ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ

Transcript

1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ (Περίληψη τμήματος διδακτορικής διατριβής) ΣΩΤΗΡΗΣ ΜΗΛΙΩΝΗΣ Αρχιτέκτων Μηχανικός Ε.Μ.Π. Επιβλέπων Καθηγητής: ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ ΒΑΣΕΝΧΟΒΕΝ Μέλη Τριμελούς Επιτροπής: ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ ΒΑΣΕΝΧΟΒΕΝ, Καθηγητής Ε.Μ.Π. ΚΛΕΙΤΩ ΓΕΡΑΡΔΗ, Επίκουρος Καθηγήτρια Ε.Μ.Π. ΜΑΡΙΑ ΓΙΑΟΥΤΖΗ, Καθηγήτρια Ε.Μ.Π. 1. ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ Γενικά για το Αννόβερο Το Αννόβερο είναι το κοινωνικό, οικονομικό, επιστημονικό και πολιτιστικό κέντρο της Κάτω Σαξωνίας. Το 20% του ακαθάριστου προϊόντος της Κάτω Σαξωνίας παράγεται στην ευρύτερη περιοχή του Αννοβέρου. Την περασμένη δεκαετία, η πόλη βαθμιαία αναπτύχθηκε σε κέντρο υπηρεσιών παρέχοντας απασχόληση σε περισσότερο από 70% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού στον τραπεζικό και τον ασφαλιστικό τομέα. Το πανεπιστήμιο που φιλοξενεί φοιτητές από όλο τον κόσμο, είναι πολύ υψηλού εκπαιδευτικού και ερευνητικού επιπέδου. Περισσότεροι από 300 ιδιωτικοί και δημόσιοι επιστημονικοί οργανισμοί βρίσκονται εγκατεστημένοι στην πόλη. Επίσης, το Αννόβερο είναι γνωστό παγκοσμίως για τις Εκθέσεις που διοργανώνει. Αποτελεί έδρα Διεθνών Εμπορικών Εκθέσεων όπως η Έκθεση του Αννοβέρου, που είναι η μεγαλύτερη έκθεση βιομηχανικού εμπορίου, και η CEBIT, η κορυφαία έκθεση τεχνολογίας υπηρεσιών (I.T.) και γραφείων. Το συνεδριακό κέντρο της πόλης είναι διεθνούς φήμης και ένα από τα κορυφαία της χώρας. 1 Ολες οι πληροφορίες που αφορούν την ενότητα αυτή, έχουν αντληθεί από το site: Η τελευταία πρόσβαση σε αυτό έγινε 22/3/02

2 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ Πολεοδομικά Χαρακτηριστικά-Εξέλιξη Η πόλη του Αννοβέρου ιδρύθηκε στις αρχές του Μεσαίωνα και ήταν ένας απλός αγροτικός καταυλισμός εγκατεστημένος στις όχθες του ποταμού Leine στο σταυροδρόμι δύο σημαντικών εμπορικών διαδρομών. Επιγραμματικά, η πολεοδομική ανάπτυξη της πόλης έχει ως εξής: Πρώτα Στάδια Ανάπτυξης Το Αννόβερο αναφέρεται για πρώτη φορά το έτος Ιδρύθηκε με τη μορφή εμπορικού καταυλισμού στο ανατολικό μέρος του ποταμού Leine. Τον 17ο αιώνα η πόλη επεκτάθηκε στο δυτικά και εξελίχθηκε σε σημαντική εμπορική πόλη. Στα μέσα του 19ου αιώνα είχε κατοίκους. Τις επόμενες δεκαετίες με τη βαθμιαία εκβιομηχάνιση το Αννόβερο επεκτάθηκε περαιτέρω και ανέπτυξε τυπικές εργατικές συνοικίες. Εικόνα 1: Τα Πρώτα Στάδια Ανάπτυξης Grόnderzeit Για αυτή την επέκταση κατεδαφίστηκαν τα τείχη της πόλης. Οι σημερινές περιφέρειες της πόλης (κόκκινες περιοχές) αναπτύχθηκαν και ενσωματώθηκαν κοντά σε. Οι γκρι περιοχές που αποτελούν τις κύριες βιομηχανικές περιοχές ήταν τα χωριά γύρω από το Αννόβερο, τα οποία ενσωματώθηκαν σε αυτήν επεκτείνοντας τα όριά της. Στις αρχές του 2ου Παγκoσμίου Πολέμου το Αννόβερο αριθμούσε κατοίκους. Εικόνα 2: Grόnderzeit

3 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ Η Αναδόμηση μετά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο Κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, η πόλη καταστράφηκε ολοσχερώς με τα μισά σπίτια να έχουν ισοπεδωθεί. Αυτό αποτέλεσε και την ευκαιρία για μία εκ βάθρων αναδόμηση. Οι κατεστραμμένες περιοχές κατοικίας αναδομήθηκαν, το σύστημα μεταφορών αναδιοργανώθηκε και μερικές περιφέρειες επεκτάθηκαν. Το στεγαστικό έλλειμμα που είχε προκληθεί από την εσωτερική μετανάστευση προσφύγων ήταν ο λόγος που δημιουργήθηκαν νέες περιοχές κατοικίας στα προάστια του Αννοβέρου. Εικόνα 3: Η αναδόμηση μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο Η Ανάπλαση της Πόλης Τη μεταπολεμική περίοδο, η μείωση του στεγαστικού ελλείμματος αποτέλεσε μείζον ζήτημα για την πόλη. Οι κατεστραμμένες από τις βόμβες περιοχές αναδομούνταν και οι περισσότερες από τις καινούργιες κατοικίες αναπτύσσονταν στα προάστια της πόλης. Στις αρχές της δεκαετίας του 70 η ανάπλαση των προπολεμικών αστικών περιοχών άρχισε να αποτελεί σημαντικό στόχο του Σχεδιασμού. Στη Γερμανία η ανάπλαση διέπεται από νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 60 και θεσμοθετήθηκε το Ο χαρακτήρας του δεν άλλαξε με την πάροδο των ετών και επικεντρώνεται στην αρχιτεκτονική κυρίως βελτίωση. Μερικές από τις παλαιότερες συνοικίες του Αννοβέρου ήταν σε κακή κατάσταση και, από λειτουργικής άποψης, υπολείπονταν έναντι των άλλων. Μερικές από αυτές πέτυχαν να ανανεωθούν με τη βοήθεια, χρηματική και με τη μορφή προσωπικής εργασίας, των ιδιοκτητών των εν λόγω κατοικιών. Άλλοι χρειάστηκαν την επιχορήγηση της πολιτείας εξαιτίας της έλλειψης χρημάτων, ενώ κάποιοι άλλοι, με μεγαλύτερη οικονομική επιφάνεια, μεταφέρθηκαν στις νέες περιοχές κατοικίας στα προάστια. Από το 1971 έχουν καθοριστεί τρεις περιοχές ανάπλασης: οι Linden-Sόd, Linden-Nord και Nordstadt.

