Judith Butler. Σειρά μεγάλοι στοχαστές. Πολιτικές, Οικονομικές, Κοινωνιολογικές Αναζητήσεις στον 21ο αιώνα αρχισυνταξία: Μανόλης Μαυροζαχαράκης

Transcript

1 Σειρά μεγάλοι στοχαστές Judith Butler Eπιμέλεια: Μαυροζαχαράκης Μανόλης Κοινωνιολόγος Πολιτικός Επιστήμονας Πολιτικές, Οικονομικές, Κοινωνιολογικές Αναζητήσεις στον 21ο αιώνα αρχισυνταξία: Μανόλης Μαυροζαχαράκης

2 Butler, Judith Judith Butler (Τζούντιθ Μπάτλερ, 1956) Η Αμερικανίδα φιλόσοφος Τζούντιθ Μπάτλερ γεννήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 1956 στις ΗΠΑ. Το έργο της έχει ασκήσει σημαντική επιρροή στα πεδία του φεμινισμού, της θεωρίας Queer, της πολιτικής φιλοσοφίας και της ηθικής. Είναι καθηγήτρια στο τμήμα Ρητορικής και Συγκριτικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, Μπέρκλεϊ. Η Μπάτλερ πήρε το διδακτορικό της στη φιλοσοφία από το Πανεπιστήμιο Γέιλ το 1984 και η διατριβή της δημοσιεύθηκε με τον τίτλοsubjects of Desire: Hegelian Reflections in Twentieth Century France. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΜΠΑΤΛΕΡ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΜΠΑΤΛΕΡ Αναταραχή φύλου. Ο φεμινισμός και η ανατροπή της ταυτότητας, μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, επιμέλεια κειμ.: Χριστίνα Σπυροπούλου, εισαγ.-επιστημ. επιμέλεια: Βενετία Καντσά, επίμετρο: Αθηνά Αθανασίου, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα Επιτελεστική πολιτική και κριτική της κρατικής βίας (Ετήσια διάλεξη στη μνήμη του Νίκου Πουλαντζά 2009), μτφρ. Μιχάλης Λαλιώτης, Νήσος/Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, Αθήνα Επιτελεστικότητα και επισφάλεια. Η Τζούντιθ Μπάτλερ στην Αθήνα, επιμέλεια: Αθηνά Αθανασίου, Νήσος, Αθήνα Ευάλωτη ζωή. Οι δυνάμεις του πένθους και της βίας, μτφρ. Μιχάλης Λαλιώτης, Κώστας Αθανασίου, εισαγωγή: Αθηνά Αθανασίου, Νήσος, Αθήνα Η ψυχική ζωή της εξουσίας. Θεωρίες καθυπόταξης, μτφρ. Τάσος Μπέτζελος, Πλέθρον, Αθήνα Λογοδοτώντας για τον εαυτό, μτφρ. Μιχάλης Λαλιώτης, επιμέλεια-επίμετρο: Αθηνά Αθανασίου, Εκδόσεις Εκκρεμές, Αθήνα ΑΡΘΡΑ ΤΗΣ ΜΠΑΤΛΕΡ «Από την επιτελεστικότητα στην επισφάλεια», στο Α. Αθανασίου (επιμ.), Επιτελεστικότητα και επισφάλεια. Η Τζούντιθ Μπάτλερ στην Αθήνα, Νήσος, Αθήνα 2011, σσ

3 «Βία, πένθος, πολιτική», στο Δήμητρα Μακρυνιώτη (επιμ.), Περί θανάτου. Η πολιτική διαχείριση της θνητότητας, μτφρ. Κώστας Αθανασίου, Κική Καψαμπέλη, Νήσος, Αθήνα «Εξήγηση και απενοχοποίηση, ή τι μπορούμε να ακούσουμε», μτφρ. Γρηγόρης Ανανιάδης, Σύγχρονα Θέματα, τχ. 80, Ιούνιος 2002, σσ «Επιτελεστική πολιτική και κριτική της κρατικής βίας» (μτφρ. Μιχάλης Λαλιώτης), στο Α. Αθανασίου (επιμ.), Επιτελεστικότητα και επισφάλεια. Η Τζούντιθ Μπάτλερ στην Αθήνα, Νήσος, Αθήνα 2011, σσ «Ο μαρξισμός και το απλώς πολιτισμικό», μτφρ. Άκης Γαβριηλίδης, Θέσεις, τχ. 93, Οκτώβριος-Δεκέμβριος «Σώματα που έχουν σημασία: σχετικά με τα όρια του φύλου σε επίπεδο λόγου», στο συλλογικό τόμο,τα όρια του σώματος. Διεπιστημονικές προσεγγίσεις,επιμέλεια Δήμητρα Μακρυνιώτη, Εκδόσεις Νήσος, Αθήνα Αθανασίου, Αθηνά & Μπάτλερ, Τζούντιθ, «Κρίση, κριτική και οι δυνατότητες της πολιτικής» (συνέντευξη στην Ειρήνη Αβραμοπούλου με την ευκαιρία της έκδοσης του Dispossession: The Performative in thepolitical), Η Αυγή της Κυριακής / «Ενθέματα», 26 Ιανουαρίου ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΤΗΣ ΜΠΑΤΛΕΡ «Αμφισβητώντας το κανονικό, αναδιαμορφώνοντας το δυνατό: Φεμινισμός, queer πολιτική και ριζοσπαστική αριστερά» (Συνέντευξη στην Αθηνά Αθανασίου) (μτφρ. Θεοδοσία Μαρινούδη), στο Α. Αθανασίου (επιμ.), Επιτελεστικότητα και επισφάλεια. Η Τζούντιθ Μπάτλερ στην Αθήνα, Νήσος, Αθήνα 2011, σσ «Από την επιτελεστικότητα στην επισφάλεια» (Συνέντευξη με την Άννα Ζαρίφη», μτφρ. Άννα Ζαρίφη,Σύγχρονα Θέματα, τχ. 112, Ιανουάριος Μάρτιος 2011, σσ «Γιατί να μην παντρεύονται περισσότεροι από δύο;» (Συνέντευξη στον Ματθαίο Τσιμιτάκη) Καθημερινή, 10 Ιανουαρίου «Επαν-ορίζοντας το κανονικό : Φεμινισμός και Ριζοσπαστική Αριστερά» (Συνέντευξη της Judith Butlerστην Αθηνά Αθανασίου), Η Κυριακάτική Αυγή / «Αναγνώσεις», 13 Δεκεμβρίου «Μελαγχολία του φύλου και ψυχανάλυση» (Συνέντευξη στη Νασία Λινάρδου-Μπλανσέ και στον Ρεζινάλντ Μπλανσέ) (μτφρ. Νασία Λινάρδου με τη συνδρομή της Ευαγγελίας Τσώνη), στο Α. Αθανασίου (επιμ.),επιτελεστικότητα και επισφάλεια. Η Τζούντιθ Μπάτλερ στην Αθήνα, Νήσος, Αθήνα 2011, σσ «Οι νόρμες του φύλου, το ερώτημα της δημοκρατίας και η σημασία του κοινωνικού αγώνα» (Συνέντευξη στον Ματθαίο Τσιμιτάκη), στο Α. Αθανασίου (επιμ.), Επιτελεστικότητα και επισφάλεια. Η Τζούντιθ Μπάτλερ στην Αθήνα, Νήσος, Αθήνα 2011, σσ «Το φύλο ως επιτέλεση. Συνέντευξη με τη Judith Butler», μτφρ. Μαρία Παγκάκη, Το Στίγμα, τχ. 30, σσ «Ζωές που δεν είναι άξιες πένθους (συνέντευξη στην Νέλλυ Καμπούρη)», ηλεκτρονικό περιοδικό re-public. ΑΡΘΡΑ ΓΙΑ ΜΠΑΤΛΕΡ

