Το IPT (Intergriertes Psychologisches Therapieprogramm bei Schizophren Erkrankten) είναιέναγνωσιακό συµπεριφοριστικό οµαδικό θεραπευτικό πρόγραµµα µε

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Το IPT (Intergriertes Psychologisches Therapieprogramm bei Schizophren Erkrankten) είναιέναγνωσιακό συµπεριφοριστικό οµαδικό θεραπευτικό πρόγραµµα µε"

Transcript

1 Μια σύντοµη παρουσίαση του προγράµµατος «Απαρτιωτικό, θεραπευτικόπρόγραµµαστη σχιζοφρένεια (ΙΡΤ)». Κ. Ευθυµίου & Σ. Ρακιτζή Ινστιτούτο Έρευνας και Θεραπείας της Συµπεριφοράς 1

2 Εισαγωγή Ι Το IPT (Intergriertes Psychologisches Therapieprogramm bei Schizophren Erkrankten) είναιέναγνωσιακό συµπεριφοριστικό οµαδικό θεραπευτικό πρόγραµµα µε σκοπό την βελτίωση των γνωστικών και κοινωνικών δεξιοτήτωντωνσχιζοφρενών. Οι πρώτες εφαρµογές του προγράµµατος πραγµατοποιήθηκαν πριν από 20 χρόνια. Το πρόγραµµα αυτό ερευνήθηκε εµπειρικά σε 20 δηµοσιευµένες έρευνες µε περισσότερους από 700 ασθενείς, κυρίως στην πανεπιστηµιακή ψυχιατρική κλινική της Βέρνης. 2

3 Εισαγωγή ΙΙ Μετοπέρασµατουχρόνουλήφθηκανυπόψηοι νεώτερες θεωρητικές και εµπειρικές γνώσεις της έρευνας για την σχιζοφρένεια και µε βάση αυτές το πρόγραµµα αυτό επεξεργάστηκε και µετεξελίχθηκε (Brenner et al. 1992; Roder et al. 1995). Πρόσφατα εκδόθηκε στην 5η µορφή του. Στην Ελλάδα µεταφράστηκε και προσαρµόστηκε από οµάδα του Ινστιτούτου Έρευνας και Θεραπείας της Συµπεριφοράς και θα εκδοθεί σύντοµα. 3

4 Αιτιολογικά µοντέλα I Τα µοντέλα ευαλωτότητας, στα οποία λαµβάνονται υπόψη βιολογικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικοί παράγοντες (βιοψυχοκοινωνικό µοντέλο) έχουν τεκµηριωθεί εµπειρικά και είναι όλοκαιπιοαποδεκτά (Zubin & Spring, 1977; Nuechterlein et al. 1994). Βιολογικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικοί παράγοντες λαµβάνονται υπόψη για την διάγνωση, γένεση, πορεία και θεραπεία της σχιζοφρένειας. 4

5 5

6 Αιτιολογικά µοντέλα II Με βάση το βιοψυχοκοινωνικό µοντέλο αντιµετωπίζεται η σχιζοφρένεια ως µία συστηµικήδιαταραχή (Bellack & Muesser, 1993; Brenner et al. 1992). Οιαλλαγέςστηνδοµήτου εγκεφάλου είναι έκφραση µιας βιολογικής ευαλωτότητας και οι διαταραχές της επεξεργασίας πληροφοριών αποτελούν έκφραση µιαςγνωστικήςευαλωτότητας (Hodel & Brenner, 1994). Απεικόνιση 1: Σχηματική αναπαράσταση για την κατανόηση της αλληλεπίδρασης της σχιζοφρένειας με τους παράγοντες Ευαλωτότητα, Στρες, Ικανότητες και δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων (απότοσχήµατου Nuechterlein et al. 1994) 6

