ήταν οξύς και ορµητικός στους αγώνες, προικισµένος µε χαρίσµατα αθλητού, προσέλκυε µε το χαρακτήρα του την αγάπη και την εκτίµηση όλων. Μυήθηκε από νωρίς στη Φιλική Εταιρεία, όπως και άλλοι Ε- δεσσαίοι: ο Παναγιώτης Ναούµ και οι δύο αδελφοί Νεδέλκου. Η οικογένεια του Αγγελή Γάτσου έµενε στο Περισόρι της Νάουσας. Αποτελούνταν από τη γυναίκα του Πρόια (συµπατριώτισσά του χήρα) τον πρόγονό του ηµήτριο ή Μήτρο, τις πέντε θυγατέρες του και το γιο του Νικόλαο. Στις αρχές Φεβρουαρίου του 1822, λίγο πριν αρχίσουν οι ένοπλες συγκρούσεις γύρω από τη Βέροια και τη Νάουσα µε τα στρατεύµατα του Μεχµέτ Εµίν Πασά της Θεσσαλονίκης, του αιµοσταγούς Ε- µπού Λουµπούτ, τα µέλη της οικογένειάς του µεταφέρθηκαν στη Νάουσα για λόγους ασφαλείας. Ξηµερώµατα της 22ας Φεβρουαρίου του 1822 οι δυνάµεις των επαναστατών µπήκαν και α- ΑΓΓΕΛΗΣ ΓΑΤΣΟΣ Ένας αγνός και αγνοηµένος αγωνιστής πελευθέρωσαν τη Νάουσα. Την εποµένη επιχειρήθηκε εκστρατεία κατά της Βέροιας από Γάτσο και Καρατάσο, ενώ ο Πέτρος Γάτσος απέκοψε την επικοινωνία Βέροιας-Γιαννιτσών. Αρχές Μαρτίου Ο Καραµήτσος στρατολόγησε άνδρες από τα περίχωρα των Βοδενών και διέλυσε τις τουρκικές φρουρές των κωµοπόλεων Κατράνιτσας και Γραµµατίκοβου. Στις 6 Απριλίου 1822 και αφού οι πολιορκηµένοι, υπό τον ηρωικό Ζαφειράκη, είχαν πλήρως α- ποκάµει και εξαντληθεί, οι Τούρκοι κατόρθωσαν να πατήσουν την πόλη και να την καταστρέψουν µε τον αγριότερο τρόπο. Οι λεηλασίες, οι βιασµοί, οι εξανδραποδισµοί, η φωτιά και ο χαλασµός κράτησαν µέρες. Οι οικογένειες των αρχηγών και όσα από τα γυναικόπαιδα κατάφεραν να ξεφύγουν από τον κλοιό και τη σφαγή, έπεσαν σε ενέδρα ισχυρού τουρκικού α- ποσπάσµατος και παρά τη σθεναρή αντίσταση του Ζαφειράκη, τελικά αιχµαλωτίστηκαν και ο- δηγήθηκαν τη νύχτα της 7ης Μαΐου στη Θεσσαλονίκη. Μπροστά στο ιοικητήριο υποβλήθηκαν σε φριχτά και ακατονόµαστα βασανιστήρια, προκειµένου να δεχτούν τον εξισλαµισµό. Κατά τον. Κόκκινο και τον I. Βασδραβέλλη µόνον η γυναίκα του Αγγελή Γάτσου, φοβούµενη ότι δε θα αντέξει τα µαρτύρια, δέχτηκε να αλλαξοπιστήσει και γλίτωσε. Πάντως ο ισχυρισµός των δύο ιστορικών καταρρίπτεται α- πό επιστολή του ίδιου του ο- πλαρχηγού Αγγελή Γάτσου που απηύθυνε προς τον Καποδίστρια στις 30 Σεπτεµβρίου 1830 ζητώντας του να λάβει πρόνοια για την απελευθέρωση της γυναίκας του και των παιδιών του. Από το περιεχόµενο της επιστολής συµπεραίνεται ότι η γυναίκα του κλείστηκε στις φυλακές του Λουµπούτ Πασά. Ηταν µάλιστα έγκυος και γέννησε µέσα στη φυλακή. Αργότερα οδηγήθηκε µαζί µε τα παιδιά της, ως όµηρος, στη Γιάφα κοντά στην Ιερουσαλήµ. Εκεί είχαν οδηγηθεί και τα παιδιά του Καρατάσου. Εάν είχε δεχτεί να αλλαξοπιστήσει η σύζυγος του Αγγελή Γάτσου, το φυσικότερο θα ήταν να µην είχε κλειστεί στη φυλακή. Θα έπρεπε να απολαµβάνει πλήρους ελευθερίας, ειδικής µεταχείρισης και προνοµίων κι αυτή και τα παιδιά της. εν υ- πήρχε λόγος να οδηγηθεί στη Γιάφα, όπου κρατούνταν, ως όµηροι, και τρία παιδιά του Καρατάσου και πιθανότατα µέλη οικογενειών και άλλων καπεταναίων. Και φυσικά δε θα αναζητούσε ο µπαρουτοκαπνισµένος καπετάνιος όλα αυτά τα χρόνια µια γυναίκα δειλή και εκτουρκισµένη. Μετά το ολοκαύτωµα της Νάουσας, ο Αγγελής Γάτσος µε τον αδελφό του Πέτρο, το γιο του Μήτρο, τους καπεταναίους Καρατάσο, Μπίνο και 300 περίπου παλικάρια του σώµατός του, πικραµένοι και διαρκώς καταδιωκόµενοι, πέρασαν στη νοτιοδυτική Ελλάδα και στρατοπέδευσαν στην περιοχή του Αχελώου. Από εδώ βοήθησαν τον Καραϊσκάκη στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του στα Άγραφα και λίγες µέρες αργότερα κατέληξαν στο Μεσολόγγι. Τέλη Μαΐου του 1822 ο Γάτσος µε τους Μακεδόνες του α- κολουθεί το εκστρατευτικό σώµα που είχε συγκροτήσει ο Μαυροκορδάτος, µε τη συµµετοχή πολλών Φιλελλήνων και ε- κινείτο προς ενίσχυσιν του Σουλίου. Στην άτυχη µάχη της Πλάκας σκοτώθηκε ο αδελφός του Πέτρος, ενώ στην αιµατηρή σύγκρουση στο Πέτα, όπου οι λανθασµένες επιλογές του Μαυροκορδάτου στοίχισαν την καταστροφή εκλεκτής δύναµης Ελλήνων και Φιλελλήνων, είχε µεγάλες απώλειες και το σώµα του Γάτσου. Από τους 300 άνδρες του απόµειναν 120. Στη συνέχεια πέρασε στην Πελοπόννησο και τέθηκε υπό τις διαταγές του Πάνου και του Γενναίου Κολοκοτρώνη, στο σώµα των Καρυτινών. Μετά τη θριαµβευτική νίκη των Ελλήνων στα ερβενάκια, ο Γάτσος θέλησε να αποσυρθεί στην Εύβοια, όπου βρισκόταν ήδη και ο Καρατάσος. Τιµητικά τον συνόδευσε µέχρι τους Μύλους του Άργους ο Γενναίος Κολοκοτρώνης και τον βοήθησε να επιβιβαστεί µε τους άνδρες του σε πλοία. Τον Οκτώβρη του 1822, συµ- µετείχε στο σώµα του Οδυσσέα Ανδρούτσου που δρούσε στην περιοχή των Σαλώνων. Την 1η Νοεµβρίου συγκρούστηκε µε ι- σχυρή τουρκική δύναµη του Κιοσέ Μεχµέτ στο αδί, όπου τραυµατίστηκε. Το Μάιο του 1823 ο Κιουταχής επιτέθηκε στο Τρίκερι, όπου είχαν οχυρωθεί τα σώµατα των Γάτσου, Καρατάσου, Γαρέφη και Μπίνου. Α- κολούθησε πεισµατώδης µάχη που κράτησε δύο ηµέρες. Οι Τούρκοι έπαθαν µεγάλες φθορές. Λίγες µέρες αργότερα ο Γάτσος απέκλεισε και εξόντωσε τουρκικό απόσπασµα που είχε καταλάβει το µοναστήρι του Α- λατά στην περιοχή του Τρίκερι. Τον Ιούνιο του 1823 κινδύνευαν τα επαναστατικά κινήµατα της Θεσσαλίας και ο Μαυροκορδάτος έστειλε τον Υπουργό Στρατιωτικών Χριστόφορο Περραιβό να συναντήσει τους Μακεδόνες αρχηγούς Γάτσο και Καρατάσο, για να τους πείσει να οργανώσουν τον αγώνα, απευθύνοντάς τους και προσωπικές επιστολές. Προς τον Α. Γάτσο έστειλε ε- πιστολή, όπου µεταξύ των άλλων, έγραφε: Γενναιότατε κ.γάτσο Η στρατηγική σου σύνεσις, η γενναιότης της ψυχής σου, αι µεγάλαι σου ανδραγαθίαι και ο πατριωτικός σου ζήλος, τα ο- ποία προλαβόντως έδειξας α- γωνιζόµενος εις διάφορα µέρη της Ελλάδος, δίδουν αγαθάς 3 ελπίδας εις την ιοίκησιν, ότι θέλεις συνεργήσει µε όλας σου τας δυνάµεις δια την ελευθερίαν του Ολύµπου, της ποθητής πατρίδος σου Γενναίε κ. Γάτσο! Η διοίκησις επληροφορήθη την ανδρείαν σου από τας προτερηνάς σου πράξεις, προσµένει και τώρα ν'ακούση τας ανδραγαθίας σου, και να ιδή την προς αυτήν υπακοήν σου. Από τον Οκτώβρη του 1824 δυο σοβαροί κίνδυνοι απειλούσαν ό,τι µε τόσους αιµατηρούς αγώνες κατακτήθηκε στη Νότια Ελλάδα. Η πρώτη απειλή προερχόταν από την προετοιµαζόµενη συντονισµένη επίθεση των σουλτανικών στρατευµάτων του Kιoυταχή στη Ρούµελη και του Ιµπραήµ στο Μοριά. Ο δεύτερος και χειρότερος κίνδυνος ήταν ο διχασµός κι ο εµφύλιος σπαραγµός που ξέσπασε ά- γριος στην Πελοπόννησο. Κυβερνητικοί και αντικυβερνητικοί (πολιτικοί και στρατιωτικοί) ή- ταν έτοιµοι να αλληλοσπαραχτούν. Οι δολοφονίες του Πάνου Κολοκοτρώνη και του Ο- δυσσέα Ανδρούτσου, η φυλάκιση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και άλλων αρχηγών, ήταν α- ποτελέσµατα αυτής της εµφύλιας σύρραξης. Οι κυβερνητικοί κάλεσαν σε βοήθεια τους καπετάνιους της Ρούµελης και τους Μακεδόνες οπλαρχηγούς. Για να πεισθούν µάλιστα οι τελευταίοι, επιστρατεύθηκε ο Μακρυγιάννης, λόγω της παλιάς γνωριµίας και τους όρκους φιλίας που τον έδεναν µε τους Γάτσο και Καρατάσο. «Αγρικιόµαστε µε τον Γάτσο και Kαρατάσο κατά τον όρκον ο- πούχαµεν εις τη Νύδρα» λέει ο ίδιος. Κι ενώ η κυβέρνηση του Ναυπλίου καταγινόταν µε δολοπλοκίες και φυλακίσεις αγωνιστών, ο Ιµπραήµ από τον Φεβρουάριο του 1825 αποβιβάστηκε στη Μεθώνη και άπλωσε τα πλοκάµια του σ' όλο το Μοριά. Στο πρώτο εκστρατευτικό σώµα που συγκρότησε ο Γ. Κουντουριώτης για απόκρουση του εισβολέα, συµµετέχει και ο Αγγελής Γάτσος µε τους άντρες του. Εν τω µεταξύ ο Αιγύπτιος στρατάρχης είχε γίνει ο φόβος και ο τρόµος στον Μοριά. Οι ε- παρχίες επηρεασµένες από τον εµφύλιο, µε µεγάλη δυσφορία ανταποκρίνονταν στην τροφοδοσία και την ενίσχυση των σω- µάτων. Οι Ρουµελιώτες αρχηγοί αγανακτισµένοι και κουρασµένοι από τη συµπεριφορά της κυβέρνησης, εγκατέλειψαν την Πελοπόννησο. Ο Γάτσος και ο Καρατάσος µε τους καταπονη- µένους από τις συγκρούσεις της Μεσσηνίας άνδρες τους, χωρίς τροφοδοσίες και µισθοδοσίες, αποφάσισαν να επιστρέψουν στη Ρούµελη. Ο Παπαφλέσσας µάταια προσπάθησε να τους µεταπείσει. Χρησι- µοποίησε µάλιστα και τη στρατιωτική δύναµη του αδελφού του Νικήτα για να τους εµποδίσει να πλησιάσουν στην Τρίπολη. Σύµφωνα µε τον Φωτάκο, τους παράγγειλε οργισµένος: «Αν δώσει ο Θεός και τα βγάλω πέρα, όπου κι αν πάτε θα σας εύρω». Ύστερα απ' αυτά οι Μακεδόνες αγωνιστές αποτραβήχτηκαν στις Σποράδες και κυρίως στη Σκόπελο. Τον Ιούνιο του 1824 ο Χοσρέφ καταστρέφει τα Ψαρά. Στο µαρτυρικό νησί βρίσκονται πολλοί Μακεδόνες που πολεµούν στο πλευρό των Ψαριανών και πέφτουν ηρωικά. Ο ναύαρχος Μιαούλης, ανησυχώντας για την τύχη της ιδιαίτερης πατρίδας του Ύδρας και γνωρίζοντας τις ικανότητες του Αγγελή Γάτσου και των Μακεδόνων πολεµιστών, στέλνει επιστολή στους συµπατριώτες του και τους συνιστά να καλέσουν το συντοµότερο τους Μακεδόνες του Γάτσου και του Καρατάσου προς σωτηρίαν των: «Οι εκεί Ο- λύµπιοι καπετάνιοι Γάτσος, Καρατάσος και λοιποί περιµένουν ανυποµόνως ώραν την ώραν, διαταγήν να τρέξωσιν όπου είναι ανάγκη (... ) Η ανδρεία και ε- πιµονή των ειρηµένων αρκετά σας είναι γνωστή (... ) δύνανται να µας χρησιµεύσουν και εις την Ύδραν και όπου αλλού είναι χρεία. Ταχύνατε λοιπόν όσον η- µπορείτε την µετακόµισίν των». Κι ενώ ο Ιµπραήµ έκαιγε και ρήµαζε την Πελοπόννησο, οι Μακεδόνες αρχηγοί πήραν ε- ντολή από τον Καραϊσκάκη να αποβιβαστούν στη Στερεά. Για πρώτη φορά, ύστερα από πολύχρονη φιλία και στενή συνεργασία, οι δύο στρατηγοί ήρθαν σε διαφωνία και σύγκρουση για την τακτική και την αρχηγεία της ε- πιχείρησης. Ο Γάτσος αποφάσισε να αποβιβαστεί πρώτος και µόνος µε το σώµα του για να χτυπήσει την Αταλάντη, όπου υ- πήρχαν µεγάλες τουρκικές αποθήκες και φρουρά 200 Τούρκων. Ενώ όµως πλησίαζε στην Αταλάντη, δέχτηκε επίθεση πολυάριθµης τουρκικής δύναµης υπό τον Μουστάµπεη. Με 30 άνδρες του κλείστηκε σ' ένα παλιό ξωκλήσι για να αµυνθεί και κινδύνεψε άµεσα η ζωή του. Σώθηκε από τον Καρατάσο που ξέχασε τη διαφωνία τους και προσέτρεξε σε βοήθειά του. Ενώ όµως είχε συµφωνηθεί να τους υποστηρίξουν από θαλάσσης οι υπόλοιπες δυνάµεις, αυτό δεν συνέβη και οι Μακεδόνες οργισµένοι α- πό την εγκατάλειψη, επέστρεψαν πάλι στις Σποράδες. Το Σεπτέµβριο του 1827 ανατέθηκε στο Ν. Κριεζώτη η αρχηγία του εκστρατευτικού σώµατος και η απόβαση στην Εύβoια. Το σώµα αυτό συγκροτήθηκε α- πό τους άνδρες των Γάτσου, Καρατάσου, Μπίνου και Βελέντζα. Η πρώτη σύγκρουση έγινε στο Τρίκερι στις 14 Σεπτεµβρίου. Ήταν αιµατηρή και κράτησε όλη την ηµέρα. Έληξε µε νίκη των Ελλήνων, µε πολλούς αιχ- µαλώτους και λάφυρα. Η απόβαση όµως δεν είχε συνέχεια και οι Θεσσαλο-Μακεδόνες ε- πέστρεψαν στη βάση τους. Τον Ιανουάριο του 1828 έφτασε στο Ναύπλιο ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας. Από τις πρώτες µονάδες του στρατού που οργάνωσε ήταν και η χιλιαρχία των Θεσσαλο-Μακεδόνων προσφύγων. Επικεφαλής της τοποθετήθηκε ο Τόλιος Λάζος, από την αρµατολική οικογένεια των Λαζαίων του Ολύ- µπου. Ο αποκλεισµός από το α- ξίωµα του χιλιάρχου του γηραιού καπετάνιου και φυσικού αρχηγού Αγγελή Γάτσου, τον δυσαρέστησε και τον γέµισε πικρία. Και δεν ήταν βέβαια η πρώτη φορά που έµενε αγνοηµένος και πικραµένος. Σ' όλη του τη ζωή υπήρξε αγωνιστής τίµιος, αγνός και ανιοδιοτελής. εν ε- πεδίωξε ποτέ του οφέλη προσωπικά και αξιώµατα. Στάθηκε µακριά απ' τις µικρότητες και τις µηχανορραφίες που συνάντησε σε πολιτικούς και στρατιωτικούς στη Νότια Ελλάδα. Εγκαταστάθηκε στην Αταλάντη µαζί µε πολλούς άλλους Μακεδόνες πρόσφυγες σε ιδιαίτερο οικισµό που ονόµασαν «Νέα Πέλλα» (έτσι ονοµάζεται µέχρι σήµερα). Του απονεµήθηκε ο βαθµός του συνταγµατάρχη της Φάλαγγος µε µια πενιχρότατη σύνταξη και πέθανε στην Αταλάντη, πά- µπτωχος και παραµεληµένος, το Από τα παιδιά του, ο Νικόλαος κρατήθηκε ως όµηρος στη Σιάτιστα και απελευθερώθηκε το Επί βασιλείας Όθωνος στάλθηκε στη Μόσχα όπου σπούδασε τη στρατιωτική τέχνη. Ο θετός γιος του ηµήτριος ή Μήτσος ακολούθησε τον πατέρα του ως µπουλουξής στο σώµα του και σ' όλες τις µάχες έδειξε µεγάλη αυταπάρνηση και αυτοθυσία. Επί Καποδιστρίου του απονεµήθηκε το δίπλωµα του λοχαγού της 7ης χιλιαρχίας. Και για το ηµήτριο Γάτσο δεν υπήρξε εκ µέρους της Πολιτείας η ανάλογη ηθική και υλική αναγνώριση των υπηρεσιών του. Στη µνήµη του Αγγελή Γάτσου τιµούµε νοερά την προσφορά και τις θυσίες όλων των άγνωστων και ανώνυµων γηγενών Μακεδόνων, που υπήρξαν αγνοί και άδολοι αγωνιστές και πρωταγωνιστές όλων των εθνικών αγώνων. Είναι αυτοί που µετά βίας γνώριζαν έως καθόλου την ελληνική γλώσσα, που είχαν ελάχιστα εφόδια στη διάθεσή τους και ελλιπέστατη εθνική υποστήριξη, αλλά διέθεταν περίσσευµα ψυχής και πλεόνασµα ελληνικού φρονήµατος, που ταύτιζαν την Ορθοδοξία µε τον Ελληνισµό και τη Μακεδονία µε την Ελλάδα. Πολέµησαν, έδωσαν τα πάντα για την ελευθερία της κι αυτό που εισέπραξαν από τους κυβερνώντες την Ελλάδα, ήταν να πεθάνουν ε- γκαταλελειµµένοι και αγνοηµένοι µέσα στην απόλυτη φτώχεια, πάντα τίµιοι, αγνοί και α- ξιοπρεπείς. ΣΧΕΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. ιον. Κόκκινος: «Η ΕΛΛΗΝΙ- ΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ» έκδ Απ. Βακαλόπουλος: «ΙΣΤΟ- ΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ» 3.ΕΚ ΟΤΙΚΗΣ Α.Ε.: «ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ» τ. 12ος, 4. Νικ. Κασοµούλης: «ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΕΝΘΥΜΗΜΑΤΑ» 5. Ευστ. Στουγιαννάκης: «Ι- ΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΝΑΟΥ- ΣΗΣ» έκδ Ι.Κ.Βασδραβέλλης: «ΟΙ ΜΑ- ΚΕ ΟΝΕΣ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΥΠΕΡ ΑΝΕ- ΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΑΓΩΝΕΣ» 7. Ι.Κ.Βασδραβέλλης: «Ε ΕΣ- ΣΑ ΙΣΤΟΡΙΑ-ΑΓΩΝΕΣ» 8. ηµ. Κ. Χατζής: «ΟΙ ΜΑΚΕ- ΟΝΕΣ ΕΙΣ ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΩΝ ΨΑΡΩΝ» 9.Αποµνηµονεύµατα Ι. Μακρυγιάννη τ. 1ος, 10.-Γεν. Κολοκοτρώνη, έκδ. 1955, 11. -Φωτάκου «Βίοι», 12.- Χρ. Περραιβού, έκδ. 1956, 13.Περιοδικό «Ε ΕΣΣΑΪΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ» τ.3/1972 και 4/ Περιοδικό «ΙΣΤΟΡΙΚΑ-ΛΑΟ- ΓΡΑΦΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ» τ. 9/ Φιλ.Σύλ.Εδέσσης «Μ.ΑΛΕ- ΞΑΝ ΡΟΣ»: «ΑΓΓΕΛΗΣ ΓΑ- ΤΣΟΣ» 1974

4 4 Μάρτιος 2011 Ιστορικές µνήµες Το ολοκαύτωµα των Πύργων Κοζάνης, 23 Απριλίου νεκροί, 650 καµένα σπίτια Ιάσωνας Χανδρινός ιστορικός Η δράση των Βάφφεν SS σε όλα τα µέτωπα του Πολέµου ή- ταν µια ιστορία θηριωδών και καταστροφής. Στην Ελλάδα στάθµευσε η 4 η Αστυνοµική Μεραρχία Γρεναδιέρων που άφησε το ανεξίτηλο στίγµα της σε αναρίθµητα χωριά, όπως το ίστοµο, το Ελευθέριο Λάρισας και τη Κλεισούρα Καστοριάς. Α- νάµεσα στα χωριά της Μακεδονίας που γνώρισαν την κτηνωδία των «στρατιωτών µε τα µαύρα» ήταν και οι Πύργοι (τότε Κατράνιτσα) Κοζάνης. Τον Απρίλιο του 1944, η υτική Μακεδονία γνώριζε τον τρό- µο που σκορπούσε στο πέρασµα της η διαβόητη 4 η Αστυνο- µική Μεραρχία των SS (4.SS Polizei-Grenadier Division). Σε συνεργασία µε τη Βουλγαρική «Οχράνα», την ένοπλη οργάνωση στην οποία συµµετείχαν ντόπιοι σλαβόφωνοι, οι Γερµανοί λεηλατούσαν, έκαιγαν και έ- θυαν αδιάκριτα µε το πρόσχηµα της καταπολέµησης των «συµ- µοριών» τεκµηριώνονταν την α- παίσια φήµη των SS. Στις 6 Α- πριλίου, ως εκδίκηση για την α- πώλεια 15 στρατιωτών σε ενέδρα του ΕΛΑΣ, καταστράφηκε η Κλεισούρα Καστοριάς και 217 ανυπεράσπιστοι κάτοικοι ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας έ- χασαν την ζωή τους, σε µια από τις πιο απάνθρωπες µαζικές ε- κτελέσεις αντιποίνων στην κατοχική Ελλάδα. Για να απαλλαχθούν από την ενοχλητική παρουσία των ανταρτών, οι Γερµανοί εξαπέλυσαν µια µεγάλης κλίµακας επιχείρηση µε σκοπό να εγκλωβίσουν και να καταστρέψουν τις δυνάµεις του Ε- ΛΑΣ σε όλο τον ορεινό όγκο του Βερµίου, µε επιθετική αιχµή ένα απόσπασµα µάχης 600 ανδρών της 4 ης Μεραρχίας των SS. Η κωδική ονοµασία της διπλής επιχείρησης ήταν ενδεικτική µιας υπερφίαλης αντίληψης περί αστραπιαίου και αποτελεσµατικού πλήγµατος: Falke (=Γεράκι) και Maigewitter (=Μαγιάτικη καταιγίδα). Στις 22 Α- πριλίου ξεκίνησε το «χτένισµα» στα χωριά του Νότιου και Βόρειου Βερµίου. Οι άµαχοι βρέθηκαν µπροστά στον µεγαλύτερο κίνδυνο. Στις 23 Απριλίου, τµήµατα των SS, Ιταλοί εθελοντές και Έλληνες ένοπλοι συνεργάτες της δωσιλογικής οργάνωσης «Εθνικός Ελληνικός Στρατός (ΕΕΣ)» κατέλαβαν την Κατράνιτσα (Πύργοι), ένα κεφαλοχώρι ψυχών που θεωρούνταν από τις κυριότερες βάσεις τροφοδοσίας και στρατολογίας του ΕΛΑΣ. Οι επιδρο- µείς έφτασαν σε δύο τµήµατα. Μια φάλαγγα κατευθύνθηκε στο χωριό από την κατεύθυνση της Πτολεµαΐδας, ενώ η δεύτερη είχε αναχωρήσει νωρίτερα από το Αµύνταιο. Ο ντόπιος πληθυσµός, ήταν φιλικός προς τους αντάρτες και γνώριζε πως η ώρα της γερµανικής εκδίκησης δεν θα αργούσε. Έτσι, αρκετές εκατοντάδες κάτοικοι, κυρίως από εκείνους που ζούσαν στον πάνω «µαχαλά» είχαν εγκαταλείψει τους Πύργους και είχαν αναζητήσει καταφύγιο στα κοντινότερα δάση. Αντίθετα, όσοι είχαν τα σπίτια τους στις κάτω συνοικίες, α- ναγκάστηκαν να παρουσιαστούν στην συγκέντρωση στην κεντρική πλατεία, µπροστά στην εκκλησία της Παναγίας. Κατά την επιχείρηση, δεν υ- πήρξε διάκριση µαχίµων ή αµάχων. Σύµφωνα µε τον Στράτο ορδανά, εκτελούνταν επιτόπου όσοι προσπαθούσαν να διαφύγουν ή όσοι ανακαλύπτονταν σε κρυψώνες. Περίπου άνδρες και γυναίκες επιβιβάστηκαν σε φορτηγά και ο- δηγήθηκαν στα «Χάνια» της Πτολεµαΐδας, εκτός από δύο η- λικιωµένους που δεν µπορούσαν να βαδίσουν και θανατώθηκαν επιτόπου. Στην Πτολεµαΐδα εγκλείστηκαν σε ένα πρόχειρο στρατόπεδο στο οποίο την επόµενη µέρα πραγµατοποιήθηκαν ανακρίσεις και εκτελέσεις. Λίγο µετά την εκκένωση του χωριού, τα οικήµατα παραδόθηκαν στις φλόγες. Με τη βοήθεια της περίφηµης εµπρηστικής σκόνης που έµεινε χαραγµένη στη µνή- µη όλων των «κατοχικών» Ελλήνων, 650 σπίτια έγιναν στάχτη και µικρά και µεγάλα ζώα κατασχέθηκαν. Μαζί µε το έµψυχο υλικό «αποµακρύνθηκαν» οι περιουσίες των κατοίκων, κοσµήµατα, τιµαλφή και σκεύη. Στη λεηλασία συµµετείχαν α- πό κοινού Γερµανοί και Έλληνες, µε τους δεύτερους ωστόσο να επιδεικνύουν ιδιαίτερο ζήλο φτάνοντας να κακοποιήσουν τις γυναίκες τις οποίες φρουρούσαν. Το χωριό «φιλοξένησε» τους νεκροθάφτες του για τρεις ηµέρες. Τρεις ηµέρες τυφλής βίας και θανάτου. Κάπου 150 άτοµα που είχαν αιχµαλωτιστεί στο παρακείµενο δάσος οδηγήθηκαν µε τη βία πίσω στο χωριό και κλείστηκαν στην εκκλησία της Μεταµόρφωσης. Η παραµικρή ελπίδα που συντηρούσαν για πιθανή σωτηρία τους διαψεύστηκε οικτρά και το αποκορύφωµα του δράµατος έ- µοιαζε να είναι βγαλµένο από τις ιστορίες φρίκης των θαλά- µων αερίων των γερµανικών στρατοπέδων: Την τελευταία η- µέρα (26 Απριλίου), όλοι οι αιχ- µάλωτοι ηλικιωµένοι, γυναίκες και παιδιά µεταφέρθηκαν στους διάφορους αχυρώνες που υπήρχαν κάτω από την εκκλησία της Μεταµόρφωσης που είχε µετατραπεί σε δεσµωτήριο και κάηκαν ζωντανοί. Ο απολογισµός αυτού του πραγµατικού ολοκαυτώµατος ήταν βαρύς. Όσες µέρες διήρκεσε η κατάληψη του χωριού, οι Γερµανοί εκτέλεσαν ή έκαψαν ζωντανούς 335 κατοίκους, από γέροντες µέχρι µωρά παιδιά. Οι θανατώσεις δεν πραγµατοποιήθηκαν σε µια µέρα αλλά ακανόνιστα και χωρίς πρόγραµµα και µπορούµε να αντιληφθούµε την αγωνία των ανυπεράσπιστων θυµάτων των Ναζί εξαιτίας της αβεβαιότητας και της ψυχοφθόρας διαδικασίας αναµονής. Συµφωνά µε την αποδελτίωση την διαθέσιµων ληξιαρχικών βιβλίων της κοινότητας, στις 22 Απριλίου σκοτώθηκαν 8 άντρες, γυναίκες και παιδιά ετών, στις 23 Απριλίου εκτελέστηκαν 64 άνδρες, γυναίκες και παιδία ηλικίας 2-75 ετών, στις 24 και 25 Απριλίου ο αριθµός τους έ- φτασε τους 29 άντρες, γυναίκες και παιδιά. Την καταστροφή συµπλήρωνε την ίδια ηµέρα (23 Απριλίου) η καταστροφή του γειτονικού Μεσόβουνου που βίωνε για Τρίτη φορά την χιτλερική παράνοια. Όπως και στην περίπτωση της Κλεισούρας και σε αναρίθµητες άλλες περιπτώσεις, οι γερµανικές εκθέσεις διαστρέβλωσαν την πραγµατικότητα αναφέροντας µικρότερους αριθµούς ( νεκροί) και υπονοώντας, ως συνήθως ότι οι «εχθροί» (Feinde) είχαν σκοτωθεί σε σκληρή µάχη εναντίον τους. ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ Από το βιβλίο ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ. Μαρτυρίες. Αθήνα Πυροβολώντας αδιάκριτα ό- ποιον προσπαθούσε να ξεφύγει, έµπαιναν µέσα στα σπίτια και οδηγούσαν τους ανθρώπους στον χώρο κοντά στην εκκλησία της Παναγίας όπου βρίσκονταν το νεκροταφείο της συνοικίας αυτής. Τους βάλανε στη σειρά κι έστησαν µπροστά τους τα πολυβόλα. Τρόπος να το σκάσει κανείς δεν υπήρχε. Ωστόσο, δεν έλειψαν κι εκείνοι που αρνήθηκαν να δεχτούν τον θάνατο µε σταυρωµένα χέρια. Πολλοί ξεχύθηκαν προς το παρακείµενο ρέµα και τους λόφους. Η φωτιά των πολυβόλων δεν τους άφησε να ζήσουν και πολύ. Σε λίγο έπεφταν νεκροί. Όλα αυτά γίνανε στον Κάτω Μαχαλά. Πιο απάνω από κει ό- µως, ήταν. Μόλις µπήκαν στον Πάνω Μαχαλά, οι Γερµανοί αυτοί ειδικά έδειξαν τις προθέσεις τους γιατί άρχισαν να πυροβολούν όλους εκείνους που φεύγοντας, προσπαθούσαν να φτάσουν στο βουνό. Κοντά σ όλους τους άλλους θανατώθηκαν σ έναν αχυρώνα της συνοικίας Σεβαστιανά, οι υ- πέργηροι Στέργιος Τασιώνης µε τη γυναίκα του, η υπέργηρη Φωτεινή Κυναλή µε την κόρη της Αναστασία, τη γυναίκα του µεγάλου γιου της και τα τέσσερα µικρά εγγόνια της. Λέγετε ό- τι δεν τους τουφέκισαν, αλλά α- φού τους έκλεισαν στον αχυρώνα, έβαλαν φωτιά και τους κάψανε. Όσοι φτάσαµε στο βουνό, ακούγαµε τον αχό της µάχης που γινόταν στο Άνω Γραµµατικό και περιµέναµε να νυχτώσει µε την ελπίδα ότι οι Γερµανοί θα φεύγανε. Το σκοτάδι όµως που έπεφτε, διέψευσε όλες µας τις ελπίδες. Μανώλης Τασιώνης Η Σοφία Γκέσιου την 23 η Α- πριλίου γέννησε δίδυµα και ό- ταν ήρθαν στο χωριό µας οι Ναζί τη µέρα αυτή, την πιάσαν και της ξέσκισαν την κοιλία. Στη συνέχεια την άφησαν να πεθάνει από φρικτούς πόνους. Επίσης µπροστά στα µάτια της ξεκοίλιασαν τα δίδυµα µωρά της. Ο άντρας της Αργύρης Γκέσιος που ήταν στο ταβάνι του σπιτιού του, ακούγονταν τις φωνές της Σοφίας αναγκάστηκε να παραδοθεί. Τον σκότωσαν αµέσως. Εκεί βρισκόταν και η µαµή που την ξεγέννησε µε την κόρη της (Παρασκευή και Σοφία Κιάου). Τις σκότωσαν κι αυτές Ο µεσαίος Μαχαλάς δοκίµασε τη µεγαλύτερη συµφορά γιατί µέσα στις αχυρώνες κάψανε περίπου 180 γυναικόπαιδα. Ο ηµήτρης Σταµπουλής βρέθηκε µε τα δύο µικρά παιδιά του, που είχε στην αγκαλιά του, καµένα. Ο Αριστοµένης Σταµπουλής βρέθηκε να κρατάει την κλειδαριά µε το χέρι του καµένος - ζωντανός. Μένης Μελκόπουλος Την µάνα µου, Άννα Κοσµίδου, µε τα 5 παιδιά και τη µάνα της και µια γειτόνισσα τους έ- βαλαν στα έξι µέτρα και τους σκότωσαν όλους τη νύχτα. Η µάνα µου µε δέκα τραύµατα σύρθηκε σε µια αχυρώνα και γλίτωσε. Την αδελφή µου, κορίτσι 17 χρονών, την γύρισαν α- νάποδα και την εβίασαν νεκρή. Η µάνα µου έζησε ως τα τώρα (1981). Έχει είκοσι µέρες που πέθανε. Όλα τα χρόνια που έζησε, κάθε βράδυ στον ύπνο της παραµιλούσε κι έλεγε τι είδε και πώς σκοτώσαν τα παιδιά της Πηνελόπη Κοσµίδου Νικόλτση Πηγή: Περιοδικό, Ιστορία του Έθνους, τεύχος 24, Φεβρουάριος 2011

