ΕΚΘΕΣΗ I.1. Ανάλυση Υπάρχουσας Κατάστασης Καταγραφή / Οπτικοποίηση Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών Δήμου Κορυδαλλού

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΚΘΕΣΗ I.1. Ανάλυση Υπάρχουσας Κατάστασης Καταγραφή / Οπτικοποίηση Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών Δήμου Κορυδαλλού"

Transcript

1 Πρόγραμμα «Είμαστε Όλοι Πολίτες» του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) για τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) Πρόσκληση «Προαγωγή των Δημοκρατικών Αξιών, συμπεριλαμβανομένων των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» Έργο «Ανάπτυξη Συμμετοχικής Μεθοδολογίας και e- Πλατφόρμας για τη Xάραξη Ολοκληρωμένης Πολιτιστικής Πολιτικής σε Τοπικό Επίπεδο Πιλοτική Εφαρμογή στο Δήμο Κορυδαλλού» - DemoCU ΕΚΘΕΣΗ I.1 Ανάλυση Υπάρχουσας Κατάστασης Καταγραφή / Οπτικοποίηση Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών Δήμου Κορυδαλλού Αναστασία Στρατηγέα, Αναπλ. Καθηγ. Ε.Μ.Π. - Επιστ. Υπεύθυνη Έργου ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΟΥ Αθήνα Σεπτέμβριος 2015 Τομέας Γεωγραφίας και Περιφερειακού Σχεδιασμού Σχολή Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο i

2 ii

3 ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΡΓΟΥ Αναστασία Στρατηγέα, Αναπλ. Καθηγ. Ε.Μ.Π., Επιστ. Υπεύθ. Έργου DemoCU ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ / ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΟΥ : 1. ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Θωμάς Χατζηχρήστος, Δρ. Χρυσαΐδα-Αλίκη Παπαδοπούλου, Α.Τ.Μ., MSc Γιώργος Σωμαράκης, Μηχανικός Χωροταξίας, Πολεοδομίας & Περιφ. Ανάπτυξης Μαρία Παναγιωτοπούλου, Α.Τ.Μ. Ακριβή Λέκα, Δρ. Βίκυ Κατσώνη, Επίκ. Καθηγ., ΤΕΙ Αθηνών 2. ΔΙΚΤΥΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ Επιστημονική Ομάδα ΔΑΚΜ Μπιθυμήτρης Γιώργος, Δρ., Συντονιστής Έργου DemoCU Μαραβά Νεκταρία, MSc, Επ. Συνεργάτης ΔΑΚΜ Παπαμιχαλόπουλος Αλέκος, Νομικός, Σύμβουλος Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Στέλεχος ΔΑΚΜ Αλεξόπουλος, Ανδρέας, Δρ., Στέλεχος ΔΑΚΜ, Υπεύθυνος ενεργοποίησης φορέων και Υλοποίησης Επικοινωνιακού Σχεδίου Στέλλα Παπαμιχαήλ, Δρ., Κοινωνιολόγος, Υποστήριξη των βιωματικών εργαστηρίων Διοικητική Ομάδα Έργου, ΔΑΚΜ Καζνέσης Στέλιος, Διοικητική Υποστήριξη Μαρίνα Γκιόκα, Στέλεχος ΔΑΚΜ - Ενεργοποίηση των Ομάδων-Στόχου iii

4 Νικόλαος Μπασδέκης, Στέλεχος ΔΑΚΜ, Ανάπτυξη Πλατφόρμας Έργου Οπτικοποίηση Πολιτιστικών και Αθλητικών Φορέων Κωνσταντίνος Κουφογιάννης, Στέλεχος ΔΑΚΜ, Ανάπτυξη πλατφόρμας και επικαιροποίηση ιστοσελίδας του έργου Μιχάλης Σμυρνιώτης, Στέλεχος ΔΑΚΜ, Ανάπτυξη Πλατφόρμας Ειρήνη Ρούλια, Οικονομική διοίκηση έργου Παναγιώτα Χριστοθανοπούλου, Γραμματειακή υποστήριξη 3. ΔΗΜΟΣ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ Λώρα Σταματάκη, Συντονίστρια Ομάδας Έργου DemoCU για τον Δήμο Κορυδαλλού Έφη Παγκάλου, Υπεύθυνη δημοσιότητας έργου Ξενοφών Τιμόλογος, Διαχείριση της πλατφόρμας Δημήτριος Αναγνωστόπουλος, Εθελοντής - Διοικητική υποστήριξη κατά την προετοιμασία της ενδιάμεσης έκθεσης προόδου του έργου. Αργύριος Παπαμιχαλόπουλος, Συμμετοχή στον συντονισμό των βιωματικών εργαστηρίων iv

5 Το έργο χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία, στο πλαίσιο του Προγράμματος «Είμαστε όλοι Πολίτες», το οποίο είναι μέρος του συνολικού Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του ΕΟΧ για την Ελλάδα, γνωστού ως EEA Grants. Διαχειριστής Επιχορήγησης του Προγράμματος είναι το Ίδρυμα Μποδοσάκη. Στόχος του Προγράμματος είναι η ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών στη χώρα μας και η ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και της βιώσιμης ανάπτυξης. This project is funded by Iceland, Liechtenstein and Norway under the EEA Grants Greek NGO Programme We are all Citizens. The Bodossaki Foundation is the Fund Operator of this Programme. The Programme aims to strengthen civil society and enhance the contribution of NGOs to social justice, democracy and sustainable development. v

6 vi

7 vii

8 viii

9 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα «Έκθεση Ι.1 Ανάλυση Υπάρχουσας Κατάστασης Καταγραφή / Οπτικοποίηση Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών Δήμου Κορυδαλλού» αποτελεί ένα πρώτο βασικό στάδιο για την κατάρτιση του τελικού συμμετοχικού στρατηγικού σχεδίου για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των πολιτιστικών υποδομών και εν τέλει την ολοκληρωμένη χάραξη πολιτιστικής πολιτικής στον Δήμο Κορυδαλλού. Στο στάδιο αυτό καταγράφεται και αξιολογείται η υπάρχουσα κατάσταση τόσο των πολιτιστικών / αθλητικών υποδομών του Δήμου, όσο και των πολιτιστικών / αθλητικών φορέων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή μελέτης αναδεικνύοντας, σε σχέση με το οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό προφίλ της περιοχής, τις ελλείψεις, τις ανάγκες, τα πλεονεκτήματα/ευκαιρίες, αλλά και τις προκλήσεις των τομέων του πολιτισμού και του αθλητισμού στην περιοχή μελέτης. Παράλληλα η ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης συνοδεύεται από την πρώτη χαρτογραφική αποτύπωση, στο επίπεδο του Δήμου, των συγκεκριμένων φορέων. Η αποτύπωση αυτή, πέραν της χωρικής διάστασης που ενσωματώνει, εμπεριέχει επίσης ποιοτικές και ποσοτικές πληροφορίες για τον εκάστοτε φορέα ή υποδομή, στοιχεία χρήσιμα για ένα φάσμα ομάδων χρηστών αλλά και των επιδιωκόμενων σχεδιαστικών στόχων σε τοπικό επίπεδο. Το πρώτο αυτό στάδιο της συμμετοχικής προσέγγισης του DemoCU για το συμμετοχικό πολιτιστικό σχεδιασμό αποσκοπεί στην τροφοδότηση της ομάδας έργου με ένα σύνολο πληροφοριών το οποίο, με βάση και τους στόχους που έχουν τεθεί, θα συμβάλει στη διατύπωση του Προσχεδίου Διαχείρισης Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών για τον Δήμο Κορυδαλλού. Το εν λόγω σχέδιο θα αποτελέσει αντικείμενο διαβούλευσης με την Πολιτιστική Επιτροπή Διαβούλευσης (ΠΕΔ), με σκοπό τη συλλογή των απόψεων των μελών της επιτροπής αυτής και την ενσωμάτωσή τους σε αυτό. Σε επόμενο στάδιο, το εμπλουτισμένο προσχέδιο θα τεθεί προς διαβούλευση με τη Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης (ΔΕΔ) για την οριστικοποίησή του, την ανάρτησή του στην πλατφόρμα DemoCU και τον σχολιασμό του από την τοπική κοινωνία. Αναλυτικότερα, η Έκθεση Ι.1 περιλαμβάνει τα παρακάτω πέντε κεφάλαια: Το Κεφάλαιο 1, το οποίο αποτελεί την εισαγωγή στην προσέγγιση της παρούσας έκθεσης και επιχειρεί να δώσει στον αναγνώστη το περίγραμμα, πάνω στο οποίο στηρίζεται η ανάπτυξη του περιεχομένου των επόμενων κεφαλαίων. Στο πλαίσιο αυτό, περιγράφει τις κύριες κατευθύνσεις στις οποίες στηρίζεται ο πολιτιστικός σχεδιασμός σήμερα, δίνοντας έμφαση στην ολοκλήρωση των πολιτιστικών σχεδίων στο γενικότερο αναπτυξιακό σχεδιασμό των τοπικών κοινοτήτων και τη συμμετοχική διάσταση. Περιγράφει ακόμη τον τρόπο με τον οποίο το DemoCU ακολουθεί αυτές τις κατευθύνσεις, οι οποίες οριοθετούν και το είδος της πληροφορίας που κρίνεται σκόπιμο να συγκεντρωθεί για τον σκοπό αυτό. Τέλος, παρουσιάζει τη δομή κεφαλαίων της έκθεσης και τον ρόλο κάθε κεφαλαίου στο πλαίσιο του DemoCU. Το Κεφάλαιο 2, στο οποίο αναλύεται το κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον, εντός του οποίου θα λάβουν χώρα οι συμμετοχικές διαδικασίες του έργου DemoCU στον ix

10 Δήμο Κορυδαλλού. Στο κεφάλαιο αυτό αναλύονται τα δεδομένα της φυσικής, οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας, οι υποδομές, κ.λπ. Το Κεφάλαιο 3, παρουσιάζει το πολιτιστικό προφίλ μέσα από την εμβάθυνση στην παρούσα κατάσταση των τομέων του πολιτισμού και αθλητισμού της περιοχής μελέτης. Η παρουσίαση αυτή είναι το αποτέλεσμα δύο διαφορετικών ερευνών: (α) η πρώτη έρευνα παρουσιάζει τα αποτελέσματα από την καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης σχετικά με τους τομείς του πολιτισμού και αθλητισμού από την ομάδα του έργου, καθώς και τη χαρτογράφηση αυτών, (β) η δεύτερη έρευνα εμπλουτίζει την παραπάνω πληροφορία σχετικά με το αντικείμενο και τις δράσεις, αλλά και το όραμα των φορέων πολιτισμού και αθλητισμού που καταγράφηκαν προηγουμένως, με στοιχεία τα οποία παρέχουν οι ίδιοι οι φορείς του πολιτισμού και αθλητισμού, μέσω ενός δομημένου ερωτηματολογίου. Το Κεφάλαιο 4 επιχειρεί μια πρώτη αξιολόγηση των τομέων πολιτισμού και αθλητισμού, μέσα από την παρουσίαση των πλεονεκτημάτων, αδυναμιών, ευκαιριών και προκλήσεων με τα οποία βρίσκονται αντιμέτωποι οι συγκεκριμένοι τομείς σήμερα. Η παρουσίαση αυτή είναι προϊόν ανάλυσης και σύνθεσης: (α) των απόψεων των φορέων του πολιτισμού και αθλητισμού σε σχέση με τα παραπάνω ζητήματα, που διατυπώθηκαν με τη βοήθεια ενός ερωτηματολογίου και προσωπικών συνεντεύξεων, και (β) της ανάλυσης της υπάρχουσας κατάστασης από κοινωνικο-οικονομική άποψη γενικότερα αλλά και από την άποψη των τομέων του πολιτισμού και αθλητισμού ειδικότερα στην περιοχή μελέτης από την ομάδα του έργου DemoCU. Τέλος, το Κεφάλαιο 5 εστιάζει το ενδιαφέρον του στον εντοπισμό των φραγμώνεμποδίων στην υλοποίηση των συμμετοχικών διαδικασιών στο πλαίσιο του έργου DemoCU, με τη μερική εφαρμογή του διαγνωστικού εργαλείου CLEAR. Στόχος της συγκεκριμένης ανάλυσης είναι η χάραξη στρατηγικής για την υπερπήδηση των εμποδίων αυτών και την αύξηση της αποτελεσματικότητας των συμμετοχικών διαδικασιών στο έργο. Για το σκοπό αυτό αξιοποιεί την παρελθούσα εμπειρία από την υλοποίηση του συμμετοχικού προϋπολογισμού στο Δήμο Κορυδαλλού, καθώς και τις απόψεις ενός αντιπροσωπευτικού αριθμού στελεχών του Δήμου, που συλλέγονται με τη βοήθεια ενός ερωτηματολογίου. x

