ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΠΟΥΔΑΣΤΗ ; ΝΑΟΥΜ ΙΩΑΝ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΘΕΜΑ: «ΠΡΟΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ. ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΣΕ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΠΙΕΡΙΑΣ» υποβάλλεται στον καθηγητή κ. ΜΙΧΑΗΛ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ ΚΑΒΑΛΑ. ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2003

2 H ir.pb»q«t npy ΠΡΟΛΟΓΟΣ r7vfooili>o'^, ^ Q iii Την τελευταία δεκαετία στην χώρα μας πραγραηοποιήθηκε μια σειρά εττενόύσεων, τόσο στον πρωτογενή όσο και στο δευτερογενή τομέα, οι οποίες στόχο έχουν τον εκσυγχρονισμό της ε)^σινικής 'παρατγω'/ικής μηχανής' αλ/μ και τη\ δυνατότητα ανταγιονισμού των μεγά/λον αναπτυσσόμενων βιομηχανικών ενρωχαικίόν χωρών Ο στόχος αυτός δεν είναι εύκολος αλλά ούτε και ακατόρθαηος. Ωστόσο απαιτεί γοργά και σταθερά βήματα τα οποία θα στηρίζοντω στην ανάλυση των δεδομένων των εκάστοτε αναγκών της ελόσ^νικής οικονομικής πραγματικότητας. Είναι φανερή /χυχάΐ' η ανάγκη για ακριβή σχεδίασμά και προμελέτη όλων των μελλοντικών εχιχειρημαχικιόν δραστηριοτήτοιν. ώστε αυτές να αποβούν βκόσιμες κατ'αρχήν, και μακροπρόθεσμα προσοδοφόρες, μέσα σε έ\ α σκλτιρά ανταγωνιστικό περιβάλλον. Οι Οικονομοτεχνικές Μελέτες αποτελούν πεδίο εισαγωγής των οικονομικών θεωριάιχ στην πράξη, είναι αυτές που σχεδιάζουν, μελετούν, προβλέπουν και προειδοποιούν τους φορείς (κρότος, επενδυτές, πιστωηκούς οργανισμούς) για την έκβαση ενός επιχειρηματικού εγχειρήματος. Είναι λοιπόν περισσότερο χρήσιμες από ποτέ, μέσα σε μία κατά γενική ομολογία ρευστή παγκόσμια οικονομία όπου η αβεβαιότητα όποκς αυτή σκιαγραφείται μέσα από τα διεθνή χρηματιστήρια σε συνδυασμό με τις πολεμικές συρράξεις των τελευταίων ετών, δημιουργούν ανασφάλεια και επιτάσσουν σύνεση και ρεαλιστική προσέγγιση των πραγμάτων. Η συνειδητοποίηση των Οικονομοτεχνικών Μελετών ως μοχλΰς ανάπτυξης και δημιουργίας, σε συνδυασμό με την σημερινή πραγματικότητα αποάλεσαν το κίνητρό μου για την επιλωγή της θεωρψικής και πρακτικής προσέγγισης μίας Προμελέτης Σκοπιμότητας ενός Επενδυτικού Σχεδίου, ως τττυχιακή εργασία μου, την οποία και θα παρουσιάσω στις επόμενες σελίδες. Ευχαριστώ θερμά τον καθηγητή του μαθήματος κοικονομοτεχνικές Μελέτες» και εισηγητή της εργασίας μου κύριο Μ ΙΧΑΆί ΝΙΚΟΛΑΙΔΗ, τόσο για την εμπιστοσύνη που μου έδειξε αναθέτοντας μου αυτήν την εργασία όσο και για τη\ συμβολή του στην ολ,οκλήρωση της μελέτης. Καβάλα Απρϋαος 2003 ΝΑΟΥΜ I. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΚΧΟΜΕΝίΙΝ ΜΚΡΟΣ ΙΙΡΩΤΟ : ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΗΡΟΣΕΓΓΊΣΗ ΗΡΟΛΟΙΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΗΕΝΑνΣΕΩΝ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΜΙΑΣ ΕΠΕΝΑΥΣΗΣ _ Τι είναι επένδυση. _ Χαρακτήρας της επένδυσης-λιακρίσεις των επελ δύσεων. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2" : ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : ΜΕΛΕΤΕΣ ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ _ Αξιολόγηση επένδυσης _ Μέθοδοι αςιο>λγησης επενδύσεων _Αςιολόγηση επε\ δυτικού σχεδίου από π>χυράς πολιτείας Ν 2601/ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΜΕΛΕΤΩΝ 2. ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ 3. ΣΧΕΔΙΟΣΥΝΤΑΞΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 4. ΑΝΑΑΥΣΗ : ΝΕΚΡΟΥ ΣΗΜΕΙΟΥ- ΕΥΛ1ΣΘΗΣΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4" : ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΓΙΑ ΠΑΡΟΧΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ (ΠΕΠ) ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΥΠΟ ΙΔΡΥΣΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Θ. ΜΠΙΣΜΠΑΣ Α.Ε.

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Δεν θα ήταν υτιερβολή να πούμε ότι οι σύγχρονες κοινωνίες έχουν πρωταρχικό στόχο την αύξηση της οικονομικής ευημερίας που εκφράζεται με την χρήση η κατανάλωση όλχ» και περισσότερων αγαθών και υπηρεσιών. Η τάση αυτή αξιοποιεί σε μεγάλο βαθμό τις παραγωγικές δυνάμεις κάθε χώρας και προσδιορίζεται από την ροπή της για ετιένδυση δηλχώή την προώθηση σχεδίων για την αύξηση του Εθνικού παραγόμενου προϊόντος που είχε σαν αποτέλεσμα την Οικονομική ανάπτυξη της. Η ανάπτυξη αυτή προέρχεται κυρίως από τις επενδύσεις έτσι ώστε να αποδεχόμαστε ότι η συνολική επίδοση μιας χώρας και ο χαρακτηρισμός της σαν ανεπτυγμένη εξαρτάται από τα αναπτυξιακά προγράμματα που σχεδιάζονται και πραγματοποιούνται. Με τις επενδύσεις διευρύνεται το Παραγωγικό Δυναμικό της Οικονομίας και προωθείται η αύξηση της παρκχγωγής αγαθών και υπηρεσιών. Οι επιπτώσεις που έχουν οι επενδύσεις στην οικονομική και κοινωνική ζωή μιας χώρας είναι : I. Προσφέρουν νέες ευκαιρίες απασχόλησης με αποτέλεσμα τον περιορισμό της ανεργίας, ΚΥΡ1ΑΖΟΠΟΥΛΟΥ - ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ

5 II. Αξιοποιούν τους εθνικούς πλουτοτιαρκιγίογικούς πόρους που βρίσκονται σε αδράνεια και επιταχύνουν την διαδικασία οικονομικής ανάπτυξης III. Αποτελούν παράγοντα αύξησης της Παραγοχ/ακότητας IV. Ενισχύουν την προσφορά αγαθών και υπηρεσιών V. Αποτελούν το ισχυρότερο όπλο καταπο/χμησης του Πληθωρισμού. VI. Έχουν σοβαρές ετηπτώσεις στην αναδιανομή του εθ\ ΐκού π/ούτου, ανάμεσα στις παραγωγικές τάξεις και τις διάφορες περιοχές VII. Ενισχύουν την εξωτερική οικονομική θέση της χώρας, διευθύνοντας τις εξαγωγικές μιε ταυτόχριονη υποκατάσταση των εισαγωγών και προβάλλουν το γόητρο της Διεθνώς VIII, Ενισχύουν την οικονομική σταθερότητα καλλιερτγώντας κ)άμα εμπιστοσύνης προς το μέλλον της χώρας και τέλος IX. Προάγουν την Τεχ\ ολογική πρόοδο, γιατί ενσωματώνουν στην παραγωγή τις νέες τεχνολογίες. Για τους παραπάνω λόγους όλες οι χώρες δίνουν ιδιαίτερο βάρος στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη μέσα από ολοκληρωμένα προγράμματα διάρκειας συνήθως 5 ετών) διαμορφώνοντας τα επίσημα "Πενταετή Προγ/ατα Οικονομικής και Κοινωνικής Ανάτττυςης Με τα προγράμματα αυτά οι χώρες προσπαθούν να πετύχουν πέντε σημαντικούς στόχους. Την βελτίωση της κατανομής των εθνικών πόρων μεταφέροντας τους από δραστηριότητες χαμηλής παραγωγικότητας σε αυτές της υψηλής.

6 Την επιτάχυνση του ρτυθμού αύξησης του ΕΘ\*ικού Προϊόντος. Την δικαιότερη κατανομή του εισοδήματος μεταξύ των παραγωγικών τάξεων ή περιοχών. Την παραγωγή κοινωνικά ετπθυμητών αγαθών και τέ>joς. Την βιωσιμότητα της επένδυσης. Για την πραγματοποίηση των παραπάνω σκοπών, πρέπει να ετπλεγούν συγκεκριμένες στρατηγικές ανάττευξης κατά τομέα, δη>χώή να προσδιορισθούν οι βασικοί άξονες οικονομικής ανάπτυξης της κάθε χώρας. Μερικοί χαρακτηριστικοί τομείς είναι: Γ εωργία Βιομηχανία Εμπόριο και παροχή υπηρεσιών Τουρισμός Εξαγωγές Αξιοποίηση εριγατικού δυναμικού Ένταση τεχ\ θλογίας κ.λ,π. Στο "Πενταετές Πρόγραμμα Οικονομικής και Κοινωνυίής Ανάπτυξης" περιλαμβάνονται όλες οι στρατηγικές ανάπτυξης που υιοθετούνται σε εθνικό επίπεδο, καθώς και οι '' Εθνικές Προτεραιότητες Ανάπτυξης ", που καθορίζουν τους κλάδους στους οποίους είναι επιθυμητή η κατανομή των επενδυτικών πόρων, κατά ιεράρχηση και χρονική προτεραιότητα. Εδώ καθορίζονται και τα μεγάλα αναπτυξιακά έργα στρατηγικής σημασίας, που θα βοηθήσουν την πορεία της ανάπτυξης, προς την συγκεκριμένη κατεύθυνση ή προσανατολισμό.

