Διερεύνηση της Εμπλοκής των Γονέων στη Μαθηματική Εκπαίδευση

Transcript

1 Διερεύνηση της Εμπλοκής των Γονέων στη Μαθηματική Εκπαίδευση των Παιδιών τους Λεμονίδης Χαράλαμπος 1, Τσακιρίδου Ελένη 2, Μαρκάδας Σωτήρης 3 1 Καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, 2 Επίκουρος καθηγήτρια του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημ. Εκπ. του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, 3 Υποψήφιος διδάκτορας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημ. Εκπ. του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, Περίληψη Η εμπλοκή των γονέων στην εκπαίδευση των παιδιών τους μπορεί να ενισχύσει τις προσπάθειες που καταβάλουν για να κατακτήσουν γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες. Στην εργασία αυτή επιχειρείται η καταγραφή των παραμέτρων της γονικής εμπλοκής στην εκμάθηση των Μαθηματικών του Δημοτικού σχολείου, η διερεύνηση των χαρακτηριστικών της και η ανάδειξη των επιδράσεων της. Μέσα από ένα δείγμα 1306 γονέων εξετάστηκαν και κατηγοριοποιήθηκαν οι παράγοντες της γονικής εμπλοκής ενώ έγινε προσπάθεια να καταγραφούν οι σχέσεις συνάφειας που παρουσιάζουν με άλλες μεταβλητές. Βρέθηκαν έξι κατηγορίες γονικής εμπλοκής. Σημαντικότερη επίδραση πάνω τους εμφανίζει το εκπαιδευτικό επίπεδο των γονέων. Τρεις από τις κατηγορίες αυτές συνδέονται με τις σχολικές επιδόσεις στα Μαθηματικά. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Γονική εμπλοκή στην εκπαίδευση των Μαθηματικών, Παράγοντες που επηρεάζουν τη γονική εμπλοκή, Γονική εμπλοκή και επίδοση των παιδιών στα Μαθηματικά του Δημοτικού Σχολείου 1. Εισαγωγή Ο ρόλος της οικογένειας στην εκπαίδευση των παιδιών αναγνωρίζεται ως σημαντικότατος παράγοντας στις σχολικές επιδόσεις τους και γενικότερα στην αποτελεσματικότητα του σύγχρονου σχολείου (Epstein & Jansorn, 2004). Η μαθηματική εκπαίδευση παρέχει μια εισαγωγή σε μορφές γνώσης που αποτελούν τμήματα πολλών διαφορετικών δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής (Skovsmose, 2003). Γι αυτό, σύμφωνα με τους Haury και Milbourne (1998), ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που πρέπει και μπορούν να κάνουν οι γονείς είναι να βοηθήσουν τα παιδιά τους να κατανοήσουν την χρησιμότητα των Μαθηματικών. Έρευνες με αντικείμενο τη γονική εμπλοκή στα Μαθηματικά αναφέρουν πώς οι γονείς έχουν μικτά συναισθήματα για τις αλλαγές που παρατηρούν πάνω στη Μαθηματική εκπαίδευση (Lehrer & Shumow, 1997 Peressini, 1997, 1998). Πολλοί γονείς βλέπουν θετικά τις νέες διδακτικές πρακτικές, όπως για παράδειγμα τις διαφορετικές προσεγγίσεις στην επίλυση προβλημάτων. Άλλοι όμως έχουν μεγάλο Μαθηματική Εκπαίδευση και Οικογενειακές Πρακτικές ΕΝΕΔΙΜ, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, 2009