4 Αθανασίου, Αθηνά, «Προσφώνηση στο Πάντειο Πανεπιστήμιο», στο Αθηνά Αθανασίου (επιμ.),επιτελεστικότητα και επισφάλεια. Η Τζούντιθ Μπάτλερ στην Αθήνα, Νήσος, Αθήνα 2011, σσ , «Η πολιτική της ευάλωτης ζωής και το αίτημα της κριτικής», Εισαγωγή στο Τζ. Μπάτλερ,Ευάλωτη ζωή. Οι δυνάμεις του πένθους και της βίας, μτφρ. Μιχάλης Λαλιώτης, Κώστας Αθανασίου, Νήσος, Αθήνα 2009, σσ , «Επιτελεστικές αναταράξεις: Για μια ποιητική της έμφυλης ανατροπής», Επίμετρο στο J. Butler,Αναταραχή φύλου. Ο φεμινισμός και η ανατροπή της ταυτότητας, μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, επιμέλεια κειμ.: Χριστίνα Σπυροπούλου, εισαγ.-επιστημ. επιμέλεια: Βενετία Καντσά, επίμετρο: Αθηνά Αθανασίου, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2009, σσ , «Προσφέροντας τον εαυτό: Η ηθικοπολιτική της απεύθυνσης και της ευθύνης», Επίμετρο στο Τζ. Μπάτλερ, Λογοδοτώντας για τον εαυτό, μτφρ. Μιχάλης Λαλιώτης, επιμέλεια-επίμετρο: Αθηνά Αθανασίου, Εκδόσεις Εκκρεμές, Αθήνα 2009, σσ Βελισσαρίου, Σίσσυ, «Εισαγωγή» στο Τζ. Μπάτλερ, Επιτελεστική πολιτική και κριτική της κρατικής βίας (Ετήσια διάλεξη στη μνήμη του Νίκου Πουλαντζά 2009), μτφρ. Μιχάλης Λαλιώτης, Νήσος/Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, Αθήνα 2010, σσ / «Προσφώνηση στο Ινστιτούτο Γκαίτε» στο Αθηνά Αθανασίου (επιμ.), Επιτελεστικότητα και επισφάλεια. Η Τζούντιθ Μπάτλερ στην Αθήνα, Νήσος, Αθήνα 2011, σσ Καντσά, Βενετία, «Οικείες έννοιες σε ανοίκειους συνδυασμούς: Ο φεμινισμός, το φύλο, η σεξουαλικότητα και το ανατρεπτικό γέλιο», στο J. Butler, Αναταραχή φύλου. Ο φεμινισμός και η ανατροπή της ταυτότητας, μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, επιμέλεια κειμ.: Χριστίνα Σπυροπούλου, εισαγ.-επιστημ. επιμέλεια: Βενετία Καντσά, επίμετρο: Αθηνά Αθανασίου, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2009, σσ. ix-xxiii. ΑΡΘΡΑ ΓΙΑ ΜΠΑΤΛΕΡ ΣΕ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ Γιαννακόπουλος, Γιώργος, «Η σκέψη της Τζούντιθ Μπάτλερ στα ελληνικά συμφραζόμενα», Η Κυριακάτική Αυγή / «Αναγνώσεις», 5 Σεπτεμβρίου ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΕΣ Αρτινός, Αποστόλης, «Ο Εαυτός στον τόπο του Άλλου» [Τζούντιθ Μπάτλερ, Λογοδοτώντας για τον εαυτό],ελευθεροτυπία / «Βιβλιοθήκη», 5 Φεβρουαρίου 2010., «Το αδύνατο πένθος του άλλου» [Τζούντιθ Μπάτλερ, Ευάλωτη ζωή], Η Αυγή, 9 Ιουνίου Βανδώρος, Σωτήρης, «Η δύναμη της κριτικής», Book Press, τχ. 4, Δεκέμβριος Λυμπέρη, Κλεοπάτρα, «Το παιχνίδι των έμφυλων ταυτοτήτων» [J. Butler, Αναταραχή φύλου, Σ. ντε Μποβουάρ, Το δεύτερο φύλο], Ελευθεροτυπία / «Βιβλιοθήκη», τχ. 616, 13 Αυγούστου Παπανικολάου, Δημήτρης, «Γυναίκα (και άντρας) δε γίνεσαι, αλλά γεννιέσαι», Τα Νέα / «Βιβλιοδρόμιο», 08 Αυγούστου Πεφάνης, Γιώργος, «Πτυχές της πολιτικής και θεατρικής σκηνής» [Τζ. Μπάτλερ, Ευάλωτη ζωή],ελευθεροτυπία / «Βιβλιοθήκη», τχ. 589, 5 Φεβρουαρίου Σακελλαρίου, Αλέξανδρος, «Φύλο, εξουσία, ηθική» (Βιβλιοκρισία των: J. Butler: Αναταραχή φύλου. Ο φεμινισμός και η ανατροπή της ταυτότητας (Αθήνα:

5 Αλεξάνδρεια 2009) Η ψυχική ζωή της εξουσίας(αθήνα: Πλέθρον 2009) Λογοδοτώντας για τον εαυτό (Αθήνα: Εκκρεμές 2009). Κριτικά , Σταυρακάκης, Γιάννης, «Οι ευθύνες της εξουσίας και οι εξουσίες της ευθύνης», Τα Νέα, 30 Απριλίου Στεργίου, Χρήστος, «Η Τζούντιθ Μπάτλερ και η αναταραχή του φύλου», περιοδικό αληthεια, τχ. 7, Άνοιξη 2013, σσ Σωτήρης, Παναγιώτης, «Σώμα, Εξουσίες, Ταυτότητες», [Τζ. Μπάτλερ, Σώματα με σημασία], (Κυριακάτικη Αυγή, 22 Φεβρουαρίου Τσιμπούκη, Νόρα, «Τα όρια του σώματος», Ελευθεροτυπία, 17 Φεβρουαρίου Τερζάκης, Φώτης, «Το ηθικό πρόβλημα σήμερα» [Τζούντιθ Μπάτλερ, Λογοδοτώντας για τον εαυτό],ελευθεροτυπία, 21 Μαίου Χαλκιά, Αλεξάνδρα, «Η πολιτική σημασία του φύλου» [J. Butler, Αναταραχή φύλου], Η Κυριακάτικη Αυγή / «Αναγνώσεις», 5 Σεπτεμβρίου ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΡΙΒΕΣ ΓΙΑ ΜΠΑΤΛΕΡ Καραλής, Δημήτριος, «Η έννοια της ανθρώπινης φύσης: Βιοπολιτική, φύλο και επιστήμη στη νεωτερικότητα». Επιβλέπουσα: Αλεξάνδρα Χαλκιά, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πάντειον Πανεπιστήμιο, Αθήνα ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΤΗΣ ΜΠΑΤΛΕΡ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ «Από την επιτελεστικότητα στην επισφάλεια», 17 Δεκεμβρίου 2009, Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών (Δείτε τη διάλεξη εδώ). «Επιτελεστική πολιτική και κριτική της κρατικής βίας», Τρίτη ετήσια διάλεξη στη μνήμη του Νίκου Πουλαντζά, 16 Δεκεμβρίου 2009, Ινστιτούτο Γκάιτε, Αθήνα (Δείτε τη διάλεξη: α μέρος, β μέρος). Βικιπαίδεια/Τζούντιθ Μπάτλερ Wikipedia/Judith Butler Βιβλιοnet ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ Κατεβάστε το άρθρο σε μορφή PDF

6 Τζούντιθ Μπάτλερ Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια Τζούντιθ Μπάτλερ Η Τζούντιθ Μπάτλερ κατά τη διάρκεια ομιλίας στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου το 2007 Όνομα Τζούντιθ Μπάτλερ Γέννηση 24 Φεβρουαρίου 1956(57 ετών) Περίοδος 20ος-21ος αιώνας Περιοχή Δυτική φιλοσοφία Σχολή Φεμινισμός Τρίτου Κύματος, Κριτική Θεωρία, Μεταμοντερνισμός, Μετα-στρουκτουραλισμός, Ευρωπαϊκή Φιλοσοφία Κύρια Ενδιαφέροντα Φεμινιστική θεωρία, Πολιτική Φιλοσοφία, Ηθική, Ψυχανάλυση, Σεξουαλικότητα, Εβραϊκή Φιλοσοφία Αξιοσημείωτες Σεξ και φύλο ως κοινωνικά κατασκευάσματα Ιδέες Η Τζούντιθ Μπάτλερ (γεν. 24 Φεβρουαρίου 1956) είναι Αμερικανίδα μεταστρουκτουραλίστρια φιλόσοφος, η οποία έχει συμβάλει στα πεδία του φεμινισμού, της θεωρίας Queer, της πολιτικής φιλοσοφίας και της ηθικής. Είναι καθηγήτρια στο τμήμα Ρητορικής και Συγκριτικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, Μπέρκλεϊ. [1]

7 Η Μπάτλερ πήρε το διδακτορικό της στη φιλοσοφία από το Πανεπιστήμιο Γέιλ το 1984, και η διατριβή της δημοσιεύθηκε με τον τίτλο Subjects of Desire: Hegelian Reflections in Twentieth Century France. Στα τέλη της δεκαετίας του 80, και ενώ κατείχε διάφορες θέσεις διδασκαλίας και έρευνας (όπως για παράδειγμα στο Κέντρο Ανθρωπιστικών Επιστημών τουπανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς), αναμείχθηκε στις «μετά-στρουκτουραλιστικές» προσπάθειες της Δυτικής φεμινιστικής θεωρίας να αμφισβητήσουν τους θεμελιώδεις όρους του φεμινισμού. Η πιο πρόσφατη δουλειά της επικεντρώνεται στην Εβραϊκή φιλοσοφία, στην οποία την απασχολούν κυρίως οι «προ- Σιωνιστικές κριτικές της κρατικής βίας.» [2][3] Πίνακας περιεχομένων [Απόκρυψη] 1 Κυριότερα έργα 1.1 Αναταραχή Φύλου: Ο φεμινισμός και η ανατροπή της ταυτότητας (1990) 2 Έργα στα ελληνικά o o o 2.1 Βιβλία 2.2 Κείμενα της σε συλλογικούς τόμους 2.3 Δοκίμια 3 Παραπομπές 4 Εξωτερικοί σύνδεσμοι Κυριότερα έργα[επεξεργασία επεξεργασία κώδικα] Αναταραχή Φύλου: Ο φεμινισμός και η ανατροπή της ταυτότητας (1990)[Επεξεργασία επεξεργασία κώδικα] Το Gender Trouble εκδόθηκε το 1990 (ελληνική έκδοση 2009 [4] ) και πουλήθηκε σε παραπάνω από αντίτυπα παγκοσμίως σε διαφορετικές γλώσσες. Κάνοντας νύξη στη ταινία του Τζον Ουότερς Female Trouble, στην οποία πρωταγωνιστεί η drag queen Divine, το Gender Trouble πραγματεύεται με κριτικό βλέμμα τα έργα των Σιμόν ντε Μποβουάρ, Τζούλια Κρίστεβα, Σίγκμουντ Φρόυντ, Ζακ Λακάν, Λυς Ιριγκαρέ, Μονίκ Βίτιγκ, Ζακ Ντεριντά, και κυρίως του Μισέλ Φουκώ. Το βιβλίο έγινε ευρέως διαδεδομένο και εκτός των αυστηρά ακαδημαϊκών κύκλων. Ο πυρήνας του επιχειρήματος της Μπάτλερ στο Gender Trouble είναι ότι η συνοχή των κατηγοριών του βιολογικούφύλου, του κοινωνικού φύλου (gender), και της σεξουαλικότητας η κατά τα φαινόμενα φυσική συνοχή, για παράδειγμα, του ανδρικού φύλου και της ετεροφυλοφιλικής