4 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ Κοινωνικά Χαρακτηριστικά Εισαγωγή Το Αννόβερο, αν και θεωρείται ανερχόμενη οικονομική περιφέρεια, τα κοινωνικά του προβλήματα φαίνονται να οξύνονται. Το αυξανόμενο ποσοστό ανεργίας, το αυξανόμενο κόστος παροχής πρόνοιας, το στεγαστικό έλλειμμα, οι πιέσεις από τις νέες ομόσπονδες πολιτείες μετά το 1990 και από την Αν. Ευρώπη, όξυναν τα κοινωνικά προβλήματα. Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία κοινωνικών ανισοτήτων. Μερικές περιοχές της πόλης επηρεάστηκαν περισσότερο από κάποιες άλλες. Οι κοινωνικές ανισότητες ανέκαθεν είχαν γεωγραφική διάσταση. Η επόμενη παράγραφος επιχειρεί να αποτυπώσει τη διάσταση αυτή Η Κοινωνική Διαίρεση στο Αννόβερο Το 1991 εκπονήθηκε μία μελέτη σχετική με την κοινωνική και πολιτική δομή της πόλης. Δείκτες όπως τ.μ. ανά κάτοικο, επίπεδο μόρφωσης, μέσο ενοίκιο ανά κάτοικο, ποσοστό εργατικών κατοικιών, ποσοστό ανεργίας χρησιμοποιήθηκαν για να διαμορφωθεί η κοινωνική εικόνα της πόλης. Το αποτέλεσμα αυτής της μελέτης ήταν ότι το Αννόβερο διαιρείται σε δύο μέρη: το μεν προνομιούχο και οικονομικά ισχυρό, το δε ακριβώς το αντίθετο. Η κοινωνική διαίρεση χωρικά εκφράζεται κατά μήκος ενός νοητού άξονα Βορρά Νότου. Οι περιοχές με τα μεγαλύτερα κοινωνικά προβλήματα εντοπίζονται στο Βόρειο, και στο Β.Δ. τμήμα της πόλης, ενώ οι προνομιούχες περιοχές βρίσκονται στο ανατολικό τμήμα της πόλης κατά μήκος του άξονα Βορρά-Νότου Οικονομικά Χαρακτηριστικά Η Θέση του Αννοβέρου στη Γερμανία και στην Κάτω Σαξωνία- Η Οικονομική του Σημασία Η ανάπτυξη του Αννοβέρου βασίστηκε στην ιδιαίτερη θέση που κατέχει, ακριβώς στη διασταύρωση των αξόνων Βορρά-Νότου και Ανατολής-Δύσης. Έτσι, κατάφερε να αναπτυχθεί γρήγορα στη μεγαλύτερη και σημαντικότερη πόλη της Κάτω Σαξωνίας. Στην ευρύτερη περιοχή του διαβιούν περίπου κάτοικοι. Η πόλη πήρε το τελικό της μέγεθος από το 1974, όταν ενσωματώθηκαν σε αυτήν μερικές κομητείες

5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 5 (Counties). Πολλά από τα μικρά χωριά εκείνη την εποχή επεκτάθηκαν και έγιναν αρκετά μεγάλες περιοχές κατοικίας που εμπεριείχαν βιομηχανικές περιοχές δημιουργώντας έτσι την ευρύτερη περιοχή του Αννοβέρου. Η οικονομική της ελκτικότητα οφείλεται στην καλή μεταφορική υποδομή και σε μερικές μεγάλες βιομηχανίες όπως οι VW, Continental, Varta, Siemens, Polygram, Reemtsma, Bahlsen και άλλες. Επίσης, σημαντικό είναι ότι υπάρχει υψηλή ποιότητα κατοικιών στις οποίες εγκαθίστανται υψηλά εισοδηματικά στρώματα. Η οικονομική δομή της πόλης κυριαρχείται από τον τριτογενή τομέα, με το 71% των εργαζομένων να απασχολούνται στον τομέα αυτό. Αυτό οφείλεται στη θέση που κατέχει η πόλη στην Κάτω Σαξωνία (κύρια πόλη και πρωτεύουσα) και στο ρόλο που κατέχει σε αυτή (κέντρο υπηρεσιών). Είναι η τρίτη σημαντικότερη πόλη στη Γερμανία για την εγκατάσταση ασφαλιστικών εταιρειών. Υπάρχουν, επίσης, όλοι οι απαραίτητοι εκπαιδευτικοί φορείς, με το πανεπιστήμιο να αριθμεί φοιτητές. Η περιοχή υποδοχής των εκθέσεων, που βρίσκεται στο νότιο μέρος της πόλης είναι η σημαντικότερη στη Γερμανία και μία από τις σημαντικότερες στην Ευρώπη. Οι μεταποιητικές βιομηχανίες βρίσκονται σε πτώση, κατέχοντας μερίδιο 22% της βιομηχανικής παραγωγής το Η μόνη βιομηχανία, που θα μπορούσε να συνεχίσει να αναπτύσσεται στο Αννόβερο, είναι η αυτοκινητοβιομηχανία, που εκπροσωπείται από τη VW και τους εφοδιαστές της Continental (ελαστικά), Varta (μπαταρίες) και βιομηχανίες καλωδίων. Η πτώση του δευτερογενή τομέα στο Αννόβερο οφείλεται όλο και περισσότερο στο διεθνή ανταγωνισμό. Το μικρό μερίδιο της πόλης στους διεθνώς αναπτυσσόμενους τομείς των μικροηλεκτρονικών και της βιοτεχνολογίας αποτελεί μειονέκτημα και τροχοπέδη για την αναδιάρθρωση της οικονομίας της. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 80 το Αννόβερο βρέθηκε σε δυσχερή οικονομική θέση από την οποία άρχισε να ξεφεύγει με την πτώση του Τείχους και την επανένωση της Γερμανίας. Η εξέλιξη αυτή δημιούργησε τεράστια ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες, ενώ επαναπροσδιόρισε τη θέση του Αννοβέρου με ευνοϊκότερους όρους. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο βελτιώθηκαν οι δείκτες απασχόλησης.

