Η υποκειμενική αναπαράσταση της εικόνας του κόσμου από την τέχνη και την επιστήμη και οι συνέπειές της για τη σχολική γνώση

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η υποκειμενική αναπαράσταση της εικόνας του κόσμου από την τέχνη και την επιστήμη και οι συνέπειές της για τη σχολική γνώση"

Transcript

1 Η υποκειμενική αναπαράσταση της εικόνας του κόσμου από την τέχνη και την επιστήμη και οι συνέπειές της για τη σχολική γνώση Σπανός Βασίλειος, δάσκαλος, κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στις Επιστήμες της Αγωγής, Χαϊδογιάννου Χρυσούλα, δασκάλα, κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στις Επιστήμες της Αγωγής Περίληψη Στην εργασία αυτή εξετάζεται η θέση της τέχνης και της επιστήμης απέναντι στην πραγματικότητα και επιχειρείται η τεκμηρίωση της άποψης ότι η αναπαράσταση της εικόνας του κόσμου από τα δύο πεδία έχει ως αφετηρία της την ατομικότητα του καλλιτέχνη και του επιστήμονα. Στο μέτρο επομένως που οι αποφάνσεις τους έχουν υποκειμενικά χαρακτηριστικά, ανακύπτουν ζητήματα εγκυρότητας της γνώσης και συνακόλουθα της σχολικής γνώσης. Υπό το πρίσμα αυτό η διδακτική διαδικασία οφείλει να ενσωματώνει στο περιεχόμενό της την αμφιβολία και την αμφισβήτηση και να δηλώνει τον εν δυνάμει ακυρώσιμο χαρακτήρα του γνωστικό προϊόντος που προωθεί. Η εικόνα του καλλιτέχνη για την πραγματικότητα Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη η τέχνη εγγράφεται στο χώρο του υποκειμενικού. Αυτό σημαίνει ότι ο δημιουργός αποτυπώνει στο έργο του την προσωπική ιδεολογία του, τις αντιλήψεις του και την εικόνα που διαθέτει για ό,τι τον περιβάλλει. Το έργο τέχνης επομένως θεωρείται ότι εκφράζει την αλήθεια του καλλιτέχνη και δεν εγείρει αξιώσεις αντικειμενικής έκφρασής της. Ένας πίνακας ζωγραφικής, ένα γλυπτό ή μια μουσική σύνθεση αδυνατούν να αποκαλύψουν την αλήθεια του κόσμου, καθώς περιορίζεται σε έναν (επιφανειακό ή βαθύτερο) σχολιασμό του με βάση τις πεποιθήσεις, και τις προκαταλήψεις του ζωγράφου, του γλύπτη και του μουσικού. Ο καλλιτέχνης ζει και εργάζεται σε ένα συγκεκριμένο φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον, όπου επικρατούν ορισμένες οικονομικοκοινωνικές και πολιτικές συνθήκες. Βρίσκεται σε διαρκή επαφή με τον κοινωνικό περίγυρο και είναι εκτεθειμένος στην εκπομπή μηνυμάτων που εκπορεύονται από πολλές και διαφορετικές πηγές. Επιπλέον ο ίδιος είναι φορέας ενός γονιδιακού φορτίου και μιας συγκεκριμένης ιδιοσυστασίας που καθορίζουν τον τρόπο αντίδρασής του στις εξωτερικές επιδράσεις. Το σύνολο αυτών των παραγόντων (περιβαλλοντικών και ενδογενών), συνιστά ένα σύνθετο πλέγμα που διαμορφώνει τις πεποιθήσεις, τις αρχές και τις αξίες του, οι οποίες με 227

2 αναγκαίο τρόπο αφήνουν το στίγμα και το αποτύπωμά τους στο καλλιτεχνικό του έργο. Θα μπορούσε ενδεχομένως ο καλλιτέχνης να αποδώσει με τις εκφραστικές μορφές του την αλήθεια, έτσι όπως αυτή υπάρχει στην καθεαυτότητά της; Εάν ένας ζωγράφος εξαιρετικών ικανοτήτων δοκίμαζε να αντιγράψει πιστά μια πτυχή του κόσμου που τον περιβάλλει, για παράδειγμα ένα τοπίο ή ένα πρόσωπο, θα είχε άραγε καταφέρει να αποδώσει με την εργασία του την αληθινή όψη του πραγματικού κόσμου; Θα απέδιδε σε αυτήν την περίπτωση το έργο του την αντικειμενική πραγματικότητα; Για να υλοποιήσει ένα τέτοιο εγχείρημα θα πρέπει να αντλήσει το υλικό του από τον κόσμο στον οποίο ζει, θα πρέπει συνεπώς να αντιγράψει αυτό που βλέπει, αυτό που στέκεται απέναντί του. Δεν είμαστε όμως καθόλου βέβαιοι ότι η υποδοχή των επιμέρους στοιχείων της πραγματικότητας από τα αισθητήρια όργανα είναι πανομοιότυπη για όλους τους ανθρώπους. Τα χαρακτηριστικά που εντοπίζονται από ένα άτομο σε κάποιο αντικείμενο είναι διαφορετικά σε σχέση με εκείνα που του αποδίδει κάποιος άλλος. Η νευροφυσιολόγος Margaret Livingstone διευκρινίζει ότι το βιολογικό υπόβαθρο της όρασης δεν είναι για όλους το ίδιο, συνεπώς οι ίδιες εικόνες εισπράττονται με διαφορετικό τρόπο από τον κάθε άνθρωπο: «υπάρχουν πράγματι πολλοί άνθρωποι για τους οποίους η εμπειρία του κόκκινου χρώματος ποσοτικά διαφέρει από την αντίστοιχη δική μου, εξαιτίας του είδους των κυττάρων που ενεργοποιούνται στον αμφιβληστροειδή τους». 1 Αυτό λοιπόν που αντιγράφει ο ζωγράφος είναι η εικόνα του κόσμου έτσι όπως αυτή την υποδέχονται οι δικές του αισθήσεις, και η οποία δεν ταυτίζεται κατ ανάγκη με την αντίστοιχη που προσλαμβάνει κάποιος άλλος. Το αίτιο αυτής διαφοράς εντοπίζεται στις ιδιαιτερότητες της βιολογικής βάσης των αντιληπτικών ικανοτήτων τους. Όμως η αναπαράσταση που ο καλλιτέχνης διαθέτει για τον κόσμο δεν είναι μόνο ζήτημα αισθητηρίων οργάνων, αλλά σχετίζεται και με άλλους παράγοντες όπως είναι οι προκαταλήψεις του και οι ιδέες του. Είναι περίπου αδύνατον να αποκτήσουμε πρόσβαση στην πραγματικότητα καθεαυτή, όχι μόνο επειδή η νευροφυσιολογική δομή του καθενός είναι ιδιαίτερη, αλλά επιπλέον διότι μας εμποδίζουν οι αντιλήψεις και οι δοξασίες που μας κατατρύχουν. Βλέπουμε μόνο αυτό που το υπόβαθρό μας επιτρέπει να βλέπουμε. Ο Michael Shermer σημειώνει ότι «η θεωρία εν μέρει κατασκευάζει την πραγματικότητα. Φυσικά η πραγματικότητα υπάρχει ανεξάρτητα από τον παρατηρητή, αλλά οι αντιλήψεις μας για την πραγματικότητα επηρεάζονται από τις θεωρίες που πλαισιώνουν την εξέτασή της από εμάς». 2 Ο Nelson Goodman με 1 Livingstone, M., Vision and art, the biology of seeing, Abrams, New York 2002, σελ Shermer, M., Γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν σε παράξενα πράγματα; εκδ. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, μετάφρ. Μιχάλης Παναγιωτάκης, Ηράκλειο 2003, σελ

3 πολύ γλαφυρό τρόπο επισημαίνει σχετικά: «το μάτι αναλαμβάνει τη δραστηριότητά του πάντοτε γερασμένο, κυνηγημένο από το ίδιο του το παρελθόν κι από τους παλαιούς και πρόσφατους υπαινιγμούς του αυτιού, της μύτης, της γλώσσας, των δαχτύλων, της καρδιάς και του εγκεφάλου. Ανάγκες και προκαταλήψεις δεν κυβερνούν μόνο τον τρόπο με τον οποίο βλέπει αλλά και το περιεχόμενο εκείνου που βλέπει[ ]. Δεν υπάρχει κάτι που απλώς το βλέπουμε δια γυμνού οφθαλμού». 3 Ο Gombrich, κινούμενος προς την ίδια περίπου κατεύθυνση, θεωρεί πως ο καλλιτέχνης εναρμονίζει το προς αναπαράσταση αντικείμενο με το εκάστοτε εικαστικό λεξιλόγιο. Μιλώντας για την περίπτωση του ζωγράφου εκτιμά ότι ποτέ δεν αντιμετωπίζει αυτό που βλέπει, ως ουδέτερο προς αναπαραγωγή αντικείμενο. Ό,τι επιχειρεί να αναπαραστήσει το προσαρμόζει σε ένα συγκεκριμένο λεξιλόγιο εικαστικών συμβάσεων. Αναφέρει συγκεκριμένα ότι «δεν μπορεί να αντιγράψει ό,τι βλέπει μπορεί μόνο να το μεταφράσει στα πλαίσια του δικού του μέσου. Κι αυτός όπως και ο φωτογράφος, περιορίζει αυστηρά τη δράση του στην κλίμακα των τόνων που του επιτρέπει το μέσο του». 4 Στη συνέχεια διευκρινίζει: «Όλα κατατείνουν στο συμπέρασμα πως η φράση η γλώσσα της τέχνης είναι κάτι περισσότερο από μια χαλαρή μεταφορά. Για να περιγράψουμε τον ορατό κόσμο με εικόνες, έχουμε ανάγκη από ένα ανεπτυγμένο σύστημα σχημάτων». 5 Κατά συνέπεια στη συγκρότηση των παραστάσεων που ο καλλιτέχνης έχει για την πραγματικότητα συμβάλλουν αναντίρρητα και οι προϋπάρχουσες αντιλήψεις του, άρα η πρόσβασή του σε αυτήν και η άντληση υλικού που θα τον οδηγήσει στη δημιουργία εκφραστικών μορφών φιλτράρεται αναγκαστικά από τον υποκειμενικότητά του. Έτσι, οι βίσονες του σπηλαίου της Αλταμίρα, η αυτοπροσωπογραφία του Ρέμπραντ, οι κήποι του Μονέ και η προσωπογραφία της Λούνια Τσεκόβσκα του Μοντιλιάνι είναι εικόνες του κόσμου, έτσι όπως αυτές έγιναν αντιληπτές από τους δημιουργούς τους και όχι όπως στην πραγματικότητα ήταν. (Το συμπέρασμα αυτό δεν περιορίζεται βέβαια μόνο στο χώρο της ζωγραφικής. Επεκτείνεται στο σύνολο των καλλιτεχνικών μορφών που μπορούν να παραχθούν). Η πρώτη ύλη, που οδηγεί στη γένεση αυτών των εικαστικών έργων, μορφοποιείται με βάση την προσωπική κοσμοθεώρηση των δημιουργών τους και είναι βεβαίως απόρροια των πολυποίκιλων εξωτερικών επιδράσεων στις οποίες είναι εκτεθειμένοι, αλλά και ενδογενών παραγόντων. Το γνωστικό προϊόν επομένως που θα καταλήξει 3 Παρατίθεται στο Cometti, J.P., Morizot, J., Pouivet, R., Ζητήματα Αισθητικής, μετάφρ. Στέλλα Χρυσικού, εκδ. Νήσος, Αθήνα 2005, σελ Gombrich, E.H., Art and ilussion, A study in the psychology of pictorial representation, Phaidon, London 1996,σελ.30 5 Ό.π., σελ