8 επιθυμίας στο ανδρικό σώμα κατασκευάζεται πολιτισμικά κατά τη διαρκή επανάληψη διαμορφωτικών πρακτικών. Αυτές οι διαμορφωτικές σωματικές πρακτικές κατά την επανάληψή τους, παγιώνουν το φύλο (gender) ως μια έννοια που αναφέρεται σε κάτι ουσιαστικό και οντολογικό. Με αυτόν τον τρόπο η Μπάτλερ διατυπώνει τη θεωρία ότι το φύλο, όπως και η σεξουαλικότητα είναι performative, δηλαδή δεν υπάρχουν στη «φύση», αλλά εκτελούνται προοδευτικά μέσα από συγκεκριμένες πρακτικές. Η εκτέλεση (performance) του κοινωνικού φύλου, του βιολογικού φύλου και της σεξουαλικότητας, δεν είναι, παραταύτα, μια ηθελημένη επιλογή κατά την Μπάτλερ, η οποία, όπως ο Φουκώ στο Surveiller et Punir, βλέπει το υποκείμενο ως προϊόν των «ρυθμιστικών κειμένων» (regulative discourses) (discours κατά τον Φουκώ είναι τα «συστήματα σκέψεων που συμπεριλαμβάνουν ιδέες, συμπεριφορές, πράξεις, πιστεύω, και πρακτικές που συστηματικά κατασκευάζουν τα υποκείμενα και τους κόσμους στους οποίους ζουν.») Αυτά, που η Μπάτλερ ονομάζει επίσης «πλαίσια καταληπτότητας» ή «πειθαρχικά καθεστώτα» καθορίζουν εκ των προτέρων ποιες μορφές φύλου (sex and gender) και σεξουαλικότητας είναι κοινωνικά αποδεκτό να εμφανίζονται ως συνεκτικές ή «φυσικές». Έργα στα ελληνικά[επεξεργασία επεξεργασία κώδικα] Βιβλία[Επεξεργασία επεξεργασία κώδικα] Σώματα με σημασία: Οριοθετήσεις του «φύλου» στο λόγο, μτφρ. Πελαγία Μαρκέτου, εισαγωγή και επιστημονική επιμέλεια Αθηνά Αθανασίου (Αθήνα: Εκκρεμές 2008). Ευάλωτη ζωή: Οι δυνάμεις του πένθους και της βίας, μτφρ. Μιχάλης Λαλιώτης και Κώστας Αθανασίου, εισαγωγή Αθηνά Αθανασίου (Αθήνα: Νήσος 2008). Λογοδοτώντας για τον εαυτό, μτφρ. Μιχάλης Λαλιώτης, επίμετρο και επιστημονική επιμέλεια Αθηνά Αθανασίου (Αθήνα: Εκκρεμές 2009). Η ψυχική ζωή της εξουσίας, μτφρ. Τάσος Μπέτζελος (Αθήνα: Πλέθρον 2009). Αναταραχή φύλου: Ο φεμινισμός και η ανατροπή της ταυτότητας, μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εισαγωγή και επιστημονική επιμέλεια Βενετία Καντσά, επίμετρο Αθηνά Αθανασίου, επιμέλεια κειμένου Χριστίνα Σπυροπούλου (Αθήνα: Αλεξάνδρεια 2009). Κείμενα της σε συλλογικούς τόμους[επεξεργασία επεξεργασία κώδικα] Αθηνά Αθανασίου (επιμ.), Φεμινιστική θεωρία και πολιτισμική κριτική (Αθήνα: Νήσος 2006). ISBN Κώστας Γιαννακόπουλος (επιμ.), Σεξουαλικότητα: Θεωρίες και πολιτικές της ανθρωπολογίας (Αθήνα: Αλεξάνδρεια 2006). ISBN Δήμητρα Μακρυνιώτη (επιμ.), Τα όρια του σώματος: Διεπιστημονικές προσεγγίσεις (Αθήνα: Νήσος 2004). ISBN : Δήμητρα Μακρυνιώτη (επιμ.), Περί θανάτου: Η πολιτική διαχείριση της θνητότητας (Αθήνα: Νήσος 2008). ISBN

9 Δοκίμια[Επεξεργασία επεξεργασία κώδικα] Judith Butler, «Ο Μαρξισμός και το "απλώς Πολιτισμικό",» Θέσεις, τεύχος 93 (Οκτώβριος- Δεκέμβριος 2005), μετάφραση από τοnew Left Review, τεύχος 227 (Ιανουάριος-Φεβρουάριος 1998). Ανάκτηση 19 Ιουλίου Παραπομπές[Επεξεργασία επεξεργασία κώδικα] 1. Jump up Judith Butler's Faculty European Graduate School. 2. Jump up Judith Butler's Faculty Biography, Department of Rhetoric, University of Berkley. 3. Jump up Butler, Judith. "The Charge of Anti-Semitism: Jews, Israel, and the Risks of Public Critique. Wrestling with Zionism: Progressive Jewish-American Responses to the Israeli- Palestinian Conflict. Ed. Tony Kushner and Alisa Solonmon. New York: Grove, pp Jump up Βιβλία της Τζούντιθ Μπάτλερ στα ελληνικά - Η Αυγή online Εξωτερικοί σύνδεσμοι[επεξεργασία επεξεργασία κώδικα] Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα Τζούντιθ Μπάτλερ Judith Butler's Faculty European Graduate School

10 Juditο ινω ν ία & Πολιτισμ ό ς Στην Τζούντιθ Μπάτλερ το βραβείο Αντόρνο Στην φιλόσοφο Τζούντιθ Μπάτλερ απονεμήθηκε στη Φρανκφούρτη το βραβείο Αντόρνο. Είχε προηγηθεί κριτική κατά της επιλογής της, λόγω των επικρίσεών της κατά της ισραηλινής πολιτικής. Judith Butler EGS Όταν ο δήμος της Φρανκφούρτης ανακοίνωσε ότι θα απονείμει στην Αμερικανοεβραία φιλόσοφο Τζούντιθ Μπάτλερ το διάσημο βραβείο Αντόρνο, ξέσπασε πόλεμος δηλώσεων μεταξύ των επικριτών της και της ιδίας. Διάφορες εβραϊκές οργανώσεις, ανάμεσα στις οποίες και το Κεντρικό Συμβούλιο των Εβραίων της Γερμανίας τάχθηκαν κατά της επιλογής της Τζούντιθ Μπάτλερ όχι μόνο επειδή, κατά την άποψή τους, ασκεί αυστηρή κριτική στην ισραηλινή πολιτική, αλλά και επειδή υποστηρίζει ανοιχτά την κίνηση Boycott, Divestment and Sanctions (BDS), 170 μη κυβερνητικών παλαιστινιακών οργανώσεων, που ζητά την επιβολή κυρώσεων σε βάρος του Ισραήλ, απορρίπτοντας όμως τη χρήση βίας.

11 Έντονη κριτική δέχθηκε η Τζούντιθ Μπάτλερ όταν σε συζήτηση με φοιτητές στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ, όπου διδάσκει, είχε πει πως οι οργανώσεις Χαμάς και Χεσλμπολάχ ανήκουν σε μια «παγκόσμια αριστερά». Σε άρθρο της που κυκλοφόρησε χθες στην γερμανική εφημερίδα Tageszeitung του Βερολίνου η Αμερικανοεβραία φιλόσοφος αναγνωρίζοντας το λάθος της σημείωσε: «θα έπρεπε τότε να απορρίψω την άποψη αυτή όταν μου προτάθηκε από το ακροατήριο». «Μισεί ανοιχτά το Ισραήλ»; Κατά της βράβευσης ο γγ. του Κεντρικού Συμβουλίου των Εβραίων της Γερμανίας Στέφαν Κράμερ Αντιδρώντας στην βράβευση ο Στέφαν Κράμερ, γγ. του Κεντρικού Συμβουλίου των Εβραίων της Γερμανίας είχε δηλώσει ότι λυπάται για την επιλογή ενός προσώπου που «μισεί ανοιχτά το Ισραήλ», ενώ ο Τζέραλντ Στάινμπεργκ καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο ισραηλινό Πανεπιστήμιο Μπαρ Ιλάν είχε χαρακτηρίσει το κίνημα BDS ως «σύγχρονη ενσάρκωση του Αντισημιτισμού». Απαντώντας στις επικρίσεις η Τζούντιθ Μπάτλερ πήρε αναλυτικά θέση στην εβραϊκή ενημερωτική σελίδα Μondoweiss σημειώνοντας: «Ακολουθείται μια τακτική με στόχο τη φίμωση. Είναι λάθος, παράλογο και επίπονο όταν κάποιος υποστηρίζει ότι εκείνοι που ασκούν κριτική στο ισραηλινό κράτος να χαρακτηρίζεται αντισημίτης (...). Έχουμε να κάνουμε με μια προσπάθεια δαιμονοποίησης της κριτικής». Στο πλευρό της Αμερικανοεβραίας φιλοσόφου τάχθηκαν η Αυστριακή συγγραφέας και μέλος της επιτροπής απονομής του βραβείου Αντόρνο, Μαρλένε Στρέρουβιτς, η οποία δήλωσε έκπληκτη από τις αντιδράσεις των αντιπάλων της

12 Μπάτλερ, προσθέτοντας ότι η φιλόσοφος βραβεύεται για το τεράστιο έργο, αλλά και τις θέσεις της. Ο σημαντικός ιστορικός Μίχαελ Βόλφζον είπε πάντως με αφορμή τις δημόσιες αντεγκλήσεις ότι πρόκειται για «πολύ θόρυβο για το τίποτα». Το βραβείο Αντόρνο, στη μνήμη του Γερμανού φιλοσόφου και θεωρητικού Τέοντορ Αντόρνο, απονέμεται κάθε τρία χρόνια. Σκοπός του είναι να επιβραβεύσει την προσφορά στους τομείς της μουσικής, της λογοτεχνίας, της φιλοσοφίας ή του κινηματογράφου. Συνοδεύεται με χρηματικό έπαθλο ευρώ.