11 EXECUTIVE SUMMARY Report I.1 on the Analysis of the Current Situation Recording and Visualization of Cultural Structures and Infrastructures of the Korydallos Municipality presents the work carried out at Stage I of the DemoCU Project. This work is considered as a prerequisite, a first step towards the structuring of a participatory strategic cultural plan, setting the framework for a more effective management of cultural structures and infrastructures in the study area. At this stage, the current state of the cultural/sports structures and infrastructures is studied and evaluated, aiming at the identification of the needs, strengths, weaknesses, but also challenges faced by the cultural/sport sectors in the specific local socioeconomic environment. Moreover, the current cultural structures and infrastructures are presented on a cartographic background. Such visualization, apart from incorporating the spatial dimension of the cultural/sport resources, it also incorporates a range of qualitative information for each cultural/sport structure or infrastructure, which can be valuable for a range of planning objectives and groups of users. This first stage of work in DemoCU aims at feeding work process of the project with a range of data that will be further elaborated and will be used for the delineation of a rough outline for the management of cultural/sport structures and infrastructures. This rough outline will be, at a second stage, subject to consultation with the Cultural Consultation Committee (CCC), the views and opinions of which will be used for its enrichment; while it will also be discussed with the Municipal Consultation Committee (MCC), for further improving its content. The outcome of this process pre-final rough outline will then be exposed to the local society for further commenting and improvement. The structure of this report has as follows: Chapter 1 consists of an introductory section, aiming to present the rationale upon which the content of this report is built. In this respect, it elaborates on key issues of cultural planning at the local level, stressing the importance of: the integration of cultural plans into the general development strategy of a specific region; and the adoption of participatory approaches. Then it explains how DemoCU deals with these key issues, which in a way determine the type of data that need to be collected; while finally it presents the structure of the report by explaining the context and the goal of each chapter within the DemoCU approach. Chapter 2 aims to explore the socioeconomic environment within which the DemoCU project is carried out. Towards this end, a range of data are collected and elaborated as to the economic, social, environmental reality, the infrastructures, etc. Chapter 3 aims at the delineation of the cultural/sport profile of the study area. Work in this chapter is the result of two distinct processes: the first one, carried out by DemoCU partners, refers to the collection, elaboration and visualization of the current state of the cultural/sport sectors in the study area; the second one aims at the further enrichment of the above data by collecting information by the cultural/sport xi

12 associations as to their field of activation, actions, opinions, profile, etc. These data are collected by means of a structured questionnaire based on personal interview. In Chapter 4 a first evaluation of the cultural/sport sectors is carried out. Through this evaluation are identified strengths and weaknesses but also opportunities and challenges faced by these sectors in the area of concern. This evaluation is based on: the opinions of heads of cultural and sport associations, collected by means of a structured questionnaire and personal interviews; and the analysis of the current state of the region at hand, taking into consideration both the present socioeconomic situation as well as the present situation of the cultural and sport sectors, as these are delineated in Chapters 2 and 3 above. Finally, Chapter 5 is focussing on the identification of barriers impeding the implementation of participatory processes in DemoCU by means of the CLEAR diagnostic tool. The aim of this analysis is to inform the DemoCU strategy towards overcoming these barriers and increasing effectiveness of participatory processes. For this purpose will be utilized experience gained by previous applications of participatory approaches in the study area (participatory budgeting) as well as opinions and views of a representative number of municipality staff, collected by means of a structured questionnaire and personal interview. xii

13 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Εισαγωγή Δόμηση Ολοκληρωμένου Σχεδίου Πολιτιστικής Ανάπτυξης Η Προσέγγιση του DemoCU Ολοκλήρωση Τομέα Πολιτισμού στον Στρατηγικό Σχεδιασμό της Περιοχής Μελέτης Η Συμμετοχική Προσέγγιση Δομή Παρούσας Έκθεσης Ανάλυση Υπάρχουσας Κατάστασης Δήμου Κορυδαλλού Η Θέση του Δήμου Κορυδαλλού στην Περιφέρεια Αττικής Πολιτική και Διοικητική Οργάνωση Δήμου Κορυδαλλού Δημογραφικά Χαρακτηριστικά Δήμου Κορυδαλλού - Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού Το Κοινωνικό Προφίλ του Πληθυσμού του Δήμου Κορυδαλλού Το κοινωνικό προφίλ του Δήμου (οικογενειακή κατάσταση, σύνθεση πληθυσμού ετεροδημότες/αλλοδαποί) Το δημογραφικό, κοινωνικό προφίλ των αλλοδαπών στην περιοχή μελέτης Μορφωτικό Επίπεδο Πληθυσμού Δήμου Κορυδαλλού Η Οικονομική Διάρθρωση του Πληθυσμού στον Δήμο Κορυδαλλού Οικονομικά ενεργός πληθυσμός (ΟΕΠ) Η διάρθρωση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού κατά τομέα και κλάδο οικονομικής δραστηριότητας Η εξέλιξη του οικονομικά ενεργού πληθυσμού κατά θέση στο επάγγελμα Η εξέλιξη και τα χαρακτηριστικά της απασχόλησης στον Δήμο Κορυδαλλού Ο δείκτης ανεργίας και η εξέλιξή του στον Δήμο Κορυδαλλού Η Επιχειρηματική Δραστηριότητα στον Δήμο Κορυδαλλού Υφιστάμενη Κατάσταση Φυσικού Περιβάλλοντος και Πολεοδομικού Ιστού Δήμου Κορυδαλλού Περιβάλλον και Ποιότητα Ζωής στον Δήμο Κορυδαλλού Τα παλαιά λατομεία Οικιστική και πολεοδομική οργάνωση Πολεοδομικές Ενότητες Οικιστικό Περιβάλλον Χρήσεις γης Οικιστικός ιστός Βιομηχανία Κέντρα Εμπόριο Διοίκηση xiii

14 2.8. Κοινωνικός Εξοπλισμός Τεχνική - Παραγωγική Υποδομή - Δίκτυα Μεταφορές Ύδρευση Αποχέτευση Ηλεκτρική ενέργεια Φυσικό αέριο Πληροφορική και τηλεπικοινωνίες Το Πολιτιστικό Προφίλ του Δήμου Κορυδαλλού Μεθοδολογία Προσδιορισμού των Πολιτιστικών / Αθλητικών Πόρων στον Δήμο Κορυδαλλού Ο Πολιτισμός στον Δήμο Κορυδαλλού - Δομές και Υποδομές Πολιτισμού Δομές και δράσεις πολιτισμού από τον Δήμο Κορυδαλλού Πολιτιστικοί Φορείς στον Δήμο Κορυδαλλού Αξιολόγηση τομέα πολιτισμού από τους φορείς της πόλης του Κορυδαλλού Υποδομές πολιτισμού στον Δήμο Κορυδαλλού Αξιολόγηση πολιτιστικών υποδομών από τους φορείς της πόλης του Κορυδαλλού Ο Αθλητισμός στον Δήμο Κορυδαλλού Η πολιτική για τον αθλητισμό του Δήμου Κορυδαλλού Προγράμματα αθλητισμού από τον Δήμο Κορυδαλλού Αθλητικοί φορείς στον Δήμο Κορυδαλλού Αξιολόγηση τομέα αθλητισμού από τους φορείς του Κορυδαλλού Υποδομές Αθλητισμού στον Δήμο Κορυδαλλού Οπτικοποίηση / Χαρτογραφική Απεικόνιση Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών Δήμου Κορυδαλλού Αξιολόγηση Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών του Δήμου Κορυδαλλού Διαπιστώσεις από την Ανάλυση της Υπάρχουσας Κατάστασης Διαπιστώσεις σχετικά με τους Τομείς του Πολιτισμού και Αθλητισμού στον Δήμο Κορυδαλλού Αξιολόγηση Τομέων Πολιτισμού και Αθλητισμού στον Δήμο Κορυδαλλού - SWOT Ανάλυση Αξιολόγηση Εμποδίων Συμμετοχής στο Έργο DemoCU Η Προσέγγιση CLEAR Η Προσέγγιση CLEAR Εφαρμογή Προσέγγισης CLEAR στο Έργο DemoCU ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ xiv

15 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 2-1: Μόνιμος Πληθυσμός ανά δεκαετία ( )και ποσοστιαία μεταβολή Πίνακας 2-2: Πληθυσμός Αλλοδαπών ανά Φύλο και Ποσοστιαία Σύνθεση Πίνακας 2-3: Αριθμός και Ποσοστιαία Σύνθεση ανά Ηλικιακή Ομάδα του Πληθυσμού των Υπηκόων Τρίτων Χωρών που Διαμένουν Νόμιμα στον Δήμο Κορυδαλλού 27 Πίνακας 2-4: Αριθμός και Ποσοστιαία Σύνθεση ανά Οικογενειακή Κατάσταση Υπηκόων Τρίτων Χωρών που Διαμένουν Νόμιμα στον Δήμο Κορυδαλλού Πίνακας 2-5: Αριθμός Υπηκόων Τρίτης Χώρας που Διαμένουν Νόμιμα στον Δήμο Κορυδαλλού και Ποσοστιαία Σύνθεση ανά Υπηκοότητα Πίνακας 2-6: Διαχρονική εξέλιξη μορφωτικού επιπέδου του πληθυσμού στον Δήμο Κορυδαλλού Πίνακας 2-7: Κατανομή του ΟΕΠ ανά κλάδο παραγωγής Πίνακας 2-8: Κατανομή του ΟΕΠ ανά Κλάδο Παραγωγής 2001 Μεταβολή Πίνακας 2-9: Νέοι και Παλαιοί Άνεργοι ως % του Συνόλου των Ανέργων στον Δήμο Κορυδαλλού Πίνακας 2-10: Επιχειρήσεις ανά ομαδοποιημένο κλάδο παραγωγής στον Δήμο , 2000, Πίνακας 2-11: Οι Δέκα Σημαντικότεροι Οικονομικοί Κλάδοι ως προς τον Αριθμό των Επιχειρήσεων Πίνακας 2-12: Ψυχαγωγικές, Πολιτιστικές και Αθλητικές Επιχειρήσεις Δήμου Κορυδαλλού Πίνακας 2-13: Πληθυσμός/Πυκνότητα ανά Πολεοδομική Ενότητα Πίνακας 2-14: Προβλεπόμενος Πληθυσμός Επεκτάσεων Πίνακας 2-15: Έκταση κοινωνικών υποδομών ανά εξυπηρέτηση Πίνακας 2-16: Υποδομές για την Εκπαίδευση Πίνακας 2-17: Έκταση Οδικού Δικτύου ανά Πολεοδομική Ενότητα Πίνακας 3-1: Απασχολούμενοι / Εξυπηρετούμενοι στα Ανταποδοτικά Προγράμματα του ΟΑΠ Πίνακας 3-2: Τμήματα/ Απασχολούμενοι /Εξυπηρετούμενοι ΕΡΤΕΚΟ Πίνακας 3-3: Τμήματα / Απασχολούμενοι / Εξυπηρετούμενοι Πίνακας 3-4: Τμήματα / Απασχολούμενοι / Εξυπηρετούμενοι Πίνακας 3-5: Τμήματα/ Απασχολούμενοι /Εξυπηρετούμενοι Πίνακας 3-6: Τμήματα / Απασχολούμενοι / Εξυπηρετούμενοι Πίνακας 3-7: Τμήματα / Απασχολούμενοι / Εξυπηρετούμενοι Πίνακας 3-8: Τμήματα/ Απασχολούμενοι /Εξυπηρετούμενοι Πίνακας 3-9: Πολιτιστικοί Φορείς και Σύλλογοι σύμφωνα με Στοιχεία του ΕΠ του Δήμου (2008) xv