2 90 3 ο Συνέδριο ΕΝΕΔΙΜ άγχος για τις αλλαγές στα Μαθηματικά και εκδηλώνουν την απογοήτευσή τους που δεν μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους στις εργασίες τους (Civil, Quintos & Bernier, 2003). Σε πολλές χώρες σχεδιάζονται και υλοποιούνται προγράμματα που εμπλέκουν όλη την οικογένεια στην εκμάθηση Μαθηματικών (Hart, Smyth, Vetter & Hart, 1996 Ehnebuske, 1998). Σύμφωνα με τους Cai, Moyer, και Wang (1997), οι τύποι γονικής εμπλοκής στα Μαθηματικά μπορούν γενικά να κατηγοριοποιηθούν σε δύο μεγάλες ομάδες: άμεση εμπλοκή και έμμεση εμπλοκή. Η άμεση εμπλοκή, όπως η βοήθεια στα παιδιά όταν αντιμετωπίζουν δυσκολίες στα Μαθηματικά, έχει λιγότερη επίδραση στην απόδοση τους από την έμμεση (Cai, Moyer & Wang, 1997 Wang, Wildman & Calhoun, 1996). Η έμμεση εμπλοκή όπως η ενθάρρυνση και παρακίνηση από τους γονείς, οι προσδοκίες των γονέων, οι στάσεις και αντιλήψεις τους για τα Μαθηματικά, έχει βρεθεί πώς έχει πολύ σημαντικό ρόλο και στις στάσεις των μαθητώντριών για τα Μαθηματικά και στη σχολική επίδοση τους σ αυτά (Ma, 2001; Wang, Wildman & Calhoun, 1996). Σύγχρονα διδακτικά εγχειρίδια και προγράμματα σπουδών αναδεικνύουν τη σημασία της συμμετοχής των γονέων σε κάθε προσπάθεια αλλαγών στην διδασκαλία των Μαθηματικών (Λεμονίδης & Κολλινιάτη, 2007 National Council of Teachers of Mathematics, 2000). Κατηγοριοποίηση της εμπλοκής των γονέων στην εκπαίδευση των παιδιών τους έχει επιχειρηθεί από διάφορους ερευνητές και έχει οδηγήσει σε διαφορετικές τυπολογίες. Η Joyce Epstein έχει προτείνει 6 τύπους-κατηγορίες εμπλοκής (Epstein, 1995 Epstein, 1997 Epstein & Salinas, 2004 Epstein & Jansorn, 2004): 1ον, βασικές υποχρεώσεις των γονέων (Parenting), 2ον, επικοινωνία γονέων σχολείου (Communicating), 3ον, εθελοντική συμμετοχή σε σχολικές δραστηριότητες και προγράμματα (Volunteering), 4ον, συμμετοχή σε δραστηριότητες μάθησης στο σπίτι (Learning at home), 5ον, συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων για την εκπαίδευση (Decision making), και 6ον, συνεργασία με την κοινότητα (Collaborating with community). Αυτοί οι 6 τύποι εμπλοκής των γονέων είναι σήμερα αποδεκτοί από τη πλειοψηφία των ερευνητών και συναντώνται σε πολλές μελέτες. 2. Σκοπός της Έρευνας, Μεθοδολογία Σκοπός της παρούσας έρευνα είναι ο προσδιορισμός των παραμέτρων της γονικής εμπλοκής στην εκπαίδευση και η σχέση αυτών των παραμέτρων με την επίδοση των μαθητών-τριών του Δημοτικού σχολείου στα Μαθηματικά. Επίσης διερευνήθηκε η ένταση της γονικής εμπλοκής σε σχέση με τις στάσεις των μαθητών-τριών για τα Μαθηματικά, την τάξη φοίτησης, το μορφωτικό επίπεδο των γονέων και το οικονομικό επίπεδο της οικογένειας. Χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο του οποίου η κατασκευή βασίστηκε στο "Family Involvement Questionnaire" (Fantuzzo, Tighe & Childs, 2000 Manz, Fantuzzo & Power, 2004). Περιέχει συνολικά σαράντα ερωτήματα. Χρησιμοποιήθηκε πε-

