ΑΣΠΙΔΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΝΕΟ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΕ ΕΛΕΝΗ ΘΕΟΧΑΡΟΥΣ

Transcript

1 ΑΣΠΙΔΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΝΕΟ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΕ ΕΛΕΝΗ ΘΕΟΧΑΡΟΥΣ H Κύπρος βρίσκεται ήδη στον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης. Η επιβεβαίωση της ύπαρξης εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων εντός της θαλάσσιας Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της Κύπρου και της γειτνιάζουσας αντίστοιχης ζώνης του Ισραήλ, δημιουργεί ένα νέο γεωπολιτικό και γεω-στρατηγικό σκηνικό στην περιοχή. Ο σύγχρονος κόσμος, και ειδικά η ΕΕ και οι ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρα συστήματα. Η ενέργεια είναι παράγων ισχύος που δημιουργεί αλλά και προ-απαιτεί συνθήκες ασφάλειας. Όπου δεν υπάρχει ασφάλεια, δεν γίνονται επενδύσεις, δεν μπορεί να γίνει εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου, δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη, δεν υπάρχει ασφάλεια των αγορών. Συνεπώς, τίθεται το κρίσιμο ερώτημα: Η Κύπρος, η μόνη ευρωπαϊκή χώρα υπό κατοχή, η μόνη ευρωπαϊκή χώρα με συνεχώς αμφισβητούμενη κυριαρχία, θα μπορέσει να λειτουργήσει μέσα στην Ευρωπαϊκή και στην Παγκόσμια αγορά; Βεβαίως, το ζητούμενο δεν είναι η ύπαρξη ή μη υδρογονανθράκων στο θαλάσσιο πεδίο 12 και σε άλλα σημεία της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά η δυνατότητα διαμόρφωσης της καλλίτερης στρατηγικής, για την διαχείριση τους. Μιας στρατηγικής η οποία να δημιουργεί ασπίδα ενεργειακών συμφερόντων γύρω από την Κύπρο που θα την προστατεύει έναντι της όποιας απειλής. Η ενίσχυση της Κύπρου είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την δίκαιη επίλυση του Κυπριακού. Είναι πασιφανές ότι η Κύπρος θα μιλά διαφορετικά στο τραπέζι των συνομιλιών και θα διεκδικεί αυτό που δικαιούται, έχοντας στρατιωτική ισχύ, κοινωνική συνοχή και αυτοπεποίθηση και οικονομική δύναμη και ευρωστία. Και έχοντας δίπλα της ισχυρούς φίλους. Η σύναψη στρατηγικών συμμαχιών είναι σημαντική, προκείμενου η Κύπρος να εκμεταλλευθεί στον μέγιστο δυνατό βαθμό την ευκαιρία που της προσφέρει η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική ΟΖ της. 1

2 Η συμμαχία με το Ισραήλ θα αποτελέσει σημαντικό πλεονέκτημα μετά τις τελευταίες αλλαγές στον πολιτικό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου με το Arab Spring Revolution. Προϋπόθεση για να συνομολογηθεί μια συμμαχία είναι η περαιτέρω έμπρακτη σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Η στρατηγική μας πρέπει να καλύπτει και άλλες ουσιαστικές πτυχές πλην της στρατιωτικής. Οι οικονομικές και διπλωματικές σχέσεις πρέπει να μεγεθυνθούν. Η όποια συμμαχία θα πρέπει να οδηγεί σε ίση κατανομή των οφελών και όχι σε παρασιτισμό του ενός επί του άλλου. Δεν πρέπει να δημιουργεί συνθήκες υποτέλειας. Άλλη προϋπόθεση είναι ο