ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΔΕΠ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΔΕΠ Η Διπλωματική Εργασία παρουσιάστηκε ενώπιον του Διδακτικού προσωπικού του Πανεπιστημίου Αιγαίου Σε Μερική Εκπλήρωση Των Απαιτήσεων για το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στις Τεχνολογίες και Διοίκηση Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων Μήτσης Π. Γεώργιος Μολλά Μ. Αχμέτ Χειμερινό Εξάμηνο 2013

2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ: ΜΗΤΣΗ Π. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΙ ΜΟΛΛΑ Μ. ΑΧΜΕΤ Σπύρος Κοκολάκης, Επιβλέπων Μόνιμος Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων Γιώργος Καμπουράκης, Μέλος Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων Μανόλης Καλλίγερος, Μέλος Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 (4/2/2013) 1

3 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Οι επτά ρίζες τις βίας 1. Λατρεία χωρίς θυσία. 2. Πλούτος χωρίς εργασία. 3. Απόλαυση χωρίς συνείδηση. 4. Επιστήμη χωρίς ανθρωπιά. 5. Συναλλαγή χωρίς ηθική. 6. Γνώση χωρίς χαρακτήρα. 7. Πολιτική χωρίς αρχές. Mahatma Gandhi 2

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα διπλωματική εργασία περιγράφει την ανάπτυξη ενός συστήματος ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων υποψηφιοτήτων για θέσεις μελών ΔΕΠ στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και την διαχείριση των αιτήσεων αυτών από την γραμματεία με ηλεκτρονικό τρόπο. Τα υποψήφια μέλη ΔΕΠ έχουν δικαίωμα υποβολής αίτησης εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις της προκήρυξης για τη θέση που ενδιαφέρονται. Οι προκηρύξεις αναρτώνται στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου και επιλέγοντας την επιθυμητή θέση ΔΕΠ, μέσω του συστήματος που αναπτύχθηκε, τους δίνεται η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής της αίτησης καθώς και των απαραίτητων δικαιολογητικών της προκήρυξης. Οι αιτήσεις για τις θέσεις ΔΕΠ μέχρι στιγμής γίνονται σε έντυπη μορφή και η υποβολή των δικαιολογητικών σε έντυπη και σε ηλεκτρονική μορφή σε CD ή άλλο μέσω αποθήκευσης και παραδίδονται αυτοπροσώπως ή μέσω ταχυδρομείου στις γραμματείες των τμημάτων. Με το σύστημα που έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια της διπλωματικής εργασίας, οι υποψήφιοι καθηγητές, που επιθυμούν να κάνουν αίτηση για κάποια θέση ΔΕΠ του Πανεπιστημίου Αιγαίου, θα μπορούν μέσω διαδικτύου να συμπληρώνουν και να καταθέτουν την αίτηση και τα δικαιολογητικά που απαιτούνται σε ηλεκτρονική μορφή. Η υλοποίηση του συστήματος αυτού γίνεται με σκοπό τη διευκόλυνση υποβολής αίτησης και δικαιολογητικών για θέσεις ΔΕΠ και ως εναρμόνιση με το άρθρο 19 παράγραφος 9 του νόμου 4009/2011, όπου προβλέπει την ανάπτυξη ηλεκτρονικού συστήματος ολοκληρωμένης διαχείρισης για το σκοπό αυτό. 3

5 ABSTRACT ABSTRACT The study of this diploma thesis is concerned with the development of an electronic applications submission system for academician candidate membership for the Teaching and Research Staff (TRS, henceforth this abbreviation will be used) of the Aegean University and the relevant management of those particular applications from the secretariat office by electronic means. The academician candidates of the TRS have the right to submit an application only if they qualify for it by fulfilling the demands, terms, ifs and ands of the specific proclamation concerning the position they are interest in. Proclamations are posted to the website of the University and by selecting the desired and corresponding position of TRS academician membership via the developed system under consideration, the applicant has the potential to electronically submit his application as well as all the relevant justifying papers and documents (in electronic form of course) concerning the stated proclamation. The applications about the positions of TRS academician membership up to the time being take place in printed form and the subsequent submission of the justifying papers and documents may come about in printed form and in electronic form also, with CDs or any other storage means and devices by handing them over in person or by postal services to the secretariat offices of the corresponding Departments of the University. With the developed system in question, that is the scope of this diploma thesis, the academician candidates who care to apply for a specific position for the TRS of the Aegean University, they will have the chance and potential to submit their application and the corresponding in demand justifying papers and documents in electronic form. The implementation of this system aims and has as purpose the facilitation of electronically submitting applications accompanied with the corresponding justifying papers and documents for TRS academician membership positions, in harmonization with proviso 19 paragraph 9 of the 4009/2011 Law, that provisions the development for the management of an integrated and complemented electronic system according to the above mentioned purpose. 4

6 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον επιβλέποντα καθηγητή Δρ. Σπυρίδωνα Κοκολάκη, ο οποίος μας ανέθεσε αυτή τη διπλωματική εργασία και μας έδωσε τη δυνατότητα να ασχοληθούμε με ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα. Επιπλέον οι υποδείξεις και οι βοήθειες που μας παρέσχε ήταν πολύτιμες. Επίσης θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τις οικογένειες μας για τη στήριξη και συμπαράστασή τους κατά τη διάρκεια των σπουδών μας, καθώς και κατά τη διάρκεια της συγγραφής αυτής της εργασίας. Μήτσης Γεώργιος Μολλά Μ. Αχμέτ 5

7 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ABSTRACT... 4 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ... 5 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ... 6 ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΩΝ... 9 ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΛΑΤΙΝΙΚΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ KEYWORDS ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός της Διπλωματικής Δομή της Διπλωματικής ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ Εργαλεία Ανάπτυξης HTML PHP Συνδυασμός PHP και HTML MySQL Χρήση PHP και MySQL CMS και Drupal Τι είναι το CMS Τι είναι το Drupal Σχεδίαση Μονάδες (Modules) Τοπική εγκατάσταση και λειτουργία συστήματος Εργαλείο XAMPP Μεθοδολογία Ανάπτυξης

8 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 3. ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ Υφιστάμενο Σύστημα Μειονεκτήματα Υφιστάμενου Τρόπου Νομοθεσία Νόμος 4009/ Προτεινόμενο Σύστημα Πλεονεκτήματα χρησης του συστήματος Σύνοψη Συμπεράσματα ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ Εισαγωγή Μέθοδοι συλλογής απαιτήσεων Αναζήτηση και συλλογή πληροφοριών Γενικές Προδιαγραφές Διερεύνηση για παρόμοια Συστήματα Ανάλυση Λειτουργιών και Απαιτήσεων Συνεργαζόμενα Συστήματα Συγκεκριμένες Απαιτήσεις Σύνοψη Συμπεράσματα ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Αντικειμενοστραφής Ανάλυση Περιπτώσεις χρήσης Χειριστές (Actors) του Συστήματος ΔΕΠ ΑναλυτικΗ περιγραφη περιπτωσεων χρησης Τίτλος περίπτωσης χρήσης: «Δημιουργία Λογαριασμού Υποψηφίου μέλους ΔΕΠ» Τίτλος περίπτωσης χρήσης: «Login στο Σύστημα» Τίτλος περίπτωσης χρήσης: «Εισαγωγή Προσωπικών Στοιχείων» Τίτλος περίπτωσης χρήσης: «Υποβολή Αίτησης» Τίτλος περίπτωσης χρήσης: «Προβολή Υποβαλλόμενων Αιτήσεων»

9 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Τίτλος περίπτωσης χρήσης: «Εκτύπωση Αιτήσεων» Τίτλος περίπτωσης χρήσης: «Τροποποίηση Στοιχείων Χρήστη» Τίτλος περίπτωσης χρήσης: «Δημιουργία Λογαριασμού Εκλέκτορα» Τίτλος περίπτωσης χρήσης: «Αποστολή Προσκλήσεων Αξιολόγησης» Activity Diagram Σύνοψη Συμπεράσματα ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Αποσπάσματα ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ MODULES WebForm Λήψη Προκηρύξεων μέσω RSS Προσκλήσεις Δομή της Βάσης Δεδομένων Σύνοψη Συμπεράσματα ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Πλεονεκτήματα του Συστήματος Μειονεκτήματα του Συστήματος Μελλοντική Αναβάθμιση Συστήματος ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

10 ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 1 Κεντρική σελίδα της εφαρμογής Εικόνα 2 Σελίδα προκηρύξεων Εικόνα 3 Σελίδα εγγραφής χρήστη και ανάκτησης κωδικών πρόσβασης Εικόνα 4 Περιβάλλον λειτουργίας του υποψήφιου μέλους ΔΕΠ Εικόνα 5 Φόρμα υποβολής αίτησης Εικόνα 6 Περιβάλλον εργασίας της γραμματείας Εικόνα 7 Περιβάλλον εργασίας του εκλέκτορα Εικόνα 8 Τελική εικόνα της φόρμας που δημιουργήθηκε με Webform Εικόνα 9 Διαχείριση πεδίων της φόρμας Εικόνα 10 Δημιουργία PDF αρχείου της φόρμας Εικόνα 11 Εισαγωγή των προκηρύξεων μέσω RSS Εικόνα 12 Το module Invite Εικόνα 13 Οθόνη ρυθμίσεων του module Εικόνα 14 Ορισμός πεδίων πίνακα users Εικόνα 15 Ορισμός πεδίων πίνακα invite Εικόνα 16 Ορισμός πεδίων πίνακα Webform Εικόνα 17 Καταχωρήσεις στον πίνακα Webform Σχήμα 1 Client - Server Αρχιτεκτονική Σχήμα 2 Σύμβολο περίπτωσης χρήσης Σχήμα 3 Σύμβολο χειριστή Σχήμα 4 Εναλλακτικό σύμβολο χειριστή για εξωτερικά συστήματα Σχήμα 5 Πλαίσιο συστήματος στο διάγραμμα περιπτώσεων χρήσης

11 ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΩΝ Σχήμα 6 Σχέση χειριστή με περιπτώσεις χρήσης Σχήμα 7 Χειριστές του συστήματος Σχήμα 8 Δυνατότητες των Ανώνυμων Χρηστών του Συστήματος Σχήμα 9 Δυνατότητες των χρηστών υποψηφίων μελών ΔΕΠ Σχήμα 10 Δυνατότητες χρηστών υπαλλήλων της γραμματείας Σχήμα 11 Δυνατότητες των χρηστών του εκλεκτορικού σώματος Σχήμα 12 Δυνατότητες του Διαχειριστή Συστήματος Σχήμα 13 Γενικό σχήμα του συστήματος

12 ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΕΙ ΒΔ ΔΕΠ ΠΣ ΣΔΒΔ ΤΕΙ Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα Βάση Δεδομένων Διδακτικό και Ερευνητικό Προσωπικό Πληροφοριακό Σύστημα Σύστημα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα 11

13 ΛΑΤΙΝΙΚΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΛΑΤΙΝΙΚΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ API CGI CMS DB HTML IIS LDAP PHP UML WWW Application Programming Interface Common Gateway Interface Content Management System Data Base HyperText Markup Language Internet Information Service Lightweight Directory Access Protocol PHP: Hypertext Preprocessor Unified Modeling Language World Wide Web 12

14 ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ Συστήματος Ηλεκτρονικής Υποβολής Υποψηφιοτήτων μελών ΔΕΠ Νόμος 4009 ΦΕΚ 195 Α /2011 Use Case Diagrams PHP MYSQL APACHE XAMPP CMS Drupal LDAP 13

15 KEYWORDS KEYWORDS Electronic applications submission system for candidate TRS academician membership 4009 Law GPI (Governmental Paper Issue) 195 Α /2011 Use Case Diagrams PHP MYSQL APACHE XAMPP CMS Drupal LDAP 14

16 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σε αυτό το κεφάλαιο περιγράφεται ο σκοπός της διπλωματικής εργασίας, τα εργαλεία ανάπτυξης και κάποιες ιδιαίτερες γνώσεις που χρειάζεται κάποιος ώστε να μπορέσει να κατανοήσει τόσο το περιεχόμενο του παρόντος εγγράφου, όσο και τον κώδικα της υλοποίησης, στη συνέχεια περιγράφεται η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την υλοποίηση της εφαρμογής ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ Σκοπός διαχείρισης της διπλωματικής εργασίας είναι η δημιουργία ενός διαδικτυακού συστήματος αιτήσεων υποψηφιότητας καθηγητών ΔΕΠ του Πανεπιστημίου Αιγαίου, από όπου οι διάφοροι υποψήφιοι καθηγητές θα έχουν την δυνατότητα υποβολής αίτησης τους μέσω του συστήματος στη προκηρυγμένη θέση ΔΕΠ που επιθυμούν. Οι υποψήφιοι καθηγητές θα εισάγουν τα προσωπικά τους στοιχεία στη φόρμα της αίτησης καθώς και τα απαραίτητα δικαιολογητικά που ορίζονται στην προκήρυξη της Θέσης ΔΕΠ. Οι πληροφορίες αυτές θα καταχωρούνται στη βάση δεδομένων του συστήματος όπου σε αυτά θα έχουν πρόσβαση οι γραμματείς των τμημάτων που αφορά την προκήρυξη ΔΕΠ. Το σύστημα θα περιλαμβάνει αρχείο με λίστα από εκλέκτορες του πανεπιστημίου Αιγαίου, όπου οι αρμόδιοι γραμματείς, μετά την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης Ειδικής Σύνθεσης των τμημάτων για τον καθορισμό των εκλεκτόρων, θα έχουν τη δυνατότητα υποβολής προσκλήσεων προς τους εκλέκτορες προκειμένου να αξιολογήσουν τους υποψηφίους. Οι υποψήφιοι καθηγητές θα έχουν την δυνατότητα να εισέλθουν στο σύστημα χρησιμοποιώντας τον προσωπικό τους κωδικό για να ενημερωθούν για την εξέλιξη της αίτησης τους. Στην εφαρμογή έχει ληφθεί υπόψη ο Νόμος 4009 ΦΕΚ 195 Α /2011 «Δομή, λειτουργία, διασφάλιση της ποιότητας των σπουδών και διεθνοποίηση των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.» 15

17 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.2. ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται εισαγωγή στο θέμα της διπλωματικής εργασίας, για τα εργαλεία ανάπτυξης και συνοπτική περιγραφή των εργαλείων αυτών. Κεφάλαιο 2: Ειδικές Γνώσης Ανάπτυξης Εφαρμογών Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται μια συνοπτική περιγραφή των εργαλείων και γλωσσών προγραμματισμού για την ανάπτυξη εφαρμογών πληροφορικής Κεφάλαιο 3:Μελέτη Σκοπιμότητας Το κεφάλαιο αυτό περιγράφει την υφιστάμενη κατάσταση και τα μειονεκτήματα της κατάστασης που καλείται το σύστημα ΔΕΠ να αντιμετωπίσει, και περιγράφεται η σχετική νομοθεσία για το θέμα αυτό. Κεφάλαιο 4:Ανάλυση Απαιτήσεων Περιγράφεται η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε για την συλλογή στοιχείων για τις απαιτήσεις του συστήματος, περιλαμβάνεται το αποτέλεσμα της έρευνας που έγινε για την κατάσταση στα άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα, εάν γίνεται χρήση κάποιου συστήματος και τέλος περιλαμβάνει τις ελάχιστες τεχνικές απαιτήσεις που απαιτεί το σύστημα για να λειτουργεί. Κεφάλαιο 5:Προδιαγραφές Συστήματος Στο κεφάλαιο αυτό αναλύονται λεπτομερώς οι λειτουργικότητες του συστήματος με διαγράμματα UML. Κεφάλαιο 6:Υλοποίηση Συστήματος Το κεφάλαιο αυτό περιλαμβάνει συνοπτικές αναφορές για κάποια εργαλεία (modules) του συστήματος και μία συνοπτική απεικόνιση της βάσης δεδομένων του συστήματος. Κεφάλαιο 7:Συμπεράσματα Στο τελευταίο αυτό κεφάλαιο διατυπώνονται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του συστήματος που υλοποιήθηκε καθώς και οι μελλοντικές προβλέψεις για νέες αναβαθμίσεις του συστήματος. Παρατήματα Περιλαμβάνονται τα απαραίτητα εγχειρίδια για την ορθή χρήση του συστήματος. 16

18 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ 2. ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ 2.1. ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η ανάπτυξη της WEB εφαρμογής αυτής βασίζεται στις γλώσσες προγραμματισμού και εργαλεία: HTML (HyperText Markup Language): κύρια γλώσσα σήμανσης για ανάπτυξη ιστοσελίδων. PHP (PHP: Hypertext Preprocessor): είναι μια ευρέως χρησιμοποιούμενη, ανοιχτού κώδικα, γενικού σκοπού scripting γλώσσα προγραμματισμού, η οποία είναι ειδικά κατάλληλη για ανάπτυξη εφαρμογών για το web και μπορεί να ενσωματωθεί στην HTML. MySQL (Σύστημα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων): Η MySQL είναι δημοφιλής βάση δεδομένων για διαδικτυακά προγράμματα και ιστοσελίδες. Drupal 7: Το Drupal είναι ένα σύστημα διαχείρισης περιεχομένου ανοιχτού κώδικα (CMS: Content Management System) για online χρήση στο διαδίκτυο (ιστοσελίδες), καθώς και για χρήση σε ενδοδίκτυα και εξωδίκτυα. Η αξιοσημείωτη ευελιξία και επεκτασιμότητά του αποτελούν σημείο αναφοράς και καθιστούν το Drupal μια ιδιαίτερα κατάλληλη πλατφόρμα για επαγγελματική χρήση σε αυστηρά ανταγωνιστικό εμπορικό περιβάλλον. XAMPP for Windows 1.8.1: Το XAMPP είναι ένα πακέτο προγραμμάτων ελεύθερου λογισμικού, λογισμικού ανοικτού κώδικα και ανεξαρτήτου πλατφόρμας το οποίο περιέχει το εξυπηρετητή ιστοσελίδων http Apache, την βάση ιστοσελίδων MySQL και ένα διερμηνέα για σενάρια γραμμένα σε γλώσσες προγραμματισμού PHP και Perl. Adobe Dreamweaver: Για την τροποποίηση και συγγραφή κώδικα PHP χρησιμοποιήθηκε η εφαρμογή Adobe Dreamweaver και συγκεκριμένα η έκδοση CS6 1 που παρέχει πολλές δυνατότητες και ευκολίες στον προγραμματιστή. Εκτός από το Dreamweaver υπάρχουν και άλλα open source εργαλεία που υποστηρίζουν συγγραφή php όπως το NetBeans 2 και

19 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ Notepad++ 3 και διάφορα άλλα εργαλεία. Για τα εργαλεία αυτά δεν θα αναφερθούμε περαιτέρω στα επόμενα κεφάλαια. Στις επόμενες ενότητες περιγράφονται λεπτομερώς τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για την ανάπτυξη της εφαρμογής HTML Η HTML (HyperText Markup Language) είναι η κύρια γλώσσα σήμανσης για τις ιστοσελίδες, και τα στοιχεία της είναι τα βασικά δομικά στοιχεία των ιστοσελίδων. Η HTML γράφεται υπό μορφή στοιχείων HTML τα οποία αποτελούνται από ετικέτες, οι οποίες περικλείονται μέσα σε σύμβολα «μεγαλύτερο από» και «μικρότερο από» (για παράδειγμα <html>), μέσα στο περιεχόμενο της ιστοσελίδας. Οι ετικέτες HTML συνήθως λειτουργούν ανά ζεύγη (για παράδειγμα <h1> και </h1>), με την πρώτη να ονομάζεται ετικέτα έναρξης και τη δεύτερη ετικέτα λήξης (ή σε άλλες περιπτώσεις ετικέτα ανοίγματος και ετικέτα κλεισίματος αντίστοιχα). Ανάμεσα στις ετικέτες, οι σχεδιαστές ιστοσελίδων μπορούν να τοποθετήσουν κείμενο, πίνακες, εικόνες. Ο σκοπός ενός web browser είναι να διαβάζει τα έγγραφα HTML και να τα συνθέτει σε σελίδες που μπορεί κανείς να διαβάσει ή να ακούσει. Ο browser δεν εμφανίζει τις ετικέτες HTML, αλλά τις χρησιμοποιεί για να ερμηνεύσει το περιεχόμενο της σελίδας. Τα στοιχεία της HTML χρησιμοποιούνται για να κτίσουν όλους τους ιστότοπους. Η HTML επιτρέπει την ενσωμάτωση εικόνων και άλλων αντικειμένων μέσα στη σελίδα, και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εμφανίσει διαδραστικές φόρμες. Παρέχει τις μεθόδους δημιουργίας δομημένων εγγράφων (δηλαδή εγγράφων που αποτελούνται από το περιεχόμενο που μεταφέρουν και από τον κώδικα μορφοποίησης του περιεχομένου) καθορίζοντας δομικά σημαντικά στοιχεία για το κείμενο, όπως επικεφαλίδες, παραγράφους, λίστες, συνδέσμους, παραθέσεις και άλλα. Μπορούν επίσης, να ενσωματώνονται σενάρια εντολών σε γλώσσες όπως η JavaScript, τα οποία επηρεάζουν τη συμπεριφορά των ιστοσελίδων HTML

