Εύσηµα από τον Υπουργό Παιδείας κ. Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο στη Σύνοδο των Προέδρων των Ερευνητικών Κέντρων για το πρόγραµµα ΑΡΙΣΤΕΙΑ της ΓΓΕΤ

Transcript

1 Μ Η Ν Ι Α Ι Α Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Η Ε Κ Ο Σ Η 4 Εύσηµα από τον Υπουργό Παιδείας κ. Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο στη Σύνοδο των Προέδρων των Ερευνητικών Κέντρων για το πρόγραµµα ΑΡΙΣΤΕΙΑ της ΓΓΕΤ 16 Γενετική µετάλλαξη αλλάζει την αντίδραση του ανοσοποιητικού 18 ιπλή Aριστεία για το ΙΤΕ 36 Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας: Πολυτέλεια ή Ανάγκη;

2 Περιεχόµενα σελ. 4 Εύσηµα από τον Υπουργό Παιδείας κ. Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο... σελ. 8 Άτλας: Online δίκτυο διασύνδεσης για πρόσβαση των φοιτητών στην... σελ. 10 ιεθνές επιστηµονικό συνέδριο για το φαινόµενο του θερµοκηπίου Ταυτότητα Περιοδική ενηµερωτική έκδοση της Γενικής Γραµµατείας Έρευνας & Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευµάτων, Πολιτισµού και Αθλητισµού Υπεύθυνος έκδοσης: Αλέξανδρος ηµακάκος σελ. 14 σελ. 16 σελ. 18 σελ. 22 σελ. 27 ΙΑΥΛΟΣ στη γνώση και στον πολιτισµό µε Webcast Γενετική µετάλλαξη αλλάζει την αντίδραση του ανοσοποιητικού ιπλή αριστεία για το ΙΤΕ «Αντίο» πετρέλαιο, καλώς ήρθες τηγανέλαιο (και υδρογόνο)! Φεστιβάλ Επιστήµης και Τεχνολογίας 2012 Επιµέλεια και διόρθωση κειµένων: Μαρία Αποστολάκη Αυτοτελές Τµήµα Εκδόσεων, Συνεδρίων & Εκθέσεων Τηλ: , Fax: Γραφεία ΓΓET: Λ. Μεσογείων 14 18, Τ.Κ , Αθήνα Τηλ: Σχεδιασµός, Παραγωγή: POSTSCRIPTUM information architecture Παπαδιαµαντοπούλου 4, Aθήνα Τηλ: , vnikol@postscriptum.gr ΤΟ ΕΡΓΟ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ σελ. 30 σελ. 36 σελ. 42 σελ. 44 Τα πρώτα βήµατα της βιοµηχανίας οργανικών ηλεκτρονικών στην Ελλάδα «Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας: Πολυτέλεια ή Ανάγκη;» Μπαράζ προγραµµάτων και εκδηλώσεων στο Μουσείο Γουλανδρή Ενέργεια και κτήρια: λύσεις για ένα βιώσιµο µέλλον Lay out και σελιδοποίηση: Βαγγέλης Νικολάου Συντακτική Οµάδα: Ελληνική Ένωση ηµοσιογράφων Επιστήµης - Science View Μακρή 3, , Αθήνα, Τηλ: info@scienceview.gr Ηλίας Αγγελόπουλος ( ηµοσιογραφική Επιµέλεια) Αθανάσιος Κουτσουρίδης (Σύµβουλος Έκδοσης) Μενέλαος Σωτηρίου (Σύµβουλος Έκδοσης) Θεώνη Χαραλαµπίδου (Γραµµατειακή Υποστήριξη) σελ. 47 σελ. 48 Τι ήταν τελικά το αστέρι των Χριστουγέννων; Εργαστήρια ροµποτικής, δράσεις για το περιβάλλον και εκθέσεις... Τεύχος 13, εκέµβριος 2012 σελ. 50 Ε&Τ Online in English 2 3

3 Inbox + Περισκόπιο Εύσηµα από τον Υπουργό Παιδείας κ. Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο στη Σύνοδο των Προέδρων των Ερευνητικών Κέντρων Eπιτάχυνση των εργασιών για τη διαµόρφωση του Θεσµικού Πλαισίου για την Έρευνα και την Καινοτοµία για το πρόγραµµα ΑΡΙΣΤΕΙΑ της ΓΓΕΤ Στη µεγάλη συµµετοχή της ερευνητικής και ακαδηµαϊκής κοινότητας στα Προγράµµατα «Αριστεία», στο Σχέδιο «Αθηνά» για τη συνένωση των θυλάκων αριστείας που υπάρχουν στη χώρα µας, αλλά και στην έµφαση που θα δοθεί στην έρευνα και την τεχνολογία στο πλαίσιο της ελληνικής προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εστίασε στην οµιλία του ο Υπουργός Παιδείας Θρησκευµάτων, Πολιτισµού και Αθλητισµού, Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, στη Σύνοδο των Προέδρων των Ερευνητικών Κέντρων. Η σύνοδος πραγµατοποιήθηκε την Παρασκευή 21 εκεµβρίου 2012, µε τη συµµετοχή των προέδρων των ερευνητικών κέντρων της χώρας, καθώς και του Γενικού Γραµµατέα Έρευνας και Τεχνολογίας, Βασίλη Μάγκλαρη. ρετείται αποτελεσµατικότερα µε τη συνύπαρξη Πανεπιστηµίων, ΤΕΙ και Ερευνητικών Κέντρων στον ίδιο φορέα, στο Υπουργείο Παιδείας. Αυτή η αλληλεπίδραση πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω, καθώς αυτό επιτάσσει η µεγάλη αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας, µε στόχο την έξοδο από την κρίση», τόνισε στην οµιλία του ο κ. Αρβανιτόπουλος, συµπληρώνοντας: «Αυτό δεν σηµαίνει ότι θα υποβαθµίσουµε την επιστήµη, την οποία όλοι µας υπηρετούµε. Στο σηµείο όµως που βρίσκεται η Ελλάδα δεν έχουµε την πολυτέλεια να αφήσουµε κανένα όπλο που διαθέτουµε αναξιοποίητο. Οφείλουµε πολύ περισσότερο από πριν να συνδέσουµε την έρευνα και την τεχνολογία µε την ανάπτυξη». Ο Υπουργός συνεχάρη τους προέδρους για τη µεγάλη συµµετοχή της ερευνητικής και ακαδηµαϊκής κοινότητας στο Πρόγραµµα «Αριστεία Ι» και σηµείωσε ότι ο προϋπολογισµός των 60 εκατοµµυρίων ευρώ είναι βέβαιο ότι θα απορροφηθεί. «Ήδη παρά τις δυσκολίες και τις ιδιαιτερότητες καταφέραµε να εµφανίζονται επίσηµα στοιχεία του ΕΣΠΑ απορρόφηση 14 εκατοµµύριων ευρώ, που αναµένεται να αυξηθούν ακόµη περισσότερο», υπογράµµισε. O Υπουργός Παιδείας, Θρησκευµάτων, Πολιτισµού και Αθλητισµού, κ. Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος «Ο λόγος που ζητήσαµε την επιστροφή της Γενικής Γραµµατείας Έρευνας και Τεχνολογίας είναι ότι στοχεύουµε στην αλληλεπίδραση του εκπαιδευτικού και ερευνητικού συστήµατος µε τον παραγωγικό ιστό της χώρας και πιστεύουµε ότι εξυπη- Σχετικά µε το Αριστεία ΙΙ ο Υπουργός θέλησε να διασκεδάσει τις όποιες ανησυχίες, σηµειώνοντας ότι το ύψος του προϋπολογισµού προς απορρόφηση είναι σήµερα στα 40 εκατοµµύρια ευρώ. «Θέλω να σας συγχαρώ για τη σηµαντική απορρό- 4 5 συνεχίζεται...

4 Inbox + Περισκόπιο (συνέχεια) Εύσηµα από τον Υπουργό Παιδείας κ. Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο στη Σύνοδο των Προέδρων των Ερευνητικών Κέντρων για το πρόγραµµα ΑΡΙΣΤΕΙΑ της ΓΓΕΤ φηση ευρωπαϊκών ανταγωνιστικών πόρων από την ελληνική ερευνητική και πανεπιστηµιακή κοινότητα, που έχει ξεπεράσει το ποσοστό της επίσηµης συµµετοχής της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό προϋπολογισµό», είπε ο κ. Αρβανιτόπουλος. Ο Υπουργός αναφέρθηκε και στις εργασίες διαβούλευσης για τη διαµόρφωση του νέου Θεσµικού Πλαισίου για την Έρευνα. «Στο πλαίσιο της διαβούλευσης θα έχετε τη δυνατότητα να συµµετέχετε όλοι και να διευκρινίσω εδώ ότι ο στόχος δεν είναι η µηχανιστική αντίληψη της περικοπής των εξόδων, αλλά το πώς θα προωθήσουµε την έρευνα και την τεχνολογία µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο», είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός. Αναφορικά µε την ελληνική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το πρώτο εξάµηνο του 2014, ο κ. Αρβανιτόπουλος τόνισε ότι σε συνεργασία µε την Γ.Γ.Ε.Τ. στόχος είναι να δοθεί µεγάλο βάρος στην έρευνα και την τεχνολογία. Για την αξιολόγηση Ο Υπουργός έκανε εκτενή αναφορά και στη διαδικασία αξιολόγησης των Ερευνητικών Κέντρων, η οποία γίνεται κάθε τέσσερα χρόνια σύµφωνα µε το Νόµο 1514/1985. η αξιολόγηση είναι οριζόντια προτεραιότητα. Άλλωστε γι αυτό το λόγο την επαναφέρουµε µετά από 30 χρόνια στην Πρωτοβάθµια και ευτεροβάθµια Εκπαίδευση, γι αυτό ανασυγκροτήσαµε και ενδυναµώνουµε την Α ΙΠ στην Τριτοβάθµια. Γιατί πιστεύουµε ακράδαντα ότι µόνο µε την αξιολόγηση µπορού- µε να εντοπίσουµε τα κακώς κείµενα και να τα διορθώσουµε. Για αυτό το λόγο αποδίδουµε τεράστια σηµασία στα ευρήµατα της αξιολόγησης που θα υλοποιηθεί τους πρώτους µήνες του 2013», είπε ο κ. Αρβανιτόπουλος. Ο Υπουργός σηµείωσε ότι το Υπουργείο αυτήν την περίοδο προωθεί το Σχέδιο «Αθηνά», του οποίου βασικός στόχος είναι η συνένωση των θυλάκων αριστείας που υπάρχουν στη χώρα µας, αλλά και η συµβολή στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας, αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήµατα των περιφερειών. «ηµιουργούµε ισχυρότερα Πανεπιστηµιακά Τµήµατα µε στόχο να τα καταστήσουµε ελκυστικότερα για τους Έλληνες επιστή- µονες. Το ίδιο ισχύει φυσικά και για τα Ερευνητικά Κέντρα και Ινστιτούτα», κατέληξε ο Υπουργός. Η τελευταία αξιολόγηση πραγµατοποιήθηκε το 2005, οπότε έχουν παρέλθει οκτώ χρόνια. «Για µας στο Υπουργείο Παιδείας 6 7