σοβαρός σχεδιασμός μέτρων για την ασφάλεια, την ανόρυξη, την μεταφορά του αερίου ( αγωγοί από και προς την Κύπρο), την μεταποίηση του ( την κατασκευή δηλαδή τερματικών επεξεργασίας υγροποίησης και αποθήκευσης), την χρήση στην Κύπρο και την εξαγωγή και εμπορική εκμετάλλευση των προϊόντων. Απαιτούνται μελέτες για τις υποδομές που πρέπει να δημιουργηθούν προς τούτο. Όλα αυτά σημαίνουν πως πρέπει να αλλάξουμε πολιτική φιλοσοφία, νοοτροπία και συμπεριφορά. Συνεπώς ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ η οικοδόμηση στρατηγικής, που να αναδιαμορφώνει και να επαναπροσδιορίζει τις σχέσεις της Κύπρου: 1. με άλλες χώρες που έχουν και εκμεταλλεύονται αποθέματα υδρογονανθράκων. (Νορβηγία, Αζερμπαϊτζάν, διασπορά επενδύσεων, στρατοκρατία) 2. με την Ελλάδα, την Τουρκία και το Ισραήλ. 3. με την Ρωσία και τις ΗΠΑ, και φυσικά με την ΕΕ. Τονίζω ότι οι σχέσεις μας με τις διεθνείς αγορές και η αναγκαιότητα για επιτόπιες υποδομές και συστήματα ασφαλείας είναι καθοριστικοί παράγοντες για την επιτυχία του εγχειρήματος. Αυτή την ώρα, υπάρχει κοινό συμφέρον για την εκμετάλλευση και συνεκμετάλλευση του φυσικού πλούτου της Λεβαντίνης με το Ισραήλ. Συνεπώς, πρέπει να εξεταστούν οι τρόποι με τους οποίους θα 2

3 προχωρήσουν οι σχέσεις Κύπρου- Ισραήλ επί τη βάσει της κοινωνίας συμφερόντων, που δημιουργούν τα κοιτάσματα στις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες των δυο χωρών. Που -όπως είπα- μπορεί να είναι και κοινά. Θεωρώ ότι έχουμε μία και μοναδική επιλογή: Να μεταφέρουμε το δικό μας ακατέργαστο φυσικό αέριο, προς επεξεργασία, χρήση και εξαγωγή στην Κύπρο. Το Ισραήλ έχει περισσότερες επιλογές. Είτε να μεταφέρει το γκάζι του μέσω Αιγύπτου, είτε μέσω Τουρκίας, είτε μέσω Κύπρου. Κι ακόμη, να το μεταφέρει στις ακτές του. Η μεταφορά του Ισραηλινού αερίου στην Αίγυπτο, μοιάζει προβληματική. Το Ισραήλ θέλει να απαγκιστρωθεί από την υφιστάμενη ενεργειακή εξάρτησή του από το Κάιρο. Οι ανάγκες του Ισραήλ καλύπτονται κατά περίπου 20% από το Αιγυπτιακό φυσικό αέριο. Ο αγωγός μεταφοράς από το Ελ Αρίς του Σινά, υφίσταται συνεχείς βομβιστικές επιθέσεις και η ασφάλεια του είναι αμφισβητούμενη. Στην Αίγυπτο επικρατεί πολιτική αστάθεια, ενώ η χώρα διεκδικούσε ανέκαθεν ηγετικό ρόλο στον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο. Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα δεδομένα και την αυξημένη επιρροή των αδελφών μουσουλμάνων, το Ισραήλ φαίνεται λογικά ότι επιζητεί σταδιακή απεξάρτηση από την Αίγυπτο. Τα ίδια ισχύουν και για τη σχέση του Ισραήλ με την Τουρκία. Η Τουρκία καραδοκεί για να καταστεί ηγέτιδα δύναμη του Ισλαμικού και Αραβικού κόσμου. Ο Ισλαμικός κόσμος μέσω των ακραίων εκφάνσεων του αντιμάχεται φανερά το Ισραήλ. Η Τουρκία επιδιώκει να αντικαταστήσει το Ισραήλ ως κεντρική δύναμη της περιοχής. Υπό αυτές τις συνθήκες, αλλά και λόγω του πολύ μεγαλύτερου υποθαλασσίου μήκους του αγωγού που θα μεταφέρει το ακατέργαστο αέριο