Προςομούωςη εγκατϊςταςησ φωτιςμού και αιςθητόρων με χρόςη λογιςμικού

Transcript

1 ΑΡΙΣΟΣΔΛΔΙΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΠΟΛΤΣΔΥΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΣΜΗΜΑ ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΧΝ ΜΗΥΑΝΙΚΧΝ ΚΑΙ ΜΗΥΑΝΙΚΧΝ ΤΠΟΛΟΓΙΣΧΝ ΣΟΜΔΑ ΔΝΔΡΓΔΙΑ Διπλωματική εργαςία Προςομούωςη εγκατϊςταςησ φωτιςμού και αιςθητόρων με χρόςη λογιςμικού Δθπφλεζε δηπισκαηηθήο εξγαζίαο: Κσλζηαληίλνο Υαξαιακπίδεο Τπεχζπλνο θαζεγεηήο: Αξκφδηνο παξαθνινχζεζεο: Γεκήηξηνο Λακπξίδεο, Καζεγεηήο Α.Π.Θ. Βάλα Καηζαλνχ, Τπνςήθηα Γηδάθησξ Α.Π.Θ. Θεζζαινλίθε, Ννέκβξηνο 2013

2 Η ζειίδα απηή ζθνπίµσο αθέζεθε θελή 2

3 ΑΡΙΣΟΣΔΛΔΙΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΠΟΛΤΣΔΥΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΣΜΗΜΑ ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΧΝ ΜΗΥΑΝΙΚΧΝ ΚΑΙ ΜΗΥΑΝΙΚΧΝ ΤΠΟΛΟΓΙΣΧΝ ΣΟΜΔΑ ΔΝΔΡΓΔΙΑ Διπλωματική εργαςία Προςομούωςη εγκατϊςταςησ φωτιςμού και αιςθητόρων με χρόςη λογιςμικού Δθπφλεζε δηπισκαηηθήο εξγαζίαο: Κσλζηαληίλνο Υαξαιακπίδεο Τπεχζπλνο θαζεγεηήο: Αξκφδηνο παξαθνινχζεζεο: Γεκήηξηνο Λακπξίδεο, Καζεγεηήο Α.Π.Θ. Βάλα Καηζαλνχ, Τπνςήθηα Γηδάθησξ Α.Π.Θ. Δγθξίζεθε απφ ηελ ηξηκειή εμεηαζηηθή επηηξνπή ηελ 6 ε Ννεκβξίνπ Λακπξίδεο Γεκήηξηνο Παπαγηάλλεο Γξεγφξηνο Αλδξένπ Γεψξγηνο Καζεγεηήο Α.Π.Θ. Αλ. Καζεγεηήο Α.Π.Θ. Λέθηνξαο Α.Π.Θ. Θεζζαινλίθε, Ννέκβξηνο

4 ... Κσλζηαληίλνο Υαξαιακπίδεο Γηπισκαηνύρνο Ηιεθηξνιόγνο Μεραληθόο θαη Μεραληθόο Υπνινγηζηώλ ηνηρεία επηθνηλσλίαο: Κσλζηαληίλνο Υαξαιακπίδεο, 2013 Με επηθχιαμε παληφο δηθαηψκαηνο. All rights reserved. Απαγνξεχεηαη ε αληηγξαθή, απνζήθεπζε θαη δηαλνκή ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, εμ νινθιήξνπ ή ηκήκαηνο απηήο, γηα εκπνξηθφ ζθνπφ. Δπηηξέπεηαη ε αλαηχπσζε, απνζήθεπζε θαη δηαλνκή γηα ζθνπφ κε θεξδνζθνπηθφ, εθπαηδεπηηθήο ή εξεπλεηηθήο θχζεο, ππφ ηελ πξνυπφζεζε λα αλαθέξεηαη ε πεγή πξνέιεπζεο θαη λα δηαηεξείηαη ην παξφλ κήλπκα, Δξσηήκαηα πνπ αθνξνχλ ηε ρξήζε ηεο εξγαζίαο γηα θεξδνζθνπηθφ ζθνπφ πξέπεη λα απεπζχλνληαη πξνο ην ζπγγξαθέα Οη απφςεηο θαη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ πεξηέρνληαη ζην παξφλ έγγξαθν εθθξάδνπλ ην ζπγγξαθέα θαη δελ πξέπεη λα εξκελεπζεί φηη εθθξάδνπλ ηηο επίζεκεο ζέζεηο ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο. 4

5 Ευχαριςτι εσ Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ζεξκά ηνλ θαζεγεηή ηνπ ηκήκαηνο, θ. Λακπξίδε Γεκήηξην, γηα ηελ αγαζηή ζπλεξγαζία καο θαη γηα ηελ εκπηζηνζχλε πνπ κνπ έδεημε κε ηελ αλάζεζε ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο. Δπίζεο, ηνλ επραξηζηψ γηα ηελ επθαηξία πνπ κνπ έδσζε λα εθπνλήζσ ηε δηπισκαηηθή κνπ εξγαζία ζε έλα ζέκα πνπ κε ελδηαθέξεη εμαηξεηηθά. Ζ πνιχηηκε θαζνδήγεζε, ν ζπκβνπιεπηηθφο ξφινο θαη ε ακέξηζηε βνήζεηα ζε θάζε βήκα ηεο δηπισκαηηθή εξγαζίαο απφ ηε Βάλα Καηζαλνχ, ππνςήθηα δηδάθηνξα ηνπ ηκήκαηνο Ζιεθηξνιφγσλ Μεραληθψλ θαη Μεραληθψλ Τπνινγηζηψλ, είρε θαζνξηζηηθή ζπκβνιή ζηελ επηηπρή έθβαζε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Γηα ηνπο παξαπάλσ ιφγνπο ηελ επραξηζηψ. Αθφκα, ζα ήζεια λα εθθξάζσ ηηο επραξηζηίεο κνπ ζην πξνζσπηθφ ηνπ θηηξίνπ Γ γηα ηελ επγεληθή αληηκεηψπηζε πνπ έηπρα θαηά ηηο πνιπάξηζκεο επηζθέςεηο ζηνπο ρψξνπο εξγαζίαο ηνπο. Σέινο, επραξηζηψ ηνπο εξγαδφκελνπο ζηνλ ηνκέα Γξακκψλ θαη Τπνζηαζκψλ ηνπ ΓΔΓΓΖΔ θεληξηθήο Θεζζαινλίθεο γηα ηηο πνιχηηκεο ζπκβνπιέο ηνπο ζην ζέκα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο θαη θπξίσο, ηελ νηθνγέλεηα κνπ γηα ηελ ακέξηζηε ζηήξημε ηεο. 5

6 Περι ληψη Ζ παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία πξαγκαηεχεηαη ηελ αλαβάζκηζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ ηεο Πνιπηερληθήο ρνιήο ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο. Αξρηθά, αλαιχνληαη νη βαζηθέο ηδηφηεηεο θαη νη θπξηφηεξνη δείθηεο πνπ πεξηγξάθνπλ ην θσο θαη ζπγθξίλνληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ιακπηήξσλ θζνξηζκνχ θαη LED. Έπεηηα, επηζεκαίλνληαη νη ζπλήζεηο πξαθηηθέο γηα ηε βειηηζηνπνίεζε ησλ ζπζηεκάησλ θσηηζκνχ θαη ηα πξφηππα πνπ ζρεηίδνληαη κε ην θσηηζκφ ζε εζσηεξηθνχο ρψξνπο εξγαζίαο. Αθνινπζεί κηα εθηελήο αλάιπζε ηνπ κειεηψκελνπ θηηξίνπ, φπνπ παξνπζηάδνληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά, ηα πξνβιήκαηα θαη ε ζπλνιηθή ελεξγεηαθή θαηαλάισζε ηεο πθηζηάκελεο εγθαηάζηαζεο θσηηζκνχ. ηε ζπλέρεηα, παξαηίζεληαη νη δχν πξνηάζεηο ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ, ζρεδηαζκέλεο ψζηε λα πιεξνχλ ηα επξσπατθά θαη εζληθά πξφηππα ΔΝ θαη ΔΝ ηελ πξφηαζε Α αληηθαζίζηαληαη φια ηα θσηηζηηθά, ηα ballast θαη νη ιακπηήξεο κε λέα θαη ελεξγεηαθά απνδνηηθφηεξα. ηελ πξφηαζε Β αληηθαζίζηαληαη φια ηα θσηηζηηθά, ηα ballast θαη νη ιακπηήξεο κε λέα θαη απνδνηηθφηεξα, ελψ ηαπηφρξνλα ρξεζηκνπνηνχληαη αηζζεηήξεο θσηηζκνχ γηα ηελ αμηνπνίεζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ θαζψο θαη αηζζεηήξεο παξνπζίαο. Σέινο, εμεηάδεηαη ε κείσζε ηεο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο, ηεο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο θαη ηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο απφ ηελ εθαξκνγή ησλ δχν πξναλαθεξζέλησλ πξνηάζεσλ. Λε ξεισ κλειδια Μειέηε θσηηζκνχ, Δθκεηάιιεπζε θπζηθνχ θσηηζκνχ, Αηζζεηήξαο θσηηζκνχ, Αηζζεηήξαο παξνπζίαο/ θίλεζεο, Λακπηήξεο θζνξηζκνχ, Ζιεθηξνληθά ballast. 6

7 Abstract This diploma thesis discusses the lighting system upgrade concerning the Building D, which belongs in the Faculty of Engineering of the Aristotle University of Thessaloniki. First, the basic properties and the main indicators that describe the visible light are explained, followed by a comparison of fluorescent and LED lamps. Additionally, actions and practices to optimize lighting systems and standards related to the lighting in indoor workplaces are presented. The studied building is analyzed extensively; characteristics, usual problems and the overall energy consumption of the existing lighting installation are shown through detailed tables. Furthermore, two proposals for the upgrade of the lighting system are presented, designed to fulfill the European and national standards EN and EN Scenario A includes the replacement of every luminaire, ballast and lamp with new, energy efficient ones. Scenario B includes the replacement of every luminaire, ballast and lamp with new, energy efficient ones as well as the implementation of photosensors (for daylight harvesting) and presence sensors. Finally, the reduction of the energy consumption and the operating costs from the application of these two proposals are presented. Key words Lighting design, Daylight harvesting, Photosensor, Presence/ motion sensor, Fluorescent lamps, Electronic ballasts. 7

8 Η ζειίδα απηή ζθνπίµσο αθέζεθε θελή 8

9 Περιεχο μενα Δπραξηζηίεο 5 Πεξίιεςε 6 Abstract 7 Δηζαγσγή 13 Κεθάιαην 1 ν Βαζηθέο αξρέο θσηνηερλίαο 1.1 Δηζαγσγή θαη ηζηνξηθή αλαδξνκή Σν θσο θαη νη δείθηεο CCT θαη CRI Ο δείθηεο ζπζρεηηζκέλεο ζεξκνθξαζίαο ρξψκαηνο (CCT) Ο δείθηεο απφδνζεο ρξσκάησλ (CRI) Φσηεηλέο πεγέο Γηαδηθαζία παξαγσγήο θσηφο Βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ιακπηήξσλ θζνξηζκνχ θαη LED χγθξηζε ησλ ιακπηήξσλ θζνξηζκνχ θαη LED Φσηνκεηξηθά κεγέζε Φσηεηλή ξνή Φσηεηλή έληαζε Έληαζε θσηηζκνχ Λακπξφηεηα πλνπηηθή πεξηγξαθή ησλ θσηνκεηξηθψλ κεγεζψλ Δπίδξαζε ηνπ θσηηζκνχ ζηε ςπρνινγία ηνπ αλζξψπνπ 36 Κεθάιαην 2 ν Σερληθέο βειηηζηνπνίεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνύ 2.1 Δηζαγσγή Λακπηήξεο Υξήζε ιακπηήξσλ κε πςειή θσηεηλή απφδνζε Υξήζε ιακπηήξσλ κε θαηάιιειε ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο Φσηηζηηθά ζψκαηα Απνδνηηθή ρσξνζέηεζε ησλ θσηηζηηθψλ ζσκάησλ 43 9

10 2.3.2 Υξήζε θσηηζηηθψλ κε νπηηθφ ζχζηεκα πςειήο απφδνζεο Υξήζε θσηηζηηθψλ κε ειεθηξνληθφ ballast πζηήκαηα ειέγρνπ θσηηζκνχ Αηζζεηήξεο παξνπζίαο θαη θίλεζεο Αηζζεηήξεο θσηηζκνχ Υξνλνδηαθφπηεο θαη ρξνλνπξνγξακκαηηζκφο πζηήκαηα θεληξηθήο δηαρείξηζεο θηηξίσλ (BMS) Άιιεο παξεκβάζεηο σζηφο πξνγξακκαηηζκφο ησλ δηαδηθαζηψλ ζπληήξεζεο Καηάιιεινο ζρεδηαζκφο ησλ θπθισκάησλ θσηηζκνχ Ήπηεο ή ξηδηθέο αξρηηεθηνληθέο παξεκβάζεηο 57 Κεθάιαην 3 ν Ννκνζεζία θαη πξόηππα 3.1 Δηζαγσγή Δπξσπατθά πξφηππα θαη ειιεληθή λνκνζεζία Σν πξφηππν ΔΝ Ο Καλνληζκφο Δλεξγεηαθήο Απφδνζεο Κηηξίσλ (ΚΔΝΑΚ) 61 Κεθάιαην 4 ν Παξνπζίαζε ηνπ κειεηώκελνπ θηηξίνπ 4.1 Δηζαγσγή Αλάιπζε ηνπ κειεηψκελνπ θηηξίνπ Πεξηγξαθή ησλ νξφθσλ ηνπ θηηξίνπ Γ Πεξηγξαθή ηνπ ηζνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ Πεξηγξαθή ηνπ ππνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ Αλάιπζε ηεο κεζνδνινγίαο κεηξήζεσλ θαη θαηαγξαθψλ Καηαγξαθή ησλ ρψξσλ θαη ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ Μέηξεζε ηεο έληαζεο θσηηζκνχ Παξνχζα θαηάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ Αλάιπζε ησλ νξφθσλ ηνπ θηηξίνπ Γ Γξαθεία Γηάδξνκνη 75 10

11 Δξγαζηήξηα Σνπαιέηεο θαη θιηκαθνζηάζην Αλάιπζε ηνπ ηζνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ Γξαθεία Γηάδξνκνη Αίζνπζεο Αλάιπζε ηνπ ππνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ Γξαθεία Γηάδξνκνο Δξγαζηήξην Πξνζνκνίσζε ηεο παξνχζαο θαηάζηαζεο κε ην ReluxPro Δλεξγεηαθή θαηαλάισζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ 97 Κεθάιαην 5 ν Πξόηαζε ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο Α. Αληηθαηάζηαζε ηνπ πθηζηάκελνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνύ κε λέν, ελεξγεηαθά απνδνηηθόηεξν 5.1 Δηζαγσγή Δηζαγσγή δεδνκέλσλ ζην πξφγξακκα πξνζνκνίσζεο ρεδηαζκφο ηνπ λένπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ Οηθνλνκηθή αλάιπζε χλνςε απνηειεζκάησλ 126 Κεθάιαην 6 ν Πξόηαζε ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο Β. Αληηθαηάζηαζε ηνπ πθηζηάκελνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνύ κε λέν, ελεξγεηαθά απνδνηηθόηεξν. Υξήζε αηζζεηήξσλ παξνπζίαο θαη θσηηζκνύ 6.1 Δηζαγσγή Δηζαγσγή δεδνκέλσλ ζην πξφγξακκα πξνζνκνίσζεο ρεδηαζκφο ηνπ λένπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ Οηθνλνκηθή αλάιπζε χλνςε απνηειεζκάησλ 158 Κεθάιαην 7 ν Δπίινγνο 159 Βηβιηνγξαθία

12 Παξάξηεκα Α Φύιιν εξγαζίαο γηα ηε ζπιινγή δεδνκέλσλ 164 Παξάξηεκα Β Πξνδηαγξαθέο εμνπιηζκνύ Β.1 Πξνδηαγξαθέο θσηηζηηθψλ ζσκάησλ γηα ηελ πξνζνκνίσζε ελδεηθηηθψλ ρψξσλ ηεο παξνχζαο θαηάζηαζεο 165 Β.2 Πξνδηαγξαθέο θσηηζηηθψλ ζσκάησλ γηα ηελ πξνζνκνίσζε ηεο πξφηαζεο ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο Α 167 Β.3 Πξνδηαγξαθέο θσηηζηηθψλ ζσκάησλ θαη αηζζεηήξσλ παξνπζίαο θαη θσηηζκνχ γηα ηελ πξνζνκνίσζε ηεο πξφηαζεο ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο Β 173 Παξάξηεκα Γ Σεθκεξίσζε κειέηεο θσηηζκνύ Γ.1 Απνηειέζκαηα ReluxPro γηα ηελ παξνχζα θαηάζηαζε 177 Γ.2 Απνηειέζκαηα ReluxPro γηα ηελ πξφηαζε ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο Α 182 Γ.3 Απνηειέζκαηα ReluxPro γηα ηελ πξφηαζε ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο Β

13 Ειςαγωγη Ο θσηηζκφο επζχλεηαη γηα ην 19% ηεο παγθφζκηαο παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, ελψ νη απαηηήζεηο ζε θσηηζκφ γηα έλα θηίξην ηξηηνγελνχο ηνκέα ζπλήζσο αληηζηνηρνχλ ηνπιάρηζηνλ ζην 15% ηεο ζπλνιηθήο ελεξγεηαθήο ηνπ θαηαλάισζεο. Ζ παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία κε ηίηιν «Πξνζνκνίσζε εγθαηάζηαζεο θσηηζκνχ θαη αηζζεηήξσλ κε ρξήζε ινγηζκηθνχ» εθπνλήζεθε κε ζηφρν λα ππνινγηζηεί ην δπλακηθφ ελεξγεηαθήο εμνηθνλφκεζεο απφ ηελ αλαβάζκηζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ θαη ηελ αμηνπνίεζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ ζε έλα παλεπηζηεκηαθφ θηίξην. πγθεθξηκέλα, ε παξνχζα εξγαζία απνηειείηαη απφ 7 θεθάιαηα θαη 3 παξαξηήκαηα. ην πξψην θεθάιαην, πξαγκαηνπνηείηαη κηα ζχληνκε ηζηνξηθή αλαδξνκή ζηηο πεγέο θσηηζκνχ θαη αλαιχνληαη νη βαζηθέο ηδηφηεηεο ηνπ θσηφο. Γίλεηαη αλαθνξά ζηνπο δείθηεο ζπζρεηηζκέλεο ζεξκνθξαζίαο ρξψκαηνο (CCT) θαη απφδνζεο ρξσκάησλ (CRI) θαη ζηνπο ζπρλφηεξα ρξεζηκνπνηνχκελνπο ηχπνπο ιακπηήξσλ. Απφ φινπο ηνπο ηχπνπο ιακπηήξσλ επηιέγεηαη λα αλαιπζνχλ θαη λα ζπγθξηζνχλ σο πξνο ηα βαζηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά νη ιακπηήξεο θζνξηζκνχ θαη νη ιακπηήξεο LED. ην ηέινο ηνπ θεθαιαίνπ, παξνπζηάδνληαη ηα βαζηθά θσηνκεηξηθά κεγέζε θαη ε επίδξαζε ηνπ θσηηζκνχ ζηε ςπρνινγία ηνπ αλζξψπνπ. ην δεχηεξν θεθάιαην εμεηάδνληαη νη ζπλήζεηο ηερληθέο βειηηζηνπνίεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζε θηηξηαθέο εγθαηαζηάζεηο. Οη ηερληθέο πνπ αλαιχνληαη βαζίδνληαη ζηελ επηινγή απνδνηηθψλ ιακπηήξσλ θαη θσηηζηηθψλ, ζηε ρξήζε ειεθηξνληθψλ ballast, αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ, αηζζεηήξσλ παξνπζίαο θαη ρξνλνδηαθνπηψλ. Σέινο, επηζεκαίλνληαη θαη άιιεο δπλαηέο κέζνδνη αλαβάζκηζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ, φπσο νη πξνγξακκαηηζκέλεο ζπληεξήζεηο, ν θαηάιιεινο ζρεδηαζκφο ησλ θπθισκάησλ θσηηζκνχ θαη νη αξρηηεθηνληθέο παξεκβάζεηο. ην ηξίην θεθάιαην αλαιχνληαη ηα επξσπατθά θαη εζληθά πξφηππα πνπ ζρεηίδνληαη κε ην θσηηζκφ ζε εζσηεξηθνχο ρψξνπο εξγαζίαο. πγθεθξηκέλα, αλαπηχζζεηαη ιεπηνκεξψο ην πξφηππν ΔΝ θαζψο θαη ε ηερληθή νδεγία ηνπ ΣΔΔ, T.O.T.E.E /2010 πνπ ιεηηνπξγεί ζπκπιεξσκαηηθά ζηα πξφηππα EN θαη ΔΝ

14 ην ηέηαξην θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ην θηίξην Γ ηεο Πνιπηερληθήο ρνιήο ηνπ Α.Π.Θ. πνπ επηιέρζεθε λα κειεηεζεί σο πξνο ην ζχζηεκα θσηηζκνχ ηνπ. Αλαιχεηαη ε πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη ηα πξνβιήκαηα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ φισλ ησλ ρψξσλ ηνπ 4 νπ νξφθνπ, ηνπ ηζνγείνπ θαη ελφο κέξνπο ηνπ ππνγείνπ. ην ηέινο ηνπ θεθαιαίνπ ππνινγίδεηαη ε ελεξγεηαθή θαηαλάισζε ηνπ θηηξίνπ ζε θσηηζκφ. ην πέκπην θεθάιαην εμεηάδεηαη ε πξφηαζε ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ Α. Βαζηθή θηινζνθία ηεο πξφηαζεο Α απνηειεί ε αληηθαηάζηαζε ησλ πθηζηάκελσλ θσηηζηηθψλ, ballast θαη ιακπηήξσλ κε λέα θαη ελεξγεηαθά απνδνηηθφηεξα. Γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ πξνζνκνηψζεσλ ησλ λέσλ εγθαηαζηάζεσλ θσηηζκνχ ρξεζηκνπνηήζεθε ην πξφγξακκα ReluxPro. ην ηέινο ηνπ θεθαιαίνπ πξαγκαηνπνηείηαη κηα ζπλνπηηθή ηερληθννηθνλνκηθή αλάιπζε ηεο πξφηαζεο Α. ην έθην θεθάιαην εμεηάδεηαη ε πξφηαζε ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ Β. Βαζηθή θηινζνθία ηεο πξφηαζεο Β απνηειεί ε αληηθαηάζηαζε ησλ πθηζηάκελσλ θσηηζηηθψλ, ballast θαη ιακπηήξσλ κε λέα θαη ελεξγεηαθά απνδνηηθφηεξα θαζψο θαη ε ρξήζε αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ θαη παξνπζίαο. Γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ πξνζνκνηψζεσλ ησλ λέσλ εγθαηαζηάζεσλ θσηηζκνχ ρξεζηκνπνηήζεθε ην πξφγξακκα ReluxPro θαη γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο απφ ηελ εθαξκνγή αηζζεηήξσλ παξνπζίαο θαη θσηηζκνχ ην πξφγξακκα ReluxEnergy. ην ηέινο ηνπ θεθαιαίνπ πξαγκαηνπνηείηαη κηα ζπλνπηηθή ηερληθννηθνλνκηθή αλάιπζε ηεο πξφηαζεο Β. ην έβδνκν θεθάιαην παξαηίζεηαη ν επίινγνο θαη αθνινπζνχλ ηα ηξία παξαξηήκαηα. ην παξάξηεκα Α παξνπζηάδεηαη ην θχιιν εξγαζίαο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηε ζπιινγή δεδνκέλσλ θαη κεηξήζεσλ ζρεηηθψλ κε ην ζχζηεκα θσηηζκνχ, ηε γεσκεηξία, ηα αλνίγκαηα θαη ηηο αθξηβείο δηαζηάζεηο θάζε ρψξνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. ην παξάξηεκα Β παξαηίζεληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ θσηηζηηθψλ ζσκάησλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ πξνζνκνίσζε ελδεηθηηθψλ ρψξσλ ηεο παξνχζαο θαηάζηαζεο, ηεο πξφηαζεο Α θαη ηεο πξφηαζεο Β. ην παξάξηεκα Γ παξνπζηάδνληαη ηα αλαιπηηθά απνηειέζκαηα ησλ πξνζνκνηψζεσλ ηερλεηνχ θαη θπζηθνχ θσηηζκνχ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ην πξφγξακκα ReluxPro, γηα ελδεηθηηθνχο ρψξνπο ηεο παξνχζαο θαηάζηαζεο θαη ησλ πξνηάζεσλ Α θαη Β. 14

15 Κεφα λαιο 1 ο Βαςικϋσ αρχϋσ φωτοτεχνύασ 1.1 Ειςαγωγό και ιςτορικό αναδρομό Απφ ην π.υ κέρξη θαη ην 18 ν αηψλα, ε θσηηά ζπληεινχζε θαζνξηζηηθά ζηελ παξνρή ηνπ αλαγθαίνπ θσηηζκνχ γηα ηνλ άλζξσπν, φηαλ ν ήιηνο έδπε ή ν θπζηθφο θσηηζκφο δελ επαξθνχζε. Ζ αλαθάιπςε ηνπ ιακπηήξα ειεθηξηθνχ ηφμνπ πξνεγήζεθε απηήο ηνπ ιακπηήξα ππξάθησζεο. Σν 1814 ν Faraday παξνπζίαζε ζηε Βαζηιηθή Αθαδεκία Δπηζηεκψλ ηνλ πξψην ειεθηξηθφ ιακπηήξα εθθέλσζεο, θηηαγκέλν απφ ειεθηξφδηα θάξβνπλνπ, πνπ είρε ηε δπλαηφηεηα παξαγσγήο ιεπθνχ θσηφο γηα πεξίπνπ 15 ψξεο [23]. Πνιχ αξγφηεξα, ην 1879, ν T. Edison θαηέζεζε ηελ παηέληα γηα ηνλ ειεθηξηθφ ιακπηήξα ππξάθησζεο, ν νπνίνο θαη ρξεζηκνπνηήζεθε επξχηαηα γηα λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο ηνπ αλζξψπνπ ζε ηερλεηφ θσηηζκφ ηα ρξφληα πνπ αθνινχζεζαλ. Χζηφζν, ζηελ επνρή καο θαίλεηαη λα απνρσξεί εληειψο πηα απφ ηε παγθφζκηα αγνξά ιφγσ ηεο κεγάιεο ελεξγεηαθήο ηνπ θαηαλάισζεο. Ζ εμέιημε ησλ ιακπηήξσλ ππήξμε ξαγδαία κέρξη θαη ηηο κέξεο καο. Σαπηφρξνλα, λένη ηχπνη θσηηζηηθψλ ζσκάησλ εκθαλίδνληαη ζπλερψο. Ζ ρξήζε ειεθηξνληθψλ εμαξηεκάησλ θαη αηζζεηήξσλ ζηα θσηηζηηθά αλνίγεη λένπο νξίδνληεο ζην ζρεδηαζκφ ζπζηεκάησλ θσηηζκνχ. Δπηπιένλ, θαζίζηαηαη δπλαηή ε απνηειεζκαηηθή αμηνπνίεζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ, γεγνλφο πνπ νδεγεί ζε κεγάιε κείσζε ηεο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο ησλ ζπζηεκάησλ θσηηζκνχ. ην 1 ν θεθάιαην ζα νξηζηνχλ ην είδνο ηεο ειεθηξνκαγλεηηθήο αθηηλνβνιίαο πνπ νλνκάδεηαη θσο θαζψο θαη νη βαζηθνί δείθηεο πνπ ην πεξηγξάθνπλ. ηε ζπλέρεηα, ζα γίλεη αλαθνξά ζηηο θσηεηλέο πεγέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ επνρή καο γηα ηα ζπζηήκαηα θσηηζκνχ ησλ θηηξίσλ θαη ζα ζπγθξηζνχλ ηα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ιακπηήξσλ θζνξηζκνχ θαη LED. Δπηπιένλ, ζα παξνπζηαζηνχλ ηα βαζηθά κεγέζε ηηο θσηνκεηξίαο θαη ζα αλαιπζεί ε ζεκαληηθφηαηε επίδξαζε ηνπ θσηφο ζηε ςπρνινγία ηνπ αλζξψπνπ. 15

16 1.2 Το φωσ και οι δεύκτεσ CCT και CRI Χο θσο νξίδεηαη ε ειεθηξνκαγλεηηθή αθηηλνβνιία πνπ εθπέκπεηαη ζε ηέηνην κήθνο θχκαηνο ψζηε λα δηεγείξεη ηνλ αλζξψπηλν νθζαικφ. Απφ φιν ην θάζκα ησλ ειεθηξνκαγλεηηθψλ αθηηλνβνιηψλ κφλν απηέο πνπ αλήθνπλ κεηαμχ 380 nm θαη 780 nm κπνξνχλ λα δηεγείξνπλ ηνλ αλζξψπηλν νθζαικφ. Αλαιπηηθφηεξα, παξνπζηάδνληαη ζηνλ πίλαθα 1.1 ηα φξηα ηεο νξαηήο, ηεο ππεξηψδνπο θαη ηεο ππέξπζξεο αθηηλνβνιίαο. Πίλαθαο 1.1: Όξηα νξαηήο, ππεξηψδνπο θαη ππέξπζξεο αθηηλνβνιίαο [4]. Μήθνο θύκαηνο [nm] Αθηηλνβνιία Τπεξηψδεο (UV-C) Τπεξηψδεο (UV-B) Τπεξηψδεο (UV-A) Οξαηή Τπέξπζξε (Near IR) Τπέξπζξε (Mid IR) Τπέξπζξε (Far IR) Γηα ην θάζκα ηνπ νξαηνχ θσηφο ε επφκελε εηθφλα είλαη ηδηαίηεξα δηαθσηηζηηθή, ζρεηηθά κε ην ρξψκα πνπ βιέπεη ν αλζξψπηλνο νθζαικφο ζε ζρέζε κε ην κήθνο θχκαηνο ηεο εθπεκπφκελεο αθηηλνβνιίαο. Δηθόλα 1.1: Σν θάζκα ηνπ νξαηνχ θσηφο, πεγή: 16

17 ην ζεκείν απηφ ζα παξνπζηαζηνχλ δπν βαζηθνί δείθηεο πνπ πεξηγξάθνπλ ην θσο, ν δείθηεο ηεο ζπζρεηηζκέλεο ζεξκνθξαζίαο ρξψκαηνο (CCT) θαη ν δείθηεο ηεο πνηφηεηαο ηνπ ρξψκαηνο κηαο θσηεηλήο πεγήο (CRI) Ο δεύκτησ ςυςχετιςμϋνησ θερμοκραςύασ χρώματοσ (CCT) Γηα ηελ θαηαλφεζε ηνπ πξψηνπ δείθηε ζα νξηζηεί ην κέιαλ ζψκα. Πξφθεηηαη γηα έλα ηδαληθφ ζψκα ην νπνίν έρεη ηελ ηδηφηεηα λα απνξξνθά φιεο ηηο αθηηλνβνιίεο πνπ πξνζπίπηνπλ πάλσ ηνπ. Γελ ζα πξέπεη λα ζπγρέεηαη κε έλα καχξν ζψκα ην νπνίν έρεη ηελ ηδηφηεηα λα απνξξνθά κφλν ην νξαηφ θσο. Σν κέιαλ ζψκα δελ αλαθιά νχηε δηαρέεη ηελ πξνζπίπηνπζα ζε απηφ ειεθηξνκαγλεηηθή αθηηλνβνιία, νχηε θαη ηελ αθήλεη λα ην δηαπεξάζεη. Χζηφζν, ην ίδην ην ζψκα εθπέκπεη θάπνηα αθηηλνβνιία, ην θάζκα ηεο νπνίαο εμαξηάηαη κφλν απφ ηελ ζεξκνθξαζία ηνπ. Ζ πζρεηηζκέλε Θεξκνθξαζία Υξψκαηνο (Correlated Color Temperature- CCT ή T CP ) απνηειεί ην κέηξν γηα ηελ πεξηγξαθή ηνπ ρξψκαηνο ησλ θσηεηλψλ πεγψλ θαη κεηξάηαη ζε βαζκνχο Kelvin. Δθθξάδεηαη κε ηελ ηζνδχλακε ζεξκνθξαζία ζηελ νπνία φηαλ βξεζεί ην κέιαλ ζψκα ζα παξάγεη θσο ηνπ ηδίνπ ρξψκαηνο κε ηελ πεγή. Υακειή ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο ζεκαίλεη «δεζηφ» ρξψκα θσηφο, ελψ πςειή ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο ζεκαίλεη «ςπρξφ» ρξψκα θσηφο. Γηα παξάδεηγκα, κία ρακειή ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο (3.000 K) πεξηγξάθεη κηα ζεξκή πεγή, ε νπνία ηείλεη λα δεκηνπξγεί κηα θηιηθή θαη άλεηε αηκφζθαηξα. Αληίζηνηρα, κία πςειή ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο (5.000 K θαη πεξηζζφηεξν) πεξηγξάθεη κηα ςπρξή πεγή, ε νπνία πξνθαιεί ζηνπο αλζξψπνπο κηα αίζζεζε απνδνηηθφηεηαο θαη θαζαξηφηεηαο. Δηθόλα 1.2: Θεξκνθξαζία ρξψκαηνο δηαθφξσλ θσηεηλψλ πεγψλ, πεγή: 17

18 ηνλ πίλαθα 1.2 θαίλεηαη αλαιπηηθφηεξα ε θαηεγνξηνπνίεζε ηνπ ρξψκαηνο ηνπ θσηφο ζε ζρέζε κε ην δείθηε CCT. Πίλαθαο 1.2: Καηεγνξηνπνίεζε ηνπ ρξψκαηνο ηνπ θσηφο [4]. πζρεηηζκέλε Θεξκνθξαζία Υξώκαηνο CCT [Κ] Υξώκα θσηόο < Εεζηφ ιεπθφ (warm white) Οπδέηεξν ιεπθφ (neutral/cool white) > Φπρξφ ιεπθφ (daylight) Δπίζεο, ζηελ εηθφλα 1.3 παξνπζηάδεηαη ε επίδξαζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ρξψκαηνο ζηελ εκθάληζε ελφο ρψξνπ. ηελ αξηζηεξή εηθφλα ε ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο είλαη K (daylight), ζηε κεζαία εηθφλα ε ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο είλαη Κ (cool white), ελψ ζηε δεμηά εηθφλα ε ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο είλαη Κ (warm white). Δηθόλα 1.3: Δπίδξαζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ρξψκαηνο ζηελ εκθάληζε ελφο ρψξνπ, πεγή: Δίλαη θαλεξφ πσο ε αηκφζθαηξα ελφο ρψξνπ επεξεάδεηαη ηδηαίηεξα απφ ην ρξψκα ηνπ θσηφο πνπ εθπέκπεη ε θσηεηλή πεγή. ηελ αξηζηεξή εηθφλα δεκηνπξγείηαη ε εληχπσζε ελφο ςπρξνχ ρψξνπ, ε νπνία ηνλψλεη ηελ αίζζεζε ηεο νπηηθήο επθξίλεηαο. Αληίζεηα, ζηε δεμηά εηθφλα δεκηνπξγείηαη εληχπσζε ελφο ζεξκνχ ρψξνπ, ηδαληθή γηα ηελ πξφθιεζε ελφο ζπλαηζζήκαηνο ραιάξσζεο. Αλάινγα κε ηε ρξήζε ηνπ ρψξνπ ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ιακπηήξεο κε ηνλ θαηάιιειν δείθηε ζπζρεηηζκέλεο ζεξκνθξαζίαο ρξψκαηνο, κε βάζε ηα εθάζηνηε πξφηππα θαη ηηο αλάγθεο ηνπ ρξήζηε. 18

19 1.2.2 Ο δεύκτησ απόδοςησ χρωμϊτων (CRI) Ο δείθηεο απφδνζεο ρξσκάησλ (Color rendering index- CRI) δίλεη πιεξνθνξίεο γηα ηελ πνηφηεηα ηνπ ρξψκαηνο κηαο θσηεηλήο πεγήο. Δθθξάδεη ηελ ηθαλφηεηα κηαο θσηεηλήο πεγήο λα αλαδείμεη ηα ρξψκαηα ησλ δηάθνξσλ αληηθεηκέλσλ θαη επηθαλεηψλ ζην ρψξν κε ηνλ ηδαληθφηεξν ηξφπν, ζε ζρέζε κε κία ηδεαηή πεγή αλαθνξάο. ε πεξίπησζε πνπ ε ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο ηεο θσηεηλήο πεγήο είλαη κηθξφηεξε απφ Κ ηφηε σο πεγή αλαθνξάο ιακβάλεηαη ην κέιαλ ζψκα πνπ βξίζθεηαη ζηε θνληηλφηεξε ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο. Γηαθνξεηηθά, σο πεγή αλαθνξάο ιακβάλεηαη ην θπζηθφ ειηαθφ θσο ζηε θνληηλφηεξε ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο [2]. Ζ ζχγθξηζε ησλ δχν πεγψλ εθθξάδεηαη κε ην δείθηε R, ζε κηα θιίκαθα απφ ην 0 έσο ην 100. Όζν κεγαιχηεξε είλαη ε ηηκή ηνπ δείθηε R, ηφζν κεγαιχηεξε είλαη ε αθξίβεηα θαη ε πηζηφηεηα ησλ ρξσκάησλ ησλ δηαθφξσλ αληηθεηκέλσλ πνπ θσηίδεη ε πεγή. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη νη ζπγθξίζεηο ηνπ δείθηε απφδνζεο ρξσκάησλ δχν θσηεηλψλ πεγψλ είλαη έγθπξεο κφλν ζηελ πεξίπησζε πνπ νη πεγέο έρνπλ παξεκθεξή ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο. Απνδεθηφ φξην είλαη ζπλήζσο ηα 300 K. Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ δείθηε CRI, έγρξσκα δείγκαηα θσηίδνληαη απφ ηε θσηεηλή πεγή θαη κεηξάηαη ην ζπλνιηθφ απνηέιεζκα απφ φιεο ηηο αλαθιάζεηο. Αθνινπζεί ε ζχγθξηζε ηεο θσηεηλήο απφδνζεο ηεο πεγήο κε ηελ πεγή αλαθνξάο. Απφ ηηο δηαθνξέο πνπ θαηαγξάθνληαη πξνθχπηεη ε ηηκή ηνπ δείθηε CRI γηα ηελ ππφ έιεγρν θσηεηλή πεγή. Ο γεληθφο δείθηεο CRI ζπκβνιίδεηαη κε R a θαη απνηειεί ηνλ πην επξέσο ρξεζηκνπνηνχκελν δείθηε γηα ηελ πεξηγξαθή ηεο πνηφηεηαο ηνπ ρξψκαηνο κηαο θσηεηλήο πεγήο. Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ R a ρξεζηκνπνηνχληαη 8 βαζηθά δείγκαηα ρακεινχ θνξεζκνχ, πνπ θαιχπηνπλ νκνηφκνξθα φιεο ηηο απνρξψζεηο. Βαζηθφ κεηνλέθηεκα ηνπ R a απνηειεί ην γεγνλφο φηη δελ ζπζρεηίδεηαη πάληα θαιά ε ηηκή ηνπ δείθηε κε ηελ ππνθεηκεληθή ζεψξεζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ θσηφο γηα πεγέο κε θάζκαηα εθπνκπήο πνπ πεξηέρνπλ αηρκέο, φπσο ησλ ιακπηήξσλ θζνξηζκνχ θαη LED. Μηα λέα κέζνδνο γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο πνηφηεηαο ηνπ ρξψκαηνο κηαο θσηεηλήο πεγήο έρεη δεκηνπξγεζεί, κε φλνκα R96 a, ψζηε λα αληηκεησπίζεη ηηο αδπλακίεο ηνπ γεληθνχ δείθηε R a, ρξεζηκνπνηψληαο λέα θαη πεξηζζφηεξα δείγκαηα ρξσκάησλ. 19

20 O πίλαθαο 1.3 δείρλεη ηε δηάθξηζε ησλ θσηεηλψλ πεγψλ ζε νκάδεο, αλάινγα κε ην γεληθφ δείθηε απφδνζεο ρξσκάησλ ηνπο (R a ). Δπίζεο, παξνπζηάδνληαη ηππηθέο εθαξκνγέο γηα θάζε θαηεγνξία θαζψο θαη νη ζπλεζηζκέλεο ηηκέο R a πνπ έρνπλ νη πην ζπρλά ρξεζηκνπνηνχκελνη ιακπηήξεο ζηηο εγθαηαζηάζεηο θσηηζκνχ. Πίλαθαο 1.3: Οκαδνπνίεζε θσηεηλψλ πεγψλ αλάινγα κε ην γεληθφ δείθηε CRI [8]. Group R a Πεξηγξαθή ρξσκαηηθήο αλαπαξάζηαζεο 1Α Δμαηξεηηθά αθξηβήο Σππηθέο εθαξκνγέο Υψξνη λνζνθνκείσλ γηα ηαηξηθέο εμεηάζεηο, γθαιεξί, βηνκεραλίεο ξνχρσλ 1Β Αθξηβήο Ξελνδνρεία, γξαθεία, ζρνιεία, νηθίεο Καιή Βηνκεραλία, γξαθεία, ζρνιεία Μέηξηα Βηνκεραλία, αζιεηηθέο εγθαηαζηάζεηο Λακπηήξεο Ππξαθηψζεσο, Αινγφλνπ Φζνξηζκνχ, L.E.D, κεηαιιηθψλ αινγνληδίσλ Φζνξηζκνχ, L.E.D, κεηαιιηθψλ αινγνληδίσλ Ναηξίνπ πςειήο πίεζεο Καθή Φσηηζκφο δξφκσλ Ναηξίνπ ρακειήο πίεζεο Σέινο, ζηελ εηθφλα 1.4 θαίλεηαη ε δηαθνξά ζηελ πηζηφηεηα ησλ αλαπαξηζηψκελσλ ρξσκάησλ, εμαηηίαο ησλ δηαθνξεηηθψλ δεηθηψλ CRI ηεο θσηεηλήο πεγήο. CRI= 51 CRI= 80 CRI= 90 Δηθόλα 1.4: Δπίδξαζε ηνπ δείθηε CRI ζηελ αθξίβεηα ηεο ρξσκαηηθήο αλαπαξάζηαζεο δηαθφξσλ αληηθεηκέλσλ, πεγή Παξφκνηα κε ην δείθηε ζπζρεηηζκέλεο ζεξκνθξαζίαο ρξψκαηνο (CCT), ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχληαη ιακπηήξεο κε θαηάιιειν δείθηε ρξσκαηηθήο απφδνζεο (CRI) ζχκθσλα κε ηε ρξήζε ηνπ ρψξνπ θαη κε βάζε ηα αλάινγα πξφηππα θσηηζκνχ. 20

21 1.3 Φωτεινϋσ πηγϋσ Ζ εμέιημε ησλ θσηεηλψλ πεγψλ κπνξεί λα ζπλνςηζηεί ζηνλ πίλαθα 1.4. Πίλαθαο 1.4: Δμέιημε ησλ ιακπηήξσλ κε ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ [3]. Υξνλνινγία Φσηεηλή πεγή 3000 π.υ π.υ. Γάδεο, ππξζνί, θεξηά, ιακπηήξεο ιαδηνχ Λακπηήξεο: θπζηθνχ αεξίνπ, ειεθηξηθνχ ηφμνπ, ππξαθηψζεσο (incandescent) Λακπηήξεο λένλ (neon) Λακπηήξεο: θζνξηζκνχ (fluorescent), αηκψλ πδξαξγχξνπ (mercury vapor) Λακπηήξεο αινγφλνπ (tungsten halogen), αηκψλ λαηξίνπ (πςειήο πίεζεο HPS / ρακειήο πίεζεο LPS), κεηαιιηθψλ αινγνληδίσλ (metal halide), LED πκπαγείο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ (CFL) Λακπηήξεο επαγσγήο Οη ηχπνη ησλ ιακπηήξσλ κπνξνχλ λα θαηεγνξηνπνηεζνχλ, κε βάζε ηελ ρξεζηκνπνηνχκελε κέζνδν γηα ηελ παξαγσγή αθηηλνβνιίαο, σο εμήο: i. Ππξαθηψζεσο, φπνπ ζπκβαίλεη ππξάθησζε λήκαηνο βνιθξαηκίνπ, πεξίπνπ ζηνπο ν C. ii. Δθθελψζεσο πςειήο έληαζεο (HID), φπνπ πξαγκαηνπνηείηαη εθθέλσζε ζε αηκνχο πδξαξγχξνπ Hg ή λαηξίνπ Na. Αλάινγα κε ηελ πίεζε ζην ζσιήλα εθθέλσζεο, πξαγκαηνπνηείηαη ε αθφινπζε δηάθξηζε: Λακπηήξεο εθθέλσζεο πςειήο πίεζεο. Λακπηήξεο εθθέλσζεο ρακειήο πίεζεο. iii. Φσηνεθπέκπνπζεο δίνδνη (ιακπηήξεο LED). iv. Άιινη ηχπνη (ιακπηήξεο μέλνπ, λένπ θ.α.). 21

22 1.3.1 Διαδικαςύα παραγωγόσ φωτόσ Οη ιακπηήξεο ππξαθηψζεσο βαζίδνληαη ζηελ ππξάθησζε ελφο λήκαηνο ζε πνιχ πςειή ζεξκνθξαζία γηα ηελ παξαγσγή αθηηλνβνιίαο. Γελ απαηηνχληαη πξφζζεηεο δηαηάμεηο γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπο θαη ε απφδνζε ηνπο είλαη ρακειή. Οη ιακπηήξεο λήκαηνο βνιθξαηκίνπ θαη νη ιακπηήξεο αινγφλνπ είλαη νη πην δεκνθηιείο ιακπηήξεο ππξαθηψζεσο. Δηθόλα 1.5: Σππηθφο ιακπηήξαο ππξάθησζεο [2]. Οη ιακπηήξεο εθθέλσζεο βαζίδνληαη ζε θαηλφκελα εθθέλσζεο κέζα ζην ιακπηήξα γηα ηελ παξαγσγή αθηηλνβνιίαο. Αλάινγα κε ην άηνκν πνπ ηνλίδεηαη θαη δηεγείξεηαη εληφο ηνπ ζσιήλα εθθέλσζεο παίξλεη θαη ηελ νλνκαζία ηνπ ν ιακπηήξαο. Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ιακπηήξσλ εθθέλσζεο απνηεινχλ νη ιακπηήξεο κεηαιιηθψλ αινγνληδίσλ, αηκψλ πδξαξγχξνπ θαη λαηξίνπ. Δπηπιένλ, νη ιακπηήξεο εθθέλσζεο ρσξίδνληαη ζε ιακπηήξεο πςειήο πίεζεο θαη ρακειήο πίεζεο, αλάινγα κε ηελ πίεζε πνπ επηθξαηεί ζην ζάιακν εθθέλσζεο. Γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπο απαηηνχληαη βνεζεηηθέο δηαηάμεηο. Έηζη, απαηηείηαη ε ρξήζε ζηξαγγαιηζηηθνχ πελίνπ (ballast), κε εμαίξεζε ην ιακπηήξα λαηξίνπ ρακειήο πίεζεο ν νπνίνο απαηηεί ηελ χπαξμε απηνκεηαζρεκαηηζηή εθθίλεζεο. πρλά, είλαη αλαγθαία θαη ε χπαξμε εθθηλεηψλ (starter). Δηθόλα 1.6: Σππηθφο ιακπηήξαο εθθέλσζεο [2]. Οη δίνδνη θσηεηλήο εθπνκπήο (LED) απνηεινχλ έλα ζπλδπαζκφ εκηαγσγψλ, ε ρεκηθή ζχζηαζε ησλ νπνίσλ θαζνξίδεη ην ρξψκα ηνπ θσηφο πνπ εθπέκπεηαη. Ο ιακπηήξαο LED εθπέκπεη θσηεηλή αθηηλνβνιία ζηελνχ θάζκαηνο, ζην νξαηφ ή ζην ππέξπζξν θάζκα αθηηλνβνιίαο, φηαλ ηνπ παξέρεηαη ειεθηξηθή ηάζε θαηά ηελ νξζή θνξά πφισζεο. Δηθόλα 1.7: Σππηθφο ιακπηήξαο LED, πεγή: 22

23 1.3.2 Βαςικϊ χαρακτηριςτικϊ των λαμπτόρων φθοριςμού και LED Απφ ηνπο ηχπνπο ιακπηήξσλ πνπ αλαθέξζεθαλ, ζα αλαιπζνχλ εθηελέζηεξα ζηε ζπλέρεηα νη ιακπηήξεο θζνξηζκνχ θαη νη ιακπηήξεο LED. Οη ιακπηήξεο θζνξηζκνχ ρξεζηκνπνηνχληαη ζρεδφλ απνθιεηζηηθά ζηα ζπζηήκαηα θσηηζκνχ ησλ θηηξίσλ ηνπ ηξηηνγελνχο ηνκέα. Οη ιακπηήξεο LED εμειίζζνληαη ξαγδαία θαη δηεηζδχνπλ ηαρχηαηα ζηηο εγθαηαζηάζεηο θσηηζκνχ ησλ θηηξίσλ ηα ηειεπηαία ρξφληα. Λακπηήξεο Φζνξηζκνύ Οη ιακπηήξεο θζνξηζκνχ ππάγνληαη ζηελ θαηεγνξία ησλ ιακπηήξσλ εθθέλσζεο ρακειήο πίεζεο. Δηθόλα 1.8: Σππηθή δνκή ελφο ιακπηήξα θζνξηζκνχ [2]. α. Γνκή Απνηεινχληαη απφ δχν ειεθηξφδηα, κεηαμχ ησλ νπνίσλ πξαγκαηνπνηείηαη ε εθθέλσζε, ηα νπνία πεξηβάιινληαη απφ έλαλ γπάιηλν εμσηεξηθφ ζσιήλα. Ο ζσιήλαο έρεη ιεπθή εζσηεξηθή επηθάιπςε απφ θζνξίδνπζα νπζία (επίζηξσζε θσζθφξνπ) θαη πιεξνχηαη απφ κείγκα αδξαλψλ αεξίσλ κε κηθξή πνζφηεηα πδξαξγχξνπ. β. Βνεζεηηθέο δηαηάμεηο Έλαο ηππηθφο ιακπηήξαο θζνξηζκνχ απαηηεί ηελ χπαξμε κηαο ζηξαγγαιηζηηθήο δηάηαμεο (ballast) θαη ζπλήζσο ελφο εθθηλεηή (starter), γηα ηελ έλαπζε θαη ηνλ έιεγρν ηεο δηαδηθαζίαο παξαγσγήο θσηφο. Δθθηλεηήο δελ απαηηείηαη ζηνπο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ άκεζεο έλαπζεο (rapid start). 23

24 γ. Αξρή ιεηηνπξγίαο Με ηελ εθαξκνγή ηεο ηάζεο δηθηχνπ ζηα άθξα ηνπ ιακπηήξα θαη κε ηε βνήζεηα ηνπ εθθηλεηή, φπσο εμεγείηαη ζηε ζπλέρεηα, πξνθαιείηαη ζην εζσηεξηθφ ηνπ ιακπηήξα εθθέλσζε κεηαμχ ησλ ειεθηξνδίσλ ηνπ, κέζσ ηνπ ηνληζκνχ ησλ αηκψλ πδξαξγχξνπ. Απφ ηελ εθθέλσζε παξάγεηαη κεξηθψο νξαηή κα θπξίσο ππεξηψδεο αθηηλνβνιία. Ζ πξφζπησζε ηεο ππεξηψδνπο αθηηλνβνιίαο ζηε θζνξίδνπζα επίζηξσζε ηνπ γπάιηλνπ ζσιήλα πξνθαιεί ηελ εθπνκπή νξαηήο αθηηλνβνιίαο. δ. Δπεμήγεζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ εθθηλεηή Ο εθθηλεηήο ζπλδέεηαη ελ ζεηξά κε ηα ειεθηξφδηα ηνπ ιακπηήξα θζνξηζκνχ. Δίλαη απαξαίηεηνο γηα ηελ δεκηνπξγία ηεο εθθέλσζεο θαη ηελ έλαπζε ηνπ ιακπηήξα. Ο εθθηλεηήο είλαη έλα δηκεηαιιηθφ έιαζκα κε κηθξή απφζηαζε κεηαμχ ησλ ειεθηξνδίσλ ηνπ. Ζ ηάζε ηνπ δηθηχνπ δελ είλαη αξθεηή γηα λα δηαξξεχζεη ξεχκα ζηνλ ιακπηήξα, εθφζνλ ηα ειεθηξφδηα είλαη ςπρξά θαη δελ κπνξνχλ λα εθπέκςνπλ ειεθηξφληα. Χζηφζν, επαξθεί γηα ηε δεκηνπξγία ειεθηξηθνχ ηφμνπ κεηαμχ ησλ ειεθηξνδίσλ ηνπ εθθηλεηή (εθθέλσζε αίγιεο). Σν δηκεηαιιηθφ έιαζκα ζεξκαίλεηαη ιφγσ ηεο εθθέλσζεο αίγιεο, θάκπηεηαη θαη θιείλεη ην δηάθελν. Απηφ ζηακαηά ην θαηλφκελν αίγιεο θαη ην θχθισκα εθθηλεηή- ειεθηξνδίσλ δηαξξέεηαη απφ ηζρπξφ ξεχκα πνπ ζεξκαίλεη ηα ειεθηξφδηα θαη πξνθαιεί ηελ εθπνκπή ειεθηξνλίσλ απφ απηά. Σαπηφρξνλα, ην δηκεηαιιηθφ έιαζκα ςχρεηαη, επαλέξρεηαη ζηελ αξρηθή ηνπ θαηάζηαζε θαη δηαθφπηεη ην θχθισκα. Ζ δηαθνπή απηή δεκηνπξγεί κηα ππέξηαζεπνιιαπιάζηα απηήο ηνπ δηθηχνπ- ζηα άθξα ηνπ ιακπηήξα ιφγσ επαγσγηθήο ηάζεο ζην ballast. Ζ ππέξηαζε πξνθαιεί ηελ έλαξμε ηεο εθθέλσζεο κέζσ ησλ αηκψλ πδξαξγχξνπ πνπ παξήρζεζαλ θαηά ηελ εμάηκηζε ηνπ πδξαξγχξνπ ιφγσ ηεο ζέξκαλζεο ησλ ειεθηξνδίσλ. Πιένλ, ν εθθηλεηήο ηίζεηαη εθηφο ιεηηνπξγίαο αθνχ ε ηάζε ιεηηνπξγίαο ηνπ ιακπηήξα είλαη πνιχ κηθξφηεξε απφ απηήλ ηνπ εθθηλεηή [13]. ε. Δπεμήγεζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ballast Σα ballast έρνπλ δηηηφ ξνιφ ζηε ζσζηή ιεηηνπξγία ελφο ιακπηήξα θζνξηζκνχ. Πξψηνλ, είλαη αλαγθαία γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ηνπ ξεχκαηνο πνπ δηαξξέεη ην ιακπηήξα, δηφηη νη ιακπηήξεο θζνξηζκνχ έρνπλ αξλεηηθή ραξαθηεξηζηηθή ηάζεο-ξεχκαηνο. Αλ δελ ππήξρε ην ballast, κε ηε κείσζε ηεο αληίζηαζεο ηνπ αεξίνπ θαηά ηε δεκηνπξγία ηνπ ειεθηξηθνχ ηφμνπ ην ξεχκα ζα απμαλφηαλ αλεμέιεγθηα. 24