5 Φορείς + ραστηριότητες Άτλας: Online δίκτυο διασύνδεσης για πρόσβαση των φοιτητών στην αγορά εργασίας Η νέα διαδικτυακή υπηρεσία υλοποιείται από το Εθνικό ίκτυο Έρευνας & Τεχνολογίας Μια νέα διαδικτυακή υπηρεσία που στηρίζει την πρακτική άσκηση των φοιτητών των Ελληνικών Aκαδηµαϊκών Iδρυµάτων µέσα από τη δηµιουργία ενός δικτύου διασύνδεσης, επικοινωνίας και εξυπηρέτησης των εκπαιδευτικών αναγκών τους ενώ ταυτόχρονα βελτιώνει την πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας, τίθεται για πρώτη φορά σε λειτουργία τη φετινή ακαδηµαϊκή χρονιά. Το έργο υλοποιείται από το Εθνικό ίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας (Ε ΕΤ Α.Ε.). Η υπηρεσία ΑΤΛΑΣ διασυνδέει τα Aκαδηµα- ϊκά Iδρύµατα της χώρας µε τους φορείς που παρέχουν θέσεις -και συνεπώς δυνατότητεςπρακτικής άσκησης για τους φοιτητές, κάτι που είναι απαραίτητο και αναγκαίο για την Ακαδηµαϊκή τους ολοκλήρωση. Η ενηµέρωση για τις θέσεις αυτές γίνεται µέσα από ένα ενιαίο, κεντρικό σύστηµα, προσβάσιµο από όλα τα Ιδρύµατα και από τους φοιτητές τους. Στόχοι του συστήµατος ΑΤΛΑΣ, συνεπώς, είναι: η αύξηση της διαθεσιµότητας θέσεων πρακτικής άσκησης στους φοιτητές, η απλοποίηση της επικοινωνίας µεταξύ των ιδρυµάτων και των φορέων που προσφέρουν τις θέσεις πρακτικής άσκησης, η άµεση ενηµέρωση των ιδρυµάτων για τις διαθέσιµες θέσεις, καθώς και η δυνατότητα δέσµευσης αυτών εκ µέρους των φοιτητών, µέσω του συστήµατος. Στο σύστηµα ΑΤΛΑΣ µπορούν να εγγραφούν όλοι οι φορείς που διαθέτουν θέσεις πρακτικής άσκησης και να καταχωρίσουν τις θέσεις αυτές, λειτουργία η οποία είναι ήδη διαθέσιµη στο σύνδεσµο: Με τη χρήση του συστήµατος ΑΤΛΑΣ αναµένεται να αυξηθεί ση- µαντικά ο αριθµός των φοιτητών που πραγµατοποιούν πρακτική άσκηση, εξαιτίας κατ αρχήν του βελτιωµένου επίπεδου πληροφόρησης ενώ παράλληλα θα βελτιωθεί και η ποιότητα της παρεχόµενης πρακτικής άσκησης. Εκτιµάται επίσης ότι θα συµβάλλει σηµαντικά στην εξοικονόµηση ανθρώπινων πόρων, τόσο από την πλευρά των Ιδρυµάτων όσο και των φορέων υποδοχής των ασκούµενων φοιτητών. Πρόσβαση και λογαριασµό στο σύστηµα αποκτούν επίσης τα όργανα των Ιδρυµάτων που συντονίζουν τη δι- αδικασία της πρακτικής άσκησης των φοιτητών τους (Γραφεία Πρακτικής Άσκησης, Γραφεία ιασύνδεσης κλπ), ώστε να µπορούν να πραγµατοποιούν αναζητήσεις θέσεων και να τις αντιστοιχίζουν στους φοιτητές. Εξίσου σηµαντικό είναι και το γεγονός ότι το σύστηµα ΑΤΛΑΣ δίνει και στους φοιτητές τη δυνατότητα αναζήτησης και εντοπισµού των επιθυµητών από τους ίδιους θέσεων πρακτικής άσκησης. Η χρηµατοδότηση του έργου γίνεται από το ΕΠ «Εκπαίδευση και ιά Βίου Μάθηση», µε πόρους της ΕΕ και της Ελλάδας 8 9

6 Φορείς + ραστηριότητες ιεθνές επιστηµονικό συνέδριο για το φαινόµενο του θερµοκηπίου Από το Κέντρον Ερεύνης Φυσικής της Ατµοσφαίρας και Κλιµατολογίας της Ακαδηµίας Αθηνών Το ολοένα πιο απειλητικό φαινόµενο του θερµοκηπίου και της κλιµατικής αλλαγής στη Γη, καθώς και οι σχετικές συγκρίσεις µε άλλα σώµατα του ηλιακού συστήµατος, ήταν το αντικείµενο διεθνούς συνεδρίου που διοργάνωσε το Κέντρον Ερεύνης Φυσικής της Ατµοσφαίρας και Κλι- µατολογίας της Ακαδηµίας Αθηνών, σε συνεργασία µε το Μαριολοπούλειο- Καναγκίνειο Ίδρυµα Επιστηµών Περιβάλλοντος, τη ευτέρα 29 Οκτωβρίου. ιακεκριµένοι Έλληνες και ξένοι επιστήµονες κατέθεσαν τον διεπιστηµονικό προβληµατισµό τους για ένα πολυδιάστατο ζήτηµα που δεν γνωρίζει σύνορα και εµπλέκει όλο το πλανητικό µας σύστηµα. Όπως τονίστηκε, µεταξύ άλλων, το φαινόµενο του θερµοκηπίου, οι διαστάσεις του οποίου δεν είναι ακόµα απόλυτα γνωστές, οφείλεται σε µεγάλο βαθµό στην ανθρωπογενή παρέµβαση στο κλίµα, αλλά και σε ευρύτερες φυσικές διαδικασίες που ξεπερνούν τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Στο συνέδριο παρουσιάστηκε η διαχρονική εξέλιξη των επιστη- µονικών θεωριών σχετικά µε το φαινόµενο του θερµοκηπίου, ενώ επισηµάνθηκε ότι κάτι ανάλογο συµβαίνει, πέρα από τη Γη, ιδίως στην Αφροδίτη, αλλά και στον δορυφόρο του Κρόνου, τον Τιτάνα. Τη χειρότερη γνωστή εξέλιξη είχε το φαινόµενο του θερ- µοκηπίου στην Αφροδίτη, στην οποία επικρατούν θερµοκρασίες πολλών εκατοντάδων βαθµών Κελσίου, ενώ πιο πρόσφατη Ο καθηγητής, κ. Χρήστος Ζερεφός ήταν η ανακάλυψη αντίστοιχου φαινοµένου και στον δορυφόρο του Κρόνου Τιτάνα. Τονίστηκε επίσης ότι η αποσταθεροποίηση του κλίµατος λόγω της ανθρωπογενούς παρέµβασης έχει πολύ σοβαρές συνέπειες, όπως η αύξηση της συχνότητας εµφάνισης ακραίων φυσικών φαινοµένων, ιδίως καύσωνες, καταιγίδες και πληµµύρες, κατά τα τελευταία 50 χρόνια. Ο καθηγητής και ακαδηµαϊκός Χρήστος Ζερεφός, πρόεδρος της ιεθνούς Επιτροπής Όζοντος, ο οποίος είχε και την πρωτοβουλία διοργάνωσης του συνεδρίου, έκανε µια εκτενή ιστορική αναδροµή στους φιλοσόφους και επιστήµονες, από την αρχαία Αίγυπτο και την αρχαία Ελλάδα έως τους σύγχρονους, οι οποίοι σταδιακά έριξαν φως στα µυστήρια του κλίµατος, της ατµόσφαιρας και του φαινοµένου του θερµοκηπίου. Όπως ανέφερε, µετά από διαδοχικές επιστηµονικές ανακαλύψεις, έχει γίνει αντιληπτό ότι τα κλιµατικά φαινόµενα (όπως και η κλιµατική αλλαγή ειδικότερα) είναι µη γραµµικές και πολύπλοκες διαδικασίες, που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση εκατοντάδων φυσικών και ανθρωπογενών παραγόντων στη γεώσφαιρα, τη βιόσφαιρα, την υδρόσφαιρα, την κρυόσφαιρα και την ατµόσφαιρα. Ο κ. Ζερεφός τόνισε ότι «τα πολύπλοκα συστήµατα συνεχίζεται...