16 Πίνακας 3-10: Πολιτιστικοί Φορείς και Σύλλογοι σύμφωνα με την έρευνα στο πλαίσιο του έργου DemoCU (2015) Πίνακας 3-11: Πολιτιστικές Υποδομές - Είδος και Αριθμός Πίνακας 3-12: Δράσεις και Εξυπηρετούμενα Μέλη από τον ΟΑΠ του Δήμου Κορυδαλλού, Πίνακας 3-13: Μέλη ανά ακαδημία αθλητισμού Πίνακας 3-14: Εξειδικευμένα Προγράμματα Γυμναστικής ανά Ηλικιακή Ομάδα και Αριθμό Μελών Πίνακας 3-15: Αριθμός μελών ανά σχολείο στο πρόγραμμα «Σχολείο σε Κίνηση» Πίνακας 3-16: Φορείς αθλητισμού που αποτυπώνονται στον Χάρτη Πίνακας 3-17: Φορείς πολιτισμού που αποτυπώνονται στον Χάρτη Πίνακας 3-18: Φορείς Πολιτισμού και Αθλητισμού που δεν Αποτυπώνονται στον Χάρτη Πίνακας 5-1: Συμμετέχοντες ανά Περιοχή Συνάντησης και Πολεοδομική Ενότητα. 132 Πίνακας 5-2: Συμμετέχοντες ανά Θεματική Ενότητα ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Διάγραμμα 2-1: Οργανόγραμμα Δήμου Κορυδαλλού Διάγραμμα 2-2: Εξέλιξη Πραγματικού Πληθυσμού στον Δήμο Κορυδαλλού Διάγραμμα 2-3: Ποσοστιαία Πληθυσμιακή Μεταβολή στον Δήμο Κορυδαλλού ανά Δεκαετία Διάγραμμα 2-4: Σύνθεση Πραγματικού Πληθυσμού Δήμου Κορυδαλλού ανά Φύλο το 2001 και το Διάγραμμα 2-5: Κατανομή Πραγματικού Πληθυσμού κατά Ηλικιακές Ομάδες στον Δήμο Κορυδαλλού Διάγραμμα 2-6: Ποσοστιαία Μεταβολή Πληθυσμού ανά Ηλικιακή Ομάδα Διάγραμμα 2-7: Ηλικιακή Πυραμίδα Δήμου Κορυδαλλού - Πληθυσμός 2001και 2011) Διάγραμμα 2-8: Ποσοστιαία Σύνθεση Πραγματικού Πληθυσμού Δήμου Κορυδαλλού ανά Κατηγορία Οικογενειακής Κατάστασης το Έτος Διάγραμμα 2-9: Ποσοστιαία Σύνθεση Νοικοκυριών Δήμου Κορυδαλλού ανά Αριθμό Μελών Διάγραμμα 2-10: Αριθμός Πυρηνικών Οικογενειών Δήμου Κορυδαλλού Διάγραμμα 2-11: Ποσοστιαία Σύνθεση Πληθυσμού Δήμου Κορυδαλλού - Ομοδημότες, Ετεροδημότες, Αλλοδαποί το έτος Διάγραμμα 2-12: Μεταβολή Πληθυσμού Δήμου Κορυδαλλού τη δεκαετία Ομοδημότες, Ετεροδημότες και Αλλοδαποί Διάγραμμα 2-13: Ποσοστιαία Κατανομή Πληθυσμού Αλλοδαπών ανά Φύλο xvi

17 Διάγραμμα 2-14: Ποσοστιαία Σύνθεση ανά Ηλικιακή Ομάδα του Πληθυσμού των Υπηκόων Τρίτων Χωρών που Διαμένουν Νόμιμα στον Δήμο Κορυδαλλού Διάγραμμα 2-15: Ποσοστιαία Σύνθεση ανά Οικογενειακή Κατάσταση των Υπηκόων Τρίτων Χωρών που Διαμένουν Νόμιμα στον Δήμο Κορυδαλλού Διάγραμμα 2-16: Ποσοστιαία Σύνθεση Υπηκόων Τρίτων Χωρών που Διαμένουν Νόμιμα στο Δήμο Κορυδαλλού (για όσους διατίθεται το σχετικό στοιχείο) Διάγραμμα 2-17: Μορφωτικό Επίπεδο Πραγματικού Πληθυσμού Δήμου Κορυδαλλού το Έτος Διάγραμμα 2-18: Εκπαιδευτικό Επίπεδο Πραγματικού Πληθυσμού Περιφέρειας Αττικής το έτος Διάγραμμα 2-19: Εκπαιδευτικό Επίπεδο Πραγματικού Πληθυσμού Χώρας (2011) Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφής Διάγραμμα 2-20: Οικονομικά Ενεργός Πληθυσμός ( ) στον Δήμο Κορυδαλλού Διάγραμμα 2-21: % ΟΕΠ και μη ΟΕΠ στον Δήμο και στην Περιφέρεια Διάγραμμα 2-22: % του ΟΕΠ ανά Φύλο στον Δήμο Κορυδαλλού Διάγραμμα 2-23: Ποσοστό ΟΕΠ ανά Τομέα Οικονομικής Δραστηριότητας Διάγραμμα 2-24: Ποσοστό Απασχολουμένων κατά Θέση στο Επάγγελμα ως Ποσοστό του Συνόλου του Οικονομικά Ενεργού Πληθυσμού του Δήμου Κορυδαλλού το Διάγραμμα 2-25: Ποσοστά Απασχόλησης στο Σύνολο του ΟΕΠ στον Δήμο Κορυδαλλού, την Περιφέρεια Αττικής και το Σύνολο της Χώρας Διάγραμμα 2-26: Εξέλιξη του Ποσοστού Ανεργίας στον Δήμο Κορυδαλλού Διάγραμμα 2-27: Ποσοστιαία Σύνθεση Οικονομικής Δραστηριότητας ανά Κλάδο (10 σημαντικότεροι με βάση τον αριθμό των επιχειρήσεων) Διάγραμμα 2-28: Μετακινήσεις από Κορυδαλλό προς άλλους Δήμους της Αττικής Πηγή: Έρευνα Μετακινήσεων ΟΑΣΑ, προορισμοί ταξιδιών κατοίκων Δ. Κορυδαλλού Διάγραμμα 2-29: Κατανομή Μετακινήσεων από Κορυδαλλό προς άλλες περιοχές της Αττικής Διάγραμμα 2-30: Ποσοστιαία κατανομή των ερωτώμενων σε σχέση με την πρόσβαση στο διαδίκτυο Διάγραμμα 3-1: Συμπλήρωση ΕΝΤΥΠΟΥ Ι - Πολιτισμός / Αθλητισμός από τους πολιτιστικούς και αθλητικούς φορείς της πόλης Διάγραμμα 3-2: Θεματική δραστηριοποίηση φορέων ανά κατηγορία Διάγραμμα 3-3: Διάρθρωση κοινού στο οποίο απευθύνονται οι πολιτιστικοί φορείς της πόλης Διάγραμμα 3-4: Διάρθρωση Κοινού στο οποίο Απευθύνονται οι Αθλητικοί Σύλλογοι Διάγραμμα 5-1: Αντίληψη Πολιτών σχετικά με τον Βαθμό Συμμετοχής τους στη Διαμόρφωση των Τοπικών Πολιτικών xvii

18 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΧΑΡΤΩΝ Χάρτης 2-1: Θέση Δήμου Κορυδαλλού στο Λεκανοπέδιο Αττικής Χάρτης 2-2: Χρήσεις γης Δήμου Κορυδαλλού Χάρτης 2-3: Πολεοδομικές Ενότητες Δήμου Κορυδαλλού Χάρτης 2-4: Επέκταση Μετρό Χάρτης 2-5: Δίκτυο Φυσικού Αερίου στην Πόλη του Κορυδαλλού Χάρτης 3-1: Θεσμοθετημένες Χρήσεις Τομέας Αθλητισμού Χάρτης 3-4: Οπτικοποίηση Αθλητικών και Πολιτιστικών Φορέων Δήμου Κορυδαλλού xviii

19 1. Εισαγωγή O πολιτιστικός σχεδιασμός σε τοπικό επίπεδο περιλαμβάνει δύο διακριτές αλλά αλληλοσυνδεόμενες διαδικασίες: Η πρώτη αφορά την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου πολιτιστικής ανάπτυξης στην περιοχή μελέτης. Η δεύτερη αφορά την ολοκλήρωση του τομέα του πολιτισμού με τους λοιπούς τομείς δραστηριότητας και τις λειτουργίες της πόλης, μέσα από την ενσωμάτωση των στόχων και των πολιτικών υλοποίησης του ολοκληρωμένου πολιτιστικού σχεδίου σε όλες τις εκφάνσεις του αναπτυξιακού σχεδιασμού και των διαδικασιών λήψης αποφάσεων 1. Η συμμετοχική προσέγγιση για την υλοποίηση των παραπάνω διαδικασιών αποτελεί κρίσιμο παράγοντα. Πιο συγκεκριμένα: Σημαντικό στοιχείο για τη χάραξη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου πολιτιστικής ανάπτυξης είναι η ενσωμάτωση των συμμετοχικών διαδικασιών και στις δύο παραπάνω αναφερόμενες διαδικασίες, τόσο δηλαδή στην ανάπτυξη του σχεδίου για τον τομέα του πολιτισμού όσο και στη διαδικασία λήψης διατομεακών αποφάσεων. Η συμμετοχική προσέγγιση θα συμβάλλει στην τροφοδότηση της όλης σχεδιαστικής διαδικασίας με τις απόψεις των πολιτών και των φορέων του πολιτισμού, οδηγώντας στη λήψη αποφάσεων που αποτυπώνουν τις επιθυμίες και τα οράματα της τοπικής κοινωνίας. Η εφαρμογή των παραπάνω διαδικασιών για τη συμμετοχική ανάπτυξη ενός Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αξιοποίησης των Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών με περιοχή μελέτης τον Δήμο Κορυδαλλού, αποτελεί τον κεντρικό στόχο γύρω από τον οποίο δομείται η προσέγγιση του έργου DemoCU. Η συνεισφορά κάθε μίας από τις παραπάνω διαδικασίες για την επιδίωξη του στόχου περιγράφεται συνοπτικά στη συνέχεια, έτσι ώστε να δώσει το γενικό περίγραμμα της πληροφορίας που παρουσιάζεται στην παρούσα έκθεση (Έκθεση Ι.1) και η οποία εστιάζει στην εμβάθυνση: στα γενικά χαρακτηριστικά της περιοχής μελέτης και τους στρατηγικούς στόχους σχετικά με τον τομέα του πολιτισμού και αθλητισμού σε αυτή, στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των τομέων του πολιτισμού και του αθλητισμού που συνθέτουν το πολιτιστικό και αθλητικό προφίλ της περιοχής αυτής, στην αξιολόγηση των χαρακτηριστικών αυτών και τον εντοπισμό των δυνατών και αδύνατων σημείων των μελετώμενων τομέων, στον εντοπισμό των εμποδίων/φραγμών που υπεισέρχονται στην υλοποίηση των συμμετοχικών διαδικασιών για την εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας στη χάραξη πολιτιστικής πολιτικής στο πλαίσιο του έργου DemoCU. 1 Βλ. Ψαρρού, Μ. (2013), Ο Δημοτικός Προγραμματισμός στον Τομέα του Πολιτισμού, Greek Political Review, 1