3 Λεμονίδης Χαράλαμπος, Τσακιρίδου Ελένη, Μαρκάδας Σωτήρης 91 νταβάθμια κλίμακα τύπου Likert. Η αξιοπιστία του ερωτηματολογίου μετρήθηκε με τη μέθοδο test-retest σε 30 γονείς (Spearman s r = 0.915). Ο δείκτης Cronbach s a = Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 1306 γονείς παιδιών της Α, Γ, και Ε τάξης του Δημοτικού από 36 σχολεία του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης. Το 28,8% των υποκειμένων της έρευνας ήταν γονείς Α Δημοτικού, το 37,6% γονείς Γ Δημοτικού και το 33,6% γονείς Ε Δημοτικού. Το 47,1% ήταν γονείς μαθητών και το 52,9 % γονείς μαθητριών. Οι τεχνικές στατιστικής επεξεργασίας (Principal Component Factor Analysis, ANOVA και t-test) πραγματοποιήθηκαν με το S.P.S.S Αποτελέσματα Με την Ανάλυση Παραγόντων σε Κύριες Συνιστώσες (Principal Component Factor Analysis) προέκυψαν 6 ασυσχέτιστοι παράγοντες κατηγοριών. Οι παράγοντες αυτοί, εξηγούν το 73% της συνολικής διακύμανσης του δείγματος (Πίνακας 1). Ο πρώτος παράγοντας, περιλαμβάνει 6 (έξι) ερωτήματα που αφορούν την επικοινωνία γονέων-δασκάλου/ας και ερμηνεύει το 15,57% της συνολικής διασποράς του δείγματος (Cronbach s a = 82,03%). Η επικοινωνία γονέων-δασκάλου σύμφωνα με τις απαντήσεις των γονέων είναι μέτρια (M = 2.95, SD = 0.81) και χαρακτηρίζεται περισσότερο ικανοποιητική από τους γονείς των μαθητών της 1 ης τάξης, ενώ μειώνεται όσο προχωράμε σε μεγαλύτερες τάξεις (F=13.765, p<0.001). Παράλληλα, εμφανίζεται αυξημένη σε οικογένειες όπου τα παιδιά έχουν θετική στάση για τα Μαθηματικά (t=2.196, df=1127, p<0.05) (Πίνακας 2). Ο δεύτερος παράγοντας συγκροτείται από 4 (τέσσερα) ερωτήματα που αφορούν την παροχή κατάλληλων συνθηκών ή ευκαιριών που διευκολύνουν τη μάθηση και ερμηνεύει το 14,65% της συνολικής διασποράς (Cronbach s a = 72.52%). Η προσπάθεια των γονέων για παροχή συνθηκών που διευκολύνουν τη μάθηση είναι έ- ντονη (Μ = 3.58, SD = 0.74) και εμφανίζεται αυξημένη σε οικογένειες όπου ο πατέρας (F=6.023, p<0.005) ή η μητέρα (F=9.140, p<0.001), έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο. Επίσης, σε οικογενειακά περιβάλλοντα πλουσιότερα σε ευκαιρίες μάθησης παρατηρούνται καλύτερες βαθμολογικές επιδόσεις στα Μαθηματικά (F=2,775, p<0,05) ενώ οι μαθητές που αγαπούν τα Μαθηματικά προέρχονται από οικογένειες που δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην παροχή κατάλληλων συνθηκών που διευκολύνουν τη διαδικασία της μάθησης (t=4,75, df=1135, p<0,001) (Πίνακας 2). Ο τρίτος παράγοντας συγκροτείται από 3 (τρία) ερωτήματα που αφορούν τη μάθηση στο σπίτι, τη βοήθεια που παρέχουν οι γονείς στην διεκπεραίωση των σχολικών εργασιών και την επίβλεψη/έλεγχο της μελέτης των παιδιών και ερμηνεύει το 12,02% της συνολικής διασποράς (Cronbach s a = 73,27%). Η εμπλοκή των γονέ-

4 92 3 ο Συνέδριο ΕΝΕΔΙΜ ων στη μάθηση στο σπίτι είναι ιδιαίτερα έντονη (Μ = 4,11, SD = 0,78) και είναι πιο έντονη στα υψηλά επίπεδα μόρφωσης της μητέρας (F=3,199, p<0,05) (Πίνακας 2). Ο τέταρτος παράγοντας συγκροτείται από 4 (τέσσερα) ερωτήματα που αφορούν τη συμμετοχή των γονέων σε δραστηριότητες και εκδηλώσεις του σχολείο και ερμηνεύει το 10,84% της συνολικής διασποράς (Cronbach s a = 67,5%). Η συμμετοχή των γονέων σε δραστηριότητες και εκδηλώσεις του σχολείου είναι μέτρια (Μ = 2,49, SD = 0,88) και αυξάνεται όσο αυξάνεται το οικογενειακό εισόδημα (F=4,50 / p=0,001) και το μορφωτικό επίπεδο της μητέρας (F=8,642, p<0,001). Επίσης, εμφανίζεται αυξημένη σε οικογένειες όπου τα παιδιά αγαπούν τα Μαθηματικά (t = 3,309, df = 1117, p<0,001) και έχουν υψηλότερες βαθμολογικές επιδόσεις σ αυτά (F=8,948, p<0,001) (Πίνακας 2). Ο πέμπτος παράγοντας συγκροτείται από 3 (τρία) ερωτήματα που αφορούν κανόνες για τα παιδιά που υιοθετεί η οικογένεια και ερμηνεύει το 10,50% της συνολικής διασποράς (Cronbach s a = 69,62%). Οι κανόνες για τα παιδιά φαίνεται να τίθενται σε σημαντικό βαθμό από τους γονείς (Μ = 4,10, SD = 0,69). Η υιοθέτηση τέτοιων κανόνων εμφανίζεται πιο συχνή σε οικογένειες με υψηλά εισοδήματα (F=18,93, p=0,001), σε οικογένειες υψηλότερου μορφωτικού επίπεδο του πατέρα (F=44,938, p<0,001) και της μητέρας (F=43,492, p<0,001), σε παιδιά μικρότερης ηλικίας (F=4,222, p<0,05) καθώς και στους μαθητές-τριες που αγαπούν τα Μαθηματικά (t = 2,926, df = 1152, p < 0,005) (Πίνακας 2). Πίνακας 1 Παραγοντική Ανάλυση Ερμηνεία της διασποράς - Φορτίσεις των μεταβλητών Φορτίο Μεταβλητές που περιλαμβάνονται 1. Επικοινωνία γονέωνδασκάλου (15,57%) 0,761 0,738 0,708 0,701 0,688 0,595 Μιλάτε με το δάσκαλο-α για τις σχέσεις του παιδιού σας με τους συμμαθητές του; Μιλάτε με το δάσκαλο-α για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί σας στο σχολείο; Μιλάτε με το δάσκαλο-α για τις σχολικές εργασίες που έχει να κάνει το παιδί σας στο σπίτι; Μιλάτε με το δάσκαλο-α για προσωπικά σας ζητήματα εάν έχουν σχέση με το σχολείο; Μιλάτε με το δάσκαλο-α για τους σχολικούς κανόνες και θέματα πειθαρχίας; Παίρνετε τηλέφωνο το δάσκαλο-α αν ανησυχείτε για κάτι που είπε το παιδί σας;

5 Λεμονίδης Χαράλαμπος, Τσακιρίδου Ελένη, Μαρκάδας Σωτήρης 93 Πίνακας 1 Παραγοντική Ανάλυση Ερμηνεία της διασποράς - Φορτίσεις των μεταβλητών Φορτίο Μεταβλητές που περιλαμβάνονται 2. Παροχή κατάλληλων συνθηκών και ευκαιριών μάθησης (14,65%) 3. Μάθηση στο σπίτι (12,02%) 4. Συμμετοχή των γονέων σε δραστηριότητες του σχολείου (10,84%) 5. Κανόνες για τα παιδιά που υιοθετεί η οικογένεια (10,50%) 6. Ενδιαφέρον για τη σχολική ζωή του παιδιού (9,42%) 0,764 0,677 0,672 0,612 Φέρνετε στο σπίτι αντικείμενα και υλικά εκμάθησης; (π.χ. βιβλία, παιχνίδια, ταινίες, κ.ά.) Πηγαίνετε το παιδί σας σε μέρη όπου μπορεί να μάθει ι- διαίτερα πράγματα; (π.χ. παιδικές βιβλιοθήκες, μουσεία, εκθέσεις, θέατρο, κ.ά.) Πραγματοποιείτε δημιουργικές δραστηριότητες με το παιδί σας; Αφιερώνετε χρόνο σε μαθηματικές δεξιότητες όταν παρουσιάζονται ευκαιρίες; (π.χ. ζητάτε από το παιδί να μετρήσει κάποια αντικείμενα, ρωτάτε τι σχήμα έχει κάποιο αντικείμενο, ζητάτε να κάνει λογαριασμούς για τα ψώνια του σπιτιού, κ.ά.) 0,839 Διαβάζετε μαζί με το παιδί; 0,832 Βοηθάτε το παιδί σας στις σχολικές του εργασίες που γίνονται στο σπίτι; Ελέγχετε τις σχολικές εργασίες; 0,703 Προσφέρεστε για εθελοντική δουλειά στο σχολείο; 0,670 0,635 Παρακολουθείτε εργαστήρια ή σχολές γονέων στο σχολείο ή το δήμο; Συμμετέχετε στις συναντήσεις του συλλόγου γονέων του σχολείου; 0,623 Πηγαίνετε σε εκπαιδευτικές σχολικές εκδρομές; 0,773 Τηρείτε ένα τακτικό πρόγραμμα για τον ύπνο του παιδιού; 0,752 Διατηρείτε σταθερούς κανόνες στο σπίτι; 0,731 0,678 0,660 Βάζετε όρια στην παρακολούθηση τηλεόρασης, βίντεο, DVD; Μιλάτε σε άλλους γονείς για τις σχολικές συναντήσεις και τα σχολικά συμβάντα; Είστε θετικοί στο να έρχονται συμμαθητές του παιδιού σας για να παίξουν στο σπίτι;