7 Φορείς + ραστηριότητες (συνέχεια) ιεθνές επιστηµονικό συνέδριο για το φαινόµενο του θερµοκηπίου Ο πρόεδρος της ιεθνούς Ένωσης Μετεωρολογίας και Ατµοσφαιρικών Επιστηµών (IAMAS), κα. Αθηνά Κουστένη απαιτούν και πολύπλοκες δράσεις», ενώ, όπως είπε η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατµόσφαιρα από περίπου 400 ppm (µέρη ανά εκατοµµύριο) που είναι σήµερα, µπορεί να διπλασιαστεί έως το τέλος του 21ου αιώνα. Η Αθηνά Κουστένη, πρόεδρος της ιεθνούς Ένωσης Μετεωρολογίας και Ατµοσφαιρικών Επιστηµών (IAMAS), καθώς και ιευθύντρια Ερευνών στο Εργαστήριο ιαστη- µικών Ερευνών και Οργάνων του Αστεροσκοπείου Παρισίων, τόνισε ότι ένα εκτός ελέγχου φαινόµενο του θερµοκηπίου στην Αφροδίτη οδήγησε ώστε σήµερα η ατµόσφαιρά της να αποτελείται κατά 96% από διοξείδιο του άνθρακα, η θερµοκρασία στην επιφάνειά της να φθάνει τους 467 βαθµούς Κελσίου και η πίεση να είναι 93 φορές µεγαλύτερη από τη γήινη. ο καθηγητής Juerg Luterbacher, του γερµανικού πανεπιστηµίου Justusτης Νορβηγικής Ακαδηµίας Επιστη- Liebig, ο καθηγητής του πανεπιστηµίου του Όσλο Ivar S.A. Isaksen, µέλος µών και Γραµµάτων και ο καθηγητής Donald Wuebbles του πανεπιστηµίου του Ιλινόις των ΗΠΑ. Ο ακαδηµαϊκός Σταµάτιος Κριµιζής, Επίτιµος ιευθυντής της ιοίκησης ιαστήµατος και επιστηµονικός διευθυντής του πανεπιστηµίου Τζον Χόπκινς των ΗΠΑ, ο οποίος είναι και πρόεδρος του Εθνικού Συµβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ), µίλησε για τις µαγνητόσφαιρες και τις ιονόσφαιρες που υπάρχουν σε άλλους πλανήτες, από τον Ερµή έως τον Πλούτωνα, και πώς αυτές επηρεάζουν τον «διαστηµικό καιρό». Απονοµή βραβείου Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου πραγµατοποιήθηκε η απονοµή του διεθνούς Βραβείου «WMO Professor Mariolopoulos Trust Fund Award» για το 2012 από τον Παγκόσµιο Μετεωρολογικό Οργανισµό (WMO). Ο ακαδηµαϊκός, κ. Σταµάτιος Κριµιζής Επίσης µεταξύ των οµιλητών ήσαν ο καθηγητής του πανεπιστηµίου Αθηνών και πρόεδρος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Κανάρης Τσίγκανος, η Γεωργία εστούνη, καθηγήτρια Υδρολογίας, Υδρογεωλογίας και Υδάτινων Πόρων του πανεπιστηµίου της Στοκχόλµης και µέλος του Σ της Βασιλικής Σουηδικής Ακαδηµίας Επιστηµών, ο καθηγητής αστροφυσικής Olivier Mousis του γαλλικού πανεπιστηµίου Franche-Comte, Το Βραβείο απονεµήθηκε εξ ηµισείας στον δρα Thorsten Mauritsen (του Ινστιτούτου Μετεωρολογίας Μαξ-Πλανκ της Γερµανίας) και στον δρα Yang Xuchao (του Ινστιτούτου Μετεωρολογικών Επιστηµών της Κίνας)

8 Φορείς + ραστηριότητες ΙΑΥΛΟΣ στη γνώση και στον πολιτισµό µε Webcast ωρεάν η υπηρεσία από το Εθνικό ίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας Συνεχίζεται και φέτος η εφαρµογή του προγράµµατος ανταλλαγής συγγραµµάτων Εύδοξος+ Το Εθνικό ίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας παρέχει δωρεάν την υπηρεσία ΙΑΥΛΟΣ σε κάθε δη- µόσιο ή ιδιωτικό φορέα που ενδιαφέρεται για την ζωντανή διαδικτυακή µετάδοση εκδηλώσεων µε εκπαιδευτικό, ερευνητικό ή πολιτιστικό χαρακτήρα. Έτσι, ανοίγει ένα παράθυρο στον κόσµο, αφού επι- τρέπει ακόµα και σε αποµακρυσµένες περιοχές να συνδέονται µε τα κέντρα όπου παράγεται γνώση και πολιτισµός και ο ΙΑΥΛΟΣ µπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο για τη µε- γαλύτερη διάδοση του χρονου εκπαιδευτικού, ερευνητικού και πολιτιστικού σύγπεριεχοµένου. Η υπηρεσία ΙΑΥΛΟΣ παρέχει ζωντανή πρόσβαση σε διαλέξεις, σε- µινάρια, καλλιτεχνικά γεγονότα και άλλες εκδηλώσεις υψηλής πολιτιστικής και επιστηµονικής αξίας που διοργανώνουν σηµαντικοί εκπαιδευτικοί, ερευνητικοί και πολιτιστι- κοί φορείς της χώρας. Κατά τη διάρκεια µίας ζωντανής διαδικτυακής µετάδοσης, ο ήχος και η εικόνα (video) που λαµβάνονται από το χώρο µίας εκδήλωσης, προωθούνται ψηφιοποιηµένα και κωδικοποιηµένα µέσω του Ε ΕΤ (streaming), σε ποιότητα έως και HD, σε κεντρική υποδο- µή εξυπηρετητών της υπηρεσίας και από εκεί διανέµονται στους διαδικτυακούς θεατές οι οποίοι µπορούν να παρακολουθήσουν από απόσταση την εκδήλωση µέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών ή έξυπνων φορητών συσκευών (smartphones, laptops, κλπ). Για τη ζωντανή µετάδοση των εκδηλώσεων αξιοποιείται το οπτικό δίκτυο νέας γενιάς και οι προηγµένες υπολογιστικές υποδοµές του Ε ΕΤ. Το εκάστοτε πλήρες πρόγραµµα των µελλοντικών ζωντανών µεταδόσεων ΙΑΥΛΟΣ του Ε ΕΤ είναι διαθέσιµο από την ιστοσελίδα Συνεχίζεται το πρόγραµµα Εύδοξος+ Παράλληλα, κατόπιν της επιτυχούς πιλοτικής εφαρµογής του προγράµµατος Εύδοξος+ κατά την προηγούµενη ακαδηµα- ϊκή χρονιά, η «Ανταλλαγή Συγγραµµάτων» θα λειτουργήσει και το νέο ακαδηµαϊκό έτος. Με την εθελοντική αυτή δράση, κάθε φοιτητής µπορεί να παραχωρήσει ή να παραλάβει συγ- γράµµατα από φοιτητές του Τµήµατός του. Για κάθε ανταλλαγή που πραγµατοποιείται προστίθενται στο λογαριασµό του πιστωτικές µονάδες. Οι µονάδες αυτές αθροίζονται και µπορούν να εξαργυρωθούν για την απόκτηση ελεύθερων συγγραµµάτων, επιπλέον όσων δικαιούται για τα µαθήµατα που παρακολουθεί. Περισσότερες πληροφορίες υπάρχουν στο ενηµερωτικό video καθώς και στη σελίδα:

9 ι-ερευνώντας Γενετική µετάλλαξη αλλάζει την αντίδραση του ανοσοποιητικού Eρευνητές του ΕΚΕΦΕ «ηµόκριτος» ανακάλυψαν ότι µια κοινή «µετάλλαξη» αλλάζει το πως αντιδρά το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστηµα σε µολύνσεις Μια ελληνική ερευνητική οµάδα, µε επικεφαλής επιστήµονες του ΕΚΕΦΕ «ηµόκριτος», ανακάλυψε ότι ένας κοινός πολυµορφισµός στα κύτταρα του ανοσοποιητικού µας συστή- µατος, δηλαδή µια πολύ συχνή «µετάλλαξη» την οποία φέρει περίπου ένας στους τέσσερις ανθρώπους, ευθύνεται για το ότι κάποιοι άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς σε συγκεκριµένες µολύνσεις, συµπεριλαµβανοµένου του ιού HIV που ευθύνεται για το AIDS. Η σχετική δηµοσίευση έγινε στο διεθνές περιοδικό ανοσολογίας «Journal of Immunology». Οι επιστήµονες, εδώ και πολύ καιρό, γνωρίζουν ότι κάποιοι άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς σε συγκεκριµένες ασθένειες από ό,τι άλλοι. Είτε πρόκειται για ιώσεις είτε για καρκίνους είτε για διάφορες άλλες νόσους, ο κάθε ξεχωριστός οργανισµός αντιδρά διαφορετικά, ενώ η «ευθύνη» για αυτό αποδίδεται συνήθως στο ανοσοποιητικό µας σύστηµα. Σύµφωνα µε µελέτες χρόνων, σε ένα µεγάλο βαθµό, αυτή η διαφορετική αντίδραση στις ασθένειες οφείλεται στη γενετική ποικιλοµορφία των γονιδίων του ανοσοποιητικού συστήµατος, δηλαδή του συνόλου των κυττάρων και των ιστών που είναι υπεύθυνο για την αντιµετώπιση όλων των µολύνσεων και ασθενειών. Αυτή τη γνώση αξιοποίησαν οι Έλληνες ερευνητές, µε επικεφαλής τον δρα Ευστράτιο Στρατίκο και µε βασική ερευνήτρια την δρα Ειρήνη Ευνουχίδου, για να µελετήσουν τις συγκεκριµένες γενετικές ποικιλοµορφίες, να τις καταγράψουν και να εξετάσουν πώς θα µπορούσαν να µας βοηθήσουν στην πιο αποτελεσµατική και έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία των διαφόρων ασθενειών. Η σηµαντική «µετάλλαξη» που εντόπισαν, συµβαίνει στο γονίδιο του ενζύµου ERAP2. Το ERAP2, µαζί µε τον «συνεργάτη» του, το ERAP1, είναι τα ένζυµα που δείχνουν στο ανοσοποιητικό σύστηµα ποιό κύτταρο νοσεί. Ως αποτέλεσµα της εν λόγω µετάλλαξης, κάποιες ασθένειες γίνονται πιο εύκολα αναγνωρίσιµες, ενώ άλλες κρύβονται από τον «ελεγκτή» του ανοσοποιητικού συστήµατος. Με αυτόν τον τρόπο, κάποιοι άνθρωποι είναι πιο ανθεκτικοί σε µόλυνση από HIV, παρά την επανειληµµένη έκθεση τους στον ιό. Η ανακάλυψη µπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη εξατοµικευµένη πρόληψη και θεραπεία, ενώ καθορίζει ένα νέο στόχο για την ανάπτυξη µεθόδων ανοσοθεραπείας, στόχος της οποίας είναι να τροποποιεί την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήµατος. Η γνώση αυτή µπορεί να χρησιµοποιηθεί για να σχεδιαστεί ένας «χάρτης» που θα παραθέτει µε ποιο τρόπο οι διαφοροποιήσεις σε αυτά τα ένζυµα επηρεάζουν την ανθεκτικότητά των ανθρώπων σε ένα εύρος απειλητικών για την υγεία νοσηµάτων. Στην έρευνα συνεργάστηκαν οι επιστήµονες Ευστράτιος Στρατίκος, Ειρήνη Ευνουχίδου, James Birtley, Ευθαλεία Ζερβούδη, Ειρήνη Μαυρίδου, Εµµανουήλ Σαρειδάκης, Πέτρος Γκιάστας και Αθανάσιος Παπακυριακού από το ΕΚΕΦΕ «ηµόκριτος» (από τα Εργαστήρια Χηµείας Πρωτεϊνών και οµικής & Μακροµοριακής Χηµείας), οι Γιώργος Παναγιώτου και Μαρτίνα Σαµιωτάκη από το Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστηµών «Αλέξανδρος Φλέ- µινγκ», οι Ολίβια Πετράκη και ηµήτρης Γεωργιάδης από το Πανεπιστήµιο της Αθήνας και οι Sergey Seregin και Andrea Amalfitano από το Πανεπιστήµιο του Μίσιγκαν