6 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 6 2. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 2.1. Το Πρόγραμμα Hannover 2001 Το φθινόπωρο του 1995 η πόλη του Αννοβέρου παρουσίασε το πρόγραμμα Αννόβερο Ήταν ένα επενδυτικό σχέδιο στρατηγικού χαρακτήρα, που αποσκοπούσε στην εκμετάλλευση των θετικών επιπτώσεων της ΕΧΡΟ 2000 για τη βιώσιμη ανάπτυξη της πόλης. Το πρόγραμμα αυτό εμπεριείχε περισσότερα από 100 έργα, τα οποία ανεξάρτητα από την έκθεση, ήταν αναγκαία για την ανάπτυξη της πόλης. Ωστόσο, η χρηματοδότησή τους μπορούσε να γίνει μόνο μέσα στο πλαίσιο της Έκθεσης. Οι αναγκαίοι πόροι για τα έργα αυτά εγκρίθηκαν από το δημοτικό συμβούλιο. Τα έργα του προγράμματος απαιτούσαν επενδύσεις της τάξης των 4,5 δις DM, ενώ το μερίδιο συμμετοχής της πόλης ανέρχονταν σε 150 εκ. DM. Τα προτεινόμενα έργα αποσκοπούσαν στη βιώσιμη ανάπτυξη της πόλης. Σκοπός ήταν η προστασία και ενδυνάμωση της πόλης ως τόπου οικονομικής δραστηριότητας και η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και του εισοδήματος των κατοίκων της. Το πρόγραμμα επεδίωκε την ανάπτυξη του Αννοβέρου σε κέντρο υπηρεσιών με ειδικά χαρακτηριστικά (τόπος υποδοχής εκθέσεων και διοργάνωσης συνεδρίων) και τη δημιουργία θετικής εικόνας. Επίσης, μέσω του προγράμματος αυτού επιδιωκόταν να καταστεί περιφερειακό κέντρο εμπορίου και τουρισμού, ενώ ταυτόχρονα θα δίνονταν τα κίνητρα για την ανάπτυξη μικρών / μεσαίων επιχειρήσεων. Τα παραπάνω θα πραγματοποιούνταν μέσω 100 επιμέρους έργων που μπορούν να χωριστούν σε επιμέρους κατηγορίες: 1. Το Αννόβερο ως τόπος εγκατάστασης (βελτίωση του κέντρου της πόλης, κυκλοφοριακά έργα, βελτίωση των εκθεσιακών/συνεδριακών χώρων, αύξηση των τουριστικών δραστηριοτήτων, προγράμματα κατάρτισης και εξειδίκευσης. 2. Κυκλοφοριακά έργα (επέκταση της δημόσιας συγκοινωνίας, των ποδηλατοδρόμων, κατασκευή πεζοδρομίων). 3. Πόλη-πολίτες (ενεργός συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων). 4. Περιβάλλον (περισσότεροι χώροι πρασίνου στο κέντρο της πόλης, εισαγωγή εναλλακτικών μορφών ενέργειας στις περιοχές κατοικίας, μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 25%, προστασία του εδάφους, εισαγωγή προτύπων συστημάτων διαχείρισης αποβλήτων.