προς την Τουρκία, το Ισραήλ πολύ δύσκολα θα προχωρήσει προς την λύση αυτή. Η Κύπρος συνιστά την τρίτη επιλογή: Την πιο συμφέρουσα πιστεύω για το Ισραήλ. Γιατί θα εξάγει ακατέργαστο αέριο (raw material), προς την ΕΕ κατ ευθείαν και αυτό θα καθιστά το Ισραηλινό προϊόν πολύ ανταγωνιστικό. Επιπλέον, η «Noble Energy» εκτός του Κυπριακού θαλασσίου πεδίου 12 ή Αφροδίτη, ανέλαβε την εκμετάλλευση και των δυο Ισραηλινών πεδίων Λεβιάθαν και Ταμάρ. Το επόμενο βήμα είναι η εγκατάσταση τερματικού στις νότιες ακτές μας. Ενός τερματικού το οποίο προφανώς θα είναι διαθέσιμο για την εξυπηρέτηση της παραγωγής όλων των θαλασσίων πεδίων ανεξαρτήτως της εταιρείας που θα πραγματοποιεί την ανόρυξη. Θέλουμε να το κάνουμε; Μπορούμε να το κάνουμε; 3

4 Επαναλαμβάνω φορτικά ότι η Κύπρος πρέπει να αποκτήσει μηχανισμούς προστασίας της παραγωγής. Ταυτόχρονα πρέπει να διαχειριστεί την πιθανή αντίδραση της Ρωσίας. Η Ρωσία για εμάς αποτελεί ανέκαθεν ένα σημαντικό πολιτικό και οικονομικό σύμμαχο. Η ουσιαστική εμπλοκή της στο συγκεκριμένο θέμα είναι απαραίτητη για περαιτέρω ενίσχυση των θέσεων μας. Η Μόσχα μεσούσης της οικονομικής κρίσης έχει παραχωρήσει στην Κυπριακή Δημοκρατία δάνειο ύψους 2,5 δις ευρώ με επιτόκιο 4,5%. Αποτελεί κοινό μυστικό ότι η Γκαζπρομ έχει επιδείξει ενδιαφέρον για δυο θαλάσσια πεδία εντός της κυπριακής ΑΟΖ που σημαίνει ότι και η Ρωσία επιθυμεί να λάβει μέρος στην συν-εκμετάλλευση του θαλασσίου πλούτου της Κύπρου. Δεν πρέπει ακόμη να διαφεύγει της προσοχής μας ότι η Ρωσία μπορεί να πετύχει στο τέλος να εξουδετερώσει τα στρατηγικά πλεονεκτήματα που επιχείρησε να αποκτήσει η Τουρκία με τη κατασκευή του Ναμπούκο. Ήδη η Ρωσία φαίνεται πως έχει ελέγξει τη Αζέρικη παραγωγή. Άρα είναι αναγκαία η σύζευξη συμφερόντων Κύπρου-Ρωσίας και Κύπρου- Ισραήλ. Ένα Κυπριακό τερματικό υποδοχής και επεξεργασίας φυσικού αερίου θα μπορούσε να αποτελέσει τον συνεκτικό κρίκο. Από την άλλη, οι σημερινές πραγματικότητες υποδεικνύουν ότι η ΕΕ που είναι μία τεράστια μηχανή κατανάλωσης ενεργείας, χρειάζεται συνεχώς σταθερή και αξιόπιστη τροφοδοσία. Για την ώρα προμηθεύεται αέριο από τους ρωσικούς αγωγούς μέσω Λευκορωσίας και Ουκρανίας. Ταυτόχρονα η Τουρκία, εκμεταλλευόμενη την στρατηγική της θέση και εφαρμόζοντας την πολύ-διαφημισθείσα πολιτική των ενεργειακών αγωγών επεδίωξε να καταστεί ενεργειακός ομφάλιος λώρος της ΕΕ στερώντας από την Ρωσία το μονοπωλιακό προνόμιο. Χωρίς ωστόσο η ίδια η Τουρκία να έχει ενεργειακές πηγές. Βεβαίως η ΕΕ έχει εισέλθει σε ένα κλίμα οικονομικής ύφεσης, το οποίο έχει δημιουργήσει εσωτερικά προβλήματα σε κάθε χώρα-μέλος και ρήξεις μεταξύ των μελών. Έχει δημιουργήσει αβεβαιότητα ως προς το μέλλον του ευρώ και τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς ωστόσο να πάψει να αναζητεί τρόπους για την απεξάρτηση της από την Ρωσία, στην προμήθεια φυσικού αερίου. 4