10 Η Ελλάδα που ερευνά ιπλή αριστεία για το ΙΤΕ Πρωτιά σε ερευνητές του Ινστιτούτου Πληροφορικής του ΙΤΕ σε διεθνή διαγωνισµό λογισµικού στην Ιαπωνία Ευρωπαϊκή διάκριση ερευνητή του ΙΜΒΒ-ΙΤΕ µε το EMBO Young Investigator award Σηµαντική διάκριση για το Ινστιτούτο Πληροφορικής (ΙΠ) του Ιδρύµατος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) αποτελεί η πρώτη θέση που κατέλαβαν ερευνητές του στο διεθνή διαγωνισµό «Gesture Recognition Challenge» για την εργασία τους µε τίτλο «Giving a hand to Kinect» που αναφέρεται σε λογισµικό που έχουν αναπτύξει στον τοµέα της υπολογιστικής όρασης. Ο διαγωνισµός έγινε στο πλαίσιο του διεθνούς συνεδρίου International Conference on Pattern Recognition (ICPR) 2012 στην Tsukuba της Ιαπωνίας στις 10 και 11 Νοεµβρίου 2012, µε χορηγό το ερευνητικό τµήµα της εταιρείας Microsoſt που εδρεύει στο Redmond των ΗΠΑ. Ο διαγωνισµός εµπίπτει στην πρωτοβουλία «CHALEARN - Challenges in Machine Learning» που αποσκοπεί στην ανάπτυξη µεθόδων που επιτρέπουν σε υπολογιστές να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους καθώς συσσωρεύουν εµπειρία κατά την επίλυση συγκεκριµένων προβληµάτων. Η υπολογιστική όραση αποτελεί ερευνητικό τοµέα της τεχνητής νοηµοσύνης που στοχεύει στο να κάνει τους υπολογιστές να βλέπουν και να κατανοούν το περιβάλλον τους µέσω της επεξεργασίας και ανάλυσης εικόνων. Η µεθοδολογία που αναπτύχθηκε από τους ερευνητές του ΙΤΕ επιτρέπει σε έναν υπολογιστή να παρακολουθεί µέσω κάµερας τα χέρια ενός ανθρώπου και να αναγνωρίζει τις κινήσεις που κάνουν. Με αυτό τον τρόπο µπορεί να διευκολυνθεί η φυσική αλληλεπίδραση Οι βραβευθέντες Πασχάλης Παντελέρης (Μηχανικός Λογισµικού, ΙΠ-ΙΤΕ) και ο Αντώνης Αργυρός (Αναπλ. Καθηγητής, Τµήµα Επιστήµης Υπολογιστών Πανεπιστηµίου Κρήτης µε τους υπολογιστές και ο χειρισµός ηλεκτρονικών συσκευών χωρίς να απαιτούνται ιδιαίτερες γνώσεις, εκπαίδευση, ή άλλες συσκευές (π.χ. τηλεχειριστήριο). Το φάσµα των ενδεχόµενων εφαρµογών είναι πολύ ευρύ. Ήδη, πολλές ευρωπαϊκές, αµερικανικές και ασιατικές εταιρείες έχουν ενδιαφερθεί να χρησιµοποιήσουν αυτή την τεχνολογία ως βάση ανάπτυξης συγκεκρι- µένων εφαρµογών στους τοµείς της υγείας, της εκπαίδευσης, της αυτο- µατοποιηµένης κατανόησης της νοη- µατικής γλώσσας, των διαδραστικών παιχνιδιών, του αυτοµατοποιηµένου προγραµµατισµού ροµπότ, κ.α. Η σχετική έρευνα έχει χρηµατοδοτηθεί από τα ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράµµατα του 7ου Προγράµµατος Πλαισίου GRASP και ROBOHOW.COG, ενώ ταυτόχρονα εµπίπτει στους ερευνητικούς στόχους του προγράµµατος του Ινστιτούτου Πληροφορικής σε ιάχυτη Νοηµοσύνη και Έξυπνα Περιβάλλοντα. Ενδιάµεσα αποτελέσµατα της έρευνας έχουν ήδη δηµοσιευτεί σε κορυφαία διεθνή επιστηµονικά συνέδρια και περιοδικά. Η ερευνητική οµάδα που συµµετείχε στην βραβευθείσα εργασία αποτελείται από τους Νικόλαο Κυριαζή και Ιάσονα Οι συνεχίζεται...

11 Η Ελλάδα που ερευνά (συνέχεια) ιπλή αριστεία για το ΙΤΕ κονοµίδη (υποψήφιοι ιδάκτορες Τµήµατος Επιστήµης Υπολογιστών Πανεπιστηµίου Κρήτης και µεταπτυχιακοί υπότροφοι ΙΠ-ΙΤΕ), τον Πασχάλη Παντελέρη (Μηχανικός Λογισµικού, ΙΠ-ΙΤΕ) και τον Αντώνη Αργυρό (Αναπληρωτής Καθηγητής, Τµήµα Επιστήµης Υπολογιστών Πανεπιστηµίου Κρήτης και συνεργαζόµενο µέλος ΕΠ του ΙΠ-ΙΤΕ). Σχετικά βίντεο: Βράβευση για τον Γιώργο Γαρίνη Η βράβευση του EMBO απευθύνεται σε νέους ερευνητές µε αποδεδειγµένη ικανότητα να αριστεύσουν, µε σκοπό τόσο την περεταίρω δηµοσιότητα και χρηµατοδότηση της ερευνητικής τους προσπάθειας όσο και τη δικτύωση του εργαστηρίου τους µε άλλα ερευνητικά κέντρα αριστείας. Αξίζει να σηµειωθεί ότι από την θέσπιση αυτών των βραβείων το 2000, συνολικά 7 επιστήµονες Ελληνικών Ιδρυµάτων έχουν βραβευτεί, εκ των οποίων οι 4 βρίσκονται στο ΙΤΕ. Ο Γιώργος Γαρίνης, αναπληρωτής καθηγητής του τµήµατος Βιολογίας, Πανεπιστηµίου Κρήτης και συνεργαζόµενο µέλος του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ) του Ιδρύµατος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), βραβεύθηκε στις 14 Νοεµβρίου από το εξαιρετικά ανταγωνιστικό και υψηλού κύρους πρόγραµµα χρηµατοδότησης Νέων Ερευνητών του Ευρωπαϊκού Οργανισµού Μο- ριακής Βιολογίας (EMBO Young Investigator award) για την ερευνητική του πρόταση µε τίτλο «Ο ρόλος των γενετικών βλαβών στην ανάπτυξη και στις ασθένειες». Η ερευνητική δραστηριότητα του εργαστηρίου του ρ. Γαρίνη, η οποία χρηµατοδοτήθηκε για 3 έτη, αποσκοπεί στο να διαλευκάνει το ρόλο της σταδιακής συσσώρευσης των γενετικών βλαβών στη γήρανση. Τα αποτελέσµατα της εργασίας αυτής θα έχουν σηµαντικό αντίκτυπο στη καταπολέµηση των ασθενειών που εµφανίζονται συχνότερα στη τρίτη ηλικία, συµπεριλαµβανοµένου και του καρκίνου