6 94 3 ο Συνέδριο ΕΝΕΔΙΜ Πίνακας 1 Παραγοντική Ανάλυση Ερμηνεία της διασποράς - Φορτίσεις των μεταβλητών Φορτίο Μεταβλητές που περιλαμβάνονται 0,580 0,438 Μιλάτε μέσα στην οικογένεια ή σε φίλους για τη σχολική πρόοδο του παιδιού σας; Ρωτάτε το παιδί σχετικά με το πώς πήγε η μέρα του στο σχολείο; Πίνακας 2: Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις ανά παράγοντα Τάξη M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ 1 η 3,12 0,81 3,69 0,70 4,53 0,55 2,56 0,90 4,17 0,61 4,18 0,54 3 η 2,93 0,79 3,58 0,73 4,14 0,72 2,47 0,86 4,15 0,67 4,10 0,58 5 η 2,82 0,80 3,49 0,77 3,72 0,82 2,45 0,89 3,99 0,76 4,02 0,63 M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ 2,90 0,85 3,21 0,78 4,09 0,82 2,41 0,84 3,90 0,76 3,97 0,68 2,97 0,79 3,56 0,71 4,17 0,76 2,51 0,89 4,11 0,69 4,14 0,56 2,94 0,81 3,81 0,68 3,98 0,81 2,50 0,85 4,20 0,62 4,06 0,55 M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ 6 Μορφωτικό επίπεδο πατέρα Πρωτοβάθμια Δευτεροβάθμια Τριτοβάθμια Μορφωτικό επίπεδο μητέρας Πρωτοβάθμια Δευτεροβάθμια 2,90 0,80 3,07 0,73 4,15 0,79 2,37 0,90 3,88 0,79 3,97 0,76 2,95 0,83 3,57 0,73 4,17 0,76 2,54 0,87 4,09 0,69 4,14 0,58

7 Λεμονίδης Χαράλαμπος, Τσακιρίδου Ελένη, Μαρκάδας Σωτήρης 95 Πίνακας 2: Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις ανά παράγοντα Τριτοβάθμια Ετήσιο οικογενειακό εισόδημα 2,94 0,77 3,73 0,67 3,97 0,80 2,43 0,86 4,17 0,65 4,05 0,52 M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ < ,95 0,82 3,44 0,77 4,15 0,78 2,49 0,93 4,05 0,72 4,08 0, ,98 0,83 3,62 0,69 4,06 0,81 2,55 0,86 4,03 0,70 4,14 0,53 > ,88 0,78 3,80 0,64 4,01 0,77 2,49 0,80 4,19 0,63 4,07 0,54 Επίδοση στα Μαθηματικά M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ 10 ή Α 2,94 0,82 3,62 0,74 3,98 0,79 2,49 0,86 4,16 0,68 4,10 0,57 9 ή Β 2,87 0,79 3,44 0,76 4,11 0,78 2,53 0,91 3,98 0,73 4,05 0,65 8 ή Γ 2,82 0,78 3,34 0,77 3,84 0,80 2,36 0,86 3,87 0,81 3,96 0,64 7 ή Δ 2,72 0,75 3,29 0,65 3,98 0,87 2,39 0,92 3,87 0,71 3,84 0,67 Το παιδί μου αγαπάει τα Μαθηματικά M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ ΝΑΙ 2,81 0,81 3,32 0,77 4,00 0,80 2,26 0,80 3,97 0,76 4,00 0,65 ΟΧΙ 2,97 0,82 3,63 0,73 4,13 0,76 2,53 0,88 4,15 0,67 4,12 0,57 ΣΥΝΟΛΟ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ M ΤΑ 2,95 0,81 3,58 0,74 4,11 0,78 2,49 0,88 4,10 0,69 4,09 0,59 Ο έκτος και τελευταίος παράγοντας συγκροτείται από 4 (τέσσερα) ερωτήματα που αφορούν το ενδιαφέρον που δείχνουν οι γονείς σχετικά με τη σχολική ζωή του παιδιού και ερμηνεύει το 9,42% της συνολικής διασποράς (Cronbach s a = 79,05%). Το ενδιαφέρον των γονέων για τη σχολική ζωή του παιδιού τους είναι έντονο (M = 4.09, SD = 0.58) και εμφανίζεται αυξημένο σε οικογένειες όπου ο πατέρας έχει υψηλό μορφωτικό επίπεδο (F=6,385 / p=0,002), στα παιδιά που αγαπούν τα Μαθηματικά (t=2,255, df=1145, p<0,05) και έχουν υψηλές βαθμολογικές επιδόσεις σ αυτά (F=6,351, p<0,001). Επίσης φαίνεται να μειώνεται όσο προχωράμε σε μεγαλύτερες τάξεις (F=7,826, p<0,001) (Πίνακας 2).