25 Γεχηεξνλ, ηα ballast παξέρνπλ ηελ αλαγθαία ππέξηαζε ζηα άθξα ηνπ ιακπηήξα, γηα ηελ έλαξμε ηεο εθθέλσζεο κεηαμχ ησλ ειεθηξνδίσλ ηνπ. Ζ αλαγθαία ηάζε γηα ηελ έλαξμε ηεο εθθέλσζεο ζε έλαλ ιακπηήξα θζνξηζκνχ είλαη πνιχ κεγαιχηεξε απφ απηήλ ηεο ηάζεο ηνπ δηθηχνπ. Σν ballast παξέρεη ζηα άθξα ηνπ ιακπηήξα επαγσγηθή ηάζε πνιιαπιάζηα απηήο ηνπ δηθηχνπ, ηθαλή λα πξνθαιέζεη ηελ έλαξμε ηεο εθθέλσζεο κέζσ ησλ αηκψλ πδξαξγχξνπ. Σα ballast ζπλδένληαη ζε ζεηξά κε ην ιακπηήξα θαη δηαθξίλνληαη ζε: Ζιεθηξνκαγλεηηθά, ηα νπνία απνηεινχληαη απφ έλα πελίν ηπιηγκέλν γχξσ απφ έλαλ καγλεηηθφ ππξήλα. Σα ειεθηξνκαγλεηηθά ballast ζέηνπλ ζε ιεηηνπξγία ηνπο ιακπηήξεο ζηε ζπρλφηεηα ηνπ δηθηχνπ (50/60 Hz). Ζιεθηξνληθά, ηα νπνία απνηεινχληαη απφ έλα πιήζνο ειεθηξνληθψλ εμαξηεκάησλ, κε θπξηφηεξα έλαλ αλνξζσηή AC/DC, έλαλ αληηζηξνθέα DC/AC θαη έλαλ ειεγθηή. Σα ειεθηξνληθά ballast ιεηηνπξγνχλ ζε ζπρλφηεηεο κεγαιχηεξεο ησλ Hz. ζη. πληειεζηήο ηζρύνο ηνπο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ απαηηείηαη αληηζηάζκηζε γηα ηε δηφξζσζε ηνπ ρακεινχ ζπληειεζηή ηζρχνο, πνπ νθείιεηαη ζηελ επαγσγηθή ζπκπεξηθνξά ηεο ζηξαγγαιηζηηθήο δηάηαμεο. πλήζσο ν ζπληειεζηήο ηζρχνο είλαη 0,5 ή ρακειφηεξνο. Ζ αληηζηάζκηζε ζε ιακπηήξεο θζνξηζκνχ γίλεηαη κε ρξήζε ππθλσηψλ, ζπλήζσο ηνπηθά, νκαδηθά ή θαη θεληξηθά. δ. Καηεγνξίεο ιακπηήξσλ θζνξηζκνύ Οη θπξηφηεξεο θαηεγνξίεο ιακπηήξσλ θζνξηζκνχ είλαη ν ζσιελσηφο θαη ν ζπκπαγήο. Δηθόλα 1.9: σιελσηνί (γξακκηθνί) θαη ζπκπαγείο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ [2]. 25

26 Οη ζσιελσηνί ιακπηήξεο ρξεζηκνπνηνχλ γηα ηελ νλνκαζία ηνπο έλα γξάκκα ην νπνίν ζπλνδεχεηαη απφ έλαλ αξηζκφ. Σν ζρήκα ηνπο θαζνξίδεη ην γξάκκα ηνπ ιακπηήξα (ζπλήζσο T, εθ ηνπ Tubular: ζσιελνεηδήο) θαη ε δηάκεηξνο ηνπ ζσιήλα, κεηξεκέλε ζε φγδνα ηεο ίληζαο, πξνζδηνξίδεη ηνλ αξηζκφ ηνπ ιακπηήξα. Οη πην δηαδεδνκέλνη ηχπνη ζσιελσηψλ ιακπηήξσλ θζνξηζκνχ είλαη: Σ5: σιελνεηδήο κε δηάκεηξν ζσιήλα 5/8 ηεο ίληζαο (16 mm). Σ8: σιελνεηδήο κε δηάκεηξν ζσιήλα 8/8 ηεο ίληζαο (26 mm). Σ12: σιελνεηδήο κε δηάκεηξν ζσιήλα 12/8 ηεο ίληζαο (38 mm). Οη ζσιελνεηδείο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ είλαη γεληθά γξακκηθνχ ζρήκαηνο κε κήθνο απφ 100 mm έσο mm. Ζ δηάκεηξνο ηνπ ιακπηήξα θπκαίλεηαη απφ ην 1/4 ηεο ίληζαο (7 mm) έσο θαη ηηο 2 θαη 1 8 ίληζεο (54 mm). Οη ζπκπαγείο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ (Compact Fluorescent Lamps- CFLs) απνηεινχλ κηα άιιε δεκνθηιή θαηεγνξία ιακπηήξσλ θζνξηζκνχ. Σν κέγεζνο ηνπο είλαη κηθξφηεξν απφ απηφ ησλ ζσιελσηψλ. Απνηεινχληαη απφ έλα ιπγηζκέλν ζσιήλα κε ηα ίδηα ραξαθηεξηζηηθά κε ην ζσιήλα ησλ ζσιελνεηδψλ ιακπηήξσλ θζνξηζκνχ. Αλάινγα κε ηνλ ηχπν ηνπ θάιπθα ηνπο θαη ην ballast πνπ δηαζέηνπλ, νη ζπκπαγείο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ δηαθξίλνληαη ζε: Βηδσηνχο ή κπαγηνλέη, κε ελζσκαησκέλν ειεθηξνληθφ ballast. Σνπνζεηνχληαη απεπζείαο ζε θαηάιιειε ιπρλνιαβή ησλ 230V. Αθηδσηνχο κε εμσηεξηθφ ballast. Σνπνζεηνχληαη ζε εηδηθή ιπρλνιαβή. Αλάινγα κε ηνλ αξηζκφ ησλ αθίδσλ δηαρσξίδνληαη ζε: Λακπηήξεο κε 2 αθίδεο θαη κε καγλεηηθφ ballast, ρσξίο δπλαηφηεηα dimming. Λακπηήξεο κε 4 αθίδεο θαη κε ειεθηξνληθφ ballast, κε δπλαηφηεηα dimming [10]. ε. Σππηθή ρξήζε Οη ιακπηήξεο θζνξηζκνχ κεγάιεο ηζρχνο ρξεζηκνπνηνχληαη επξέσο ζε εκπνξηθά θαηαζηήκαηα, γξαθεία, λνζνθνκεία, εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα θαη γεληθφηεξα ζε θηίξηα ηνπ ηξηηνγελνχο ηνκέα. Οη ζπκπαγείο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ, νη νπνίνη πιένλ είλαη δηαζέζηκνη ζηα ίδηα δεκνθηιή κεγέζε κε ηνπο ιακπηήξεο ππξαθηψζεσο, ρξεζηκνπνηνχληαη επξχηαηα θαη ζε θαηνηθίεο. 26

27 Λακπηήξεο LED Οη Γίνδνη Δθπνκπήο Φσηφο, (LED, Light Emitting Diode) απνηεινχλ έλα μερσξηζηφ ηχπν ιακπηήξα, ε ηερλνινγία ησλ νπνίσλ θαιπάδεη ηα ηειεπηαία ρξφληα. Δηθόλα 1.10: Σππηθή δνκή ελφο ιακπηήξα LED, πεγή: α. Γνκή θαη αξρή ιεηηνπξγίαο Ζ δίνδνο εθπνκπήο θσηφο (light emitting diode, LED) είλαη κηα έλσζε p-n θαηαζθεπαζκέλε απφ έλαλ εκηαγσγφ άκεζνπ ελεξγεηαθνχ ράζκαηνο θαη ζηελ νπνία ε επαλαζχλδεζε ησλ δεπγψλ ειεθηξνλίσλ νπψλ έρεη σο απνηέιεζκα ηελ εθπνκπή θσηνλίσλ. Δίλαη δπλαηφλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ πνιιά εκηαγψγηκα πιηθά άκεζνπ ελεξγεηαθνχ δηαθέλνπ, ηα νπνία κπνξνχλ λα λνζεπηνχλ κε ζθνπφ ηελ θαηαζθεπή εκπνξηθψλ LED πνπ εθπέκπνπλ αθηηλνβνιία ζε κηα κεγάιε πεξηνρή κεθψλ θχκαηνο ηνπ θάζκαηνο. Σα πξφζζεηα είλαη θαηά θχξην ιφγν δχν εηδψλ. Σν έλα παξάγεη πιηθφ ηχπνπ P θαη ην άιιν παξάγεη πιηθφ ηχπνπ N, ηα νπνία έρνπλ ζπγθεληξσκέλν έιιεηκκα ειεθηξνλίσλ (πεξίζζεηα νπψλ) θαη πεξίζζεηα ειεθηξνλίσλ αληίζηνηρα. Σα δχν απηά πιηθά βξίζθνληαη ζην ίδην θνκκάηη ηνπ εκηαγσγνχ αιιά δηαρσξίδνληαη απφ κηα πεξηνρή πνπ νλνκάδεηαη δηεπηθάλεηα. Ζ εθαξκνγή θαηάιιειεο ηάζεο ζηα δχν ειεθηξφδηα ελφο LED, αλαγθάδεη ηηο νπέο λα κεηαθηλεζνχλ απφ ηελ πεξηνρή P ζηελ πεξηνρή N θαη ηα ειεθηξφληα λα κεηαθηλεζνχλ 27

28 απφ ηελ πεξηνρή N ζηελ πεξηνρή P. Οη πξναλαθεξζέληεο θνξείο θαζψο κεηαθηλνχληαη πξνο ηε δηεπηθάλεηα, επαλαζπλδένληαη θαη αθήλνπλ ην πεξίζζεπκα ελέξγεηα ηνπο κε ηε κνξθή θσηνλίσλ. Σν ρξψκα ηνπ θσηφο πνπ εθπέκπεηαη απφ κηα δίνδν εθπνκπήο θσηφο εμαξηάηαη απφ ηελ ρεκηθή ζχζηαζε ηνπ εκηαγψγηκνπ πιηθνχ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη θαη κπνξεί λα είλαη ππεξηψδεο, νξαηφ ή ππέξπζξν. Δπίζεο, ην πεξίβιεκα ηνπ θσηηζηηθνχ επεξεάδεη ην ηειηθφ ρξψκα πνπ αληηιακβάλεηαη ν ρξήζηεο [13]. β. Βνεζεηηθέο δηαηάμεηο θαη δηάξθεηα δσήο Οη ιακπηήξεο LED δελ απαηηνχλ βνεζεηηθέο δηαηάμεηο γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπο. Έρνπλ πνιχ κεγάιε δηάξθεηα δσήο θαη θηλδπλεχνπλ απφ θαηαζηξνθή κφλν ζε πεξίπησζε εθαξκνγήο κεγάιεο αλάζηξνθεο ηάζεο (ζπλήζσο κπνξνχλ λα αληέμνπλ απφ 3 V έσο 11 V αλάζηξνθεο ηάζεο). Σππηθά, ε εθαξκνδφκελε ηάζε θπκαίλεηαη απφ 1,5 V έσο 3 V θαη ην ξεχκα πνπ δηαξξέεη ηε δίνδν είλαη απφ 1 ma έσο θαη 100 ma, αλάινγα κε ηνλ ηχπν θαη ην ρξψκα ηεο θσηνεθπέκπνπζαο δηφδνπ. ε. Σππηθή ρξήζε Οη ιακπηήξεο LED είλαη ηθαλνί λα αληηθαηαζηήζνπλ ζρεδφλ θάζε θαηεγνξία ιακπηήξσλ εθφζνλ ε ξαγδαία εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο ηνπο νδήγεζε, πεηξακαηηθά, ζηελ επίηεπμε θσηεηλήο απφδνζεο ίζεο κε 200 lm/w. Χζηφζν, ζηηο κέξεο καο ε θσηεηλή απφδνζε ησλ LED θπκαίλεηαη ζπλήζσο απφ 10 lm/w κέρξη θαη 100 lm/w. ην εκπφξην δηαηίζεληαη ήδε ιακπηήξεο LED πνπ αληηθαζηζηνχλ ηνπο ιακπηήξεο ππξαθηψζεσο, ηνπο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ θαη γεληθφηεξα φινπο ηνπο ιακπηήξεο εθθέλσζεο. Σππηθέο εθαξκνγέο ησλ LED απνηεινχλ: Φσηεηλνί πίλαθεο απνηχπσζεο δεδνκέλσλ θαη κελπκάησλ (ζε ζηάδηα, ζηαζκνχο, αεξνδξφκηα, δξφκνπο θιπ.) θαη ζεκαηνδφηεο (ζε δξφκνπο ή ζε απηνθίλεηα). Φσηαγψγεζε νδψλ θαη θσηηζκφο εζσηεξηθψλ θαη εμσηεξηθψλ ρψξσλ θηηξίσλ θαη θαηνηθηψλ. Φσηηζκφο εμσηεξηθήο πξφζνςεο θηηξίσλ κε δπλαηφηεηα ελαιιαγήο ρξσκάησλ. 28

29 1.3.3 Σύγκριςη των λαμπτόρων φθοριςμού και LED ηε ζπλέρεηα ζπγθξίλνληαη νη δεκνθηιέζηεξνη ιακπηήξεο θζνξηζκνχ ζηηο εγθαηαζηάζεηο θσηηζκνχ θηηξίσλ (Σ5, Σ8 θαη CFL) κε ηνπο ιακπηήξεο LED, σο πξνο ηξείο βαζηθέο θαηεγνξίεο ραξαθηεξηζηηθψλ κεγεζψλ. α. Γηάξθεηα δσήο, θσηεηλή απόδνζε, δπλαηόηεηα απμνκείσζεο ηεο θσηεηλήο έληαζεο (dimming) θαη θαηαζθεπαζηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνλ πίλαθα 1.5 θαίλνληαη ζπγθξηηηθά ηα παξαπάλσ ραξαθηεξηζηηθά. Πίλαθαο 1.5: πγθξηηηθή απεηθφληζε ηεο ηππηθήο δηάξθεηαο δσήο [hr], ηεο θσηεηλήο απφδνζεο [lm/w] θαη ηεο δπλαηφηεηαο dimming κεηαμχ ησλ ιακπηήξσλ θζνξηζκνχ (CFL, T8, T5) θαη LED [3, 28]. Σύπνο ιακπηήξα πκπαγήο ιακπηήξαο θζνξηζκνχ (CFL) Σππηθή δηάξθεηα δσήο [hr] Σππηθή θσηεηλή απόδνζε [lm/w] Γπλαηόηεηα απμνκείσζεο θσηεηλήο έληαζεο Ναη, εθφζνλ έρεη ειεθηξνληθφ ballast Φζνξηζκνχ Σ Ναη, εθφζνλ έρεη ειεθηξνληθφ ballast Φζνξηζκνχ Σ Ναη LED Ναη Ζ δηαθχκαλζε ζηηο ηηκέο ηεο θσηεηλήο απφδνζεο, εμαξηάηαη ηφζν απφ ηελ ηζρχ ηνπ ιακπηήξα φζν θαη απφ ηα ηδηαίηεξα θαηαζθεπαζηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ. Ζ θσηεηλή απφδνζε ησλ ιακπηήξσλ ζπλήζσο απμάλεηαη, φζν κεγαιψλεη ε νλνκαζηηθή ηζρχο ηνπο. Ζ κεγαιχηεξε θσηεηλή απφδνζε ζπλαληάηαη ζηνπο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ T5. ηνπο ιακπηήξεο LED έρεη επηηεπρζεί, πεηξακαηηθά, θσηεηλή απφδνζε έσο θαη 200 lm/w. ην εκπφξην, φκσο, νη ιακπηήξεο LED έρνπλ αξθεηά ρακειφηεξε απφδνζε. Δπηπξφζζεηα, νη ιακπηήξεο LED δελ είλαη επαίζζεηνη ζε θξαδαζκνχο θαη θαηαπνλήζεηο, νχηε επεξεάδνληαη απφ ηελ πγξαζία- ζε αληίζεζε κε ηνπο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ. Αθφκε, νη ιακπηήξεο LED εθπέκπνπλ ρακειφηεξα πνζά ζεξκφηεηαο, δελ πεξηέρνπλ ηνμηθφ πδξάξγπξν, ελψ ζπλερείο ελαχζεηο θαη ζβέζεηο δελ κεηψλνπλ ηε δηάξθεηα δσήο ηνπ ιακπηήξα, ζε αληηδηαζηνιή κε ηνπο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ. 29

30 β. Γείθηεο ζπζρεηηζκέλεο ζεξκνθξαζίαο ρξώκαηνο CCT θαη γεληθόο δείθηεο ρξσκαηηθήο απόδνζεο R a Οη δείθηεο ζπζρεηηζκέλεο ζεξκνθξαζίαο ρξψκαηνο θαη ρξσκαηηθήο απφδνζεο πνηθίινπλ, αλάινγα κε ηνλ θαηαζθεπαζηή, ηνλ ηχπν θαη ηελ ηζρχ ηνπ ιακπηήξα. Λακπηήξεο κε πςειφ δείθηε ρξσκαηηθήο απφδνζεο (R a >80) θαζψο θαη δηαθφξσλ ζεξκνθξαζηψλ ρξψκαηνο (2.700 K K) είλαη εκπνξηθά δηαζέζηκνη ηφζν γηα ηνπο ιακπηήξεο LED φζν θαη γηα ηνπο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ. γ. Φάζκα εθπνκπήο Ζ ελεξγεηαθή θαζκαηηθή θαηαλνκή δείρλεη ην πνζνζηφ ηεο ρξσκαηηθήο αθηηλνβνιίαο πνπ πεξηέρεη κηα θσηεηλή πεγή. Γηα λα απνδνζεί πηζηά ην ρξψκα ελφο αληηθεηκέλνπ πξέπεη ην θσο πνπ ζα ην θσηίζεη λα πεξηέρεη φια ηα κήθε θχκαηνο ησλ αθηηλνβνιηψλ ζε ζσζηή αλαινγία. Ζ ελεξγεηαθή θαζκαηηθή θαηαλνκή ηνπ ειηαθνχ θσηφο ζε ζχγθξηζε κε απηήλ ελφο ιακπηήξα ππξαθηψζεσο (incandescent), ελφο ιακπηήξα LED θαη ελφο ιακπηήξα θζνξηζκνχ (CFL) παξνπζηάδεηαη ζηελ εηθφλα Δηθόλα 1.11: πγθξηηηθή απεηθφληζε ηεο ελεξγεηαθήο θαζκαηηθήο θαηαλνκήο ηνπ ειηαθνχ θσηφο, ησλ ιακπηήξσλ LED, ππξαθηψζεσο θαη θζνξηζκνχ, πεγή: Σν θάζκα ησλ ιακπηήξσλ LED είλαη πιεξέζηεξν απφ απηφ ησλ ιακπηήξσλ θζνξηζκνχ, κε απνηέιεζκα ε ρξήζε ησλ πξψησλ λα απνδίδεη πην πηζηά ηα ρξψκαηα ησλ αληηθεηκέλσλ πνπ θσηίδνληαη κέζα ζε έλαλ ρψξν. Οη ιακπηήξεο ππξαθηψζεσο έρνπλ ηε πιεξέζηεξε ελεξγεηαθή θαζκαηηθή θαηαλνκή απφ φινπο ηνπο άιινπο ηχπνπο ιακπηήξσλ. 30

31 1.4 Φωτομετρικϊ μεγϋθη Σα βαζηθφηεξα θσηνκεηξηθά κεγέζε ζα αλαιπζνχλ ζπλνπηηθά ζηε ζπλέρεηα Φωτεινό ροό Ζ θσηεηλή ξνή ζπκβνιίδεηαη γεληθά κε Φ, νλνκάδεηαη Luminous flux ζηελ αγγιηθή βηβιηνγξαθία θαη κεηξάηαη ζε Lumen. Δηθόλα 1.12: Φσηεηλή ξνή ιακπηήξα (Φ), πεγή: Γηα ηνλ νξηζκφ ηεο θσηεηλήο ξνήο είλαη απαξαίηεηε ε πεξηγξαθή ηεο θσηνβφινπ ξνήο. Ζ θσηνβφινο ξνή (Φ e ) είλαη ε ελέξγεηα Δ πνπ εθπέκπεηαη απφ κηα πεγή αλά κνλάδα ρξφλνπ θαη έρεη δηαζηάζεηο ηζρχνο Ζ θσηεηλή ξνή απνηειεί ηε θσηνκεηξηθά ζηαζκηζκέλε κέζε ηηκή ηεο θσηνβφινπ αθηηλνβνιίαο. Ζ θσηνβφινο ξνή ζηαζκίδεηαη ζε θάζε κήθνο θχκαηνο κε βάζε ηε ζρεηηθή θαζκαηηθή απφθξηζε ηνπ αλζξψπηλνπ καηηνχ (ζπλάξηεζε V(ι)). Με άιια ιφγηα, ε θσηεηλή ξνή είλαη ε ελέξγεηα αλά κνλάδα ρξφλνπ πνπ εθπέκπεηαη απφ κηα πεγή ζε νξαηά κήθε θχκαηνο θαη εθθξάδεη ηε ζπλνιηθή πνζφηεηα θσηφο πνπ εθπέκπεηαη αλά δεπηεξφιεπην απφ κηα πεγή θσηφο. Ζ θσηεηλή ξνή δελ αθηηλνβνιείηαη νκνηφκνξθα αιιά κε δηαθνξεηηθή ππθλφηεηα πξνο θάζε δηεχζπλζε, κε εμαίξεζε ηηο ζεκεηαθέο πεγέο. Πεγέο πνπ εθπέκπνπλ κνλνρξσκαηηθφ θσο, ηζρχνο Φ e, θαη πεγέο πνπ εθπέκπνπλ πεξηζζφηεξα απφ έλα κήθε θχκαηνο, δειαδή κε κνλνρξσκαηηθφ θψο, έρνπλ αληίζηνηρα θσηεηλή ξνή: & ( ) Ζ ηηκή ηνπ V ι ιακβάλεηαη απφ ζρεηηθνχο πίλαθεο. Σν κέγεζνο Κ m απνηειεί έλαλ ζπληειεζηή αλαινγίαο, ελψ ην κέγεζνο Φ e,ι είλαη ε θαζκαηηθή θαηαλνκή ηζρχνο [21]. 31

32 1.4.2 Φωτεινό ϋνταςη Ζ θσηεηλή έληαζε ζπκβνιίδεηαη κε Η, νλνκάδεηαη Luminous intensity ζηελ αγγιηθή βηβιηνγξαθία θαη κεηξάηαη ζε Candela. Γηα ηνλ νξηζκφ ηεο θσηεηλήο έληαζεο είλαη απαξαίηεηε ε πεξηγξαθή ηεο ζηεξεάο γσλίαο. Ζ ζηεξεά γσλία Χ είλαη ην ηξηζδηάζηαην ηζνδχλακν ηεο δηζδηάζηαηεο γσλίαο, κε κνλάδα κέηξεζεο ην ζηεξαθηίλην. Έηζη, ν θψλνο πνπ απνθφπηεη επηθάλεηα Α, ζε κία ζθαίξα αθηίλαο r, πεξηθιείεη ζηεξεά γσλία Χ. Δηθόλα 1.13: ηεξεά γσλία (Χ) [10, 21]. Ζ θσηεηλή έληαζε Η κηαο ζεκεηαθήο πεγήο πξνο κηα ζπγθεθξηκέλε θαηεχζπλζε νξίδεηαη σο ε πνζφηεηα ηεο θσηεηλήο ξνήο dφ [ αλά κνλάδα ζηεξεάο γσλίαο dχ κε άμνλα απηή ηε δηεχζπλζε. Ζ θσηεηλή έληαζε εθθξάδεη ην κέξνο ηεο θσηεηλήο ξνήο ηεο πεγήο πνπ εθπέκπεηαη πξνο κηα θαηεχζπλζε, κέζα ζε κηα ζπγθεθξηκέλε ζηεξεά γσλία. Δηθόλα 1.14: Φσηεηλή έληαζε ζεκεηαθήο πεγήο (Η) [21]. Σo πνιηθφ δηάγξακκα ελφο θσηηζηηθνχ παξνπζηάδεη ηε δηαλνκή ηεο θσηεηλήο έληαζεο ζε επίπεδα πνπ δηέξρνληαη απφ έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο άμνλεο ζπκκεηξίαο ηνπ θσηηζηηθνχ ζψκαηνο [21]. 32

33 1.4.3 Ένταςη φωτιςμού Ζ θσηεηλή έληαζε ζπκβνιίδεηαη κε Δ, νλνκάδεηαη Illuminance ζηελ αγγιηθή βηβιηνγξαθία θαη κεηξάηαη ζε Lux [. Δθηφο απφ ην lux, ε έληαζε θσηηζκνχ κεηξάηαη ζπαληφηεξα ζε phot ( ) θαη foot-candle ( ). Ζ έληαζε θσηηζκνχ Δ είλαη ην κέηξν ηεο θσηεηλήο ξνήο dφ θσηηδφκελεο επηθάλεηαο. αλά κνλάδα da Ζ έληαζε θσηηζκνχ εθθξάδεη ηελ ππθλφηεηα θσηεηλήο ξνήο πνχ δέρεηαη έλα ζεκείν κίαο επηθάλεηαο, θάζεηα ηνπνζεηεκέλεο ζηε δηεχζπλζε δηάδνζεο ηνπ θσηφο [21]. Δηθόλα 1.15: Έληαζε θσηηζκνχ επηθάλεηαο (Δ) [21] Λαμπρότητα Ζ ιακπξφηεηα (ή θσηεηλφηεηα) ζπκβνιίδεηαη κε L, νλνκάδεηαη Luminance ζηελ αγγιηθή βηβιηνγξαθία θαη κεηξάηαη ζε Candela αλά ηεηξαγσληθφ κέηξν ή ζε Lumen αλά Steradian θαη ηεηξαγσληθφ κέηξν ( ) ή ζπάληα ζε [. Ζ ιακπξφηεηα κηαο θσηεηλήο πεγήο πξνο ηελ θαηεχζπλζε ελφο παξαηεξεηή νξίδεηαη σο ν ιφγνο ηεο θσηεηλήο έληαζεο Η ηεο πεγήο ζηελ θαηεχζπλζε ηνπ παξαηεξεηή δηα ηε θαηλφκελε επηθάλεηα Α ηεο πεγήο, φπσο ηε βιέπεη ν παξαηεξεηήο. Ζ θσηεηλή πεγή κπνξεί λα είλαη απηφθσηε ή εηεξφθσηε [21]. 33

34 Ζ ιακπξφηεηα εθθξάδεη ην αίζζεκα ηεο θσηεηλφηεηαο πνπ πξνθαινχλ ηα αληηθείκελα ζηνλ αλζξψπηλν νθζαικφ. Δηθόλα 1.16: Λακπξφηεηα θσηεηλήο πεγήο πξνο κία θαηεχζπλζε, πεγή: Τςειέο ηηκέο ιακπξφηεηαο πξνθαινχλ ζάκβσζε (glare) ε νπνία δπζρεξαίλεη ηελ ηθαλφηεηα φξαζεο. Ζ ζάκβσζε δηαθξίλεηαη ζε άκεζε, φπνπ ππάξρεη άκεζε νπηηθή επαθή κε απηφθσηεο επηθάλεηεο θαη έκκεζε, ε νπνία πξνθαιείηαη απφ ελνριεηηθέο αλαθιάζεηο επάλσ ζε ιείεο επηθάλεηεο. Ζ εηθφλα 1.17 δείρλεη παξαζηαηηθά ηηο δχν πεξηπηψζεηο ζάκβσζεο. Δηθόλα 1.17: Παξάδεηγκα άκεζεο θαη έκκεζεο ζάκβσζεο ζε ρξήζηε Ζ/Τ, πεγή: Ζ ζάκβσζε απφ ην ζχζηεκα θσηηζκνχ εθηηκάηαη κε ηε βνήζεηα ηνπ δείθηε VCP (Visual Comfort Probability). Ο δείθηεο VCP εθθξάδεη ην πνζνζηφ ησλ αηφκσλ ζε έλα ρψξν πνπ ζεσξνχλ ην πεξηβάιινλ ηνπο άλεην, ιακβάλνληαο ππφςε ηελ άκεζε ζάκβσζε πνπ δέρνληαη εμαηηίαο ησλ θσηηζηηθψλ ζην ρψξν. Δλαιιαθηηθά, ν βαζκφο ζπλδπαζκέλεο ζάκβσζεο UGR (Unified Glare Rating) απνηειεί κηα απινπνηεκέλε κέζνδν γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο νπηηθήο φριεζεο ελφο αηφκνπ ιφγσ ζάκβσζεο. Γελ απνηειεί αμηφπηζηε παξάκεηξν εθηίκεζεο ηεο ζάκβσζεο φηαλ νη θσηεηλέο πεγέο είλαη πνιχ κεγάισλ ή κηθξψλ δηαζηάζεσλ. Οη ηηκέο ηνπ δείθηε UGR θπκαίλνληαη απφ 5 έσο 40, κε ηηο ηηκέο 24.0, 21.6, 19.0, 16.0 θαη 11.6 λα αληηζηνηρνχλ ζε VCP ίζν κε 50%, 60%, 70%, 80% θαη 90% αληίζηνηρα. 34

35 1.4.5 Συνοπτικό περιγραφό των φωτομετρικών μεγεθών ηνλ πίλαθα 1.6 παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά ηα θπξηφηεξα θσηνκεηξηθά κεγέζε πνπ αλαιχζεθαλ πξνεγνπκέλσο. Πίλαθαο 1.6: πγθεληξσηηθή παξάζεζε ησλ θπξηφηεξσλ θσηνκεηξηθψλ κεγεζψλ [21]. ύκβνιν Διιεληθόο Όξνο Αγγιηθόο όξνο Οξηζκόο Μνλάδα κέηξεζεο (SI) Φσηεηλή ξνή Φσηεηλή έληαζε Έληαζε θσηηζκνχ Λακπξφηεηα Οιηθή θσηεηλή ξνή Luminous flux Luminous intensity ( ) ( ) ( ) Illuminance ( ) Luminance Total luminous flux ( ) ( ) Σέινο, ε εηθφλα 1.18 παξνπζηάδεη επνπηηθά θαη πεξηγξάθεη ζπλνπηηθά ηα ηέζζεξα βαζηθά θσηνκεηξηθά κεγέζε. Δηθόλα 1.18: πλνπηηθή πεξηγξαθή ησλ βαζηθψλ θσηνκεηξηθψλ κεγεζψλ, πεγή: (κεηαθξαζκέλε). 35

36 1.5 Επύδραςη του φωτιςμού ςτη ψυχολογύα του ανθρώπου Καηά ην ζρεδηαζκφ ηεο εγθαηάζηαζεο θσηηζκνχ ζε ρψξνπο γξαθείσλ, αηζνπζψλ δηδαζθαιίαο, εξγαζηεξίσλ θαη ινηπψλ ρψξσλ εξγαζίαο απαηηείηαη κεγάιε πξνζνρή ζηελ θαηάιιειε εθινγή θαη ρσξνζέηεζε ησλ θσηηζηηθψλ θαη ησλ ιακπηήξσλ. Ο θαηάιιεινο θσηηζκφο παξέρεη νπηηθή άλεζε ζηνπο ρξήζηεο ελφο ρψξνπ θαη απμάλεη ηελ παξαγσγηθφηεηα ηνπο. Αληίζεηα, ν ιαλζαζκέλνο ζρεδηαζκφο ηεο εγθαηάζηαζεο θσηηζκνχ κπνξεί λα νδεγήζεη ζηα αθφινπζα πξνβιήκαηα: Πξνβιήκαηα πγείαο. Σππηθά παξαδείγκαηα απνηεινχλ νη πνλνθέθαινη, ε θφπσζε, νη αυπλίεο θαη ε κεησκέλε νπηηθή νμχηεηα. Δπίζεο, είλαη πηζαλή ε πξφθιεζε πφλσλ ζηε κέζε, ζηνλ απρέλα θαη ζην ππφινηπν ζψκα, θαζψο ε θαθή ζρεδίαζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ αλαγθάδεη ηνλ εξγαδφκελν λα αιιάδεη ζπρλά ηε ζηάζε ηνπ ζψκαηνο ηνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εξγαζίαο. Μείσζε ηεο απφδνζεο ησλ εξγαδνκέλσλ, ιφγσ ηεο θαθήο ςπρνινγηθήο δηάζεζεο θαη ηεο έληνλεο δπζθνξίαο πνπ αηζζάλνληαη εμαηηίαο ηνπ θσηηζκνχ. Δξγαηηθά αηπρήκαηα ζε κεγάιεο βηνκεραλίεο [22]. Σφζν ε έληαζε θσηηζκνχ φζν θαη ην ρξψκα ηνπ θσηφο ζε έλα ρψξν έρνπλ θαζνξηζηηθή επίδξαζε ζηε ςπρνινγία ησλ αλζξψπσλ πνπ βξίζθνληαη εληφο απηνχ. Δπηπιένλ, ν ζφξπβνο ησλ ζπζηεκάησλ ιεηηνπξγίαο ησλ ιακπηήξσλ θζνξηζκνχ θαζψο θαη ην θαηλφκελν ηεο θσηεηλήο καξκαξπγήο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ (flickering) επεξεάδνπλ ηε ςπρνινγία ηνπ αλζξψπνπ. Σα θαηλφκελα απηά ζα κειεηεζνχλ μερσξηζηά ζηε ζπλέρεηα. Οξηζκέλνη γεληθνί θαλφλεο γηα ηελ επίηεπμε νπηηθήο άλεζεο ζην ρψξν εξγαζίαο είλαη νη εμήο: Δπηινγή θαηάιιειεο ηηκήο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζην ρψξν. Δπίηεπμε ρακειψλ αληηζέζεσλ ιακπξφηεηαο θαη απνθπγή ηεο ζάκβσζεο. Οξζή δηάηαμε ησλ θσηηζηηθψλ θαη ηεο επηθάλεηαο εξγαζίαο ζην ρψξν. Δπηινγή θαηάιιειεο ζεξκνθξαζίαο ρξψκαηνο γηα ηνπο ιακπηήξεο. Μείσζε ζην ειάρηζην ηνπ ζνξχβνπ ησλ ζπζηεκάησλ ιεηηνπξγίαο ησλ ιακπηήξσλ θαη ηεο θσηεηλήο καξκαξπγήο (flickering). 36

37 α. Δπίδξαζε ηεο έληαζεο θσηηζκνύ θαη ηεο ζάκβσζεο ρεηηθά κε ηελ έληαζε ηνπ θσηηζκνχ ζε έλαλ ρψξν, ζα πξέπεη λα δηαζθαιίδεηαη φηη βξίζθεηαη πάληα κέζα ζηα επηηξεπηά φξηα πνπ θαζνξίδνπλ ηα ζρεηηθά πξφηππα. Ζ ρξήζε ηνπ ρψξνπ θαζνξίδεη θαη ηηο απαηηήζεηο ηνπ ζρεηηθά κε ηελ έληαζε θσηηζκνχ. Ζ κειινληηθή κείσζε ηεο ζηάζκεο θσηηζκνχ, ιφγσ γήξαλζεο ή θαηαζηξνθήο ησλ ιακπηήξσλ, ζα πξέπεη λα ιακβάλεηαη ππφςε, πξνθεηκέλνπ ζε φιε ηε δηάξθεηα δσήο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ λα πιεξνχληαη νη εθάζηνηε απαηηήζεηο. Ηδηαίηεξε πξνζνρή πξέπεη λα δνζεί ζηνλ πεξηνξηζκφ ηεο ζάκβσζεο, ηφζν ηεο άκεζεο φζν θαη ηεο έκκεζεο. Ζ ζάκβσζε ραξαθηεξίδεηαη απφ ηε κείσζε ηεο νπηηθήο ηθαλφηεηαο, πνπ δεκηνπξγείηαη φηαλ ππάξρνπλ πεξηνρέο κε πςειή ιακπξφηεηα κέζα ζην νπηηθφ πεδίν ηνπ αλζξψπνπ. Σν θαηλφκελν απηφ νθείιεηαη θχξηα ζηε δπζθνιία πξνζαξκνγήο ηνπ ακθηβιεζηξνεηδή ζηηο ζπλζήθεο θσηεηλφηεηαο. Δίλαη, ινηπφλ, θαλεξφ πψο ηφζν ε κεησκέλε ή ε απμεκέλε έληαζε θσηηζκνχ φζν θαη ε ζάκβσζε κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε νπηηθή δπζθνξία ζηνπο ρξήζηεο ελφο ρψξνπ. Ζ νπηηθή δπζθνξία νθείιεηαη θπξίσο ζε ςπρνινγηθά αίηηα θαη έρεη γξήγνξε κεηεμέιημε ζε νξγαληθά θαη ιεηηνπξγηθά ελνριήκαηα [22]. β. Δπίδξαζε ηνπ ζνξύβνπ θαη ηεο θσηεηλήο καξκαξπγήο (flickering) Ο ζφξπβνο πνπ πξνθαιείηαη απφ ηα ζπζηήκαηα ιεηηνπξγίαο ησλ ιακπηήξσλ θζνξηζκνχ θαζψο θαη ε θσηεηλή καξκαξπγή ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ησλ ιακπηήξσλ (flickering) κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ επηπξφζζεηεο πεγέο ελφριεζεο. Γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπο ζα πξέπεη λα γίλεηαη ζσζηή επηινγή ησλ θσηηζηηθψλ θαη ησλ ιακπηήξσλ κε βάζε ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ δίλεη ν θαηαζθεπαζηήο, ψζηε λα πιεξνχληαη νη απαηηήζεηο ηνπ ρψξνπ ζρεηηθά κε ηα επίπεδα ζνξχβνπ θαη ηεο νπηηθήο φριεζεο ιφγσ ηεο θσηεηλήο καξκαξπγήο. 37

38 γ. Δπίδξαζε ηνπ ρξώκαηνο ηνπ θσηόο O πίλαθαο 1.8 πεξηγξάθεη ην αίζζεκα πνπ αλαπηχζζεηαη ζε έλαλ άλζξσπν φηαλ βξεζεί ζε πεξηβάιινλ κε ζπγθεθξηκέλε ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο ηνπ θσηφο, ζε ζρέζε κε ηε ζηάζκε ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζην ρψξν. Πίλαθαο 1.7: πλαηζζεκαηηθή επίδξαζε ηνπ ρξψκαηνο κίαο θσηεηλήο πεγήο, αλάινγα κε ηε ζηάζκε ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζην ρψξν [8]. Έληαζε θσηηζκνύ (lux) πλαηζζεκαηηθή επίδξαζε αλάινγα κε ην ρξώκα ησλ θσηεηλώλ πεγώλ Θεξκό Οπδέηεξν Φπρξό < 500 Δπράξηζηε Οπδέηεξε Φπρξή Μεηαβαηηθή θαηάζηαζε Γηεγεξηηθή Δπράξηζηε Οπδέηεξε Μεηαβαηηθή θαηάζηαζε > Αθχζηθε Γηεγεξηηθή Δπράξηζηε Tν ίδην θαηλφκελν πεξηγξάθεη θαη ην δηάγξακκα Kruithof ζηελ εηθφλα Δηθόλα 1.19: Γηάγξακκα Kruithof. πλαηζζεκαηηθή επίδξαζε ηνπ ρξψκαηνο κίαο θσηεηλήο πεγήο, αλάινγα κε ηε ζηάζκε ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζην ρψξν, πεγή: Παξαηεξείηαη φηη φζν πςειφηεξε είλαη ε έληαζε θσηηζκνχ, ηφζν πην άλεηα ληψζεη ν άλζξσπνο φηαλ ν ρψξνο ζηνλ νπνίν βξίζθεηαη θσηίδεηαη κε ιακπηήξεο κε ςπρξφηεξε ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο. 38

39 Κεφα λαιο 2 ο Τεχνικϋσ βελτιςτοπούηςησ ςυςτόματοσ φωτιςμού 2.1 Ειςαγωγό Ο θσηηζκφο έρεη ζεκαληηθφηαηε επίδξαζε ζηελ ελεξγεηαθή θαηαλάισζε. Σα αθφινπζα πνζνζηά αλαδεηθλχνπλ ηελ παξαπάλσ ζέζε. Έηζη, ν θσηηζκφο: Δπζχλεηαη γηα ην 19% ηεο παγθφζκηαο παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. πκκεηέρεη θαηά 2% κε 3% ζηε ζπλνιηθή ελέξγεηα ηνπ πιαλήηε. Απαηηεί ζπλήζσο πεξηζζφηεξν απφ ην 25% ηεο ζπλνιηθήο ελέξγεηαο πνπ θαηαλαιψλεη έλα θηίξην ηξηηνγελνχο ηνκέα [10]. Υάξε ζηε ζχγρξνλε ηερλνινγία είλαη δπλαηή ε επίηεπμε ελεξγεηαθήο εμνηθνλφκεζεο ηεο ηάμεσο ηνπ 30% έσο θαη 70% ζηνλ ηνκέα ηνπ θσηηζκνχ, κέζσ ζηνρεπκέλσλ παξεκβάζεσλ. Οη βαζηθφηεξνη κέζνδνη βειηηζηνπνίεζεο ηνπ ππάξρνληνο ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζε έλα θηίξην είλαη νη εμήο: Δπηινγή ελεξγεηαθά απνδνηηθψλ ιακπηήξσλ. Δπηινγή θαηάιιεισλ θσηηζηηθψλ ζσκάησλ. Υξήζε ειεθηξνληθψλ ballasts. Αμηνπνίεζε θπζηθνχ θσηηζκνχ θαη ρξήζε ζπζηεκάησλ ειέγρνπ ηνπ ηερλεηνχ θσηηζκνχ. Άιιεο παξεκβάζεηο, φπσο: Καιχηεξνο πξνγξακκαηηζκφο ησλ δηαδηθαζηψλ ζπληήξεζεο. Καηάιιεινο ζρεδηαζκφο ησλ θπθισκάησλ θσηηζκνχ. Αξρηηεθηνληθέο ιχζεηο. ην 2 ν θεθάιαην ζα γίλεη κηα εθηελήο αλάιπζε ησλ παξαπάλσ ηερληθψλ. Πξνζνρή ζα πξέπεη λα δίλεηαη θαη ζηε δηαηήξεζε ελφο πςεινχ επηπέδνπ νπηηθήο άλεζεο γηα ηνπο ρξήζηεο ηνπ ρψξνπ. Έηζη ε ελεξγεηαθή εμνηθνλφκεζε ζην ζχζηεκα θσηηζκνχ δελ πξέπεη λα γίλεηαη απηνζθνπφο, αιιά λα ζπλδπάδεηαη κε ηελ ηήξεζε ησλ απαηηνχκελσλ πξνηχπσλ πνπ δηέπνπλ ηελ εθάζηνηε κειέηε θσηηζκνχ. 39

40 2.2 Λαμπτόρεσ Οη ιακπηήξεο απνηεινχλ ην ζεκείν έλαξμεο ησλ ππνινγηζκψλ ελεξγεηαθήο απφδνζεο. Γχν βαζηθέο κέζνδνη βειηηζηνπνίεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ αλαιχνληαη ζηε ζπλέρεηα Χρόςη λαμπτόρων με υψηλό φωτεινό απόδοςη Ζ θσηεηλή απφδνζε απνηειεί έλαλ ζεκαληηθφηαην δείθηε γηα ηελ ηαμηλφκεζε ησλ ιακπηήξσλ κε βάζε ηελ ελεξγεηαθή ηνπο απφδνζε. Ζ ρξήζε ελφο ιακπηήξα κε πςειή θσηεηλή απφδνζε απνηειεί ηελ αξρή γηα ην ζρεδηαζκφ ελφο ελεξγεηαθά απνδνηηθνχ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. ηα θηίξηα ηνπ ηξηηνγελνχο ηνκέα ε ρξήζε ιακπηήξσλ θζνξηζκνχ απνηειεί ηε ζπλεζέζηεξε επηινγή. Οη ιακπηήξεο LED ελδέρεηαη λα αληηθαηαζηήζνπλ ηνπο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ ηα επφκελα ρξφληα, κε δεδνκέλε ηε ζπλερψο απμαλφκελε θσηεηλή απφδνζε ηνπο. ην δηάγξακκα 2.1 παξνπζηάδεηαη ε ηππηθή θσηεηλή απφδνζε ησλ ιακπηήξσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη θαηά θχξην ιφγν γηα ην γεληθφ θσηηζκφ ελφο θηηξίνπ. Γηάγξακκα 2.1: Απφδνζε ιακπηήξσλ ζε lm/w, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ ζπζηήκαηνο έλαπζεο θαη ιεηηνπξγίαο (ballast) φπνπ απηφ απαηηείηαη [3, 28]. Τυπική φωτεινή απόδοςη λαμπτήρων [lm/w] Μζγιςτη Ελάχιςτη Γραμμικόσ λαμπτήρασ φθοριςμοφ T8 (27W - 55W) Γραμμικόσ λαμπτήρασ φθοριςμοφ T5 (27W - 55W) Συμπαγήσ λαμπτήρασ φθοριςμοφ (9W - 32W) LED (4W - 9W) 40

41 Πην ζπγθεθξηκέλα, ινηπφλ, πξνηείλεηαη ε: α. Αληηθαηάζηαζε ησλ ιακπηήξσλ θζνξηζκνύ Σ8 κε ιακπηήξεο Σ5 Οη ιακπηήξεο Σ5 έρνπλ κεγαιχηεξε θσηεηλή απφδνζε απφ ηνπο ιακπηήξεο Σ8. Δπηπιένλ, νη ιακπηήξεο Σ5 ιεηηνπξγνχλ κφλν κε ειεθηξνληθφ ballast, ελψ νη ιακπηήξεο Σ8 ιεηηνπξγνχλ ζπρλά κε ζπκβαηηθά. Απηνί νη δχν ιφγνη κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε ζεκαληηθή αχμεζε ηεο απφδνζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. β. Αληηθαηάζηαζε ζπκπαγώλ ιακπηήξσλ θζνξηζκνύ κε γξακκηθνύο ιακπηήξεο θζνξηζκνύ Οη γξακκηθνί ιακπηήξεο Σ5 θαη Σ8 έρνπλ γεληθά κεγαιχηεξε θσηεηλή απφδνζε θαη δηάξθεηα δσήο απφ ηνπο γξακκηθνχο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ. Έηζη, ε αληηθαηάζηαζε ησλ ζπκπαγψλ ιακπηήξσλ απφ γξακκηθνχο νδεγεί ζε ζεκαληηθή εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο. γ. Δπηινγή ιακπηήξσλ κεγάιεο νλνκαζηηθήο ηζρύνο Οη ιακπηήξεο κεγαιχηεξεο νλνκαζηηθήο ηζρχνο έρνπλ θαηά θαλφλα πςειφηεξε θσηεηλή απφδνζε απφ ηνπο ιακπηήξεο ρακειφηεξεο ηζρχνο. πλεπψο, πξνηείλεηαη ε ρξήζε επηκήθσλ θσηηζηηθψλ πνπ κπνξνχλ λα ζηεγάζνπλ γξακκηθνχο ιακπηήξεο κεγάιεο νλνκαζηηθήο ηζρχνο, φπνηε απηφ είλαη εθηθηφ. δ. Δλδερόκελε αληηθαηάζηαζε ησλ ιακπηήξσλ θζνξηζκνύ κε LED Σα ηειεπηαία ρξφληα γλσξίδνπλ ζεκαληηθή εμέιημε λέεο θσηεηλέο πεγέο κε επίθεληξν ηηο δηφδνπο εθπνκπήο θσηφο (LED). Μηα αλαιπηηθή ηερληθννηθνλνκηθή κειέηε κπνξεί λα θαζνξίζεη αλ είλαη πξάγκαηη πην ζπκθέξνπζα ε επηινγή ιακπηήξσλ LED, έλαληη ησλ ιακπηήξσλ θζνξηζκνχ Χρόςη λαμπτόρων με κατϊλληλη θερμοκραςύα χρώματοσ Αλάινγα κε ηε ρξήζε ηνπ ρψξνπ, ε επηινγή ησλ θαηάιιεισλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ ιακπηήξα κπνξεί λα νδεγήζεη ζε ζεκαληηθή εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο. πγθεθξηκέλα, κε ηελ επηινγή ιακπηήξσλ δηαθνξεηηθήο ρξσκαηηθήο απφδνζεο θαη ζεξκνθξαζίαο ρξψκαηνο- αιιά κεγαιχηεξεο θσηεηλήο απφδνζεο- είλαη εθηθηή ε εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο έσο θαη θαηά 30%. 41

42 2.3 Φωτιςτικϊ ςώματα Σα θσηηζηηθά ζψκαηα απνηεινχλ ηε δηάηαμε πνπ ηξνθνδνηεί ηνπο ιακπηήξεο κε ειεθηξηθφ ξεχκα θαη είλαη αλαγθαία γηα ηνλ έιεγρν ηεο θαηαλνκήο ηνπ θσηηζκνχ. Δηθόλα 2.1: Σππηθφ θσηηζηηθφ άκεζνπ θσηηζκνχ, κε γξακκηθνχο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ θαη παξαβνιηθνχο αλαθιαζηήξεο [2]. Έλα θσηηζηηθφ, γεληθά, πεξηιακβάλεη: Λακπηήξεο. Γηαηάμεηο γηα ηελ έλαξμε θαη ιεηηνπξγία ησλ ιακπηήξσλ (ballasts, starters). Αλαθιαζηήξεο (reflectors) γηα ηελ θαηάιιειε θαηεχζπλζε ηνπ θσηφο. Οπηηθφ ζχζηεκα (shielding/ diffusion components), φπσο θαθνί, δηαρπηέο θαη πεξζίδεο, γηα ηελ θάιπςε ηνπ ιακπηήξα απφ ηα κάηηα ηνπ ρξήζηε ππφ θαλνληθέο γσλίεο ζέαζεο θαη γηα ηελ νκαιή δηαλνκή ηνπ θσηφο. Πεξίβιεκα (housing) γηα ηε ζηέγαζε ησλ πξναλαθεξζέλησλ θαζψο θαη άιισλ απαξαίηεησλ ειεθηξηθψλ εμαξηεκάησλ, φπσο ηα θαιψδηα. Ο ζπλνιηθφο βαζκφο απφδνζεο ηνπ θσηηζηηθνχ (Light Output Ratio- LOR) απνηειεί έλαλ βαζηθφηαην δείθηε γηα ηελ εθηίκεζε ηεο ελεξγεηαθήο απφδνζεο ελφο θσηηζηηθνχ ζψκαηνο, κηαο θαη εθθξάδεη ην πνζνζηφ ηνπ αμηνπνηήζηκνπ θσηηζκνχ πνπ παξάγεη ην θσηηζηηθφ ζψκα. Ο έιεγρνο ηεο θαηαλνκήο θσηηζκνχ θαη ν πεξηνξηζκφο ηεο ζάκβσζεο κεηψλνπλ ην ζπλνιηθφ βαζκφ απφδνζεο, σζηφζν είλαη απαξαίηεηεο ελέξγεηεο γηα ηε ζσζηή νδήγεζε ηνπ θσηηζκνχ ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο. Έηζη, ηα νπηηθά ζπζηήκαηα ηνπ θσηηζηηθνχ ζψκαηνο (δηαρπηέο, πεξζίδεο θ.α.) κεηψλνπλ ηελ απφδνζε ηνπ θσηηζηηθνχ, νδεγνχλ σζηφζν θαιχηεξα ην θσηηζκφ ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο, κεηψλνληαο ηαπηφρξνλα ηε ζάκβσζε. 42

43 Ζ επηινγή ησλ θσηηζηηθψλ δελ ζα πξέπεη λα γίλεηαη ιακβάλνληαο ππφςε κφλν ην ειάρηζην αξρηθφ θφζηνο ηνπο. Αλη απηνχ, αθνινπζνχλ πξνηάζεηο γηα ηε ζσζηή επηινγή ησλ θσηηζηηθψλ θαη ηελ θαηάιιειε ρσξνζέηεζε ηνπο Αποδοτικότερη χωροθϋτηςη των φωτιςτικών ςωμϊτων Σα ζχγρξνλα θσηηζηηθά έρνπλ ζεκαληηθέο βειηηψζεηο ζην βαζκφ απφδνζεο ηνπο θαη ζηελ ηθαλφηεηα ηνπο λα θαηεπζχλνπλ ην θσο κφλν πξνο ηελ επηζπκεηή θαηεχζπλζε, ζε ζρέζε κε απηά παιαηφηεξεο ηερλνινγίαο. Έηζη, θαηά ηνλ επαλαζρεδηαζκφ ελφο ππάξρνληνο ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ελδέρεηαη λα αθπξσζνχλ αξθεηά παιαηά θσηηζηηθά ζψκαηα θαη λα γίλεη απνδνηηθφηεξνο θαζνξηζκφο ηνπ αξηζκνχ θαη ηεο ζέζεο ησλ λέσλ θσηηζηηθψλ ζσκάησλ. Δπηπξφζζεηα, ε ζσζηή ρσξνζέηεζε ησλ θσηηζηηθψλ ζην ρψξν εξγαζίαο έρεη σο απνηέιεζκα ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο έκκεζεο ζάκβσζεο ησλ εξγαδνκέλσλ εμαηηίαο ηεο αλάθιαζεο ηνπ θσηφο ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο. Όηαλ ηα θσηηζηηθά ηνπνζεηνχληαη εθαηέξσζελ ηεο επηθάλεηαο εξγαζίαο, κεηψλνληαη νη αλεπηζχκεηεο ζθηάζεηο θαη ην θσο αλαθιάηαη καθξηά απφ ηνπο νθζαικνχο ηνπ εξγαδνκέλνπ. Δηθόλα 2.2: Λαλζαζκέλε (αξηζηεξά) θαη ζσζηή (δεμηά) ρσξνζέηεζε θσηηζηηθψλ ζσκάησλ ζην ρψξν εξγαζίαο [2]. 43

44 2.3.2 Χρόςη φωτιςτικών με οπτικό ςύςτημα υψηλόσ απόδοςησ πζηήλεηαη ε ρξήζε θσηηζηηθψλ κε νπηηθφ ζχζηεκα (δηαρπηήο, αλαθιαζηήξαο, πεξζίδεο θιπ) πςειήο απφδνζεο, ψζηε ν ζπλνιηθφο βαζκφο απφδνζεο ηνπ θσηηζηηθνχ (Light Output Ratio- LOR) λα είλαη κεγαιχηεξνο απφ 65%. Ζ χπαξμε νπίζζηνπ αλαθιαζηήξα είλαη επηζπκεηή θαη ζπκβάιιεη ζεηηθά ζηελ απφδνζε ηνπ θσηηζηηθνχ, εθφζνλ ην θσο αληαλαθιάηαη πξνο ην ρψξν θαη δελ ράλεηαη κέζα ζην θσηηζηηθφ. Ζ απφδνζε ηνπ αλαθιαζηήξα επεξεάδεηαη θαζνξηζηηθά απφ ην πιηθφ θαηαζθεπήο ηνπ. Γηα παξάδεηγκα, ε ρξήζε θσηηζηηθνχ κε αλαθιαζηήξα απφ αινπκίλην πςειήο θαζαξφηεηαο θαη πνηφηεηαο αλνδίσζεο (βαζκφο αλάθιαζεο έσο θαη 95%) ζε ζρέζε κε έλα θσηηζηηθφ κε βακκέλνπο ιεπθνχο αλαθιαζηήξεο (βαζκφο αλάθιαζεο πεξίπνπ 70%) απμάλεη ζεκαληηθά ηελ πνζφηεηα ηνπ θσηφο πνπ εθπέκπεηαη απφ ην θσηηζηηθφ [11]. Όκνηα, νη δηαρπηέο ζα πξέπεη λα είλαη θαηαζθεπαζκέλνη απφ πιηθά πςειήο απφδνζεο. Οη ζπλζεηηθνί δηαρπηέο έρνπλ ρακειφηεξν βαζκφ απφδνζεο θαη ρεηξφηεξν ζπληειεζηή ζπληήξεζεο ζε ζρέζε κε ηνπο ζχγρξνλνπο δηαρπηέο Χρόςη φωτιςτικών με ηλεκτρονικό ballast Δθηηκάηαη φηη ε ρξήζε ειεθηξνληθψλ ballast (EB), ζηε ζέζε ησλ ζπκβαηηθψλ ειεθηξνκαγλεηηθψλ (MB), κπνξεί λα επηθέξεη εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο έσο 30%. Δηθόλα 2.3: Γνκή ειεθηξνκαγλεηηθνχ (πάλσ) θαη ειεθηξνληθνχ ballast (θάησ) [3]. 44