20 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ Όπως σχεδόν όλες οι ιστοσελίδες του παγκόσμιου ιστού, έτσι και η παρούσα εφαρμογή χρησιμοποιεί ως βάση την πολύ δημοφιλή γλώσσα HTML. Αν και σήμερα έχει αρχίσει να χρησιμοποιείται σιγά-σιγά η τυποποιημένη έκδοση της HTML (ή XHTML), τόσο η προβληματική υποστήριξη της από τους φυλλομετρητές, όσο και η περιορισμένη παρουσία της στην εφαρμογή μας, μας οδηγεί στην χρήση της παραδοσιακής της μορφής. Ο αναγνώστης δε χρειάζεται παρά μόνο βασικές γνώσεις HTML για την κατανόηση του κώδικα της εφαρμογής. Ειδικότερα, οι γνώσεις αυτές περιορίζονται σε βασικές εντολές σύνταξης και μορφοποίησης, στη δημιουργία συνδέσμων και ελάχιστα στη δημιουργία πινάκων. Η μόνη πτυχή της HTML στην οποία ο αναγνώστης θα πρέπει ίσως να έχει περισσότερες από τις βασικές γνώσεις είναι η δημιουργία φορμών εισαγωγής δεδομένων. Πιο συγκεκριμένα, ο αναγνώστης καλό θα ήταν να γνωρίζει σχετικά με τις φόρμες τα παρακάτω: αποστολή δεδομένων φόρμας, δημιουργία πλαισίων κειμένου, δημιουργία πλαισίων κωδικών πρόσβασης, δημιουργία πλαισίων ελέγχου, ανέβασμα αρχείων από τον επισκέπτη, προσθήκη κρυφών πεδίων και δημιουργία κουμπιού υποβολής 2.3. PHP Η PHP, της οποίας τα αρχικά αντιπροσωπεύουν το "PHP: Hypertext Preprocessor" είναι μια ευρέως χρησιμοποιούμενη, ανοιχτού κώδικα, γενικού σκοπού scripting γλώσσα προγραμματισμού, η οποία είναι ειδικά κατάλληλη για ανάπτυξη εφαρμογών για το web και μπορεί να ενσωματωθεί στην HTML. Η σύνταξή της παίρνει στοιχεία των C, Java, και Perl και είναι εύκολη στη μάθηση. Ο κύριος στόχος της γλώσσας είναι να επιτρέπει σε web developers να γράφουν δυναμικά παραγόμενες σελίδες (webpages) γρήγορα, αλλά μπορεί κανείς να κάνει πολύ περισσότερα με την PHP. 19

21 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ H PHP είναι μια γλώσσα προγραμματισμού για τη δημιουργία σελίδων web με δυναμικό περιεχόμενο. Μια σελίδα PHP περνά από επεξεργασία από έναν συμβατό διακομιστή του Παγκόσμιου Ιστού (όπως Apache), ώστε να παραχθεί σε πραγματικό χρόνο το τελικό περιεχόμενο, που θα σταλεί στο πρόγραμμα περιήγησης των επισκεπτών σε μορφή κώδικα HTML. Ένα αρχείο με κώδικα PHP θα πρέπει να έχει την κατάλληλη επέκταση (όπως *.php, *.php4, *.phtml). Η ενσωμάτωση κώδικα σε ένα αρχείο επέκτασης.html δε θα λειτουργήσει και θα εμφανίσει στον browser τον κώδικα χωρίς καμία επεξεργασία, εκτός αν έχει γίνει η κατάλληλη ρύθμιση στα MIME types του server. Επίσης, ακόμη κι όταν ένα αρχείο έχει την επέκταση.php, θα πρέπει ο server να είναι ρυθμισμένος για να επεξεργάζεται κώδικα PHP. Ο διακομιστής Apache, που χρησιμοποιείται σήμερα ευρέως σε συστήματα με τα λειτουργικά συστήματα GNU/Linux και Microsoft Windows, υποστηρίζει εξ ορισμού την εκτέλεση κώδικα PHP. Το μεγαλύτερο μέρος του κώδικα της εφαρμογής αποτελείται από PHP. H PHP μας εξυπηρετεί σε δύο σημεία. Το πρώτο αφορά την αυτόματη δημιουργία κώδικα HTML ανάλογα με τις ανάγκες του έργου, και το δεύτερο την διασύνδεση του χρήστη με την βάση δεδομένων μέσω του φυλλομετρητή (WEB Browser). Πιο συγκεκριμένα: Σε πολλά σημεία στον κώδικά μας επιθυμούμε την «γέννηση» των στοιχείων μιας φόρμας ανάλογα με τις επιλογές του χρήστη ή με τα δεδομένα που εισήχθησαν. Είναι αναγκαίο να μπορεί η εφαρμογή να διαχειριστεί ή να αποθηκεύσει τα δεδομένα μιας φόρμας. Όλα τα παραπάνω είναι δυνατά με την χρήση της PHP, της οποίας οι δυνατότητες δεν περιορίζονται μόνο σε αυτά. Όλα τα παραπάνω θα μπορούσαν κάλλιστα να πραγματοποιηθούν και με άλλες γλώσσες (πχ. JAVA). Το βασικό χαρακτηριστικό της PHP που μας οδήγησε στην χρήση της στην παρούσα εφαρμογή είναι η δυνατότητά της να επικοινωνεί με βάσεις δεδομένων που έχουν δημιουργηθεί με την MySQL. Ένας επιπλέον λόγος για την επιλογή της PHP είναι το γεγονός ότι έχει γίνει πολύ δημοφιλής τα τελευταία χρόνια και χρησιμοποιείται κατά κόρον, με αποτέλεσμα η υποστήριξή της από τους server να είναι εγγυημένη. Για την κατανόηση του κώδικα της εφαρμογής, ο αναγνώστης θα πρέπει να έχει αρκετά καλή γνώση της σύνταξης της PHP σε πολλά επίπεδα. Η συγγραφή του κώδικα έχει γίνει αποκλειστικά σε PHP. Ακόμη και το μέρος του κώδικα που αποτελείται από HTML δημιουργείται μέσω εντολών PHP. Έτσι κρίνεται αναγκαίο ο αναγνώστης να έχει γνώση των παρακάτω: 20

22 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ Δομικά στοιχεία της PHP (μεταβλητές, τύποι δεδομένων, τελεστές και εκφράσεις, σταθερές). Εντολές ελέγχου ροής και εκτέλεσης (if, else, while, for). Δημιουργία συναρτήσεων στην PHP. Διαχείριση αλφαριθμητικών. Χρήση και διαχείριση φορμών (συνδυασμός κώδικα PHP και HTML στην ίδια σελίδα). Ενοποίηση των PHP και MySQL. Ειδικά όσο αναφορά στον συνδυασμό κώδικα PHP και HTML στην ίδια σελίδα, ο αναγνώστης θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός διότι εφαρμόζεται εκτενώς στην υλοποίησή μας και αναλύεται στην επόμενη ενότητα (Συνδυασμός κώδικα PHP και HTML) ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ PHP ΚΑΙ HTML Η PHP αποτελεί ένα πολύ δυνατό εργαλείο για την δημιουργία δυναμικών σελίδων στο διαδίκτυο οι οποίες θα ήταν αδύνατο να αναπτυχθούν με χρήση μόνο της HTML. Δίνει στον σχεδιαστή τη δυνατότητα να διαχειρίζεται τα δεδομένα που εισάγει ο χρήστης ή να μεταβάλλει το περιεχόμενο μιας ιστοσελίδας ανάλογα με τα δεδομένα αυτά. Η ιδιαιτερότητα της PHP έγκειται στο γεγονός ότι οποιοδήποτε κομμάτι κώδικα γραμμένο σε αυτή εκτελείται στον διακομιστή (server) και όχι στο σύστημα του χρήστη. Αυτό έχει αρκετά πλεονεκτήματα. Πρώτον, ο χρήστης δε χρειάζεται να έχει εγκατεστημένη την PHP στο σύστημά του. Ο κώδικας μεταγλωττίζεται και εκτελείται στον διακομιστή. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα και άλλα δύο πλεονεκτήματα: o Όλοι οι χρήστες που επισκεπτόμενοι την σελίδα «βλέπουν» το ίδιο αποτέλεσμα, οπότε ο σχεδιαστής δεν ανησυχεί για θέματα συμβατότητας στην πλευρά του χρήστη και o ο χρήστης προστατεύεται από εκτέλεση κώδικα ο οποίος πιθανόν να έβλαπτε το σύστημά του. 21

23 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ Το βασικό μειονέκτημα της PHP είναι το γεγονός ότι παρεμβάλλοντάς την ανάμεσα σε κώδικα HTML καταλήγουμε συχνά σε κώδικα δυσανάγνωστο και δύσκολα επαναχρησιμοποιήσιμο. Σε περιπτώσεις όπου θα πρέπει να παρεμβάλλουμε μεγάλα κομμάτια κώδικα PHP, καλύτερο θα ήταν (όπου είναι δυνατό) να δημιουργούμε συναρτήσεις τις οποίες θα καλεί η HTML. Στην περίπτωσή μας τα κομμάτια κώδικα PHP δεν είναι εκτενή, και κάποιες φορές η αντικατάστασή τους από συναρτήσεις δεν είναι εφικτή. Έτσι, όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης, ο κώδικας της παρούσας εφαρμογής είναι γραμμένος σε HTML με την PHP να παρεμβάλλεται όπου αυτό είναι αναγκαίο. Η PHP στην εφαρμογή μας χρησιμοποιείται με δύο τρόπους. Στον πρώτο παρεμβάλλουμε «καθαρό» κώδικα PHP ανάμεσα στην HTML, ενώ στον δεύτερο ο κώδικας PHP «παράγει» κώδικα HTML και ουσιαστικά καθορίζει τη μορφή της σελίδας. Πιο συγκεκριμένα: Ο κώδικας PHP παρεμβάλλεται στην HTML ξεκινώντας με το σύμβολο <?php και τελειώνοντας με το?>. Οτιδήποτε βρίσκεται ενδιάμεσα σε αυτά τα δύο αγνοείται από τον φυλλομετρητή και ο χρήστης δεν το βλέπει. Αυτό το κομμάτι κώδικα «τρέχει» στον διακομιστή και επιστρέφει αποτελέσματα. Τα αποτελέσματα αυτά μπορεί να είναι δεδομένα που χρειάζεται ο διακομιστής και αφορούν το χρήστη (πχ. τα στοιχεία του χρήστη), ή δεδομένα που ο διακομιστής επιθυμεί να γνωστοποιήσει στον χρήστη (πχ. τη λήξη μιας συνδρομής του). Παράδειγμα κώδικα PHP μέσα σε HTML ιστοσελίδα Ως αποτέλεσμα εξόδου του παραπάνω κώδικα θα μπορούσε να είναι κάπως έτσι : 22

24 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ 2.5. MYSQL Η MySQL είναι ένα σύστημα διαχείρισης σχεσιακών βάσεων δεδομένων που μετρά περισσότερες από 11 εκατομμύρια εγκαταστάσεις. Έλαβε το όνομά της από την κόρη του Μόντυ Βιντένιους, τη Μάι (αγγλ. My). Το πρόγραμμα τρέχει έναν εξυπηρετητή (server) παρέχοντας πρόσβαση πολλών χρηστών σε ένα σύνολο βάσεων δεδομένων. Ο κωδικός του εγχειρήματος είναι διαθέσιμος μέσω της GNU (General Public License), καθώς και μέσω ορισμένων ιδιόκτητων συμφωνιών. Ανήκει και χρηματοδοτείται από μία και μοναδική κερδοσκοπική εταιρία, τη σουηδική MySQL AB, η οποία σήμερα ανήκει στην Oracle. Η MySQL είναι ένα πολύ γρήγορο και δυνατό σύστημα διαχείρισης βάσεων δεδομένων. Μια βάση δεδομένων σας επιτρέπει να αποθηκεύετε, να αναζητάτε, να ταξινομείτε και να ανακαλείτε τα δεδομένα αποτελεσματικά. Ο MySQL διακομιστής ελέγχει την πρόσβαση στα δεδομένα σας, για να μπορούν να δουλεύουν πολλοί χρήστες ταυτόχρονα, για να παρέχει γρήγορη πρόσβαση και να διασφαλίζει ότι μόνο πιστοποιημένοι χρήστες μπορούν να έχουν πρόσβαση. Συνεπώς, η MySQL είναι ένας πολυνηματικός διακομιστής πολλαπλών χρηστών. Χρησιμοποιεί την SQL, την τυπική γλώσσα ερωτημάτων για βάσεις δεδομένων, παγκόσμια. Η MySQL είναι μια από τις πιο απλές γλώσσες προγραμματισμού για την ανάπτυξη και διαχείριση βάσεων δεδομένων. Τόσο η απλότητά της όσο και η εκτεταμένη χρήση της στο διαδίκτυο μας οδήγησε στην επιλογή της για την υλοποίηση της συγκεκριμένης εφαρμογής. Ο αναγνώστης δεν χρειάζεται παρά κάποιες βασικές γνώσεις σχετικά με την MySQL οι οποίες περιορίζονται στη γνώση: Τύπων δεδομένων της MySQL. Δημιουργίας πινάκων. Χρήσης των εντολών: INSERT, SELECT, WHERE, REPLACE, DELETE O αναγνώστης θα πρέπει να δώσει περισσότερη βάση στην επικοινωνία με βάσεις δεδομένων MySQL μέσω της PHP, θέμα το οποίο καλύπτουμε στο κεφάλαιο που ακολουθεί (Ενοποίηση των PHP και MySQL). Αν ο αναγνώστης έχει γνώση μιας οποιασδήποτε γλώσσας προγραμματισμού θα 23

25 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ διαπιστώσει ότι ιδιαίτερα η PHP διέπεται από παρόμοιους κανόνες και εντολές και δεν θα αντιμετωπίσει κανένα πρόβλημα ΧΡΗΣΗ PHP ΚΑΙ MYSQL Για την διαχείριση μιας βάσης δεδομένων η οποία είναι γραμμένη σε MySQL κάποιος θα πρέπει να γνωρίζει τις εντολές και τη σύνταξη της γλώσσας. Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα της PHP είναι ότι μέσω αυτής μπορούμε να επικοινωνήσουμε με βάσεις δεδομένων γραμμένες σε MySQL. Η PHP λειτουργεί σαν αγωγός, στέλνοντας εντολές στην MySQL και λαμβάνοντας αποτελέσματα από αυτή. Αυτό, σε συνδυασμό με την συνεργασία μεταξύ PHP και HTML, έχει ως τελικό αποτέλεσμα να μπορεί κάποιος συμπληρώνοντας μια απλή HTML φόρμα, να μπορεί να εισάγει δεδομένα σε μια βάση δεδομένων, ή ακόμα και με το πάτημα ενός κουμπιού να αλλάζει το περιεχόμενό της. Με απλά λόγια, η HTML, η PHP και η MySQL μπορούν να συνεργαστούν ώστε ο χρήστης μέσω μιας ιστοσελίδας να μπορεί να διαχειριστεί βάσεις δεδομένων. Μια απλή απεικόνιση αυτής της διαδικασίας ακολουθεί στο παρακάτω σχήμα: Σχήμα 1 Client - Server Αρχιτεκτονική 24

26 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ 2.7. CMS ΚΑΙ DRUPAL ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ CMS Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, ο μόνος τρόπος για να διατηρήσει μια εταιρία το site της ενημερωμένο ήταν να συνάψει συμβόλαιο με μια εταιρία παροχής υπηρεσιών συντήρησης. Τα τελευταία χρόνια, όμως, οι ίδιες οι εταιρίες παροχής τέτοιων υπηρεσιών προσφέρουν μια πολλά υποσχόμενη εναλλακτική λύση. Πολλές από αυτές έχουν αναπτύξει ειδικά συστήματα, τα οποία μειώνουν το χρόνο και το κόστος λειτουργίας ενός δικτυακού τόπου. Ο όρος Content Management Systems (CMS, Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου) αναφέρεται στις εφαρμογές που επιτρέπουν στον πελάτη να διαχειρίζεται το δικτυακό του περιεχόμενο, όπως κείμενα, εικόνες, πίνακες κ.λπ., με εύκολο τρόπο, συνήθως παρόμοιο με αυτόν της χρήσης ενός κειμενογράφου. Οι εφαρμογές διαχείρισης περιεχομένου επιτρέπουν την αλλαγή του περιεχόμενου χωρίς να είναι απαραίτητες ειδικές γνώσεις σχετικές με τη δημιουργία ιστοσελίδων ή γραφικών, καθώς συνήθως τα κείμενα γράφονται μέσω κάποιων online WYSIWYG ("What You See Is What You Get") html editors, ειδικών δηλαδή κειμενογράφων, παρόμοιων με το MS Word, που επιτρέπουν τη μορφοποίηση των κειμένων, όποτε υπάρχει ανάγκη. Οι αλλαγές του site μπορούν να γίνουν από οποιονδήποτε υπολογιστή που είναι συνδεμένος στο διαδίκτυο, χωρίς να χρειάζεται να έχει εγκατεστημένα ειδικά προγράμματα επεξεργασίας ιστοσελίδων, γραφικών κ.λπ. Μέσω ενός απλού φυλλομετρητή ιστοσελίδων (browser), ο χρήστης μπορεί να συντάξει ένα κείμενο και να ενημερώσει άμεσα το δικτυακό του τόπο. Αυτό που αποκαλούμε πολλές φορές "δυναμικό περιεχόμενο" σε ένα website δεν είναι άλλο παρά οι πληροφορίες που παρουσιάζονται στο site και μπορούν να αλλάξουν από τους ίδιους τους διαχειριστές του μέσω κάποιας εφαρμογής, η οποία ουσιαστικά μπορεί να εισάγει, προσθέτει, διορθώνει και να διαγράφει εγγραφές σε πίνακες βάσεων δεδομένων, όπου τις περισσότερες φορές καταχωρούνται όλες αυτές οι πληροφορίες. Αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να δημιουργηθούν πολλές ξεχωριστές ιστοσελίδες για την παρουσίαση των πληροφοριών στο site, αλλά αρκεί ένας ενιαίος σχεδιασμός στα σημεία όπου θέλουμε να εμφανίζεται το περιεχόμενό μας, καθώς και να υπάρχει ο ειδικός σε κάποια συγκεκριμένη γλώσσα προγραμματισμού (ASP, PHP, Coldfusion, Perl, CGI κ.λπ.), ο οποίος αναλαμβάνει να εμφανίσει τις σωστές πληροφορίες στις σωστές θέσεις. 25

27 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ Για την υλοποίηση του συστήματος ΔΕΠ χρησιμοποιήθηκε το CMS Drupal έκδοση 7 που θα γίνει περαιτέρω ανάλυση στην επόμενη ενότητα, ο λόγος που χρησιμοποιήθηκε κάποιο CMS είναι, όπως περιγράφεται, να αξιοποιηθούν οι έτοιμες δυνατότητες που παρέχει κάποιο CMS ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ DRUPAL Το Drupal είναι ένα αρθρωτό σύστημα διαχείρισης περιεχομένου (Content Management System, CMS) ανοικτού/ελεύθερου λογισμικού, γραμμένο στη γλώσσα προγραμματισμού PHP. Το Drupal, όπως πολλά σύγχρονα CMS, επιτρέπει στο διαχειριστή συστήματος να οργανώνει το περιεχόμενο, να προσαρμόζει την παρουσίαση, να αυτοματοποιεί διαχειριστικές εργασίες και να διαχειρίζεται τους επισκέπτες του ιστοτόπου και αυτούς που συνεισφέρουν. Παρόλο που υπάρχει μια πολύπλοκη προγραμματιστική διεπαφή (Interface), οι περισσότερες εργασίες μπορούν να γίνουν με λίγο ή και καθόλου προγραμματισμό. Το Drupal ορισμένες φορές περιγράφεται ως «υποδομή για εφαρμογές ιστού», καθώς οι δυνατότητές του προχωρούν παραπέρα από τη διαχείριση περιεχομένου, επιτρέποντας ένα μεγάλο εύρος υπηρεσιών και συναλλαγών. Το Drupal μπορεί να εκτελεστεί σε διάφορες πλατφόρμες, συμπεριλαμβανομένων των λειτουργικών συστημάτων Windows, Mac OS X, Linux, FreeBSD, ή οποιασδήποτε πλατφόρμας που υποστηρίζει, είτε το διακομιστή ιστοσελίδων Apache HTTP Server (έκδοση 1.3+), είτε το Internet Information Services (έκδοση IIS5+), καθώς επίσης και τη γλώσσα προγραμματισμού PHP (έκδοση ). Το Drupal απαιτεί μια βάση δεδομένων όπως η MySQL και η PostgreSQL για την αποθήκευση του περιεχομένου και των ρυθμίσεών του. To Drupal για την ανάπτυξη του συστήματος ΔΕΠ χρησιμοποιήθηκε ως υποδομή, τροποποιήθηκε ο κώδικας της, ως προς τις απαιτήσεις του συστήματος, για να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα ΣΧΕΔΙΑΣΗ Το Drupal έχει λάβει επαίνους από τους διαχειριστές ιστοσελίδων, σχεδιαστές και προγραμματιστές για τον αρθρωτό σχεδιασμό του, που παρέχει το βασικό του στρώμα, ή «πυρήνα», να παρέχει τα βασικά χαρακτηριστικά του Drupal στην προεπιλεγμένη εγκατάστασή του. Πρόσθετα χαρακτηριστικά λειτουργικότητας και παρουσίασης μπορούν να επεκταθούν στον πυρήνα με την πρόσθεση προσαρτώμενων μονάδων και θεματικών παραλλαγών. Οι μονάδες του Drupal 26