8 96 3 ο Συνέδριο ΕΝΕΔΙΜ 4. Συζήτηση Η εμπλοκή των γονέων στην εκπαίδευση των παιδιών τους συνίσταται στην επικοινωνία που έχουν με το σχολείο του παιδιού τους και το δάσκαλο α του, στην εξασφάλιση συνθηκών που διευκολύνουν τις προσπάθειες εκμάθησης των παιδιών τους, στην επίβλεψη της μελέτης των παιδιών τους και βοήθεια που παρέχουν στην διεκπεραίωση των σχολικών εργασιών, στη συμμετοχή τους σε σχολικές δραστηριότητες, στην υιοθέτηση κανόνων μέσα στο σπίτι και στο ενδιαφέρον που επιδεικνύουν γενικότερα για τη σχολική ζωή του παιδιού τους. Οι έξι αυτές συνιστώσες γονικής εμπλοκής δημιουργούν ένα πλαίσιο που αποκλίνει από την κυρίαρχη τυπολογία γονικής εμπλοκής που συναντάται στη διεθνή βιβλιογραφία και βασίζεται κυρίως στις έρευνες της Epstein (Epstein, 1997 Epstein & Salinas, 2004 Epstein & Jansorn, 2004). Η απόκλιση αφορά κυρίως παραμέτρους της γονικής εμπλοκής που δεν θα μπορούσαν να εμφανιστούν στο σχολικό μας σύστημα λόγω της διαφορετικής διάρθρωσης του όπως προσφορά εθελοντικής εργασίας στο σχολείο (ακόμα και μέσα στην τάξη), η συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων για τη διοίκηση του σχολείου, η διαμεσολάβηση του σχολείου για την επαφή των γονέων με κοινωνικούς φορείς. Οι γονείς με υψηλότερο οικονομικό επίπεδο φαίνεται να συμμετέχουν περισσότερο σε δραστηριότητες του σχολείου και να ακολουθούν πιο πιστά ένα σύνολο οικογενειακών κανόνων που έχουν να κάνουν με το ημερήσιο πρόγραμμα του παιδιού τους (π.χ. ώρα που κοιμάται, παρακολούθηση τηλεόρασης, ώρα μελέτης). Παρόμοια αποτελέσματα για τη σχέση οικογενειακού εισοδήματος και γονικής εμπλοκής έχουν αναφερθεί και από τις έρευνες των Zellman και Waterman (1998), Ma (2001). Το μορφωτικό επίπεδο των γονέων είναι η μεταβλητή με την μεγαλύτερη επίδραση. Η παροχή κατάλληλων συνθηκών που διευκολύνουν την μάθηση, η υιοθέτηση κανόνων που πρέπει να ακολουθούν τα παιδιά και το ενδιαφέρον των γονέων για τη σχολική ζωή του παιδιού εμφανίζονται αυξημένα σε οικογένειες όπου ο πατέρας και η μητέρα έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο. Η συμμετοχή των γονέων σε σχολικές δραστηριότητες και η βοήθεια που παρέχουν στην διεκπεραίωση των σχολικών εργασιών φαίνεται να αυξάνεται όσο αυξάνεται το μορφωτικό επίπεδο της μητέρας. Αντίστοιχα ευρήματα έχουμε και στη διεθνή βιβλιογραφία (Stevenson & Baker, 1987 Fantuzzo, Tighe & Childs, 2000 Balli, Demo & Wedman, 1998). Όσο ανεβαίνουμε σχολική τάξη φαίνεται πως ελαττώνεται η εμπλοκή των γονέων. Αυτό συμβαίνει πιο έντονα στην επικοινωνία που έχουν με το σχολείο και στο ενδιαφέρον τους για τη σχολική ζωή του παιδιού τους. Όσο πιο μικρό είναι το παιδί τους τόσο πιο ενεργή είναι η ανάμειξη των γονέων στην εκπαίδευση του. Προφανώς αυτό οφείλεται στον προστατευτισμό που επιδεικνύουν οι γονείς όταν τα παιδιά είναι πιο μικρά και δεν έχουν πλήρως αυτονομηθεί καθώς και στην αδυναμία