4 στο κοινό δε στηρίζεται επάνω στην ακλόνητη, αδιαμφισβήτητη και αντικειμενική πραγματικότητα, αλλά απηχεί την αναπαράσταση που ο δημιουργός του διαθέτει για αυτήν. Καταλήγουμε δηλαδή να αποδεχτούμε ως ορθή τη θέση που υποστηρίζει πως η τέχνη δεν είναι δραστηριότητα που αποδίδει την πραγματικότητα αντικειμενικά. Είναι αδύνατο σε ένα καλλιτέχνημα να εκφράσει οτιδήποτε περισσότερο πέρα από την άποψη του δημιουργού του. Η αλήθεια του, ως έργου τέχνης, είναι η προσωπική αλήθεια αυτού που το φιλοτέχνησε και κάθε αξίωσή του να εκφράσει αντικειμενικά την πραγματικότητα δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Η εικόνα του επιστήμονα για την πραγματικότητα Η επιστήμη στις μέρες μας τυγχάνει εξαιρετικά υψηλής αποδοχής. Ό,τι φέρει τη σφραγίδα της χαρακτηρίζεται ως έγκυρο και αξιόπιστο. Μια θεωρία ή μια άποψη, όταν προσδιορίζεται ως επιστημονική, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα. Νέα πεδία μελέτης, θεωρητικής ή θετικής κατεύθυνσης, προστίθενται στα ήδη υπάρχοντα, που φέρουν τον τίτλο του επιστημονικού προκειμένου να αποδείξουν ότι είναι δομημένα επάνω σε στέρεα θεμέλια. Το υψηλό επίπεδο διαβίωσης που απολαμβάνει σήμερα ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού του πλανήτη αποδίδεται και σε αυτήν, ενώ οι αρνητικές επιπτώσεις που συνεπάγονται ορισμένες από τις εφαρμογές της δεν είναι ικανές να μεταβάλλουν τη συνολικά ευμενή θέαση που έχει το σύνολο σχεδόν της κοινωνίας γι αυτήν. Ο μέσος νους αντιλαμβάνεται τον επιστήμονα, ως τον άνθρωπο εκείνο που με την επίμοχθη εργασία του, που περιλαμβάνει τη διαρκή μελέτη, τον εξαντλητικό πειραματισμό και την επίμονη παρατήρηση, οδηγείται σε ακλόνητες και αδιάψευστες αλήθειες. Έτσι η επιστημονική θεωρία, που έχει περάσει με επιτυχία τις δύσκολες εξετάσεις στις οποίες υποβλήθηκε, δεν είναι μια υποκειμενική στάση ή γνώμη (αντίστοιχη με του καλλιτέχνη), αλλά μια αληθής και έγκυρη περιγραφή της πραγματικότητας. Είναι λοιπόν κοινή η πεποίθηση ότι η επιστήμη, αντίθετα από την τέχνη που βρίσκεται στο χώρο του υποκειμενικού, εντάσσεται στη σφαίρα του αντικειμενικού.«η επιστήμη έχει σχέση με την περιγραφή, την εξήγηση και τον χειρισμό του κόσμου, ο οποίος έχει μια αντικειμενική ύπαρξη, πέρα από οτιδήποτε θα μπορούσαμε να πιστέψουμε ή να αισθανθούμε για αυτόν», σημειώνει ο Anthony O Hear. 6 Ένα εύλογο ερώτημα που μπορεί να τεθεί εδώ είναι το εξής: εάν, όπως είδαμε, επάνω στο καλλιτεχνικό έργο προβάλλονται οι βιολογικές ιδιαιτερότητες, οι προσχηματισμένες αντιλήψεις και οι ιδέες του δημιουργού του, γεγονός που το καθιστά μη αντικειμενικό κατασκεύασμα, γιατί το ίδιο να μη συμβαίνει και στην περίπτωση της 6 Ο Hear, A., A Companion to Aesthetics, επιμ. Cooper D.Ε., εκδ. Blackwell, Malden 2003, σελ

5 συγκρότησης μιας επιστημονικής θεωρίας; Μήπως άραγε η επιστημονική θεωρία είναι φορέας της προσωπικής ταυτότητας του κατασκευαστή της (του επιστήμονα δηλαδή), στο βαθμό που και αυτός, όπως και ο καλλιτέχνης, υφίσταται τις επιδράσεις του περιβάλλοντος στο οποίο ζει; Με βάση αυτά που έχουμε δεχτεί έως τώρα, την εικόνα που και ο επιστήμονας διαθέτει για τον κόσμο λογικά θα πρέπει να συνδιαμορφώνουν το νευροφυσιολογικό υπόβαθρο των αντιληπτικών ικανοτήτων του, οι προκαταλήψεις και οι ιδεοληψίες του, και κατά συνέπεια ο χαρακτήρας των αποφάνσεων στις οποίες θα καταλήξει δεν μπορεί να είναι αντικειμενικός. Μια πρώτη απάντηση σε αυτήν την ένσταση θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι η εξής: τα πορίσματα της επιστήμης προκύπτουν μέσα από επίμονες παρατηρήσεις, ενδελεχείς έρευνες, αλλεπάλληλους πειραματισμούς και διαρκείς επαναβεβαιώσεις. Επιπλέον, τους καρπούς της τους απολαμβάνουμε σε συνεχή βάση και τα τεχνολογικά επιτεύγματα, ως αποτελέσματα της διαρκούς εξέλιξής της, είναι συνεχώς παρόντα και δεν αφήνουν συνεπώς περιθώρια για να αποτιμήσουμε ως μη αντικειμενικές (ή πολύ χειρότερα ως υποκειμενικές) τις επιστημονικές θεωρίες. Πώς θα ήταν δυνατόν μέσα από τον υποκειμενικό μικρόκοσμο του επιστήμονα να προκύψουν επιστημονικές θεωρίες με αντανάκλαση στο σύνολο της κοινωνίας; Πώς θα ήταν δυνατό η εκρηκτική τεχνολογική ανάπτυξη της εποχής μας να βασίζεται σε ενδεχομένως αβάσιμες προσωπικές απόψεις και θέσεις ορισμένων επιστημόνων. Θα μπορούσε επομένως κάποιος να ισχυριστεί ότι η αξίωση που προβάλλει η επιστήμη να εκφράσει αντικειμενικά την πραγματικότητα είναι έγκυρη. Βρισκόμαστε προφανώς ενώπιον δύο προσεγγίσεων, οι οποίες, μολονότι διαμετρικά αντίθετες, παρέχουν τα εχέγγυα για να αντιμετωπιστούν αμφότερες ως αξιόπιστες. Προκειμένου να διαλευκάνουμε το θέμα θα καταφύγουμε στην παρουσίαση ορισμένων παραδειγμάτων από το χώρο των Φυσικών Επιστημών. Για περισσότερο από δύο χιλιετίες η εικόνα του ανθρώπου για τον κόσμο στηριζόταν επάνω στα δεδομένα της αισθητηριακής εμπειρίας. Ο θεωρητικός εκφραστής της, ο Αριστοτέλης, περιγράφει το σύμπαν όχι ως ομοιόμορφο, αλλά ως διαιρούμενο σε περιοχές ποιοτικά ανόμοιες. Η γη, το νερό, η φωτιά και ο αέρας, που απαρτίζουν το υποσελήνιο τμήμα του, και ο αιθέρας (πεμπτουσία) που αποτελεί το υπερσελήνιο τμήμα του, είναι, κατά το Σταγιρίτη φιλόσοφο, τα διαφοροποιητικά στοιχεία ενός κόσμου που δεν είναι ενιαίος. Η ετερογενής οντολογική του υπόσταση ευθύνεται για την ποικιλομορφία των κανόνων που ρυθμίζουν την λειτουργία του. Με άλλα λόγια η ισχύς των νόμων που τον διέπουν συναρτάται με τις διαφορετικής σύστασης περιοχές του. Η ακίνητη γη βρίσκεται στο κέντρο ενός κλειστού, εύτακτου και ιεραρχημένου κόσμου. Η κίνηση είναι μια διαδικασία άλλοτε φυσική (τα σώματα, 231

6 ανάλογα με τη σύστασή τους αναζητούν το φυσικό τους τόπο) και άλλοτε εξαναγκασμένη (για την πραγματοποίησή της απαιτείται η διαρκής επενέργεια ενός ποιητικού αιτίου). Όταν διεξάγεται στη γη είναι ευθύγραμμη, ενώ στον ουρανό είναι κυκλική. Στη χαραυγή του 17ου αιώνα, με την επιστημονική επανάσταση, το αριστοτελικό κοσμοείδωλο καταρρέει. Όπως σημειώνουν οι ιστορικοί της επιστήμης την εποχή αυτή «ο σύγχρονος πολιτισμός μας βγαίνει στο φως και παρουσιάζεται με όλη του την αίγλη». 7 Με πρωτεργάτες το Γαλιλαίο και τον Καρτέσιο το σύμπαν κατανοείται πλέον ως ανοιχτό (κάποιοι υπαινίσσονται την απειρότητά του) και ομοιόμορφο, ενώ η γη εξοβελίζεται από το κέντρο του. Η παραδοχή αυτή διασαλεύει την τάξη του κόσμου με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να χάσει τη θέση του σε αυτόν «ή, ίσως σωστότερα, να χάσει τον ίδιο τον κόσμο μέσα στον οποίο ζούσε». 8 Η κίνηση διεξάγεται με τις ίδιες ακριβώς προϋποθέσεις τόσο στην επιφάνεια του πλανήτη μας όσο και στον ουρανό. Συναρπαστική συνέπεια της νέας θεώρησής της είναι ότι η απλή διαδικασία πτώσης στη γη ενός αντικειμένου διέπεται από τους ίδιους ακριβώς κανόνες που διέπουν την κίνηση ενός πλανήτη. Σύμφωνα με το νόμο της αδράνειας (πάνω στον οποία θεμελιώνεται η κλασική φυσική) η διατήρηση της κίνησης δεν προϋποθέτει πλέον κανένα ποιητικό αίτιο. Το αντίθετο μάλιστα, ποιητικό αίτιο απαιτείται για την παύση της πορείας ενός κινούμενου σώματος. Η μη παρεμβολή τέτοιου σημαίνει ότι το σώμα θα συνεχίσει να κινείται αενάως ευθύγραμμα και ομαλά. Το νέο κοσμοείδωλο ολοκληρώνεται με τη διατύπωση του νόμου του αντίστροφου τετραγώνου από τον Νεύτωνα, που έδωσε τη δυνατότητα να περιγραφεί η βαρύτητα και οι κινήσεις των άστρων με ενιαίο τρόπο. Η νευτώνεια φυσική θα καταρριφθεί με τη σειρά της στις αρχές του 20ου αιώνα από τη θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν. Ο Α.F. Chalmers, φυσικός και ιστορικός της επιστήμης, σχολιάζει τη μεγάλη αυτή μεταβολή: «η θεωρία της σχετικότητας μπόρεσε να επιληφθεί εκείνων των φαινομένων που διέψευδαν τη θεωρία του Νεύτωνα» 9 και παρακάτω «η περιγραφή του κόσμου που ενέχεται στη θεωρία του Νεύτωνα είναι τελείως διαφορετική από αυτήν που ενέχεται στη θεωρία του Αϊνστάιν. Υπό το φως της θεωρίας του Αϊνστάιν, η νευτώνεια θεωρία δεν αντιστοιχεί με τα γεγονότα» Butterfield, Herbert, Η καταγωγή της σύγχρονης Επιστήμης, εκδ. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης Ελλάδος, μετάφρ. Ιορδάνης Αρζόγλου, Αντώνης Χριστοδουλίδης, Αθήνα 2004, σελ Koyré, Alexandre, From the closed world to the infinite universe, The Johns Hopkins Press, Baltimore Chalmers, A.F., Τι είναι αυτό που το λέμε επιστήμη;, μετάφρ. Γιώργος Φουρτούνης, εκδ. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2004 Σελ Ό.π., σελ