7 Αιτιολογικά µοντέλα III Τα µοντέλα επεξεργασίας πληροφοριών συµβάλλουν στην κατανόηση των διαταραγµένων συστηµάτων επεξεργασίας πληροφοριών στους σχιζοφρενείς (Brenner, 1986). Η επεξεργασία πληροφοριών συνδέεται άµεσα µε τις διαδικασίες της κατηγοριοποίησης, σύνδεσης και αξιολόγησης πληροφοριών, οι οποίεςέχουνάµεσησχέσηµετηνανθρώπινησυµπεριφορά. 7

8 Αιτιολογικά µοντέλα IV Το µοντέλο των 2 κύκλων δηµιουργεί µία συσχέτιση ανάµεσα στις γνωστικές διαταραχές και την κοινωνική συµπεριφορά (Hodel & Brenner, 1994). Εδώ παρουσιάζονται οι αλληλεπιδράσεις ανάµεσα στην επεξεργασία πληροφοριών και την κοινωνική συµπεριφορά 8

9 Θεραπευτικό πλαίσιο του IPT Τα ψυχοκοινωνικά θεραπευτικά προγράµµατα αποκτούν όλο και µεγαλύτερη σηµασία µε βάση και τα µοντέλα, τα οποία παρουσιάστηκαν πιο πάνω. Προτιµούνταισυµπεριφοριστικά προγράµµατα, τα οποία περιλαµβάνουν γνωσιακές µεθόδους, εκπαίδευση στην διεκδικητική συµπεριφορά και ψυχοεκπαιδευτικές θεραπείες οικογένειας (Bellack & Mueser, 1993). 9

10 Στόχοι της θεραπείας Μείωση των γνωστικών ελλειµµάτων και των διαταραχών επεξεργασίαςπληροφοριών, µία πραγµατική ρεαλιστική αντίληψη και ιδιαίτερα των διαπροσωπικών καταστάσεων, οι οποίες επιβαρύνουν συναισθηµατικάτονασθενή, η καλύτερη ποιότητα ζωής γενικότερα και µια καλύτερη προσαρµογή σε σηµαντικούς τοµείς της ζωής 10

11 11

12 Εφαρµογή του IPT 2 συνεδρίες την εβδοµάδα Η διάρκεια κάθε συνεδρίας κυµαίνεται από λεπτά Η διάρκεια της θεραπείας για τα µεµονωµένα υποπρογράµµατα ή για το συνολικό θεραπευτικό πρόγραµµα εξαρτάται. Η θεραπεία σε ασθενείς µε µεγάλα χρονικά διαστήµατα νοσηλείαςδιαρκεί 1-2 χρόνια. Κάθε συνεδρία πραγµατοποιείται από έναν κύριο θεραπευτή καιαπό 2 συν-θεραπευτές. Το θεραπευτικό υλικό υπάρχει για κάθε υποπρόγραµµα και περιγράφεται αναλυτικά στο εγχειρίδιο. 12

13 Ασκήσεις με κάρτες 5 22 ΕΥΤΕΡΑ 7 34 ΠΕΜΠΤΗ 13

14 Το υποπρόγραµµα γνωστική διαφοροποίηση Επίπεδο 1: Ασκήσεις με κάρτες Επίπεδο 2: προφορικά συστήματα εννοιών A. ιεραρχίες εννοιών B. Συνώνυμα, αντίθετα Γ. Ερμηνείες λέξεων Δ. Κάρτες με λέξεις Ε. Έννοιες με διαφορετική ερμηνεία Επίπεδο 3: στρατηγικές αναζήτησης 14

15 Τουποπρόγραµµακοινωνική αντίληψη Επίπεδο 1: Συλλογή πληροφοριών Επίπεδο 2: Ερμηνεία και συζήτηση Επίπεδο 3: Αναζήτηση τίτλου 15