12 Η Ελλάδα που ερευνά «Αντίο» πετρέλαιο, καλώς ήρθες τηγανέλαιο (και υδρογόνο)! Το ΕΚΕΤΑ παρουσίασε απορριµµατοφόρο το οποίο κινείται χρησιµοποιώντας ως καύσιµο τηγανέλαιο που συνέλεξε από 23 εστιατόρια της Θεσσαλονίκης! Το ενδιαφέρον εταιρειών από την Ελλάδα και το εξωτερικό έχει προσελκύσει το καύσιµο που παρασκεύασε το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) από τηγανέλαιο. Το ΕΚΕΤΑ συγκέντρωσε από 23 εστιατόρια της Θεσσαλονίκης λίτρα τηγανέλαιου και παρασκεύασε λίτρα καυσίµου, µε το οποίο κινείται εδώ και δύο µήνες ένα απορριµµατοφόρο συµβατικής τεχνολογίας του δήµου Θεσσαλονίκης. Το συγκεκριµένο βιοκαύσιµο είναι µείγµα που αποτελείται κατά το ήµισυ από το καύσιµο τηγανέλαιου και το υπόλοιπο από συµβατικά καύσιµα. Το απορριµµατοφόρο διήνυσε ήδη χιλιόµετρα, ενώ το επόµενο βήµα του κέντρου θα είναι η δοκιµή της λειτουργίας του µόνο µε συµβατικό καύσιµο. Έτσι, θα γίνει σύγκριση της λειτουργίας του κινητήρα του οχήµατος µε ή χωρίς το καύσιµο από τηγανέλαιο και θα καταγραφεί η υπεροχή του «οικολογικού καυσίµου» έναντι του συµβατικού, η οποία έχει ήδη διαπιστωθεί από τις µέχρι τώρα δοκιµές που έγιναν. Το απορριµµατοφόρο, το οποίο δεν υπέστη καµία απολύτως µετατροπή, παρουσιάστηκε στη διάρκεια των εργασιών της πρώτης ηµέρας του πρώτου διήµερου διεθνούς επιστηµονικού συνεδρίου για τα βιοκαύσιµα, που πραγµατοποιήθηκε στις 19 και 20 Νοεµβρίου 2012 στο συνεδριακό κέντρο του ΕΚΕΤΑ. Αντικείµενο του συνεδρίου ήταν η βιώσιµη ανάπτυξη της Νότιας Ευρώπης µέσω των βιοκαυσίµων. «Υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από εταιρείες για το συ- γκεκριµένο προϊόν, το οποίο µπορεί να χρησιµοποιηθεί όχι µόνο σε οχήµατα δρόµου, όπως τα αυτοκίνητα, τα φορτηγά και τα απορριµµατοφόρα αλλά και σε πλωτά µέσα, ακόµη και σε αεροπλάνα», σύµφωνα µε την εκπρόσωπο της ερευνητικής οµάδας του ΕΚΕΤΑ Στέλλα Μπεζεργιάννη, δρ. χηµικό - µηχανικό. Στις πρωτοτυπίες, µάλιστα, αυτής της εφαρµογής περιλαµβάνεται και η µετατροπή της ηλιακής ενέργειας από φωτοβολταϊκά συστήµατα σε υδρογόνο, το οποίο εξευγενίζει το τηγα- νέλαιο και το µετατρέπει σε πολύτιµο καύσιµο. Ζητού- µενο είναι πλέον η συστηµατοποίηση της συλλογής του τηγανέλαιου και η παραγωγή του καυσίµου σε µεγάλες τες από συγκεκριµένα ποσότη- εργοστάσια. Εξοικονόµηση καυσίµου Η παραγωγή βιοντίζελ από τηγανέλαιο µπορεί να καλύψει το 10% της συνολικής κατανάλωσης ντίζελ, σύµφωνα µε την ερευνητική οµάδα του ΕΚΕΤΑ, η οποία έχει αναπτύξει την τεχνολογία για την παραγωγή βιοντίζελ δεύτερης γενιάς, από τηγανέλαιο. Η τεχνολογία βασίζεται στην καταλυτική υδρογονοεπεξεργασία συνεχίζεται...

13 Η Ελλάδα που ερευνά (συνέχεια) «Αντίο» πετρέλαιο, καλώς ήρθες τηγανέλαιο (και υδρογόνο)! τηγανελαίου και τη µετατροπή των λιπαρών οξέων του σε παραφίνες και ναφθένια. Η συνολική διεργασία έχει υψηλό βαθµό µετατροπής, που ξεπερνά το 90%. Το βιοκαύσιµο είναι ελαφρύ και καθαρό ντίζελ µε εντυπωσιακές ιδιότητες. Σε σχέση µε το συµβατικό, ορυκτό ντίζελ έχει υψηλότερο αριθµό κετανίου και υψηλότερη θερµογόνο δύναµη, εποµένως µικρότερη κατανάλωση καυσίµου ανά χλµ. Οι ερευνητές χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια έρευνας για να καταλήξουν στη συγκεκριµένη παγκοσµίως καινοτόµο τεχνική. Η νέα τεχνολογία προστατεύει το περιβάλλον, αλλά συγχρόνως αποτελεί και ένα οικονοµικό βιοκαύσιµο. Εκτιµάται ότι η αξιοποίηση των διαθέσιµων ποσοτήτων λαιου στην Ελλάδα µπορεί να καλύψει το 10% των αναγκών τηγανέτου ντίζελ, που αποτελεί στόχο του 2020, σύµφωνα µε αντίστοιχη ευρωπαϊκή οδηγία. Σηµειώνεται ότι οι ερευνητές του ΕΚΕΤΑ έχουν αποσπάσει το β βραβείο καινοτοµίας στον πρώτο διαγωνισµό «Η Ελλάδα Καινοτοµεί», που είχαν διοργανώσει ο ΣΕΒ και η Eurobank. Στο συνέδριο µίλησαν 6 διακεκριµένοι οµιλητές από κορυφαίους οργανισµούς και εταιρίες στον τοµέα των βιοκαυσί- µων, όπως ο γενικός διευθυντής της Γ (Γενικής ιεύθυνσης) για την Ενέργεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κυριάκος Μανιάτης, η αντιπρόεδρος της οµάδας δράσης για τη βιοµάζα της European Biofuels Platforma (BIOFRAC) Καλλιόπη Πανούτσου, ο πρόεδρος του τµήµατος βιοκαυσίµων της European Fuels Oxygenates Association (EFOA) Walter R. Mirabella, η διευθύντρια τεχνολογιών της TOYOTA Muriel Desaeger, ο διευθυντής ερευνών της PETROBRAS Eduardo Falabella Sousa-Aguiar και η διευθύντρια του τµήµατος αειφορίας της LanzaTech Willemijn van der Werf. Έλαβαν χώρα περισσότερες από 40 τεχνικές παρουσιάσεις σε αντικείµενα όπως η πολιτική της ΕΕ στα βιοκαύσιµα, τα πλεονεκτήµατα και οι προκλήσεις των βιοκαυσίµων 1ης γενιάς, τα βιοκαύσιµα του µέλλοντος, οι φιλικές για τα διυλιστήρια τεχνολογίες βιοκαυσίµων, η βιοαιθανόλη και η αειφορία και οι τεχνολογίες µετατροπής υπολειµµάτων. Καινοτοµίες στο συνέδριο Το πρώτο συνέδριο για βιοκαύσιµα Στη διάρκεια του διεθνούς επιστη- µονικού συνεδρίου µε τίτλο: «Biofuels for Sustainable Development of Southern Europe - Bio4SuD», που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Χηµικών ιεργασιών και Ενεργειακών Πόρων (Ι ΕΠ) του ΕΚΕΤΑ, στο επίκεντρο βρέθηκε η βιώσιµη ανάπτυξη της Νότιας Ευρώπης µέσω των βιοκαυσίµων. Για πρώτη φορά σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, τόσο οι µετακινήσεις των συνέδρων, όσο και το συνεδριακό υλικό συµµορφώθηκαν µε τον ανανεώσιµο και αειφόρο χαρακτήρα της βιοµάζας και των βιοκαυσίµων. Το λεωφορείο που µετέφερε τους συνέδρους κινούνταν µε καύσιµο αποτελούµενο κατά 10% από βιοντίζελ 2ης γενιάς. Η τσάντα του συνεδρίου ήταν κατασκευασµένη κατά 45% από ανακυκλώσιµο πλαστικό, ενώ το ση- µειωµατάριο και το στυλό ήταν από ανακυκλώσιµα υλικά. Ακόµα και ο φορητός δίσκος µνήµης (USB memory stick) που περιείχε τα πρακτικά του συνεδρίου ήταν κατασκευασµένος από ξύλο συνεχίζεται...

14 Η Ελλάδα που ερευνά (συνέχεια) «Αντίο» πετρέλαιο, καλώς ήρθες τηγανέλαιο (και υδρογόνο)! Η Ελλάδα που ερευνά Φεστιβάλ Επιστήµης και Τεχνολογίας 2012 To scooter υδρογόνου Αξίζει να θυµίσουµε ότι τον Σεπτέµβριο το ΕΚΕΤΑ, σε συνεργασία µε τον δήµο Θέρµης, παρουσίασε επίσηµα και το scooter υδρογόνου. Η παρουσίαση πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου «HYDECON - ηµιουργία ικτύου Συνεργασίας για την έρευνα, την ευαισθητοποίηση του κοινού και τη διερεύνηση επιχειρηµατικών προοπτικών σχετικών µε την οικονοµία του υδρογόνου στην περιοχή των ελληνοβουλγαρικών συνόρων». Το «µηχανάκι υδρογόνου» σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε για τον δήµο Θέρµης, από την ελληνική εταιρεία ELFON LTD, Clean Energy Solutions για τις ανάγκες του Ευρωπαϊκού Προγράµµατος ιασυνοριακής Συνεργασίας Ελλάδα-Βουλγαρία Το σύστηµα κίνησης του δικύκλου, βασίζεται σε υβριδική αρχιτεκτονική. Η φιλοσοφία µε βάση την οποία έχει σχεδιαστεί το όχηµα είναι η ηλεκτροκίνηση µε παρατεταµένη αυτονοµία µέσω της χρήσης κυψελών καυσίµου. Ο κινητήρας τροφοδοτείται από µπαταρίες οι οποίες επαναφορτίζονται συνεχώς, αυτόµατα, από το σύστηµα της κυψέλης καυσίµου που χρησιµοποιεί υδρογόνο. Έτσι, µε την χρήση του υδρογόνου αυξάνεται η αυτονοµία του οχήµατος. Η τροφοδοσία του scooter θα γίνεται µε υδρογόνο που παράγεται στο ΕΚΕΤΑ, σε ειδικά κατασκευασµένη µονάδα, µε ανανεώσιµο τρόπο, από νερό και ήλιο. Μαζί µε το ΕΚΕΤΑ και τον δήµο Θέρµης, συνεργάτες του έργου είναι επίσης η Σχολή Μαθηµατικών και Φυσικών Επιστηµών του Πανεπιστηµίου South West του Blagoevgrad στη Βουλγαρία και το Ίδρυµα Eco Energy επίσης από το Blagoevgrad, στη Βουλγαρία. Τετραήµερες εκδηλώσεις στο Εθνικό Ίδρυµα Ερευνών Για µια ακόµη χρονιά, το Εθνικό Ίδρυµα Ερευνών (ΕΙΕ) φιλοξένησε το Φεστιβάλ Επιστήµης και Τεχνολογίας από τις 13 έως τις 16 εκεµβρίου και σε συνεργασία µε το ΕΚΕΦΕ «ηµόκριτος», το Ινστιτούτο ΕΠΙΣΕΥ του ΕΜΠ και το Βρετανικό Συµβούλιο, µύησε τους εκατοντάδες επισκέπτες στα µυστικά των επιστηµονικών και τεχνολογικών επιτευγµάτων, εξοικείωσε µικρούς και µεγάλους µε τις έννοιες, τη µεθοδολογία και τα µυστικά της επιστηµονικής σκέψης αλλά και τις εφαρµογές της έρευνας στην καθηµερινή ζωή. Παράλληλα, διακεκριµένοι Έλληνες και ξένοι επιστήµονες και ερευνητές µίλησαν για τεχνολογίες αιχµής και σύγχρονες ανακαλύψεις, ενώ ειδικοί της επικοινωνίας της επιστήµης ανέδειξαν τα εργαλεία σύνδεσης επιστήµης και κοινωνίας. Μετά την επιτυχία του Φεστιβάλ το 2011, αλλά και την πρωτοφανή συµµετοχή µικρών και µεγάλων στη Βραδιά Ερευνητή που πραγµατοποιήθηκε τον Σεπτέµβριο στο ΕΙΕ ( το πρόγραµµα του Φεστιβάλ διευρύνθηκε αισθητά, περιλαµβάνοντας, πλέον, πολλές πρωινές και απογευµατινές δραστηριότητες. Στις πρωινές εκδηλώσεις του 4ηµέρου το κοινό είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει εργαστήρια, επιστηµονικές παρουσιάσεις, εκπαιδευτικά/θεατρικά δρώµενα, κατασκευές, επισκέψεις στα εργαστήρια του ΕΙΕ για µαθητές, καθώς και σεµινάρια για εκπαιδευτικούς και φοιτητές. Οι απογευµατινές παρουσιάσεις κάλυψαν ένα ευρύ φάσµα επιστηµονικών οµιλιών και συζητήσεων, απευθυνόµενες σε νέους επιστήµονες, φοιτητές, εκπαιδευτικούς αλλά και το ευρύ κοινό: «Ανιχνεύοντας την ανθρώπινη οντότητα» (13/12), «Μικρόκοσµος και Σύµπαν» (14/12), «Ροµποτική - Τεχνητή Νοηµοσύνη, µε φοβίζουν;» (15/12) συνεχίζεται...

