- PDF Free Download

Transcript

1 ΙΑΙΤΗΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩ Η ΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2 Μπασχαλή Αριστέα Κλινική ιαιτολόγος, MMedSci Γ.Ν.Α. Ο Ευαγγελισµός

2 Εισαγωγή Αντιµετώπιση οµήπαρουσίασης ιαιτητική Θεραπεία Οµάδες υψηλού κινδύνου για Σ 2 Γλυκαιµικός έλεγχος Επιπλοκές του Σ 2 Ειδικές καταστάσεις Υποστήριξη Θρέψης στον Σ 2

3 ιαβήτης : Μια παγκόσµια επιδηµία Παγκόσµια αύξηση επιπολασµού διαβήτη (εκατοµµύρια) Στον διαβήτη τύπου 2 οφείλονται το 85-95% των περιπτώσεων διαβήτη εκατοµµύρια εκατοµµύρια εκατοµµύρια 2025 > 480 εκατοµµύρια Έτος

4 Εισαγωγικάστοιχεία στοιχεία Σακχαρώδης ιαβήτης Μεταβολική διαταραχή πολλαπλούς αιτιολογίας χρόνια υπεργλυκαιµία διαταραχές στον µεταβολισµό H/C, λίπους, πρωτεινών ελλατωµατική έκκριση ινσουλίνης ή/και ινσουλινοαντίστασης European Society of Parenteral and Enteral Nutrition, 2007

5 From Practical Carbohydrate Counting 2nd edition. American Diabetes Assoc.

6 Μεταβολισµόςτου τουδιαβήτη τύπου 2 Συνήθως είναι παχύσαρκοι ( λιπώδους µάζας και µέτρια αλλά δυσανάλογη µυικής µάζας) δυσθρεψία λόγω υπερσιτισµού 80-90% ατόµων µεσ Σ 2 είναι υπέρβαροι και 60-90% είναι παχύσαρκοι Αυξηµένο BMR (λόγω( υπερµεταβολισµού) European Society of Parenteral and Enteral Nutrition, 2007

7

8 Πρόληψη τουδιαβήτη διαβήτητύπουτύπου 2 στις οµάδεςυψηλού κινδύνου Η απώλεια βάρους είναι ο πιο σηµαντικός προγνωστικός παράγοντας µείωσης του κινδύνου για τον Σ 2 Απώλεια βάρους τουλάχιστον 5-7% είναι αποτελεσµατική για την πρόληψη του Σ 2. (A) Παρεµβάσειςπουενσωµατώνουντονενεργειακόπεριορισµό, τις χαµηλού λίπους δίαιτες και την αυξηµένη φυσική δραστηριότητα µπορούν µε αποτελεσµατικότητα να µειώσουν τον κίνδυνο για Σ 2 στις οµάδες υψηλού κινδύνου. (A)

9 Cumulative incidence (%) Percent developing diabetes All participants Lifestyle (n=1079, p<0.001 vs. Met, p<0.001 vs. Plac ) Metformin (n=1073, p<0.001 vs. Plac) Placebo (n=1082) Years from randomization The DPP Research Group, NEJM 346: , 2002

10 Πρόληψη τουδιαβήτη διαβήτητύπουτύπου 2 στις οµάδεςυψηλού κινδύνου (συν) εν υπάρχουν αποδείξεις που να υποδεικνύουν ποια είναι η περισσότερο αποτελεσµατική διαιτητική παρέµβαση σχετικά µε την επίτευξη απώλειας βάρους και πρόληψης του Σ 2. ( ) Παρεµβάσειςπουπροωθούναποκλειστικάτηνδίαιτα, αποκλειστικά την αυξηµένη φυσική δραστηριότητα ή τον συνδυασµό και των δύο, είναι εξίσου αποτελεσµατικές στην µείωση του κινδύνου. (A) ιαιτητικά πρότυπα που χαρακτηρίζονται από χαµηλές προσλήψεις κορεσµένου λίπους και υψηλότερες προσλήψεις ακόρεστου λίπους έχουν προστατευτική δράση. (B)