5 Μάρτιος 2011 ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΟΣΤΡΟΒΟΥ 5 Από τον Ιωάννη Παπαλαζάρου Εκπαιδευτικό Στο άρθρο «Η µάχη του Οστρόβου», που δηµοσιεύθηκε στο 21ο φύλλο της εφηµερίδας «Λίµνη Βεγορίτιδα» ( εκέµβριος 2010), περιγράψαµε τις συνθήκες και τα γεγονότα της απελευθέρωσης της Άρνισσας και της ευρύτερης περιοχής Βεγορίτιδας από τον Ελληνικό Στρατό, στις 5 Νοεµβρίου 1912, καθώς και της εκταφής των οστών των άγνωστων νεκρών στρατιωτών που έπεσαν στις µάχες γύρω από το Όστροβο, στην περιοχή «Μπόφτσα», 2 χλµ. ανατολικά της Άρνισσας και σήµερα τα οστά τους φυλάσσονται στον Ναό της Αγίας Τριάδος. Η τοπική προφορική παράδοση διέσωσε µόνο τον αριθµό των νεκρών στρατιωτών της µάχης του Ο- στρόβου και αναφέρει ότι ήταν δύο ιππείς της οµάδας προποµπών-ανιχνευτών της 6ης Μεραρχίας. Η συνέχεια της ιστορικής έρευνας κατέδειξε ότι οι νεκροί της πολυήµερης µάχης ήταν τρεις και αυτή τη στιγµή έχουµε στη διάθεσή µας τα ονόµατά τους. Η αποκατάσταση και η εξακρίβωση των στοιχείων οφείλονται στην συγκινητική πρωτοβουλία, την ευαισθησία και την επιµονή ενός συνταξιούχου ασονόµου και πάνω απ όλα εξαίρετου πατριώτη, του Θανάση Βαρδάκα, αλλά και στις ευαισθησίες και την πρόθυµη ανταπόκριση µιας στρατιωτικής υπηρεσίας, της ιευθύνσεως Μονίµου Στρατιωτικού Προσωπικού/6 του Γ.Ε.Σ. Ο Θανάσης Βαρδάκας είναι γιος του Ιωάννη Βαρδάκα, που και αυτός υπηρέτησε ως ασονόµος στην περιοχή Βεγορίτιδας από το 1928 έως το 1956, τα πρώτα χρόνια στον ασικό Σταθµό της Τσέγανης (Αγίου Αθανασίου) και αργότερα στο ασονοµείο της Άρνισσας. Ο Θανάσης Βαρδάκας υπηρέτησε πολλά χρόνια στο ασαρχείο της Έδεσσας και αργότερα στην Αττική, απ όπου είναι η καταγωγή του πατέρα του και όπου διαµένει σήµερα µόνιµα µε την οικογένειά του (Κάλαµος Αττικής). Αγάπησε τον τόπο µας, τους ανθρώπους του, την ιστορία του, την παράδοσή του, σαν δεύτερη πατρίδα του. Από τον πατέρα του είχε πληροφορηθεί για τους άγνωστους νεκρούς στρατιώτες της µάχης του Οστρόβου, γνώριζε και επισκεπτόταν τον τόπο της ταφής τους, αλλά αυτό που τον ενδιέφερε επίµονα ήταν να µάθει τα ονόµατά τους και τον τόπο καταγωγής τους, για να αναγερθεί ανάλογο µνηµείο στον τόπο της θυσίας τους. Αναζητώντας απαντήσεις στις έ- ρευνές του, απευθύνθηκε στον ή- µο Βεγορίτιδας, προσέφυγε σε πληροφορίες ιστορικών βιβλίων και τέλος στο Γενικό Επιτελείο Στρατού, όπου βρήκε πρόθυµη α- νταπόκριση στο αίτηµά του και του γνωστοποιήθηκαν πλήρη τα στοιχεία των νεκρών στρατιωτών της µάχης του Οστρόβου. Γνωρίζοντας το ενδιαφέρον µου και τις αντίστοιχες αγωνίες µου για το θέµα, έσπευσε ο φίλος Θανάσης, µε τον αυθορµητισµό και τη σεµνότητα που τον διακρίνουν, να µου ανακοινώσει το αποτέλεσµα της έρευνάς του. Στην απάντηση του Γενικού Επιτελείου Στρατού που ακολουθεί, α- ναφέρονται τα ονόµατα των νεκρών στρατιωτών, οι τόποι καταγωγής τους και οι ηµεροµηνίες που έπεσε ο καθένας στο πεδίον της µάχης. Γίνεται φανερό ότι την ηµέρα της εισόδου των ελληνικών στρατευµάτων στην Άρνισσα (5 Νοεµβρίου 1912) υπήρξε ένας νεκρός στρατιώτης στην Μπόφτσα. Οι άλλοι δύο στρατιώτες σκοτώθηκαν σε άλλες περιοχές γύρω από το Όστροβο, στις 8 και 10 Νοεµβρίου αντίστοιχα. Ο Θανάσης Βαρδάκας δε σταµάτησε εδώ τις έρευνές του. Συνεχίζει τις προσπάθειές του µε την α- ναζήτηση συγγενών των τριών νεκρών στρατιωτών στους τόπους της καταγωγής των. Έτσι θα θεωρήσει, όπως µου δήλωσε, ολοκληρωµένη την έρευνά του και το καθήκον προς την ιστορία του τόπου όπου γεννήθηκε και έζησε µε την πατρική του οικογένεια τα δύσκολα χρόνια του πολέµου του Σαράντα, της Κατοχής και του Εµφυλίου, όπου ανάστησε τη δική του οικογένεια, όπου έχει έντονες ανα- µνήσεις και πολλούς φίλους. Όνειρο και επιθυµία του είναι στο χώρο όπου βρέθηκαν τα οστά των νεκρών στρατιωτών να αναγερθεί τιµητική στήλη µε τα ονόµατά τους, σεµνό και απέριττο µνη- µείο, αντάξιο της θυσίας τους για την ελευθερία της Μακεδονίας. Υπενθυµίζουµε και επισηµαίνου- µε, και το γνωρίζουν οι κάτοικοι της Άρνισσας, ότι στο χώρο αυτόν, µέχρι πριν από εικοσαριά χρόνια, υπήρχε περιφραγµένος τάφος µ ένα κυπαρίσσι πλάι του. Κάποιοι µπάζωσαν τον τόπο κατά τη διάνοιξη του δρόµου και απόµεινε µόνο του το κυπαρίσσι, µάρτυς αδιάψευστος του τόπου και του γεγονότος. Τα οστά που βγήκαν στην επιφάνεια, µε τη φροντίδα του καλού Ιερέα Παπα-Νικόλα φυλάσσονται κάτω από την Αγία Τράπεζα της Α- γίας Τριάδος στην Άρνισσα. Θερµά συγχαρητήρια αξίζουν στον Θανάση Βαρδάκα για τα πατριωτικά του αισθήµατα και τις πρωτοβουλίες του, αλλά και στη ιεύθυνση Μονίµου Στρατιωτικού Προσωπικού/6 του Γ.Ε.Σ. για την πρόθυµη και άµεση ανταπόκριση του στην παροχή των ιστορικών στοιχείων. Η πρόταση για την ανέγερση µνηµείου ή τιµητικής στήλης για τους τρεις νεκρούς στρατιώτες, µε κατάλληλη διαµόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, µας βρίσκει όχι απλά σύµφωνους, αλλά θεωρούµε ότι αποτελεί ηθική υποχρέωση και επιβεβληµένο καθήκον όλων των συναρµόδιων φορέων: του ήµου Έδεσσας-Βεγορίτιδας, των Πολιτιστικών Συλλόγων της Άρνισσας και όλων των οικισµών του πρώην ήµου Βεγορίτιδας, της Εκκλησίας, των Σχολείων, του τοπικού τύπου, όλων όσοι αισθάνονται ότι το υπέρτατο αγαθό της ελευθερίας που χαιρόµαστε, δε µας χαρίστηκε, αλλά αποκτήθηκε µε αγώνες και θυσίες και το ελάχιστο που ο- φείλουµε σ αυτούς που θυσιάστηκαν για την ελευθερία µας είναι η τιµή και η ευγνωµοσύνη. Ας αναλάβει την πρωτοβουλία ο αρµόδιος Αντιδήµαρχος, ο Μ.Ε.Σ.Ν.Α. ή οποιοσδήποτε τοπικός φορέας και θα µας βρει κοντά του πρόθυµους αρωγούς και συ- µπαραστάτες. Στο 21 ο φύλλο, το άρθρο της Μαρίας Αναγνωστοπόυλου «Τα µονοπάτια ως µέσο ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης για τη φύση» αναδηµοσιεύτηκε από το Περιοδικό «Αµφίβιον» του ΕΚΒΥ, Ιούλιος Αύγουστος 2010.

6 6 Μάρτιος 2011 Το γεωλογικό παρελθόν της Εορδαίας µέσα από τα παλαιοντολογικά ευρήµατα Συνέχεια από την 1η σελ. και ότι ακριβώς διαπιστώσαµε στη λιγνιτοφόρα λεκάνη της Πτολεµαΐδας σήµερα φύεται και στη Μικρή Πρέσπα. Έτσι έχουµε ένα σηµείο αναφοράς αν θέλουµε να προστατεύσουµε αυτά τα οικοσυστήµατα πρέπει να γνωρίζουµε πολύ καλά την ιστορία τους. Η.Κ.: Άρα λοιπόν µας βοηθάει το γεωλογικό παρελθόν για τον τρόπο που πρέπει να λειτουργήσει η προστασία σήµερα. Ε.Β.: Ακριβώς. Και το βασικότερο είναι σ αυτή την περίπτωση, επειδή έχω ασχοληθεί στην ευρύτερη περιοχή πάνω από 30 χρόνια, το διδακτορικό µου το έχω κάνει στη λιγνιτοφόρο λεκάνη των Βεγόρων, αλλά συνεχώς ό- λο και είχαµε ερευνητικές δραστηριότητες σ αυτή την περιοχή, διαπιστώνουµε πολλά πράγµατα ακόµη και σή- µερα. Όπως είναι η Μικρή Πρέσπα ό- που σήµερα σχηµατίζεται τύρφη, είχα κάνει παλαιότερα µελέτες και σε ορισµένες λιµνοθάλασσες στη Νότια Πελοπόννησο, µπορούµε να σταµατήσουµε την τυρφογένεση. ηλαδή το «µπάζωµα» να το πούµε το οικοσυστήµατος και να µην καταστραφεί η Μικρή Πρέσπα. Υπάρχουν δυνατότητες, πράγµα το οποίο γίνεται και στο εξωτερικό αλλά εδώ εµείς είχαµε µεγάλη δραστηριότητα α αυτόν τον το- µέα. ηλαδή πως µπορούµε να αποφύγουµε την τυρφογένεση. Μπορού- Γενικό πλάνο εκθεµάτων µουσείου Πτολεµαΐδας µε να την αναστείλουµε την τυρφογένεση, χωρίς να κάνουµε µεγάλες µετατροπές στο οικοσύστηµα, έτσι ώστε να διατηρηθούν οι λίµνες, τα ποτάµια και οι τυρφώνες για τις επόµενες γενιές. Η.Κ.: Εδώ σε µας στη Βεγορίτιδα υ- πάρχει µια πορεία η οποία οδηγεί σε µια καταστροφή του υπάρχοντος λι- µναίου οικοσυστήµατος; Ε.Β.: Εγώ επειδή είµαι γέννηµα θρέµµα, από µικρό παιδί γνωρίζω καλά τη Βεγορίτιδα η οποία εσφαλµένα από ορισµένους ερευνητές, που δεν ήταν ειδικοί, αναφέρουν ότι µπορούσε να γίνει τυρφογένεση. Η Βεγορίτιδα ήταν πολύ µεγαλύτερης έκτασης, το θυµάµαι όταν ψαρεύαµε εκεί πέρα, και είχε µεγάλο κυµατισµό, δηλαδή φουρτούνες, µεγάλα κύµατα, και εκεί δεν µπορεί να γίνει τυρφογένεση ούτε µπάζωµα. Γιατί για να δηµιουργηθεί τύρφη χρειάζεται ένα ήρεµο περιβάλλον µε βαλτώδη φυτά. Αυτά υπήρχανε παλαιότερα, τα οποία εδώ και 20 χρόνια µε τη συρρίκνωση των νερών της Βεγορίτιδας που είναι µια καρστική λί- µνη, αναµφίβολα, δεν σχηµατίζεται σήµερα τύρφη που είναι το αρχικό στάδιο πριν από τη δηµιουργία του κάρβουνου. Αντίθετα του Άγρα, απέναντι, εκεί έχει ισχυρή τυρφογένεση και µάλιστα είχα δώσει µια διατριβή για τη ΕΗ και είχαµε βγάλει το συ- µπέρασµα, ότι το κάθε οικοσύστηµα έ- χει δική του ιστορία και εξαρτάται βέβαια και από τις κλιµατικές συνθήκες και από τις δραστηριότητες των κατοίκων. Εάν ορισµένα λιπάσµατα που ρίχνουν οι αγρότες, πολύ περισσότερο απ ότι χρειάζεται πολλές φορές, µε µια βροχόπτωση καταλήγουν µέσα σε αυτά τα οικοσυστήµατα. Αυξάνουν τον ευτροφισµό και αυτή αρχίζει το πρώτο στάδιο της τυρφογένεσης, το «µπάζωµα». Η.Κ.: Αυτό επιβαρύνει ουσιαστικά την κατάσταση. Ε.Β.: Τι µπορούσαµε να κάνουµε πρακτικά παλαιότερα; Έχω πολλά χρόνια να ασχοληθώ, υπάρχουν χορτοκοπτικά µηχανήµατα που µαζεύαµε τη βλάστηση µέσα από το οικοσύστη- µα και τη βγάζαµε έξω. ηλαδή επιβραδύναµε την τυρφογένεση και τη δηµιουργία του κάρβουνου. Και βέβαια διαβάζοντας πολλά νέα δεδοµένα από οικολογικές οργανώσεις κλπ., βλέπουµε ότι λείπει σε πολλές περιπτώσεις η κύρια ουσία της δηµιουργίας της τύρφης δηλαδή το «µπάζω- µα» των λιµνών. Υπάρχουν και τεχνητές λύσεις που µπορούν να επιβραδύνουν ή και να µηδενίσουν, αλλά κάτω από ορισµένες προϋποθέσεις. Παραδείγµατος χάρη είναι, είπαµε, ο περιορισµός των συγκεκριµένων λιπασµάτων, από περιπτώσεις που ξέρω αντί να βάλουν 1 σακί, βάζουν 5 για να έ- χουν µεγαλύτερη παραγωγή, τα ο- ποία καταλήγουν να επιπλέουν. Να πω, δεν καταστρέφουν µόνο το οικοσύστηµα. Εκεί µέσα σ αυτό το οικοσύστηµα υπάρχουν και η πανίδα των ψαριών και άλλων µικροοργανισµών τα οποία συρρικνώνονται. Εγώ θυµά- µαι περίπου 10 χρονών, που µ` έπαιρνε ο πατέρας µου στη βάρκα, που κόβαµε τους καλαµιώνες, ανοίγαµε διαδρόµους για να ρίξουµε τα δίχτυα. Και βέβαια εκεί υπήρχε ένα φυτό το οποίο λέγεται «στρατιώτης», µε το όνοµα το επιστηµονικό και τα νούφαρα και κάποιες άλλες τα οποία είναι τυρφικά αυτά. Η.Κ.: Υπήρχαν νούφαρα στη Βεγορίτιδα; Ε.Β.: Βεβαίως υπήρχαν νούφαρα. Αλλά εκείνο το φυτό στο οποίο πήγαινε το γριβάδι, το γνωστό ψάρι σε ό- λους µας το γριβάδι, λέγεται ποταµογείτονας. Υπάρχει σήµερα και στις Πρέσπες. Εκεί πήγαινε και πάλευε το γριβάδι µέσα στη πυκνή βλάστηση για να γίνει η ωοτοκία, να φύγει το χαβιάρι από το σώµα. Κάποια στιγµή µπορεί να ασχοληθώ, να γράψω αυτές τις ε- µπειρίες, έλεγα όταν θα πάρω σύνταξη θα µπορώ. υστυχώς τώρα έχω περισσότερη δουλειά, απ ότι όταν ή- µουν εν ενεργεία. Η.Κ.: Άρα λοιπόν είναι σηµαντικό να περιορίσουµε τις αιτίες. Όπως είναι τη νιτρορύπανση ας πούµε, από τα λιπάσµατα. Ε.Β.: Αυτό είναι βασικό. Υπάρχουν χορτοσυλλεκτικά µηχανήµατα να τα κόψει και να τα αφήσει στην ίδια λίµνη ή στον ίδιο βάλτο ή στο ίδιο οικοσύστηµα δεν βοηθάει. Αυτή τη φερτή ύ- λη πρέπει να τη µαζεύει και να τη βγάζει εκτός οικοσυστήµατος. Αν την α- φήσει µέσα στη λίµνη είναι χειρότερα. Η.Κ.: Άρα το χορτοσυλλεκτικό περιορίζει τη φυτική «επιβάρυνση», την οποία, όµως, θα πρέπει και να αποµακρύνει. Ε.Β.: Εγώ λέω πάντοτε µε µεγάλη προσοχή και µε συνεργασία πολλών ερευνητών, παραδείγµατος χάρη ό- πως είναι η δική µας ειδικότητα που έ- χουµε µεγάλες γνώσεις στην τυρφογένεση θα υπάρχουν και αντίστοιχοι συνάδελφοι από τη βοτανική, έτσι ώ- στε να µην αποδεκατιστεί η χλωρίδα του οικοσυστήµατος. Παραδείγµατος χάρη, ότι έχει βρεθεί σήµερα φύεται, το επαναλαµβάνω, µέσα στις Μικρές Πρέσπες, το έχουµε βρει απολιθωµένο µέσα στα κάρβουνα, µέσα στις λιγνιτικές σειρές της Πτολεµαΐδας, και κυρίως στον Άγρα, όπου έχουµε µερικές γεωτρήσεις, έτσι λοιπόν υπάρχει µέτρο σύγκρισης να µπορούν µερικά οικοσυστήµατα να προστατευθούν. Η.Κ.: Το γεωλογικό παρελθόν έχει να µας δείξει κάτι ιδιαίτερο για την ι- χθυοπανίδα της Βεγορίτιδας; Ε.Β.: Βεβαίως, οι µέχρι τώρα ενδείξεις που έχουµε, και βέβαια αυτά είναι αδηµοσίευτα στοιχεία, έχουµε µια πανίδα η οποία παραδείγµατος χάρη, ε- φόσον είναι σίγουρο ότι έχω ένα ση- µαντικό άσσο στην επιστήµη τον ο- ποίο δεν τον έχω ανοίξει ακόµη, µπορεί να µας δώσει τη γεωιστορική εξέλιξη του γουλιανού, διότι τα µοναδικά ευρήµατα γουλιανού είναι στην κατοχή µου από την λιγνιτοφόρο λεκάνη των Βεγόρων πριν 5-9 εκατοµµύρια χρόνια. Και είναι τα µοναδικά ευρήµατα στον κόσµο. Θυµάµαι ένα καλοκαίρι που µπορέσαµε και βγάλαµε σπάνια πανίδα από τη Βεγορίτιδα, η οποία έ- χει εξελιχθεί λίγο, αλλά ο βασικός κορµός της εξέλιξης δεν άλλαξε πάρα πολύ, µιλάµε τώρα για τη Βεγορίτιδα. Βέβαια εδώ στο Προσήλιο της Κοζάνης έχουν βρεθεί απολιθωµένες µορφές σπονδυλόζωων στη βάση της το- µής τα οποία βρίσκονται στο Μουσείο του Παρισιού, 5-9 εκατοµµυρίων χρόνων, ενώ σε νεότερα στρώµατα, της τάξεως των 1,8 εκατοµµυρίων χρόνων µέχρι 600 χιλιάδες χρόνια,έχω α- νακαλύψει, πρόσφατα, µια εξαιρετική πανίδα ιχθύου. Και βέβαια δε µπορούσα να φανταστώ, και το έλεγα στους συνεργάτες µου, να βρίσκω καρχαρίες, τα δόντια των καρχαριών, πέντε διαφορετικά είδη. Τι τρώγανε αυτοί οι καρχαρίες; Τρώγανε ψαράκια. Αυτή τη στιγµή έχουµε τουλάχιστον µια πολύ σηµαντική πανίδα την οποία µελετάµε για να την ανακοινώσουµε, όταν θα έχει ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία. Η.Κ.: Όλα αυτά τα ευρήµατα που υ- πάρχουν στην Παλαιοντολογική Πτέ- Υδρόβια φυτά ρυγα του Μουσείου της Πτολεµαΐδας δεν αφορούν µόνο τη Βεγορίτιδα φυσικά. Με ποιες άλλες περιοχές σχετίζονται; Ε.Β.: Αυτές οι χλωρίδες είναι τα οικοσυστήµατα του καινοφυτικού αιώνα δηλαδή είναι κυρίως τα ευρήµατα αυτά που έχουµε εδώ στον ελλαδικό χώρο είναι από 9 εκατοµµύρια χρόνια, µέχρι πρόσφατα που έχουµε απ την Πτολεµαΐδα γύρω στα 2 εκατοµµύρια χρόνια περίπου. Και βέβαια η χλωρίδα αυτή εξελίσσεται και πολλές φορές ό- τι είναι σ αυτόν τον αιώνα φύεται και σήµερα. Παραδείγµατος χάρη η δρυς, ο πλάτανος και άλλα ήρθαν εδώ λόγω κλιµατικών αλλαγών. Λείπουν τα υποτροπικά φυτά που είναι η σεκόγια, που φύεται σήµερα στην Καλιφόρνια και µερικές άλλες κατηγορίες φυτών. Έτσι λοιπόν εµείς έχουµε µελετήσει µε τους συνεργάτες µου αυτή τη χλωρίδα αρχής γενοµένης από την Ελασσόνα, ή σ όλη την Ελλάδα, αλλά κυρίως για υη Βόρεια Ελλάδα µε έναν α- νώτερο σκοπό. Να παρουσιάσουµε µελλοντικά σε κάποιο µουσείο ή ακό- µη και στη Πτολεµαΐδα ή σε κανένα άλλο που θα γίνει στο νοµό Φλώρινας, να παρουσιάσουµε τις κλιµατικές αλλαγές. Και τα καλύτερα στοιχεία για τις κλιµατικές αλλαγές είναι αυτά τα ευρήµατα που έχουµε από την Ελασσόνα, από το Προσήλιο, από τη Βεγόρα, από το Κλειδί της Φλώρινας. εν θα επεκταθώ σε άλλες περιοχές διότι ανάλογα σε ποια κλιµατική ζώνη βρισκόµαστε, δε θα πω για Πελοπόννησο, δε θα συγκρίνουµε µε Εύβοια, διότι είναι σε διαφορετική κλιµατική ζώνη. Έτσι λοιπόν εµείς είµαστε πολύ κοντά µέσω των µουσείων, όπως είναι η πτέρυγα, το Παλαιοντολογικό Μουσείο της Πτολεµαΐδας, εγώ θεωρώ ότι είναι ένα πλήρες παλαιοντολογικό µουσείο και όχι µια πτέρυγα, ή αν γίνει και καµιά µουσειακή ανάδειξη των ευρη- µάτων της Βεγόρας, τα οποία τα προετοιµάζουµε για κάποια άλλη µουσειακή ανάλυση, θα έχουµε την εξελικτική πορεία των φυτών σ αυτό το χρονικό διάστηµα. ηλαδή από 9 εκατοµ- µύρια χρόνια µέχρι σήµερα. Σε ότι α- φορά τα λιµναία µαλάκια τα οποία τα βρίσκουµε απολιθωµένα στην ευρύτερη περιοχή της λιγνιτοφόρου λεκάνης της Πτολεµαΐδας, η οποία είναι µια α- πό τις πλουσιότερες ανά τον κόσµο, καθώς επίσης και σε άλλες περιοχές του νοµού Κοζάνης. Όλα αυτά τα µαλάκια, είτε είναι όστρακα είτε είναι γαστερόποδα µε µεγάλη έκπληξη, βέβαια το ήξερα αυτό το πράγµα, βρίσκονται σήµερα στη Μικρή και Μεγάλη Πρέσπα. Μου έλειπε ένα γαστερόποδο, που αµφέβαλα πως βρέθηκε στην Κοζάνη, στην Πτολεµαΐδα κλπ. και όµως στην τελευταία µου επίσκεψη στη Μεγάλη Πρέσπα το βρήκα και εκεί. Εποµένως έχουµε την εξελικτική πορεία και σ αυτό τον τοµέα των µαλακίων. Η.Κ.: Εσείς χαρακτηρίζεται µητέρα της παλαιοντολογίας και της παλαιοβοτανικής την Πτολεµαΐδα. Αυτό στηρίζεται σ όλα αυτά τα ευρήµατα που αναφέρατε προηγουµένως ή υ- πάρχει και κάτι συµπληρωµατικό ε- δώ; Ε.Β.: Κοιτάξτε, είναι µια εσωτερική λεκάνη, η ενδοηπειρωτική λεκάνη και κάτω από καλές κλιµατικές συνθήκες σχηµατίστηκαν οι τυρφώνες και µέσα από τους τυρφώνες, ζούνε και άλλα ζώα µικροθηλαστικά, σπονδυλόζωα, κάστορες, στην Πτολεµαΐδα έχουνε βρεθεί κάστορες, αλλά δυστυχώς όλα τα ευρήµατα δεν τα έχουµε στο χώρο του µουσείου, τα έχουµε στην Ολλανδία. Έτσι λοιπόν είναι ένα εργαλείο για εκπαιδευτικά προγράµ- µατα, για ερευνητές γι αυτό και προσέλκυσαν τους ξένους ερευνητές εδώ και πάρα πολλά χρόνια, διότι είναι µια κατηγορία τέτοια που στην Ευρώπη, ο λιγνίτης παραδείγ- µατος χάρη της Πτολεµαΐδας δεν έ- χει µεγάλη θερµογόνο δύναµη, παρ όλα αυτά τον εκµεταλλευόµαστε ε- µείς σήµερα, αλλά τα οικοσυστήµατα αυτά επειδή υπήρχε ένα τέτοιο οικοσύστηµα όπως είναι το Έβεργκλεην στην Αµερική, µικρές λίµνες µετατρέπονται σε βάλτοι υπάρχουν πορθµοί επικοινωνίας µεταξύ αυτών των οικοσυστηµάτων γι αυτό είναι πλούσιο υλικό γι` αυτόν που θα α- σχοληθεί µε τη λιγνιτογένεση, µε την παλαιοβοτανική, µε την παλαιοντολογία, µε µια σειρά από ειδικότητες και είναι τόσο πλούσιο το παλαιοντολογικό υλικό που δεν έχω και µια αµφιβολία και χαίροµαι πολύ που τελικά έγινε αυτό το µουσείο στην Πτολεµαΐδα, θα υπάρξουν και άλλες µουσειακές αναδείξεις, γιατί πραγµατικά σε µερικά χρόνια που θα σταµατήσει η εκµετάλλευση και θα γίνει αποκατάσταση του τοπίου, οι νεότεροι ή τα παιδιά µας ή η νεότερη γενιά δεν θα έχει να θυµηθεί τίποτα απ όλα αυτά τα γεγονότα. Γι αυτό ο ρόλος του µουσείου είναι πολύ καλός, για να δώσει αυτή την πληροφόρηση. Συνεχίζεται στο επόµενο φύλλο