20 1.1. Δόμηση Ολοκληρωμένου Σχεδίου Πολιτιστικής Ανάπτυξης Η Προσέγγιση του DemoCU Στο έργο DemoCU, η έννοια του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ διευρύνεται για να περιλάβει και τον τομέα του ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ, θεωρώντας τον τελευταίο ως έναν κοινωνικό θεσμό, ο οποίος αντικατοπτρίζει τη δεδομένη τοπική κοινωνία και τον πολιτισμό της. Είναι χαρακτηριστική η θεώρηση του αθλητισμού στην Αρχαία Ελλάδα, ως κοινωνικού και πολιτισμικού αγαθού, με σημαντικές παιδαγωγικές διαστάσεις και χαρακτήρα. Με βάση την παραπάνω διατύπωση, το έργο DemoCU εστιάζει τόσο τον τομέα του πολιτισμού όσο και αυτόν του αθλητισμού. Έτσι, όπου αναφέρεται στη συνέχεια της παρούσας έκθεσης ο τομέας του πολιτισμού, μέσα σε αυτόν νοείται και ο τομέας του αθλητισμού. Η ανάπτυξη ενός Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αξιοποίησης των Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών στο πλαίσιο του έργου DemoCU στην περιοχή μελέτης (Δήμος Κορυδαλλού) υλοποιείται μέσα από μια σειρά σταδίων, τα οποία περιγράφονται συνοπτικά στη συνέχεια. Το πρώτο στάδιο αφορά στην ανάλυση των χαρακτηριστικών της περιοχής μελέτης, έτσι ώστε να αποτυπωθεί το φυσικό, κοινωνικό, οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον εντός του οποίου θα επιδιωχθούν οι στόχοι του έργου DemoCU. Η καταγραφή αυτή είναι απαραίτητη για την ανάγνωση και αποκωδικοποίηση σημαντικών παραμέτρων της φυσικής και κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας της μελετώμενης περιοχής περιβάλλον σχεδιασμού και λήψης απόφασης που μπορεί να συμβάλουν ή να σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τον τομέα του πολιτισμού και πρέπει να ληφθούν υπόψη στη χάραξη πολιτιστικής πολιτικής. Το δεύτερο στάδιο εμβαθύνει στον τομέα του πολιτισμού κεντρικό άξονα ανάπτυξης του έργου DemoCU μέσα από την πλήρη διερεύνηση και καταγραφή των διαθέσιμων πολιτιστικών πόρων της περιοχής μελέτης υπό την ευρεία έννοια του όρου. Στο πλαίσιο αυτό καταγράφονται και ταξινομούνται οι πόροι αυτοί, εμβαθύνοντας στις ακόλουθες ενότητες: (α) φυσική και πολιτιστική κληρονομιά, (β) πολιτιστικές υποδομές (π.χ. χώροι και εγκαταστάσεις πολιτισμού), (γ) πολιτιστικές δομές (π.χ. υφιστάμενοι πολιτιστικοί φορείς και τομείς δραστηριοποίησής τους), (δ) πολιτιστικά δρώμενα (δράσεις πολιτισμού, όπως φεστιβάλ και άλλα πολιτιστικά γεγονότα) που αποτυπώνουν την ποικίλη δράση των φορέων πολιτισμού, αλλά και τον βαθμό αξιοποίησης των υπαρχουσών υποδομών, (ε) το ανθρώπινο δυναμικό που δραστηριοποιείται στον τομέα του πολιτισμού, 2

21 (στ) επιχειρηματική δραστηριότητα στον τομέα του πολιτισμού (π.χ. δημιουργικές πολιτιστικές βιομηχανίες), (ζ) χωρική διάρθρωση των δομών και των υποδομών πολιτισμού, ενσωματώνοντας στα παραπάνω τη χωρική διάσταση, κ.ά. Το τρίτο στάδιο αφορά στην οπτικοποίηση της πληροφορίας που συλλέγεται στο προηγούμενο στάδιο. Η χαρτογράφηση των δομών και υποδομών, καθώς και των φυσικών και πολιτιστικών πόρων αποτελεί την αφετηρία του πολιτιστικού σχεδιασμού στο τοπικό επίπεδο. Η καταγραφή του πολιτιστικού (και αθλητικού) κεφαλαίου της περιοχής και των χαρακτηριστικών του αποτυπώνεται σε μια χωρική βάση δεδομένων, με τη βοήθεια των οποίων καθίσταται ανάγλυφη η χωρική διάρθρωση του μελετώμενου τομέα και τα χαρακτηριστικά του. Η μελέτη της οπτικοποιημένης πληροφορίας μπορεί να αναδείξει ευκαιρίες και προκλήσεις, προβλήματα, αλλά και σημαντικές πολιτιστικές παραμέτρους που πρέπει να ληφθούν υπόψη, στοιχεία χρήσιμα για την οριοθέτηση της στρατηγικής που θα συμβάλει στην προώθηση της πολιτιστικής ανάπτυξης και την εξ αυτής απορρέουσα στήριξη της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Έτσι η χαρτογράφηση των δομών και υποδομών, καθώς και των φυσικών και πολιτιστικών πόρων παρέχει, μεταξύ άλλων, τη βάση για την επιδίωξη του πρώτου στόχου του έργου DemoCU, που αφορά στην οριοθέτηση των στόχων για την ανάπτυξη ενός Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αξιοποίησης των Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών, όπως αυτοί γίνονται αντιληπτοί από την ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης. Στο πλαίσιο του έργου DemoCU, η χαρτογράφηση των τομέων του πολιτισμού και αθλητισμού εξυπηρετεί έναν ακόμη δεύτερο στόχο, που αφορά την επικοινωνία της πληροφορίας αυτής προς την τοπική κοινωνία και τους φορείς πολιτισμού και αθλητισμού, επιχειρώντας τη δημιουργία μιας διαδικτυακής γέφυρας επικοινωνίας των εν λόγω τομέων με την τοπική κοινωνία. Για τον σκοπό αυτό, το οπτικοποιημένο υλικό αναρτάται στην ψηφιακή πλατφόρμα του έργου DemoCU με σκοπό την πρόσβαση των πολιτών σε πληροφορία σχετική με τους τομείς του πολιτισμού και του αθλητισμού από την μια πλευρά και την προβολή του έργου και των δραστηριοτήτων των φορέων από την άλλη. Η χαρτογράφηση των τομέων του πολιτισμού και αθλητισμού και η διαδικτυακή επικοινωνία της πληροφορίας αυτής προς τους πολίτες και τους φορείς θα συμβάλλει στη διεύρυνση της συνολικής γνώσης τους σχετικά με τους εν λόγω τομείς στην περιοχή τους και τη χωρική τους διάρθρωση, παρέχοντας ταυτόχρονα την απαιτούμενη πληροφορία για τη συμμετοχή τους (διαδικτυακή και δια ζώσης) στη διαμόρφωση του Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αξιοποίησης των Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών, που αποτελεί έναν ακόμη (τρίτο) στόχο του έργου DemoCU. Τέλος, η χαρτογράφηση των τομέων του πολιτισμού και αθλητισμού και η ανάδειξή τους μέσα από την πλατφόρμα DemoCU θα συμβάλλει στη διάχυση της πληροφορίας αυτής στους φορείς πολιτισμού και αθλητισμού που δρουν στην περιοχή, προάγοντας τη δικτύωση, τη συνεργασία και την ανάπτυξη συνεργειών, αλλά και τον υγιή ανταγωνισμό, στοιχεία πολύτιμα για την περαιτέρω ενδυνάμωση των τομέων αυτών και τη συστράτευση των προσπαθειών, με θετικό αντίκτυπο στην τοπική πολιτιστική ανάπτυξη. Το παραπάνω αποτελεί έναν ακόμη (τέταρτο) στόχο του έργου DemoCU. 3

22 Το τέταρτο στάδιο εστιάζει στην αξιοποίηση της πληροφορίας που απορρέει από τα προηγούμενα βήματα (αποτύπωση υπάρχουσας κατάστασης και εμβάθυνση στους τομείς πολιτισμού και αθλητισμού), με σκοπό την ανάπτυξη ενός Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αξιοποίησης των Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών της περιοχής μελέτης στο πλαίσιο του έργου DemoCU. Η δημιουργία ενός προσχεδίου πολιτιστικής ανάπτυξης τίθεται στην κρίση της τοπικής κοινωνίας μέσα από την υλοποίηση μιας πολυεπίπεδης συμμετοχικής προσέγγισης, η οποία αποσκοπεί στην εμπλοκή στη διαδικασία του πολιτιστικού σχεδιασμού πλήθους συμμετεχόντων (φορείς τοπικής διοίκησης, φορείς πολιτισμού και αθλητισμού, πολίτες, φορείς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα κ.λπ.) και τη συγκέντρωση και αποτύπωση των απόψεών τους για την οριστικοποίηση του σχεδίου πολιτιστικής ανάπτυξης. Η συμμετοχική προσέγγιση του DemoCU (βλ. Έκθεση ΙΙ.2) ολοκληρώνει κλασικά και διαδικτυακά εργαλεία συμμετοχής, στοχεύοντας στη μεγαλύτερη δυνατή διεύρυνση της συμμετοχής της τοπικής κοινωνίας στη διαμόρφωση του εν λόγω σχεδίου Ολοκλήρωση Τομέα Πολιτισμού στον Στρατηγικό Σχεδιασμό της Περιοχής Μελέτης Οι στόχοι και οι πολιτικές για την αναβάθμιση των τομέων του πολιτισμού και του αθλητισμού ως πυλώνες της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής μελέτης, όπως αυτά θα διατυπωθούν κατά τη διαδικασία της ανάπτυξης ενός Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αξιοποίησης των Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών στο πλαίσιο του DemoCU, είναι κρίσιμο και απαραίτητο να ολοκληρώνονται με το γενικότερο στρατηγικό σχεδιασμό της περιοχής μελέτης. Στο πλαίσιο αυτό, η διασύνδεση των πολιτικών ανάπτυξης των τομέων του πολιτισμού και αθλητισμού με τις πολιτικές ανάπτυξης των λοιπών τομέων δραστηριότητας και την κοινωνική ανάπτυξη αποτελούν κομβικό σημείο για τη δρομολόγηση των κατάλληλων συνεργειών, στοιχείο το οποίο λαμβάνεται υπόψη στη διαδικασία ανάπτυξης του Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αξιοποίησης των Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών. Για το σκοπό αυτό, το έργο DemoCU εμβαθύνει σε: ήδη υπάρχοντες σχεδιασμούς της περιοχής μελέτης, το επιχειρησιακό σχέδιο αυτής, υπάρχοντα ή σχεδιαζόμενα έργα και προγράμματα, μελέτες κ.λπ. με σκοπό την οριοθέτηση του περιβάλλοντος που αυτά αναμένεται να διαμορφώσουν στο άμεσο μέλλον και την αποτελεσματικότερη ένταξη του Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αξιοποίησης των Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών σε αυτό. Η στενή συνεργασία με την τοπική διοίκηση αποτελεί έναν καθοριστικό παράγοντα προς την κατεύθυνση αυτή. Ακόμη σημαντική είναι η συνεισφορά των τοπικών φορέων, και ιδιαίτερα αυτών του πολιτισμού και του αθλητισμού, οι σχεδιασμοί των οποίων για το μέλλον αποτελούν επίσης καθοριστικό παράγοντα για τη διαμόρφωση των μελλοντικών εξελίξεων και θέτουν παραμέτρους που πρέπει να ληφθούν υπόψη και να ενσωματωθούν στην προσπάθεια ανάπτυξης του Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αξιοποίησης των Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών του έργου DemoCU. Το 4