16 Τουποπρόγραµµαλεκτική επικοινωνία Επίπεδο 1: Ακριβής απόδοση δοσμένων προτάσεων. Επίπεδο 2: Απόδοση του νοήματος των προτάσεων, οι οποίες διατυπώνονται από τους ασθενείς. Επίπεδο 3: Ερωτήσεις με απάντηση. Επίπεδο 4: Η ομάδα κάνει ερωτήσεις σε 1-2 μέλη για ένα θέμα Επίπεδο 5: Ελεύθερη επικοινωνία 16

17 Τουποπρόγραµµακοινωνικές δεξιότητες Επίπεδο 1: (γνωστική επεξεργασία): Ορισμός καθορισμένης κατάσταση, στην οποία θα γίνουν ασκήσεις. Η επίτευξη του στόχου προϋποθέτει μία κοινωνική διάδραση. Επίπεδο 2: Εφαρμογή: Στην αρχή πραγματοποιείται το παιχνίδι ρόλου από τους συνθεραπευτές, ώστε τα μέλη της ομάδας να έχουν ένα πρότυπο και στην συνέχεια συμμετέχουν οι ασθενείς σε αυτό το παιχνίδι ρόλου. Παράλληλα μπορούν να πραγματοποιηθούν και εκτός κλινικής κάποιες ασκήσεις. Σε προχωρημένες ομάδες χρησιμοποιούνται και video. 17

18 Toυποπρόγραµµαδιαπροσωπική επίλυσηπροβληµάτων Τα θεραπευτικά βήματα: Στην αρχή αναγνωρίζεται ένα πρόβλημα. Η επιλογή προβλημάτων γίνεται με βάση κάποια κριτήρια, όπως πιθανότητα επίλυσης προβλημάτων ή η αναγκαιότητα της κατάστασης. Το επόμενο βήμα είναι η γνωστική επεξεργασία του προβλήματος. Χωρίζεται το πρόβλημα σε μικρότερα βήματα, τα οποία είναι ξεκάθαρα και μπορούν να επιλυθούν. Επεξεργάζονται και συζητιούνται στη συνέχεια εναλλακτικές λύσεις και αποφασίζεται η επιλογή μιας λύσης 18

19 υνατότητεςεφαρµογήςκαι ενδείξειςγιατο IPT Το πρόγραμμα αυτό δημιουργήθηκε αρχικά για ασθενείς με μεγάλη διάρκεια νοσηλειών. Σήμερα εφαρμόζεται τόσο σε ασθενείς, οι οποίοι παρακολουθούνται εξωτερικά όσο και σε ασθενείς, οι οποίοι επισκέπτονται μία κλινική ημέρας. Η ομάδα θα πρέπει να είναι ομοιογενής σε σχέση με συγκεκριμένα κριτήρια, όπως νοημοσύνη, δυνατότητα μάθησης και διαταραχές της επεξεργασίας πληροφοριών. Η ομάδα πρέπει να είναι ετερογενής σε σχέση με κριτήρια, όπως φύλο και ηλικία. 19

20 Θεραπευτές Οι θεραπευτές του IPT θα πρέπει να έχουν επαρκείς γνώσεις σε 3 βασικά θέματα: Πρώτον θα πρέπει να γνωρίζουν καλά την μεθοδολογία των 5 υποπρογραμμάτων, κάτι το οποίο είναι κυρίως στο επίκεντρο στα πρώτα 2 υποπρογράμματα. Δεύτερον οι γνώσεις για τις ομαδικές διαδικασίες και την δυναμική της ομάδας είναι επίσης απαραίτητες και γίνονται όλο και πιο σημαντικές στα τελευταία υποπρογράμματα. Τρίτον και σπουδαιότερο, να έχουν μια επαρκή εκπαίδευση στην γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία 20