11 Πρόληψη τουδιαβήτη διαβήτητύπουτύπου 2 στις οµάδεςυψηλού κινδύνου (συν) ίαιτες χαµηλού γλυκαιµικού δείκτη/φορτίου και υψηλότερης περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες και ολικής αλέσεως δηµητριακά έχουν προστατευτική δράση. (B) Κάποια συγκεκριµένα τρόφιµα (χαµηλής περιεκτικότητας γαλακτοκοµικά, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, καφές και µέτρια κατανάλωση αλκοόλ) σχετίζονται µε µειωµένο κίνδυνο για Σ 2. (B) Άλλα τρόφιµα (κόκκινο κρέας, κατεργασµένα προϊόντα κρέατος και τηγανιτές πατάτες) σχετίζονται µε αυξηµένο κίνδυνο για Σ 2. (B)

12 ιατροφικέςσυστάσεις γιατον διαβήτητύπου τύπου 2 Γλυκαιµικόςέλεγχος ιαχείριση βάρους Φυσική δραστηριότητα ίαιτα Υδατάνθρακες Γλυκαιµικός δείκτης ιαιτητικές ίνες Σάκχαρα και γλυκαντικές ουσίες

13 ιατροφικέςσυστάσεις για τονδιαβήτη διαβήτητύπουτύπου 2 Γλυκαιµικόςέλεγχος ιαχείριση βάρους Γιατα παχύσαρκα-υπέρβαρα άτοµα µεσ Σ 2 2 = πρωταρχική στρατηγική αντιµετώπισης Αύξηση βάρους θετική συσχέτιση µε ινσουλινοαντίσταση Μείωση βάρους βελτίωση ινσουλινοευαισθησίας, χαρακτηριστικών του µεταβολικού συνδρόµου και TG

14 Μεταβολική απάντηση σε απώλεια βάρους 4,5kg Στοιχεία από την µελέτη Framingham Μικρές αλλαγές µπορεί να συµβάλλουν σε σηµαντικές µεταβολές στον µακροχρόνιο κίνδυνο mg/dl Χοληστερίνη mm Hg Συστολική ΑΠ mg/dl Άνδρες Γυναίκες Γλυκόζη Higgins M et al Acta Med Scand Suppl 1988;723:

15 ιατροφικέςσυστάσεις για τονδιαβήτη διαβήτητύπουτύπου 2 Γλυκαιµικόςέλεγχος ιαχείριση βάρους (συν) Έναρξη ινσουλινοθεραπείας σχετίζεται µε αύξηση περίπου 5 kg Θεραπεία µε σουλφονυλουρίες και γλιταζόνη σχετίζεται µε µέση αύξηση βάρους 3kg. Στις υπογλυκαιµίες η υπερβολική κατανάλωση τροφής θα πρέπει να αποφεύγεται (προσαρµογή της ινσουλίνης για την άσκηση)

16 ιατροφικέςσυστάσεις γιατον διαβήτητύπου τύπου 2 Γλυκαιµικός έλεγχος ιαχείριση βάρους (συν) ίαιτες χαµηλής περιεκτικότητας σε λίπος (υγιεινή διατροφή) ίαιτες χαµηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες ίαιτες υγρής σύστασης και πολύ χαµηλών θερµίδων Υποκατάστατα γευµάτων Εµπορικά διαθέσιµα διαιτητικά προγράµµατα

17 ιατροφικέςσυστάσεις γιατον διαβήτητύπου τύπου 2 Γλυκαιµικός έλεγχος ιαχείριση βάρους (συν) ίαιτες χαµηλής περιεκτικότητας σε λίπος (υγιεινή διατροφή) Έχουν χρησιµοποιηθεί στις περισσότερες ερευνητικές µελέτες Σε συνδυασµό µε αλλαγή στον τρόπο ζωής BW, HbA1c, καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου + διατήρηση θετικών αποτελεσµάτων για 4 έτη Συνήθης σύσταση kcal/d 00kcal/d kg/ kg/εβδ.

18 Σύστασησε σεµακροθρεπτικά συστατικά 100% 80% 60% 40% 20% 0% Avg Diet διαφόρωνδιαιτών διαιτών Lower Fat Very Low Fat Low CHO Very Low CHO American Diabetes Association. Diabetes Care. 2011;34(suppl 1) Diabetes Care 2005;28: PRO (% kcal) FAT (% kcal)) CHO (% kcal) ETOH (%kcal)

19 ιατροφικέςσυστάσεις γιατον διαβήτητύπου τύπου 2 Γλυκαιµικός έλεγχος ιαχείριση βάρους (συν) ίαιτες χαµηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες (<130 γρ././ηµέρα, συνήθως γρ.. ) Σηµαντικές µειώσεις σε BWκαι βελτίωση γλυκαιµικού ελέγχου Συγκριτικά µε άλλες δίαιτες, µεγαλύτερη απόδοση σε βραχυπρόθεσµο επίπεδο (6 µήνες) Μακροπρόθεσµα δεν υπάρχει διαφορά στο αποτέλεσµα (1 έτος) Έλεγχος λιπιδαιµικού προφίλ, νεφρικής λειτουργίας, πρωτεϊνικής πρόσληψης (σε νεφροπάθεια) και προσαρµογή της υπογλυκαιµικής θεραπείας όπως χρειάζεται.