28 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ χρησιμοποιούνται για να «υπερβούν» τα ενσωματωμένα χαρακτηριστικά του πυρήνα, επεκτείνοντας έτσι ή και αντικαθιστώντας την εξ ορισμού συμπεριφορά του Drupal, χωρίς την επέμβαση στον αυτούσιο κώδικα των αρχείων του πυρήνα του Drupal. Η δυνατότητα αυτή της τροποποίησης της λειτουργικότητας του πυρήνα έχει επίπτωση στην προσαρμοστικότητα του Drupal καθώς και στην ασφάλειά του, ειδικότερα σε θέματα ασφαλείας, όπως η έγχυση εντολών SQL (SQL injection). Προσαρμοσμένες θεματικές παραλλαγές, που μπορούν να προστεθούν χωρίς να επηρεάζουν τον πυρήνα του Drupal, χρησιμοποιούν προτυποποιημένες μορφές που μπορούν να δημιουργηθούν από μηχανές σχεδίασης θεματικών παραλλαγών τρίτων ΜΟΝΑΔΕΣ (MODULES) Ο πυρήνας του Drupal έχει σχεδιαστεί βάσει ενός συστήματος από hook, ή callback, που επιτρέπει στις γραμμένες από την κοινότητα μονάδες να εισάγουν συναρτήσεις στο μονοπάτι εκτέλεσης του Drupal. Οι μονάδες που περιέχονται στον πυρήνα του Drupal παρέχουν στους χρήστες τη δυνατότητα να: υποβάλλουν, αναθεωρούν και να κατηγοριοποιούν την ύλη. εκτελούν αναζητήσεις. υποβάλλουν σχόλια. λαμβάνουν μέρος σε φόρουμ συζητήσεων. ψηφίζουν σε ψηφοφορίες. δουλεύουν σε συνεργατικά συγγραφικά έργα. τροποποιούν και να βλέπουν προσωπικά προφίλ. επικοινωνούν μεταξύ τους ή και με τους διαχειριστές του ιστοτόπου. αλλάζουν την εμφάνιση του ιστοτόπου με έτοιμες ή φτιαγμένες με το χέρι θεματικές παραλλαγές. δημιουργούν μενού με πολλαπλά επίπεδα. βλέπουν τη γραφική διεπαφή και τα μηνύματα στην μητρική τους γλώσσα. παρέχουν ροές RSS. 27

29 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ συλλέγουν περιεχόμενο από ροές RSS άλλων ιστοτόπων. εγγράφονται ως χρήστες και διαχειρίζονται τους λογαριασμούς τους. καθορίζουν ρόλους χρηστών, με τον ορισμό αδειών (permissions) στους χρήστες για τη χρησιμοποίηση επιλεγμένων χαρακτηριστικών του ιστοτόπου. χρησιμοποιούν κανόνες πρόσβασης για την άρνηση πρόσβασης στον ιστότοπο σε συγκεκριμένα ονόματα χρηστών, διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και διευθύνσεις IP. λαμβάνουν στατιστικά και αναφορές για τους διαχειριστές. χειρίζονται θέματα λανθάνουσας μνήμης και απόπνιξης, ώστε να βελτιώσουν την απόδοση του ιστοτόπου σε περιόδους μεγάλης κίνησης. δημιουργούν και καθορίζουν διάφορα φίλτρα εισόδου και μορφότυπους ύλης. δημιουργούν φιλικές στο χρήστη, εύκολες προς απομνημόνευση, διευθύνσεις URL (πχ. αντί για " Επιπρόσθετα, ο ιστότοπος του Drupal παρέχει εκατοντάδες δωρεάν μονάδες γραμμένες από την κοινότητα του Drupal, που παρέχουν: δυνατότητες συστημάτων ηλεκτρονικού εμπορίου (e-commerce). χαρακτηριστικά ροής εργασιών. γκαλερί φωτογραφιών. σελίδες ομάδων ατόμων (οργανικά γκρουπ). χάρτες ιστοτόπου για το Google. αντικείμενα Amazon. διαχείριση λιστών ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. ένα σύστημα διαχείρισης των συστατικών στοιχείων σχέσεων (Customer relationship management, CRM), το CiviCRM. ενσωμάτωση με ένα "Concurrent Versions System" (CVS). Τα βασικά modules στα οποία βασίζετε η παρούσα εφαρμογή είναι τα: Views Webform Chaos Tools Entity 28

30 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ Feed Xpath Parser User / Node Reference Αναλύονται τα παραπάνω με την σειρά που εμφανίζονται: Views To module Views περιέχει συναρτήσεις, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την εξαγωγή των δεδομένων από την βάση. Περιέχουν μια σειρά από επιλογές για την εμφάνιση, τη σειρά, την ταξινόμηση καθώς και τη μορφή των πεδίων δεδομένων, έτσι όπως εξάγονται από την βάση δεδομένων. Το Views module περιέχει και ένα κομμάτι κώδικα API, μέσω του οποίου είναι δυνατή η εξαγωγή δεδομένων που παράγονται και από άλλα modules εκτός του πυρήνα. Webform To module Webform περιέχει τις κατάλληλες συναρτήσεις που επιτρέπουν σε κάθε developer να κατασκευάσει ολοκληρωμένα πεδία φορμών ή ερωτημάτων προς συμπλήρωση από τον χρήστη. Περιέχει μια σειρά από επιλογές ως προς την εισαγωγή των δεδομένων από το χρήστη, όπως text fields, file uploads, select/radio buttons, τα οποία σε συνδυασμό με κάποια φίλτρα περιορισμών που μπορούν να εισαχθούν σε κάθε πεδίο, συντελούν σε μια δομημένη αποθήκευση των δεδομένων των φορμών. Chaos Tools To chaos Tools module περιέχει συναρτήσεις, οι οποίες έχουν σκοπό την δημιουργία ενός API για την χρήση τους από άλλα module για την δημιουργία αυτόνομων σελίδων, λειτουργικότητα Ajax, εργαλεία στη συμπλήρωση των φορμών, δημιουργία προσωρινών μνημών cache (για πιο γρήγορη απόδοση) καθώς και λειτουργίες για την εμφάνιση του site (css). Entity To module Entity περιέχει όλες τις συναρτήσεις, οι οποίες επιτρέπουν στον developer να χρησιμοποιεί global μεταβλητές χρήσιμες σε κάθε σημείο του κώδικα. Οι μεταβλητές περιέχουν τα στοιχεία σε μορφή πίνακα και είναι προσπελάσιμα από οποιοδήποτε σημείο του προγράμματος στη μορφή π.χ. [node:source:mail] είναι το που περιέχεται στον εμφανιζόμενο κόμβο. Feed Xpath parser To module Feed Xpath parser περιέχει συναρτήσεις με τις οποίες γίνεται δυνατή η προσπέλαση και η αποθήκευση xml ή html αρχείων από εξωτερικές πηγές. Ακόμη είναι δυνατή η χαρτογράφηση των δεδομένων σύμφωνα με προσωπικές παραμέτρους. User / Node Reference Με το User / Node Reference module γίνεται δυνατή η αμφίδρομη αναφορά κόμβων και χρηστών. Ουσιαστικά γίνεται μια σύνδεση ανάμεσα στα στοιχεία του χρήστη και των κόμβων. 29

31 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ 2.8. ΤΟΠΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ XAMPP Το XAMPP 4 είναι ένα πακέτο προγραμμάτων ελεύθερου λογισμικού, λογισμικού ανοικτού κώδικα και ανεξαρτήτου πλατφόρμας, το οποίο περιέχει τον εξυπηρετητή ιστοσελίδων http Apache, τη βάση ιστοσελίδων MySQL και ένα διερμηνέα για σενάρια γραμμένα σε γλώσσες προγραμματισμού PHP και Perl. Το XAMPP είναι ακρωνύμιο και αναφέρεται στα παρακάτω αρχικά: X (αναφέρεται στο "cross-platform" που σημαίνει λογισμικό ανεξάρτητο πλατφόρμας) Apache HTTP εξυπηρετητής MySQL PHP Perl Το XAMPP είναι ένα ελεύθερο λογισμικό το οποίο περιέχει ένα εξυπηρετητή ιστοσελίδων, ο οποίος μπορεί να εξυπηρετεί και δυναμικές ιστοσελίδες τεχνολογίας PHP/MySQL. Είναι ανεξάρτητο πλατφόρμας και τρέχει σε Microsoft Windows, Linux, Solaris, and Mac OS X και χρησιμοποιείται ως πλατφόρμα για τη σχεδίαση και ανάπτυξη ιστοσελίδων με τις τεχνολογίες όπως PHP, JSP και Servlets. Επίσημα οι σχεδιαστές του XAMPP προόριζαν το λογισμικό ως εργαλείο ανάπτυξης και δοκιμής ιστοσελίδων τοπικά στον υπολογιστή χωρίς να είναι απαραίτητη η σύνδεση στο διαδίκτυο. Για να είναι δυνατή η χρήση του, πολλές σημαντικές λειτουργίες ασφάλειας έχουν απενεργοποιηθεί. Στην πράξη το XAMPP ορισμένες φορές χρησιμοποιείται και για την φιλοξενία ιστοσελίδων. Υπάρχει ειδικό εργαλείο το οποίο περιέχεται στο XAMPP για την προστασία με κωδικό των σημαντικών μερών. Το XAMPP υποστηρίζει την δημιουργία και διαχείριση βάσεων δεδομένων τύπου MySQL και SQLite. Όταν το XAMPP εγκατασταθεί στον τοπικό υπολογιστή διαχειρίζεται τον localhost ως ένα απομακρυσμένο κόμβο, ο οποίος συνδέεται με το πρωτόκολλο μεταφοράς αρχείων FTP. Η σύνδεση στον localhost μέσω του FTP μπορεί να γίνει με το όνομα χρήστη "newuser" και τον κωδικό "wampp". Για τη βάση δεδομένων MySQL ο υπάρχει ο χρήστης "root" χωρίς κωδικό πρόσβασης. 4 Η επίσημη ιστοσελίδα της κοινότητας που αναπτύσσει την XAMPP είναι η 30

32 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ Για τις ανάγκες της ανάπτυξης του συστήματος ΔΕΠ για λόγους απλότητας χρησιμοποιήθηκε το εργαλείο XAMPP. Όπως έγινε γνωστό στις προηγούμενες ενότητες για να εκτελεστεί κάποιος κώδικας PHP απαιτείται να υπάρχει κάποιος διακομιστής (server), στην περίπτωση μας (Apache) και για δημιουργία δυναμικών ιστοσελίδων και εφαρμογών απαιτείται κάποιο ΣΔΒΔ και ΒΔ (MySQL). Επίσης για τη διαχείριση της ΒΔ χρησιμοποιήθηκε το εργαλείο phpmyadmin, που συμπεριλαμβάνεται στο XAMPP και δίνει δυνατότητες, όπως δημιουργία / διαγραφή ΒΔ, δημιουργία /διαγραφή /τροποποίηση πινάκων, διαχείριση χρηστών κ.α. σε γραφικό περιβάλλον (διεπαφή WEB). Η χρήση του εργαλείου XAMPP δεν είναι δεσμευτική, υπάρχουν παρόμοια εργαλεία όπως: WAMP SERVER (Windows) LAMP (Linux) ανάλογα με την διανομή του Linux ή XAMPP for Linux MAMP (MacOS) Με την χρήση τέτοιων εργαλείων κερδίζουμε πολύτιμο χρόνο από την ξεχωριστή εγκατάσταση και ρύθμιση επιμέρους προγραμμάτων (PHP, MySQL κτλ). 31

33 ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ 2.9. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Για την ανάπτυξη της εφαρμογής ακολουθήθηκαν τέσσερις φάσεις του κύκλου ζωής ανάπτυξης έργων πληροφορικής, αναλυτικότερα: Φάση 1: Μελέτη Σκοπιμότητας Η πρώτη φάση κύκλου ζωής ενός συστήματος στοχεύει στην εξαγωγή των απαιτήσεων του συστήματος, την ανεύρεση και την καταγραφή όλων των λειτουργικοτήτων που πρέπει να ικανοποιεί, όπως επίσης και το αναγκαίο λογισμικό και υλικό, για να μπορεί να τεθεί η εφαρμογή σε λειτουργία. Φάση 2: Ανάλυση Στη φάση αυτή της ανάλυσης πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις με διοικητικούς υπαλλήλους που χειρίζονται τις διαδικασίες προκήρυξης, την παραλαβή αιτήσεων και δικαιολογητικών και τις διαδικασίες εκλογής των υποψήφιων μελών ΔΕΠ. Καταγράφηκαν οι διαδικασίες που ακολουθούνται και οι ρόλοι των χρηστών που θα χρησιμοποιήσουν το σύστημα που υλοποιείται. Φάση 3: Σχεδίαση Στη φάση αυτή βρέθηκε το κατάλληλο CMS ανάπτυξης της εφαρμογής και αναλύθηκαν οι τροποποιήσεις στον κώδικα και στη βάση δεδομένων του CMS. Φάση 4: Υλοποίηση Στην τελική αυτή φάση λαμβάνοντας υπόψη τις απαιτήσεις που πρέπει να εκτελεί το σύστημα έγινε η κατασκευή και η δοκιμή του συστήματος. 32

34 ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ 3. ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ 3.1. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Ο υφιστάμενος τρόπος υποβολής αίτησης σε θέσεις ΔΕΠ στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και στα υπόλοιπα ΑΕΙ της χώρας γίνεται σε έντυπη μορφή και μερικά από τα δικαιολογητικά όπως το Βιογραφικό σημείωμα, Αναλυτικό υπόμνημα υποβαλλόμενων επιστημονικών δημοσιεύσεων και η Διδακτορική διατριβή και άλλων επιστημονικών δημοσιευμάτων γίνονται και σε ηλεκτρονική μορφή, σε αρχείο PDF ή DOC σε αποθηκευτικό μέσω όπως CD ή κάποιο άλλο μέσο, σε όσα αντίγραφα αναφέρεται στην προκήρυξη της θέσης. Τα υποβαλλόμενα δικαιολογητικά αποστέλλονται στους εκλέκτορες των τμημάτων που ορίζονται από την Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης του τμήματος και καλούνται να αξιολογήσουν τους υποψήφιους καθηγητές μέλους ΔΕΠ σύμφωνα με τα προσόντα του κάθε υποψήφιου και καταρτίζουν γραπτή αξιολόγηση του υποψηφίου ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΤΡΟΠΟΥ Ο υφιστάμενος τρόπος υποβολής αιτήσεων και δικαιολογητικών από τους υποψηφίους δημιουργεί προβλήματα συμβατότητας των ηλεκτρονικά υποβαλλόμενων δικαιολογητικών με την ανάγνωση των CD και των αρχείων και επιβάλει στους υποψηφίους να καταθέσουν περισσότερα του ενός αντίγραφα των δικαιολογητικών. 33

35 ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ 3.3. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Στο κεφάλαιο αυτό θα περιγράφεται ο νόμος και τα σημαντικότερα άρθρα που έχουν σχέση με τον σκοπό υλοποίησης του συστήματος αυτού ΝΟΜΟΣ 4009/2011 Σύμφωνα με το νόμο 4009 ΦΕΚ 195 / 2011 περί «Δομή, λειτουργία, διασφάλιση της ποιότητας των σπουδών και διεθνοποίηση των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων» στο άρθρο 16 και παράγραφο 1 ορίζεται ότι το διδακτικό και ερευνητικό έργο στα ΑΕΙ ασκείται από τους καθηγητές, οι οποίοι διακρίνονται σε καθηγητές πρώτης βαθμίδας, αναπληρωτές καθηγητές και επίκουρους καθηγητές και ως διδακτικό έργο νοείται (άρθρο 31) α) η αυτοτελής διδασκαλία ενός μαθήματος, β) η αυτοτελής διδασκαλία μαθημάτων εμβάθυνσης σε μικρές ομάδες φοιτητών, γ) οι εργαστηριακές και κλινικές ασκήσεις και η εν γένει πρακτική εξάσκηση των φοιτητών, δ) η επίβλεψη εργασιών ή διπλωματικών εργασιών και ε) η οργάνωση σεμιναρίων ή άλλων ανάλογων δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στην εμπέδωση των γνώσεων των φοιτητών. Και το ερευνητικό έργο περιλαμβάνει ιδίως τη βασική ή εφαρμοσμένη έρευνα, την καθοδήγηση διπλωματικών εργασιών, μεταπτυχιακών διπλωμάτων και διδακτορικών διατριβών και τη συμμετοχή σε συνέδρια και ερευνητικά σεμινάρια. Οι καθηγητές και οι αναπληρωτές καθηγητές εκλέγονται ως μόνιμοι. Οι επίκουροι καθηγητές εκλέγονται με τετραετή θητεία, με δυνατότητα ανανέωσης για άλλη μία θητεία, ύστερα από κρίση. (άρθρο 16 παράγραφος 2). Προσόντα εκλογής καθηγητών όλων των βαθμίδων Στο άρθρο 17 στην παράγραφο 1 ορίζεται ότι οι ελάχιστες προϋποθέσεις για την εκλογή σε θέση καθηγητή όλων των βαθμίδων είναι η κατοχή διδακτορικού διπλώματος και η συνάφεια αυτού με το γνωστικό αντικείμενο της προς πλήρωση θέσης, είτε του αντικειμένου της διδακτορικής διατριβής είτε του ερευνητικού ή επιστημονικού εν γένει έργου του υποψηφίου. Και στο άρθρο 18 «Εκλογή Εξέλιξη» περιγράφονται οι προϋποθέσεις και οι διαδικασίες για την εκλογή και εξέλιξη καθηγητών συγκεκριμένα το άρθρο 1 αναφέρει ότι η εκλογή και η εξέλιξη των καθηγητών γίνεται με βάση τα 34

36 ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ προσόντα των υποψηφίων, όπως αυτά καθορίζονται στο άρθρο 17 και στον Οργανισμό του Α.Ε.Ι., ανάλογα με τη βαθμίδα στην οποία γίνεται η εκλογή ή η εξέλιξη και το γνωστικό αντικείμενο της θέσης. Και το άρθρο 2 αναφέρει ότι η εκλογή καθηγητή γίνεται με ανοικτή διαδικασία, ύστερα από προκήρυξη της θέσης. Οι επίκουροι και οι αναπληρωτές καθηγητές σύμφωνα με την παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν την προκήρυξη θέσης στην επόμενη βαθμίδα ύστερα από παραμονή τεσσάρων ετών για τους αναπληρωτές και έξι ετών για τους επίκουρους στη βαθμίδα που κατέχουν. Επιτροπές επιλογής και εξέλιξης καθηγητών Στο άρθρο 19 παράγραφος 1 αναφέρεται ότι η επιλογή και η εξέλιξη των καθηγητών όλων των βαθμίδων γίνεται από ειδικές επταμελείς επιτροπές, οι οποίες απαρτίζονται από καθηγητές ή ερευνητές πρώτης βαθμίδας ή, σε περίπτωση κρίσης για τις βαθμίδες, του επίκουρου ή αναπληρωτή καθηγητή, και από αναπληρωτές καθηγητές ή ερευνητές αντίστοιχης βαθμίδας με επιστημονικό έργο στο ίδιο ή, αν δεν υπάρχει, συναφές γνωστικό αντικείμενο με εκείνο της υπό πλήρωση θέσης ή του υπό εξέλιξη καθηγητή αντίστοιχα. Στην παράγραφο 2 αναφέρεται ότι τουλάχιστον τρία από τα μέλη της επιτροπής επιλογής ή εξέλιξης καθηγητών προέρχονται από το μητρώο εξωτερικών μελών που προβλέπεται στην επόμενη παράγραφο, από τα οποία τουλάχιστον ένα μέλος προέρχεται από ομοταγές Α.Ε.Ι. της αλλοδαπής. Τα υπόλοιπα μέλη μπορεί να προέρχονται είτε από το μητρώο εσωτερικών μελών που προβλέπεται στην ίδια παράγραφο είτε από το μητρώο εξωτερικών μελών. Η σύνθεση των επιτροπών καθορίζεται στον Οργανισμό του ιδρύματος και μπορεί να διαφοροποιείται μόνο μεταξύ των σχολών του. Τα εξωτερικά και τα εσωτερικά μέλη της επιτροπής αναπληρώνονται από ίσο αριθμό εξωτερικών και εσωτερικών μελών, αντίστοιχα. Στην παράγραφο 9 αναφέρεται στην οργάνωση, παρακολούθηση και δημοσιοποίηση των διαδικασιών εκλογής και εξέλιξης των καθηγητών των ιδρυμάτων, καθώς και στην υποβολή υποψηφιοτήτων, τα οποία γίνονται υποχρεωτικά μέσω ηλεκτρονικού συστήματος ολοκληρωμένης διαχείρισης, μέσω του οποίου κάθε ίδρυμα καταρτίζει και τηρεί τα μητρώα εσωτερικών και εξωτερικών μελών. Τα θέματα που αφορούν την ανάπτυξη και λειτουργία του συστήματος αυτού ρυθμίζονται με 35