7 Μάρτιος 2011 Η Αµπελουργία στο Αµύνταιο Το άρθρο είναι απόσπασµα α- πό το βιβλίο µε τίτλο «Η Αµπελουργία στο Αµύνταιο» του γεωπόνου Ιωαννίδη Στέφανου Η καλλιέργεια του αµπελιού στην περιοχή Αµυνταίου χάνεται στα βάθη των αιώνων και ξεπερνά τις δύο χιλιετίες. Ευρή- µατα από τις αρχαιολογικές α- νασκαφές (κλαδευτήρια, πιθάρια, ρετσίνι και σπόροι) στην ελληνιστική πόλη των Πετρών, µαρτυρούν την καλλιέργεια του αµπελιού και την παραγωγή κρασιού. Επίσης η λατρεία της θεϊκής µορφής του ιονύσου α- ποδεικνύει την εξέχουσα θέση που είχε το κρασί στην καθηµερινή ζωή των κατοίκων. Τον 3ο αιώνα µ.χ. ο Αθηναίος αναφέρεται στον Κελληνό ελαφρύ οίνο. Η καλλιέργεια του αµπελιού στη διάρκεια των αιώνων συνεχίζεται και το κρασί λατρεύεται από τους κατοίκους και από ό- σους το γνωρίζουν, συνοδεύεται δε από µύθους και παραδόσεις που είχαν σχέση µε την καθηµερινή ζωή και την τοπική γαστρονοµία. Στα χριστιανικά χρόνια η λατρεία του ιονύσου α- ντικαθίσταται από τη λατρεία του Αγίου Τρύφωνα. Αρχές του 19ου αιώνα ο Αλή Πασάς φαίνεται να παίρνει φόρο σε κρασί και να το µεταφέρει στην περιοχή των Ιωαννίνων. Την περίοδο των Βαλκανικών πολέµων ο Σπύρος Μελάς αναφέρεται στο Σόροβιτς (Αµύνταιο) χαρακτηρίζοντας το ως κωµόπολη ευλογη- µένη από τον Βάκχο, που εκεί φυτρώνει το εύχυµο κλήµα και όποιος πιει κρασί του Σόροβιτς δεν το ξεχνάει. Η καλλιέργεια του εδάφους µέχρι το τέλος του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα φαίνεται να γινόταν χειρονακτικά, µε ένα εργαλείο που ονοµαζόταν δικέλλι. Ο πολλαπλασιασµός των αµπελιών γινόταν µε καταβολάδες (ότβαλ), χωρίς σαφή εικόνα σειρών και συµµετρίας, σε χα- µηλά κυπελλοειδή σχήµατα. Αργότερα άρχισαν οι φυτεύσεις σε συµµετρία λόγω της έναρξης της καλλιέργειας του εδάφους µε ζώα (άλογα). Η οινοποίηση πραγµατοποιούνταν στα κελάρια. Τα κελάρια ήταν στο ισόγειο των κατοικιών ή σε ισόγειες και ηµιυπόγειες προεκτάσεις τους. Η κάθε κατοικία είχε το δικό της κελάρι, το οποίο λειτουργούσε σαν ένα µικρό οινοποιείο και ε- παρκούσε για την παραγωγή των αµπελιών της οικογένειας. Επίσης διατηρούσε το δικό της αποστακτήρα (καζάνι), στον ο- ποίο παραγόταν το τσίπουρο. Η εµπορία του κρασιού και του τσίπουρου γινόταν από τα κελάρια. Τοπικοί αλλά και από τη δυτική και κεντρική Μακεδονία έµποροι αγόραζαν χύµα κρασί και τσίπουρο σε βαρέλια έτοιµο για κατανάλωση. Η διακίνηση του κρασιού έφτανε βόρεια των Βαλκανίων. Επίσης πηγές αναφέρουν την πώληση κρασιού και τσίπουρου στα τέλη του 19ου µε αρχές του 20ου αιώνα στην Αµερική α- πό Έλληνες µετανάστες. Τις δεκαετίες του 1950 και 1960 η µαζική µετανάστευση πολλών κατοίκων της ευρύτερης περιοχής του Αµυνταίου προς το εξωτερικό, είχε ως αποτέλεσµα την εγκατάλειψη µεγάλου τµήµατος της αµπελουργίας. Επίσης η καλλιέργεια του αµπελιού γίνεται ασύµφορη λόγω διαφόρων προβληµάτων ό- πως η καλλιέργεια µε ζώα, τα κυπελλοειδή σχήµατα χαµηλών αποδόσεων, ο µικροτεµαχισµός της γης, η ακανόνιστη φύτευση και η χαµηλή τιµή πώλησης των κρασιών. Αποτέλεσµα των παραπάνω προβληµάτων ήταν οι αµπελουργοί εκείνης της εποχής να συνεταιριστούν, αφενός µεν για να συγκεντρώσουν την παραγωγή και να επιτύχουν καλύτερες τιµές, αφετέρου δε για να βελτιώσουν την ποιότητα του παραγοµένου προϊόντος, µε την κατασκευή ενός σύγχρονου για την εποχή οινοποιείου και την καθοδήγηση της παραγωγής α- πό εξειδικευµένο επιστηµονικό προσωπικό. Έτσι το πρώτο οργανωµένο οινοποιείο κατασκευάζεται το 1959 από την Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισµών Αµυνταίου στην πόλη του Αµυνταίου, χωρητικότητας που ξεπερνά τους τόνους σε γλεύκος. Παράλληλα εµφιαλώνεται το πρώτο κρασί σε φιάλη 750ml. Τη δεκαετία του 1970 τα αµπέλια αρχίζουν να διαµορφώνονται σε γραµµικά υποστυλωµένα σχή- µατα και ξεκινά η µηχανική καλλιέργεια. Παράλληλα αναγνωρίζεται η ένδειξη Ονοµασία Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας <<ΑΜΥΝΤΑΙΟ>> (Ο.Π.Α.Π.) για την παραγωγή διαφόρων τύπων κρασιών από την ποικιλία Ξινό- µαυρο. Σταδιακά κατασκευάζονται και άλλες οινοποιητικές µονάδες, φτάνοντας σήµερα τις ε- φτά, µε ταυτόχρονη µείωση των κελαριών, τα οποία πωλούν ατυποποίητο (χύµα) κρασί λιανικά (χωρική οινοποίηση). Το τσίπουρο αποτελεί ένα προϊόν ιδιαίτερης σηµασίας για την οικονοµία της περιοχής. Η παραγωγή του γίνεται σε παραδοσιακούς χάλκινους άµβυκες (αποστακτήρες, καζάνια), οι ο- ποίοι ελάχιστα άλλαξαν στο χρόνο. Το βράσιµο γίνεται τους χειµερινούς µήνες και έχει ιδιαίτερη πολιτιστική αξία για την περιοχή καθώς τα καζάνια µετατρέπονται σε χώρους διασκέδασης και γλεντιού. Η πώληση του τσίπουρου γίνεται χύµα κατευθείαν από τους αµπελουργούς. Το όνοµα της περιοχής <<Α- ΜΥΝΤΑΙΟ>> είναι συνώνυµο µε την παραγωγή ποιοτικών κρασιών. Η τεχνολογία της κάθε ε- ποχής και οι άνθρωποί της εξέλιξαν σταδιακά την αµπελοκαλλιέργεια και την οινοποίηση. Η σύγχρονη τεχνολογία είναι η νέα πρόκληση για τη συνέχιση της αµπελουργίας οινολογίας. Το ηµοτικό Σχολείο Ξινού Νερού Το ηµοτικό Σχολείο Ξινού Νερού προβάλλει µε την επιβλητική του παρουσία στην κεντρική πλατεία του χωριού. Πρόκειται για ένα τριώροφο οικοδόµηµα, µε ορθογωνική κάτοψη, ένα α- ξιόλογο κτίσµα των αρχών του αιώνα µας, ένα κοµψοτέχνηµα αρχιτεκτονικής, αντιπροσωπευτικό δείγµα σχολείου µε εκλεκτιστική διάθεση στη µορφολογική οργάνωση των όψεων, όπου συνυπάρχουν στοιχεία αναγεννησιακά και µπαρόκ. (οριζόντιες κορνίζες, αέτωµα στην κύρια όψη ψευδοπαραστάδες, πλαίσια ανοιγµάτων. Το τµήµα Νεότερων Μνηµείων της ιεύθυνσης Λαϊκού Πολιτισµού του Υ- πουργείου έκρινε το σχολείο ως έργο τέχνης και ως διατηρητέο µνηµείο στις Σύµφωνα µε τη νοµοθεσία που ισχύει απαγορεύεται οποιοδήποτε παρέµβαση στο κτίριο, που αναφέρεται σε επισκευή, προσθήκη ή συντήρηση των όψεων, χωρίς την προηγούµενη έ- γκριση της αρµόδιας υπηρεσίας, που είναι η 4η Εφορεία Νεότερων Μνηµείων. Από την πρώτη στιγµή απλώθηκε, στον τόπο λήψης της απόφασης, ένα τραπεζοµάντιλο, όπου συγκεντρώθηκαν οι πρώτες προσφορές. Οι ντόπιοι µετανάστες (Αµερικής, Κων/νούπολης, κ.ά.) συµπαραστάθηκαν ενεργά και ενίσχυσαν οικονοµικά την προσπάθεια αυτή. Το µεγαλύτερο ποσό προήλθε από την εκποίηση εκκλησιαστικών χωραφιών. Όλοι οι κάτοικοι βοήθησαν προσφέροντας χρήµατα, κτήµατα αλλά και προσωπική εργασία, βάζοντας στην ά- κρη τις δουλείες τους, στην ανέγερση του σχολείου. Η ανέγερση του σχολείου ξεκίνησε το 1906 ή κατά άλλους το 1907 και ολοκληρώθηκε το 1908 ή το Λειτούργησε ως σχολείο µέχρι το 1912 που κάηκε από τους Τούρκους, πριν την α- ποχώρηση τους από το χωριό και γενικότερα από τα εδάφη που εντάχθηκαν στο ελληνικό κράτος. Το αποτέλεσµα ήταν να καταστραφεί µεγάλο µέρος Φωτό Γεωργιάδης Πρόδροµος 7 του κτιρίου και όλο το αρχείο που υπήρχε µέχρι τότε. Το 1914 οι κάτοικοι µε νέες προσπάθειες επιδιόρθωσαν τις ζη- µιές που προκλήθηκαν. Στην κατοχή ( ) είχε 450 µαθητές λόγω της σύµπτυξης χωριών στο Ξινό Νερό και ε- ξυπηρετούσε και στρατιωτικές ανάγκες. Το πάχος της πέτρας ( λιθοδοµής) στο ισόγειο είναι 76 εκατ., στον α όροφο 70 εκατ. και στον β όροφο 65 εκατ. Τα ενδιάµεσα χωρίσµατα που φέρουν φορτία έχουν, τόσο στο ισόγειο όσο και στον α όροφο πάχος 60 εκατ. Οι τοίχοι που δεν έχουν φορτία είναι και αυτοί κατασκευασµένοι µε πέτρα, έχουν πάχος 30 εκατ., χωρίζουν το χώρο σε αίθουσες διδασκαλίας, συντελούν στην αρχιτεκτονική διαρρύθµιση του εσωτερικού χώρου και ορισµένοι από αυτούς συνεργάζονται στη µετά-βίβαση φορτίων των πατωµάτων Η µεγάλη αίθουσα στο β όροφο χρησιµοποιείται για διάφορες σχολικές εκδηλώσεις. Έχει σκηνή για θεατρικές παραστάσεις στη δυτική πλευρά της και αποτελεί ένα ενιαίο χώρο χωρίς ενδιά- µεσα χωρίσµατα. Στηρίζεται µε σωληνωτά υποστυλώµατα τα οποία στενεύουν προς τα επάνω. Το σχολείο λειτούργησε σαν διθέσιο στην αρχή. Το 1919 έγινε τριθέσιο, το 1934 τετραθέσιο και το 1936 εξαθέσιο. Το 1963 υποβιβάστηκε σε πενταθέσιο, αλλά από το 1980 και µέχρι σήµερα λειτουργεί και πάλι ως εξαθέσιο. Στο ισόγειο του κτιρίου στεγάζεται το διθέσιο νηπιαγωγείο του χωριού. ΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΘΕΟ ΩΡΟΥ ΤΗΣ ΠΕΡΑΙΑΣ Αρχές του Μάρτη. Τα χιόνια και το τσουχτερό κρύο πάγωσαν τη Βόρειο Ελλάδα. Οι αγρότες του τόπου µας αναγκάστηκαν να διακόψουν την απαραίτητη εργασία του κλαδέµατος των δένδρων, και πολλοί άνθρωποι των πόλεων µαταίωναν την προγραµµατισµένη πολυπόθητη έξοδο του επερχόµενου Σαββατοκύριακου. Σε εµάς όµως τους κατοίκους της Περαίας µε τον άκρατο ενθουσιασµό που µας διακατείχε της παραµονές του µοναδικού πανηγυριού του χωριού µας, δεν έµειναν περιθώρια στη σκέψη για µαταίωση και µη πραγµατοποίησή του. Απεναντίας µάλιστα όλοι οι συγχωριανοί έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό έτσι ώστε η φετινή εκδήλωση που έτσι κι αλλιώς είναι προς τιµήν του Αγίου Θεοδώρου να γίνει αν όχι καλύτερη, εφά- µιλλη µε την περσινή. Με σύµµαχο τον αντάρτη ήλιο τις δύο τελευταίες µέρες, αυτήν της Παρασκευής 11 και του Σαββάτου12 Μαρτίου φτάσαµε στο όριο του τέλειου δυνατού. Ο καιρός διέψευσε τους α- παισιόδοξους και ευνόησε τους τολµηρούς που εξέδραµαν στην ύ- παιθρο. Το καταπληκτικό αυτό διή- µερο οι επισκέπτες χάρηκαν τη φύση πήραν γεύσεις από µικρασιάτικη κουζίνα και απόλαυσαν θέαµα και ήχους από την ακριβή µας παράδοση. Βέβαια δεν ήταν και λίγοι αυτοί που ήρθαν για την Χάρη του Αγίου Θεοδώρου που µε βαθειά κατάνυξη παρακολούθησαν τον πανηγυρικό εσπερινό κάτω στο γραφικό ξωκλήσι καθώς και την µεγαλοπρεπή περιφορά της ιερής εικόνας του Αγίου Θεοδώρου. Το φετινό γιορταστικό διή- µερο πληµυρισµένο από την χαρούµενη διάθεση των επισκεπτών έσµιξε µε τη γλυκιά αίσθηση της πατροπαράδοτης φιλοξενίας των κατοίκων της Περαίας αφήνοντας µια γλυκιά ανάµνηση από ένα χωριό γεµάτο χρώµα και αγάπη για την παράδοση. Πολιτιστικός Σύλλογος Μικρασιατών Περαίας Το.Σ

8 C M Y K 8 Μάρτιος 2011 Ô ÏÈ Ófi (Silurus glanis) Επιµέλεια: Βαρβέρης Θωµάς - Ιχθυολόγος ΠΕ Υποψήφιος ιδάκτορας του τµήµατος Επιστηµών της Θάλασσας Πανεπιστηµίου Αιγαίου Περιοχή Εξάπλωσης : Ο γουλιανός είναι το µεγαλύτερο ψάρι γλυκού νερού στην Ευρώπη. Το συναντάµε στο ποταµό Ρήνο της Γερµανίας αλλά και στην Μαύρη και Κασπία Θάλασσα. Το συγκεκριµένο είδος εξαπλώνεται σε ό- λη την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, δυτικά µέχρι την Γαλλία, ενώ ανατολικά από την Ρωσία έως την Τουρκία και σε µερικές περιοχές του Ιράν και του Ιράκ. Ωστόσο έχει καταγραφεί και σε άλλες περιοχές όπως στην Νότια Νορβηγία και Σουηδία, σε ορισµένα σηµεία της Ιταλίας, όπως είναι το δέλτα του ποταµού Πάδου, όπου είναι πάρα πολύ συνηθισµένο και έχει αιχµαλωτιστεί άτοµο µήκους 2,78µέτρα και βάρους 144κιλών. Επίσης έχει εντοπιστεί στον Ποταµό Έβρο της Ισπανίας αλλά και σε µερικές λίµνες της Αγγλίας. Αφθονεί στις λεκάνες των ποτα- µών ούναβη, Ντον και Βόλγα, καθώς και στους παραποτάµους τους. Στην Ελλάδα αυτό το είδος το συναντάµε στις λίµνες και τα ποτάµια της Μακεδονίας, της Θράκης, και της Θεσσαλίας. Είναι το είδος που υπάρχει στον Υγροβιότοπο Άγρα- Βρυττών Νησιού και στη λίµνη Βεγορίτιδα. Περιοχές όπου έχει εξαπλωθεί το Silurus glanis Χαρακτηριστικά : Ο γουλιανός είναι ένα χαρακτηριστικά δύσµορφο και α- πωθητικό στην εµφάνιση ψάρι µε κεφάλι µεγάλο και πλατύ, µε µάτια µικρά και µε στόµα ελαφρά σχισµένο, ανοιχτό προς τα επάνω. Έχει σώµα επίµηκες, µε γλοιώδες δέρµα, χωρίς λέπια και έχει χαρακτηριστεί ως «ψάρι τορπίλη» Το στόµα του είναι πολύ µεγάλο µε τρία ζεύγη από µουστάκια, όπου το µεγαλύτερο, φθάνει περίπου το 1/4 του µήκους του σώµατος, βρίσκεται στην πάνω σιαγόνα, ενώ τα άλλα δύο βρίσκονται στην κάτω σιαγόνα. Στα πτερύγιά του παρατηρούµε ένα αγκάθι σαν βελόνα κοντά στο πολύ µικρό ραχιαίο πτερύγιο και από ένα άλλο στα πλευρικά πτερύγια. Το εδρικό πτερύγιο είναι πολύ µακρύ µε στρογγυλά άκρα όπως και το πτερύγιο της ουράς και ε- κτείνεται µέχρι το ουραίο, ενώ το ραχιαίο είναι πολύ µικρό. Χρωµατισµός : Έχει σκούρο γκριζοκαστανό ή ελαιοπράσινο χρωµατισµό στην ράχη και κρεµώδη στην κοιλιακή περιοχή. Στις πλευρές φέρει κίτρινα στίγµατα. Ωστόσο ο χρωµατισµός του παρουσιάζει πολλές χρωµατικές µεταβολές. Αναπαραγωγή : Το συνηθισµένο µέγεθος του είδους είναι περίπου 1µέτρο και βάρος 10κιλά. Τα θηλυκά άτοµα είναι µεγαλύτερα, στην κοιλιακή περιοχή κατά την περίοδο της αναπαραγωγής. Αν συγκριθούν τα θηλυκά και αρσενικά άτοµα της ίδιας ηλικίας, τα αρσενικά είναι συνήθως λίγο µεγαλύτερα και πιο λεπτά, ενώ τα θηλυκά έχουν ένα πιο παχύ σώµα. Α- ναπαράγεται στη φυσικό του περιβάλλον, την άνοιξη (Μάιος-Ιούλιος) και σε κάθε περίπτωση όχι κάτω από τους 18 C, γεγονός που σηµαίνει ότι σε λίµνες βορειοτέρων περιοχών, η περίοδος αναπαραγωγής µπορεί να µετατοπισθεί προς τον Ιούλιο ακόµη και Αύγουστο. Τα αυγά τοποθετούνται σε µια ρηχή λακκούβα που ανασκάφηκε από το αρσενικό, ο αριθµός των αυγών που αποθέτει ένα θηλυκό άτοµο έχει υπολογισθεί ότι φθάνει τα ανά κιλό σωµατικού βάρους. Η επώαση διαρκεί 3-10 ηµέρες, αναλόγως της θερµοκρασίας των νερών και στο διάστηµα αυτό το αρσενικό αναλαµβάνει την φύλαξη των αυγών. Μετά την εκκόλαψη, τα µήκους 6-8χιλιοστών λεκιθοφόρα ιχθύδια, κατά τις πρώτες ηµέρες στερεώνονται µε τα συλληπτικά τους όργανα και παραµένουν ακίνητα στο χείλος της «φωλιάς». Μετά την απορρόφηση του λεκιθικού σάκκου, τα ατελή ιχθύδια αρχίζουν την αναζήτηση ζωοπλαγκτού για την διατροφή τους. Μετά από 3-4 ε- βδοµάδες, τα νεαρά ιχθύδια φθάνουν τα 3-4εκατοστά µήκος, ενώ στο τέλος του πρώτου καλοκαιριού τα 20εκατοστά περίπου και βάρος γραµ- µάρια. Η ανάπτυξη είναι ταχύτατη, και φτάνουν σε σεξουαλική ωριµότητα στο 4 µε 5 έτος της ζωής τους. Μπορούν να ζήσουν περίπου 20 χρόνια. Ω- στόσο αν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες µπορούν εύκολα να ξεπεράσουν αυτή την ηλικία και να φτάσουν έ- ως και τα 60 χρόνια. ιατροφή : Το συγκεκριµένο είδος είναι θηρευτής και η διατροφή του ποικίλει αρκετά. Σε µικρή ηλικία τρέφεται κυρίως µε σκουλήκια και λάβρες ψαριών. Όσο όµως µεγαλώνει τρέφεται κυρίως µε ψάρια και η ποσότητα ψαριών µε την οποία τρέφεται καθηµερινά, είναι ισότιµος µε το 3% του βάρους του κορµιού του, ωστόσο έχει παρατηρηθεί ότι τρέφεται και µε κουφάρια ζώων, αλλά και µε µικρά πτηνά τα οποία κολυµπούν στην επιφάνεια του νερού, αλλά και πάπιες. Είναι ένα πολύ γρήγορο αρπακτικό, ωστόσο έχει πολύ κακή όραση. Το κυριότερο όπλο του είναι τα µουστάκια, που του επιτρέπουν να εντοπίσει τη λεία στο σκοτάδι ή στα πολύ θολά νερά. Γενικές Πληροφορίες : Πρέπει να επιστήσουµε την προσοχή σε µία ι- διότητα του γουλιανού. Στο πλάσµα του αίµατός του υπάρχει µια εξαιρετικά δηλητηριώδης ουσία, η οποία µπορεί να προκαλέσει τοξικά φαινό- µενα, εάν εισαχθεί στην κυκλοφορία του αίµατος ενός ανθρώπου δηλ. παρεντερικά. Κάτι τέτοιο είναι εύκολο να συµβεί σε περίπτωση ύπαρξης α- νοιχτών τραυµάτων στα χέρια ή σε άλλο σηµείο του σώµατος, κατά τον χειρισµό του ψαριού. Επίσης άτοµα του είδους, µεγάλης η- λικίας (>20ετών), τα οποία αλιεύτηκαν σε περιοχές µε αυξηµένες συγκεντρώσεις βαρέων µετάλλων (κάδµιο, χρώµιο και υδράργυρο) έδειξαν ότι συσσωρεύουν στο σώµα τους αυτές τις ουσίες. Το γεγονός αυτό οφείλεται στο ότι ο γουλιανός βρίσκεται στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας (βιοσυσσώρευση). Χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι τα ψάρια που πιάνονται στις λίµνες της Mantova, που είναι δηλωµένα ως µη φαγώσιµα, ά- ρα µη εµπορεύσιµα. Τέλος το γεγονός ότι ο γουλιανός είναι ένας ιδιαίτερα αποτελεσµατικός κυνηγός, σε συνδυασµό µε το γεγονός ότι οι πληθυσµοί των ενδηµικών ειδών (γλήνι, τούρνα κτλ) µειώνονται εξαιτίας διάφορων αιτιών (καταστροφή καναλιών, καταστροφή καλαµιώνων κτλ), έχει σαν αποτέλεσµα την ε- πικράτηση του γουλιανού. Το αρνητικό αυτής της κατάστασης είναι ότι το συγκεκριµένο είδος θα κυριαρχήσει στις περιοχές που εµφανίζεται, όπως έγινε στην γειτονική Ιταλία, όπου οι αρχές λαµβάνουν πλέον µέτρα για την προστασία των ενδηµικών ειδών τους παρά το γεγονός ότι βοήθησε στην οικονοµική ανάπτυξη, µε την ανάπτυξη του αθλητικού ψαρέµατος του συγκεκρι- µένου είδους λόγω του µεγάλου µεγέθους του. Πηγές : " h t t p : / / w w w. i u c n r e d l i s t. o r g " " " h.gr" Νεοφύτου Χ., Ιχθυολογία TÔ ÁÂÚ ÎÈ ÛÙË ÛÙ ÁË Ì ηµήτρης Μπούσµπουρας, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία Το κιρκινέζι, ένα παγκοσµίως απειλούµενο γεράκι, φωλιάζει και κυνηγάει στις αγροτικές εκτάσεις και στα λιβάδια γύρω από την Βεγορίτιδα και την Πετρών. Είναι όµως σχεδόν ά- γνωστο στους περισσότερους κατοίκους, κι ας ζει δίπλα µας. Εδώ και 10 χρόνια που καταγράφω τα πουλιά στις λίµνες και τις γύρω ε- κτάσεις έβλεπα κιρκινέζια να πετούν στο Αµύνταιο, στην Βεγόρα, στις α- γροδασικές εκτάσεις βόρεια από τις Πέτρες έως την Κέλη και σπάνια στην Άρνισσα. εν είχα όµως εντοπίσει τις θέσεις φωλιάσµατος. Φέτος, έχοντας δει πολλά κιρκινέζια στα βόρεια της Πετρών, ψάξαµε συστηµατικά και τα βρήκαµε να φωλιάζουν µέσα στο Αµύνταιο, στις εργατικές κατοικίες. Μερικές µέρες µετά βρήκα και τις θέσεις φωλιάσµατος σ ένα εγκαταλελειµµένο κτήριο κοντά στην Άρνισσα. Συνολικά πέρσι φωλιάσανε περισσότερα από 20 ζευγάρια. Μπορεί να προκαλεί εντύπωση αλλά αυτό το γεράκι δεν φοβάται καθόλου τον άνθρωπο. Γιατί άλλωστε; Υ- πάρχει µια αµοιβαία ωφέλεια. Εµείς το φιλοξενούµε, το αφήνουµε να κλωσήσει τα αυγά του στην στέγη µας, κι αυτό τρώει τις ακρίδες στα σιταροχώραφα και στα λιβάδια. Το 80% τουλάχιστον της τροφής του είναι α- κρίδες. Το υπόλοιπο είναι άλλα έντο- µα και ασπόνδυλα ή µικρά ζώα όπως σαύρες. Έρχεται εδώ στα τέλη του Μάρτη, όταν η τροφή στην Ευρώπη είναι άφθονη και φεύγει πάλι για την Αφρική στο τέλος του καλοκαιριού. Παλιά ήταν πολύ συνηθισµένο. Κάτι άλλαξε όµως εδώ και µερικές δεκαετίες. Η «πράσινη επανάσταση» στην γεωργία έφερε τα λιπάσµατα και τα φυτοφάρµακα και µετέτρεψε πολλές εκτάσεις σε αρδευόµενες. Τα «ψευδοστεπικά» σιταροχώραφα µετατράπηκαν σε βαµβακοκαλλιέργεια, καλα- µπόκι και άλλες εντατικές καλλιέργειες. Η τροφή του κιρκινεζιού περιορίστηκε και δηλητηριάστηκε. Έτσι οι πληθυσµοί του µειώθηκαν σε όλο τον κόσµο και θεωρείται πλέον απειλού- µενο. Γιατί όµως φωλιάζει σε στέγες σπιτιών ή αποθηκών; Προφανώς γιατί στις στέπες και στις ψευδοστέπες µε τα σιτηρά δεν υπάρχουν πολλές διαθέσιµες θέσεις για φώλιασµα. Έτσι προσαρµόστηκε να φωλιάζει ακόµη και σε ένα µικρό γείσο. Αρκεί να υ- πάρχει κάποια προφύλαξη από τον ή- λιο και τον αέρα ή την βροχή. Βασικότερο στοιχείο για την επιλογή της φωλιάς είναι η µη ύπαρξη θηρευτών. Η επιλογή φωλεοποίησης ε- ντός των οικισµών προφανώς εξυπηρετεί αυτήν την στρατηγική επιβίωσης. Φαίνεται ότι σε ορισµένες περιπτώσεις προτιµά τους µεγαλύτερους οικισµούς µε τα πιο ψηλά κτήρια για να αποφεύγει προφανώς την θήρευση από άγριους θηρευτές. Στους µικρότερους οικισµούς στους οποίους οι αποικίες βρίσκονται και σε πιο χα- µηλά σπίτια, η θήρευση από κουνάβια, νυφίτσες, αρουραίους και γάτες είναι πιο πιθανή. Η επιλογή της θέσης φωλεοποίησης µπορεί όµως να «κοστίζει» σε ενέργεια για την αναζήτηση τροφής. Στην Ισπανία βρέθηκε ότι στις πόλεις οι νεοσσοί στις φωλιές πεθαίνανε κυρίως λόγω πείνας ενώ στην ύπαιθρο λόγω θήρευσης. Αυτό πιθανά να συµβαίνει και στο Αµύνταιο, αφού θα πρέπει να διασχίσουν ολόκληρη την Πετρών για να µεταφέρουν, από τις εκτάσεις βόρεια α- πό την λίµνη, την τροφή στους νεοσσούς. Η υπόλοιπη αγροτική ζώνη έχει µετατραπεί, στην µεγαλύτερη έκτασή της, σε αρδευόµενη. Ακόµη πιο δύσκολη και σχεδόν οριακή για την επιβίωση των κιρκινεζιών είναι η κατάσταση για τα πουλιά που φωλιάζουν στην Άρνισσα. Οι διαθέσιµες εκτάσεις για αναζήτηση τροφής έχουν περιοριστεί από την µεγάλη επέκταση της εντατικής γεωργίας και κυρίως της δεδροκαλλιέργειας. Σήµερα µια απειλή για το είδος είναι σε πολλές περιοχές η έλλειψη θέσεων φωλιάσµατος. Οι στέγες είναι µονωµένες, χωρίς γείσο και χωρίς έ- να άνοιγµα. Θα µπορούσε να είναι ί- σως και στην περιοχή των λιµνών αυτός ο περιοριστικός παράγοντας σε µερικά χρόνια, αν δεν το προβλέψου- µε. Παλιά οι πιτσιρικάδες παίζανε µε τους νεοσσούς ή τα σηµαδεύανε τα κιρκινέζια µε σφεντόνες και αργότερα µε τα φλόµπερ. Σήµερα η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική. Τα παιδιά µετά το σχολείο δεν παίζουν στις α- λάνες, ούτε στα χωριά, αλλά στέλνουν αλλεπάλληλα sms και παίζουν playstation. Μία τουλάχιστον απειλή για τα κιρκινέζια έχει περιοριστεί Είναι σχεδόν βέβαιο ότι τα κιρκινέζια θα έρθουν και αυτήν την Άνοιξη. Κρατάµε µια επιφύλαξη γιατί ποτέ δεν ξέρουµε τι µπορεί να συµβεί στην Αφρική µε τα σκληρά φυτοφάρµακα που έχουν αρχίσει να χρησιµοποιούν τελευταία. Τα κιρκινέζια έχουν ισχυρή φιλοπατρία, έρχονται πάλι στις ί- διες περιοχές για να φωλιάσουν. Είναι µια ευκαιρία να τα προσέξου- µε. Να κοιτάξουµε τον ουρανό πάνω από τα χωράφια, να δούµε τα κιρκινέζια να µετεωρίζονται για έξη ακριβώς δευτερόλεπτα πριν να ορµήσουν στο έδαφος ή να πάνε πιο πέρα συνεχίζοντας το ψάξιµο; Ας πάµε µε τα παιδιά να µετρήσουµε τα κιρκινέζια το σούρουπο κοντά στις φωλιές τους; Θα κάνουν σίγουρα την ζωή µας οµορφότερη. Προσέξτε όµως γιατί είναι ενοχλητικό να κάθεσαι έξω από ένα σπίτι και να κοιτάς αδιάκριτα. Οι φωτογραφίες αναφέρονται ως. Μπούσµπουρας/ Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία

9 Μάρτιος 2011 C M Y K 9 Αφιέρωµα στο σιδηρόδροµο (Επιµέλεια: Ηλίας Κάρτας) «Σιδηρόδροµος Θεσσαλονίκης Μοναστηρίου» (Chemin de fer de Salonique à Monastir/S.M.) Τεκµηριωτής : Σπύρος Φασούλας Tεκµηριωτικές ιδρυτικές παράµετροι δικτύου : Η γραµµή αυτή ήταν αναγκαία για την σύνδεση µε την Θεσσαλονίκη και το λιµάνιτης, αλλά και µέσω αυτής µε όλο το νεοκατασκευασθέν, ή υπό κατασκευή, σιδηροδροµικό δίκτυο των Ευρωπαϊκών εδαφών της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας, µε ένα γρήγορο και αξιόπιστο µέσο µεταφοράς, των πλουσίων, σε γεωργική παραγωγή, περιοχών της Βέροιας (Καραφερία), της Νάουσας (Αγκούστου) και της Εδεσσας (Βοδενών), όπου είχε αρχίσει να αναπτύσεται και βιοµηχανική δραστηριότητα, µε την εκµετάλλευση, σαν κινητήριας δύναµης, των υδατοπτώσεων, τόσο της Εδεσσας, ό- σο και της Νάουσας. Ηταν όµως επιτακτική η ανάγκη της σύνδεσης της Θεσσαλονίκης και µε την πόλη του Μοναστηρίου (Βιτώλια ή Μπίτολα), που ήταν η δεύτερη σε σπουδαιότητα, µετά την Θεσσαλονίκη, πόλη της Μακεδονίας, από την οποία εκκινούσαν πολλοί σηµαντικοί δρόµοι, προς την Αδριατική, την Πίνδο, τη βόρεια Μακεδονία, κ.λ.π. και όπου λειτουργούσε και Στρατιωτική Α- καδηµία, στην οποία φοίτησε και ο Κεµάλ Ατατούρκ. Πολιτικοί παράγοντες δηµιουργίας του δικτύου, συµβάσεις και θεσµικό χρονολόγιο : εν υπήρξαν πολιτικοί παράγοντες οι οποίοι να πρωτοστάτησαν στην κατασκευή της γραµµής αυτής. Την πρωτοβουλία για την κατασκευή της ανέλαβε όµιλος Γερµανών κεφαλαιούχων, ο οποίος συνεργάζονταν και χρηµατοδοτούνταν από την Deutsche Bank και ο οποίος Του Αλέξανδρου Γρηγορίου, 2002 υπέγραψε µία σύµβαση, το 1890, µε την Κυβέρνηση της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας, για την κατασκευή και την εκµετάλλευση της γραµµής η οποία θα συνέδεε την Θεσσαλονίκη µε το Μοναστήρι. Οι ανάδοχοι ιδρύουν εταιρεία µε κεφάλαιο 20 εκατοµµυρίων Γαλλικών Φράγκων, µε τον ως άνω τίτλο (Chemin de fer de Salonique à Monastir) και αρχίζουν, το επόµενο έτος, την κατασκευή της, µε χρηµατοδότηση της Γερµανικής Τράπεζας «Deutsche Bank». Νοµικές υποστάσεις δικτύου : Την εκµετάλλευση της γραµµής είχε αρχικά η υπό την ως άνω επωνυ- µία εταιρεία, η οποία είχε συσταθεί και λειτουργούσε σύµφωνα µε το δίκαιο της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας. Μετά τους Βαλκανικούς πολέµους του και την κατάληψη µεγάλου µέρους της Μακεδονίας από τα Ελληνικά στρατεύµατα, η γραµµή αυτή, από την Θεσσαλονίκη µέχρι λίγο πριν από το Μοναστήρι, στον σταθµό του Κίναλι (σήµερα Νέος Καύκασος), όπου και τα νέα σύνορα του Ελληνικού κράτους ετέθη, το 1915, υπό Ελληνική διοίκηση και διαχείρηση, αργότερα δε, το 1916, υπό «συµµαχική», λόγω της δηµιουργίας του Βαλκανικού µετώπου, κατά τον Α Παγκόσµιο Πόλεµο, από την «Entente». Τελικά το 1920 η γραµµή αυτή, µέχρι το Κίναλι, απεδόθη και πάλι στο Ελληνικό ηµόσιο, το οποίο το ίδιο έτος την εξεχώρησε προς εκµετάλλευση στο νεοϊδρυθέν, µε τον νόµο 2144/1920, Νοµικό Πρόσωπο ηµοσίου ικαίου «Σιδηρόδροµοι του Ελληνικού Κράτους» (Σ.Ε.Κ.). Το 1926, µετά από διαπραγµατεύσεις πέντε περίπου ε- τών το Ελληνικό κράτος εξαγόρασε την γραµµή από την ιδιοκτήτρια Εκτός από την εταιρεία των Ανατολικών Σιδηρόδροµων τις εγκαταστάσεις του σταθµού της στη Θεσσαλονίκη, χρησιµοποιούσε και η εταιρεία µε την επωνυµία Σιδηρόδροµοι Θεσσαλονίκης-Μοναστηρίου (Societé Ottomane du Chemin de Fer Salonique à Monastir). Στις 27 Οκτωβρίου 1890 µε αυτοκρατορικό ιραδέ, εκχωρήθηκε στη Deutsche Bank του Βερολίνου, το δικαίωµα κατασκευής και εκ- µετάλλευσης για 99 χρόνια, σιδηροδροµικής γραµµής κανονικού πλάτους που θα συνέδεε τη Θεσσαλονίκη µε το Μοναστήρι (Μπίτολα). Το τελευταίο αποτελούσε σπουδαίο οικονοµικό και στρατηγικό κέντρο της Μακεδονίας µε ελληνικό πληθυσµό. Την εποµένη ηµέρα, ο τραπεζίτης Alfred Kaulla υπέγραψε για λογαριασµό της τράπεζας την συµφωνία µε την όποια το όλο έργο έπρεπε να ο- λοκληρωθεί το αργότερο σε 3,5 χρόνια. Η συµφωνία προέβλεπε επίσης και σύνταξη προκαταρκτικής µελέτης για την επέκταση του δικτύου µέχρι την Αδριατική, η όποια µολονότι έγινε το 1892, εγκαταλείφτηκε οριστικά λίγο αργότερα. Η κατασκευή της γραµµής, συνολικού µήκους 219 χιλ., άρχισε τον Ιούνιο του 1891 µε ανάδοχο τη γαλλική τεχνική εταιρεία "Societé de Construction du Chemin de Fer Salonique à Monastir" που ιδρύθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 1891 στην Κωνσταντινούπολη. Ήταν θυγατρική της "Societé de Construction et Exploitation du Chemin de Fer", του διασήµου γάλλου µηχανικού Phillipe Vitalli, ο οποίος είχε κατασκευάσει αρκετά σιδηροδροµικά δίκτυα στην οθωµανική επικράτεια. Ο διάσηµος γάλλος αρχιµηχανικός της εταιρείας Renaudin, ορίστηκε ως επιβλέπων του έργου. Παρά τα προβλήµατα που αντιµετώπισε η εταιρεία κατόρθωσε να παραδώσει το έργο στις 15 Ιουνίου 1894, µέσα δηλαδή στα ορισθέντα χρονικά περιθώρια. Σε αντίθεση µε τη γραµµή Θεσσαλονίκης - Ειδοµένης - Σκοπίων, στο δίκτυο αυτό έγιναν σοβαρά τεχνικά έργα. Η εταιρεία ανέλαβε επίσης και την εταιρεία Χρονολόγιο κατασκευαστικών εργασιών : Την κατασκευή της γραµµής ανέλαβε µία Γαλλική εργοληπτική εταιρεία. Οι εργασίες κατασκευής αρχίζουν το Τον Απρίλιο του 1892 αποπερατώνεται το πρώτο τµήµα της µέχρι το Καρά- Γκερέ. Στο τέλος του 1892 ολοκληρώνεται και το τµήµα της µέχρι την Σκύδρα (Βέρτεκοπ), ενώ ολοκληρώνεται και η στρώση της επιδοµής από την Θεσσαλονίκη µέχρις εκεί, οπότε το µήκος της αποπερατωµένης γραµµής ανέρχεται σε 95 χιλιόµετρα περίπου. Τον Ιανουάριο του 1894 ολοκληρώνεται, τόσο η υποδοµή, όσο και η επιδοµή και στο υπολοιπόµενο και πιό δύσκολο τµήµα της γραµ- µής, από την Σκύδρα µέχρι το Μοναστήρι. Το 1916 η Γαλλική Στρατιωτική ιοίκηση κατασκευάζει και µία ενωτική γραµµή κανονικού πλάτους, από τον Αξιό στην Γέφυρα(Τοπσίν) επί της γραµµής προς την Ειδοµένη και την Γευγελή, το ίδιο δε έτος ολοκληρώνεται και η γραµµή που συνδέδεσε την γραµ- µή του «Π..Σ.» (Λαρισαϊκού), που τελείωνε στα µέχρι το 1912 σύνορα του Ελληνικού κράτους, µε τον σταθµό του Πλατέως επί της γραµ- µής του Μοναστηρίου, µε αποτέλεσµα την σύνδεση, σιδηροδροµικά, της Αθήνας µε την Θεσσαλονίκη. Το 1931, οι Σ.Ε.Κ. ολοκληρώνουν την κατασκευή µιάς διακλάδωσης από τον µέχρι τότε σταθµό «Φλώρινα» (ο οποίος µετονοµάσθηκε σε «Μεσονήσιον»), µέχρι την πόλη της Φλώρινας, µήκους 5 χλµ. Τελευταία προσθήκη στην γραµµή αυτή ήταν η διακλάδωση, που από το Αµύνταιο φθάνει µέχρι την Κοζάνη, µέσω Πτολεµαϊδας και η οποία ολοκληρώθηκε τον εκέµβριο του Η επιδοµή της γραµµής Θεσσαλονίκης Φλώρινας και Κοζάνης, ανακαινίσθηκε πρόσφατα ( ). Χρονολόγιο τµηµατικών λειτουργιών του δικτύου : Τον εκέµβριο του 1892 αποδίδεται σε λειτουργία το τµήµα της γραµµής από την Θεσσαλονίκη έως την Σκύδρα, τον δε Ιανουάριο του 1894 και το υ- πόλοιπο τµήµα της έως το Μοναστήρι. Το 1932 αποδίδεται σε λειτουργία η διακλάδωση προς την Φλώρινα, το δε 1954 και η διακλάδωση µέχρι την Κοζάνη. Από τον Μάρτιο του 1918, στο τµήµα της µεταξύ Θεσσαλονίκη και Πλατύ, κινούνται και οι αµαξοστοιχίες από και προς την Αθήνα, από δε τον Ιούνιο του 1920 και οι διεθνείς αµαξοστοιχίες προς και από Αθήνα (Simplon Orient Express). Παρατηρήσεις : H εταιρεία SM, κατά το διάστηµα που εκµεταλλεύονταν την γραµµή, δεν είχε δικό της σταθµό και δική της τεχνική βάση στην Θεσσαλονίκη, αλλά εξυπηρετούνταν από τον σταθµό και την τεχνική βάση των «Ανατολικών Σιδηροδρόµων» που ήταν και µέτοχος σ αυτήν. Πηγή: Ιστορικό της γραµµής Θεσσαλονίκης - Μοναστηρίου Συνέχεια στη 10η σελ. Η πρώτη αναχώρηση της ατµάµαξας Θεσσαλονίκης - Μοναστηρίου Καρτ-ποστάλ του τέλους του 19ου αι. µε την πρώτη εκκίνηση της ατµάµαξας στη σιδηροδροµική γραµµή Θεσσαλονίκης - Μοναστηρίου, 1894, Θεσσαλονίκη, αρχείο Γ. Μέγα. Πηγή:

10 10 Μάρτιος 2011 Ιστορικό της γραµµής Θεσσαλονίκης - Μοναστηρίου Συνέχεια από την 9η σελ. κατασκευή όλων των σταθµών του δικτύου, εκτός αυτού της Θεσσαλονίκης, αφού µε την καταβολή χρηµατικού ποσού, εξασφάλισε την από κοινού χρήση του, µε την Εταιρεία των Ανατολικών Σιδηρόδροµων. Κατασκευάστηκαν συνολικά 15 σταθµοί οι οποίοι ήταν: Τεκελι (Σίνδος), Κερδζαλαρ (Άδενδρο), Γιδά (Αλεξάνδρεια), Καραφέρια (Βέροια), Άγκοστος (Νάουσα), Βερτεκόπ (Σκύδρα), Βοδενά (Έδεσσα), Βλάδοβο (Άγρας), Όστροβο (Άρνισσα), Σόροβιτς (Αµύνταιο), Εκσίσου (Ξινό Νερό), Μπάνιτσα (Βεύη), Μεσονήσιο (Φλώρινα), Κέναλη (Κρεµενίτσα), Μπίτολα (Μοναστήριον). Όλοι σχεδόν οι σταθµοί που κατασκευάστηκαν βάσει τυποποιηµένων σχεδίων της εταιρείας, αποτελούσαν δείγµατα κεντροευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής και αποτυπώθηκαν από τον φακό του διασήµου Αρµένιου φωτογράφου της εποχής Paul Zepdji. Έ- ντεκα από αυτούς ήταν διώροφοι µε δίρριχτη στέγη, ενώ οι υπόλοιποι ή- ταν ισόγειοι. Στη µια άκρη της πλευράς που εκτείνονταν κατά µήκος των γραµµών βρισκόταν η αποθήκη, ενώ στην άλλη υπήρχε χώρος για κήπο. Ο σταθµός του Μοναστηρίου ήταν ο µοναδικός σταθµός που άνηκε στην Α` τάξη σταθµών του δικτύου. Μετά τους βαλκανικούς πολέµους, όταν η ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας διαιρέθηκε µεταξύ των Βασιλείων της Ελλάδας και της Σερβίας, η ιστορική πόλη πέρασε σε Σέρβικο έλεγχο. Οι περισσότεροι σταθµοί δεν είχαν δοµηµένη αποβάθρα, ούτε στέγαστρο για τους επιβάτες. Οι πινακίδες των σταθµών, αναγράφονταν µε µικτή γραφή, δηλαδή την τουρκική ονο- µασία και την αντίστοιχη γαλλική εκδοχή. εν αναγράφονταν η ελληνική ονοµασία, πράγµα που έγινε µετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Στους σταθµούς του Άδενδρου και της Σίνδου διασώζονται τα αρχικά κτίρια επιβατών, δίπλα ακριβώς από αυτά που κατασκευάστηκαν τη δεκαετία του `50. Τα τελευταία σήµερα έ- χουν εκσυγχρονιστεί µε την κατασκευή υπέργειων διαβάσεων και την τοποθέτηση µεταλλικών στεγάστρων κατά µήκος της αποβάθράς τους. Το διασωθέν κτίριο επιβατών της Σίνδου έχει επί πλέον ιστορική σηµασία, αφού χρησιµοποιήθηκε ως αρχηγείο του ελληνικού στρατού τις παραµονές της παράδοσης της Θεσσαλονίκης το Σήµερα χρησιµοποιείται για κατοικία προσωπικού του ΟΣΕ. Ο σιδηροδροµικός σταθµός της Α- λεξάνδρειας παραµένει αναλλοίωτος επί 108 χρονιά. Ο πλάτανος του σταθµού φυτεύτηκε την ηµέρα των ε- γκαινίων του, ενώ το στέγαστρο, τοποθετήθηκε την δεκαετία του `50. Ο σταθµός διαδραµάτισε µεγάλο ρόλο στην νεώτερη ιστορία της Μακεδονίας. Την εποχή των βαλκανικών πολέµων υπήρξε ένα από τα µεγαλύτερα κέντρα διακίνησης όπλων, πολε- µοφοδίων και αλληλογραφίας. Μάλιστα για λίγες µέρες αποτέλεσε προσωρινό στρατηγείο του Βασιλιά Γεωργίου Β`. Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι το 1941 κατά τη διάρκεια της γερµανικής κατοχής, ο σταθµός λεηλατήθηκε αρκετές φορές από τους κατοίκους της γύρω περιοχής. Αξιοθαύµαστη υπήρξε το 1944 η προσπάθεια του τότε σταθµάρχη Χαράλα- µπου Καρακάση και του Παναγιώτη Μακρή, που αποσόβησαν την ανατίναξη του σταθµού κατά την αποχώρηση των γερµανικών στρατευµάτων. Αναλλοίωτα από το χρόνο παραµένουν και όλα σχεδόν τα κτίσµατα του 19ου αιώνα, χαρακτηριστικότερα α- πό τα οποία είναι, η κατοικία του αρχιεργάτη και των εργατών συντήρησης της γραµµής και το κτίριο που στέγαζε τους κλειδούχους µέχρι τα µέσα της δεκαετίας του `60. Τα περισσότερα από τα κτίρια αυτά, αναπαλαιώθηκαν και χρησιµοποιούνται σήµερα για κατοικίες σιδηροδροµικών. Οι σιδηροδροµικοί σταθµοί της Βέροιας και της Νάουσας βρίσκονται αρκετά µακριά από το κέντρο των πόλεων και διασώζονται στην αρχική τους µορφή. Είναι διώροφοι και θεωρούντο σταθµοί Β` τάξης. Στις επεµβάσεις που έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του `50, δηµιουργήθηκαν α- ποβάθρες επιβίβασης και αποβίβασης επιβατών, τοποθετήθηκαν στέγαστρα, ενώ πολύ αργότερα το µικρό κτίριο αριστερά του σταθµού µετατράπηκε σε ταβέρνα. Σήµερα γύρω α- πό τους δυο σταθµούς, έχουν δηµιουργηθεί µικρές και µεγάλες βιοµηχανικές µονάδες εντός των οποίων διακλαδώνονται σιδηροδροµικές γραµµές για τις ανάγκες µεταφοράς των εµπορευµάτων τους. Ο σταθµός της Βέροιας διέθετε τρίγωνο αναστροφής µηχανών, ενώ χαρακτηριστικοί παραµένουν ακόµα και σήµερα οι δίδυµοι υδατόπυργοι, οι οποίοι χρονολογούνται από τα τέλη του 19ου αιώνα. Στην περιοχή του σταθµού σώζονται αρκετά κτίρια του 19ου αιώνα µε χαρακτηριστικότερο αυτό που βρίσκεται σε απόσταση 150 µ. από το κτίριο επιβατών. Παλιά αποτελούσε την κατοικία του εργοδηγού, ενώ σήµερα έχει νοικιασθεί από τον ΟΣΕ σε ιδιώτες. Από τους πλέον ενδιαφέροντες σταθµούς του δικτύου που διασώζεται στην αρχική του µορφή, είναι αυτός της Σκύδρας. Εξοπλίστηκε µε µηχανουργείο, µηχανοστάσιο, τρίγωνο αναστροφής µηχανών και υδατόπυργο. Το µηχανοστάσιο καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του Β` Παγκοσµίου πολέµου. Ενώ όλοι οι σταθµοί του δικτύου κατασκευάστηκαν µε πέτρα, ο σταθµός της Σκύδρας ήταν ο µοναδικός που καλύφθηκε µε ξύλινη επένδυση, τµήµα της οποίας διατηρείται µέχρι σήµερα. Ο σταθµός της Σκύδρας, διαθέτει πολλές γραµµής, που είναι κατανε- µηµένες σε τρία επίπεδα. Ορισµένες από αυτές εισέρχονται σε βιοµηχανικούς χώρους, ενώ σε κάποιο σηµείο µια διακλάδωση της γραµµής εισέρχεται στην πόλη στο ύψος του εργοστασίου "Μέλισσα". Ο τσιµεντένιος υδατόπυργος χτίστηκε το 1950, ενώ δίπλα του διασώζεται και ο αρχικός. Απέναντι από το κτίριο επιβατών, σώζονται τα ερείπια του σταθµού των "Τοπικών Σιδηροδρόµων Μακεδονίας" Ο σιδηροδροµικός σταθµός του Αµυνταίου, 1894 " Ο αρχικός σταθµός της Έδεσσας θεωρήθηκε ο ωραιότερος του δικτύου την δεκαετία του `30. Ο σταθµός αυτός όπως και οι αρχικοί σταθµοί του Άγρα και της Άρνισσας, καταστράφηκαν το 1944 και ξανακτίστηκαν το Εδώ θα πρέπει να σηµειωθεί ότι ο σταθµός της Άρνισσας µεταφέρθηκε το 1925 σε νέο σηµείο, λόγω της µετατόπισης της σιδηροδροµικής γραµµής που περνούσε δίπλα από τη λίµνη του Οστρόβου. Η γραµµή µεταφέρθηκε ψηλότερα κατά 20 µ. λόγω της αύξησης της στάθµης της λίµνης. Η µετατόπιση της γραµ- µής οδήγησε και στην κατασκευή καινούργιου σταθµού. Ο οικισµός του Άγρα οφείλει την νέα της ονοµασία στο ψευδώνυµο του µακεδονοµάχου Τέλλου Αγαπηνού (Καπετάν Άγρας), που απαγχονίστηκε από τους Βούλγαρους. Το µοναδικό κτίσµα που διασώθηκε µέχρι σήµερα, από τις αρχικές εγκαταστάσεις του σταθµού του Άγρα, είναι το αντλιοστάσιο ατµαµαξών που κατασκευάστηκε το Από τους υπόλοιπους σταθµούς το Αµύνταιο, το Ξινό Νερό, η Βεύη και το Μεσονήσιο, διατήρησαν τα αρχικά τους κτίρια, αφού διασώθηκαν α- πό τους βοµβαρδισµούς το Ο σταθµός του Μεσονησίου διέθετε µέχρι το 1931 και µηχανοστάσιο ατµα- µαξών. Το στρώθηκε Άποψη του σιδηροδροµικού σταθµού 'Εδεσσας Καρτ-ποστάλ των αρχών του 20ού αι. µε το σιδηροδροµικό σταθµό της 'Eδεσσας (Βοδενά), µέρους της γραµµής Θεσσαλονίκης-Μοναστηρίου, , Θεσσαλονίκη, Σύλλογος Φίλων Σιδηροδρόµου Θεσσαλονίκης. Πηγή: γραµµή µήκους 6 χλµ. που συνέδεσε το Μεσονήσιο µε την πόλη της Φλώρινας. Στις εγκαταστάσεις του σιδηροδροµικού σταθµού Φλώρινας κατασκευάστηκε µεταπολεµικά (1950) καινούργιο µηχανοστάσιο (το παλιό του Μεσονησίου καταργήθηκε) και νέο κτίριο επιβατών. Σήµερα στο κτίριο του παλαιού επιβατικού σταθµού στεγάζεται πινακοθήκη. Τελευταίος σταθµός επί ελληνικού εδάφους είναι ο Νέος Καύκασος. Τον Οκτώβριο του 1915 η εκµετάλλευση του δικτύου περιήλθε σε ελληνικά χέρια, ενώ το 1916 µε ευθύνη του Γάλλου αρχιστράτηγου Maurice Sarail, πέρασε υπό γαλλική εκµετάλλευση. Τον Φεβρουάριο του 1920, το τµήµα Θεσσαλονίκης - Νέου Καύκασου περιήλθε πάλι στο ελληνικό δη- µόσιο, το οποίο κατόρθωσε να το ε- ξαγοράσει το 1925 από την Εταιρεία Σιδηρόδροµου Θεσσαλονίκης - Μοναστηρίου, αντί του ποσού των φράγκων. Το τέλος του Β` Παγκοσµίου Πολέµου βρήκε το µεγαλύτερο τµήµα του δικτύου κατεστραµµένο και λεηλατηµένο. Βάσει του Σχεδίου Μάρσαλ, περί της ανασυγκρότησης των ελληνικών σιδηρόδροµων, το δίκτυο αποκαταστάθηκε σταδιακά. Στην αρχή λειτούργησε η γραµµή µέχρι τη Σκύδρα ενώ στις 31 Μαρτίου 1950, έγιναν τα εγκαίνια της γραµµής µέχρι την Έδεσσα. Με σχετικά µεγάλη καθυστέρηση αποκαταστάθηκε στις 1 εκεµβρίου 1950, το υπόλοιπο τµήµα της γραµ- µής µέχρι τον Νέο Καύκασο, αφού το τµήµα από την Έδεσσα και µετά, περιλάµβανε αποκατάσταση πολλών τεχνικών έργων (σήραγγες και κοιλαδογέφυρες) Το 1925, επί υπουργού συγκοινωνιών Βαλαλάς, υπήρξε κάποια σκέψη για τη σιδηροδροµική σύνδεση του Α- µυνταίου και της Καστοριάς µε γραµ- µή πλάτους 0,60 µ., η οποία τελικά δεν ευδοκίµησε. Από το 1951 µέχρι το 1955, έγινε η επέκταση του δικτύου, αρχικά από το Αµύνταιο προς τη Πτολεµαΐδα (27/4/1952) και αργότερα µέχρι τον Κόµανο και την Κοζάνη (31/1/1955), συνολικού µήκους 59 χιλ. για λόγους κυρίως εκµετάλλευσης των κοιταγ- µάτων λιγνίτη της περιοχής. Οι κυριότεροι σταθµοί και στάσεις του δικτύου αυτού ήταν: Αµύνταιο, Λακκιά, Φιλώτα, Πεντάβρυσος, Πτολεµαΐδα, Κόµανος, Μαυροδένδρι, ρέπανο και Κοζάνη. Τα κτίρια των επιβατών µαζί µε όλες τις εγκαταστάσεις τους, που περιλάµβαναν συγκροτήµατα αποθηκών, βοηθητικά κτίρια και κατοικίες προσωπικού, διατηρούνται µέχρι σή- µερα. Πηγή:

11 Μάρτιος 2011 ράσεις και Απόψεις για τη διακοπή δροµολογίων της γραµµής Έδεσσας Φλώρινας από την ΤΡΑΙΝΟΣΕ Παρασκευή 25/2/2011 στις 20:00, Εκδήλωση - Συζήτηση για την κοινωνική υπεράσπιση του σιδηροδρό- µου, Ελεύθερος Κοινωνικός Χώρος Nosotros, Θεµιστοκλέους 66, Εξάρχεια, Αθήνα, Πρωτοβουλία για την κοινωνική υπεράσπιση του σιδηρόδρο- µου, συµµετοχή απο την Φλώρινα θα γίνει µε τηλεδιάσκεψη απο το κτίριο της Νοµαρχίας (ηµιόροφος) στις 20:00. Πηγή: gspot.com/p/blog-page_22.html Σάββατο 26/2/1011 στις 19:00, Συνάντηση/Σύσκεψη, Πολιτιστικό Κέντρο του ήµου Έδεσσας, Πρωτοβουλία πολιτών για το σιδηροδροµικό δίκτυο του νοµού Πέλλας, Κυριακή 27/2/2011 στις 17:00, ίωρη συµβολική κατάληψη του Σιδηροδροµικού Σταθµού Άρνισσας, Πρωτοβουλία πολιτών δηµοτικής ενότητας Βεγορίτιδας, Κυριακή 13/3/2011 στις 11:30 το πρωί. Συνάντηση στον Σιδ. Σταθµό Φλώρινας και πορεία στις γραµµές για 600µ µέχρι τον δρόµο. Συµβολική διακοπή της κυκλοφορίας στην είσοδο της Φλώρινας για µία ώρα (µε ελεγχοµένη ροή οχηµάτων). ιανοµή ε- νηµερωτικών φυλλαδίων. Εδέσµατα και µουσικές.. Σάββατο 19/3/2011. Τρενοπορεία από τη Φλώρινα στη Θεσσαλονίκη µέσω Έδεσσας µαζί µε την Πρωτοβουλία Πολιτών για το Σιδηροδροµικό ίκτυο Ν. Πέλλας, την Επιτροπή για την Κοινωνική Υπεράσπιση του Σιδηρόδροµου και Πρωτοβουλία πολιτών ηµοτικής Ενότητας Βεγορίτιδας, Οι προτάσεις της Κίνησης Φίλων Τρένου Φλώρινας Μια σηµαντική σύσκεψη έγινε το Σάββατο 26 Μαρτίου, οργανωµένη από το Εργατικό κέντρο και το εµπορικό ε- πιµελητήριο. Τέτοιες συσκέψεις, όταν Το Μεγάλο Ψέµα για τη Φλώρινα Όπως είναι γνωστό από την Κυριακή 30/1/2011, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ ανέστειλε, µεταξύ άλλων και όλα τα δροµολόγια Φλώρινας - Θεσσαλονίκης. Στόχος της αναστολής δροµολογίων, αποτελεί η εξοικονόµηση πόρων και προσωπικού µε στόχο την µείωση του ελλείµµατος. Στην πραγµατικότητα το µόνο που θα επιτευχθεί είναι η καταστροφή δηµόσιας περιουσίας και η απαξίωση πανάκριβων ε- πενδύσεων αντί της εκµετάλλευσης τους για την εξυπηρέτηση του κόσµου, που θα παραµείνουν για άγνωστο διάστηµα σε αχρησία. Το τµήµα Πλατύ - Φλώρινα - Κοζάνη ανακαινίστηκε πρόσφατα και κόστισε ευρώ περίπου, η γραµµή της Κοζάνης έχει ήδη κλείσει εδώ και λίγους µήνες. Με την κατάργηση των δροµολογίων δεν θα γίνει ποτέ απόσβεση της δαπάνης µέσω της χρήσης της γραµµής. Αντίθετα κινδυνεύει πανάκριβος εξοπλισµός να καταστραφεί. είτε τι έχει γίνει στο µηχανοστάσιο Καλαµάτας µε τις φωτογραφίες καινούργιου και ακριβοπληρωµένου τροχαίου υλικού που έχει α- φεθεί να ρηµάξει να έχουν κάνει τον γύρο της Ευρώπης, ντροπιάζοντας την χώρα µας. Πριν λίγες µέρες κλάπηκε το πλυντήριο των τρένων από τον σταθµό του Πύργου και τα Χριστούγεννα εκτροχιάστηκε εµπορικός συρµός κοντά στην Κοζάνη από κλοπή σιδηροτροχιών! Λάβετε υπόψην σας ότι γραµµές στις οποίες δεν κυκλοφορεί τρένο για ένα χρόνο καταργούνται και µπορούν να "αξιοποιηθούν" και φανταστείτε τι θα γίνει σε κάθε γραµµή που κλείνει. Η γραµµή της Φλώρινας είναι εξαιρετικά επιτυχηµένη αν ληφθεί υπόψη ότι τα δροµολόγια είναι αραιά (η µεγάλη πληγή του σιδηρόδροµου σε όλη την χώρα) και ότι παρέµεινε κλειστή για χρόνια λόγω ανακαίνισης. Η πληρότητα των συρµών σε καθηµερινή βάση ήταν άνω του 60% ένω τα Σαββατοκύριακα ξεπερνούσε το 100%, οι εισπράξεις όµως διατηρούνταν προκλητικά χαµηλές, λόγω του επίσης προκλητικά χαµηλού κοµίστρου, έναντι των ανταγωνιστικών µέσων χερσαίας µεταφοράς. Παρόλα αυτά, η επιτυχία των δροµολογίων από πλευράς προσέλκυσης κοινού, δείχνει ότι ο κόσµος εµπιστεύεται το τρένο για τις µετακινήσεις του και ότι η κατάργηση τους είναι αδικαιολόγητη. Σύµφωνα µε πληροφορίες από τον ΟΣΕ η γραµµή µεταξύ Έδεσσας - Φλώρινας εξυπηρετεί τουλάχιστον επιβάτες ανά έτος, κάτι που φανερώνει, ότι η όποια αρνητική οικονοµική θέση, δεν οφείλεται σε "άδεια τρένα", αλλά σε εσφαλµένο τρόπο εκµετάλλευσης (υψηλά κόστη παραγωγής, χαµηλό κόµιστρο). Η κίνηση της γραµµής είναι ευθέως συγκρίσιµη µε άλλες αντίστοιχου χαρακτήρα ευρωπαϊκές περιφερειακές γραµµές, ενώ ο χρόνος της διαδροµής Θεσσαλονίκης - Φλώρινας είναι ανταγωνιστικός του ΙΧ. Παρόλα αυτά, αποτελεί πρόκληση και οργή το γεγονός ότι η αναστολή (σφαγή) των δροµολογίων έγινε χωρίς να προηγηθούν άλλου είδους µέτρα, τα οποία θα µπορούσαν να ε- ξοικονοµήσουν πόρους, σύµφωνα µε τα εντοπισµένα προβλήµατα. Χαρακτηριστικό της αδιαφορίας του Κράτους για τα έσοδα από τον σιδηρόδροµο είναι η προπέρσινη απόφαση να µην γίνει η µεταφορά των ζαχαρότευτλων σιδηροδροµικά όπως κάθε χρόνο αλλά µε φορτηγά, κίνηση που "αφαίρεσε" χιλιάδες ευρώ στον ΟΣΕ. Οι επιλογές της κυβέρνησης αφήνουν τους κατοίκους του νοµού Φλώρινας ανυπεράσπιστους στο µονοπώλειο των ΚΤΕΛ Φλώρινας τα οποία, αµέσως µετά την κατάργηση του τραίνου, προέβησαν σε αύξηση της τιµής του εισιτηρίου σε ποσοστό 20% για την εν λόγω διαδροµή. Ο νοµός επίσης στερείται πλέον α- ξιόπιστης και ασφαλούς συγκοινωνίας καθώς ο σιδηρόδροµος είναι το µόνο χερσαίο µέσο µεταφοράς που µπορεί να λειτουργεί υπό οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες. Τον χειµώνα ο νοµός απειλείται µε αποκλεισµό από την υπόλοιπη Ελλάδα! Ας µην ξεχνάµε επίσης ότι ο σιδηρόδροµος είναι ένα µέσο που µπορεί να µειώσει τα τροχαία, στα οποία είναι πρωταθλήτρια η χώρα µας. Και όλα αυτά σε έναν ακριτικό νοµό που θα έπρεπε να τυγχάνει περισσότερης φροντίδας από το Κράτος. Η τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να αναλάβει κι αυτή τις ευθύνες της και να προστατέψει την πολύτιµη αυτή υποδοµή. Του Γιάννη Ψαραδάκη Πηγή: Κίνηση Φίλων Τρένου Φλώρινας 11 γίνονται µε επαρκή προετοιµασία µπορούν να προωθήσουν συναινετικούς δρόµους για την επίλυση προβληµάτων και τελικά τη δηµιουργία σχεδίου για την πορεία της περιοχής στην περίοδο της κρίσης που αντιµετωπίζει η χώρα µας. Ανάµεσα στα θέµατα που συζητήθηκαν περισσότερο, µε δεδοµένη την παρουσία του προέδρου της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ήταν η επαναλειτουργία των δροµολογίων Φλώρινα Θεσσαλονίκη. Είναι κατ' αρχήν ευχάριστο ότι 2 µήνες µετά την κατάργηση των δροµολογίων υπάρχει η βούληση, και πλέον η δέσµευση, ότι τα δροµολόγια θα ξαναξεκινήσουν. Αυτό που άλλαξε τα δεδοµένα από τον Ιανουάριο µέχρι το Μάρτιο ήταν η ενωτική, ξεκάθαρη και ενθουσιώδης διεκδίκηση από την κοινωνία της Φλώρινας, του Αµυνταίου, της Άρνισσας και όλης της περιοχής της επαναλειτουργίας των δροµολογίων. Οι υπογραφές των πολιτών, οι φωνές των µαθητών, η συµ- µετοχή στις κινητοποιήσεις. Αυτά άλλαξαν τους σχεδιασµούς της ΤΡΑΙΝΟ- ΣΕ, τις προτεραιότητες της κυβέρνησης και έστρεψαν την προσοχή των τοπικών φορέων σε έναν στόχο τον ο- ποίο όλοι διεκδίκησαν µε συνέπεια και επιµονή. Σε αυτή τη φάση που τα ζητήµατα γίνονται σαφή και συγκεκριµένα είναι σηµαντικό να διατηρηθεί η κοινή στάση για να υπάρξει ένα αίσιο τέλος σε αυτή την περιπέτεια µε ουσιαστικά οφέλη για την κοινωνία, την τοπική οικονοµία και το περιβάλλον. Τα βασικά ζητήµατα για τα οποία πρέπει να διαµορφώσου- µε κοινή στάση είναι: Η τοπική χρηµατοδότηση Η ΤΡΑΙΝΟΣΕ ζητά χρηµατοδότηση από τους τοπικούς φορείς ύψους ευρώ ( η περιφέρεια και από οι δήµοι Αµυνταίου και Φλώρινας). Στην διάρκεια της συνεδρίασης ο δήµος Αµυνταίου αµφισβήτησε τα στοιχεία κόστους των δροµολογίων και ο δήµος Φλώρινας επιφυλάχθηκε για το αν µια τέτοια χρηµατοδότη είναι νόµιµη. Αυτές οι επιφυλάξεις είναι προφανείς και πρέπει να απαντηθούν πριν συµφωνηθεί το επιχειρησιακό σχέδιο της γραµµής. εν είναι όµως λόγος για να αρνηθούν οι δήµοι τη χρηµατοδότηση, άλλωστε τα ζητήµατα της νοµιµότητας της διαδικασίας και της λογιστικής αποτίµησης του κόστους προβλέπονται µε αρκετή λεπτο- µέρεια στο άρθρο 12 του νόµου 3891/2010. Αξίζει να το µελετήσουν οι νοµικοί και τεχνικοί σύµβουλοι των αιρετών µας. Ο µόνος λόγος για να αρνηθούν οι δήµοι και η περιφέρεια και το πιο σηµαντικό κριτήριο για τη χρηµατοδότηση πρέπει κατά τη γνώµη µας να είναι το τελικό αποτέλεσµα να µην αξίζει τα λεφτά που διαθέτουµε. Συγκεκριµένα: Τα χρήµατα αυτά πρέπει να βρίσκονται σε µια αναλογία µε τα χρήµατα που δίνονται από τον κρατικό προϋπολογισµό. Η κεντρική χρηµατοδότηση οφείλει να αντιστοιχεί σε ενιαία κριτήρια για όλους ώστε να µην υπάρχει αδικία σε βάρος κανενός, ούτε να ωφελείται µια περιοχή σε βάρος των υπολοίπων. Η περιφερειακή και τοπική χρηµατοδότηση πρέπει να λειτουργεί συµπληρωµατικά για να καλυφθούν οι ανάγκες για την εξυπηρέτηση των σιδηροδροµικών αναγκών όταν δεν ε- παρκεί η κεντρική χρηµατοδότηση. Είναι σαφές για µας ότι οι ανάγκες της περιοχής µπορούν να καλυφθούν µε 4 δροµολόγια και προσωρινά και κατ' ε- ξαίρεση, στην δύσκολη αυτή περίοδο, µε 3 στο βαθµό που υπάρχει διανυκτέρευση στη Φλώρινα και 4ο δροµολόγιο το Σαββατοκύριακο (ιδίως Παρασκευή- Κυριακή για την εξυπηρέτηση φοιτητών και επισκεπτών). Τα δροµολόγια αυτά είναι απαραίτητο να συνδυάζονται µε τρένα intercity από και προς Αθήνα (στο σταθ- µό του Πλατέως) και να εξυπηρετούν την άνετη και οικονοµική µετακίνηση των πολιτών και των επισκεπτών από και προς την πρωτεύουσα. Ο χρόνος της διαδροµής πρέπει να συντοµεύσει και να προσεγγίσει τον αρχικό σχεδιασµό της αναβάθµισης της γραµµής, δηλαδή τις 2 ώρες και 30 λεπτά στη διαδροµή Φλώρινα- Θεσσαλονίκη. Αυτά τα ζητήµατα είναι αντικείµενο διαπραγµάτευσης στην οποία οι τοπικοί φορείς θα είναι χρήσιµο να έχουν διαµορφώσει σαφή και ενιαία στάση, συνυπολογίζοντας φυσικά όλα τα δεδοµένα των προϋπολογισµών τους, ώ- στε να µην δώσουµε χρήµατα για να έ- χουµε τρένο γενικά και αόριστα αλλά για να έχουµε το τρένο που χρειαζόµαστε και θα χρησιµοποιούµε. Επιπροσθέτως, οι φορείς που συνεισφέρουν οικονοµικά µπορούν και πρέπει να ελέγχουν την ποιότητα των υπηρεσιών (ακρίβεια δροµολογίων, διάρκεια ταξιδιού, καθαριότητα κλπ) και να παρεµβαίνουν στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ όταν αυτές δεν είναι αποδεκτές. Οι κάρτες απεριορίστων διαδροµών Οι προτεινόµενες κάρτες είναι µια σηµαντική και θετική παράµετρος των προτάσεων για την επανέναρξη του δροµολογίου µε τρεις προϋποθέσεις: Να µην τίθενται ως προϋπόθεση για την επανέναρξη αλλά ως διευκόλυνση των επιβατών. Να µπορούν να εξοφλούνται µε δόσεις µε χρήση χρεωστικής ή πιστωτικής κάρτας. Να αφορούν όλο το τµήµα της διαδροµής Φλώρινα-Θεσσαλονίκη και να εγγράφονται λογιστικά ως έσοδα της Φλώρινας Με αυτές τις προϋποθέσεις, που έχει κάνει δεκτές η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, οι κάρτες δίνουν λύση στην βιώσιµη κινητικότητα των πολιτών της περιοχής καθώς αντιστοιχούν σε κάτι παραπάνω από 1 ταξίδι το µήνα στην πλήρη διαδροµή. Με αυτές, ένα µεγάλο µέρος των επιβατών που χρησιµοποιούν το τρένο πάνω από 2 φορές το µήνα θα έχουν µειωµένη τι- µή ακόµα και σε σχέση µε την παλιά ανά διαδροµή. Ένα σηµαντικό σηµείο που πρέπει να είναι αντικείµενο της διαπραγµάτευσης είναι η επέκταση της µειωµένης τιµής των 200, πέρα από τους φοιτητές, και στους νέους κάτω των 26 ετών, στους ηλικιωµένους άνω των 65 και τους ανέργους καθώς και Α- ΜΕΑ κάθε ηλικίας (πιθανότατα σε συνεργασία και µε συνεισφορά του ΟΑ- Ε ). Η τιµή του εισιτηρίου Η αύξηση της τιµής του εισιτηρίου που έγινε τον εκέµβριο, µε βάση τα στοιχεία που έχουµε στη διάθεσή µας, προκάλεσε µείωση αντί αύξησης των ε- σόδων της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και στην Έδεσσα (µείωση εσόδων 20%) και πολύ περισσότερο στη Φλώρινα (µείωση εσόδων 40% τον Ιανουάριο έναντι του εκεµβρίου). Επίσης, από την πρώτη στιγµή υ- πογραµµίσαµε τη σηµασία που έχει η τι- µή του εισιτηρίου να είναι προσιτή ιδιαίτερα για τους οικονοµικά ασθενέστερους. Πιστεύουµε λοιπόν ότι η σηµερινή τιµή του εισιτηρίου δεν είναι ούτε κοινωνικά ούτε οικονοµικά σωστή. Η µείωση κατά τουλάχιστον 25% της τι- µής του εισιτηρίου επιστροφής θα έ- φερνε περισσότερους επιβάτες αλλά και έσοδα στο τρένο. Θα το βοηθούσε τέλος να παίξει και τον αναπτυξιακό του ρόλο όσο αφορά τη µεταφορά επισκεπτών, καθώς θα διευκόλυνε τη χρήση του τρένου όχι µόνο από µεµονωµένους εκδροµείς αλλά και από ζευγάρια. Επιπροσθέτως ένα οικογενειακό εισιτήριο µε επιπρόσθετη έκπτωση νοµίζουµε θα ενθάρρυνε και οικογένειες µε παιδιά να χρησιµοποιήσουν το τρένο αφήνοντας πίσω το ΙΧ. Η ηλεκτροκίνηση Η ηλεκτροκίνηση της γραµµής είναι ι- κανή και αναγκαία συνθήκη για την βιωσιµότητα της γραµµής. Η ηλεκτροκίνηση βελτιώνει τους χρόνους, την ποιότητα του ταξιδιού και µειώνει το κόστος στο µισό. Με αυτές τις συνθήκες µπορεί να αυξηθεί δραµατικά η συχνότητα µε 6-8 δροµολόγια την ηµέρα, µε το ίδιο κόστος και πολλαπλάσια έσοδα. Το κόστος του έργου είναι περίπου 30 εκατοµµύρια ευρώ ( το 1/3 του ποσού που δαπανήθηκε για την ανακαίνιση της γραµµής) και πρέπει να διασφαλιστεί τάχιστα, ώστε σε 3 χρόνια που απαιτούνται για την υλοποίησή του να πάψουν δια παντός τα ερωτηµατικά όσο αφορά την συνέχιση των δροµολογίων. Οι συνδυασµένες µεταφορές Με κορµό τα δροµολόγια του Τρένου και µε λεωφορειακές συνδέσεις από τους σταθµούς της Φλώρινας και του Α- µυνταίου πρέπει να συνδέονται όλα τα χωριά της περιοχής µας µε την Θεσσαλονίκη και την Αθήνα. Με αυτό τον τρόπο θα σπάσουµε την αποµόνωση των χωριών και θα κάνουµε προσβάσιµους τους τουριστικούς προορισµούς της περιοχής χωρίς ΙΧ και µέσω της Φλώρινας και του Αµυνταίου. Όλα αυτά, αν τα συµφωνήσουµε και υλοποιηθούν, όχι µόνο θα µας βγάλουν από την αποµόνωση (σιδηροδροµική και όχι µόνο) αλλά θα βοηθήσουν την αντι- µετώπιση των συνεπειών της κρίσης και την έξοδο από αυτή (στο κοµµάτι που α- φορά την κινητικότητα). Αν όχι, πάλι ε- δώ θα είµαστε για να συνεχίσουµε να διεκδικούµε. Κίνηση Φίλων Τρένου Φλώρινας, 26 Μαρτίου 2011 Πηγή: t.com Συνέχεια στην 12η σελ.