7 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 7 5. Κοινωνική ισορροπία (υποστήριξη φορέων παροχής βοήθειας σε άτομα με ειδικές ανάγκες, σε ηλικιωμένους και μέριμνα για την ενσωμάτωση στο κοινωνικό σύνολο των αλλοδαπών. 6. Νέα περιοχή κατοικίας Kronsberg (προστασία του εδάφους, προγράμματα εξοικονόμησης νερού, μείωση των στερεών αποβλήτων). 7. Αξιοθέατα (ανακαίνιση δημαρχείου και άλλες αισθητικές παρεμβάσεις). 8. Οι χώροι υποδοχής της έκθεσης (προγράμματα για περαιτέρω χρήση των χώρων). 3. ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΣΤΟ ΑΝΝΟΒΕΡΟ 2 Το Αννόβερο ανέπτυξε μία στρατηγική αστικού μάρκετινγκ που επικεντρώνεται στην εκμετάλλευση της στρατηγικής θέσης, που κατέχει η πόλη και στην παροχή προσφορών σε ειδικές ομάδες-στόχους (target groups). Οι στόχοι αυτοί αφορούσαν στην προσέλκυση συνεδριακού τουρισμού από διάφορα είδη επιχειρήσεων. Η κεντρική του θέση στην Ευρώπη αποτέλεσε αντικείμενο επιθετικού μάρκετινγκ. Ακόμη και οι αποστάσεις από πόλεις, όπως το Βερολίνο και το Αμβούργο, αποτέλεσαν μέρος αυτής της στρατηγικής. Το σύνθημα που χρησιμοποιήθηκε από την πόλη στο πλαίσιο της προβολής της ήταν: «Αννόβερο - Η πόλη των Διεθνών Εκθέσεων», το οποίο επιβεβαιώνεται από την πληθώρα των μεγάλων εκδηλώσεων, που λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο στην πόλη. Οι υπεύθυνοι για το αστικό μάρκετινγκ της πόλης έκριναν ότι αυτό δεν ήταν αρκετό και θεώρησαν ότι η πόλη θα έπρεπε να ενισχύσει τη θέση της στην παγκόσμια αγορά. Το Αννόβερο διαθέτει τους μεγαλύτερους σε έκταση εκθεσιακούς χώρους στον κόσμο, με το Μιλάνο και τη Φρανκφούρτη να ακολουθούν, ενώ άλλες χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ κατασκευάζουν ταχύτητα νέους εκθεσιακούς χώρους. Αυτό σήμαινε ότι αν και το Αννόβερο εξακολουθούσε να κατέχει την κυρίαρχη θέση στον τομέα, χρειαζόταν μία τολμηρή κίνηση για να διατηρήσει / ενισχύσει τη θέση του. Ύστερα από εκτεταμένο προγραμματισμό και μάρκετινγκ, η πόλη πέτυχε να κερδίσει το δικαίωμα διοργάνωσης της EXPO Αντιμετωπίζοντας την Έκθεση ως ευκαιρία να δημιουργηθούν δίκτυα συνεργασίας με επιχειρήσεις και βιομηχανίες σε όλο τον κόσμο, η πόλη δημιούργησε μία στρατηγική εκμετάλλευσης της υποδομής, που θα παρέμενε μετά 2 Πηγή της παραγράφου αυτής αποτέλεσε το βιβλίο των Kotler, Asplund, Rein, Haider, 1999: Marketing Places Europe: Attracting Investments, Industries, Residents and Visitors to European Cities, Communities, Regions and Nations, Financial Times, Prentice Hall

8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 8 τη διοργάνωση της EXPO Η κατευθυντήρια γραμμή ήταν να υιοθετηθούν έξυπνες και οικολογικές ιδέες για τη μακροπρόθεσμη εκμετάλλευση των εγκαταστάσεων. Όσον αφορά στην οικολογική διάσταση του ζητήματος, η πόλη αποφάσισε να υιοθετήσει μία στρατηγική προστασίας του κλίματος με την εφαρμογή ενός σχεδίου, που κάλυπτε όλους τους τομείς της πόλης: ενέργεια, μεταφορές, χρήσεις γης, οικιστική ανάπτυξη, διαχείριση αποβλήτων. Αυτό που ισχυριζόταν η πόλη, ήταν ότι η στρατηγική αυτή δεν είναι μόνο πολύτιμη για τη προστασία του κλίματος, αλλά και για την εξοικονόμηση πόρων, την υποστήριξη της τοπικής οικονομίας και τη βελτίωση της ποιότητας διαβίωσης στην πόλη. Η στρατηγική μάρκετινγκ του Αννοβέρου, μίας πόλης που επικεντρώνεται σε Διεθνείς Εκθέσεις, εκφράστηκε με συγκεκριμένες δράσεις, όπως φάνηκε πρωτύτερα. Εν γένει, η πόλη χρησιμοποίησε την Έκθεση ως εφαλτήριο για να διατηρήσει την κυριαρχία της στην Ευρώπη ως εκθεσιακό κέντρο. 4. Η ΕΧΡΟ Εισαγωγή Μεταξύ 1 ης Ιουνίου και 31 ης Οκτωβρίου 2000 έλαβε χώρα η παγκόσμια Έκθεση στο Αννόβερο. Η EXPO 2000 διαφέρει από τις εμπορικές εκθέσεις που διοργανώνονται τακτικά (π.χ. CEBIT) στο Αννόβερο με την έννοια ότι η ίδια δεν είναι εμπορική έκθεση που αποσκοπεί να διευκολύνει και να ενισχύσει το εμπόριο και τις ανταλλαγές προϊόντων. Αποβλέπει κυρίως στο να αποδειχτεί η αξία και η χρησιμότητα των προϊόντων μέσα από την πρωτότυπη παρουσίασή τους. Μια τέτοια έκθεση (EXPO), είναι μια συγκέντρωση εθνών, που λειτουργεί σαν μια χοάνη ιδεών. Έχει καθαρά εκπαιδευτικό χαρακτήρα και αποτελεί μια ζωντανή μαρτυρία της εποχής της. Ο τρόπος προσέγγισης της διοργάνωσης αυτής, αντικατοπτρίζει ίσως την επιτομή του σύγχρονου στρατηγικού σχεδιασμού. Αυτό διαφαίνεται από την οπτική που υιοθέτησε το Δημοτικό Συμβούλιο του Αννοβέρου σχετικά με τη διοργάνωση της Έκθεσης. Σύμφωνα με αυτήν, η EXPO 2000 ήταν μία ευκαιρία χρησιμοποίησης των θετικών της αποτελεσμάτων και των συναφών επενδύσεων για τη μόνιμη βελτίωση της ποιότητας διαβίωσης στην πόλη. Εξ αρχής, η διαδικασία σχεδιασμού για την παγκόσμια Έκθεση έθεσε σε