7 Στην Ε>νλάδα, αν και οι γενικοί ρυθμοί ανάτπυςης και σύγκλισης, με αυτούς των εταίρων μας στην Ευρωτιαΐκή Ένωση, θεωρούνται ικανοποιητικοί, ο κλάδος της βιομηχανικής παραγωγής βρίσκεται σε στασιμότητα εδώ και πολ}λ χρόνια. Σαν ε>jlίδα όμως και σε αντίθεση με τη γενική εικόνα, αρκετές ετπχειρήσεις αναπτύχθηκαν και κέρδισαν τη μάχη του ανταγωνισμού τόσο στην εγχώρια όσο και στις διεθνής αγορές. Το φαινόμενο αυτό, δείχνει ότι έχουμε την δυνατότητα να προσπαθήσουμε στην κατεύθυνση δημιουργίας ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων, διαμορφώνοντας και αναδεικνύοντας τα στοιχεία εκείνα που θα βοηθήσουν να δημιουργήσουμε νέους δρόμους και ευκαιρίες μέσα στα πλαίσια μιας ανταγωνιστικής σε Διεθνές επίπεδο οικονομίας. Οι νέες επενδύσεις και η βελτίωση των υποδομών, αποτελούν προϋπόθεση, αλλά δεν αρκούν για τη βελτίωση της επίδοσης και της ανταγωνιστικότητας της Ελληνικής βιομηχανίας. Παράλληλη προϋπόθεση είναι και ο εκσυγχρονισμός των μεταποιητικών επιχειρήσεων της γεωργίας, του τουρισμού και του κλάδου παροχής υπηρεσιών. Η διαδικασία αυτή μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από ειδικές επενδύσεις με συγκεκριμένο προσανατολισμό. Για τον λόγο αυτό, το 'Υπουργείο Βιομηχανίας Ενέργειας και Τεχνολογίας έχει καθορίσει σειρά ειδικών επενδύσεων, που αναφέρονται: 1) Στην προώθηση της ποιότητας προϊόνηον και την ποιότητα της παραγωγικής διαδικασίας στις βιομηχανικές επιχειρήσεις. 2) Στην προώθηση της καινοτομίας προιόλύΐον και

8 3) παραγωγικής διαδικασίας στη βιομηχανία. 3) Στην προώθηση της ευε/λξίας tojv μονάόίυν παραγωγής. 4) Στην εισαγωγή και προσαρμογή φι/λκής περιβα)^λντικά τεχνο)λ)γίας στην παραγοϊγική διαδικασία. 5) Στην ίδρυση και επέκταση εργαστηρίοη παροχής υπηρεσιών ποιότητας και 6) Στη δημιουργία βιομηχανικών δρκιστηριοτήτων που θα στοχεύουν στη οικολογική αποσυναρμολόγηση διάλυση και ενδεχομένως αξιοποίηση προϊόντων που έχουν καταναλωθεί στην Ελλάδα (avaκύκλmjση). Όλα τα παραπάνω αναλύονται στο ανατιτυξιακό Νόμο 2234/94 και στον οποίο θα αναφερθούμε σε επόμενα κεφάλαια.

9 Έννοιας Κ)^:ίόίά : Οι επιτγτώσεις των ετιενδύσεων στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας: I. Προσφέρουν νέες ευκαιρίες απασχόλησης. II. Αξιοποιούν τους εθνικούς π?μθυτοπαρ>αγωγικούς Πόρους. III. Αυξάνουν την παραγωγικότητα. IV. Ενισχύουν την αγορά. V. Καταπολεμούν τον πληθωρισμό. VI Βοηθούν στην αναδιανομή του εθνικού τύυοϋτου. VII. Ενισχύουν την οικονομική σταθερότητα. IX. Προάγουν την Τεχνολογική πρόοδο. ' Οι στόχοι που πετυχαίνουν τα Πενταετή Πρ>ογρ)άμματα Οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης : I. Κατανομή των Εθνικών Πόρων. II. Αύξηση Εθνικού προϊόντος. II. Δικαιότερη κατανομή Ατομικών Εισοδημάτων. IV. Παραγωγή επιθυμητών αγαθών. V. Βιωσιμότητας επένδυσης. Οι στόχοι των ειδικών επενδύσεων - επενδύσεων αιχμής είναι: 1. Προϊόντα ποιότητας. 2. Καινοτομικά προϊόντα. 3. Ευελιξία των παραγωγικών μονάδων. 4. Φιλική περιβαλλοντικά τεχνολογία. 5. Εργαστήρια υπηρεσιών ποιότητας. 6. Βιομηχανίες ανακύκλωσης υλικών.

10 2. ΟΙ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΜΙΑΣ ΕΠΕΝΑΥΣΗΣ Η επένδυση και ο σχεδιασμός της Τι είναι επένδυση - Χαρακτηριστικά της. Σαν ετιένδυση θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε την διαδικασία δραστηρνοποίησης των παρκιγωγικών συντελεστών ριε στόχο την παραγωγή αγαθών ή την παροχή υττηρεσιών. Η δημιουρτγικότητα των ετηχειρηριατικών φορέων εξαρτάται από το παραγωγικό έργο που προσφέρουν στο κοινωνικό σύνο>υθ. Κατά έναν άλλο ορισμό θα ριπορούσαμε να ονομάσουριε επένδυση την δέσμευση οικονομικών πόρων που αποβλέττει στη πραγματοποίηση κέρδους, που αναριένεται να προκόψει μελλοντικά, κατά την διάρκεια μίας σχετικά μεγάλης χρονικής ττεριόδου. Η αγορά ενός μηχανήματος ή κατασκευή ενός ερηόστασίου, η αγορά μίας ετηχείρησης, η προώθηση ενός νέου προϊόντος, η πώληση μίας ευρεσιτεχνίας κ.λ,π. αποτελούν διάς>ορα είδη επενδύσεων, που έχουν στόχο την παραγωγή ενός αγαθού ή την παροχή μίας υπηρεσίας. Βασιζόμενοι στον χαρακτήρα της εττένδυσης θα μπορ>ούσαριε να τις χωρίσουμε στις παρακάτω κατηγορίες: Τακτική επένδυση είναι εκείνη που δεν διαφέρει ουσιαστικά από τις προηγούμενες επενδυτικές αποφάσεις και τη υπάρχουσα μορφή και δομή της ετηχείρησης. Η αγορά ενός μηχανήματος για τον ίδιο τύπο παραγωγής, η επέκταση των κτιριακών εγκαταστάσεων (γραφείων - αποθηκών), η απόκτηση ενός μεταφορικού μέσου κ.λ,π. ανήκουν στις επενδύσεις αυτού του τύπου. Θα μπορούσαμε να πούμε όπ η τακτική επένδυση δεν αλλάζει την φυσιογνωμίας της επιχείρησης.

11 Στρατηγική Επένδυση είναι εκείνη τιου πρόκειται να αλλχίξει τη φυσιογνωμία της επιχείρησης. Η μεταβολή αυτή μπορεί ν' αφορά αλλαγή του μεγέθους μέρους (μίας μονάδας παραγωγής ) ή και ολόκληρης της επιχείρησης. Συνηθισμένο φαινόμενο είναι η αλλαγή της φύσης των δραστηριοτήτων της ετηχείρησης. Συνηθισμένο φαινόμενο είναι η α/^λγή της φύσης των δραστηριοτήτων της ετηχείρησης, συνολικά ή με την πρόσθεση νέων τιεδίων δρ>άσης. Η απόφαση δημιουργίας εργοστασίου, για την βιομηχανική επεξεργασία αγροτικών προϊόντων, από έναν Αγροτικό Συνεταιρισμό ή η είσοδος μίας βιομηχανίας στην λιανική εμπορία ( καταστήματα - πρατήρια ) είναι επενδύσεις στρατηγικής (ρύσης. Ολα αυτά, ξεκινούν από μία ετηχειρηματική ιδέα ή από μία επενδυτική ευκαιρία που παρουσιάζεται. Εάν αυτή κριθεί ενδιαφέρουσα, προτείνεται η παραπέρα διερεύνηση της, σαν σχέδιο επένδυσης. Η αξιολόγηση της κάθε ιδέας ή ευκαιρίας που παρουσιάζεται είναι μια διαδικασία ιδιαίτερα πολυσύνθετη και πολύπλοκη που αποτελείται από ένα σύνολο από καλά σχεδιασμένες αποφάσεις και ενέργειες διάθειτης πόρων που βρίσκονται σε στενότητα με στόχο να δημιουργηθεί σε συγκεκριμένο τόπο μία νέα παραγωγική μονάδα ή να επεκταθεί μία υπάρχουσα και που θα παράγει για ορισμένο χρόνο αγαθά ή υπηρεσίες, τα οποία ζητούνται από τους καταναλωτές. Η διαδικασία αξιολόγησης της ιδέας ή της ευκαιρίας που παρουσιάστηκε είναι μία δύσκολη και επίπονη διαδικασία που εγκυμονεί πλήθος κινδύνων. Το (τημαντικότερο σημείο ίσως είναι πόσο ασιραλής μπορεί να είναι μία επένδυση όταν βασισμένη σε (ττοιχεία του «χθες και του σήμερα» θα δεσμεύσει πολύτιμους πόρους, περιμένοντας να επαληθευτούν οι προσδοκίες «αύριο».