37 ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Ανακεφαλαιώνοντας, ως προς τον σκοπό της διπλωματικής εργασίας αυτής ο καινούριος νόμος 4009/2011 προβλέπει την κατασκευή ενός ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος για την διαχείριση όλης της διαδικασίας που έχει να κάνει με την προκήρυξη θέσεων, εκλογή μελών ΔΕΠ, εξέλιξης και μονιμοποίησης. Στην εφαρμογή αυτή υλοποιούμε ένα μέρος του συστήματος αυτού και στα επόμενα κεφάλαια θα γίνει περιγραφή της εφαρμογής που υλοποιείται ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το σύστημα που αναπτύσσεται σε αυτή την διπλωματική εργασία καλείται να απλοποιήσει την διαδικασία υποβολής και διαχείρισης των αιτήσεων σε θέσεις ΔΕΠ του Πανεπιστημίου Αιγαίου που περιγράφεται στην προηγούμενη ενότητα. Η προτεινόμενη λύση για την παραπάνω διαδικασία είναι η κατασκευή μιας WEB εφαρμογής, όπου οι υποψήφιοι μέλη ΔΕΠ θα έχουν την δυνατότητα να συμπληρώσουν την ηλεκτρονική φόρμα και να ανεβάσουν (upload) τα απαραίτητα δικαιολογητικά της προκήρυξης στο σύστημα. Οι γραμματείες των τμημάτων οφείλουν να έχουν πρόσβαση στο σύστημα και να διαχειρίζονται τις αιτήσεις των υποψηφίων και να αποστέλλουν προσκλήσεις στους εκλέκτορες για να αξιολογήσουν τους υποψηφίους. Στα επόμενα κεφάλαια γίνεται εκτενέστερη περιγραφή του συστήματος που υλοποιείται. 36

38 ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ 3.5. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Στην εποχή που ζούμε όλες οι διαδικασίες πλέον γίνονται με ηλεκτρονικό τρόπο με σκοπό την απλοποίηση των διαδικασιών και την απαλλαγή από τη γραφειοκρατία. Το πλεονέκτημα ενός τέτοιου συστήματος ιδιαίτερα για κάποιο πανεπιστήμιο θα είναι πολύ σημαντικό. Μερικά από τα πλεονεκτήματα του συστήματος είναι: Απλοποίηση υποβολής αιτήσεων. Αποφυγή λαθών. Υποβολή ενός μόνο αντιτύπου αίτησης και δικαιολογητικών. Αποστολή όσων αντιγράφων απαιτούνται μέσα από το σύστημα. Ευκολία διαχείρισης από τις γραμματείες. Ευκολία αξιολόγησης από τους εκλέκτορες ΣΥΝΟΨΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στο κεφάλαιο αυτό προσπαθήσαμε να περιγράψουμε σε γενικές γραμμές τις απαιτήσεις που καλείται να υλοποιήσει το σύστημα, τα προβλήματα του υφιστάμενου τρόπου και τι θα προσφέρει το σύστημα που υλοποιούμε και ποια θα είναι τα πλεονεκτήματα αυτά. 37

39 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ 4. ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ 4.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι βασικότερες λειτουργίες του λογισμικού αποτελούν τις απαιτήσεις του και ανάλογα με το τι περιγράφουν, διακρίνονται σε λειτουργικές και μη λειτουργικές. Ουσιαστικά απαραίτητη είναι μια δήλωση του τι πρέπει να κάνει το σύστημα, οι απαιτήσεις περιγράφονται από τον φορέα (επιχείρηση - οργανισμό) και διαχωρίζονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες : τις λειτουργικές απαιτήσεις και τις μη λειτουργικές απαιτήσεις. Οι λειτουργικές απαιτήσεις περιγράφουν το τι θα πρέπει να κάνει ένα πληροφοριακό σύστημα. Αντίθετα οι μη λειτουργικές απαιτήσεις αφορούν το πώς θα πρέπει να το κάνει, περιγράφουν ιδιότητες του συστήματος που συνήθως εκφράζονται βάσει χαρακτηριστικών της μορφής: Απόδοση (performance) Χρηστικότητα (usability) Ασφάλεια (security) Νομιμότητα (legislative) Ιδιωτικότητα (privacy) Ευελιξία - Δυνατότητα Συντήρησης - Εύκολη εξέλιξη του συστήματος σε περίπτωση αλλαγής των απαιτήσεων (Maintainability) Επαληθευσιμότητα - (Verifiability) Δυνατότητα Επαναχρησιμοποίησης (Reusability) Φορητότητα - Δυνατότητα εκτέλεσης του προγράμματος σε διαφορετικά περιβάλλοντα (λειτουργικά συστήματα, βάσεις δεδομένων) (Portability) Η ανάλυση απαιτήσεων είναι η πρώτη φάση της σχεδίασης κάθε συστήματος. Ορίζεται ως το σύνολο όλων εκείνων των δραστηριοτήτων που συμβάλλουν στη περιγραφή του πεδίου εφαρμογής και του καθορισμού των απαιτήσεων του χρήστη. 38

40 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ 4.2. ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ Οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν για την συλλογή απαιτήσεων στην παρούσα διπλωματική εργασία για τη συλλογή των απαιτήσεων είναι η: Συνέντευξη: είναι η πιο χρησιμοποιημένη μέθοδος συλλογής πληροφοριών. Οι χρήστες - ενδιαφερόμενοι υποβάλλονται σε ερωτήσεις με σκοπό να αποκτήσουν γνώση του πεδίου εφαρμογής του συστήματος. Υπάρχουν τρεις τύποι συνεντεύξεων, με χρήση μη δομημένων, ημιδομημένων και πλήρως δομημένων ερωτήσεων. Περιγραφή των καθηκόντων των χρηστών: καταγραφή δραστηριοτήτων με τις οποίες ασχολείται ο κάθε υπάλληλος από τη στιγμή που υποβάλλεται μια αίτηση για θέση ΔΕΠ. Εύρεση καλών λύσεων μέσω brainstorming: Είναι μια διαδεδομένη μέθοδος στην ανάλυση απαιτήσεων. Σε αυτή τη μέθοδο, συγκεντρώνεται μια ομάδα ειδικών για να δημιουργήσουν πρωτότυπες και έξυπνες ιδέες. Υπάρχει ελευθερία έκφρασης αποσκοπώντας σε περισσότερη δημιουργικότητα. Σε αυτή τη φάση έγινε ανταλλαγή απόψεων ιδεών με τον επιβλέποντα καθηγητή ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ Θα αναπτυχτεί σύστημα για τη διαχείριση και την online παρακολούθηση της κατάθεσης αιτήσεων για την εκλογή καθηγητών μελών ΔΕΠ στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Με βάση τις συνεντεύξεις που έγιναν με τους διοικητικούς υπαλλήλους των τμημάτων και σύμφωνα με τον καινούριο νόμο 4009/2011 προέκυψαν οι παρακάτω ανάγκες, οι οποίες αποτελούν και γενικές περιπτώσεις χρήσης: Η εφαρμογή θα λειτουργεί σε διαδικτυακό περιβάλλον. Η εφαρμογή θα πρέπει να υποστηρίζει τουλάχιστον τα πιο διαδεδομένα προγράμματα πλοήγησης στο WWW, Mozilla Firefox και MS Internet Explorer, Google Chrome, Opera. Η εφαρμογή θα πρέπει να δέχεται αιτήσεις από υποψήφιους καθηγητές ΔΕΠ και την κατάθεση απαραίτητων δικαιολογητικών σε κατάλληλη μορφή αρχείων (.pdf) από κατάλληλη φόρμα HTML. Να δίνεται η δυνατότητα αποθήκευσης και εκτύπωσης της αίτησης. 39

41 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ Πρέπει οι γραμματείς των τμημάτων να έχουν πρόσβαση στο σύστημα για τη διαχείριση των αιτήσεων και αποστολή προσκλήσεων προς το εκλεκτορικό σώμα. Οι υποψήφιοι καθηγητές θα έχουν πρόσβαση στο σύστημα ώστε να πληροφορηθούν για την κατάσταση της αίτησης τους. Η εφαρμογή θα πρέπει να απαιτεί όνομα χρήστη και κωδικό πρόσβασης για διαβαθμισμένη είσοδο, ανάλογα με τα δικαιώματα που θα έχει ο χρήστης. Με τη χρήση cookies το σύστημα θα προστατεύεται και από την είσοδο μη εξουσιοδοτημένου χρήστη σε οποιαδήποτε σελίδα της εφαρμογής. Η Διαβάθμιση θα αφορά το χρήστη Administrator και το διαπιστευμένο χρήστη για τη διαχείριση του συστήματος και των αιτήσεων ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΓΙΑ ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε από 18/10/2012 έως 24/10/2012, μελετώντας τις προκηρύξεις θέσεων μελών ΔΕΠ των 39 εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ΑΕΙ ΤΕΙ της χώρας, ο τρόπος για την προκήρυξη θέσης ΔΕΠ και η διαδικασία υποβολής των αιτήσεων και δικαιολογητικών είναι ότι εφαρμόζεται ο ίδιος τρόπος σε όλα τα ιδρύματα δηλαδή υποβολή έντυπων αιτήσεων και δικαιολογητικών και ορισμένων δικαιολογητικών σε ηλεκτρονική μορφή (CD ή Flash Disk) και σε διαφορετικό αριθμό αντιγράφων ανάλογα με τις απαιτήσεις του κάθε εκπαιδευτικού ιδρύματος και υποβάλλονται μαζί με την αίτηση τα παρακάτω δικαιολογητικά: 1. Αντίγραφο των πτυχίων και των τίτλων σπουδών τους. Αν οι τίτλοι σπουδών έχουν χορηγηθεί από Α.Ε.Ι. εξωτερικού θα πρέπει να υποβληθούν και οι σχετικές βεβαιώσεις ισοτιμίας από τον ΔΟΑΤΑΠ ή αντίγραφο της αίτησης για αναγνώριση της ισοτιμίας. 2. Βιογραφικό σημείωμα. 3. Αναλυτικό υπόμνημα για τα υποβαλλόμενα πρωτότυπα επιστημονικά δημοσιεύματα. 4. Διδακτορική Διατριβή και άλλα επιστημονικά δημοσιεύματα. a. Τα ανωτέρω των περιπτώσεων 2, 3, 4 υποβάλλονται σε ηλεκτρονική μορφή (CD ή άλλο αποθηκευτικό μέσο) και σε ένα αντίτυπο έντυπης μορφής, το οποίο θα βρίσκεται στη Γραμματεία του Τμήματος και θα είναι στη διάθεση όλων των 40

42 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ μελών του εκλεκτορικού σώματος, της εισηγητικής επιτροπής και της γενικής συνέλευσης που συμμετέχουν στην εν λόγω διαδικασία και καθ όλη τη διάρκεια αυτής. 5. Πιστοποιητικό Υγείας και φυσικής καταλληλότητας της Α /βάθμιας Υγειονομικής Επιτροπής. a. Το πιστοποιητικό γέννησης θα αναζητηθεί αυτεπαγγέλτως από την υπηρεσία που θα προβεί στην έκδοση της τελικής πράξης διορισμού. Προκειμένου για πολίτες κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υποβάλλεται πιστοποιητικό της αρμόδιας αρχής του κράτους την ιθαγένεια του οποίου έχει ο υποψήφιος. b. Το αντίγραφο Ποινικού Μητρώου δικαστικής χρήσης και το πιστοποιητικό στρατολογικής κατάστασης τύπου Α θα αναζητηθούν αυτεπαγγέλτως από την υπηρεσία που θα προβεί στην έκδοση της τελικής πράξης διορισμού. c. Με υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/1986 οι υποψήφιοι δεσμεύονται ότι θα έχουν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις ή θα έχουν απαλλαγεί νόμιμα από αυτές πριν την έκδοση της Πρυτανικής Πράξης διορισμού τους. Το κώλυμα της μη εκπλήρωσης των στρατιωτικών υποχρεώσεων δεν ισχύει για πολίτες κράτους - μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο οποίο δεν προβλέπεται όμοιο κώλυμα διορισμού. d. Οι ανωτέρω πολίτες οφείλουν να υποβάλουν, εκτός των πιο πάνω δικαιολογητικών και πτυχίο ή μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών Ελληνικού Α.Ε.Ι. ή απολυτήριο Ελληνικού Λυκείου ή εξαταξίου Γυμνασίου ή πιστοποιητικό ελληνομάθειας Γ1 επιπέδου από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, από το οποίο θα αποδεικνύεται η πλήρης γνώση και άνετη χρήση της Ελληνικής γλώσσας. Η έρευνα μας έδειξε ότι δεν εφαρμόζεται κάποιο ηλεκτρονικό σύστημα από τα ΑΕΙ ΤΕΙ της χώρας για αυτό το σκοπό, εκτός από μερικά ιδρύματα όπως το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ) που για την διαδικασία πρόσληψης «Συνεργαζόμενου Εκπαιδευτικού Προσωπικού» (ΣΕΠ) εφαρμόζεται ηλεκτρονικό σύστημα για υποβολή αιτήσεων και κατάθεση δικαιολογητικών μέσω ταχυδρομείου σε έντυπη μορφή. 41

43 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ 4.5. ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ Στη λεκτική περιγραφή των περιπτώσεων χρήσης που θα ακολουθήσει γίνεται αναφορά σε οθόνες του συστήματος που θα αναπτυχθούν. Η πρόχειρη σχεδίαση διεπαφών (οθονών) αποτελεί τμήμα της ανάλυσης των απαιτήσεων, όπου επιχειρούμε να δείξουμε στο μελλοντικό χρήστη του συστήματος την αναμενόμενη συμπεριφορά του υπό ανάπτυξη συστήματος λογισμικού. Τα σχέδια αυτά δεν αποτελούν μια λεπτομερή και ακριβή αποτύπωση της γραφικής διασύνδεσης χρήστη που θα έχει τελικά το λογισμικό που θα αναπτυχθεί. Απλά θεωρείται ότι αποτελούν ένα μέσο για την καλύτερη δυνατή συνεννόηση μεταξύ του τελικού χρήστη και του αναλυτή, με σκοπό την αποσαφήνιση της λειτουργικότητας και τη διευκρίνιση τυχόν ασαφειών στις απαιτήσεις. Παρακάτω παραθέτουμε εικόνες από το περιβάλλον χρήσης του συστήματος ΔΕΠ. 1. Η κεντρική σελίδα της εφαρμογής. Εικόνα 1 Κεντρική σελίδα της εφαρμογής 42

44 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ 2. Η σελίδα προβολής των διαθέσιμων προκηρύξεων Εικόνα 2 Σελίδα προκηρύξεων 3. Σελίδα εγγραφής χρήστη και ανάκτησης κωδικού πρόσβασης Εικόνα 3 Σελίδα εγγραφής χρήστη και ανάκτησης κωδικών πρόσβασης 43

45 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ 4. Περιβάλλον λειτουργίας εγγεγραμμένου χρήστη υποψήφιου μέλους ΔΕΠ. Εικόνα 4 Περιβάλλον λειτουργίας του υποψήφιου μέλους ΔΕΠ. 5. Φόρμα υποβολής αίτησης Εικόνα 5 Φόρμα υποβολής αίτησης 44

46 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ 6. Περιβάλλον εργασίας της γραμματείας Εικόνα 6 Περιβάλλον εργασίας της γραμματείας 7. Περιβάλλον εργασίας του χρήστη εκλέκτορα Εικόνα 7 Περιβάλλον εργασίας του εκλέκτορα 45

47 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ 4.6. ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Το σύστημα αυτό συνεργάζεται με την web τοποθεσία του Πανεπιστημίου Αιγαίου, όπου αναρτώνται οι προκηρύξεις των θέσεων ΔΕΠ του πανεπιστημίου, συγκεκριμένα αξιοποιεί τη βάση δεδομένων της τοποθεσίας για τις προκηρύξεις ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ Το σύστημα ΔΕΠ υλοποιήθηκε με το CMS (Content Management System) Drupal 7, το οποίο έχει τις εξής ελάχιστες απαιτήσεις για να λειτουργεί: Εξυπηρετητής WEB (WEB Server) Apache (συνιστάται) Nginx Microsoft IIS Εξυπηρετητής ΒΔ (Database Sever) MySQL PostgreSQL 8.3 SQLite PHP PHP or higher (5.3 συνιστάται) 46

48 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ 4.8. ΣΥΝΟΨΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στο κεφάλαιο αυτό αναλύσαμε περαιτέρω τις απαιτήσεις που καλείται να υλοποιήσει το σύστημα ΔΕΠ, παραθέσαμε οθόνες από το περιβάλλον εργασίας του συστήματος, αναλυτική περιγραφή για την χρήση του συστήματος περιλαμβάνεται στο παράρτημα του παρόντος εγγράφου, επίσης παραθέτουμε το αποτέλεσμα της έρευνας που κάναμε για το τι ισχύει και στα άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα, εάν υπάρχει αντίστοιχο σύστημα με αυτό που υλοποιούμε και τέλος περιλαμβάνονται οι συγκεκριμένες απαιτήσεις του συστήματος που πρέπει να διαθέτει ένας εξυπηρετητής Ιστού (WEB Server). 47

49 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 5. ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 5.1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΣΤΡΑΦΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ Η ενότητα αυτή βασίζεται στο βιβλίο «Αντικειμενοστραφής Ανάπτυξη Λογισμικού με την UML.» Η γλώσσα UML Η UML αποτελεί μια γλώσσα απεικόνισης ή μοντελοποίησης ενός πληροφοριακού συστήματος βασισμένου σε αντικείμενα (αντικειμενοστραφούς συστήματος). Όπως σε όλα τα σύνθετα έργα, έτσι και στα έργα πληροφορικής η ανάγκη της μοντελοποίησης πριν την κατασκευή του συστήματος είναι επιτακτική. Η μοντελοποίηση ενός συστήματος παρέχει τη δυνατότητα της αφαίρεσης των ασήμαντων γι' αυτό λεπτομερειών και της εστίασης στις σημαντικές λεπτομέρειες 5 του συστήματος που είναι απαραίτητο να κατανοηθούν πριν την κατασκευή του. Επίσης, δίνει τη δυνατότητα του πειραματισμού με διαφορετικές λύσεις ή προσεγγίσεις για το ίδιο πρόβλημα. Καθιστά εφικτή τη δυνατότητα ανάλυσης, σχεδιασμού, καταγραφής και παρακολούθησης της προόδου ενός έργου πληροφορικής. Τέλος, προσφέρει μια κοινή γλώσσα για την επικοινωνία όσων εμπλέκονται στην κατασκευή του συστήματος. Χωρίς ένα μοντέλο δεν είναι δυνατόν να προσεγγίσει κανείς την πολυπλοκότητα των σύγχρονων πληροφοριακών συστημάτων. Φυσικά, η μοντελοποίηση των συστημάτων πληροφορικής δεν είναι κάτι νέο. Μοντέλα συστημάτων πληροφορικής κατασκευάζονται εδώ και δεκαετίες, με διαφορετικές όμως τεχνικές. Ο τρόπος με τον οποίο σχεδιάζουμε ένα σύστημα, είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την τεχνολογία που θα χρησιμοποιήσουμε για να το αναπτύξουμε. Έτσι, από τα δια-γράμματα ροής προγράμματος περάσαμε με την εμφάνιση του δομημένου προγραμματισμού σε πιο προχωρημένες τεχνικές αναπαράστασης και σχεδίασης συστημάτων που περιλάμβαναν πιο σύνθετες διαγραμματικές τεχνικές για τον έλεγχο των πιο πολύπλοκων σύγχρονων συστημάτων. Αυτές οι τεχνικές περιλάμβαναν λεξικά δεδομένων, διαγράμματα ροής δεδομένων, πίνακες αποφάσεων, κ.λπ. Σήμερα τα συστήματα που αναπτύσσονται 5 Χρησιμοποιείται εσκεμμένα ο όρος «σημαντικές λεπτομέρειες» για να επισημάνουμε πως με την αφαίρεση δεν εννοούμε πως είμαστε ασαφείς ή ανούσιοι. Αντίθετα είμαστε πολύ σαφείς και ουσιαστικοί χωρίς να προσπαθούμε να μοντελοποιήσουμε ασήμαντα ή τετριμμένα σημεία του συστήματος. Προσπαθούμε να μοντελοποιήσουμε αρκετά ώστε να είμαστε σε θέση αρχικά να κατανοήσουμε και στη συνέχεια να κατασκευάσουμε το σύστημα. 48