12 12 Μάρτιος 2011 ιεκδικούµε: ράσεις και Απόψεις για τη διακοπή δροµολογίων της γραµµής Έδεσσας Φλώρινας από την ΤΡΑΙΝΟΣΕ Συνέχεια από την 11η σελ. Πρωτοβουλία Πολιτών για το Σιδηροδροµικό ίκτυο Ν. Πέλλας Την επαναλειτουργία των σιδηροδροµικών δροµολογίων Θεσ/νίκης-Έδεσσας-Άρνισας-Φλώρινας και Κοζάνης. Την ουσιαστική µείωση των εισιτηρίων που υπερδιπλασιάστηκαν. Την Προαστιακή σύνδεση Θεσσαλονίκης-Έδεσσας µέσω Γιαννιτσών, µε επέκταση στην Αριδαία. Την υπεράσπιση του ηµόσιου και Κοινωνικού χαρακτήρα του σιδηρόδροµου. Φίλες φίλοι. Είναι ή όχι σκανδαλώδης η κατάργηση των σιδηροδροµικών δροµολογίων Έδεσσας- Φλώρινας, αλλά και Κοζάνης, όταν σύµφωνα και µε δηλώσεις αρµοδίων του ΟΣΕ, παρουσίαζαν µεγάλη πληρότητα; εν κατανοούν άραγε, ότι έτσι οδηγούν στη σιδηροδροµική αποµόνωση την Κεντρική και υτική Μακεδονία, καταδικάζοντας τις περιοχές αυτές σε παραπέρα οικονοµικό και κοινωνικό µαρασµό; εν έλαβαν καθόλου υπόψη τους τις µορφολογικές και καιρικές συνθήκες, που ειδικά το χειµώνα δυσκολεύουν τις µετακινήσεις των κατοίκων, ούτε την εµπορική σηµασία των δροµολογίων (µεταφορά καυσίµων στα εργοστάσια της ΕΗ, τεύτλων κ.λ.π.), αλλά ούτε και τη σπουδαιότητα των συνδέσεων αυτών µε τα Βαλκάνια; ε γνωρίζουν άραγε, ότι οι παραπάνω καταργήσεις θα προκαλέσουν αρνητικές παρενέργειες και στα δροµολόγια Έδεσσας- Θεσ/νίκης (ήδη έχει καταργηθεί το τελευταίο δροµολόγιο από Έδεσσα µε ανταπόκριση για Αθήνα) µε στόχο τη συρρίκνωσή τους; Ποιος δεν καταλαβαίνει, ότι ο υπερδιπλασιασµός των εισιτηρίων (από 6 περίπου σε 15 από Έδεσσα-Θεσ/νίκη µε επιστροφή) σε συνδυασµό µε την κατάργηση των δροµολογίων δεν οδηγεί το επιβατικό κοινό στην απαξίωση του τρένου και τη στροφή του στα ΚΤΕΛ και το ΙΧ; Γιατί άραγε τα προηγούµενα χρόνια ξόδεψαν εκατ. Ευρώ για τις ανακαινίσεις των γραµµών Έδεσσας- Φλώρινας-Αµυνταίου-Κοζάνης; Για να τις κλείσουν; Σε ποια συρτάρια του υπουργείου µεταφορών είναι κρυµµένη η «Μελέτη σκοπιµότητας του Προαστιακού Περιφερειακού Σιδηρόδροµου Θεσ/νίκης) που εκπονήθηκε το Μάιο του 2008 και προβλέπει τη σιδηροδροµική σύνδεση Θεσ/νίκης-Έδεσσας µέσω Γιαννιτσών µε απόλυτα θετικά συµπεράσµατα; Μέσα στο θλιβερό αυτό σκηνικό δεν αποτελεί πρόκληση για τους κατοίκους της γραµµής Έδεσσας- Άρνισας- Φλώρινας η δροµολόγηση του ΤΡΑΙΝΟΣΚΙ; Φίλες και φίλοι. Ανάλογα φαινόµενα µαζικών καταργήσεων γραµµών και δροµολογίων του ΟΣΕ, αυξήσεων των εισιτηρίων και κατάργησης των εκπτώσεων σηµαντικών κοινωνικών οµάδων, αλλά και σκόπιµα λανθασµένου ανασχεδιασµού δροµολογίων για να εκδιωχθεί η πελατεία του σιδηρόδροµου συµβαίνουν σε όλη τη χώρα. Η κυβέρνηση της Τρόικας και Μνη- µονίου στα πλαίσια του πρόσφατα ψηφισµένου νόµου µε τον παραπλανητικό τίτλο «Αναδιάρθρωση, εξυγίανση και ανάπτυξη του ΟΣΕ» επιχειρεί να α- παξιώσει και να συρρικνώσει το σιδηρόδροµο µε τελικό στόχο να ξεπουλήσει τα φιλέτα του σε ιδιώτες. Αντί για χλµ. σιδ. δικτύου που θα έπρεπε να έχει η χώρα µας µε βάση το µέσο ό- ρο των χωρών της Ε.Ε. θα µειώσει τα υπάρχοντα χλµ σε λιγότερο από χλµ. Το έγκληµα κατάργησης του σιδηρόδροµου προετοιµάστηκε µε το πρόσχηµα του µεγάλου ελλείµµατος του οργανισµού. ε µας είπαν όµως ποτέ, ότι το 85% του ελλείµµατος οφείλεται στη µη καταβολή της δηµόσιας θεσµοθετηµένης χρηµατοδότησης, αλλά και στον εξαναγκασµό του ΟΣΕ σε δανεισµό µε υ- ψηλότατα τοκοχρεολύσια, έτσι ώστε δισεκατοµµύρια δηµόσιου χρέους να µεταµφιέζονται σε χρέος του ΟΣΕ. Ούτε, βέβαια, µας είπαν ποτέ ποιος παρήγαγε το καθεστώς των σκανδάλων, της κακοδιαχείρισης των διορισµένων διοικήσεων, των πελατειακών σχέσεων και της ευνοιοκρατίας και πόσο βλάψανε τον ΟΣΕ. Και οι κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι των δύο µεγάλων κοµµάτων µοιραίοι και άβουλοι αφού, ανερυθρίαστα, ψήφισαν το νοµοσχέδιο, τώρα σιωπούν, ανίκανοι να αφουγκραστούν τις πραγ- µατικές ανάγκες των κοινωνιών. Φίλες και φίλοι. Την ώρα που τα αλλεπάλληλα µέτρα της κυβέρνησης του Μνηµονίου µειώνουν τα εισοδήµατά µας: Ο σιδηρόδρο- µος µπορεί να αποτελέσει µια πολύτι- µη διέξοδο απέναντι στην απειλητική αύξηση των καυσίµων, τα υψηλά διόδια και τα µειωµένα εισοδήµατα. Στην εποχή που τα φαινόµενα της κλιµατικής αλλαγής πυκνώνουν: Ο σιδηρόδροµος που καταναλώνει λιγότερα καύσιµα και ρυπαίνει πολύ λιγότερο και εξυπηρετεί την κυκλοφοριακή αποσυµφόρηση, µπορεί να συµβάλει στην κοινωνική και περιφερειακή πράσινη α- νάπτυξη. ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΤΟΥΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΜΕ Οι Υποσχέσεις Η Υφυπουργός Εσωτερικών κ. Θεοδώρα Τζάκρη µε επιστολή της κοινοποίησε ότι «είχε συνεργασία µε τον Πρόεδρο και /ντα Σύµβουλο της «Τραινοσέ» κ. Αθανάσιο Ζηλιασκόπουλο για την άµεση δροµολόγηση δύο ζευγών δροµολογίων µέχρι τη Φλώρινα, ενός πρωινού και ενός απογευµατινού, σε καθηµερινή βάση, έτσι ώστε να πάψει ο σιδηροδροµικός αποκλεισµός της Άρνισσας και να αποκατασταθεί η σιδηροδροµική σύνδεσή της, τόσο µε τη Φλώρινα, όσο και µε τη Θεσσαλονίκη». Ένα µήνα πριν, στις 9 Φεβρουαρίου, ο Βουλευτής της Ν.. Γιώργος Καρασµάνης κοινοποίησε την απάντηση του Υφυπουργού Υποδοµών, Μεταφορών και ικτύων κ. Βούγια. ΟΙ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΤΗΣ ΘΕΟ ΩΡΑΣ ΤΖΑΚΡΗ (5 ΜΑΡΤΙΟΥ 2011): «Η Υφυπουργός Εσωτερικών κ. Θ. Τζάκρη είχε συνεργασία µε τον Πρόεδρο και /ντα Σύµβουλο της «Τραινοσέ» κ. Αθανάσιο Ζηλιασκόπουλο για την άµεση δροµολόγηση δύο ζευγών δροµολογίων µέχρι την Φλώρινα, ενός πρωινού και ενός απογευµατινού, σε καθηµερινή βάση, έτσι ώστε να πάψει ο σιδηροδροµικός αποκλεισµός της Άρνισσας και να αποκατασταθεί η σιδηροδροµική σύνδεσή της, τόσο µε τη Φλώρινα, όσο και µε τη Θεσσαλονίκη. Ε- ντός των εποµένων ηµερών αναµένεται η συγκεκριµενοποίηση των δροµολογίων. «Η επέκταση των δροµολογίων του ΟΣΕ θα άρει την σιδηροδροµική απο- µόνωση της Άρνισσας και θα συµβάλει στην καλύτερη εξυπηρέτηση των κατοίκων της περιοχής όσον αφορά τις µετακινήσεις τους, τόσο προς τη Θεσσαλονίκη, όσο και προς περιοχές της υτικής Μακεδονίας (Αµύνταιο, Φλώρινα κτλ)», δήλωσε η Υφυπουργός Ε- σωτερικών κ. Θ. Τζάκρη». Σύσκεψη των φορέων της Φλώρινας για τον ΟΣΕ (26 Μαρτίου 2011) ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΑΣΜΑΝΗ (9 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2011) «Με αφορµή την ανακοίνωση της Πρωτοβουλίας Πολιτών για το Σιδηροδροµικό ίκτυο του Ν. Πέλλας, σχετικά µε την κατάργηση των δροµολογίων της γραµµής Θεσ/νικη-Έδεσσα- Φλώρινα, ο Κοσµήτορας της Βουλής και Βουλευτής Πέλλας Γιώργος Καρασµάνης υπενθυµίζει ότι, ήδη, από τις αρχές του έτους έχει καταθέσει στη Βουλή την υπ' αριθ. 8785/ ερώτηση για το συγκεκριµένο ζήτηµα προς τον Υπουργό Υποδοµών, Μεταφορών και ικτύων. Με την ερώτησή του αυτή, ο Βουλευτής ζητούσε από τον αρµόδιο Υπουργό να εγγυηθεί τη συνέχιση της λειτουργίας της συγκεκριµένης σιδηροδροµικής γραµµής προβάλλοντας και αναλύοντας τους λόγους που το επιβάλλουν (πληρότητα της γραµµής άνω του 50%, κάτοικοι ο- ρεινών, παραµεθορίων και προβληµατικών περιοχών το σύνολο σχεδόν των εξυπηρετούµενων πολιτών, απουσία σύγχρονου οδικού δικτύου κλπ). Στην ερώτηση αυτή του Γιώργου Καρασµάνη, δόθηκε µάλιστα από τον Υ- φυπουργό Υποδοµών, Μεταφορών και ικτύων κύριο Βούγια η παρακάτω α- πάντηση: «Σε απάντηση της παραπάνω ερώτησης θέτουµε υπόψη σας τα εξής: 1. Με το Ν.3891/2010 ( Α 188 ) «Αναδιάρθρωση, εξυγίανση και ανάπτυξη του οµίλου ΟΣΕ και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και άλλες διατάξεις για το σιδηροδροµικό τοµέα» αποσκοπείται η εξυγίανση, η βιωσιµότητα και η στο µέτρο του εφικτού από δηµοσιονοµική και επιχειρη- µατική άποψη, ανάπτυξη του σιδηροδροµικού συστήµατος και του συνόλου των εταιρειών που το απαρτίζουν. Στην παρ. 1 του άρθρου 11 του Ν. 3891/2010 ( Α 188 ) προβλέπεται ότι : «Μέσα σε ένα µήνα από τη δηµοσίευση του παρόντος στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ καταρτίζει επιχειρησιακό σχέδιο για το σύνολο της δραστηριότητάς της, στο πλαίσιο του οποίου εξετάζονται ιδίως, οι όροι µεταφοράς και η τιµολογιακή της πολιτική µε σκοπό την άµεση κερδοφορία της». Εποµένως µε τις διατάξεις του Ν.3891/2010, επιχειρείται ορθολογικός σχεδιασµός της εκτέλεσης δροµολογίων στο σιδηροδροµικό δίκτυο της Ελλάδας και προβλέπεται η ετήσια α- ξιολόγηση της βιωσιµότητας των γραµµών και δροµολογίων, ούτως ώ- στε να αναθεωρούνται οι αποφάσεις για αναστολή ή και λειτουργία των δροµολογίων. 2. Όσον αφορά τη διαδροµή Θεσ/νικης-Έδεσσας-Φλώρινας στην παρούσα φάση της προσπάθειας οικονοµικής ε- ξυγίανσης της ΤΡΑΙΝΟΣΕ είναι απαραίτητη η προσωρινή αναστολή ορισµένων τµηµάτων δροµολογίων, τα ο- ποία εµφανίζουν υψηλό λειτουργικό κόστος. Σε κάθε περίπτωση τα δροµολόγια της προαναφερόµενης διαδροµής διατηρούνται µέχρι το Σταθµό της Έδεσσας και εξετάζεται η δυνατότητα επέκτασης τουλάχιστον δύο δροµολογίων εξ αυτών προς τη Φλώρινα. Από την ΤΡΑΙΝΟΣΕ καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια ορθολογικοποίησης του κόστους των δροµολογίων της ως άνω γραµµής µε αναπροσαρµογή στα κυκλώµατα και τον τύπο του χρησιµοποιούµενου τροχαίου υλικού, έτσι ώστε στον πλησιέστερο δυνατό χρόνο να είναι δυνατή η όσο το δυνατό πλησιέστερη εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού». Πηγή: aridaianews.blogspot.com Συνάντηση Μ. Ιωσηφίδη µε Σπ. Βούγια για το τρένο Μετά τη σύσκεψη του Σαββάτου 26 Μαρτίου που πραγµατοποιήθηκε στη Φλώρινα µε τον Πρόεδρο της ΤΡΑΙΝΟ- ΣΕ και το σύνολο των θεσµικών φορέων του Νοµού Φλώρινας, ο ήµαρχος Αµυνταίου, κ.μ.ιωσηφίδης, είχε συνάντηση µε τον Υφυπουργό Υποδοµών, Μεταφορών και ικτύων, κ.σπ.βούγια. Σύµφωνα µε ελτίο Τύπου που εξέδωσε ο ήµος Αµυνταίου "ο κ.βούγιας δεσµεύτηκε στον κ.ιωσηφίδη για την ε- παναφορά των δροµολογίων του τραίνου στο Αµύνταιο και στη Φλώρινα. Μάλιστα δεσµεύτηκε ότι αυτό θα γίνει στις 30 Απριλίου και ο ίδιος θα είναι ε- πιβάτης στην πρώτη αµαξοστοιχία". Ο κ.ιωσηφίδης αµέσως µετά τη συνάντηση φανερά ικανοποιηµένος δήλωσε «Επιτέλους έχουµε µία δέσµευση από επίσηµα κυβερνητικά χείλη. Το τραίνο θα ξανασφυρίξει! Ο δρόµος µέχρι αυτή την εξέλιξη ήταν µακρύς, είχε έντονη διαβούλευση και διαπραγµάτευση, αλλά τέλος καλό όλα καλά. Η τοπική κοινωνία θα πρέπει να στηρίξει το τραίνο και εµείς θα συνεργαστούµε µε την ΤΡΑΙΝΟΣΕ σε όλα τα επίπεδα». Αντί για επίλογο Ανώνυµος είπε... Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν λέει έ- νας φτωχός αγρότης, µουσουλµάνος κατά τα φαινόµενα, ο οποίος έµενε σε µιά µικρή καλύβα µε την οκταµελή οικογένειά του. Γεµάτος απόγνωση, µια µέρα είπε να συµβουλευτεί τον Χότζα προκειµένου να βρει µια λύση στο πρόβληµα στενοκοπιάς που αντιµετώπιζε. Ο Χότζας, αφού τον άκουσε µε προσοχή, τον συµβούλεψε να γυρίσει στην καλύβα και να βάλει µέσα και το γαϊδούρι του. - Μα Χότζα µου, είπε έκπληκτος ο α- γρότης, εδώ δεν χωράµε οι άνθρωποι, θα χωρέσει και το γαϊδούρι; - Κάνε αυτό που σου λέω. Ο Αλλάχ...Έπειτα από συζήτηση δύο και πλέον ωρών, ο κ. Ζηλιασκόπουλος (πρόεδρος και διευθύνων σύµβουλος της ΤΡΑΙΝΟΣΕ) δέχθηκε την επαναλειτου ργία της γραµµής µε την προϋπόθεση πως η τοπική κοινωνία θα καλύψει το κόστος λειτουργίας.οι φορείς δέχθηκαν όπως η κατανοµή γίνει ως εξής η Περιφέρεια υτικής Μακεδονίας η ΕΗ.Από οι ήµοι Φλώρινας και Α- µυνταίου. Η χρηµατοδότηση της κεντρικής ε- ξουσίας θα είναι ισόποση, από τις επιχορηγή σεις για τις άγονες γραµµές.- Θα εκδοθούν κάρτες απεριορίστων διαδροµών ετήσιας διάρκειας στην τι- µή των 250 (για τους φοιτητές 200 ), καθώς και κάρτες τετράµηνης διάρκειας αξίας 100. Τα δροµολόγια θα είναι δύο ηµερησίως, θα υπάρχουν ό- µως και θεµατικά (τουριστικά, εκπαιδευτικά) τα Σαββατοκύριακα και τις ε- ορτές.σχετικά µε τις ώρες των δροµολογίων ο κ. Ζηλιασκόπουλος ήταν κατηγορηµατικός: «Εσείς αγοράζετε το τραίνο, εσείς καθορίζε-τε και τα δρο- µολόγια. Εµείς ως ΤΡΑΙΝΟΣΕ απλά θέλουµε τη δέσµευση των φορέων για τα παραπάνω συµφωνηθέντα».σε δηλώσεις τους οι φορείς που συµµετείχαν, εξέφρασαν την ικανοποίηση για το α- ποτέλεσµα και την αισιοδοξία τους για το µέλλον του τραίνου της Φλώρινας. Από την εφηµερίδα ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ 31 Μαρτίου του 2011 είναι µεγάλος, του είπε ο Χότζας και ο αγρότης έφυγε για να εφαρµόσει την συµβουλή του. Την άλλη µέρα, ο αγρότης ξαναπήγε στον Χότζα. - Λοιπόν, τον ρώτησε εκείνος. Όλα καλά; - Τι καλά Χότζα µου; Ο γάϊδαρος γκάριζε όλη την νύχτα και µας κλωτσούσε. εν κλείσαµε µάτι. - Λαµπρά, φώναξε ενθουσιασµένος ο Χότζας. Αύριο να βάλεις µέσα και την αγελάδα σου. Ο αγρότης γούρλωσε τα µάτια, αλλά µετά σκέφτηκε πως ο Αλλάχ είναι µεγάλος. Εφυγε λοιπόν και πήγε να εκτελέσει την συµβουλή. Την άλλη µέρα, ο αγρότης εξαγριω- µένος ξαναπήγε στον Χότζα. - Χότζα µου έλεος! Θα αλλαξοπιστήσω! Η κατάσταση είναι ελεϊνή! Ο γάϊδαρος γκάριζε όλη τη νύχτα, η αγελάδα µουγκανούσε και µας γέµισε ακαθαρσίες. Τι άθλια συµβουλή είναι αυτή; - Ηρέµησε άνθρωπέ µου, είπε χαµογελαστός ο Χότζας. Αύριο να βάλεις µέσα και το σκύλο σου. - Τελευταία φορά που σ ακούω, είπε αγανακτισµένος ο αγρότης. Και έφυγε γεµάτος νεύρα για να βάλει και τον σκύλο µέσα στο τσαρδί του. Την άλλη µέρα ξαναπήγε στον Χότζα µε τις γροθιές σφιγµένες και τις φλέβες στον λαιµό του να χτυπούν έτοιµες να σπάσουν - Χότζα µου µάλλον µε κοροϊδεύεις. Τι σου έκανα και µε βασανίζεις έτσι; - Γιατί, τι συνέβη άνθρωπέ µου, τον ρώτησε ο Χότζας διατηρώντας την η- ρεµία του. - Τι συνέβη; Ο γάϊδαρος γκάριζε και κλωτσούσε, η αγελάδα µας γέµισε α- καθαρσίες και ο σκύλος γρύλιζε όλο το βράδυ και µας ποδοπατούσε. Υπάρχει τίποτα χειρότερο; - Καλά, του είπε ο Χότζας. Αύριο βγάλε όλα τα ζώα έξω. Ο αγρότης έφυγε ανακουφισµένος αυτή τη φορά. Και την άλλη µέρα έτρεξε χαρούµενος στον Χότζα. - Χότζα µου, τι σοφός άνθρωπος που είσαι, είπε γεµάτος θαυµασµό. Όλα τώρα είναι υπέροχα. Αποκτήσαµε τόση ευρυχωρία που δεν µπορούµε να το πιστέψουµε. Σ ευχαριστούµε πολύ! (Μια χαρά τα δύο δροµολόγια ) Πηγή: ot.com

13 Μάρτιος APKTOYPO Άγρια ζωή, κοµµάτι της ζωής µας Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι µη κυβερνητική περιβαλλοντική οργάνωση που ι- δρύθηκε το 1992 για την προστασία της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια, µε δράσεις ευαισθητοποίησης κοινού, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και εθελοντισµού για την προστασία της άγριας ζωής, την ενίσχυση της βιοποικιλότητας και της αειφορίας στην ελληνική ύπαιθρο. Με στόχο την ολοκληρωµένη διαχείριση των Προστατευόµενων Περιοχών και την παροχή ειδικής τεχνογνωσίας για τις επεµβάσεις στο φυσικό περιβάλλον, ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ υλοποιεί εθνικά και διασυνοριακά προγράµµατα για την προστασία των ορεινών οικοσυστηµάτων µε έµφαση στην αρκούδα και τα µεγάλα θηλαστικά. Γνωρίζοντας τους κινδύνους και αναγνωρίζοντας την επιτακτική ανάγκη για την άµεση και αποτελεσµατική προστασία του, ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ δραστηριοποιείται. ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Για τη διατήρηση των ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας που ενδηµούν στη χώρα µας και οι πληθυσµοί τους κινδυνεύουν ή απειλούνται µε εξαφάνιση Για τη συνετή διαχείριση των ορεινών οικοσυστηµάτων Για την ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση των παιδιών, των πολιτών αλλά και κρατικών φορέων µε στόχο την ε- νεργή συµµετοχή τους στην προστασία του περιβάλλοντος Για την προώθηση της συνεργασίας και την προστασία του περιβάλλοντος στα Βαλκάνια. ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ δραστηριοποιείται στις ορεινές περιοχές για τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος στο πλαίσιο της ολοκληρωµένης και ορθολογικής διαχείρισης των περιοχών και µε τελικό-απώτερο στόχο την βιώσιµη ανάπτυξή τους. Οι φυσικοί πόροι, µαζί µε τους παραδοσιακούς οικισµούς, τους ντόπιους πληθυσµούς είναι αυτοί που αποκαλύπτουν τη βαθιά σχέση του ανθρώπου µε το περιβάλλον. Οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών είναι πολίτες πρώτης προτεραιότητας από τους οποίους δεν πρέπει να αφαιρεθεί καµιά ευκαιρία ανάπτυξης παρά µόνο να προστεθεί ένα πρότυπο α- νάπτυξης, ανάδειξης και επαναξιολόγησης του τόπου τους µε γνώµονα το πολύτιµο φυσικό περιβάλλον. Σήµερα περισσότερο παρά ποτέ επιβάλλεται η απόκτηση πληροφόρησης και ορθής γνώσης από τους κατοίκους των ο- ρεινών περιοχών αλλά και τους κατοίκους των µεγάλων αστικών κέντρων ώστε η ανάπτυξη να σέβεται και να αναδεικνύει το φυσικό περιβάλλον και η ανθρώπινη δραστηριότητα δεν θα θέτει σε κίνδυνο τη βιοποικιλότητα, τους φυσικούς πόρους και την επιβίωση των τοπικών κοινοτήτων. Η ανάπτυξη δραστηριοτήτων οικοτουρισµού, η έκδοση έντυπου υλικού για την προσέλκυση επισκεπτών, ο σχεδιασµός και η λειτουργία Κέντρων Ενηµέρωσης Επισκεπτών σε ορεινές περιοχές, ο σχεδιασµός και η έκδοση υλικού περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, η σύνταξη Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών, η υ- λοποίηση δράσεων για τη διατήρηση σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας, οι δράσεις προστασίας και επαναδιάδοσης σπάνιων ντόπιων φυλών οικόσιτων ζώων (ελληνικός ποιµενικός σκύλος), η προώθηση µέτρων πρόληψης ζηµιών από αρκούδα και λύκο, η άσκηση πίεσης για τη βελτίωση του κανονισµού αποζηµιώσεων των κτηνοτρόφων, η πιλοτική εφαρµογή παραδοσιακών µεθόδων υλοτοµίας, οι φυτεύσεις οπωροφόρων δέντρων σε εγκαταλειµµένους οπωρώνες είναι µερικές µόνο από τις δράσεις του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ για την ενίσχυση των κατοίκων ορεινών περιοχών. Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ Είναι πια κοινή αποδοχή ότι η αλόγιστη ανθρώπινη εκµετάλλευση στους φυσικούς πόρους και η αλαζονική ανθρωπογενής παρέµβαση στη βιοποικιλότητα έχει παγκόσµιες επιπτώσεις στη ζωή και την υ- γεία των ανθρώπων. Η σχέση αιτίας-αποτελέσµατος µεταξύ της περιβαλλοντικής υποβάθµισης και των απειλών για την ανθρώπινη ύπαρξη, δεν µπορεί πλέον να α- γνοηθεί. Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ και όλες οι µη κυβερνητικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται για τη διαφύλαξη των φυσικών πόρων και επιχειρούν την καθιέρωση πρακτικών για την αειφορική διαχείρισή τους, έχουν ως βασική αποστολή, την προώθηση της αντίληψης ότι το δικαίωµα να ζούµε σε υγιές και α- διατάρακτο περιβάλλον είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωµα. Το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΚΕ- ΝΤΡΟ ΤΟΥ ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ λειτουργεί από το 1993 για: τη φροντίδα και την περίθαλψη ζώων, που βρίσκονται σε κατάσταση αιχµαλωσίας (σύµφωνα µε την άδεια του Υ- πουργείου Γεωργίας το Περιβαλλοντικό Κέντρο ΑΡΚΤΟΥ- ΡΟΥ έχει πιστοποιηθεί ως Κέντρο Περίθαλψης Ζώων). την ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού και των υπεύθυνων κρατικών φορέων σε θέµατα προστασίας και διαχείρισης του περιβάλλοντος. την περιβαλλοντική εκπαίδευση. την προώθηση της επιστη- µονικής έρευνας και την εφαρ- µογή της σε ειδικά θέµατα διαχείρισης. την ενίσχυση της διεθνούς επιστηµονικής συνεργασίας. την αειφόρο ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Οι επισκέψιµες εγκαταστάσεις είναι: Καταφύγιο της Καφέ Αρκούδας στο Νυµφαίο ό- που, σε µια περιφραγµένη έ- κταση δάσους 50 στρεµµάτων, µεταφέρονται οι αρκούδες από τον Κτηνιατρικό Σταθµό για να ζήσουν το υπόλοιπο της ζωής τους. Οι αρκούδες αυτές, που κατά το µεγαλύτερο µέρος δεν έχουν ζήσει σε φυσιολογικές συνθήκες, δεν θα µπορέσουν ποτέ πια να ζήσουν ελεύθερες στο δάσος και θα εξαρτώνται πάντοτε από την ανθρώπινη φροντίδα που τους παρέχεται στο καταφύγιο. Κέντρο Ενηµέρωσης για την Καφέ Αρκούδα στο Νυµφαίο, όπου παρουσιάζονται πληροφορίες για την εξέλιξη του είδους, τη γεωγραφική κατανο- µή του στον ελλαδικό χώρο, τη βιολογία, την οικολογία, τους κινδύνους που το απειλούν καθώς και τους τρόπους αντιµετώπισής τους. Καταφύγιο Λύκου και Κέντρο Ενηµέρωσης για το Λύκο, στην Αγραπιδιά Φλώρινας. Η δηµιουργία του ανταποκρίνεται στην ανάγκη εξάλειψης του φαινοµένου της παράνο- µης κατοχής λύκων σε αιχµαλωσία από ιδιώτες. Τα ζώα που κατάσχονται στειρώνονται και φιλοξενούνται εκεί για το υπόλοιπο της ζωής τους επειδή η προσωρινή έστω παραµονή τους σε συνθήκες αιχµαλωσίας αποκλείει την επανένταξη και ελεύθερη διαβίωσή τους στο φυσικό περιβάλλον. Το Κέντρο Ενηµέρωσης για το λύκο παρουσιάζει πληροφορίες για την εξέλιξη και τη βιολογία του λύκου καθώς και την παρουσία του στους µύθους και τις παραδόσεις. Κέντρο Αναπαραγωγής Ελληνικού Ποιµενικού Σκύλου στην Αγραπιδιά Φλώρινας. Πρόκειται για τους χώρους διαβίωσης και αναπαραγωγής γνήσιων ελληνικών ποιµενικών σκύλων, των µοναδικών ζώων που αντιµετωπίζουν την αρκούδα και το λύκο και προστατεύουν αποτελεσµατικά κοπάδια και κτηνοτρόφους. Ώρες λειτουργίας των επισκέψιµων χώρων: Κάθε µέρα (εκτός Τετάρτης) και όλες τις αργίες Σε όλους τους χώρους υπάρχουν ξεναγοί. Για επισκέψεις σχολείων και οµάδων ισχύουν ραντεβού (τηλ /31155) Στοιχεία επικοινωνίας: ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, Ρογκότη 3, Θεσσαλονίκη, , Τ , F , Ε. W. Η προστασία της αρκούδας και ο Αρκτούρος 1. Η αρκούδα και οι µεγάλοι οδικοί άξονες Με δεδοµένες τις απαιτήσεις της αρκούδας για εκτετα- µένες µετακινήσεις, τα µεγάλα τεχνικά έργα και πιο συγκεκρι- µένα οι δρόµοι ταχείας κυκλοφορίας έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην αρκούδα και το φυσικό της περιβάλλον. Οι κυριότερες από τις επιπτώσεις αυτές αφορούν: Στην απώλεια βιοτόπου στην περιοχή κατασκευής του οδικού άξονα. Στον κατακερµατισµό του βιοτόπου και την κατάργηση φυσικών διαδρόµων επικοινωνίας για πληθυσµούς αρκούδων που ζουν µεταξύ διαφορετικών ορεινών όγκων. Στη γενετική αποµόνωση, υποβάθµιση και τελικά εξαφάνιση µικρών υπο-πληθυσµών. Στη µείωση της φυσικής διασποράς και εξάπλωσης του είδους σε νέες περιοχές. Στην αύξηση της θνησιµότητας, εξαιτίας τροχαίων ατυχηµάτων. Στην άµεση ενόχληση της άγριας φύσης στη ζώνη κατάληψης του οδικού άξονα από τους αυξηµένους ρύπους και το θόρυβο. 2. Η «Εγνατία Οδός» Από την έναρξη των δράσεων για την προστασία της καφέ αρκούδας και κατά τη διάρκεια σύνταξης του Σχεδίου ράσης για το είδος στην Ελλάδα, ( ), ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ α- ναγνώρισε πως ο κατακερµατισµός και η υποβάθµιση των βιοτόπων του αποτελεί σοβαρή απειλή για το είδος. Στο πλαίσιο αντιµετώπισης αυτής της απειλής ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ ξεκίνησε µια δύσκολη προσπάθεια αντιµετώπισης των αρνητικών επιπτώσεων στο φυσικό περιβάλλον από την κατασκευή µεγάλων οδικών αξόνων, όπως η Εγνατία Οδός στην περιοχή της Πίνδου. Η προσπάθεια αυτή ξεκίνησε το 1994 µε διατύπωση ενστάσεων προς το Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε., συνεχίστηκε µε ενηµερωτικά υποµνήµατα προς το Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε., την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συµβούλιο της Ευρώπης και κορυφώθηκε το 1997 µε την προσφυγή στο Συµβούλιο της Επικράτειας (ΣτΕ). Το ΣτΕ δικαίωσε τον ΑΡ- ΚΤΟΥΡΟ και ακύρωσε την Υ- πουργική απόφαση για τη χάραξη του συγκεκριµένου τµή- µατος. Από τη στιγµή αυτή ξεκίνησε ένας ουσιαστικός διάλογος για τις αρνητικές επιπτώσεις του έργου και τους τρόπους αντιµετώπισής τους, έτσι ώστε: Να τροποποιηθεί η αρχική χάραξη και να βελτιωθούν τα τεχνικά χαρακτηριστικά της «Εγνατίας Οδού», κυρίως στο τµήµα «Γρεβενά Παναγιά», µε στόχο να εξασφαλιστεί η συνεκτικότητα των πληθυσµών της άγριας πανίδας. Να τηρηθούν οι Περιβαλλοντικοί Όροι του έργου, µε υ- λοποίηση ειδικών επιστηµονικών προγραµµάτων παρακολούθησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τόσο πριν και κατά την κατασκευή της Εγνατίας Οδού, όσο και κατά της λειτουργίας της. 3. Τα απαιτούµενα µέτρα Με την παρέµβαση του ΑΡ- ΚΤΟΥΡΟΥ και για να εξασφαλιστούν οι καλύτερες συνθήκες επικοινωνίας της πανίδας και ειδικότερα της αρκούδας, τα απαιτούµενα µέτρα που υιοθετήθηκαν περιλαµβάνουν: Την αύξηση του αριθµού των σηράγγων και των κοιλαδογεφυρών. Σε συνολικό µήκος έργου 37 χλµ. κατασκευάστηκαν 13 δίδυµες σήραγγες και 10 γέφυρες διπλού κλάδου συνολικού µήκους 11 χλµ και 3 χλµ αντίστοιχα, οι οποίες καταλαµβάνουν σχεδόν το 38% του έργου. Τη δηµιουργία 5 ειδικών διαβάσεων πανίδας. Τη δηµιουργία µίας πράσινης γέφυρας. Την απαγόρευση του κυνηγιού σε απόσταση 2 χλµ. ε- κατέρωθεν της Εγνατίας. Το µέτρο περιλήφθηκε στους περιβαλλοντικούς όρους, αλλά δυστυχώς δεν υλοποιείται παρόλο που θα µπορούσε να συµβάλλει καθοριστικά στην ορθή διαχείριση της ευρύτερης περιοχής. Τη βελτίωση της περίφραξης σύµφωνα µε τις προδιαγραφές που έχει προτείνει ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ. Μόνο ένας ορθά κατασκευασµένος φράχτης µπορεί να «οδηγήσει» τα ζώα να χρησιµοποιήσουν τα τεχνητά περάσµατα που έχουν κατασκευαστεί. Νεκρές αρκούδες στους δρόµους Από το 1998 και έπειτα τα τροχαία ατυχήµατα µε θύµατα αρκούδες αποτελούν τη νέα σηµαντική αιτία θνησιµότητας για το είδος στην Ελλάδα, αλλά ταυτόχρονα και σοβαρό κίνδυνο για τη δηµόσια ασφάλεια. Συνολικά στη χώρα µας έχουν καταγραφεί µέχρι σήµερα 31 ατυχήµατα µε θύµατα αρκούδες, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι το ο αριθµός αυτός ήταν 13 νεκρές αρκούδες! Είναι αξιοσηµείωτο επίσης πως τα περισσότερα από τα θανατηφόρα τροχαία ατυχήµατα σηµειώθηκαν στο δίκτυο της Εγνατίας Οδού και πιο συγκεκριµένα στις ζώνες των καθέτων αξόνων της στους Νοµούς, Καστοριάς, Φλώρινας και Κοζάνης. Τα περιστατικά των τροχαίων στον οδικό άξονα Σιάτιστας Καστοριάς Κρυσταλλοπηγής α- ναδεικνύουν την εξαιρετική σηµασία της περιοχής για τη συνεκτικότητα των πληθυσµών της αρκούδας µεταξύ των ο- ρεινών όγκων Γράµµου Βοΐου και Ασκίου Βέρνου και την αναγκαιότητα λήψης αποτελεσµατικών µέτρων για την προστασία τους. Για το λόγο αυτό ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, σε συνεργασία µε την Περιφέρεια υτικής Μακεδονίας προχώρησε στην τοποθέτηση ειδικών πινακίδων σε περιοχές οι οποίες αποτελούν σηµαντικά περάσµατα για την αρκούδα. 5. Οδικοί άξονες και δράσεις του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ Για την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων στο φυσικό περιβάλλον από την κατασκευή των µεγάλων οδικών αξόνων ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ: Παρακολουθεί τις εξελίξεις στην αντιµετώπιση της περιβαλλοντικής υποβάθµισης α- πό την κατασκευή µεγάλων ο- δικών αξόνων σε διεθνές επίπεδο και υλοποιεί δράσεις α- νταλλαγής τεχνογνωσίας και δικτύωσης, όπως η συµµετοχή στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό ίκτυο για τους Οδικούς Άξονες (Infra Eco Network Europe - IENE) Υλοποιεί ερευνητικές δράσεις που αφορούν στις επιδράσεις των µεγάλων οδικών αξόνων στο φυσικό περιβάλλον, µε έµφαση στα µεγάλα θηλαστικά και τους βιοτόπους τους. Ασκεί πολιτική πίεση για την υιοθέτηση των διεθνών πρακτικών της ελαχιστοποίησης των αρνητικών επιδράσεων από την κατασκευή οδικών αξόνων και την προσαρµογή τους σε εθνικό επίπεδο. Επιµέλεια: Βάσω Πετρίδου