9 Λεμονίδης Χαράλαμπος, Τσακιρίδου Ελένη, Μαρκάδας Σωτήρης 97 των γονέων να ανταποκριθούν στις εκπαιδευτικές απαιτήσεις των μεγαλύτερων τάξεων, αφού και το γνωστικό επίπεδο ανεβαίνει και τα διδακτικά αντικείμενα ε- ξειδικεύονται. Ανάλογα συμπεράσματα αναφέρονται από τους Stevenson και Baker (1987) και από τους Izzo et al. (1999). Η στάση των παιδιών απέναντι στα Μαθηματικά, σύμφωνα με όσα δηλώνουν οι γονείς τους, είναι θετική αφού το 80,5% εμφανίζεται να "αγαπάει τα μαθηματικά". Μόνο ένας στους δέκα μαθητές-τριες εμφανίζονται αρνητικά διακείμενοι απέναντι στα Μαθηματικά. Θετική συνάφεια παρουσιάζουν οι στάσεις των παιδιών για τα Μαθηματικά με την εμπλοκή των γονέων τους στην εκπαίδευση τους (στην επικοινωνία γονέων-δασκάλων, στην παροχή κατάλληλων συνθηκών που διευκολύνουν τη διαδικασία της μάθησης, στη συμμετοχή των γονέων σε σχολικές δραστηριότητες, στην υιοθέτηση κανόνων που πρέπει να ακολουθούν τα παιδιά και στο ενδιαφέρον των γονέων για τη σχολική ζωή του παιδιού). Αυτό ίσως οφείλεται στο ότι οι γονείς που ασχολούνται πιο ενεργά μεταβιβάζουν στα παιδιά τους μια πιο θετική αντίληψη για το σχολείο και αυτά που προσφέρει η λειτουργία του (μεταξύ αυτών και η επαφή με το γνωστικό αντικείμενο των Μαθηματικών). Οι επιδόσεις των παιδιών στα Μαθηματικά συνδέονται με την εμπλοκή των γονέων στην εκπαίδευση τους. Η βαθμολογία τους στα Μαθηματικά παρουσιάζει στατιστικά σημαντική σχέση με τρεις από τους παράγοντες γονικής εμπλοκής όπως αναδείχτηκαν από την παραγοντική ανάλυση (την παροχή κατάλληλων συνθηκών που διευκολύνουν τη μάθηση, τη συμμετοχή των γονέων σε σχολικές δραστηριότητες και το ενδιαφέρον των γονέων για τη σχολική ζωή του παιδιού) αλλά και με τη συνολική γονική εμπλοκή, δηλαδή το σύνολο των έξι παραγόντων. Η ανάμιξη των γονέων στην εκπαίδευση του παιδιού τους επιφέρει αναλόγως της έντασης της θετικά αποτελέσματα (Funkhouser & Gonzales, 1997 Fantuzo, Tighe & Childs, 2000). Προσφέρει πρότυπα προς μίμηση, υποστηρίζει και ενθαρρύνει τα παιδιά. Βοηθάει στην ανάπτυξη στάσεων, γνώσεων και συμπεριφορών που συνδέονται με την επιτυχή σχολική απόδοση. 5. Βιβλιογραφία Λεμονίδης, Χ., Κολλινιάτη, Β. (2007). Τα Μαθηματικά της φύσης και της ζωής. Αλλαγές στο έργο του εκπαιδευτικού των μαθηματικών. Πρακτικά 9ου Παγκύπριου Συνεδρίου Μαθηματικής Παιδείας και Επιστήμης, Πάφος 2-4 Φεβρουαρίου, σελ Balli, S., Demo, D., & Wedman, J. (1998). Family involvement with children's homework: An intervention in the middle grades. Family Relations, 47 (2), Cai, J., Moyer, J., & Wang, N. (March 1997). Parental Roles in Students Learning of Mathematics: An Exploratory Study, Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, Chicago, USA.