5 Εάν η Κύπρος καταφέρει να διοχετεύσει με αξιοπιστία το δικό της φυσικό αέριο αλλά και το Ισραηλινό στην ΕΕ, θα αποτελεί μια σημαντική σταθερή και ουσιαστικά ευρωπαϊκή πηγή. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα για την Κύπρο. Να γίνει ο απαραίτητος ενεργειακός προμηθευτής της ΕΕ. Να διαδραματίζει με αξιοπιστία αυτό το ρόλο έτσι ώστε να αποκλείει πολιτικές εκβιασμών. Το Ισραήλ, προφανώς, θέλει να προχωρήσει στην εκμετάλλευση του φυσικού του αερίου το συντομότερο δυνατό. Η Κύπρος καθυστερεί να αποφασίσει για την κατασκευή του τερματικού στις ακτές της, και πολύ φοβάμαι ότι ούτε το Ισραήλ, αλλά ούτε και η «Noble Energy», μπορούν να μας περιμένουν για πολύ ακόμα. Είναι επιτακτική ανάγκη η λήψη απόφασης για την λειτουργία τερματικού επεξεργασίας και υγροποίησης του φυσικού αερίου. Διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος να προχωρήσει το Ισραήλ σε κάποια εναλλακτική επιλογή, όπως την μεταφορά του φυσικού αερίου στο Εϊλατ, στον κόλπο της Ακάμπα. Η Κυπριακή Κυβέρνηση δεν πρέπει να καθυστερήσει άλλο στη λήψη της απόφασης. Από κει και πέρα, αναρωτιέμαι, αν δεν αποφασίσουμε σύντομα,??? πως θα κατασκευάσουμε μόνοι μας τερματικό και αγωγούς μεταφοράς αερίου προς επεξεργασία και υγροποίηση και ποια προστασία θα παράσχουμε σ αυτό το εγχείρημα. Θα το αναλάβουν εταιρείες και επενδυτές, αλλά, η δυνατότητα στρατιωτικής συνεργασίας με το Ισραήλ, μάλλον δεν θα υπάρχει. Και ας έχουμε βεβαίως κατά νουν ότι ένας σταθμός επεξεργασίας και υγροποίησης θα δώσει την δυνατότητα και στις εταιρείες από άλλες χώρες οι οποίες θα αναλάβουν την έρευνα και εκμετάλλευση κοιτασμάτων από άλλα θαλάσσια πεδία να διοχετεύουν το raw material προς την Κύπρο, δηλαδή την ΕΕ. Αυτή η δυνατότητα ενδιαφέρει ιδιαίτερα τις ρωσικές εταιρείες. Σήμερα το Ισραήλ φαίνεται να είναι έτοιμο να επενδύσει στην κατασκευή του επάκτιου τερματικού και να συνεργαστεί με την Κύπρο για την προστασία των εγκαταστάσεων. Δεν πρέπει να χαθεί αυτή η ευκαιρία. Η Noble, υποστηρίζει ότι μπορεί να αρχίσει να διοχετεύει φυσικό αέριο 4 χρόνια από την ημέρα υπογραφής για την κατασκευή του τερματικού. Όσο λοιπόν η Κυπριακή Κυβέρνηση καθυστερεί να λάβει αποφάσεις και να καθορίσει ποια θα είναι η σχέση της με το Ισραήλ, εάν δηλαδή θα είναι στρατηγική ή όχι, και αν θα είναι ο κύριος συνεταίρος της - πράγμα που προκύπτει ούτως ή άλλως στην παρούσα φάση από το γεγονός ότι η 5

6 Noble Energy θα διαχειριστεί την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στην Αφροδίτη, στο Λεβιάθαν και στο Ταμάρ όλο και περισσότερο θα αυξάνονται οι πιθανότητες να χαθεί η ευκαιρία στρατηγικής συμμαχίας με το Ισραήλ. Πρέπει να ορθώσουμε μια ασπίδα ενεργειακών συμφερόντων γύρω από την Κύπρο, η οποία θα μας προστατεύει από τις Τουρκικές απειλές. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι αυτόματα η Άγκυρα θα εγκαταλείψει την επιθετική της πολιτική. Άλλωστε, το κλίμα έντασης το οποίο δημιουργεί η κατοχική δύναμη και η αμφισβήτηση της Κυπριακής ΑΟΖ κυρίως δυτικά της Πάφου, έχει τη δική του σκοπιμότητα. Η Τουρκία επιδιώκει να αποτρέψει τις ξένες εταιρίες από την εκμετάλλευση των κυπριακών οικοπέδων. Να αμφισβητήσει την συνέχεια της Ελλαδικής ΑΟΖ με την Κυπριακή. Να εμπλέξει την Αίγυπτο σε διένεξη με την Ελλάδα. Και να μετατρέψει την Ανατολική Μεσογείου από την Μαρμαρίδα μέχρι την Αλεξανδρέττα σε Τουρκική λίμνη που θα περιβάλλει και την Κύπρο. Η συμπεριφορά αυτή είναι απότοκος και του ελλείμματος στρατιωτικής ισχύος του άξονα Ελλάδας-Κύπρου. Και των συνεχών υποχωρήσεων έναντι της Τουρκίας. Με την Ελλάδα αποδυναμωμένη, δημιουργούνται ζωτικά θέματα ασφαλείας. Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί να διαφυλάξει επαρκώς το θαλάσσιο χώρο της. Τι αναμένεται λοιπόν να πράξει η Άγκυρα πέραν των συνεχών αμφισβητήσεων και προκλήσεων κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας που είναι πιθανόν να κλιμακωθούν με την ανάληψη της Προεδρίας από την Κύπρο; Εκτιμώ ότι θα αντιδράσει «δυναμικά» με ανάπτυξη του τουρκικού στόλου και αποστολή ερευνητικών σκαφών στα δυτικά της Κύπρου σε περίπτωση καθορισμού της Αποκλειστική Οικονομικής Ζώνης της Ελλάδας με την συμπερίληψη και του Καστελορίζου. Ο καθορισμός έπρεπε να είχε γίνει προ καιρού, και η ασφάλεια και προστασία των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών Κύπρου και Ελλάδας, θα διασφαλιζόταν με το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, ο σχεδιασμός του οποίου δεν ήταν καθόλου τυχαίος. Ήταν ακριβώς ενταγμένος στη λογική της στρατηγικής σύζευξης της Κύπρου με την Ελλάδας, που θα έπρεπε να είχε ενταχθεί στο κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασφαλείας. Εάν το Δόγμα υλοποιείτο, σήμερα η Κύπρος και η Ελλάδα θα διέθεταν στρατιωτικά, οικονομικά, εμπορικά, ναυτιλιακά και ενεργειακά ερείσματα 6

7 και μέσα πολλαπλασιασμού ισχύος από τα Βαλκάνια ως τη Μέση Ανατολή, που θα έφεραν τη σφραγίδα της ΕΕ και θα εξυπηρετούσαν τα κοινά ευρωπαϊκά συμφέροντα. Η Κύπρος έχει πενταπλάσια θαλάσσια έκταση από ότι χερσαία, και αποδεδειγμένα ο εθνικός πλούτος είναι πολλαπλάσιος στην θάλασσα από ότι στην ξηρά. Συνεπώς είναι αυτονόητο αλλά το επιβεβαιώνουν και στρατιωτικές και στρατηγικές μελέτες ασφάλειας, ότι τα ΞΥΛΙΝΑ ΤΕΙΧΗ είναι η απάντηση στην οιανδήποτε απειλή και η αποτελεσματική προστασία των θαλασσών μας. Με ναυτικό και με στρατηγικές συμμαχίες στην βάση του διεθνούς δικαίου, του αμοιβαίου οφέλους και σεβασμού και με την σφραγίδα της ΕΕ, κατοχυρώνουμε τον αμυντικό χαρακτήρα των δυνάμεων μας και αναβαθμίζουμε τον γεωπολιτικό μας ρόλο στην περιοχή. Τώρα χρειαζόμαστε μια νέα πολυδιάστατη και πολύ-επίπεδη ενεργειακή στρατηγική, που να εξουδετερώνει την τουρκική απειλή. Για να αποτρέψουμε το κλείσιμο του Κυπριακού όπως-όπως και την εκχώρηση σημαντικών ζωτικών συμφερόντων της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ξένους. Τώρα, με τόλμη και σωστούς σχεδιασμούς, μπορούμε να καταστούμε αξιόπιστη περιφερειακή