14 14 Μάρτιος 2011 H È Â ÚÈÛË ÙˆÓ ÏÈÌÓÒÓ: Ë appleâú appleùˆûë ÙË BÂÁÔÚ ÙÈ Μέρος 2ο Γράφει ο: Π. Σ. ΟΙΚΟΝΟΜΙ ΗΣ Οµότιµος Καθηγητής του ΑΠΘ Οι παρεµβάσεις ασχέτων και το σύνταγµα Στο δεύτερο αυτό µέρος θα µου επιτρέψετε να ξεκαθαρίσω, από την αρχή, έντονα και µε σαφήνεια, µερικά πράγ- µατα που έχουν να κάνουν µε τις ενέργειες πολλών που ισχυρίζονται µάλιστα ότι αγαπούν τα φυσικά οικοσυστή- µατα. Όπως λέει και το σύνταγµά µας, είναι, καθήκον µας να σταµατήσουµε αµέσως κάθε παρέµβαση που γίνεται χωρίς τεκµηριωµένη µελέτη ή/και δεν έχει την έγκριση κάποιου αρµόδιου φορέα ή δεν εξηγεί πειστικά την παρέµβαση. Παλιά υπήρχαν έλεγχοι στους δρόµους σε φορτηγά που µετέφεραν ζωντανό φυτικό υλικό για τον κίνδυνο µεταφοράς π.χ. της φυλλοξήρας που ρήµαξε τα αµπέλια µας. Επίσης, στα σύνορα υπάρχει έλεγχος α- κόµα και σε ένα γλαστράκι µε λουλούδια από άλλη χώρα - τον έχω υποστεί ο ίδιος! Πως, λοιπόν, θεωρούµε, έτσι α- ψήφιστα, ως οικολογική ευαισθησία, την ενέργεια κάποιου να αδειάσει π.χ. το ενυδρείο του µε τα ζωντανά εξωτικά ψαράκια ή βατραχάκια ή χελωνίτσες ή φιδάκια (ένα τέτοιο που το είχαν πιάσει στο δέντρο ενός πάρκου, µου το έφεραν κάποτε στο ΑΠΘ) ή χαµστεράκια, ή παπαγαλάκια κι άλλα πουλάκια (ένας από αυτούς που τα πουλούν µου έλεγε ότι ξέρει µερικά δέντρα στη Θεσσαλονίκη όπου κουρνιάζουν) που τα βαρέθηκε στο γειτονικό ποτάµι ή τη λίµνη ή στο χωράφι; Κάποιος πρέπει να τους διδάξει προφανώς οι δάσκαλοί τους ότι δεν µολύνουµε τον υδάτινο αποδέκτη ή τη φύση µε µε αλλόχθονους οργανισµούς. Ήδη από το 1965 στο ΑΠΘ, ο καθηγητής Αντώνης Κανέλλης µας έ- λεγε ότι δεν πρέπει να αφήσουµε ε- λεύθερες στο Σεϊχσού της Θεσσαλονίκης, τις ζωντανές χελώνες, που µας έ- φερναν οι φοιτητές, αλλά να τις θανατώνουµε ή να τις γυρίζουµε εκεί όπου βρέθηκαν. Όµως, η ευαισθησία µας δεν µας επέτρεπε να κάνουµε κάτι τέτοιο που είναι οικολογικά σωστό κι ας φαίνεται βάρβαρο -, γιατί δεν είναι σωστό να µολύνουµε το περιβάλλον µε οργανισµούς από αλλού. Το πρόβληµα της απελευθέρωσης, πρώην κατοικίδιων, είναι παγκόσµιο, που το τροφοδοτεί η παγκόσµια κι ανθούσα αγορά τέτοιων ζώων. Πριν χρόνια, Γερµανοί συνάδελφοι µου έλεγαν ότι στο Ρήνο είχαν πιάσει ηλεκτροφόρα χέλια από τον Αµαζόνιο κι οι Γάλλοι, που ακούγανε, προσέθεσαν ότι σε κάποιο ποτάµι της Γαλλίας, που το κράταγαν κρυφό µην προκαλέσουν πανικό, βρήκαν πιράνχας! Αν κι η επιβίωση κι η εγκατάσταση τέτοιων οργανισµών στο νέο περιβάλλον, δεν είναι εξασφαλισµένη, ωστόσο ποτέ κανείς δεν ξέρει τι µπορεί να συµβεί στο µέλλον. Μ αυτά και µ αυτά, οι παγκόσµιοι φορείς προστασίας περιβάλλοντος, που δεν αδρανούν, έχουν θεσπίσει νοµικό οπλοστάσιο το έχει υιοθετήσει κι χώρα µας που δεν επιτρέπει την απελευθέρωση στη φύση ό,τι κι ό,τι. Ας το έχουν υπόψη τους αυτό οι ευαίσθητοι συµπατριώτες µας και κυρίως οι εκπαιδευτικοί, κι ας το διδάξουν και στους µαθητές. Για τους ατίθασους υπάρχει κι ο εισαγγελέας κι έρχοµαι πρόθυµα µάρτυρας. Εµπλουτισµοί ψαριών Και µια κι αρχίσαµε µε τις εισαγωγές ξενικών ειδών εκούσιες κι ακούσιες υπάρχουν κι αυτές, που γίνονται, από αµέλεια, µε τη µεταφορά π.χ. ζωντανών αβγών, από άλλα ανεπιθύµητα είδη, που κολλούν στα χόρτα και τις λινάτσες µεταφοράς ξέρω πολλά τέτοια παραδείγµατα. Να πούµε ότι ο ό- ρος εµπλουτισµός περιγράφει µόνο τη θετική πλευρά, προφανώς επειδή κάνει τις λίµνες πιο πλούσιες. Για το θέµα αυτό, το βασικό ερώτηµα είναι: επιτρέπεται ή όχι η εισαγωγή ξενικών ειδών, ψαριών κυρίως; Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Μερικοί λένε κατηγορηµατικά όχι! Ενώ άλλοι - όπως εγώ -, λένε άλλοτε ναι κι άλλοτε όχι ανάλογα µε την περίπτωση που σχετίζεται άµεσα µε το αν η λίµνη υποδοχής είναι κορεσµένη σε είδη ή όχι δηλαδή αν υπάρχουν ή δεν υπάρχουν κενοί τροφικοί ο- ρίζοντες. Τέτοιους έχει η Βεγορίτιδα, γι αυτό έγιναν και παλιά εµπλουτισµοί µε γόνο από κορήγωνους [κορήγωνος είναι η σωστή ορθογραφία, κι όχι κορέγονος, γιατί προέρχεται από το λατινικό Coregonus, που κι αυτό προέρχεται από τα ελληνικά: κόρη (µατιού) + γωνία, δηλαδή η κόρη του µατιού σχηµατίζει γωνία! Βλέπε και Kottelat & Freyhof, 2007, εικόνα 70]. Ήταν, λοιπόν, σωστό το µέτρο του εµπλουτισµού της Βεγορίτιδας µε το ψάρι αυτό ή όχι; Κατά τη γνώµη µου ήταν σωστό µέτρο, γιατί στην πράξη αποδείχτηκε ότι η οικολογική συµπεριφορά του κορήγωνου ήταν µάλλον ουδέτερη και γιατί η Βεγορίτιδα δεν είχε (κι ούτε έ- χει) ψάρι-καταναλωτή του πλαγκτόν οπότε ο κορήγωνος ήταν κατάλληλος. Πιθανότατα ο γόνος προερχόταν από το είδος Coregonus lavaretus (γηγενές στις λίµνες Bourget και Leman στη Γαλλία και στην Ελβετία) ή κάποιο υ- βρίδιό του, προϊόν ιχθυογεννητικών σταθµών της Ελβετίας, απ όπου η Ελλάδα αγόραζε κάθε χρόνο γονιµοποιη- µένα αβγά και τα εκκόλαπτε. (Μακάρι κάποιος να σκαλίσει και να δηµοσιεύσει τα στοιχεία αυτά θα ήταν χρήσι- µο). υστυχώς, ως χώρα µείναµε εκεί και δεν πήγαµε παραπέρα να µάθουµε (και να κάνουµε) περισσότερα, ώστε να χρησιµοποιούµε σταθερά το µέτρο για διαχείριση παρόµοιων λιµνών. Γιατί, πρέπει να πούµε, ότι στη βόρεια και στην αλπική Ευρώπη, υπάρχουν πολυάριθµα είδη κορήγωνων που εκµεταλλεύονται µε άριστο τρόπο τη χαµηλή παραγωγή τροφής των ολιγότροφων λιµνών αλπικού τύπου. Οι λίµνες αυτές διακρίνονται, κυρίως, από το γαλάζιο χρώµα (πρακτικό µέτρο µέτρησης του ευτροφισµού), από το καθαρό νερό, από το σχετικά µεγάλο βάθος, α- πό τη φτωχή παρόχθια βλάστηση κι α- πό την περιορισµένη παραλίµνια γεωργία τους. Στην Ελλάδα έχουµε µερικές τέτοιες φυσικές λίµνες, όπως είναι η Βεγορίτιδα (ολιγότροφη προς µεσότροφη λόγω λιπασµάτων), η Μεγάλη Πρέσπα κι η Τριχωνίδα, που είναι κατάλληλες για ψάρια, όπως ο κορήγωνος οι δύο τελευταίες όχι και τόσο γιατί είναι µάλλον κορεσµένες σε είδη. Ολιγότροφες λίµνες είναι, επίσης, σχεδόν όλες οι ορεινές φραγµαλίµνες της ΕΗ (Ταυρωπός, Λάδωνας, Κρεµαστά, Πολύφυτο, κλπ). Άρα, είναι κι αυτές κατάλληλες για εµπλουτισµούς µε κορήγωνους, πράγµα που έγινε σε µερικές (π.χ. Ταυρωπός), χωρίς καµιά ζηµιά, γιατί σ αυτές, η στήλη του λι- µναίου νερού προέκυψε µε το σχηµατισµό της λίµνης, ενώ στο παλιό ποτάµι ζούσαν µόνο ρεόφιλα είδη που κανένα δεν ήξερε να καταναλώνει τροφή στη στήλη που άλλωστε δεν υπήρχε πριν! Ούτε στη Βεγορίτιδα, φάνηκε να έχει δυσµενή τροφική επίδραση η ανταγωνισµό µε κάποιο άλλο είδος, καθότι ο κορήγωνος τρέφεται κυρίως µε ζωοπλακτόν κι εκεί δεν υπάρχει άλλο που να κάνει αυτή τη δουλειά, µε εξαίρεση, ίσως, τα νεαρά τσιρώνια. Αν και δεν γνωρίζω κάποια αξιόπιστη έρευνα που να τα αναλύει αυτά, ωστόσο, στην πράξη φάνηκε ότι η λίµνη δεν παρουσίασε κάποια φανερή διαταραχή - το ξαναλέµε -, που να αποδίδεται στον κορήγωνο. Ωστόσο, το ψάρι αυτό, ό- πως και πολλά είδη που προέρχονται από εκκολαπτήρια, σιγά-σιγά έχασε την ικανότητά του για φυσική αναπαραγωγή ή αυτή ήταν πάντα µειωµένη ή επηρεάστηκε από κάτι. (Ούτε κι αυτό µελετήθηκε για να ξέρουµε ακριβώς...). Έτσι, ο πληθυσµός έφθινε και σήµερα δεν γνωρίζω αν υπάρχουν καθόλου κορήγωνοι στη λίµνη. Πολλοί λένε - και συµφωνώ µαζί τους -, ότι πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο διασπορά ιχθυδίων κορήγωνου στη Βεγορίτιδα, γιατί το ψάρι έχει υψηλή εµπορική αξία, άρα εµπλουτίζει την παραγωγή. Είναι µια δουλειά που κάποιοι µπορούν να την κάνουν κι ιδιωτικά και να κερδίζουν κάτι από τους ψαράδες, που θα α- γοράζουν το γόνο και θα πληρώνουν κάποια εισφορά από την αλιεία του ψαριού. Πάντως, δεν φαίνεται πλέον να συνεχίσουν να κάνουν τη δουλειά οι κρατικοί υπάλληλοι. Εδώ θέλω ν ανοίξω µια παρένθεση και να πληροφορήσω ότι κάποτε έλεγα στον (τότε) ή- µαρχο Εδέσσης πως ο Κρατικός Ιχθυογεννητικός Σταθµός τους, θα µπορούσε να γίνει µια ανθούσα δηµοτική επιχείρηση που να παράγει γόνο και να τον πουλά σε ενοικιαστές λιµνών ή συνεταιρισµούς, µε βάση κάποιο σχέδιο. Επίσης, θα µπορούσε στις (άδειες) δεξαµενές του να εκτρέφει εκλεκτά ψάρια µε βούλα ή βιολογικά! Τώρα, προσθέτω - που δεν είναι πια στη µόδα οι δηµόσιες κι οι δηµοτικές επιχειρήσεις, ότι αυτό, ίσως, θα µπορούσε να γίνει κι από ένα τολµηρό επιχειρηµατία ή οµάδα νέων που ενθαρρύνονται επιχειρη- µατικά, να ενοικιάσει για κάποια χρόνια το σταθµό ή και τη Βεγορίτιδα - και θα τον κάνει παραγωγικό πρότυπο ενδεχόµενα και µε επιδοτήσεις από την ΕΕ για τα βιολογικά ψάρια, που έ- χουν µεγάλη ζήτηση στην Ευρώπη! Άλλωστε, όπως µαθαίνω, σε λίγο όλοι αυτοί οι κρατικοί σταθµοί θα κλείσουν ή θα πωληθούν. Υπάρχει τεχνογνωσία για πολλά τέτοια, αρκεί να βρεθούν κατάλληλοι άνθρωποι που «να κοιτούν τον ήλιο κι όχι το δάχτυλο που τον δείχνει...». Σύγχρονη αλιευτική διαχείριση Στα νερά της Βεγορίτιδας, έγιναν κι εκτροφές σε κλωβούς κι απ ό,τι ξέρω, το πείραµα µε σολοµό της Αλάσκας, νοµίζω κόχο, πήγε καλά. Θυµάµαι ότι τα χρόνια εκείνα όσοι είχαµε δοκιµάσει µας άρεσε. εν γνωρίζω γιατί δε συνεχίστηκε. Το πρόβληµα της διαχεί- µανσης που λέγεται ότι δυσκόλεψε - λύνεται µε ειδικά κλουβιά που βυθίζονται ή καλύτερα µε τη διάθεση της παραγωγής µέσα στην ευνοϊκή περίοδο. Άλλωστε, οι σολοµοί της Αλάσκας (Oncorhynchus sp.) που εκτρέφονται πιο εύκολα από τον Ευρωπαϊκό σολο- µό (Salmo salar), γίνονται και καπνιστοί και δίνουν κι άλλα προϊόντα! Υπάρχουν µονάδες κι αλλού στην Ελλάδα τέτοιες µονάδες (βλέπε εφηµερίδα Ε- ΘΝΟΣ, Κυριακή 6 Μαρτίου 2011, σ. 16 Reportage). (Ας πάνε να τις δούνε ή ας τους καλέσουν ή ας τους κάνουν συνεταίρους!). Από παραγωγική άποψη, ελπιδοφόρα είναι επίσης κι η ετήσια διασπορά ιχθυδίων Αµερικάνικης πέστροφας (Oncorhynchus mykiss), που είχε γίνει και παλιά, ή κι η εκτροφή της σε κλωβούς. Όµως, µη βγουν µερικοί και µου πουν ότι αυτό είναι επιζήµιο. Απαντώ: πρώτα πρέπει να αποδείξουν ό,τι λένε που δεν είναι οι γνωστές ανούσιες διακηρύξεις, βερµπαλισµοί και µαθήµατα οικολογίας του συρµού. Έπειτα, δεν πιστεύω ότι θα συµβεί διαταραχή. Αν, όµως, συµβεί, τότε απλούστατα διακόπτεται ο εµπλουτισµός κι ο πληθυσµός του ψαριού σιγά-σιγά φθίνει κι εξαφανίζεται οπότε η λίµνη επανέρχεται! Την ίδια λογική έχει κι η διασπορά ιχθυδίων ευρύαλων, δηλαδή, θαλασσινών ψαριών που µπορούν να ζουν και να τραφούν και στα γλυκά νερά, όπως το λαβράκι (Dicentrarchus labrax) κι ο κέφαλος (Mugil cephalus) όχι η τσιπούρα! Η επιδίωξη είναι τα ψάρια µε εµπορική αξία που να καταναλώνουν την παραγόµενη τροφή, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος να εγκατασταθούν µόνιµα (βλέπε παρακάτω). Για να γίνει αυτό πρέπει να υπάρχει διαθέσιµος επι πληρωµή γόνος. Ο γόνος του λαβρακιού παράγεται σε αφθονία στους ιχθυογεννητικούς σταθµούς απ όπου µπορεί να αγοραστεί φτηνά. Η αναπαραγωγή του κεφάλου, όµως, είναι δύσκολη, όπως κι η ανάπτυξη στα πρώτα στάδια. Ωστόσο, κι αυτό το πέτυχε κάποιος ιδιώτης που ξέρω και µπορεί να το ξαναπετύχει, αρκεί να το θέλει η νέα γενιά διαχειριστών λιµνών που θα στηρίξει οικονοµικά την προσπάθεια, αγοράζοντας το γόνο! Σε αυτούς υπόσχοµαι αν µου το ζητήσουν να βοηθήσω να προωθήσουµε το θέµα. Η ποιότητα των ψαριών αυτών κι ο οικολογικός τους ρόλο είναι ελκυστικά, γι αυτό και δεν υπάρχει αµφιβολία πως οι ψαράδες της Βεγορίτιδας θα ήθελαν πολύ να ψαρεύουν κορήγωνους, πέστροφες, λαβράκια και κεφάλους που αναµφίβολα έχουν µεγαλύτερη εµπορική α- ξία. Αν µερικά, όπως ο κέφαλος, µυρίζουν...λάσπη, υπάρχει τρόπος εξυγίανσης. Ωστόσο, το µεγάλο ζήτηµα παραµένει αν τα ανέχεται η λίµνη ή/κι αν προκαλούν διαταραχές. Για την α- νοχή δεν τίθεται θέµα γιατί όλα ανέχονται το γλυκό νερό. Όµως, θα υπάρξει, σίγουρα, επίδραση στα αυτόχθονα είδη, πράγµα που πρέπει να ληφτεί σοβαρά υπόψη. Σκέφτοµαι, ακόµα και την αθερίνα (Atherina boyeri), που ευδοκι- µεί στην Τριχωνίδα ξέρω πως και τι γιατί έχω ασχοληθεί, αλλά αυτό είναι µια πιο δύσκολη απόπειρα. Χρήστες κι ιδιοκτήτες Πριν από αυτό, όµως, πρέπει να εξηγηθούν µερικά πράγµατα. Και πρώταπρώτα, ποιές χρήσεις και µε ποιούς ό- ρους επιτρέπονται στη Βεγορίτιδα. Αν, π.χ., βγει η ΕΗ και πει ότι το νερό είναι δικό µου και θα το πάρω για το ηλεκτρικό ρεύµα που παράγω, τότε να δούµε το ζήτηµα - ακόµα και στα δικαστήρια! Κι αυτό γιατί σίγουρα η παραχώρηση µπορεί να έγινε κάποτε - τότε που η ΕΗ ήταν πραγµατικά ηµόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισµού -, τώρα όπως δεν είναι πια, κι ως εισηγµένη στο χρη- µατιστήριο δίνει κέρδη σε µερικούς µε το νερό που ανήκει σε όλους τους Έλληνες πολίτες! Αν είναι δυνατόν! Εγώ, π.χ. το ποτήρι που δικαιούµαι δεν τους το δίνω δωρεάν γιατί το ηλεκτρικό µου το πληρώνω! Λογικά, δεν θα πρέπει τουλάχιστο να πληρώνουν κάτι οι νέοι ιδιοκτήτες της ΕΗ; Εγώ λέω, ναι, ο- πωσδήποτε. Μα τότε η Βεγορίτιδα θα έχει προίκα (!) και θα µπορεί να χρηµατοδοτήσει διαχειριστικές παρεµβάσεις... Εκτός, από τη ΕΗ, όµως, µπορεί να υπάρξουν κι άλλοι αν δεν υ- πάρχουν ήδη που να πουν ότι η λίµνη είναι δική µας για τούτο και για κείνο το λόγο κι ότι θα κάνουν ιατρεία... για πελεκάνους ή βαρκάδες! Πέρα, όµως, από αυτά, τα φαιδρά και µη, η λίµνη α- νήκει στο Ελληνικό Κράτος που επιτρέπει να ασκείται σε αυτή αλιεία µε προϋποθέσεις, δηλαδή όπως ορίζει ο νόµος. Η παραγωγική αυτή δράση φέρνει εισόδηµα στον επαγγελµατία και στο κράτος, δηµιουργεί απασχόληση κι αυξάνει τον εθνικό πλούτο. Αρα, είναι θεµιτή η όποια διαχειριστική παρέµβαση. Μεταφορά βιοµάζας Η λογική των εµπλουτισµών, που α- ναπτύχθηκε παραπάνω, έχει να κάνει µε τη µεταφορά βιοµάζας και την αποφυγή διαταραχών. ηλαδή, είναι ίδια µε κείνη που µας οδηγεί να εκτρέφου- µε γίδες µε τα πουρνάρια που παράγει η φύση γύρω και να παίρνουµε το γάλα και το κρέας κι όχι να τρώµε... απευθείας πουρνάρια! Κι αν οι γίδες τα φάνε όλα και γυµνώσουν τον τόπο, τότε τις σταµατάµε. Μεταφορά βιοµάζας γίνεται επίσης κι όταν τα λαβράκια, οι πέστροφες κι οι σολοµοί τρώνε το περισσευούµενο πλαγκτόν ή τα τσιρώνια. Οι κορήγωνοι κι οι κέφαλοι καταναλώνουν κι άλλου είδους τροφή, που είτε χάνεται είτε καταναλώνεται από άλλα Συνέχεια στη 16η σελ.

15 Μάρτιος 2011 Προσοχή στη χρήση των νέων λαµπτήρων εξοικονόµησης ενέργειας Της Έφης Καραγεώργου Το τελευταίο διάστηµα οι καταναλωτές έχουν στραφεί στη χρήση των νέων λαµπτήρων καθώς έχουν µεγαλύτερη διάρκεια ζωής και ταυτόχρονα είναι λιγότερο ενεργοβόροι. Ωστόσο οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στη χρήση τους αφού οι νέοι λαµπτήρες περιέχουν µικρές ποσότητες υδραργύρου. Προκειµένου λοιπόν να προστατευθεί η υγεία και η ασφάλεια των καταναλωτών και να περιορισθούν οι πιθανότητες ο υδράργυρος να εισέλθει στο οικοσύστηµα, η Γενική Γραµ- µατεία Καταναλωτή, δίνει χρήσιµες πληροφορίες σχετικά µε την τοποθέτηση τους και κυρίως τι πρέπει να κάνουµε αν η λάµπα σπάσει. Αναλυτικότερα: Κατά το βίδωµα ή το ξεβίδωµα των λαµπτήρων πρέπει να τους κρατάµε από την πλαστική βάση τους και όχι από το γυάλινο κάλυµµα. Τοποθετούµε τον καµένο λαµπτήρα στο κουτί του καινούργιου µε ασφάλεια και τέλος στον κάδο συλλογής λα- µπτήρων. Πρέπει να τους µεταχειριζόµαστε πολύ προσεκτικά, καθώς τυχόν σπάσιµό τους απελευθερώνει στο περιβάλλον υδράργυρο. Για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος δεν πρέπει να πετάµε τις λάµπες αυτές µαζί µε τα άλλα οικιακά απόβλητα, αλλά πρέπει να εναποτίθενται σε ειδικά σηµεία συλλογής λαµπτήρων επειδή χρειάζονται ειδική διαδικασία ανακύκλωσης (οι λα- µπτήρες που ανακυκλώνονται έχουν στη συσκευασία τους το σήµα του διαγραµµένου κάδου). Στη περίπτωση τώρα που µία τέτοια λάµπα µε υδράργυρο σπάσει ο καταναλωτής θα πρέπει να ακολουθήσει την εξής διαδικασία: Να αποµακρύνει από το χώρο άλλα άτοµα (κυρίως παιδιά, ηλικιωµένους, ζώα κ.λ.π.), προσέχοντας να µην πατήσουν στο σηµείο που έσπασε ο λαµπτήρας Να ανοίξει τα παράθυρα για να αεριστεί καλά ο χώρος, για 15 λεπτά ή παραπάνω Να κλείσει την κεντρική θέρµανση αν λειτουργεί µε κυκλοφορία αέρα (air condition) Να µαζέψει τα σπασµένα γυαλιά φορώντας πλαστικά γάντια. Να κλείσει τα σπασµένα κοµµάτια σε αεροστεγή πλαστική συσκευασία Να µαζέψει τα σπασµένα κοµµάτια από τις σκληρές επιφάνειες (πάτωµα, τραπέζι κλπ) µε σκληρό χαρτί και µε αυτοκόλλητη ταινία τα πολύ µικρά κοµµατάκια γυαλιού. ΜΗΝ χρησιµοποιήσετε σκούπα ή ηλεκτρικό σκουπάκι. Να σκουπίσει το σηµείο µε υγρό α- πορροφητικό χαρτί ή µε υγρά χαρτοµάντιλα µιας χρήσεως. εν χρησιµοποιούµε ηλεκτρική σκούπα, γιατί οι ατµοί του υδραργύρου που περιέχουν οι λαµπτήρες θα απλωθούν σε ολόκληρο το χώρο. Αν όµως είναι απαραίτητη η χρήσης της ηλεκτρικής σκούπας (π.χ. για την περίπτωση καθαρισµού χαλιών), θα πρέπει να εκκενωθεί ο χώρος και να αερισθεί για 15 λεπτά και περισσότερο. Αν τα σπασµένα κοµµάτια πέσουν πάνω σε χαλί τότε θα πρέπει να τα µαζέψει προσεκτικά φορώντας γάντια και να ακολουθήσει τις υπόλοιπες διαδικασίες καθαρισµού που περιγράφονται παραπάνω. Αν τα θραύσµατα του λαµπτήρα έρθουν απευθείας σε επαφή µε ρούχα τα οποία έρχονται σε άµεση επαφή µε το σώµα (λευκά είδη), αυτά δεν θα πρέπει να ξαναχρησιµοποιηθούν. Να αποµακρύνει αµέσως τα υλικά καθαρισµού (χαρτόνι, γάντια, σακούλα της ηλεκτρικής σκούπας κ.λ.π.) και να πλύνει καλά τα χέρια του. Στη χώρα µας έχουν εγκριθεί από το αρµόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής δύο εθνικής εµβέλειας συλλογικά συστήµατα («ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Α.Ε cycle.gr», «ΦΩΤΟΚΥΚΛΩΣΗ Α.Ε, " µε σκοπό τη συλλογή, επεξεργασία και ανακύκλωση των λαµπτήρων σε κατάλληλα αδειοδοτηµένες µονάδες. Πηγή: Tου Γιάννη Eλαφρού Τροφική και Οικολογική Κατάσταση της Λίµνης Βεγορίτιδας Συνέχεια από την 1η σελ. Ε νώ οι έντονες αντιδράσεις στην Κερατέα για την κατασκευή χώρου ταφής απορριµµάτων (ή υ- πολειµµάτων, σύµφωνα µε την κυβέρνηση) συνεχίζονται και το αδιέξοδο για τη διαχείριση των σκουπιδιών στην Αττική καλά κρατεί, σοβαρές α- ντιρρήσεις ορθώνονται από επιστήµονες, οικολογικούς φορείς και τοπικές κινήσεις για τον περιβόητο Περιφερειακό Σχεδιασµό ιαχείρισης Απορριµ- µάτων Αττικής (ΠΕΣ Α). Ο σχεδιασµός, έργο προηγούµενων ετών, κρίνεται ξεπερασµένος, αντιπεριβαλλοντικός και πανάκριβος. εν αµφισβητείται µόνον η χωροθέτηση των τριών Χώρων Υγειονοµικής Ταφής Υπολειµ- µάτων (ΧΥΤΥ), σε Φυλή, Κερατέα, Γραµµατικό, αλλά και η τεχνολογία που επιλέγεται και πολύ περισσότερο η φιλοσοφία του. «Η οδηγία - πλαίσιο για τη διαχείριση των απορριµµάτων 2008/98 έχει µια ιεράρχηση ενεργειών: πρώτο βήµα πρέπει να είναι η πρόληψη, δηλαδή η προσπάθεια µείωσης των απορριµµάτων. εύτερο, η επαναχρησιµοποίηση. Τρίτο η ανακύκλωση, µε υψηλούς στόχους µέχρι το 2020 (50% σε πλαστικό, γυαλί, χαρτί κ. λπ.). Τέταρτο, άλλου είδους ανάκτηση, κοµποστοποίηση ή ενεργειακή αξιοποίηση µε υψηλό βαθµό απόδοσης. Υ- στερα απ' όλα αυτά έρχεται η τελική διάθεση», τονίζει στην «Κ» ο κ. Αλέξανδρος Οικονοµόπουλος, καθηγητής στο τµήµα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης. «Στην Ελλάδα και στην Αττική, όµως, υποτιµώνται τα τέσσερα πρώτα βήµατα». «Συζητάµε µόνο για το πού θα θάψουµε και όχι για το τι θα θάψουµε. Πολύ περισσότερο όταν µπορούµε να µειώσουµε τα σκουπίδια που πηγαίνουν για ταφή µέχρι και 85%», υποστηρίζει ο κ. Νίκος Χαραλαµπίδης, διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace. Αίσθηση προκλήθηκε όταν τέσσερις περιβαλλοντικές οργανώσεις (Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, Greenpeace, Μεσόγειος SOS και WWF) ζήτησαν άµεση αναθεώρηση του ΠΕΣ Α, χρησιµοποιώντας εκφράσεις που δεν συνηθίζουν, όπως «έγκληµα» και «οικονοµικό σκάνδαλο». Στο στόχαστρο βρέθηκε η επιλεγείσα πέρυσι τεχνολογία της βιοξήρανσης της οικολογικής κατάστασης λι- µνών και φραγµαλιµνών στην Ελλάδα µε βάση το φυτοπλαγκτό, η Λίµνη Βεγορίτιδα βρίσκεται ανάµεσα σε αυτές που παρουσιάζουν ση- µαντική υποβάθµιση. Αν και τα δεδοµένα για το φυτοπλαγκτό της λί- µνης είναι λιγοστά, καθώς δεν υ- πάρχει πρόγραµµα παρακολούθησής της όπως και για το σύνολο των ελληνικών λιµνών, η υποβάθ- µιση της οικολογικής κατάστασης της λίµνης τα τελευταία 25 χρόνια είναι εµφανής. Συγκεκριµένα, η Βεγορίτιδα µέχρι το 1987 παρουσίαζε καλή οικολογική ποιότητα νερού µε χαρακτηριστικά τη χαµηλή βιοµάζα φυτοπλαγκτού, τη χα- µηλή συµµετοχή κυανοβακτηρίων και την παρουσία ειδών ενδεικτικών καλής ποιότητας. Εντελώς διαφορετική είναι η εικόνα τα τελευταία χρόνια ( ), καθώς η υψηλή βιοµάζα φυτοπλαγκτού και η υψηλή συµµετοχή κυανοβακτηρίων παραπέµπουν σε εύτροφη λίµνη µε ελλιπή οικολογική κατάσταση. Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το φαινόµενο της υ- πέρµετρης αύξησης των κυανοβακτηρίων και συγκεκριµένα γνωστών τοξικών ειδών όπως το Anabaena flos-aquae και Aphanizomenon flos-aquae (Εικόνα 1) το Νοέµβριο του 2010, σε α- φθονίες που ξεπερνούν τα όρια που προτείνονται για ασφαλή χρήση νερού από τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας, για λίµνες που χρησιµοποιούνται για αναψυχή, όπως η Βεγορίτιδα. Χαρακτηριστική είναι η εικόνα που παρουσιάζει το νερό της λίµνης εξαιτίας της υπέρµετρης αυτής αύξησης των κυανοβακτηρίων πλέον ό- χι µόνο κατά την περίοδο του καλοκαιριού αλλά και στα τέλη φθινοπώρου (Εικόνα 2). Τέτοια φαινό- 15 Εικόνα 1: Μικροφωτογραφία των κυανοβακτηρίων Anabaena flosaquae και Aphanizomenon flos-aquae στο νερό της λίµνης Βεγορίτιδας. Εικόνα 2: Φωτογραφία της λίµνης Βεγορίτιδας µε «άνθιση νερού» (συσσώρευση κυανοβακτηρίων) των απορριµµάτων, η οποία απαιτεί µεγάλες και πανάκριβες εργοστασιακές εγκαταστάσεις για να υλοποιηθεί και θεωρείται όχι µόνο α- σύµφορη οικονοµικά, αλλά και σιωπηλός προποµπός της επικίνδυνης καύσης («θερµική επεξεργασία» ε- πισήµως... για να µην προκαλεί). Στις µονάδες βιοξήρανσης γίνεται µηχανική επεξεργασία του συνόλου των απορριµµάτων, όπου ξεχωρίζονται µέταλλα και γυαλί, και τα υπόλοιπα (κυρίως χαρτί, πλαστικό και οργανικά), αφού αφαιρεθεί η υγρασία, µετατρέπονται σε ένα ο- µογενοποιηµένο καύσιµο υλικό, το SRF. «Πρέπει να πάψουµε να παίζουµε την κολοκυθιά. Τι θα κάνου- µε τις τεράστιες ποσότητες παραγόµενου SRF; Εάν τα θάψουµε έ- χουµε κάνει µια τρύπα στο νερό, πληρώνοντας πανάκριβα. Με µια βροχή, το υλικό θα αποκτήσει ξανά την υγρασία που είχε. Καύση σε τσιµεντοβιοµηχανίες µπορεί να γίνει µόνο για µια πολύ µικρή ποσότητα του παραγόµενου SRF, το ο- ποίο προβλέπεται από το ΠΕΣ Α σε όλη την... Ελλάδα, µοναδικό παράδειγµα παγκοσµίως». Κανείς δεν απαντά. Τελικά δεν οδηγούµαστε στο µονόδροµο της «θερµικής µενα αναµένεται να ενισχυθούν α- πό τις έντονες κλιµατικές αλλαγές, γι αυτό και η προστασία της λίµνης αποτελεί επιτακτική ανάγκη. Ειδικοί µιλούν για το νέο σχεδιασµό διαχείρισης απορριµµάτων επεξεργασίας», δηλαδή της καύσης του SRF σε ειδικές µονάδες; «Με αυτή την τεχνολογία όµως δεν είναι δυνατόν να έχουµε τον βαθµό απόδοσης που ορίζει η οδηγία - πλαίσιο», σηµειώνει ο κ. Οικονοµόπουλος. «Η καύση δηµιουργεί και µεγάλα περιβαλλοντικά προβλήµατα. εν είναι µόνο οι εκποµπές διοξίνης. Θα χρειαστούν και χώροι ταφής της τοξικής στάχτης που θα παραχθεί!», τονίζει ο κ. Χαραλαµπίδης. «Η µέθοδος που επιλέγεται είναι πανάκριβη», σηµειώνει ο κ. Οικονο- µόπουλος. «Το κόστος από τη στιγµή που τα απορριµµατοφόρα ολοκληρώσουν τη συλλογή και φτάσουν στον χώρο επεξεργασίας είναι: για ανάκτηση ανακυκλώσιµων, κοµποστοποίηση και υγειονοµική ταφή υ- πολειµµάτων 70 ευρώ ο τόνος, για α- πευθείας καύση (χωρίς άλλη επεξεργασία) ευρώ, ενώ για την ε- πιλεγµένη βιοξήρανση µε καύση παραγόµενου SRF, 180 ευρώ ο τόνος». «Είναι η πιο ακριβή από όλες τις µεθόδους», τονίζουν οι τέσσερις οικολογικές οργανώσεις, προειδοποιώντας για έκρηξη στα δηµοτικά τέλη. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 16/1/2011