20 ιατροφικέςσυστάσεις γιατον διαβήτητύπου τύπου 2 Γλυκαιµικός έλεγχος ιαχείριση βάρους (συν) ίαιτες υγρής σύστασης και πολύ χαµηλών θερµίδων Ειδικά σκευάσµατα διατροφής (αποκλειστικός τρόπος διατροφής, πλήρες συµπλήρωµα βιταµινών, µετάλλων, ηλεκτρολυτών και λιπαρών οξέων) ιαφωνίες σχετικά µετην ασφάλεια χορήγησής τους (έως 12 µήνες?)

21 ιατροφικέςσυστάσεις γιατον διαβήτητύπου τύπου 2 Γλυκαιµικόςέλεγχος ιαχείριση βάρους (συν) Υποκατάστατα γευµάτων Υγρά ροφήµατα (shakes), σούπες ή µπάρες για αντικατάσταση ενός ήδυο γευµάτων καθηµερινά. Μελέτη µετα-ανάλυσης ανάλυσης: µερική χρήση υποκατάστατων γευµάτων µεγαλύτερη απώλεια βάρους σε σύγκριση δίαιτα µειωµένων θερµίδων βραχυπρόθεσµα (6 µήνες)

22 ιατροφικέςσυστάσεις γιατον διαβήτητύπου τύπου 2 Γλυκαιµικόςέλεγχος ιαχείριση βάρους (συν) Εµπορικά διαθέσιµα διαιτητικά προγράµµατα Συνδυασµός παρεµβάσεων (οµαδική θεραπεία, διαιτητική συµβουλευτική, φυσική δραστηριότητα) εν υπάρχουν δηµοσιευµένα στοιχεία για την επίδρασή τους σε άτοµα µε διαβήτη

23 ιατροφικέςσυστάσεις γιατον διαβήτητύπου τύπου 2 Γλυκαιµικός έλεγχος Φυσική δραστηριότητα Οφέλη στην µείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου και βελτίωση του γλυκαιµικού ελέγχου στον Σ 2. Καλύτερα αποτελέσµατα στα επίπεδα γλυκόζης, όταν ηάσκηση γίνεται σε µεταγευµατικό επίπεδο Προσοχή στο ενδεχόµενο της υπογλυκαιµίας, σε άτοµα που λαµβάνουν σουλφονυλουρίες ήινσουλίνη Τουλάχιστον 150 λεπτά/εβδ εβδ. µέτριας έντασης αερόβια φυσική δραστηριότητα (50-70% του µέγιστου καρδιακού ρυθµού) ή άσκηση αντίστασης 3 φορές/εβδ εβδ.. (Α)(

24 ιατροφικέςσυστάσεις γιατον διαβήτητύπου τύπου 2 Γλυκαιµικός έλεγχος ίαιτα εν υπάρχει σύσταση ιδανικής αναλογίας µακροθρεπτικών συστατικών για τον βέλτιστο γλυκαιµικό έλεγχο, µόνο για την ενεργειακή πρόσληψη και την απώλεια βάρους Έµφαση στην ποσότητα των υδατανθράκων από φρούτα, λαχανικά και χαµηλής περιεκτικότητας σε λίπος γαλακτοκοµικά Συνέπεια και έλεγχος στην πρόσληψη των υδατανθράκων στα άτοµα µεσ Σ 2 που λαµβάνουν εντατικοποιηµένα σχήµατα ινσουλίνης ή εκκριταγωγά δισκία ίαιτες χαµηλού ή υψηλού GI? εν υπάρχουν ξεκάθαρες επιδράσεις στην HbA1c.