7 Είναι προφανές ότι οι συνταρακτικές αυτές μεταβολές του τρόπου αντίληψης της πραγματικότητας από τους επιστήμονες συναρτούνταν με αντίστοιχες μεταβολές του εκάστοτε φιλοσοφικού υπόβαθρου (το οποίο με τη σειρά του διαμορφωνόταν από ευρύτερες αλλαγές στο πολιτιστικό, πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό και θρησκευτικό επίπεδο). Για παράδειγμα, η αριστοτελική κοσμολογία βασίστηκε επάνω στις καταγραφές της αισθητηριακής εμπειρίας και σε αυτό το γεγονός οφείλει κατά κύριο λόγο την ευρύτατη αποδοχή της για περισσότερο από δύο χιλιετίες. Ο Γαλιλαίος, σύμφωνα με διάφορους μελετητές όπως ο Alexandre Koyrè, βρήκε στηρίγματα των κοσμολογικών αναζητήσεών του στην πλατωνική διδασκαλία, ενώ ο Καρτέσιος υιοθετεί ορισμένες γενικές μεταφυσικές αρχές (όπως το Cogito ergo sum και την ύπαρξη του Θεού) και στη συνέχεια συγκροτεί με ορθολογικό τρόπο διαδοχικούς παραγωγικούς συλλογισμούς. Τελικά ποιος είναι ο λόγος εξαιτίας του οποίου κατέρρευσαν αυτές οι σημαντικές θεωρίες της φυσικής; Μήπως άραγε η ανεπάρκεια των δημιουργών τους τις κατέστησε ανίκανες να εξεικονίσουν την πραγματικότητα καθεαυτήν; Μια τέτοια εκτίμηση δε μοιάζει να είναι ιδιαίτερα σοβαρή. Ο Αριστοτέλης, ο Γαλιλαίος, ο Καρτέσιος και ο Νεύτωνας είναι επαναστάτες στοχαστές-επιστήμονες που εγκαινίασαν έναν ριζικά διαφορετικό τρόπο προσέγγισης του φυσικού κόσμου, αντιπαρερχόμενοι τις καθεστηκυίες αντιλήψεις του καιρού τους. Το έργο που κληροδότησαν στους επιγόνους τους είναι εξαιρετικά σημαντικό, διότι αποτέλεσε τη βάση πολλών νέων επιτευγμάτων στους αιώνες που ακολούθησαν. Το αίτιο της ανατροπής τους εντοπίζεται, κατά τη γνώμη μας, στην εγγενή αδυναμία της επιστημονικής θεωρίας να αναπαραστήσει την πραγματική εικόνα του κόσμου. Οι παρατηρήσεις στις οποίες προβαίνει ο επιστήμονας υφίστανται αναγκαστικά τις επιδράσεις και τους περιορισμούς που θέτει το βιολογικό, φιλοσοφικό και ιδεολογικό υπόβαθρο του - το ίδιο αντικείμενο ή φαινόμενο γίνεται αντιληπτό με διαφορετικό τρόπο από κάθε άνθρωπο. Οι υποθέσεις και οι αναλύσεις που θα ακολουθήσουν την παρατήρηση δεσμεύονται από αυτήν, ενώ στα πειράματα που θα διεξαχθούν θα επιδιωχθεί η απάντηση συγκεκριμένων ερωτημάτων που προέκυψαν από τη διαδικασία και προφανώς θα αγνοηθούν άλλα, που βρίσκονται έξω από το πλαίσιο σκέψης του. Ό,τι λοιπόν επιβεβαιωθεί ή διαψευσθεί συναρτάται άμεσα με το συνολικό background του επιστήμονα και, μολονότι η μεθοδολογία που χρησιμοποιεί (παρατήρηση, υπόθεση, ανάλυση, πείραμα, επιβεβαίωση, διάψευση) δημιουργεί την αίσθηση ότι το τελικό προϊόν της εργασίας του μπορεί να χαρακτηριστεί ως ανεξάρτητο από επιρροές και αμόλυντο από επιδράσεις, εν τούτοις το προσωπικό στίγμα του είναι σαφώς 233

8 αποτυπωμένο επάνω του, ως αποτέλεσμα των επιρροών που υφίσταται στο πολιτισμικό πλαίσιο που διαβιεί. Από τα παραπάνω συνάγουμε ότι το έργο του επιστήμονα κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να αμφισβητηθεί και πιθανόν να καταρρεύσει, επειδή κάποιος συνάδελφός του θα συλλάβει και θα ερμηνεύσει την πραγματικότητα με τρόπο που θα εξηγεί πειστικότερα τη σχέση που διέπει τα φαινόμενα και θα λύνει περισσότερα προβλήματα σε σχέση με την προηγούμενη θεωρία. Όπως επισημαίνει ο ιστορικός της επιστήμης Paolo Rossi «η λογικότητα, η λογική αυστηρότητα, οι επαληθεύσιμες προτάσεις, η δημοσιοποίηση αποτελεσμάτων και μεθόδων [ ] δεν είναι ούτε αθάνατες κατηγορίες του πνεύματος ούτε διαρκή γεγονότα της ανθρωπότητας, αλλά ιστορικά επιτεύγματα τα οποία, όπως όλα τα επιτεύγματα, μπορεί οριστικά να χαθούν ή να ακυρωθούν». 11 Οφείλουμε επομένως να είμαστε επιφυλακτικοί απέναντι στην ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι η επιστήμη προβαίνει σε αντικειμενικές αποφάνσεις για τον κόσμο και την πραγματικότητα. Στη διερεύνηση των φαινομένων της φύσης και του τρόπου που αυτά συνδέονται μεταξύ τους μοιραία υπεισέρχεται και ο προσωπικός παράγοντας. Έτσι η κάθε απόπειρα ερμηνείας τους πραγματοποιείται αναγκαστικά στην κατεύθυνση του αξιακού πλαισίου εκείνου που την επιχειρεί, άσχετα από το εάν εφαρμόζει πιστά την όποια μεθοδολογία. Η θέση των φιλοσόφων της επιστήμης Τη θέση ότι η αδυναμία αντικειμενικής περιγραφής του σύμπαντος οφείλεται στην υποκειμενική ματιά του επιστημονικού δυναμικού, στηρίζουν πολλοί επιστημολόγοι, που προβαίνουν στη διατύπωση αντισυμβατικών προτάσεων αναφορικά με την εξέλιξη της επιστήμης, κοινός παρονομαστής των οποίων είναι η επισήμανση της παροδικότητας και του μη τελεσίδικου χαρακτήρα των θεωριών που συγκροτούνται. Οι απόψεις των Karl Popper, Imre Lakatos, Τhomas Kuhn και Paul Feyerabend, εδραιωμένες σε διαφορετική φιλοσοφική βάση η καθεμία, συγκλίνουν στη θέση ότι η όποια απόπειρα διατύπωσης επιστημονικής πρότασης δεν περιγράφει με απόλυτο τρόπο τα φαινόμενα του κόσμου και τις σχέσεις που τα διέπουν, άρα δε βρίσκεται στο απυρόβλητο. Ανά πάσα στιγμή υπόκειται στη δριμεία κριτική που μπορεί να της ασκήσει η επιστημονική κοινότητα και ενδεχομένως να μην την αντέξει και να ανατραπεί. Έρχονται τότε στο φως νέες όψεις των πραγμάτων, μια διαφορετική θεώρηση της φύσης, δημιουργημένη από επιστήμονες που είδαν τον κόσμο και την πραγματικότητα μέσα από ένα άλλο πρίσμα, ολότελα διαφορετικό από το προηγούμενο. 11 Rossi, P., The birth of modern science, Wiley-Blackwell, 2001, σελ

9 Ο Karl Popper εισηγείται το διαψευσιοκρατικό μοντέλο ερμηνείας της εξέλιξης της επιστήμης, σύμφωνα με το οποίο οι θεωρίες πρέπει να είναι διατυπωμένες με σαφήνεια και καθαρότητα, ώστε μέσα από την κριτική και τον αυστηρό έλεγχο να παρέχουν τη δυνατότητα διάψευσής τους. Όσες από αυτές δεν μπορούν να αντισταθούν στις υφιστάμενες δοκιμασίες απορρίπτονται, ενώ όσες ανθίστανται αποτελούν ερμηνευτικά μοντέλα των φαινομένων του κόσμου, μέχρις ότου καταρρεύσουν και αυτές, αδυνατώντας να αντεπεξέλθουν στους σκληρούς ελέγχους που η επιστημονική κοινότητα θα τις υποβάλλει. Στη θέση τους αναδύονται άλλες που επίσης θα πρέπει να είναι διαψεύσιμες και οι οποίες με τη σειρά τους, εφόσον αδυνατούν να ανταποκριθούν στους ελέγχους που θα υποβληθούν, θα καταρρεύσουν και ούτω κάθε εξής. Ο Popper αρνείται επί της ουσίας την ύπαρξη αληθών θεωριών, ισχυρίζεται δηλαδή ότι είναι αδύνατη η διατύπωση αληθινών επιστημονικών προτάσεων που να περιγράφουν την πραγματικότητα. Δηλώνει σχετικά: «Δεν μπορούμε ποτέ απλά να πούμε πως μια πρόταση επιβεβαιώνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να την χαρακτηρίσουμε ως αληθή». 12 Ο Imre Lakatos περιγράφει τις επιστημονικές θεωρίες ως ερευνητικά προγράμματα που διαθέτουν έναν αδιαπραγμάτευτο σκληρό θεωρητικό πυρήνα και έναν προστατευτικό κλοιό που μπορεί να επιδέχεται τροποποιήσεις και επεκτάσεις. Τα προγράμματα αυτά είναι άλλοτε προοδευτικά και άλλοτε εκφυλιζόμενα και «ποτέ δεν είναι δυνατό να ισχυριστεί κανείς ότι ένα ερευνητικό πρόγραμμα είναι «καλύτερο» από ένα ανταγωνιστικό του Η σχετική υπεροχή του μπορεί να αποφασιστεί εκ των υστέρων». 13 Ο Τhomas Kuhn, κυρίως μέσα από το έργο του Η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων (1962) διατυπώνει μια ιστορικιστική (που σχετίζεται δηλαδή άμεσα με την ιστορία της επιστήμης) εκδοχή της επιστημολογίας, σύμφωνα με την οποία οι βασικές παραδοχές του Λογικού Θετικισμού για τον επαγωγικό τρόπο επαλήθευσης των επιστημονικών θεωριών πρέπει να παρακαμφθούν και πλέον η επιστήμη να μη γίνεται αντιληπτή ως μια γραμμική διαδικασία προόδου, αλλά ως μια διαρκής ανατροπή ασύμμετρων παραδειγμάτων. Είναι τέτοια και τόση η απόστασή τους που ο Kuhn τονίζει ότι «οι οπαδοί ανταγωνιστικών παραδειγμάτων ασκούν το έργο τους μέσα σε διαφορετικούς κόσμους». 14 Ο σχετικός και διαρκώς μεταβαλλόμενος τρόπος προσέγγισης της πραγματικότητας είναι εμφανής τόσο στη θεωρία του Lakatos όσο και σε αυτή του Kuhn. 12 Popper, K., The logic of scientific discovery, Routledge, London 1959, σελ Chalmers, A.F., ό.π., σελ Kuhn, Thomas, Τhe structure of scientific revolutions, The university of Chicago press, Chicago

10 Τέλος, ο σχετικιστής Paul Feyerabend προκρίνει μια αναρχική θεωρία της γνώσης και μιλάει καθαρά για μια υποκειμενική θεώρηση της επιστήμης. Οι επιστημονικές θεωρίες, κατά την αντίληψή του, δεν είναι παρά «αισθητικές κρίσεις, κρίσεις προσωπικού γούστου, μεταφυσικές προκαταλήψεις, θρησκευτικοί πόθοι, με λίγα λόγια[ ]είναι οι υποκειμενικές μας επιθυμίες». 15 Στο βαθμό που, όπως οι παραπάνω φιλόσοφοι σημειώνουν, οι επιστημονικές θεωρίες δεν ισχύουν στο διηνεκές, αλλά μοιραία θα καταρριφθούν από άλλες, αντιλαμβανόμαστε ότι κάθε απόπειρα να αποκτήσουμε πρόσβαση στην πραγματικότητα καθεαυτήν είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Ο επιστήμονας είναι ικανός να φτάνει μέχρι εκεί που του επιτρέπουν τα ατομικά χαρακτηριστικά του, οι γνώσεις του, οι αξίες του, οι προκαταλήψεις του, οι ιδεοληψίες του και τα οράματά του. Ο καλλιτέχνης και ο επιστήμονας αναπαριστούν υποκειμενικά την εικόνα του κόσμου Δεχόμαστε επομένως ότι, παρόλο που η τρέχουσα αντίληψη τοποθετεί την τέχνη στο χώρο του υποκειμενικού και στην επιστήμη αποδίδει αντικειμενικότητα, υπάρχουν σοβαρά επιχειρήματα ικανά να μας πείσουν ότι αυτή η ευρέως διαδεδομένη παραδοχή δεν ισχύει. Οι θέσεις τους, αναφορικά με το πώς αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα, δε φαίνεται να είναι διόλου αντιδιαμετρικές, καθώς, σύμφωνα με όσα υποστηρίξαμε μέχρι τώρα, δεν υπάρχει διαφορά στον τρόπο που προσπελαύνουν τα φαινόμενα του κόσμου. Τη στιγμή που η φύση τίθεται απέναντί τους, αβέβαιη, μυστηριώδης και ακατανόητη, αυτές επιζητούν να λύσουν τους δυσεπίλυτους γρίφους που εκείνη τους θέτει, να αποκρυπτογραφήσουν τα μηνύματά της, να φανερώσουν τα μυστικά της. Καλλιτέχνες και επιστήμονες αποπειρώνται να την ερμηνεύσουν, να την εξηγήσουν, να αποδώσουν την πραγματική εικόνα της. Όμως η προσπάθειά τους υπόκειται στις δεσμεύσεις που θέτουν τα ατομικά χαρακτηριστικά τους, οι βιολογικές προδιαγραφές τους, οι προσλαμβάνουσες παραστάσεις που διαθέτουν, η ιδεολογία τους και το ευρύτερο πολιτισμικοκοινωνικό περιβάλλον. Οι ερωτήσεις που της απευθύνουν αναπόφευκτα διατρέχονται από τις συγκεκριμένες προϋποθέσεις, άρα τα μυστικά που θα εκμαιεύσουν από αυτή υφίστανται ανάλογους περιορισμούς. Επομένως, η ατομική συγκρότηση, οι αντιλήψεις και οι προκαταλήψεις των δημιουργών παρεμβαίνουν ως παραμορφωτικός φακός που συντελεί 15 Feyerabend, P., Ενάντια στη μέθοδο, για μια αναρχική θεωρία της γνώσης, εκδ. Σύγχρονα Θέματα, Αθήνα 1975, σελ