13 Τζούντιθ Μπάτλερ: Η μεγαλύτερη αδικία είναι η σιωπή μπροστά στην αδικία! Ιουν 16, 2010No Commentsby Greece SOS Πρό ημερών, με αφορμή τα τραγικά γεγονότα στα διεθνή ύδατα ανοιχτά της Γάζας, όπου Ισραηλινές δυνάμεις επιτέθηκαν, κτύπησαν, συνέλαβαν, βασάνισαν και σκότωσαν ακτιβιστές που μετάφεραν βοήθεια στους αποκλεισμένους και απελπισμένους Παλαιστινίους, δημοσιεύσαμε το άρθρο«ισραήλ: Η γη που προσφέρθηκε στους Εβραίους από τον ίδιο τον Θεό με την υπόσχεση της αιώνιας αμνηστίας». Ήταν το λιγότερο που μπορούσαμε να κάνουμε ως μια ανθρώπινη και ασθενή αντίδραση απέναντι σε ένα κράτος που πάσχει από τέτοιου βαθμού δυσμορφία που έχει γίνει κίνδυνος για όλη τη περιοχή. Το debate συνεχίζεται σε όλο το κόσμο. Τα γεγονότα εκείνα ξεχείλισαν το ποτήρι της υπομονής εκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά και έβγαλαν στην επιφάνεια τον αγώνα πολλών συνανθρώπων μας, εβραίων και μη, που κωφεύοντας στις εθνικιστικές επιταγές γνωστών κύκλων, προτάσσουν τη προσήλωσή τους στη δικαιοσύνη και τον σεβασμό των δικαιωμάτων των άλλων. Ένας από αυτούς τους ανθρώπους είναι και η εβραία φιλόσοφος, καθηγήτρια και συγγραφέαςτζούντιθ Μπάτλερ (Judith Butler) που αναλώνει κάθε ικμάδα της στη προάσπιση των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων απέναντι σε ένα αυταρχικό Ισραήλ και στην επιβολή σεβασμού των ανθρώπινων δικαιώματων τους. Το απόσπασμα που ακολουθεί προέρχεται από μιά ομιλία της στη φοιτητική λέσχη του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ, στη Καλιφόρνια, το παρελθόντα Απρίλιο. Στην ομιλία αυτή, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «The Nation» και αποσπάσματά της αναδημοσιεύθηκαν στη χώρα μας από την εφημερίδα «Αυγή», η Μπάτλερ ξιφουλκεί κατά των αμερικανικών εταιρειών που συμμετέχουν σε στρατιωτικά προγράμματα με τα οποία δυναστεύεται, αποκλείεται ή δολοφονείται ο Παλαιστινιακός λαός και καλεί το Πανεπίστήμιο Μπέρκλεϊ να πάψει να επενδύει σε αυτές τις εταιρείες. Πρόκειται για τις εταιρείες General Electric και United Technologies, οι οποίες, μέσα από τις δραστηριότητές τους, είναι ενεργητικά παρούσες στον παράνομο αποκλεισμό της Γάζας. Η αντίδραση των (παντοδύναμων) φιλοϊσραηλινών κύκλων στην έντιμη προσπάθεια της Τζούντιθ Μπάτλερ ήταν η συνήθης και αναμενόμενη: Την κατηγόρησαν για αντισημιτική δράση!

14 «Η μεγαλύτερη αδικία είναι η σιωπή μπροστά στην εγκληματική αδικία» «Αυτό που έμαθα ως μικρό παιδί στη συναγωγή μου, που δεν υπήρξε και κανένα άντρο ριζοσπαστικότητας, ήταν η αναγκαιότητα της δημόσιας έκφρασης εναντίον της κοινωνικής αδικίας. Διδάχθηκα να βρίσκω το θάρρος να εκφράζομαι και να τοποθετούμαι δημόσια, ακόμη και όταν κανείς κατηγορείται ότι απομακρύνεται από τον κοινό νου ή απειλείται με λογοκρισία και τιμωρία. Έμαθα ότι η μεγαλύτερη αδικία είναι η σιωπή μπροστά στην εγκληματική αδικία. Αυτή ακριβώς η παράδοση της εβραϊκής κοινωνικής ηθικής έπαιξε σημαντικό ρόλο στους αγώνες εναντίον του ναζισμού, του φασισμού και κάθε άλλης μορφής διάκρισης, καθώς και στις διαμάχες για την εδραίωση των δικαιωμάτων των προσφύγων μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σίγουρα δεν υπάρχουν ακριβείς αναλογίες ανάμεσα στη σημερινή κατάσταση και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μεταξύ της Νότιας Αφρικής και του Ισραήλ. Σε κάθε περίπτωση, όμως, υφίστανται γενικά πλαίσια για τον προβληματισμό περί συνύπαρξης, του δικαιώματος σε μια ζωή χωρίς εξωτερικές στρατιωτικές επεμβάσεις, των δικαιωμάτων των προσφύγων. Πάνω σε αυτά εδράζονται πολλοί διεθνείς Νόμοι που επιτρέπουν σε εβραίους και μη-εβραίους να ζήσουν σε έναν κόσμο περισσότερο δίκαιο, όχι για το ένα ή το άλλο έθνος, αλλά για κάθε πληθυσμό, ανεξαρτήτως εθνικότητας και υπηκοότητας. Εάν ορισμένοι από εμάς ελπίζουμε ότι το Ισραήλ θα συμμορφωθεί απέναντι στο διεθνές Δίκαιο, είναι ακριβώς για να μπορέσουν οι λαοί να συνυπάρξουν μεταξύ τους ελεύθερα και ειρηνικά. Η απαίτηση αυτή δεν απο-νομιμοποιεί το Ισραήλ αντίθετα, η ευθυγράμμιση με το διεθνές Δίκαιο είναι ο καλύτερος τρόπος ώστε το Ισραήλ να αποκτήσει τη νομιμοποίηση, το σεβασμό και μια σταθερή θέση ανάμεσα στους λαούς του κόσμου. ( ) «Εταιρείες που κερδοσκοπούν από τη Κατοχή» Υπάρχουν δύο εταιρείες που δεν έχουν μόνο επενδύσει στην ισραηλινή κατοχή παλαιστινιακής γης και ανθρώπων, αλλά κερδοσκοπούν από την κατοχή αυτή, που εν μέρει την συντηρούν κεφάλαια επενδεδυμένα από Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. Πρόκειται για την General Electric και την United Technologies. Παράγουν αεροπλάνα που είναι σχεδιασμένα για βομβαρδισμούς και δολοφονίες και τα οποία, σύμφωνα με την Διεθνή Αμνηστία και την Human Rights Watch, έχουν βομβαρδίσει και δολοφονήσει αθώους πολίτες. Καλείστε να αποσύρετε τα κεφάλαια από τις δυο αυτές εταιρείες. ΔΕΝ καλείστε να αποσύρετε κεφάλαια από κάθε εταιρεία που έχει πάρε-δώσε με το Ισραήλ. ΔΕΝ καλείστε να καταφύγετε σε απόσυρση κεφαλαίων από ισραηλινές εταιρείες ή πολίτες, στη βάση της υπηκοότητας ή εθνικής τους αναφοράς. Σας ζητείται μόνο να απαιτήσετε την απόσυρση κεφαλαίων από συγκεκριμένες εταιρείες που παράγουν όπλα που σκοτώνουν αμάχους. ( ) Η απόσυρση κεφαλαίων θα είναι «ηθική επένδυση» Ας γίνει αυτή η απόσυρση κεφαλαίων αφορμή για μια περισσότερο θαρραλέα πολιτική της ηθικής επένδυσης, που θα εφαρμόζεται σε κάθε εταιρεία στην οποία επενδύει πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. Πρόκειται για την εκκίνηση μιας αλληλουχίας την οποία

15 επιθυμούν και οι δυο πλευρές αυτής της αντιδικίας. Το Ισραήλ δεν θα ξεχωρίζει ως έθνος που μποϋκοτάρεται αν και πρέπει να σημειώσουμε ότι το ίδιο το Ισραήλ δεν μποϋκοτάρεται από αυτή την απόφαση. Αλλά ούτε και η ισραηλινή κατοχή θα εξαιρείται από τα διεθνή μέτρα και σταθμά. Εάν πιστεύετε ότι η ιστορική κατανόηση της γέννησης του Ισραήλ του προσδίδει μια ιδιαίτερη θέση στον κόσμο, τότε διαφωνείτε με εκείνους τους πρώιμους σιωνιστές, τον Martin Buber και τον Judah Magnes, μεταξύ άλλων, που δεν υποστήριζαν μόνο ότι το Ισραήλ πρέπει να πορευτεί ισότιμα με τα άλλα έθνη, αλλά και ότι πρέπει να εξειδικεύσει τις αρχές της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης στις πράξεις και τις πολιτικές του. Δεν υπάρχει τίποτε στην ιστορία του Ισραήλ και του εβραϊκού λαού που να δικαιολογεί εγκλήματα πολέμου και να απαιτεί την αναβολή της κρίσης μας για αυτά σήμερα. Έχουμε την δυνατότητα να διαφωνούμε επί μακρόν για την κατοχή, αλλά δεν νομίζω ότι θα καταφέρουμε ποτέ να δικαιολογήσουμε, από τη σκοπιά του διεθνούς Δικαίου, την αποστέρηση του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης σε εκατομμύρια ανθρώπους και την έλλειψη προστασίας έναντι της αστυνομικής, στρατιωτικής παρενόχλησης και καταστροφής. Ακόμη και έτσι, μπορούμε να κάνουμε αυτή τη συζήτηση και δεν χρειάζεται να την εξαντλήσουμε εδώ για να καταλάβουμε τη συγκεκριμένη επιλογή που έχουμε μπροστά μας. Δεν χρειάζεται να αποφασίσετε οριστικά για την κατοχή, ώστε να συμφωνήσετε ότι είναι λάθος η επένδυση σε εταιρείες που διαπράττουν εγκλήματα πολέμου, και ότι, υποστηρίζοντας αυτό, συμπαρατάσσεσθε με τους Εβραίους, τους Μουσουλμάνους, τους Ινδουϊστές, τους Χριστιανούς και τόσους πολλούς άλλους λαούς με διαφορετικές θρησκείες και κοσμικές παραδόσεις, που πιστεύουν ότι η διεθνής διακυβέρνηση, η δικαιοσύνη και η ειρήνη απαιτούν τη συμμόρφωση με το διεθνές Δίκαιο, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αντίσταση στα εγκλήματα πολέμου. Δηλώνετε ότι δεν επιθυμείτε να επενδύονται τα χρήματά σας σε βόμβες, ελικόπτερα και πολεμικό υλικό που καταστρέφει αθώες ζωές. Δεν το επιθυμείτε σε αυτή τη συγκυρία και δεν το επιθυμείτε σε καμία συγκυρία. «Η δικαιοσύνη είναι συνυφασμένη με τις παραδόσεις του εβραϊσμού» Ένα μέρος του εαυτού μου θέλει να αστειευθεί. Πού θα ήταν τα ανθρώπινα δικαιώματα χωρίς τους Εβραίους! Με τη βοήθειά μας συντάχθηκαν τα δικαιώματα αυτά στη Νυρεμβέργη και για μια ακόμη φορά στην Ιερουσαλήμ τι σημαίνει λοιπόν η ύπαρξη εκείνων που σας λένε ότι είναι αναλγησία προς την εβραϊκότητα η δημόσια υποστήριξη του διεθνούς Δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Πρόκειται για ένα ψέμα και για μια τερατώδη άποψη περί του τι σημαίνει να είναι κανείς εβραίος. Καταισχύνει τις βαθυστόχαστες παραδόσεις κοινωνικής δικαιοσύνης που προέκυψαν από τους αγώνες ενάντια στον φασισμό και τον ρατσισμό. Διαγράφει την παράδοση του ta-ayush, της συμβίωσης, την ηθική σχέση ως προς τον μη-εβραίο, που είναι η ουσία της εβραϊκής ηθικής, και εξαλείφει την αξία που αποδίδεται στη ζωή, ανεξαρτήτως θρησκείας ή φυλής. Δεν χρειάζεται να δείξει κανείς ότι ο αγώνας εναντίον αυτής της κατοχής είναι ανάλογος με εκείνον εναντίον του απαρτχάιντ, για να μάθουμε ότι κάθε αγώνας έχει τη δική του