50 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ είναι σχεδόν στο σύνολό τους αντικειμενοστραφή και υπάρχουν καλοί λόγοι γι αυτό: Το αντικειμενοστραφές λογισμικό είναι ευκολότερο στην αρχική του σύλληψη, μιας και τα αντικείμενα είναι εν μέρει οντότητες του υπαρκτού κόσμου του πεδίου προβλήματος (π.χ., σε ένα τραπεζικό σύστημα θα υπάρχουν αντικείμενα όπως «Τραπεζικός Λογαριασμός», «Πελάτης», κ.λπ.). Το αντικειμενοστραφές λογισμικό είναι ευκολότερο στην εξέλιξή του. Με τη χρήση μάλιστα των διασυνδέσεων (interfaces), δηλαδή με τη χρήση τύπων σε αντιδιαστολή με τη χρήση κλάσεων (classes), δηλαδή υλοποίησης, μπορεί πράγματι να επιτρέψει την εξέλιξη του λογισμικού με πρωτοφανή ευκολία για τη βιομηχανία παραγωγής λογισμικού. Η χρήση των διασυνδέσεων δε δεσμεύει τη χρήση ενός αντικειμένου με τις λεπτομέρειες της υλοποίησής του κάνοντας εφικτή την αντικατάστασή του από ένα άλλο (εξελιγμένο) συμβατό αντικείμενο. Η αντικειμενοστραφής προσέγγιση επιτρέπει τη δημιουργία λογισμικού με βάση τα συστατικά (components) [Szype2002], Αυτό αποτελεί τη όραμα της βιομηχανίας λογισμικού, μια και στο εγγύς μέλλον θα μπορούμε να κατασκευάσουμε προγράμματα συνθέτοντας συστατικά. Σύγχρονες τεχνολογίες κατασκευής κατανεμημένων συστημάτων προσανατολισμένων στη σύνδεση επιχειρήσεων (Business to Business - Β2Β) και στη σύνδεση επιχειρηματικών εφαρμογών (Enterprise Application Integration - ΕΑΙ), όπως οι υπηρεσίες του παγκόσμιου ιστού (Web Services) [Newco2002], έχουν σαν τεχνολογικό υπόβαθρο αντικειμενοστραφείς γλώσσες προγραμματισμού (π.χ. Java, C#). Συμπερασματικά, είναι σχεδόν αδύνατο να ασχοληθεί σήμερα κανείς με την ανάπτυξη λογισμικού χωρίς να γνωρίζει να αναπτύσσει αντικειμενοστραφή συστήματα. Ως εκ τούτου είναι αναγκαία η γνώση της UML για τη μοντελοποίηση αυτών των συστημάτων, μια και η UML αποτελεί την πρότυπη γλώσσα μοντελοποίησης αντικειμενοστραφών συστημάτων. Η UML αποτελεί πρότυπο του OMG (Object Management Group)2. Ο OMG είναι ένας διεθνής μη κερδοσκοπικός οργανισμός που παράγει και διαχειρίζεται πρότυπα για τη διαλειτουργικότητα των επιχειρηματικών εφαρμογών λογισμικού, μεταξύ των οποίων και ΐ] UML. Ο OMG έχει μέλη σχεδόν όλες τις μεγάλες εταιρίες παραγωγής λογισμικού και εκατοντάδες μικρότερες. Η προτυποποίηση της UML από τον OMG, η 49

51 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ γενικότερη αποδοχή της από τη βιομηχανία λογισμικού, καθώς και το γεγονός πως έχει περάσει αρκετός χρόνος από το 1997 που υιοθετήθηκε το πρώτο πρότυπο της UML από τον OMG, προσδίδουν στη UML το σημαντικό χαρακτηριστικό της διάρκειας στον χρόνο, κάτι που είναι πολύ σημαντικό για τη βιομηχανία λογισμικού, που εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς. Ο σχεδιασμός του συστήματος ΔΕΠ βασίστηκε στην UML που είναι μια γλώσσα μοντελοποίησης και όχι μία μεθοδολογία ανάπτυξης λογισμικού. Ακολουθεί η ανάλυση του συστήματος στις επόμενες ενότητες. Τύποι διαγραμμάτων της UML που χρησιμοποιήθηκαν στην ανάπτυξη του συστήματος Τα βασικά διαγράμματα που χρησιμοποιήθηκαν είναι τα ακόλουθα: Διάγραμμα περιπτώσεων χρήσης (Use Case Diagram): Αποτυπώνει τις προδιαγραφές του υπό κατασκευή συστήματος. Διάγραμμα κλάσεων (Class Diagram): Αποτυπώνει τις κλάσεις του συστήματος, καθώς και τις στατικές σχέσεις μεταξύ αυτών των κλάσεων. Διάγραμμα δραστηριοτήτων (Activity Diagram): Παρέχει έναν τρόπο για την αποτύπωση των δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρα στο σύστημα, συμπεριλαμβανομένων και των παράλληλων δραστηριοτήτων που μπορεί να συμβαίνουν σε αυτό ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΧΡΗΣΗΣ Αναπαριστούν ένα στόχο για έναν εξωτερικό χειριστή (actor) του συστήματος. Οι χειριστές ενός συστήματος μπορεί να είναι άνθρωποι (π.χ. γραμματέας, υποψήφιοι ΔΕΠ) αλλά ενδέχεται να είναι και εξωτερικά συστήματα (π.χ. το σύστημα υπηρεσιών LDAP), τα οποία είναι απαραίτητα για τη λειτουργία του υπό ανάπτυξη συστήματος. Το σύμβολο για μία περίπτωση χρήσης είναι η έλλειψη, μέσα στην οποία αναγράφεται το όνομα της περίπτωσης χρήσης, όπως, για παράδειγμα, η περίπτωση χρήσης «Είσοδος στο Σύστημα» η οποία φαίνεται στην Εικόνα 1. Μία περίπτωση χρήσης αποτελεί ένα στόχο υψηλού επιπέδου για το χειριστή της είναι κάτι που του αποδίδει κάποιο απτό αποτέλεσμα που έχει αξία γι αυτόν [Cockb 1997]. Για παράδειγμα, η περίπτωση χρήσης «Είσοδος στο Σύστημα» είναι κάτι που έχει αξία για έναν υποψήφιο ΔΕΠ του χρησιμοποιεί το Σύστημα ΔΕΠ. Ένα αντίπαλο παράδειγμα θα ήταν η περίπτωση χρήσης «Σύνδεση» του χρήστη με το σύστημα: η σύνδεση ενός χρήστη με την 50

52 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ παροχή του κωδικού του είναι απαραίτητη για τη χρήση του συστήματος. Αλλά δεν είναι κάτι που έχει κάποια αξία για τον χρήστη παρά μόνο το αποτέλεσμα. Login στο Σύστημα Σχήμα 2 Σύμβολο περίπτωσης χρήσης Μία περίπτωση χρήσης περιλαμβάνει συνήθως πολλά εναλλακτικά σενάρια, τα οποία ονομάζονται επεκτάσεις (extensions). Η ιδέα είναι ότι μία περίπτωση χρήσης έχει ένα κύριο σενάριο όπου όλα πάνε καλά (happy path) και αρκετές επεκτάσεις στις οποίες κάτι δεν πάει καλά ή προκύπτει μία εξαίρεση. Στο παράδειγμα της σύνδεσης με το σύστημα, θα είχαμε ένα σενάριο όπου όλα θα πήγαιναν καλά και αρκετά σενάρια στα οποία κάτι από τα παραπάνω δεν θα πήγαινε καλά και συνεπώς θα έπρεπε να το χειριστούμε με κάποιο τρόπο (π.χ. μετά από 3 διαδοχικές λάθος προσπάθειες για την εισαγωγή του κωδικού, το σύστημα θα μπορούσε να μπλοκάρει τον κωδικό). Χειριστής Όπως αναφέραμε και στην προηγούμενη παράγραφο, ο χειριστής ενός συστήματος μπορεί να είναι άνθρωπος ή υποσύστημα. Το σύμβολο που χρησιμοποιείται για τους χειριστές φαίνεται στην Εικόνα 2, με ένα όνομα κάτω από τη φιγούρα που επισημαίνει το ρόλο που παίζει στα πλαίσια μίας περίπτωσης χρήσης. Το ίδιο σύμβολο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τους χειριστές που είναι άνθρωποι αλλά και για τους χειριστές που είναι άλλα εξωτερικά συστήματα. Αν θέλουμε να δώσουμε έμφαση στην περίπτωση όπου ο χειριστής είναι ένα εξωτερικό σύστημα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα εναλλακτικό σύμβολο όπως φαίνεται και στην Εικόνα 3 όπου το εξωτερικό σύστημα απεικονίζεται σαν μία κλάση με το στερεότυπο «Actor». 51

53 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Ανώνυμος Χρήστης Σχήμα 3 Σύμβολο χειριστή Θα πρέπει να επισημάνουμε το σημαντικό ρόλο που παίζουν οι χειριστές στη διαδικασία εύρεσης των προδιαγραφών: οι χειριστές (χρήστες και συστήματα) αποτελούν την πηγή από την οποία προκύπτουν οι προδιαγραφές του συστήματος. Στην ερώτηση "ποιες λειτουργίες πρέπει να προσφέρει το σύστημα" η απάντηση είναι "αυτές που χρειάζονται για την ικανοποίηση των στόχων των χειριστών του". Επομένως, είναι κρίσιμο να βρούμε τους χειριστές του συστήματος (ανθρώπους, υποσυστήματα και εξωτερικά συστήματα) επειδή οι στόχοι τους θα μας υποδείξουν τις προδιαγραφές του υπό ανάπτυξη συστήματος. Αυτές ακριβώς οι προδιαγραφές αποτυπώνονται στο διάγραμμα περιπτώσεων χρήσης. LDAP Σχήμα 4 Εναλλακτικό σύμβολο χειριστή για εξωτερικά συστήματα 52

54 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Σύστημα Για να διακρίνουμε τις προδιαγραφές που βρίσκονται μέσα στα πλαίσια του υπό ανάπτυξη συστήματος από τα πιθανά εξωτερικά συστήματα και τους χρήστες, περιλαμβάνουμε τις περιπτώσεις χρήσης σε ένα πλαίσιο με τίτλο το όνομα του συστήματος όπως φαίνεται και στην Εικόνα 4. Μέσα στο πλαίσιο του συστήματος τοποθετούμε τις περιπτώσεις χρήσης και έξω από αυτό τους χειριστές του συστήματος. Ορισμός Συστήματος «Ως Σύστημα μπορεί να ορισθεί μια σειρά από συσχετιζόμενα μεταξύ τους στοιχεία, τα οποία εκτελούν κάποια δραστηριότητα, λειτουργία ή εργασία» Γ. Χαραμή Σχέση Υποδηλώνει τη σχέση ενός χειριστή με μία περίπτωση χρήσης. Ένα χειριστής, ενδέχεται να είναι ο βασικός (primary) για μία περίπτωση χρήσης, αλλά να σχετίζονται επίσης με αυτήν και άλλοι χειριστές ή εξωτερικά συστήματα. Για παράδειγμα, ο υποψήφιος καθηγητής ΔΕΠ είναι ο βασικός χειριστής της περίπτωσης χρήσης «Υποβολή Αίτησης». Η σχέση συμβολίζεται με μία γραμμή που συνενώνει τον χειριστή με την περίπτωση χρήσης, όπως δείχνει και η Εικόνα 5, στην οποία ένας χρήστης σχετίζεται με τις περιπτώσεις χρήσης «Υποβολή αίτησης ΔΕΠ» και με άλλες λειτουργίες του συστήματος. Αξίζει να σημειωθεί εδώ πως αν μιλούσαμε για ένα ταμείο μιας τράπεζας και όχι για ένα ATM, ο βασικός χειριστής για την ανάληψη μετρητών θα ήταν ο ταμίας της τράπεζας και όχι ο πελάτης, μιας και ο ταμίας θα κάνει την ανάληψη για λογαριασμό του πελάτη. Η διάκριση αυτή είναι σημαντική διότι οι προδιαγραφές μπορεί να είναι διαφορετικές για διαφορετικούς χειριστές, ακόμα και αν πρόκειται για 53

55 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ την ίδια ουσιαστικά εργασία. Ο ταμίας της τράπεζας, για παράδειγμα, δεν απαιτείται να πιστοποιείται από το σύστημα κάθε φορά που κάνει ανάληψη μετρητών, σε αντίθεση με έναν πελάτη ενός ATM που απαιτείται να πιστοποιείται από το σύστημα για κάθε συναλλαγή. Στην συνέχεια παρουσιάζεται ένα μεγάλο μέρος του σχεδιασμού του συστήματος. Περιλαμβάνονται οι περιπτώσεις χρήσης με την ανάλυση ευρωστίας και τα διαγράμματα ακολουθίας όπου χρειάζονται. Προβολή Προκηρύξεων Δημιουργία Λογαριασμού Υποψηφίου μέλους ΔΕΠ Ανώνυμος Χρήστης Login στο Σύστημα Σχήμα 5 Πλαίσιο συστήματος στο διάγραμμα περιπτώσεων χρήσης 54

56 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Προβολή Προκηρύξεων Δημιουργία Λογαριασμού Υποψηφίου μέλους ΔΕΠ Ανώνυμος Χρήστης Login στο Σύστημα Σχήμα 6 Σχέση χειριστή με περιπτώσεις χρήσης 5.2. ΧΕΙΡΙΣΤΕΣ (ACTORS) ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΕΠ Ανώνυμος Χρήστης: Είναι οι χρήστες που επισκέπτονται την WEB τοποθεσία του συστήματος χωρίς να έχουν εγγραφεί στο σύστημα. Υποψήφιος μέλος ΔΕΠ: Είναι οι χρήστες οι οποίοι συμπληρώνουν την φόρμα υποψηφιότητας για κάποια προκήρυξη και μετά την καταχώρηση της αίτησης έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στο σύστημα για την παρακολούθηση της αίτησης τους. Υπάλληλος γραμματείας: Είναι ο χρήστης που έχει πρόσβαση στις αιτήσεις των υποψηφίων με δυνατότητα διαχείρισης. Εκλέκτορας: Είναι οι χρήστες που έχουν προσκληθεί από την γραμματεία και έχουν πρόσβαση στα δεδομένα των υποψηφίων για την αξιολόγηση. Διαχειριστής: Είναι ο διαχειριστής του συστήματος έχει τον πλήρη έλεγχο του συστήματος. 55

57 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Ανώνυμος Χρήστης Υπάλληλος γραμματείας ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΕΠ Υποψήφιος μέλος ΔΕΠ Εκλέκτορας Διαχειριστής Σχήμα 7 Χειριστές του συστήματος Προβολή Προκηρύξεων Δημιουργία Λογαριασμού Υποψηφίου μέλους ΔΕΠ Ανώνυμος Χρήστης Login στο Σύστημα Σχήμα 8 Δυνατότητες των Ανώνυμων Χρηστών του Συστήματος 56

58 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Τροποποίηση Στοιχείων Χρήστη Υποβολή Αίτησης Εισαγωγή Προσωπικών Στοιχείων Προβολή Υποβαλλόμενων Αιτήσεων Login στο Σύστημα Υποψήφιος μέλος ΔΕΠ Εκτύπωση Αιτήσεων Σχήμα 9 Δυνατότητες των χρηστών υποψηφίων μελών ΔΕΠ Τροποποίηση Στοιχείων Χρήστη Προβολή Υποβαλλόμενων Αιτήσεων Εκτύπωση Αιτήσεων Εισαγωγή Προσωπικών Στοιχείων Δημιουργία Λογαριασμού Εκλέκτορα Login στο Σύστημα Αποστολή Προσκλήσεων Αξιολόγησης Υπάλληλος γραμματείας Σχήμα 10 Δυνατότητες χρηστών υπαλλήλων της γραμματείας 57

59 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Εισαγωγή Προσωπικών Στοιχείων Τροποποίηση Στοιχείων Χρήστη Login στο Σύστημα Προβολή Υποβαλλόμενων Αιτήσεων Εκλέκτορας Σχήμα 11 Δυνατότητες των χρηστών του εκλεκτορικού σώματος Διαχείριση Συστήματος /CMS Διαχειριστής Σχήμα 12 Δυνατότητες του Διαχειριστή Συστήματος 58

60 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Σύστημα ΔΕΠ / CMS Διαχείριση Χρηστών Δημιουργία Λογαριασμού Υποψηφίου μέλους ΔΕΠ Ανώνυμος Χρήστης Login στο Σύστημα Εισαγωγή Προσωπικών Στοιχείων Τροποποίηση Στοιχείων Χρήστη Εκλέκτορας Δημιουργία Λογαριασμού Εκλέκτορα Υποψήφιος μέλος ΔΕΠ Διαχείριση Προκηρύξεων Προβολή Προκηρύξεων Υπάλληλος γραμματείας Υποβολή Αίτησης Προβολή Υποβαλλόμενων Αιτήσεων Εκτύπωση Αιτήσεων Αποστολή Προσκλήσεων Αξιολόγησης Διαχείριση Συστήματος /CMS Διαχειριστής 5.3. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Σχήμα 13 Γενικό σχήμα του συστήματος 59

61 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΧΡΗΣΗΣ: «ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ ΜΕΛΟΥΣ ΔΕΠ» I. Σύντομη περιγραφή Η περίπτωση χρήσης «Δημιουργία Λογαριασμού Υποψηφίου Μέλους ΔΕΠ» επιτρέπει στο χειριστή να δημιουργήσει έναν καινούριο λογαριασμό χρήστη υποψήφιου μέλους ΔΕΠ. II. Χειριστές: «Ανώνυμος Χρήστης» III. Ροή γεγονότων a. Βασική Ροή Αυτή η περίπτωση χρήσης αρχίζει μόλις ο χρήστης επιλέξει τη λειτουργία «Δημιουργία Νέου Λογαριασμού». 1. Το σύστημα παρουσιάζει τη φόρμα με τις απαιτούμενες πληροφορίες για τον υποψήφιο που πρέπει να εισαχθούν δηλ. το και δύο φορές τον κωδικό πρόσβασης (password). 2. Ο χρήστης εισάγει τις απαιτούμενες πληροφορίες ( και password), τις οποίες ζητάει το σύστημα και ζητάει από το σύστημα να επικυρώσει τα στοιχεία του επιλέγοντας «Δημιουργία». 3. Το σύστημα επικυρώνει τις πληροφορίες. Και αποστέλλει ένα με έναν υπερσύνδεσμο (link) επαλήθευσης του λογαριασμού, ο χρήστης που λαμβάνει το επιλέγει το link για να ολοκληρωθεί η διαδικασία επαλήθευσης του λογαριασμού. 4. Μετά την επαλήθευση του λογαριασμού ο χρήστης εισέρχεται στο σύστημα και η κατάσταση του αλλάζει από «Ανώνυμος Χρήστης» σε «Υποψήφιος μέλος ΔΕΠ». 60