16 C M Y K 16 Μάρτιος 2011 Προµηθευτείτε την πάνινη τσάντα του Γυµνασίου Άρνισσας Τηλ. επικοινωνίας H È Â ÚÈÛË ÙˆÓ ÏÈÌÓÒÓ Ë appleâú appleùˆûë ÙË BÂÁÔÚ ÙÈ Συνέχεια από την 14η σελ. µη εµπορικά είδη. «Μα τότε - θα πει κάποιος -, κινδυνεύουν να εξαφανιστούν τα τσιρόνια κι οι πλατίκες»! Σωστό, αλλά δε νοµίζω ότι θα γίνει. Μάλλον, θα µειωθεί ο πληθυσµός τους σε κάποια κατώτερα επίπεδα, οπότε δεν θα έ- χουν πια τροφή και τα αρπακτικά (λαβράκι, πέστροφες) και θα µειωθούν κι αυτά ή θα σταµατάει κι ο εµπλουτισµός µε γόνο των ψαριών αυτών. Το ίδιο και µε τον κέφαλο και τον κορήγωνο. Αυτή είναι µια πτυχή από τη βαθύτερη έννοια των οικολογικών παραµέτρων «φέρουσα ικανότητα του συστήµατος» και το δίπολο «άρπαγας και λεία».τα ψάρια που προτείνεται να εισαχθούν, δεν θα µείνουν ποτέ µόνιµα στη λίµνη γιατί είτε δεν αναπαράγωνται στα γλυκά νερά ως θαλασσινά (λαβράκι, κέφαλος) είτε έχουν χάσει αυτή την ικανότητα (πέστροφα, σολο- µός) είτε αναπαράγονται δύσκολα (κορήγωνος) ίσως και γιατί δεν το επιτρέπει και το µείγµα αβιοτικών παραγόντων. Άρα, δεν πρόκειται να µείνουν µόνιµα στο σύστηµα σε περίπτωση διαταραχής, πράγµα που δεν είναι το ίδιο µ ένα άλλο είδος. Σ αυτές τις γνώσεις βασίζεται κι η προτεινόµενη διαχείριση... Ενδεχόµενα, να εµφανιστεί αν δεν έχει ήδη - και πρόβληµα υπερπληθυσµού ορισµένων ειδών, που µερικές φορές εκδηλώνουν πληθυσµιακές ε- κρήξεις, όπως αυτό τα διαβολόψαρο η πεταλούδα ή αγριοχρυσόψαρο (Carassius gibelio), που σε µερικές λί- µνες έχει πάρει διαστάσεις µάστιγας, γιατί µερικοί ανόητοι το προωθούν. Υ- πάρχει τρόπος να αντιµετωπιστεί, εν µέρει, και το πρόβληµα αυτό, πάλι µε διαχειρι στικά µέτρα που βασίζονται στην αρχή να µειωθεί στο ελάχιστο ο ανεπιθύµητος πληθυσµός, µε εξοντωτική αλιεία (βλέπε π.χ. Mπόµπορη & Oικονοµίδης 2000), που αποσκοπεί να α- λιευτεί όσο γίνεται µεγαλύτερη ποσότητα, χωρίς περιορισµούς, από το είδος µέσα σε µια ή λίγες µέρες, µε κίνητρο τη µεγάλη παραγωγή ή/και την αλιεία µε αµοιβή. Έτσι, θα µειωθεί δραστικά κι η δυσµενής επίδρασή του για τις υπόλοιπες µέρες του χρόνου. Αυτά είχα να σας πω, αλλά υπάρχουν κι άλλα πολλά που αν εσείς το θελήσετε να σας τα γράψω µιαν άλλη φορά. Βιβλιογραφία Kottelat M. & J. Freyhof, Handbook of European freshwater fishes. Edition by M. Kottelat, Cornol, Switzerland and J. Freyhof, Berlin Germany. 646 p. Mπόµπορη. & Π. Σ. Oικονοµίδης, Aλιευτική διαχείριση της Bόλβης. Θεωρητικές και πρακτικές προσεγγίσεις. Πρακτικά του 9ου Πανελληνίου Συνεδρίου Iχθυολόγων, Mεσολόγγι Iανουαρίου 2000: σελ Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 2011

È ÛÎ Ï Î È ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙË Â ÔÛË ÙˆÓ Ì ıëùòó

È ÛÎ Ï Î È ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙË Â ÔÛË ÙˆÓ Ì ıëùòó 25-04-07 11:05 Page 1 È ÛÎ Ï Î È ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙË Â ÔÛË ÙˆÓ Ì ıëùòó EÏ ÓË XÔÓÙÔÏ Ô ÏÂÈ È Î È ÓÙÈÎÏÂ È EXOFILA 2* Ú ÍË Û Á ÚËÌ ÙÔ ÔÙÂ Ù È Î Ù 80% fi ÙÔ Úˆ Îfi ÔÈÓˆÓÈÎfi ÌÂ Ô Î È Î Ù 20% fi ıóèîô fiÚÔ. À, Ó ÈÛÙ

Διαβάστε περισσότερα

Αν και νόµιµα προσκλήθηκαν 1. ΒΟΡΕΑΣ ΣΕΒΑΣΤΟΣ ΗΜΟΤ.ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ (προσήλθε) 2. ΜΙΧΑΛΕΛΗΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ «(προσήλθε) 1

Αν και νόµιµα προσκλήθηκαν 1. ΒΟΡΕΑΣ ΣΕΒΑΣΤΟΣ ΗΜΟΤ.ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ (προσήλθε) 2. ΜΙΧΑΛΕΛΗΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ «(προσήλθε) 1 Αναρτητέα στο διαδίκτυο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΗΜΟΣ ΠΕΝΤΕΛΗΣ A Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α Από τα πρακτικά της µε αριθµ. 23/2014 τακτικής συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου Αριθµ.Απόφασης: 226/2014 Π Ε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΟΖ. Δευτέρα 20 Ιουλίου 2015

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΟΖ. Δευτέρα 20 Ιουλίου 2015 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΟΖ Δευτέρα 20 Ιουλίου 2015 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Άδεια απουσίας των Βουλευτών κ.κ. Γ. Κουµουτσάκου και Ο. Αντωνοπούλου, σελ. 4441 2. Επί διαδικαστικού θέµατος, σελ.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ Ν. Πέµπτη 28 Ιανουαρίου 2010

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ Ν. Πέµπτη 28 Ιανουαρίου 2010 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ Ν Πέµπτη 28 Ιανουαρίου 2010 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙ ΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 2917,2977 2. Αδεια απουσίας του Βουλευτή κ. Κ. Μητσοτάκη, σελ. 2961 3. Ανακοινώνεται ότι

Διαβάστε περισσότερα

Κιοσές Νικόλαος, Παπαντίδης Ιορδάνης, µετά την υπ αριθ. 507/2012 Α Σ.

Κιοσές Νικόλαος, Παπαντίδης Ιορδάνης, µετά την υπ αριθ. 507/2012 Α Σ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ Α Α: Β4ΓΑΩΕ6-4ΝΝ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το Πρακτικό της υπ αριθ. 20ης /27 Αυγούστου 2012 Συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου Καβάλας Αριθ. Αποφάσεως

Διαβάστε περισσότερα

Θ Ε Μ Α «Έγκριση σύναψης τροποποιηµένης προγραµµατικής σύµβασης (Γεωτεχνική έρευνα Ευστάθειας Βραχωδών Πρανών στο.. Καβάλας) µε το Ι.Γ.Μ.Ε.

Θ Ε Μ Α «Έγκριση σύναψης τροποποιηµένης προγραµµατικής σύµβασης (Γεωτεχνική έρευνα Ευστάθειας Βραχωδών Πρανών στο.. Καβάλας) µε το Ι.Γ.Μ.Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το Πρακτικό της µε αριθ. 31 ης /30 Οκτωβρίου 2008 Συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου Καβάλας Αριθ. Αποφάσεως 628/2008 Θ Ε

Διαβάστε περισσότερα

Θ Ε Μ Α «Σύνταξη και Ψήφιση προϋπολογισµού ήµου Καβάλας οικονοµικού έτους 2009»

Θ Ε Μ Α «Σύνταξη και Ψήφιση προϋπολογισµού ήµου Καβάλας οικονοµικού έτους 2009» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το Πρακτικό της µε αριθ. 38 ης /14 εκεµβρίου 2008 Συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου Καβάλας Αριθ. Αποφάσεως 707/2008 Θ Ε

Διαβάστε περισσότερα

Γιορτές με άδειο πορτοφόλι

Γιορτές με άδειο πορτοφόλι ΘΑΡΣΕΙΝ Τ ΑΛΗΘH ΛΕΓΩΝ ΓΡΕΒΕΝΑ ΕΤΟΣ 3ο ΑΡΙΘ.ΦΥΛΛΟΥ 150 ΓΡΑΦΕΙΑ: ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΑ:ΕΙΡΗΝΗΣ 2 ΤΚ 51100 ΓΡΕΒΕΝΑ ΤΗΛ.24620/22.086 FAX:24620/22.087 ΤΡΙΤΗ 14 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΤΙΜΗ ΦΥΛ 0,30 Εκδόθηκαν οι αποφάσεις πρόσληψης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ]Β. Πέµπτη 20 Φεβρουαρίου 2014

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ]Β. Πέµπτη 20 Φεβρουαρίου 2014 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ]Β Πέµπτη 20 Φεβρουαρίου 2014 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 7631, 7671 2. Ανακοινώνεται ότι τη συνεδρίαση παρακολουθούν µαθητές από το 3ο Δηµοτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΣΤΡΕΨΕ ΣΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ

ΕΠΕΣΤΡΕΨΕ ΣΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ 2 ο ΣΥΣΤΗΜΑ ΝΑΥΤΟΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΑΡΓΟΣΤΟΛΙΟΥ Έτος ΣΤ Τεύχος 27ο ΕΠΕΣΤΡΕΨΕ ΣΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ Η προσκοπική οικογένεια της Κεφαλονιάς από τον Οκτώβριο είναι φτωχότερη. Η Ανιχνευτής Μαρία-Άντζη Γεράκη, του 1 ου Συστήματος

Διαβάστε περισσότερα

Η κυπαρική θεωρία στη σύγχρονη εκδοχή της υποστηρίζει

Η κυπαρική θεωρία στη σύγχρονη εκδοχή της υποστηρίζει Μια από τις επιδιώξεις των Φυσικών Επιστημών είναι να περιγράψουν και να εξηγήσουν τη δομή και τις ι- διότητες της ύλης, ξεκινώντας από τα μικρότερα δομικά συστατικά της. Η ατομική θεωρία αποτελεί την

Διαβάστε περισσότερα

ΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΕΓΓΡΑΦΗ ΕΛΛΗΝΑ ΠΟ ΟΣΦΑΙΡΙΣΤΗ

ΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΕΓΓΡΑΦΗ ΕΛΛΗΝΑ ΠΟ ΟΣΦΑΙΡΙΣΤΗ ΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΕΓΓΡΑΦΗ ΕΛΛΗΝΑ ΠΟ ΟΣΦΑΙΡΙΣΤΗ Π Ε Ρ Ι Ο Ο Ι Κ Α Τ Α Θ Ε Σ Η Σ : 1/7/2015 31/10/2015 & 1/01/2016-28/02/2016 1. ΕΛΤΙΟ ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ Ι ΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟ /ΣΤΗ - Αν δεν το έχει στην κατοχή του,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΧΑΡ. ΤΡΙΚΟΥΠΗ 50 10680 ΑΘΗΝΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ TΗΛ. (210)3665312-3 FAX: (210)3665115 e-mail : pressoffice1@pasok.

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΧΑΡ. ΤΡΙΚΟΥΠΗ 50 10680 ΑΘΗΝΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ TΗΛ. (210)3665312-3 FAX: (210)3665115 e-mail : pressoffice1@pasok. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΧΑΡ. ΤΡΙΚΟΥΠΗ 50 10680 ΑΘΗΝΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ TΗΛ. (210)3665312-3 FAX: (210)3665115 e-mail : pressoffice1@pasok.gr Αθήνα, 12 Ιουλίου 2014 ΟΜΙΛΙΑ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΠΡΟΕ ΡΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΣ 2014 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΛΒ Πέµπτη 4 Σεπτεµβρίου 2014

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΣ 2014 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΛΒ Πέµπτη 4 Σεπτεµβρίου 2014 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΣ 2014 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΛΒ Πέµπτη 4 Σεπτεµβρίου 2014 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 2493, 2569 2. Επί διαδικαστικού θέµατος,

Διαβάστε περισσότερα

Π αρουσιάζεται περίπτωση αδαµαντινοβλαστώµατος σε γυναίκα ηλικίας 35 ετών, του οποίου η πιθανή

Π αρουσιάζεται περίπτωση αδαµαντινοβλαστώµατος σε γυναίκα ηλικίας 35 ετών, του οποίου η πιθανή ΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ 2009,66(2): 71-76 ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Α ΑΜΑΝΤΙΝΟΒΛΑΣΤΩΜΑ ΜΕ ΕΙΚΟΝΑ ΠΛΑΓΙΑΣ ΠΕΡΙΡΡΙΖΙΚΗΣ ΚΥΣΤΗΣ. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ. Π. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ*, Μ. ΓΕΩΡΓΑΚΗ**, Ε. ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ**, Κ. ΤΟΣΙΟΣ*** Π

Διαβάστε περισσότερα

Ερµού & Κορνάρου 2 ΤΗΛ: 210 32 30 073 32 21 255 FAX: 210 32 27 382 www.olme.gr e-mail: olme@otenet.gr Αθήνα, 3/3/08 Α.Π.: 656

Ερµού & Κορνάρου 2 ΤΗΛ: 210 32 30 073 32 21 255 FAX: 210 32 27 382 www.olme.gr e-mail: olme@otenet.gr Αθήνα, 3/3/08 Α.Π.: 656 Ο.Λ.Μ.Ε. Ερµού & Κορνάρου 2 ΤΗΛ: 210 32 30 073 32 21 255 FAX: 210 32 27 382 www.olme.gr e-mail: olme@otenet.gr Αθήνα, 3/3/08 Α.Π.: 656 ΠΡΟΣ: - τον Υπουργό Εθν. Παιδείας και Θρησκευµάτων κ. Ευρ. Στυλιανίδη

Διαβάστε περισσότερα

EÌ ˆÛË ÛÙËÓ Ù ÍË ÏÂÈ È Î È ÓÙÈÎÏÂ È A Ì ÚÔ. AÓ ÛÙ Û ËÌËÙÚ Ô BÈÎÙÒÚÈ ÁÔappleÔ ÏÔ B ÛÈÏÈÎ NÈÎÔÏ Ô. À, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ıëóòó

EÌ ˆÛË ÛÙËÓ Ù ÍË ÏÂÈ È Î È ÓÙÈÎÏÂ È A Ì ÚÔ. AÓ ÛÙ Û ËÌËÙÚ Ô BÈÎÙÒÚÈ ÁÔappleÔ ÏÔ B ÛÈÏÈÎ NÈÎÔÏ Ô. À, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ıëóòó EÌ ˆÛË ÛÙËÓ Ù ÍË AÓ ÛÙ Û ËÌËÙÚ Ô BÈÎÙÒÚÈ ÁÔappleÔ ÏÔ B ÛÈÏÈÎ NÈÎÔÏ Ô A Ì ÚÔ ÏÂÈ È Î È ÓÙÈÎÏÂ È appleú ÍË Û Á ÚËÌ ÙÔ ÔÙÂ Ù È Î Ù 80% applefi ÙÔ Úˆapple Îfi ÔÈÓˆÓÈÎfi ÌÂ Ô Î È Î Ù 20% applefi ıóèîô fiúô.

Διαβάστε περισσότερα

ολοκληρώνοντας τον κύκλο

ολοκληρώνοντας τον κύκλο ΙΟΥΝΙΟΣ 2008 Τεύχος 18 Η Μ Ι Ο Υ Ρ Γ Ι Κ Ο Ε Ρ Γ Α Σ Τ Η Ρ Ι Ν Ε Ω Ν ολοκληρώνοντας τον κύκλο Ό,τι ανοίγει κλείνει, κι ό,τι κλείνει ανοίγει έτσι µ έµαθε ο µπαξές µου. Κι ο ανθρώπινος µπαξές δε διαφέρει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ρ. Τετάρτη 7 Μαρτίου 2012

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ρ. Τετάρτη 7 Μαρτίου 2012 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ρ Τετάρτη 7 Μαρτίου 2012 ΘΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 6733 2. Ανακοινώνεται ότι τη συνεδρίαση παρακολουθούν µαθητές από το 1ο Γυµνάσιο Πειραιά,

Διαβάστε περισσότερα

62 η ΣΥΝΟΔΟΣ ΠΡΥΤΑΝΕΩΝ & ΠΡΟΕΔΡΩΝ Δ.Ε. ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ

62 η ΣΥΝΟΔΟΣ ΠΡΥΤΑΝΕΩΝ & ΠΡΟΕΔΡΩΝ Δ.Ε. ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ 62 η ΣΥΝΟΔΟΣ ΠΡΥΤΑΝΕΩΝ & ΠΡΟΕΔΡΩΝ Δ.Ε. ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου του Ε.Μ.Π. 11 & 12 Δεκεµβρίου 2009, Λαύριο ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ι Α Κ Η Ρ Υ Ξ Η Ο ΗΜΑΡΧΟΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ Σε εκτέλεση της αριθ. 267 / 2013 Απόφασης της Οικονοµικής Επιτροπής. 11 η Φεβρουαρίου 2014, ηµέρα της εβδοµάδας

Ι Α Κ Η Ρ Υ Ξ Η Ο ΗΜΑΡΧΟΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ Σε εκτέλεση της αριθ. 267 / 2013 Απόφασης της Οικονοµικής Επιτροπής. 11 η Φεβρουαρίου 2014, ηµέρα της εβδοµάδας ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΗΜΟΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ /ΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΣΟ ΩΝ-ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΑΡΙΘΜ. ΠΡΩΤ.: 4910 Ι Α Κ Η Ρ Υ Ξ Η Ο ΗΜΑΡΧΟΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ Σε εκτέλεση της αριθ. 267 / 2013 Απόφασης της Οικονοµικής Επιτροπής

Διαβάστε περισσότερα

Θ Ε Μ Α «Έγκριση Αγροτικού και Αρδευτικού Κανονισµού ήµου Καβάλας» Αριθ. Αποφάσεως 891/2011

Θ Ε Μ Α «Έγκριση Αγροτικού και Αρδευτικού Κανονισµού ήµου Καβάλας» Αριθ. Αποφάσεως 891/2011 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Α Α: 456ΖΩΕ6-ΧΙ1 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το Πρακτικό της υπ αριθ. 34ης /9 εκεµβρίου 2011 Συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου Καβάλας Αριθ. Αποφάσεως 891/2011 Θ Ε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αίγιο, 7 Ιανουαρίου 2014 ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αίγιο, 7 Ιανουαρίου 2014 ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αίγιο, 7 Ιανουαρίου 2014 ΝΟΜΟΣ ΑΧΑΪΑΣ Αριθ.πρωτ.:270 ΔΗΜΟΣ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: Υποστήριξης Πολιτικών Οργάνων Δήμου ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Εκποίησης ή Εκμίσθωσης Ακινήτων & Πραγμάτων Δήμου Αιγιαλείας

Διαβάστε περισσότερα

Παραδοσιακή ρώσικη χριστουγεννιάτικη ιστορία Διασκευή από την Μπιλιούρη Αργυρή

Παραδοσιακή ρώσικη χριστουγεννιάτικη ιστορία Διασκευή από την Μπιλιούρη Αργυρή Παραδοσιακή ρώσικη χριστουγεννιάτικη ιστορία Διασκευή από την Μπιλιούρη Αργυρή ΠΡΟΣΩΠΑ: Τρεις μάγοι Μπάμπουσκα Ξενοδόχος Φρουρός Αγγελιαφόρος Χωρικοί (μπορούμε να χρησιμοποιήσουνε όσα πρόσωπα θέλουμε )

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ Αριθμ. Πρωτ. 2399/4-2-2015 ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΠΡΟΧΕΙΡΟΥ ΜΕΙΟΔΟΤΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ: «ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μέλι, ένας θησαυρός υγείας και δύναμης

Μέλι, ένας θησαυρός υγείας και δύναμης W Μέλι, ένας θησαυρός υγείας και δύναμης 2012-2013 Ε Ρ Ε Υ Ν Η Τ Ι Κ Η Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Α Τ Α Ξ Η Σ 1 Ο Υ Γ Ε Ν Ι Κ Ο Υ Λ Υ Κ Ε Ι Ο Υ Π Α Τ Ρ Α Σ Ο Μ Α Δ Α Β Ε Π Ι Β Λ Ε Π Ο Υ Σ Α Κ Α Θ Η Γ Η Τ Ρ Ι Α : Μ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ε. Παρασκευή 10 Οκτωβρίου 2014

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ε. Παρασκευή 10 Οκτωβρίου 2014 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ε Παρασκευή 10 Οκτωβρίου 2014 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 273 2. Ανακοινώνεται ότι τη συνεδρίαση παρακολουθούν µαθητές από το Γενικό Λύκειο Βαθέος

Διαβάστε περισσότερα

Ε Φ Υ Μ Ν Ι O N. Παρατίθενται γνώµες και απόψεις. σχετικές µε το έργο του Πρωτοψάλτη, οράρχη και κδότη βιβλίων. κκλησιαστικής ουσικής

Ε Φ Υ Μ Ν Ι O N. Παρατίθενται γνώµες και απόψεις. σχετικές µε το έργο του Πρωτοψάλτη, οράρχη και κδότη βιβλίων. κκλησιαστικής ουσικής 1 Ε Φ Υ Μ Ν Ι O N Παρατίθενται γνώµες και απόψεις σχετικές µε το έργο του Πρωτοψάλτη, οράρχη και κδότη βιβλίων κκλησιαστικής ουσικής Φ ώ τ η Θ ε ο δ ω ρ α κ ό π ο υ λ ο υ Εκδοτικός Οίκος «Μυρίπνοον» 2

Διαβάστε περισσότερα

ΣΑΗΕΝΤΟΛΟΓΙΑ. ηµιουργώντας έναν καλύτερο κόσµο

ΣΑΗΕΝΤΟΛΟΓΙΑ. ηµιουργώντας έναν καλύτερο κόσµο ΣΑΗΕΝΤΟΛΟΓΙΑ ηµιουργώντας έναν καλύτερο κόσµο Η Σαηεντολογία, που ιδρύθηκε και αναπτύχθηκε από τον Λ. Ρον Χάµπαρντ, είναι µια εφαρµοσµένη θρησκευτική φιλοσοφία η οποία προσφέρει έναν ακριβή δρόµο µέσω

Διαβάστε περισσότερα

Νεοελληνική Γλώσσα. Γ Λυκείου. Τίτλος: «ιάλογος»

Νεοελληνική Γλώσσα. Γ Λυκείου. Τίτλος: «ιάλογος» Π.3.2.1 Εκπαιδευτικά σενάρια και µαθησιακές δραστηριότητες, σύµφωνα µε συγκεκριµένες προδιαγραφές, που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη Νεοελληνική Γλώσσα Γ Λυκείου Τίτλος: «ιάλογος» ΓΕΩΡΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΗΜΟΣ ΠΑΛΑΙΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ

ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΗΜΟΣ ΠΑΛΑΙΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΗΜΟΣ ΠΑΛΑΙΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ Αρ. Aπόφασης 133 ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ Απόσπασµα Από το πρακτικό της 6 ης συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου του ήµου Παλαιού Φαλήρου έτους 2012

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητές συµµετέχοντες στη συνέντευξη: Θεοδοσοπούλου Ειρήνη, Φραγκούλης Εµµανουήλ

Ερευνητές συµµετέχοντες στη συνέντευξη: Θεοδοσοπούλου Ειρήνη, Φραγκούλης Εµµανουήλ Συνέντευξη µε τον κ. Πασπαράκη ηµήτριο (Π..) και τον Σταυρακάκη Βασίλειο () Κρήτη, Περβόλια Ν. Ρεθύµνης, Τ.Ε.Ι. Κρήτης (Παράρτηµα Ρεθύµνου) 11 Ιουνίου 2005 Ερευνητές συµµετέχοντες στη συνέντευξη: Θεοδοσοπούλου

Διαβάστε περισσότερα

Πλαφόν στα καύσιμα στο Νομό Γρεβενών

Πλαφόν στα καύσιμα στο Νομό Γρεβενών ΚΩΔΙΚΟΣ 1906 Έτος 20ο Αριθ.φύλλου 5351 Τιμή Φυλλου 0.15 Τηλ.24620/28924 e-mail:tsaknaki@otenet.gr Πέμπτη 5 Μαΐου 2011 Πλαφόν στα καύσιμα στο Νομό Γρεβενών Πραγματοποιήθηκαν με επιτυχία οι Πασχαλιάτικες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΥΣ ΗΜΟΥΣ ΟΙ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ ΑΝΕΥΘΥΝΗ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

ΣΤΟΥΣ ΗΜΟΥΣ ΟΙ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ ΑΝΕΥΘΥΝΗ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Κωδικός 2417 Ε ΡΑ: ΦΙΛΙΠΠΙΑ Α ΕΤΟΣ ΕΚ ΟΣΗΣ 1957 Ι ΡΥΤΗΣ: ΚΩΝ/ΝΟΣ ΜΠΑΡΚΑΣ Ι ΙΟΚΤΗΤΗΣ-ΕΚ ΟΤΗΣ - ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Κ. ΜΠΑΡΚΑΣ www.foniagroti.gr ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 31 Μαΐου 2013 Αριθ. Φύλλου 2380 Αρχ. Σπυρίδωνος 2

Διαβάστε περισσότερα

Θ Ε Μ Α «Έκδοση - Μεταβίβαση και ανανέωση αδειών παραγωγών Λαϊκών Αγορών» Αριθ. Αποφάσεως 439/2012

Θ Ε Μ Α «Έκδοση - Μεταβίβαση και ανανέωση αδειών παραγωγών Λαϊκών Αγορών» Αριθ. Αποφάσεως 439/2012 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Α Α: Β412ΩΕ6-ΜΕΚ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το Πρακτικό της υπ αριθ. 18ης /23 Ιουλίου 2012 Συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου Καβάλας Αριθ. Αποφάσεως 439/2012 Θ Ε

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΗΜΟΣ ΠΕΝΤΕΛΗΣ A Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α Από τα πρακτικά της µε αριθµ. 19/2014 Ειδικής Συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου

ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΗΜΟΣ ΠΕΝΤΕΛΗΣ A Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α Από τα πρακτικά της µε αριθµ. 19/2014 Ειδικής Συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αναρτητέα στο διαδίκτυο ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΗΜΟΣ ΠΕΝΤΕΛΗΣ A Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α Από τα πρακτικά της µε αριθµ. 19/2014 Ειδικής Συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου Αριθµ.Απόφασης: 183/2014 Π Ε Ρ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ο. Τετάρτη 8 Ιουλίου 2015

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ο. Τετάρτη 8 Ιουλίου 2015 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ο Τετάρτη 8 Ιουλίου 2015 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Ανακοινώνεται ότι τη συνεδρίαση παρακολουθούν µαθητές από το 5ο και το 15ο Γυµνάσιο Περιστερίου, σελ. 4174 2. Η Ειδική

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ : Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για την Προστασία των Νερών από τη Νιτρορύπανση Γεωργικής Προέλευσης.

ΘΕΜΑ : Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για την Προστασία των Νερών από τη Νιτρορύπανση Γεωργικής Προέλευσης. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Δ/ΝΣΗ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ Τμήμα Προστασίας Φυσικών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΡΙΣΤ. Παρασκευή 7 Μαΐου 2010

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΡΙΣΤ. Παρασκευή 7 Μαΐου 2010 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΡΙΣΤ Παρασκευή 7 Μαΐου 2010 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙ ΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 6859, 6893 2. Ανακοινώνεται ότι τη συνεδρίαση παρακολουθούν µαθητές από το 2ο ηµοτικό Σχολείο

Διαβάστε περισσότερα

Επιµορφωτικό Πρόγραµµα Ο.ΜΕ.. 21 22 Ιανουαρίου 2006 Ν Α Υ Π Λ Ι Ο «Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ - Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΙΑΛΟΓΟΥ»

Επιµορφωτικό Πρόγραµµα Ο.ΜΕ.. 21 22 Ιανουαρίου 2006 Ν Α Υ Π Λ Ι Ο «Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ - Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΙΑΛΟΓΟΥ» ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ & ΙΑΙΤΗΣΙΑΣ Ε ΡΑ: Πλατεία Βικτωρίας 7, Αθήνα 10434 210 88 14 922 210 88 15 393 info@omed.gr ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Πολυτεχνείου 21, Θεσσαλονίκη 54626 2310 517 128 2310 517 119 Επιµορφωτικό Πρόγραµµα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΡΝΣΤ. Παρασκευή 2 Ιουλίου 2010

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΡΝΣΤ. Παρασκευή 2 Ιουλίου 2010 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΡΝΣΤ Παρασκευή 2 Ιουλίου 2010 ΘΕΜΑΤΑ: Α. ΕΙ ΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 9570 2. Ευχές για καλή επιτυχία στην υποψηφιότητα του κ. Π. Ευθυµίου για τη θέση του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΙΣΤ. Πέµπτη 31 Ιανουαρίου 2013

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΙΣΤ. Πέµπτη 31 Ιανουαρίου 2013 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΙΣΤ Πέµπτη 31 Ιανουαρίου 2013 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 7055, 7129 2. Ανακοινώνεται ότι τη συνεδρίαση παρακολουθούν µαθητές από το 1ο Γυµνάσιο

Διαβάστε περισσότερα

Cretavoice Ε Π Ε Τ Ε Ι Α Κ Ο Τ Ε Υ Χ Ο Σ Η Φ Ω Ν Η Τ Η Σ Κ Ρ Η Τ Η Σ. Τ Ε Υ Χ Ο Σ Ν ο 1 2 - Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 3. σ ε λ.