16 αξιοπρέπειά και τη δική του απόλυτη αξία, και ότι όλες οι μορφές καταπίεσης πρέπει να είναι ίδιες για να είναι το ίδιο εσφαλμένες. Πρέπει να σημειωθεί ότι η κατοχή και το απαρτχάιντ συνιστούν δυο διαφορετικές εκδοχές αποικιοκρατίας, αν και δεν είναι ανάγκη να κατανοήσουμε πλήρως τις παραπάνω συγκλίσεις και αποκλίσεις για να θέσουμε το ερώτημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα.( ) Ο αγώνας εναντίον του φόβου, στο όνομα της κοινωνικής δικαιοσύνης, είναι μέρος μιας μεγάλης και αξιοσέβαστης μη-εθνικιστικής εβραϊκής παράδοσης, που είναι αφοσιωμένη όχι μόνο στην ελευθερία του καθενός, αλλά σε όλες τις ελευθερίες μας. Ας θυμόμαστε ότι δεν υπάρχει ένας μοναδικός εβραίος, ούτε ένα μοναδικό Ισραήλ, και ότι όσοι υποστηρίζουν το αντίθετο επιδιώκουν τον εκφοβισμό ή τον περιορισμό των κριτικών σας ικανοτήτων. Ψηφίζοντας υπέρ, μπαίνετε σε μια συζήτηση που έχει ήδη αρχίσει, που έχει ιδιαίτερη σημασία για την επικράτηση της δικαιοσύνης και που προϋποθέτει την θαρραλέα δημόσια τοποθέτηση ενάντια στην κοινωνική αδικία, κάτι που διδάχθηκα ήδη από παιδί και πρέπει να διδασκόμαστε συνέχεια. Κατανοώ την δυσκολία αυτού του τρόπου έκφρασης.εάν όμως αντιμάχεστε την σιωπή, παίρνοντας δημόσια θέση υπέρ του δικαίου, βρίσκεστε ήδη μέσα στον αγώνα εναντίον της καταπίεσης και υπέρ της ελευθερίας, έναν αγώνα που γνωρίζει ότι δεν υπάρχει ελευθερία του ενός χωρίς την ελευθερία όλων. Σίγουρα θα υπάρξουν εκείνοι και εκείνες που θα σας κατηγορήσουν για μίσος, αλλά ίσως οι ίδιες οι κατηγορίες είναι αυτές που ενεργοποιούν το μίσος. Δεν πρέπει να μπείτε στον κύκλο των απειλών, του φόβου και του μίσους αυτός είναι ο διαβολικός κύκλος του ίδιου του πολέμου. Πρέπει να εγκαταλείψετε τον λόγο του πολέμου και να διεκδικήσετε το δίκαιο. Δεν θα είστε μόνοι. Θα συν-ομιλείτε με άλλους και θα βαδίζετε προς την πραγμάτωση της ειρήνης των αρχών της μη-βίας και της συν-ύπαρξης, που μόνο αυτές μπορούν να γίνουν τα θεμέλια της ειρήνης. Παίρνοντας θέση εναντίον της στρατιωτικής καταστροφής αθώων ζωών και του εταιρικού κέρδους που εξαρτάται από αυτή την καταστροφή, θα έχετε την υποστήριξη ενός ανερχόμενου, δυναμικού κινήματος, παγκόσμιου και διαγενεακού. Θα σταθείτε μαζί μας και εμείς ασφαλώς θα σταθούμε μαζί σας». Π. Λάτας Helen Whittle / KNA / Στέφανος Γεωργακόπουλος Υπεύθυνη σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη Αναδημοσίευση: Judith Butler Δημοσιονομική Κρίση ή Νεο-

17 Φιλελεύθερη Επίθεση στη Δημοκρατία; 19 Μαρτίου 2012Ευρώπη Είναι πάντα πιθανό και πράγματι συμβαίνει πολύ συχνά, τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης να ισχυρίζονται πως η «δημοσιονομική κρίση» έχει προκαλέσει μαζικές διαμαρτυρίες, απεργίες και νέες μορφές πολιτικής κινητοποίησης στην Ελλάδα. Αν και είναι αλήθεια ότι υπάρχει μια δημοσιονομική κρίση, δεν θα πρέπει να γίνεται κατανοητή ως μια περιοδική δυσκολία που μια χώρα ή μια περιοχή περνάει περιοδικά ώστε να να απολαύσει εκ νέου το δεδομένο οικονομικό καθεστώς. Αυτό που αναδύεται με ταχύ και ξέφρενο ρυθμό είναι ένας αστερισμός νεο-φιλελεύθερων πρακτικών που εγκαθιδρύουν ένα νέο παράδειγμα σκέψης για τη σχέση μεταξύ οικονομικών και κοινωνικών μορφών καθώς και τροπικότητες ορθολογισμού, ηθικής και συγκρότησης του υποκειμένου. Και το πρόβλημα που ωθεί δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στο δρόμο δεν είναι απλώς η ανάδυση τεχνολογικών τρόπων εργασίας και νέων τρόπων υπολογισμού της αξίας της εργασίας και της ζωής. Πολύ περισσότερο, ο νεοφιλελευθερισμός λειτουργεί παράγοντας αναλώσιμους πληθυσμούς εκθέτει τους πληθυσμούς στην επισφάλεια εδραιώνει τρόπους εργασίας που προϋποθέτουν πως η εργασία θα είναι πάντοτε προσωρινή καταλύει μακρόβιους θεσμούς κοινωνικής δημοκρατίας, αποστερεί κοινωνικές υπηρεσίες από εκείνους που είναι ριζικά απροστάτευτοι τους φτωχούς, τους άστεγους, τους μη καταγεγραμμένους επειδή η αξία των κοινωνικών υπηρεσιών ή των οικονομικών δικαιωμάτων σε βασικά αγαθά όπως η

18 στέγη και η τροφή, έχει αντικατασταθεί από έναν οικονομικό λογισμό που αποδίδει αξία μόνο στις επιχειρηματικές ικανότητες του ατόμου και στιγματίζει ηθικά όλους όσους αδυνατούν να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους ή να αξιοποιήσουν τον καπιταλισμό προς όφελός τους. Όταν λοιπόν ρωτάμε γιατί τόσοι χιλιάδες άνθρωποι κατεβαίνουν στους δρόμους γι αυτή τη «δημοσιονομική» κρίση, είναι επειδή αντικρύζουν και αντιτίθενται σε ένα ολόκληρο οικονομικό καθστώς που συγκεντρώνει τον πλούτο στα χέρια πολύ λίγων με επιταχυνόμενους ρυθμούς καθώς αυξάνει τον αριθμό εκείνων που ζουν σε καθεστώς φτώχειας και εκτίθενται σε μορφές επισφάλειας για τις οποίες δεν υπάρχει ακόμη καμία θεσμική προστασία. Όταν πληθυσμοί βρίσκονται εγκαταλελειμμένοι σε συνθήκες τεχνητής επισφάλειας, κατανοούν πως δεν εκπροσωπούνται πλέον από πολιτικά καθεστώτα που είνα αδιαχώριστα από νεοφιλελεύθερες μορφές εξουσίας και ορθολογικότητας. Σε αυτό το σημείο, οι ισχυρισμοί περί δημοκρατικότητας του κράτους τίθενται σε αμφισβήτηση ποιό είναι πλέον το «εμείς» που εκπροσωπείται από κυβερνήσεις που οι ίδιες καθοδηγούνται και προωθούν νεο-φιλελεύθερες μορφές οικονομίας που βασίζονται σε αναλώσιμους πληθυσμούς, αντικαταστάσιμη εργασία (μέσω «ελαστικών» μοντέλων), σε εγκαταλελειμμένους πληθυσμούς, αποκλεισμένους από το «εμείς» που εκπροσωπείται από δημοκρατικές κυβερνήσεις και θεσμούς; Οι εγκαταλελειμμμένοι, λοιπόν, συναθροίζονται και επιμένουν πως παραμένουν ακόμη οι «εμείς» που η δημοκρατία πρέπει να εκπροσωπεί, πως η αναλωσιμότητά τους θέτει υπό αμφισβήτηση τον ισχυρισμό πως οποιαδήποτε νεο-φιλελεύθερη κυβέρνηση μπορεί να είναι δημοκρατική. Αν είναι η δημοκρατία να έχει κάποιο νόημα, τότε πρέπει να εκφράζει τη βούληση του λαού, κι αυτό που βλέπουμε επι τόπου, που αντικρύζουμε στο δρόμο, κι ο θόρυβος που ακούμε στις πλατείες, είναι ακριβώς η αποκατάσταση της λαϊκής βούλησης, η σωματική συνάθροιση και επιμονή ενός λαού που δεν είναι πρόθυμος να αναλωθεί και μέσω του οποίου βλέπουμε να επιτελούνται κοινωνικές μορφές ριζοσπαστικής δημοκρατίας, οι οποίες περιλαμβάνουν σχέσεις ισότητας και αμοιβαίας εξάρτησης. Το πρόβλημα δεν είναι μια δημοσιονομική κρίση η διάσωση της οποίας θα επαναφέρει τα πράγματα στη κανονική τους κατάσταση. Το πρόβλημα είναι πως οι νεο-φιλελεύθερες μορφές πολιτικής και οικονομικής εξουσίας κατα κανόνα