62 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 5. Τέλος το σύστημα επιτρέπει την πρόσβαση του χρήστη στις επιλογές Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ. IV. Εναλλακτικές ροές a. Εναλλακτική ροή 1: «Ακύρωση της δημιουργίας λογαριασμού» Σε οποιοδήποτε σημείο της περίπτωσης χρήσης ο χρήστης μπορεί να ακυρώσει τη δημιουργία λογαριασμού. Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν δημιουργείται λογαριασμός. b. Εναλλακτική ροή 2: «Ο χρήστης εισάγει λανθασμένη πληροφορία» Το σύστημα αναγνώρισε ότι ο χρήστης έχει εισάγει λανθασμένη ή άκυρη πληροφορία. i. 3α. Το σύστημα παρουσιάζει στο χρήστη το σχετικό μήνυμα λάθους μαζί με την λανθασμένη πληροφορία. ii. iii. iv. 3β. Το σύστημα προτρέπει το χρήστη να επανεισάγει την πληροφορία. 3γ. Ο χρήστης εισάγει εκ νέου την πληροφορία που του ζητάει το σύστημα. 3δ. Το σύστημα ελέγχει ξανά αν η πληροφορία που δόθηκε είναι σωστή. v. 3ε. Εάν η πληροφορία είναι σωστή το σύστημα συνεχίζει με το βήμα 4 της κανονικής ροής δεδομένων. vi. Εάν η πληροφορία που δόθηκε δεν είναι σωστή το σύστημα επανέρχεται στο βήμα 3α της εναλλακτικής ροής 2. c. Εναλλακτική ροή 3: «Ο χρήστης υπάρχει ήδη στο σύστημα» Το σύστημα αναγνώρισε ότι ο χρήστης έχει εισάγει το οποίο είναι ήδη καταχωρημένο στο σύστημα. i. 3α. Το σύστημα παρουσιάζει στο χρήστη το σχετικό μήνυμα λάθους, ότι η προσπάθεια δημιουργίας λογαριασμού με στοιχεία που έχει εισάγει δεν μπορεί να ολοκληρωθεί. ii. 3β. Το σύστημα προτρέπει το χρήστη να «ανακτήσει» τον κωδικό πρόσβασης οδηγώντας σε σχετική φόρμα «Ανάκτηση νέου συνθηματικού εισόδου». iii. 3γ. Ο χρήστης εισάγει το του στη φόρμα που εμφανίζεται και επιλέγει την επιλογή «Αποστολή νέου συνθηματικού». iv. 3δ. Το σύστημα ελέγχει την πληροφορία που δόθηκε και αποστέλλει ένα με έναν προσωρινό κωδικό και έναν υπερσύνδεσμο (link) που οδηγεί στο σύστημα. 61

63 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ v. Το σύστημα προτρέπει το χρήστη επιλέγοντας το link να αλλάξει τον προσωρινό κωδικό και να ορίσει νέο κωδικό πρόσβασης. vi. 3ε. Εάν η διαδικασία ανάκτηση κωδικού ολοκληρωθεί με επιτυχία το σύστημα συνεχίζει με το βήμα 4 της κανονικής ροής δεδομένων. Λανθασμένη πληροφορία για τη δημιουργία λογαριασμού υποψήφιου μέλους ΔΕΠ μπορεί να είναι: Δεν έχει εισαχθεί πληροφορία σε κάποιο πεδίο. Το όνομα χρήστη (username - ) υπάρχει ήδη στο σύστημα. Ο τρόπος γραφής του είναι λανθασμένος. V. Μη λειτουργικές απαιτήσεις Δεν υπάρχουν για τη συγκεκριμένη περίπτωση χρήσης. VI. Κατάσταση εισόδου Δεν υπάρχουν για τη συγκεκριμένη περίπτωση χρήσης. VII. Κατάσταση εξόδου b. Ο λογαριασμός χρήστη έχει δημιουργηθεί με επιτυχία, ο λογαριασμός έχει ενεργοποιηθεί μέσω της επιβεβαίωσης , και ο υποψήφιος μέλος ΔΕΠ χρησιμοποιεί το σύστημα. c. Ο λογαριασμός δε δημιουργήθηκε είτε επειδή ο χρήστης απέτυχε να εισάγει τη σωστή πληροφορία, είτε επειδή ακύρωσε τη διαδικασία δημιουργίας λογαριασμού ΤΙΤΛΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΧΡΗΣΗΣ: «LOGIN ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ» I. Σύντομη περιγραφή Η περίπτωση χρήσης «Login στο Σύστημα» επιτρέπει στον ανώνυμο χειριστή να αυθεντικοποιηθεί από το σύστημα και να αποκτήσει πρόσβαση στη λειτουργικότητα του συστήματος ανάλογα με το ρόλο του. Αν το username του αντιστοιχεί σε υποψήφιο μέλος ΔΕΠ, τότε αποκτά το ρόλο του 62

64 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ καταχωρημένου χρήστη. Στην περίπτωση που το username αντιστοιχεί σε χρήστη της γραμματείας αποκτά το ρόλο του διαχειριστή του συστήματος και στην περίπτωση χρήστη ως εκλέκτορας αποκτά πρόσβαση στο σύστημα με δυνατότητες προβολής αιτήσεων από υποψηφίους. Τέλος, εάν ο χρήστης δεν έχει λογαριασμό στο σύστημα, του δίνεται η δυνατότητα να δημιουργήσει ένα νέο λογαριασμό υποψηφίου μέλους ΔΕΠ. II. Χειριστές: «Ανώνυμος Χρήστης», «Υπάλληλος Γραμματείας», «Εκλέκτορας» III. Ροή γεγονότων a. Βασική Ροή Αυτή η περίπτωση χρήσης αρχίζει μόλις ο χρήστης επιλέξει τη λειτουργία «Login». 1. Το σύστημα παρουσιάζει τη φόρμα εισαγωγής με την οποία ζητάει από το χρήστη να δώσει το όνομα χρήστη (username) και τον κωδικού πρόσβασης (password). 2. Ο χρήστης εισάγει το όνομα χρήστη (username) και τον κωδικό πρόσβασης (password). 3. Το σύστημα ελέγχει αν το ζευγάρι των τιμών username / password αντιστοιχεί σε χρήστη του συστήματος. 4. Ο χρήστης εισέρχεται στο σύστημα αποκτώντας πρόσβαση στη λειτουργικότητα του ρόλου που έχει ο χρήστης («Υποψήφιος μέλος ΔΕΠ», «Υπάλληλος Γραμματείας» ή «Εκλέκτορας»). 5. Το σύστημα εμφανίζει αντίστοιχες επιλογές ανάλογα με το ρόλο του. Και η περίπτωση χρήσης τελειώνει. IV. Εναλλακτικές ροές a. Εναλλακτική ροή 1: «Νέος Χρήστης» Ο χρήστης δεν έχει λογαριασμό. Το σύστημα επιτρέπει τη «Δημιουργία Λογαριασμού Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ» σε όσους χρήστες δεν έχουν λογαριασμό και επιθυμούν να κάνουν αίτηση στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου για κάποια θέση ΔΕΠ. 63

65 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ b. Εναλλακτική ροή 2: «Υπάλληλος Γραμματείας» Το σύστημα εντόπισε λογαριασμό χρήστη τύπου «Υπάλληλος Γραμματείας» και ακολουθεί την ταυτοποίηση χρήστη μέσω της υπηρεσίας LDAP του Πανεπιστημίου Αιγαίου. i. 3α.Το σύστημα εντόπισε χρήστη LDAP οδηγεί το χρήστη σε φόρμα ταυτοποίησης της υπηρεσίας. ii. 3β. Η ροή συνεχίζεται κανονικά με το Βήμα 1 της Βασικής ροής. c. Εναλλακτική ροή 3: «Εκλέκτορας» Το σύστημα εντόπισε λογαριασμό χρήστη τύπου «Εκλέκτορας» και ακολουθεί την ταυτοποίηση χρήστη μέσω της υπηρεσίας LDAP του Πανεπιστημίου Αιγαίου. iii. 3α.Το σύστημα εντόπισε χρήστη LDAP οδηγεί το χρήστη σε φόρμα ταυτοποίησης της υπηρεσίας. iv. 3β. Η ροή συνεχίζεται κανονικά με το Βήμα 1 της Βασικής ροής. d. Εναλλακτική ροή 3: «Αποτυχία ταυτοποίησης χρήστη» Το σύστημα δε μπόρεσε να αναγνωρίσει το συνδυασμό username / password. i. 4α. Το σύστημα παρουσιάζει στο χρήστη το σχετικό μήνυμα λάθους. ii. 4β. H ροή μεταφέρεται στο Βήμα 1. V. Μη λειτουργικές απαιτήσεις Η πληροφορία username /password πρέπει να μεταφέρεται από το πρόγραμμα φυλλομετρητή (WEB browser) στο διακομιστή ιστού (WEB Server) με χρήση πρωτοκόλλου HTTPS για να αποφεύγονται οι περιπτώσεις υποκλοπής δεδομένων. VI. Κατάσταση εισόδου Δεν υπάρχει. VII. Κατάσταση εξόδου a. Ο χρήστης ταυτοποιήθηκε με επιτυχία από το σύστημα και ξεκίνησε να χρησιμοποιεί το σύστημα. b. Το σύστημα απέτυχε να ταυτοποιήσει το χρήστη, που παραμένει με το ρόλο του ανώνυμου χρήστη. 64

66 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΧΡΗΣΗΣ: «ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ» I. Σύντομη περιγραφή Η περίπτωση χρήσης «Εισαγωγή Προσωπικών στοιχείων» επιτρέπει στον εκάστοτε καταχωρημένο χρήστη να εισάγει τα προσωπικά του στοιχεία και να απαιτούνται όλα τα απαραίτητα αρχεία στο σύστημα. II. Χειριστές: «Υποψήφιος μέλος ΔΕΠ», «Υπάλληλος Γραμματείας», «Εκλέκτορας» III. Ροή γεγονότων a. Βασική Ροή 1. Ο χρήστης επιλέγει από το βασικό μενού της εφαρμογής την επιλογή «Ο λογαριασμός μου». 2. Ο χρήστης επιλέγει το μενού «Επεξεργασία». 3. Το σύστημα εμφανίζει φόρμα για να συμπληρώσει ο χρήστης τα προσωπικά του στοιχεία. 4. Το σύστημα ελέγχει την εγκυρότητα των στοιχείων. 5. Τα σύστημα καταχωρεί τα στοιχεία που έχουν εισαχθεί στην ΒΔ μετά την επιλογή «Αποθήκευση» και η περίπτωση χρήσης τερματίζεται. IV. Εναλλακτικές ροές a. Εναλλακτική ροή 1: «Ελλιπής στοιχεία» i. 3α. Το σύστημα εμφανίζει μήνυμα για ελλιπή στοιχεία. ii. 3β. Το σύστημα παραμένει στην ίδια οθόνη με την φόρμα εισαγωγής στοιχείων μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία εισαγωγής στοιχείων. b. Εναλλακτική ροή 2: «Ακύρωση εισαγωγής στοιχείων» Ο χρήστης έχει την δυνατότατα να παρακάμψει ή να ακυρώσει τη διαδικασία εγγραφής επιλέγοντας οποιοδήποτε άλλη επιλογή. 65

67 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ V. Μη λειτουργικές απαιτήσεις Δεν υπάρχουν μη λειτουργικές απαιτήσεις για αυτή την περίπτωση χρήσης. VI. Κατάσταση εισόδου Ο χρήστης πρέπει να γνωρίζει τα στοιχεία που θα εισάγει στο σύστημα και είναι υπεύθυνος για την εγκυρότητα των στοιχείων. VII. Κατάσταση εξόδου Θα έχουν ενημερωθεί 0 Ν εγγραφές στη ΒΔ του συστήματος ΤΙΤΛΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΧΡΗΣΗΣ: «ΥΠΟΒΟΛΗ ΑΙΤΗΣΗΣ» I. Σύντομη περιγραφή Η περίπτωση χρήσης «Υποβολή Αίτησης» επιτρέπει στον καταχωρημένο χρήστη (Υποψήφιο μέλος ΔΕΠ), εφόσον έχει ολοκληρώσει τη διαδικασία καταχώρησης απαραίτητων στοιχείων για τις προκηρύξεις, να υποβάλλει αίτηση για κάποια «ανοιχτή» θέση ΔΕΠ. II. Χειριστές: «Υποψήφιος μέλος ΔΕΠ» III. Ροή γεγονότων a. Βασική Ροή 1. Ο χρήστης επιλέγει από το βασικό μενού της εφαρμογής την επιλογή «Υποβολή Νέας Αίτησης». 2. Το σύστημα εμφανίζει τη φόρμα στοιχείων του χρήστη συμπληρωμένη με δυνατότητα τροποποίησης καθώς και τη διαθέσιμη θέση ΔΕΠ. 3. Ο χρήστης επιλέγει από το drop down μενού της φόρμας την επιθυμητή θέση ΔΕΠ. 4. Ο χρήστης ανεβάζει (κάνει upload) τα απαραίτητα δικαιολογητικά που απαιτούνται από την προκήρυξη σε PDF (Portable Document File) μορφή αρχείων. 66

68 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 5. Το σύστημα προτρέπει το χρήστη με οδηγίες κειμένου να πληκτρολογήσει στο πεδίο τα συνυποβαλλόμενα δικαιολογητικά που θα καταθέσει στην γραμματεία του τμήματος. 6. Ο χρήστης επιλέγει «Καταχώρηση» (ή «Προσωρινή Αποθήκευση»). 7. Το σύστημα ελέγχει την εγκυρότητα των στοιχείων που έχουν συμπληρωθεί. 8. Τέλος γίνεται οριστική καταχώρηση της αίτησης στο σύστημα. 9. Το σύστημα αποστέλλει με τα στοιχεία της αίτησης. IV. Εναλλακτικές ροές a. Εναλλακτική ροή 1: «Ελλιπή στοιχεία» i. 7α. Το σύστημα εμφανίζει μήνυμα για ελλιπή στοιχεία. ii. 7β. Το σύστημα παραμένει στην ίδια οθόνη με τη φόρμα εισαγωγής στοιχείων μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία εισαγωγής στοιχείων. b. Εναλλακτική ροή 2: «Προσωρινή Αποθήκευση» i. 6α. Ο χρήστης επιλέγει «Προσωρινή Αποθήκευση». ii. 6β. Το σύστημα καταχωρεί την αίτηση του χρήστη, στο σύστημα με δυνατότητα επεξεργασίας. iii. Η εναλλακτική περίπτωση χρήσης 2 τερματίζεται. c. Εναλλακτική ροή 3: «Ακύρωση υποβολής αίτησης» Ο χρήστης έχει την δυνατότατα να παρακάμψει ή να ακυρώσει την διαδικασία υποβολής αίτησης επιλέγοντας οποιαδήποτε άλλη επιλογή. V. Μη λειτουργικές απαιτήσεις Δεν υπάρχουν μη λειτουργικές απαιτήσεις γι αυτήν την περίπτωση χρήσης. VI. Κατάσταση εισόδου Ο χρήστης πρέπει να γνωρίζει τις προϋποθέσεις υποβολής αίτησης για τη θέση στην οποία υποβάλλει αίτηση. 67

69 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ VII. Κατάσταση εξόδου Θα έχουν ενημερωθεί 0 Ν εγγραφές στη ΒΔ του συστήματος στον πίνακα που αποθηκεύονται οι αιτήσεις των υποψηφίων ΤΙΤΛΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΧΡΗΣΗΣ: «ΠΡΟΒΟΛΗ ΥΠΟΒΑΛΛΟΜΕΝΩΝ ΑΙΤΗΣΕΩΝ» I. Σύντομη περιγραφή Η περίπτωση χρήσης «Προβολή Υποβαλλόμενων Αιτήσεων» επιτρέπει στο χρήστη Υποψήφιο μέλος ΔΕΠ και το χρήστη Υπάλληλο Γραμματείας καθώς και στον Εκλέκτορα να προβάλλουν τις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί στο σύστημα, με ανάλογες δυνατότητες του κάθε ρόλου. II. Χειριστές: «Υποψήφιος Μέλος ΔΕΠ», «Υπάλληλος Γραμματείας», «Εκλέκτορας» III. Ροή γεγονότων a. Βασική Ροή 1. Το σύστημα ελέγχει τον λογαριασμό του χρήστη, εμφανίζει ανάλογες επιλογές, οθόνες, ανάλογα με το ρόλο του. 2. Ο χρήστης επιλέγει από το βασικό μενού τη λειτουργία «Οι αιτήσεις μου». 3. Το σύστημα εμφανίζει τον πίνακα με τις αιτήσεις που έχει αποθηκεύσει ή έχει καταχωρήσει ο χρήστης. 4. Η βασική ροή γεγονότων ολοκληρώνεται. Στον πίνακα που εμφανίζει το σύστημα στη στήλη «κατάσταση» φαίνεται σε ποια κατάσταση (Αποθηκευμένο ή Καταχωρημένο) βρίσκεται η αίτησή του. Το σύστημα δίνει στο χρήστη τη δυνατότητα προβολής της αίτησης του, επιλέγοντας την επιλογή «Προβολή» εάν η αίτηση του χρήστη βρίσκεται σε κατάσταση «Αποθηκευμένο» επιλέγοντας 68

70 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ «Προβολή» έχει τη δυνατότητα επεξεργασίας της αίτησής του επιλέγοντας «Επεξεργασία» και να την υποβάλει όποτε επιθυμεί. Ο χρήστης εφόσον δεν έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον σε κάποια προκήρυξη δηλαδή αν δεν έχει την αίτησή του σε κατάσταση «Αποθηκευμένο» ή «Καταχωρημένο» ο πίνακας που θα εμφανιστεί θα είναι χωρίς εγγραφές. IV. Εναλλακτικές ροές a. Εναλλακτική ροή 1: «Υπάλληλος Γραμματείας» Το σύστημα εντόπισε λογαριασμό χρήστη Υπάλληλο Γραμματείας. i. 1α. Το σύστημα εμφανίζει τη θέση ΔΕΠ και τις αιτήσεις των υποψηφίων στη βασική οθόνη του χρήστη. ii. 1β. Το σύστημα εμφανίζει επιλογές που αντιστοιχούν στο χρήστη «Υπάλληλο Γραμματείας». iii. Η εναλλακτική ροή ολοκληρώνεται. b. Εναλλακτική ροή 2: «Εκλέκτορας» Το σύστημα εντόπισε λογαριασμό χρήστη Εκλέκτορα. iv. 1α. Το σύστημα εμφανίζει τη θέση ΔΕΠ και τις αιτήσεις των υποψηφίων στη βασική οθόνη του χρήστη. v. 1β. Το σύστημα εμφανίζει μενού με επιλογές που αντιστοιχούν στο χρήστη «Εκλέκτορα». vi. Η εναλλακτική ροή ολοκληρώνεται. V. Μη λειτουργικές απαιτήσεις Δεν υπάρχουν μη λειτουργικές απαιτήσεις γι αυτήν την περίπτωση χρήσης. VI. Κατάσταση εισόδου Ο χρήστης πρέπει να έχει υποβάλει κάποια αίτηση. VII. Κατάσταση εξόδου a. Θα έχουν εμφανιστεί 0 Ν εγγραφές στον πίνακα με αιτήσεις. b. Δεν υπάρχει καμία αίτηση. 69

71 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΧΡΗΣΗΣ: «ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΑΙΤΗΣΕΩΝ» I. Σύντομη περιγραφή Η περίπτωση χρήσης «Εκτύπωση Αιτήσεων» επιτρέπει στο χειριστή «Υποψήφιο μέλος ΔΕΠ» και στον «Υπάλληλο Γραμματείας», να κατεβάσει (download) τις αιτήσεις που είναι καταχωρημένες στο σύστημα στον Η/Υ που έχει εισέλθει στο σύστημα ή να εκτυπώσει σε Α4 χαρτί. II. Χειριστές: «Υποψήφιος Μέλος ΔΕΠ», «Υπάλληλος Γραμματείας» III. Ροή γεγονότων a. Βασική Ροή Η περίπτωση χρήσης αρχίζει μόλις ο χρήστης επιλέξει από το βασικό μενού τη λειτουργία «Οι αιτήσεις μου». 1. Το σύστημα εμφανίζει τον πίνακα με τις αιτήσεις που έχει δηλώσει ενδιαφέρον ο χρήστης. 2. Ο χρήστης επιλέγει από τη στήλη «λειτουργίες» την επιλογή «Download PDF» 3. Το σύστημα δημιουργεί αρχείο PDF και το εμφανίζει. 4. Ο χρήστης στην οθόνη που ανοίγει το αρχείο PDF επιλέγει τη λειτουργία «Εκτύπωση». IV. Εναλλακτικές ροές a. Εναλλακτική ροή 1: «Δεν υπάρχει εφαρμογή προβολής PDF αρχείων» i. 3α. Το σύστημα θα προτείνει στο χρήστη να κατεβάσει (download) το αρχείο που δημιουργήθηκε στον Η/Υ του, χωρίς να εμφανίσει το περιεχόμενο του αρχείου. ii. 3β. Η λειτουργία της περίπτωσης χρήσης αυτής τερματίζεται. 70

72 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ V. Μη λειτουργικές απαιτήσεις Η περίπτωση χρήσης αυτή προϋποθέτει την ύπαρξη εγκατεστημένης εφαρμογής για προβολή αρχείων PDF π.χ. Adobe Acrobat Reader. VI. Κατάσταση εισόδου Ο χρήστης πρέπει να έχει υποβάλει κάποια αίτηση. VII. Κατάσταση εξόδου a. Το σύστημα θα δημιουργήσει τουλάχιστον ένα αρχείο PDF. b. Δεν υπάρχει καμία αίτηση και θα δημιουργηθεί αρχείο PDF ΤΙΤΛΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΧΡΗΣΗΣ: «ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΧΡΗΣΤΗ» I. Σύντομη περιγραφή Η περίπτωση χρήσης «Τροποποίηση Στοιχείων Χρήστη» επιτρέπει στο χειριστή να τροποποιήσει την πληροφορία που το σύστημα διατηρεί για τον κάθε χρήστη. II. Χειριστές: «Υποψήφιος μέλος ΔΕΠ», «Χρήστης της Γραμματείας» «Διαχειριστής», «Εκλέκτορας» III. Ροή γεγονότων a. Βασική Ροή Αυτή η περίπτωση χρήσης αρχίζει όταν ο χρήστης επιλέξει τη λειτουργία «Ο Λογαριασμός μου» 1. Ο χρήστης επιλέγει το μενού «Επεξεργασία». 2. Το σύστημα εμφανίζει τη φόρμα με όλα τα στοιχεία του χρήστη που είναι ήδη αποθηκευμένες στο σύστημα με δυνατότητα τροποποίησης αυτών των στοιχείων. 71