12 Παρό?α) που η απόλυτη ετητυχία ενός ετιενόυτικού σχεδίου ποτέ δεν είναι δυνατόν να είναι εκατό τις εκατό σίγουρη, μπορούμε όμα>ς να χωρίσουμε τις επενδύσεις σε δύο κατηγορίες : Επένδυση σε βέβαιο μέ>^λν έχουμε όταν είναι δυνατός ο ακριβής χρονικός προϋπολογισμός της αξίας τόσο των πόρων που θα δαπανηθούν όσο και των ωφελειών που θα προκόψουν από την πραγματοποίηση του έργου. Επένδυση σε αβέβαιο μέ).)χ>ν έχουμιε όταν υπάρχει αβεβαιότητα τόσο για τον χρόνο και το ύψος πραγματοποίησης των χρηματικών ροών που συνδυάζονται με την επένδυση, όσο και ιαγ το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει να συνταχθεί Τεχνοοικονομική μελέτη, που εττηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την προτεινόμενη ιδέα ή ευκαιρία επένδυσης. Τα κυριότερα στοιχεία ενός σχεδίου επένδυσης είναι ότι: Αποτελεί μία πολύπλοκη και σύνθετη δραστηριότητα που αναλαμβάνει ο επενδυτής που μπορεί να είναι ιδιώτης, εταιρία δημόσια ετηχείρηση, συνεταιρισμός, δημοπκή ετηχείρηση, κοινοπραξία, εταιρία λαϊκής βάσης κ.λ,π. Απαιτεί την διάθεση πόρων που βρίσκονται σε στενότητα και που αποτελούν το κόστος του, εκφρασμένο σε χρηματικές μονάδες. Δημιουργεί μια νέα παραγωγική μονάδα ή επεκτείνει μία υφιστάμενη. Γίνεται σε καθορισμένα επιλεγμένο τόπο. Έχει καθορισμένο χρόνο ζωής. Παράγει αγαθά υπηρεσίες, που αποτελούν τα έσοδα του και τέλος. Δημιουργείται κυρίως για να ικανοποιήσει τη ζήτηση, για αγαθά ή υπηρεσίες από τους καταναλωτές.

13 Τα δύο βασικά στοιχεία στα οτιοία βασίζεται η ανά/.υση και η αξιολόγηση μιας ετιένδυσης είναι το κόστος και οι οκρέ^χιες που προκύπτουν από την πραγματοποίησης της. Το κόστος μπορούμε να το διακρίνουμε σε : Αμεσο που είναι η φανερή διάθεση ή δαπάνη οικονομικών πόρων και Έμμεσο που είναι μία σειρά από αρνητικές δευτερογενείς ετηδράσεις ή ετηπτώσεις π.χ. Περιβαντολογικές καταστροφές, καταστροφή αρχαιολογικού χώρου κ.λ,π. Τις ωφέλειες τις διακρίνουμε επίσης σε : Αμεσες που περιλαμβάνουν όλα τα έσοδα από την πώληση των αγαθών ή των υπηρεσιών και Έμμεσες που περιλαμβάνουν όλες τις θετικές - αναπτυξιακές επιδράσεις, όπως η χρήση των παραγόμενων αγαθών για την ανάπτυξη άλλων δραστηριοτήτων ή η τεχνική πρόοδος της χώρας με την χρήση προηγμένης τεχνολογίας κ.λ,π. Το άμεσο κόστος έχει δύο μορφές που επηρεάζουν την αξιολόγηση των επενδύσεων, το διαφορικό κόστος και το κόστος ευκαιρίας. Διαφορικό κόστος είναι εκείνο που μπορεί να προέλθει από την ιδιομορφία μιας συγκεκριμένης επενδυτικής πρότασης, έναντι κάποιας άλλης. Κόστος Ευκαιρίας προκύπτει στις περιπτώσεις όπου η χρήση ενός παραγωγικού συντελεστή σε κάποιο τομέα δράσης, αποκλείει τη δυνατότητα χρήσης άλλου. Για να χρησιμοποιηθεί όμως πρέπει να αποτελεί διαφορικό κόστος. Η αξιολόγηση κάθε επένδυσης, προϋποθέτει τη ύπαρξη μιας ή περισσότερων εναλλακτικών λύσεων για σύγκριση. Οι πιο συνηθισμένες

14 τιεριπτώσεις αξιολόγησης ετιενδύσεων ανάγονται στο ττρόβλημα επιλογής ανάμιεσα σε δύο έργα, από τα οποία το ένα θα έχει υψη/,ό αρτχικό κόστος, αλλά χαμηλές λειτουρτγικές δαπάνες και το άλ>-ο θα έχει χαμη>λ λειτουργικό κόστος, αλλά οι λειτουργικές του δαπάνες θα είναι ιδιαίτερα αυξημένες. Μία επένδυση είναι Οικονομικά ανεξάρτητη από μία άλλη, όταν τα αναμενόμενα κέρδη από την πρώτη παραμένουν τα ίδια, ανεξάρτητα από το αν αποφασισθεί ή όχι και η ταυτόχρονη πραγματοτιοίηση της δεύτερης επένδυσης. Αντίθετα εάν τα κέρδη της πρώτης ετιένδυσης πρόκειται να εττηρεασθούν από την απόφαση αποδοχής ή απόρριψης της δεύτερης, τότε λέμε όη ή πρώτη είναι οικονομικά εξαρτημένη από την δεύτερη. Οι οικονομικά εξαρτημένες επενδύσεις μπορούν να ταξινομηθούν και σε άλλες κατηγορίες όπως: Συμπληρωματικές όταν η πραγματοποίηση της δεύτερης επένδυσης αυξάνει τα κέρδη που αναμένονται από την πρώτη. Υποκατάστατες όταν η απόφαση αποδοχής της δεύτερης επένδυσης μειώνει τα αναμενόμενα κέρδη από την πρώτη και Αμοιβαίως αποκλειόμενες όταν η πραγματοποίηση της δεύτερης επένδυσης θα έχει σαν αποτέλεσμα την εκμηδένιση των πιθανών κερδών της πρώτης. Δύο επενδύσεις της μορφής αυτής είναι παραβλητές εάν η δυνατότητα πραγματοποίησης κερδών από κάποια άλλη ενδεχόμενη μελλοντική επενδυτική πρόταση παραμένει ή ίδια, ανεξάρτητα από τα ποια από τις δύο πρώτες έχει προκριθεί ή έχουν και οι δύο απορριφθεί. Παραδείγματος χάριν η επιλογή ανάμεσα σε δύο τύπους ηλεκτρονικών υπολογιστών είναι δύο επενδυηκές προτάσεις αμοιβαίως αποκλειόμενες. Δεν είναι όμως, παραβλητές εάν υπάρχει η πιθανότητα να καταστεί αναγκαία στο μεσοπρόθεσμο μέλλον, η

15 εγκατάσταση ττεριφερειακών τερματικών μονάδων στα διάφορα τμήματα της ετηχείρησης, για να έχουν τα τελευταία άμεση πρόσβαση στα αρχεία της κεντρικής μονάδος και αυτό γιατί δεν είναι όλοι οι υπολογιστές κατασκευασμένοι να παρέχουν την παραπάνω ευκολία ή το κόστος μετατρκιπής τους στο μέλλον να κριθεί απαγορευηκό. Επομένως το κόστος εγκατάστασης των περιφερειακών μονάδων θα εξαρτηθεί από την αρχική επιλογή και αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στην αξιο>λγηση. Τέλος, δεν είναι απαραίτητο δύο αμοιβαίως αποκλειόμενες παραβλητές επενδύσεις να έχουν την ίδια διάρκεια ζωής, διότι η σύγκριση μπορεί να γίνει χρησιμοποιώντας ως κριτήριο, είτε τις καθαρές παρούσες αξίες τους, είτε τις ετήσιες ισοδύναμες αποδόσεις τους.

16 Ο χαρακτήρας της επένδυσης Αν και ο βασικός λόγος δημιουργίας μιας επένδυσης, δεν είναι άλλος από το κέρδος του επενδυτή παρόλα αυτά υπάρχουν και πο/λχ>ί άλλοι παράγοντες που καθορίζουν την πραγματοποίησης της ή όχι. Πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι η προώθηση μιας επένδυσης δεν είναι εύκολη υπόθεση και πρέπει να εξετάσουμε όλες τις απόψεις που επιδρούν θετικά ή αρνητικά σ'αυτήν. Είναι φανερό ότι η Οικονομική άποψη έχει τον πρκοτο ρόλο στον χαρακτήρα της επένδυσης εξασφαλίζοντας την οικονομική της απόδοση. Και από τα οικονομικά αποτελέσματα που προέκυψαν. Έτσι θα μπορούσαμε να αποδεχθούμε μόνον τις επενδύσεις που στο προσεχές μέλλον θα απέφεραν θετικό οικονομικό αποτέλεσμα χωρίς να ενδιαφερθούμε για τίποτε άλλο, από έναν άριστο συνδυασμό των συντελεστών της παραγωγής. Για την υλοποίηση όμως της επένδυσης, χρειάζεται και η Επιχειρηματικ-ή άποψη, που είναι η ανάληψη ευθυνών, πρωτοβουλιών και κινδύνων από την πλευρά του επιχειρηματία. Οι λόγοι που ο επενδυτής εμπλέκεται στη διαδικασία αυτή, εκτός από το βιοπορισμό, είναι η απασχόληση, η δραστηριοποίηση, η κοινωνική καταξίωση, ο πλουτισμός και πολλοί άλλοι. Από τη στιγμή που έχει αποφασισθεί υλοποίηση της επένδυσης, αρχίζει και η εξέταση άλλων απόψεων όπως η τεχλ-ική άποψη, δηλαδή η διαδικασία του τεχνοοικονομικού συνδυασμού των πόρων, σε παραγωγή αγαθών ή υπηρεσιών. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζεται εδώ είναι η επιλογή του άριστου τεχνολογικού εξοπλισμού, για τη λειτουργία της επένδυσης. Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης η χωροταςικ-ή και περιβαλλοντική άποψη, που αναφέρεται στην επιλογή της τοποθεσίας της επένδυσης. Ο τόπος εγκατάστασης εκτός από τα οικονομικά