25 ιατροφικέςσυστάσεις γιατον Γλυκαιµικός έλεγχος ίαιτα διαβήτητύπου τύπου 2 Αντικατάσταση υδατανθράκων µε µονοακόρεστα λίπη. Μείωση στο ελάχιστο του κορεσµένου λίπους ( <7%) (Α),( της χοληστερόλης, ελαχιστοποίηση πρόσληψης trans λ.ο.. (Ε),( πρόσληψηω-3 λ.ο. Συνήθης πρόσληψη πρωτεΐνης (15-20%) για τον γενικό πληθυσµό ίαιτες πολύ πλούσιες σε φυτικές ίνες έχουν µικρή επίδραση στην υπεργλυκαιµία Ησουκρόζη (10-35% της ενεργειακής πρόσληψης) δεν έχει αρνητική επίδραση στην γλυκαιµία και στο λιπιδαιµικό προφίλ και πρέπει να αντικαθίσταται µε ισοθερµιδικές ποσότητες αµυλούχων τροφίµων.

26 ιατροφικέςσυστάσεις γιατον διαβήτητύπου τύπου 2 Γλυκαιµικός έλεγχος ίαιτα (συν) Η φρουκτόζη µειώνει την µεταγευµατική υπεργλυκαιµία όταν αντικαθιστά την σουκρόζη ή το άµυλο Οι ολιγοθερµιδικές γλυκαντικές ουσίες µπορεί να µειώσουν την HbA1c όταν αποτελούν µέρος µιας δίαιτας χαµηλών θερµίδων (ADIs) Σε επίπεδο νηστείας το αλκοόλ µπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιµία (εξωγενής χορήγηση ινσουλίνης ή εκκριταγωγά ινσουλίνης) Ηµέτρια κατανάλωση αλκοόλ σε διαβητικά άτοµα δεν έχει έντονη επίδραση στις συγκεντρώσεις της γλυκόζης (Ε) εν υπάρχουν ξεκάθαρες αποδείξεις για σύσταση συµπληρωµάτων αντιοξειδωτικών ουσιών (Ε,, C, καροτένιο) στον Σ 2 2 (σε( σύγκριση µετον γενικό πληθυσµό) χωρίς διαπιστωµένες ελλείψεις (Α).

27 Σύστασηθρεπτικών θρεπτικώνσυστατικώντηςτης δίαιταςγια γιατονσ 2 Σεγενικές γενικέςγραµµέςίδιεςόπως καιγια γιατον γενικόπληθυσµό

28 Φτάνοντας στηνκαρδιά καρδιάτου Συστάσεις προβλήµατος Τα κορεσµένα λιπαρά θα πρέπει να περιοριστούν (<7%) και να αντικατασταθούν µε ακόρεστα λίπη, κυρίως µε µονοακόρεστα λίπη. (A) Ηκατανάλωση των trans λιπαρών οξέων πρέπει να περιοριστεί (E) Σε άτοµα µεσ Σ 2 µε αυξηµένες τιµές τριγλυκεριδίων, συµπληρώµατα ω-3 λ.ο. µέχρι 3 γρ././ηµέρα µπορεί να βελτιώσει τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων χωρίς ανεπιθύµητες επιδράσεις.. (Β)( American Diabetes Association. Diabetes Care. 2011;34(suppl 1)

29 Φτάνοντας στηνκαρδιά καρδιάτου Συστάσεις (συν) προβλήµατος (συν) Κατανάλωση λιπαρών ψαριών, πλούσιων σε ω-3 ακόρεστα λίπη, συστήνεται τουλάχιστον 2 φορές/εβδοµάδα εβδοµάδα.. (Β)( Ηκαθηµερινή κατανάλωση τροφίµων εµπλουτισµένων µε φυτικές στερόλες ή στανόλες (2-3g /d), βελτιώνει σηµαντικά την ολική και LDL-C στα διαβητικά άτοµα, ανεξαρτήτως θεραπείας µε στατίνη. (A) Σε υπέρβαρα άτοµα, µια µέτρια απώλεια σωµατικού βάρους, η οποία διατηρείται (4,5 kgήπερισσότερο περισσότερο), έχει ως αποτέλεσµα µείωση τηςαπ ΑΠ. (B) Ηµειωµένη κατανάλωση νατρίου (αλάτι<6γρ./ηµέρα) σε συνδυασµό µετις ιαιτητικές Προσεγγίσεις για την Αντιµετώπιση της Υπέρτασης (DASH) ήτις µεσογειακού τύπου δίαιτες µπορεί να µειώσει την αρτηριακή πίεση.. (A) Diabetes UK Nutrition Working ADA. Diabetes Care. 2011;34(suppl 1)