Ευρωπαϊκή ενεργειακή δύναμη, να αυξήσουμε την πολιτική μας επιρροή και κατά συνέπεια να βελτιώσουμε τις προοπτικές επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος. Να δημιουργήσουμε συνθήκες ασφάλειας και αμοιβαίου οφέλους, απαραίτητες προϋποθέσεις για την προσέλκυση επενδύσεων και για την ανάπτυξη ολόκληρης της περιοχής. Σήμερα οι Κύπριοι προσδοκούν ότι το υφιστάμενο επίφοβο και αρνητικό σκηνικό μπορεί να αλλάξει εάν σχηματιστεί ο άξονας Ισραήλ- Κύπρου- Ελλάδας. Ειδικά στην περίπτωση κατά την οποία η Αθήνα κηρύξει την Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη στην οποία θα περιλαμβάνεται και το Καστελόριζο, η συμμαχία με το Ισραήλ είναι απαραίτητη γιατί ενισχύει την στρατιωτική αποτροπή της Ελλάδας και της Κύπρου έναντι της Τουρκίας. Λόγω της στρατιωτικής ισχύος του Ισραήλ και λόγω των σχέσεων του με τις ΗΠΑ. Η Ελλάδα και η Κύπρος μπορούν να παράσχουν στο Ισραήλ στρατηγικό βάθος, που το χρειάζεται. Μπορούν να προσφέρουν στρατιωτικές εγκαταστάσεις, πολιτική συνέχεια με την ΕΕ, συνεργασία στην εκμετάλλευση επεξεργασία και μεταφορά των υδρογονανθράκων και κυρίως αποκλεισμό της πιθανότητας να βρεθεί η χώρα αυτή απομονωμένη και περίκλειστη σε ένα φανταμενταλιστικό ισλαμικό κλοιό. 7

8 Αυτός ο στρατηγικός σχεδιασμός, για να οικοδομηθεί μια νέα συμμαχική δομή, πρέπει να υπολογίζει και στον σαφή εμπλουτισμό με το φυσικό αέριο και την εμπλοκή και συμμετοχή αμερικανικών, ευρωπαϊκών και ρωσικών συμφερόντων που θα περιορίζουν την τουρκική επεκτατική πολιτική. Η οποία, σε τέτοια περίπτωση, θα εξαντλείται σε ρητορικές απειλές για εσωτερική κατανάλωση. Ορισμένα βήματα πρέπει να γίνουν τάχιστα χωρίς φωνασκίες και πανηγυρικούς για να καταλάβει η Τουρκία ότι, αν προχωρήσει σε κλιμάκωση της έντασης, τότε δεν είναι μόνο ελληνικά και κυπριακά συμφέροντα που θα πλήξει, αλλά και ευρωπαϊκά, και αμερικανικά, και ρωσικά καθώς και ισραηλινά. Και ότι θα πρέπει να προχωρήσει στην επίλυση των διαφορών της με τα γειτονικά κράτη στο πλαίσιο των αρχών της ΕΕ και του κοινοτικού κεκτημένου, αναπόσπαστο τμήμα του οποίου είναι το διεθνές δίκαιο της θάλασσας. Η Τουρκία θα κληθεί να το επικυρώσει, να το σεβαστεί και να το εφαρμόσει. Αυτό καθορίζουν και οι αποφάσεις της ΕΕ για την διαδικασία ένταξης. Άλλωστε, στις πλείστες των περιπτώσεων, η επίλυση των προβλημάτων που προκύπτουν από συγκρούσεις, στηρίζεται στα ισοζύγια δυνάμεων. Και το φυσικό αέριο είναι στρατηγικό εργαλείο σύναψης συμμαχιών και αποτροπής κινδύνων εφόσον τύχει ορθής διαχείρισης. Είναι δυνατόν οι υδρογονάνθρακες να οδηγήσουν στην ανατροπή των ισοζυγίων δυνάμεων και λύσεις που σήμερα θεωρούνται ως ανέφικτες να καταστούν εφικτές. Συνεπώς, το φυσικό αέριο μπορεί να καταστεί καταλύτης δημοκρατικής λύσης. Αν δεν εξαντληθεί σε διαδικασίες που θα εξυπηρετούν διχοτομικές φόρμουλες δυο χωριστών συνιστώντων κρατών υπό τον έλεγχο της Τουρκίας. Αν δεν προσφέρουμε στους Τουρκοκύπριους κέρδη από το