11 στη διαμόρφωση μιας προσωπικής απεικόνισης για τον κόσμο, απεικόνισης που μοιραία αποτυπώνεται στο έργο τους. Συνεπώς τέχνη και επιστήμη δυσκολεύονται να παρουσιάσουν μιαν αντικειμενική εικόνα της πραγματικότητας και κατ ακολουθίαν οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι το καλλιτέχνημα και η επιστημονική θεωρία δεν είναι δυνατόν να εγγραφούν στο χώρο του αντικειμενικού. Και τα δύο είναι προσωπικά δημιουργήματα που αντανακλούν την ιδιοσυστασία των ατόμων που τα συνθέτουν, τη διαμορφωμένη από το πλήθος των εσωτερικών και εξωτερικών επιδράσεων στις οποίες εκτίθενται. Οφείλουμε ωστόσο να επισημάνουμε ότι στην έννοια προσωπικά δημιουργήματα δεν πρέπει να αποδίδονται ακραία σχετικιστικά και υποκειμενιστικά χαρακτηριστικά. Τα έργα τέχνης και οι θεωρίες που οι επιστήμονες εισηγούνται μπορεί μεν να μην περιγράφουν την πραγματικότητα καθεαυτήν, όμως δεν είναι ατομικά κατασκευάσματα ξεκομμένα από το πλαίσιο στο οποίο λειτουργούν και αναφέρονται. Δεν είναι αυθαίρετες συνθέσεις δημιουργημένες στα στενά όρια του νου εκείνου που τις παρήγαγε. Είναι δημιουργίες που αντλούν το πρωτογενές συγκροτησιακό υλικό τους από τις κρατούσες συνθήκες και τα εξωτερικά αντικείμενα και, με την αποφασιστική παρέμβαση του δημιουργού τους, λαμβάνουν την τελική μορφή τους. Ο εξωτερικός κόσμος με τα πολυποίκιλα ερεθίσματά του αποτελεί πηγή έμπνευσης και στοχασμού, αφετηρία ενεργοποίησης και δράσης. Μπορεί επομένως τον τελευταίο λόγο να τον έχει το υποκείμενο, την αφορμή όμως τη δίνουν πάντοτε τα αντικείμενα. Πολλές φορές οι καλλιτέχνες και οι επιστήμονες δεν περιορίζονται σε απλή πρόσληψη και επεξεργασία αυτών των ερεθισμάτων, μέσω της αξιοποίησης των ιδιαίτερων ικανοτήτων και ευαισθησιών που διαθέτουν ως άτομα, αλλά προχωρούν στην παραγωγή νέων, τολμηρών και κάποτε ανατρεπτικών συνθέσεων. Όπως σημειώσαμε, η παρεμβολή αυτού που τις παρήγαγε μπορεί να είναι καταλυτική σε τέτοιο βαθμό, ώστε να τις καταστήσει ριζοσπαστικές, ρηξικέλευθες και δυνάμενες να ανατρέψουν παραδεδομένες αρχές και αξίες και να διανοίξουν νέους ορίζοντες. Οι συνέπειες για τη σχολική γνώση Τα εκπαιδευτικά συστήματα δομούν τα αναλυτικά προγράμματά τους με τρόπο τέτοιο, ώστε οι μαθητές να έρχονται σε επαφή τόσο με το φαινόμενο της τέχνης όσο και με την επιστήμη. Η επαφή αυτή πραγματώνεται μέσω της διδασκαλίας διακριτών διδακτικών αντικειμένων που αντιστοιχούν στο ένα (π.χ. Εικαστική Αγωγή, Μουσική) ή στο άλλο (π.χ. Μαθηματικά, Φυσικά, Ιστορία) πεδίο. Μπορεί επιπλέον να επιτευχθεί και διαθεματικά: α) με την οριζόντια διασύνδεση των επιμέρους μαθημάτων, β) με τη διδασκαλία μαθημάτων 237

12 που συγκροτούνται από αντικείμενα προερχόμενα από διαφορετικές γνωστικές περιοχές (Μελέτη Περιβάλλοντος, Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή κ.λπ.) και γ) μέσω παραγωγής δραστηριοτήτων και εκπόνησης σχεδίων εργασίας. Σε κάθε περίπτωση αποτελεί βασική προτεραιότητα για κάθε εκπαιδευτικό σύστημα η αναπλαισίωση της οργανωμένης γνώσης για την τέχνη και την επιστήμη σε σχολική γνώση και η επιτυχής μετάδοσή της στους μαθητές. Στο βαθμό ωστόσο που οι παραπάνω παραδοχές μας ισχύουν, ότι δηλαδή ο καλλιτέχνης και ο επιστήμονας περιγράφουν την εικόνα του κόσμου στη βάση της προσωπικής ανάπτυξης και συγκρότησής τους, ανακύπτουν σημαντικά ζητήματα αναφορικά με το είδος της γνώσης που παρέχεται κατά την εκπαιδευτική διαδικασία. Η καλλιτεχνική εκπαίδευση φαίνεται πως έχει ενσωματώσει στο περιεχόμενό της την παραδοχή ότι η τέχνη είναι υποκειμενική. Στο μέτρο επομένως που το καλλιτεχνικό έργο αποτελεί μιαν απόπειρα του δημιουργού του να ερμηνεύσει τον κόσμο, αν όχι να τον συγκροτήσει από την αρχή, ο μαθητής καλείται, πέρα από μοναδικές επιλογές, ανελαστικές προσεγγίσεις και κανονιστικού τύπου προτάσεις, που είναι ασύμβατες με την ίδια της φύση της καλλιτεχνικής δημιουργίας, να σχεδιάσει τη δική του ανεξάρτητη και αδέσμευτη πορεία προς την κατάκτηση της γνώσης. Οι διδακτικολόγοι του συγκεκριμένου χώρου επισημαίνουν ότι ο μαθητής θα πρέπει να έρχεται σε επαφή με όσο το δυνατόν περισσότερα αισθητικά πρότυπα, και με την οργανωμένη συνδρομή του δασκάλου του να προχωρήσει σε ανάπτυξη της δυνατότητάς του «να ερευνά, να εκφράζεται, να αντιλαμβάνεται, να κρίνει και να στοχάζεται». 16 Η τέχνη δεν αναπαριστά την αλήθεια του κόσμου, την αναζητεί. Η επαφή του μαθητή μαζί της επομένως δεν του προσφέρει προκατασκευασμένες λύσεις, αλλά τη δυνατότητα να προχωρήσει σε αναζητήσεις και να μορφώσει την προσωπική του εικόνα για τα πράγματα. Δε συμβαίνει όμως το ίδιο και με τα μαθήματα εκείνα που αντιστοιχούν σε επιμέρους επιστημονικά πεδία. Τα σχολικά εγχειρίδια περιέχουν γνωστικό υλικό βασισμένο στην εικόνα του κόσμου, έτσι όπως η σύγχρονη επιστήμη την αναλύει, την εξηγεί και την παρουσιάζει, χωρίς να υπαινίσσονται τη σχετικότητα της γνώσης και την πιθανότητα αναθεώρησης ή ανατροπής της. Οι μαθητές αντιλαμβάνονται κατά συνέπεια τις ερμηνείες των φαινομένων που το περιβάλλουν ως απόλυτες βεβαιότητες, μολονότι δεν είναι παρά αποφάνσεις των επιστημόνων, θεμελιωμένες σε ερευνητικά και εξηγητικά εργαλεία που απορρέουν από το αξιακό τους πλαίσιο και στην ατομική τους συγκρότηση. Και είναι προφανές ότι αυτό αποτελούσε χαρακτηριστικό όλων των ιστορικών 16 Βάος, Α., Ζητήματα διδακτικής των εικαστικών τεχνών, εκδ. Τόπος, Αθήνα 2008,σελ

13 περιόδων, κυρίως όμως των τελευταίων αιώνων, όπου η επιστήμη έχει λάβει τα χαρακτηριστικά με βάση τα οποία γίνεται σήμερα αντιληπτή: η εικόνα που είχαν οι μαθητές ήταν πως η γνώση ήταν στέρεη, συμπαγής και αδιαμφισβήτητη, έστω και αν αντανακλούσε τις αρχές, τις αξίες και τα πορίσματα που η επιστημονική κοινότητα συνήγαγε. Δεδομένου όμως πως η επιστήμη δεν διέπεται από αναλλοίωτες και αιώνιες αλήθειες, αλλά οι αναθεωρήσεις και οι ανατροπές αποτελούν κυτταρικό συστατικό της, είναι πρόδηλο ότι η επιστημονική γνώση που αναπλαισιώνεται σε σχολική είναι σε πολλές περιπτώσεις μετέωρη και εν δυνάμει ακυρώσιμη. Ό,τι εξηγούσε χτες το τάδε φαινόμενο δεν είναι διόλου βέβαιο ότι θα το εξηγεί και σήμερα. Και η αναθεώρηση της ερμηνείας του στην οποία προβαίνουμε σήμερα καμία πιθανόν σχέση δε θα έχει με εκείνη που θα προκύψει αύριο. Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί στο σημείο αυτό ότι οι μαθητές καθίστανται εν τέλει φορείς μιας ετοιμόρροπης γνώσης και η αξία όσων μαθαίνουν στο σχολείο στην πραγματικότητα είναι μικρή ή ανύπαρκτη. Θα ήταν μάλλον αφελές να υποστηριχτεί κάτι τέτοιο. Όλες ανεξαιρέτως οι επιστημονικές θεωρίες, που για μικρότερο ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα κατάφεραν να ερμηνεύσουν τα φαινόμενα του κόσμου, να λύσουν γρίφους και να κάνουν ακόμα και προβλέψεις για την εξέλιξη των πραγμάτων, ήταν έγκυρες. Άσχετα από το ότι κάποια στιγμή συμπληρώθηκαν ή αντικαταστάθηκαν από άλλες, η βαρύτητα, η αξία και η συνεισφορά τους στην εξέλιξη του πολιτισμού είναι αδιαμφισβήτητη. Θα ήταν άδικη μια ανιστορική αξιολόγησή τους, η μελέτη και ανάλυσή τους δηλαδή στη βάση κατοπινών ανακαλύψεων και πορισμάτων. Υπό το πρίσμα αυτό η σχολική γνώση είναι σαφώς φορέας εγκυρότητας και αξιοπιστίας και η διάχυσή της στο μαθητικό δυναμικό όχι μόνο προετοιμάζει την ένταξή του στο κοινωνικοοικονομικό, τεχνολογικό και πολιτιστικό πλαίσιο, αλλά διασφαλίζει τις προϋποθέσεις για τη μετεξέλιξή του. Αρκεί βέβαια να προσαρμόζεται στα διαρκώς μεταβαλλόμενα επιστημονικά δεδομένα και στις συνεχείς κατακτήσεις του ανθρώπινου πνεύματος. Δεδομένης ωστόσο της ρευστότητας του επιστημονικού τοπίου είναι χρήσιμη η ένταξη στην εκπαίδευση μιας νέας κουλτούρας που εκ των προτέρων θα ξεκαθαρίζει ότι τελεσίδικη γνώση δεν υφίσταται και ότι εκείνο το οποίο σήμερα παρουσιάζεται ως αποδείξιμο και ερμηνεύσιμο, αύριο μπορεί και να μην είναι, ότι, εν τέλει, η μόνη βεβαιότητα που θα πρέπει να μας διακατέχει είναι η αβεβαιότητα. Βιβλιογραφία Βάος, Α., Ζητήματα διδακτικής των εικαστικών τεχνών, εκδ. Τόπος, Αθήνα

14 Butterfield, H., Η καταγωγή της σύγχρονης Επιστήμης, εκδ. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης Ελλάδος, μετάφρ. Ιορδάνης Αρζόγλου, Αντώνης Χριστοδουλίδης, Αθήνα 2004 Chalmers, A.F., Τι είναι αυτό που το λέμε επιστήμη;, μετάφρ. Γιώργος Φουρτούνης, εκδ. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2004 Cometti, J.P., Morizot, J., Pouivet, R., Ζητήματα Αισθητικής, μετάφρ. Στέλλα Χρυσικού, εκδ. Νήσος, Αθήνα 2005 Feyerabend, P., Ενάντια στη μέθοδο, για μια αναρχική θεωρία της γνώσης, εκδ. Σύγχρονα Θέματα, Αθήνα 1975 Gombrich, E.H., Art and ilussion, A study in the psychology of pictorial representation, Phaidon, London 1996 Koyré, A., From the closed world to the infinite universe, The Johns Hopkins Press, Baltimore 1957 Kuhn, Thomas, Τhe structure of scientific revolutions, The university of Chicago press, Chicago 1996 Livingstone, M., Vision and art, the biology of seeing, Abrams, New York 2002 O Hear, A., A Companion to Aesthetics, επιμ. David Ε. Cooper, εκδ. Blackwell, Malden 2003 Popper, K., The logic of scientific discovery, Routledge, London 1959 Rossi, P., Τhe birth of modern science, Wiley-Blackwell, 2001 Shermer, M., Γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν σε παράξενα πράγματα; εκδ. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, μετάφρ. Μιχάλης Παναγιωτάκης, Ηράκλειο