73 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 3. Ο χρήστης πραγματοποιεί τις κατάλληλες αλλαγές που επιθυμεί επιλέγοντας τα επιθυμητά πεδία. 4. Ο χρήστης επιλέγει το button «Αποθήκευση» 5. Το σύστημα ελέγχει την ορθότητα των δεδομένων που έχουν εισαχθεί. 6. Το σύστημα καταχωρεί τα στοιχεία του χρήστη στη ΒΔ. 7. Το σύστημα παρουσιάζει ανάλογα μηνύματα για την κατάσταση της διαδικασίας αυτής, αν πραγματοποιήθηκαν οι αλλαγές ή όχι. IV. Εναλλακτικές ροές a. Εναλλακτική ροή 1: «Εισαγωγή λανθασμένων στοιχείων» Το σύστημα αναγνώρισε ότι ο χρήστης έχει εισάγει λανθασμένη ή άκυρη πληροφορία. i. 5α. Το σύστημα εμφανίζει στο χρήστη το σχετικό μήνυμα λάθους μαζί με τη λανθασμένη πληροφορία. ii. iii. iv. 5β. Το σύστημα παροτρύνει το χρήστη να επανεισαγάγει την πληροφορία. 5γ. Ο χρήστης εισάγει εκ νέου την πληροφορία που του ζητάει το σύστημα. 5δ. Το σύστημα ελέγχει ξανά αν η πληροφορία που δόθηκε είναι σωστή. v. 5ε. Εάν η πληροφορία είναι σωστή, το σύστημα συνεχίζει με το Βήμα 6 της κανονικής ροής. vi. 5στ. Εάν η πληροφορία που δόθηκε δεν είναι σωστή, το σύστημα επανέρχεται στο Βήμα 5α της εναλλακτικής ροής 1. Λανθασμένη πληροφορία για την τροποποίηση στοιχείων μπορεί να είναι: Σε κάποιο πεδίο δεν έχει εισαχθεί πληροφορία. Ο τρόπος γραφής του είναι λανθασμένος. Ο συνδυασμός κωδικών δεν ταιριάζουν μεταξύ τους. b. Εναλλακτική ροή 2: «Ακύρωση Τροποποίησης» Ο χρήστης έχει την δυνατότατα να παρακάμψει ή να ακυρώσει τη διαδικασία υποβολής αίτησης επιλέγοντας οποιοδήποτε άλλη επιλογή. 72

74 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ V. Μη λειτουργικές απαιτήσεις Δεν υπάρχουν μη λειτουργικές απαιτήσεις γι αυτήν την περίπτωση χρήσης. VI. Κατάσταση εισόδου Ο χρήστης έχει συνδεθεί στο σύστημα και έχει πρόσβαση στα μενού επιλογών. VII. Κατάσταση εξόδου a. Ο λογαριασμός του χρήστη έχει τροποποιηθεί με επιτυχία και ο χρήστης συνεχίζει να χρησιμοποιεί το λογαριασμό του. b. Ο λογαριασμός δεν τροποποιήθηκε είτε επειδή ο χρήστης απέτυχε να εισαγάγει τη σωστή πληροφορία, είτε επειδή ακύρωσε τη διαδικασία τροποποίησης του λογαριασμού ΤΙΤΛΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΧΡΗΣΗΣ: «ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΕΚΛΕΚΤΟΡΑ» I. Σύντομη περιγραφή Η περίπτωση χρήσης «Δημιουργία Λογαριασμού Εκλέκτορα» επιτρέπει στο χειριστή «Χρήστης της Γραμματείας» να δημιουργήσει έναν καινούριο χειριστή «Εκλέκτορα» και να καταχωρήσει τις απαραίτητες πληροφορίες στο σύστημα. II. Χειριστές: «Χρήστης της Γραμματείας» III. Ροή γεγονότων a. Βασική Ροή Αυτή η περίπτωση χρήσης αρχίζει μόλις ο χρήστης επιλέξει από το βασικό μενού τη λειτουργία «Δημιουργία Λογαριασμού Εκλέκτορα». 73

75 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 1. Το σύστημα παρουσιάζει τη φόρμα με τις απαιτούμενες πληροφορίες για τον εκλέκτορα που πρέπει να εισαχθούν. 2. Ο χρήστης εισάγει τις απαιτούμενες πληροφορίες τις οποίες ζητάει το σύστημα. 3. Ο χρήστης επιλέγει «Δημιουργία». 4. Το σύστημα ελέγχει την εγκυρότητα των στοιχείων που έχουν εισαχθεί. 5. Το σύστημα επικυρώνει τις πληροφορίες. Και αποστέλλει ένα με έναν υπερσύνδεσμο (link) επαλήθευσης του λογαριασμού, ο χρήστης που λαμβάνει το επιλέγει το link αυτό και ολοκληρώνεται η διαδικασία επαλήθευσης του λογαριασμού. 6. Μετά την επαλήθευση του λογαριασμού ο χρήστης εισέρχεται στο σύστημα. 7. Τέλος το σύστημα επιτρέπει την πρόσβαση του χρήστη στις επιλογές του χρήστη «Εκλέκτορας». IV. Εναλλακτικές ροές a. Εναλλακτική ροή 1: «Ακύρωση της δημιουργίας λογαριασμού» Σε οποιοδήποτε σημείο της περίπτωσης χρήσης ο χρήστης μπορεί να ακυρώσει τη δημιουργία λογαριασμού. Το αποτέλεσμα είναι ότι δε δημιουργείται λογαριασμός. b. Εναλλακτική ροή 2: «Ο χρήστης εισάγει λανθασμένη πληροφορία» Το σύστημα αναγνώρισε ότι ο χρήστης έχει εισάγει λανθασμένη ή άκυρη πληροφορία. i. 5α. Το σύστημα παρουσιάζει στο χρήστη το σχετικό μήνυμα λάθους μαζί με τη λανθασμένη πληροφορία. ii. iii. iv. 5β. Το σύστημα προτρέπει το χρήστη να επανεισαγάγει την πληροφορία. 5γ. Ο χρήστης εισάγει εκ νέου την πληροφορία που του ζητάει το σύστημα. 5δ. Το σύστημα ελέγχει ξανά αν η πληροφορία που δόθηκε είναι σωστή. v. 5ε. Εάν η πληροφορία είναι σωστή το σύστημα συνεχίζει με το βήμα 6 της κανονικής ροής δεδομένων. vi. Εάν η πληροφορία που δόθηκε δεν είναι σωστή το σύστημα επανέρχεται στο βήμα 5α της εναλλακτικής ροής 2. 74

76 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ c. Εναλλακτική ροή 3: «Ο εκλέκτορας υπάρχει ήδη στο σύστημα» Το σύστημα αναγνώρισε ότι ο χρήστης έχει εισάγει το οποίο είναι ήδη καταχωρημένο στο σύστημα. i. 5α. Το σύστημα παρουσιάζει στο χρήστη το σχετικό μήνυμα λάθους ότι η προσπάθεια δημιουργίας λογαριασμού με στοιχεία που έχει εισάγει δεν μπορεί να ολοκληρωθεί. ii. 5β. Το σύστημα προτρέπει το χρήστη να «ανακτήσει» τον κωδικό πρόσβασης οδηγώντας σε σχετική φόρμα «Ανάκτηση νέου συνθηματικού εισόδου». iii. 5γ. Ο χρήστης εισάγει το του στη φόρμα που εμφανίζεται και επιλέγει την επιλογή «Αποστολή νέου συνθηματικού». iv. 5δ. Το σύστημα ελέγχει την πληροφορία που δόθηκε και αποστέλλει ένα με έναν προσωρινό κωδικό και έναν υπερσύνδεσμο (link) που οδηγεί στο σύστημα. v. Το σύστημα προτρέπει το χρήστη επιλέγοντας το link να αλλάξει τον προσωρινό κωδικό και να ορίσει νέο κωδικό πρόσβασης. vi. 5ε. Εάν η διαδικασία ανάκτησης κωδικού ολοκληρωθεί με επιτυχία το σύστημα συνεχίζει με το βήμα 6 της κανονικής ροής δεδομένων. Λανθασμένη πληροφορία για τη δημιουργία λογαριασμού υποψήφιου μέλους ΔΕΠ μπορεί να είναι: Δεν έχει εισαχθεί πληροφορία σε κάποιο πεδίο. Το όνομα χρήστη (username - ) υπάρχει ήδη στο σύστημα. Ο τρόπος γραφής του είναι λανθασμένος. V. Μη λειτουργικές απαιτήσεις Δεν υπάρχουν για τη συγκεκριμένη περίπτωση χρήσης. VI. Κατάσταση εισόδου Δεν υπάρχουν για τη συγκεκριμένη περίπτωση χρήσης. VII. Κατάσταση εξόδου a. Ο λογαριασμός «Εκλέκτορα» έχει δημιουργηθεί με επιτυχία, ο λογαριασμός έχει ενεργοποιηθεί μέσω της επιβεβαίωσης , και ο εκλέκτορας μέλος χρησιμοποιεί το σύστημα. 75

77 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ b. Ο λογαριασμός δε δημιουργήθηκε είτε επειδή ο χρήστης απέτυχε να εισάγει τη σωστή πληροφορία, είτε επειδή ακύρωσε τη διαδικασία δημιουργίας λογαριασμού ΤΙΤΛΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΧΡΗΣΗΣ: «ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ» I. Σύντομη περιγραφή Η περίπτωση χρήσης «Αποστολή Προσκλήσεων Αξιολόγησης» επιτρέπει στο χειριστή «Χρήστης της Γραμματείας» να στέλνει προσκλήσεις αξιολόγησης στα του εκλεκτορικού σώματος για να αξιολογήσουν τα υποψήφια μέλη ΔΕΠ του πανεπιστημίου. II. Χειριστές: «Χρήστης της Γραμματείας» III. Ροή γεγονότων a. Βασική Ροή Αυτή η περίπτωση χρήσης αρχίζει μόλις ο χρήστης επιλέξει από το βασικό μενού τη λειτουργία «Αποστολή Προσκλήσεων». 1. Το σύστημα εμφανίζει τις προκηρύξεις που έχουν προκηρυχθεί. 2. Ο χρήστης επιλέγει μία ή περισσότερες προκηρύξεις από τον πίνακα που εμφανίζεται. 3. Ο χρήστης επιλέγει την επιλογή «Αποστολή Πρόσκλησης». 4. Στο επόμενο βήμα το σύστημα εμφανίζει λίστα με τα ονόματα των εκλεκτόρων. 5. Ο χρήστης επιλέγει τα ονόματα των εκλεκτόρων που θα αποτελέσουν το εκλεκτορικό σώμα. 6. Μετά την επιλογή των ονομάτων ο χρήστης επιλέγει την επιλογή «Επόμενο». 76

78 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 7. Τέλος το σύστημα αποστέλλει s με προσκλήσεις στους εκλέκτορες και επιστρέφει στο αρχικό μενού με τις προκηρύξεις. IV. Εναλλακτικές ροές a. Εναλλακτική ροή 1: «Ακύρωση αποστολής προσκλήσεων» Σε οποιοδήποτε σημείο της περίπτωσης χρήσης ο χρήστης μπορεί να ακυρώσει την αποστολή προσκλήσεων. Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν αποστέλλεται καμία πρόσκληση. b. Εναλλακτική ροή 2: «Ο χρήστης δεν επιλέγει καμία προκήρυξη» Το σύστημα αναγνώρισε ότι ο χρήστης δεν έχει επιλέξει κάποια πληροφορία. i. 3α. Το σύστημα παρουσιάζει στο χρήστη το σχετικό μήνυμα. ii. iii. iv. 3β. Το σύστημα προτρέπει το χρήστη να επιλέξει πληροφορία. 3γ. Ο χρήστης επιλέγει την πληροφορία που του ζητάει το σύστημα. 3δ. Το σύστημα ελέγχει ξανά αν η πληροφορία του δόθηκε. v. 3ε. Εάν υπάρχει κάποια επιλογή, το σύστημα συνεχίζει με το βήμα 4 της κανονικής ροής δεδομένων. vi. Εάν δεν υπάρχει κάποια επιλογή το σύστημα επανέρχεται στο βήμα 3α της εναλλακτικής ροής 2. V. Μη λειτουργικές απαιτήσεις Τα με τις προσκλήσεις πρέπει να λαμβάνονται από τους παραλήπτες έγκαιρα χωρίς μεγάλες καθυστερήσεις. VI. Κατάσταση εισόδου Πρέπει να υπάρχουν στο σύστημα αποθηκευμένες προκηρύξεις και εκλέκτορες καθώς και να έχουν υποβληθεί αιτήσεις για κάποια θέση ΔΕΠ. VII. Κατάσταση εξόδου a. Οι προσκλήσεις από το σύστημα έχουν αποσταλεί με επιτυχία και οι εκλέκτορες έχουν λάβει το της πρόσκλησης. 77

79 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ b. Οι προσκλήσεις δεν στάλθηκαν είτε υπήρξε σφάλμα ρυθμίσεων SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) είτε λόγω υπερφόρτωσης του εξυπηρετητή (WEB Server). c. Το της πρόσκλησης έχει ληφθεί από τον παραλήπτη (εκλέκτορα) αλλά έχει κατηγοριοποιηθεί από το Mail Client ή από τον πάροχο ως μη ανεπιθύμητη αλληλογραφία και έχει ληφθεί στον ειδικό αυτό φάκελο. 78

80 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 5.4. ACTIVITY DIAGRAM Διαγράμματα Δραστηριοτήτων (Activity Diagrams) χρησιμοποιούνται για την αποτύπωση των δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρα στο σύστημα. Ακολουθεί το διάγραμμα δραστηριοτήτων του συστήματος ΔΕΠ. 79

81 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 5.5. ΣΥΝΟΨΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σε αυτό το κεφάλαιο κάναμε μια επισκόπηση των βασικών χαρακτηριστικών της UML, και περιγράψαμε αναλυτικά με Διαγράμματα Περιπτώσεων Χρήσης (Use Case Diagrams) τις προδιαγραφές του συστήματος ΔΕΠ που υλοποιείται. 80

82 ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 6. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 6.1. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ MODULES Παρακάτω παραθέτουμε μερικά βασικά module στα οποία βασίζεται το σύστημα ΔΕΠ WEBFORM Εικόνα 8 Τελική εικόνα της φόρμας που δημιουργήθηκε με Webform 81

83 ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Εικόνα 9 Διαχείριση πεδίων της φόρμας Εικόνα 10 Δημιουργία PDF αρχείου της φόρμας 82

84 ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΛΗΨΗ ΠΡΟΚΗΡΥΞΕΩΝ ΜΕΣΩ RSS Εικόνα 11 Εισαγωγή των προκηρύξεων μέσω RSS 83

85 ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΙΣ Εικόνα 12 Το module Invite Οι προσκλήσεις για εγγραφή στο σύστημα εκτελούνται από το module «Invite» Εικόνα 13 Οθόνη ρυθμίσεων του module 84

86 ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 6.2. ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Παρακάτω παραθέτουμε τους βασικούς πίνακες που παίζουν σημαντικό ρόλο για τη λειτουργία του συστήματος και που υπέστησαν τροποποιήσεις για τις ανάγκες του συστήματος. Πίνακας Χρηστών: users Εικόνα 14 Ορισμός πεδίων πίνακα users 85

87 ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Πίνακας Προσκλήσεων: Invite Εικόνα 15 Ορισμός πεδίων πίνακα invite Πίνακας που χρησιμοποιείτε από το Module WebForm (Webform_component) Εικόνα 16 Ορισμός πεδίων πίνακα Webform 86

88 ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Εικόνα 17 Καταχωρήσεις στον πίνακα Webform 6.3. ΣΥΝΟΨΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σε αυτό το κεφάλαιο παραθέσαμε την δομή της Βάσης Δεδομένων (ΒΔ) του συστήματος ΔΕΠ και μερικά από τα σημεία του πηγαίου κώδικα που τροποποιήθηκαν για τους σκοπούς του συστήματος, 87

89 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σε αυτό το κεφάλαιο θα περιγράψουμε τα συμπεράσματα που διαπιστώσαμε κατά την υλοποίηση του συστήματος και του τελικού αποτελέσματος 7.1. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Το σύστημα ΔΕΠ όπως αναφέραμε υλοποιήθηκε με το Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου (CMS: Content Management System) Drupal 7, αυτό μας δίνει κάποια πλεονεκτήματα και κάποια μειονεκτήματα, τα πλεονεκτήματα της χρήσης σε αυτό το σύστημα είναι τα παρακάτω: Ελεύθερο λογισμικό - δεν χρειάζεται άδεια για την εγκατάσταση ή τη χρήση του. Μηδενικά ετήσια τέλη χρήσης - ο προϋπολογισμός συγκεντρώνεται για τη συνεχή υποστήριξη του συστήματος. Απεριόριστη επεκτασιμότητα και ευελιξία. Μεγάλη κοινότητα που υποστηρίζει και αναπτύσσει το Drupal. Μείωση του χρόνου ανάπτυξης σε σχέση με ιδιωτικούς φορείς παροχής και συστήματα. Βελτίωση της ασφάλειας μέσω συνεχούς ενημέρωσης εκδόσεων Ανεξαρτησία - ελεύθερη επιλογή παρόχων και συντηρητών συστήματος. Τεράστια ποικιλία εφαρμογών για εμπορικούς, διαφημιστικούς και κοινωνικούς ιστοτόπους. Τεχνολογική υπεροχή του Drupal Σπυρωτό σύστημα διαχείρισης αδειών πρόσβασης. Ισχυρό σύστημα ταξινόμησης περιεχομένου. Υποστήριξη πολλαπλών ιστοτόπων. Μεγάλη γλωσσική υποστήριξη με διεθνοποίηση περιεχομένου. Σύστημα βασισμένο σε κόμβους για ενσωμάτωση αντικειμένων με το περιεχόμενο. Επεκτάσιμο API με Hooks. Σύστημα Override για απόλυτο έλεγχο θεματικών παραλλαγών. Παραμετροποιήσιμο σύστημα διαφορετικών τύπων περιεχομένου. Πολλαπλά πεδία στους τύπους περιεχομένου. 88

90 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 7.2. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Τα βασικά μειονεκτήματα της ανάπτυξης με χρήση CMS είναι ότι απαιτείται πολύ καλή γνώση της δομής του CMS και εμπειρία προγραμματισμού με PHP. Η εξ αρχής ανάπτυξη κώδικα συνιστάται πάντα όταν έχουμε συγκεκριμένες απαιτήσεις με συγκεκριμένες δυνατότητες, οι δυνατότητες προγραμματισμού με χρήση CMS περιορίζονται σε κάποια θέματα και απαιτείται περισσότερος κόπος για να υλοποιηθούν αυτά που θέλουμε. Το μειονέκτημα του συστήματος αυτού είναι ότι δεν έχει δοκιμαστεί σε πραγματικές συνθήκες και δεν γνωρίζουμε το επίπεδο απόδοσης του συστήματος ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Το σύστημα ΔΕΠ με τη σημερινή του έκδοση ικανοποιεί τις βασικές ανάγκες της υποβολής αιτήσεων, τις βασικές ανάγκες διαχείρισης από τη μεριά της γραμματείας και από τη μεριά των εκλεκτόρων. Οι βασικές ανάγκες του συστήματος περιγράφονται εκτενέστερα στα προηγούμενα κεφάλαια. Η αναβάθμιση του συστήματος μπορεί να προκύψει σε περίπτωση αλλαγής της διαδικασίας υποβολής αιτήσεων δικαιολογητικών και τρόπου αξιολόγησης των υποψηφίων. Άλλες αναβαθμίσεις βελτιστοποίησης των λειτουργικοτήτων του συστήματος μπορούν να γίνουν ανά πάσα στιγμή εφόσον κριθούν αναγκαίες με ελάχιστες επεμβάσεις στον πηγαίο κώδικα. 89