19 εγκαταλείπουν πληθυσμούς σε συνθήκες επισφάλειας και πως αυτή η περιοδική και τακτική εγκατάλειψη λαών έχει η ίδια γίνει ο κανόνας. Ως αποτέλεσμα, η απαίτηση στους δρόμους δεν είναι να «επιλυθεί» αυτή η δημοσιονομική κρίση, αλλά να τονιστεί πως η κατεδάφιση του νεο-φιλελευθερισμού είναι επιτακτική για την ανανέωση της ριζοσπαστικής δημοκρατίας. Πηγή: Greek Left Review υπη Έκδοση Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 13 Νοεμβρίου 2011

20 Κρίση και νεοφιλελεύθερη επίθεση στα δικαιώματα Ασφαλώς είναι πολύ πιθανό και συμβαίνει συχνά, τα κυρίαρχα ΜΜΕ να ισχυρίζονται ότι η «δημοσιονομική κρίση» έχει επισπεύσει τις μαζικές διαδηλώσεις, τις απεργίες και τις νέες μορφές πολιτικής κινητοποίησης στην Ελλάδα. JUDITH BUTLER Καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Berkeley της Καλιφόρνιας.Αν και είναι αλήθεια πως υπάρχει δημοσιονομική κρίση, αυτή δεν έπρεπε να κατανοείται σαν μια περιοδική δυσκολία που περνά μια χώρα ή μια περιοχή πριν ξαναέρθει στο οικονομικό της «status quo». Αυτό που αναδύεται άμεσα και ασυγκράτητα είναι ένας αστερισμός νεο-φιλελεύθερων πρακτικών, οι οποίες εγκαθιστούν ένα νέο παράδειγμα σκέψης για τη σχέση μεταξύ οικονομικών και κοινωνικών μορφών καθώς και νέους τρόπους εκλογίκευσης, ηθικής και υποκειμενικής μορφοποίησης. Αυτό που σπρώχνει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στους δρόμους δεν είναι απλώς η αύξηση της τεχνολογικοποίησης της εργασίας και των μεθόδων υπολογισμού της αξίας της εργασίας και της ζωής. Βασικά, ο νεο-φιλελευθερισμός λειτουργεί παράγοντας περιττούς πληθυσμούς. Τους εκθέτει στην επισφάλεια, καθιερώνει μορφές προσωρινής εργασίας, καταστρέφει μακροχρόνιους θεσμούς κοινωνικής δημοκρατίας, αποσύρει κοινωνικές υπηρεσίες από όσους είναι οι πλέον απροστάτευτοι (φτωχοί, άστεγοι, χωρίς χαρτιά). Και αυτό επειδή η αξία των υπηρεσιών αυτών και βασικά οικονομικά δικαιώματα, όπως φαγητό, στέγη, έχουν αντικατασταθεί από οικονομικούς υπολογισμούς που εκτιμούν μόνο τις επιχειρηματικές ικανότητες των ατόμων ενώ παράλληλα ηθικολογεί εναντίον όλων εκείνων που αδυνατούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους ή να κάνουν τον καπιταλισμό να δουλέψει γι' αυτούς. Ετσι όταν ρωτάμε γιατί τόσοι πολλοί είναι στους δρόμους, είναι γιατί αντιτίθενται σε ολόκληρο το οικονομικό καθεστώς που συγκεντρώνει πλούτο για τους πολύ λίγους και αυξάνει τα ποσοστά εκείνων που ζουν στη φτώχεια και είναι εκτεθειμένοι σε επισφάλεια. Οταν οι πληθυσμοί αντιλαμβάνονται ότι έχουν εγκαταλειφθεί σε τέτοιες συνθήκες χωρίς καμία προστασία, καταλαβαίνουν επίσης ότι δεν αντιπροσωπεύονται πλέον από πολιτικά

21 καθεστώτα που είναι αξεχώριστα από νεοφιλελεύθερες μορφές εξουσίας και λογικής. Σ' αυτό το σημείο, οι δημοκρατικές απαιτήσεις από το κράτος θέτουν εν αμφιβόλω για ποιον είναι το «εμείς» που αντιπροσωπεύεται από τις δημοκρατικές κυβερνήσεις, κυρίως όταν αυτές σύρονται και οδηγούν νεο-φιλελεύθερες οικονομικές μορφές που στηρίζονται σε περιττούς πληθυσμούς, ευέλικτη εργασία και εγκατελειμμένους πληθυσμούς. Ετσι, όταν οι εγκαταλελειμμένοι συγκεντρώνονται, επιμένουν ότι αποτελούν ακόμη αυτό το «εμείς» που η δημοκρατία πρέπει να αντιπροσωπεύει. Εάν η δημοκρατία μπορεί να έχει ακόμη κάποιο νόημα, πρέπει να εκφράσει τη βούληση του λαού και αυτό που βλέπουμε στους δρόμους, το θόρυβο που ακούμε στις πλατείες. Αυτή είναι η ανασύσταση της λαϊκής βούλησης, η σωματική συγκέντρωση και επιμονή του λαού που δεν θέλει να παραλείπεται και μέσω του οποίου βλέπουμε να θεσπίζονται κοινωνικές μορφές ριζοσπαστικής δημοκρατίας, οι οποίες περιλαμβάνουν σχέσεις ισότητας και αμοιβαίας εξάρτησης. Το πρόβλημα δεν είναι η δημοσιονομική κρίση, η «διάσωση» της οποίας θα επαναφέρει τα πράγματα στο φυσιολογικό. Το πρόβλημα είναι ότι οι νεο-φιλελελεύθερες μορφές πολιτικής και οικονομικής εξουσίας συνήθως εγκαταλείπουν τους πληθυσμούς σε συνθήκες επισφάλειας και αυτή η περιοδική εγκατάλειψη των λαών έχει γίνει από μόνη της φυσιολογική. Σαν αποτέλεσμα, το κάλεσμα στους δρόμους επιδιώκει όχι να επιδιορθώσει τη δημοσιονομική κρίση αλλά να επιμείνει ότι η διάλυση του νεο-φιλελευθερισμού είναι επιτακτική ανάγκη για την ανανέωση της ριζοσπαστικής δημοκρατίας. Τρίτη, 17 Σεπτεμβρίου 2013 Judith Butler: το κίνημα Occupy και οι πηγές της ανισότητας Φωτογραφία: Emmanuel Dunand/AFP/Getty Images [The Guardian] [O]ποιοσδήποτε ισχυρίζεται ότι τα αιτήματα πρέπει να μπορούν να ικανοποιηθούν υποθέτει ότι υπάρχει κάποιος ή κάποια υφιστάμενηθεσμική εξουσία στην οποία θα μπορούσε κανείς να απευθυνθεί ώστε να ικανοποιηθούν τα αιτήματά του. Οι συνδικαλιστικέςδιαπραγματεύσεις που υποστηρίζονται από την απειλή απεργιώνέχουν συνήθως μια λίστα αιτημάτων, η οποία αν ικανοποιηθεί ηαπεργία θα αποτραπεί, και αν όχι η απεργία θα αρχίσει ή θα παραταθεί. Αλλά όταν μια εταιρεία, μια επιχείρηση, ή το κράτος δεν θεωρείται νομιμοποιημένος εταίρος για διαπραγματεύσεις, τότε δεν έχει νόημα να απευθυνθεί κανείς στην εν λόγω αρχή για μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων. Στην