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗΣ ΜΑΝΟΥΣΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗΣ ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗΣ ΜΑΝΟΥΣΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΥΛΗΣ (ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Α.Π.Ε)

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Α.Π.Ε) ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Α.Π.Ε) Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε) θεωρούνται ανεξάντλητες. Στην κατηγορία αυτή, ανήκουν ο ήλιος, ο άνεμος, τα ποτάμια, οι οργανικές ύλες όπως το ξύλο και τα απορρίμματα

Διαβάστε περισσότερα

Οι Πνευματικές Δυνάμεις στο Σύμπαν

Οι Πνευματικές Δυνάμεις στο Σύμπαν Οι Πνευματικές Δυνάμεις στο Σύμπαν ΣΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΥΛΙΚΟ ΣΥΜΠΑΝ, μέχρι και στα δικά σας περίχωρα του Γαλαξία, υπάρχουν πολλές πνευματικές δυνάμεις που εργάζονται για τον Δημιουργό. Υπάρχουν εμπνευσμένα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΩ ΙΚΑΣ ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΩΝΥΜΙΑ «ΠΑΠΟΥΤΣΑΝΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ»

ΚΩ ΙΚΑΣ ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΩΝΥΜΙΑ «ΠΑΠΟΥΤΣΑΝΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ» ΚΩ ΙΚΑΣ ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΩΝΥΜΙΑ «ΠΑΠΟΥΤΣΑΝΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ» ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 Γενικά...3 2 Θέματα Απασχόλησης...3 3 Σύγκρουση συμφερόντων...4

Διαβάστε περισσότερα

Καλωσόρισμα επισήμων. Κυρίες και κύριοι,

Καλωσόρισμα επισήμων. Κυρίες και κύριοι, 1 Καλωσόρισμα επισήμων Κυρίες και κύριοι, Εκ μέρους των μελών του Διοικητικού μας συμβουλίου, σας καλωσορίσω στο 17 ο Ετήσιο Συνέδριο της Συνομοσπονδίας μας, μέσα από τις εργασίες του οποίου αισιοδοξούμε

Διαβάστε περισσότερα

Βουλευτικές Εκλογές 2011

Βουλευτικές Εκλογές 2011 Πολίτης ή πελάτης; Είναι αλήθεια, ότι το πολιτικό σύστημα αποτυγχάνει σημαντικά να ανταποκριθεί στις σημερινές προκλήσεις. Το ρουσφέτι, η αναξιοκρατία, η συναλλαγή και τα παζάρια, απαξιώνουν την πολιτική.

Διαβάστε περισσότερα

Κρύων της Μαγνητικής Υπηρεσίας. Πνευματική Ανατομική. Μάθημα 3ο ~ 16.12.2015 Εργασία με το Κόλον

Κρύων της Μαγνητικής Υπηρεσίας. Πνευματική Ανατομική. Μάθημα 3ο ~ 16.12.2015 Εργασία με το Κόλον Κρύων της Μαγνητικής Υπηρεσίας Πνευματική Ανατομική Μάθημα 3ο ~ 16.12.2015 Εργασία με το Κόλον Άννα: Κάνουμε δήλωση πρόθεσης για το σώμα μας. Ας φέρουμε τα χέρια στην καρδιά ακουμπώντας στην καρδιά. Τιμώ

Διαβάστε περισσότερα

Μια «γριά» νέα. Εύα Παπώτη

Μια «γριά» νέα. Εύα Παπώτη Εύα Παπώτη Μια «γριά» νέα Πρωτογνώρισα την Κατερίνα ως μαθήτρια λυκείου στο φροντιστήριο μέσης εκπαίδευσης στο οποίο εργαζόμουν ως φιλόλογος. Σήμερα είναι τριάντα ετών. Σε μια συνάντησή μας, λίγο πριν

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος Ενότητα: Διαχείριση Σχολικής Τάξης

Τίτλος Μαθήματος Ενότητα: Διαχείριση Σχολικής Τάξης Τίτλος Μαθήματος Ενότητα: Διαχείριση Σχολικής Τάξης Ζαχαρούλα Σμυρναίου Σχολή Φιλοσοφίας Τμήμα Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Σελίδα 2 1. Κατάθλιψη... 4 2. Τύποι κατάθλιψης... 5 2.1 Λανθάνουσα Κατάθλιψη...

Διαβάστε περισσότερα

Η ΨΥΧΗ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ( 1 )

Η ΨΥΧΗ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ( 1 ) Η ΨΥΧΗ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ( 1 ) του Κ.Γκ.Γιούνγκ Με έχουν ρωτήσει αρκετές φορές τι πιστεύω για το θάνατο, γι αυτό το τελείωμα της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο θάνατος είναι απλά γνωστός ως το τέλος. Είναι η τελεία

Διαβάστε περισσότερα

Περί χορτοφαγίας και κρεοφαγίας

Περί χορτοφαγίας και κρεοφαγίας Περί χορτοφαγίας και κρεοφαγίας Το παρακάτω κείμενο δεν έχει ως σκοπό να πείσει για τις απόψεις που εκτίθενται αλλά να γίνει το έναυσμα για εποικοδομητικό προβληματισμό και την εύρεση της προσωπικής μας

Διαβάστε περισσότερα

Συνοπτική Παρουσίαση. Ελλάδα

Συνοπτική Παρουσίαση. Ελλάδα Ελλάδα Συνοπτική Παρουσίαση Η θρησκευτική ελευθερία προστατεύεται από το Σύνταγμα και άλλους νόμους και πολιτικές, με κάποιους περιορισμούς. Γενικώς, η κυβέρνηση σεβάστηκε εμπράκτως τη θρησκευτική ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 10: Φιλοσοφική Συμβουλευτική. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 10: Φιλοσοφική Συμβουλευτική. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 10: Φιλοσοφική Συμβουλευτική Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοπός ενότητας Θα εξετάσουμε πώς θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε βιοτικές καταστάσεις μέσα από τον κλάδο της

Διαβάστε περισσότερα

Όταν το μάθημα της πληροφορικής γίνεται ανθρωποκεντρικό μπορεί να αφορά και την εφηβεία.

Όταν το μάθημα της πληροφορικής γίνεται ανθρωποκεντρικό μπορεί να αφορά και την εφηβεία. Όταν το μάθημα της πληροφορικής γίνεται ανθρωποκεντρικό μπορεί να αφορά και την εφηβεία. Στόχος μας : να χρησιμοποιήσουμε τον υπολογιστή και το διαδίκτυο για να αντλήσουμε σωστές πληροφορίες, να τις επεξεργαστούμε

Διαβάστε περισσότερα

ΓΑΝΤΑ ΧΑΝΤΑΜ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Διήγημα με τίτλο: «Τι σημαίνει ελευθερία;»

ΓΑΝΤΑ ΧΑΝΤΑΜ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Διήγημα με τίτλο: «Τι σημαίνει ελευθερία;» 2 O ΒΡΑΒΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΓΑΝΤΑ ΧΑΝΤΑΜ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 5 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ Διήγημα με τίτλο: «Τι σημαίνει ελευθερία;» 1 ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ; Όταν παλεύεις για την ελευθερία σου είναι κάτι ωραίο, όταν πεθαίνεις

Διαβάστε περισσότερα

Τουριστικές Μονάδες Αγροτουρισμού

Τουριστικές Μονάδες Αγροτουρισμού Τουριστικές Μονάδες Αγροτουρισμού... Επενδύστε στον αγροτουρισμό. Οραματιζόμαστε Σχεδιάζουμε Υλοποιούμε Αγροτουρισμός, το μέλλον του Ελληνικού τουρισμού. Για το σύνολο των οικονομιών της Ε.Ε. ο τουρισμός,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΣΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ

ΘΕΣΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΠΡΥΤΑΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2014 ΘΕΣΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Δ. ΚΑΨΑΛΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΠΡΥΤΑΝΗΣ Ιωάννινα, Ιούνιος 2014 1 Οι βασικές στοχεύσεις και προτεραιότητες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Ακολουθεί ολόκληρη η τοποθέτηση - παρέμβαση του Υπουργού Δ.Μ.&Η.Δ.

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Ακολουθεί ολόκληρη η τοποθέτηση - παρέμβαση του Υπουργού Δ.Μ.&Η.Δ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Αθήνα, 18 Ιουνίου 2013 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ο Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης

Διαβάστε περισσότερα

Ο Υφυπουργός κατά την επίσκεψή του στο νέο κτίριο, ανακοίνωσε τα

Ο Υφυπουργός κατά την επίσκεψή του στο νέο κτίριο, ανακοίνωσε τα Τρίπολη, 4 Απριλίου 2008 Δηλώσεις του Υφυπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Ανδρέα Λυκουρέντζου μετά την επιθεώρηση των έργων μεταστέγασης της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Τρίπολης από το Μαντζούνειο

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του Υφυπουργού Ανάπτυξης κου Θανάση Σκορδά στο CapitalVision 2012

Ομιλία του Υφυπουργού Ανάπτυξης κου Θανάση Σκορδά στο CapitalVision 2012 Ομιλία του Υφυπουργού Ανάπτυξης κου Θανάση Σκορδά στο CapitalVision 2012 Κυρίες, κύριοι, Η έννοια της ανάπτυξης είναι τόσο πολυφορεμένη στο σύγχρονο πολιτικό λεξιλόγιο, που αν δεν δώσουμε, ο καθένας από

Διαβάστε περισσότερα

* Από την αγγλική λέξη «boss», αφεντικό. ** «Core houses» στο πρωτότυπο, μικρά ισόγεια σπίτια ανθεκτικής κατασκευής με πρόβλεψη επέκτασης. (Σ.τ.Ε.

* Από την αγγλική λέξη «boss», αφεντικό. ** «Core houses» στο πρωτότυπο, μικρά ισόγεια σπίτια ανθεκτικής κατασκευής με πρόβλεψη επέκτασης. (Σ.τ.Ε. ΖΟΥΛΟΥ 13 1 «ΦΟΒΑΣΑΙ, ΑΝΘΡΩΠΑΚΙ;... Για λέγε, φοβάσαι;» Ο Άλι δεν απαντούσε πολλά φίδια στο στόμα. «Βλέπεις τι συμβαίνει, μικρέ Ζουλού; Βλέπεις;» Όχι, δεν έβλεπε τίποτα. Τον είχαν αρπάξει από τα μαλλιά

Διαβάστε περισσότερα

ΧΙΙΙ Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας

ΧΙΙΙ Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας ΧΙΙΙ Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Στο Προτεινόμενο Σχέδιο Αξιολόγησης ο ρόλος της Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (Ε.Ε.Υ) είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Οι αρμοδιότητες της Ε.Ε.Υ έχουν αναβαθμιστεί ιδιαίτερα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΒΟΥΛΕΥΤΗ Ν.Δ. Κου ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Στην συζήτηση εκδήλωση με θέμα: «ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 2011+»

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΒΟΥΛΕΥΤΗ Ν.Δ. Κου ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Στην συζήτηση εκδήλωση με θέμα: «ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 2011+» ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΒΟΥΛΕΥΤΗ Ν.Δ. Κου ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Στην συζήτηση εκδήλωση με θέμα: «ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 2011+» Κυρίες και κύριοι, Θα ήθελα να ευχαριστήσω το ΚΠΕΕ για την πρόσκληση και την ευκαιρία που μου δίνει να

Διαβάστε περισσότερα

Κύριε Πρέσβη της Γαλλίας στην Κύπρο, κυρία Florent, Κύριε Επίτροπε Εθελοντισμού και μη Κυβερνητικών Οργανώσεων κυρία Γενική Γραμματέας Ισότητας των

Κύριε Πρέσβη της Γαλλίας στην Κύπρο, κυρία Florent, Κύριε Επίτροπε Εθελοντισμού και μη Κυβερνητικών Οργανώσεων κυρία Γενική Γραμματέας Ισότητας των Κύριε Πρέσβη της Γαλλίας στην Κύπρο, κυρία Florent, Κύριε Επίτροπε Εθελοντισμού και μη Κυβερνητικών Οργανώσεων κυρία Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων Κύριε Πρέσβη της Ελλάδας στην Κύπρο Κύριε Διευθυντή