45 ην δηάγξακκα 2.2 παξνπζηάδεηαη ε ζπλνιηθή ηζρχο ελφο θσηηζηηθνχ κε ιακπηήξεο θζνξηζκνχ δηαθνξεηηθήο ηζρχνο, αλάινγα κε ηε ηερλνινγία ηνπ ballast. Γηάγξακκα 2.2: πλνιηθή ηζρχο [W] θσηηζηηθνχ, φπνπ ζπκπεξηιακβάλεηαη ε ηζρχο ηνπ ιακπηήξα θζνξηζκνχ θαη νη απψιεηεο ηζρχνο ηνπ ballast (CB: ειεθηξνκαγλεηηθφ ballast, LLB: ειεθηξνκαγλεηηθφ ballast ρακειψλ απσιεηψλ, EB: ειεθηξνληθφ ballast) [1]. Ζ ρξήζε ειεθηξνληθψλ ballast επηθέξεη πνιιά πιενλεθηήκαηα ράξε ζηελ πςειή ζπρλφηεηα ιεηηνπξγίαο ηνπο, ε νπνία είλαη ζπλήζσο κεγαιχηεξε απφ 20 khz. Δπίζεο, πνιιά πιενλεθηήκαηα νθείινληαη ζηε ρακειφηεξε ζεξκνθξαζία ιεηηνπξγίαο ηνπ ιακπηήξα, ιφγσ ηεο ρακειφηεξεο ζπλνιηθήο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο. ε αληίζεζε κε ηα ειεθηξνκαγλεηηθά, ηα ειεθηξνληθά ballast: Δίλαη αζφξπβα θαη δελ πξνθαινχλ ηξεκφπαηγκα ηνπ θσηφο (flickering). Μεηψλνπλ ηελ θαηαλάισζε ηζρχνο ηνπ ιακπηήξα, φπσο θαίλεηαη θαη ζην δηάγξακκα 2.2. Δπίζεο, απμάλνπλ ηελ απφδνζε ηνπ ιακπηήξα έσο θαη 10% θαη ηε δηάξθεηα δσήο ηνπ έσο θαη 50%. Δπηηπγράλνπλ ρακειφηεξε θαηαλάισζε, εθφζνλ επηηξέπνπλ ηε ζχλδεζε έσο θαη 4 ιακπηήξσλ ζε θάζε ballast (ηα ειεθηξνκαγλεηηθά ballast επηηξέπνπλ κέρξη 2 ιακπηήξεο). Γηαθφπηνπλ ηε ιεηηνπξγία ηνπο φηαλ ν ιακπηήξαο δελ ιεηηνπξγεί. Δίλαη ειαθξχηεξα θαη παξέρνπλ πξφζζεηεο δπλαηφηεηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ιακπηήξα, φπσο δηαζχλδεζε κε ζπζηήκαηα αηζζεηήξσλ θαη BMS (building management system) γηα απηφκαηε ξχζκηζε ηεο έληαζεο θσηηζκνχ. 45

46 2.4 Συςτόματα ελϋγχου φωτιςμού Ζ ρξήζε ηερλνινγηψλ ειέγρνπ ηνπ ηερλεηνχ θσηηζκνχ ζπκβάιιεη θαζνξηζηηθά ζηνλ θαιχηεξν έιεγρν ηεο εγθαηάζηαζεο θσηηζκνχ θαη ζηε βειηίσζε ηεο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο ησλ νηθηαθψλ θαη θηηξηαθψλ εγθαηαζηάζεσλ. Οη παξαθάησ ηερλνινγίεο ειέγρνπ θσηηζκνχ ζπκκεηέρνπλ ζεκαληηθά ζηε κείσζε ηεο θαηαλαιηζθφκελεο ελέξγεηαο: Αηζζεηήξεο παξνπζίαο/ θίλεζεο (occupancy or presence/ motion sensors). Αηζζεηήξεο θσηηζκνχ (photosensors). Υξνλνδηαθφπηεο (time clocks/ switches). Ζ αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο ηα ηειεπηαία ρξφληα ζηνλ ηνκέα ησλ ζπζηεκάησλ ειέγρνπ ηνπ θσηηζκνχ επέηξεςε ηελ απνδνηηθφηεξε δηαρείξηζε ησλ δχν βαζηθψλ ζηξαηεγηθψλ ειέγρνπ ηνπ θσηηζκνχ: ηξαηεγηθέο δηαρείξηζεο ελέξγεηαο, νη νπνίεο παξέρνπλ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο κέζα απφ ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο ηζρχνο ή ηνπ ρξφλνπ ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. πγθεθξηκέλα ζε απηήλ ηελ θαηεγνξία αλήθνπλ: i. Πξνβιεπφκελνο/ Με πξνβιεπφκελνο πξνγξακκαηηζκφο (scheduling). ii. Αμηνπνίεζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ (daylighting). iii. Πξνζαξκνγή θαη δηαηήξεζε ησλ επηπέδσλ θσηηζκνχ (brightness balance and lumen maintenance) iv. Μείσζε θνξηίνπ θαη δήηεζεο ηζρχνο (load shedding and demand reduction). ηξαηεγηθέο ειέγρνπ ηνπ θσηηζκνχ γηα αηζζεηηθνχο ιφγνπο, πνπ παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα ειέγρνπ ηεο έληαζεο, ηνπ ρξψκαηνο θαη άιισλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ θσηφο αλάινγα κε ηελ εθάζηνηε ιεηηνπξγία ηνπ ρψξνπ [3]. ηαηηζηηθά δείρλνπλ φηη κε ηελ θαηάιιειε ελζσκάησζε ησλ ηερλνινγηψλ ειέγρνπλ ζε θηίξηα γξαθείσλ ε θαηαλάισζε ελέξγεηαο κπνξεί λα κεησζεί κέρξη θαη θαηά 80%. Σέινο, πξνηείλεηαη νη ρξήζηεο ηνπ θηηξίνπ λα ελεκεξψλνληαη γηα ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ησλ ζπζηεκάησλ ειέγρνπ ηνπ θσηηζκνχ, δηφηη ε αιιειεπίδξαζε θαη ε εμνηθείσζε ηνπο κε απηά κπνξεί λα νδεγήζεη ζε πξφζζεηε εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο. 46

47 2.4.1 Αιςθητόρεσ παρουςύασ και κύνηςησ Οη αηζζεηήξεο παξνπζίαο θαη νη αηζζεηήξεο θίλεζεο έρνπλ ζρεδφλ ηαπηφζεκε ιεηηνπξγία. Βαζηθή δηαθνξά ηνπο είλαη φηη νη αηζζεηήξεο παξνπζίαο αληρλεχνπλ ηελ χπαξμε αλζξψπσλ ζε κηα πεξηνρή θαη παξάγνπλ ζήκαηα νπνηεδήπνηε έλα αληηθείκελν είλαη ζηαηηθφ ή φρη, ελψ νη αηζζεηήξεο θίλεζεο είλαη επαίζζεηνη κφλν ζε θηλνχκελα αληηθείκελα. ηε ζπλέρεηα, ζα αλαιπζνχλ νη αηζζεηήξεο παξνπζίαο. Οη αηζζεηήξεο παξνπζίαο απνηεινχληαη απφ έλαλ αληρλεπηή θίλεζεο θαη κηα κνλάδα ειέγρνπ. Ο αληρλεπηήο θίλεζεο ζπιιέγεη ηα δεδνκέλα εηζφδνπ ρξεζηκνπνηψληαο ζπλήζσο ερεηηθά θχκαηα (Ultrasonic sensor, γηα ηελ πεξίπησζε ησλ ππεξήρσλ) ή ππέξπζξε αθηηλνβνιία (Passive Infrared sensor). Έηζη, ν αληρλεπηήο θίλεζεο δεκηνπξγεί ην ζήκα εηζφδνπ θαη ην ζηέιλεη ζηε κνλάδα ειέγρνπ, ε νπνία εμεηάδεη εάλ ππάξρεη αλζξψπηλε παξνπζία κε βάζε έλαλ εγθαηεζηεκέλν αιγφξηζκν ειέγρνπ θαη ελεξγνπνηεί ή απελεξγνπνηεί ην ζχζηεκα θσηηζκνχ. Δηθόλα 2.4: χζηεκα ειέγρνπ ηνπ αηζζεηήξα παξνπζίαο [5]. Ο αηζζεηήξαο ππέξπζξεο αθηηλνβνιίαο (PIR sensor) αληρλεχεη ηελ ππέξπζξε αθηηλνβνιία πνπ εθπέκπνπλ νη άλζξσπνη. Γηα ην ιφγν απηφ, ν αηζζεηήξαο ζα πξέπεη λα έρεη νπηηθή επαθή κε ηνλ ρξήζηε ηνπ ρψξνπ. Υάξε ζηνλ εηδηθφ θαθφ ζην κπξνζηηλφ κέξνο ηνπο, νη αηζζεηήξεο PIR δεκηνπξγνχλ θσληθέο δψλεο ζεξκηθήο αλαγλψξηζεο. Έηζη, φηαλ κηα πεγή ζεξκφηεηαο πεξάζεη απφ ηε κία δψλε ζηελ άιιε, αληρλεχεηαη ε θίλεζε ηεο. Ο αηζζεηήξαο ππεξήρσλ (Ultrasonic sensor) εθπέκπεη έλα ζήκα πςειήο ζπρλφηεηαο θαη αληηιακβάλεηαη ηε ζπρλφηεηα ησλ αλαθιψκελσλ θπκάησλ. Ζ νπηηθή επαθή κε ην ρξήζηε ηνπ ρψξνπ δελ είλαη απαξαίηεηε. Οη αηζζεηήξεο ππεξήρσλ παξέρνπλ ζπλερή θάιπςε ηνπ ρψξνπ, δίρσο θελά ή ηπθιά ζεκεία. 47

48 Δηθόλα 2.5: Δπαηζζεζία αηζζεηήξα ππέξπζξεο αθηηλνβνιίαο (Passive infrared, ζηα αξηζηεξά) θαη ππεξήρσλ (Ultrasonic, ζηα δεμηά) [5]. 10 ft= 3,048 m. Βαζηθφ κεηνλέθηεκα ησλ αηζζεηήξσλ ππέξπζξεο αθηηλνβνιίαο είλαη ε κεησκέλε επαηζζεζία ηνπο ζηελ θάζεηε θίλεζε ηνπ αλζξψπνπ θαζψο θαη ε αλίρλεπζε θίλεζεο καθξηά απφ ηνλ αηζζεηήξα. Οη αηζζεηήξεο ππεξήρσλ, παξφηη αθξηβφηεξνη, παξέρνπλ κεγαιχηεξε θάιπςε θαη επαηζζεζία, σζηφζν κπνξεί λα δηεγεξζνχλ εζθαικέλα εμαηηίαο ηεο ξνήο αέξα απφ ζπζηήκαηα θιηκαηηζκνχ, εμαεξηζκνχ ή απφ παξάζπξα. Αηζζεηήξεο παξνπζίαο πξνηηκψληαη ζε ρψξνπο κε δηαθνπηφκελε ή απξφβιεπηε ρξήζε, φπσο γξαθεία, δηάδξνκνη, απνζήθεο θαη ηνπαιέηεο. Δηθόλα 2.6: Δλδεηθηηθά δηαγξάκκαηα αλζξψπηλεο παξνπζίαο ζε δηάθνξνπο ρψξνπο ελφο θηηξίνπ [5]. 48

49 Ο πίλαθαο 2.1 εθθξάδεη ην κέγηζην δπλακηθφ ελεξγεηαθήο εμνηθνλφκεζεο πνπ κπνξεί λα επηηεπρηεί κε ηε ρξήζε αηζζεηήξσλ παξνπζίαο, ππφ ηδαληθέο ζπλζήθεο, ζε δηάθνξνπο ρψξνπο πνπ ζπλαληψληαη ζε θηηξηαθέο εγθαηαζηάζεηο. Πίλαθαο 2.1: Γπλακηθφ ελεξγεηαθήο εμνηθνλφκεζεο απφ ηε ρξήζε αηζζεηήξσλ παξνπζίαο [5]. Υώξνο Δλεξγεηαθή εμνηθνλόκεζε (%) Γξαθεία (1-2 άηνκα) Γξαθεία (ζε αλνηρηφ ρψξν) Γηάδξνκνη Απνζεθεπηηθνί ρψξνη/ Απνζήθεο Αίζνπζεο ζπλεδξηάζεσλ Σνπαιέηεο Οη αηζζεηήξεο παξνπζίαο ζπλήζσο επηηξέπνπλ ηε ξχζκηζε ηεο επαηζζεζίαο ηνπο ζηελ αλίρλεπζε θίλεζεο θαζψο θαη ηε ξχζκηζε ηεο ρξνληθήο θαζπζηέξεζεο γηα ηελ απελεξγνπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. Δίλαη ζεκαληηθφ λα ππάξρεη θάπνηα ρξνληθή πζηέξεζε ζην ζχζηεκα, ψζηε ηπρφλ αθηλεζία ηνπ ρξήζηε λα κελ νδεγήζεη ζε εζθαικέλε ζβέζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. Οη αηζζεηήξεο παξνπζίαο είλαη απηφλνκνη ή ζπλδεδεκέλνη ζε ζχζηεκα ειέγρνπ θαη ε ηνπνζέηεζε ηνπο γίλεηαη ζε ηνίρν ή νξνθή. Ζ πεξηνρή θάιπςεο ηνπ αηζζεηήξα θπκαίλεηαη ζπλήζσο κεηαμχ 20 m 2 έσο θαη 50 m 2. Ζ ηνπνζέηεζε ηνπο ζηελ νξνθή δίλεη γεληθά κεγαιχηεξε θάιπςε. Πξνζνρή πξέπεη λα δνζεί ζηελ επηινγή ησλ θαηάιιεισλ ιακπηήξσλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηνπο αηζζεηήξεο παξνπζίαο. Οη ιακπηήξεο δελ ζα πξέπεη λα απαηηνχλ ηδηαίηεξν ρξνληθφ δηάζηεκα κέρξη ηελ πιήξε έλαπζε ηνπο. Σαπηφρξνλα, ν ρξφλνο δσήο ηνπο δελ πξέπεη λα επεξεάδεηαη ζεκαληηθά απφ ηηο ζπρλέο ελαχζεηο θαη ζβέζεηο, αλ θαη ζπρλά ε επίδξαζε απηή είλαη κηθξήο ζεκαζίαο θαη ην ελεξγεηαθφ φθεινο αληηζηαζκίδεη ηελ ελδερφκελε κείσζε ζηε δηάξθεηα δσήο ησλ ιακπηήξσλ. 49

50 2.4.2 Αιςθητόρεσ φωτιςμού Οη αηζζεηήξεο θσηηζκνχ κεηξνχλ ηελ έληαζε θσηηζκνχ ζε κηα επηθάλεηα (ζπλήζσο ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο) θαη ξπζκίδνπλ ηελ έληαζε ηνπ ηερλεηνχ θσηηζκνχ αλάινγα κε ηηο απαηηήζεηο ηνπ ρψξνπ. ε πεξίπησζε πνπ ν θπζηθφο θσηηζκφο επαξθεί γηα λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο ζε θσηηζκφ ελφο ρψξνπ, ν αηζζεηήξαο δίλεη εληνιή γηα ζβέζε ή ξχζκηζε ησλ επηπέδσλ ηεο θσηεηλήο ξνήο ησλ ιακπηήξσλ (dimming). Ζ ιεηηνπξγία ηνπ αηζζεηήξα είλαη ζχλζεηε, κηαο θαη ελδέρεηαη λα εμαξηάηαη απφ πνηθίιεο παξακέηξνπο, φπσο: Ζ θαηαλνκή ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ ζην ρψξν. Ζ θαζκαηηθή θαηαλνκή ηνπ θπζηθνχ θαη ηερλεηνχ θσηηζκνχ. Σα εμσηεξηθά επίπεδα θσηηζκνχ. Ο αηζζεηήξαο θσηηζκνχ είλαη κηα πιήξεο κνλάδα ειέγρνπ, ε νπνία απνηειείηαη απφ έλαλ εηδηθφ θαθφ γηα ηελ είζνδν ηνπ θσηηζκνχ, έλα θσηνθχηηαξν θαη έλα ειεθηξηθφ θχθισκα γηα ηελ παξαγσγή ηνπ ζήκαηνο ειέγρνπ. Έηζη, βαζηθή ιεηηνπξγία ελφο αηζζεηήξα θσηηζκνχ απνηειεί ε κεηαηξνπή ηνπ ζήκαηνο ηνπ θσηνθχηηαξνπ ζε ζήκα εμφδνπ. Σν ζήκα εμφδνπ ειέγρεη ηα ειεθηξνληθά ζπζηήκαηα έλαπζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ ιακπηήξσλ θαη θαζνξίδεη ηελ απαξαίηεηε έληαζε ηνπ ηερλεηνχ θσηηζκνχ. Δηθόλα 2.7: χζηεκα ειέγρνπ θιεηζηνχ θχθινπ ελφο αηζζεηήξα θσηηζκνχ, κε ζχζηεκα ξχζκηζεο ηεο θσηεηλήο ξνήο ησλ ιακπηήξσλ (dimming) [5]. 50

51 Αλαθνξηθά κε ην ζήκα ειέγρνπ πνπ ζηέιλνπλ νη αηζζεηήξεο θσηηζκνχ ζην ειεθηξνληθφ ballast γηα λα πξαγκαηνπνηήζεη ηε ξχζκηζε ηεο θσηεηλήο ξνήο ηνπ ιακπηήξα, αθνινπζνχληαη ζπλήζσο ηα εμήο πξφηππα: Αλαινγηθή κέζνδνο κε ζήκα ρακειήο ζπλερνχο ηάζεο 0-10 V DC, φπνπ αλάινγα κε ην πιάηνο ηεο ηάζεο ειέγρνπ απμνκεηψλεηαη ε ηζρχο ησλ ιακπηήξσλ θαη ζπλεπαθφινπζα ε θσηεηλή ξνή ηνπο. Φεθηαθή κέζνδνο κε βάζε ην πξσηφθνιιν DALI (Digital Addressable Lighting Interface). Απαηηνχληαη εηδηθά ειεθηξνληθά ballast πνπ αθνινπζνχλ ην ζχζηεκα DALI. ρεηηθά κε ηνλ έιεγρν πνπ πξαγκαηνπνηεί ν αηζζεηήξαο θσηηζκνχ, απηφο δηαθξίλεηαη ζε αλνηρηνχ (open loop control) θαη θιεηζηνχ (closed loop control) θχθινπ. Καηά ηνλ έιεγρν αλνηρηνχ θχθινπ, ν αηζζεηήξαο ηνπνζεηείηαη ζε ζέζε πνπ λα βιέπεη έμσ απφ ην παξάζπξν κε απνηέιεζκα λα αληρλεχεη κφλν ην θπζηθφ θσηηζκφ. Ο αηζζεηήξαο βαζκνλνκείηαη ηελ εκέξα θαη θαζψο ην θπζηθφ θσο απμάλεηαη, ν ηερλεηφο θσηηζκφο κεηψλεηαη αλαιφγσο. Αληίζεηα, θαηά ηνλ έιεγρν θιεηζηνχ θχθινπ ν αηζζεηήξαο ηνπνζεηείηαη κέζα ζην ρψξν εξγαζίαο ψζηε λα αληηιακβάλεηαη ηφζν ην θπζηθφ φζν θαη ηνλ ηερλεηφ θσηηζκφ. Ο αηζζεηήξαο βαζκνλνκείηαη ηε λχρηα, φπνπ ν ηερλεηφο θσηηζκφο παξέρεη ηα απαηηνχκελα επίπεδα έληαζεο θσηηζκνχ. Όηαλ ν θπζηθφο θσηηζκφο πξνθαιέζεη αχμεζε ησλ επηπέδσλ θσηηζκνχ, ν ηερλεηφο θσηηζκφο κεηψλεηαη αλαιφγσο ψζηε λα επηηεπρζεί μαλά ε επηζπκεηή ζηάζκε θσηηζκνχ. Δηθόλα 2.8: Έιεγρνο θιεηζηνχ θχθινπ (αξηζηεξά) θαη αλνηρηνχ θχθινπ (δεμηά) [5]. Σα ζπλεζέζηεξα ζπζηήκαηα ζχδεπμεο θπζηθνχ θαη ηερλεηνχ θσηηζκνχ είλαη: πζηήκαηα έλαπζεο θαη ζβέζεο. Πξνθαινχλ έληνλεο αιιαγέο ηεο ζηάζκεο θσηηζκνχ θαη ελδέρεηαη λα πξνθαιέζνπλ νπηηθή φριεζε ζηνπο ρξήζηεο. Γηα ην ιφγν απηφ πξνηείλεηαη ε ρξήζε ηνπο ζε ρψξνπο κε ζηαζεξέο ζπλζήθεο εμσηεξηθνχ θσηηζκνχ. 51

52 Βεκαηηθά ζπζηήκαηα. Γηαθέξνπλ απφ ηα απιά ζπζηήκαηα έλαπζεο θαη ζβέζεο ζην γεγνλφο φηη ρξεζηκνπνηνχλ κία ή δχν ελδηάκεζεο ζέζεηο κεηαμχ ησλ ζέζεσλ έλαπζεο θαη ζβέζεο. πζηήκαηα ξχζκηζεο θσηεηλήο ξνήο. Δίλαη ην απνηειεζκαηηθφηεξν ζχζηεκα γηα ηε ζχδεπμε θπζηθνχ θαη ηερλεηνχ θσηηζκνχ. Δμαζθαιίδνπλ φηη ε ζπλνιηθή πνζφηεηα θσηηζκνχ ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο ζα θηάλεη πάληα ηελ επηζπκεηή ζηάζκε, πξνζαξκφδνληαο θαηάιιεια ηε θσηεηλή ξνή ησλ ιακπηήξσλ. Γελ πξνθαιεί νπηηθή φριεζε ζηνπο ρξήζηεο θαη πξνζθέξεη κεγαιχηεξα πεξηζψξηα εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο. Σν θσηνθχηηαξν ηνπνζεηείηαη ζε ζέζεηο κε επξχ νπηηθφ πεδίν. Απηφ επηηξέπεη ζηνλ αηζζεηήξα λα αγλνεί κηθξέο δηαθπκάλζεηο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζε κηα κηθξή επηθάλεηα ηνπ ρψξνπ. ηα ζπζηήκαηα θιεηζηνχ θχθινπ, ν αηζζεηήξαο πξέπεη λα ηνπνζεηείηαη πάλσ απφ αληηπξνζσπεπηηθέο επηθάλεηεο εξγαζίαο, ζε απφζηαζε πεξίπνπ ίζε κε ηα 2/3 ηνπ βάζνπο ηεο δψλεο ειέγρνπ ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ. Δηθόλα 2.9: Σνπνζέηεζε αηζζεηήξα θσηηζκνχ πάλσ απφ ηελ επηθάλεηα εξγαζίαο [5]. πκπεξαζκαηηθά, νη αηζζεηήξεο θσηηζκνχ επηηξέπνπλ ηελ αξκνληθή ελζσκάησζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ ζηνπο εζσηεξηθνχο ρψξνπο εξγαζίαο. Ο θπζηθφο θσηηζκφο επηδξά επεξγεηηθά ζηε ςπρνινγία ησλ ρξεζηψλ ελφο ρψξνπ, ζπκβάιεη ζηελ επίηεπμε νπηηθήο άλεζεο κέζα ζηα θηίξηα, ζηελ ελεξγεηαθή εμνηθνλφκεζε αιιά θαη ζηε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ δηαβίσζεο. Ζ αμηνπνίεζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ πξέπεη λα γίλεηαη κε γλψκνλα ηε ςπρνινγηθή άλεζε ησλ ρξεζηψλ. Έηζη, θαηλφκελα ζάκβσζεο, αλεπαξθνχο θσηηζκνχ θαη αληζνθαηαλνκήο ησλ επηπέδσλ θσηηζκνχ ζε έλα ρψξν πξέπεη λα απνθεχγνληαη κέζα απφ ηνλ πξνζεθηηθφ ζρεδηαζκφ ησλ αλνηγκάησλ θαη ηνπ ζπζηήκαηνο αμηνπνίεζεο ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ. 52

53 2.4.3 Χρονοδιακόπτεσ και χρονοπρογραμματιςμόσ Οη ρξνλνδηαθφπηεο είλαη ειεθηξηθά ή κεραληθά ζπζηήκαηα πνπ ελεξγνπνηνχλ ή απελεξγνπνηνχλ ην θχθισκα θσηηζκνχ γηα πξνγξακκαηηζκέλα ρξνληθά δηαζηήκαηα, αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ησλ ρξεζηψλ ηνπ ρψξνπ. πλήζσο, νη ρξνλνδηαθφπηεο ζβήλνπλ ηνπο ιακπηήξεο θαηά ηελ ψξα ησλ δηαιεηκκάησλ εξγαζίαο θαη ζηε ιήμε ηνπ εξγαζηαθνχ σξαξίνπ θαη κπνξνχλ λα πξνγξακκαηηζηνχλ ζε 24-σξε, 7-ήκεξε ή αθφκα θαη εηήζηα βάζε. Ζ ρξήζε ρξνλνδηαθνπηψλ γηα ηνλ έιεγρν ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ελδείθλπηαη ζε θηίξηα ηα νπνία έρνπλ επαλαιακβαλφκελεο δξαζηεξηφηεηεο. Οη ρξνλνδηαθφπηεο δηαθέξνπλ ζε πνιππινθφηεηα, απφ απινχο κεραληθνχο κε ειαηήξην έσο ζχλζεηνπο ειεθηξνληθνχο κε κηθξνεπεμεξγαζηέο. ε θάζε πεξίπησζε ην ζήκα πξέπεη λα θηάζεη ζην θσηηζηηθφ, είηε κέζσ ηνπ ειεθηξηθνχ δηθηχνπ είηε κέζσ bus ρακειήο ηάζεο, ζπλδεδεκέλσλ κε θάζε θσηηζηηθφ (ή νκάδα θσηηζηηθψλ). Οη ρξνλνδηαθφπηεο κπνξνχλ λα αληηθαηαζηήζνπλ ηνπο ζπκβαηηθνχο δηαθφπηεο δίρσο ηελ αλάγθε επηπιένλ θαισδίσζεο. Δηθόλα 2.10: Μεραληθφο (αξηζηεξά) θαη ειεθηξνληθφο (δεμηά) ρξνλνδηαθφπηεο [5]. Δίλαη ζεκαληηθφ λα πξνβιέπεηαη θαη ηνπηθφο έιεγρνο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ πνπ λα θαζηζηά εθηθηή ηελ έλαπζε θαη ζβέζε ησλ θσηηζηηθψλ απφ ηνπο ρξήζηεο, γηα ηελ πξφβιεςε ηπρφλ απνθιίζεσλ απφ ην πξνθαζνξηζκέλν πξφγξακκα. 53

54 2.4.4 Συςτόματα κεντρικόσ διαχεύριςησ κτιρύων (BMS) Σα ζπζηήκαηα θεληξηθήο δηαρείξηζεο θηηξίσλ (Building Management Systems) πεξηιακβάλνπλ θαη δηαρεηξίδνληαη φια ηα πξναλαθεξζέληα ζπζηήκαηα ειέγρνπ ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ (αηζζεηήξεο παξνπζίαο, θσηηζκνχ θαη ρξνλνδηαθφπηεο). Έηζη, νη απηνκαηνπνηεκέλεο ιεηηνπξγίεο δελ αληηκεησπίδνληαη απηφλνκα θαη ηνπηθά ζε θάζε ρψξν αιιά ελζσκαηψλνληαη ζην νινθιεξσκέλν ζχζηεκα ηνπ θηηξίνπ. Σα ζπζηήκαηα θεληξηθήο δηαρείξηζεο δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα απνκαθξπζκέλεο επνπηείαο, ειέγρνπ θαη δηαρείξηζεο ησλ ζπζηεκάησλ ειέγρνπ, ηφζν γηα ην θσηηζκφ φζν θαη γηα ηηο ππφινηπεο ειεθηξνκεραλνινγηθέο εγθαηαζηάζεηο ηνπ θηηξίνπ. Σππηθέο ιεηηνπξγίεο πνπ κπνξεί λα εθηειέζεη έλα ζχζηεκα θεληξηθήο δηαρείξηζεο ηνπ θσηηζκνχ απνηεινχλ ε γεληθή έλαπζε θαη ζβέζε ησλ θσηηζηηθψλ (central on/off), ε ζέζε ζε θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο (emergency state) θαη ε ιήςε αλαθνξψλ θαηάζηαζεο (βιάβεο ιακπηήξσλ, ballast θ.α.). Δλ ηνχηνηο, ην θφζηνο γηα ηελ εγθαηάζηαζε ελφο ζπζηήκαηνο θεληξηθήο δηαρείξηζεο είλαη αξθεηά πςειφ, κε απνηέιεζκα λα απαηηείηαη αλαιπηηθή ηερληθννηθνλνκηθή αλάιπζε γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο ρξεζηκφηεηαο ελφο ηέηνηνπ ζπζηήκαηνο. Δηθόλα 2.11: χζηεκα θεληξηθήο δηαρείξηζεο (BMS) ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ελφο θηηξίνπ [28]. 54

55 2.5 Άλλεσ παρεμβϊςεισ ηε ζπλέρεηα παξαηίζεληαη νξηζκέλεο πξφζζεηεο παξεκβάζεηο ζην ζχζηεκα θσηηζκνχ πνπ κπνξνχλ λα βειηηζηνπνηήζνπλ ηελ ελεξγεηαθή ηνπ απφδνζε Σωςτόσ προγραμματιςμόσ των διαδικαςιών ςυντόρηςησ Ζ απφδνζε κηαο εγθαηάζηαζεο θσηηζκνχ κεηψλεηαη κε ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ. Απηφ ζπκβαίλεη εμαηηίαο ηεο ξχπαλζεο ζηα θσηηζηηθά θαη ηεο γήξαλζεο ησλ εμαξηεκάησλ ηνπ θσηηζηηθνχ. Οη παξαπάλσ παξάγνληεο κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε κείσζε ηεο θσηεηλήο ξνήο ηνπ θσηηζηηθνχ απφ 25% έσο θαη 50%. Γηα ηε βειηηζηνπνίεζε ηεο απφδνζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ πξνηείλεηαη ν θαηάιιεινο ζρεδηαζκφο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπληήξεζεο ηεο εγθαηάζηαζεο θσηηζκνχ, ν νπνίνο πξέπεη λα πεξηιακβάλεη: Οκαδνπνηεκέλε αιιαγή ιακπηήξσλ, πξνθεηκέλνπ λα κεησζεί ην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο ηεο εγθαηάζηαζεο θαη λα δηαηεξεζνχλ ηα επίπεδα θσηηζκνχ ζηηο πξνβιεπφκελεο ηηκέο ηνπο. Σα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ιακπηήξσλ θαζνξίδνπλ ηε ζπρλφηεηα αληηθαηάζηαζεο ηνπο, ελ ηνχηνηο ε πην ζπκθέξνπζα ρξνληθή ζηηγκή γηα ηελ νκαδηθή αιιαγή ησλ ιακπηήξσλ είλαη ζπλήζσο ζην 70% κε 80% ηεο νλνκαζηηθήο δηάξθεηαο δσήο ηνπο. Καζαξηζκφο ησλ θσηηζηηθψλ θαη ησλ επηθαλεηψλ ηνπ θσηηδφκελνπ ρψξνπ. Πξνζνρή πξέπεη λα δνζεί ζηε ρξήζε θαηάιιεισλ ζπζηαηηθψλ θαζαξηζκνχ γηα λα κελ πξνθιεζνχλ θαηαζηξνθέο ζηηο επηθάλεηεο ησλ θσηηζηηθψλ ζσκάησλ. Δπηζεψξεζε γηα εληνπηζκφ θζνξψλ, ειαηησκαηηθνχ εμνπιηζκνχ ή άιισλ πξνβιεκάησλ, νη νπνίεο κπνξεί λα νδεγήζνπλ ζε νπηηθή φριεζε ησλ ρξεζηψλ θαη απμεκέλε θαηαλάισζε ελέξγεηαο [3]. πγθεθξηκέλα, κεηξήζεηο ζε θηίξηα γξαθείσλ έδεημαλ φηη ε κείσζε ηνπ θσηηζκνχ ζηηο πιεκκειψο ζπληεξεκέλεο εγθαηαζηάζεηο (ζπληήξεζε αλά 3 ρξφληα) ππεξβαίλεη ην 40%, ελψ αλ ε ζπληήξεζε είλαη ηαθηηθή ηφηε ε κείσζε δελ ππεξβαίλεη ην 25%. πλεπψο, κε ηελ εθαξκνγή ηαθηηθήο ζπληήξεζεο ζηελ εγθαηάζηαζε θσηηζκνχ επηηπγράλεηαη ελεξγεηαθή εμνηθνλφκεζε έσο θαη 15%. 55

56 2.5.2 Κατϊλληλοσ ςχεδιαςμόσ των κυκλωμϊτων φωτιςμού Ο ζρεδηαζκφο ησλ θπθισκάησλ θσηηζκνχ θαη ε ρσξνζέηεζε ησλ δηαθνπηψλ ειέγρνπ επηδξνχλ ζεκαληηθά ζηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο. Με δεδνκέλν φηη ε ρξήζε ρεηξνθίλεησλ δηαθνπηψλ ειέγρνπ γηα ηελ έλαπζε θαη ζβέζε ησλ ιακπηήξσλ απνηειεί ηελ πην ζπλεζηζκέλε πξαθηηθή ζε εγθαηαζηάζεηο θηηξίσλ, ε ελεξγεηαθή εμνηθνλφκεζε εμαξηάηαη ζεκαληηθά απφ ηε δηάζεζε ησλ ρξεζηψλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηνπο δηαθφπηεο ειέγρνπ ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. Αλακθίβνια, ε ρξήζε ηνπ θηηξίνπ θαη ν αξρηθφο ζρεδηαζκφο ηνπ παίδνπλ θαζνξηζηηθφ ξφιν ζην ζρεδηαζκφ ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. Χζηφζν, κέζα απφ ηηο αθφινπζεο ελέξγεηεο θαη ζηξαηεγηθέο ειαρηζηνπνηείηαη δξαζηηθά ε θαηαλάισζε ελέξγεηαο: Ζ ηνπνζέηεζε ησλ δηαθνπηψλ ειέγρνπ πξέπεη λα γίλεηαη ζε ιεηηνπξγηθέο θαη βνιηθέο πξνο ην ρξήζηε ζέζεηο. χκθσλα κε ζρεηηθέο έξεπλεο, δηαθφπηεο πνπ βξίζθνληαη ζε δπζκελείο ζέζεηο δελ ρξεζηκνπνηνχληαη ζρεδφλ πνηέ. Δπίζεο, απηνθφιιεηα πνπ ππελζπκίδνπλ ζην ρξήζηε λα θιείλεη ηα θψηα βειηηψλνπλ ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ ρξήζηε. Κάζε αλεμάξηεηνο ρψξνο νθείιεη λα έρεη δηθφ ηνπ δηαθφπηε ειέγρνπ. ηηο πεξηπηψζεηο πνπ αμηνπνηείηαη ν θπζηθφο θσηηζκφο, ζα πξέπεη λα ππάξρνπλ δηαθφπηεο κε δχν επίπεδα θσηηζκνχ. ε κεγάινπο αλνηρηνχο ρψξνπο, παξεκθεξείο ρψξνη εξγαζίαο πξέπεη λα νκαδνπνηνχληαη ζε έλα θχθισκα. Όηαλ ρξεζηκνπνηνχληαη θσηηζηηθά κε έλαλ ή δχν ιακπηήξεο, ηα παξαθείκελα θσηηζηηθά πξέπεη λα ηνπνζεηνχληαη ζε δηαθνξεηηθά θπθιψκαηα γηα λα παξέρνπλ δχν επίπεδα θσηηζκνχ ζην ρψξν (πιήξε/ κηζφ). Όηαλ ρξεζηκνπνηνχληαη θσηηζηηθά κε ηξείο ή ηέζζεξηο ιακπηήξεο ηφηε νη κεζαίνη ιακπηήξεο πξέπεη λα ζπλδεζνχλ ζε δηαθνξεηηθφ θχθισκα ψζηε λα παξάγνληαη δηαθνξεηηθά επίπεδα θσηηζκνχ. Φσηηζηηθά πνπ βξίζθνληαη δίπια ζε αλνίγκαηα πξέπεη λα ηνπνζεηνχληαη ζε δηαθνξεηηθά θπθιψκαηα ψζηε λα ειέγρνληαη αλεμάξηεηα. Υψξνη εξγαζίαο κε πςειέο απαηηήζεηο ζε θσηηζκφ πξέπεη λα ηνπνζεηνχληαη ζε αλεμάξηεηα θπθιψκαηα [3]. 56

57 2.5.3 Ήπιεσ ό ριζικϋσ αρχιτεκτονικϋσ παρεμβϊςεισ Σέινο, ε αμηνπνίεζε αξρηηεθηνληθψλ παξεκβάζεσλ, κε ζθνπφ ηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε ζεκαληηθά ελεξγεηαθά νθέιε. πγθεθξηκέλα, είλαη δπλαηή ε αμηνπνίεζε κεγαιχηεξνπ κέξνπο ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ ζε ήδε ππάξρνληα θηίξηα, ράξε ζηηο αθφινπζεο ηερλνινγίεο θαη δξάζεηο: Δζσηεξηθέο πεξζίδεο κε αηζζεηήξα θαη απηφκαην κεραληζκφ γηα ηελ παξνρή ζθίαζεο θαη νκαιφηεξεο θαηαλνκήο ηεο θσηεηλήο ξνήο ζηνλ εζσηεξηθφ ρψξν. Ζιηνζηάηεο θαη θσηνζσιήλεο γηα ηε ζπγθέληξσζε ηνπ ειηαθνχ θσηφο θαη ηελ απφδνζε ηνπ ζηνπο εζσηεξηθνχο ρψξνπο ελφο θηηξίνπ. Φσηεηλά ξάθηα ζηα αλνίγκαηα ηνπ θηηξίνπ γηα ηε κείσζε ηεο ζάκβσζεο θαη ηε βειηίσζε ηεο θαηαλνκήο ηνπ θσηηζκνχ. Παξεκβάζεηο ζε εζσηεξηθνχο ρψξνπο, φπσο γηα παξάδεηγκα ε απνδνηηθφηεξε δηαξξχζκηζε ησλ εζσηεξηθψλ δηαρσξηζηηθψλ επηθαλεηψλ θαη επίπισλ, ε ρξήζε βαθψλ πνπ απμάλνπλ ηελ αλαθιαζηηθφηεηα ησλ ηνίρσλ, ε αχμεζε ηνπ κεγέζνπο ησλ αλνηγκάησλ, ε αληηθαηάζηαζε ησλ παινπηλάθσλ θ.α. Δπηπξφζζεηα, νη παξαθάησ πξνηάζεηο κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ ζε ππφ αλέγεξζε θηίξηα, κε ζθνπφ ηελ αμηνπνίεζε ηνπ κέγηζηνπ δπλαηνχ πνζνχ θπζηθνχ θσηηζκνχ. Ζ ρσξνζέηεζε ηνπ λένπ θηηξίνπ ζην νηθφπεδν νθείιεη λα δηαζθαιίδεη λφηην πξνζαλαηνιηζκφ ηεο κεγαιχηεξεο φςεο ηνπ. Δπηηξέπνληαη απνθιίζεηο έσο θαη ± 30 ν αλαηνιηθά ή δπηηθά ηνπ λφηνπ. Ο λφηηνο πξνζαλαηνιηζκφο ηνπ θηηξίνπ πξέπεη λα ζπλδπάδεηαη κε θαηάιιειε ζθίαζε, γηα ηελ απνθπγή ηεο ζάκβσζεο θαη ηεο πςειήο ιακπξφηεηαο θαηά ηνπο ζεξηλνχο κήλεο. Ζ ρξήζε ξπζκηδφκελσλ εμσηεξηθψλ πεξζίδσλ είλαη κηα πνιχ απνηειεζκαηηθή ιχζε. Σν ζρήκα ηνπ θηηξίνπ πξέπεη λα είλαη επίκεθεο θαηά ηνλ άμνλα αλαηνιήοδχζεο, γηα ηελ πεξίπησζε εχθξαηνπ θιίκαηνο φπσο ην ειιεληθφ. Απηφ πξνηείλεηαη δηφηη πξνζθέξεη κεγαιχηεξε επηθάλεηα πξνο ην λφην γηα ηε ζπιινγή ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο ην ρεηκψλα. Ζ κεγηζηνπνίεζε ησλ πεξηκεηξηθψλ δσλψλ πξνζθέξεη κεγαιχηεξε εθκεηάιιεπζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ ζηνπο εζσηεξηθνχο ρψξνπο ηνπ θηηξίνπ θαη κεηψλεη ηηο απαηηήζεηο ζε ηερλεηφ θσηηζκφ [25]. 57

58 Κεφα λαιο 3 ο Νομοθεςύα και πρότυπα 3.1 Ειςαγωγό Γηα λα κπνξέζνπλ νη άλζξσπνη λα εθηειέζνπλ ηα θαζήθνληα ηνπο ζην ρψξν εξγαζίαο κε απνηειεζκαηηθφηεηα θαη αθξίβεηα απαηηείηαη ε χπαξμε επαξθνχο θαη θαηάιιεινπ θσηηζκνχ, αλάινγα κε ηνλ ηχπν θαη ηε δηάξθεηα ηεο δξαζηεξηφηεηαο ζε θάζε ρψξν. Έηζη δεκηνπξγήζεθαλ πξφηππα, ηα νπνία εληάρζεθαλ ζηε λνκνζεζία θάζε θξάηνπο, κε ζθνπφ λα θαζνξίζνπλ ηηο απαηηήζεηο πνπ νθείινπλ λα πιεξνχλ ηα ζπζηήκαηα θσηηζκνχ θαη λα δψζνπλ νδεγίεο γηα νξζέο πξαθηηθέο ζηε ζρεδίαζε ησλ εγθαηαζηάζεσλ θσηηζκνχ. ηηο κέξεο καο ππάξρνπλ πνιιά πξφηππα πνπ θαζνξίδνπλ ηηο απαηηήζεηο ζε θσηηζκφ, ηφζν ζε επίπεδν θξάηνπο (ΔΛΟΣ) φζν θαη ζε επξχηεξε θιίκαθα (επξσπατθά- CEN θαη δηεζλή- CIE πξφηππα). Σα πξφηππα γηα ην θσηηζκφ αθνξνχλ θπξίσο ηα θσηηζηηθά (π.ρ. ΔΝ , Luminaires- General requirements and tests), ηελ απφδνζε (π.ρ. ΔΝ 60742, Safety isolating transformers), ηελ αζθάιεηα (π.ρ. ΔΝ 61047, Electronic transformers for lamps) θαζψο θαη ζπγθεθξηκέλεο εθαξκνγέο εγθαηαζηάζεσλ θσηηζκνχ (π.ρ. ΔΝ : 2003, Lighting of workplaces- indoor workplaces, EN 12193: 1999, Light and lighting- Sports lighting, EN 1838, Emergency lighting θ.α.). Σέινο, ε αλάγθε αλαβάζκηζεο ηνπ ππάξρνληνο θηηξηαθνχ απνζέκαηνο νδήγεζε ηελ Δπξσπατθή Έλσζε ζηελ έθδνζε ηεο Κνηλνηηθήο Οδεγίαο 2002/91/ΔΚ, πεξί ελεξγεηαθήο απφδνζεο ησλ θηηξίσλ. Ζ ρψξα καο ελαξκφληζε ηελ εζληθή λνκνζεζία κε ηελ Κνηλνηηθή Οδεγία, ζχκθσλα κε ην Νφκν 3661/2008 [24]. Πξνυπφζεζε γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ λφκνπ ππήξμε ε έθδνζε ηνπ Καλνληζκνχ Δλεξγεηαθήο Απφδνζεο Κηηξίσλ (Κ.Δλ.Α.Κ). ην 3 ν θεθάιαην, ινηπφλ, ζα αλαιπζεί θπξίσο ην πξφηππν ΔΝ : 2003, ην νπνίν αλαθέξεηαη ζην θσηηζκφ εξγαζίαο ζε εζσηεξηθνχο ρψξνπο. Δπηπιένλ, ζα παξνπζηαζηνχλ νη πξνηάζεηο θαη νη νδεγίεο ηνπ ΚΔΝΑΚ πνπ ζρεηίδνληαη κε ην θσηηζκφ ζηα θηίξηα θαη βαζίδνληαη ζηα πξφηππα EN θαη EN 15193, 58

59 3.2 Ευρωπαώκϊ πρότυπα και ελληνικό νομοθεςύα Σν επξσπατθφ πξφηππν EN : 2003 (Lighting of workplaces - indoor workplaces) θαζνξίδεη ηηο απαηηήζεηο πνπ πξέπεη λα ηθαλνπνηεί ην ζχζηεκα θσηηζκνχ ζε εζσηεξηθνχο ρψξνπο εξγαζίαο. Σν επξσπατθφ πξφηππν ΔΝ 15193: 2007 (Energy performance of buildings, lighting) αλαθέξεηαη ζηελ ελεξγεηαθή απφδνζε ηνπ θσηηζκνχ ζηα θηίξηα. Ζ ρψξα καο ελαξκφληζε ηνπο θαλνληζκνχο ηεο, ζρεηηθά κε ηηο αξρέο ζρεδηαζκνχ ησλ ζπζηεκάησλ θσηηζκνχ ζε εζσηεξηθνχο ρψξνπο, κε βάζε ηα παξαπάλσ πξφηππα. Έηζη, ην εζληθφ πξφηππν ΔΛΟΣ EN : 2003 θαζνξίδεη φινπο ηνπο παξάγνληεο πνπ νθείιεη λα ηθαλνπνηεί κηα εγθαηάζηαζε θσηηζκνχ ζε εζσηεξηθνχο ρψξνπο εξγαζίαο θαη θαζνξίδεη ιεπηνκεξψο ηα ζπληζηψκελα επίπεδα θσηηζκνχ αλά ρξήζε ρψξνπ. Σν εζληθφ πξφηππν ΔΛΟΣ ΔΝ 15193: 2007 δίλεη θαηεπζχλζεηο ζρεηηθά κε ηελ ελεξγεηαθή θαηαλάισζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ελφο θηηξίνπ, αλάινγα κε ηε ρξήζε ηνπ. Δπηπιένλ, κέζσ ηνπ Καλνληζκνχ Δλεξγεηαθήο Απφδνζεο Κηηξίσλ (ΚΔΝΑΚ) θαη ησλ Σερληθψλ Οδεγηψλ ηνπ ΣΔΔ (ΣΟΣΔΔ) δίλνληαη ζαθείο νδεγίεο γηα ηελ αλαβάζκηζε ηεο ελεξγεηαθή απφδνζεο ησλ θηηξίσλ. Οη ηηκέο θαη νη πίλαθεο ησλ ηερληθψλ νδεγηψλ πνπ αλαθέξνληαη ζην θσηηζκφ βαζίδνληαη ζηα πξφηππα ΔΛΟΣ ΔΝ θαη ΔΛΟΣ ΔΝ θαη δξνπλ ζπκπιεξσκαηηθά πξνο απηά. ηελ παξνχζα δηπισκαηηθή, ε κειέηε θσηηζκνχ ζα πξαγκαηνπνηεζεί ζε έλα θηίξην παλεπηζηεκηαθήο ρξήζεο. πλεπψο, ζα κειεηεζνχλ εζσηεξηθνί ρψξνη πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη σο δηάδξνκνη, γξαθεία, εξγαζηήξηα, αίζνπζεο ζπλεδξηάζεσλ, θιηκαθνζηάζηα θαη ηνπαιέηεο. ηε ζπλέρεηα, παξαηίζεληαη πίλαθεο πνπ πεξηέρνπλ ηηο αλαιπηηθέο πξνδηαγξαθέο κηαο εγθαηάζηαζεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ, φπσο νξίδνληαη κε βάζε ηα πξφηππα EN , ΔΝ θαζψο θαη κε βάζε ηελ ηερληθή νδεγία ηνπ Σερληθνχ Δπηκειεηεξίνπ Διιάδαο, T.O.T.E.E /

60 3.2.1 Το πρότυπο ΕΝ Σν πξφηππν ΔΝ θαζνξίδεη ηνλ ηξφπν ζρεδηαζκνχ ηεο εγθαηάζηαζεο θσηηζκνχ ζηνπο εζσηεξηθνχο ρψξνπο ελφο θηηξίνπ, κε ζθνπφ ηε δεκηνπξγία ζπλζεθψλ νπηηθήο άλεζεο γηα ην ρξήζηε. Έηζη, νξίδνληαη ζπγθεθξηκέλεο ηηκέο θσηηζκνχ ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο, θαζνξίδεηαη ε δηαβάζκηζε ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζην ρψξν θαη επηβάιινληαη ζπγθεθξηκέλεο ηηκέο γηα ην γεληθφ δείθηε ρξσκαηηθήο απφδνζεο. Δπηπιένλ, πξνηείλεηαη ν πεξηνξηζκφο ηεο ζάκβσζεο, ε απνθπγή ηνπ θαηλνκέλνπ θσηεηλήο καξκαξπγήο ζηνπο ιακπηήξεο, ε ρξήζε θπζηθνχ θσηηζκνχ θαη ε κείσζε ηεο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο [20]. ηνλ πίλαθα 3.1 παξνπζηάδνληαη νη απαηηήζεηο πνπ νθείιεη λα θαιχπηεη ην ζχζηεκα θσηηζκνχ, κε βάζε ην επξσπατθφ πξφηππν EN Πίλαθαο 3.1: Διάρηζηε ζηάζκε γεληθνχ θσηηζκνχ E m, βαζκφο ζπλδπαζκέλεο ζάκβσζεο UGR L, νκνηνκνξθία έληαζεο θσηηζκνχ θαη γεληθφο δείθηεο απφδνζεο ρξσκάησλ R a αλά ρξήζε ρψξνπ, κε βάζε ην πξφηππν ΔΝ Πεγέο: ReluxEnergy, [26]. Υξήζε ρώξνπ Διάρηζηε ζηάζκε θσηηζκνύ E m [lux] Βαζκόο ζπλδπαζκέλεο ζάκβσζεο UGR L Οκνηνκνξθία U o =E min /E av Γεληθόο δείθηεο απόδνζεο ρξσκάησλ R a Γηάδξνκνη ,4 80 Κιηκαθνζηάζηα ,4 80 Αληιηνζηάζην, ρψξνη Ζ/Μ εμνπιηζκνχ ,4 60 Σνπαιέηεο ,4 80 Γξαθεία ,6 80 Δξγαζηήξηα ,6 80 Αίζνπζεο ζπλεδξηάζεσλ ,

61 3.2.2 Ο Κανονιςμόσ Ενεργειακόσ Απόδοςησ Κτιρύων (ΚΕΝΑΚ) Οη ηηκέο θαη νη πίλαθεο ηεο ηερληθήο νδεγίαο T.O.T.E.E /2010 πνπ αλαθέξνληαη ζην θσηηζκφ βαζίδνληαη ζηα πξφηππα ΔΛΟΣ ΔΝ θαη ΔΛΟΣ ΔΝ θαη δξνπλ ζπκπιεξσκαηηθά πξνο απηά. πγθεθξηκέλα, ζηνλ πίλαθα 3.2 παξαηίζεηαη νη απαηηήζεηο γηα ην ζχζηεκα θσηηζκνχ, κε βάζε ηνλ ΚΔΝΑΚ (έρνπλ ιεθζεί ππφςε νη ηξνπνπνηήζεηο θαη νη πξνζζήθεο ζηελ ηερληθή νδεγία Σ.Ο.Σ.Δ.Δ /2010, πνπ εθδφζεθαλ ηνλ Απξίιην ηνπ 2012). Πίλαθαο 3.2: Διάρηζηε ζηάζκε γεληθνχ θσηηζκνχ, επίπεδν αλαθνξάο κέηξεζεο θαη εγθαηεζηεκέλε ηζρχο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ αλαθνξάο [24]. Υξήζε ρώξνπ Σξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε, αίζνπζεο δηδαζθαιίαο, γξαθεία Γηάδξνκνη θαη άιινη θνηλφρξεζηνη βνεζεηηθνί ρψξνη ηάζκε γεληθνύ θσηηζκνύ [lux] Ιζρύο γηα θηίξην αλαθνξάο [W/m 2 ] Δπίπεδν αλαθνξάο κέηξεζεο [m] , ,4 0,5 Οη ηηκέο ηεο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο ησλ θσηηζηηθψλ αλά κνλάδα δνκεκέλεο επηθάλεηαο (W/m 2 ) ηνπ θηηξίνπ αλαθνξάο είλαη νη κέγηζηεο επηηξεπφκελεο γηα ηελ θάιπςε ηεο κέζεο ειάρηζηεο ζηάζκεο γεληθνχ θσηηζκνχ. Δπηπξφζζεηα, θαζνξίδεηαη φηη: Γηα λέα θαη ξηδηθά αλαθαηληδφκελα θηίξηα ηνπ ηξηηνγελνχο ηνκέα, ε ειάρηζηε θσηηζηηθή απφδνζε ησλ ζπζηεκάησλ γεληθνχ θσηηζκνχ είλαη ηα 55 lm/w. Γηα επηθάλεηα θηηξίνπ κεγαιχηεξε απφ 15 m 2 ν ηερλεηφο θσηηζκφο πξέπεη λα είλαη θαηαλεκεκέλνο ζε πεξηζζφηεξα ηνπ ελφο θπθιψκαηα. ε ρψξνπο ρσξίο ζπλερή παξνπζία αηφκσλ ζπλίζηαηαη ε ρξήζε αηζζεηήξσλ αλίρλεπζεο παξνπζίαο γηα ηνλ έιεγρν θσηηζκνχ. ε ρψξνπο κε θπζηθφ θσηηζκφ πξέπεη λα εμαζθαιίδεηαη ε δπλαηφηεηα ειέγρνπ θαη ζβέζεο ηνπιάρηζηνλ ηνπ 50% ησλ ιακπηήξσλ πνπ βξίζθνληαη εληφο απηνχ κέζσ αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ ή ζπζηήκαηνο ειέγρνπ κε δπλαηφηεηα ζπλερνχο ξχζκηζεο ηεο θσηεηλφηεηαο ησλ ιακπηήξσλ [24]. 61

62 Κεφα λαιο 4 ο Παρουςύαςη του μελετώμενου κτιρύου 4.1 Ειςαγωγό ην 4 ν θεθάιαην ζα πεξηγξαθεί, αξρηθά, ην θηίξην πνπ επηιέρζεθε λα κειεηεζεί σο πξνο ηελ εγθαηάζηαζε θσηηζκνχ ηνπ. Σα θξηηήξηα πνπ ζα έπξεπε λα ηθαλνπνηεί ην θηίξην ήηαλ πνηθίια, κε θπξηφηεξα ηα εμήο: Ύπαξμε αξρηηεθηνληθψλ ζρεδίσλ. Δχθνιε πξφζβαζε ζε φινπο ηνπο ρψξνπο, ζε δηάθνξεο ψξεο ηεο κέξαο θαη γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα, γηα ηελ θαηαγξαθή ηνπ πθηζηάκελνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ θαη γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε κεηξήζεσλ ηεο έληαζεο θσηηζκνχ. Γπλαηφηεηα αμηνπνίεζεο ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ. Σν θηίξην Γ ηεο Πνιπηερληθήο ρνιήο πιεξνί ζε κεγάιν βαζκφ φιεο ηηο απαηηήζεηο πνπ είραλ ηεζεί. Απφ φιν ην θηίξην απνθαζίζηεθε λα αλαιπζεί ιεπηνκεξψο ν 4 νο φξνθνο, σο πξνο ην ζχζηεκα θσηηζκνχ ηνπ. Σα απνηειέζκαηα ηνπ 4 νπ νξφθνπ γεληθεχηεθαλ γηα φινπο ηνπο νξφθνπο ηνπ θηηξίνπ. Δπηπξφζζεηα, πξαγκαηνπνηήζεθε κηα εθηελήο αλάιπζε ηνπ ηζνγείνπ θαη ηνπ ππνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. ηε ζπλέρεηα ηνπ θεθαιαίνπ ζα παξνπζηαζηνχλ ιεπηνκεξψο φινη νη ρψξνη ηνπ θηηξίνπ Γ, νη νπνίνη θαηαγξάθεθαλ θαη κεηξήζεθαλ εθ λένπ ιφγσ ησλ πνιιψλ ειιείςεσλ πνπ ππήξραλ ζηα ππάξρνληα αξρηηεθηνληθά ζρέδηα. Δπίζεο, πεξηγξάθεηαη ε πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη ηα πξνβιήκαηα ηνπ ππάξρνληνο ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ θαη παξνπζηάδνληαη νη κεηξήζεηο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ γηα φινπο ηνπο ρψξνπο ηνπ θηηξίνπ Γ. Σέινο, παξαηίζεληαη δεδνκέλα γηα ηελ ελεξγεηαθή θαηαλάισζε ηνπ θηηξίνπ ψζηε λα δηαθαλεί ην κέξνο ηεο εηήζηαο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο πνπ νθείιεηαη ζην θσηηζκφ ηνπ θηηξίνπ. Έηζη, γίλεηαη μεθάζαξν ηη πνζά ελέξγεηαο είλαη δπλαηφλ λα εμνηθνλνκεζνχλ απφ κηα ελεξγεηαθή αλαβάζκηζε ηνπ ππάξρνληνο ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. 62