17 κριτήρια, πρέτιει να επιλέγεται και σε σικιχετισμό με τις επιδράσεις στο φυσικό οικολογικό και ιστορικό τιεριβάλλχιν. Η /ρη ματοδοτική άποψη, αναφέρεται στη διερεύνηση της δυνατότητας εξασφά>.ισης των αναγκαίων χρηματικών κεφαλαίων που θα χρειασθούν, για την ταμιακή εξυπηρέτηση του έργου σε όλες τις φάσεις του. Η ορ /α\χοτική και διοικητική άποψη, εξασφαλίζει την καλύτερη δυνατόν οργανωηκή δομή της >,ειτουργίας της εττένδυσης, καθώς του συστήματος μάνατζμεντ που θα εφαρμοσθεί. Εδώ θα πρέπει να εξετασθούν θέματα όπως, το σύστημα παραγωγής, οι σχέσεις με προμηθευτές και πελάτες, το δίκτυο διανομής, κλπ. Το σύστημα μάνατζμεντ που θα εφαρμοσθεί. Θα καθορίσει τον τρόπο διοίκησης όλων των υποθέσεων που αφοριούν την πραγματοποίηση, λειτουργία, έλεγχο και διάθεση της παραγωγής, όλων των διαδικασιών της μονάδας. Η διαχειριστική άποψη εξετάζει το πρόβλημα διαχείρισης των πόρων της ρευστότητας και της περιουσίας της παραγωγικής μονάδας. Η εργασιακή-συνδικαλιστική άποψη μεριμνά για το εργασιακό κλίμα και για την δημιουργία παραγωγικών σχέσεων που να αριστοποιούν την απόδοση της ετηχείρησης, με την συνεργασία διοίκησης, στελεχών και εργαζομένων. Τέλος η κοινωνικοπολιτική άποψη που έχει σαν στόχο την ένταξη της μονάδας και του παραγόμενου έργου της στον κοινωνικό και πολιτικό περίττιρο, εναρμονίζοντας την λειτουργία της με αυτόν.

18 Οι διακρίσεις των επενδύσείον. Οι επενδύσεις χωρίζονται σε έξι μεγάλες κατηγορίες: I. Ανάλογα με την φύση της επένδυσης, έχουμε τις παρακάτω κατηγορίες, όπου απαιτείται πριν οποιαδήποτε απόφαση να υπάρξει μία σύγκριση ωφελιμότητας, ασφάλειας, πλεονεκτημάτων ή μειονεκτημάτων: Νέα παραγωγική μονάδα, που πραγματοποιείται συνήθως από νέους επενδυτές ή από εττενδυτές που οι μέχρι τώρα δραστηριότητές τους δεν ήταν συναφείς με τη φύση της επένδυσης. Επέκταση της υφιστάμενης, με στόχο την αύξηση του κύκλου εργασιών της επιχείρησης. Ανανέωση, εκσυγχρονισμός ή συμπλήρωση του παραγωγικού δυναμικού της υπάρχουσας μονάδας, με παραγωγικά μέσα που 'χουν ως στόχο την βελτίωση της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας της ή για την προσθήκη νέων προϊόντων στις δραστηριότητές της. Εξαγορά υφιστάμενης παραγωγικής μονάδας, με στόχο από τη μία πλευρά την αύξηση των δραστηριοτήτων της και από την άλλη τη μείωση των ανταγωνιστικών. Στην περίπτωση αυτή υπάγεται η εξαγορά μιας προβληματικής επιχείρησης ή μιας επιχείρησης που βρίσκεται υπό διαχείριση ή εκκαθάριση και τέλος, Συμμετοχή σε υφιστάμενη επιχειρηματική δραστηριότητα, άμεσα με την εξαγορά ποσοστού μονάδας ή έμμεσα, με την απόκτηση μέρους των τίτλων της που κινούνται στην αγορά.

19 II. Ανάλογα με τον κλ.άδο παραγοχ/ής οι ετιενδύσεις διακρίνονται σε: Αγροτικές Βιομηχανικές Τουριστικές Μεταφορικές Μεταποιητικές Μετα/^-ευτικές και πολλές άλλες Με τον διαχωρισμό αυτό, μπορούμε να τιετύχουμε την ομαδοποίηση των επενδύσεων και να τις κατατάξουμε σε ομοειδείς κλάδους παραγωγής, έτσι ώστε να είναι δυνατή η ενιαία αντιμετώπιση των προβλημάτων τους. III. Ανάλογα με το μέγεθος οι επενδύσεις διακρίνονται σε: Μικρές Μεσαίες Μεγάλες Από την κατηγορία αυτή, ενδιαφέρουν κυρίως οι μεγάλες επενδύσεις, γιατί επιδρούν ιδιαίτερα στους διάφορους κλάδους της οικονομίας, έχοντας εντονότερες αναπτυξιακές διασυνδέσεις και ετηπτώσεις στους κλάδους αυτούς. IV. Ανάλογα με τον φορέα που πραγματοποιεί την επένδυση σε: Ιδιωτικές επενδύσεις, που σαν βασικό σκοπό έχουν την πραγματοποίηση κέρδους από την πλευρά του επενδυτή και την

20 κάλυψη της από καταναλωτικά αγαθά που ζητούνται από τους καταναλωτές. Κοινωνικές επενδύσεις, που σαν βασικό σκοπό έχουν την πραγματοποίηση έργων Κοινωνικού ενδιαφέροντος, που δεν ενδιαφέρει τους ιδιώτες ή η σημασία τους για το κράτος είναι τόσο μεγάλη, που δεν ετπτρέπεται να ανατεθούν σ αυτούς, είτε για λόγους στρατηγικής, είτε για την αποφυγή δημιουρητίας μονοπωλιακών καταστάσεων, που θα αποβούν σε βάρκ>ς του κοινωνικού συνόλου και των καταναλωτών. Μεικτές επενδύσεις, που συνήθως πραγματοποιούνται από κρατικούς φορείς (Ν. Π. Δ. Δ. ή I. Π. Δ. Δ. ) και ιδιώτες, συνεταιρισμούς ή κοινοπραξίες, με στόχο την πραγματοποίηση έργων κοινωνικού ενδιαφέροντος, τα οποία όμως θα λειτουρητήσουν με καθαρά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. V. Ανάλογα με την ένταση των παραγωγικών συντελεστών που θα χρησιμοποιήσουν, οι επενδύσεις διακρίνονται σε: Επενδύσεις έλτασης κεφαλαίου, δηλαδή σ αυτές που θα χρησιμοποιήσουν αναλογικά κεφάλαια, με τη μορφή μηχα\τ μάτων ή τεχνολογίας. Επενδύσεις έντασης εργασίας, δηλαδή σ' αυτές που θα χρησιμοποιήσουν αναλογικά, περισσότερους εριγαζόμενους. Οι επενδύσεις αυτές κυρίως πραγματοποιούνται σε περιοχές όπου υπάρχει άφθονο και φθηνό εργατικό δυναμικό και Επενδύσεις έντασης εδάφους, δηλαδή σ' αυτές που θα χρησιμοποιήσουν αναλογικά, περισσότερο τον συντελεστή έδαιρος. Η περίπτωση αυτή αφορά επενδύσεις αγροτικού χαρακτήρα.

21 VI. Ανάλογα με την γεοιγραφική θέση και κάλυψη, οι επενδύσεις διακρίνονται σε : Τοπικές, που οι δραστηριότητες τους έχουν τοπικό μόνον ενδιαφέρον. Περιφερειακές, που αφορούν την ευρτύτερη ττεριφέρεια Εθνικές, που αφορούν όλη την ετπκράτεια και Πολυεθνικές ή παγκόσμιες, όταν οι δραστηριότητες τους πρόκειται να επεκταθούν και έξω από τα όρια της επικρκίτειας. VII. Τέλος ανάλογα με την ετηκινδυνότητα τους, διακρίνονται σε : Ασφαίχίς, όταν οι κίνδυνοι που αναλαμβάνει ο εττενδυτής είναι ανύπαρκτοι. Οι περιτττώσεις αυτές αφορούν όμως συνήθως επενδύσεις χαμηλής αποδοτικότητας και τα περιθώρια κέρδους είναι πολύ χαμηλά. Παρόλα αυτά προτιμούνται από πολλούς εττενδυτές =, εξ αιτίας ακριβώς της ασφάλειας που προσφέρουν. Χαμηλού κινδύνου, όταν το ρίσκο που αναλαμβάνουν οι ετιενδυτές δεν είναι πολύ μεγάλο και τους δίνεται η δυνατότητα να διασφαλίσουν την επένδυση τους. Υψηλού κινδύνου, όταν οι κίνδυνοι που αναλαμβάνει ο επενδυτής είναι μεγάλοι. Οι περιπτώσεις αυτές αφορούν επενδύσεις υψηλής αποδοτικότητας και τα περιθώρια κέρδους είναι μεγάλα. Για τον λόγο αυτό και προτιμούνται από τους επενδυτές, ακριβώς για τα περιθώρια κέρδους που έχουν. Η κατηγορία αυτή είναι από τις σημαντικότερες για την αξιολόγηση των επενδύσεων, γιατί περιέχει μία αντίφαση, κυρίως στην σχέση επενδυτή - χρηματοδότη. Είναι λογικό οι επενδυτές να ελκύονται από τις επενδύσεις υψηλού κινδύνου, λόγω των μεγάλων περιθωρίων κέρδους που τους προσφέρουν, αλλά οι χρηματοδοτικοί οργανισμοί ( Τράπεζες), προσπαθούν να χρηματοδοτούν επενδύσεις που εξασφαλίζουν την ομαλή και ασφαλή επιστροφή των χρημάτων τους.