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΑ 2015 1 Το επιστημονικό περιεχόμενο του παρόντος βιβλίου έχει υποβληθεί σε κριτική ανάγνωση και εγκριθεί με το σύστημα των κριτών. Η κριτική ανάγνωση πραγματοποιήθηκε από

Διαβάστε περισσότερα

Κατερίνα Παναγοπούλου: Δημιουργώντας κοινωνικό κεφάλαιο την εποχή της κρίσης

Κατερίνα Παναγοπούλου: Δημιουργώντας κοινωνικό κεφάλαιο την εποχή της κρίσης Κατερίνα Παναγοπούλου Πρέσβυς της Ελλάδας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, πρόεδρος του σωματείου γυναικών «Καλλιπάτειρα». Πρώτο βραβείο «Γυναίκα και Αθλητισμός» 2012 για την Ευρώπη. Δημιουργώντας κοινωνικό

Διαβάστε περισσότερα

Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ευεργέτουλα

Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ευεργέτουλα Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ευεργέτουλα Σας φέραμε εδώ για να κουβεντιάσουμε για το ποδήλατο και το περιβάλλον. Δεν θα μπορούσαμε αλλιώτικα, μια που ήμαστε κέντρο Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και

Διαβάστε περισσότερα

Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια

Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια Η αντίδραση στο άγχος είναι μία φυσιολογική, ζωτική αντίδραση στην απειλή. Το άγχος είναι ένα συναίσθημα δυσθυμίας που προέρχεται από την υποκειμενική

Διαβάστε περισσότερα

ISSN 1986-2709 Περιοδικόν εκδοθέν εν έτει 2011, περιέχει διηγήσεις ιστοριών Δοξασιών που αφορούσιν το χωρίον της Χλώρακας. Συγγραφέν υπό τού Κυριάκου

ISSN 1986-2709 Περιοδικόν εκδοθέν εν έτει 2011, περιέχει διηγήσεις ιστοριών Δοξασιών που αφορούσιν το χωρίον της Χλώρακας. Συγγραφέν υπό τού Κυριάκου ISSN 1986-2709 Περιοδικόν εκδοθέν εν έτει 2011, περιέχει διηγήσεις ιστοριών Δοξασιών που αφορούσιν το χωρίον της Χλώρακας. Συγγραφέν υπό τού Κυριάκου Ταπακούδη Τύποις Κ. Ταπακούδης Ιστοσελίδα: www.chlorakasefimerida.com

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ-ΚΟΣΜΗΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ-ΚΟΣΜΗΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ-ΚΟΣΜΗΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΡΑΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ευρετήριο πινάκων. Ασκήσεις και υπομνήματα

Ευρετήριο πινάκων. Ασκήσεις και υπομνήματα Ευρετήριο πινάκων Ασκήσεις και υπομνήματα Ανάγνωση, για να ταυτιστεί και να προβάλει τα συναισθήματά του Ανακαλύψτε την προέλευση των πιστεύω σας Απαλή μουσική ως φάρμακο για τις εντάσεις και την απογοήτευση

Διαβάστε περισσότερα

Τρέχω στο μπάνιο και βγάζω όλη τη μακαρονάδα.

Τρέχω στο μπάνιο και βγάζω όλη τη μακαρονάδα. 6 ΟΤΑΝ ΕΠΙΣΤΡΈΦΩ ΑΠΌ ΤΟ ΣΧΟΛΕΊΟ, έχω τα χάλια μου. Με το που μπαίνω στο σπίτι, ακούω ήχο από κατσαρολικά. Η μαμά είναι ακόμα στη δουλειά. Τότε ποιος; Η εικόνα του μπαμπά μπροστά από την κουζίνα είναι αρκετή

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτιστικό Πρόγραμμα «Παπούτσια πολλά παπούτσια.»

Πολιτιστικό Πρόγραμμα «Παπούτσια πολλά παπούτσια.» Πολιτιστικό Πρόγραμμα «Παπούτσια πολλά παπούτσια.» Υπεύθυνη εκπαιδευτικός :Ανδριάνα Καρρά Συνεργάτης: Νάντια Τσιλιβίτα 1 ο Νηπιαγωγείο Βραχναιίκων Τμ.Α2 Σχ.Ετος 2013-2014 Ποιοι είμαστε Το παραπάνω πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΤΗΝ ΣΤΗΡΙΞΗ ΟΛΩΝ ΜΑΣ

ΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΤΗΝ ΣΤΗΡΙΞΗ ΟΛΩΝ ΜΑΣ ΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΤΗΝ ΣΤΗΡΙΞΗ ΟΛΩΝ ΜΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ: Το Νοσοκομείο Σητείας ως Δημόσιο Γενικό Νοσοκομείο ιδρύθηκε με Β. Δ/γμα στις 09-04-1947. Στεγάστηκε εκεί όπου λειτουργούσε πριν λίγα χρόνια

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΦΩΣ ΤΩΝ ΠΛΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΙΩΝ 11. Πριν...

ΤΟ ΦΩΣ ΤΩΝ ΠΛΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΙΩΝ 11. Πριν... ΤΟ ΦΩΣ ΤΩΝ ΠΛΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΙΩΝ 11 Πριν... ΚΑΙ ΝΑ ΠΟΥ ΦΤΑΣΑΜΕ ΩΣ ΕΔΩ! Περνάει ο χρόνος γρήγορα. Ρέουν οι ζωές, γίνονται ιστορίες, γίνονται στιγμές αιχμάλωτες σε χαρτί, πορτρέτα, ημερολόγια, φτιάχνουν αποδείξεις,

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Ειδικού Θεματικού Προγράμματος: «Διοίκηση, Οργάνωση και Πληροφορική για Μικρο-μεσαίες Επιχειρήσεις»

Τίτλος Ειδικού Θεματικού Προγράμματος: «Διοίκηση, Οργάνωση και Πληροφορική για Μικρο-μεσαίες Επιχειρήσεις» ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΠΕΛΑΓΙΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ Τίτλος Ειδικού Θεματικού Προγράμματος: «Διοίκηση, Οργάνωση και Πληροφορική για Μικρο-μεσαίες

Διαβάστε περισσότερα

Παραμονή Παγκόσμιας Ημέρας Αντικαταναλωτισμού*, 28 Νοεμβρίου 2008

Παραμονή Παγκόσμιας Ημέρας Αντικαταναλωτισμού*, 28 Νοεμβρίου 2008 Ο ΑΦΡΑΓΚΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Παραμονή Παγκόσμιας Ημέρας Αντικαταναλωτισμού*, 28 Νοεμβρίου 2008 Η χρονική συγκυρία δε θα μπορούσε να είναι καλύτερη. Πέντε λεπτά μετά τις έξι το απόγευμα της τελευταίας μου

Διαβάστε περισσότερα

Ενώνουμε δυνάμεις. Δείγματα Γραφής. Δυναμικά μπροστά ΑΝΔΡΕΑΣ Ζ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ. Βουλευτής

Ενώνουμε δυνάμεις. Δείγματα Γραφής. Δυναμικά μπροστά ΑΝΔΡΕΑΣ Ζ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ. Βουλευτής Ενώνουμε δυνάμεις Δείγματα Γραφής Δυναμικά μπροστά ΑΝΔΡΕΑΣ Ζ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Βουλευτής Συναγωνιστή συναγωνίστρια, Οι βουλευτικές εκλογές στις 22 Μαίου είναι σημαντικές για τον κάθε πολίτη, σημαντικές για την

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Ο ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ο ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 1 Ο ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Υπεύθυνη καθηγήτρια: Κατερίνα Τσολακίδου Σχολικό έτος 2008-2009 Τάξη Γ Σελίδα 1 από 31

Διαβάστε περισσότερα

Το Ταξίδι Απελευθέρωσης

Το Ταξίδι Απελευθέρωσης Το Ταξίδι Απελευθέρωσης Όπως αποκαλύφθηκε στον Αγγελιοφόρο του Θεού, Μάρσαλ Βιάν Σάμμερς στης 2 Μαρτίου 2011, στο Μπόλντερ, Κολοράντο, ΗΠΑ Η πνευματικότητα είναι βασικά μια αναζήτηση ελευθερίας ελευθερία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Γενικές πληροφορίες Πού βρίσκομαι;

ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Γενικές πληροφορίες Πού βρίσκομαι; ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γενικές πληροφορίες Πού βρίσκομαι; Ονομάζομαι Ροβήρος Άνθρωπος και είμαι ιδιοκτήτης σούπερ μάρκετ. Αυτή είναι η κύρια ιδιότητά μου ή, τέλος πάντων, γι αυτό θέλω να με θυμούνται οι επόμενες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΩΣΧΟΛΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ. Νικόστρατος Ένα ξεχωριστό καλοκαίρι. Κωνσταντίνα Αντωνοπούλου Α2 Γυμνασίου

ΕΞΩΣΧΟΛΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ. Νικόστρατος Ένα ξεχωριστό καλοκαίρι. Κωνσταντίνα Αντωνοπούλου Α2 Γυμνασίου ΕΞΩΣΧΟΛΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ Νικόστρατος Ένα ξεχωριστό καλοκαίρι Κωνσταντίνα Αντωνοπούλου Α2 Γυμνασίου Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Τίτλος βιβλίου: «Νικόστρατος Ένα ξεχωριστό

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος. Λευτεριά σε όσους διώκονται για την ανατρεπτική τους δράση.

Πρόλογος. Λευτεριά σε όσους διώκονται για την ανατρεπτική τους δράση. Πρόλογος Η μπροσούρα μεταφράστηκε από συντρόφους στο Βόλο από την αγγλική έκδοση και εμπλουτίστηκε με κάποια πιο πρόσφατα γράμματα του Γκαμπριέλ και με ένα χρονικό ενεργειών αλληλεγγύης. Eκδόθηκε από τη

Διαβάστε περισσότερα

Ο Οδικός Χάρτης για την Ελλάδα της δημιουργίας

Ο Οδικός Χάρτης για την Ελλάδα της δημιουργίας Ο Οδικός Χάρτης για την Ελλάδα της δημιουργίας Από την κρίση και τα ελλείμματα στην ανάπτυξη και την κοινωνική δικαιοσύνη ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Α. Αντιμέτωποι με την κρίση: τα πρώτα βήματα για τη σωτηρία

Διαβάστε περισσότερα

Ατομικό ιστορικό νηπίου

Ατομικό ιστορικό νηπίου σημαντικές πληροφορίες στοιχεία επικοινωνίας Ατομικό ιστορικό νηπίου στοιχεία της προσωπικότητας του παιδιού Βοηθείστε μας να γνωρίσουμε καλύτερα το παιδί σας Όνομα Παιδιού: Συμπληρώστε με προσοχή και

Διαβάστε περισσότερα

Διασυνοριακά νερά και διαχειριστικά σχέδια λεκανών

Διασυνοριακά νερά και διαχειριστικά σχέδια λεκανών Διασυνοριακά νερά και διαχειριστικά σχέδια λεκανών Ζαλίδης Γεώργιος, Καθηγητής Χρόνης Ιωάννης, Υποψήφιος Διδάκτωρ Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Εδαφολογίας Γεωπονική Σχολή Οδηγία Πλαίσιο: σκοπός και κρίσιμοι

Διαβάστε περισσότερα

25 χρόνια Τσερνόμπιλ 1 μήνας Φουκουσίμα Ο άνθρωπος αντιμέτωπος με τη ραδιενέργεια

25 χρόνια Τσερνόμπιλ 1 μήνας Φουκουσίμα Ο άνθρωπος αντιμέτωπος με τη ραδιενέργεια 25 χρόνια Τσερνόμπιλ 1 μήνας Φουκουσίμα Ο άνθρωπος αντιμέτωπος με τη ραδιενέργεια Το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ Νωρίς το πρωί της 26 ης Απριλίου 1986, ένα σοβαρό πυρηνικό ατύχημα έπληξε τον αντιδραστήρα Νο

Διαβάστε περισσότερα

Η παρακμή του εργατικού κινήματος είναι μια διαδικασία που έχει ήδη διαρκέσει. πολλά χρόνια, τώρα ζούμε τα επεισόδια του τέλους της.