63 4.2 Ανϊλυςη του μελετώμενου κτιρύου Σν θηίξην Γ αλήθεη ζηελ Πνιπηερληθή ρνιή ηνπ Α.Π.Θ. θαη ζηεγάδεη θπξίσο γξαθεία θαζεγεηψλ, βνεζεηηθνχο ρψξνπο, αίζνπζεο ζπλεδξηάζεσλ θαη εξγαζηήξηα. Δθφζνλ βξίζθεηαη ζηε Θεζζαινλίθε, ην θηίξην αλήθεη ζηε Γ θιηκαηνινγηθή δψλε ηεο Διιάδνο. Σν θηίξην Γ βξίζθεηαη επί ησλ νδψλ Δγλαηίαο θαη Γ επηεκβξίνπ, κε γεσγξαθηθφ πιάηνο θαη γεσγξαθηθφ κήθνο Ζ πξφζνςε ηνπ θηηξίνπ έρεη λνηηνδπηηθφ πξνζαλαηνιηζκφ. Δηθόλα 4.1: Σνπνζεζία θαη πξνζαλαηνιηζκφο ηνπ θηηξίνπ Γ. Ζ θαηαζθεπή ηνπ θηηξίνπ μεθίλεζε ην 1979 θαη νινθιεξψζεθε πεξί ην Σν κειεηψκελν θηίξην απνηειείηαη απφ 9 φκνηνπο νξφθνπο κε χςνο 3,5 m, ην ηζφγεην θαη ην ππφγεην, ην νπνίν έρεη 2 ζηάζκεο ζηα -3,5 m θαη -6,5 m, αληίζηνηρα, ζε ζρέζε κε ην επίπεδν ηνπ ηζνγείνπ. Με βάζε ηα αξρηηεθηνληθά ζρέδηα, θάζε έλαο απφ ηνπο ελλέα νξφθνπο θαηέρεη έθηαζε πξνζεγγηζηηθά ίζε κε 846,6 m 2, ελψ ε ζπλνιηθή έθηαζε ηνπ θηηξίνπ αλέξρεηαη πεξίπνπ ζηα m 2. ε θάζε φξνθν ππάξρνπλ 15 κε 20 γξαθεία θαη δηάθνξα εξγαζηήξηα. ην ηζφγεην ππάξρνπλ ρψξνη πνπ ιεηηνπξγνχλ σο γξακκαηείεο θαη αίζνπζεο ζπλεδξηάζεσλ θαη ππνινγηζηψλ. ην ππφγεην ππάξρνπλ εξγαζηήξηα θαη γξαθεία. Φπζηθά, ζε θάζε φξνθν ππάξρνπλ ηνπαιέηεο, δηάδξνκνη θαη βνεζεηηθνί ρψξνη. Σέινο, ππάξρνπλ δπν αλειθπζηήξεο θαη δχν θιηκαθνζηάζηα- έλα εζσηεξηθφ θαη έλα εμσηεξηθφ. 63

64 Σν θηίξην Γ, σο θηίξην παλεπηζηεκηαθήο ρξήζεο πνπ ζηεγάδεη θαηά θχξην ιφγν γξαθεία, είλαη αλνηρηφ ηηο πεξηζζφηεξεο ψξεο ηεο κέξαο. Λεηηνπξγεί ηνπιάρηζηνλ 5 εκέξεο ηελ εβδνκάδα, κε κνλαδηθέο εμαηξέζεηο ηηο εκέξεο ησλ Υξηζηνπγέλλσλ θαη ηνπ Πάζρα, ηηο εζληθέο αξγίεο θαη θάπνηεο εβδνκάδεο ηνπ θαινθαηξηνχ. πλεπψο, κπνξνχκε λα ζεσξήζνπκε πξνζεγγηζηηθά πσο ην θηίξην ιεηηνπξγεί απφ ηηο 8:00 π.κ. έσο ηηο 18:00 κ.κ., θάζε κέξα εθηφο απφ ηα ζαββαηνθχξηαθα, 11 κήλεο ην ρξφλν. Φπζηθά, ζε έλα θηίξην παλεπηζηεκηαθήο ρξήζεο ππάξρνπλ κεγάια πεξηζψξηα ζην εχξνο ησλ σξψλ ιεηηνπξγίαο. ρεηηθά κε ηηο δηαθαλείο επηθάλεηεο ηνπ θηηξίνπ, ηζρχνπλ ηα εμήο δεδνκέλα [15]: ηε λνηηνδπηηθή (ΝΓ) πιεπξά ηνπ θηηξίνπ ηα πεξηζζφηεξα παξάζπξα είλαη παιαηνχ ηχπνπ. Έρνπλ απιά ηδάκηα κε απιά θνπθψκαηα θαη πιαίζην αινπκηλίνπ. Σα αλνίγκαηα έρνπλ πξνζεγγηζηηθά χςνο 1,2 m. ηε βνξεηναλαηνιηθή (ΒΑ) πιεπξά ρξεζηκνπνηνχληαη απιά ηδάκηα κε δηπιά θνπθψκαηα. Χζηφζν, έρεη γίλεη αληηθαηάζηαζε νξηζκέλσλ αλνηγκάησλ κε παξάζπξα δηπινχ ηδακηνχ κε ζεξκνδηαθνπή, δηάθελν αέξα θαη πιαίζην αινπκηλίνπ. Σα αλνίγκαηα έρνπλ χςνο πεξίπνπ ίζν κε 1,2 m. ηε λνηηναλαηνιηθή (ΝΑ) θαη ζηε βνξεηνδπηηθή (ΒΓ) πιεπξά, ππάξρεη απφ έλα παξάζπξν κε κνλφ ηδάκη θαη απιφ θνχθσκα, κε χςνο πεξίπνπ 1,6 m. Απφ ην θηίξην Γ επηιέρζεθε λα κειεηεζνχλ αλαιπηηθά, σο πξνο ηηο δπλαηφηεηεο αλαβάζκηζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ κέζα απφ δηάθνξα ζελάξηα παξεκβάζεσλ, νη αθφινπζνη ρψξνη: Ο 4 νο φξνθνο ηνπ θηηξίνπ. Ο 4 νο φξνθνο πεξηιακβάλεη γξαθεία πνπ αλήθνπλ ζε θαζεγεηέο ηνπ ηκήκαηνο ΖΜΜΤ θαη εξγαζηήξηα. Με δεδνκέλε ηελ νκνηφηεηα φισλ ησλ νξφθσλ, ηα απνηειέζκαηα γεληθεχηεθαλ γηα φινπο ηνπο νξφθνπο ηνπ θηηξίνπ Γ. Αμίδεη, σζηφζν, λα ζεκεησζεί φηη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα θάζε φξνθνο έρεη δηαθνξεηηθή δηαξξχζκηζε ησλ ρψξσλ ηνπ. Σν ηζφγεην ηνπ θηηξίνπ. Πεξηιακβάλεη γξακκαηείεο, βνεζεηηθνχο ρψξνπο, κηα αίζνπζα ζπλεδξηάζεσλ θαη έλα εξγαζηήξην ππνινγηζηψλ. Μέξνο ηνπ ππνγείνπ ηνπ θηηξίνπ. Σν κέξνο πνπ ζα κειεηεζεί πεξηιακβάλεη γξαθεία θαη εξγαζηήξηα ηνπ ηκήκαηνο ΖΜΜΤ. 64

65 ηελ εηθφλα 4.2 αλαπαξίζηαηαη ε λνηηνδπηηθή φςε ηνπ θηηξίνπ θαζψο θαη ε θαηαθφξπθε ηνκή ηνπ θηηξίνπ. Δηθόλα 4.2: Ννηηνδπηηθή φςε θαη θαηαθφξπθε ηνκή ηνπ θηηξίνπ Γ. Σέινο, ζηηο εηθφλεο 4.3 θαη 4.4 θαίλεηαη απφ ςειά ην ππφ κειέηε θηίξην, απφ θάζε πιεπξά ηνπ. Δηθόλα 4.3: Γπηηθή φςε θαη λφηηα φςε ηνπ θηηξίνπ Γ, πεγή: Δηθόλα 4.4: Αλαηνιηθή φςε θαη βφξεηα φςε ηνπ θηηξίνπ Γ, πεγή: 65

66 4.2.1 Περιγραφό των ορόφων του κτιρύου Δ Απφ ηνπο ελλέα νξφθνπο ηνπ θηηξίνπ επηιέρζεθε λα κειεηεζεί αλαιπηηθά ν 4 νο φξνθνο. Ο ιφγνο ήηαλ ε εχθνιε πξφζβαζε ζε φινπο ηνπο ρψξνπο γηα ηε ζσζηή θαηαγξαθή ηνπ πθηζηάκελνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ θαη ησλ δηαζηάζεσλ ησλ ρψξσλ, κε δεδνκέλε ηελ έιιεηςε επηθαηξνπνηεκέλσλ αξρηηεθηνληθψλ ζρεδίσλ. Σα απνηειέζκαηα ηεο θαηαγξαθήο, γεληθεχηεθαλ γηα φινπο ηνπο νξφθνπο. Ζ εηθφλα 4.5 δείρλεη ηελ θάηνςε ελφο ηππηθνχ νξφθνπ, φπσο είρε ζρεδηαζηεί θαηά ηελ αλέγεξζε ηνπ θηηξίνπ. Δηθόλα 4.5: Παιαηφηεξε θάηνςε ελφο ηππηθνχ νξφθνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. ηε ζπλέρεηα απεηθνλίδεηαη ε θάηνςε ηνπ 4 νπ νξφθνπ, φπσο είλαη ζηηο κέξεο καο. Δίλαη θαλεξέο νη ηξνπνπνηήζεηο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί ζε θάπνηνπο ρψξνπο γηα ηε βειηίσζε ηεο ιεηηνπξγηθφηεηαο ηνπο. Οη αιιαγέο απηέο έρνπλ ιεθζεί ππφςε ζην ζρεδηαζκφ ησλ λέσλ εγθαηαζηάζεσλ θσηηζκνχ πνπ ζα πξνηαζνχλ ζηε ζπλέρεηα. Δηθόλα 4.6: Δπηθαηξνπνηεκέλε θάηνςε ηνπ 4 νπ νξφθνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. 66

67 4.2.2 Περιγραφό του ιςογεύου του κτιρύου Δ ηελ εηθφλα 4.7 θαίλεηαη ε θάηνςε ηνπ ηζνγείνπ ηνπ θηηξίνπ, φπσο είρε ζρεδηαζηεί θαηά ηελ αλέγεξζε ηνπ θηηξίνπ. Δηθόλα 4.7: Παιαηφηεξε θάηνςε ηνπ ηζνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. ηε ζπλέρεηα απεηθνλίδεηαη ε θάηνςε ηνπ ηζνγείνπ, φπσο είλαη ζηηο κέξεο καο. Δίλαη θαη πάιη θαλεξέο νη πνηθίιεο αιιαγέο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί ζηνπο ρψξνπο, φπσο γηα παξάδεηγκα ε θαηαζθεπή ηεο γξακκαηείαο ηνπ ηκήκαηνο ΖΜΜΤ. Δηθόλα 4.8: Δπηθαηξνπνηεκέλε θάηνςε ηνπ ηζνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. 67

68 4.2.3 Περιγραφό του υπογεύου του κτιρύου Δ ηελ εηθφλα 4.9 θαίλεηαη ε θάηνςε ηνπ κέξνπο ηνπ ππνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ πνπ κειεηήζεθε, φπσο είρε ζρεδηαζηεί θαηά ηελ αλέγεξζε ηνπ θηηξίνπ. Δηθόλα 4.9: Παιαηφηεξε θάηνςε κέξνπο ηνπ ππνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. ηε ζπλέρεηα απεηθνλίδεηαη ε θάηνςε ηνπ ππνγείνπ, φπσο είλαη ζηηο κέξεο καο. ην ρψξν ππάξρνπλ πιένλ ηα εξγαζηήξηα ζπζηεκάησλ ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη πςειψλ ηάζεσλ θαζψο θαη γξαθεία θαη βνεζεηηθνί ρψξνη. Δηθόλα 4.10: Δπηθαηξνπνηεκέλε θάηνςε κέξνπο ηνπ ππνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. 68

69 4.3 Ανϊλυςη τησ μεθοδολογύασ μετρόςεων και καταγραφών ην ζεκείν απηφ, θξίλεηαη ζθφπηκν λα αλαθεξζνχλ νξηζκέλεο ιεπηνκέξεηεο γηα ηε δηαδηθαζία πνπ αθνινπζήζεθε γηα: Σε κέηξεζε ησλ ρψξσλ θαη ηελ θαηαγξαθή ηεο ππάξρνπζαο εγθαηάζηαζεο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ. Σηο κεηξήζεηο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ. Γηα ηελ ζπιινγή ησλ απαξαίηεησλ δεδνκέλσλ ζε θάζε ρψξν ρξεζηκνπνηήζεθε έλα ηππνπνηεκέλν θχιιν εξγαζίαο, ην νπνίν παξαηίζεηαη ζην παξάξηεκα Α Καταγραφό των χώρων και του ςυςτόματοσ φωτιςμού Σα δηαζέζηκα αξρηηεθηνληθά ζρέδηα ηνπ ρψξνπ ήηαλ αξθεηά παιηά κε απνηέιεζκα λα κελ αληηζηνηρνχλ ζηελ πξαγκαηηθή θαηάζηαζε ηνπ θηηξίνπ. Όινη νη ρψξνη ηνπ θηηξίνπ κεηξήζεθαλ μαλά απφ ηελ αξρή, γηα ηε ζσζηή πξνζνκνίσζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ θαη ηελ νξζή εηζαγσγή ησλ ρψξσλ ζην πξφγξακκα πξνζνκνίσζεο εγθαηαζηάζεσλ θσηηζκνχ, ReluxPro. Δπηπξφζζεηα, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο κέηξεζεο ησλ ρψξσλ έγηλε θαηαγξαθή ηνπ ππάξρνληνο ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ (θσηηζηηθά, ιακπηήξεο, θπθιψκαηα θσηηζκνχ), ησλ αλνηγκάησλ θαη ησλ πξνβιεκάησλ ηεο ππάξρνπζαο εγθαηάζηαζεο θσηηζκνχ. Ζ κέηξεζε θαη ε θαηαγξαθή ησλ ρψξσλ έγηλε κε ηε βνήζεηα ελφο ςεθηαθνχ κεηξεηή απνζηάζεσλ κε ιέηδεξ (Bosch PLR50), κε ηππηθή αθξίβεηα κέηξεζεο ίζε κε 2,0 mm. Δηθόλα 4.11: Φεθηαθφο κεηξεηήο απνζηάζεσλ κε ιέηδεξ Bosch PLR50, πεγή: 69

70 4.3.2 Μϋτρηςη τησ ϋνταςησ φωτιςμού Καηά ηηο επηζθέςεηο ζε φινπο ηνπο ρψξνπο, πξαγκαηνπνηήζεθαλ θαη κεηξήζεηο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ επάλσ ζηηο επηθάλεηεο εξγαζίαο, φπνηε απηφ ήηαλ εθηθηφ, κε ηππηθφ χςνο ηα 0,8m. ε πεξηπηψζεηο φπνπ δελ ππήξρε πξαγκαηηθή επηθάλεηα εξγαζίαο, φπσο ζε δηαδξφκνπο, πξνζαιάκνπο θαη θιηκαθνζηάζηα, νη κεηξήζεηο έγηλαλ ζηνλ θεληξηθφ άμνλα ηνπο θαζψο θαη ζε πνηθίιεο άιιεο ζέζεηο ζε ηππηθφ χςνο 0,5m, φπσο νξίδνπλ ηα αλάινγα πξφηππα. Ο πξσηαξρηθφο ζηφρνο ησλ κεηξήζεσλ ήηαλ λα δηαπηζησζεί αλ ηεξνχληαη νη ειάρηζηεο απαηηήζεηο θσηηζκνχ. Γεπηεξεπφλησο, έγηλε κηα πξνζπάζεηα λα κεηξεζεί ε έληαζε θσηηζκνχ πνπ νθείιεηαη απνθιεηζηηθά ζην θπζηθφ θσηηζκφ, ψζηε λα δηαπηζησζεί θαηά πφζν επαξθεί γηα ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ζε θσηηζκφ θαη αλ είλαη απνδνηηθή ε αμηνπνίεζε ηνπ. Γηα ηελ εμαγσγή νκνηφκνξθσλ απνηειεζκάησλ, νη κεηξήζεηο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ πξαγκαηνπνηήζεθαλ: Καζεκεξηλά, θαηά ηνπο κήλεο ηνπ Μαΐνπ, ηνπ Ηνπλίνπ θαη ηνπ Ηνπιίνπ. Σηο κεζεκβξηλέο ψξεο, κεηαμχ 11:30 θαη 13:30. Με θαζαξφ νπξαλφ θαη ρακειή λεθνθάιπςε, ζπλήζσο ρακειφηεξε ηνπ 30%. Ζ κέηξεζε ηεο έληαζεο θσηηζκνχ έγηλε κε ηε βνήζεηα ελφο ινπμφκεηξνπ. πγθεθξηκέλα, ρξεζηκνπνηήζεθε ην κνληέιν PCE 174, ηεο εηαηξείαο PCE Instruments, κε ηππηθή αθξίβεηα 5% γηα κεηξήζεηο εληάζεσο θσηηζκνχ ρακειφηεξεο απφ lux. Δηθόλα 4.12: Φεθηαθφ ινπμφκεηξν PCE 174, πεγή: 70

71 4.4 Παρούςα κατϊςταςη του ςυςτόματοσ φωτιςμού ηηο επφκελεο ζειίδεο ζα αθνινπζήζνπλ ηα δεδνκέλα πνπ ζπγθεληξψζεθαλ, νκαδνπνηεκέλα γηα ηνπο νξφθνπο, ην ηζφγεην θαη ην ππφγεην ηνπ θηηξίνπ Γ Ανϊλυςη των ορόφων του κτιρύου Δ Απφ ην θηίξην Γ επηιέρζεθε λα κειεηεζεί αλαιπηηθά ν 4 νο φξνθνο. Ζ εηθφλα 4.13 δείρλεη ηελ νλνκαζία φισλ ησλ ρψξσλ ηνπ 4 νπ νξφθνπ. Δηθόλα 4.13: Κάηνςε ηνπ 4 νπ νξφθνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. ηνλ πίλαθα 4.1 απεηθνλίδεηαη ν ηξφπνο πνπ νκαδνπνηήζεθαλ νη δηάθνξνη ρψξνη, ιφγσ ησλ αληίζηνηρσλ δηαζηάζεσλ, αλνηγκάησλ θαη ζπζηεκάησλ θσηηζκνχ ηνπο. Ο ρξσκαηηζηφο ρψξνο δελ κειεηήζεθε, θαζψο δελ ήηαλ δπλαηή ε πξφζβαζε ζε απηφλ. Πίλαθαο 4.1: Οκαδνπνίεζε ησλ ρψξσλ ηνπ 4 νπ νξφθνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. Α/Α Υώξνο νκάδαο Γξαθεία Γηάδξνκνη Δξγαζηήξηα Σνπαιέηεο & θιηκαθνζηάζην 1 Ζ4-1 έσο θαη Ζ4-6 Γ4-1 Ζ4-7Α Σ4-1 2 Δ4-1 έσο θαη Δ4-5 Γ4-2 Ζ4-7Β Κ4-1 3 Δ4-6 Γ4-3 Ζ4-8Α 4 Δ4-7, Δ4-8 Γ4-4 Ζ4-8Β 5 Δ4-9 6 Δ Δ

72 Γραφεύα ηνλ παξαθάησ πίλαθα παξνπζηάδνληαη γηα θάζε γξαθείν: Ο αξηζκφο, ην χςνο αλάξηεζεο θαη ν ηχπνο ησλ θσηηζηηθψλ. Ο αξηζκφο, ε ηζρχο θαη ν ηχπνο ησλ ιακπηήξσλ. Ο αξηζκφο ησλ θπθισκάησλ θσηηζκνχ θαη ε ζπλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρχο, γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο νπνίαο ε ζπλνιηθή ηζρχο ησλ ιακπηήξσλ πξνζαπμήζεθε θαηά 25% πξνθεηκέλνπ λα ζπλππνινγηζηεί θαη ε θαηαλάισζε ησλ ειεθηξνκαγλεηηθψλ ballast. Γηα ηελ νκάδα γξαθείσλ Δ4-1 έσο Δ4-5 εμεηάζηεθε αλαιπηηθά ην γξαθείν Δ4-4. Αληίζηνηρα, γηα ηελ νκάδα γξαθείσλ Ζ4-1 έσο Ζ4-6 ειέγρζεθε ην γξαθείν Ζ4-5 θαη γηα ηελ νκάδα γξαθείσλ Δ4-8 θαη Δ4-7, εμεηάζηεθε ην γξαθείν Δ4-8. Πίλαθαο 4.2: Γεδνκέλα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζηα γξαθεία ησλ νξφθσλ. Γξαθείν ή νκάδα γξαθείσλ Δ4-1 έσο Δ4-5 4 ή 6 (*) χςνο: 3,1 m Η4-1 έσο Η4-6 3 ή 4 (*) χςνο: 3,1 m Δ4-6 6 χςνο: 3,1 m Δ4-7 έσο Δ4-8 6 χςνο: 3,1 m Δ4-9 6 χςνο: 3,1 m Δ χςνο: 3,1 m Δ χςνο: 3,1 m (*): Αλάινγα κε ην γξαθείν. Φσηηζηηθά Λακπηήξεο Κπθιώκαηα Αξηζκφο Σχπνο (**) Αξηζκφο & ηζρχο Σχπνο Οξαηά νξνθήο κε πεξζίδεο 2x36 W T8 2 Οξαηά νξνθήο κε 2x36 W T8 1 δηαρπηηθφ θάιπκκα Οξαηά νξνθήο κε 2x36 W T8 2 πεξζίδεο Οξαηά νξνθήο κε 2x36 W T8 1 δηαρπηηθφ θάιπκκα Οξαηά νξνθήο κε 2x36 W T8 1 νπίζζην αλαθιαζηήξα Οξαηά νξνθήο κε 2x36 W Σ8 1 νπίζζην αλαθιαζηήξα Οξαηά νξνθήο κε 2x36 W T8 2 πεξζίδεο πλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρύο: W (**): Ζ νλνκαζία «νξαηά νξνθήο» πξνθχπηεη απφ ηνλ φξν surface mounted. 72

73 ηνλ πίλαθα 4.3 θαίλνληαη νη ηηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ πνπ κεηξήζεθαλ ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο ησλ γξαθείσλ. Ζ επηθάλεηα εξγαζίαο, γηα ηελ πεξίπησζε ησλ γξαθείσλ, ηαπηίζηεθε κε ηελ επηθάλεηα ηνπ γξαθείνπ (κε ζχλεζεο χςνο γχξσ ζηα 0,8 m). ε νξηζκέλνπο ρψξνπο ζηεγάδνληαη αξθεηά γξαθεία κε απνηέιεζκα λα παξαηεξνχληαη δηαθνξεηηθέο εληάζεηο θσηηζκνχ ζε θάζε επηθάλεηα εξγαζίαο. Καηά ηε κέηξεζε ηεο έληαζεο θσηηζκνχ κε έλα θχθισκα θσηηζκνχ αλνηρηφ (ζηελ πεξίπησζε πνπ ππήξραλ δχν θπθιψκαηα), επηιέρζεθε λα γίλεη ε κέηξεζε κε ην θχθισκα πνπ πεξηειάκβαλε ηα θσηηζηηθά πάλσ απφ ηελ επηθάλεηα εξγαζίαο. Ο ιφγνο είλαη φηη πάληα απηφ ην θχθισκα ζα επέιεγε ν ρξήζηεο, ζηελ πεξίπησζε πνπ ρξεζηκνπνηνχζε κφλν ην έλα απφ ηα δχν θπθιψκαηα θσηηζκνχ. Πίλαθαο 4.3: Σηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζηηο επηθάλεηεο εξγαζίαο ησλ γξαθείσλ ησλ νξφθσλ. Γξαθείν ή νκάδα γξαθείσλ Με θιεηζηά ζθίαζηξα (Γίρσο θπζηθφ θσηηζκφ) Με 1 θχθισκα αλνηρηφ Με 2 θπθιψκαηα αλνηρηά Έληαζε θσηηζκνύ (lux) ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο Μφλν κε θπζηθφ θσηηζκφ Με αλνηρηά ζθίαζηξα (Με θπζηθφ θσηηζκφ- θ.θ.) Με θ.θ. & 1 θχθισκα αλνηρηφ Με θ.θ. & 2 θπθιψκαηα αλνηρηά Δ4-1 Δ Η4-1 Η Γελ ππάξρεη Γελ ππάξρεη Δ Δ4-7 - Δ Γελ ππάξρεη Γελ ππάξρεη Δ4-9 Με ιεηηνπξγηθέο Γελ ππάξρεη πεξζίδεο (*) (*) Δ Γελ ππάξρεη Γελ ππάξρεη (*) (*) Δ (*): Αλάινγα κε ηε ζέζε ηεο επηθάλεηαο εξγαζίαο. 73

74 Παξαηεξήζεηο θαη πξνβιήκαηα ζην ζύζηεκα θσηηζκνύ ησλ γξαθείσλ Ο θπζηθφο θσηηζκφο, ζρεδφλ ζε φια ηα γξαθεία, επαξθεί γηα ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ζε θσηηζκφ επάλσ ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο ηηο πεξηζζφηεξεο ψξεο ηεο εκέξαο. Έηζη, ε ρξήζε ηερλεηνχ θσηηζκνχ είλαη πεξηηηή, σζηφζν ζρεδφλ πάληα αλαγθαία εθφζνλ ην εζσηεξηθφ κέξνο ησλ γξαθείσλ- καθξηά απφ ηα αλνίγκαηα- είλαη αξθεηά ζθνηεηλφ. Σν γεγνλφο απηφ, ζε ζπλδπαζκφ κε ην θαθφ ζρεδηαζκφ ησλ θπθισκάησλ θσηηζκνχ θαη ηελ έιιεηςε ζπζηεκάησλ ειέγρνπ ηνπ ηερλεηνχ θσηηζκνχ, νδεγεί αλαπφθεπθηα ζε άζθνπε θαηαλάισζε ελέξγεηαο. Σα ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζηα γξαθεία ζπλνςίδνληαη παξαθάησ: A. Σα θσηηζηηθά ζψκαηα ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο είλαη παιαηάο ηερλνινγίαο θαη φια ρξεζηκνπνηνχλ ειεθηξνκαγλεηηθά ballast θαη ιακπηήξεο T8. Οξηζκέλα θσηηζηηθά έρνπλ αθαηξεζεί απφ ηε ζέζε ηνπο θαη πνιιά είλαη ζε θαθή θαηάζηαζε (άιινηε έρνπλ αθαηξεζεί νη αλαθιαζηήξεο θαη νη πεξζίδεο θαη άιινηε είλαη ζπαζκέλνη νη νπίζζηνη αλαθιαζηήξεο). B. Αξθεηνί ιακπηήξεο δελ ιεηηνπξγνχλ θαη έλαο κεγάινο αξηζκφο ιακπηήξσλ έρεη αθαηξεζεί κφληκα απφ ηα θσηηζηηθά. Απηφ νδεγεί ζε κεγάιε αλνκνηνκνξθία ζηελ θαηαλνκή ηνπ θσηηζκνχ θαη αλαίηηα θαηαλάισζε ελέξγεηαο απφ ην ειεθηξνκαγλεηηθφ ballast. C. Ο ζρεδηαζκφο ησλ θπθισκάησλ θσηηζκνχ δελ ππαθνχεη ζηα ηζρχνληα πξφηππα. Γηα παξάδεηγκα, ζηα πεξηζζφηεξα γξαθεία έλαο δηαθφπηεο ελεξγνπνηεί θαη απελεξγνπνηεί φια ηα θσηηζηηθά (ζπλήζσο έλαο δηαθφπηεο ειέγρεη 6 θσηηζηηθά). Δπίζεο, ηα θσηηζηηθά πνπ είλαη δίπια ζηα παξάζπξα δελ ειέγρνληαη απφ μερσξηζηφ θχθισκα. D. Οη εζσηεξηθέο πεξζίδεο ζε νξηζκέλα γξαθεία είλαη δπζιεηηνπξγηθέο. Σν γεγνλφο απηφ δεκηνπξγεί πξφβιεκα ζάκβσζεο γηα ηνπο ρξήζηεο, αδπλακία ειέγρνπ ηεο πνζφηεηαο ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ θαη κεγάιε αλνκνηνκνξθία ζηελ θαηαλνκή ηνπ θσηηζκνχ ζην ρψξν. E. Παξαηεξψληαο ηελ εγθαηεζηεκέλε ηζρχ ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζε θάζε γξαθείν, ζπλάγεηαη ην ζπκπέξαζκα φηη ζηα πεξηζζφηεξα γξαθεία ππάξρεη ππεξδηαζηαζηνιφγεζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. 74

75 Διϊδρομοι ηνλ πίλαθα 4.4 παξνπζηάδνληαη ζπγθεληξσηηθά φιεο νη απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ γηα θάζε δηάδξνκν. Πίλαθαο 4.4: Γεδνκέλα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζηνπο δηαδξφκνπο ησλ νξφθσλ. Γηάδξνκνο Γ4-1 4 χςνο: 2,4 m Γ4-2 4 & 1 χςνο: 2,4 m Γ4-3 2 χςνο: 3,1 m Γ4-4 5 χςνο: 3,1 m Αξηζκφο Σχπνο (*) Αξηζκφο & ηζρχο Σχπνο Υσλεπηά νξνθήο κε πεξζίδεο 4x18 W Σ8 1 Υσλεπηά νξνθήο κε 4x18 W & Σ8 1 πεξζίδεο 2x36 W Οξαηά νξνθήο κε 2x36 W Σ8 1 πεξζίδεο Οξαηά νξνθήο 2x36 W Σ8 2 (δίρσο πεξζίδεο/ δηαρπηηθφ θάιπκκα) πλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρύο: W (*): Ζ νλνκαζία «ρσλεπηά νξνθήο» πξνθχπηεη απφ ηνλ φξν recessed mounted. ηνλ πίλαθα 4.5 θαίλνληαη νη ηηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζηνπο δηαδξφκνπο. Αξρηθά, κεηξήζεθε ε έληαζε θσηηζκνχ θαηά κήθνο ηνπ θεληξηθνχ άμνλα ηνπ θάζε δηαδξφκνπ, ζε χςνο 0,5m. ηε ζπλέρεηα, κεηξήζεθε ε έληαζε θσηηζκνχ ζε πνηθίιεο άιιεο ζέζεηο θαη παξνπζηάδνληαη νη δηαθπκάλζεηο πνπ εκθαλίζηεθαλ. Πίλαθαο 4.5: Σηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζηνπο δηαδξφκνπο ησλ νξφθσλ. Φσηηζηηθά Λακπηήξεο Κπθιώκαηα Γηάδξνκνο Με θιεηζηά ζθίαζηξα (Γίρσο θπζηθφ θσηηζκφ) Καηά κήθνο ηνπ θεληξηθνχ άμνλα Έληαζε θσηηζκνύ (lux) Άιιεο ζέζεηο Με αλνηρηά ζθίαζηξα (Με θπζηθφ θσηηζκφ) Καηά κήθνο ηνπ θεληξηθνχ άμνλα Άιιεο ζέζεηο Γ Γ Γ Γ Γελ ππάξρνπλ αλνίγκαηα 75

76 Παξαηεξήζεηο θαη πξνβιήκαηα ζην ζύζηεκα θσηηζκνύ ησλ δηαδξόκσλ Οη δηάδξνκνη Γ4-1 θαη Γ4-2 έρνπλ έλα άλνηγκα ζηελ εθάζηνηε άθξε ηνπο. Ο δηάδξνκνο Γ4-3 θσηίδεηαη ράξε ζηα αλνίγκαηα πνπ ππάξρνπλ ζην παξαθείκελν θιηκαθνζηάζην. Απφ ηηο κεηξήζεηο πξνθχπηεη φηη ν θπζηθφο θσηηζκφο δελ επαξθεί γηα λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο ζε θσηηζκφ ζε φιν ην κήθνο ησλ δηαδξφκσλ, παξά κφλν ζε έλα κέξνο απηψλ θαη γηα έλα δηάζηεκα ηεο κέξαο. Σα ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζηνπο δηαδξφκνπο ζπλνςίδνληαη παξαθάησ θαη απεηθνλίδνληαη ζηελ εηθφλα 4.14: A. Σα θσηηζηηθά ζψκαηα είλαη παιαηάο ηερλνινγίαο, πιεκκειψο ζπληεξεκέλα θαη ρξεζηκνπνηνχλ ειεθηξνκαγλεηηθά ballast θαη ιακπηήξεο T8. Δπίζεο, αξθεηνί ιακπηήξεο δελ ιεηηνπξγνχλ θαη κεξηθά θσηηζηηθά ζψκαηα έρνπλ αθαηξεζεί απφ ηε ζέζε ηνπο. B. Παξαηεξψληαο ηελ εγθαηεζηεκέλε ηζρχ ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ, πξνθχπηεη φηη ζε φινπο ηνπο δηαδξφκνπο, κε εμαίξεζε ην δηάδξνκν Γ4-3, ππάξρεη ππεξδηαζηαζηνιφγεζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. C. Ο ζρεδηαζκφο ησλ θπθισκάησλ θσηηζκνχ δελ ππαθνχεη ζηα ηζρχνληα πξφηππα. Γηα παξάδεηγκα, ζηνπο δηαδξφκνπο Γ4-1 θαη Γ4-2 έλα θχθισκα θσηηζκνχ ειέγρεη φια ηα θσηηζηηθά, αθφκα θαη απηά πνπ βξίζθνληαη δίπια ζηα αλνίγκαηα. Δηθόλα 4.14: Καιπκκέλν άλνηγκα (αξηζηεξά), ιαλζαζκέλε ηνπνζέηεζε θσηηζηηθψλ ζην ρψξν θαη κε ιεηηνπξγηθνί ιακπηήξεο (κέζε) θαη θσηηζηηθφ πνπ έρεη αθαηξεζεί απφ ηε ζέζε ηνπ (δεμηά), πεγή: Κ. Υαξαιακπίδεο. 76

77 Εργαςτόρια Αξρηθά, ζεκεηψλεηαη φηη θαη ηα δχν εξγαζηήξηα έρνπλ ρσξηζηεί ζε δχν επηκέξνπο ρψξνπο. Έηζη, είλαη αλαγθαία ε χπαξμε δχν μερσξηζηψλ ζπζηεκάησλ θσηηζκνχ ζε θάζε εξγαζηήξην. Πίλαθαο 4.6: Γεδνκέλα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζηα εξγαζηήξηα ησλ νξφθσλ. Δξγαζηήξην Η4-7Α 11 χςνο: 3 m Η4-7Β 11 χςνο: 3 m Η4-8Α 15 χςνο: 3 m Η4-8Β 6 χςνο: 3 m Φσηηζηηθά Λακπηήξεο Κπθιώκαηα Αξηζκφο Σχπνο Αξηζκφο & ηζρχο Οξαηά νξνθήο κε πεξζίδεο Οξαηά νξνθήο κε πεξζίδεο Οξαηά νξνθήο κε πεξζίδεο Οξαηά νξνθήο κε δηαρπηηθφ θάιπκκα Σχπνο 2x36 W T8 2 2x36 W Σ8 3 2x36 W T8 4 2x36 W T8 2 πλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρύο: W ηνλ πίλαθα 4.7 θαίλνληαη νη ηηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζηα εξγαζηήξηα. Ζ επηθάλεηα εξγαζίαο ηαπηίζηεθε κε ηελ επηθάλεηα ησλ γξαθείσλ. Οη κεηξήζεηο έγηλαλ κε φια ηα θπθιψκαηα θσηηζκνχ αλνηρηά, εθφζνλ έηζη είζηζηαη λα ιεηηνπξγνχλ απφ ηνπο ρξήζηεο. ηα εξγαζηήξηα ηα ζθίαζηξα δελ είλαη ζε θαιή ιεηηνπξγηθή θαηάζηαζε, κε απνηέιεζκα λα κέλνπλ ζρεδφλ κνλίκσο αλνηρηά ή θιεηζηά απφ ηνπο ρξήζηεο, αλάινγα κε ηελ θαηάζηαζε ηνπο. Πίλαθαο 4.7: Σηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζηα εξγαζηήξηα ησλ νξφθσλ. Δξγαζηήξην Έληαζε θσηηζκνύ (lux) Με αλνηρηά ηα πεξηζζφηεξα ζθίαζηξα (Με θπζηθφ θσηηζκφ) ηηο επηθάλεηεο εξγαζίαο ε άιιεο ζέζεηο Η4-7 Α Η4-7 Β Η4-8 Α Γίρσο πξόζβαζε Η4-8 Β

78 Παξαηεξήζεηο θαη πξνβιήκαηα ζην ζύζηεκα θσηηζκνύ ησλ εξγαζηεξίσλ ηα εξγαζηήξηα ππάξρνπλ πνιιά γξαθεία ζε δηάθνξεο ζέζεηο ζην ρψξν. Γηα ηα γξαθεία πνπ βξίζθνληαη θνληά ζηα αλνίγκαηα, ν θπζηθφο θσηηζκφο επαξθεί γηα ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ζε θσηηζκφ ηηο πεξηζζφηεξεο ψξεο ηεο εκέξαο. Έηζη, ε ρξήζε ηερλεηνχ θσηηζκνχ είλαη πεξηηηή, σζηφζν ζρεδφλ πάληα αλαγθαία εθφζνλ ην εζσηεξηθφ κέξνο ησλ εξγαζηεξίσλ- καθξηά απφ ηα αλνίγκαηα- είλαη αξθεηά ζθνηεηλφ. Σν γεγνλφο απηφ, ζε ζπλδπαζκφ κε ην θαθφ ζρεδηαζκφ ησλ θπθισκάησλ θσηηζκνχ θαη ηελ έιιεηςε ζπζηεκάησλ ειέγρνπ, νδεγεί ζε άζθνπε θαηαλάισζε ελέξγεηαο. Δπίζεο, πνιιέο πεξζίδεο είλαη ραιαζκέλεο. Σν γεγνλφο απηφ απνηξέπεη ηε κείσζε ηεο ζάκβσζεο φηαλ νη πεξζίδεο είλαη κφληκα αλνηρηέο θαη κεηψλεη ηα πεξηζψξηα αμηνπνίεζεο ηνπ άπιεηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ φηαλ είλαη κφληκα θιεηζηέο. Σα ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζηα εξγαζηήξηα ζπλνςίδνληαη παξαθάησ: A. Ζ ρσξνζέηεζε ησλ θσηηζηηθψλ ζσκάησλ δελ είλαη ε βέιηηζηε δπλαηή, ηφζν ιφγσ ιαλζαζκέλεο αξρηθήο ζρεδίαζεο φζν θαη ιφγσ ησλ κεηαγελέζηεξσλ παξεκβάζεσλ. Έηζη, πνιιά θσηηζηηθά εθάπηνληαη ζηνπο εζσηεξηθνχο ηνίρνπο, δεκηνπξγψληαο ζηα ζεκεία απηά ζάκβσζε ζηνπο ρξήζηεο. B. Οξηζκέλα θσηηζηηθά έρνπλ απνκαθξπλζεί απφ ηελ αξρηθή ηνπο ζέζε θαη νη ζπλδέζεηο κεηαμχ θάπνησλ θσηηζηηθψλ πξαγκαηνπνηήζεθαλ κεηά ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ, κε απνηέιεζκα ηα θαιψδηα ζχλδεζεο λα θξέκνληαη απφ ηελ νξνθή. C. ε φια ηα εξγαζηήξηα παξαηεξήζεθε θαθφο ζρεδηαζκφο ησλ θπθισκάησλ θσηηζκνχ, πνπ δελ ππαθνχεη ζηα ηζρχνληα πξφηππα. Γελ ππάξρεη μερσξηζηφ θχθισκα ειέγρνπ ησλ θσηηζηηθψλ θαηά κήθνο ησλ αλνηγκάησλ θαη νη δηαθφπηεο ειέγρνπλ αλφκνην αξηζκφ θσηηζηηθψλ. Γηα παξάδεηγκα, ζην εξγαζηήξην Ζ4-7Α ν έλαο δηαθφπηεο ειέγρεη 4 θαη ν άιινο 7 θσηηζηηθά. Όπσο θαη ζε άιινπο ρψξνπο, εληνπίζηεθαλ ιακπηήξεο κε ιεηηνπξγηθνί. Δπηπιένλ, ηα θσηηζηηθά ζψκαηα είλαη παιαηάο ηερλνινγίαο, δελ έρνπλ ζπληεξεζεί θαηάιιεια θαη ρξεζηκνπνηνχλ ειεθηξνκαγλεηηθά ballast θαη ιακπηήξεο T8 θαη ζε φια ηα εξγαζηήξηα ππάξρεη ππεξδηαζηαζηνιφγεζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ 78

79 Τουαλϋτεσ και κλιμακοςτϊςιο ηνλ πίλαθα 4.8 παξνπζηάδνληαη ζπγθεληξσηηθά φιεο νη απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ γηα ηηο ηνπαιέηεο θαη ην θιηκαθνζηάζην. Πίλαθαο 4.8: Γεδνκέλα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζηηο ηνπαιέηεο θαη ζην θιηκαθνζηάζην ησλ νξφθσλ. Υώξνο Φσηηζηηθά Λακπηήξεο Κπθιώκαηα Σνπαιέηα Σ4-1 Κιηκαθνζηάζην Κ4-1 Αξηζκφο Σχπνο Αξηζκφο & ηζρχο 6 χςνο: 2,7 m 1 χςνο: 3,1 m Σχπνο Υσλεπηά νξνθήο κε πεξζίδεο 4x18 W T8 1 Οξαηφ νξνθήο κε 2x36 W T8 1 πεξζίδεο πλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρύο: 630 W ηνλ πίλαθα 4.9 θαίλνληαη νη ηηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζηνπο δχν ρψξνπο. Χο επίπεδν αλαθνξάο ζηηο ηνπαιέηεο ζεσξήζεθε ε επηθάλεηα ησλ ληπηήξσλ, κε χςνο πεξίπνπ 0,8 m, ελψ ζην θιηκαθνζηάζην ζεσξήζεθε κηα λνεηή επηθάλεηα θαηά κήθνο ηνπ θεληξηθνχ άμνλα ζε χςνο 0,5 m. Πίλαθαο 4.9: Σηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζηηο ηνπαιέηεο θαη ζην θιηκαθνζηάζην. Υώξνο Έληαζε θσηηζκνύ (lux) Με θιεηζηά ζθίαζηξα (Γίρσο θπζηθφ θσηηζκφ) Δπίπεδν αλαθνξάο Άιιεο ζέζεηο Με αλνηρηά ζθίαζηξα (Με θπζηθφ θσηηζκφ) Δπίπεδν αλαθνξάο Άιιεο ζέζεηο Σνπαιέηα Σ4-1 Γελ ππάξρνπλ ζθίαζηξα Κιηκαθνζηάζην Κ ην θιηκαθνζηάζην, ν θπζηθφο θσηηζκφο επαξθεί γηα ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ζε θσηηζκφ ηηο πεξηζζφηεξεο ψξεο ηεο εκέξαο. Έηζη, ε ρξήζε ηερλεηνχ θσηηζκνχ είλαη ζπρλά πεξηηηή. ηηο ηνπαιέηεο ππάξρεη ππεξδηαζηαζηνιφγεζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ πνπ νδεγεί ζε άζθνπε θαηαλάισζε ελέξγεηαο. Σα κηθξά αλνίγκαηα πνπ ππάξρνπλ ζπκπιεξψλνπλ ηνλ ηερλεηφ θσηηζκφ, αιιά αδπλαηνχλ λα θαιχςνπλ απφ κφλα ηνπο ηηο αλάγθεο ζε θσηηζκφ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο. 79

80 4.4.2 Ανϊλυςη του ιςογεύου του κτιρύου Δ Απφ ην θηίξην Γ επηιέρζεθε λα κειεηεζεί αλαιπηηθά θαη ην ηζφγεην. Ζ εηθφλα 4.15 δείρλεη ηελ θάηνςε ηνπ ηζνγείνπ θαη ηελ νλνκαζία ησλ επηκέξνπο ρψξσλ, γηα ηελ επθνιφηεξε παξνπζίαζε ησλ κεηξήζεσλ. Δηθόλα 4.15: Κάηνςε ηνπ ηζνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. ηνλ πίλαθα 4.10 απεηθνλίδεηαη ν ηξφπνο πνπ νκαδνπνηήζεθαλ νη δηάθνξνη ρψξνη. Οη ρξσκαηηζηνί ρψξνη δίρσο φλνκα δελ κειεηήζεθαλ, θαζψο δελ ήηαλ δπλαηή ε πξφζβαζε ζε απηνχο. Σα γξαθεία Γ0-1 έσο θαη Γ0-4 νκαδνπνηήζεθαλ, ιφγσ ησλ αληίζηνηρσλ δηαζηάζεσλ, αλνηγκάησλ θαη ζπζηεκάησλ θσηηζκνχ ηνπο. Όκνηα, ηα γξαθεία Γ0-7 έσο θαη Γ0-9 νκαδνπνηήζεθαλ γηα ηνπο ίδηνπο ιφγνπο. Πίλαθαο 4.10: Οκαδνπνίεζε ησλ ρψξσλ ηνπ ηζνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. Α/Α νκάδαο Υώξνο Γξαθεία Γηάδξνκνη Αίζνπζεο 1 Γ0-1, Γ0-2, Γ0-3, Γ0-4 Γ0-1 Α0-1 2 Γ0-5 Γ0-2 Α0-2 3 Γ0-6 Α0-3 4 Γ0-7, Γ0-8, Γ0-9 5 Γ

81 Γραφεύα ηνλ πίλαθα 4.11 παξνπζηάδνληαη ζπγθεληξσηηθά φιεο νη απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ γηα ηα γξαθεία ηνπ ηζνγείνπ. Γηα ηελ νκάδα γξαθείσλ Γ0-1 έσο Γ0-4 εμεηάζηεθε αλαιπηηθά ην γξαθείν Γ0-4. Αληίζηνηρα, γηα ηελ νκάδα γξαθείσλ Γ0-7 έσο Γ0-9 ειέγρζεθε ιεπηνκεξψο ην γξαθείν Γ0-7. Σα ππφινηπα γξαθεία θαηαγξάθεθαλ μερσξηζηά. Πίλαθαο 4.11: Γεδνκέλα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζηα γξαθεία ηνπ ηζνγείνπ. Γξαθείν ή νκάδα γξαθείσλ Γ0-1 έσο Γ0-4 2 χςνο: 2,7 m Γ0-5 4 χςνο: 2,7 m Γ0-6 4 χςνο: 2,7 m Γ0-7 έσο Γ0-9 2 χςνο: 2,7 m Γ χςνο: 2,7 m Φσηηζηηθά Αξηζκφο Σχπνο Αξηζκφο & ηζρχο Λακπηήξεο Σχπνο Υσλεπηά νξνθήο κε πεξζίδεο 4x18 W T8 Υσλεπηά νξνθήο 4x18 W T8 κε πεξζίδεο Υσλεπηά νξνθήο 4x18 W T8 κε πεξζίδεο Υσλεπηά νξνθήο 4x18 W T8 κε πεξζίδεο Υσλεπηά νξνθήο 4x18 W T8 κε πεξζίδεο πλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρύο: W ε φια ηα γξαθεία θαηαγξάθεθε ε χπαξμε ελφο κφλν θπθιψκαηνο θσηηζκνχ. Ζ έλαπζε θαη ζβέζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζε θάζε ρψξν γίλεηαη κφλν κε ρεηξνθίλεηνπο δηαθφπηεο θαη δελ ππάξρεη θαλέλα άιιν ζχζηεκα ειέγρνπ γηα ηνλ ηερλεηφ θσηηζκφ. 81

82 ηνλ πίλαθα 4.12 θαίλνληαη νη ηηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ πνπ κεηξήζεθαλ ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο ησλ γξαθείσλ. Ζ επηθάλεηα εξγαζίαο ηαπηίζηεθε κε ηελ επηθάλεηα ηνπ γξαθείνπ (κε ζχλεζεο χςνο γχξσ ζηα 0,8 m). Πίλαθαο 4.12: Σηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζηηο επηθάλεηεο εξγαζίαο ησλ γξαθείσλ ηνπ ηζνγείνπ. Γξαθείν ή νκάδα γξαθείσλ Με θιεηζηά ζθίαζηξα (Γίρσο θπζηθφ θσηηζκφ) Με 1 θχθισκα αλνηρηφ Έληαζε θσηηζκνύ (lux) ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο Με αλνηρηά ζθίαζηξα (Με θπζηθφ θσηηζκφ- θ.θ.) Μφλν κε θπζηθφ θσηηζκφ Με θπζηθφ θσηηζκφ & 1 θχθισκα αλνηρηφ Γ0-1 έσο Γ Γ Γ Γελ ππάξρνπλ αλνίγκαηα Γ0-7 έσο Γ Γ Γελ ππάξρνπλ αλνίγκαηα ε φια ηα γξαθεία, εθηφο απηψλ πνπ δελ έρνπλ αλνίγκαηα, ν θπζηθφο θσηηζκφο επαξθεί γηα ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ζε θσηηζκφ ηηο πεξηζζφηεξεο ψξεο ηεο εκέξαο. Χζηφζν, ιφγσ ηεο πιήξνπο έιιεηςεο ζπζηεκάησλ ειέγρνπ ηνπ θσηηζκνχ, ε αμηνπνίεζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ επαθίεηαη απνθιεηζηηθά ζηε ζπκπεξηθνξά ησλ ρξεζηψλ. Ζ χπαξμε ελφο κφλν θπθιψκαηνο θσηηζκνχ δελ επηηξέπεη ηνλ μερσξηζηφ έιεγρν ησλ θσηηζηηθψλ πνπ βξίζθνληαη δίπια ζηα αλνίγκαηα, κε απνηέιεζκα λα ππάξρεη άζθνπε θαηαλάισζε ελέξγεηαο αθφκα θαη φηαλ ππάξρεη άπιεηνο θπζηθφο θσηηζκφο. Όπσο θαη ζε άιινπο ρψξνπο, έηζη θαη ζηα γξαθεία ηνπ ππνγείνπ εληνπίζηεθαλ ιακπηήξεο κε ιεηηνπξγηθνί. Δπηπιένλ, ηα θσηηζηηθά ζψκαηα είλαη παιαηάο ηερλνινγίαο θαη ρξεζηκνπνηνχλ ειεθηξνκαγλεηηθά ballast θαη ιακπηήξεο T8. 82

83 Διϊδρομοι ηνλ πίλαθα 4.13 παξνπζηάδνληαη ζπγθεληξσηηθά φιεο νη απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ γηα θάζε δηάδξνκν ηνπ ηζνγείνπ. Πίλαθαο 4.13: Γεδνκέλα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζηνπο δηαδξφκνπο ηνπ ηζνγείνπ. Γηάδξνκνο Γ χςνο: 2,7 m Γ & 2 χςνο: 2,7 m Αξηζκφο Σχπνο Αξηζκφο & ηζρχο Σχπνο Υσλεπηά νξνθήο 1x26 W CFL 1 43 ρσλεπηά νξνθήο (& 2 νξαηά νξνθήο) κε πεξζίδεο 4x18 W (& 2x36 W) Σ8 5 πλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρύο: W ηνλ πίλαθα 4.14 θαίλνληαη νη ηηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζε δηάθνξα ζεκεία ησλ δηαδξφκσλ. Αξρηθά, κεηξήζεθε ε έληαζε θσηηζκνχ θαηά κήθνο ηνπ θεληξηθνχ άμνλα ηνπ δηαδξφκνπ ζε χςνο 0,5 m. ηε ζπλέρεηα, κεηξήζεθε ε έληαζε θσηηζκνχ ζε πνηθίιεο άιιεο ζέζεηο θαη παξνπζηάδνληαη νη δηαθπκάλζεηο πνπ εκθαλίζηεθαλ. Οη κεηξήζεηο έγηλαλ κε φια ηα θπθιψκαηα θσηηζκνχ αλνηρηά. Πίλαθαο 4.14: Σηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζηνπο δηαδξφκνπο ηνπ ηζνγείνπ. Φσηηζηηθά Λακπηήξεο Κπθιώκαηα Γηάδξνκνο Με θιεηζηά ζθίαζηξα (Γίρσο θπζηθφ θσηηζκφ) Καηά κήθνο ηνπ θεληξηθνχ άμνλα Έληαζε θσηηζκνύ (lux) Άιιεο ζέζεηο Με αλνηρηά ζθίαζηξα (Με θπζηθφ θσηηζκφ) Καηά κήθνο ηνπ θεληξηθνχ άμνλα Άιιεο ζέζεηο Γ Γ , ζην θεληξηθφ ηκήκα , ζην ΝΑ ηκήκα , ζην ΒΓ ηκήκα , ζην θεληξηθφ ηκήκα , ζην ΝΑ ηκήκα , ζην ΒΓ ηκήκα , ζην θεληξηθφ ηκήκα , ζην ΝΑ ηκήκα , ζην ΒΓ ηκήκα , ζην θεληξηθφ ηκήκα , ζην ΝΑ ηκήκα , ζην ΒΓ ηκήκα 83

84 ην δηάδξνκν Γ0-1, ε ΝΓ φςε θαιχπηεηαη ζρεδφλ απνθιεηζηηθά απφ ηδάκηα πνπ επηηξέπνπλ ηελ είζνδν ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ θαη επαξθνχλ γηα ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ζε θσηηζκφ γηα έλα κεγάιν δηάζηεκα ηεο εκέξαο. ην δηάδξνκν Γ0-2 ππάξρνπλ θάπνηα αλνίγκαηα θαηαλεκεκέλα θπξίσο ζην ΝΑ θαη ζην ΒΓ ηκήκα ηνπ. Σν θεληξηθφ ηκήκα ηνπ δηαδξφκνπ Γ0-2 δελ έρεη θαζφινπ αλνίγκαηα. Έηζη, ν θπζηθφο θσηηζκφο δελ επαξθεί γηα λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο ζε θσηηζκφ ζε φιν ην κήθνο ηνπ δηαδξφκνπ Γ0-2, παξά κφλν ζε έλα κέξνο απηνχ θαη γηα έλα δηάζηεκα ηεο κέξαο. Σα ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζηνπο δηαδξφκνπο ζπλνςίδνληαη παξαθάησ θαη απεηθνλίδνληαη ζηελ εηθφλα 4.16: A. Σα θσηηζηηθά ζψκαηα είλαη παιαηάο ηερλνινγίαο, πιεκκειψο ζπληεξεκέλα θαη ρξεζηκνπνηνχλ ειεθηξνκαγλεηηθά ballast θαη ιακπηήξεο T8. Αξθεηνί ιακπηήξεο δελ ιεηηνπξγνχλ θαη κεξηθά θσηηζηηθά ζψκαηα έρνπλ αθαηξεζεί απφ ηε ζέζε ηνπο. Δπηπιένλ, ζε νξηζκέλα θσηηζηηθά έρνπλ ηνπνζεηεζεί ιακπηήξεο δηαθνξεηηθήο ζεξκνθξαζίαο ρξψκαηνο. B. ηνπο δχν δηαδξφκνπο ηνπ ηζνγείνπ ππάξρεη ζεκαληηθή ππεξδηαζηαζηνιφγεζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. C. Ο ζρεδηαζκφο ησλ θπθισκάησλ θσηηζκνχ δελ ππαθνχεη ζηα ηζρχνληα πξφηππα. Γηα παξάδεηγκα, ηα θσηηζηηθά πνπ βξίζθνληαη δίπια ζηα αλνίγκαηα αλήθνπλ ζην ίδην θχθισκα κε ηα ππφινηπα θαη θάζε δηαθφπηεο ειέγρεη αλφκνην αξηζκφ θσηηζηηθψλ. D. ηα πεξηζζφηεξα αλνίγκαηα δελ ππάξρνπλ ζθίαζηξα ή πεξζίδεο. ε φζα ππάξρνπλ, νη πεξζίδεο είλαη ζε θαθή θαηάζηαζε. Δηθόλα 4.16: Με ιεηηνπξγηθνί ιακπηήξεο (αξηζηεξά), απνπζία πεξζίδσλ ζηα αλνίγκαηα (κέζε) θαη θσηηζηηθφ πνπ έρεη 3 ιακπηήξεο κε δηαθνξεηηθή ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο (δεμηά), πεγή: Κ. Υαξαιακπίδεο. 84