22 πραγματικότητα, ηαπεύθυνση έκκλησης προς την εν λόγω αρχή για να ικανοποιήσει ένα αίτημα θα ήταν ένας τρόπος απόδοσης νομιμοποίησης σε αυτή τηναρχή. Έτσι, η έκφραση αιτημάτων που μπορούν να ικανοποιηθούνεξαρτάται θεμελιακά από την απόδοση νομιμοποίησης σε αυτούς πουέχουν τη δύναμη να ικανοποιήσουν τα αιτήματα. Και όταν κάποιοςπαύει να απευθύνει αιτήματα σε αυτές τις αρχές, όπως συμβαίνει στην περίπτωση μιας γενικής απεργίας, τότε είναι που εκτείθεται η μη νομιμοποίηση αυτών των αρχών. [...] Αλλά αν αυτοί οι υπάρχοντες θεσμοί είναι συνεργοί με το οικονομικό καθεστώς που εξαρτάται από την αναπαραγωγή της ανισότητας,αλλά και την διευρύνει, τότε κανείς δεν μπορεί να απευθυνθεί σε αυτούς τους θεσμούς για να φέρει ένα τέλος στις συνθήκες ανισότητας. Μια τέτοια απεύθυνση ηττάται από τον εαυτό της κατά τη διάρκεια της έκφρασης της. Με απλά λόγια, η απεύθυνση ή το αίτημα που επιδιώκεται να ικανοποιηθεί από το υπάρχον κράτος, τους διεθνείς νομισματικούς θεσμούς ή τις εθνικές ή υπερεθνικέςεταιρείες, θα έδινε μεγαλύτερη ισχύ στις ίδιες τις πηγές της ανισότητας, και με αυτόν τον τρόπο θα βοηθούσε και θα ενθάρρυνετην ίδια την αναπαραγωγή της ανισότητας. Ως εκ τούτου, απαιτείται μια άλλη σειρά στρατηγικών, και αυτό που βλέπουμε σήμερα στοκίνημα Occupy είναι ακριβώς η ανάπτυξη μιας σειράς στρατηγικώνπου εφιστούν την προσοχή, και αντιτάσσονται, στην αναπαραγωγήτης ανισότητας. [...] [Δ]εν θα ήταν δυνατόν να σκεφτούμε τη δημοκρατία χωρίς το ιδανικότης ριζικής ισότητας. Έτσι, η ριζική ισότητα είναι ένα αίτημα, αλλάδεν απευθύνεται σε αυτούς τους θεσμούς που αναπαράγουν την ανισότητα. Απευθύνεται στους ίδιους τους ανθρώπους που ιστορικό τους έργο είναι η δημιουργία νέων θεσμών. Η απεύθυνση είναι στους εαυτούς μας, και είναι αυτό το νέο "εμείς" που σχηματίζεται, ανά γεγονός και παγκόσμια, σε κάθε δράση και διαδήλωση. Τέτοιεςενέργειες δεν είναι κατά καμία έννοια "απολίτικες". Στοχεύουν εναντίον μιας πολιτικής που προσφέρει πρακτικές λύσεις εις βάροςτης αντιμετώπισης της δομικής ανισότητας. Και μας θυμίζουν ότι κάθε μορφή πολιτικής κερδίζει ή χάνει τη νομιμοποίησή της ανάλογα με το αν παρέχει ισότητα στους ανθρώπους που λέγεται ότιεκπροσωπεί. Διαφορετικά αποτυγχάνει να εκπροσωπήσει, και έτσικαταστρέφει τη δική της νομιμοποίηση στα μάτια του λαού. Διαδηλώνοντας, δρώντας, οι άνθρωποι έρχονται να εκπροσωπήσουν τους εαυτούς τους, ενσωματώνοντας και αναζωογονώντας τις αρχέςτης ισότητας που έχουν αποδεκατιστεί. Εγκαταλειμμένοι από τους υπάρχοντες θεσμούς, συγκεντρώνονται οι ίδιοι στο όνομα μιας κοινωνικής και πολιτικής ισότητας, δίνοντας φωνή, σώμα, κίνηση, και ορατότητα σε μια ιδέα του "λαού" που έχει συχνά διαιρεθεί και σβηστείαπό την υπάρχουσα εξουσία. Το παραπάνω κείμενο είναι απόσπασμα άρθρου της Judith Butler με τίτλο So, what are the demands? And where do they go from here?, το οποίο

23 δημοσιεύτηκε στο περιοδικό tidal: occupy theory, occupy strategy, Τεύχος 2, Μάρτιος 2012, σσ. 8-11; όλα τα τεύχη είναι διαθέσιμα εδώ και εδώ. Πέμπτη, 1 Μαρτίου 2012

24 Υπέρ και κατά της επισφάλειαςτης Judith Butler. /πηγη Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ/ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ Υπέρ και κατά της επισφάλειας Της Judith Butler. Στην εποχή μας, ολοένα και περισσότεροι οργανισμοί δημοσίου συμφέροντος δομούνται σύμφωνα με τις αρχές της νεοφιλελεύθερης σχολής της οικονομικής επιστήμης - συμπεριλαμβανομένων σχολείων και πανεπιστημίων καθώς και οργανισμών δημόσιων υπηρεσιών. Σε μία εποχή που όλο και περισσότεροι άνθρωποι χάνουν τα σπίτια τους, τις συντάξεις τους και τις προοπτικές τους για εργασία, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την ιδέα ότι μερικοί πληθυσμοί θεωρούνται αναλώσιμοι. Υπάρχει η βραχυπρόθεσμη εργασία, ή μορφές ελαστικής εργασίας σύμφωνα με τις αρχές του μετα- Φορντισμού βασιζόμενες στην αναλωσιμότητα και τη δυνατότητα αντικατάστασης των εργαζόμενων πληθυσμών, που ενισχύονται από τις κυρίαρχες νοοτροπίες για την ιατρική και κοινωνική ασφάλιση που υποστηρίζουν ότι ο ορθολογισμός της αγοράς θα πρέπει να ορίζει ποιων η υγεία και η ζωή πρέπει να προστατεύονται και ποιων όχι. Ένα ισχυρό παράδειγμα όλων αυτών παρουσιάστηκε σε μερικούς από εμάς σε εκείνη τη συνάντηση του κινήματος Tea Party όπου κάποιο μέλος υποστήριξε ότι όσοι έχουν μία σοβαρή ασθένεια και δε μπορούν να πληρώσουν ιατρική ασφάλιση θα πρέπει απλά να πεθάνουν. Μία

25 κραυγή χαράς διαπέρασε το πλήθος, σύμφωνα με δημοσιευμένες μαρτυρίες. Εικάζομαι πως ήταν το είδος της κραυγής χαράς που συνήθως συνοδεύει την έναρξη πολεμικών εκστρατειών ή μορφές εθνικιστικής έξαρσης. Αν, όμως, αυτό συνιστούσε για κάποιους μία περίσταση χαράς, πρέπει να είναι ακριβώς λόγω της πίστης ότι εκείνοι που δεν κερδίζουν αρκετά ή έχουν μία επισφαλή θέση εργασίας δεν έχουν δικαίωμα σε ιατρική περίθαλψη, καθώς και ότι κανένας εκ των υπολοίπων δεν είμαστε υπεύθυνοι γι αυτούς τους ανθρώπους. Υπό ποιες οικονομικές και πολιτικές συνθήκες αναδεικνύονται τέτοιες περιχαρείς μορφές σκληρότητας; Η ιδέα περί ευθύνης που έχει αυτό το πλήθος πρέπει να αντικρουστεί χωρίς, όπως θα διαπιστώσετε, να παραιτηθούμε από την ιδέα της πολιτικής ηθικής. Επειδή, αν καθένας από εμάς είναι υπεύθυνος μόνο για τον εαυτό του και όχι για τους άλλους, και αν αυτή η ευθύνη είναι πρώτα απ όλα μία ευθύνη να γίνουμε οικονομικά αυτάρκεις υπό συνθήκες που υπονομεύουν σε δομικό επίπεδο την αυτάρκεια, τότε μπορούμε να δούμε ότι αυτή η νεοφιλελεύθερη ηθική απαιτεί την αυτάρκεια ως ηθική ιδέα την ίδια στιγμή που προωθεί την καταστροφή αυτής ακριβώς της πιθανότητας σε οικονομικό επίπεδο. Εκείνοι που δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώνουν ιατρική ασφάλιση αποτελούν ένα μόνο τμήμα του πληθυσμού που θεωρείται αναλώσιμο. Εκείνοι που εντάσσονται στο στρατό με την υπόσχεση εργασίας και την ανάπτυξη δεξιοτήτων, στέλνονται σε εμπόλεμες ζώνες όπου δεν υπάρχει σαφές

26 επιχειρησιακό πλάνο και όπου οι ζωές τους μπορούν να καταστραφούν, είναι επίσης αναλώσιμα τμήμα του πληθυσμού. Επαινούνται ως ζωτικής σημασίας για το έθνος τη στιγμή που οι ζωές τους θεωρούνται περιττές. Και όλοι εκείνοι που βλέπουν το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών, που θεωρούν ότι έχουν χάσει πολλές μορφές ασφάλειας και προοπτικής, νιώθουν εγκαταλελειμμένοι από μία κυβέρνηση και μία πολιτική οικονομία η οποία σαφώς αυξάνει τον πλούτο για τους πολύ λίγους εις βάρος του γενικού πληθυσμού. Οπότε ερχόμαστε στο δεύτερο σκέλος. Όταν άνθρωποι κατεβαίνουν μαζικά στους δρόμους, ένα είναι σαφές: υπάρχουν ακόμα, επιμένουν, συγκεντρώνονται και δείχνουν ότι η κατάστασή τους είναι κοινή. Ακόμα και όταν δεν εκφέρουν λόγο ή δεν παρουσιάζουν ένα σύνολο αιτημάτων προς διαπραγμάτευση, θεσπίζεται η έκκληση για δικαιοσύνη. Τα συγκεντρωμένα σώματα «λένε» δεν είμαστε αναλώσιμοι, ανεξάρτητα από το αν χρησιμοποιούν λέξεις την εκάστοτε στιγμή. Αυτό που λένε είναι ότι είμαστε ακόμη εδώ, επιμένουμε, απαιτούμε περισσότερη δικαιοσύνη, απελευθέρωση από την αβεβαιότητα, την πιθανότητα για μία αξιοπρεπή ζωή. Η απαίτηση για δικαιοσύνη είναι, φυσικά, μία ισχυρή πράξη. Επίσης, κάνει κάθε ακτιβιστή να σκεφτεί το εξής φιλοσοφικό ερώτημα: τι είναι δικαιοσύνη και ποια είναι τα μέσα που μπορούν να προωθήσουν το αίτημα για δικαιοσύνη; Λένε ότι ο λόγος για τον οποίο μερικές φορές «δεν υπάρχουν αιτήματα» όταν σώματα συνευρίσκονται με τη