23 τελευταίο είναι κρίσιμο, καθώς η γνώση π.χ. των τοπικών ιδιαιτεροτήτων του πολιτισμού αλλά και των προκλήσεων ή ευκαιριών που αντιμετωπίζει δεν μπορεί να αποκτηθεί μόνο από την τοπική διοίκηση, αλλά απαιτείται η συλλογή της και από άλλους μηχανισμούς π.χ. τους πολιτιστικούς και αθλητικούς συλλόγους. Μια τέτοια θεώρηση προωθεί επιπλέον μια νέα αντίληψη στη χάραξη πολιτικής για τον τομέα του πολιτισμού, που στηρίζεται στην υιοθέτηση καλών πρακτικών συμμετοχικής διακυβέρνησης και συμμετοχικής δημοκρατίας 2, καθώς και την ανάπτυξη αποτελεσματικότερων τοπικών πολιτικών, κυρίως μέσα από την ανάπτυξη εταιρικών σχέσεων (τοπική διοίκηση, πολίτες, φορείς, επιχειρηματική κοινότητα κ.ά.) αλλά και μηχανισμών ενεργοποίησης όλων των συμμετεχόντων, καθώς και διαβούλευσης και διαλόγου μεταξύ αυτών για την ανάπτυξη ευρύτερων συναινέσεων Η Συμμετοχική Προσέγγιση Η υιοθέτηση της συμμετοχικής προσέγγισης για τον πολιτιστικό σχεδιασμό, όπου φορείς και τοπική κοινωνία από κοινού, σε συνεργασία και με την τοπική αυτοδιοίκηση, συμπράττουν στη χάραξη στρατηγικής ανάπτυξης του πολιτισμού συνιστά βασική πρόκληση για τον Δήμο Κορυδαλλού, ο οποίος έχει ένα παρελθόν στο αντικείμενο των συμμετοχικών προσεγγίσεων (συμμετοχικός προϋπολογισμός), αλλά και για τους ΟΤΑ όλης της χώρας σε μια περίοδο οικονομικής ύφεσης και περιορισμού των διαθέσιμων πόρων, η οποία έχει σημαντικά πλήξει τον τομέα του πολιτισμού. Δεδομένης της οικονομικής κρίσης, ο σχεδιασμός αυτός εκ των πραγμάτων είναι ιδιαίτερα κρίσιμος, καθώς οφείλει να προσαρμοστεί στα τρέχοντα οικονομικά δεδομένων της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η στενότητα οικονομικών πόρων είναι σήμερα μια σημαντική παράμετρος που πρέπει να ληφθεί υπόψη, καθώς αναμένεται να έχει επιπτώσεις: στην ανάπτυξη και διαχείριση πολιτιστικών υποδομών, στη στήριξη δράσεων πολιτισμού και αθλητισμού από τους πόρους της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η διαχείριση των επιπτώσεων αυτών προς όφελος των πολιτών επαναπροσδιορίζει τον προσανατολισμό των τοπικών αναπτυξιακών στρατηγικών, δίνοντας έμφαση στις συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα και την ανάπτυξη εταιρικών σχέσεων. Παράλληλα, αδήριτη καθίσταται η ανάγκη για στοχευμένες πολιτικές, που θα δίνουν έμφαση στην παροχή πολιτιστικών υπηρεσιών, ενισχύοντας την απασχόληση αλλά και την ελκυστικότητα της περιοχής, ενώ θα στηρίζονται πραγματικά στην αποτελεσματική αξιοποίηση και ενδυνάμωση του τοπικού κεφαλαίου. Ο Δήμος Κορυδαλλού, αναγνωρίζοντας τις παραπάνω προκλήσεις, συμμετέχει ενεργά στην αποτελεσματική υλοποίηση του έργου DemoCU, επιδιώκοντας την ανάπτυξη 2 Βλ. ESPON TANGO (2013), Territorial Approaches to New Governance, Draft Final Report. 5

24 ενός συμμετοχικού πολιτιστικού σχεδίου που θα ενσωματώνει τις προκλήσεις αυτές και θα δίνει κατευθύνσεις για την αποτελεσματικότερη διαχείρισή τους. Στο πλαίσιο αυτό, προέβη με την Ομάδα του Έργου σε μια συστηματική καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης του πολιτιστικού και αθλητικού προφίλ του Δήμου, παρέχοντας την απαιτούμενη πληροφορία αλλά και στηρίζοντας το έργο DemoCU μέσα από τις άοκνες προσπάθειες κινητοποίησης των τοπικών φορέων πολιτισμού και αθλητισμού και την προβολή του έργου και των δράσεών του σε τοπικό επίπεδο. Αξίζει εδώ να επισημανθεί ότι η συμμετοχική προσέγγιση στο έργο DemoCU δεν εξαντλείται μόνο στη συμμετοχή φορέων και πολιτών στο στάδιο της διαμόρφωσης του τελικού συμμετοχικού πολιτιστικού σχεδίου. Σημαντική είναι η συνεισφορά των φορέων στο στάδιο της ανάλυσης της υπάρχουσας κατάστασης, όπου μέσα από μία σειρά ερωτηματολογίων, οι φορείς συνεισφέρουν: στην επικαιροποίηση και τον εμπλουτισμό των στοιχείων που αφορούν τη μελέτη της υπάρχουσας κατάστασης σχετικά με τους τομείς του πολιτισμού και του αθλητισμού στην περιοχή μελέτης, παρέχοντας πληροφορία σχετικά με την ταυτότητα και τις δραστηριότητές τους, στον εντοπισμό των πλεονεκτημάτων και αδυναμιών των τομέων αυτών, στην αξιολόγηση των υποδομών της περιοχής σε σχέση με τις ανάγκες τους κ.λπ. Μέσα από την προσέγγιση αυτή του έργου DemoCU, οι άμεσα ενδιαφερόμενοι φορείς του πολιτισμού και του αθλητισμού εμπλέκονται στις διεργασίες του έργου από τα πρωταρχικά στάδια σχεδιασμού, στοιχείο που αναμένεται να έχει θετική επίπτωση τόσο στην ενίσχυση της πρόθεσης συμμετοχής τους σε όλα τα στάδια όσο και στη συνεισφορά τους και την κατανόηση, βήμα βήμα, των προοπτικών και των περιορισμών που υπεισέρχονται στη χάραξη πολιτικής στον συγκεκριμένο τομέα. Η κατανόηση αυτή, από την πλευρά του έργου DemoCU, αποσκοπεί στην προώθηση δικτυώσεων και συνεργασιών μεταξύ των φορέων και τη συνένωση δυνάμεων για την καλύτερη αντιμετώπιση των προκλήσεων και την αποτελεσματικότερη διαχείριση των πόρων, προς όφελος τόσο των φορέων αυτών καθεαυτών όσο και της τοπικής κοινωνίας Δομή Παρούσας Έκθεσης Η παρούσα Έκθεση Ι.1 για την Ανάλυση της Υπάρχουσας Κατάστασης και την Καταγραφή Χαρτογράφηση και Οπτικοποίηση Πολιτιστικών Φορέων /Υποδομών είναι δομημένη στα ακόλουθα πέντε κεφάλαια. Το Κεφάλαιο 1 (παρόν κεφάλαιο) αποτελεί την εισαγωγή στην προσέγγιση και το περιεχόμενο της παρούσας έκθεσης και επιχειρεί να δώσει στον αναγνώστη το περίγραμμα πάνω στο οποίο στηρίζεται η ανάπτυξη του περιεχομένου των επόμενων κεφαλαίων. Το Κεφάλαιο 2 παρουσιάζει τα δεδομένα του κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος της περιοχής μελέτης (Δήμος Κορυδαλλού) και της δυναμικής του, όπως αυτά καταγράφονται από την ανάλυση ποσοτικών στατιστικών δεδομένων (π.χ. απογραφές πληθυσμού), αλλά και ποσοτικών/ποιοτικών δεδομένων από άλλες πηγές. Πιο συγκεκριμένα εξετάζονται οι παρακάτω ενότητες: 6

25 Θέση Δήμου Κορυδαλλού Χωροταξική Διοικητική Οργάνωση. Πληθυσμιακά χαρακτηριστικά. Κοινωνικά χαρακτηριστικά. Οικονομική δομή. Κοινωνικός εξοπλισμός. Τεχνική - Παραγωγική υποδομή Δίκτυα. Έμφαση δίνεται σε στοιχεία της περιοχής μελέτης τα οποία έχουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την οριοθέτηση των στόχων του έργου DemoCU. Για παράδειγμα, η ανάλυση των πληθυσμιακών / κοινωνικών χαρακτηριστικών του τοπικού πληθυσμού είναι ιδιαίτερα χρήσιμη, καθώς αποσκοπεί: στη διερεύνηση της εξέλιξης του πληθυσμού και της καλύτερης γνώσης των χρηστών των πολιτιστικών/αθλητικών δραστηριοτήτων, στον εντοπισμό των διαφόρων κοινωνικών ομάδων (νέοι, μετανάστες, ηλικιωμένοι κ.λπ.), οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν νέες εν δυνάμει ομάδες χρήστες των υποδομών πολιτισμού και αθλητισμού, πέραν των ομάδωνχρηστών, οι οποίες χρησιμοποιούν τις υποδομές αυτές στην παρούσα φάση. Το Κεφάλαιο 3 εστιάζει στην καταγραφή και χαρτογραφική αποτύπωση των πολιτιστικών/αθλητικών πόρων στην περιοχή μελέτης, ολοκληρώνοντας σε αυτό τα αποτελέσματα δύο διαφορετικών ερευνών και συγκεκριμένα τα αποτελέσματα: της έρευνας-καταγραφής και χαρτογράφησης-οπτικοποίησης των υπαρχόντων δομών/συλλόγων και φορέων στην πόλη από την ομάδα έργου του DemoCU, της ποιοτικής έρευνας σχετικά με τις δράσεις των συλλόγων-φορέων του πολιτισμού και του αθλητισμού και του οράματος που αυτοί έχουν θέσει για τα επόμενα χρόνια. Πιο συγκεκριμένα στην ενότητα αυτή καταγράφονται και εν μέρει παρουσιάζονται μέσα από ένα σύνολο πληροφοριών: Φορείς πολιτισμού. Φορείς αθλητισμού. Πολιτιστικές υποδομές (κινηματογράφοι, ωδεία, χώροι πολιτισμού κ.λπ.). Αθλητικές υποδομές (γήπεδα κ.λπ.). Με βάση την παραπάνω πληροφορία και τη χαρτογραφική αποτύπωση των φορέων πολιτισμού και αθλητισμού στον Δ. Κορυδαλλού, γίνεται περαιτέρω εμβάθυνση: Στη χωρική διάρθρωση των τομέων πολιτισμού και αθλητισμού. Στο πρότυπο της πολιτιστικής/αθλητικής δραστηριότητας της περιοχής, αλλά και τις εκδηλώσεις / θεσμούς που παραδοσιακά υλοποιούνται σε αυτή. Στην αξιολόγηση και ταξινόμηση των πολιτιστικών και αθλητικών δομών και υποδομών. Το Κεφάλαιο 4 παρουσιάζει μια πρώτη αξιολόγηση των θετικών σημείων, αλλά και των προβλημάτων της πολιτιστικής ανάπτυξης τόσο σε επίπεδο υποδομών πολιτισμού/αθλητισμού όσο και σε σχέση με τους φορείς - δρώντες πολιτισμού/αθλητισμού στην περιοχή μελέτης. Η συγκεκριμένη αξιολόγηση είναι 7

26 απαύγασμα της συμμετοχικής διαδικασίας, καθώς εν μέρει έχει προκύψει από το συγκερασμό των απόψεων των πολιτιστικών/αθλητικών φορέων που συμμετείχαν στη συγκεκριμένη φάση, απαντώντας σε στελέχη του δήμου στα ερωτήματα ενός δομημένου ερωτηματολογίου. Παράλληλα, στο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι προοπτικές αλλά και οι προκλήσεις για την ανάπτυξη του πολιτισμού/αθλητισμού στην πόλη του Κορυδαλλού, λαμβάνοντας υπόψιν της την επιρροή στην περιοχή μελέτης παραγόντων του εξωτερικού περιβάλλοντος (PEST Analysis). Τέλος, το Κεφάλαιο 5, επιχειρεί τον εντοπισμό εμποδίων-φραγμών που μπορούν να υπεισέρχονται στην υλοποίηση των συμμετοχικών διαδικασιών στον Δήμο, αξιοποιώντας την προηγούμενη εμπειρία, όπως αυτή έχει καταγραφεί στο πλαίσιο της εφαρμογής στον Δήμο Κορυδαλλού του συμμετοχικού προϋπολογισμού, αλλά και τις απόψεις ενός αντιπροσωπευτικού αριθμού στελεχών του Δήμου. Για την αξιολόγηση αυτή γίνεται μερική εφαρμογή του διαγνωστικού εργαλείου CLEAR. Η ανάδειξη των βασικών εμποδίων για την υλοποίηση των συμμετοχικών διαδικασιών αποσκοπεί στον εμπλουτισμό της γνώσης της ομάδας έργου για τις ιδιατερότητες της συγκεκριμένης τοπικής κοινωνίας απέναντι στα ζητήματα της συμμετοχής και τη χάραξη στρατηγικής ευαισθητοποίησης τους και ενεργοποίησης πολιτών και φορέων προς όφελος της διεύρυνσης του αριθμού των εμπλεκομένων στις συμμετοχικές διαδικασίες που προβλέπονται από το έργο DemoCU. 8