10 98 3 ο Συνέδριο ΕΝΕΔΙΜ Civil, M., Quintos, B., & Bernier, E. (2003). Parents as observers in the mathematics classroom: Establishing a dialogue between school and community. Paper presented at the research pre-session of the annual meeting of NCTM, San Antonio, TX. Ehnebuske, J. (1998). In the Comfort of Their Own Homes: Engaging Families in Mathematics. Teaching Children Mathematics, 4, Epstein, J. (1995). School/Family/Community Partnerships: Caring For the Children We Share. Phi Delta Kappan, 76, Epstein, J. (1997). Six types of school-family-community involvement. Harvard Education Letter. Ανακτήθηκε στις από το Epstein, J., & Jansorn, N. (2004). School, Family, and Community Partnerships Link the Plan. Education Digest, 69 (6), Epstein, J., & Salinas K. (2004). Partnering with Families and Communities. Educational Leadership, 61 (8), Fantuzzo, J., Tighe, E., & Childs, S. (2000). Family involment questionnaire: a multivariate assessment of family participation in early childhood education. Journal of education psychology, 92 (2), Funkhouser, J., & Gonzales, M. (1997). Family involvement in children s education. U.S.Department of Education. Ανακτήθηκε στις από το Hart, Α., Smyth, Μ., Vetter, Κ., & Hart, Ε. (1996). Children, Teach Your Parents Well: Communication in Mathematics between Home and School. Yearbook (National Council of Teachers of Mathematics, 1996, Haury, D., & Milbourne, L. (1998). Helping your child learn Math. ERIC Digest. Ανακτήθηκε στις από το Izzo, C., Weissberg, R., Kasprow, W., & Fendrich, M. (1999). A Longitudinal Assessment of Teacher Perceptions of Parent Involvement in Children's Education and School Performance. American Journal of Community Psychology, 27 (6), Lehrer, R. & Shumow, L. (1997). Aligning the construction zones of parents and teachers for mathematics reform. Cognition and Instruction, 15 (1), Ma, X. (2001). Participation in advanced mathematics: Do expectation and influence of students, peers, teachers, and parents matter? Contemporary Educational Psychology, 26,

11 Λεμονίδης Χαράλαμπος, Τσακιρίδου Ελένη, Μαρκάδας Σωτήρης 99 Manz, P., Fantuzzo, J., & Power, T. (2004). Multidimensional assessment of family involvement among urban elementary students. Journal of School Psychology, 42, National Council of Teachers of Mathematics. (2000). Principles and standards for school mathematics. Reston, VA: NCTM. Ανακτήθηκε στις από το Peressini, D. (1997). Parental involvement in the reform of mathematics education. The Mathematics Teacher, 90 (6), Peressini, D. (1998). What's All the Fuss about Involving Parents in Mathematics Education? Teaching Children Mathematics, 4, Stevenson, D., & Baker, D. (1987). The Family-School Relation and the Child s School Performance. Child Development, 58, Skovsmose, O. (2003). Τα Μαθηματικά σε δράση. Είναι τα Μαθηματικά χωρίς κοινωνική σημασία; Θέματα στην Εκπαίδευση, 4 (2-3), Wang, J., Wildman, L. & Calhoun, G. (1996). The relationships between parental influence and student achievement in Seventh Grade Mathematics. School Science and Mathematics, 96 (8), Zellman, G.L., & Waterman, J.M. (1998). Understanding the impact of parent school involvement on children s educational outcome. The Journal of Educational Research, 91 (6),