21 Η Εκπαίδευση των θεραπευτών 21

22 Εµπειρικέςέρευνες ιάφορες ανεξάρτητες έρευνες αξιολόγησης του προγράµµατος IPT µε σχιζοφρενείς έδειξαν αποτελεσµατικά θεραπευτικά αποτελέσµατακαικυρίωςσεβασικέςγνωστικέςλειτουργίες. ιαπιστώθηκε ότι οι γνωσιακές τεχνικές από µόνες τους έχουν λιγότερο άµεση επίδραση στην βελτίωση της διεκδικητικής συµπεριφοράς. Η γενίκευση των θεραπευτικών αποτελεσµάτων εκτόςθεραπευτικούπλαισίουδενείναιακόµααποτελεσµατική, δηλαδή η υπόθεση µιας άµεσης επικράτησης και επίδρασης των γνωστικών λειτουργιών σε επίπεδο συµπεριφοράς δεν επιβεβαιώθηκε. Τέλος φαίνεται ότι ο κύκλος ανάµεσα στις γνωστικές και κοινωνικές διαταραχές ενισχύεται ακόµα περισσότερο από τις συναισθηµατικές επιβαρύνσεις. 22

23 Περαιτέρωεξέλιξητου IPT Γίνεται προσπάθεια εξέλιξης σε 2 προσανατολισμούς: Αποτελεσματική αντιμετώπιση συναισθημάτων (Hodel Hodel, 1989). Δημιουργία γνωσιακών-συμπεριφοριστικών συμπεριφοριστικών θεραπευτικών προγραμμάτων για την αποκατάσταση σε σχέση με διάφορους τομείς (κατοικία κατοικία, εργασία και ελεύθερος χρόνος) Αναπτύχθηκαν εξελίξεις του προγράμματος για την αποκατάσταση των σχιζοφρενών σε διάφορους τομείς, όπως εργασία, κατοικία και ελεύθερος χρόνος (Roder et al. (2002) Αναπτύχθηκε ειδικό εγχειρίδιο υποπρογραμμάτων για την αποκατάσταση των σχιζοφρενών που περιλαμβάνει ασκήσεις σχετικά με την εργασία, κατοικία, ελεύθερος χρόνος (Roder Roder, Zorn, & Andres, 2005). 23

THERAPY PROGRAM) THERAPY (CRT) THERAPY)

THERAPY PROGRAM) THERAPY (CRT) THERAPY) ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΝΕΩΤΕΡΕΣ ΓΝΩΣΙΟ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΩΝ ΜΙΡΑΝΤΑ ΒΛΑΒΙΑΝΟΥ * ΕΠΟΠΤΗΣ: ΚΩΣΤΑΣ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ** ΜΑΡΤΙΟΣ 2005 * Κλινική

Διαβάστε περισσότερα

Οι Μαθησιακές Δυσκολίες στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση

Οι Μαθησιακές Δυσκολίες στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση Οι Μαθησιακές Δυσκολίες στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση Παραγωγή / Σχεδιασμός / DTP: adaction A.E. Διαφήμιση Μάρκετινγκ Δημόσιες Σχέσεις Πλατεία Ιπποδρομίου 21, 546 21 Θεσσαλονίκη τηλεφωνικό κέντρο/τηλεομοιότυπο:

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρίες για τη µάθηση 1.0. Τι είναι µάθηση

Θεωρίες για τη µάθηση 1.0. Τι είναι µάθηση Θεωρίες για τη µάθηση 1.0. Τι είναι µάθηση Η µάθηση είναι ένα σύνθετο εσωτερικό βιολογικό και πνευµατικό φαινόµενο που έχει µελετηθεί από διάφορους κλάδους της επιστήµης όπως ψυχολογία, παιδαγωγική, φυσιολογία,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 14043 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 934 14 Απριλίου 2014 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος «Εισαγωγή στις Αρχές της Επιστήμης των Η/Υ»