φυσικό αέριο χωρίς λύση. Αν τους δώσουμε κι άλλα κίνητρα για να θέλουν την λύση. Και κυρίως αν δεν κλείσουμε το Κυπριακό με κάποια φόρμουλα διάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι υδρογονάνθρακες για να καταστούν εργαλείο λύσης θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την δημιουργία αυξημένων συνθηκών ασφάλειας στην περιοχή. Η Κύπρος πρέπει να αναδείξει την πολιτική της δύναμη ως κράτος - μέλος της ΕΕ. Και αυτό μπορεί να γίνει με στρατιωτική συμμαχία με το Ισραήλ και την Ελλάδα και με προέκταση του άξονα αυτού προς την ΕΕ. 8

9 Με την διάθεση στρατιωτικών, οικονομικών και άλλων μέσων για τη δημιουργία μιας πολιτικής, οικονομικής και στρατιωτικής ασπίδας συμφερόντων έναντι της όποιας τουρκικής απειλής. Εννοώ απλά, πως μια Κυπριακή ναυτική δύναμη είναι απαραίτητη. Το ζήτημα είναι κρίσιμο αλλά σαφές: απαιτείται άμεσα ο στρατηγικός σχεδιασμός που θα δημιουργήσει μία ασπίδα ενεργειακών συμφερόντων γύρω από την Κύπρο. Αυτή είναι μία ευκαιρία, μία δυνατότητα που έχουμε και την οποία ούτε μπορούμε ούτε πρέπει να χάσουμε. Η τροφοδοσία της ΕΕ είναι σημαντική για την ίδια και για την Κύπρο. Το επεξεργασμένο υγροποιημένο αέριο, μπορεί να μεταφέρεται στην Ευρώπη μέσω αγωγών, προς το τερματικό της Ρεβυθούσας, ή μέσω τάνκερς, από την Κυπριακή και την Ελληνική Ναυτιλία. Μπορεί ακόμη να μετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια στην Κύπρο και να μεταφέρεται με αγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας προς Ελλάδα-Ευρώπη ή προς Ισραήλ -Μέση Ανατολή. Με τα σημερινά δεδομένα, και αν εξαιρέσουμε την περιβαλλοντική επιβάρυνση που θα υποστεί η Κύπρος, ίσως να είναι πλέον συμφέρουσα και ασφαλέστερη η εξαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αντί υγροποιημένου αερίου. Ωστόσο, αυτό το κεφαλαιώδες ζήτημα θα πρέπει να εξεταστεί ενδελεχώς και με την δέουσα προσοχή από εμπειρογνώμονες. Θέλω να συνοψίσω με τα παρακάτω συμπεράσματα: 1.- Η υπόθεση του φυσικού αερίου στην Κυπριακή ΑΟΖ είναι ζήτημα σύνθετο και πολύπλευρο. 2.- Η δυνατότητα παροχής ενέργειας στην Ευρώπη από το Κυπριακό φυσικό αέριο είναι σημαντική. Οι ποσότητες είναι ικανοποιητικές κι η στρατηγική σημασία τεράστια. 3.- Η Κύπρος, με τα αποθέματα φυσικού αερίου που διαθέτει, αποτελεί για την ΕΕ μια εναλλακτική πηγή Ευρωπαϊκής ενέργειας, απαλλάσσοντας την από τον βραχνά της ομηρίας στη Ρωσία ή στην Τουρκία, και από την απειλή του ενεργειακού στραγγίσματος. 4.- Η ευκαιρία σύναψης σημαντικών οικονομικών συνεργασιών και αμυντικών συμμαχιών με φίλες γειτονικές χώρες είναι μοναδική. 9

10 5.- Η νέα κατάσταση πραγμάτων που προκύπτει με την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου βοηθά, διευκολύνει αλλά και κατευθύνει την Κυπριακή Δημοκρατία στην αναζήτηση και επίτευξη δίκαιης και δημοκρατικής λύσης στη βάση των αρχών και του δικαίου της ΕΕ και με απόλυτο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σας Ευχαριστώ. 10