27 2. Ανάλυση Υπάρχουσας Κατάστασης Δήμου Κορυδαλλού Η ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης αποσκοπεί στην αναγνώριση του κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος, εντός του οποίου θα λάβουν χώρα οι συμμετοχικές διεργασίες του έργου DemoCU στον Δήμο Κορυδαλλού. Πιο συγκεκριμένα εξετάζονται οι παρακάτω ενότητες: Θέση Διοικητική οργάνωση Δήμου Κορυδαλλού Πληθυσμιακά χαρακτηριστικά Κοινωνικά χαρακτηριστικά Οικονομική δομή Κοινωνικός εξοπλισμός Τεχνική - Παραγωγική υποδομή Δίκτυα Φυσικό και δομημένο περιβάλλον της περιοχής μελέτης Αναπτυξιακά προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη στην περιοχή μελέτης. Ουσιαστικά παρατίθενται εν συντομία τα επεξεργασμένα στατιστικά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής τα οποία είναι διαθέσιμα σε τοπικό επίπεδο (δηλαδή κύρια στοιχεία των απογραφών πληθυσμού 1991, 2001 και 2011 και Μητρώου Επιχειρήσεων) αλλά και της ανάλυσης που έχει προηγηθεί σε επίπεδο Δήμου στα πλαίσια των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του. Όπου είναι δυνατόν πραγματοποιείται και διαχρονική ανάλυση των στοιχείων π.χ. του πληθυσμού για την κατανόηση των διαχρονικών αλλαγών σε τοπικό επίπεδο Η Θέση του Δήμου Κορυδαλλού στην Περιφέρεια Αττικής Ο Δήμος Κορυδαλλού έχει συνολική έκταση 4,8 τετ. χιλιόμετρα και βρίσκεται σε σημείο που είναι ο κόμβος της βιομηχανικής ζώνης, του κέντρου της Αθήνας και του Πειραιά. Ανήκει διοικητικά στην Περιφερειακή Ενότητα Πειραιώς, μαζί με τους Δήμους Πειραιά, Νίκαιας - Αγίου Ιωάννη Ρέντη, Κερατσινίου Δραπετσώνας και Περάματος, που καταλαμβάνει το νοτιοδυτικό τμήμα της Περιφέρειας Πρωτευούσης. Η πόλη αναπτύχθηκε ραγδαία με το μεγάλο εσωτερικό μεταναστευτικό ρεύμα της πρώτης μεταπολεμικής δεκαετίας. Οι ρυθμοί ανάπτυξης του πληθυσμού υπήρξαν ιδιαίτερα έντονοι την περίοδο Αποτέλεσμα, η ποιοτική και ποσοτική αύξηση του εμπορίου, που σε συνδυασμό με τη γεωγραφική θέση της πόλης και την ύπαρξη μεγάλων ελεύθερων χώρων (πλατειών) που έχουν εξελιχθεί σε υπερτοπικούς πόλους αναψυχής, έχουν αναδείξει τον Κορυδαλλό σε περιοχή με υψηλές τιμές γης και υψηλότερο εισοδηματικό επίπεδο, σε σύγκριση με άλλους γειτονικούς Δήμους. Διαθέτει μια από τις σημαντικότερες αγορές της ευρύτερης περιοχής με κάθε είδους καταστήματα, ιδιαίτερα στον τομέα του λιανικού εμπορίου και της ψυχαγωγίας. Γενικά θεωρείται το κέντρο της ευρύτερης περιοχής του Πειραιά και της Δυτικής Αττικής. 9

28 Χάρτης 2-1: Θέση Δήμου Κορυδαλλού στο Λεκανοπέδιο Αττικής Πηγή: Πηγή: Υποβληθείσα πρόταση για αναθεώρηση του ΓΠΣ (2004), Δήμος Κορυδαλλού 10

29 2.2. Πολιτική και Διοικητική Οργάνωση Δήμου Κορυδαλλού Ο Δήμος διοικείται από το Δημοτικό Συμβούλιο, την Οικονομική Επιτροπή, την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, την Εκτελεστική Επιτροπή και τον Δήμαρχο, σύμφωνα με το κείμενο θεσμικό πλαίσιο (Νόμος Καλλικράτη). Σήμερα, το Διοικητικό Συμβούλιο είναι 41μελές και έχει αναδειχθεί από τις εκλογές της 18ης και 25ης Μαΐου Σε αυτό εκπροσωπούνται οι ακόλουθες έξι (6) παρατάξεις: «Ανεξάρτητη Δημοτική Κίνηση - Πολίτες για τον Κορυδαλλό», με επικεφαλής τον Σταύρο Κασιμάτη. «Εδώ Κορυδαλλός» με επικεφαλής τον Γιάννη Μελά. «Ανοιχτή Δημοτική Κίνηση - Πάμε Αλλιώς» με επικεφαλής την Καίτη Κυλάκου. «Λαϊκή Συσπείρωση», με επικεφαλής την Ελευθερία Παπουτσιδάκη. «Δήμος για όλους» με επικεφαλής τον Γιώργο Δημόπουλο. «Κορυδαλλός - Πρώτη Πόλη», με επικεφαλής τον Γιάννη Διάκο. Επικεφαλής της δημοτικής αρχής είναι ο Δήμαρχος Σταύρος Κασιμάτης, που αναδείχθηκε για πρώτη φορά ως δήμαρχος στις Δημοτικές Εκλογές του 2006 και από τότε ηγείται της τοπικής ηγεσίας. Στις πρόσφατες εκλογές επανεξελέγη διανύοντας πλέον την τρίτη θητεία του. Τον Δήμαρχο επικουρούν οι Αντιδήμαρχοι που ορίζει ο Δήμαρχος και στους οποίους μεταβιβάζει την άσκηση αρμοδιοτήτων καθ ύλην (π.χ. άσκηση εποπτείας συγκεκριμένων δημοτικών υπηρεσιών),καθώς και οι εντεταλμένοι Δημοτικοί Σύμβουλοι με συγκεκριμένες επίσης αρμοδιότητες. Οι νυν Αντιδήμαρχοι στο Δήμου είναι πέντε (5) με αρμοδιότητες: Οικονομικών & Αδειών Καταστημάτων, Θεμάτων Καθημερινότητας & Πολιτικής Προστασίας, Κοινωνικών Υπηρεσιών και Ισότητας, Τεχνικών Υπηρεσιών, Καθαριότητας και Πρασίνου. Οι εντεταλμένοι δημοτικοί σύμβουλοι είναι σήμερα έξι (6) με αρμοδιότητες όπως: δημοτικοί και βρεφικοί σταθμοί, ΚΑΠΗ, θέματα που αφορούν στη δημιουργία αθλητικών εγκαταστάσεων στην περιοχή των λατομείων, καθώς και την εποπτεία του Αυτοτελούς Τμήματος Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων, τέλεση πολιτικών γάμων, συντονισμό του έργου της επιτροπής Απομάκρυνσης των Φυλακών, καθώς και θέματα Δια Βίου Μάθησης και Νέας Γενιάς. Η Οικονομική Επιτροπή είναι όργανο παρακολούθησης και ελέγχου της οικονομικής λειτουργίας του Δήμου και συμμετέχουν σε αυτή τόσο μέλη από τις πλειοψηφικές παρατάξεις όσο και από την μειοψηφία. Πρόεδρος της είναι ο Δήμαρχος, ενώ αποτελείται από συνολικά οκτώ (8) μέλη. Η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής συνίσταται σε δήμους άνω των δέκα χιλιάδων (10.000) κατοίκων. Στον Δήμο Κορυδαλλού η εν λόγω επιτροπή είναι αποφασιστικό και εισηγητικό όργανο άσκησης αρμοδιοτήτων του δήμου που σχετίζονται με την ποιότητα ζωής, τη χωροταξία, την πολεοδομία και την προστασία του περιβάλλοντος. 11

30 Κατά την άσκηση των σχετικών αρμοδιοτήτων της λαμβάνει ειδική μέριμνα για το σχεδιασμό δράσεων που αποβλέπουν στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και εν γένει την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρίες. Στο πλαίσιο του έργου της Επιτροπής αυτής είναι σημαντική η τοποθέτηση των μελών της σχετικά με τις πολιτιστικές και αθλητικές υποδομές του Δήμου και τη δυνατότητα χωρικής ολοκλήρωσής τους. Η Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης έχει καθιερωθεί μέσα από τον Ν. 3852/2010 Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης ως ένας νέος θεσμός, που δίνει τη δυνατότητα σε εκπροσώπους φορέων της τοπικής κοινωνίας να συμμετάσχουν στη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων και να εκφράζουν άποψη για σημαντικά θέματα. Στην Επιτροπή αυτή συμμετέχουν εκπρόσωποι της τοπικής κοινωνίας, με ρόλο γνωμοδοτικό για μια σειρά από θέματα. Στη Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης του Δήμου Κορυδαλλού συμμετέχουν 48 μέλη, περιλαμβανομένου του Δημάρχου, που είναι ο Πρόεδρος του σώματος. Σε αυτή συμμετέχουν τόσο δημότες όσο και εκπρόσωποι τοπικών οργανώσεων, φορέων, ενώσεων συλλόγων γονέων, αθλητικών και πολιτιστικών φορέων κ.λπ. Η Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης συνεδριάζει δημόσια, μετά από πρόσκληση του προέδρου της, υποχρεωτικά μια φορά το χρόνο, πριν από τη σύνταξη των προσχεδίων του προϋπολογισμού και του ετήσιου προγράμματος δράσης και τουλάχιστον μία φορά κάθε τρεις (3) μήνες για άλλα θέματα που εισάγονται προς συζήτηση. Η πρόσκληση κοινοποιείται στα μέλη με κάθε πρόσφορο μέσο επτά (7) εργάσιμες ημέρες πριν τη συνεδρίαση και περιλαμβάνει την ημερήσια διάταξη, τον τόπο, την ημερομηνία και την ώρα της συνεδρίασης και συνοδεύεται από εισήγηση επί των υπό συζήτηση θεμάτων. Σε περίπτωση έλλειψης απαρτίας, η συνεδρίαση επαναλαμβάνεται την αμέσως επόμενη εργάσιμη ημέρα, οπότε θεωρείται σε κάθε περίπτωση ότι υφίσταται απαρτία. Η γραμματειακή υποστήριξη της δημοτικής επιτροπής διαβούλευσης γίνεται από τις υπηρεσίες του Δήμου και τηρούνται πρακτικά. Η δημοτική επιτροπή διαβούλευσης διατυπώνει τη γνώμη της μετά από σχετική συζήτηση. Στην εισήγησή της αναγράφονται όλες οι γνώμες που διατυπώνονται. Τέλος, το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου έχει ψηφίσει σχετικό κανονισμό διαβούλευσης, ο οποίος ρυθμίζει όλα τα θέματα τα σχετικά με τις διαδικασίες διαβούλευσης, τη συμμετοχή φορέων και πολιτών σε αυτή, καθώς και την παρουσίαση των πορισμάτων της διαβούλευσης στο αρμόδιο όργανο του Δήμου. Στο πλαίσιο του έργου DemoCU, το προσχέδιο καθώς και το τελικό σχέδιο της διαχείρισης πολιτιστικών δομών και υποδομών θα παρουσιαστεί και θα συζητηθεί με την εν λόγω Επιτροπή, οι απόψεις της οποίας θα ενσωματωθούν στο τελικό προϊόν του έργου. Οι Υπηρεσίες του Δήμου Κορυδαλλού περιλαμβάνουν τις παρακάτω οργανικές μονάδες, ομαδοποιημένες σε ενότητες συναφούς σκοπού και αντικειμένου, σύμφωνα με την τελευταία τροποποίηση του Οργανισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας του Δήμου Κορυδαλλού το Βλ. ΦΕΚ 1013/ , Απόφαση Aριθμ /16789, Τροποποίηση Οργανισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας του Δήμου Κορυδαλλού. 12