Cretavoice Ε Π Ε Τ Ε Ι Α Κ Ο Τ Ε Υ Χ Ο Σ Η Φ Ω Ν Η Τ Η Σ Κ Ρ Η Τ Η Σ. Τ Ε Υ Χ Ο Σ Ν ο 1 2 - Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 3. σ ε λ. Cretavoice Η Φ Ω Ν Η Τ Η Σ Κ Ρ Η Τ Η Σ Τ Ε Υ Χ Ο Σ Ν ο 1 2 - Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 3 σ ε λ. 1 3-2 0 Ε Π Ε Τ Ε Ι Α Κ Ο Τ Ε Υ Χ Ο Σ 2 4 ω ρ η o n - l i n e ε ν η µ έ ρ ω σ η Ν ο µ ο ύ Χ α ν ί ω ν Σεπτέµβριος

Διαβάστε περισσότερα

Διοίκηση & Γραφεία 2. Επιστολή του Προέδρου 4. Μήνυμα από την Αν. Γενική Διευθύντρια 5. Σύσταση και αρμοδιότητες 6. Αναπτυξιακό Πρόγραμμα 7

Διοίκηση & Γραφεία 2. Επιστολή του Προέδρου 4. Μήνυμα από την Αν. Γενική Διευθύντρια 5. Σύσταση και αρμοδιότητες 6. Αναπτυξιακό Πρόγραμμα 7 Ετήσια Έκθεση 2013 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Διοίκηση & Γραφεία 2 Επιστολή του Προέδρου 4 Μήνυμα από την Αν. Γενική Διευθύντρια 5 Σύσταση και αρμοδιότητες 6 Αναπτυξιακό Πρόγραμμα 7 Σχέδια που έχουν συμπληρωθεί

Διαβάστε περισσότερα

Τριµηνιαία Έκδοση Β Ρ Α Β Ε Ι Ο Α Κ Α Η Μ Ι Α Σ Α Θ Η Ν Ω Ν 1 9 7 5

Τριµηνιαία Έκδοση Β Ρ Α Β Ε Ι Ο Α Κ Α Η Μ Ι Α Σ Α Θ Η Ν Ω Ν 1 9 7 5 66: 10/2/13 3:58 PM 1 Ταχ. Γραφείο ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ Αριθµός Άδειας 412 e-mail: info@engranitsi.gr Τριµηνιαία Έκδοση Α ΕΛΦΟΤΗΤΑ ΓΡΑΝΙΤΣΙΩΤΩΝ Β Ρ Α Β Ε Ι Ο Α Κ Α Η Μ Ι Α Σ Α Θ Η Ν Ω Ν 1 9 7 5 ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ Έτος

Διαβάστε περισσότερα

Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Α Β Ο Υ Λ Η Σ

Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Α Β Ο Υ Λ Η Σ Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Α Β Ο Υ Λ Η Σ Θ' ΠΕΡΙΟ ΟΣ (ΠΡΟΕ ΡΕΥΟΜΕΝΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ) ΣΥΝΟ ΟΣ Γ' ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΙΗ' Τρίτη 10 Νοεµβρίου 1998 Αθήνα, σήµερα στις 10 Νοεµβρίου 1998, ηµέρα Τρίτη και ώρα 18.09' συνήλθε στην Αίθουσα

Διαβάστε περισσότερα

Δ Ι Α Κ Η Ρ Υ Ξ Η ΑΡΙΘΜ. 10/2015 ΠΡΟΧΕΙΡΟΥ ΜΕΙΟΔΟΤΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

Δ Ι Α Κ Η Ρ Υ Ξ Η ΑΡΙΘΜ. 10/2015 ΠΡΟΧΕΙΡΟΥ ΜΕΙΟΔΟΤΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Σέρρες, 05-11-2015 Αριθμ. Πρωτ.: 3397 Διεύθυνση Διοικητικού Οικονομικού Τμήμα Μισθοδοσίας, Αποζημιώσεων, Προμηθειών & Περιουσίας Δ/νση: Τέρμα Μαγνησίας, Τ.Κ. 621 24, Σέρρες Πληροφορίες: Μ. Μπάκα Τηλ.:

Διαβάστε περισσότερα

Ταχ. Δ/νση : Τέρμα οδού Υγείας & Μεσογείων ΠΡΟΧΕΙΡΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΕ ΕΥΡΩ-ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΓΙΑ ΤΟ ΕΚΑΒ-Ν.Π.Δ.Δ.

Ταχ. Δ/νση : Τέρμα οδού Υγείας & Μεσογείων ΠΡΟΧΕΙΡΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΕ ΕΥΡΩ-ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΓΙΑ ΤΟ ΕΚΑΒ-Ν.Π.Δ.Δ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΜΕΣΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚ. & ΟΙΚ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΜΗΜΑ OIKON.ΔΙΟΙΚ.& ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ Αθήνα, 9 Δεκεμβρίου 14 Αρ.διακ. 359/14EΠ2 Ταχ. Δ/νση

Διαβάστε περισσότερα

Ε Λ Ε Γ Κ Τ Ι Κ Ο Σ Υ Ν Ε Δ Ρ Ι Ο ΣΕ Ο Λ Ο Μ Ε Λ Ε Ι Α

Ε Λ Ε Γ Κ Τ Ι Κ Ο Σ Υ Ν Ε Δ Ρ Ι Ο ΣΕ Ο Λ Ο Μ Ε Λ Ε Ι Α Επί του Απολογισμού των εσόδων και εξόδων του Κράτους έτους 2006 και του Γενικού Ισολογισμού της 31 ης Δεκεμβρίου 2006, σύμφωνα με το άρθρο 98 παρ. 1 περ. ε σε συνδυασμό με το άρθρο 79 παρ. 7 του Συντάγματος

Διαβάστε περισσότερα

Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (1912-1913) στα ελληνικά διδακτικά εγχειρίδια Ιστορίας (δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης) της περιόδου 1950-1974.

Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (1912-1913) στα ελληνικά διδακτικά εγχειρίδια Ιστορίας (δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης) της περιόδου 1950-1974. Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (1912-1913) στα ελληνικά διδακτικά εγχειρίδια Ιστορίας (δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης) της περιόδου 1950-1974 Κλεονίκη Δρούγκα Το σχολικό βιβλίο συνιστά έναν τρόπο µετάδοσης γνώσης,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΤΟΣ 5ο ΑΡΙΘ.ΦΥΛΛΟΥ 252 ΓΡΑΦΕΙΑ: ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΑ:ΕΙΡΗΝΗΣ 2 ΤΚ 51100 ΓΡΕΒΕΝΑ ΤΗΛ.24620/22.086 FAX:24620/22.087 ΤΡΙΤΗ 25 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2012 ΤΙΜΗ ΦΥΛ 0,30

ΕΤΟΣ 5ο ΑΡΙΘ.ΦΥΛΛΟΥ 252 ΓΡΑΦΕΙΑ: ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΑ:ΕΙΡΗΝΗΣ 2 ΤΚ 51100 ΓΡΕΒΕΝΑ ΤΗΛ.24620/22.086 FAX:24620/22.087 ΤΡΙΤΗ 25 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2012 ΤΙΜΗ ΦΥΛ 0,30 ΘΑΡΣΕΙΝ Τ ΑΛΗΘH ΛΕΓΩΝ ΕΤΟΣ 5ο ΑΡΙΘ.ΦΥΛΛΟΥ 252 ΓΡΑΦΕΙΑ: ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΑ:ΕΙΡΗΝΗΣ 2 ΤΚ 51100 ΓΡΕΒΕΝΑ ΤΗΛ.24620/22.086 FAX:24620/22.087 ΤΡΙΤΗ 25 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2012 ΤΙΜΗ ΦΥΛ 0,30 ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΗΠΕΙΡΟΥ-ΔΥΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Άνθρακες ο θησαυρός του «κοινωνικού τουρισµού» για τα µέλη του ΕΒΕ Ξάνθης. Σοκ στα σχολεία

Άνθρακες ο θησαυρός του «κοινωνικού τουρισµού» για τα µέλη του ΕΒΕ Ξάνθης. Σοκ στα σχολεία Καθηµερινά στις e-οθόνες σας www.e-thrakinews.gr ΤΕΤΑΡΤΗ 22 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2012 ΕΚ ΟΤΗΣ - ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΑΜΑΡΙ ΗΣ ΕΤΟΣ: 18ο ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 4306 ΤΙΜΗ: 0,50ΕΥΡΩ Άνθρακες ο θησαυρός του «κοινωνικού τουρισµού»

Διαβάστε περισσότερα

Αργατία. ίµηνη εφηµερίδα Τεύχος 5 Χορτοθέρτς Αύγουστον 2010. ηµοτικές και Νοµαρχιακές Εκλογές 2010

Αργατία. ίµηνη εφηµερίδα Τεύχος 5 Χορτοθέρτς Αύγουστον 2010. ηµοτικές και Νοµαρχιακές Εκλογές 2010 ίµηνη εφηµερίδα Τεύχος 5 Χορτοθέρτς Αύγουστον 2010 Εσέβαµεν σον Αύγουστον και σου σιονί την άκραν Σηµείωµα έκδοσης Τι αξίζει άραγε περισσότερο; Η διάνοιξη ενός δρόµου ή η ανακούφιση ενός ανή- µπορου; Περισσότερα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ. Από τα πρακτικά της με αριθμό 13ης/2013, συνεδρίασης του Περιφερειακού Συμβουλίου την Τρίτη 9 Ιουλίου 2013 στην Κέρκυρα με τηλεδιάσκεψη.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ. Από τα πρακτικά της με αριθμό 13ης/2013, συνεδρίασης του Περιφερειακού Συμβουλίου την Τρίτη 9 Ιουλίου 2013 στην Κέρκυρα με τηλεδιάσκεψη. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από τα πρακτικά της με αριθμό 3ης/203, συνεδρίασης του Περιφερειακού Συμβουλίου την Τρίτη 9 Ιουλίου 203 στην Κέρκυρα με τηλεδιάσκεψη. Αριθ. Απόφασης:

Διαβάστε περισσότερα

Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Α Β Ο Υ Λ Η Σ

Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Α Β Ο Υ Λ Η Σ Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Α Β Ο Υ Λ Η Σ Θ' ΠΕΡΙΟ ΟΣ (ΠΡΟΕ ΡΕΥΟΜΕΝΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ) ΣΥΝΟ ΟΣ Γ' ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ Ξ ' Παρασκευή 22 Ιανουαρίου 1999 Αθήνα, σήµερα στις 22 Ιανουαρίου 1999, ηµέρα Παρασκευή και ώρα 10.35' συνήλθε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΟΥΣ 2 0 0 7

ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΟΥΣ 2 0 0 7 ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΟΥΣ 2 0 0 7 1. Γ Ε Ν Ι Κ Α Η Επιτροπή Μεταφορών & Σκαφών της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος στα πλαίσια της διαρκούς προσπάθειάς της για συνεχή παροχή

Διαβάστε περισσότερα

Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α από το πρακτικό της υπ' αριθµ. 32ης/2015 Συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου

Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α από το πρακτικό της υπ' αριθµ. 32ης/2015 Συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΗΜΟΣ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ /ΝΣΗ ΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΗΜΟΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΑΡΜΟ ΙΑ: Κα ΣΟΦΙΑ ΗΛΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΤΗΛ.: 2132023905-908 Α Π Ο

Διαβάστε περισσότερα

Περιφερειακής Ανάπτυξης & ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ

Περιφερειακής Ανάπτυξης & ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Ελληνική ηµοκρατία & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ Ευρωπαϊκό Ταµείο ΙΘ ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (Π.Ο.Σ.Ε. Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.) Ιπποκράτους 196 198 114 71 ΑΘΗΝΑ Τηλ. : 210 6440873 FAX : 210 6454223 Site: www.poseypexode.gr Email:poseypexode@otenet.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ Βασίλης Κούτσαρης Καθηγητής Μαθηµατικών Γυµνασίου-Υποψήφιος ιδάκτορας Παιδαγωγικής

Διαβάστε περισσότερα

Για έργα που δεν εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής των Οδηγιών 2004/18/ΕΚ και 2004/17/ΕΚ 2

Για έργα που δεν εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής των Οδηγιών 2004/18/ΕΚ και 2004/17/ΕΚ 2 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΥΝ ΕΣΜΟΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΠΕ ΙΝΗΣ ΚΑΙ ΗΜΙΟΡΕΙΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΝΟΜΟΥ ΑΡΤΑΣ ΕΡΓΟ: ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ 1 : Επέκταση των εγκαταστάσεων ολοκληρωµένης ιαχείρισης Απορριµµάτων Βλαχέρνας Άρτας

Διαβάστε περισσότερα

Σ 1 1 ο υ Δ η μ. χ ο λ ε ί ο υ Π α λ α ι ο ύ Υ α λ ή ρ ο υ. τα σαΐνια

Σ 1 1 ο υ Δ η μ. χ ο λ ε ί ο υ Π α λ α ι ο ύ Υ α λ ή ρ ο υ. τα σαΐνια ΣΕΤΦΟ 3 Ιανουάριος Υεβρουάριος 2012 Σ 1 1 ο υ Δ η μ. χ ο λ ε ί ο υ Π α λ α ι ο ύ Υ α λ ή ρ ο υ τα σαΐνια Η οικονομική κρίση Σώρα τελευταία όλοι σας θα έχετε προσέξει πως οι γονείς σας είναι συνεχώς μπροστά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΞΖ. Τρίτη 30 Ιουνίου 2015

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΞΖ. Τρίτη 30 Ιουνίου 2015 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΞΖ Τρίτη 30 Ιουνίου 2015 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επί διαδικαστικού θέµατος, σελ. 4017, 4018, 4019, 4020, 4021, 4022, 4023, 4024, 4025, 4026, 4027, 4028, 4029, 4032, 4033,

Διαβάστε περισσότερα

περισσότερο από το γεγονός του ότι αυτό δεν ήταν τότε ένα ζήτηµα έγκρισης του ίδιου του κοινοβουλευτισµού αλλά κριτικής στην αστική εξουσία.

περισσότερο από το γεγονός του ότι αυτό δεν ήταν τότε ένα ζήτηµα έγκρισης του ίδιου του κοινοβουλευτισµού αλλά κριτικής στην αστική εξουσία. Οµιλία του Αµαντέο Μπορντίγκα, εκπροσώπου της Αριστερής Αποχικής Φράξιας του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόµµατος, στο 2 ο Συνέδριο της Κοµµουνιστικής ιεθνούς Η Αριστερή Φράξια του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόµµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΥΣ 2013 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ι Τρίτη 27 Αυγούστου 2013

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΥΣ 2013 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ι Τρίτη 27 Αυγούστου 2013 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΥΣ 2013 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ι Τρίτη 27 Αυγούστου 2013 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 813 2. Άδεια απουσίας του Βουλευτή κ. Σ. Αναστασιάδη,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΑ: ΒΙΡ3ΩΞ3-ΑΟΘ. Αναρτητέα στο διαδίκτυο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΗΜΟΣ ΠΕΝΤΕΛΗΣ

ΑΔΑ: ΒΙΡ3ΩΞ3-ΑΟΘ. Αναρτητέα στο διαδίκτυο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΗΜΟΣ ΠΕΝΤΕΛΗΣ Αναρτητέα στο διαδίκτυο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΗΜΟΣ ΠΕΝΤΕΛΗΣ A Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α Από τα πρακτικά της µε αριθµ. 01/2014 τακτικής συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου Αριθµ.Απόφασης: 3/2014 Π Ε Ρ

Διαβάστε περισσότερα

Α Α 7Υ ΦΩΛΚ-ΗΧΛ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΗΜΟΣ ΛΑΜΙΕΩΝ ΑΡΙΘΜ. ΑΠΟΦ. : 525 /2015. Α όσ ασµα α ό το ρακτικό της 38 ης συνεδρίασης της Οικονοµικής Ε ιτρο ής.

Α Α 7Υ ΦΩΛΚ-ΗΧΛ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΗΜΟΣ ΛΑΜΙΕΩΝ ΑΡΙΘΜ. ΑΠΟΦ. : 525 /2015. Α όσ ασµα α ό το ρακτικό της 38 ης συνεδρίασης της Οικονοµικής Ε ιτρο ής. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΗΜΟΣ ΛΑΜΙΕΩΝ Α Α 7Υ ΦΩΛΚ-ΗΧΛ ΑΡΙΘΜ. ΑΠΟΦ. : 525 /2015 Α όσ ασµα α ό το ρακτικό της 38 ης συνεδρίασης της Οικονοµικής Ε ιτρο ής. Θ Ε Μ Α : «Χαρακτηρισµός θέµατος, µη συµ εριλαµβανοµένου

Διαβάστε περισσότερα

Λ ο υ κ ά ς Α π ο σ τ ο λ ί δ η ς & Σ υ ν ε ρ γ ά τ ε ς ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

Λ ο υ κ ά ς Α π ο σ τ ο λ ί δ η ς & Σ υ ν ε ρ γ ά τ ε ς ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Λ ο υ κ ά ς Α π ο σ τ ο λ ί δ η ς & Σ υ ν ε ρ γ ά τ ε ς ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Τηλ.: 2103619650, 2103610116, Fax: 2103619760, Email: lapostol@otenet.gr h t t p: / / w w w. l o u k a s a p o s t o l i d i

Διαβάστε περισσότερα

Σχετικά µε αυτό το Βιβλίο

Σχετικά µε αυτό το Βιβλίο ΠΡΟΛΟΓΟΣ Σχετικά µε αυτό το Βιβλίο Α υτό το βιβλίο περιέχει ιστορίες για παιδιά, διαφορετικές ωστόσο από τις συνηθισµένες. Πρόκειται για µια συλλογή από είκοσι διαδραστικές ιστορίες µε στοχαστικές προεκτάσεις,

Διαβάστε περισσότερα

Αριθ. Πρωτ. 319 Κοµοτηνή 05/08/2015

Αριθ. Πρωτ. 319 Κοµοτηνή 05/08/2015 ΕΝΩΣΗ ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ (Ε.ΚΑ.Σ.Α.ΜΑ.Θ.) ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 44 69100 ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΤΗΛ. 2531035766 FAX 2531027466 Site: http://www.ekasamath.gr http://www.εκασαµαθ.gr e-mail: info@ekasamath.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΡΚΑ ΙΑΣ ΗΜΟΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ Άστρος 22 Μαΐου 2015

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΡΚΑ ΙΑΣ ΗΜΟΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ Άστρος 22 Μαΐου 2015 ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΡΚΑ ΙΑΣ ΗΜΟΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ Άστρος 22 Μαΐου 2015 220 01 - ΑΣΤΡΟΣ Γραφείο ηµοτικού Συµβουλίου Πληρ.: Τερζάκης Γεώργιος Τηλ.: 2755360172 - Fax: 2755360179

Διαβάστε περισσότερα

Ε Υ Α Ρ ΤΕΥΧΟΣ 4 ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΗΜΟΥ ΡΟ ΟΥ. 198.396,00 (χωρίς το Φ.Π.Α.) ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΥΝ ΕΣΕΩΝ ΙΚΤΥΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΕΡΓΟΥ:

Ε Υ Α Ρ ΤΕΥΧΟΣ 4 ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΗΜΟΥ ΡΟ ΟΥ. 198.396,00 (χωρίς το Φ.Π.Α.) ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΥΝ ΕΣΕΩΝ ΙΚΤΥΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΕΡΓΟΥ: Ε Υ Α Ρ ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΗΜΟΥ ΡΟ ΟΥ Ι Ε Υ Θ Υ Ν Σ Η Ι Κ Τ Υ Ω Ν ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΕΡΓΟΥ: ΠΡΟΥΠ/ΣΜΟΣ: ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ: ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΥΝ ΕΣΕΩΝ ΙΚΤΥΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ 198.396,00 (χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

Αριθ. Αποφάσεως 600/2009 ΑΝΤΙ ΗΜΑΡΧΟΣ: ΧΑΤΖΗΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΠΡΟΕ ΡΟΣ: ΓΕΩΡΓΙΑ ΗΣ ΠΑΥΛΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

Αριθ. Αποφάσεως 600/2009 ΑΝΤΙ ΗΜΑΡΧΟΣ: ΧΑΤΖΗΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΠΡΟΕ ΡΟΣ: ΓΕΩΡΓΙΑ ΗΣ ΠΑΥΛΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το Πρακτικό της µε αριθ. 27 ης /28 Σεπτεµβρίου 2009 Συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου Καβάλας Αριθ. Αποφάσεως 600/2009 Θ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 4 ο Η αριστοτελική φυσική

Κεφάλαιο 4 ο Η αριστοτελική φυσική Κεφάλαιο 4 ο Η αριστοτελική φυσική 4.1. Φυσική και μεταφυσική στον Αριστοτέλη Στην αριστοτελική εγκυκλοπαίδεια της γνώσης η επιστήμη που κατέχει την κυρίαρχη θέση είναι χωρίς αμφιβολία η «φυσική». Με τον

Διαβάστε περισσότερα

Ου ου. Ου ου. Χρυσούπολη. Αλεξανδρούπολη. Νάουσα. Ουρανούπολη. Ηγουµενίτσα. Λουτράκι. Σούδα

Ου ου. Ου ου. Χρυσούπολη. Αλεξανδρούπολη. Νάουσα. Ουρανούπολη. Ηγουµενίτσα. Λουτράκι. Σούδα Ενότητα 4η Ô Û ÓÓÂÊÔ ÊÂÚÂ ÚÔ Λεξιλόγιο Ορθογραφία Γραµµατική Συστηµατική εκµάθηση των φθόγγων γραµµάτων: Ου - ου, Ββ, Ωω, δ, Φφ, Ξξ, Ψψ Γνωριµία µε λέξεις που είναι σχετικές µε τα καιρικά φαινόµενα Επισήµανση

Διαβάστε περισσότερα

: ( : . 15.1001.200 2004/18/ 2004/17/ 2015

:  (   : . 15.1001.200  2004/18/ 2004/17/  2015 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΛΕΣΒΟΥ ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΡΓΟ: ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ : ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΓΩΝ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΑΚΑΘΑΡΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΑΚΡΥ ΓΙΑΛΟΥ (ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗ- ΣΚΑΜΑΝ ΡΙΟΥ) Ι ΙΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Εβδοµαδιαία Πολιτική & Οικονοµική εφηµερίδα της Κορινθίας - Αρ. Φύλλου 90 - Τετάρτη 31 Μαΐου 2006

Εβδοµαδιαία Πολιτική & Οικονοµική εφηµερίδα της Κορινθίας - Αρ. Φύλλου 90 - Τετάρτη 31 Μαΐου 2006 nth Εβδοµαδιαία Πολιτική & Οικονοµική εφηµερίδα της Κορινθίας - Αρ. Φύλλου 90 - Τετάρτη 31 Μαΐου 2006 Μουστάκας και Νανόπουλος ετοιµάζονται για την εκλογική µάχη της Κυριακής Ôé ðñïóäïêïýí ïé åðé åéñçìáôßåò

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΥΣ 2014 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΛZ Τρίτη 16 Σεπτεµβριου 2014

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΥΣ 2014 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΛZ Τρίτη 16 Σεπτεµβριου 2014 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΥΣ 2014 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΛZ Τρίτη 16 Σεπτεµβριου 2014 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 2923, 2974 2. Επί διαδικαστικού θέµατος,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΌ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΟΣ: Αρχανών - Αστερουσίων ΕΡΓΟ: ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΡΟΜΩΝ ΜΥΡΤΙΑΣ ΑΡ.ΜΕΛΕΤΗΣ: 39/2012 Μ Ε Λ Ε Τ Η ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΡΟΜΩΝ ΜΥΡΤΙΑΣ. Προϋπολογισµού: 250.

ΗΜΟΣ: Αρχανών - Αστερουσίων ΕΡΓΟ: ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΡΟΜΩΝ ΜΥΡΤΙΑΣ ΑΡ.ΜΕΛΕΤΗΣ: 39/2012 Μ Ε Λ Ε Τ Η ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΡΟΜΩΝ ΜΥΡΤΙΑΣ. Προϋπολογισµού: 250. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ /ΝΣΗ ΗΜΟΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΡΓΩΝ ΥΠΟ ΟΜΗΣ ΗΜΟΣ: Αρχανών - Αστερουσίων ΕΡΓΟ: ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΡΟΜΩΝ ΜΥΡΤΙΑΣ ΑΡ.ΜΕΛΕΤΗΣ: 39/2012 Μ Ε Λ Ε Τ Η ΑΝΑΠΛΑΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

3 Η ΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ 2014 24 Φεβρουαρίου 2014 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

3 Η ΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ 2014 24 Φεβρουαρίου 2014 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 3 Η ΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ 2014 24 Φεβρουαρίου 2014 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΗΜΟΣ ΣΠΑΤΩΝ ΑΡΤΕΜΙ ΟΣ Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α Από τα πρακτικά της 3 ης Τακτικής Συνεδρίασης της 24 ης Φεβρουαρίου 2014 ΑΡΙΘΜ.

Διαβάστε περισσότερα

Ετήσιος Απολογισμός Δήμου Βυρωνα

Ετήσιος Απολογισμός Δήμου Βυρωνα Ετήσιος Απολογισμός Δήμου Βυρωνα Αγαπητοί συμπολίτες. Σ το παρόν απολογιστικό κείμενο θα βρείτε τα πεπραγμένα της Δημοτικής Αρχής μετά την ολοκλήρωση του πρώτου χρόνου της θητείας της. Σκοπός μας είναι,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑΣ. (Τύπος Α) Για έργα που εμπίπτουν λόγω προϋπολογισμού 1 στο πεδίο εφαρμογής των Οδηγιών 2004/18 και 2004/17.

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑΣ. (Τύπος Α) Για έργα που εμπίπτουν λόγω προϋπολογισμού 1 στο πεδίο εφαρμογής των Οδηγιών 2004/18 και 2004/17. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΣΙΘΩΝΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΡΓΟ: «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΛΑΒΩΝ ΑΠΟ ΘΕΟΜΗΝΙΕΣ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΗΜΑΝΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α Από τα πρακτικά της με αριθμό 05 ης Τακτικής Συνεδρίασης της 05 ης Φεβρουαρίου 2015

Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α Από τα πρακτικά της με αριθμό 05 ης Τακτικής Συνεδρίασης της 05 ης Φεβρουαρίου 2015 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΣΠΑΤΩΝ ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α Από τα πρακτικά της με αριθμό 05 ης Τακτικής Συνεδρίασης της 05 ης Φεβρουαρίου 2015 ΑΡΙΘΜ. ΑΠΟΦ. 020/2015 Π Ε Ρ Ι Λ Η Ψ Η Λήψη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΛΣΤ. Τετάρτη 6 Μαΐου 2015 (απόγευµα)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΛΣΤ. Τετάρτη 6 Μαΐου 2015 (απόγευµα) ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΛΣΤ Τετάρτη 6 Μαΐου 2015 (απόγευµα) ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Ανακοινώνεται ότι τη συνεδρίαση παρακολουθούν µαθητές από το 1ο Πειραµατικό Σχολείο Πανεπιστηµίου Αιγαίου

Διαβάστε περισσότερα

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αναρτητέα στο διαδίκτυο: Α.Δ.Α.: Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΑΣΤΥΝ.Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟ 13 Νοεμβρίου 2013 ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΡΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Παραθεριστικοί Οικοδοµικοί Συνεταιρισµοί. Μελέτη Περίπτωσης του «Βραχόκηπου» ήµου Γουβών Ηρακλείου Κρήτης»

ΘΕΜΑ: «Παραθεριστικοί Οικοδοµικοί Συνεταιρισµοί. Μελέτη Περίπτωσης του «Βραχόκηπου» ήµου Γουβών Ηρακλείου Κρήτης» ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΠΜΣ: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ - ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΥΝΑΜΙΚΗ ΤΩΝ ΧΩΡΙΚΩΝ ΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ Ι ΑΣΚΟΝΤΕΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ε Σ Ο Δ Η Γ Ι Ε Σ αρ. 1

Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ε Σ Ο Δ Η Γ Ι Ε Σ αρ. 1 ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΝΟΜΙΚΗΣ & ΕΚΛΟΓΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Αθήνα, 29 Αυγούστου 2015 Αρ. πρωτ.: 145 Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ε Σ Ο Δ Η Γ Ι Ε Σ αρ. 1 ΠΡΟΣ: Τους υποψήφιους βουλευτές της ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ που θα στελεχώσουν τα ψηφοδέλτια

Διαβάστε περισσότερα

«12 Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΣΠΟΡΩΝ»

«12 Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΣΠΟΡΩΝ» ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ «12 Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΣΠΟΡΩΝ» 10-12 Απριλίου 2009, ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ ΑΙΘΡΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ & Λ. Τ. ΛΕΧΑΙΟΥ Μια γιορτή αφιερωμένη στη Φ Υ Σ Ι Κ Η Κ Α Λ Λ Ι Ε Ρ Γ Ε Ι Α και τις Π Ο Ι Κ Ι Λ Ι Ε Σ Α Ν Ο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ. (Τύπος Β) Για έργα που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των Οδηγιών 2004/18/ΕΚ και 2004/17/ΕΚ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ. (Τύπος Β) Για έργα που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των Οδηγιών 2004/18/ΕΚ και 2004/17/ΕΚ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ (Τύπος Β) Για έργα που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των Οδηγιών 2004/18/ΕΚ και 2004/17/ΕΚ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ 19-10-2011 (ΑΠΟΓΕΥΜΑ)

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ 19-10-2011 (ΑΠΟΓΕΥΜΑ) ΣΕΛ.-1- (Σηµείωση: Ο παρακάτω πίνακας περιεχοµένων δεν αποτελεί το τελικό κείµενο, διότι εκκρεµούν ορθογραφικές και συντακτικές διορθώσεις) ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΙΓ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΜΕΝΗΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αποκεντρωµένης ιοίκησης Πρόγραµµα Καλλικράτης». διατάξεις, ρυθµίσεις στις εργασιακές σχέσεις.»

Αποκεντρωµένης ιοίκησης Πρόγραµµα Καλλικράτης». διατάξεις, ρυθµίσεις στις εργασιακές σχέσεις.» ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ Α..Α: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Π Ε Ρ Ι Φ Ε Ρ Ε Ι Α Κ Ρ Η Τ Η Σ ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΕΣΩΤ. ΛΕΙΤ/ΓΙΑΣ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ Ηράκλειο, 6 Νοεµβρίου 2013 Αρ. Πρωτ.: ΟΙΚ. 110167/41099 Ταχ.

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΣΕΒΕ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Θεσσαλονίκη, 05.09.08

ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΣΕΒΕ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Θεσσαλονίκη, 05.09.08 Συνάντηση εργασίας ΣΕΒΕ µε τον Γενικό Γραµµατέα Επενδύσεων και Ανάπτυξης κ. Παναγιώτη ρόσο ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΣΕΒΕ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Θεσσαλονίκη, 05.09.08 Η πορεία του ελληνικού εξαγωγικού

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑΣ

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑΣ ΕΠ. ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ 2007-2013 & ΤΑΜΕΙΟ ΣΥΝΟΧΗΣ 2000-2006 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ EΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΑΜΕΙΟ ΣΥΝΟΧΗΣ ΕΡΓΑ Ο.Σ.Ε. Α.Ε. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΕΡΓΟ : ΦΥΤΟΤΕΧΝΙKΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

στο σχέδιο νόµου «Ρύθµιση συνταξιοδοτικών θεµάτων του Δηµοσίου και άλλες διατάξεις» Επί του άρθρου 1 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

στο σχέδιο νόµου «Ρύθµιση συνταξιοδοτικών θεµάτων του Δηµοσίου και άλλες διατάξεις» Επί του άρθρου 1 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ στο σχέδιο νόµου «Ρύθµιση συνταξιοδοτικών θεµάτων του Δηµοσίου και άλλες διατάξεις» Προς τη Βουλή των Ελλήνων ΜΕΡΟΣ Α ΡΥΘΜΙΣΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Με τις προτεινόµενες διατάξεις,

Διαβάστε περισσότερα

15PROC002704906 2015-04-14

15PROC002704906 2015-04-14 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Έδεσσα 14.04.2015 3 η ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ Α.Π.: 3317 ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΕΛΛΑΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΜΟΝΑ Α Ε ΕΣΣΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: ΚΟΥΠΕΛΟΓΛΟΥ Κ. Τηλ. 23813 50335,

Διαβάστε περισσότερα

Πώληση ΑΤΕ bank: οι αγρότες. η ΠΑΣΕΓΕΣ. η αντιπολίτευση. 4 Αγωνιούν. 4 Διαφωνεί. 4 Απειλεί. ΣΟΓΙΑ: Eνα φυτό με προοπτικές και στη χώρα μας Σελ.

Πώληση ΑΤΕ bank: οι αγρότες. η ΠΑΣΕΓΕΣ. η αντιπολίτευση. 4 Αγωνιούν. 4 Διαφωνεί. 4 Απειλεί. ΣΟΓΙΑ: Eνα φυτό με προοπτικές και στη χώρα μας Σελ. ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΤΕΥΧΟΣ 22 n ΣΑΒΒΑΤΟ 4 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2012 ΣΟΓΙΑ: Eνα φυτό με προοπτικές και στη χώρα μας Σελ. 6-7 Πώληση ΑΤΕ bank: Συρρικνώνεται επικίνδυνα και η χοιροτροφία

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ : Ως συν/νος πίνακας ΘΕΜΑ : «Καταβολή Δωροσήμου Χριστουγέννων 2015 σε εργατοτεχνίτες οικοδόμους»

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ : Ως συν/νος πίνακας ΘΕΜΑ : «Καταβολή Δωροσήμου Χριστουγέννων 2015 σε εργατοτεχνίτες οικοδόμους» Αθήνα 7/12/2015 Δ Ι Ο Ι Κ Η Σ Η ΓΕΝ.Δ/ΝΣΕΙΣ : ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ : ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ : ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Δ/ΝΣΕΙΣ : ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΣΟΔΩΝ : ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ : ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ Ταχ. Δ/νση : Αγ. Κων/νου

Διαβάστε περισσότερα

Αρμέγει δήθεν ο Γιώργος τα πρόβατά του κάθε πρωί και γεμίζει καρδάρες με γάλα το οποίο αποθηκεύεται σε δοχεία μεγάλης χωρητικότητας και μεταφέρεται σ

Αρμέγει δήθεν ο Γιώργος τα πρόβατά του κάθε πρωί και γεμίζει καρδάρες με γάλα το οποίο αποθηκεύεται σε δοχεία μεγάλης χωρητικότητας και μεταφέρεται σ Αρμέγει δήθεν ο Γιώργος τα πρόβατά του κάθε πρωί και γεμίζει καρδάρες με γάλα το οποίο αποθηκεύεται σε δοχεία μεγάλης χωρητικότητας και μεταφέρεται σ εργοστάσιο επίσης δήθεν δικής του ιδιοκτησίας όπου

Διαβάστε περισσότερα

Οι ιδέες µας, το όραµά µας και οι τρόποι που θα πετύχουµε την αλλαγή του Μαθηµατικού Οι λόγοι για τους οποίους ζητάµε την ψήφο σου

Οι ιδέες µας, το όραµά µας και οι τρόποι που θα πετύχουµε την αλλαγή του Μαθηµατικού Οι λόγοι για τους οποίους ζητάµε την ψήφο σου ΦΟΙΤΗΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2001 Οι ιδέες µας, το όραµά µας και οι τρόποι που θα πετύχουµε την αλλαγή του Μαθηµατικού Οι λόγοι για τους οποίους ζητάµε την ψήφο σου www.dapmath.com e-mail: mail@dapmath.com - 2 -

Διαβάστε περισσότερα