9 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 9 πρώτη προτεραιότητα τη συγκροτημένη ανάπτυξη και τη λογική χρήσης των σχετικών εγκαταστάσεων μακροπρόθεσμα. Ο πρωτεύων σκοπός του σχεδιασμού ήταν η ενσωμάτωση της προσωρινής χρήσης της περιοχής από την EXPO 2000 σε ένα συμπαγές σχέδιο για τη «μετεκθεσιακή» της χρήση. Από το 1990 ήδη, όταν το Αννόβερο ανακηρύχθηκε σε διοργανώτρια πόλη της EXPO 2000, οι Γερμανοί γνώριζαν ότι βρίσκονταν αντιμέτωποι με μία μεγάλη πρόκληση διττού χαρακτήρα: την επίτευξη στόχων αστικής ανάπτυξης και την κατασκευή της απαραίτητης για την εκδήλωση υποδομής. Αναζητούσαν συνεπώς, τους τρόπους με τους οποίους θα καθίστατο δυνατή η πραγματοποίηση των στόχων αυτών, σε συνδυασμό ο ένας με τον άλλο, και όχι ανεξάρτητα. Ήταν προφανές ότι το ζητούμενο ήταν η εξεύρεση συνεργιών και αλληλοσυμπληρωματικότητας μεταξύ των δύο αυτών στόχων, κάτι που η διοργανώτρια πόλη γνώριζε από την πρώτη στιγμή. Η ανάληψη, επίσης, της EXPO 2000 αποτέλεσε εξαίρετο μέσο κινητοποίησης της πολιτικής βούλησης, η οποία, σύμφωνα με τον Α. Speer 3, είναι ένα από τα σημαντικότερα οφέλη, που κέρδισε η πόλη του Αννοβέρου. Χωρίς αυτήν, κανένα από τα απαραίτητα για την ανάπτυξη της πόλης έργα υποδομής δε θα είχε προχωρήσει με τόσο μεγάλη ταχύτητα. Πώς όμως συνάγει κάποιος ότι η κατασκευή των απαραίτητων εγκαταστάσεων για την υποδοχή μίας Έκθεσης αυτομάτως οδηγεί στη βελτίωση της ποιότητας διαβίωσης στην πόλη; Υπάρχει λοιπόν, ένα λογικό κενό. Το κενό αυτό έρχεται να συμπληρώσει ο στρατηγικός σχεδιασμός. Στην τελική του μορφή εκφράζεται μέσω του σχετικού Master Plan, όπου με λεπτομέρεια καταγράφεται η προτεινόμενη οργάνωση του χώρου, με γνώμονα τις ανάγκες της εκδήλωσης, αλλά πολύ περισσότερο με βάση τις μελλοντικές ανάγκες της πόλης. Αυτό το σκεπτικό υιοθετήθηκε και από τους αρμόδιους φορείς στη Γερμανία. Γι αυτό το λόγο, άλλωστε, υποστήριζαν ότι η EXPO 2000 θα αποτελούσε το κίνητρο για την επίτευξη στόχων αστικής ανάπτυξης που περιελάμβαναν τη βελτίωση της μεταφορικής υποδομής, και δη του συστήματος δημόσιων μεταφορών στο Αννόβερο, τον εκσυγχρονισμό των ήδη υπαρχόντων εκθεσιακών χώρων για μετά το 2000, την ανάπτυξη μίας νέας περιοχής κατοικίας και εμπορικής ζώνης κοντά στην περιοχή της Έκθεσης, και την 3 Συνέδριο Ινστιτούτου Γκαίτε 2001

10 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 10 ανάπτυξη οικολογικά βιώσιμης περιοχής πρασίνου. Οι παραπάνω αποτελούν στρατηγικούς στόχους των οποίων η υλοποίηση προϋποθέτει την ύπαρξη των αναγκαίων πόρων. Υπολογιζόταν ότι η παγκόσμια Έκθεση. θα προσελκύσει 8 δις μάρκα σε επενδύσεις, εκ των οποίων τα 2,2 δις θα διατίθονταν μόνο για την επέκταση του συστήματος δημόσιων μεταφορών (τρένα κάθε μορφής, τραμ). Τα υπόλοιπα έργα περιελάμβαναν σε γενικές γραμμές την ανάπτυξη της κεντρικής περιοχής υποδοχής της EXPO ανάμεσα στους ήδη υπάρχοντες εκθεσιακούς χώρους και στην κωμόπολη Kronsberg με οικολογικά κριτήρια, αντανακλώντας έτσι και τον τίτλο της Έκθεσης: Ανθρωπότητα-Φύση-Τεχνολογία. Εικόνα 4: Η Τελική Μορφή του Master Plan (Ιούνιος 2000). Πηγή: EXPO 2000 Hannover GmbΗ Masterplan Planen Und Bauen 2000.

11 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ Διαδικασία Προγραμματισμού Την 14 η Ιουνίου 1990 η Γερμανία επιλέχθηκε από το Διεθνές Γραφείο Εκθέσεων (Β.Ι.Ε.) να υποδεχθεί την EXPO 2000 στο Αννόβερο. Ο φάκελος υποψηφιότητας περιείχε ένα σχέδιο ανάπτυξης της περιοχής της παγκόσμιας Έκθεσης. στα ανατολικά των ήδη υπαρχόντων εκθεσιακών χώρων (Trade Fair Grounds). Ύστερα από μελέτες και δημόσια συζήτηση σχετικά με εναλλακτικές τοποθεσίες, η προαναφερθείσα τοποθεσία εγκρίθηκε από το Συμβούλιο τον Απρίλιο του Ο διεθνής διαγωνισμός που ακολούθησε, το Νοέμβριο του 1992 οδήγησε στην εκπόνηση ενός σχεδίου, με έμφαση στην οικονομία στη χρήση της γης και πλήρως ενσωματωμένου με τους υπάρχοντες εκθεσιακούς χώρους. Το σχέδιο αυτό, αφού αναθεωρήθηκε από τους νικητές του διαγωνισμού σε συνεργασία με τους A. Speer & Partner και Kienast, Vogt & Partner τον Απρίλιο του 1994, οδήγησε στη δημιουργία του πρώτου Master Plan, το οποίο συνεχώς εξελισσόταν από τότε. Διοργανώθηκαν επίσης πολεοδομικοί διαγωνισμοί για την περιοχή του Kronsberg και για το τοπίο της γύρω περιοχής Κοινωνική Αποδοχή και Συμμετοχή Πολλοί πολίτες δεν υποστήριζαν την ανάληψη της διοργάνωσης εξαιτίας των πιθανολογούμενων αρνητικών επιπτώσεων που θα επέφερε: Μόλυνση από την κυκλοφορία, υψηλότερο κόστος ενοικίων και διαβίωσης και μεγαλύτερο δημόσιο χρέος. Το πολιτικό κόμμα «Die Grόnen» που συμμετείχε στην κυβέρνηση του Νiedersachsen λειτούργησε ως μέσο προβολής της λαϊκής αντίθεσης προς την EXPO. Οι μελλοντικές θέσεις εργασίας, οι προϋποθέσεις βελτίωσης του συστήματος μεταφορών και η βελτίωση της εικόνας της πόλης συνηγορούσαν υπέρ της ανάληψης της διοργάνωσης. Το κόμμα «Die Grόnen» πέτυχε τη διενέργεια δημοψηφίσματος μεταξύ των πολιτών του Αννοβέρου που κατέληξαν υπέρ της ανάληψης με το ισχνό ποσοστό 51,5%. Ακολούθως, η διστακτικότητα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης δημιούργησε αβεβαιότητα, η οποία δεν ξεπεράστηκε παρά μόνο το Μάρτιο του 1993 με την τελική έγκριση της EXPO από τον καγκελάριο Kohl Μία Καινοτομία της EXPO Όσον αφορά στην εκδήλωση «Projects around the World», που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της EXPO, η γενική εντύπωση ήταν ότι τα αποτελέσματα ήταν καλύτερα του αναμενόμενου. Το ίδιο το πρόγραμμα αποτέλεσε νεωτερισμό. Για πρώτη φορά, μία