27 μορφή του κινήματος Occupy Wall Street είναι ότι οποιαδήποτε λίστα αιτημάτων δεν θα ανταποκρινόταν πλήρως στο ιδανικό της δικαιοσύνης που απαιτείται. Όλοι μπορούμε να φανταστούμε δίκαιες λύσεις στο θέμα της ιατρικής περίθαλψης, της δημόσιας εκπαίδευσης, της στέγασης και της διανομής και διαθεσιμότητας τροφίμων. Με άλλα λόγια, θα μπορούσαμε να αναλύσουμε τις αδικίες και να τις παρουσιάσουμε ως σύνολο συγκεκριμένων αιτημάτων. Ίσως όμως το αίτημα για δικαιοσύνη ενυπάρχει σε κάθε ένα από αυτά τα αιτήματα και, αναγκαίως, τα ξεπερνάει. Δεν χρειάζεται να ενστερνιστούμε την πλατωνική θεωρία της δικαιοσύνης για να δούμε άλλους τρόπους με τους οποίους λειτουργεί αυτό το αίτημα. Επειδή, όταν σώματα συγκεντρώνονται για να εκφράσουν την αγανάκτησή τους και να θεσπίσουν την πληθυντική τους ύπαρξη στο δημόσιο χώρο θέτουν επίσης ευρύτερα αιτήματα. Απαιτούν αναγνώριση και εκτίμηση, εξασκούν το δικαίωμα της εμφάνισης και της άσκησης ελευθερίας, και θέτουν το αίτημα για αξιοπρεπή ζωή. Οι αξίες αυτές αποτελούν προϋπόθεση για συγκεκριμένα αιτήματα, αλλά απαιτούν επίσης μία περισσότερο θεμελιακή αναδόμηση της κοινωνικοοικονομικής και πολιτικής μας τάξης. Σε κάποια οικονομική και πολιτική θεωρία ακούμε περί πληθυσμών οι οποίοι υπόκεινται σε αυτό που αποκαλείται «αβεβαιοποίηση» (precarization). Η διαδικασία αυτή, που συνήθως επιφέρουν και αναπαράγουν κυβερνητικοί και οικονομικοί φορείς οι οποίοι εγκλιματίζουν με την πάροδο του χρόνου πληθυσμούς σε συνθήκες ανασφάλειας και

28 απελπισίας (βλ. Isabell Lorey), ενσωματώνεται οργανικά στους φορείς προσωρινής εργασίας, σε αποδεκατισμένες υπηρεσίες κοινωνικής ωφέλειας, καθώς και στη γενική φθορά της κοινωνικής δημοκρατίας υπέρ επιχειρηματικών συμπεριφορών, υποστηριζόμενων από άγριες ιδεολογίες περί ατομικής ευθύνης και της υποχρέωσης για μεγιστοποίηση της ατομικής αγοραίας αξίας σαν τον ύστατο σκοπό στη ζωή. Κατά την άποψή μου, η σημαντική αυτή διαδικασία αβεβαιοποίησης πρέπει να συνοδεύεται από την κατανόηση της αβεβαιότητας ως θίγουσα συναισθηματικής δομής, όπως ισχυρίζεται η Lauren Berlant, και ως αυξανόμενη αίσθηση της αναλωσιμότητας ή περιττότητας που διανέμεται διαφορικά σε ολόκληρη την κοινωνία. Επιπρόσθετα, χρησιμοποιώ ένα τρίτο όρο, την επισφάλεια (precariousness), η οποία χαρακτηρίζει κάθε ενσώματο και πεπερασμένο ανθρώπινο ον, καθώς και τα μη ανθρώπινα όντα. Δεν πρόκειται απλώς για μία υπαρξιακή αλήθεια - καθένας από εμάς θα μπορούσε να υποστεί στερήσεις, τραυματισμό, αδυναμία ή θάνατο συνεπεία γεγονότων ή διαδικασιών εκτός του ελέγχου μας. Αποτελεί, επίσης, σε σημαντικό βαθμό γνώρισμα αυτού που θα αποκαλούσαμε κοινωνική συνοχή, των διάφορων σχέσεων οι οποίες δημιουργούν την αλληλεξάρτησή μας. Με άλλα λόγια, κανένας άνθρωπος δεν πλήττεται από την έλλειψη στέγης χωρίς την αποτυχία της κοινωνίας να οργανώσει τον τομέα της στέγασης με τρόπο ώστε να έχουν πρόσβαση σε αυτή όλοι οι άνθρωποι. Επίσης, κανένας άνθρωπος δεν πλήττεται από την ανεργία

29 χωρίς ένα σύστημα ή μία πολιτική οικονομία η οποία αποτυγχάνει να αποτελέσει δικλείδα ασφαλείας ενάντια σε αυτή την πιθανότητα. Αυτό σημαίνει ότι μερικές από τις πιο ευάλωτες εμπειρίες μας, κοινωνικής και οικονομικής στέρησης, αποκαλύπτουν όχι μόνο την επισφάλειά μας ως ξεχωριστά άτομα, σκέψη η οποία επίσης αναδεικνύεται, αλλά και τις αποτυχίες και ανισότητες των κοινωνικο-οικονομικών και πολιτικών θεσμών. Στην ατομική μας τρωτότητα έναντι της αβεβαιότητας ανακαλύπτουμε ότι είμαστε κοινωνικά όντα, εμπλεκόμενα σε ένα σύνολο δικτύων που είτε μας συντηρούν είτε αποτυγχάνουν να το κάνουν, ή το κάνουν μόνο περιοδικά, δημιουργώντας ένα συνεχές φάσμα απελπισίας και ένδειας. Η ατομική μας ευημερία εξαρτάται από το αν μπορούν να συσταθούν οι κοινωνικές και οικονομικές δομές που στηρίζουν την αμοιβαία μας εξάρτηση. Αυτό θα συμβεί μόνο με την ανατροπή της νεοφιλελεύθερης καθεστηκυίας τάξης, θεσπίζοντας τα αιτήματα του λαού μέσω της συγκέντρωσης σωμάτων στο πλαίσιο ενός δημόσιου, αμετανόητου, επίμονου και μαχητικού αγώνα ο οποίος αποσκοπεί στη διάλυση και ανασύνθεση του πολιτικού μας κόσμου. Ως σώματα, υποφέρουμε και αντιστεκόμαστε, και μαζί, σε διάφορες τοποθεσίες, γινόμαστε παράδειγμα εκείνης της μορφής που διατηρεί την κοινωνική συνοχή που σχεδόν έχουν καταστρέψει η νεοφιλελεύθερη οικονομική σχολη You might also lik

30 Ο Μαρξισμός και το «απλώς πολιτισμικό» Τεύχος 93, περίοδος: Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2005 Ο ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟ «ΑΠΛΩΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ» της Judith Butler μετάφραση Άκης Γαβριηλίδης Η συγγραφέας Τζούντιθ Μπάτλερ (γεν. το 1956) είναι μία από τις πιο πολυσυζητημένες σήμερα μορφές στο χώρο της πολιτικής και/ή πολιτισμικής φιλοσοφίας, λαμπρό δείγμα της μελέτης και της αξιοποίησης της λεγόμενης «French theory» στις Ηνωμένες Πολιτείες η οποία άρχισε πλέον να παράγει μια νέα γενιά αυτόφωτης θεωρητικής παραγωγής. Η τελείως άγνωστη μέχρι τότε Μπάτλερ εισέβαλε δυναμικά στο χώρο των λεγόμενων «πολιτισμικών σπουδών» (cultural studies) το 1990 με το έργο της Gender trouble. Feminism and the Subversion of Identity, ένα εκτενές δοκίμιο που επιχειρούσε να αναλύσει τα «προβλήματα (εκ) του φύλου» και να σκιαγραφήσει μία θεωρία παραγωγής της υποκειμενικότητας ξεκινώντας από τις αναπτύξεις του Αλτουσέρ και του Φουκώ, τελώντας σε έναν δημιουργικό αλλά και συχνά (επι)κριτικό διάλογο με τη λεγόμενη στρουκτουραλιστική και μετα-στρουκτουραλιστική παράδοση. Το έργο αυτό προξένησε τεράστια εντύπωση, πούλησε περίπου αντίτυπα, μεταφράστηκε ή μεταφράζεται σε αρκετές γλώσσες και εξασφάλισε στη συγγραφέα του σχεδόν καθεστώς ποπ-σταρ ή εμβληματικής φιγούρας του ρεύματος queer [1]. Στη συνέχεια, η Μπάτλερ δημοσίευσε αρκετά άρθρα, κείμενα διαλόγου και πολεμικής, καθώς και ορισμένα βιβλία, όπως τα: The Psychic Life of Power: Theories of Subjection (1997), Excitable speech. A politics of the performative (1997), Antigone s claim. Kinship between life and death (2000) και τελευταία το Precarious L ife. Powers of Violence and Mourning (2004). Πέρα από τις θεωρητικές ή πολιτικές ετικέτες, το γεγονός παραμένει ότι η Μπάτλερ κομίζει μια ματιά ενδιαφέρουσα και οξυδερκή, η οποία είναι ενήμερη θεωρητικά και ταυτόχρονα κολυμπάει «σαν ψάρι στο νερό» μέσα στα νέα κοινωνικά κινήματα και ενδιαφέρεται να διδαχθεί από αυτά και όχι να τα διδάξει. Το άρθρο της που δημοσιεύεται μεταφρασμένο στο παρόν τεύχος των Θέσεων δημοσιεύτηκε στο αγγλικό περιοδικό New Left Review (τ. 227, Ιαν./Φεβ. 1998). Στο περιοδικό αναφέρονταν δύο ελαφρώς διαφορετικοί τίτλοι: στο εξώφυλλο αναγραφόταν Marxism and the merely cultural, ενώ στις μέσα σελίδες, εκεί όπου ήταν δημοσιευμένο, ο τίτλος ήταν απλώς merely cultural. Στην παρούσα μετάφραση προτιμήσαμε την πρώτη εκδοχή χάριν μεγαλύτερης σαφήνειας. Πρόκειται για ένα άρθρο όπου η συγγραφέας ανταπαντά σε ένα ρεύμα «ορθολογιστικής/διαφωτιστικής» κριτικής προς τα νέα κοινωνικά κινήματα και τις συναφείς προς αυτά απόπειρες θεωρητικοποίησης, σύμφωνα με την οποία τα κινήματα αυτά είναι μειοψηφικά, μερικά και σχετικιστικά και υπονομεύουν την καθολικότητα που πρέπει να χαρακτηρίζει το πρόγραμμα της ανθρώπινης χειραφέτησης. Ένας τύπος κριτικής ο οποίος, ως γνωστόν, δεν περιορίζεται στους αμερικανικούς ακαδημαϊκούς κύκλους, αλλά είναι κυρίαρχος και στο πλαίσιο της ελληνικής αριστερής διανόησης, μη εξαιρουμένης και της αυτοαποκαλούμενης ανανεωτικής. Οι σημειώσεις σε αγκύλες είναι του μεταφραστή. Tα παραθέματα έχουν αποδοθεί με