31 Ειδικότερα οι ενότητες αυτές είναι οι εξής: ΕΝΟΤΗΤΑ Α στην οποία περιλαμβάνονται ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΠΑΓΟΜΕΝΕΣ ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΔΗΜΑΡΧΟ, όπως ο Γενικός Γραμματέας, Αυτοτελές Τμήμα Ιδιαίτερου Γραφείου Δημάρχου, Ειδικών Συνεργατών, Συμβούλων, Επιστημονικών Συνεργατών & Δημοτικών Παρατάξεων, Νομική Υπηρεσία, Αυτοτελές Τμήμα Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων, Αυτοτελές Τμήμα Δημοτικής Αστυνομίας, Αυτοτελές Γραφείο Ποιότητας και Διαφάνειας, Αυτοτελές Γραφείο Διοικητικής Βοήθειας, καθώς και η Γενική Διεύθυνση. Στην ΕΝΟΤΗΤΑ Β υπάγονται οι λεγόμενες ΕΠΙΤΕΛΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ του Δήμου με μια διεύθυνση και δύο τμήματα: α) Τμήμα Έρευνας, Τοπικής Ανάπτυξης και Προγραμματισμού, και β) Τμήμα Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ στην οποία υπάγονται η Διεύθυνση Πολεοδομίας του Δήμου και η Διεύθυνση Καθαριότητας και Ανακύκλωσης, καθώς και η Διεύθυνση Πάρκων και Κηποτεχνίας. ΕΝΟΤΗΤΑ Δ: ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ & ΠΑΙΔΕΙΑΣ με 2 Διευθύνσεις: α) Διεύθυνση Κοινωνικών Υπηρεσιών Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης και β) Διεύθυνση Βρεφονηπιακών Σταθμών. ΕΝΟΤΗΤΑ Ε: ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ όπου ανήκουν οι τεχνικές, διοικητικές και οι οικονομικές διευθύνσεις του Δήμου. Το υφιστάμενο οργανόγραμμα του Δήμου Κορυδαλλού παρουσιάζεται στο Διάγραμμα 2-1 που ακολουθεί. 13

32 Διάγραμμα 2-1: Οργανόγραμμα Δήμου Κορυδαλλού Πηγή: Δήμος Κορυδαλλού,

33 Σύμφωνα με το συγκεκριμένο ΦΕΚ αλλά και τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του Δήμου, το τμήμα με άμεση συσχέτιση με το αντικείμενο του παρόντος έργου είναι το Τμήμα Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης, Νέας Γενιάς και Μεταναστευτικής Πολιτικής. Το συγκεκριμένο Τμήμα ανάμεσα σε άλλα αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την πλήρη και ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας των νέων, παρακολουθεί τη λειτουργία και δράση των δημοτικών δομών και νομικών προσώπων που εφαρμόζουν προγράμματα και δράσεις στους τομείς του πολιτισμού, του αθλητισμού και της Νέας Γενιάς, υλοποιεί δράσεις και προγράμματα στους τομείς του Πολιτισμού, του Αθλητισμού και της Νέας Γενιάς, συμπληρωματικά με τις δράσεις και τα προγράμματα που υλοποιούνται από τα Νομικά Πρόσωπα του Δήμου. Με τον Ν «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης» δημιουργήθηκε και το Ενιαίο Νομικό Πρόσωπο «Οργανισμός Άθλησης και Πολιτισμού Δήμου Κορυδαλλού», το οποίο ασκεί την πολιτική του Δήμου στους τομείς του αθλητισμού και του πολιτισμού. Παράλληλα μέχρι πρόσφατα λειτουργούσε η Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Κορυδαλλού (ΔΗΚΕΚΟ), με δράσεις κυρίως εκπαιδευτικές και πολιτιστικές αλλά σήμερα τελεί υπό καθεστώς εκκαθάρισης Δημογραφικά Χαρακτηριστικά Δήμου Κορυδαλλού - Διαχρονική Εξέλιξη Πληθυσμού Η διαχρονική μελέτη της εξέλιξης του πληθυσμού στον Δήμο Κορυδαλλού, με βάση τα στοιχεία των απογραφών της ΕΛ.ΣΤΑΤ. στο διάστημα , εμφανίζει μία αυξητική πορεία του πληθυσμού κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου (βλέπε Διαγράμματα 2-2 και 2-3). Στην πρόσφατη όμως απογραφή (2011) σε απόλυτες αριθμητικές τιμές, ο πληθυσμός ανέρχεται σε κατοίκους, μειωμένος κατά άτομα συγκριτικά με τον πληθυσμό του 2001 ( κάτοικοι). Σε σχέση με το 2001, η μείωση του πραγματικού πληθυσμού στον Δήμο Κορυδαλλού το 2011 είναι της τάξης του 5,95%, ενώ αντίστοιχα εκείνη στο επίπεδο της Περιφέρειας αγγίζει το 1,7% και στο επίπεδο της χώρας το 1,08%. Ειδικότερα, όπως αναδεικνύεται και από τα Διαγράμματα 2-2 και 2-3, η πληθυσμιακή εξέλιξη στον Δήμο Κορυδαλλού εμφανίζει ιδιαίτερα έντονη αύξηση τη δεκαετία , με τον πληθυσμό να διπλασιάζεται, ενώ εξακολουθεί να παραμένει σημαντική, με ηπιότερους όμως ρυθμούς και την επόμενη δεκαετία, όπου καταγράφεται αύξηση της τάξεως του 56,03%. Τη δεκαετία που ακολουθεί ( ), παρότι εξακολουθεί να σημειώνεται σημαντική αύξηση (ξεπερνά το 26%), είναι εμφανής η τάση εξασθένισής της, η οποία μάλιστα γίνεται πολύ περισσότερο αντιληπτή τις δύο επόμενες δεκαετίες 1991 και 2001, κατά τις οποίες παρά το γεγονός ότι η μεταβολή παραμένει θετική, διακρίνονται τάσεις σταθεροποίησης του πληθυσμού, με μια αύξηση της τάξεως του 3,29% και του 6,09% για το 1991 και το 2001 αντίστοιχα. Σύμφωνα όμως με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της απογραφής του 2011, το πληθυσμιακό μέγεθος της πόλης ανήλθε σε κατοίκους (μόνιμος πληθυσμός). Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη απογραφή μετά το 1951 (από τα διαθέσιμα δεδομένα που διατηρούνται) όπου καταγράφεται μείωση του πληθυσμού, η οποία σε επίπεδο δεκαετίας ( ) υπερβαίνει το 10%. 15

34 Συγκριτικά με τη μεταβολή που παρατηρήθηκε τόσο στην Περιφέρεια Αττικής όσο και σε επίπεδο χώρας, η μεταβολή στο επίπεδο του Δήμου είναι αρκετά εντονότερη, αφού σε επίπεδο Περιφέρειας η αντίστοιχη μείωση ανήλθε σε 1,72%, ενώ σε επίπεδο χώρας σε 1,09% (Πίνακας 2-1). Διάγραμμα 2-2: Εξέλιξη Πραγματικού Πληθυσμού στον Δήμο Κορυδαλλού Πηγή: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου Κορυδαλλού ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφών Διάγραμμα 2-3: Ποσοστιαία Πληθυσμιακή Μεταβολή στον Δήμο Κορυδαλλού ανά Δεκαετία Πηγή: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου Κορυδαλλού ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφών ,00% 98,09% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 56,03% 50,00% 40,00% 30,00% 26,46% 20,00% 10,00% 3,29% 6,09% 0,00%

35 Πίνακας 2-1: Μόνιμος Πληθυσμός ανά δεκαετία ( )και ποσοστιαία μεταβολή Πηγή ΕΛΣΤΑΤ (Απογραφές 1991,2001, 2011). Περιοχή Μόνιμος Πληθυσμός (αριθμός κατοίκων) Μεταβολή (%) Χώρα Περιφέρεια Αττικής Δήμος Από το Διάγραμμα 2-4 φαίνεται ότι η σύνθεση του πληθυσμού του Δήμου Κορυδαλλού, αναφορικά με το φύλο, παρουσιάζει μια σχετική ισορροπία κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Το 2011 ο ανδρικός πληθυσμός αποτελεί το 49,87% του συνόλου και ο γυναικείος το υπόλοιπο 50,13%. Διάγραμμα 2-4: Σύνθεση Πραγματικού Πληθυσμού Δήμου Κορυδαλλού ανά Φύλο το 2001 και το 2011 Πηγή: Ιδία επεξεργασία στοιχείων απογραφής ΕΛ.ΣΤΑΤ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΡΡΕΝΩΝ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΘΗΛΕΩΝ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΡΡΕΝΩΝ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΘΗΛΕΩΝ 49,62% 49,87% 50,38% 50,13% Στο Διάγραμμα 2-5, παρουσιάζεται η κατανομή του πληθυσμού κατά ηλικιακές ομάδες στον Δήμο Κορυδαλλού, με βάση τα στοιχεία της απογραφής της ΕΛ.ΣΤΑΤ. το Από τα στοιχεία αυτά διαπιστώνεται ότι η πληθυσμιακή ομάδα του εν δυνάμει οικονομικά ενεργού πληθυσμού (ηλικίες ετών), αντιστοιχεί στο 70,32% ( άτομα) του συνολικού πληθυσμού του Δήμου, ενώ το ποσοστό των παιδιών (0-14 ετών) και των ηλικιωμένων (65 ετών και άνω) ανέρχεται στο 13% και στο 16,79% αντίστοιχα. 17

36 Διάγραμμα 2-5: Κατανομή Πραγματικού Πληθυσμού κατά Ηλικιακές Ομάδες στον Δήμο Κορυδαλλού Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφής Στο Διάγραμμα 2-6 αποτυπώνεται εμφανώς το φαινόμενο της υπογεννητικότητας και της σημαντικής μείωσης του παιδικού πληθυσμού (στις ηλικιακές ομάδες 0-14 ετών), με παράλληλη σημαντική αύξηση των ηλικιωμένων (75+), το οποίο μάλιστα αναδεικνύεται ως ιδιαίτερα έντονο στοιχείο στον Δήμο Κορυδαλλού, συγκριτικά τόσο με την Περιφέρεια Αττικής όσο και με τη χώρα συνολικά. Διάγραμμα 2-6: Ποσοστιαία Μεταβολή Πληθυσμού ανά Ηλικιακή Ομάδα Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφών 2001 και ,00% 100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% -20,00% -40,00% ΔΗΜΟΣ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ Η συγκριτική θεώρηση των επίσημων στοιχείων της ΕΛ.ΣΤΑΤ. (απογραφές 2001 και 2011), αναφορικά με την ποσοστιαία μεταβολή του πραγματικού πληθυσμού ανά ηλικιακή ομάδα οδηγεί στα εξής συμπεράσματα: 18