12 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 12 παγκόσμια Έκθεση έλαβε χώρα όχι μόνο στην περιοχή υποδοχής της, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Συνολικά, 767 πρακτικές ιδέες παρουσιάστηκαν με σκοπό την παροχή ρεαλιστικών λύσεων σε συγκεκριμένα προβλήματα, προσφέροντας έτσι στον κόσμο πρακτική και συνεπή βοήθεια. Το παγκόσμιο δίκτυο του Projects Around the World διευθυνόταν από το Global House. Οι 60 χώρες που συμμετείχαν συμπεριέλαβαν στη δική τους παρουσίαση 140 τέτοια έργα (projects), ενώ άλλα 77 παρουσιάστηκαν στις Θεματικές Περιοχές. Περισσότεροι από άνθρωποι επισκέφθηκαν τα εντός της Γερμανίας Projects Around the World. Μετά το τέλος της παγκόσμιας Έκθεσης, η συνέχισή τους και η συνέχιση του Global Dialogue θα εξασφαλίζονταν από τον φορέα «Global Partnership e.v.» 4.5. Ο Οργανωτικός Φορέας της Έκθεσης Το Μάρτιο του 1995 ιδρύθηκε η EXPO Grund.Αυτή η εταιρεία μαζί με τον κάτοχό της, την πολιτεία του Niedersachsen (47%), το Αννόβερο (38%) και την Union - Boden (15%) είχε την αρμοδιότητα να εκπονήσει ένα σχέδιο για τις δυνατότητες μετεκθεσιακής χρήσης και να φροντίσει να πουλήσει το μεγαλύτερο (85%) μέρος των χώρων υποδοχής της ΕΧΡΟ. Έχοντας υπόψη τα εγκαταλειμμένα κτίρια της Έκθεσης της Σεβίλλης, η EXPO-Grund επιζητούσε να εξασφαλίσει τη μελλοντική χρήση των χώρων υποδοχής της Έκθεσης Χρηματοδότηση Η χρηματοδότηση του οργανωτικού φορέα προήλθε κυρίως από δημόσιους πόρους: 40% προερχόταν από το κεντρικό κράτος, 30% από την Κάτω Σαξωνία, 10% από την πόλη του Αννοβέρου και το υπόλοιπο 20% από τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος επιδίωκε να επηρεάσει το περιεχόμενο της Έκθεσης υπέρ της τεχνολογίας.. 20% 40% 10% µ 30% Εικόνα 5: Η Χρηματοδότηση της EXPO Corp.

13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ Ο Ρόλος του Ιδιωτικού Τομέα της Οικονομίας Οι εταίροι του επιχειρηματικού κλάδου επωφελήθηκαν από τη συμμετοχή τους στην EXPO. Η τελευταία υποστηρίχθηκε χρηματικά και με τη δωρεάν παροχή υπηρεσιών από περισσότερα των 140 επιχειρηματικών σχημάτων. Περισσότερα από 1,3 δις μάρκα επενδύθηκαν από τους World Partners, Product Partners για τις παρουσιάσεις, τα περίπτερα, και το διαφημιστικό υλικό που σχετίζονταν με τα προηγούμενα. Οι επιχειρηματικοί εταίροι συνέβαλαν σημαντικά, όσον αφορά στο πρόγραμμα της παγκόσμιας Έκθεσης, όπως για παράδειγμα του Planet m του Bertelsmann, το T-Digit της Deutsche Telecom ή το LAB 01 της Daimler Chrysler Περιγραφή των Υπό Υλοποίηση Έργων Εικόνα 6: Το Πρώτο Master Plan της Περιοχής της EXPO (Απρίλιος 1994) Πηγή: EXPO 2000 Hannover GmbΗ Masterplan Planen Und Bauen Χρήσεις Γης Ιδιαίτερο βάρος προσδόθηκε στην εξεύρεση λύσεων σχετικά με τη χρήση του χώρου υποδοχής της Έκθεσης μετά το τέλος της. Ύστερα από μία διαδικασία αναθεώρησης της μελέτης χρήσεων γης του και σχετικών διαγωνισμών, προέκυψαν οι εξής