30 Φτάνοντας στηνκαρδιά καρδιάτου προβλήµατος (συν) Συστάσεις (συν) ΗΜεσογειακού τύπου δίαιτα µειώνει την αρτηριακή πίεση και βελτιώνει τα επίπεδα των HDL-C και τριγλυκεριδίων. (B) εν υπάρχουν συστάσεις για την πρόσληψη των φυτικών ινών στους διαβητικούς. Γιατα άτοµα υψηλού κινδύνου για CVD συστήνεται πρόσληψη ~ 30 γρ.. (10-25 γρ. από διαλυτές φυτικές ίνες). Γιατο αλκοόλ ισχύουν οι συστάσεις για τον γενικό πληθυσµό. Ηαερόβια άσκηση το λιγότερο 150 λεπτά την εβδοµάδα καιη άσκηση αντοχής τουλάχιστον 2 φορές/εβδ εβδ. µειώνει τηναπ ΑΠ.. (Β)( American Diabetes Association. Diabetes Care. 2011;34(suppl 1)

31 ΟΣ. ΕΝΕΙΝΑΙΕΙΝΑΙ ήπια νόσος ιαβητική αµφιβληστροειδοπάθεια Συχνότερη αιτία τύφλωσης σε παραγωγικούς ενήλικες 1 ΑΕΕ 2 µε 4 φορές αύξηση της καρδιαγγειακής νοσηρότητας και των ΑΕΕ 3 Καρδιαγγειακά 8/10 διαβητικών ατόµων πεθαίνουν από ΚΑΝ 4 ιαβητική νεφροπάθεια Συχνότερη αιτία ΝΑ τελικού σταδίου 2 Στυτική δυσλειτουργία 50% των διαβητικών παρουσιάζουν Στυτ. υσλ υσλ. ιαβητική Νευροπάθεια Κυριότερη αιτία ακρωτηριασµού (µετά τα ατυχήµατα- τραυµατισµούς) 5 1 Fong DS, et al. Diabetes Care 2003; 26 (Suppl. 1):S99 S102. S Molitch ME, et al. Diabetes Care 2003; 26 (Suppl. 1):S94 S98. S98. 3 Kannel WB, et al. Am Heart J 1990; 120: Gray RP & Yudkin JS. In Textbook of Diabetes Mayfield JA, et al. Diabetes Care 2003; 26 (Suppl. 1):S78 S79. S79.

32 ιαιτητικές συστάσειςγια γιατην διαχείρισητων τωνεπιπλοκώντου διαβήτητύπου τύπου 2 Βραχυπρόθεσµες υπογλυκαιµία (εφόσον χορηγούνται σχήµατα ινσουλίνης ή ινσουλινοεκκριτικά δισκία) γρ. κατά προτίµηση γλυκόζης Ίσως µετέπειτα ένα µικρό γεύµα µε γρ. υδατάνθρακες για µείωση τηςεκ νέου εµφάνισης υπογλυκαιµίας (Ε) Μακροπρόθεσµες

33 Παραδείγµαταεπιπλοκών επιπλοκών ιαβητική Νεφροπάθεια πρωτεΐνη 0,8-1 γρ././kg/ηµέρα (πρώιµο στάδιο) και 0,8 γρ././kg/ηµ ηµ. στα µετέπειτα στάδια (Β) Για τους ασθενείς µε νεφροπάθεια και οίδηµα συστήνεται περιορισµός νατρίου στα 2000 mg/ηµέρα ήλιγότερο Γαστροπάρεση µικρά και συχνά γεύµατα δίαιτα χαµηλή σε λίπος και φυτικές ίνες, πολτώδη/υγρή σύσταση τεχνητή διατροφή (µετά τον πυλωρό), εφόσον η διατροφική κατάσταση χειροτερεύει American Diabetes Association. Diabetes Care. 2011;34(suppl 1)

34 Ειδικέςκαταστάσεις καταστάσεις Καθυστερηµένα γεύµατα: Κατανάλωση µικρού γεύµατος, εφόσον το προγραµµατισµένο γεύµα θα καθυστερήσει Ταµπλέτες γλυκόζης ή διαθέσιµη πηγή CHO για αποφυγή υπογλυκαιµίας American Diabetes Association. Diabetes Care. 2011;34(suppl 1)

35 Ειδικέςκαταστάσεις καταστάσεις Έντονη άσκηση: επιπλέον φαγητό πριν την άσκηση και γρ. CHO για κάθε 30 λεπτά έντονης άσκησης (15 γρ. CHO για κάθε ώραήγια λιγότερο έντονη άσκηση) Υγιεινό µικρό γεύµα µετά την άσκηση Σε προγραµµατισµένη άσκηση µπορεί να µειωθεί καιη δόση της ινσουλίνης πριν την άσκηση American Diabetes Association. Diabetes Care. 2011;34(suppl 1)