85 Αύθουςεσ ηνλ πίλαθα 4.15 παξνπζηάδνληαη ζπγθεληξσηηθά φιεο νη απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ γηα ηελ αίζνπζα Ζ/Τ (Α0-1), ηελ αίζνπζα ζπλεδξηάζεσλ (Α0-2) θαη ην ρψξν πνπ ζηεγάδεη Ζ/Μ εμνπιηζκφ (Α0-3). Πίλαθαο 4.15: Γεδνκέλα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζηηο αίζνπζεο ηνπ ηζνγείνπ. Αίζνπζα Φσηηζηηθά Λακπηήξεο Κπθιώκαηα Α χςνο: 2,7 m Α χςνο: 2,6 m Α0-3 2 χςνο: 3,1 m Αξηζκφο Σχπνο Αξηζκφο & ηζρχο Σχπνο Υσλεπηά νξνθήο κε πεξζίδεο 4x18 W Σ8 6 Υσλεπηά νξνθήο 4x18 W Σ8 5 κε πεξζίδεο Οξαηά νξνθήο κε 2x36 W T8 1 δηαρπηηθφ θάιπκκα πλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρύο: W ηνλ πίλαθα 4.16 θαίλνληαη νη ηηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ πνπ κεηξήζεθαλ ζηελ αίζνπζα Ζ/Τ (Α0-1), ζηελ αίζνπζα ζπλεδξηάζεσλ (Α0-2) θαη ζην ρψξν πνπ ζηεγάδεη Ζ/Μ εμνπιηζκφ (Α0-3). Γηα ηελ πεξίπησζε ησλ αηζνπζψλ Α0-1 θαη Α0-2, ε επηθάλεηα εξγαζίαο ηαπηίζηεθε κε ηελ επηθάλεηα ησλ γξαθείσλ. Γηα ην ρψξν Α0-3 πνπ ζηεγάδεη Ζ/Μ εμνπιηζκφ ζεσξήζεθε σο επηθάλεηα εξγαζίαο κηα λνεηή επηθάλεηα κε χςνο γχξσ ζηα 0,8 m. Πίλαθαο 4.16: Σηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζηηο αίζνπζεο ηνπ ηζνγείνπ. Αίζνπζα Με θιεηζηά ζθίαζηξα (Γίρσο θπζηθφ θσηηζκφ) Με φια ηα θπθιψκαηα αλνηρηά Έληαζε θσηηζκνύ (lux) ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο Με αλνηρηά ζθίαζηξα (Με θπζηθφ θσηηζκφ- θ.θ.) Μφλν κε θπζηθφ θσηηζκφ Με θ.θ. & φια ηα θπθιψκαηα αλνηρηά Α (*) (*) (*) Α (*) (*) (*) Α Γελ ππάξρνπλ αλνίγκαηα (*): Αλάινγα κε ηε ζέζε ηεο επηθάλεηαο εξγαζίαο 85

86 ηηο αίζνπζεο Α0-1 θαη Α0-2 ππάξρνπλ κεξηθά κηθξά αλνίγκαηα. Ο ρψξνο Α0-3 δελ έρεη θαλέλα άλνηγκα. Σα κηθξά αλνίγκαηα έρνπλ σο απνηέιεζκα ν θπζηθφο θσηηζκφο ζηηο αίζνπζεο λα είλαη πεξηνξηζκέλνο. Αξρηηεθηνληθέο παξεκβάζεηο ζηνπο ρψξνπο ζα κπνξνχζαλ λα πξαγκαηνπνηεζνχλ γηα ηε κεγηζηνπνίεζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ πνπ εηζέξρεηαη ζηηο αίζνπζεο. Σα ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζηηο αίζνπζεο ηνπ ηζνγείνπ ζπλνςίδνληαη παξαθάησ: A. Σα θσηηζηηθά ζψκαηα είλαη παιαηάο ηερλνινγίαο, πιεκκειψο ζπληεξεκέλα θαη ρξεζηκνπνηνχλ ειεθηξνκαγλεηηθά ballast θαη ιακπηήξεο T8. Δπηπιένλ, αξθεηνί ιακπηήξεο δελ ιεηηνπξγνχλ θαη ζε πνιιά θσηηζηηθά ππάξρνπλ ιακπηήξεο κε δηαθνξεηηθή ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο. B. ηα αλνίγκαηα ηεο αίζνπζαο ππνινγηζηψλ Α0-1 δελ ππάξρνπλ ζθίαζηξα ή πεξζίδεο, ελψ ζηελ αίζνπζα ζπλεδξηάζεσλ ππάξρνπλ πεξζίδεο ζηα πεξηζζφηεξα, αιιά φρη ζε φια ηα αλνίγκαηα. C. ηελ αίζνπζα Ζ/Τ θαη ζηελ αίζνπζα ζπλεδξηάζεσλ, ε έληαζε θσηηζκνχ πνπ κεηξήζεθε είλαη ηδηαίηεξα ρακειή θαη δελ αληαπνθξίλεηαη ζηηο απαηηήζεηο ησλ αληίζηνηρσλ πξνηχπσλ. Δηθόλα 4.17: Μηθξά αλνίγκαηα ζηελ αίζνπζα Ζ/Τ θαη απνπζία πεξζίδσλ (αξηζηεξά) θαη ρξήζε θσηηζηηθνχ κε ιακπηήξεο δηαθνξεηηθήο ζεξκνθξαζίαο ρξψκαηνο (δεμηά), πεγή: Κ. Υαξαιακπίδεο. 86

87 4.4.3 Ανϊλυςη του υπογεύου του κτιρύου Δ Απφ ην θηίξην Γ επηιέρζεθε λα κειεηεζεί αλαιπηηθά θαη έλα κέξνο ηνπ ππνγείνπ. Σν κέξνο πνπ κειεηήζεθε πεξηιακβάλεη εξγαζηήξηα ηνπ ηκήκαηνο ΖΜΜΤ θαζψο θαη γξαθεία. Ζ εηθφλα 4.17 δείρλεη ηελ θάηνςε ηνπ ππνγείνπ θαη ηελ νλνκαζία ησλ επηκέξνπο ρψξσλ, γηα ηελ επθνιφηεξε παξνπζίαζε ησλ κεηξήζεσλ. Δηθόλα 4.18: Κάηνςε κέξνπο ηνπ ππνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. ηνλ πίλαθα 4.17 απεηθνλίδεηαη ν ηξφπνο πνπ νκαδνπνηήζεθαλ νη δηάθνξνη ρψξνη ιφγσ ησλ αληίζηνηρσλ δηαζηάζεσλ, αλνηγκάησλ θαη ζπζηεκάησλ θσηηζκνχ ηνπο. Οη ρξσκαηηζηνί ρψξνη δίρσο φλνκα δελ κειεηήζεθαλ, θαζψο δελ ήηαλ δπλαηή ε πξφζβαζε ζε απηνχο. Πίλαθαο 4.17: Οκαδνπνίεζε ησλ ρψξσλ ηνπ ππνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. Α/Α νκάδαο Υώξνο Γξαθεία Γηάδξνκνο Δξγαζηήξην 1 ΓΤ-1α, ΓΤ-1θ ΓΤ-1 ΔΤ-1 2 ΓΤ-2α, ΓΤ-2θ 3 ΓΤ-3α, ΓΤ-3θ ην ππφγεην ππάξρνπλ 2 επίπεδα ζηα νπνία βξίζθνληαη ηα γξαθεία. Έηζη, ζηελ ίδηα ζέζε, αιιά ζε δηαθνξεηηθφ χςνο, ππάξρνπλ ηα γξαθεία ΓΤ-1α (άλσ) θαη ΓΤ-1θ (θάησ), θαζψο επίζεο θαη ηα γξαθεία ΓΤ-2α θαη ΓΤ-2θ θαη ηα ΓΤ-3α θαη ΓΤ-3θ. 87

88 Γραφεύα ηνλ πίλαθα 4.18 παξνπζηάδνληαη ζπγθεληξσηηθά γηα θάζε γξαθείν φιεο νη απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ. Πίλαθαο 4.18: Γεδνκέλα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζηα γξαθεία ηνπ ππνγείνπ. Οκάδα γξαθείσλ ΓΤ-1α, ΓΤ-1θ 8 χςνο: 3,1 m ΓΤ-2α, ΓΤ-2θ 8 χςνο: 3,1 m ΓΤ-3α, ΓΤ-3θ 8 χςνο: 3,1 m Φσηηζηηθά Αξηζκφο Σχπνο Αξηζκφο & ηζρχο Λακπηήξεο Σχπνο Οξαηά νξνθήο κε παξαβνιηθφ αληαπγαζηήξα 2x36 W T8 Οξαηά νξνθήο κε 2x58 W T8 πεξζίδεο Οξαηά νξνθήο κε 2x36 W Σ8 παξαβνιηθφ αληαπγαζηήξα πλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρύο: W ε φια ηα γξαθεία o ρεηξηζκφο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ γίλεηαη κε ρεηξνθίλεηνπο δηαθφπηεο πνπ ειέγρνπλ δχν θπθιψκαηα θσηηζκνχ. ηνλ πίλαθα 4.19 θαίλνληαη νη ηηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ πνπ κεηξήζεθαλ ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο ησλ γξαθείσλ (κε ζχλεζεο χςνο γχξσ ζηα 0,8 m). Πίλαθαο 4.19: Σηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζηηο επηθάλεηεο εξγαζίαο ησλ γξαθείσλ ηνπ ππνγείνπ. Οκάδα γξαθείσλ Με θιεηζηά ζθίαζηξα (Γίρσο θπζηθφ θσηηζκφ) Με 1 θχθισκα αλνηρηφ Με 2 θπθιψκαηα αλνηρηά Έληαζε θσηηζκνύ (lux) ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο Μφλν κε θπζηθφ θσηηζκφ Με αλνηρηά ζθίαζηξα (Με θπζηθφ θσηηζκφ- θ.θ.) Με θ.θ. & 1 θχθισκα αλνηρηφ ΓΤ-1α, ΓΤ-1θ Γελ ππάξρνπλ αλνίγκαηα Με θ.θ. & 2 θπθιψκαηα αλνηρηά ΓΤ-2α, ΓΤ-2θ Γελ ππάξρνπλ ζθίαζηξα ΓΤ-3α, ΓΤ-3θ

89 ηα γξαθεία ΓΤ-2α θαη ΓΤ-3α ππάξρνπλ παξάζπξα πξνο ηνλ εμσηεξηθφ ρψξν δίρσο ζθίαζηξα, ελψ ζηα ππφινηπα γξαθεία δελ ππάξρνπλ αλνίγκαηα πξνο ην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ. ηα γξαθεία ΓΤ-2α θαη ΓΤ-3α ηα αλνίγκαηα δελ παξέρνπλ αξθεηφ θπζηθφ θσηηζκφ γηα ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ζε θσηηζκφ ηηο πεξηζζφηεξεο ψξεο ηεο εκέξαο, φπσο θαίλεηαη θαη απφ ηηο κεηξήζεηο ηνπ πίλαθα Ο ιφγνο είλαη φηη απφ ηα αλνίγκαηα ππεηζέξρεηαη έλα κηθξφ κέξνο ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ, ιφγσ ηεο ζέζεο ησλ γξαθείσλ ζην ππφγεην. Δπηπιένλ, ηα παξάζπξα δελ έρνπλ ζπληεξεζεί θαη θαζαξηζηεί θαηάιιεια, κε απνηέιεζκα λα έρνπλ ρακειή δηαπεξαηφηεηα. Έηζη, ε αμηνπνίεζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ έρεη κηθξέο δπλαηφηεηεο εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο. Σα ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζηα γξαθεία ηνπ ππνγείνπ ζπλνςίδνληαη παξαθάησ: Απφ ηελ εγθαηεζηεκέλε ηζρχ ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ησλ γξαθείσλ ηνπ ππνγείνπ πξνθχπηεη φηη ππάξρεη ζεκαληηθή ππεξδηαζηαζηνιφγεζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. ηα γξαθεία ΓΤ-1α θαη ΓΤ-3α ρξεζηκνπνηνχληαη θσηηζηηθά βηνκεραληθνχ ηχπνπ κε νπίζζην αληαπγαζηήξα, δηφηη παιαηφηεξα νη ρψξνη ιεηηνπξγνχζαλ σο εξγαζηήξηα θαη φρη σο γξαθεία. Έηζη, ε χπαξμε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ θσηηζηηθψλ ζε γξαθεία, φπνπ γίλεηαη ζπλερήο ρξήζε ππνινγηζηψλ, δελ ελδείθλπηαη θαη νδεγεί ζε ρακειή έληαζε θσηηζκνχ ζηηο επηθάλεηεο εξγαζίαο θαη ζε πξνβιήκαηα ζάκβσζεο ζηνπο εξγαδφκελνπο. Σα θσηηζηηθά ζψκαηα είλαη παιαηάο ηερλνινγίαο θαη ρξεζηκνπνηνχλ ειεθηξνκαγλεηηθά ballast θαη ιακπηήξεο T8. Μάιηζηα, νξηζκέλνη ιακπηήξεο δελ ιεηηνπξγνχλ. Ο ζρεδηαζκφο ησλ θπθισκάησλ θσηηζκνχ δελ πιεξνί ζε φια ηα γξαθεία ηα ζρεηηθά πξφηππα. ην γξαθείν ΓΤ-1α, γηα παξάδεηγκα, έλα θχθισκα θσηηζκνχ ειέγρεη 2 θσηηζηηθά, ελψ ην δεχηεξν θχθισκα ειέγρεη ηα ππφινηπα 6 θσηηζηηθά. 89

90 Διϊδρομοσ ηνλ πίλαθα 4.20 παξνπζηάδνληαη ζπγθεληξσηηθά φιεο νη απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ γηα ην δηάδξνκν ηνπ ππνγείνπ. Πίλαθαο 4.20: Γεδνκέλα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζην δηάδξνκν ηνπ ππνγείνπ. Γηάδξνκνο ΓΤ-1 2 χςνο: 2,6 m Φσηηζηηθά Λακπηήξεο Κπθιώκαηα Αξηζκφο Σχπνο Αξηζκφο & ηζρχο Οξαηά νξνθήο (δίρσο πεξζίδεο/ δηαρπηηθφ θάιπκκα) Σχπνο 2x36 W Σ8 1 πλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρύο: 180 W ηνλ πίλαθα 4.21 θαίλνληαη νη ηηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζην δηάδξνκν. Αξρηθά, κεηξήζεθε ε έληαζε θσηηζκνχ θαηά κήθνο ηνπ θεληξηθνχ άμνλα ηνπ δηαδξφκνπ ζε χςνο 0,5 m. ηε ζπλέρεηα, κεηξήζεθε ε έληαζε θσηηζκνχ ζε πνηθίιεο άιιεο ζέζεηο θαη παξνπζηάδνληαη νη δηαθπκάλζεηο πνπ εκθαλίζηεθαλ. ην δηάδξνκν δελ ππάξρνπλ αλνίγκαηα, ζπλεπψο δελ ππάξρεη θπζηθφο θσηηζκφο. Πίλαθαο 4.21: Σηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζην δηάδξνκν ηνπ ππνγείνπ. Γηάδξνκνο Έληαζε θσηηζκνύ (lux) Γίρσο θπζηθφ θσηηζκφ Καηά κήθνο ηνπ θεληξηθνχ άμνλα Άιιεο ζέζεηο ΓΤ

91 Όπσο αλαθέξζεθε, ζην δηάδξνκν δελ ππάξρνπλ αλνίγκαηα ηα νπνία λα επηηξέπνπλ ηελ είζνδν ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ. Χζηφζν, ν δηάδξνκνο ζπλδέεηαη απφ ηε λνηηνδπηηθή ηνπ πιεπξά κε ηνλ επξχηεξν ρψξν ηνπ ππνγείνπ, φπνπ ν θπζηθφο θσηηζκφο είλαη ειάρηζηνο. πλεπψο, δελ ππάξρεη ε δπλαηφηεηα αμηνπνίεζεο ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ ζην δηάδξνκν ηνπ ππνγείνπ. Σα ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζπλνςίδνληαη παξαθάησ θαη απεηθνλίδνληαη ζηελ εηθφλα 4.19: ζην δηάδξνκν A. Σα θσηηζηηθά ζψκαηα είλαη παιαηάο ηερλνινγίαο, πιεκκειψο ζπληεξεκέλα θαη ρξεζηκνπνηνχλ ειεθηξνκαγλεηηθά ballast θαη ιακπηήξεο T8. Μάιηζηα, ηα θσηηζηηθά ζψκαηα είλαη ζε πνιχ θαθή θαηάζηαζε, θαζψο ην νπηηθφ ζχζηεκα ηνπο είηε έρεη αθαηξεζεί είηε είλαη θαηεζηξακκέλν. B. Απφ ηνπο 4 ιακπηήξεο ζηα δχν θσηηζηηθά ηνπ ρψξνπ, νη 2 ιακπηήξεο δελ ιεηηνπξγνχλ. C. Ζ θαθή ρσξνζέηεζε ησλ θσηηζηηθψλ έρεη σο απνηέιεζκα έλα κέξνο ηνπ δηαδξφκνπ λα κελ έρεη θαλέλα θσηηζηηθφ, κε απνηέιεζκα ε έληαζε θσηηζκνχ θαηά κήθνο απηνχ ηνπ ηκήκαηνο λα θπκαίλεηαη κεηαμχ 10 θαη 50 lux. Δπίζεο, έλα θχθισκα ειέγρεη φια ηα θσηηζηηθά θαη ν δηαθφπηεο ειέγρνπ είλαη ηνπνζεηεκέλνο ζε δπζπξφζηηε ζέζε πξνο ηνπο ρξήζηεο. Δηθόλα 4.19: Με ιεηηνπξγηθφο ιακπηήξαο θαη απνπζία νπηηθνχ ζπζηήκαηνο ζην θσηηζηηθφ (αξηζηεξά), απνπζία θσηηζηηθψλ ζε κέξνο ηνπ δηαδξφκνπ (κέζε), κε ιεηηνπξγηθφο ιακπηήξαο θαη θαηεζηξακκέλνο αλαθιαζηήξαο (δεμηά), πεγή: Κ. Υαξαιακπίδεο. 91

92 Εργαςτόριο ηνλ πίλαθα 4.22 παξνπζηάδνληαη ζπγθεληξσηηθά φιεο νη απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ γηα ην εξγαζηήξην ηνπ ππνγείνπ. Πίλαθαο 4.22: Γεδνκέλα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζην εξγαζηήξην ηνπ ππνγείνπ. Δξγαζηήξην Φσηηζηηθά Λακπηήξεο ΔΤ-1 32 χςνο: 6 m Αξηζκφο Σχπνο Αξηζκφο & ηζρχο Σχπνο Οξαηά νξνθήο κε 2x36 W T8 παξαβνιηθφ αληαπγαζηήξα πλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρύο: W ηνλ πίλαθα 4.23 θαίλνληαη νη ηηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζε δηάθνξα ζεκεία ηνπ ρψξνπ. Ζ επηθάλεηα εξγαζίαο, γηα ηελ πεξίπησζε ησλ εξγαζηεξίσλ, ηαπηίζηεθε κε ηε ζέζε εξγαζίαο επάλσ ζηα γξαθεία θαη ζηνπο πάγθνπο εξγαζίαο (κε ζχλεζεο χςνο γχξσ ζηα 0,8 m). Οη κεηξήζεηο έγηλαλ κε φια ηα θπθιψκαηα θσηηζκνχ αλνηρηά. ηα εξγαζηήξηα ππάξρνπλ κηθξά αλνίγκαηα, ηα νπνία είλαη ζπλήζσο θαιπκκέλα απφ ζθίαζηξα. Πίλαθαο 4.23: Σηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζην εξγαζηήξην ηνπ ππνγείνπ. Δξγαζηήξην Έληαζε θσηηζκνύ (lux) ηηο επηθάλεηεο εξγαζίαο Με θιεηζηά ζθίαζηξα (Γίρσο θπζηθφ θσηηζκφ) ε άιιεο ζέζεηο ΔΤ

93 ηα εξγαζηήξηα ππάξρνπλ πνιιά θαη κηθξά αλνίγκαηα θαηά κήθνο ηεο βνξεηναλαηνιηθήο πιεπξάο, ηα νπνία είλαη ζπλήζσο θαιπκκέλα απφ ηα εζσηεξηθά ζθίαζηξα. Σα αλνίγκαηα βξίζθνληαη πνιχ ςειά ζε ζρέζε κε ηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο θαη έηζη ν ζπρλφο ρεηξηζκφο ησλ ζθηάζηξσλ είλαη δχζθνινο. Έηζη, ν θπζηθφο θσηηζκφο πνπ εηζέξρεηαη ζην ρψξν ησλ εξγαζηεξίσλ είλαη ειάρηζηνο θαη δελ επαξθεί γηα ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ζε θσηηζκφ. Σα ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζην εξγαζηήξην ηνπ ππνγείνπ ζπλνςίδνληαη παξαθάησ: A. Ζ ρσξνζέηεζε ησλ θσηηζηηθψλ ζσκάησλ δελ είλαη ε βέιηηζηε δπλαηή. Έηζη, πνιιά θσηηζηηθά είηε εθάπηνληαη ζηνπο εζσηεξηθνχο ηνίρνπο είηε θαιχπηνληαη απφ ρακειφηεξα εκπφδηα. B. Ζ επηινγή ησλ θσηηζηηθψλ ζσκάησλ θαη ησλ ιακπηήξσλ γηα ηνλ ηερλεηφ θσηηζκφ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη κε απνδνηηθή. Σν κεγάιν χςνο ηνπ ρψξνπ (6 m), ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ επηινγή επηηνίρησλ θσηηζηηθψλ κε ιακπηήξεο ρακειήο ηζρχνο θαη ρακειήο θσηεηλήο ξνήο νδεγεί ζε αλεπίηξεπηα ρακειέο ηηκέο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζην ρψξν. C. Δληνπίζηεθαλ πνιινί ιακπηήξεο δηαθνξεηηθήο ζεξκνθξαζίαο ρξψκαηνο θαζψο θαη κε ιεηηνπξγηθνί ιακπηήξεο. Δπηπιένλ, ηα θσηηζηηθά ζψκαηα είλαη παιαηάο ηερλνινγίαο, δελ έρνπλ ζπληεξεζεί θαηάιιεια θαη ρξεζηκνπνηνχλ ειεθηξνκαγλεηηθά ballast θαη ιακπηήξεο T8. Δηθόλα 4.20: Μηθξά αλνίγκαηα πνπ ζπλήζσο είλαη πιήξσο θαιπκκέλα (αξηζηεξά) θαη θαθή ρσξνζέηεζε ησλ θσηηζηηθψλ πάλσ απφ ζσιήλεο θαη άιια εκπφδηα (δεμηά), πεγή: Κ. Υαξαιακπίδεο. 93

94 4.4.4 Προςομούωςη τησ παρούςασ κατϊςταςησ με το ReluxPro Γηα λα δηαπηζησζεί ε νξζφηεηα ησλ κεηξήζεσλ, πξαγκαηνπνηήζεθαλ νξηζκέλεο πξνζνκνηψζεηο ηεο ππάξρνπζαο εγθαηάζηαζεο θσηηζκνχ ζε ελδεηθηηθνχο ρψξνπο ηνπ ηζνγείνπ θαη ησλ νξφθσλ ηνπ θηηξίνπ Γ. Γηα ηηο πξνζνκνηψζεηο ρξεζηκνπνηήζεθε ην πξφγξακκα ζρεδηαζκνχ θαη πξνζνκνηψζεσλ εγθαηαζηάζεσλ θσηηζκνχ ReluxPro. Γηα ηε ζσζηή ζπζρέηηζε ησλ απνηειεζκάησλ εηζήρζε ε ίδηα εκεξνκελία θαη ψξα ζην πξφγξακκα πξνζνκνίσζεο ζε ζρέζε κε ηελ πξαγκαηηθή κέηξεζε. Γηα ηα παξάζπξα επηιέρζεθε ζπληειεζηήο ξχπαλζεο (pollution factor) ίζνο κε 0,7 ή 0,8, αλάινγα κε ηελ πξαγκαηηθή θαηάζηαζε ηνπο θαη ζπληειεζηήο δηαπεξαηφηεηαο (transmission) ίζνο κε 0,8 γηα δηπιά ηδάκηα θαη 0,9 γηα κνλά ηδάκηα. Ο νπξαλφο ζεσξήζεθε φηη αληηζηνηρεί ζε clear sky, θαηά CIE. ην παξάξηεκα Γ.1 παξαηίζεληαη νξηζκέλα πξφζζεηα δεδνκέλα εηζφδνπ ζην πξφγξακκα ReluxPro θαζψο θαη ηα αλαιπηηθά απνηειέζκαηα ησλ πξνζνκνηψζεσλ. Πίλαθαο 4.24: Απνηειέζκαηα πξνζνκνίσζεο θαη πξαγκαηηθψλ κεηξήζεσλ δίρσο θπζηθφ θσηηζκφ, ζε ελδεηθηηθνχο ρψξνπο ηνπ θηηξίνπ Γ. Υώξνο Γηάδξνκνο Γ4-1 Γξαθείν E4-6 Γξαθείν Γ0-7 Έληαζε θσηηζκνύ ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο (lux) (Γίρσο θπζηθό θσηηζκό) Πξαγκαηηθή κέηξεζε (1) , ζηνλ θεληξηθφ άμνλα , αιινχ 350, κε 1 θχθισκα αλνηρηφ 520, κε 2 θπθιψκαηα αλνηρηά 320, κε 1 θχθισκα αλνηρηφ Πξνζνκνίσζε ζην ReluxPro (2) E av = 307 E min = 109 E max = 616 E av =497, κε 1 θχθισκα αλνηρηφ E av = 660, κε 2 θπθιψκαηα αλνηρηά E av =360, κε 1 θχθισκα αλνηρηφ Γηαθνξά (%) [(1)-(2)] / (2) -26,6%, γηα ηελ ειάρηζηε ηηκή -26,9%, γηα ηε κέγηζηε ηηκή -29,6%, κε 1 θχθισκα αλνηρηφ -21,2%, κε 2 θπθιψκαηα αλνηρηά -11.1%, κε 1 θχθισκα αλνηρηφ Αίζνπζα A , κε 1 θχθισκα αλνηρηφ E av =335, κε 1 θχθισκα αλνηρηφ -25,3%, κε 1 θχθισκα αλνηρηφ 94

95 Πίλαθαο 4.25: Απνηειέζκαηα πξνζνκνίσζεο θαη πξαγκαηηθψλ κεηξήζεσλ κε θπζηθφ θσηηζκφ, ζε ελδεηθηηθνχο ρψξνπο ηνπ θηηξίνπ Γ. Υώξνο Γηάδξνκνο Γ4-1 Γξαθείν E4-6 Γξαθείν Γ0-7 Έληαζε θσηηζκνύ ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο (lux) (Με θπζηθό θσηηζκό, clear sky) Πξαγκαηηθή κέηξεζε (1) , ζηνλ θεληξηθφ άμνλα , αιινχ 580, κε 1 θχθισκα αλνηρηφ 750, κε 2 θπθιψκαηα αλνηρηά 1280, κε 1 θχθισκα αλνηρηφ Πξνζνκνίσζε ζην ReluxPro (2) E av = 500 E min = 115 E max = 1790 E av =787, κε 1 θχθισκα αλνηρηφ E av = 932, κε 2 θπθιψκαηα αλνηρηά E av =1590, κε 1 θχθισκα αλνηρηφ Γηαθνξά (%) [(1)-(2)] / (2) -30,4%, γηα ηελ ειάρηζηε ηηκή -10,6%, γηα ηε κέγηζηε ηηκή -26,3%, κε 1 θχθισκα αλνηρηφ -19,5%, κε 2 θπθιψκαηα αλνηρηά -19,5%, κε 1 θχθισκα αλνηρηφ Σα απνηειέζκαηα ησλ πξαγκαηηθψλ κεηξήζεσλ είλαη κεησκέλα πεξίπνπ θαηά 10% κε 30% ζε ζρέζε κε απηά ηεο πξνζνκνίσζεο. Σν δηάγξακκα 4.1 δείρλεη ηελ ειάρηζηε θαη ηε κέγηζηε πνζνζηηαία δηαθνξά ησλ απνηειεζκάησλ ζε θάζε έλαλ απφ ηνπο παξαπάλσ ρψξνπο. Γηάγξακκα 4.1: Μέγηζηε θαη ειάρηζηε πνζνζηηαία δηαθνξά κεηαμχ ησλ απνηειεζκάησλ ηεο πξνζνκνίσζεο θαη ησλ πξαγκαηηθψλ κεηξήζεσλ ζηνπο ρψξνπο Γ4-1, Δ4-6, Γ0-7 θαη Α0-3. Ποςοςτιαία αφξηςη τησ ζνταςησ φωτιςμοφ ςτισ προςομοιώςεισ ςε ςχζςη με τισ πραγματικζσ μετρήςεισ (%) 26,6 26,9 Δίχωσ φυςικό φωτιςμό (Εmin) Δίχωσ φυςικό φωτιςμό (Εmax) Με φυςικό φωτιςμό (Εmin) Με φυςικό φωτιςμό (Εmax) 30,4 29,6 26,3 25,3 25,3 21,2 19,5 19,5 19,5 10,6 11,1 11,1 Διάδρομοσ Δ4-1 Γραφείο Ε4-6 Γραφείο Γ0-7 Αίθουςα Α0-3 95

96 Οη δηαθνξέο πνπ κεηξήζεθαλ είλαη ινγηθέο θαη κπνξνχλ λα εξκελεπζνχλ, αλ ιεθζνχλ ππφςε ηα αθφινπζα: Σα θσηηζηηθά ηεο πξνζνκνίσζεο ρξεζηκνπνηνχλ ειεθηξνληθφ ballast θαη έρνπλ κηθξέο δηαθνξέο ζην νπηηθφ ζχζηεκα, ην ζπληειεζηή απφδνζεο (LOR) θαη ην ζπληειεζηή ζπληήξεζεο ηνπο ζε ζρέζε κε ηα πξαγκαηηθά θσηηζηηθά. Αξθεηνί ιακπηήξεο ζηα θσηηζηηθά ηνπ θηηξίνπ είλαη ζε κε ιεηηνπξγηθή θαηάζηαζε. Δπηπξφζζεηα, ε θσηεηλή ξνή ησλ ιακπηήξσλ θζνξηζκνχ ηνπ θηηξίνπ είλαη κεησκέλε ζε ζρέζε κε ηελ νλνκαζηηθή ηνπο ηηκή, ιφγσ γήξαλζεο, ξχπαλζεο θαη θαθήο ζπληήξεζεο ησλ θσηηζηηθψλ θαη ησλ ιακπηήξσλ. Ο νπξαλφο πξνζνκνηψζεθε κε clear sky (θαζαξφ νπξαλφ), θαηά CIE. ηελ πξαγκαηηθφηεηα, θαηά ηε δηάξθεηα ησλ θαζεκεξηλψλ επηζθέςεσλ ππήξραλ ζπρλά θάπνηα ζχλλεθα. Αλ δελ ππήξραλ θαζφινπ ζχλλεθα, νη ηηκέο ηεο κεηξνχκελεο έληαζεο θσηηζκνχ ζα ήηαλ απμεκέλεο. ην πξφγξακκα πξνζνκνίσζεο έγηλε πξνζεγγηζηηθή ηνπνζέηεζε ησλ θσηηζηηθψλ θαη ηεο επηθάλεηαο εξγαζίαο ζην ρψξν. Ζ αθξηβήο ρσξνζέηεζε, φπσο είλαη ινγηθφ, ήηαλ αδχλαηε. Απνθιίζεηο ηεο ηάμεσο κεξηθψλ εθαηνζηψλ ζηε ζέζε ησλ θσηηζηηθψλ θαη ησλ γξαθείσλ νδεγνχλ ζε ζεκαληηθέο δηαθνξέο ζηα απνηειέζκαηα ησλ πξνζνκνηψζεσλ. ην ινγηζκηθφ πξνζνκνίσζεο έγηλε πξνζεγγηζηηθή ηνπνζέηεζε ησλ ρξσκάησλ θαη ησλ πθψλ ησλ εζσηεξηθψλ κε δηαθαλψλ επηθαλεηψλ. Έηζη, νη αλαθιαζηηθφηεηεο ησλ εζσηεξηθψλ ηνίρσλ, ηνπ παηψκαηνο θαη ηεο νξνθήο εηζήρζεζαλ θαηά πξνζέγγηζε. Όκνηα, ν ζπληειεζηήο δηαπεξαηφηεηαο ησλ παινπηλάθσλ πνπ εηζήρζε ζην πξφγξακκα ελδέρεηαη λα δηαθέξεη απφ ηνλ πξαγκαηηθφ ζπληειεζηή δηαπεξαηφηεηαο. ηηο πξαγκαηηθέο κεηξήζεηο ππήξραλ αλαπφθεπθηεο ζθηάζεηο ζην φξγαλν κέηξεζεο ιφγσ παξαθείκελσλ εκπνδίσλ. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, φγθνη απφ βηβιία θαη έγγξαθα, ππνινγηζηέο θαη άιιεο ζπζθεπέο, πεξηπιαλψκελνη επηζθέπηεο θαη εξγαδφκελνη ζηνπο ρψξνπο πξνθαινχζαλ ζπλερψο ζθηάζεηο ζην φξγαλν κέηξεζεο. Ζ έληαζε θσηηζκνχ πνπ κεηξήζεθε ζα ήηαλ απμεκέλε, αλ ηα πξναλαθεξζέληα εκπφδηα δελ ππήξραλ ζην ρψξν. Σν φξγαλν κέηξεζεο έρεη ηππηθή αθξίβεηα 5%, γηα κεηξήζεηο εληάζεσο θσηηζκνχ ρακειφηεξεο απφ lux. 96

97 4.5 Ενεργειακό κατανϊλωςη του ςυςτόματοσ φωτιςμού ην ζεκείν απηφ θξίλεηαη ζθφπηκν λα ζηρηεί ε εηήζηα ελεξγεηαθή θαηαλάισζε ηνπ θηηξίνπ Γ. ηφρνο είλαη λα δηαθαλεί εμ αξρήο ε κεγάιε δπλαηφηεηα εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο πνπ κπνξεί λα επηηεπρηεί κε έλα λέν, ελεξγεηαθά απνδνηηθφηεξν ζρεδηαζκφ ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. Σν θηίξην Γ ιεηηνπξγεί ζπλήζσο απφ ηηο 8:00 π.κ έσο ηηο 18:00 κ.κ. θάζε κέξα, εθηφο απφ ηα ζαββαηνθχξηαθα, γηα πεξίπνπ 11 κήλεο ην ρξφλν. Θεσξείηαη πσο δελ ιεηηνπξγεί ηηο πεξηφδνπο ησλ Υξηζηνπγέλλσλ θαη ηνπ Πάζρα θαζψο θαη 10 κέξεο ησλ Αχγνπζην. Ο πίλαθαο 4.26 παξνπζηάδεη ελδεηθηηθέο ηηκέο γηα ηηο ζπλνιηθέο ψξεο ιεηηνπξγίαο αλά έηνο ελφο παλεπηζηεκηαθνχ θηηξίνπ. Δπίζεο, ζεκεηψλνληαη νη ελδεηθηηθέο εηήζηεο ψξεο ιεηηνπξγίαο γηα ηνπο δηάθνξνπο ρψξνπο πνπ απαξηίδνπλ ην ππφ κειέηε θηίξην, φπσο δηάδξνκνη, γξαθεία, ηνπαιέηεο θαη ινηπνί ρψξνη, κε βάζε ηνλ ΚΔΝΑΚ θαη ηα πξφηππα EN θαη DIN Πίλαθαο 4.26: πλνιηθφο αξηζκφο σξψλ ιεηηνπξγίαο αλά έηνο γηα έλα θηίξην ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο θαζψο θαη γηα δηάθνξνπο άιινπο ρψξνπο, κε βάζε ηνλ ΚΔΝΑΚ, ην πξφηππν EN θαη ην πξφηππν DIN Πεγέο: ReluxEnergy, [24, 27]. Υώξνο πλνιηθόο ρξόλνο ιεηηνπξγίαο θηηξίνπ ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο [hr/ yr] ΔΝ DIN ΚΔΝΑΚ Κηίξην ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο Γξαθεία Δξγαζηήξηα, αίζνπζα ππνινγηζηώλ Γηάδξνκνη, θιηκαθνζηάζηα Αίζνπζα ζπλεδξηάζεσλ Σνπαιέηεο

98 Με δεδνκέλεο ηηο παξαπάλσ ηηκέο θαη έπεηηα απφ ζπδεηήζεηο κε εξγαδνκέλνπο ηνπ θηηξίνπ Γ, πξαγκαηνπνηήζεθαλ εθηηκήζεηο γηα ηνλ πξαγκαηηθφ ρξφλν ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ θάζε ρψξνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. Ο ιφγνο γηα ηνλ νπνίν δελ κπνξεί λα γίλεη αθξηβήο εθηίκεζε ηνπ ρξφλνπ ιεηηνπξγίαο είλαη ν ρεηξνθίλεηνο έιεγρνο ησλ ζπζηεκάησλ θσηηζκνχ πνπ δελ κπνξεί λα κνληεινπνηεζεί κε αθξίβεηα. ηνπο πεξηζζφηεξνπο ρψξνπο γξαθείσλ θαη εξγαζηεξίσλ, ε ρξήζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ είλαη ζπλήζσο ζπλερήο, κε εμαίξεζε ηηο ψξεο πνπ νη ρξήζηεο απνπζηάδνπλ ή εθηηκνχλ πσο ν θπζηθφο θσηηζκφο επαξθεί. ε άιινπο ρψξνπο, ε ρξήζε ησλ θπθισκάησλ θσηηζκνχ δελ ππαθνχεη ζε ηφζν απζηεξνχο θαλφλεο, θαζηζηψληαο δπζθνιφηεξε ηελ εθηίκεζε ησλ πξαγκαηηθψλ σξψλ ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπο. Πίλαθαο 4.27: Δθηηκψκελνο ζπλνιηθφο ρξφλνο ιεηηνπξγίαο αλά έηνο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζηνπο δηάθνξνπο ρψξνπο ηνπ θηηξίνπ Γ. Υώξνο Γξαθεία, εξγαζηήξηα & αίζνπζα ππνινγηζηώλ Γηάδξνκνη & θιηκαθνζηάζηα Δθηηκώκελνο εηήζηνο ρξόλνο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνύ αλά ρξήζε ρώξνπ [hr/yr] Σνπαιέηεο Αίζνπζα ζπλεδξηάζεσλ Υώξνο Η/Μ εμνπιηζκνύ ηνλ πίλαθα 4.28 θαίλεηαη ε εγθαηεζηεκέλε ηζρχο [W] θαη ε ελεξγεηαθή θαηαλάισζε αλά έηνο [kwh/yr] ηνπ θηηξίνπ Γ. Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο, ε εγθαηεζηεκέλε ηζρχο θάζε κεκνλσκέλνπ ρψξνπ πνιιαπιαζηάζζεθε κε ηνλ αλάινγν ρξφλν ιεηηνπξγίαο πνπ ππνινγίζηεθε ζηνλ πίλαθα Σα δεδνκέλα ηνπ 4 νπ νξφθνπ γεληθεχζεθαλ θαηάιιεια, ψζηε λα πξνθχςνπλ νη ηηκέο ηεο ζπλνιηθήο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο γηα θάζε θαηεγνξία ρψξσλ ζε φινπο ηνπο νξφθνπο ηνπ θηηξίνπ Γ. 98

99 Πίλαθαο 4.28: Δγθαηεζηεκέλε ηζρχο [W] θαη ελεξγεηαθή θαηαλάισζε αλά έηνο [kwh/yr] γηα θάζε θαηεγνξία ρψξσλ ηνπ θηηξίνπ Γ. Υώξνο Παξνύζα εγθαηεζηεκέλε ηζρύο [W] Δλεξγεηαθή θαηαλάισζε [kwh/yr] Γξαθεία Γηάδξνκνη ,25 Κιηκαθνζηάζην ,50 Δξγαζηήξηα Αίζνπζα ππνινγηζηώλ Αίζνπζα ζπλεδξηάζεσλ Σνπαιέηεο Υώξνο Η/Μ εμνπιηζκνύ ,40 Πίλαθαο 4.29: πλνιηθά δεδνκέλα γηα ηελ εγθαηεζηεκέλε ηζρχ [W], ηελ θαηαλνκή ηζρχνο [W/m 2 ], ηελ ελεξγεηαθή θαηαλάισζε αλά έηνο [kwh/yr] θαη ην εηήζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο [ /yr] ηνπ θηηξίνπ Γ. Παξνύζα θαηάζηαζε Δγθαηεζηεκέλε ηζρύο [W] Καηαλνκή ηζρύνο (W/m 2 ) Δηήζηα ελεξγεηαθή θαηαλάισζε [kwh/yr] Δηήζην ιεηηνπξγηθό θόζηνο [ /yr] , , ,5 Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ εηήζηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ ιήθζεθε ππφςε ε ρξέσζε ηνπ ηηκνινγίνπ Β2 ηεο ΓΔΖ, κε θφζηνο 0,09412 /kwh. Απφ ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνέθπςαλ γηα ηηο ηηκέο ηεο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο ησλ θσηηζηηθψλ αλά κνλάδα δνκεκέλεο επηθάλεηαο [W/m 2 ], θαίλεηαη πσο ε θαηαλνκή ηζρχνο ζην θηίξην Γ μεπεξλά ην φξην ησλ 16 W/m 2 πνπ νξίδεη ν ΚΔΝΑΚ γηα ηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε, κε βάζε ην εζληθφ πξφηππν ΔΛΟΣ ΔΝ 15193:

100 ην δηάγξακκα 4.2 θαίλεηαη ε εηήζηα θαηαλάισζε ελέξγεηαο γηα θσηηζκφ, ζε ζρέζε κε ηελ θαηαλάισζε ελέξγεηαο γηα ηε ζέξκαλζε, ηε ςχμε θαη ηε ιεηηνπξγία ησλ απαξαίηεησλ Ζ/Τ θαζψο θαη άιισλ ειεθηξηθψλ ζπζθεπψλ (εθηππσηέο, ςπγεία, θαθεηηέξεο, θνχξλνη θιπ.). Γελ ζπκπεξηιακβάλνληαη νη κεραλέο ηνπ ππνγείνπ. Γηάγξακκα 4.2: Δηήζηα θαηαλάισζε ελέξγεηαο αλά ρξήζε ηνπ θηηξίνπ Γ. Πεγή γηα ηα δεδνκέλα πνπ έρνπλ επηζεκαλζεί κε (*): [15]. Ετήςια ενεργειακή κατανάλωςη ανά χρήςη του κτιρίου Δ *%] 20% 15% Φωτιςμόσ [ ,15 kwh/y] Θζρμανςη [ ,6 kwh/y] (*) 22% Ψφξη [ ,64 kwh/y] (*) 43% Η/Υ και λοιπζσ ηλ. ςυςκευζσ [ kwh/y] (*) Απφ ην δηάγξακκα 4.2 πξνθχπηεη πσο ν θσηηζκφο είλαη ππεχζπλνο γηα ην 15% ηεο ζπλνιηθήο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο ηνπ θηηξίνπ Γ. Σν πνζνζηφ ζα ήηαλ πνιχ κεγαιχηεξν, αλ νη απαηηήζεηο ηνπ θηηξίνπ Γ γηα ζέξκαλζε θαη ςχμε δελ ήηαλ ηφζν απμεκέλεο ζε ζρέζε κε ηηο ηππηθέο απαηηήζεηο πνπ έρεη έλα θηίξην γξαθείσλ. Παξά ηελ ππεξδηαζηαζηνιφγεζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζε πνιινχο ρψξνπο ηνπ θηηξίνπ Γ θαη ην γεγνλφο φηη ε θαηαλνκή ηζρχνο μεπεξλά ην φξην ησλ 16 W/m 2 πνπ νξίδεη ν ΚΔΝΑΚ, νη κεηξήζεηο ηεο έληαζεο θσηηζκνχ δείρλνπλ φηη ηα επίπεδα θσηηζκνχ είλαη ηδηαίηεξα ρακειά ζηε πιεηνςεθία ησλ ρψξσλ. ηα θεθάιαηα 5 θαη 6 ζα παξνπζηαζζνχλ δπν ζελάξηα ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ, γηα λα δηαπηζησζεί θαηά πφζν κπνξεί λα κεησζεί ε ελεξγεηαθή θαηαλάισζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ. Σαπηφρξνλα κε ηελ επηδίσμε ηεο κέγηζηεο ελεξγεηαθήο εμνηθνλφκεζεο, ζηα δχν πξνηεηλφκελα ζπζηήκαηα θσηηζκνχ ηθαλνπνηνχληαη φιεο νη απαηηήζεηο ησλ ζρεηηθψλ πξνηχπσλ θσηηζκνχ. 100

101 Κεφα λαιο 5 ο Πρόταςη ενεργειακόσ αναβϊθμιςησ Α. Αντικατϊςταςη του υφιςτϊμενου ςυςτόματοσ φωτιςμού με νϋο, ενεργειακϊ αποδοτικότερο 5.1 Ειςαγωγό Ο ζρεδηαζκφο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζε έλα παλεπηζηεκηαθφ θηίξην ζα πξέπεη λα δεκηνπξγεί αηζζήκαηα ςπρνινγηθήο άλεζεο θαη ελζνπζηαζκνχ ζηνπο ρξήζηεο ηνπ. Δπηπξφζζεηα, νθείιεη λα παξέρεη ηα θαηάιιεια επίπεδα θσηηζκνχ ζηηο επηθάλεηεο εξγαζίαο θαη λα επηηξέπεη ζηνπο εξγαδφκελνπο λα πξαγκαηνπνηήζνπλ ηηο θαζεκεξηλέο ηνπο εξγαζίεο απνηειεζκαηηθά. Σαπηφρξνλα, ν ζσζηφο ζρεδηαζκφο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλνο κε ηε ρξήζε ελεξγεηαθά απνδνηηθψλ ηερλνινγηψλ γηα ηε κείσζε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο ηνπ θηηξίνπ. ην 5 ν θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ε πξφηαζε ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο Α ηνπ ππάξρνληνο ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. ηελ αξρή ηνπ 5 νπ θεθαιαίνπ παξαηίζεληαη ιεπηνκέξεηεο γηα ηα δεδνκέλα εηζαγσγήο ζην πξφγξακκα πξνζνκνίσζεο ReluxPro. Έπεηηα αλαιχεηαη ε βαζηθή θηινζνθία ηεο πξφηαζεο Α, ε νπνία αλάγεηαη ζηελ αληηθαηάζηαζε ησλ θσηηζηηθψλ, ησλ ballast θαη ησλ ιακπηήξσλ ζε θάζε ρψξν ηνπ θηηξίνπ Γ κε λέα θαη ελεξγεηαθά απνδνηηθφηεξα. ην ηέινο ηνπ θεθαιαίνπ γίλεηαη κηα ζχληνκε ηερληθννηθνλνκηθή αλάιπζε. Πξψηα, φκσο, ζα αλαθεξζνχλ νη πξνηάζεηο θαη νη πεξηνξηζκνί πνπ ιήθζεθαλ ππφςε γηα ην ζρεδηαζκφ ηεο πξφηαζεο Α, κε βάζε ηα πξφηππα EN , EN 15193, ηελ ηερληθή νδεγία ΣΟΣΔΔ /2010 θαη ηε δηεζλή βηβιηνγξαθία θαη ζα παξαηεζνχλ μαλά νη θαηφςεηο ηνπ θηηξίνπ γηα επθνιφηεξε θαηαλφεζε ησλ απνηειεζκάησλ. α. Θεξκνθξαζία ρξώκαηνο θαη δείθηεο ρξσκαηηθήο απόδνζεο ιακπηήξσλ Ζ ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο ησλ ιακπηήξσλ ζε ρψξνπο γξαθείσλ θαη εξγαζηεξίσλ ζπλίζηαηαη λα θπκαίλεηαη κεηαμχ Κ θαη Κ. Δπηπιένλ, νη ιακπηήξεο πξνηείλεηαη λα έρνπλ δείθηε ρξσκαηηθήο απφδνζεο κεγαιχηεξν ή ίζν κε

102 β. Έληαζε θσηηζκνύ, ζάκβσζε θαη νκνηνκνξθία έληαζεο θσηηζκνύ Ζ έληαζε θσηηζκνχ, ε νκνηνκνξθία ηεο θαη ν βαζκφο ζπλδπαζκέλεο ζάκβσζεο νθείινπλ λα ηθαλνπνηνχλ ηηο ηηκέο ηνπ πίλαθα 5.1. Πίλαθαο 5.1: Διάρηζηε ζηάζκε γεληθνχ θσηηζκνχ E m, βαζκφο ζπλδπαζκέλεο ζάκβσζεο UGR L θαη νκνηνκνξθία ηεο έληαζεο θσηηζκνχ U o αλά ρξήζε ρψξνπ, κε βάζε ην πξφηππν ΔΝ Πεγέο: ReluxEnergy, [26]. Υξήζε ρώξνπ E m [lux] UGR L U o Γηάδξνκνη ,4 Κιηκαθνζηάζηα ,4 Αληιηνζηάζην, ρώξνη Η/Μ εμνπιηζκνύ ,4 Σνπαιέηεο ,4 Αίζνπζεο ζπλεδξηάζεσλ, εξγαζηήξηα θαη γξαθεία ,6 γ. Δίδνο θσηηζκνύ θαη ηύπνο θσηηζηηθώλ Πξνηείλεηαη ε ρξήζε άκεζνπ θσηηζκνχ, φηαλ βαζηθφο ζηφρνο είλαη ε παξνρή νκνηφκνξθσλ επηπέδσλ θσηηζκνχ ζε φιε ηελ έθηαζε ηνπ ρψξνπ θαη ε κέγηζηε δπλαηή ελεξγεηαθή εμνηθνλφκεζε. Δπίζεο, ζπλίζηαηαη ε ρξήζε θσηηζηηθψλ κε νπηηθφ ζχζηεκα πνπ κεηψλεη ηε ζάκβσζε ζηα επηηξεπηά φξηα. δ. Δλεξγεηαθέο απαηηήζεηο Με βάζε ηηο πξνηάζεηο ηνπ ΚΔΝΑΚ, ε ειάρηζηε θσηηζηηθή απφδνζε ησλ ζπζηεκάησλ γεληθνχ θσηηζκνχ είλαη 55 lm/w. Δπηπιένλ, γηα θηίξηα ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ε κέγηζηε ηηκή ηεο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο ησλ θσηηζηηθψλ αλά κνλάδα δνκεκέλεο επηθάλεηαο είλαη 16 W/m 2, ελψ γηα δηαδξφκνπο θαη άιινπο θνηλφρξεζηνπο βνεζεηηθνχο ρψξνπο είλαη 6,4 W/m 2. Αθνινπζνχλ νη θαηφςεηο ηνπ 4 νπ νξφθνπ, ν νπνίνο ιήθζεθε σο αλαθνξά γηα ηελ επαλαζρεδίαζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ φισλ ησλ νξφθσλ, ηνπ ηζνγείνπ θαη ηνπ ππνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ πνπ κειεηήζεθαλ σο πξνο ην ζχζηεκα θσηηζκνχ ηνπο. 102

103 Δηθόλα 5.1: Κάηνςε ηνπ 4 νπ νξφθνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. Δηθόλα 5.2: Κάηνςε ηνπ ηζνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. Δηθόλα 5.3: Κάηνςε κέξνπο ηνπ ππνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. 103

104 5.2 Ειςαγωγό δεδομϋνων ςτο πρόγραμμα προςομούωςησ Γηα ηηο πξνζνκνηψζεηο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ρξεζηκνπνηήζεθε ην πξφγξακκα ζρεδηαζκνχ εγθαηαζηάζεσλ θσηηζκνχ ReluxPro. Σν ReluxPro ρξεζηκνπνηεί ηνλ παγθφζκην αιγφξηζκν θσηηζκνχ Radiosity γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε πξνζνκνηψζεσλ θπζηθνχ θαη ηερλεηνχ θσηηζκνχ. Με βάζε ηε κέζνδν Radiosity δίλνληαη ξεαιηζηηθέο απεηθνλίζεηο ησλ ζθηάζεσλ, θαζψο ε θηινζνθία ηνπ αιγνξίζκνπ βαζίδεηαη ζην δηακεξηζκφ θάζε επηθάλεηαο ζε κηθξφηεξα ζηνηρεία πνπ αλαθαηεπζχλνπλ ην θσο νκνηφκνξθα ζην ρψξν. Οη πξνζνκνηψζεηο πνπ βαζίδνληαη ζηελ ηερληθή Radiosity δελ επεξεάδνληαη απφ ηε ζέζε πνπ βξίζθεηαη ν παξαηεξεηήο ζην ρψξν. ην πξφγξακκα πξνζνκνίσζεο εηζήρζεζαλ ηα αθφινπζα δεδνκέλα, δηακνξθσκέλα κε ηηο θαηάιιειεο ηηκέο αλάινγα κε ηνλ ππφ κειέηε ρψξν ηνπ θηηξίνπ Γ. α. Γεδνκέλα ρώξσλ (Room data) Κάζε ρψξνο ηνπ θηηξίνπ Γ κειεηήζεθε μερσξηζηά, σο πξνο ηηο δπλαηφηεηεο αλαβάζκηζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ. Έηζη, γηα θάζε ρψξν εηζήρζεζαλ ζην πξφγξακκα: Ζ γεσκεηξία, νη δηαζηάζεηο θαη ην χςνο ηνπ θάζε ρψξνπ. Ο πξνζαλαηνιηζκφο δελ είλαη απαξαίηεηνο εθφζνλ ζηελ πξφηαζε Α δελ πξαγκαηνπνηείηαη αμηνπνίεζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ. Σν χςνο ηεο επηθάλεηαο αλαθνξάο ησλ κεηξήζεσλ θαη ε απφζηαζε ηεο απφ ηνπο εζσηεξηθνχο ηνίρνπο. Ζ επηθάλεηα αλαθνξάο νξίζηεθε ζηα 0,8 m γηα ηα γξαθεία, ηηο αίζνπζεο, ηηο ηνπαιέηεο θαη ηα εξγαζηήξηα θαη ζηα 0,5 m γηα ηνπο δηαδξφκνπο θαη ην θιηκαθνζηάζην. Ζ απφζηαζε ηεο επηθάλεηαο αλαθνξάο απφ ηνπο εζσηεξηθνχο ηνίρνπο νξίζηεθε ζηα 0,5 m. Οη αλαθιαζηηθφηεηεο ηεο νξνθήο, ηνπ παηψκαηνο θαη ησλ εζσηεξηθψλ ηνίρσλ θαζψο θαη ιεπηνκέξεηεο γηα ηα πιηθά θαηαζθεπήο θαη ην ρξψκα ηνπο γηα θάζε ρψξν. Σα δεδνκέλα ηνπνζεηήζεθαλ πξνζεγγηζηηθά, κε βάζε ηελ παξνχζα θαηάζηαζε ησλ εζσηεξηθψλ αδηαθαλψλ επηθαλεηψλ ηνπ θηηξίνπ Γ. πγθεθξηκέλα, γηα ην δάπεδν επηιέρζεθε αλαθιαζηηθφηεηα απφ 30% έσο 40%, γηα ηνπο εζσηεξηθνχο ηνίρνπο απφ 70% έσο 85% θαη γηα ηελ νξνθή απφ 80% κέρξη 90%. 104