22 Έτσι υπάρχει μία διαριαίς προσπάθεια, από τους μεν πρκότους να πείσουν για την επιτυχία της επενδυτικής τους πρότασης και από τοι>ς δεύτερους, η προσπάθεια διερεύνησης των κινδύνων που ταθανόν να παρουσιασθούν. Συνέπεια όμως είναι η δημιουργία, από τους χρηματοδοτικούς οργανισμούς, ενός πολύπλοκου συστήματος ε>χγχου των προτάσεων, που αποτελεί πολλές φορές ανασταί.τικό παρ>άγοντα, για την υλοποίηση μιας ετιένδυσης Τα απαιτούμενα στάδια για την ολοκ>.ήρωση της επένδυσης. Για την ολοκλήρωση μιας ετιένδυσης, απαιτούνται τέσσερα στάδια από τα οποία θα πρέπει να περάσει ο επενδυτής. Η διαδικασία είναι προκαθορισμένη και πρέπει να ακολουθείτε όσο το δυνατόν με τον πιστότερο τρόπο. Τα στάδια αυτά είναι: Της προπαρασκευής. Της Μελέτης και προώθησης. Της Υλοποίησης. Της Λειτουργίας Το στάδιο της προπαρασκευής. Στο στάδιο αυτό ο επενδυτής ξεκινά, με την σύλληψη της "ιδέας της επένδυσης" ή με την διαπίστωση της επενδυτικής ευκαιρίας που παρουσιάζεται και προσπαθεί να προσδιορίσει τα βασικά στοιχεία που την αποτελούν. Στόχος του είναι να παρουσιάσει μία ενδιαφέρουσα και ελκυστική ιδέα, η οποία να είναι ταυτόχρονα και αποδοτική. Η ιδέα αυτή προέρχεται κυρίως από τις πληροφορίες ή εμπειρίες που έχει ο ίδιος ή από τις λίστες ευκαιριών που διαθέτουν οι Τράπεζες και το Υπουργείο Βιομηχανίας Ενέργειας και Τεχνολογίας.

23 Για την πληρέστερη εξέταση της ιδέας ή επενδυτικής ευκαιρίας που παρουσιάζεται, πρέπει να ερευνηθούν ορισμένοι τομείς, με την μορφή μιας προμελέτης εφικτότητας της ετιένδυσης. Τα αντικείμενα της επένδυσης. Τα αντικείμενα τα οποία χρειάζονται διερεύνηση είναι τα παρακάτω : Ί ο ενδιαφέρον του ετπχειρηματικού φορέα. Η ύπαρξη αγοράς για τα προϊόντα της μονάδας. Η τεχνική εφικτότητας του σχεδίου επένδυσης. Η οικονομική αποδοτικότητα της. Η επιλογή του τόπου εγκατάστασης της και Η επάρκεια οργάνωσης και διοίκησης της - Μάνατζμεντ. Για την επιβεβαίωση της βιωσιμότητας της ιδέας συντάσσεται Ειδική μελέτη Διερεύνησης και Εφικτότητας Επενδύσεων. Αυτή είναι μία γενική μελέτη, που ασχολείται σε βάθος με όλα τα θέματα της επένδυσης. Αν και τα ετημέρους αντικείμενα διαφέρουν ανάλογα με την επένδυση, εντούτοις ακολουθείται μία ορισμένη σειρά κεντρικών θεμάτων, που είναι κοινή για όλα τα σχέδια επένδυσης. Επίσης πρέπει να τονίσουμε ότι όλα τα θέματα μιας μελέτης αλληλεξαρτώνται και αλληλοεπηρεάζονται. Για τον λόγο αυτό δεν εξετάζονται μεμονωμένα αλλά ακολουθείται μία διαδικασία διασύνδεσης των αντικειμένων, που μαζί με την ύπαρξη πολλαπλών εναλλακτικών λύσεων, οδηγεί στην καλύτερη οικονομικά, τεχνικά και διαχειριστικά λύση. Αναλυτικά μια Γ ενική Μελέτη Επένδυσης Εφικτότητας πρέπει να περιέχει τα παρακάτω στοιχεία : Τα βασικά γεωγραφικά στοιχεία της περιοχής. Το πληθυσμιακό δυναμικό. Τις εισαγωγές και εξαγωγές που πραγματοποιούνται στην περιοχή.

24 Τους συντε>χστές της παραγωγής που αξιοποαχύνται ή είναι προς αξιοποίηση. Την υπάρχουσα βιομηχανική όραστηριότητα, του κ^λδου που αναφερόμαστε. Την υποδομή που υπάρχει στην περιοχή. ^ Τα στοιχεία με τις δραστηριότητες που μπορούν να ανατιτυχθούν στην περιοχή. Την εκτίμηση της ζήτησης του προϊόντος που θα παρκιχθεΐ Το συνολικό κόστος της επένδυσης. Οι πρώτες και βοηθητικές ύλες που θα απαιτηθούν και οι πηγές προέλευσης τους. Το κόστος παραγωγής του προϊόντος. Η πρόβλεψη των ετήσιων εσόδων. Ο τρόπος οργάνωσης και διοίκησης της μονάδας. Το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής. Τις ανάγκες υποδομής της επένδυσης. Τις ττηγές χρηματοδότησης. Τις συναλλαγματικές επιπτώσεις της επένδυσης. Αξιολόγηση της απόδοσης, με ιδιωτικό-οικονομικά κριτήρια..λί,ιολόγηση της απόδοσης, με κοινωνικό-οικονομικά κριτήρια. Η μελέτη αυτή μας βοηθάει να διαπιστώσουμε την Βιωσιμότητα της επένδυσης και να προσδιορίσουμε τις δυνατότητες υλοποίησης της. Ειδικότερα ο στόχος της είναι να ερευνήσει; Την καταλληλόττ τα του φορέα που θα αναλάβει την υλοποίηση και λειτουργία της επένδυσης. Την ύπαρξη επαρκούς ζήτηση για το προϊόν που θα παραχθεί.

25 ^ Γην καταλληλότητα και εφικτότητας του προτεινόμενου με-^^έθους της μονάδας. Την καταλληλότητα του τεχνοϊλγικού εξοπλισμού και την τεχνογνοίσία που θα χριησιμοποιηθεί. Την επιλογή του τόπου εγκατάστασης της. Την ύπαρξη σε ικανές ποσότητες, των πρώτων και βοηθητικών υλών. Τον τρόπο οργάνωσης και ίχιτουργίας της. Την εξασφάλιση της βιωσιμότητας της. Την επαρκή χρηματοδότηση της σε όλα τα στάδια. Την αποτελεσματική διαχείριση των πόρων της και τέλος. Τις τυχόν Κοινωνικές και Περιβαντολογικές επιδράσεις καθώς και τις τπθανές αντιδράσεις της Κοινής Γνώμης, π.χ. η αντίδραση των κατοίκων και Δημάρχων του Λεκανοπεδίου Αττικής για τον τρόπο και τόπο εγκατάστασης της Νέας χωματερής των Αθηνών. Βασιζόμενοι στα παραπάνω μπορούμε να διατυπώσουμε τα οριστικά συμπεράσματα για την προτεινόμενη επένδυση. Από την στιγμή που θα αποφασισθεί ότι η επένδυση, έχει όλα τα χαρακτηριστικά που συνηγορούν για την υλοποίηση της, αρχίζει η διαδικασία της συγκέντρωσης στοιχείων για την εκπόνηση της οριστικής μελέτης σκοπιμότητας- εφικτότητας της. Με τον τρόπο αυτό θα δημιουργηθεί η επενδυτική πρόταση που θα εξετάζει όλες τις απόψεις που την αφορούν, έτοιμη να κατατεθεί στον φορέα χρηματοδότησης και επιδότησης για αξιολόγηση ή στον επενδυτή για άμεση υλοποίηση. Συμπληρωματικά στην παραπάνω μελέτη και επειδή η κα'θε επένδυση παρουσιάζει τις δικές της ιδιομορφίες, υπάρχει μία μεγάλη

26 ποικιλία Μελετών διερεύνησης, οι οποίες απαιτούνται κατά περίπτωση και κατά εττένδυση. Χαρακτηριστικά μερικές από αυτές είναι; Μελέτη ανάπτυξης περιοχών που παρουσιάζουν συγκριτικά π/χονεκτήματα σε σχέση με άλλες. Σαν παράδειγμα μπορούμε να αναφέρουμε, την εκμετολλευση του ορυκτού πλούτου μιας περιοχής ή την καλλιέργεια συγκεκριμένων φυτών, σε ειδικές περιοχές. Μελέτη αξιοποίησης πλουτοπαραγωγικών πόρων, όπως η αξιοποίηση δασών για υλοτομία ή την τουριστική αξιοποίηση μιας περιοχής, που διαθέτει ιδιαίτερες φυσικές ομορφιές. Κλαδικές μελέτες, που επισημαίνουν δυνατότητες εττένδυσης Σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας και Ειδικές μελέτες κατά προϊόν. Οι μελέτες αυτές έχουν σκοπό να υποδείξουν στους υποψήφιου επενδυτές, το αντικείμενο προς το οποίο μπορούν να στραφούν ή να τους αποθαρρύνουν από άλλα που θεωρούνται κορεσμένα ή όχι αποδοτικά. Πολλές από αυτές, εκπονούνται από εττίσημους Κρατικούς φορείς, τόσο για την εγκυρότητα τους, όσο και για το υψηλό τους κόστος. Συχνά τέλος οι εκάστοτε Κυβερνήσεις τις χρησιμοποιούν για την πριοώθηση της αναπτυξιακής τους πολιτικής Το στάδιο της μελέτης και της προώθησης. Η διαδικασία εκπόνησης της οριστικής μελέτης, είναι η σημαντικότερη από όλες. Με βάση τα στοιχεία που θα περιέχει θα