91 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Apache Friends - XAMPP. (2013). Ανάκτηση από Apache Friends - XAMPP: Atkinson, L., & Suraski, Z. (2004). Πλήρης Οδηγός της PHP 5 ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΗ. Αθήνα: Μ. Γκιούρδας. Drupal - Open Source CMS drupal.org. (2013). Ανάκτηση από Drupal - Open Source CMS drupal.org: PHP Manual. (n.d.). Ανάκτηση από PHP Manual: Βικιπαίδεια - Wikipedia. (n.d.). Βικιπαίδεια - Wikipedia. Ανάκτηση από Γερογιάννης, Β., Κακαρόντζας, Γ., Καμέας, Α., Σταμέλος, Γ., & Φιτσιλής, Π. (2006). Αντικειμενοστραφής Ανάπτυξη Λογισμικού με την UML. Αθήνα: ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ. 90

92 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 91

93 «Σύστημα ΔΕΠ» ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Έκδοση 1.2

94 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Πίνακας περιεχομένων Πίνακας περιεχομένων Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ Δημιουργία Χρήστη Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ Εισαγωγή Προσωπικών σας Στοιχείων στο Σύστημα ΔΕΠ Βασική οθόνη Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ Δημιουργία νέας αίτησης υποψηφιότητας Προβολή καταχωρημένων αιτήσεων Δημιουργία PDF αρχείου για εκτύπωση Επεξεργασία Λογαριασμού Αλλαγή κωδικού πρόσβασης Ανάκτηση κωδικού πρόσβασης Λειτουργικότητα Γραμματείας Είσοδος στο σύστημα ως «Υπάλληλος Γραμματείας» Δημιουργία λογαριασμού Εκλέκτορα Προβολή καταχωρημένων εκλεκτόρων στο σύστημα Διαγραφή εκλέκτορα Αποστολή προσκλήσεων στους εκλέκτορες Επεξεργασία λογαριασμού Ακύρωση λογαριασμού Γραμματείας Λειτουργικότητα του χρήστη Εκλέκτορα Εγγραφή του εκλέκτορα στο σύστημα Είσοδος στο σύστημα Καταχώρηση προσωπικών στοιχείων Πρόσκληση αξιολόγησης Προβολή ληφθέντων προσκλήσεων Κεφάλαιο: Πίνακας περιεχομένων 2

95 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ 1. Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 1.1. Δημιουργία Χρήστη Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ Στον WEB browser όταν πληκτρολογήσουμε τη διεύθυνση του συστήματος, ανοίγει η παραπάνω σελίδα, από το μενού «Διαθέσιμες Προκηρύξεις» μπορείτε να δείτε τις προκηρύξεις που έχουν προκηρυχθεί από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 3

96 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Ο Χρήστης που εισέρχεται στο σύστημα γι πρώτη φορά βρίσκεται σε κατάσταση «Ανώνυμου Χρήστη» με περιορισμένες δυνατότητες. Για δημιουργία λογαριασμού επιλέξτε «Δημιουργία νέου λογαριασμού». Εισάγετε το και το Password σας και επιλέξτε «Δημιουργία νέου λογαριασμού». Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 4

97 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Μετά την επιλογή «Δημιουργία νέου λογαριασμού» αν η διαδικασία καταχώρησης ολοκληρώθηκε με επιτυχία εμφανίζεται το παραπάνω μήνυμα. Θα λάβετε ένα από το σύστημα για να ενεργοποιήσετε τον λογαριασμό σας. Επιλέξτε το τον υπερσύνδεσμο (link) που περιλαμβάνεται στο που λάβατε. Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 5

98 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Μετά την επιλογή του link ο λογαριασμός σας ενεργοποιείται και εισέρχεστε στον λογαριασμό σας. Μετά την ενεργοποίηση του λογαριασμού το σύστημα στέλνει επιβεβαίωσης ότι ο λογαριασμός σας ενεργοποιήθηκε. Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 6

99 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ 1.2. Εισαγωγή Προσωπικών σας Στοιχείων στο Σύστημα ΔΕΠ Επιλέξτε «Επεξεργασία για να συμπληρώσετε τα προσωπικά σας στοιχεία έπειτα επιλέγετε «Αποθήκευση». Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 7

100 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ 1.3. Βασική οθόνη Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 1.4. Δημιουργία νέας αίτησης υποψηφιότητας Επιλέξτε την επιλογή «Νέα /Αποθηκευμένη αίτηση». Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 8

101 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 9

102 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Το σύστημα σας εμφανίζει την παραπάνω φόρμα αίτησης. Επιλέξτε την θέση που θέλετε να υποβάλλετε αίτηση από το πεδίο «Προκήρυξη». Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 10

103 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Στο Βήμα 2 εισάγετε τα δικαιολογητικά της προκήρυξης στο σύστημα. Επιλέξτε «Browse» και έπειτα το αρχείο που θέλετε να ανεβάσετε στο σύστημα. Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 11

104 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Επιλέξτε «Αποστολή». Το αρχείο που επιλέξατε θα αρχίσει να αποστέλλεται στο σύστημα. Όταν αποσταλεί το αρχείο θα είστε σε θέση να βλέπετε τα αρχείο /α που έχετε αποστείλει στο σύστημα. Και να μπορείτε να τα διαγράψετε. Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 12

105 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ γραμματεία. Στο βήμα 3 επιλέγετε τα δικαιολογητικά που ανεβάσατε στο σύστημα και θα τα αποστείλετε σε έντυπη μορφή στη γραμματεία του τμήματος στην οποία αναφέρεται η προκήρυξη. Εάν επιθυμείτε να συμπληρώσετε κάποια παρατήρηση που πρέπει να λάβει υπόψη η γραμματεία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την παραπάνω περιοχή για να πληκτρολογήσετε τις παρατηρήσεις σας. Μετά την συμπλήρωση των στοιχείων σας, για να υποβάλλετε οριστικά την αίτηση σας στο σύστημα επιλέξτε «Καταχώρηση». Εάν δεν επιθυμείτε να καταχωρήσετε την αίτηση σας και θέλετε να επεξεργαστείτε αργότερα επιλέξτε «Προσωρινή Αποθήκευση». Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 13

106 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Το σύστημα σας ειδοποιεί ότι η αίτηση σας καταχωρήθηκε με επιτυχία Το σύστημα σας αποστέλλει επιβεβαίωσης στοιχείων. Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 14

107 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Σε περίπτωση που επιλέξετε «Προσωρινή Αποθήκευση» το σύστημα θα σας εμφανίσει το παραπάνω μήνυμα Προβολή καταχωρημένων αιτήσεων Επιλέξτε «Οι αιτήσεις μου». Το σύστημα σας εμφανίζει τις αιτήσεις που έχετε καταχωρήσει Δημιουργία PDF αρχείου για εκτύπωση Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 15

108 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Επιλέξτε «Οι αιτήσεις μου» στη λίστα που εμφανίζεται επιλέξτε «Download PDF» Το σύστημα θα σας δημιουργήσει την αίτηση σας σε PDF μορφή. Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 16

109 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ 1.7. Επεξεργασία Λογαριασμού Από το βασικό μενού επιλέξτε «Επεξεργασία λογαριασμού» Το σύστημα σας εμφανίζει την παραπάνω φόρμα για να τροποποιήσετε τα στοιχεία σας. Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 17

110 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ 1.8. Αλλαγή κωδικού πρόσβασης Εισάγετε τον κωδικό που χρησιμοποιείτε και δύο φορές το νέο σας κωδικό και πατήστε «Αποθήκευση» Ανάκτηση κωδικού πρόσβασης Επιλέξτε «Ανάκτηση νέου συνθηματικού εισόδου». Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 18

111 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Στο παράθυρο που σας ανοίγει συμπληρώστε το σας, και πατήστε «Αποστολή νέου συνθηματικού με ». Το σύστημα σας ενημερώνει ότι σας αποστάλθηκε ένας σύνδεσμος για να αλλάξετε τον κωδικό σας. Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 19

112 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Επιλέξτε το link του που λάβατε για να ξεκινήσει η διαδικασία αλλαγής κωδικού πρόσβασης. Πατήστε «Είσοδος» για να εισέλθετε στο σύστημα και να εισάγετε τον κωδικό σας. Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Υποψήφιου μέλους ΔΕΠ 20

113 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ 2. Λειτουργικότητα Γραμματείας 2.1. Είσοδος στο σύστημα ως «Υπάλληλος Γραμματείας» Στην έκδοση αυτή του συστήματος οι υπάλληλοι των τμημάτων δημιουργούνται από τον Διαχειριστή (Administrator) του συστήματος, στις επόμενες εκδόσεις προβλέπεται έχουν πρόσβαση μέσω της υπηρεσίας LDAP του πανεπιστημίου. Εισάγετε το και τον κωδικό σας. Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Γραμματείας 21

114 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Κεντρική οθόνη της Γραμματείας Δημιουργία λογαριασμού Εκλέκτορα Επιλέξτε από το βασικό μενού «Δημιουργία Εκλέκτορα» Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Γραμματείας 22

115 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Εισάγετε το του εκλέκτορα που θέλετε να προσκαλέσετε για να εγγραφή στο σύστημα. Επιλέξτε «Ολοκλήρωση εγγραφής». Το σύστημα θα αποστείλει ένα στον εκλέκτορα. Η αποστολή της πρόσκλησης ολοκληρώνεται. Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Γραμματείας 23

116 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Εάν ο εκλέκτορας που προσπαθείτε να εισάγετε υπάρχει ήδη θα λάβετε το παραπάνω μήνυμα σφάλματος Προβολή καταχωρημένων εκλεκτόρων στο σύστημα Επιλέξτε «Εκλέκτορες». Το σύστημα εμφανίζει τους καταχωρημένους εκλέκτορες. Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Γραμματείας 24

117 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ 2.4. Διαγραφή εκλέκτορα Από το βασικό μενού επιλέξτε «Εκλέκτορες». Επιλέξτε τους εκλέκτορες που θέλετε να διαγράψετε. Επιλέξτε «Διαγραφή επιλεγμένων εκλεκτόρων» Αποστολή προσκλήσεων στους εκλέκτορες Επιλέξτε «Πρόσκληση Εκλέκτορα». Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Γραμματείας 25

118 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Στην οθόνη που εμφανίζονται οι προκηρύξεις ΔΕΠ επιλέξτε την προκήρυξη που θέλετε να στείλετε πρόσκληση αξιολόγησης. Επιλέξτε «Αποστολή πρόσκλησης για τις επιλεγμένες προκηρύξεις». Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Γραμματείας 26

119 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Επιλέξτε τους εκλέκτορες και πατήστε «Επόμενο» Με την επιλογή «Επόμενο» αρχίζει η διαδικασία αποστολής των προσκλήσεων Επεξεργασία λογαριασμού Επιλέξτε «Επεξεργασία λογαριασμού» Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Γραμματείας 27

120 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Συμπληρώστε τα στοιχεία σας και επιλέξτε «Αποθήκευση» Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Γραμματείας 28

121 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ 2.7. Ακύρωση λογαριασμού Γραμματείας Εάν για κάποιο λόγο επιθυμείτε να ακυρώσετε τον λογαριασμό σας επιλέξτε «Επεξεργασία λογαριασμού». Και την επιλογή «Ακύρωση λογαριασμού». Επιλέξτε «Διαγραφή του λογαριασμού και του περιεχομένου του» και «Ακύρωση λογαριασμού». ΠΡΟΣΟΧΗ: Αυτή την λειτουργία ΜΗΝ την χρησιμοποιείτε χωρίς να συμβουλευτείτε τον διαχειριστή του συστήματος. Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα Γραμματείας 29

122 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ 3. Λειτουργικότητα του χρήστη Εκλέκτορα 3.1. Εγγραφή του εκλέκτορα στο σύστημα Εάν λάβατε πρόσκλησης για εγγραφή από το σύστημα ΔΕΠ θα πρέπει να επιλέξετε το link που περιλαμβάνεται στο για να αρχίσει η διαδικασία εγγραφής σας στο σύστημα. Το link σας οδηγεί στο σύστημα για να ορίσετε κωδικό πρόσβασης στο σύστημα και να επιλέξετε «Δημιουργία νέου λογαριασμού». Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα του χρήστη Εκλέκτορα 30

123 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Το σύστημα θα σας στείλει το παραπάνω για να ενεργοποιήσετε τον λογαριασμό σας. Όταν ολοκληρωθεί η ενεργοποίηση του λογαριασμού σας θα λάβετε το παραπάνω επιβεβαίωσης. Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα του χρήστη Εκλέκτορα 31

124 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ 3.2. Είσοδος στο σύστημα Για να εισέλθετε στο σύστημα συμπληρώστε το σας και τον κωδικό πρόσβασης που έχετε ορίσει κατά την διάρκεια της δημιουργίας του λογαριασμού σας. Βασική οθόνη του χρήστη εκλέκτορα. Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα του χρήστη Εκλέκτορα 32

125 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ 3.3. Καταχώρηση προσωπικών στοιχείων Μετά την ολοκλήρωση της δημιουργίας του λογαριασμού, για πρώτη φορά που θα εισέλθετε στο λογαριασμό σας επιλέξτε «Επεξεργασία λογαριασμού». Εισάγετε τα στοιχεία σας και επιλέξτε «Αποθήκευση». Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα του χρήστη Εκλέκτορα 33

126 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ 3.4. Πρόσκληση αξιολόγησης Οι γραμματείς των τμημάτων σας στέλνουν προσκλήσεις για να αξιολογήσετε τους υποψήφιους μέλους ΔΕΠ. Όταν σας αποσταλεί πρόσκληση αξιολόγησης από την γραμματεία θα λάβετε το παραπάνω . Για να δείτε τις προσκλήσεις σας θα πρέπει να εισέλθετε στο σύστημα χρησιμοποιώντας το username και το password σας. Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα του χρήστη Εκλέκτορα 34

127 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ 3.5. Προβολή ληφθέντων προσκλήσεων Μπορείτε να δείτε τις προσκλήσεις που λάβατε και από την κεντρική οθόνη και από την επιλογή «Εμφάνιση Προσκλήσεων» Επιλέξτε την προκήρυξη για να έχετε αναλυτική επισκόπηση Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα του χρήστη Εκλέκτορα 35

128 ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Κεφάλαιο: Λειτουργικότητα του χρήστη Εκλέκτορα 36

129 «Σύστημα ΔΕΠ» ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Έκδοση 1.2

130 ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Πίνακας περιεχομένων Πίνακας περιεχομένων Εισαγωγή Εγκατάσταση των αρχείων του Συστήματος ΔΕΠ σε WEB Server Τα αρχεία του συστήματος Αποστολή των αρχείων του συστήματος στο Server Εγκατάσταση της Βάσης Δεδομένων του Συστήματος ΔΕΠ Δημιουργία Βάσης Δεδομένων και Χρήστη Αποστολή της Βάσης Δεδομένων Παραμετροποίηση του αρχείου ρυθμίσεων του συστήματος Ρύθμιση του συστήματος και επιβεβαίωσης Κεφάλαιο: Πίνακας περιεχομένων 2

131 ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 1. Εισαγωγή Το εγχειρίδιο αυτό απευθύνεται στους διαχειριστές των WEB Servers του Πανεπιστημίου Αιγαίου και περιγράφει την εγκατάσταση του συστήματος σε LINUX Hosting σε σύστημα διαχείρισης cpanel Κεφάλαιο: Εισαγωγή 3

132 ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 2. Εγκατάσταση των αρχείων του Συστήματος ΔΕΠ σε WEB Server 2.1. Τα αρχεία του συστήματος Τα αρχεία του συστήματος είναι τα παραπάνω. Κεφάλαιο: Εγκατάσταση των αρχείων του Συστήματος ΔΕΠ σε WEB Server 4

133 ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 2.2. Αποστολή των αρχείων του συστήματος στο Server Μπορείτε να ανεβάσετε (upload) τα αρχεία του συστήματος με χρήση κάποιου FTP Client (για παράδειγμα με το FileZilla 2 ) Εισάγοντας τις απαραίτητες πληροφορίες για το server σας συνδέεστε στην FTP τοποθεσία του server σας. Επιλέξτε την επιθυμητή τοποθεσία όπου θέλετε να ανεβάσετε το Σύστημα ΔΕΠ. Μπορείτε επίσης να ανεβάσετε τα αρχεία του συστήματος χρησιμοποιώντας το file manager του πίνακα ελέγχου του Hosting σας (WEB Hosting Control Panel) στην περίπτωση μας θα χρησιμοποιήσουμε τα εργαλεία που μας παρέχει το cpanel. 2 Κεφάλαιο: Εγκατάσταση των αρχείων του Συστήματος ΔΕΠ σε WEB Server 5

134 ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Στην περίπτωση αυτή τα αρχεία του συστήματος πρέπει να είναι συμπιεσμένα σε.zip μορφή. Επιλέξτε το εργαλείο διαχείρισης αρχείων του συστήματος. Επιλέξτε την επιθυμητή τοποθεσία όπου θέλετε να ανεβάσετε το σύστημα. Από το μενού επιλογών του εργαλείου επιλέξτε upload. Κεφάλαιο: Εγκατάσταση των αρχείων του Συστήματος ΔΕΠ σε WEB Server 6

135 ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Επιλέξτε το συμπιεσμένο.zip αρχείο. Το αρχείο θα αρχίσει να αποστέλλεται στο server. Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία αποστολής (uploading) επιλέγετε το.zip αρχείο και επιλέξτε extract για να γίνει αποσυμπίεση των αρχείων. Κεφάλαιο: Εγκατάσταση των αρχείων του Συστήματος ΔΕΠ σε WEB Server 7

136 ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 3. Εγκατάσταση της Βάσης Δεδομένων του Συστήματος ΔΕΠ 3.1. Δημιουργία Βάσης Δεδομένων και Χρήστη Για την δημιουργία της Βάσης Δεδομένων (ΒΔ) στο σύστημα cpanel επιλέγετε MySQL Databases. Ορίστε ένα όνομα στην ΒΔ σας. Από την ίδια οθόνη δημιουργούμε και τον χρήστη της ΒΔ. Μετά την δημιουργία του χρήστη, αντιστοιχούμε την ΒΔ με τον χρήστη που δημιουργίσαμε Κεφάλαιο: Εγκατάσταση της Βάσης Δεδομένων του Συστήματος ΔΕΠ 8

137 ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Στο παράδειγμα μας έχουμε ορίσει ως όνομα depsystem και όνομα χρήστη βάσης amolla Αποστολή της Βάσης Δεδομένων Για να «ανεβάσουμε» την βάση δεδομένων του συστήματος θα χρησιμοποιήσουμε το εργαλείο phpmyadmin που παρέχετε από το cpanel. Επιλέξτε το phpmyadmin. Επιλέξτε την ΒΔ που έχετε ορίσει στο προηγούμενο βήμα Κεφάλαιο: Εγκατάσταση της Βάσης Δεδομένων του Συστήματος ΔΕΠ 9

138 ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Από το μενού εργαλείων επιλέξτε Import Επιλέξτε το αρχείο με την επέκταση.sql που περιλαμβάνει την βάση δεδομένων του συστήματος και επιλέξτε Go, η αποστολή του αρχείου στο server θα πάρει κάποια ώρα. Προσοχή στο επιτρεπτό όριο μεγέθους αρχείου, η ΒΔ του συστήματος ΔΕΠ είναι περίπου 8MB, αν το server σας υποστηρίζει μικρότερο όριο μπορείτε να ρυθμίσετε να δέχεται μεγαλύτερα αρχεία ή να συμπιέσετε σε.zip το αρχείο της ΒΔ του συστήματος ΔΕΠ. Κεφάλαιο: Εγκατάσταση της Βάσης Δεδομένων του Συστήματος ΔΕΠ 10

139 ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία αποστολής θα μπορείτε να βλέπετε το περιεχόμενο της ΒΔ. Κεφάλαιο: Εγκατάσταση της Βάσης Δεδομένων του Συστήματος ΔΕΠ 11

140 ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 4. Παραμετροποίηση του αρχείου ρυθμίσεων του συστήματος Για να λειτουργήσει το «Σύστημα ΔΕΠ» πρέπει να επικοινωνεί με την ΒΔ του. Για να παραμετροποιήσετε το αρχείο ρυθμίσεων ακολουθήστε τις παρακάτω οδηγίες. Ακολουθήστε την διαδρομή χχχχ/χχχχ/sites/default/settings.php Ανοίξτε το αρχείο και βρείτε το $databases = array και εισάγετε τα στοιχεία που αντιστοιχούν στο server σας. Κεφάλαιο: Παραμετροποίηση του αρχείου ρυθμίσεων του συστήματος 12

141 ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 5. Ρύθμιση του συστήματος και επιβεβαίωσης Είναι η απαραίτητη ρύθμιση που πρέπει να γίνει για την ορθή λειτουργία του συστήματος, απαιτείται για τη δημιουργία λογαριασμού χρήστη και γενικά σε κάθε λειτουργία που χρειάζεται αποστολή από το σύστημα. Συνδεθείτε ως διαχειριστής στο σύστημα. Από το μενού επιλογών επιλέξτε «Παραμετροποίηση». Στη σελίδα που σας ανοίγει επιλέξτε «Πληροφορίες ιστοτόπου». Στο πεδίο «Διεύθυνση » ορίζετε το του domain σας. Κεφάλαιο: Ρύθμιση του συστήματος και επιβεβαίωσης 13