105 Δηθόλα 5.4: Παξάζπξν εηζαγσγήο δεδνκέλσλ ρψξνπ γηα ην γξαθείν Δ4-9. β. ηνηρεία ρώξσλ (Room elements) Γηα λα είλαη φζν ην δπλαηφλ πην ξεαιηζηηθφο ν ζρεδηαζκφο θαη ηα απνηειέζκαηα ηνπ πξνηεηλφκελνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ, εηζήρζεζαλ ζην πξφγξακκα πξνζνκνίσζεο πιεξνθνξίεο γηα ηα παξάζπξα, ηηο πφξηεο θαη ηα ηξηζδηάζηαηα αληηθείκελα (γξαθεία, θαξέθιεο, βηβιηνζήθεο, θαλαπέδεο, ειεθηξνληθφο εμνπιηζκφο γξαθείσλ θ.α.) πνπ ππάξρνπλ ζε θάζε ρψξν ηνπ θηηξίνπ. πγθεθξηκέλα, γηα ηα παξάζπξα επηιέρζεθαλ ηα δεδνκέλα ηνπ πίλαθα 5.2: Πίλαθαο 5.2: Γεδνκέλα εηζαγσγήο ζην ReluxPro γηα ηηο δηαθαλείο επηθάλεηεο ησλ ρψξσλ ηνπ θηηξίνπ Γ. Τιηθό Γηαπεξαηόηεηα πληειεζηήο ξύπαλζεο Γεδνκέλα εηζαγσγήο γηα ηα παξάζπξα ηνπ θηηξίνπ Γ Γπαιί 0,8 γηα δηπιά ηδάκηα (double glazing) 0,9 γηα κνλά ηδάκηα (single glazing) 0,8 ή 0,9 (αλάινγα κε ηελ θαηάζηαζε ηνπο) 105

106 Δηθόλα 5.5: Σξηζδηάζηαηε απεηθφληζε ηνπ γξαθείνπ Δ4-10, ζηελ νπνία θαίλνληαη ηα ζηνηρεία πνπ έρνπλ ηνπνζεηεζεί ζην ρψξν (πφξηα, γξαθεία θαη παξάζπξα). γ. ηνηρεία ππνινγηζκνύ γηα ηελ πξνζνκνίσζε ηνπ ηερλεηνύ θσηηζκνύ (Calculation manager/ artificial light) Οη παξάκεηξνη πνπ ηνπνζεηήζεθαλ ζηελ θαξηέια Calculation manager επεξεάδνπλ ηελ αθξίβεηα ηεο πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ θαη ζπλεπψο ηα απνηειέζκαηα ηεο. Γηα λα είλαη ηθαλνπνηεηηθή ε αθξίβεηα ησλ πξνζνκνηψζεσλ επηιέρζεθε ε δηαδηθαζία average indirect fraction, ε νπνία απνηειεί ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ζπλδπαζκφ κεηαμχ ηεο αθξίβεηαο ησλ απνηειεζκάησλ θαη ηεο ηαρχηεηαο ησλ πξνζνκνηψζεσλ. Πίλαθαο 5.3: Γεδνκέλα εηζαγσγήο ζην ReluxPro γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο κειέηεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ. Αθξίβεηα πξνζνκνίσζεο Παξάκεηξνη ππνινγηζκνύ γηα ηνλ ηερλεηό θσηηζκό πληειεζηήο ζπληήξεζεο 0,8 average indirect fraction (πξνηείλεηαη) 106

107 5.3 Σχεδιαςμόσ του νϋου ςυςτόματοσ φωτιςμού Γηα ην ζρεδηαζκφ ηνπ λένπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζην θηίξην Γ επηδηψρζεθε ε κέγηζηε δπλαηή εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ επίηεπμε ζπλζεθψλ νπηηθήο άλεζεο γηα ηνπο ρξήζηεο. Έηζη, ηθαλνπνηήζεθαλ φιεο νη απαηηήζεηο ησλ ζρεηηθψλ πξνηχπσλ, ζρεηηθά κε ηελ απαηηνχκελε ζηάζκε θσηηζκνχ, ηελ νκνηνκνξθία ηεο έληαζεο θσηηζκνχ θαη ηε ζάκβσζε πνπ πξνθαιείηαη ζηνπο ρξήζηεο αλάινγα κε ηε ρξήζε ηνπ εθάζηνηε ρψξνπ. Γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ λένπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ, ρξεζηκνπνηήζεθαλ θσηηζηηθά, ειεθηξνληθά ballast θαη ιακπηήξεο ηεο εηαηξίαο Phillips. Σα θσηηζηηθά πνπ ηνπνζεηήζεθαλ ήηαλ πνηθίια, κε πνιιέο επηινγέο ζην νπηηθφ ηνπο ζχζηεκα θαη ζρεδηαζκέλα γηα λα παξέρνπλ άκεζν θσηηζκφ. Ο βαζκφο απφδνζεο ησλ θσηηζηηθψλ (LOR) πνπ επηιέρζεθαλ ήηαλ ζπλήζσο κεηαμχ ηνπ 0,75 θαη ηνπ 0,95. Πξαγκαηνπνηήζεθε νιηθφο αλαζρεδηαζκφο ηεο ζέζεο ησλ θσηηζηηθψλ θαη επηδηψρζεθε ε ρξήζε φζν ην δπλαηφλ ιηγφηεξσλ θσηηζηηθψλ ζε θάζε ρψξν. Δπίζεο, ρξεζηκνπνηήζεθαλ επηκήθε θσηηζηηθά, ηα νπνία κπνξνχλ λα ζηεγάζνπλ ιακπηήξεο κεγάιεο νλνκαζηηθήο ηζρχνο, κηαο θαη νη ιακπηήξεο κεγαιχηεξεο νλνκαζηηθήο ηζρχνο έρνπλ θαηά θαλφλα πςειφηεξε θσηεηλή απφδνζε. Όπνπ ήηαλ δπλαηφλ, ηα θσηηζηηθά ηνπνζεηήζεθαλ εθαηέξσζελ ηεο επηθάλεηαο εξγαζίαο γηα ηε κείσζε ησλ αλεπηζχκεησλ ζθηάζεσλ θαη ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο ζάκβσζεο. Οη ιακπηήξεο πνπ επηιέρζεθαλ ήηαλ απνθιεηζηηθά ιακπηήξεο θζνξηζκνχ T5 θαη ζπκπαγείο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ, κε ζεξκνθξαζία ρξψκαηνο Κ, δείθηε ρξσκαηηθήο απφδνζεο 85 θαη πςειφηαηε θσηεηλή απφδνζε (κεγαιχηεξε απφ 98 lm/w γηα ηνπο γξακκηθνχο θαη κεγαιχηεξε απφ 86 lm/w γηα ηνπο ζπκπαγείο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ). Σα θσηηζηηθά πεξηιακβάλνπλ ειεθηξνληθφ ballast πςειήο ζπρλφηεηαο κε πξνγξακκαηηζκέλε έλαπζε δίρσο ζπηλζεξηζκφ (Phillips HFP). Πιήξε ραξαθηεξηζηηθά γηα ηα θσηηζηηθά θαζψο θαη ηα αλαιπηηθά απνηειέζκαηα ησλ πξνζνκνηψζεσλ γηα θάζε ρψξν παξαηίζεληαη ζηα παξαξηήκαηα Β.2 θαη Γ.2. Χζηφζν, πξηλ ηελ παξάζεζε ησλ πηλάθσλ κε ηα απνηειέζκαηα ησλ πξνζνκνηψζεσλ ζα γίλεη κηα ζχληνκε αλαθνξά ζηε θηινζνθία πνπ αθνινπζήζεθε ζηελ πξφηαζε Α γηα ην ζρεδηαζκφ ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζε θάζε ρψξν. 107

108 Γξαθεία ηα γξαθεία έγηλε πξνζπάζεηα λα ζπλδπαζηεί ε κέγηζηε δπλαηή εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο κε ηελ επίηεπμε άξηζησλ ζπλζεθψλ νπηηθήο άλεζεο γηα ηνπο ρξήζηεο. Υξεζηκνπνηήζεθαλ ρσλεπηά θσηηζηηθά γηα ηα γξαθεία ηνπ ηζνγείνπ θαη νξαηά θσηηζηηθά νξνθήο γηα ηα γξαθεία ησλ νξφθσλ θαη ηνπ ππνγείνπ, κε νπηηθφ ζχζηεκα πνιχ πςειήο απφδνζεο (πεξζίδεο ηχπνπ C6, C6-VH, C8, C8-C). Δηθόλα 5.6: Σξηζδηάζηαηε θαηαλνκή ιακπξφηεηαο ζην γξαθείν ΔΤ-2α. Γηάδξνκνη θαη θιηκαθνζηάζην ηνπο δηαδξφκνπο θαη ζην θιηκαθνζηάζην επηδηψρζεθε ε κέγηζηε δπλαηή εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο. Υξεζηκνπνηήζεθαλ ρσλεπηά θσηηζηηθά γηα ηνπο δηαδξφκνπο ησλ νξφθσλ θαη ηνπ ηζνγείνπ θαη νξαηά θσηηζηηθά νξνθήο γηα ην θιηκαθνζηάζην θαη ην δηάδξνκν ηνπ ππνγείνπ. Σν νπηηθφ ζχζηεκα ησλ θσηηζηηθψλ πεξηιακβάλεη άιινηε δηαρπηηθφ θάιπκκα (Ο, PCO) θαη άιινηε πεξζίδεο (M2-H). Δηθόλα 5.7: Σξηζδηάζηαηε θαηαλνκή ιακπξφηεηαο ζην δηάδξνκν Γ

109 Δξγαζηήξηα Όκνηα κε ηα γξαθεία, ην ζχζηεκα θσηηζκνχ ζηα εξγαζηήξηα ζπλδπάδεη ηε κέγηζηε δπλαηή εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο κε ηελ επίηεπμε άξηζησλ ζπλζεθψλ νπηηθήο άλεζεο γηα ηνπο ρξήζηεο. ηα εξγαζηήξηα ησλ νξφθσλ ρξεζηκνπνηήζεθαλ νξαηά θσηηζηηθά νξνθήο, κε νπηηθφ ζχζηεκα πςειήο απφδνζεο (πεξζίδεο ηχπνπ C8-C). Δηθόλα 5.8: Σξηζδηάζηαηε θαηαλνκή ιακπξφηεηαο ζην εξγαζηήξην Ζ4-7Α. Σν εξγαζηήξην ηνπ ππνγείνπ έρεη ραξαθηεξηζηηθά πνπ θαζηζηνχλ ην ζρεδηαζκφ ελφο λένπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηδηαίηεξα πεξίπινθν. πγθεθξηκέλα, ν ρψξνο έρεη ηδηαίηεξε γεσκεηξία θαη κεγάιν εκβαδφλ (πεξίπνπ ίζν κε 350 m 2 ), κεγάιν χςνο νξνθήο (ίζν κε 6 m) θαη ζηεγάδεη νγθψδε εμνπιηζκφ. Σαπηφρξνλα, ζην θεληξηθφ θαη ζην βνξεηναλαηνιηθφ κέξνο ηνπ εξγαζηήξηνπ ππάξρνπλ δχν γεξαλνγέθπξεο πνπ θαζηζηνχλ αδχλαηε ηελ ηνπνζέηεζε θξεκαζηψλ θσηηζηηθψλ κε χςνο αλάξηεζεο κεγαιχηεξν ησλ 40 θαη 60 cm αληίζηνηρα. Δπηπιένλ, ην εξγαζηήξην Τςειψλ Σάζεσλ, ζην βνξεηνδπηηθφ ηκήκα ηνπ ρψξνπ, πεξηβάιιεηαη εμ νινθιήξνπ απφ κεηαιιηθφ θισβφ πνπ δελ επηηξέπεη ηελ ηνπνζέηεζε θσηηζηηθψλ ζε θαλέλα ζεκείν ηεο νξνθήο. Δηθόλα 5.9: Γεξαλνγέθπξα θαη ινηπά εκπφδηα ζην εξγαζηήξην ηνπ ππνγείνπ. 109

110 Λακβάλνληαο ππφςε φια ηα παξαπάλσ, ζην εξγαζηήξην ηνπ ππνγείνπ επηιέρζεθε λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θξεκαζηά θσηηζηηθά νξνθήο, κε χςνο αλάξηεζεο 25 cm θαη 45 cm γηα ην θεληξηθφ θαη ην βνξεηναλαηνιηθφ ηκήκα ηνπ εξγαζηεξηνχ αληίζηνηρα. Γφζεθε ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηε ρσξνζέηεζε ηνπο, ελψ ην νπηηθφ ηνπο ζχζηεκα επηιέρζεθε λα παξέρεη επξεία θαηαλνκή ηνπ θσηφο (αλαθιαζηήξεο ηχπνπ Wide Beam ). ην εξγαζηήξην Τςειψλ Σάζεσλ, φπνπ είλαη αδχλαηε ε ρξήζε επηηνίρησλ ή θσηηζηηθψλ νξνθήο (surface/ wall mounted) ε θσηαγψγεζε ηνπ ρψξνπ πξαγκαηνπνηήζεθε κε ηε βνήζεηα πξνβνιέσλ (floodlights) κε ιακπηήξεο αινγνληδίσλ κεηάιισλ. Οη πξνβνιείο ηνπνζεηήζεθαλ κε βξαρίνλεο κηθξνχ κήθνπο ζηνπο ηνίρνπο θαη ηηο θνιψλεο πεξηκεηξηθά ηνπ εξγαζηεξίνπ, ζε χςνο 4 θαη 5 m. Γφζεθε εμαηξεηηθή ζεκαζία ζηελ ηνπνζέηεζε θαη ηελ θιίζε ηνπο ψζηε λα επηηεπρζεί ε κέγηζηε δπλαηή νκνηνκνξθία ηεο έληαζεο θσηηζκνχ κε ηελ ειάρηζηε δπλαηή ελεξγεηαθή θαηαλάισζε. Δηθόλα 5.10: Θέζε ησλ θξεκαζηψλ θσηηζηηθψλ θαη ησλ πξνβνιέσλ ζην εξγαζηήξην ΔΤ-1. Απεηθνλίδεηαη θαη ε θαηεχζπλζε ηεο θσηεηλήο δέζκεο ησλ πξνβνιέσλ. Δηθόλα 5.11: Σξηζδηάζηαηε θαηαλνκή ιακπξφηεηαο ζην εξγαζηήξην ΔΤ

111 Αίζνπζα ππνινγηζηώλ, αίζνπζα ζπλεδξηάζεσλ θαη ρώξνο Η/Μ εμνπιηζκνύ ηελ αίζνπζα ππνινγηζηψλ θαη ζηελ αίζνπζα ζπλεδξηάζεσλ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ρσλεπηά θσηηζηηθά νξνθήο κε νπηηθφ ζχζηεκα πνιχ πςειήο απφδνζεο (πεξζίδεο ηχπνπ C6-VH θαη C6). Γφζεθε πξνζνρή ζηελ επίηεπμε ρακειήο ζάκβσζεο θαη ζηε κέγηζηε δπλαηή ελεξγεηαθή εμνηθνλφκεζε. ην ρψξν Ζ/Μ εμνπιηζκνχ ηνπνζεηήζεθε έλα θσηηζηηθφ νξνθήο, κε πξνδηαγξαθέο IP66, ηθαλφ λα παξέρεη ηελ απαηηνχκελε ζηάζκε θσηηζκνχ γηα ηελ εθηέιεζε ησλ αλαγθαίσλ εξγαζηψλ. Δηθόλα 5.12: Σξηζδηάζηαηε θαηαλνκή ιακπξφηεηαο ζηελ αίζνπζα Ζ/Τ Α0-1. Σνπαιέηεο ηηο ηνπαιέηεο ρξεζηκνπνηήζεθαλ ρσλεπηά θσηηζηηθά νξνθήο (downlights), κε νπηηθφ ζχζηεκα πνιχ πςειήο απφδνζεο θαη κε ζπκπαγείο ιακπηήξεο θζνξηζκνχ. Δηθόλα 5.13: Σξηζδηάζηαηε θαηαλνκή ιακπξφηεηαο ζηελ ηνπαιέηα Σ

112 ηνπο πίλαθεο 5.4 έσο 5.7 παξνπζηάδνληαη ηα ζηνηρεία ηεο εγθαηάζηαζεο θσηηζκνχ θάζε ρψξνπ ηνπ θηηξίνπ Γ, φπσο ζρεδηάζηεθαλ θαηά ηελ πξφηαζε ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο Α. Πίλαθαο 5.4: ηνηρεία ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ γηα ηα γξαθεία ηνπ θηηξίνπ Γ. Γξαθείν Φσηηζηηθά Λακπηήξεο πλνιηθή ηζρύο θσηηζηηθνύ Όξνθνη Δ4-1 έσο Δ4-5 2, TCS460-C8-C 2x32 W, TL5 Η4-1 έσο Η4-6 2, TCS460-C8-C 2x32 W, TL5 Δ4-6 2, TCS460-C8-C 2x45 W, TL5 Δ4-7 έσο Δ4-8 2, TCS460-C8 2x45 W, TL5 Δ4-9 2, TCS460-C8 2x45 W, TL5 Δ4-10 2, TCS460-C8-C 2x32 W, TL5 Δ4-11 2, TCS460-C8-C 2x45 W, & TCS460-C8-VH 2x32 W, TL5 Ιζόγεην Γ0-1 έσο Γ0-4 1, TBS411-C6 2x32 W, TL5 Γ0-5 2, TBS411-C6 2x32 W, TL5 Γ0-6 2, TBS411-C6 2x32 W, TL5 Γ0-7 έσο Γ0-9 2, TBS411-C6-VH 2x25 W, TL5 Γ0-10 5, TBS411-C6-VH 2x25 W, TL5 Τπόγεην 142 W (7,1 W/m 2 ) 142 W (7,42 W/m 2 ) 200 W (6,83 W/m 2 ) 200 W (8,47 W/m 2 ) 200 W (7,58 W/m 2 ) 142 W (7,89 W/m 2 ) 171 W (6,77 W/m 2 ) 71 W (7,51 W/m 2 ) 142 W (7,97 W/m 2 ) 142 W (8,12 W/m 2 ) 110 W (6,64 W/m 2 ) 275 W (7,51 W/m 2 ) Έληαζε θσηηζκνύ & νκνηνκνξθία Δ av =523 lx U o =0,71 Δ av =518 lx U o =0,78 Δ av =548 lx U o =0,61 Δ av =534 lx U o =0,8 Δ av =503 lx U o =0,79 Δ av =561 lx U o =0,78 Δ av =521 lx U o =0,61 Δ av =500 lx U o =0,73 Δ av =511 lx U o =0,67 Δ av =549 lx U o =0,61 Δ av =504 lx U o =0,74 Δ av =522 lx U o =0,73 ΓΤ-1α, ΓΤ-1θ 2, TCS460-C8-C 2x45 W, TL5 200 W (7,05 W/m 2 ) Δ av =531 lx U o =0,62 ΓΤ-2α, ΓΤ-2θ 2, TCS460-C8-C 2x45 W, TL5 200 W (7,33 W/m 2 ) Δ av =537 lx U o =0,67 ΓΤ-3α, ΓΤ-3θ 2, TCS460-C8-C 2x45 W, TL5 200 W (7,33 W/m 2 ) Δ av =537 lx U o =0,67 πλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρύο ζε όια ηα γξαθεία ηνπ θηηξίνπ Γ: W 112

113 Πίλαθαο 5.5: ηνηρεία ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ γηα ηνπο δηαδξφκνπο ηνπ θηηξίνπ Γ. Γηάδξνκνο Φσηηζηηθά Λακπηήξεο πλνιηθή ηζρύο θσηηζηηθνύ Όξνθνη Γ4-1 3, TBS411-O 1x25 W, TL5 87 W (2,16 W/m 2 ) Γ4-2 4, TBS411-O 1x25/13 W, 124 W TL5 (2,35 W/m 2 ) Γ4-3 2, TBS411-M2-H 1x25 W, TL5 58 W (1,79 W/m 2 ) Γ4-4 2, TBS411-M2-H 1x25 W, TL5 58 W (2,84 W/m 2 ) Ιζόγεην Γ0-1 4, TBS411-M2-H 1x25 W, TL5 116 W (1,95 W/m 2 ) Γ0-2 20, TBS411-O 1x25 W, TL5 580 W (1,83 W/m 2 ) Τπόγεην Έληαζε θσηηζκνύ & νκνηνκνξθία Δ av =107 lx U o =0,4 Δ av =120 lx U o =0,4 Δ av =104 lx U o =0,6 Δ av =121 lx U o =0,54 Δ av =129 lx U o =0,7 Δ av =102 lx U o =0,59 ΓΤ-1 3, TBS411-O 1x32/20 W, TL5 96 W (1,79 W/m 2 ) Δ av =105 lx U o =0,46 πλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρύο ζε όινπο ηνπο δηαδξόκνπο ηνπ θηηξίνπ Γ: W Πίλαθαο 5.6: ηνηρεία ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ γηα ηα εξγαζηήξηα ηνπ θηηξίνπ Γ. Δξγαζηήξην Φσηηζηηθά Λακπηήξεο πλνιηθή ηζρύο θσηηζηηθνύ Όξνθνη Η4-7. Α 4, TCS460-C8-C 2x45 W, TL5 400 W (7,11 W/m 2 ) Η4-7. Β 4, TCS460-C8-C 2x32 W, TL5 284 W (6,88 W/m 2 ) Η4-8. Α 2, TCS460-C8-C 2x45 W, TL5 200 W (7,8 W/m 2 ) Η4-8. Β 4, TCS460-C8-C 2x45 W, TL5 400 W (6,64 W/m 2 ) Τπόγεην ΔΤ-1 7, TPS350-WB & 5, MWF230 4x80 W, TL5 4x54 W, TL5 1x150W, MH W (8,05 W/m 2 ) Έληαζε θσηηζκνύ & νκνηνκνξθία Δ av =527 lx U o =0,64 Δ av =508 lx U o =0,75 Δ av =570 lx U o =0,65 Δ av =506 lx U o =0,63 Δ av =500 lx U o =0,65 πλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρύο ζε όια ηα εξγαζηήξηα ηνπ θηηξίνπ Γ: W 113

114 Πίλαθαο 5.7: ηνηρεία ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ γηα ηνπο ππνινίπνπο ρψξνπο ηνπ θηηξίνπ Γ. Υώξνο Φσηηζηηθά Λακπηήξεο πλνιηθή ηζρύο θσηηζηηθνύ Σνπαιέηα Σ4-1 Κιηκαθνζηάζην Κ4-1 Αίζνπζα ππνινγηζηώλ Α0-1 Αίζνπζα ζπλεδξηάζεσλ Α0-2 Αίζνπζα Η/Μ εμνπιηζκνύ Α0-3 Όξνθνη 8, FBS120 1x14/17 W, TL5 1, TCS460-PCO 1x45 W, TL5 8, TBS411-C6- VH Ιζόγεην 2x32 W, TL5 15, TBS411-C6 2x32 W, TL5 1, TCW216 2x28 W, TL5 145 W (5,09 W/ m 2 ) 51 W (1,72 W/ m 2 ) 568 W (6,41 W/m 2 ) W (7,17 W/m 2 ) 62 W (3,52 W/ m 2 ) Έληαζε θσηηζκνύ & νκνηνκνξθία Δ av1 =181 lx U o1 =0,42 Δ av2 =219 lx U o2 =0,89 Δ av3 =152 lx U o3 =0,68 Δ av1 =183 lx U o1 =0,4 Δ av2 =153 lx U o2 =0,42 Δ av3 =203 lx U o3 =0,7 Δ av =525 lx U o =0,76 Δ av =507 lx U o =0,65 Δ av =201 lx U o =0,74 πλνιηθή ηζρύο ηνπαιεηώλ θαη θιηκαθνζηαζίνπ ζε όιν ην θηίξην Γ: W πλνιηθή ηζρύο αηζνπζώλ ηζνγείνπ: W ηελ ηνπαιέηα Σ4-1 ρξεζηκνπνηήζεθαλ θάπνηα θσηηζηηθά κε ιακπηήξεο ρακειφηεξεο ηζρχνο απφ ηα ππφινηπα, γηα ηελ παξνρή θσηηζκνχ ζηνπο κηθξνχο ρψξνπο πνπ πεξηιακβάλνπλ ηηο ηνπαιέηεο. Όκνηα, ζηνπο δηαδξφκνπο Γ4-2 θαη ΓΤ-1 ρξεζηκνπνηήζεθαλ θάπνηα θσηηζηηθά κε ιακπηήξεο ρακειφηεξεο ηζρχνο απφ ηα ππφινηπα, γηα ηελ παξνρή ζπκπιεξσκαηηθνχ θσηηζκνχ. ηελ ηνπαιέηα θαη ζην θιηκαθνζηάζην ρξεζηκνπνηήζεθαλ 3 επηθάλεηεο αλαθνξάο, ιφγσ ηεο πεξίπινθεο γεσκεηξίαο ηνπο. Οη επηθάλεηεο αλαθνξάο απεηθνλίδνληαη επνπηηθά ζηηο αλαιπηηθέο πξνζνκνηψζεηο πνπ παξαηίζεληαη ζην παξάξηεκα Γ

115 Ο βαζκφο ζπλδπαζκέλεο ζάκβσζεο UGR ππνινγίζηεθε απφ ην πξφγξακκα πξνζνκνίσζεο ReluxPro κε βάζε ηηο πιεξνθνξίεο απφ ηνλ θαηαζθεπαζηή ηνπ θσηηζηηθνχ θαη ηηο δηαζηάζεηο ηνπ εθάζηνηε ρψξνπ. ε θάζε πεξίπησζε δηαζθαιίζηεθε πσο ε ηηκή πνπ δίλεη ην πξφγξακκα πξνζνκνίσζεο ηθαλνπνηεί ηηο απαηηήζεηο ηνπ πξνηχπνπ EN ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο γξαθείσλ φπνπ ν δείθηεο UGR ήηαλ κεγαιχηεξνο απφ ην επηηξεπηφ φξην, εηζήρζεζαλ ζην ReluxPro παξαηεξεηέο ζε δηάθνξα θξίζηκα ζεκεία ηνπ ρψξνπ θαη επηβεβαηψζεθε πσο γηα απηνχο ε ζάκβσζε βξίζθεηαη κέζα ζηα επηηξεπφκελα φξηα. Οη παξαηεξεηέο ηνπνζεηήζεθαλ ζηηο ζέζεηο φπνπ είλαη ηνπνζεηεκέλα ηα γξαθεία ηνπ εθάζηνηε ρψξνπ, ζηα ζεκεία δειαδή ηνπ ρψξνπ φπνπ ζπλήζσο θάζνληαη θαη δνπιεχνπλ νη εξγαδφκελνη. Γηα παξάδεηγκα, ζηελ εηθφλα 5.4 θαίλεηαη ε εηζαγσγή δχν παξαηεξεηψλ ζηηο δχν θξίζηκεο ζέζεηο ηνπ γξαθείνπ ΓΤ-2, νη νπνίεο ηνπνζεηνχληαη κε ηε κνξθή ζπληεηαγκέλσλ θαη ηαπηίδνληαη κε ηηο ζέζεηο εξγαζίαο ζην ρψξν. Δηζάγεηαη επίζεο ε θαηεχζπλζε πνπ θνηηνχλ νη παξαηεξεηέο ππφ θαλνληθέο ζπλζήθεο εξγαζίαο θαζψο θαη ε απφθιηζε ζε κνίξεο απφ απηήλ ηελ θαηεχζπλζε. Δηθόλα 5.14: Παξάζπξν εηζαγσγήο δεδνκέλσλ γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ δείθηε ζπλδπαζκέλεο ζάκβσζεο UGR ζην ReluxPro. 115

116 Σα απνηειέζκαηα έρνπλ ηελ κνξθή ηνπ δηαγξάκκαηνο πνπ θαίλεηαη ζηελ εηθφλα Δηθόλα 5.15: Απνηειέζκαηα γηα ην δείθηε UGR ζηνπο δχν παξαηεξεηέο ηνπ γξαθείνπ ΓΤ-2. Δίλαη θαλεξφ απφ ηελ εηθφλα 5.13 φηη θαη νη δχν παξαηεξεηέο έρνπλ βαζκφ ζπλδπαζκέλεο ζάκβσζεο κηθξφηεξν απφ 19, φπσο απαηηείηαη απφ ην πξφηππν EN γηα ρψξνπο γξαθείσλ. Ζ ίδηα δηαδηθαζία αθνινπζήζεθε γηα θάζε ρψξν κε απμεκέλεο απαηηήζεηο ζην βαζκφ ζάκβσζεο, φπσο νη αίζνπζεο ππνινγηζηψλ θαη ηα εξγαζηήξηα, θαζψο θαη ζε θάζε άιιν ρψξν φπνπ ην πξφγξακκα ReluxPro ππνιφγηδε πσο ν δείθηεο UGR ήηαλ κεγαιχηεξνο απφ ην επηηξεπηφ φξην. Έηζη, ε ζάκβσζε ζε θάζε ρψξν ππαθνχεη ζηηο ηηκέο πνπ νξίδεη ην πξφηππν ΔΝ

117 πκπεξαζκαηηθά, ζηνλ πίλαθα 5.8 ζπγθξίλεηαη ε εγθαηεζηεκέλε ηζρχο [W] θαη ε ελεξγεηαθή θαηαλάισζε [kwh/yr] ηνπ ππάξρνληνο κε ην πξνηεηλφκελν ζχζηεκα θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ (πξφηαζε Α). Πξαγκαηνπνηήζεθε γελίθεπζε ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ 4 νπ νξφθνπ γηα φινπο ηνπο νξφθνπο ηνπ θηηξίνπ Γ. Πίλαθαο 5.8: πγθξηηηθή απεηθφληζε ηεο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο [W] θαη ηεο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο αλά έηνο [kwh/yr] γηα θάζε θαηεγνξία ρψξσλ. Υώξνο Παξνύζα εγθ. ηζρύο [W] Δγθ. ηζρύο πξόηαζεο Α [W] Παξνύζα ελεξγ. θαηαλάισζε [kwh/yr] Δλεξγ. θαηαλάισζε πξόηαζεο Α [kwh/yr] Πνζνζηηαία κείσζε (%) Γξαθεία ,90 Γηάδξνκνη , ,75 79,02 Κιηκαθνζηάζην , ,75 43,33 Δξγαζηήξηα ,91 Αίζνπζα ππνινγηζηώλ Αίζνπζα ζπλεδξηάζεσλ , ,83 Σνπαιέηεο ,15 Υώξνο Η/Μ εμνπιηζκνύ ,40 14,26 65,55 ηνλ πίλαθα 5.9 ζπγθξίλνληαη φινη νη βαζηθνί δείθηεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηεο πξφηαζεο Α κε ηνπο αληίζηνηρνπο ηνπ ππάξρνληνο ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ. Γηα ηνπο ππνινγηζκνχο ιήθζεθαλ ππφςε ηα εμήο [24, Οη ζπληνκνγξαθίεο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ αληηζηνηρνχλ ζηα εμήο κεγέζε: Λ.Κ.: Δηήζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο [ /yr], Δ θαη : Δηήζηα ελεξγεηαθή θαηαλάισζε [kwh/yr], E πξση : Δηήζηα πξσηνγελήο ελέξγεηα [kwh/yr], P: Δηήζηα εθπνκπή ξχπσλ CO 2 [kgco 2 /yr]. 117

118 Πίλαθαο 5.9: πγθξηηηθή απεηθφληζε φισλ ησλ βαζηθψλ δεηθηψλ κεηαμχ ηεο παξνχζαο θαη ηεο πξνηεηλφκελεο θαηάζηαζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ (πξφηαζε Α). Παξνύζα θαηάζηαζε Δγθαηεζη. ηζρύο [W] (16,11 W/m 2 ) Πξόηαζε Α (5,54 W/m 2 ) Γηαθνξά & πνζνζηηαία κείσζε (%) Δηήζηα ελεξγεηαθή θαηαλάισζε [kwh/yr] Δηήζηα πξσηνγελήο ελέξγεηα [kwh/yr] Δηήζηα εθπνκπή ξύπσλ CO 2 [kgco 2 /yr] Δηήζην ιεηηνπξγηθό θόζηνο [ /yr] , , , , , , , , , , , ,20 65,61% 65,90% Με ηελ εθαξκνγή ηεο πξφηαζεο Α, ε εγθαηεζηεκέλε ηζρχο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ κεηψζεθε θαηά 65,61%, δειαδή ζε απφιπηα λνχκεξα θαηά W. Ζ θαηαλνκή ηζρχνο κεηψζεθε απφ 16,11 W/m 2 ζε 5,54 W/m 2, κε απνηέιεζκα λα ηθαλνπνηείηαη πιένλ ε αλψηαηε ηηκή ησλ 16 W/m 2 πνπ νξίδεη ν ΚΔΝΑΚ γηα θηίξηα ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο. Με ηελ εθαξκνγή ηεο πξφηαζεο Α, ε εηήζηα ελεξγεηαθή θαηαλάισζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ κεηψζεθε θαηά 65,9%, δειαδή ζε απφιπηα λνχκεξα θαηά ,39 kwh/yr. Σν ίδην πνζνζηφ κείσζεο κε ηελ εηήζηα ελεξγεηαθή θαηαλάισζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ επεηεχρζε θπζηθά θαη γηα ηελ ηζνδχλακε εηήζηα πξσηνγελή ελέξγεηα (κεηψζεθε θαηά ,34 kwh/yr), ηελ εηήζηα εθπνκπή ξχπσλ CO 2 (κεηψζεθε θαηά ,2 kgco 2 /yr) θαη ην εηήζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο (κεηψζεθε θαηά ,2 ). 118

119 [W] [W] ηε ζπλέρεηα παξαηίζεληαη ηα δηαγξάκκαηα 5.1 έσο 5.4, ζηα νπνία παξνπζηάδεηαη ε εγθαηεζηεκέλε ηζρχο ζε θάζε θαηεγνξία ρψξσλ ηνπ θηηξίνπ Γ, φπσο ππνινγίζηεθε γηα ηελ παξνχζα θαη ηελ πξνηεηλφκελε θαηάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ (πξφηαζε Α). Γηάγξακκα 5.1: Παξνχζα θαη πξνηεηλφκελε εγθαηεζηεκέλε ηζρχο γηα ηα γξαθεία θαη ηα εξγαζηήξηα ηνπ θηηξίνπ Γ Εγκατεςτημζνη ιςχφσ [W] Γραφεία Εργαςτήρια Παροφςα κατάςταςη Πρόταςη Α Γηάγξακκα 5.2: Παξνχζα θαη πξνηεηλφκελε εγθαηεζηεκέλε ηζρχο γηα ηνπο δηαδξφκνπο θαη ηηο ηνπαιέηεο ηνπ θηηξίνπ Γ Εγκατεςτημζνη ιςχφσ [W] Διάδρομοι Τουαλζτεσ Παροφςα κατάςταςη Πρόταςη Α

120 [W] [W] Γηάγξακκα 5.3: Παξνχζα θαη πξνηεηλφκελε εγθαηεζηεκέλε ηζρχο γηα ην θιηκαθνζηάζην, ηηο αίζνπζεο ζπλεδξηάζεσλ, ππνινγηζηψλ θαη Ζ/Μ εμνπιηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ Εγκατεςτημζνη ιςχφσ [W] Αίθουςα ςυνεδριάςεω ν Αίθουςα υπολογιςτών Κλιμακοςτάςι ο Χώροσ Η/Μ εξοπλιςμοφ Παροφςα κατάςταςη Πρόταςη Α Γηάγξακκα 5.4: πλνιηθή παξνχζα θαη πξνηεηλφκελε εγθαηεζηεκέλε ηζρχο γηα ην ζχζηεκα θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ Εγκατεςτημζνη ιςχφσ [W] Συνολικά Παροφςα Κατάςταςη Πρόταςη Α Όπσο πξναλαθέξζεθε, κε ηελ εθαξκνγή ηεο πξφηαζεο Α ε εγθαηεζηεκέλε ηζρχο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ κεηψζεθε θαηά 65,61%, δειαδή ζε απφιπηα λνχκεξα θαηά W, ζε ζρέζε κε ηελ ππάξρνπζα θαηάζηαζε. 120

121 5.4 Οικονομικό ανϊλυςη Αθνινπζνχλ πίλαθεο θαη δηαγξάκκαηα κε νηθνλνκηθά ζηνηρεία πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πξνηεηλφκελε εγθαηάζηαζε θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ (πξφηαζε Α). Πίλαθαο 5.10: πλνιηθφο αξηζκφο θσηηζηηθψλ, καδί κε ηνπο ιακπηήξεο ηνπο, πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ πινπνίεζε ηεο πξφηαζεο Α. Σύπνο θσηηζηηθνύ θαη ballast Σύπνο ιακπηήξσλ Πνζόηεηα TCW 216 (HFP) 2xTL5-28 W/ FBS 120 (HF) 1xPLR/4P-14 W 40 1xPLR/4P-17 W 40 ΜWF 230 1xMH-150 W/ TPS 350-WB (HFP) 4xTL5-54 W/ xTL5-80 W/ TBS 411-O (HFP) 1xTL5-32 W/ xTL5-25 W/ xTL5-20 W/ xTL5-13 W/ TBS 411-M2-H (HFP) 1xTL5-25 W/ TBS 411-C6 (HFP) 2xTL5-32 W/ TBS 411-C6-VH (HFP) 2xTL5-25 W / xTL5-32 W/ TCS 460-PCO (HFP) 1xTL5-45 W/ TCS 460-C8-C (HFP) 2xTL5-32 W/ xTL5-45 W/ TCS 460-C8-VH (HFP) 2xTL5-32 W/ TCS 460-C8 (HFP) 2xTL5-45 W/

122 kwh/yr Πίλαθαο 5.11: πλνιηθφ ελδεηθηηθφ θφζηνο [ ] πινπνίεζεο ηνπ πξνηεηλφκελνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ Α. Δίδνο δαπάλεο Δλδεηθηηθό θόζηνο [ ] Αγνξά θσηηζηηθψλ, ballast θαη ιακπηήξσλ Δγθαηάζηαζε εμνπιηζκνχ χλνιν ηα δηαγξάκκαηα 5.5 θαη 5.6 παξνπζηάδεηαη ε εηήζηα ελεξγεηαθή θαηαλάισζε θαη ην εηήζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ αληίζηνηρα, φπσο ππνινγίζηεθε γηα ηελ παξνχζα θαη ηελ πξνηεηλφκελε θαηάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ (πξφηαζε Α). Γηάγξακκα 5.5: πλνιηθή εηήζηα θαηαλάισζε ελέξγεηαο [kwh/yr] γηα ην ζχζηεκα θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ. Ετήςια ενεργειακή κατανάλωςη *kwh/yr] , , , , , , , ,00 0,00 Συνολικά Παροφςα κατάςταςη ,15 Πρόταςη Α ,76 Όπσο πξναλαθέξζεθε, κε ηελ εθαξκνγή ηεο πξφηαζεο Α ε εηήζηα ελεξγεηαθή θαηαλάισζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ κεηψζεθε θαηά 65,9%, δειαδή ζε απφιπηα λνχκεξα θαηά ,39 kwh/yr, ζε ζρέζε κε ηελ ππάξρνπζα θαηάζηαζε. 122

123 /yr Γηάγξακκα 5.6: πλνιηθφ εηήζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο [ /yr] γηα ην ζχζηεκα θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ. Ετήςιο λειτουργικό κόςτοσ * /yr] , , , , , , ,00 0,00 Συνολικά Παροφςα κατάςταςη ,50 Πρόταςη Α ,30 ην δηάγξακκα 5.6 θαίλεηαη πσο κε ηελ εθαξκνγή ηεο πξφηαζεο Α ην εηήζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ κεηψζεθε θαηά 65,9%, δειαδή ζε απφιπηα λνχκεξα θαηά ,2 /yr. Ο ρξφλνο απφζβεζεο ηεο πξνηεηλφκελεο εγθαηάζηαζεο θσηηζκνχ A γηα ην θηίξην Γ αλέξρεηαη ζε: πλεπψο, κέζα ζε δηάζηεκα 4,95 εηψλ έρεη γίλεη απφζβεζε ηνπ θφζηνπο επέλδπζεο γηα ηελ πινπνίεζε ηεο ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ, κε βάζε ηελ πξφηαζε Α. Απφ ην πέξαο ησλ 4,95 εηψλ θαη έπεηηα, ε επέλδπζε παξνπζηάδεη θέξδνο ίζν κε ,2 /yr. Ζ επέλδπζε επηιέγεηαη λα κειεηεζεί γηα έλα δηάζηεκα 20 εηψλ, ην νπνίν είλαη ζχλεζεο ζε επελδχζεηο ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο ζπζηεκάησλ θσηηζκνχ. 123

124 ην δηάγξακκα 5.7 παξηζηάλεηαη γξαθηθά ν ρξφλνο απφζβεζεο ηνπ πξνηεηλφκελνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ (πξφηαζε Α). Ο ρξφλνο απφζβεζεο πξνθχπηεη απφ ηελ ηνκή ησλ δχν επζεηψλ πνπ εθθξάδνπλ ην αζξνηζηηθφ θφζηνο ιεηηνπξγίαο θαη εγθαηάζηαζεο ηεο παξνχζαο θαη ηεο πξνηεηλφκελεο θαηάζηαζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ. Όπσο είλαη ινγηθφ, ε ηνκή ησλ δχν επζεηψλ πξαγκαηνπνηείηαη ζηα 4,95 έηε. Γηάγξακκα 5.7: Αζξνηζηηθφ θφζηνο ιεηηνπξγίαο θαη εγθαηάζηαζεο [ ] γηα ην ππάξρνλ θαη ην πξνηεηλφκελν (πξφηαζε Α) ζχζηεκα θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ Αθροιςτικό κόςτοσ εγκατάςταςησ και λειτουργίασ [ ] Τομή: 4,95 ζτη Ζτοσ Παροφςα κατάςταςη Πρόταςη Α Σν θφζηνο αιιαγήο ιακπηήξσλ γηα ηελ παξνχζα θαηάζηαζε είλαη αδχλαηνλ λα ππνινγηζηεί, εθφζνλ νη ιακπηήξεο αληηθαζίζηαληαη κφλν φηαλ ππάξρεη αλάγθε θαη φρη κε βάζε θάπνην νξγαλσκέλν πξφγξακκα ζπληήξεζεο. πλεπψο, ζην δηάγξακκα 5.7 θαη ζηνλ πίλαθα 5.12 πνπ αθνινπζεί, δελ ιήθζεθε ππφςε ην θφζηνο αιιαγήο ιακπηήξσλ, ηφζν γηα ηελ παξνχζα θαηάζηαζε φζν θαη γηα ηελ πξφηαζε Α γηα ιφγνπο νκνηνκνξθίαο απνηειεζκάησλ. Μπνξεί λα ππνηεζεί πάλησο πσο ηα έμνδα αιιαγήο ιακπηήξσλ αιιειναλαηξνχληαη ζηε ζχγθξηζε ησλ δχν εγθαηαζηάζεσλ θσηηζκνχ, εθφζνλ ζα ρξεηαζηεί λα αιιαρζνχλ κία κε δχν θνξέο φινη νη ιακπηήξεο ζε έλαλ νξίδνληα εηθνζαεηίαο. Δλδερφκελε επηπξφζζεηε αληηθαηάζηαζε ησλ κε ιεηηνπξγηθψλ ιακπηήξσλ ζε νξηζκέλνπο ρψξνπο ζην ππάξρνλ ζχζηεκα θσηηζκνχ ζην δηάζηεκα ησλ 20 εηψλ, νδεγεί ζε αθφκα ζπληνκφηεξν ρξφλν απφζβεζεο ηεο επέλδπζεο. 124

125 Μειεηψληαο ηελ επέλδπζε γηα έλα δηάζηεκα 20 ρξφλσλ, πξνθχπηνπλ ηα δεδνκέλα ηνπ πίλαθα ην ηέινο ηνπ 20 νπ έηνπο, ε αζξνηζηηθή εμνηθνλφκεζε απφ ηελ αλαβάζκηζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ αλέξρεηαη ζε Πίλαθαο 5.12: Αζξνηζηηθφ θφζηνο εγθαηάζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ [ ] θαη αζξνηζηηθή εμνηθνλφκεζε [ ] κεηά ηελ επίηεπμε ηεο απφζβεζεο. Έηνο Αζξνηζηηθό θόζηνο εγθαηάζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο [ ] Παξνχζα θαηάζηαζε Πξφηαζε Α Αζξνηζηηθή εμνηθνλόκεζε [ ] Αξρηθά ν έηνο , ,8 2 ν έηνο ,6 3 ν έηνο , ,4 4 ν έηνο ,2 5 ν έηνο , ν έηνο ,2 7 ν έηνο , ,4 8 ν έηνο ,6 9 ν έηνο , ,8 10 ν έηνο ν έηνο , ,2 12 ν έηνο ,4 13 ν έηνο , ,6 14 ν έηνο ,8 15 ν έηνο , ν έηνο ,2 17 ν έηνο , ,4 18 ν έηνο ,6 19 ν έηνο , ,8 20 ν έηνο

126 5.5 Σύνοψη αποτελεςμϊτων ην 5 ν θεθάιαην παξνπζηάζηεθε ε πξφηαζε ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο Α ηνπ ππάξρνληνο ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. Με βάζε απηήλ, αληηθαηαζηάζεθαλ φια ηα ππάξρνληα θσηηζηηθά κε λέα θαη απνδνηηθφηεξα, ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχλ ιακπηήξεο Σ5 θαη ειεθηξνληθά κπάιαζη πςειήο ζπρλφηεηαο. Δπηδηψρζεθε ε κέγηζηε δπλαηή εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ επίηεπμε άξηζησλ ζπλζεθψλ νπηηθήο θαη ςπρνινγηθήο άλεζεο γηα ηνπο ρξήζηεο. ηνλ πίλαθα 5.13 ζπλνςίδνληαη φια ηα βαζηθά κεγέζε πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πινπνίεζε ηεο πξφηαζεο Α θαζψο θαη ηα αληίζηνηρα δεδνκέλα ηεο παξνχζαο θαηάζηαζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ. Πίλαθαο 5.13: πλνπηηθή παξνπζίαζε ησλ βαζηθψλ κεγεζψλ ηεο πξφηαζεο Α. πλνιηθή ηζρύο [W] Δηήζηα ελεξγεηαθή θαηαλάισζε [kwh/yr] Πξσηνγελήο ελέξγεηα [kwh/yr] Δηήζηα εθπνκπή ξύπσλ CO 2 [kgco 2 /yr] Δγθαηάζηαζεο [ ] Κόζηνο Λεηηνπξγίαο [ /yr] Παξνύζα θαηάζηαζε ή , , , ,50 16,11 W/m 2 Πξόηαζε Α ή , , , ,30 5,54 W/m 2 Γηαθνξά κεηαμύ ησλ κεγεζώλ ηεο πξόηαζεο Α θαη ηεο παξνύζαο θαηάζηαζεο (65,61%) ,39 (65,90%) ,34 (65,90%) ,20 (65,90%) ,20 (65,90%) Ζ απφζβεζε ηνπ θφζηνπο επέλδπζεο ηεο πξφηαζεο Α επηηπγράλεηαη ζε 4,95 έηε. 126

127 Κεφα λαιο 6 ο Πρόταςη ενεργειακόσ αναβϊθμιςησ B. Αντικατϊςταςη του υφιςτϊμενου ςυςτόματοσ φωτιςμού με νϋο, ενεργειακϊ αποδοτικότερο. Χρόςη αιςθητόρων παρουςύασ και φωτιςμού 6.1 Ειςαγωγό Γηα ηε κέγηζηε δπλαηή ελζσκάησζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ ζε έλα θηίξην είλαη απαξαίηεηε ε ρξήζε αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ, νη νπνίνη επηηξέπνπλ ηε ξχζκηζε ηεο θσηεηλήο ξνήο ησλ ιακπηήξσλ κε βάζε ην δηαζέζηκν θπζηθφ θσηηζκφ ζην εζσηεξηθφ ηνπ θηηξίνπ. Ο ζπλδπαζκφο ησλ αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ κε αηζζεηήξεο παξνπζίαο θαη θίλεζεο ζε έλα θηίξην επηηξέπεη ηε κέγηζηε δπλαηή εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο. ην 6 ν θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ε πξφηαζε ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο B ηνπ ππάξρνληνο ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. ηελ αξρή ηνπ 6 νπ θεθαιαίνπ παξαηίζεληαη ιεπηνκέξεηεο γηα ηα δεδνκέλα εηζαγσγήο ζηα πξνγξάκκαηα πξνζνκνίσζεο ReluxPro θαη ReluxEnergy. Έπεηηα αλαιχεηαη ε βαζηθή θηινζνθία ηεο πξφηαζεο B, ε νπνία αλάγεηαη ζηελ αληηθαηάζηαζε ησλ θσηηζηηθψλ, ησλ κπάιαζη θαη ησλ ιακπηήξσλ ζε θάζε ρψξν ηνπ θηηξίνπ Γ κε λέα θαη ελεξγεηαθά απνδνηηθφηεξα θαη ζηε ρξήζε αηζζεηήξσλ γηα ηελ αλίρλεπζε παξνπζίαο θαη ηελ αμηνπνίεζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ. ην ηέινο γίλεηαη κηα ζχληνκε ηερληθννηθνλνκηθή αλάιπζε. Πξψηα, φκσο, ζα αλαιπζνχλ ζπλνπηηθά νη δχν βαζηθνί ηχπνπ νπξαλνχ (λεθνζθεπήο θαη θαζαξφο νπξαλφο) θαη ν ζπληειεζηήο θπζηθνχ θσηηζκνχ (daylight factor- DF), νη νπνίνη θαζνξίδνπλ ηα απνηειέζκαηα ησλ πξνζνκνηψζεσλ ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ. Ζ πνζφηεηα ηνπ θπζηθνχ θσηφο πνπ θηάλεη ζε κηα επηθάλεηα εμαξηάηαη απφ ην γεσγξαθηθφ πιάηνο πνπ απηή βξίζθεηαη θαη ηνλ ηχπν ηνπ νπξαλνχ ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή. Ο λεθνζθεπήο νπξαλφο (overcast sky, θαηά CIE) εθθξάδεη έλαλ πιήξσο θαιπκκέλν κε ζχλλεθα νπξαλφ (100% θάιπςε), ν νπνίνο ρξεζηκνπνηείηαη εμ νξηζκνχ γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ ζπληειεζηή θπζηθνχ θσηηζκνχ (DF). 127

128 Ο θαζαξφο νπξαλφο (clear sky, θαηά CIE) εθθξάδεη έλαλ νπξαλφ κε λεθνθάιπςε κηθξφηεξε ηνπ 30%, φπνπ ν ήιηνο είλαη εκθαλήο θαη ν νπξαλφο είλαη θσηεηλφηεξνο θνληά ζηνλ ήιην. Ο θαζαξφο νπξαλφο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο ζάκβσζεο εμαηηίαο ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ θαη ηνλ ππνινγηζκφ πνηθίισλ άιισλ δεηθηψλ (thermal discomfort, daylight availability θ.α.). Ο ζπληειεζηήο θπζηθνχ θσηηζκνχ είλαη ν πην επξέσο ρξεζηκνπνηνχκελνο δείθηεο γηα ηελ πνζνηηθή απφδνζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ. Έηζη, κε ηε βνήζεηα ηνπ αμηνινγήζεθε ε ηθαλφηεηα ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο θάζε ρψξνπ ηνπ θηηξίνπ Γ ζε θσηηζκφ. O ζπληειεζηήο DF εθθξάδεη ην ιφγν ηεο έληαζεο ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ ζε έλαλ εζσηεξηθφ ρψξν (E i ) πξνο ηελ έληαζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ ζε έλαλ εμσηεξηθφ ρψξν (E o ) απφ άκεζε θαη αλεκπφδηζηε θσηεηλή αθηηλνβνιία λεθνζθεπνχο νπξαλνχ. πγθεθξηκέλα, δίλεηαη σο πνζνζηφ απφ ηνλ ηχπν: Ο παξάγνληαο DF έρεη νξηζκέλνπο πεξηνξηζκνχο. Δπεξεάδεηαη κφλν απφ ηε γεσκεηξία ηνπ θηηξίνπ, ηνλ πεξηβάιινληα ρψξν θαη ηηο ηδηφηεηεο ησλ δηαθαλψλ επηθαλεηψλ. Δπίζεο, ζεσξεί φηη ε ηξνρηά ηεο θίλεζεο ηνπ ήιηνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο θαη θαηά ζπλέπεηα ε κεηαβνιή ηεο θσηεηλφηεηαο ηνπ λεθνζθεπνχο νπξαλνχ είλαη ζπκκεηξηθή σο πξνο ηνλ θαηαθφξπθν άμνλα ηνπ εκηζθαηξίνπ κε ην νπνίν πξνζνκνηάδεηαη ν νπξαλφο. Σέινο, δελ κπνξεί λα πξνβιέςεη ηη ζπκβαίλεη ζε θαηαζηάζεηο θαζαξνχ νπξαλνχ κε άκεζε ειηνθάλεηα [16]. ε ρψξνπο κε πιατλά παξάζπξα, ν θπζηθφο θσηηζκφο κεηψλεηαη ζεκαληηθά κε ηελ αχμεζε ηεο απφζηαζεο απφ ην παξάζπξν. ε απηνχο ηνπο ρψξνπο ππνινγίδεηαη ε κέζε ηηκή ηνπ ζπληειεζηή θπζηθνχ θσηηζκνχ (Average DF). Γηα ηελ εθηίκεζε ηεο ηηκήο ηνπ Average DF, ρξεζηκνπνηείηαη ε ππφδεημε απφ ην δηεζλή νξγαληζκφ CIBSE: DF< 2% : Αλεπαξθήο πνζφηεηα θπζηθνχ θσηηζκνχ. Απαηηείηαη ηερλεηφο θσηηζκφο γηα ηελ θάιπςε ησλ απαηηήζεσλ ζε θσηηζκφ. 2%< DF< 5% : Δπαξθήο πνζφηεηα θπζηθνχ θσηηζκνχ. Δλδέρεηαη λα απαηηεζεί ηερλεηφο θσηηζκφο γηα θάπνην δηάζηεκα ηεο εκέξαο. DF> 5% : Δπαξθήο πνζφηεηα θπζηθνχ θσηηζκνχ. Σερλεηφο θσηηζκφο δελ απαηηείηαη, κε εμαίξεζε ηελ απγή θαη ην ζνχξνππν [9]. 128