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 1α Εκπαιδευτική Αξιολόγηση

ΕΝΟΤΗΤΑ 1α Εκπαιδευτική Αξιολόγηση Πρόγραμμα Εξειδίκευσης ΕΝΟΤΗΤΑ 1α Εκπαιδευτική Αξιολόγηση 1.1. Τι είναι η εκπαιδευτική αξιολόγηση και ποια η διαφορά της από τη διάγνωση ύπαρξης µαθησιακών δυσκολιών; Α3 1.2. Τι περιέχει η εκπαιδευτική

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ 301 ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ 1. Εισαγωγή Η ανάπτυξη θετικών στάσεων παράλληλα με την προσφορά γνώσεων κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική στη σύγχρονη εποχή. H ενασχόληση των παιδιών με τη Φυσική Αγωγή, από μικρή ηλικία,

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός Οργάνωσης και Λειτουργίας Κέντρου Ημέρας

Οδηγός Οργάνωσης και Λειτουργίας Κέντρου Ημέρας ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υγεία Πρόνοια 2000-2006» Οδηγός Οργάνωσης και Λειτουργίας Κέντρου Ημέρας ΜΟΝΑΔΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ & ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ «ΓΛΩΣΣΑ Ε' ΚΑΙ ΣΤ' ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ» ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ «ΓΛΩΣΣΑ Ε' ΚΑΙ ΣΤ' ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ» ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Κατεύθυνση: Ηλεκτρονική Μάθηση ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ «ΓΛΩΣΣΑ Ε' ΚΑΙ ΣΤ' ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ»

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Παιδαγωγική, Περιοδική Ηλεκτρονική Έκδοση του Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης (ΕΛΛ.Ι.Ε.Π.ΕΚ.

Εφαρμοσμένη Παιδαγωγική, Περιοδική Ηλεκτρονική Έκδοση του Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης (ΕΛΛ.Ι.Ε.Π.ΕΚ. Παιδαγωγική αξιοποίηση δραστηριοτήτων με ή χωρίς Εκπαιδευτικό Λογισμικό για τη Διδασκαλία Γραπτού Λόγου σε μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες: Μια συγκριτική μελέτη Ξάνθη Στυλιανή, Δρ., Εκπαιδευτικός ΠΕ70

Διαβάστε περισσότερα

έκδοση του Ιδρύματος το 2009. 2

έκδοση του Ιδρύματος το 2009. 2 Τα Μετέωρα Βήματα του Προσανατολισμού στην εποχή της Αβεβαιότητας: Συνέπειες για το ΕΠΑ.Λ 1 Χρυσούλα Κοσμίδου-Hardy Σύμβουλος του Π.Ι, Πρόεδρος του Τομέα Σ.Ε.Π. 2 1. Εισαγωγικά Ήταν όλα κάποτε αλλιώς στο

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών

Εφαρμοσμένη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών Πανεπιστήμιο Αιγαίου Μιχάλης Σκουμιός Εφαρμοσμένη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών Σημειώσεις Ρόδος 2012 Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ανάπτυξη της Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών ως αυτόνομης επιστημονικής περιοχής διεθνώς,

Διαβάστε περισσότερα

«ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) Πιλοτική Εφαρμογή, στους Άξονες Προτεραιότητας 1,2,3 - Οριζόντια Πράξη

«ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) Πιλοτική Εφαρμογή, στους Άξονες Προτεραιότητας 1,2,3 - Οριζόντια Πράξη «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) Πιλοτική Εφαρμογή, στους Άξονες Προτεραιότητας 1,2,3 - Οριζόντια Πράξη ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ 8. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση στην εκπαίδευση ενηλίκων - Παραδείγματα και περιπτώσεις εφαρμογής