14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 14 προτεινόμενες για το μέλλον χρήσεις: Μία ειδική περιοχή υποδοχής Εκθέσεων, της οποίας το δυτικό τμήμα θα παραμείνει αμιγώς εκθεσιακός χώρος, ενώ το ανατολικό θα διατεθεί για εμπορικές χρήσεις. Δημιουργία περιοχής κατοικίας στο Kronsberg σε έκταση 120 Ha, που θα φιλοξενήσει κατοικίες. Κατασκευή νέας γραμμής ελαφρού σιδηροδρόμου και νέας συνδετήριας οδού για την εξυπηρέτηση της περιοχής κατοικίας και του χώρου της Έκθεσης. Διαμόρφωση ανοικτών χώρων στις πλαγιές της κωμόπολης Kronsberg Μεταφορική Υποδομή Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στον τομέα των μεταφορών, ο οποίος θα έπρεπε να είχε τη δυνατότητα να αντεπεξέλθει σε αυξημένους κυκλοφοριακούς φόρτους, εξαιτίας της μαζικής εισροής επισκεπτών κατά τη διάρκεια της Έκθεσης. Η ανάγκη αυτή αναγνωρίστηκε νωρίς ως υψηλή προτεραιότητα με τη διατύπωση της πολιτικής μεταφορών για την EXPO Η τελευταία υιοθετεί μία μακροπρόθεσμη τακτική μέσα από τους στόχους που τίθενται. Ο σχεδιασμός του συστήματος μεταφορών αποσκοπούσε στην αντιμετώπιση των αναγκών του έτους Η παγκόσμια Έκθεση. αποτέλεσε και αντικειμενικό στόχο αλλά και αφετηρία για την επίτευξη ευρύτερων στόχων. Για να διασφαλισθεί η πιστή τήρηση του χρονοδιαγράμματος εργασιών, δημιουργήθηκε μία ομάδα εργασίας υπό την αιγίδα του υπουργού Οικονομικών, Τεχνολογίας και Μεταφορών. Η ομάδα αυτή καθιέρωσε σε τακτά χρονικά διαστήματα συναντήσεις με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, ενώ διατηρούσε το συντονισμό και τον έλεγχο όλων των έργων. Η μεγάλη σημασία του συντονισμού αποδείχθηκε εκ του αποτελέσματος, αφού όλα τα έργα προχώρησαν σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα χωρίς καθυστερήσεις. Για να μπορέσει η πόλη να διαχειρισθεί με επιτυχία το μεγάλο αριθμό επισκεπτών, που αναμενόταν για την EXPO 2000, (έως και επισκέπτες ανά ημέρα) δόθηκε προτεραιότητα σε κατασκευαστικά μέτρα βελτίωσης του συστήματος δημόσιων συγκοινωνιών στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και στην περιοχή γύρω από την EXPO. Τα έργα αυτά, περιελάμβαναν την επέκταση του τοπικού συστήματος σιδηροδρόμων με πέντε νέες γραμμές, η σημαντικότερη από τις οποίες ήταν η απευθείας σύνδεση του αεροδρομίου με το

15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 15 χώρο της EXPO. Επίσης, τη κατασκευή του νέου Terminal 3 του αεροδρομίου ακριβώς επάνω από τον υπό κατασκευή σταθμό τοπικού σιδηροδρόμου S-Bahn στην περιοχή του αεροδρομίου. Εικόνα 7: Πλάνο από τη Φάση Κατασκευής του Σιδηροδρομικού Σταθμού της Γραμμής S-Bahn Κάτω από το Επίσης Υπό Κατασκευή Terminal 3 του Αεροδρομίου του Αννοβέρου Πηγή: Transport Projects-Construction Phase, Niedersachsen, σελ. 7 (Σεπτέμβριος 1996) Εικόνα 8: Το δεύτερο τμήμα από τη φάση κατασκευής της νότιας γραμμής τραμ (D-Sud LRT line). Εγινε κατεδάφιση της παλιάς γέφυρας που δεν μπορούσε να αντέξει το βάρος της νέας γραμμής (αριστερά) και κατασκευή νέας λίγο δεξιότερα Πηγή: Transport Projects-Construction Phase, Niedersachsen, σελ. 10 (Σεπτέμβριος 1996) Την επέκταση του υπάρχοντος σιδηροδρομικού σταθμού Laatzen προς την περιοχή της Έκθεσης για τη σύνδεσή της με το εθνικό και διεθνές δίκτυο σιδηροδρόμων υψηλών ταχυτήτων. Και τέλος, μία νέα γραμμή τραμ που παρείχε πρόσβαση στην νέα περιοχή κατοικίας και στον χώρο υποδοχής της Έκθεσης από τα ανατολικά. Το οδικό δίκτυο, επίσης, που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο χώρο της Έκθεσης προβλε-

16 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 16 πόταν να βελτιωθεί με τη δημιουργία ενός περιφερειακού δρόμου υψηλής χωρητικότητας (EXPO Ring). Εικόνα 9: Η Δομή του Συστήματος Συγκοινωνιών στο Χώρο της EXPO. Πηγή: EXPO 2000 Hannover GmbΗ Master Planen Und Bauen 2000 σελ.21

17 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 17 Εικόνα 10: Ένα σημαντικό μέρος από τη φάση κατασκευής του περιφερειακού δρόμου της EXPO (EXPO Ring). Η νέα γέφυρα είναι ορατή στο εμπρός μέρος της φωτογραφίας. Στο πίσω μέρος της διακρίνεται η έναρξη των εργασιών διαμόρφωσης του ανατολικού τμήματος της Έκθεσης. Πηγή: Transport Projects-Construction Phase, Niedersachsen, σελ. 13 (Σεπτέμβριος 1996) Προβλεπόταν ακόμη, η διαπλάτυνση των αυτοκινητόδρομων Α2 και Α7. Ο συγκοινωνιακός χάρτης της περιοχής φαίνεται στο ακόλουθο σχήμα. Εικόνα 11: Χάρτης Συγκοινωνιακών Έργων. Πηγή: Transport Projects-Construction Phase, Niedersachsen, σελ. 17 (Σεπτέμβριος 1996)