15 Η Ελλάδα που ερευνά (συνέχεια) Φεστιβάλ Επιστήµης και Τεχνολογίας 2012 Επίσης, στο πρόγραµµα περιλήφθηκε η επιστηµονική θεατρική παράσταση: CSI Science - Έγκληµα στο Εργαστήριο, η οποία συγκέντρωσε το ενδιαφέρον του κοινού. Οι εκδηλώσεις πλαισιώθηκαν από προβολές επιστηµονικών ταινιών σε συνεργασία µε το CAID (Κέντρο Κοινωνίας Επιστήµης και Τέχνης) και ζωντανό µουσικό πρόγραµµα σε συνεργασία µε το Τµήµα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Παράλληλα, οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να ενηµερωθούν για τα ερευνητικά προγράµµατα της Ε.Ε. και να ξεναγηθούν στη Βιβλιοθήκη Επιστήµης και Τεχνολογίας, το Ηλεκτρονικό Αναγνωστήριο και το Υπολογιστικό Κέντρο του Εθνικού Κέντρου Τεκµηρίωσης (EKT). Ιδιαίτερα ενδιαφέρον ήταν το σεµινάριο του ΕΚΤ «Επιστηµονικές πηγές και πλούσιο ψηφιακό περιεχό- µενο, τώρα ελεύθερα στο ιαδίκτυο». Ας δούµε, όµως, αναλυτικά τις εκδηλώσεις που πραγµατοποιήθηκαν στη διάρκεια του τετραήµερου φεστιβάλ. Τα Ινστιτούτα Βιολογίας-Φαρµακευτικής Χηµείας-Βιοτεχνολογίας, (ΙΒΦΧΒ) και Θεωρητικής & Φυσικής Χηµείας, (ΙΘΦΧ) παρουσίασαν την «Πράσινη Χηµεία», «Από το φάρµακο στην πρωτοπόρο θεραπεία», «Σπειρουλίνα, ένα πράσινο εργοστάσιο στη ζωή µας», «Πρώτα βήµατα στη Χηµεία µέσα από συναρµολόγηση µικρών µορίων». Το Ινστιτούτο Προηγµένων Υλικών, Φυσικοχη- µικών ιεργασιών, Νανοτε-χνολογίας & Μικροσυστηµάτων του ΕΚΕΦΕ «ηµόκριτος» συµµετείχε µε δύο πολύ ενδιαφέρουσες και διαδραστικές παρουσιάσεις: «Μαγνητική αιώρηση µε ένα τραινάκι διαφορετικό από τα άλλα» και «Συλλέγοντας ενέργεια από τις µηχανικές δονήσεις». Το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ.) παρουσίασε ένα σύνολο δραστηριοτήτων µε θέµα: Υδάτινο Περιβάλλον: Ερευνώ παίζοντας. Το Τµήµα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία ΕΚΠΑ Συµβουλευτικό Κέντρο Οµηλίκων (ΣΥΚΕ- ΟΜ) παρουσίασε: το Thinking E-motionally, ένα ψηφιακό παιχνίδι µνήµης, Syk-Animation (διαδραστική παρουσίαση ενός εκπαιδευτικού βίντεο- animation µε τη χρήση πλαστελίνης για παιδιά σχολικής- προσχολικής ηλικίας, δηµιουργία comic, συναι-στρόβιλος (επιδαπέδιο παιχνίδι, που συνδυάζει το γνωστό παιχνίδι twister µε τα συναισθήµατα), ενώ υλοποίησε και το εργαστήριο ψηφιακού παραµυθιού. To Ερευνητικό Πανεπιστηµιακό Ινστιτούτο Εφηρ- µοσµένης Επικοινωνίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών παρουσίασε: το ecokthma, έναν χώρο φυσικής καλλιέργειας που προωθεί τη µάθηση µέσα από παιχνίδια διάδρασης µε τη φύση και τη χρήση φορητών ψηφιακών συσκευών και το project ITisART (αρωγός για παιδιά µε δυσκολία στη µάθηση). Ο Όµιλος Χηµείας των Αρσακείων Λυκείων Ψυχικού παρουσίασε το θέµα: Τεχνογνωσία και τεχνολογία µετάλλων στο αρχαίο Λαύριο. Οι Μαθητές Β Λυκείου, Α Αρσακείου Γενικού Λυκείου Ψυχικού µας έδειξαν πώς µοριακοί νάνοι µεταµορφώνονται σε τεχνολογικούς γίγαντες. Το Μουσείο Τηλεπικοινωνιών ΟΤΕ παρουσίασε: Hλεκτρο-Θύελλα από µαγνήτες, ήχους, καλώδια και Μύθους. Το Τµήµα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστηµίου Αθηνών παρουσίασε το Μαγικό Φίλτρο, ένα ψηφιακό παιχνίδι περιπέτειας µε σκοπό τη µάθηση. Οµάδα ερευνητών παρουσίασαν ένα παιγνίδι γνώσεων µε τη συµµετοχή των παιδιών, βασισµένο στο γνωστό format του «Εκατοµµυριούχου», µε αναµνηστικά δώρα και το χριστουγεννιάτικο εργαστήριο στολιδιών Φράκταλ. Η «Μicrosoſt & Συνεργάτες στη µάθηση» παρουσίασαν το Kinect και τη διαδραστική γεωµετρία. ραστηριότητες του Εθνικού Κέντρου Τεκµηρίωσης (ΕΚΤ): Ξεναγήσεις στη Βιβλιοθήκη Επιστήµης και Τεχνολογίας, το Ηλεκτρονικό Αναγνωστήριο και το Υπολογιστικό Κέντρο του ΕΚΤ, σεµινάριο για τις επιστηµονικές πηγές και πλούσιο ψηφιακό περιεχόµενο, ελεύθερα στο ιαδίκτυο. Ενότητα «ανιχνεύοντας την ανθρώπινη οντότητα»: Το σώµα και οι προεκτάσεις του, Ανθρώπινη αυτοεκπλήρωση, Περί ψυχής απορία. Επιστηµονική ταινία «Ανθρώπινη Ευφυΐα» (Ειδική Μνεία της Επιτροπής Βραβείων Φεστιβάλ CAID). Ενότητα «Μικρόκοσµος και Σύµπαν»: Η Φυσική του Μικρόκοσµου και το Σύµπαν, Σύγχρονη Κοσµολογία: Εξελίξεις και Αινίγµατα, Το Ηλιακό Σύστηµα και εµείς. CSI Science «Έγκληµα στο Εργαστήριο», µία πρωτότυπη επιστηµονική θεατρική παράσταση από την οµάδα του Famelab. Ροµποτική - Τεχνητή Νοηµοσύνη, µε φοβίζουν; Ένα πρωτότυπο debate µε τη συµµετοχή του κοινού. Ερευνητές: οι σούπερ ήρωες του σήµερα! 28 29