27 αξιολχ)γηθεί η πρόταση και θα κριθεί η Βιωσιμότητα της. Στο στάδιο αυτό, εκτελούνται οι παρακάτω εργασίες : 1. Η εκπόνηση της μελέτης. 2. Η οριστική ρύθμιση της χρηματοδότησης και 3. Η διαδικασία της ετηλ^γής και ανάθεσης των Κατασκευαστών και της προμήθειας του μηχανο>χ>γικού εξοπλισμού και των διάφορων απαιτούμενων υλικών. Η Επενδυτική Πρόταση, που αναφέρεται και σαν Οριστική Με).έτη ή Μελέτη Εφαρμογής, εκτός από τα στοιχεία της Διερευνητικής μελέτης ου προαναφέραμε τιεριλαμβάνει και τα τιαρκικάτω στοιχεία : Τον χρονικό και ταμειακό προγραμματισμό όλων των ερ-^ασιών που περιλαμβάνει η επένδυση. Τον προσδιορισμό του χώρου εγκατάστασης και την διάταξη των εγκαταστάσεων με πλήρη Αριχιτεκτονικά σχέδια. Την περιγραφή του τρόπου εγκατάστασης και διάταξης του μηχανολογικού εξοπλισμού, με πλήρη μηχανολογικά σχέδια. Τις οδηγίες για τα μέτρα ασφα>χίας. τόσο κατά τη διάρκεια της κατασκευαστικής περιόδου, όσο και κατά την λειτουργία της μονάδας. Το πρόγραμμα πρόσληψης και εκπαίδευσης του προσωπικού και τέλος. Την έναρξη λειτουργίας, τις δοκιμές και την παράδοση του έργου από τους κατασκευαστές. Ειδικά για την υπαγωγή επιχειρηματικών σχεδίων στα κίνητρα που παρέχονται από το κράτος, για την ανάπτυξη και εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεων, το Υπουργείο Βιομηχανίας Ενέργειας και Τεχνολογίας, με τον Νόμο 2234/1994, καθορίζει τα στοιχεία που πρέπει να περιλαμβάνονται στην οριστική μελέτη, καθώς και τα παραστατικά και

28 τις βεβαιώσεις που συνηγορούν στην απόδειξη των παραπάνοι. Με βάση το άρθρο 1 του παραπάνω Νόμου, την αίτηση για υπαγωγή, πρέπει να την συνοδεύουν τα παρακάτω στοιχεία : 1. Ειδικό Ερωτηματο/ώγιο, που περιλαμβάνει: Τα γενικά στοιχεία της επιχείρησης. Τα στοιχεία του ετηχειρηματικού σχεδίου. Τα στοιχεία του επενδυτή. 2. Συμπληρώνεται μόνο όταν πρόκειται για επέκταση - εκσυγχρονισμό η μετεγκατάσταση υπάρχουσας μονάδας και περιλαμβάνει: Τους ρυθμούς ανάπτυξης των πωλήσεων. Τον κύκ).ο εργασιών. Τις εξαγωγές. Τα τεχνικό-παραγωγικά στοιχεία της ετπχείρησης. Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία της ετπχείρησης και Την οργανωτική δομή της. 3. Ανάλυση της ανταγωνιστικής θέσης και στρατηγικής της επιχείρησης που περιλαμβάνει: Την επισταμένη ανάλυση και διάγνωση του ευρύτερου περιβάλλοντος της ετπχείρησης. Προσδιορισμός και αιπολόγηση της ανταγωνισπκής στρατηγικής της επιχείρησης. Το σημαντικότερο μέρος της μελέτης είναι η ανιίλυση του σχεδίου δράσης για την Βιωσιμότητα της επένδυσης, που περιλαμβάνει: Τον προσδιορισμό του επιχειρηματικού σχεδίου.

29 Τον προσδιορισμό των στόχων και των ειδικότερων σχεδΰον δράσης. Γην ανάλυση των χρηματοοικονομικών σχεδίων. Γην ανάλυση της ευαισθησίας των π(χ)τεινόμενων σχεδίων δράσης. Τον χρηματοδοτικό πίνακα των επιχορηγούμενων δαπανών και τέλος. Τον προσδιορισμό των ποσοτικών στόχων. Η αναφορά αυτή είναι ιδιαίτερα τιεριληπτική, αλλά θα αναφερθούμε εκτενέστερα στο ειδικά αφιερωμένο στον Ν. 2234/94 κεφάλαιο, όπου θα αναλυθούν όλες οι περιπτώσεις και θα προσδιορισθούν όλα τα απαιτούμενα στοιχεία, για την υποβολή της αίτησης ένταξης σ'αυτόν. Το μόνο ίσως σημαντικό που θα πρέπει να αναφέρουμε και ου διαφοροποιεί τις επενδύσεις αυτές από τις υπόλουιες, είναι ότι δεν ετητρέπεται η έναρξη των εργασιών της ετιένδυσης πριν από την υποβολή της αίτησης υπαγωγής. Για τον λόγο αυτό, ορισμένες από τις εργασίες που προαναφέραμε, οφείλουν να πραγματοποιηθούν στο επόμενο στάδιο ή τουλάχιστον μετά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης Το στάδιο της υλοποίησης. ενέργειες: Στο στάδιο της υλοποίησης, περιλαμβάνονται οι παρακάτω Ο χρονικός και ταμιακός προγραμματισμός των κατασκευαστικών έργων. Δηλαδή το χρονοδιάγραμμα της

30 πορείας υλοποίησης των κατασκευό^ν και ο προσδιορισμός αποπληρωμής σε κάθε προκαθορισμένο στάδιο των εργασιών. Η χωροταξική διάταξη των έργων και η εκτέ>χση των έρ /ο>ν υποδομής. Δηλαδή η προετοιμασίας των εδαφών για την εγκατάσταση του εργοστασίου. Η κατασκευή των κτιριακών και λοιπών εγκαταστάσεων. Η προμήθεια και εγκατάσταση του μηχανολογικού και >Λΐπού εξοπλισμού. Η οργάνωση του Μάνατζμεντ, δηλαδή του τρόπου οργάνωσης και διοίκησης της μονάδας, καθώς και την πρόσληψη και εκπαίδευση του προσωπικού. Η οργάνωση του δικτύου Μάρκετινγκ, δηλαδή του τρόπου οργάνωσης της παραγωγής και διακίνησης των παραγόμενων προϊόντων και τέλος, Οι πρώτες δοκιμές, μέχρι την ολοκληρωτική λειτουργία της μονάδας Το στάδιο /χιτουργίας. Το στάδιο λειτουργίας και παραγωγής περιλαμβάνει; Την προκαταρκτική περίοδο παραγωγής, με ταυτόχρ>ονη παρακολούθηση της μονάδας ως προς τον ποιοτικό έλεγχο των παραγόμενων προϊόντων και τον έλεγχο της παραγωγικότητας. Την παρακολούθηση των εκταμιεύσεων και χρηματικών ροών, την τήρηση των δανειακών υποχρεώσεων και την παρακολούθηση του οικονομικού αποτελέσματος της επένδυσης, στην πρώτη φάση της λειτουριγίας.

31 Έννοιες Κνχιόιά: I. Οι επενδύσεις χοιρίζονται: Με βάση τον χαρακτήρα σε: 1) Τακτικές επενδύσεις και 2) Στρατηγικές ετιενδύσεις. Με βάση την ασφάλεια σε: 1)Επενδύσεις σε βέβαιο μέλλον και 2)Επενδύσεις σε αβέβαιο μέλλον. II. Τα στοιχεία ενός σχεδίου επένδυσης είναι: Μία πολύπλοκη και σύνθετη δραστηριότητα. Απαιτεί την διάθεση πόρων. Δημιουργεί νέα παραγωγική μονάδα. Γίνεται σε ετπλεγμένο τόπο. Έχει καθορισμένο χρόνο ζωής. Παράγει αγαθά και υπηρεσίες και Δημιουργείται κυρίως για να ικανοποιήσει την ζήτηση. III. Τα στοιχεία στα οποία βασίζεται η ανάλυση και η αξιολόγηση των επενδύσεων είναι: Το κόστος: Άμεσο. ο Διαφορικό κόστος, ο Κόστος ευκαιρίας. Έμμεσο. Οι ωφέλειες: Αμεσες. Έμμεσες. IV. Οι επενδύσεις διαχωρίζολται σε: Οικονομικά ανεξάρτητες. Οικονομικά εξαρτημένες. Συμπληρωματικές Υποκατάστατες Αμοιβαίως αποκλεισμένες

32 V. Οι απόψεις που επιδρούν σε μία επένδυση είναι: Οικονομική Επιχειρηματική Τεχνική Χωροταξική- Περιβαντολογική Χρηματοδοτική Οργανωτική- Διοικητική Διαχειριστική Εργασιακή- Συνδικαλιστική Κοινωνικοπολιτική VI.Οι διακρίσεις των επελ δύσεων: 1) Ανάλογα με την φύση της επένδυσης; Νέα παραγωγική μονάδα Επέκταση υφιστάμενης Ανανέωση- εκσυγχρονισμός- συμπλήρωση Εξαγορά υφιστάμενης Συμμετοχή σε υφιστάμενη 2) Ανάλογα με τον κ).άδο παραγωγής; Αγροτικές Βιομηχανικές Τουριστικές Μεταφορικές Μεταποιητικές Μεταλλευηκές κ. λ. π. 3) Ανάλογα με το μέγεθος; Μικρές Μεσαίες Μεγάλες 4) Ανάλογα με τον φορέα; Ιδιωτικές Κοινωνικές Μεικτές

33 5) Ανά>Λγα με την ένταση to j v παραγοογικών συντε>χστών: ^ Έντασης κεφαλαίου ^ Έντασης εργασίας ^ Έντασης εδάφους 6) Ανά/^γα με την γεωγραφική θέση: Τοτηκές ^ Περιφερειακές Εθνικές Πολυεθνικές ή παγκόσμιες 7) Ανά/Λγα με την επικινδυνότητά τους: Ασφαλείς Χαμηλού κινδύνου Υψηλού κινδύνου \'11. Τα στάδια ολοκ>.ήρωσης της επένδυσης: 1. Προπαρασκευής 2. Με>χτη της προώθησης 3. Υλοποίησης 4. Λειτουργίας *Στο στάδιο της προπαρασκευαστικής πρεπει να διερευνηθούν τα παρακάτω αντικείμενα : Το ενδιαφέρον του φορέα. Η ύπαρξη αγοράς. Η τεχνική εφικτότητας. Η οικονομική αποδοτικότητα Ο τόπος εγκατάστασης και Η οργάνωση και διοίκηση της μονάδας.