18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 18 Η πρόσβαση στους χώρους υποδοχής της EXPO γινόταν μέσω του συστήματος δημόσιων συγκοινωνιών από τρεις άξονες. Οι περισσότεροι επισκέπτες αναμένονταν να αφιχθούν μέσω των διαδρομών αυτών. Γύρω από το χώρο υποδοχής της παγκόσμιας Έκθεσης, σχεδιάστηκε η δημιουργία θέσεων στάθμευσης, ενώ επιπλέον θέσεις θα προσφέρονταν σε σταθμούς μετεπιβίβασης (park and ride). Μετά το τέλος της εκδήλωσης ο συνολικός αριθμός των θέσεων στάθμευσης κοντά στην Έκθεση θα έφθανε τις Η πόλη και η ευρύτερη περιοχή του Αννοβέρου είχαν ήδη στη διάθεσή τους ένα καλά ανεπτυγμένο δίκτυο μεταφορών με έμφαση στις δημόσιες συγκοινωνίες. Η EXPO 2000 έθεσε στο προσκήνιο τα επενδυτικά προγράμματα που προβλέπονταν για το άμεσο μέλλον, εξασφαλίζοντας έτσι την ύπαρξη ενός συστήματος μεταφορών ικανού να αντεπεξέλθει στην Π.Ε. και να παράσχει μελλοντικά βελτιωμένες υπηρεσίες μεταφορών στην πόλη και την ευρύτερη περιοχή Η Περιοχή Κατοικίας στο Kronsberg Συνοπτικά παρουσιάζονται τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά της υπό ανάπτυξης περιοχής κατοικίας. Ακολουθεί λεπτομερής περιγραφή τους στην επόμενη παράγραφο. Νοτιοανατολικά του Αννοβέρου κοντά στην περιοχή της έκθεσης δημιουργήθηκε η νέα περιοχή κατοικίας Kronsberg. Χρησιμοποιήθηκε για να αντιμετωπιστεί το στεγαστικό έλλειμμα και ως αντιστάθμισμα στην αυξανόμενη ζήτηση για κατοικία εξαιτίας της EXPO Σκοπός της πόλης ήταν η ανέγερση κατοικιών για σχεδόν κατοίκους από αυτές προορίζονταν για ενοικίαση σε όσους εργάζονταν στην προετοιμασία της EXPO 2000 από το 1998 μέχρι το τέλος της έκθεσης. Η χρήση των χώρων υποδοχής της έκθεσης μετά το τέλος της σε συνδυασμό με τις νέες περιοχές κατοικίας καθιστούν δυνατή την αύξηση των κατοικιών σε για περισσότερους από κατοίκους. Σχεδιαζόταν, επίσης, η κατασκευή νέας γραμμής μετρό (D-line), η οποία θα διέσχιζε τη νέα περιοχή κατοικίας Kronsberg και σε συνδυασμό με τις υφιστάμενες μεταφορικές συνδέσεις θα παρείχε την απαραίτητη μεταφορική υποδομή.

19 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2004 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 19 Στο Kronsberg σχεδιάζονταν τρεις περιοχές κατοικίας: Kronsberg-Nord με έκταση 41ha, Kronsberg-Mitte με έκταση 37ha και Kronsberg-Sόd με έκταση 44ha. Το σχέδιο περιελάμβανε τη χρήση πρωτοποριακών μεθόδων εξοικονόμησης ενέργειας και νερού. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην εξασφάλιση μεγάλων χώρων πρασίνου και υψηλών οικολογικών προτύπων Ανάπτυξη Η περιοχή του Kronsberg σχεδιαζόταν να αναπτυχθεί ήδη από τη δεκαετία του 70 για να εξυπηρετήσει ένα μεγάλο μέρος της αναμενόμενης ανάγκης για κατοικία στο Αννόβερο. Το έναυσμα όμως δόθηκε από την επερχόμενη EXPO 2000 και τους σχετικούς πόρους που διατέθηκαν από το Κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας και της πόλης του Αννοβέρου. Έτσι κατέστη δυνατή η ταχεία ανάπτυξη της περιοχής. Η περιφέρεια του Kronsberg προορίζεται να γίνει το πρότυπο κατοικίας για τον 21 ο αιώνα. Αυτό αντικατοπτρίζεται από τα υψηλά πρότυπα κατασκευής που υιοθετήθηκαν από το Δ. Συμβούλιο και εν συνεχεία εφαρμόσθηκαν μέσω σχεδίων ανάπτυξης, κανονισμών, συμβολαίων πώλησης γης και απαραίτητων πιστοποιητικών. Ο φορέας «Kronsberg Environmental Liaison Agency» παρείχε βοήθεια στους κατασκευαστές και στους κατοίκους για να χειρισθούν τη νέα τεχνολογία, ενώ υπήρχαν διαθέσιμοι αρμόδιοι συντονιστές για την παροχή συμβουλευτικών πληροφοριών προς όλους τους κατοίκους. Την αρμοδιότητα για το συνολικό σχεδιασμό της περιοχής κατοικίας, την επιλογή και πληροφόρηση των εργολάβων 4, το συντονισμό του χρονοδιαγράμματος κατασκευών και την επίβλεψη της διασφάλισης ποιότητας, την είχε το Δ. Συμβούλιο. Ύστερα από μόλις 2,5 χρόνια κατασκευαστικών εργασιών, το μεγαλύτερο μέρος της νέας περιοχής κατοικίας ήταν ολοκληρωμένο και έτοιμο προς παρουσίαση στην EXPO 2000 ως συνεισφορά του Αννοβέρου στο ζήτημα της βιώσιμης ανάπτυξης. Υπολογίζονταν ότι τον καιρό της παγκόσμιας Εκθεσης σχεδόν κατοικίες θα είχαν κατασκευασθεί σε χρονικό διάστημα δυόμισι ετών σε γη που κυρίως ανήκε στο Δήμο. Περισσότερες από προορίζονταν για χρήση από προσωπικό της EXPO κατά τη δι- 4 Όχι με την ελληνική έννοια του όρου, αλλά με την ευρέως διαδεδομένη στο εξωτερικό έννοια που αποδίδεται με τον αγγλικό όρο developer