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ 8. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση στην εκπαίδευση ενηλίκων - Παραδείγματα και περιπτώσεις εφαρμογής ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ 8. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση στην εκπαίδευση ενηλίκων - Παραδείγματα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΩΝ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΩΝ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΗΛΕΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΩΝ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ Του σπουδαστή ΓΡΙΒΑ ΑΡΓΥΡΗ Επιβλέπων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΡΓΑΤΟΫΠΑΛΛΗΛΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΕΛΕΧΩΝ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΡΓΑΤΟΫΠΑΛΛΗΛΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΕΛΕΧΩΝ Πτυχιακή. Γκαρέτσα Νίκη, 2004 Α.Τ.Ε.Ι ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΗΛΕΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΡΓΑΤΟΫΠΑΛΛΗΛΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΕΛΕΧΩΝ Πτυχιακή εργασία Γκαρέτσα Νικολέτα, Εξάμηνο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΟΕΠΕΚ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΟΕΠΕΚ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΟΕΠΕΚ 13. ΑΠΟΚΛΙΝΟΥΣΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ - ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΕΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΡ. ΙΑΚ. ΜΕ ΑΡΙΘΜ. ΠΡΩΤ. 647/02-10-2006 ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 24/01/2008

Διαβάστε περισσότερα

Η ενσυναίσθηση στην ψυχοθεραπεία και τη συμβουλευτική

Η ενσυναίσθηση στην ψυχοθεραπεία και τη συμβουλευτική Η ενσυναίσθηση στην ψυχοθεραπεία και τη συμβουλευτική Φωτεινή Π. Κιρκιγιάννη, εκπαιδευτικός Μέρος Α ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1.1. Εννοιολογικοί ορισμοί της ενσυναίσθησης

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματική σταδιοδρομία σε μία επιχείρηση Σ. Αλεξανδράκη, M.Sc. Στέλεχος Φαρμακευτικής Εταιρείας

Επαγγελματική σταδιοδρομία σε μία επιχείρηση Σ. Αλεξανδράκη, M.Sc. Στέλεχος Φαρμακευτικής Εταιρείας Επαγγελματική σταδιοδρομία σε μία επιχείρηση Σ. Αλεξανδράκη, M.Sc. Στέλεχος Φαρμακευτικής Εταιρείας Επαγγελματική σταδιοδρομία σε μία επιχείρηση Εισαγωγικά: Θα ήθελα να αρχίσω ζητώντας σας μία σχετική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΥ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΑΞΙΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΥ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων ΑΞΙΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΥ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Μίχα Γεωργία Επιβλέπουσα: Επίκουρη Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημονικό Εκπαιδευτικό Περιοδικό «eκπ@ιδευτικός κύκλος» Τόμος 1, Τεύχος 2, 2013 eκπ@ιδευτικός κύκλος ISSN: 2241-4576

Επιστημονικό Εκπαιδευτικό Περιοδικό «eκπ@ιδευτικός κύκλος» Τόμος 1, Τεύχος 2, 2013 eκπ@ιδευτικός κύκλος ISSN: 2241-4576 Στοχαστική αλληλεπίδραση μέσω εικονικών συμμετεχόντων (R.I.Vi.Ps): Ένα αλληλεπιδραστικό μοντέλο ανοικτής και εξ αποστάσεως διαδικτυακής εκπαίδευσης και επιμόρφωσης Reflective Interaction through Virtual

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 3205 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 197 23 Ιανουαρίου 2015 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Αριθμ. 8561/Δ2 Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος «Φυσική Αγωγή» της Α, Β, Γ τάξης Γενικού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων. Τίτλος Διπλωματικής Εργασίας: «ΤΠΕ και Εκπαίδευση: Αποτίμηση Δεξιοτήτων»

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων. Τίτλος Διπλωματικής Εργασίας: «ΤΠΕ και Εκπαίδευση: Αποτίμηση Δεξιοτήτων» ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ «Διδακτικής της Τεχνολογίας & Ψηφιακών Συστημάτων» Κατεύθυνση: Ηλεκτρονική Μάθηση Τίτλος Διπλωματικής Εργασίας: «ΤΠΕ και Εκπαίδευση:

Διαβάστε περισσότερα

Συγκριτική Μέτρηση Επιδόσεων και διαχείριση ποιότητας στις δηµόσιες συγκοινωνίες 1

Συγκριτική Μέτρηση Επιδόσεων και διαχείριση ποιότητας στις δηµόσιες συγκοινωνίες 1 Συγκριτική Μέτρηση Επιδόσεων και διαχείριση ποιότητας στις δηµόσιες συγκοινωνίες 1 Για τη χρήση του παρακάτω υλικού: Σκοπός του έργου PORTAL είναι η επιτάχυνση της απορρόφησης των ερευνητικών αποτελεσµάτων

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο V: Μεθοδολογία για την Εκστρατεία Procura +

Κεφάλαιο V: Μεθοδολογία για την Εκστρατεία Procura + V Μεθοδολογία για την Εκστρατεία Procura+ Κεφάλαιο V: Μεθοδολογία για την Εκστρατεία Procura + 1 Η διαδικασία των Βημάτων Εισαγωγή 41 2 Τα Βήματα της Εκστρατείας Procura+ 43 3 Διάρκεια της διαδικασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΟ: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΟ ΤΕΙ ΛΑΜΙΑΣ ΠΑΚΕΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : 4

ΕΡΓΟ: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΟ ΤΕΙ ΛΑΜΙΑΣ ΠΑΚΕΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : 4 Τ.Ε.Ι ΛΑΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΕΡΓΟ: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΟ ΤΕΙ ΛΑΜΙΑΣ ΠΑΚΕΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : 4 «Αναφορά για τη βελτίωση της διαδικασίας εκπαίδευσης από απόσταση - Η

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος. είναι απλή υπόθεση.

Πρόλογος. είναι απλή υπόθεση. Πρόλογος Το βιβλίο αυτό απευθύνεται στους μαθητές Γ Τάξης Τεχνολογικής Κατεύθυνσης Ενιαίων Λυκείων, που παρακολουθούν το μάθημα Ανάπτυξη Ε- φαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον του Κύκλου Πληροφορικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 14023 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 932 14 Απριλίου 2014 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος «Εφαρμογές Πληροφορικής» Α τάξης Γενικού Λυκείου....

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνής Στατιστική Ταξινόμηση Νόσων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας

Διεθνής Στατιστική Ταξινόμηση Νόσων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας Διεθνής Στατιστική Ταξινόμηση Νόσων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας Δέκατη Αναθεώρηση Έκδοση 2008 Τόμος 2: Εγχειρίδιο Οδηγιών Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας Γενεύη Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης

Διαβάστε περισσότερα

LEAP21. Learning Educators, Advancing Pedagogy for the 21st Century. Οι διαστάσεις μια μαθησιακής δραστηριότητας

LEAP21. Learning Educators, Advancing Pedagogy for the 21st Century. Οι διαστάσεις μια μαθησιακής δραστηριότητας LEAP21 Learning Educators, Advancing Pedagogy for the 21st Century Οι διαστάσεις μια μαθησιακής δραστηριότητας 19 Μαρτίου 2012 Οι πέντε διαστάσεις της μάθησης του 21ου αιώνα Εισαγωγή Ο σκοπός του οδηγού

Διαβάστε περισσότερα

Οι ενεργητικές εκπαιδευτικές τεχνικές στη διδακτική πράξη της εκπαίδευσης ενηλίκων (ΑΣΠΑΙΤΕ)

Οι ενεργητικές εκπαιδευτικές τεχνικές στη διδακτική πράξη της εκπαίδευσης ενηλίκων (ΑΣΠΑΙΤΕ) Οι ενεργητικές εκπαιδευτικές τεχνικές στη διδακτική πράξη της εκπαίδευσης ενηλίκων Ιωάννου Νικολέττα Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΑΣΠΑΙΤΕ) & Αθανασούλα Ρέππα Αναστασία Ανώτατη

Διαβάστε περισσότερα