Η παρακμή του εργατικού κινήματος είναι μια διαδικασία που έχει ήδη διαρκέσει. πολλά χρόνια, τώρα ζούμε τα επεισόδια του τέλους της. Η παρακμή του εργατικού κινήματος είναι μια διαδικασία που έχει ήδη διαρκέσει πολλά χρόνια, τώρα ζούμε τα επεισόδια του τέλους της. 1 / 7 Αυτή η διαδικασία, φυσικά, δεν ήταν μια ευθεία πορεία από την ακμή

Διαβάστε περισσότερα

Απώλεια και μετασχηματισμοί της τραυματικής εμπειρίας. Παντελής Παπαδόπουλος

Απώλεια και μετασχηματισμοί της τραυματικής εμπειρίας. Παντελής Παπαδόπουλος Απώλεια και μετασχηματισμοί της τραυματικής εμπειρίας Παντελής Παπαδόπουλος Αγαπητοί φίλοι, κυρίες και κύριοι Είναι τιμή για μένα και αισθάνομαι ιδιαίτερη χαρά που συμμετέχω ενεργά στην ημερίδα αυτή. Το

Διαβάστε περισσότερα

«Soapbox» για μικρούς οδηγούς αγώνων

«Soapbox» για μικρούς οδηγούς αγώνων «Soapbox» για μικρούς οδηγούς αγώνων Τρύπημα, βίδωμα, γκάζι. «Soapbox» Χωρίς PS, αλλά με πολύ πάθος: Το «Soapbox» κάνει τις καρδιές των μικρών οδηγών αγώνων ράλι να χτυπούν γρηγορότερα 1 Εισαγωγή Είναι

Διαβάστε περισσότερα

Παραμύθια. που γράφτηκαν από εκπαιδευόμενους / ες του πρώτου επιπέδου κατά τη σχολική χρονιά 2013-2014 στο 1ο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Λάρισας

Παραμύθια. που γράφτηκαν από εκπαιδευόμενους / ες του πρώτου επιπέδου κατά τη σχολική χρονιά 2013-2014 στο 1ο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Λάρισας Παραμύθια που γράφτηκαν από εκπαιδευόμενους / ες του πρώτου επιπέδου κατά τη σχολική χρονιά 2013-2014 στο 1ο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Λάρισας Εισαγωγή Κατά τη σχολική χρονιά 2013-2014 οι εκπαιδευόμενοι

Διαβάστε περισσότερα

στο ΕΣΠΑ του έργου ανέγερσης του 4ου Λυκείου Κέρκυρας.

στο ΕΣΠΑ του έργου ανέγερσης του 4ου Λυκείου Κέρκυρας. Η ένταξη στο ΕΣΠΑ του έργου ανέγερσης του 4ου Λυκείου Κέρκυρας. Δευτέρα, 06 Φεβρουαρίου 2012 Ο Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων, Σπύρος Σπύρου, υπέγραψε την ένταξη στο ΕΣΠΑ του έργου ανέγερσης του 4ου Λυκείου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Αγγελική Περιστέρη Α 2

ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Αγγελική Περιστέρη Α 2 ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Αγγελική Περιστέρη Α 2 ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ Ιρλανδία: Τη νύκτα της παραμονής των Χριστουγέννων όλα τα παράθυρα των σπιτιών που βλέπουν προς το δρόμο, φωτίζονται από ένα αναμμένο κερί, το οποίο

Διαβάστε περισσότερα

Από το ξεκίνημά του ο ΤΙΤΑΝ εκφράζει

Από το ξεκίνημά του ο ΤΙΤΑΝ εκφράζει Ένας Τιτανικός θεσμός επιβράβευσης επιτυχιών νέων ανθρώπων Από το ξεκίνημά του ο ΤΙΤΑΝ εκφράζει έμπρακτα και πολύπλευρα το ενδιαφέρον του για τους νέους ανθρώπους, ιδιαίτερα δε για τα παιδιά, κάθε ηλικίας,

Διαβάστε περισσότερα

Το Μεγαλύτερο Μάθημα της Ζωής Δρόμο του Καλλιτέχνη

Το Μεγαλύτερο Μάθημα της Ζωής Δρόμο του Καλλιτέχνη ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ...15 1 Ανακάλυψε το Προσωπικό σου Κάλεσμα...17 2 Δείχνε Καλοσύνη σε έναν Άγνωστο Κάθε Μέρα...20 3 Υιοθέτησε έναν Διαφορετικό Τρόπο Αντίληψης...22 4 Κάνε Πράξη την Απαιτητική Αγάπη...25

Διαβάστε περισσότερα

ΑΚΡΟΒΑΤΗΣ-ΧΑΪΝΗΔΕΣ Οι Χαΐνηδες Ο Δημήτρης Αποστολάκης

ΑΚΡΟΒΑΤΗΣ-ΧΑΪΝΗΔΕΣ Οι Χαΐνηδες Ο Δημήτρης Αποστολάκης ΑΚΡΟΒΑΤΗΣ-ΧΑΪΝΗΔΕΣ 1. Έχω επιλέξει ένα τραγούδι τον που είναι μια δημιουργία των Χαΐνηδων. Οι Χαΐνηδες είναι ένα συγκρότημα από την Κρήτη που παίζουν έντεχνη και παραδοσιακή μουσική. Οι μουσική

Διαβάστε περισσότερα

O ΑΓΩΝΑΣ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ ΓΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ

O ΑΓΩΝΑΣ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ ΓΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ Διαγώνισμα Έκφρασης Έκθεσης Α Λυκείου Όνομα: Επώνυμο: Τμήμα: Ημερομηνία: 13.04.2014 Κείμενο Α O ΑΓΩΝΑΣ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ ΓΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ Ανησυχώντας για την απειρία των παιδιών τους, που μπαίνουν στον κόσμο των

Διαβάστε περισσότερα

Προδημοσιεύτηκαν τα τέσσερις πρώτα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ που αφορούν

Προδημοσιεύτηκαν τα τέσσερις πρώτα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ που αφορούν Προδημοσιεύτηκαν τα τέσσερις πρώτα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ που αφορούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ελευθέρους επαγγελματίες. Τονίζεται ότι τα προγράμματα είναι σε προδημοσίευση. Με τη δημοσίευση της

Διαβάστε περισσότερα

Η δολοφονία του αντιφασίστα Παύλου Φύσσα από χρυσαυγίτη είναι η πρώτη πολιτική δολοφονία των φασιστών μετά τη χούντα των συνταγματαρχών. Η δολοφονία αυτή σηματοδοτεί την επισφράγιση ενός εμφυλίου που έχει

Διαβάστε περισσότερα

«Συλλογή, μεταφορά και διαχείριση επικίνδυνων στερεών αποβλήτων της Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟ»

«Συλλογή, μεταφορά και διαχείριση επικίνδυνων στερεών αποβλήτων της Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟ» Διακήρυξη για την: «Συλλογή, μεταφορά και διαχείριση επικίνδυνων στερεών αποβλήτων της Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟ» Διακήρυξη Νο: Ε140038 Η Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟ («Εταιρία») προκηρύσσει μειοδοτικό διαγωνισμό με σφραγισμένες

Διαβάστε περισσότερα

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, Η κατάσταση στη χώρα, κ. Πρωθυπουργέ, είναι πολύ ανησυχητική. Η κοινωνία βράζει. Η οικονομία βυθίζεται.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, Η κατάσταση στη χώρα, κ. Πρωθυπουργέ, είναι πολύ ανησυχητική. Η κοινωνία βράζει. Η οικονομία βυθίζεται. Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, Η κατάσταση στη χώρα, κ. Πρωθυπουργέ, είναι πολύ ανησυχητική. Η κοινωνία βράζει. Η οικονομία βυθίζεται. Οι θεσμοί δοκιμάζονται. Και η χώρα κινδυνεύει να μεταβληθεί σε έναν

Διαβάστε περισσότερα

Η νέα κοινωνική Τάξη της Αυτοοργάνωσης, μηχανή πολέμου, για την έξοδο από την κυριαρχία.

Η νέα κοινωνική Τάξη της Αυτοοργάνωσης, μηχανή πολέμου, για την έξοδο από την κυριαρχία. Η νέα κοινωνική Τάξη της Αυτοοργάνωσης, μηχανή πολέμου, για την έξοδο από την κυριαρχία. Οι σκέψεις που ακολουθούν τοποθετούνται μέσα στη φωτιά της εξέγερσης, του διαρκούς πειραματισμού και της δημιουργίας.

Διαβάστε περισσότερα

Το Article 27 αναφέρεται στο κομμάτι του Καταστατικού των Η.Ε. κατά το οποίο δίνεται το δικαίωμα του βέτο στα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Το Article 27 αναφέρεται στο κομμάτι του Καταστατικού των Η.Ε. κατά το οποίο δίνεται το δικαίωμα του βέτο στα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Δεν είναι εύκολο να είσαι μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, αλλά εσείς έχετε γεννηθεί για την πρόκληση αυτή. Η χώρα σας, σας έχει επιλέξει για να προστατεύσετε τα συμφέροντά της. Αυτό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 1 Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

ΚΕΦ. 1 Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ (Ο ΜΑΘΗΤΗΣ ΝΑ ΜΠΟΡΕΙ :) ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ (ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑ) ΚΕΦ. 1 Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 1.1 Εισαγωγή στη Λογιστική/Στ όχοι της επιχείρησης Να

Διαβάστε περισσότερα

22:1,2 Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

22:1,2 Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ 22 Αποκάλυψη 22:1 Και μου έδειξε έναν καθαρό ποταμό με νερό της ζωής, λαμπερό σαν κρύσταλλο, που έβγαινε από τον θρόνο του Θεού και του Αρνίου. 2 Στο μέσον της πλατείας της, και του ποταμού, από εδώ και

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΤΗΣ ΑΚΡΑ

ΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΤΗΣ ΑΚΡΑ ΤΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ ΤΗΣ ΑΚΡΑ ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΟΜΩΣ αυτό δεν είναι αλήθεια. Είμαι μόλις είκοσι ενός χρονών, οι γονείς μου μου έχουν δώσει αγάπη και μόρφωση και είμαι παντρεμένος με μια γυναίκα που αγαπώ και που με αγαπά

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Προσέγγιση Ψηφιδωτού «Θησέας και μινώταυρος» για παιδιά προσχολικής ηλικίας

Εκπαιδευτική Προσέγγιση Ψηφιδωτού «Θησέας και μινώταυρος» για παιδιά προσχολικής ηλικίας Εκπαιδευτική Προσέγγιση Ψηφιδωτού «Θησέας και μινώταυρος» για παιδιά προσχολικής ηλικίας Υπεύθυνη Καθηγήτρια : Χρυσάνθη Μαυροπούλου-Τσιούμη Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Θεολογικών Σπουδών : Ελένη Καρβουνάρη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2008 ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΡΧΗΓΟ ΤΗΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2008 ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΡΧΗΓΟ ΤΗΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2008 ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΡΟΣ κ. ΓΕΩΡΓΙΟ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΑΡΧΗΓΟ ΤΗΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ Θέμα: Θέσεις της ΚΕΕΕ για την ελληνική οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΕΡΑΣΤΗΣ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟΥ. Έτσι άρχισαν όλα

Ο ΕΡΑΣΤΗΣ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟΥ. Έτσι άρχισαν όλα Ο ΕΡΑΣΤΗΣ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟΥ 1 Έτσι άρχισαν όλα Από τότε που θυμόταν το εαυτό της η Χαρά είχε στο πλάι της έναν άντρα σπουδαίο, ρωμαλέο, δυνατό, που την προστάτευε, την κανάκευε και τη θαύμαζε. Όσο ήταν

Διαβάστε περισσότερα

Αρωματικά φυτά της Ελλάδας

Αρωματικά φυτά της Ελλάδας Αρωματικά φυτά της Ελλάδας 1. ΣΤΟΧΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Να ενημερωθούμε περί των αρωματικών φυτών της Ελλάδας. Να μάθουμε για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Να μάθουμε τις τοποθεσίες που βρίσκονται. Να μάθουμε

Διαβάστε περισσότερα

Ξαναδίνουμε ζωή στο δικό μας ΗΡΑΚΛΕΙΟ Δ.Α.Σ.Η. ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΣ. Δημοτική Ανεξάρτητη Συνεργασία Ηρακλείου

Ξαναδίνουμε ζωή στο δικό μας ΗΡΑΚΛΕΙΟ Δ.Α.Σ.Η. ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΣ. Δημοτική Ανεξάρτητη Συνεργασία Ηρακλείου Δ.Α.Σ.Η. Δημοτική Ανεξάρτητη Συνεργασία Ηρακλείου ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΣ Ο βαθμός δημοκρατίας κάθε χώρας συναρτάται ευθέως και άμεσα με τον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι κοινωνικά και οικονομικά αδύναμοι Ούλωφ

Διαβάστε περισσότερα

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί την άμεσα εκλεγμένη δημοκρατική έκφραση της πολιτικής βούλησης των λαών της Ευρώπης.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί την άμεσα εκλεγμένη δημοκρατική έκφραση της πολιτικής βούλησης των λαών της Ευρώπης. Ομιλία Ευρωβουλευτού Ελίζας Βόζεμπεργκ Βρυωνίδη Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην εξωτερική πολιτική και στην ανθρωπιστική βοήθεια της ΕΕ Κυρίες και Κύριοι, Λευκωσία, 16-10-2015 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Διαβάστε περισσότερα