36 Ειδικέςκαταστάσεις καταστάσεις Ασθένεια: συνήθως ανορεξία στην οξεία φάση υγρά που περιέχουν υδατάνθρακες προτείνονται περισσότερο ανεκτά τρόφιµα (π.χ. υγρές ή µαλακές τροφές που περιέχουν CHO όπως σούπες, χυµοί, κρέµες) για κάθε γεύµα που χάνεται, συστήνεται ηχορήγηση 50 γρ. CHOσε µικρά και συχνά γεύµατα εντός 3-4 ωρών American Diabetes Association. Diabetes Care. 2011;34(suppl 1)

37 Υποστήριξηθρέψης Ηυπεργλυκαιµία είναι συχνή στους νοσηλευόµενους ασθενείς Οξεία φάση + ινσουλινοαντίσταση καταβολισµός αρνητικό ισοζύγιο αζώτου Τυποποιηµένα πρωτόκολλα διατροφικής υποστήριξης για αποφυγή υπερ- και υπογλυκαιµίας και διατήρηση ορίων γλυκαιµίας ( mg/dl) (?) Στην περίπτωση της παχυσαρκίας (σε σταθεροποιηµένους ασθενείς) ) : YποθερµιδικόY µοντέλο διατροφικής παρέµβασης European Society of Parenteral and Enteral Nutrition, 2007

38 Σύσταση µακροθρεπτικών συστατικών του υποθερµιδικού µοντέλου για τους παχύσαρκους διαβητικούς τύπου 2 European Society of Parenteral and Enteral Nutrition, 2007

39 Υποστήριξηθρέψης Εντερική σίτιση: χρήση standardήειδικά για διαβητικούς σκευάσµατα ( αναλογίες σε µονοακόρεσταλ.ο.,., φρουκτόζη και φυτικές ίνες) Συγκριτικά µεταξύ τους δεν παρουσιάζουν κάποιο συγκεκριµένο πλεονέκτηµα Παρεντερική σίτιση: Τυποποιηµένα πρωτόκολλα διατροφικής υποστήριξης και κάλυψη µε ινσουλίνη για διατήρηση ευγλυκαιµίας European Society of Parenteral and Enteral Nutrition, 2007

40 Συµπεράσµατα (1) (1) ιαιτητική Θεραπεία : Το κύριο συστατικό της θεραπείας του ιαβήτη Η απώλεια βάρους (5-7%) είναι ο πιο σηµαντικός προγνωστικόςδείκτηςκινδύνουγιασ 2. Παρεµβάσεις στον τρόπο ζωής (ενεργειακός περιορισµός, δίαιτες χαµηλού λίπους και αυξηµένης φυσικής δραστηριότητας) µπορούν αποτελεσµατικά να µειώσουν τον κίνδυνο για Σ 2 σε οµάδες υψηλού κινδύνου H διαχείριση βάρους θα πρέπει να είναι η πρωταρχική διατροφική στρατηγική για τον έλεγχο της γλυκόζης στον Σ 2 σε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτοµα

41 Συµπεράσµατα (2) (2) εν υπάρχει βέλτιστη αναλογία µακροθρεπτικών συστατικών για τον σχεδιασµό των γευµάτων Καρδιαγγειακή νόσος, τα λιπίδια και την ΑΠ, έµφαση πρέπειναδοθεί : κορεσµένολίπος, στερόλες/στανόλες, νάτριο, τηςµεσογειακούτύπουδίαιτα, ω-3 λ.ο., transλ.ο., υγιές σωµατικό βάρος και φυσική δραστηριότητα Ηοµάδαυποστήριξηςθρέψης (ιατρός, διαιτολόγος, νοσηλευτής) πρέπει να συνεργάζεται και να ακολουθεί το κατάλληλο πρωτόκολλο σίτισης για κάθε ασθενή

42 Συστήνεται σε κάθε διαβητικό ασθενή να επισκέπτεται διαιτολόγο στο διάστηµα των 4 πρώτων εβδοµάδων µετά την διάγνωση του διαβήτη και στην συνέχεια ανά τακτά χρονικά διαστήµατα (Diabetes UK, Pan Birmingham Diabetes Dietitians)