129 6.2 Ειςαγωγό δεδομϋνων ςτο πρόγραμμα προςομούωςησ Γηα ηελ πινπνίεζε ηεο πξφηαζεο Β, απαηηήζεθε ε ρξήζε ησλ πξνγξακκάησλ ReluxPro θαη ReluxEnergy. ην ReluxPro πξαγκαηνπνηήζεθε ν ππνινγηζκφο ηνπ ζπληειεζηή θπζηθνχ θσηηζκνχ (DF) γηα θάζε ρψξν, ψζηε λα εθηηκεζεί ε δπλαηφηεηα αμηνπνίεζεο ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ. ην ReluxEnergy ππνινγίζηεθε ε κείσζε ηεο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο θάζε ρψξνπ, ιφγσ ηεο ρξήζεο αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ θαη παξνπζίαο. α. Δηζαγσγή δεδνκέλσλ ζην ReluxPro Όκνηα κε ηελ πξνζνκνίσζε ηερλεηνχ θσηηζκνχ πνπ πεξηγξάθεθε ζηελ ελφηεηα 5.2, γηα λα απεηθνληζηνχλ ζσζηά νη ρψξνη θαη λα δνζνχλ ξεαιηζηηθά απνηειέζκαηα ηνπνζεηήζεθαλ ζην πξφγξακκα ReluxPro ηα απαξαίηεηα δεδνκέλα γηα θάζε ρψξν (room data) θαζψο θαη ηα ζηνηρεία ησλ ρψξσλ (room elements). Γεληθά, γηα ηελ πξνζνκνίσζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ απαηηνχληαη απφ ην πξφγξακκα ReluxPro νξηζκέλα επηπξφζζεηα ζηνηρεία, φπσο: Ζ ηνπνζεζία ηνπ θηηξίνπ θαη ν πξνζαλαηνιηζκφο ηνπ θάζε ρψξνπ. ηνηρεία γηα ηηο δηαθαλείο επηθάλεηεο. Γηα ηα παξάζπξα επηιέρζεθε ζπληειεζηήο ξχπαλζεο (pollution factor) ίζνο κε 0,7 ή 0,8, αλάινγα κε ηελ πξαγκαηηθή θαηάζηαζε ηνπο θαη ζπληειεζηήο δηαπεξαηφηεηαο (transmission) ίζνο κε 0,9 γηα κνλά ηδάκηα θαη 0,8 γηα δηπιά ηδάκηα. Σα ζηνηρεία ππνινγηζκνχ γηα ηελ πξνζνκνίσζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ. Γηα ηελ αθξίβεηα ηεο πξνζνκνίσζεο, επηιέρζεθε ε δηαδηθαζία average indirect fraction. Γηα ηνλ ηχπν ηνπ νπξαλνχ επηιέρζεθε ν λεθνζθεπήο νπξαλφο (overcast sky), εθφζνλ δεηνχκελν ήηαλ ν ππνινγηζκφο ηνπ DF. Δίλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ λα ηνληζηεί φηη ν ππνινγηζκφο ηνπ ζπληειεζηή DF απαηηεί, εμ νξηζκνχ, ηε ζεψξεζε ελφο ζπκκεηξηθνχ νπξαλνχ. Έηζη, γηα έλα δεδνκέλν θηίξην ν παξάγνληαο DF έρεη ηελ ίδηα ηηκή γηα θάζε πξνζαλαηνιηζκφ ηνπ [16]. Αθφκα, ν ιφγνο ηνπ ζπληειεζηή DF είλαη ζηαζεξφο γηα έλα ζπγθεθξηκέλν ζεκείν ελφο ρψξνπ, αλεμάξηεηα κε ηελ ηνπνζεζία ηνπ ρψξνπ ζηε γε, εθφζνλ φζν κεηαβάιιεηαη ν αξηζκεηήο ηφζν κεηαβάιιεηαη θαη ν παξνλνκαζηήο ηνπ ζπληειεζηή DF. 129

130 β. Δηζαγσγή δεδνκέλσλ ζην ReluxEnergy ην ReluxEnergy δίλεηαη ε δπλαηφηεηα λα εηζαρζεί απεπζείαο απφ ην ReluxPro ν ππφ κειέηε ρψξνο, γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ππνινγηζκψλ ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο. ηνπο ππνινγηζκνχο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο ιακβάλεηαη ππφςε ε χπαξμε αηζζεηήξσλ παξνπζίαο ή/ θαη αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ ζηνλ εθάζηνηε ρψξν. ηελ πεξίπησζε ρψξσλ δίρσο αλνίγκαηα κπνξεί λα επηιεγεί αλ ππάξρεη αηζζεηήξαο παξνπζίαο ή φρη, ν νπνίνο ζα ειέγρεη φια ηα θσηηζηηθά ηνπ ρψξνπ. ηελ πεξίπησζε ρψξσλ κε αλνίγκαηα, ν εμεηαδφκελνο ρψξνο δηαηξείηαη ζε δχν ηκήκαηα: Tν ηκήκα κε θπζηθφ θσηηζκφ (daylight section), ην νπνίν πεξηιακβάλεη φια ηα θσηηζηηθά πνπ βξίζθνληαη δίπια ζηα αλνίγκαηα. Μπνξεί λα επηιεγεί αλ ππάξρεη αηζζεηήξαο παξνπζίαο ή/ θαη αηζζεηήξαο θσηηζκνχ γηα ηνλ έιεγρν απηψλ ησλ θσηηζηηθψλ. Tν ηκήκα κε ηερλεηφ θσηηζκφ (artificial light section), ην νπνίν πεξηιακβάλεη φια ηα θσηηζηηθά πνπ βξίζθνληαη ζην εζσηεξηθφ κέξνο ηνπ ρψξνπ, καθξηά απφ ηα αλνίγκαηα. Μπνξεί λα επηιεγεί αλ ππάξρεη αηζζεηήξαο παξνπζίαο γηα ηνλ έιεγρν απηψλ ησλ θσηηζηηθψλ. Γελ δίλεηαη, φκσο, ε επηινγή γηα έιεγρν απηψλ ησλ θσηηζηηθψλ απφ αηζζεηήξα θσηηζκνχ, κηαο θαη ζεσξείηαη πσο ν θπζηθφο θσηηζκφο ζε απηφ ην ηκήκα ηνπ ρψξνπ είλαη ακειεηένο. Δηθόλα 6.1: Δπεμήγεζε ηεο ηκεκαηνπνίεζεο ελφο ρψξνπ κε αλνίγκαηα, φπσο πξαγκαηνπνηείηαη απφ ην πξφγξακκα ReluxEnergy. 130

131 Οη δπλαηνί ηξφπνη ειέγρνπ ηνπ ηερλεηνχ θσηηζκνχ απφ ηνπο αηζζεηήξεο παξνπζίαο θαη θσηηζκνχ παξνπζηάδνληαη ζηνλ πίλαθα 6.1. Πίλαθαο 6.1: Σερλνινγία ειέγρνπ ηνπ ζπζηήκαηνο ηερλεηνχ θσηηζκνχ απφ ηνπο αηζζεηήξεο παξνπζίαο θαη θσηηζκνχ, κε βάζε ην πξφηππν EN Αηζζεηήξεο παξνπζίαο Υεηξνθίλεηνο έιεγρνο Απηφκαηε έλαπζε/ dimming Απηφκαηε έλαπζε/ ζβέζε Υεηξνθίλεηε έλαπζε/ dimming Υεηξνθίλεηε έλαπζε/ απηφκαηε ζβέζε Αηζζεηήξεο θσηηζκνύ Υεηξνθίλεηνο έιεγρνο Απηφκαηνο έιεγρνο, εμαξηψκελνο απφ ην θπζηθφ θσηηζκφ Γηα ην θηίξην Γ επηιέρζεθαλ αηζζεηήξεο παξνπζίαο ρεηξνθίλεηεο έλαπζεο θαη απηφκαηεο ζβέζεο θαη αηζζεηήξεο θσηηζκνχ απηφκαηνπ ειέγρνπ, εμαξηψκελνη απφ ην θπζηθφ θσηηζκφ. Αλαιπηηθέο πιεξνθνξίεο γηα ηνπο αηζζεηήξεο παξαηίζεληαη ζηελ ελφηεηα 6.3 θαη ζην παξάξηεκα Β.3. Αθνχ ηνπνζεηεζνχλ νη επηζπκεηνί αηζζεηήξεο, ην ReluxEnergy ππνινγίδεη ηελ εηήζηα κείσζε ζηελ θαηαλαιηζθφκελε ελέξγεηα ζε θάζε ρψξν ηνπ θηηξίνπ Γ, κε βάζε ην πξφηππν EN Δηθόλα 6.2: Καξηέια εηζαγσγήο δεδνκέλσλ ζην ReluxEnergy, ζρεηηθψλ κε ηελ ηερλνινγία ησλ ρξεζηκνπνηνχκελσλ αηζζεηήξσλ ζην ηκήκα θπζηθνχ θαη ηερλεηνχ θσηηζκνχ ηνπ εξγαζηεξίνπ Ζ4-7Α. 131

132 6.3 Σχεδιαςμόσ του νϋου ςυςτόματοσ φωτιςμού Ο πξνηεηλφκελνο ζρεδηαζκφο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ (πξφηαζε Β) ηαπηίδεηαη κε απηφλ πνπ παξνπζηάζηεθε ζην θεθάιαην 5 (πξφηαζε Α) ζε αξθεηά ζεκεία. Έηζη, ε επηινγή ησλ θσηηζηηθψλ θαη ησλ ιακπηήξσλ γηα θάζε ρψξν θαζψο θαη ε ρσξνζέηεζε ησλ θσηηζηηθψλ είλαη ίδηα κε απηήλ πνπ πεξηγξάθεθε ζηελ πξφηαζε Α. Τπάξρνπλ, φκσο, δχν ζεκαληηθέο δηαθνξέο πνπ αλαιχνληαη ζηε ζπλέρεηα. i. ηελ πξφηαζε Β ρξεζηκνπνηήζεθαλ αηζζεηήξεο θσηηζκνχ θαη αηζζεηήξεο παξνπζίαο γηα ηνλ έιεγρν ησλ θσηηζηηθψλ. πγθεθξηκέλα, ρξεζηκνπνηήζεθαλ νη αηζζεηήξεο παξνπζίαο OccuSwitch, ηεο εηαηξίαο Phillips. Πεξηιακβάλνπλ έλαλ εμαηξεηηθά επαίζζεην ζηελ αλίρλεπζε παξνπζίαο αηζζεηήξα, ν νπνίνο ράξε ζηνλ ελζσκαησκέλν δηαθφπηε απελεξγνπνηεί ηα θψηα ζε κηα αίζνπζα ή ζε έλαλ ρψξν, φηαλ απηφο είλαη θελφο. Οη αηζζεηήξεο παξνπζίαο πνπ ηνπνζεηήζεθαλ είλαη ηδαληθνί γηα γξαθεία, ηνπαιέηεο, δηαδξφκνπο θαη παξεκθεξείο ρψξνπο, εθφζνλ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα αληρλεχζνπλ κηθξέο θηλήζεηο (δνπιεηά γξαθείνπ) ζε επηθάλεηα 4x5 m θαη κεγάιεο θηλήζεηο (πεξπάηεκα) ζε επηθάλεηα 6x8 m, γχξσ απφ ην ζεκείν ηνπνζέηεζεο ηνπο. Τπάξρεη ε δπλαηφηεηα δηαζχλδεζεο αηζζεηήξσλ γηα παξάιιειε ιεηηνπξγία, ψζηε λα ειέγρνληαη αθφκα κεγαιχηεξνη ρψξνη. Δηθόλα 6.3: Πεξηνρή αλίρλεπζεο, ηππηθή εθαξκνγή θαη παξάιιειε ιεηηνπξγία ηνπ αηζζεηήξα παξνπζίαο OccuSwitch. Αηζζεηήξεο παξνπζίαο ηνπνζεηήζεθαλ ζηνπο ρψξνπο πνπ παξνπζηάδνληαη ζηνπο πίλαθεο 6.2 θαη 6.3. Ζ ηερλνινγία ειέγρνπ πνπ επηιέρζεθε ήηαλ ε ρεηξνθίλεηε έλαπζε θαη ε απηφκαηε ζβέζε ησλ θσηηζηηθψλ, φηαλ δελ αληρλεπζεί παξνπζία. 132

133 Δπίζεο, ηνπνζεηήζεθαλ νη αηζζεηήξεο θσηηζκνχ Luxsense, ηεο εηαηξίαο Phillips. Ο αηζζεηήξαο ζπλδέεηαη ζηελ είζνδν ειέγρνπ 1-10 V DC ηνπ ειεθηξνληθνχ ballast. Ο αηζζεηήξαο κεηξά ην αλαθιψκελν θσο απφ ηελ επηθάλεηα πνπ βξίζθεηαη θάησ απφ απηφλ. Όηαλ ην επίπεδν ηεο έληαζεο θσηηζκνχ μεπεξάζεη ην φξην πνπ έρεη ξπζκηζηεί, ν αηζζεηήξαο κεηψλεη απηφκαηα ηε θσηεηλή ξνή ησλ ιακπηήξσλ. Ζ ηνπνζέηεζε ηνπ αηζζεηήξα πξαγκαηνπνηείηαη κέζα ζην θσηηζηηθφ, είηε ζηεξίδνληαο ην ζην ιακπηήξα είηε ζηεξεψλνληαο ην ζην ηειηθφ έιαζκα ηνπ νπηηθνχ ζπζηήκαηνο κε έλα ζηήξηγκα. Οη αηζζεηήξεο θσηηζκνχ κεηψλνπλ ην επίπεδν ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζην ειάρηζην επίπεδν ηνπ ballast, δειαδή ζην 3% γηα ηα ballast HFR πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ. Δπηπιένλ, έλαο αηζζεηήξαο θσηηζκνχ κπνξεί λα ξπζκίζεη έσο θαη 20 θσηηζηηθά, ζε ιεηηνπξγία Master- Slave, κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ηα θσηηζηηθά πνπ ειέγρνληαη έρνπλ παξφκνηεο ζπλζήθεο θσηηζκνχ κε ην θσηηζηηθφ πνπ δηαζέηεη ηνλ αηζζεηήξα. Δίλαη δπλαηή ε ζχλδεζε ηνπ αηζζεηήξα θσηηζκνχ κε ηνλ αηζζεηήξα παξνπζίαο, πξνθεηκέλνπ ζε έλαλ ρψξν λα ππάξρεη ηφζν ε ιεηηνπξγία ξχζκηζεο ηνπ θσηφο κε βάζε ην θπζηθφ θσο ηεο εκέξαο φζν θαη ε δπλαηφηεηα αλίρλεπζεο παξνπζίαο. Αηζζεηήξεο θσηηζκνχ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηνπο ρψξνπο πνπ παξνπζηάδνληαη ζηνπο πίλαθεο 6.2 θαη 6.3. Σνπνζεηήζεθαλ ζηα θσηηζηηθά δίπια ζηα αλνίγκαηα (ζηελ πεξηνρή θπζηθνχ θσηηζκνχ ηνπ ρψξνπ- daylight section). Γελ ηνπνζεηήζεθαλ αηζζεηήξεο θσηηζκνχ ζηα θσηηζηηθά καθξηά απφ ηα αλνίγκαηα (ζηελ πεξηνρή ηερλεηνχ θσηηζκνχ- artificial light section) γηα δχν ιφγνπο. Πξψηνλ, δελ ππάξρεη κεγάιν δπλακηθφ αμηνπνίεζεο ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ ζε απηήλ ηελ πεξηνρή, φπσο θαίλεηαη ζηελ εηθφλα 6.5. Γεχηεξνλ, δελ δίλεηαη ε δπλαηφηεηα απφ ην πξφγξακκα ReluxEnergy λα ππνινγηζηεί ε εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο απφ ηελ ηνπνζέηεζε αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ ζε απηά ηα θσηηζηηθά. Δηθόλα 6.4: Σππηθή εθαξκνγή αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ ζε ρψξν κε δχν ζεηξέο θσηηζηηθψλ [28]. 133

134 Δηθόλα 6.5: Σππηθή κεηαβνιή ηνπ ζπληειεζηή DF γηα ρψξν βάζνπο 7m, κε δχν ζεηξέο θσηηζηηθψλ. ii. ηελ πξφηαζε Β ρξεζηκνπνηήζεθαλ δχν εηδψλ ballast ηεο εηαηξίαο Phillips: ηα θσηηζηηθά πνπ δελ ελζσκαηψλνπλ αηζζεηήξεο θσηηζκνχ επηιέρζεθαλ ειεθηξνληθά ballast πςειήο ζπρλφηεηαο κε πξνγξακκαηηζκέλε έλαπζε δίρσο ζπηλζεξηζκφ, ίδηα κε απηά ηεο πξφηαζεο Α (Phillips HFP). Σα ballast απηά επηηξέπνπλ ηελ πξαγκαηνπνίεζε ζπρλψλ ελαχζεσλ θαη ζβέζεσλ ησλ ιακπηήξσλ δίρσο λα επεξεάδεηαη ν ρξφλνο δσήο ηνπο αιιά δελ επηηξέπνπλ ηε ξχζκηζε ηεο θσηεηλήο ξνήο ησλ ιακπηήξσλ. ηα θσηηζηηθά πνπ ελζσκαηψλνπλ αηζζεηήξα θσηηζκνχ επηιέρζεθαλ ειεθηξνληθά ballast πςειήο ζπρλφηεηαο κε πξνγξακκαηηζκέλε έλαπζε, πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ην πξσηφθνιιν 1-10 V DC (Phillips HFR). Σα ballast απηά επηηξέπνπλ ηε ξχζκηζε ηεο θσηεηλήο έληαζεο απφ 3% έσο 100%, κε βάζε ην ζήκα ειέγρνπ ηνπ αηζζεηήξα. Χζηφζν, πξηλ ηελ παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ ReluxEnergy γηα ηε κείσζε ηεο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο, ζα παξαηεζνχλ νη πίλαθεο 6.2 θαη 6.3 πνπ πεξηέρνπλ ηα απνηειέζκαηα ηνπ ReluxPro γηα ην ζπληειεζηή θπζηθνχ θσηηζκνχ θαζψο θαη ηελ επηινγή αηζζεηήξσλ γηα θάζε ρψξν ηνπ θηηξίνπ Γ. Δλδεηθηηθέο πξνζνκνηψζεηο γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ DF παξνπζηάδνληαη ζην παξάξηεκα Γ.3. Δπίζεο, ζα αλαιπζεί ε ζθίαζε πνπ δέρεηαη ην θηίξην Γ απφ γεηηνληθά εκπφδηα θαη ε θηινζνθία πνπ αθνινπζήζεθε ζηελ πξφηαζε Β γηα ην ζρεδηαζκφ ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. 134

135 α. Μέζνο ζπληειεζηήο θπζηθνύ θσηηζκνύ θαη ζύζηεκα ειέγρνπ ησλ θσηηζηηθώλ γηα θάζε ρώξν ηνπ θηηξίνπ Γ ηνπο πίλαθεο 6.2 θαη 6.3 θαίλεηαη ν κέζνο ζπληειεζηήο θπζηθνχ θσηηζκνχ- φπσο ππνινγίζηεθε απφ ην ReluxPro- θαη ην ζχζηεκα ειέγρνπ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηνπο ρψξνπο ησλ νξφθσλ, ηνπ ηζνγείνπ θαη ηνπ ππνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. Πίλαθαο 6.2: Μέζε ηηκή ησλ ζπληειεζηψλ θπζηθνχ θσηηζκνχ (Average DF) θαη ζχζηεκα ειέγρνπ ησλ θσηηζηηθψλ γηα ηνπο ρψξνπο ηνπ 4 νπ νξφθνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. Υώξνο Μέζε ηηκή ηνπ ζπληειεζηή θπζηθνύ θσηηζκνύ (Average DF) ύζηεκα ειέγρνπ ησλ θσηηζηηθώλ Αηζζεηήξεο θσηηζκνχ Αηζζεηήξεο Παξνπζίαο Γηάδξνκνο Γ4-1 0 Όρη Όρη Γηάδξνκνο Γ4-2 1,20 Ναη Όρη Γηάδξνκνο Γ4-3 1,02 (*) Ναη Όρη Γηάδξνκνο Γ4-4 0 Όρη Όρη Δξγαζηήξην Ζ4-7Α 2,67 Ναη Ναη Δξγαζηήξην Ζ4-7Β 2,00 Ναη Ναη Δξγαζηήξην Ζ4-8Α 2,57 Ναη Ναη Δξγαζηήξην Ζ4-8Β 2,23 Ναη Ναη Κιηκαθνζηάζην Κ4-1 5,89 Ναη Όρη Σνπαιέηα Σ4-1 <<1 Όρη Ναη Γξαθεία Δ4-1 έσο Δ4-5 2,85 Ναη Ναη Γξαθείν Δ4-6 2,80 Ναη Ναη Γξαθεία Δ4-7 θαη Δ4-8 2,62 Ναη Ναη Γξαθείν Δ4-9 2,29 Ναη Ναη Γξαθείν Δ4-10 3,40 Ναη Ναη Γξαθείν Δ4-11 2,60 Ναη Ναη Γξαθεία Ζ4-1 έσο Ζ4-6 1,83 Ναη Ναη (*): ην δηάδξνκν Γ4-3 δελ ππάξρνπλ αλνίγκαηα, φκσο ν ρψξνο δέρεηαη ην θπζηθφ θσηηζκφ απφ ην παξαθείκελν θιηκαθνζηάζην. 135

136 Πίλαθαο 6.3: Μέζε ηηκή ησλ ζπληειεζηψλ θπζηθνχ θσηηζκνχ (Average DF) γηα ηνπο ρψξνπο ηνπ ηζνγείνπ θαη ηνπ ππνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. Υώξνο Μέζε ηηκή ηνπ ζπληειεζηή θπζηθνύ θσηηζκνύ (Average DF) Γπλαηόηεηα αμηνπνίεζεο ηνπ θπζηθνύ θσηηζκνύ Αηζζεηήξεο θσηηζκνχ Αηζζεηήξεο Παξνπζίαο Γηάδξνκνο Γ0-1 2,20 Ναη Ναη Γηάδξνκνο Γ0-2 1,40 Ναη Όρη Αίζνπζα Ζ/Τ Α0-1 1,84 Ναη Όρη Αίζνπζα ζπλεδξηάζεσλ 0,33 Όρη Όρη Α0-2 Αίζνπζα Ζ/Μ 0 Όρη Όρη εμνπιηζκνχ Α0-3 Γξαθεία Γ0-1 έσο Γ0-4 8,50 Ναη Ναη Γξαθείν Γ0-5 4,80 Ναη Ναη Γξαθείν Γ0-6 0 Όρη Ναη Γξαθεία Γ0-7 έσο Γ0-9 8,30 Ναη Ναη Γξαθείν Γ Όρη Ναη Γηάδξνκνο ΓΤ-1 <<1 Όρη Όρη Δξγαζηήξην ΔΤ-1 <<1 Όρη Όρη Γξαθεία ΓΤ-1 έσο ΓΤ-3 <<1 Όρη Ναη Δπηιέρζεθε ε ρξήζε αηζζεηήξσλ παξνπζίαο ζε φινπο ηνπο ρψξνπο, κε εμαίξεζε: Σν θιηκαθνζηάζην, γηα ιφγνπο αζθάιεηαο θαη ρακειήο εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο (ηεο ηάμεσο ησλ 13 kwh/yr αλά φξνθν) πνπ δελ δηθαηνινγεί ην θφζηνο εγθαηάζηαζεο αηζζεηήξσλ παξνπζίαο. Σνπο δηαδξφκνπο ησλ νξφθσλ, θαζψο ε ζπλερήο έλαπζε θαη ζβέζε ησλ θσηηζηηθψλ, ιφγσ ηεο ζπρλήο θίλεζεο ησλ εξγαδνκέλσλ, ησλ θαζεγεηψλ θαη ησλ θνηηεηψλ ζηνπο δηαδξφκνπο, ζα νδεγνχζε ζε ελφριεζε ησλ αλζξψπσλ πνπ εξγάδνληαη ζηα γξαθεία δίπια ζηνπο δηαδξφκνπο. Δπίζεο, ε εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο απφ ηελ εθαξκνγή αηζζεηήξσλ παξνπζίαο ζηνπο δηαδξφκνπο είλαη αξθεηά ρακειή γηα λα δηθαηνινγήζεη ην θφζηνο εγθαηάζηαζεο ηνπο. 136

137 Σν δηάδξνκν Γ0-2. Με εκβαδφλ πεξίπνπ ίζν κε 320 m 2 θαη πεξίπινθε γεσκεηξία, είλαη εμαηξεηηθά δχζθνιε ε εθαξκνγή αηζζεηήξσλ παξνπζίαο, νη νπνίνη ζπλήζσο αληρλεχνπλ θίλεζε ζε επηθάλεηεο ηεο ηάμεο ησλ 20 κε 40 m 2. Δπίζεο, ε ζρεδίαζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζην δηάδξνκν Γ0-2 νδήγεζε ζε ηδηαίηεξα ρακειή εγθαηεζηεκέλε ηζρχ (1,83 W/m 2 ), κε απνηέιεζκα ε κείσζε ηεο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο πνπ επηηπγράλεηαη κε ηελ εθαξκνγή αηζζεηήξσλ παξνπζίαο λα είλαη ρακειή. Έηζη, δελ δηθαηνινγείηαη ην θφζηνο εγθαηάζηαζεο αηζζεηήξσλ παξνπζίαο ζην δηάδξνκν Γ0-2. Σηο αίζνπζεο ηνπ ηζνγείνπ (Α0-1, Α0-2 θαη Α0-3). Ζ αίζνπζα πνπ ζηεγάδεη Ζ/Μ εμνπιηζκφ ιεηηνπξγεί ειάρηζηεο ψξεο ην έηνο, θαηά ηε δηάξθεηα ζπληήξεζεο ή επηζθεπψλ. Ζ αίζνπζα ζπλεδξηάζεσλ ιεηηνπξγεί ζπλήζσο κφλν ζε ηδηαίηεξεο πεξηζηάζεηο (ζπλειεχζεηο, παξνπζηάζεηο, εθδειψζεηο θιπ.). Σέινο, ε αίζνπζα Ζ/Τ έρεη πάληνηε πξνζσπηθφ γηα ιφγνπο αζθαιείαο. Καη ζηηο ηξείο πεξηπηψζεηο, ε χπαξμε αηζζεηήξσλ παξνπζίαο δελ κπνξεί λα πξνζθέξεη νπζηαζηηθή ελεξγεηαθή εμνηθνλφκεζε. Σν εξγαζηήξην ηνπ ππνγείνπ ΔΤ-1. Με εκβαδφλ πεξίπνπ ίζν κε 350 m 2, χςνο 6 m θαη πεξίπινθε γεσκεηξία, είλαη εμαηξεηηθά δχζθνιε ε εθαξκνγή αηζζεηήξσλ παξνπζίαο. Δπίζεο, ν ρψξνο δελ έρεη δηαθνπηφκελε ιεηηνπξγία, εθφζνλ ρξεζηκνπνηείηαη ζπλερψο θαηά ηε δηάξθεηα ησλ εξγαζηεξηαθψλ καζεκάησλ ελψ ηηο ππφινηπεο ψξεο παξακέλεη θελφο. πλεπψο, δελ πξνηείλεηαη ε εθαξκνγή αηζζεηήξσλ παξνπζίαο γηα ηνλ έιεγρν ησλ θσηηζηηθψλ. Δπηιέρζεθε ε αμηνπνίεζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ, κε ηε βνήζεηα αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ, γηα φζνπο ρψξνπο δηαζέηνπλ κέζν ζπληειεζηή θπζηθνχ θσηηζκνχ (Average DF) κεγαιχηεξν απφ 2. Καη εμαίξεζε, ζα αμηνπνηεζεί ν θπζηθφο θσηηζκφο ζηα γξαθεία Ζ4-1 έσο Ζ4-6 θαη ζηελ αίζνπζα Ζ/Τ πνπ έρνπλ κέζν ζπληειεζηή θπζηθνχ θσηηζκνχ θνληά ζην 2. Δπίζεο, ζα αμηνπνηεζεί ν θπζηθφο θσηηζκφο ζηνπο δηαδξφκνπο ηνπ θηηξίνπ Γ4-2, Γ4-3 θαη Γ0-2, θαζψο ν ρακειφο κέζνο ζπληειεζηήο θπζηθνχ θσηηζκνχ πνπ ππνινγίζζεθε νθείιεηαη ζην πνιχ κεγάιν κήθνπο ηνπο, παξά ηε κεγάιε πνζφηεηα θπζηθνχ θσηηζκνχ πνπ ππάξρεη θνληά ζηα αλνίγκαηα. 137

138 β. θίαζε από γεηηνληθά θηίξηα Σν κνλαδηθφ εκπφδην πνπ πξνθαιεί ζθίαζε είλαη ην γεηηνληθφ θηίξην Γ, ην νπνίν βξίζθεηαη λνηηναλαηνιηθά ηνπ θηηξίνπ Γ. πγθεθξηκέλα, φπσο θαίλεηαη θαη απφ ηηο εηθφλεο 6.1 θαη 6.2, πξνθαιείηαη ζθίαζε ην κεγαιχηεξν δηάζηεκα ηεο εκέξαο ζην λνηηναλαηνιηθφ ηκήκα ηνπ ηζνγείνπ, ηνπ 1 νπ θαη ηνπ 2 νπ νξφθνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. Δηθόλα 6.6: Γπηηθή (αξηζηεξά) θαη λνηηνδπηηθή (δεμηά) φςε ησλ δχν θηηξίσλ. Δηθόλα 6.7: Βνξεηνδπηηθή φςε (αξηζηεξά) θαη θάηνςε (δεμηά) ησλ δχν θηηξίσλ. πλεπψο, ζηνπο ρψξνπο πνπ πξναλαθέξζεθαλ θαζψο θαη ζην ππφγεην, φπνπ ν θπζηθφο θσηηζκφο είλαη ειάρηζηνο, δελ ππάξρεη δπλαηφηεηα αμηνπνίεζεο ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ. ε φινπο ηνπο ππφινηπνπο ρψξνπο ηνπ θηηξίνπ Γ, ην θπζηθφ θσο εηζέξρεηαη δίρσο ηδηαίηεξεο ζθηάζεηο απφ γεηηνληθά θηίξηα, δέληξα ή άιινπ είδνπο εκπφδηα. 138

139 γ. Φηινζνθία ζρεδίαζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνύ θάζε ρώξνπ Γξαθεία ε φια ηα γξαθεία ησλ νξφθσλ θαη ηνπ ηζνγείνπ ηνπνζεηήζεθε ζηελ νξνθή έλαο αηζζεηήξαο παξνπζίαο, OccuSwitch LRM 1070, ζην θέληξν ηνπ ρψξνπ. Με κέζν εκβαδφ γηα ηα γξαθεία κεηαμχ 15 m 2 θαη 25 m 2, έλαο αηζζεηήξαο παξνπζίαο είλαη αξθεηφο γηα λα ειέγμεη απνηειεζκαηηθά ηα θσηηζηηθά ηνπ ρψξνπ. Δμαίξεζε απνηεινχλ ηα γξαθεία ηνπ ππνγείνπ, ζηα νπνία ιφγσ ηνπ κεγάινπ κήθνπο ηνπο ρξεζηκνπνηήζεθαλ δχν ζπλδεδεκέλνη αηζζεηήξεο παξνπζίαο, κε ζηφρν λα ιεηηνπξγνχλ παξάιιεια θαη λα νδεγνχλ ζε ζβέζε ησλ θσηηζηηθψλ κφλν φηαλ δελ ππάξρεη θαλείο ζην ρψξν. ε αληίζεηε πεξίπησζε, ηα θσηηζηηθά ηνπ ρψξνπ ιεηηνπξγνχλ θαλνληθά. Ζ ρξήζε ζπλδεδεκέλσλ αηζζεηήξσλ παξνπζίαο ζηα ζπγθεθξηκέλα γξαθεία είλαη επηβεβιεκέλε θαζψο ζε πεξίπησζε ρξήζεο αλεμάξηεησλ αηζζεηήξσλ παξνπζίαο- πνπ επηηξέπνπλ ηε ζβέζε ηνπ θσηηζηηθνχ πνπ βξίζθεηαη ζην ηκήκα ηνπ γξαθείνπ πνπ δελ ππάξρεη εξγαδφκελνο θαη ηε ιεηηνπξγία κφλν ηνπ θσηηζηηθνχ ζην ηκήκα ηνπ γξαθείνπ ηνπ αηφκνπ πνπ εξγάδεηαη- πξνθχπηνπλ αλεπίηξεπηα επίπεδα θσηηζκνχ θαη κεγάιε αλνκνηνκνξθία ηεο έληαζεο θσηηζκνχ. Δπίζεο, ρξεζηκνπνηήζεθαλ αηζζεηήξεο θσηηζκνχ ζηα γξαθεία ησλ νξφθσλ θαη ηνπ ηζνγείνπ. Ζ ηνπνζέηεζε έγηλε ζηα θσηηζηηθά πνπ βξίζθνληαη δίπια ζηα παξάζπξα θαη ζε ζέζε πνπ λα βξίζθεηαη θαηά ην δπλαηφλ θνληηλφηεξα ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο. Δηθόλα 6.8: Σππηθή κεηαβνιή ηνπ ζπληειεζηή θπζηθνχ θσηηζκνχ (DF) θαη ελδεηθηηθή ηνπνζέηεζε αηζζεηήξσλ παξνπζίαο θαη θσηηζκνχ ζε γξαθεία. 139

140 Γηάδξνκνη θαη θιηκαθνζηάζην ηνπο δηαδξφκνπο θαη ζην θιηκαθνζηάζην δελ ρξεζηκνπνηήζεθαλ αηζζεηήξεο παξνπζίαο, γηα ηνπο ιφγνπο πνπ αλαθέξζεθαλ αλαιπηηθά ζηελ ελφηεηα 6.3.α. ην θιηκαθνζηάζην ησλ νξφθσλ ηνπνζεηήζεθε έλαο αηζζεηήξαο θσηηζκνχ ζην κνλαδηθφ θσηηζηηθφ πνπ εγθαηαζηάζεθε αλά φξνθν. ην θιηκαθνζηάζην πνπ νδεγεί ζην δηάδξνκν ηνπ ππνγείνπ δελ ηνπνζεηήζεθαλ αηζζεηήξεο θσηηζκνχ ζηα θσηηζηηθά, εθφζνλ δελ ππάξρεη θπζηθφο θσηηζκφο. ηνπο δηαδξφκνπο ησλ νξφθσλ θαη ηνπ ηζνγείνπ, ρξεζηκνπνηήζεθαλ αηζζεηήξεο θσηηζκνχ κφλν ζηα θσηηζηηθά πνπ βξίζθνληαη δίπια ζηα αλνίγκαηα. Δηθόλα 6.9: Μεηαβνιή ηνπ ζπληειεζηή θπζηθνχ θσηηζκνχ (DF) θαη ηνπνζέηεζε αηζζεηήξα θσηηζκνχ ζην δηάδξνκν Γ4-2 ηνπ 4 νπ νξφθνπ. Δηθόλα 6.10: Μεηαβνιή ηνπ ζπληειεζηή θπζηθνχ θσηηζκνχ (DF) θαη ηνπνζέηεζε αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ ζην δηάδξνκν Γ0-2 ηνπ ηζνγείνπ. 140

141 Δξγαζηήξηα ε φια ηα εξγαζηήξηα ησλ νξφθσλ ηνπνζεηήζεθαλ ζηελ νξνθή δχν αλεμάξηεηνη αηζζεηήξεο παξνπζίαο, OccuSwitch LRM 1080 (Advanced), θαζηζηψληαο εθηθηή ηελ αλίρλεπζε κηθξψλ θηλήζεσλ ζε φιν ην ρψξν ηνπ εξγαζηεξίνπ. Δμαίξεζε απνηειεί ην εξγαζηήξην Ζ4-8Α, ζην νπνίν αξθεί έλαο αηζζεηήξαο παξνπζίαο. Με ηε ρξήζε δχν αλεμάξηεησλ αηζζεηήξσλ παξνπζίαο ην εξγαζηήξην δηαηξείηαη ζε δχν πεξηνρέο ειέγρνπ, φπνπ ν θάζε αηζζεηήξαο ειέγρεη δχν θσηηζηηθά. Έηζη, είλαη δπλαηή ε ζβέζε ησλ θσηηζηηθψλ πνπ βξίζθνληαη ζην ηκήκα ηνπ εξγαζηεξίνπ πνπ δελ ππάξρνπλ εξγαδφκελνη θαη ε δηαηήξεζε ζε ιεηηνπξγία ησλ θσηηζηηθψλ πνπ είλαη ζην ηκήκα ηνπ εξγαζηεξίνπ πνπ αληρλεχεηαη παξνπζία. Οη ιφγνη γηα ηε ρξήζε αλεμάξηεησλ αηζζεηήξσλ παξνπζίαο είλαη νη εμήο: Οη εξγαδφκελνη ζηα εξγαζηήξηα πξνηηκνχλ ηε ιεηηνπξγία ησλ θσηηζηηθψλ πνπ βξίζθνληαη πάλσ απφ ηα γξαθεία ησλ αηφκσλ πνπ δνπιεχνπλ ηελ εθάζηνηε ρξνληθή ζηηγκή θαη φρη φισλ ησλ θσηηζηηθψλ ηνπ εξγαζηεξίνπ. Με δεδνκέλε ηελ χπαξμε πνιιψλ αλνηγκάησλ ζε φια ηα εξγαζηήξηα, ν θπζηθφο θσηηζκφο βνεζά ζηε δηαηήξεζε πςειψλ επηπέδσλ θσηηζκνχ ζε φιν ην εξγαζηήξην αθφκα θαη φηαλ κφλν ηα κηζά θσηηζηηθά ιεηηνπξγνχλ. Δθφζνλ νη ψξεο ιεηηνπξγίαο ησλ εξγαζηεξίσλ είλαη ζπάληα λπρηεξηλέο, αθφκα θαη ε χπαξμε λεθνζθεπνχο νπξαλνχ είλαη αξθεηή γηα ηελ παξνρή ηθαλνπνηεηηθψλ επηπέδσλ θσηηζκνχ ζε φιν ην εξγαζηήξην φηαλ ιεηηνπξγνχλ κφλν ηα κηζά θσηηζηηθά. Απηφ θαίλεηαη ζηελ εηθφλα Με δεδνκέλε ηε ρξήζε ησλ αηζζεηήξσλ παξνπζίαο LRM 1080 (Advanced), είλαη δπλαηή ε ηνπηθή παξέκβαζε ζηε ιεηηνπξγία ηνπ αηζζεηήξα (local override), πνπ επηηξέπεη ηελ επηθάιπςε ηεο απηφκαηεο ιεηηνπξγίαο κε ηελ επηζπκεηή. Έηζη, γηα ηηο βξαδηλέο ψξεο δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ιεηηνπξγίαο φισλ ησλ θσηηζηηθψλ ηνπ ρψξνπ, αθφκα θαη φηαλ δελ αληρλεχεηαη παξνπζία ζε φιν ην εξγαζηήξην. Δπίζεο, φηαλ ηα κηζά θσηηζηηθά δελ ιεηηνπξγνχλ, ζπρλέο κεηαθηλήζεηο ησλ αλζξψπσλ ζε φιν ην ρψξν δελ νδεγνχλ αλαγθαζηηθά ζε ζπλερείο ελαχζεηο θαη ζβέζεηο απηψλ ησλ θσηηζηηθψλ ράξε ζηελ χπαξμε εηδηθήο ξχζκηζεο ( absence mode ). Καζίζηαηαη δπλαηφο ν πεξηνξηζκφο ηεο άζθνπεο ιεηηνπξγίαο ησλ θσηηζηηθψλ ζην ηκήκα ηνπ εξγαζηεξίνπ πνπ δελ ππάξρνπλ άηνκα πνπ εξγάδνληαη. 141

142 Δηθόλα 6.11: Σξηζδηάζηαηε θαηαλνκή ιακπξφηεηαο θαη ηππηθή κεηαβνιή ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ππφ λεθνζθεπή νπξαλφ, φηαλ ιεηηνπξγνχλ κφλν ηα κηζά θσηηζηηθά ζην εξγαζηήξην Ζ4-7Α. Δπίζεο, ζηα εξγαζηήξηα ησλ νξφθσλ ηνπνζεηήζεθε έλαο αηζζεηήξαο θσηηζκνχ ζε έλα απφ ηα δχν θσηηζηηθά πνπ βξίζθνληαη δίπια ζηα παξάζπξα. Σέζεθε ζε ιεηηνπξγία Master- Slave, ψζηε λα ειέγρεη θαη ηα δχν θσηηζηηθά πνπ βξίζθνληαη δίπια ζηα παξάζπξα, εθφζνλ έρνπλ παξφκνηεο ζπλζήθεο θσηηζκνχ κε ην θσηηζηηθφ πνπ δηαζέηεη ηνλ αηζζεηήξα. ην εξγαζηήξην ηνπ ππνγείνπ δελ ηνπνζεηήζεθαλ αηζζεηήξεο παξνπζίαο ή θσηηζκνχ. Δηθόλα 6.12: Σππηθή κεηαβνιή ηνπ ζπληειεζηή θπζηθνχ θσηηζκνχ (DF) θαη ελδεηθηηθή ηνπνζέηεζε αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ θαη παξνπζίαο ζηα εξγαζηήξηα ησλ νξφθσλ. 142

143 Αίζνπζα ππνινγηζηώλ, αίζνπζα ζπλεδξηάζεσλ θαη ρώξνο Η/Μ εμνπιηζκνύ ηηο ηξείο αίζνπζεο ηνπ ηζνγείνπ δελ ρξεζηκνπνηήζεθαλ αηζζεηήξεο παξνπζίαο, γηα ηνπο ιφγνπο πνπ αλαθέξζεθαλ αλαιπηηθά ζηελ ελφηεηα 6.3.α. Αηζζεηήξαο θσηηζκνχ ηνπνζεηήζεθε κφλν ζηελ αίζνπζα Ζ/Τ Α0-1, ζε έλα απφ ηα ηέζζεξα θσηηζηηθά πνπ βξίζθνληαη δίπια ζηα παξάζπξα. Σέζεθε ζε ιεηηνπξγία Master- Slave, ψζηε λα ειέγρεη φια ηα θσηηζηηθά πνπ βξίζθνληαη ζηελ ίδηα ζεηξά δίπια ζηα παξάζπξα, εθφζνλ έρνπλ παξφκνηεο ζπλζήθεο θσηηζκνχ κε ην θσηηζηηθφ πνπ δηαζέηεη ηνλ αηζζεηήξα. Δηθόλα 6.13: Μεηαβνιή ηνπ ζπληειεζηή θπζηθνχ θσηηζκνχ (DF) θαη ηνπνζέηεζε αηζζεηήξα θσηηζκνχ ζηελ αίζνπζα Ζ/Τ Α0-1. Σνπαιέηεο ηηο ηνπαιέηεο ηνπνζεηήζεθαλ ζηελ νξνθή ηξείο αηζζεηήξεο παξνπζίαο, OccuSwitch LRM Οη δχν αηζζεηήξεο ζηελ ηνπαιέηα ησλ αλδξψλ είλαη ζπλδεδεκέλνη λα ιεηηνπξγνχλ παξάιιεια θαη λα αλνίγνπλ ηα θψηα, φηαλ ηνπιάρηζηνλ έλαο εληνπίζεη παξνπζία. Ο ηξίηνο αηζζεηήξαο ζηελ ηνπαιέηα ησλ γπλαηθψλ ιεηηνπξγεί αλεμάξηεηα απφ ηνπο πξναλαθεξζέληεο. Υάξε ζην φηη νη δηαρσξηζηηθέο επηθάλεηεο βξίζθνληαη ρακειφηεξα απφ ηελ νξνθή, ν θάζε αηζζεηήξαο- κε θαηάιιειε ηνπνζέηεζε πάλσ απφ ηε δηαρσξηζηηθή επηθάλεηα- είλαη δπλαηφλ λα αλαγλσξίζεη ηελ χπαξμε παξνπζίαο ηφζν κέζα ζηηο ηνπαιέηεο φζν θαη ζην δηάδξνκν πνπ νδεγεί ζε απηέο, φπσο θαίλεηαη θαη ζηηο εηθφλεο 6.14 θαη

144 Δηθόλα 6.14: Σνπνζέηεζε αηζζεηήξσλ παξνπζίαο ζηελ ηνπαιέηα Σ4-1. Δηθόλα 6.15: Πεξηνρή αλίρλεπζεο παξνπζίαο (κε πξάζηλε ζθηαγξάθεζε) απφ ηνπο ηξείο αηζζεηήξεο παξνπζίαο ζηελ ηνπαιέηα Σ4-1. Αθνινπζνχλ νη θαηφςεηο ηνπ 4 νπ νξφθνπ, ν νπνίνο ιήθζεθε σο αλαθνξά γηα ηελ επαλαζρεδίαζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ φισλ ησλ νξφθσλ, ηνπ ηζνγείνπ θαη ηνπ ηκήκαηνο ηνπ ππνγείνπ πνπ κειεηήζεθε σο πξνο ην ζχζηεκα θσηηζκνχ ηνπ. ηηο θαηφςεηο απεηθνλίδεηαη ε ζέζε ησλ αηζζεηήξσλ παξνπζίαο ζε θάζε ρψξν. 144

145 Δηθόλα 6.16: Σνπνζέηεζε αηζζεηήξσλ παξνπζίαο ζηνλ 4 ν φξνθν ηνπ θηηξίνπ Γ. Δηθόλα 6.17: Σνπνζέηεζε αηζζεηήξσλ παξνπζίαο ζην ηζφγεην ηνπ θηηξίνπ Γ. Δηθόλα 6.18: Σνπνζέηεζε αηζζεηήξσλ παξνπζίαο ζην ππφγεην ηνπ θηηξίνπ Γ. 145

146 ηνπο πίλαθεο 6.4 θαη 6.5 παξνπζηάδεηαη ε εηήζηα ελεξγεηαθή θαηαλάισζε γηα θάζε ρψξν ηνπ θηηξίνπ Γ, κε βάζε ηελ πξφηαζε Α. Δπίζεο, θαίλεηαη ε πνζνζηηαία εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο πνπ επηηπγράλεηαη κε ηελ εθαξκνγή αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ θαη αηζζεηήξσλ παξνπζίαο. Λακβάλνληαο ππφςε ηε ζπλνιηθή εμνηθνλφκεζε, πξνθχπηεη ε εηήζηα ελεξγεηαθή θαηαλάισζε γηα θάζε ρψξν, κε βάζε ηελ πξφηαζε Β. Πίλαθαο 6.4: Πνζνζηηαία εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο ιφγσ αηζζεηήξσλ παξνπζίαο θαη θσηηζκνχ θαη ζπλνιηθή ελεξγεηαθή θαηαλάισζε [kwh/yr] ησλ πξνηεηλφκελσλ ζπζηεκάησλ θσηηζκνχ Α θαη Β, ζε θάζε ρψξν ησλ νξφθσλ ηνπ θηηξίνπ Γ. Υώξνο Δλεξγεηαθή θαηαλάισζε [kwh/yr] (πξόηαζε Α) Λφγσ αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ Δμνηθνλόκεζε ελέξγεηαο (%) Λφγσ αηζζεηήξσλ παξνπζίαο πλδπαζκφο ηερλνινγηψλ Δλεξγεηαθή θαηαλάισζε [kwh/yr] (πξόηαζε Β) Γηάδξνκνο Γ ,25 Γ.Υ. Γ.Υ ,25 Γηάδξνκνο Γ ,3 Γ.Υ. 11,3 302,47 Γηάδξνκνο Γ ,50 11,3 Γ.Υ. 11,3 141,48 Γηάδξνκνο Γ ,50 Γ.Υ. Γ.Υ ,50 Δξγαζηήξην , Ζ4-7Α Δξγαζηήξην , ,30 Ζ4-7Β Δξγαζηήξην , Ζ4-8Α Δξγαζηήξην , Ζ4-8Β Κιηκαθνζηάζην 140,25 42,3 Γ.Υ. 42,3 80,92 Κ4-1 Σνπαιέηα Σ Γ.Υ Γξαθεία Δ , ,65 έσο Δ4-5 Γξαθείν Δ , Γξαθεία Δ , θαη Δ4-8 Γξαθείν Δ , Γξαθείν , ,65 Γξαθείν Δ ,50 25, ,5 269,33 Γξαθεία Ζ4-1 έσο Ζ , ,65 146

147 Πίλαθαο 6.5: Πνζνζηηαία εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο ιφγσ αηζζεηήξσλ παξνπζίαο θαη θσηηζκνχ θαη ζπλνιηθή ελεξγεηαθή θαηαλάισζε [kwh/yr] ησλ πξνηεηλφκελσλ ζπζηεκάησλ θσηηζκνχ Α θαη Β, ζε θάζε ρψξν ηνπ ηζνγείνπ θαη ηνπ ππνγείνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. Υώξνο Δλεξγεηαθή θαηαλάισζε [kwh/yr] (πξόηαζε Α) Λφγσ αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ Δμνηθνλόκεζε ελέξγεηαο (%) Λφγσ αηζζεηήξσλ παξνπζίαο πλδπαζκφο ηερλνινγηψλ Δλεξγεηαθή θαηαλάισζε [kwh/yr] (πξόηαζε Β) Γηάδξνκνο Γ ,9 10 (*) 26,3 235,10 Γηάδξνκνο Γ ,3 Γ.Υ. 11, ,77 Αίζνπζα Ζ/Τ ,3 Γ.Υ. 18, ,10 Α0-1 Αίζνπζα Γ.Υ. Γ.Υ ζπλεδξηάζεσλ Α0-2 Αίζνπζα Ζ/Μ 14,26 Γ.Υ. Γ.Υ. 0 14,26 εμνπιηζκνχ Α0-3 Γξαθεία Γ ,50 52, ,45 έσο Γ0-4 Γξαθείν Γ , ,1 223,30 Γξαθείν Γ Γ.Υ Γξαθεία Γ , ,50 έσο Γ0-9 Γξαθείν Γ ,50 Γ.Υ Γηάδξνκνο ΓΤ-1 Δξγαζηήξην ΔΤ-1 Γξαθεία ΓΤ-1 έσο ΓΤ Γ.Υ. Γ.Υ Γ.Υ. Γ.Υ Γ.Υ (*): Όπσο αλαιχζεθε, φινη νη αηζζεηήξεο παξνπζίαο πνπ ηνπνζεηήζεθαλ ζην θηίξην Γ ρξεζηκνπνηνχλ ηελ ηερλνινγία ειέγρνπ ρεηξνθίλεηεο έλαπζεο θαη απηφκαηεο ζβέζεο (manual on/ auto off). Μνλαδηθή εμαίξεζε απνηειεί ν δηάδξνκνο Γ0-1, ν νπνίνο ιεηηνπξγεί σο πξνζάιακνο ηνπ θηηξίνπ θαη πξνηηκήζεθε ε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο ειέγρνπ απηφκαηεο έλαπζεο θαη ζβέζεο ησλ θσηηζηηθψλ (auto on/ off). Γ.Υ.: Γελ ρξεζηκνπνηήζεθε ε ζπγθεθξηκέλε ηερλνινγία ειέγρνπ ησλ θσηηζηηθψλ. 147

148 Αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο ην ζπλνιηθφ πνζνζηφ εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο απφ ηε ζπλδπαζκέλε ρξήζε αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ θαη αηζζεηήξσλ παξνπζίαο ζε έλαλ ρψξν δελ πξνθχπηεη απφ ηελ άζξνηζε ησλ πνζνζηψλ εμνηθνλφκεζεο πνπ ζα απέθεξε ε κεκνλσκέλε ρξήζε αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ ή παξνπζίαο. Απηφ ζπκβαίλεη επεηδή νξηζκέλεο απφ ηηο ψξεο πνπ κπνξεί λα αμηνπνηεζεί ν θπζηθφο θσηηζκφο, ηα θσηηζηηθά παξακέλνπλ θιεηζηά δηφηη απνπζηάδεη ν εξγαδφκελνο. Ζ ζπλνιηθή εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο- άξα θαη ην ζπλνιηθφ πνζνζηφ εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο- απφ ηε ζπλδπαζκέλε ρξήζε αηζζεηήξσλ παξνπζίαο θαη θσηηζκνχ πξνθχπηεη απφ ην πξφγξακκα ReluxEnergy, έπεηηα απφ ηελ θαηάιιειε εηζαγσγή ησλ δεδνκέλσλ. ηνλ πίλαθα 6.6 ζπγθξίλεηαη ε εγθαηεζηεκέλε ηζρχο [W] ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηεο πξφηαζεο Β κε απηήλ ηνπ ππάξρνληνο θαη ηνπ πξνηεηλφκελνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ, κε βάζε ηελ πξφηαζε Α. Ζ εγθαηεζηεκέλε ηζρχο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ, κε βάζε ηελ πξφηαζε Β, παξακέλεη ίδηα ζε ζρέζε κε απηήλ πνπ ππνινγίζηεθε απφ ηελ εθαξκνγή ηεο πξφηαζεο Α, εθφζνλ ν αξηζκφο ησλ θσηηζηηθψλ θαη ησλ ιακπηήξσλ ζε θάζε ρψξν κέλεη ίδηνο. Ζ κφλε δηαθνξά είλαη ε ρξήζε dimmable ballast ζε νξηζκέλα θσηηζηηθά θαη ε ηνπνζέηεζε αηζζεηήξσλ, νη νπνίνη κεηψλνπλ κφλν ηε θαηαλαιηζθφκελε ελέξγεηα θαη φρη ηελ εγθαηεζηεκέλε ηζρχ. Πίλαθαο 6.6: πγθξηηηθή απεηθφληζε ηεο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο [W] γηα θάζε θαηεγνξία ρψξσλ ηνπ θηηξίνπ Γ. Υώξνο Παξνύζα εγθ. ηζρύο [W] Δγθ. ηζρύο πξόηαζεο Α [W] Δγθ. ηζρύο πξόηαζεο Β [W] Πνζνζηηαία κείσζε (%) ε ζρέζε κε ηελ πξφηαζε Α ε ζρέζε κε ηελ παξνχζα θαηάζηαζε Γξαθεία ,9 Γηάδξνκνη ,02 Κιηκαθνζηάζην ,33 Δξγαζηήξηα ,91 Αίζνπζα ,41 ππνινγηζηώλ Αίζνπζα ,83 ζπλεδξηάζεσλ Σνπαιέηεο ,15 Υώξνο Η/Μ εμνπιηζκνύ ,55 148

149 ηνλ πίλαθα 6.7 ζπγθξίλεηαη ε ελεξγεηαθή θαηαλάισζε [kwh/yr] ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηεο πξφηαζεο Β κε απηήλ ηνπ ππάξρνληνο θαη ηνπ πξνηεηλφκελνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ, κε βάζε ηελ πξφηαζε Α, γηα θάζε θαηεγνξία ρψξσλ ηνπ θηηξίνπ Γ. Έγηλε γελίθεπζε ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ 4 νπ νξφθνπ, γηα φινπο ηνπο νξφθνπο ηνπ θηηξίνπ Γ. Δπίζεο, ιήθζεθε ππφςε ε ζθίαζε ηνπ θηηξίνπ Γ απφ ηα γεηηνληθά θηίξηα θαη ζπλεπαθφινπζα ε αδπλακία αμηνπνίεζεο ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ γηα ηνπο ρψξνπο πνπ βξίζθνληαη ζην λνηηναλαηνιηθφ ηκήκα ηνπ ηζνγείνπ, ηνπ 1 νπ θαη ηνπ 2 νπ νξφθνπ ηνπ θηηξίνπ Γ. ηνπο ρψξνπο απηνχο ζεσξήζεθε φηη ππάξρνπλ κφλν αηζζεηήξεο παξνπζίαο γηα ηνλ έιεγρν ησλ θσηηζηηθψλ. Πίλαθαο 6.7: πγθξηηηθή απεηθφληζε ηεο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο αλά έηνο [kwh/yr] γηα θάζε θαηεγνξία ρψξσλ ηνπ θηηξίνπ Γ. Υώξνο Παξνύζα ελεξγ. θαηαλάισζε [kwh/yr] Δλεξγ. θαηαλάισζε πξόηαζεο Α [kwh/yr] Δλεξγ. θαηαλάισζε πξόηαζεο Β [kwh/yr] Πνζνζηηαία κείσζε (%) ε ζρέζε κε ηελ πξφηαζε Α ε ζρέζε κε ηελ παξνχζα θαηάζηαζε Γξαθεία ,89 36,07 77,56 Γηάδξνκνη , , ,17 7,38 80,57 Κιηκαθνζηάζην 2.722, , ,78 34,61 62,95 Δξγαζηήξηα ,10 28,47 72,76 Αίζνπζα ,10 18,30 57,03 ππνινγηζηώλ Αίζνπζα ,83 ζπλεδξηάζεσλ Σνπαιέηεο ,51 Υώξνο Η/Μ 41,40 14,26 14, ,55 εμνπιηζκνύ Απφ ηε ζχγθξηζε ησλ πξνηάζεσλ Α θαη Β, θαίλεηαη φηη κε ηε ρξήζε αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ θαη παξνπζίαο είλαη εθηθηή ε κείσζε ηεο θαηαλαιηζθφκελεο ελέξγεηαο γηα ην θσηηζκφ έσο θαη θαηά 36,07%, φπσο ζπλέβε γηα ηα γξαθεία ηνπ θηηξίνπ Γ. Απφ ηε ζχγθξηζε ηεο πξφηαζεο Β κε ηελ παξνχζα θαηάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ, πξνθχπηεη φηη ε ρξήζε αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ θαη παξνπζίαο, θαζψο θαη ε αληηθαηάζηαζε ησλ παιαηψλ θσηηζηηθψλ θαη ιακπηήξσλ κε απνδνηηθφηεξα νδεγεί ζε εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο ηεο ηάμεσο ηνπ 40% κε 80%. 149