16 Η Ελλάδα που ερευνά Τα πρώτα βήµατα της βιοµηχανίας οργανικών ηλεκτρονικών στην Ελλάδα Workshop µε θέµα «Creating the Organic Electronics Industry in Greece» εκάδες νέες εταιρείες, εκατό και πλέον θέσεις εργασίας εξειδικευµένου επιστηµονικού προσωπικού, επτά νέα προϊόντα στους επόµενους 23 µήνες και η πρώτη πιλοτική γραµµή παραγωγής οργανικών ηλεκτρονικών, είναι η βάση στην οποία αναπτύσσεται τώρα η βιοµηχανία οργανικών ηλεκτρονικών στην Ελλάδα. Με αντικείµενο την ανάπτυξη των συγκεκρι- µένων τεχνολογιών µε παράλληλη επιχειρηµατική αξιοποίησή τους, ο καθηγητής Στέργιος Λογοθετίδης, διευθυντής του Εργαστηρίου Νανοτεχνολογίας του ΑΠΘ, διοργάνωσε Workshop µε θέµα «Creating the Organic Electronics Industry in Greece», το οποίο πραγµατοποιήθηκε την Πα- ρασκευή, 21 εκεµβρίου 2012, σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας. Η Θεσσαλονίκη, κέντρο αναφοράς στα οργανικά ηλεκτρονικά Όλα ξεκίνησαν από το Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας του ΑΠΘ και το ευρωπαϊκό πρόγραµµα RoLeMak (Reinforce Organic Electronics Research Potential in C.Makedonia). Μέσα από τις δράσεις του RoLeMak ξεπηδούν τρεις νέες εταιρείες για την πώληση της τεχνογνωσίας των οργανικών ηλεκτρονικών, ενώ παράλληλα προωθείται η νέα τεχνολογία στο εξωτερικό και δηµιουργούνται εκατό νέες θέσεις εργασίας εξειδικευµένου επιστηµονικού προσωπικού. Μέσω του προγράµµατος Rolemak, το Εργαστήριο λεπτών υµενίων νανοτεχνολογίας και νανοµετρολογίας (LTFN) του ΑΠΘ εξελίσσεται σε ένα από τα πιο σύγχρονα εργαστήρια Οργανικών Ηλεκτρονικών στην Ευρώπη και έχει ήδη εξοπλισθεί µε µηχανήµατα, κόστους ενός εκατοµµυρίου ευρώ. «Το RoleMak φέρνει Έλληνες και ξένους διακεκριµένους ερευνητές στη Θεσσαλονίκη και µετατρέπει το Αριστοτέλειο και το Τµήµα Φυσικής σε επίκεντρο έρευνας και αριστείας. Μέσω των ερευνητικών προγραµµάτων του δηµιουργούνται νέες θέσεις εργασίας αφού ήδη, µέχρι το τέλος του χρόνου, προκηρύσσονται 10 νέες θέσεις υποψήφιων διδακτόρων ειδικών στα Laser. Αυτή τη στιγµή υπάρχει ζήτηση σε εξειδικευµένο προσωπικό καθώς η κοινοπραξία επιχειρήσεων που δηµιουργήθηκε πρόσφατα, προσφέρει 8-10 τέτοιες θέσεις εργασίας, ενώ το πρόγραµµα RoleMak άλλες 5-10 θέσεις εξειδικευµένου επιστηµονικού προσωπικού» υπογράµµισε κατά τη διάρκεια του Workshop ο υπεύθυνος του έργου και επικεφαλής του Εργαστηρίου του ΑΠΘ καθηγητής Στέργιος Λογοθετίδης. Start up επιχειρήσεις O καθηγητής Στέργιος Λογοθετίδης, ιευθυντής του Εργαστηρίου Νανοτεχνολογίας του ΑΠΘ Η ανάγκη για περαιτέρω αξιοποίηση της παραγόµενης έρευνας δηµιούργησε ήδη τρεις καινοτόµες start up επιχειρήσεις, οι οποίες διευθύνονται από νέους επιστήµονες συνεχίζεται...

17 Η Ελλάδα που ερευνά (συνέχεια) Τα πρώτα βήµατα της βιοµηχανίας οργανικών ηλεκτρονικών στην Ελλάδα Μία από αυτές, η Organic Electronic Technologies, έχει ως κύριο έργο τη µεταφορά της παραγόµενης έρευνας στον τοµέα των οργανικών ηλεκτρονικών στο εξωτερικό. Σύµφωνα µε τον Χρήστο Κοΐδη, υπεύθυνο της νεοσύστατης επιχείρησης, κύριο αντικείµενο είναι η κατασκευή πρωτότυπων οργανικών ηλεκτρονικών διατάξεων και ο σχεδιασµός εγκαταστάσεων ποιοτικού ελέγχου για την κατασκευή οργάνων και τη βελτιστοποίηση των συστηµάτων. Το πιο ενθαρρυντικό από όλα, αυτό που θα δηµιουργήσει ένα σταθερό ανάχωµα στη διαρροή εγκεφάλων που παρατηρείται στη χώρα µας, είναι το πρόγραµµα SMARTRONICS που χρηµατοδοτείται από το 7 ΠΠ και ξεκινά από τον Ιανουάριο του 2013 δηµιουργώντας άµεσα 100 και πλέον θέσεις εργασίας για εξειδικευµένο επιστηµονικό προσωπικό µέσα από τη δηµιουργία επιχειρήσεων διαχείρισης και εφαρµογής των καινοτοµιών. «Έχουµε την τεχνογνωσία. Είναι καιρός πλέον να περάσουµε στην εφαρµογή» σηµείωσε ο επικεφαλής των δράσεων, καθηγητής Στέργιος Λογοθετίδης. Χρηµατοδότηση από τα ΕΣΠΑ Ρούχα µε ενσωµατωµένα φωτοβολταϊκά νέας γενιάς και προηγµένα οργανικά ηλεκτρονικά είναι κάποια από τα προϊόντα που θα γίνουν πραγµατικότητα µε την τεχνολογία που θα αναπτυχθεί στο πλαίσιο δυο νέων ερευνητικών έργων. Τα έργα µε τίτλο «ΥΦΑΤΡΟΝΙΚ» και «ΝανΟργανικ» χρηµατοδοτούνται στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ και εµπλέκουν ερευνητικούς και βιοµηχανικούς φορείς, υπό την καθοδήγηση του Εργαστηρίου Νανοτεχνολογίας του Τµήµατος Φυσικής του ΑΠΘ. Ο στόχος του έργου «ΥΦΑΤΡΟΝΙΚ- Ανάπτυξη Ολοκληρω- µένων Εύκαµπτων Κλωστοϋφαντουργικών και Ηλεκτρονικών Προϊόντων» είναι η ανάπτυξη πλήρους τεχνολογίας για την ενσωµάτωση εύκαµπτων οργανικών φωτοβολταϊκών διατάξεων σε κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα (π.χ. υφάσµατα). Οι οργανικές φωτοβολταϊκές διατάξεις θα χαρακτηρίζονται τόσο από βελτιωµένες ιδιότητες, για να διασφαλιστεί η λειτουργικότητά τους, αλλά και από την απαραίτητη µηχανική αντοχή στην κάµψη και στην έκταση, έτσι ώστε να µπορούν να ενσωµατωθούν σε κλωστοϋφαντουργικά υλικά. Οι τεχνικές ενσωµάτωσης που θα αναπτυχθούν θα είναι συµβατές µε διαδικασίες µεγάλης κλίµακας και χαµηλού κόστους, µε στόχο την εφαρµογή τους σε βιο- µηχανική κλίµακα για την παραγωγή έξυπνων και λειτουργικών κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και ενδυ- µάτων για διάφορες χρήσεις. Ο στόχος του δεύτερου έργου, του «ΝανΟργανικ Ανάπτυξη Νανοδοµικών Οργανικών & Ανόργανων Υλικών και Υµενίων για την Παραγωγή Οργανικών Ηλεκτρονικών ιατάξεων», είναι η δηµιουργία µιας πλήρους τεχνολογίας οργανικών ηλεκτρονικών η οποία περιλαµβάνει: α) την ανάπτυξη προηγµένων οργανικών ηµιαγωγών, διαφανών ηλεκτροδίων και νανο-δοµικών υλικών φραγµού, β) τον συνδυασµό των τεχνολογιών εκτύπωσης και κενού για την ανάπτυξη οργανικών ηλεκτρονικών διατάξεων, τόσο σε σκληρά όσο και σε εύκαµπτα συνεχίζεται...

18 Η Ελλάδα που ερευνά (συνέχεια) Τα πρώτα βήµατα της βιοµηχανίας οργανικών ηλεκτρονικών στην Ελλάδα υποστρώµατα (π.χ. οργανικών φωτοβολταϊκών στοιχείων και οργανικών κυκλωµάτων) και γ) τη συµβατότητα των υλικών και των τεχνικών ανάπτυξης µε διαδικασίες ευρείας κλίµακας και χαµηλού κόστους, µε στόχο την άµεση εφαρµογή τους σε βιοµηχανική κλίµακα για την κατασκευή ηλεκτρονικών διατάξεων σε πολυµερικά υποστρώµατα. Η τεχνολογία που θα αναπτυχθεί κατά τη διάρκεια του ΝανΟργανικ θα µπορεί να χρησιµοποιηθεί και για την παραγωγή άλλων ποικίλων οργανικών ηλεκτρονικών διατάξεων, όπως αισθητήρες, OLEDs, RFIDs, κ.λπ. Τα ΝανΟργανικ και ΥΦΑΤΡΟΝΙΚ χρηµατοδοτούνται από το γραµµα «Συνεργασία» του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Ανα- πρόφοράς (ΕΣΠΑ) και ο συνολικός προϋπολογισµός τους ανέρχεται σε και ευρώ αντίστοιχα. Τα έργα, στα οποία συµµετέχουν ερευνητικοί φορείς όπως το Πανεπιστήµιο Πατρών και το Ερευνητικό Ινστιτούτο Χηµικής Μηχανικής και Χηµικών ιεργασιών Υψηλής Θερµοκρασίας του ΙΤΕ, καθώς και ελληνικές εταιρίες υψηλής τεχνολογίας, θα ολοκληρωθούν το εκέµβριο του Το συντονισµό και την επιστηµονική ευθύνη τους έχει αναλάβει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης και συγκεκριµένα, το Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας του Τµήµατος Φυσικής, µε επιστηµονικά υπεύθυνο του έργου τον καθηγητή Στέργιο Λογοθετίδη. Η ερευνητική οµάδα του Α.Π.Θ. έχει πολυετή εµπειρία και είναι διεθνώς αναγνωρισµένη ως ένα κέντρο αριστείας στα Οργανικά Ηλεκτρονικά. Το πρόγραµµα «Νανοαρθροχόνδρος» που χρηµατοδοτείται µε ευρώ και στο οποίο συµµετέχουν εκτός από το Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας LTFN του ΑΠΘ και ιδιωτικές ελληνικές εταιρείες στοχεύει στην αντιµετώπιση της οστεοαρθρίτιδας που ταλαιπωρεί εκατοµµύρια άτοµα σε όλο τον κόσµο. «Η Αναγεννητική ιατρική ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο εφαρµογών. Τα νανοϋλικά που δηµιουργούµε µε τη συνεργασία του Εργαστηρίου Νανοτεχνολογίας ενσωµατώνονται στο ανθρώπινο σώµα ενώ περνούµε τώρα σε ένα δεύτερο επίπεδο βιοαποικοδοµήσιµων υλικών. Η Νανοϊατρική έχει πλέον πολλές εφαρ- µογές στο πεδίο των καρδιαγγειακών νόσων, του καρκίνου, των νευροεκφηλιστικών παθήσεων, του διαβήτη» σηµείωσε η ρ Β Καραγκιοζάκη. Η ίδια, ως υπότροφος µεταδιδακτορική ερευνήτρια του ΕΣΠΑ, συνεργάζεται µε το Nanomedicine Centre στο Μιλάνο, στο πρόγραµµα Nanocardio. Το Nanocardio προχωρά ένα βήµα περισσότερο και δηµιουργεί πορώδη υλικά εξ ολοκλήρου βιοαποικοδοµήσιµα, τα οποία αντικαθιστούν πλήρως τα stenth και αποµακρύνουν τον κίνδυνο αλλά και το κόστος µιας επέµβασης. «Νανοαρθροχόνδρος» και «Nanocardio» Απάντηση µε τη χρήση της νανοτεχνολογίας δίνει η Νανοϊατρική στην Οστεοαρθρίτιδα και την Αθηρωµάτωση. Οι επιστήµονες αισιοδοξούν ότι µέσα στην επόµενη δεκαετία όλες αυτές οι εφαρµογές θα έχουν ενσωµατωθεί στην κλινική πράξη και θα έχουν δώσει νέες δυνατότητες αναίµακτης θεραπείας