34 Μία με/χτη εφικτότητας περύ^μβάνει τα τταρακάτεο στοιχεία : Γεοιγραφικά. Πληθυσμιακά. Εισαγωγές - εξαγοογές. Συντελεστές παραγωγής. Βιομηχανική δραστηριότητα. Υποδομή. Ζήτηση προϊόντων. Μέγεθος μονάδας. Κόστος επένδυσης. Πρώτες και βοηθητικές ύλες. Κόστος παραγωγής. Ετήσια έσοδα. Οριγάνωση και διοίκηση. Χρονοδιάγραμμα. Υποδομή. Πηγές χρηματοδότησης. Συναλλαγματικές επιπτώσεις. Αξιολόγηση ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων. Αξιολόγηση κοινωνικοοικονομικών κριτηρίων. Στόχοι της μελέτης εφικτότητας είναι να ερευ\*ήσει : Την καταλληλότητα του φορέα. Τη ζήτηση του προϊόντος. Το μέγεθος της μονάδος. Τον τεχνολογικό εξοπλισμό-τεχνογνωσία. Τον τόπο εγκατάστασης. Την ύπαρξη πρώτων και βοηθητικών υλών. Τον τρόπο οργάνωσης και Αειτουριγίας. Την βιωσιμότητα. Την χρηματοδότηση. Την διαχείριση και Τις κοινωνικές και περιβαντολογικές επιδράσεκ

35 » Οι κατηγορίες των μελετών διερεύνησης είναι: Ανάπτυξη περιοχών. ^ Αξιοποίηση π?θ)υτοπαραγωγικών κ>λδων τη: οικονομίας Προϊόντων. V'lll. Στάδιο με>χτης και προώθησης. 1. Η οριστική μελέτη ή μελέτη εφαρμογής περιλαμβάνει: Προγραμματισμό εργασιών. Προσδιορισμό χώρου-χωροταξία εγκαταστάσεων Διάταξη εξοπλισμού. Μέτρα ασφαλείας. Πρόσληψη εκπαίδευση προσωπικού. Δοκιμές-παράδοση έριγου. 2. Τα στοιχεία που θα πρέπει να συνοδεύουν μια μελέτη με βάση τον 2234/94 είναι: α. Ειδικό ερωτηματολόγιο που περιλαμβάνει: Γενικά στοιχεία της επιχείρησης. Τα στοιχεία της επένδυσης. Τα στοιχεία του επενδυτή. β. Σε περίπτωση επέκτασης εκσυγχρονισμού περιλαμβάνει: Τους ρυθμούς ανάπτυξης των πωλήσεων. Τον κύκλο εργασιών. Τις εξαγωγές. Τα τεχνικό-παραγωγικά στοιχεία. Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία. Την οργανωτική δομή.

36 XI.Οι ομάδες εργασίας για την σύνταξη το^ν με>χτο>ν πρέπει να έχουν την παρακάτω σύνθεση : Έναν Οικονομολόγο (Προϊστάμενο της ομάδας). Έναν Ερευνητή - αναλυτή θεμάτων αγοράς. Έναν ή δύο Μηχανολόγους. Έναν Πολιτικό μηχανικό. Έναν Περιβαλλοντολόγο. Έναν Φοροτεχνικό. Έναν Οικονομολόγο ειδικό στο Management. Έναν Οικονομολόγο ειδικό στο Marketing. Έναν ειδικό σε θέματα εργασιακών σχέσεων και ετηλογής προσωπικού. XII. Οι χρονικές διαστάσεις μιας επένδυσης είναι: Η περίοδος της Μελέτης. Η περίοδος της Κατασκευής. Η έναρξη της Λειτουργίας. Η παραγωγική λειτουργία. Η λήξη της παραγωγικής ζωής της.

37 ΚΚΦΑΛΑ10 ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ ΚΑΙ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ 1. ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ 1.1. Τι είναι το σχέδιο επένδυσης ; Η δημιουργικότητα ενός ετηχειρηματικού φορέα ( ιδιώτη, εταιρείας, συνεταιρισμού, ομίλου, δημόσιας ετηχείρησης) εξαρτάται κυρίως από τα παραγωγικά έργα που προωθούνται στο κοινωνικό σύνολο. Παραγωγικά έρ>γα είναι : γεωργικές βιομηχανίες, μεταλλευτικές μονάδες, βιομηχανικές μονάδες, ναυπηγεία, ξενοδοχεία, επιχειρήσεις μεταφορών και πολλά ολλα, που δημιουργούνται για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες σε αγαθά και υπηρεσίες. Ένα παραγωγικό έργο ξεκινάει από μια ετηχειρηματική ιδέα ή από την επισήμανση μιας επενδυτικής ευκαιρίας. Εφόσον αυτή κρίνεται ενδιαφέρουσα, υποβάλλεται σε παραπέρα διεύρυνση ή μελέτη ως σχέδιο επένδυσης. Το σχέδιο επένδυσης είναι μια πολυσύνθετη δραστηριότητα, που αναλαμβάνει το κόστος ο επιχειρηματικός φορέας (επενδυτής) και απαιτεί μια σειρά από καλά σχεδιασμένη και επιλεγμένη θέση μια νέα παραγωγική μονάδα ή να επεκταθεί η υφιστάμενη, που έχει ορισμένο χρόνο ζωής και παράγει αγαθά και υπηρεσίες (οι ωφέλειες), τα οποία ζητούνται στο εσωτερικό ή το εξωτερικό. Η έννοια του σχεδίου επένδυσης θα γίνει περισσότερο κατανοητή, αν αναφερθούμε αναλυτικά στα επιμέρους στοιχεία που συνθέτουν το περιεχόμενο του. ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ - ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ

38 Τα κυριότερα στοιχεία του σχεδίου εττένδτκγης είναι τα εξής ; 1. Αποτε/χί πολυσύνθετη δραστηριότητα, που ανα>χιμβάνει κάποιος υπεύθυνος επιχειρηματικός φορέας ως εττενδυτής, ο οποίος πρέτιει να πάρει ορισμένες καλά μελετημένες και σχεδιασμένες αποφάσεις για την ολοκλήρωση του σχεδίου ετιένδυσης σε παραγωγική μονάδα. Ο επιχειρηματικός φορέας μπορεί να είναι ιδιώτης, ανώνυμος εταιρεία, δημόσια επιχείρηση, συνεταιρισμός, συνεταιριστική εταιρεία, δημόσια επιχείρηση, εταιρεία λαϊκής βάσης κ.λ.π. 2. Απαιτεί τη διάθεση σπανίων (εδαφικών εκτάσεων, κεφαλαίων, ειδικευμένων εργατών, διευθυντικών στελεχών κ.λ.π.) που συνιστούν το κόστος του. Οι πόροι που χρησιμοποιούνται στο σχέδιο επένδυσης εκφράζονται σε χρηματικούς όρ>ους η χρηματοδότηση, η οποία εξασφαλίζεται κατά ένα μέρος από τους κατάλληλους χρηματοδοτικούς φορείς (τράπεζες κλπ.). 3. Δημιουργεί μια νέα παραγωγική μονάδα ή είναι επέκταση υφιστάμενης ή μπορεί να πάρει και τη μορφή συμμετοχής σε παραγωγική ή άλλη επιχειρηματική δραστηριότητα. 4. Γίνεται σε ορισμένο τόπο (θέση εγκατάστασης του σχεδίου επένδυσης). 5. Έχει ορισμένο χρόνο παραγωγικής ζωής (η περίοδος παραγωγικής λειτουργίας του σχεδίου επένδυσης). 6. Παράγει αγαθά ή και υττηρεσίες που αποτελούν ης ωφέλειες ή τα έσοδα του.

39 7. Δημιουργείται κυρίως για να ικανοποιήσει τη ζήτηση στη χώρα ή το εξωτερικό για τα αγαθά ή τις υπηρεσίες που θα προσφέρει. Πρέπει να τονίσουμε ιδιαίτερα ότι το σχέδιο ετιένδυσης γίνεται με την πρωτοβουλία ευθύνης, διοίκησης, οργάνωσης και κατεύθυνση ενός επιχειρηματικού φορέα ( το μάνατζμεντ ) και αποτελεί οικονομοτεχνικό συνδυασμό ή μετασχηματισμό πόρων σε παραγωγική διαδικασία, η οποία προσφέρει αγαθά και υπηρεσίες. Οι πόροι που χρησιμοποιούνται το σχέδιο ετιένδυσης είναι το κόστος ή εισροές του (έξοδα κα άλλες αρνητικές επιπτώσεις). Τα παραγόμενα αγαθά αποτελούν τις ωφέλειες 'η την εκροή του (έσοδα και άλλες θετικές αναπτυξιακές ετιιπτώσεις ), όπως φαίνεται στο πιο κάτω διάγραμμα 1. Είναι φανερό ότι τα δύο βασικά μεγέθη ή ροές του σχεδίου επένδυσης είναι: Α) το κόστος και Β) οι ωφέ>.ειες. Α. Το κόστος του σχεδίου επένδυσης είναι άμεσο και έμμεσο. Άμεσο κόστος είναι η φανερή διάθεση ή δαπάνη οικονομικών πόρων για τη δημιουργία του σχεδίου επένδυσης (π.χ. διάθεση γης, κεφαλαίου, εργασίας κλπ) και ην παραγωγική λειτουργία του (λειτουργικό κόστος). Έμμεσο κόστος είναι μια σειρά από αρνητικές δευτερογενείς επιδράσεις ή επιπτώσεις (αρνητικές "διαχύσεις ) που προκύπτουν από το σχέδιο επένδυσης (π.χ. Αλλοίωση στο φυσικό περιβάλλον, καταστροφή ενός αρχαιολογικού χώρου κ.λ.π.). Β. Οι ωφέλειες του σχεδίου επένδυσης είναι άμεσες και έμμεσες. Οι άμεσες ωφέλειες περιλαμβάνουν όλα τα έσοδα από την πώληση των αγαθών και υπηρεσιών που παράγει το σχέδιο επένδυσης. Οι έμμεσες ωφέλειες περιλαμβάνουν όλες τις θετικές αναπτυξιακές επιδράσεις -

40 επιπτώσεις (ή θετικές "διαχύσεις ), όπως π.χ. η χρησιμοποίηση των παραγόμενων αγαθών και υττηρεσιών για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων, η ενίσχυση της αναπτυξιακής ψυχο?υθγίας από το σχέδιο επένδυσης, η τεχνική πρόοδος της χώρας από τη χρησιμοποίηση προχωρημένης τεχνολογίας κλπ. Εισροές / Πόροι (συντε>χστές παραγωγής) Έξοδα (κόστος) Συνδυασμός και Μετασχηματισμός Πόρων Σε παραγωγική διαδικασία (ο ρό>λς του Μάνατξμε\τ ή του Επιχειρηματικού φορέα) Εκροές Παραγωγή (αγαθών και υπηρεσιών ) Έσοδα (όφελος) Αιάγραααα 1 Απλή σχηματική παρουσίαση του σχεδίου επένδυσης. Τα δύο αυτά μεγέθη A και Β αποτελούν τα βασικά στοιχεία πάνω στα οποία στηρίζεται η ανάλυση και αξιολόγηση του σχεδίου επένδυσης.