150 ηνλ πίλαθα 6.8 ζπγθξίλνληαη φινη νη βαζηθνί δείθηεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηεο πξφηαζεο Β κε ηνπο αληίζηνηρνπο ηνπ ππάξρνληνο θαη ηνπ πξνηεηλφκελνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ, κε βάζε ηελ πξφηαζε Α. Γηα ηνπο ππνινγηζκνχο ιήθζεθαλ ππφςε ηα εμήο, φπνπ νη ζπληνκνγξαθίεο επεμεγνχληαη ζην αληίζηνηρν ηκήκα ηεο ελφηεηαο 5.3 [24, [ ] [ ] [ ] Πίλαθαο 6.8: πγθξηηηθή απεηθφληζε φισλ ησλ βαζηθψλ δεηθηψλ κεηαμχ ηνπ ππάξρνληνο θαη ησλ δχν πξνηεηλφκελσλ ζπζηεκάησλ θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ. Παξνύζα θαηάζηαζε (1) Πξόηαζε Α (2) Πξόηαζε Β (3) Γηαθνξά & πνζνζηηαία κείσζε (%), (2) κε (3) Γηαθνξά & πνζνζηηαία κείσζε (%), (1) κε (3) Δγθαηεζη. ηζρύο [W] (16,11 W/m 2 ) (5,54 W/m 2 ) (5,54 W/m 2 ) Δηήζηα ελεξγεηαθή θαηαλάισζε [kwh/yr] Δηήζηα πξσηνγελήο ελέξγεηα [kwh/yr] Δηήζηα εθπνκπή ξύπσλ CO 2 [kgco 2 /yr] Δηήζην ιεηηνπξγηθό θόζηνο [ /yr] , , , , , , , , , , , , , , , % 30,33% , , , ,20 65,61% 76,24% Με ηελ εθαξκνγή ηεο πξφηαζεο Β, ε εγθαηεζηεκέλε ηζρχο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ κεηψζεθε θαηά 65,61% ζε ζρέζε κε ηελ ππάξρνπζα θαηάζηαζε. Ζ θαηαλνκή ηζρχνο κεηψζεθε απφ 16,11 W/m 2 ζε 5,54 W/m 2. Με ηελ εθαξκνγή ηεο πξφηαζεο Β, ε εηήζηα ελεξγεηαθή θαηαλάισζε, ε εηήζηα ηζνδχλακε πξσηνγελήο ελέξγεηα, ε εηήζηα εθπνκπή ξχπσλ CO 2 θαη ην εηήζην θφζηνο ιεηηνπξγίαο κεηψζεθαλ θαηά 30,33% ζε ζρέζε κε ηελ πξφηαζε Α θαη θαηά 76,24% ζε ζρέζε κε ηελ ππάξρνπζα θαηάζηαζε. 150

151 [kwh/yr] [kwh/yr] ηε ζπλέρεηα παξαηίζεληαη ηα δηαγξάκκαηα 6.1 έσο 6.3, ζηα νπνία παξνπζηάδεηαη ε εηήζηα ελεξγεηαθή θαηαλάισζε ζε θάζε θαηεγνξία ρψξσλ ηνπ θηηξίνπ Γ, φπσο ππνινγίζηεθε γηα ηελ παξνχζα θαη ηηο δχν πξνηεηλφκελεο (πξφηαζε Α θαη Β) θαηαζηάζεηο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ. Γηάγξακκα 6.1: Παξνχζα θαη πξνηεηλφκελε ελεξγεηαθή θαηαλάισζε αλά έηνο [kwh/yr], κε βάζε ηηο πξνηάζεηο Α θαη Β, γηα ηα γξαθεία θαη ηα εξγαζηήξηα ηνπ θηηξίνπ Γ. Ετήςια ενεργειακή κατανάλωςη [kwh/yr] Γραφεία Εργαςτήρια Παροφςα κατάςταςη Πρόταςη Α Πρόταςη Β , ,10 Γηάγξακκα 6.2: Παξνχζα θαη πξνηεηλφκελε ελεξγεηαθή θαηαλάισζε αλά έηνο [kwh/yr], κε βάζε ηηο πξνηάζεηο Α θαη Β, γηα ηνπο δηαδξφκνπο θαη ηηο ηνπαιέηεο ηνπ θηηξίνπ Γ. Ετήςια ενεργειακή κατανάλωςη *kwh/yr] Διάδρομοι Τουαλζτεσ Παροφςα κατάςταςη Πρόταςη Α Πρόταςη Β 9.498,

152 [kwh/yr] [kwh/yr] Γηάγξακκα 6.3: Παξνχζα θαη πξνηεηλφκελε ελεξγεηαθή θαηαλάισζε αλά έηνο [kwh/yr], κε βάζε ηηο πξνηάζεηο Α θαη Β, γηα ην θιηκαθνζηάζην, ηηο αίζνπζεο ζπλεδξηάζεσλ, ππνινγηζηψλ θαη Ζ/Μ εμνπιηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ. Ετήςια ενεργειακή κατανάλωςη *kwh/yr] 3.000, , , , ,00 500,00 0,00 Κλιμακοςτάς ιο Αίθουςα υπολογιςτών Αίθουςα ςυνεδριάςε ων Χώροσ Η/Μ εξοπλιςμοφ Παροφςα κατάςταςη 2.722, ,4 Πρόταςη Α 1.542, ,26 Πρόταςη Β 1.008, , ,26 Γηάγξακκα 6.4: πλνιηθή παξνχζα θαη πξνηεηλφκελε ελεξγεηαθή θαηαλάισζε αλά έηνο [kwh/yr], κε βάζε ηηο πξνηάζεηο Α θαη Β, γηα ην ζχζηεκα θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ. Ετήςια ενεργειακή κατανάλωςη *kwh/yr] Συνολικά Παροφςα Κατάςταςη Πρόταςη Α Πρόταςη Β ,30 Όπσο πξναλαθέξζεθε, κε ηελ εθαξκνγή ηεο πξφηαζεο Β, ε εηήζηα ελεξγεηαθή θαηαλάισζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ κεηψζεθε θαηά 30,33% (ή θαηά ,46 kwh/yr) ζε ζρέζε κε ηελ πξφηαζε Α θαη θαηά 76,24% (ή θαηά ,85 kwh/yr) ζε ζρέζε κε ηελ ππάξρνπζα θαηάζηαζε. 152

153 6.4 Οικονομικό ανϊλυςη Αθνινπζνχλ πίλαθεο θαη δηαγξάκκαηα κε νηθνλνκηθά ζηνηρεία πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πξνηεηλφκελε εγθαηάζηαζε θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ. Πίλαθαο 6.9: πλνιηθφο αξηζκφο θσηηζηηθψλ κε ειεθηξνληθά ballast πςειήο ζπρλφηεηαο, non dimmable, καδί κε ηνπο ιακπηήξεο ηνπο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ πινπνίεζε ηεο πξφηαζεο B. Σύπνο θσηηζηηθνύ θαη ballast Σύπνο ιακπηήξσλ Πνζόηεηα TCW 216 (HFP) 2xTL5-28 W/ FBS 120 (HF) 1xPLR/4P-14 W 40 1xPLR/4P-17 W 40 ΜWF 230 1xMH-150 W/ TPS 350-WB (HFP) 4xTL5-54 W/ xTL5-80 W/ TBS 411-O (HFP) 1xTL5-32 W/ xTL5-25 W/ xTL5-20 W/ xTL5-13 W/ TBS 411-M2-H (HFP) 1xTL5-25 W/ TBS 411-C6 (HFP) 2xTL5-32 W/ TBS 411-C6-VH (HFP) 2xTL5-25 W / xTL5-32 W/ TCS 460-PCO (HFP) 1xTL5-45 W/ TCS 460-C8-C (HFP) 2xTL5-32 W/ xTL5-45 W/ TCS 460-C8-VH (HFP) 2xTL5-32 W/ TCS 460-C8 (HFP) 2xTL5-45 W/

154 Πίλαθαο 6.10: πλνιηθφο αξηζκφο θσηηζηηθψλ κε ειεθηξνληθά ballast πςειήο ζπρλφηεηαο, dimmable, πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ πινπνίεζε ηεο πξφηαζεο B. Σύπνο θσηηζηηθνύ θαη ballast Σύπνο ιακπηήξσλ Πνζόηεηα TBS 411-O (HFR) 1xTL5-25 W/ TBS 411-M2-H (HFR) 1xTL5-25 W/ TBS 411-C6 (HFR) 2xTL5-32 W/ TBS 411-C6-VH (HFR) 2xTL5-25 W / xTL5-32 W/ TCS 460-PCO (HFR) 1xTL5-45 W/ TCS 460-C8-C (HFR) 2xTL5-32 W/ xTL5-45 W/ TCS 460-C8 (HFR) 2xTL5-45 W/ Πίλαθαο 6.11: πλνιηθφο αξηζκφο αηζζεηήξσλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ πινπνίεζε ηεο πξφηαζεο B. Αηζζεηήξεο παξνπζίαο θαη θσηηζκνύ Πνζόηεηα Αηζζεηήξαο παξνπζίαο OccuSwitch, LRM Αηζζεηήξαο παξνπζίαο OccuSwitch, LRM Αηζζεηήξαο θσηηζκνχ LuxSense, LRL Πίλαθαο 6.12: πλνιηθφ ελδεηθηηθφ θφζηνο [ ] πινπνίεζεο ηνπ πξνηεηλφκελνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ B. Δίδνο δαπάλεο Δλδεηθηηθό θόζηνο [ ] Αγνξά θσηηζηηθψλ, ballast θαη ιακπηήξσλ Αγνξά αηζζεηήξσλ παξνπζίαο, θσηηζκνχ θαη βνεζεηηθνχ εμνπιηζκνχ (ρεηξηζηήξηα ειέγρνπ θαη βάζεηο γηα επηηνίρηα εγθαηάζηαζε) Δγθαηάζηαζε εμνπιηζκνχ χλνιν

155 /yr ην δηάγξακκα 6.5 παξνπζηάδεηαη ην εηήζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο γηα ηελ παξνχζα θαη ηηο δχν πξνηεηλφκελεο (πξφηαζε Α θαη Β) θαηαζηάζεηο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. Γηάγξακκα 6.5: πλνιηθφ εηήζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο [ /yr] γηα ην ζχζηεκα θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ. Ετήςιο λειτουργικό κόςτοσ * /yr] , , , , , , ,00 0,00 Συνολικά Παροφςα κατάςταςη ,50 Πρόταςη Α ,30 Πρόταςη Β 7.776,30 Με ηελ εθαξκνγή ηεο πξφηαζεο Β, ην εηήζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ κεηψζεθε θαηά 76,24%, δειαδή ζε απφιπηα λνχκεξα θαηά ,2 /yr. Ο ρξφλνο απφζβεζεο ηεο πξνηεηλφκελεο εγθαηάζηαζεο θσηηζκνχ (πξφηαζε Β) γηα ην θηίξην Γ αλέξρεηαη ζε: πλεπψο, κέζα ζε δηάζηεκα 5,21 εηψλ έρεη γίλεη απφζβεζε ηνπ θφζηνπο επέλδπζεο γηα ηελ πινπνίεζε ηεο ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ, κε βάζε ηελ πξφηαζε Β. Απφ ην πέξαο ησλ 5,21 εηψλ θαη έπεηηα, ε επέλδπζε παξνπζηάδεη θέξδνο ίζν κε ,2 /yr. Ζ επέλδπζε επηιέγεηαη λα κειεηεζεί γηα έλα δηάζηεκα 20 εηψλ, ην νπνίν είλαη ζχλεζεο ζε επελδχζεηο ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο ζπζηεκάησλ θσηηζκνχ. 155

156 ην δηάγξακκα 6.6 παξηζηάλεηαη γξαθηθά ν ρξφλνο απφζβεζεο ηεο πξνηεηλφκελεο εγθαηάζηαζεο (πξφηαζε Β) ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ. Όπσο είλαη ινγηθφ, ν ρξφλνο απφζβεζεο ππνινγίδεηαη θαη γξαθηθά ζηα 5,21 έηε. Δπίζεο, ζην ίδην δηάγξακκα παξηζηάλεηαη θαη ην αζξνηζηηθφ θφζηνο εγθαηάζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηεο πξφηαζεο Α. Ζ ηνκή ζην αζξνηζηηθφ θφζηνο εγθαηάζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο κεηαμχ ησλ πξνηάζεσλ Α θαη Β πξαγκαηνπνηείηαη ζε: Απφ ην πέξαο ησλ 6,83 εηψλ θαη έπεηηα, ε εθαξκνγή ηεο πξφηαζεο Β έλαληη ηεο πξφηαζεο Α παξνπζηάδεη θέξδνο ίζν κε /yr. Γηάγξακκα 6.6: Αζξνηζηηθφ θφζηνο ιεηηνπξγίαο θαη εγθαηάζηαζεο [ ] γηα ην ππάξρνλ θαη ηα δχν πξνηεηλφκελα (πξφηαζε Α θαη Β) ζπζηήκαηα θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ Αθροιςτικό κόςτοσ εγκατάςταςησ και λειτουργίασ * ] Τομή: 5,21 ζτη Τομή: 6,83 ζτη Ζτοσ Παροφςα κατάςταςη Πρόταςη Α Πρόταςη Β Σν θφζηνο αιιαγήο ιακπηήξσλ δελ ιήθζεθε ππφςε ηφζν γηα ηελ παξνχζα θαηάζηαζε φζν θαη γηα ηηο πξνηάζεηο Α θαη Β, γηα ιφγνπο νκνηνκνξθίαο απνηειεζκάησλ, φπσο εμεγήζεθε αλαιπηηθά ζηελ ελφηεηα

157 Μειεηψληαο ηελ επέλδπζε, πξνθχπηεη φηη ζην ηέινο ηνπ 20 νπ έηνπο ε αζξνηζηηθή εμνηθνλφκεζε απφ ηελ εθαξκνγή ηεο πξφηαζεο Β ζε ζρέζε κε ηελ πξφηαζε Α θαη ηελ παξνχζα θαηάζηαζε αλέξρεηαη ζε θαη αληίζηνηρα. Πίλαθαο 6.13: Αζξνηζηηθφ θφζηνο εγθαηάζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ [ ] θαη αζξνηζηηθή εμνηθνλφκεζε [ ] κεηά ηελ επίηεπμε ηεο απφζβεζεο. Έηνο Αζξνηζηηθό θόζηνο εγθαηάζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο [ ] Παξνχζα θαηάζηαζε (1) Πξφηαζε Α (2) Πξφηαζε Β (3) Αζξνηζηηθή εμνηθνλόκεζε [ ] (1) (3) Αζξνηζηηθή εμνηθνλόκεζε [ ] (3) - (2) Αξρηθά ν έηνο , , ν έηνο , ν έηνο , , ν έηνο , ν έηνο , ν έηνο , ν έηνο , , ν έηνο , ν έηνο , , ν έηνο ν έηνο , , ν έηνο , ν έηνο , , ν έηνο , ν έηνο , ν έηνο , ν έηνο , , ν έηνο , ν έηνο , , ν έηνο

158 6.5 Σύνοψη και ςχολιαςμόσ αποτελεςμϊτων ην 6 ν θεθάιαην παξνπζηάζηεθε ε πξφηαζε ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο Β ηνπ ππάξρνληνο ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. Με βάζε απηήλ, αληηθαηαζηάζεθαλ φια ηα ππάξρνληα θσηηζηηθά κε λέα θαη απνδνηηθφηεξα, ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχλ ιακπηήξεο Σ5 θαη ειεθηξνληθά κπάιαζη πςειήο ζπρλφηεηαο. Δπηπιένλ, ρξεζηκνπνηήζεθαλ αηζζεηήξεο θσηηζκνχ γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ θαη αηζζεηήξεο παξνπζίαο γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο άζθνπεο ιεηηνπξγίαο ησλ θσηηζηηθψλ ζε έλαλ ρψξν φηαλ νη ρξήζηεο ηνπ απνπζηάδνπλ. ηνλ πίλαθα 6.14 ζπλνςίδνληαη φια ηα βαζηθά κεγέζε πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πινπνίεζε ηεο πξφηαζεο Β θαζψο θαη ηα αληίζηνηρα δεδνκέλα ηεο πξφηαζεο Α θαη ηεο παξνχζαο θαηάζηαζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ Γ. Πίλαθαο 6.14: πλνπηηθή παξνπζίαζε ησλ βαζηθψλ κεγεζψλ ηεο πξφηαζεο Β. πλνιηθή ηζρύο [W] Δηήζηα ελεξγεηαθή θαηαλάισζε [kwh/yr] Πξσηνγελήο ελέξγεηα [kwh/yr] Δηήζηα εθπνκπή ξύπσλ CO 2 [kgco 2 /yr] Παξνύζα θαηάζηαζε Δγθαηάζηαζεο [ ] Κόζηνο Λεηηνπξγίαο [ /yr] ή , , , ,50 16,11 W/m 2 Πξόηαζε Α ή , , , ,30 5,54 W/m 2 Πξόηαζε Β , , , ,30 5,54 W/m 2 Γηαθνξά κεηαμύ ησλ κεγεζώλ ηεο πξόηαζεο Α θαη Β , , , Γηαθνξά κεηαμύ ησλ κεγεζώλ ηεο παξνύζαο θαηάζηαζεο θαη ηεο πξόηαζεο Β , , , ,20 Ζ απφζβεζε ηνπ θφζηνπο επέλδπζεο ηεο πξφηαζεο Β πξαγκαηνπνηείηαη ζηα 5,21 έηε. Ζ απφζβεζε ηνπ θφζηνπο επέλδπζεο ηεο πξφηαζεο Β έλαληη ηεο πξφηαζεο Α επηηπγράλεηαη ζηα 6,83 έηε. 158

159 Κεφα λαιο 7 ο Επύλογοσ ηελ παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία δηαπηζηψζεθε πσο κε ηνλ θαηάιιειν ζρεδηαζκφ ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ, ή κε ηελ αλαβάζκηζε ελφο ήδε ππάξρνληνο, ππάξρεη κεγάιν δπλακηθφ εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο. Σαπηφρξνλα, βειηηψλεηαη ην πεξηβάιινλ εξγαζίαο θαη παξέρνληαη ζπλζήθεο νπηηθήο άλεζεο ζηνπο ρξήζηεο ηνπ ρψξνπ κε απνηέιεζκα λα απμάλεηαη ε δεκηνπξγηθφηεηα θαη ε παξαγσγηθφηεηα ηνπο. Γηα ηε βειηηζηνπνίεζε κηαο εγθαηάζηαζεο θσηηζκνχ δχν πξνζεγγίζεηο είλαη νη ζπρλφηεξεο: Ζ ρξήζε ελεξγεηαθά απνδνηηθνχ εμνπιηζκνχ, φπσο ηα θσηηζηηθά κε πςειφ βαζκφ απφδνζεο (LOR), νη ιακπηήξεο κε πςειή θσηεηλή απφδνζε θαη ηα ειεθηξνληθά ballast πςειήο ζπρλφηεηαο. Ζ ρξήζε ελεξγεηαθά απνδνηηθνχ εμνπιηζκνχ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ηνπνζέηεζε αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ, γηα ηελ αμηνπνίεζε ηνπ θπζηθνχ θσηηζκνχ θαη αηζζεηήξσλ παξνπζίαο/θίλεζεο γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο άζθνπεο ιεηηνπξγηάο ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ ζε θελνχο ρψξνπο. ηελ παξνχζα εξγαζία, ε πξψηε πξνζέγγηζε πινπνηήζεθε κε ηε βνήζεηα ηεο πξφηαζεο ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο Α, ελψ ε δεχηεξε κε ηελ πξφηαζε Β. Σα απνηειέζκαηα απφ ηελ εθαξκνγή ηνπο, κε ηε βνήζεηα ησλ πξνζνκνηψζεσλ ζηα πξνγξάκκαηα ReluxPro θαη ReluxEnergy, ζπλνςίδνληαη παξαθάησ: α. Δλεξγεηαθά θαη πεξηβαιινληηθά νθέιε Με ηελ εθαξκνγή ηεο πξφηαζεο Α επηηεχρζεθε κείσζε ηεο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο θαηά 91,57 kw (65,61%) θαη ηεο εηήζηαο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο θαηά 229,20 MWh/yr (65,9%). Απηφ ζπλεπάγεηαη ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ εθπεκπφκελσλ ξχπσλ θαηά 226,68 tnco 2 /yr θαη ηε κείσζε ηεο πξσηνγελνχο ελέξγεηαο θαηά 664,68 MWh/yr. Λακβάλνληαο ππφςε πσο ην θφζηνο πινπνίεζεο ηεο πξφηαζεο Α αλέξρεηαη ζε θαη ην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο κεηψλεηαη θαηά ,2 /yr, ε απφζβεζε επηηπγράλεηαη ζε κφιηο 4,95 έηε. 159

160 Με ηελ εθαξκνγή ηεο πξφηαζεο B επηηεχρζεθε κείσζε ηεο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο θαηά 91,57 kw (65,61%) θαη ηεο εηήζηαο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο θαηά 265,17 MWh/yr (76,24%) ζε ζρέζε κε ηελ παξνχζα θαηάζηαζε. Σν γεγνλφο απηφ ζπλεπάγεηαη ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ εθπεκπφκελσλ ξχπσλ θαηά 262,26 tnco 2 /yr θαη ηε κείσζε ηεο πξσηνγελνχο ελέξγεηαο θαηά 769 MWh/yr. Λακβάλνληαο ππφςε πσο ην θφζηνο πινπνίεζεο ηεο πξφηαζεο Β αλέξρεηαη ζε θαη ην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο κεηψλεηαη θαηά ,2 /yr, ε απφζβεζε επηηπγράλεηαη ζε κφιηο 5,21 έηε. β. Φπρνινγηθά νθέιε Καη ζηηο δχν πξνηεηλφκελεο εγθαηαζηάζεηο θσηηζκνχ ηεξήζεθαλ απζηεξά ηα επξσπατθά θαη εζληθά πξφηππα πνπ ζρεηίδνληαη κε ην θσηηζκφ ζε εζσηεξηθνχο ρψξνπο εξγαζίαο, θαζψο θαη νη πεξηνξηζκνί θαη νη ζπζηάζεηο- κε ππνρξεσηηθνχ ραξαθηήξα- πνπ ζπλαληψληαη ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία. Σν γεγνλφο απηφ, πέξα απφ ηα ελεξγεηαθά νθέιε πνπ αλαιχζεθαλ πξνεγνπκέλσο, ζπλεπάγεηαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθά ςπρνινγηθά νθέιε γηα ηνπο εξγαδφκελνπο θαη ηνπο ινηπνχο ρξήζηεο ηνπ κειεηψκελνπ θηηξίνπ. Ο πεξηνξηζκφο ηεο ζάκβσζεο, ηδηαίηεξα ζε γξαθεία θαη ρψξνπο κε Ζ/Τ, ε παξνρή ησλ θαηάιιεισλ επηπέδνπ θσηηζκνχ, ε πςειή νκνηνκνξθία ηεο έληαζεο θσηηζκνχ ζε φιν ην ρψξν, ε εμάιεηςε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο θσηεηλήο καξκαξπγήο (flickering) θαη ηνπ ζνξχβνπ ησλ ζπζηεκάησλ ιεηηνπξγίαο ησλ ιακπηήξσλ θαη ηέινο, ε επηινγή θαηάιιειεο ζεξκνθξαζίαο ρξψκαηνο ζηνπο ιακπηήξεο παξέρεη νπηηθή άλεζε θαη πνιχπιεπξα ςπρνινγηθά νθέιε ζηνπο εξγαδφκελνπο. Σαπηφρξνλα, εμαιείθεη πξνβιήκαηα πγείαο (φπσο πνλνθέθαινη, θφπσζε θ.α.) θαη κεηψλεη ζεκαληηθά ηε πηζαλφηεηα αηπρεκάησλ πνπ νθείινληαη ζηελ θαθή ζρεδίαζε ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. 160

161 Βιβλιογραφι α [1] Ganslandt, R. & Hofmann, H. (1992). Handbook of Lighting Design, ERCO Leuchten GmbH, Lüdenscheid. [2] Gordon, G. (2003). Interior Lighting for Designers, 4 th edition, John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey. [3] IESNA (2000). The IESNA Lighting Handbook, Reference and Application, 9th edition, Illuminating Engineering Society of North America, United States of America. [4] Shailesh, K. R. & Tanuja, S. R. (2010). Application of RELUX Software in Simulation and Analysis of Energy Efficient Lighting Scheme, International Journal of Computer Applications ( ) Volume 9- No. 7. [5] Egan, M. D. & Olgyay, W. V. (2002). Architectural Lighting, 2nd edition, McGraw-Hill, Boston. [6] Gendre, M. F. Two Centuries of Electric Light Source Innovations. Αλαζχξζεθε ζηηο 10 επηεκβξίνπ 2013 απφ: [7] SECDA. Fluorescent Lamp Ballasts. Αλαζχξζεθε ζηηο 16 Ηνπλίνπ 2013 απφ: [8] Jacobs, A. (2004). Synthlight Handbook. Αλαζχξζεθε ζηηο 22 Μαξηίνπ 2013 απφ: [9] Tregenza, P. (1998). Desktop guide to daylighting- for architects. Αλαζχξζεθε ζηηο 6 επηεκβξίνπ 2013 απφ: [10] Σνπαιήο, Β. Φ. Δηζαγσγή ζην θσηηζκό, παξνπζίαζε ζην Διιεληθφ Αλνηρηφ Παλεπηζηήκην (Δ.Α.Π). 161

162 [11] Σνπαιήο, Β. Φ. Δμνηθνλόκεζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζε εγθαηαζηάζεηο θσηηζκνύ εζσηεξηθώλ ρώξσλ, χγρξνλε Σερληθή Δπηζεψξεζε. [12] Γνχινο, Θ. Λ. (2010). Αλάπηπμε ζπζηήκαηνο απηόκαηεο πξνζαξκνγήο ηνπ ηερλεηνύ θσηηζκνύ κε ζηόρν ηε βέιηηζηε εθκεηάιιεπζε ηνπ θπζηθνύ θσηηζκνύ, Γηδαθηνξηθή δηαηξηβή, Δ.Μ.Π., Αζήλα. [13] Βαιζακάθεο, Γ. Μ. (2008). Φσηηζκόο Γξόκσλ θαη Δμνηθνλόκεζε Δλέξγεηαο, Μεηαπηπρηαθή εξγαζία, Δ.Μ.Π., Αζήλα. [14] Μπηζκπίθε, Γ. (2012). Μειέηε ζπζηεκάησλ έλαπζεο κε ξπζκηδόκελε ζηάζκε θσηηζκνύ (Electronic Dimmable Ballast), Γηπισκαηηθή εξγαζία, Δ.Μ.Π., Αζήλα. [15] Μαπξίδεο, Γ. & Μηραειίδεο Υ. (2008). Δλεξγεηαθή Δπηζεώξεζε Κηηξίσλ ζύκθσλα κε ηελ Οδεγία 2002/91/ΔΚ, Γηπισκαηηθή εξγαζία, Α.Π.Θ., Θεζζαινλίθε. [16] Υαηδεγηαθνπκήο, Β. Μ. (2013). Αμηνιόγεζε παξακέηξσλ θπζηθνύ θσηηζκνύ ζαιάκσλ λνζειείαο κέζσ ινγηζκηθνύ Relux, Γηπισκαηηθή εξγαζία, Δ.Μ.Π, Αζήλα. [17] Μπαλάθα, Κ.. (2011). Δλεξγεηαθή επηζεώξεζε θαη πξόηαζε εμνηθνλόκεζεο ελέξγεηαο ζην ζύζηεκα θσηηζκνύ ηνπ θηεξίνπ Χεκηθώλ Μεραληθώλ Δ.Μ.Π. Πηέξπγεο Β, Γ, Γηπισκαηηθή εξγαζία, Δ.Μ.Π., Αζήλα. [18] Εάρνο, Κ. (2008). Αμηνιόγεζε ζπζηεκάησλ απηόκαηεο ξύζκηζεο θσηηζκνύ εζσηεξηθώλ ρώξσλ θαη δηακόξθσζε ηερληθώλ πξνηάζεσλ γηα ηε βειηηζηνπνίεζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο κε ζηόρν ηελ νπηηθή άλεζε θαη ηελ εμνηθνλόκεζε ελέξγεηαο, Γηπισκαηηθή εξγαζία, Δ.Μ.Π., Αζήλα. [19] Γθνπξακάλεο, Κ. (Φεβξνπάξηνο 2012). Αλαθαίληζε ζπζηεκάησλ θσηηζκνύ ζηα θηίξηα γηα εμνηθνλόκεζε ελέξγεηαο, Πεξηνδηθφ Κηίξην, Σεχρνο 02/2012, Αλαζχξζεθε ζηηο 21 Μαξηίνπ 2013 απφ: [20] Κνληνξήγαο, Γ. Θ. (Ηνχιηνο 2012). Κξηηήξηα πνηόηεηαο θσηηζκνύ εζσηεξηθώλ ρώξσλ. Αλαζχξζεθε ζηηο 22 Μαξηίνπ 2013 απφ: 162

163 [21] Μήηζνπ, Γ. Φσηνκεηξηθά κεγέζε- πνιηθή θαηαλνκή θσηνβνιίαο. Αλαζχξζεθε ζηηο 9 Μαΐνπ 2013 απφ ην δηαδηθηπαθφ ηφπν ηνπ ηκήκαηνο Φπζηθήο Υεκείαο & Σερλνινγίαο ηνπ ΣΔΗ Αζήλαο: [22] Τπνπξγείν Δξγαζίαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ. Φσηηζκόο θαη Δξγαζία. Αλαζχξζεθε ζηηο 11 Απξηιίνπ 2013 απφ ην δηαδηθηπαθφ ηφπν ηνπ ππνπξγείνπ Δξγαζίαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ: C/$file/fotismos.pdf [23] Γξαθάθεο, Δ. Δπηζηήκε θαη ηερλνινγία ειεθηξηθώλ πεγώλ θσηόο. Αλαζχξζεθε ζηηο 9 Μαΐνπ 2013 απφ ην δηαδηθηπαθφ ηφπν ηνπ ηκήκαηνο Ζιεθηξνινγίαο ηνπ ΣΔΗ Κξήηεο: VDXi8YxD8%3D&tabid=1398 [24] Σερληθή Οδεγία Σερληθνχ Δπηκειεηεξίνπ Διιάδαο Σ.Ο.Σ.Δ.Δ /2010 (Ηνχιηνο 2010). Αλαιπηηθέο εζληθέο πξνδηαγξαθέο παξακέηξσλ γηα ηνλ ππνινγηζκό ηεο ελεξγεηαθήο απόδνζεο θηεξίσλ θαη ηελ έθδνζε ηνπ πηζηνπνηεηηθνύ ελεξγεηαθήο απόδνζεο, Α Έθδνζε, Αζήλα. [25] Σερληθή Οδεγία Σερληθνχ Δπηκειεηεξίνπ Διιάδαο Σ.Ο.Σ.Δ.Δ /2010 (Ηαλνπάξηνο 2011). Βηνθιηκαηηθόο ζρεδηαζκόο, Α Έθδνζε, Αζήλα. [26] CEN (2002). Final Draft pren : Light and lighting - Lighting of work places - Part 1: Indoor workplaces. [27] CEN ( ). PrEN 15193: Energy performance of buildings- Energy requirements for lighting. [28] Γηαδηθηπαθφο ηφπνο: 163

164 Παρα ρτημα Α Φύλλο εργαςύασ για τη ςυλλογό δεδομϋνων Γηαζηάζεηο ρώξνπ Υώξνο: (Να ζεκεησζνύλ ζηελ θάηνςε) Ύςνο: Γηαζηάζεηο αλνηγκάησλ (Να ζεκεησζεί ε ζέζε ηνπο ζηελ θάηνςε) Ύςνο: Πιάηνο: Απφζηαζε απφ δάπεδν: Σνπνζεζία γξαθείνπ, θσηηζηηθώλ (Να ζεκεησζεί ε ζέζε ηνπο ζηελ θάηνςε) Φσηηζηηθά Λακπηήξεο Κπθιώκαηα Φσηηζκνύ Αξηζκφο: Αξηζκφο: Αξηζκφο: Σχπνο: Ηζρχο: Πνηα θσηηζηηθά ειέγρνπλ: (Να ζεκεησζεί ζηελ θάηνςε) Υώξνο Με θιεηζηά ζθίαζηξα (Γίρσο θπζηθφ θσηηζκφ) Με 1 θχθισκα αλνηρηφ Με 2 θπθιψκαηα αλνηρηά Έληαζε θσηηζκνύ (lux) ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο Μφλν κε θπζηθφ θσηηζκφ Με αλνηρηά ζθίαζηξα (Με θπζηθφ θσηηζκφ- θ.θ.) Με θ.θ. & 1 θχθισκα αλνηρηφ Με θ.θ. & 2 θπθιψκαηα αλνηρηά (Ηκεξνκελία θαη ώξα κέηξεζεο: ) 164

165 Παρα ρτημα Β Προδιαγραφϋσ εξοπλιςμού Β.1 Προδιαγραφϋσ φωτιςτικών ςωμϊτων για την προςομούωςη ενδεικτικών χώρων τησ παρούςασ κατϊςταςησ Πίλαθαο Π.1: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ θσηηζηηθψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ πξνζνκνίσζε ησλ δηαδξφκσλ κε ρσλεπηά θσηηζηηθά νξνθήο. Δηαηξεία θαη κνληέιν Γηαζηάζεηο Φσηνγξαθία θαη πνιηθό δηάγξακκα ηνπ θσηηζηηθνύ Osram, DEDRA plus T8 - VATS KIT Length: 596 mm, Width: 596 mm, Height: 0.0 mm Απνδνηηθόηεηα θσηηζηηθνύ (Luminaire efficacy) πλνιηθή ηζρύο Λακπηήξεο πλνιηθή θσηεηλή ξνή 45,72 lm/w (A50, 99.6% 0.4%) 76,4 W 4 x L18W/840 (T8) 5400 lm Πίλαθαο Π.2: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ θσηηζηηθψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ πξνζνκνίσζε ησλ γξαθείσλ κε νξαηά θσηηζηηθά νξνθήο κε πεξζίδεο. Δηαηξεία θαη κνληέιν Γηαζηάζεηο Φσηνγξαθία θαη πνιηθό δηάγξακκα ηνπ θσηηζηηθνύ Phillips, TCS160 2xTL-D36W HFP C3 Length: 1268 mm, Width: 220 mm, Height: 84 mm Απνδνηηθόηεηα θσηηζηηθνύ (Luminaire efficacy) πλνιηθή ηζρύο Λακπηήξεο πλνιηθή θσηεηλή ξνή 53,04 lm/w (A50, 100.0% 0.0%) 72 W 2 x TL-D36W/840 (Σ8) 6700 lm 165

166 Πίλαθαο Π.3: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ θσηηζηηθψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ πξνζνκνίσζε ηεο αίζνπζαο Α0-3. Δηαηξεία θαη κνληέιν Osram, ORCA PLUS 2L36 HF PC-Inox Γηαζηάζεηο Length: 1276 mm, Width: 170 mm, Height: 110 mm Φσηνγξαθία θαη πνιηθό δηάγξακκα ηνπ θσηηζηηθνύ Απνδνηηθόηεηα θσηηζηηθνύ (Luminaire efficacy) πλνιηθή ηζρύο Λακπηήξεο πλνιηθή θσηεηλή ξνή 82,13 lm/w (B31, 86.5% 13.5%) 70 W 2 x 36W/840 (T8) 6700 lm 166

167 Β.2 Προδιαγραφϋσ φωτιςτικών ςωμϊτων για την προςομούωςη τησ πρόταςησ ενεργειακόσ αναβϊθμιςησ Α Πίλαθαο Π.4: Υαξαθηεξηζηηθά ηνπ θσηηζηηθνχ TCW216 πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ αίζνπζα Α0-3 ηνπ ηζνγείνπ ζηελ πξφηαζε Α θαη Β. Δηαηξεία θαη κνληέιν Γηαζηάζεηο Φσηνγξαθία θαη πνιηθό δηάγξακκα ηνπ θσηηζηηθνύ Philips, TCW216 2xTL5-28W HFP Length: 1300 mm, Width: 140 mm, Height: 92 mm πληειεζηήο απόδνζεο (Efficiency- LOR) Απνδνηηθόηεηα θσηηζηηθνύ (Luminaire efficacy) πλνιηθή ηζρύο Λακπηήξεο πλνιηθή θσηεηλή ξνή 88% 74,52 lm/w (A31, 91.0% 9.0%) 62 W 2 x TL5-28W/ lm Πίλαθαο Π.5: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ θσηηζηηθψλ FBS120 πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηηο ηνπαιέηεο ζηελ πξφηαζε Α θαη Β. Δηαηξεία θαη κνληέιν Γηαζηάζεηο Φσηνγξαθία θαη πνιηθό δηάγξακκα ηνπ θσηηζηηθνύ Philips, FBS120 1xPL-R/4P17W HF Diameter: 239 mm Height: 0,0 mm πληειεζηήο απόδνζεο (Efficiency- LOR) Απνδνηηθόηεηα θσηηζηηθνύ (Luminaire efficacy) πλνιηθή ηζρύο Λακπηήξεο πλνιηθή θσηεηλή ξνή 99% 61,88 lm/w (A60, 100.0% 0.0%) 20 W 1 x PL-R/4P17W/ lm 167

168 Πίλαθαο Π.6: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ θσηηζηηθψλ TPS350 πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ην εξγαζηήξην ηνπ ππνγείνπ ζηελ πξφηαζε Α θαη Β. Δηαηξεία θαη κνληέιν Γηαζηάζεηο Φσηνγξαθία θαη πνιηθό δηάγξακκα ηνπ θσηηζηηθνύ Philips, TPS350 4xTL5-80W HFP WB Length: 1495 mm, Width: 330 mm, Height: 95 mm πληειεζηήο απόδνζεο (Efficiency- LOR) Απνδνηηθόηεηα θσηηζηηθνύ (Luminaire efficacy) πλνιηθή ηζρύο Λακπηήξεο πλνιηθή θσηεηλή ξνή 88% 67,02 lm/w (A50, 100.0% 0.0%) 344 W 4 x TL5-80W/ lm Πίλαθαο Π.7: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ θσηηζηηθψλ TBS411 πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηνπο δηαδξφκνπο ζηελ πξφηαζε Α θαη Β. Δηαηξεία θαη κνληέιν Γηαζηάζεηο Φσηνγξαθία θαη πνιηθό δηάγξακκα ηνπ θσηηζηηθνύ Philips, TBS411 1xTL5-25W HFP O Length: 1197 mm, Width: 90 mm, Height: 0,0 mm πληειεζηήο απόδνζεο (Efficiency- LOR) Απνδνηηθόηεηα θσηηζηηθνύ (Luminaire efficacy) πλνιηθή ηζρύο Λακπηήξεο πλνιηθή θσηεηλή ξνή 70% 59,14 lm/w (A40, 100.0% 0.0%) 29 W 1 x TL5-25W/ lm 168

169 Πίλαθαο Π.8: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ θσηηζηηθψλ TBS411 πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηνπο δηαδξφκνπο ζηελ πξφηαζε Α θαη Β. Δηαηξεία θαη κνληέιν Γηαζηάζεηο Φσηνγξαθία θαη πνιηθό δηάγξακκα ηνπ θσηηζηηθνύ Philips, TBS411 1xTL5-25W HFP M2-H Length: 1197 mm, Width: 90 mm, Height: 0,0 mm πληειεζηήο απόδνζεο (Efficiency- LOR) Απνδνηηθόηεηα θσηηζηηθνύ (Luminaire efficacy) πλνιηθή ηζρύο Λακπηήξεο πλνιηθή θσηεηλή ξνή 86% 72,66 lm/w (A50, 100.0% 0.0%) 29 W 1 x TL5-25W/ lm Πίλαθαο Π.9: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ θσηηζηηθψλ TBS411 πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα δηάθνξνπο ρψξνπο (γξαθεία ηζνγείνπ, αίζνπζα ζπλεδξηάζεσλ) ζηελ πξφηαζε Α θαη Β. Δηαηξεία θαη κνληέιν Philips, TBS411 2xTL5-32W HFP C6 Γηαζηάζεηο Length: 1497 mm, Width: 115 mm, Height: 0,0 mm Φσηνγξαθία θαη πνιηθό δηάγξακκα ηνπ θσηηζηηθνύ πληειεζηήο απόδνζεο (Efficiency- LOR) Απνδνηηθόηεηα θσηηζηηθνύ (Luminaire efficacy) πλνιηθή ηζρύο Λακπηήξεο πλνιηθή θσηεηλή ξνή 76% 66,37 lm/w (A60, 100.0% 0.0%) 71 W 2 x TL5-32W/ lm 169

170 Πίλαθαο Π.10: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ θσηηζηηθψλ TBS411 πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα δηάθνξνπο ρψξνπο (γξαθεία ηζνγείνπ, αίζνπζα Ζ/Τ) ζηελ πξφηαζε Α θαη Β. Δηαηξεία θαη κνληέιν Philips, TBS411 2xTL5-25W HFP C6-VH Γηαζηάζεηο Length: 1197 mm, Width: 115 mm, Height: 0,0 mm Φσηνγξαθία θαη πνιηθό δηάγξακκα ηνπ θσηηζηηθνύ πληειεζηήο απόδνζεο (Efficiency- LOR) Απνδνηηθόηεηα θσηηζηηθνύ (Luminaire efficacy) πλνιηθή ηζρύο Λακπηήξεο πλνιηθή θσηεηλή ξνή 85% 75,73 lm/w (A60, 100.0% 0.0%) 55 W 2 x TL5-25W/ lm Πίλαθαο Π.11: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ θσηηζηηθψλ TCS460 πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηα θιηκαθνζηάζηα ζηελ πξφηαζε Α θαη Β. Δηαηξεία θαη κνληέιν Γηαζηάζεηο Φσηνγξαθία θαη πνιηθό δηάγξακκα ηνπ θσηηζηηθνύ Philips, TCS460 1xTL5-45W HFP PCO Length: 1540 mm, Width: 157 mm, Height: 49 mm πληειεζηήο απόδνζεο (Efficiency- LOR) Απνδνηηθόηεηα θσηηζηηθνύ (Luminaire efficacy) πλνιηθή ηζρύο Λακπηήξεο πλνιηθή θσηεηλή ξνή 77% 61,9 lm/w (A40, 100.0% 0.0%) 51 W 1 x TL5-45W/ lm 170

171 Πίλαθαο Π.12: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ θσηηζηηθψλ TCS460 πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηα γξαθεία ησλ νξφθσλ θαη ηνπ ππνγείνπ θαζψο θαη γηα ηα εξγαζηήξηα ησλ νξφθσλ ζηελ πξφηαζε Α θαη Β. Δηαηξεία θαη κνληέιν Γηαζηάζεηο Φσηνγξαθία θαη πνιηθό δηάγξακκα ηνπ θσηηζηηθνύ Philips, TCS460 2xTL5-45W HFP C8-C Length: 1540 mm, Width: 218 mm, Height: 49 mm πληειεζηήο απόδνζεο (Efficiency- LOR) Απνδνηηθόηεηα θσηηζηηθνύ (Luminaire efficacy) πλνιηθή ηζρύο Λακπηήξεο πλνιηθή θσηεηλή ξνή 88% 72,16 lm/w (A60, 100.0% 0.0%) 100 W 2 x TL5-45W/ lm Πίλαθαο Π.13: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ θσηηζηηθψλ TCS460 πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηα γξαθεία ησλ νξφθσλ ζηελ πξφηαζε Α θαη Β. Δηαηξεία θαη κνληέιν Γηαζηάζεηο Φσηνγξαθία θαη πνιηθό δηάγξακκα ηνπ θσηηζηηθνύ Philips, TCS460 2xTL5-32W HFP C8-VH Length: 1540 mm, Width: 218 mm, Height: 49 mm πληειεζηήο απόδνζεο (Efficiency- LOR) Απνδνηηθόηεηα θσηηζηηθνύ (Luminaire efficacy) πλνιηθή ηζρύο Λακπηήξεο πλνιηθή θσηεηλή ξνή 92% 80,34 lm/w (A60, 100.0% 0.0%) 71 W 2 x TL5-32W/ lm 171

172 Πίλαθαο Π.14: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ θσηηζηηθψλ TCS460 πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηα γξαθεία ησλ νξφθσλ ζηελ πξφηαζε Α θαη Β. Δηαηξεία θαη κνληέιν Γηαζηάζεηο Philips, TCS460 2xTL5-45W HFP C8 Length: 1540 mm, Width: 218 mm, Height: 49 mm Φσηνγξαθία θαη πνιηθό δηάγξακκα ηνπ θσηηζηηθνύ πληειεζηήο απόδνζεο (Efficiency- LOR) Απνδνηηθόηεηα θσηηζηηθνύ (Luminaire efficacy) πλνιηθή ηζρύο Λακπηήξεο πλνιηθή θσηεηλή ξνή 77% 63,14 lm/w (A60, 100.0% 0.0%) 100 W 2 x TL5-45W/ lm Πίλαθαο Π.15: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ θσηηζηηθψλ MWF230 πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ην εξγαζηήξην ηνπ ππνγείνπ ζηελ πξφηαζε Α θαη Β. Δηαηξεία θαη κνληέιν Γηαζηάζεηο Φσηνγξαθία θαη πνιηθό δηάγξακκα ηνπ θσηηζηηθνύ Philips, MWF230 1xMHN-TD150W S 350 mm, Width: 325 mm, Height: 125 mm πληειεζηήο απόδνζεο (Efficiency- LOR) Απνδνηηθόηεηα θσηηζηηθνύ (Luminaire efficacy) πλνιηθή ηζρύο Λακπηήξεο πλνιηθή θσηεηλή ξνή 73% 56,73 lm/w (A60, 100.0% 0.0%) 166 W 1 x MHN-TD150W/ lm 172

173 Β.3 Προδιαγραφϋσ φωτιςτικών ςωμϊτων και αιςθητόρων παρουςύασ και φωτιςμού για την προςομούωςη τησ πρόταςησ ενεργειακόσ αναβϊθμιςησ Β Σα θσηηζηηθά θαη νη ιακπηήξεο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ πξφηαζε Β ηαπηίδνληαη κε απηά ηεο πξφηαζεο Α, κε κνλαδηθή δηαθνξά ηε ρξήζε ειεθηξνληθψλ κπάιαζη πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ην πξσηφθνιιν 1-10V DC ζηα θσηηζηηθά πνπ ελζσκαηψλνπλ αηζζεηήξεο θσηηζκνχ. πλεπψο ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ θσηηζηηθψλ ηεο πξφηαζεο Β είλαη απηά πνπ αλαιχνληαη ζην παξάξηεκα Β.2. ηνπο πίλαθεο Π.16 έσο θαη Π.18 παξνπζηάδνληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ αηζζεηήξσλ παξνπζίαο θαη θσηηζκνχ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηελ πξφηαζε ελεξγεηαθήο αλαβάζκηζεο Β ηνπ ζπζηήκαηνο θσηηζκνχ. Πίλαθαο Π.16: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ αηζζεηήξσλ παξνπζίαο LRM 1070 πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηελ πξφηαζε Β. Δηαηξεία θαη κνληέιν Philips, OccuSwitch LRM 1070 Γηαζηάζεηο Diameter: 95 mm Height: 0,0 mm, γηα ρσλεπηή ηνπνζέηεζε Height: 51,5 mm, γηα επηηνίρηα ηνπνζέηεζε Φσηνγξαθία Πεξηνρή αλίρλεπζεο Μέγηζην θνξηίν Σάζε ιεηηνπξγίαο Ιζρύο ιεηηνπξγίαο Καζπζηέξεζε ζβέζεο (switch off delay) Γπλαηόηεηα παξάιιειεο ιεηηνπξγίαο 4x5 m, κηθξέο θηλήζεηο (δνπιεηά γξαθείνπ- desk work) 6x8 m, κεγάιεο θηλήζεηο (πεξπάηεκα- movement) 6 A, 1380 VA 230 VAC +/10%, 50/60 Hz 1.2 W 1 έσο 30 min Ναη. Πεξηνξηζκφο ηνπ κέγηζηνπ θνξηίνπ ζηα 6 Α. 173

174 Πίλαθαο Π.17: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ αηζζεηήξσλ παξνπζίαο LRM 1080 πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηελ πξφηαζε Β. Δηαηξεία θαη κνληέιν Γηαζηάζεηο Φσηνγξαθία Philips, OccuSwitch LRM 1080 (Advanced) Diameter: 95 mm Height: 0,0 mm, γηα ρσλεπηή ηνπνζέηεζε Height: 51,5 mm, γηα επηηνίρηα ηνπνζέηεζε Πεξηνρή αλίρλεπζεο Μέγηζην θνξηίν Σάζε ιεηηνπξγίαο Ιζρύο ιεηηνπξγίαο Καζπζηέξεζε ζβέζεο (switch off delay) Γπλαηόηεηα παξάιιειεο ιεηηνπξγίαο 4x5 m, κηθξέο θηλήζεηο (δνπιεηά γξαθείνπ- desk work) 6x8 m, κεγάιεο θηλήζεηο (πεξπάηεκα- movement) 6 A, 1380 VA 230 VAC +/10%, 50/60 Hz 1.2 W 1 έσο 30 min Ναη. Πεξηνξηζκφο ηνπ κέγηζηνπ θνξηίνπ ζηα 6 Α αλά αηζζεηήξα (κέρξη 10 αηζζεηήξεο ζε παξάιιειε ιεηηνπξγία). Δπηθνηλσλία κέζσ δηαχινπ (SELV signal, max 5 V). Δπηπιένλ ραξαθηεξηζηηθά Σνπηθή παξέκβαζε ζηε ιεηηνπξγία ηνπ αηζζεηήξα (local override), γηα επηθάιπςε ηεο απηφκαηεο ιεηηνπξγίαο κε ηελ επηζπκεηή. Λεηηνπξγία απνπζίαο (Absence mode). Απελεξγνπνίεζε απηφκαηεο έλαπζεο ησλ θσηηζηηθψλ φηαλ αληρλεπζεί θίλεζε. Δηθόλα Π.1: Γηαζχλδεζε αηζζεηήξα παξνπζίαο κε ην θσηηζηηθφ θαη κε ηελ ειεθηξηθή εγθαηάζηαζε [28]. 174

175 Πίλαθαο Π.18: Υαξαθηεξηζηηθά ησλ αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ LRL 1220/05 πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηελ πξφηαζε Β. Δηαηξεία θαη κνληέιν Γηαζηάζεηο Philips, LuxSense LRL 1220/05 T5 Φσηνγξαθία Ύςνο νξνθήο ήκα ειέγρνπ (control signal input) Οπηηθά ραξαθηεξηζηηθά (optical characteristics) 2,5 3 m Σάζε ιεηηνπξγίαο: +1, V dc Μέγηζηε ηάζε εηζφδνπ: 15 V dc Ρεχκα ιεηηνπξγίαο: 100 κα 3 ma (αξθεί γηα λα ξπζκίζεη έσο 20 Phillips HFR ballasts) Μέγηζην ξεχκα ιεηηνπξγίαο: 50 mα Πξνεπηιεγκέλε ξχζκηζε: 5 V dc ζηα 37,5 lux/ 140 κα Έληαζε θσηηζκνχ 500 lux ζε κηα επηθάλεηα εξγαζίαο (χςνπο 0,8 m) κεηξάηαη σο 25 lux απφ ηνλ αηζζεηήξα (ζε χςνο 2,5 m, ππφ γσλία ζέαζεο 45 ν ). Πξνζαξκνγή ηνπ ζεκείνπ ξχζκηζεο κέζσ ελφο πεξηζηξεθφκελνπ δηαθξάγκαηνο. Ζ επαηζζεζία ηνπ αηζζεηήξα ξπζκίδεηαη ζε εχξνο 1/3 έσο 3. Δηθόλα Π.2: Δγθαηάζηαζε αηζζεηήξσλ θσηηζκνχ πάλσ ζην ιακπηήξα ή ζην ηειηθφ έιαζκα ηνπ νπηηθνχ ζπζηήκαηνο ηνπ θσηηζηηθνχ [28]. 175

176 Δηθόλα Π.3: Γηαζχλδεζε αηζζεηήξα θσηηζκνχ κε ηελ είζνδν ειέγρνπ 1-10 V DC ηνπ ειεθηξνληθνχ κπάιαζη [28]. Δηθόλα Π.4: Ζιεθηξηθή δηαζχλδεζε Master- Slave θσηηζηηθψλ, κε δεδνκέλε ηελ χπαξμε dimmable κπάιαζη θαη παξφκνησλ ζπλζεθψλ θσηηζκνχ ζε φια ηα θσηηζηηθά [28]. 176

177 Παρα ρτημα Γ Τεκμηρύωςη μελϋτησ φωτιςμού ην παξάξηεκα Γ παξαηίζεληαη ελδεηθηηθά απνηειέζκαηα ησλ πξνζνκνηψζεσλ ηνπ ReluxPro, γηα θάζε θαηεγνξία ρψξσλ. ηνλ ηίηιν θάζε εηθφλαο αλαγξάθεηαη ν ηχπνο ηεο πξνζνκνίσζεο (ηερλεηνχ/ θπζηθνχ θσηηζκνχ) θαη κέζα ζηηο παξελζέζεηο ν ρψξνο πνπ πξνζνκνηψλεηαη. Γ.1 Αποτελϋςματα ReluxPro για την παρούςα κατϊςταςη Δηθόλα Π.5: Απνηέιεζκα πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ (Υψξνο Ζ/Μ εμνπιηζκνχ Α0-3). 177

178 Δηθόλα Π.6: Απνηέιεζκα πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ (Γηάδξνκνο Γ4-1). 178

179 Δηθόλα Π.7: Απνηέιεζκα πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θαη θπζηθνχ θσηηζκνχ (Γηάδξνκνο Γ4-1). 179

180 Δηθόλα Π.8: Απνηέιεζκα πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ (Γξαθείν Δ4-6). 180

181 Δηθόλα Π.9: Απνηέιεζκα πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θαη θπζηθνχ θσηηζκνχ (Γξαθείν Δ4-6). 181

182 Γ.2 Αποτελϋςματα ReluxPro για την πρόταςη ενεργειακόσ αναβϊθμιςησ Α Δηθόλα Π.10: Απνηέιεζκα πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ (Γξαθείν Δ4-4). 182

183 Δηθόλα Π.11: Απνηέιεζκα πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ (Γξαθείν Δ4-6). 183

184 Δηθόλα Π.12: Απνηέιεζκα πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ (Γξαθείν Δ4-8). 184

185 Δηθόλα Π.13: Απνηέιεζκα πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ (Γξαθείν Γ0-5). 185

186 Δηθόλα Π.14: Απνηέιεζκα πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ (Γξαθείν ΓΤ-2). 186

187 Δηθόλα Π.15: Απνηέιεζκα πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ (Γηάδξνκνο Γ4-4). 187

188 Δηθόλα Π.16: Απνηέιεζκα πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ (Γηάδξνκνο Γ0-1). 188

189 Δηθόλα Π.17: Απνηέιεζκα πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ (Γηάδξνκνο Γ0-2). 189

190 Δηθόλα Π.18: Απνηέιεζκα πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ (Γηάδξνκνο ΓΤ-1). 190

191 Δηθόλα Π.19: Απνηέιεζκα πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ (Δξγαζηήξην Ζ4-7Β). 191

192 Δηθόλα Π.20: Απνηέιεζκα πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ (Δξγαζηήξην ΔΤ-1). 192

193 Δηθόλα Π.21: Απνηέιεζκα πξνζνκνίσζεο ηερλεηνχ θσηηζκνχ (Αίζνπζα Ζ/Τ Α0-1). 193