19 Η ζωή εν καινοτοµία «Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας: Πολυτέλεια ή Ανάγκη;» Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Πληροφορικής του ΙΤΕ, οι οποίοι έλαβαν εύφηµη µνεία για την εργασία τους, µιλούν στο Ε&Τ Τον Οκτώβριο τους απονεµήθηκε εύφηµη µνεία για την εργασία κριτικής ανασκόπησης µε τίτλο: «Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας: Πολυτέλεια ή Ανάγκη;», στο πλαίσιο του 14ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Management Υπηρεσιών Υγείας. Η µελέτη είναι αποτέλεσµα συνεργασίας του Εργαστηρίου Υπολογιστικής Ιατρικής και του Κέντρου Εφαρ- µογών και Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Υγείας του ΙΤΕ-ΙΠ, µε τον Οργανισµό HL7 HELLAS, και την συνέγραψαν από το ΙΤΕ-ΙΠ οι: Αγγελίνα Κουρού- µπαλη, ηµήτριος Κατεχάκης, Μανόλης Τσικνάκης, και από την HL7 Hellas o Αλέξανδρος Μπέρλερ. Ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας (ΗΦΥ) αποτελεί τη συστηµατική και διαχρονική συλλογή του ιστορικού και της κατάστασης υγείας ενός πολίτη. Η διαχρονική αυτή καταγραφή πληροφοριών υγείας επιτυγχάνεται µε τη διασύνδεση διαφορετικών συστηµάτων που συλλέγουν πληροφορίες και στοιχεία υγείας των πολιτών. Ο ΗΦΥ επίσης παρέχει πληροφορίες διοικητικής, οικονοµικής και στατιστικής φύσεως, καθώς και ποιοτικού ελέγχου. Η εργασία των ερευνητών του ΙΤΕ περιγράφει τα χαρακτηριστικά, τη λειτουργία και τα πλεονεκτήµατα του ΗΦΥ, αναφέρεται διεξοδικά στην ουσιαστική χρήση του και στη διαλειτουργικότητα που πρέπει να εξασφαλίζεται στα ολοκληρωµένα πληροφοριακά συστήµατα των νο- σοκοµείων, έτσι ώστε να υπάρξει πραγµατική αξιοποίηση των µεγάλων επενδύσεων που έχουν ήδη γίνει. Επίσης, αναλύει την σηµασία της πιστοποίησης και τα στάδια εφαρµογής συστηµάτων ΗΦΥ, προκειµένου να επιτευχθεί ουσιαστική χρήση στην καθηµερινή πρακτική. Περισσότερα, όµως, µας λένε οι ρ. Αγγελίνα Κουρούµπαλη, συνεργαζόµενη ερευνήτρια, εργαστήριο Υπολογιστικής Ιατρικής, Ινστιτούτο Πληροφορικής του ΙΤΕ και ο κ. ηµήτριος Κατεχάκης, επικεφαλής του Κέντρου Εφαρµογών & Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Υγείας, Ινστιτούτο Πληροφορικής του ΙΤΕ. Ποιά είναι τα οφέλη από τη χρήση του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας σε εθνικό επίπεδο; Η ουσιαστική χρήση του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας (ΗΦΥ) επιτρέπει τη βελτίωση της επιχειρησιακής αποτελεσµατικότητάς και τον µετασχηµατισµό των διαδικασιών στους οργανισµούς υγείας µε δύο κυρίως τρόπους: 1) απελευθερώνει ανθρώπινους πόρους από χρονοβόρες διαδικασίες, 2) επιβάλει οργανωµένες ροές εργασίας που µε τη σειρά τους επιτρέπουν συνεχή και πολυδιάστατη διοικητική πληροφόρηση αναγκαία προϋπόθεση για την εφαρµογή στην πράξη οποιασδήποτε στρατηγικής/πολιτικής στην Υγεία συνεχίζεται...

20 Η Ελλάδα που ερευνά (συνέχεια) «Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας: Πολυτέλεια ή Ανάγκη;» Η µεγάλη αξία του ΗΦΥ ως µέρος ενός ολοκληρωµένου πληροφοριακού συστήµατος υγείας (ΟΠΣΥ) έγκειται στο γεγονός ότι επιτρέπει την διανεµηµένη συλλογή των κλινικών δεδοµένων ως µέρος της συνολικής ροής εργασίας. Η πληροφορία συλλέγεται µία φορά και αποθηκεύεται έτσι ώστε στη συνέχεια να είναι διαθέσιµη για πολλαπλές χρήσεις προς εξυπηρέτηση διαφορετικών ιατρονοσηλευτικών και διοικητικών αναγκών. Ενδεικτικά, ένα ΟΠΣΥ επιτρέπει στο διοικητικό προσωπικό να συγκεντρώνει στοιχεία για την τιµολόγηση, στον ιατρό να βλέπει τις τάσεις όσον αφορά την αποτελεσµατικότητα των θεραπειών, στο νοσηλευτή να αναφέρει µια ανεπιθύµητη παρενέργεια, και στον ερευνητή να αναλύει την αποτελεσµατικότητα των φαρµάκων σε ασθενείς µε συν-νοσηρότητα. Σε αντίθεση µε την χρήση ΗΦΥ, η χρήση µεµονωµένων πληροφοριακών συστηµάτων περιορίζει τους επαγγελµατίες υγείας στο να διαχειρίζονται τοπικά και αποκοµµένα τα δεδοµένα των ασθενών τους. Προσδοκώµενα οφέλη από την ουσιαστική χρήση του ΗΦΥ υπάρχουν: για την παροχή στους πολίτες της δυνατότητας να έχουν υγιή, ενεργή και ανεξάρτητη ζωή µέχρι τα γηρατειά (βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής τους µε συνεχιζόµενη φροντίδα υγείας) για τη βελτίωση της βιωσιµότητας και της αποτελεσµατικότητας της κοινωνικής και υγειονοµικής περίθαλψης (δηλ. για το ίδιο το σύστηµα υγείας) για την ανάπτυξη καινοτόµων προϊόντων και υπηρεσιών, δη- µιουργώντας έτσι νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη (δηλ. για την ενίσχυση της ανάπτυξης και της απασχόλησης) Μπορείτε να µας περιγράψετε εν συντοµία τον τρόπο λειτουργίας του συστήµατος; Σε ένα φορέα υγείας όπως ένα νοσοκοµείο, η σχετική µε ένα ασθενή πληροφορία δηµιουργείται και συλλέγεται σε διάφορα τµήµατα όπως το ακτινολογικό, τα εργαστήρια, το φαρµακείο, το γραφείο κίνησης, καθώς και από τις ιατρικές και νοσηλευτικές πράξεις που πραγµατοποιούνται στις κλινικές. Τα επικουρικά πληροφοριακά συστήµατα που είναι εγκατεστηµένα στην πλειονότητα των δηµόσιων νοσοκοµείων της Ελλάδας είναι: ιαχείρισης ασθενή (για τη διαχείριση του µητρώου ασθενών, εισιτηρίων, εξιτηρίων, µεταφορών, ραντεβού κλπ) Εργαστηριακά (συνήθως αυτόνοµα, διασυνδεδεµένα µε τον ΗΦΥ) Ακτινοδιαγνωστικών τµηµάτων (για διασύνδεση ακτινολογικών δεδοµένων ασθενών και εικόνων) Φαρµακείου Καταχώρησης ιατρικών παραγγελιών (για εργαστηριακές εξετάσεις, φάρµακα και ακτινοδιαγνωστικές υπηρεσίες) Κλινικής τεκµηρίωσης (ιατρική παρακολούθηση ασθενούς, ενηµερωτικά σηµειώµατα, ιατρικές γνωµατεύσεις, ιατρικές βεβαιώσεις) Για την αποτελεσµατικότερη εφαρµογή του ΗΦΥ, είναι απαραίτητο οι λειτουργίες των επιµέρους υποσυστηµάτων από τα οποία αυτός αποτελείται να: ανταποκρίνονται στην πολυπλοκότητα του κλινικού περιβάλλοντος 38 39