Υποψήφιοι Σχολικοί Σύμβουλοι 1986 2005

Υποψήφιοι Σχολικοί Σύμβουλοι 1986 2005 Υποψήφιοι Σχολικοί Σύμβουλοι 1986 25 Για τους /τις εκπαιδευτικούς που υπέβαλαν αίτηση υποψηφιότητας για τη θέση Σχολικού Συμβούλου υπάρχουν μας διατέθηκαν από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΠΘ, για τα έτη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ Κ.Ο. ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ / ΕΚΜ, ΑΛΕΞΗ ΤΣΙΠΡΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ / ΕΚΜ

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ Κ.Ο. ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ / ΕΚΜ, ΑΛΕΞΗ ΤΣΙΠΡΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ / ΕΚΜ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ Κ.Ο. ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ / ΕΚΜ, ΑΛΕΞΗ ΤΣΙΠΡΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ / ΕΚΜ 30/11 2/12 Στάδιο Ειρήνης & Φιλίας Συντρόφισσες και σύντροφοι, Ήρθε η ώρα σήμερα να κάνουμε ένα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κυριακή 4 Μαρτίου 2012 Α. α) η απάντηση βρίσκεται στη σχολικό βιβλίο: Εισαγωγή των «Ποιημάτων για την Ποίηση», σελίδες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΖΩΟΛΑΤΡΙΑΣ! ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - καθηγητού Δε χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να διαπιστώσει

ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΖΩΟΛΑΤΡΙΑΣ! ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - καθηγητού Δε χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να διαπιστώσει ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΖΩΟΛΑΤΡΙΑΣ! ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - καθηγητού Δε χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να διαπιστώσει την τραγικότητα του σημερινού ανθρώπου, η οποία οφείλεται

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΙΣΜΟΣ: Μεταλλευτική είναι η ανθρώπινη

ΟΡΙΣΜΟΣ: Μεταλλευτική είναι η ανθρώπινη ΟΡΙΣΜΟΣ: Μεταλλευτική είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα της εξόρυξης ορυκτών και πετρωμάτων για χρήση στην οικοδομή, την εξαγωγή μετάλλων και την παραγωγή αντικειμένων γενικότερα. Η μεταλλευτική είναι μία

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικές οδηγίες διακοπής καπνίσματος βήμα προς βήμα

Αναλυτικές οδηγίες διακοπής καπνίσματος βήμα προς βήμα Αναλυτικές οδηγίες διακοπής καπνίσματος βήμα προς βήμα Αυτό είναι το πιο ουσιαστικό στάδιο στην όλη προσπάθειά σας. Το στάδιο που αρχίζει τη στιγμή που ο καπνιστής αποφασίζει πως δε θα ξαναβάλει τσιγάρο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 1 ο Λύκειο Καισαριανής ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ: Κείμενα Προβληματισμού

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 1 ο Λύκειο Καισαριανής ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ: Κείμενα Προβληματισμού Τι θα πρέπει να λάβει υπόψη του ο νέος, πριν τελικά επιλέξει το επάγγελμα που θα ασκήσει Το επάγγελμα, είτε είναι λειτούργημα είτε όχι, έχει ζωτική σημασία για τον άνθρωπο. Συντελεί στην προσωπική του

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ ΚΑΙ ΧΕΡΡΟΝΗΣΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ ΚΑΙ ΧΕΡΡΟΝΗΣΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ ΚΑΙ ΧΕΡΡΟΝΗΣΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ Χαιρετισμός Μητροπολίτου Πέτρας και Χερρονήσου Νεκταρίου στην έναρξη του Παγκοσμίου Συνεδρίου Κρητών Άγιος Νικόλαος, 30-31 Ιουλίου

Διαβάστε περισσότερα

Οι 99 θέσεις του Ποταμιού

Οι 99 θέσεις του Ποταμιού Οι 99 θέσεις του Ποταμιού 1. Πνεύμα αλλαγών Οι κοινωνίες μπορούν και πρέπει να εξελίσσουν τους θεσμούς τους. Μέσα από αυτή την αλλαγή αλλάζουν οι άνθρωποι, ο κόσμος και η εικόνα των ανθρώπων για τον κόσμο.

Διαβάστε περισσότερα

1. Κώστα Κυριλή 2. Εμμανουέλα Μπουγά 3. Πόπη Δόγα. Η Επιτροπή, αφού έλαβε υπόψη:

1. Κώστα Κυριλή 2. Εμμανουέλα Μπουγά 3. Πόπη Δόγα. Η Επιτροπή, αφού έλαβε υπόψη: Στην Αθήνα σήμερα, 27 Ιουλίου 2012, συνήλθε η Επιτροπή Εξέτασης των Ενστάσεων που ορίστηκε με τη με αριθμ. Πρωτ. 492/25/18.07.2012 Απόφαση Διοικητικού Συμβουλίου Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ., αποτελούμενη από τους: 1.

Διαβάστε περισσότερα

Θεσσαλονίκη: 177 πινακίδες σε 26 κόμβους... για να μη χανόμαστε στο Πανόραμα - Daveti Home Brok Thursday, 01 November 2012 12:13

Θεσσαλονίκη: 177 πινακίδες σε 26 κόμβους... για να μη χανόμαστε στο Πανόραμα - Daveti Home Brok Thursday, 01 November 2012 12:13 Λύση στο πρόβλημα του προσανατολισμού που αντιμετωπίζουν κάτοικοι και κυρίως επισκέπτες στην περιοχή του Πανοράματος επιχειρεί να δώσει ο δήμος Πυλαίας - Χορτιάτη, μέσω συγκοινωνιακής μελέτη που εκπόνησε

Διαβάστε περισσότερα

Ο «ΕΚΑΛΟΓΟΣ» ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ

Ο «ΕΚΑΛΟΓΟΣ» ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ Ο «ΕΚΑΛΟΓΟΣ» ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ 1. Ύπνος: Δεν βοηθάει να ξενυχτήσουμε διαβάζοντας το προηγούμενο βράδυ, προσπαθώντας να συγκεντρώσουμε το σύνολο της ύλης στο μυαλό μας. Η κούραση, δε θα μας επιτρέψει

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΚΑΛΑΣ Η ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΑΣΥΜΜΕΤΡΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΚΑΛΑΣ Η ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΑΣΥΜΜΕΤΡΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΚΑΛΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Η ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΑΣΥΜΜΕΤΡΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : 2011-12 i ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΚΑΛΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΛΑΤΗ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΛΑΤΗ ΒΙΩΜΑΤΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ-ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΛΑΤΗ «ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΣΤΟ ΘΡΙΑΣΙΟ ΠΕΔΙΟ» ΔΡΑΣΗ 16 -

Διαβάστε περισσότερα

Δασικά Οικοσυστήματα και Τεχνικά Έργα

Δασικά Οικοσυστήματα και Τεχνικά Έργα Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων Εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και Διαχείρισης Κινδύνου Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Δασικά Οικοσυστήματα και Τεχνικά Έργα Κεφάλαιο

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Σταθερότητας, Ανάπτυξης και Ανασυγκρότησης της χώρας. Ενημερωτικό σημείωμα

Πρόγραμμα Σταθερότητας, Ανάπτυξης και Ανασυγκρότησης της χώρας. Ενημερωτικό σημείωμα Πρόγραμμα Σταθερότητας, Ανάπτυξης και Ανασυγκρότησης της χώρας Ενημερωτικό σημείωμα Ένα πρόγραμμα ριζικών τομών και ανατροπών Το νέο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΠΣΑ) της Ελλάδας είναι ο οδικός

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΜΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ

ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΜΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ- ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΜΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:

Διαβάστε περισσότερα

ενεργοί πολίτες για τη Μήλο οι θέσεις μας Υποψηφιότητα Αντώνη Καβαλιέρου δημοτικές εκλογές 2010 www.gia-tin-milo.net

ενεργοί πολίτες για τη Μήλο οι θέσεις μας Υποψηφιότητα Αντώνη Καβαλιέρου δημοτικές εκλογές 2010 www.gia-tin-milo.net δημοτικές εκλογές 2010 ενεργοί πολίτες για τη Μήλο οι θέσεις μας Υποψηφιότητα Αντώνη Καβαλιέρου www.gia-tin-milo.net ενεργοί πολίτες για τη Μήλο www.gia-tin-milo.net info@gia-tin-milo.net akavalieros@gia-tin-milo.net

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ 2007-2008 ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ 2007-2008 ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2007-2008 ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ «Υπάρχει μέλλον»

Διαβάστε περισσότερα

Οι 21 όροι του Λένιν

Οι 21 όροι του Λένιν Οι 21 όροι του Λένιν 1. Όλη η προπαγάνδα και η αναταραχή, πρέπει να φέρουν έναν πραγματικά κομμουνιστικό χαρακτήρα και σύμφωνα με το πρόγραμμα και τις αποφάσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Όλα τα όργανα

Διαβάστε περισσότερα

Σκοπός του παιχνιδιού. Περιεχόμενα

Σκοπός του παιχνιδιού. Περιεχόμενα Ένα συνεργατικό παιχνίδι μνήμης για 3 έως 6 παίκτες, 7 ετών και άνω. Ο Τομ σκαρφάλωσε στην κορυφή ενός δέντρου, για να δεί αν μπορούσε να ανακαλύψει κάτι. Κοιτάζοντας προς κάθε μεριά, είδε τουλάχιστον

Διαβάστε περισσότερα

Δαλιάνη Δήμητρα Λίζας Δημήτρης Μπακομήτρου Ελευθερία Ντουφεξιάδης Βαγγέλης

Δαλιάνη Δήμητρα Λίζας Δημήτρης Μπακομήτρου Ελευθερία Ντουφεξιάδης Βαγγέλης Δαλιάνη Δήμητρα Λίζας Δημήτρης Μπακομήτρου Ελευθερία Ντουφεξιάδης Βαγγέλης Αισθηματικές ταινίες Bιογραφικές ταινίες Βωβές ταινίες Δραματικές ταινίες Επιστημονικής φαντασίας Μικρού μήκους Πολιτικές Πολεμικές

Διαβάστε περισσότερα

«ΤΟ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟΥ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ»

«ΤΟ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟΥ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ» «ΤΟ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟΥ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ» ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ: ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΜΠΙΤΑΚΗΣ ΓΕΩΠΟΝΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟ Το πρόβλημα της φυλλοξήρας στη χώρα μας παρουσιάστηκε στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Η

Διαβάστε περισσότερα

Η Ψυχοπαθολογία του Πολιτικού Του Φ.Μωρόγιαννη *

Η Ψυχοπαθολογία του Πολιτικού Του Φ.Μωρόγιαννη * Η Ψυχοπαθολογία του Πολιτικού Του Φ.Μωρόγιαννη * Ωριμάσαμε ως συντεταγμένη δημοκρατική κοινωνία με κοινοβουλευτικούς θεσμούς, περιφερειακή οργάνωση και τοπική αυτοδιοίκηση έως σήψης λίγο πριν την απόλαυση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΓΑΖΙΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΓΑΖΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΓΑΖΙΟΥ Αριθμ. αποφ.:30/2007 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΠΡΑΚΤΙΚΟΥ ΑΡΙΘΜOY 3/2007 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ 25-01-2007 Σήμερα την 25 η του μηνός Ιανουαρίου

Διαβάστε περισσότερα

Επαρχιακός Γραμματέας Λ/κας-Αμ/στου ΠΟΑ Αγροτικής

Επαρχιακός Γραμματέας Λ/κας-Αμ/στου ΠΟΑ Αγροτικής Πρόεδρος Αίγλη Παντελάκη Γενική Διευθύντρια Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αντιπρόεδρος Χάρης Ζαννετής Πρώτος Λειτουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Μέλη Χρίστος Κουρτελλάρης

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΙΚΑΤΟΥ ΜΕΤΑΛΛΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΣΤΗ ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ. 9/12/2014, Αγ. Νικόλαος

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΙΚΑΤΟΥ ΜΕΤΑΛΛΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΣΤΗ ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ. 9/12/2014, Αγ. Νικόλαος ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΙΚΑΤΟΥ ΜΕΤΑΛΛΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΣΤΗ ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ. 9/12/2014, Αγ. Νικόλαος Απλήρωτη εργασία σακατεμένοι και νεκροί εργάτες, έτσι πλουτίζουν οι κεφαλαιοκράτες Αυτό το σύνθημα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΈΓΓΡΑΦΟ Σ.Ε.Ε.Δ.Δ.Ε. ΟΙ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΈΓΓΡΑΦΟ Σ.Ε.Ε.Δ.Δ.Ε. ΟΙ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΘΗΝΑ 15-01-2014 ΑΡ. ΠΡΩΤ.: 2270 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΈΓΓΡΑΦΟ Σ.Ε.Ε.Δ.Δ.Ε. ΟΙ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ Για τα εισοδήματα του 2013, τη φορολογία και τα πρόστιμα του 2014, ισχύουν τα εξής: Καταργείται το

Διαβάστε περισσότερα