41 1.2 Ο πολυδιάστατος χαρακτήρας τοιν σχεδίο^ν επέ\ δυσης- Είναι απαραίτητο να επιση ράνουμε εξαριχής ότι η προώθηση του σχεδίου επένδυσης δεν είναι εύκολη υπόθεση, γιατί έχει πολυδιάστατος χαρακτήρα και πολλές απόψεις. Να ποιες είναι οι κυριότερες απόψεις του σχεδίου επένδυσης : α) Η επιχειρηματική άποψη, ως ανάληψη ευθυνών, πρωτοβουλιών και κινδύνων. β) Η τεχνική άποψη, ως διαδικασία οικονομοτεχνικού συνδυασμού και μετασχηματισμού πόρων -εισροών σε παραγωγή -εκροή αγαθών και ως πρόβλημα επιλογής του άριστου τεχνολογικού εξοπλισμού, γ) Η οικονομική άποψη, ως εξασφάλιση της οικονομικής απόδοσης του σχεδίου επένδυσης που προκύπτει από τη σύγκριση των πόρων που διατέθηκαν και των οικονομικών αποτελεσμάτων τους, δ) Η χρηματοδοτική άποψη, που αναφέρεται στη διερεύνηση της χρηματοδοτικής εφικτότητας για την εξασφάλιση των αναγκαίων χρηματικών κεφαλαίων που θα χρειαστούν για την ταμειακή εξυπηρέτηση του έργου σε όλες του τις φάσεις. ε) Η χωροταξική και περιβα)^.οιτική άποψη, που αναφέρεται στην επιλογή της άριστης τοποθεσίας για το σχέδιο επένδυσης, σε συσχετισμό και με τις επιδράσεις του στο φυσικό -οικολογικό και ιστορικό περιβάλλον. στ) Η οργανωτική άποψη, ως πρόβλημα εξασφάλισης της καλύτερης δυνατής οργανωτικής δομής των παραγωγικών και άλλων λειτουριγιών του σχεδίου επένδυσης όπως είναι π.χ. το σύστημα παραγωγής, οι σχέσεις με τους προμηθευτές, το δίκτυο διανομής κ.τ.λ. ζ) Η διοικητική άποψη, ως πρόβλημα εττιλογής του καλύτερου συστήματος μάνατζμεντ για τη διοίκηση όλων των υποθέσεων που

42 αφορούν την πραγματοποίηση, τη λειτουργία, τη διάθεση της παραγιογής και τον έλεγχο όλων των διαδικασιών της μονάδας, η) Η διαχειριστική άποψη, ως πρόβλημα διαχείρισης των πόρων, της περιουσίας και της ρευστότητας της τιαραγωγικής μονάδας, θ) Η εργασιακή-συνδικαλιστική άποψη, ως μέριμνα για την εξασφάλιση αρμονικών εργασιακών σχέσεων, ώστε να επικρ>ατεί κ).ίμα δημιουργικής σύμπνοιας μεταξύ ιδιοκτητών, στελεχών και εργατών, ι) Η κοινωνικό-πολιτική άποψη, που είναι αναγκαία, για το παραγωγικό έργο δεν απομονώνεται από τον κοινωνικό και πολιτικό του περίγυρο, δεδομένου ότι μπορεί να παράγει κοινωνικώς επιθυμητά ή ανεπιθύμητα αγαθά και ενδιαφέρει ζωηρά τους πολίτες όταν επηρεάζει το ανθρώπινο περιβάλλον μέσα στο οποίο ζουν. Η κατανόηση των παραπάνω πολλαπλών απόψεων των σχεδίων επένδυσης αποσαφηνίζει πληρέστερα τον χαρακτήρα τους και ετπτρέπει σε όλους (επιχειρημαηκούς φορείς, αναλυτές-αξιολογητές, χρηματοδοτικού φορείς τεχνικούς εμπειρογνώμονες και άλλους) να πάρουν ορθότερες αποφάσεις που αφορούν την αντιμετώτηση των προβλημάτων τους. Η ολοκληρωμένη αξιολόγηση των σχεδίων επένδυσης περιλαμβάνει τη διερεύνηση της ευστάθειας όλων των παραπάνω απόψεων (α) - (ι) και κυρίως τη σύγκριση των ροών κόστους και ωφελειών τους: 1) από ιδιωτικό-οικονομική άποψη (με υπολογιζόμενεςκοινωνικές τιμές). Σε περίπτωση όμως που υπάρχουν πολλά εναλλακτικά σχέδια επένδυσης και διαθέσιμοι χρηματοδοτικοί πόροι είναι περιορισμένοι, η αξιολόγηση αναφέρεται στην ιεράρχηση των επενδυτικών σχεδίων από άποψη συγκριτικής αποδοτικότητας και στην επιλογή εκείνων των σχεδίων επένδυσης που προσφέρουν περισσότερα πλεονεκτήματα σε αναφορά με τις απόψεις (α) - (ι).

43 Μέθοδοι αξιολόγησης επενδύσεων. A ttc -c ΓυνοΑ ο ruiv p 6g 5<juv rro u εχει ε π ιν ό η σ ε ; η ο ικ ο νο υ ικ ή ε π α τ η μ η νια το ν π ε ο σ δ ιο ο ισ υ ό ε ν ό ς < ρ ιτη ρίο υ β σ σ ε ι του ο π ο ίο υ υ π ο ο ε ί να Ancp6ti α- - ο ο α σ η <ατα ''ν α ξ ιο Α ο νη σ η ε π ε ν δ ύ σ ε ω ν θ α ε ξ ε τ α σ ο υ υ ε παρακάτι.*, τ ε α σ ε- ρις μεθόδους οι ρποιες είναι <αι οι συνηθέστερες Οι δυο π ρώ τες η Μ έ θο δ ο ς της Μ έ σ η ς Α π ο δ ο τικότη τα ς <αι η Μ έ θο δ ο ς Ε π α νείσ π ρ α ξη ς των Ε π εν δ υμ έν ω ν ΚεφαΑ αιω ν δεν π αίρ νουν ^ ~ ζ ^ η 'η χρονική αξία του χρ ήμα τος Α ντίθετα οι δυο άλλες π ου είναι η Μ έ θο δ ο ς της Κ α θα ρ ή ς Π α ρ ο ύ σ α ς Α ξίας και η Μ έ θο δ ο ς του Ε σ ω τερ ικού Συ ντελεσ τή Α π ό δ ο σ η ς σ τη ριζον-οι στην τεχνική των π ροεξοφ Α ούμενω ν χρ ηματικώ ν ρ οώ ν Η Μ έ θ ο δ ο ς τη ς Μ έ σ η ς Α ττο δ ο τ ικ ό τ η τ α ς. Η μέσ η α π οδοτικοτη τα της επ ένδυσ η ς, δίνεται απ ό τον Αόνο ω ν υεσ ω ν ετήσ ιω ν κερδώ ν μετά την αφ α ίρ εσ η τω ν απ ο σ β έσ εω ν και τω ν φ όοω ν δια Ό υ υέσου ύψους της επένδυσης Π α ρ ά δ ε ιγ μ α : Αν υποθέσουμε ότι η αρχική επένδυση είναι δρχ Τα ετήσια καθα ρ ά κέρ δ η είναι 1 έτος = δρχ 2 έτο ς = δρχ 3 έτος = δρχ ( ) / 3 Η Μ έσ η α π οδοτικότη τα = / 2 ί Η ε π ε ν δ υ τικ ή π ρ ό τ α σ η θα γ ίν ε ι α π ο δ ε κ τ ή ε ά ν η ε λ ά χ ισ τ η α π ο δ ε κ τ ή α π ό τη ν επ ιχ είρ η σ η α π ο δ ο τ ικ ό τ η τα είν α ι κ ά τω α π ό 6 6,6 %. Το πλεονέκτημα της μεθόδου αυτής είναι η απλότητα αλλά μειονεκτει ε πειδή δεν λαμβάνει υπόψη τη χρονική κατανομή των κερδών Ετσι το ποσοστό του πρώτου και δευτέρου χρόνου μπορεί να είναι χαμηλό με αποτέλεσ μα να π αρα σ ύρ ει την απ ο δ ο τικότη τα π ρ ο ς τα κάτω και να α π ο δ εχθε. ο επ ιχείρηση να π ρ α γ μ α το π ο ιή σ ει επ ενδύσ εις π ου σ τα επ ό μ ενα χρόνια να κρ ιθούν αν όχι α σ ύ μ φ ο ρ ες σ τη ν καλ ύτερ η π ερίπ τω σ η χα μ η λής α π ο δ ο τικοτητας farsv'/v-v