37 Παρατηρείται σημαντική μείωση στις τρείς πρώτες ηλικιακές ομάδες των 0-4, 5-9 και ετών, η οποία διαμορφώνεται στο -4,6% για την πρώτη, -17,4% για τη δεύτερη, ενώ στην τρίτη το ποσοστό μεταβολής αγγίζει το -22,97%. Το ανάλογο ποσοστό μεταβολής για τις συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες στην Περιφέρεια Αττικής παρουσιάζει μια διαφοροποιημένη εικόνα σε σχέση με εκείνη του Δήμου Κορυδαλλού. Η πληθυσμιακή ομάδα 0-4 ετών καταγράφει αυξητική πορεία της τάξης του 5,29%, ενώ για τις υπόλοιπες δύο ομάδες εμφανίζονται πτωτικές μεν τάσεις, αλλά αρκετά ηπιότερες συγκριτικά με αυτές του Δήμου Κορυδαλλού (μείωση κατά 3,91% για την πληθυσμιακή ομάδα 5-9 ετών και συρρίκνωση της πληθυσμιακής ομάδας ετών κατά 12,8%). Η μεγαλύτερη πληθυσμιακή συρρίκνωση παρατηρείται στις ηλικιακές ομάδες ετών (μείωση κατά 32,97%), ετών (μείωση κατά 29,7%), ετών (μείωση κατά 22,97%) και 5-9 ετών (μείωση κατά 17,4%). Η μεγαλύτερη πληθυσμιακή αύξηση παρατηρείται στις ηλικιακές ομάδες ετών (αύξηση κατά 100,11%), 85+ (αύξηση κατά 73,33%) και ακολουθεί η ηλικιακή ομάδα ετών (αύξηση κατά 31,47%), υποδεικνύοντας έναν ολοένα και πιο έντονα γηράσκοντα πληθυσμό. Το παραπάνω συμπέρασμα επιβεβαιώνεται και από τον δείκτη γήρανσης 4 στον Δήμο Κορυδαλλού, ο οποίος κατά τις τελευταίες δεκαετίες παρουσιάζει μια συνεχώς αυξητική τάση, γεγονός που καταδεικνύει το ευρύτερο πρόβλημα υπογεννητικότητας και γήρανσης του πληθυσμού. Ο δείκτης ουσιαστικά εκτοξεύεται κατά το διάστημα της δεκαετίας , καθώς από 51,7 ηλικιωμένους που αντιστοιχούσαν σε 100 παιδιά το 1991, διαμορφώνεται στους 95,66 ηλικιωμένους το 2001, εμφανίζοντας σημαντική αύξηση της τάξης των 43,9 ηλικιωμένων ανά 100 παιδιά. Επιπλέον, κατά τη δεκαετία ο δείκτης γήρανσης αυξάνεται περαιτέρω και από τους 95,66 ηλικιωμένους που αντιστοιχούσαν σε 100 παιδιά το 2001, διαμορφώνεται στους 130,26 ηλικιωμένους το 2011, εμφανίζοντας αύξηση της τάξης των 34,6 ηλικιωμένων ανά 100 παιδιά. Το γεγονός αυτό γίνεται σαφές από την παρατηρούμενη πληθυσμιακή μείωση που παρουσιάζεται στο συγκεκριμένο διάστημα στις ηλικιακές ομάδες 0-14 ετών και την παράλληλη αύξηση των ηλικιακών ομάδων που ανήκουν στις κατηγορίες άνω των 65 ετών. Την ίδια στιγμή, ο δείκτης γήρανσης στην Περιφέρεια Αττικής, σύμφωνα με τα στοιχεία του 2001, παρουσιάζεται σαφώς υψηλότερος σε σχέση με αυτόν του Δήμου Κορυδαλλού, με 103,96 ηλικιωμένους να αντιστοιχούν σε 100 παιδιά από 68,4 που ήταν το 1991, παρουσιάζοντας σημαντική αύξηση. Για το έτος 2011, ο δείκτης γήρανσης συνεχίζει να παρουσιάζει σημαντικές αυξητικές τάσεις στην Περιφέρεια και διαμορφώνεται στους 125 ηλικιωμένους ανά 100 παιδιά, αλλά πλέον ο Δήμος Κορυδαλλού παρουσιάζει σημαντικότερη γήρανση του πληθυσμού του. Στο επίπεδο της Χώρας, ο δείκτης γήρανσης το 2001 διαμορφώνεται σε 110,01 ηλικιωμένους ανά 100 παιδιά, παρουσιάζοντας αύξηση της τάξης του 55% από το 1991, όπου ο αριθμός 4 Ο Δείκτης Γήρανσης εκφράζει την αντιστοιχία των ηλικιωμένων (65 ετών και άνω) σε μια περιοχή στη δεδομένη χρονική περίοδο σε 100 παιδιά (ηλικία 0-14). Υπολογίζεται από τη σχέση ΔΓ= (Αριθμός ατόμων 65 και άνω X 100) / Αριθμός ατόμων (0-14) (ΣΑΚΕΛΛΗΣ 1993: σελ. 41). 19

38 των ηλικιωμένων ήταν αντίστοιχα 71 άτομα. Τέλος, για το έτος 2011 ο δείκτης γήρανσης σε επίπεδο χώρας διαμορφώθηκε στους 134,38 ηλικιωμένους ανά 100 παιδιά, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 22,15% σε σχέση με το 2001 και είναι ελαφρώς μεγαλύτερος από αυτόν του Δήμου Κορυδαλλού. Η πυραμίδα ηλικιών του πληθυσμού κατά τα έτη 2001 και ηλικιακή και κατά φύλο σύνθεση- καθώς και η εξελικτική πορεία γήρανσης του πληθυσμού παρουσιάζονται στο Διάγραμμα 2-7. Στην περίπτωση που η μορφή της πυραμίδας είναι τριγωνική, τότε καταδεικνύει ότι η σύσταση του πληθυσμού είναι νεανική 5. Αντίθετα, μια πυραμίδα όπως στο Διάγραμμα 2-7, που εμφανίζει τη σύνθεση του πληθυσμού του Κορυδαλλού το 2001 και 2011, με λεπτή βάση και σχετικά διογκωμένες τις παραγωγικές ηλικίες αντιστοιχεί σε γηράσκοντα πληθυσμό. Διάγραμμα 2-7: Ηλικιακή Πυραμίδα Δήμου Κορυδαλλού - Πληθυσμός 2001και 2011) Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφών 2001 και ΘΗΛΕΙΣ ΑΡΡΕΝΕΣ ΘΗΛΕΙΣ ΑΡΡΕΝΕΣ Για να χαρακτηριστεί ένας πληθυσμός νέος ο παιδικός πληθυσμός (0-14 έτη) θα πρέπει να αποτελεί το 40% του συνολικού πληθυσμού (ΣΑΚΕΛΛΗΣ 1993: σελ. 40). 20

39 2.4. Το Κοινωνικό Προφίλ του Πληθυσμού του Δήμου Κορυδαλλού Στη συνέχεια παρουσιάζεται το κοινωνικό προφίλ του πληθυσμού του Δήμου Κορυδαλλού, μέσα από τη μελέτη των κοινωνικών χαρακτηριστικών του όπως η απασχόληση, το μορφωτικό επίπεδο, η ανεργία, η μετανάστευση, η ύπαρξη μειονοτήτων, τα προβλήματα των νέων, οι ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες κ.λπ. Τα στοιχεία αυτά συνεισφέρουν αφενός μεν στην καλύτερη γνώση των χαρακτηριστικών του πληθυσμού στον οποίο απευθύνονται οι τομείς του πολιτισμού και αθλητισμού, αφετέρου δε στον εντοπισμό των διαφορετικών κοινωνικών ομάδων που θα εμπλακούν στις συμμετοχικές διαδικασίες για την ανάπτυξη ενός Ολοκληρωμένου Σχεδίου Διαχείρισης των Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών του Δήμου Το κοινωνικό προφίλ του Δήμου (οικογενειακή κατάσταση, σύνθεση πληθυσμού ετεροδημότες/αλλοδαποί) Οικογενειακή κατάσταση Σύμφωνα με τα στοιχεία για την οικογενειακή κατάσταση, όπως αυτά αποτυπώνονται κατά την απογραφή του 2011 στον Δήμο Κορυδαλλού 6, το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού κατατάσσεται στην κατηγορία των έγγαμων, καταλαμβάνοντας ένα ποσοστό της τάξης του 48,44% επί του συνολικού πληθυσμού (βλ. Διάγραμμα 2-8). Ακολουθεί η κατηγορία των άγαμων (39,85% του πληθυσμού) και έπονται οι κατηγορίες των χήρων και των διαζευγμένων με ποσοστά 7,56% και 4,15% αντίστοιχα. Σε απόλυτες τιμές, οι έγγαμοι αριθμούν άτομα, οι άγαμοι άτομα, οι χήροι άτομα, ενώ οι διαζευγμένοι είναι άτομα. Διάγραμμα 2-8: Ποσοστιαία Σύνθεση Πραγματικού Πληθυσμού Δήμου Κορυδαλλού ανά Κατηγορία Οικογενειακής Κατάστασης το Έτος 2011 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφής ,15% 7,56% Άγαμοι Έγγαμοι 39,85% 48,44% Τα αντίστοιχα ποσοστά της σύνθεσης του πληθυσμού ανά κατηγορία οικογενειακής κατάστασης στο επίπεδο της Χώρας και της Περιφέρειας Αττικής δεν παρουσιάζουν σημαντικές αποκλίσεις, με εξαίρεση το ποσοστό της κατηγορίας των διαζευγμένων, το οποίο εμφανίζεται ελαφρώς υψηλότερο στον Δήμο του Κορυδαλλού και στην 6 Σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ., οι ηλικίες για τη σύνθεση του πραγματικού πληθυσμού στη σχετική κατηγορία ξεκινούν από τα 8 έτη. 21

40 Περιφέρεια Αττικής (4,15% και 4,12% αντίστοιχα) σε σχέση με το επίπεδο της Χώρας (3,07%). Νοικοκυριά και πυρηνικές οικογένειες Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2011, ο συνολικός αριθμός των νοικοκυριών στον Δήμο Κορυδαλλού ανέρχεται στις , ενώ τα μέλη αυτών στις Πιο συγκεκριμένα (βλ. Διάγραμμα 2-9), το μεγαλύτερο ποσοστό καταλαμβάνουν τα νοικοκυριά με δύο μέλη (28,67%), ακολουθούν τα νοικοκυριά με ένα μέλος (24,97%), ενώ στην τρίτη θέση βρίσκονται τα νοικοκυριά με τρία μέλη (21,95%). Σημαντικό ποσοστό της τάξης του 19,23% καταγράφεται για τα νοικοκυριά με τέσσερα μέλη. Αξίζει να σημειωθεί πως από το σύνολο των νοικοκυριών του Δήμου Κορυδαλλού το 94,81% είναι νοικοκυριά μέχρι και τέσσερα μέλη, ενώ οι κατηγορίες νοικοκυριών με πέντε μέλη και έξι μέλη και άνω καταλαμβάνουν μόνο το 5,19% (3,94% και 1,25% αντίστοιχα). Διάγραμμα 2-9: Ποσοστιαία Σύνθεση Νοικοκυριών Δήμου Κορυδαλλού ανά Αριθμό Μελών Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφής ,94% 1,25% 1 Μέλος 19,23% 21,95% 24,97% 28,67% 2 Μέλη 3 Μέλη 4 Μέλη 5 Μέλη 6 Μέλη και άνω Αναφορικά με τον αριθμό των πυρηνικών οικογενειών, τα στοιχεία της απογραφής του 2011 (βλ. Διάγραμμα 2-10) καταδεικνύουν πως πυρηνικές οικογένειες διαμένουν στον Δήμο Κορυδαλλού, εκ των οποίων οι ή το 82,00% επί του συνόλου είναι παντρεμένα ζευγάρια ή συμβιούντες, ενώ το υπόλοιπο 18% (3.123 οικογένειες) είναι μονογονεϊκές οικογένειες [2.734 οικογένειες (15,76%) με μόνη μητέρα και 389 οικογένειες (2,24%) με μόνο πατέρα]. 22

41 Διάγραμμα 2-10: Αριθμός Πυρηνικών Οικογενειών Δήμου Κορυδαλλού Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφής Παντρεμένα ζευγάρια / Συμβιούντες Μόνος πατέρας Μόνη μητέρα Σε απόλυτα μεγέθη, οι πυρηνικές οικογένειες που συγκροτούνται από παντρεμένα ζευγάρια ή συμβιούντες ( οικογένειες) έχουν μέλη, εκ των οποίων τα είναι παιδιά. Αντίστοιχα, οι οικογένειες με μόνη μητέρα (2.734) έχουν μέλη, εκ των οποίων τα είναι παιδιά, ενώ τέλος οι οικογένειες με μόνο πατέρα απαρτίζονται από 885 μέλη, εκ των οποίων τα 496 είναι παιδιά. Σύνθεση πληθυσμού - Ομοδημότες, ετεροδημότες, αλλοδαποί Από το Διάγραμμα 2-11, σχετικά με τη σύνθεση του πληθυσμού το 2011, παρατηρείται ότι στον Δήμο Κορυδαλλού το 43,95% του πληθυσμού ( κάτοικοι) είναι ομοδημότες, το 44,18% ( κάτοικοι) είναι ετεροδημότες, ενώ το 11,88% (7.535 κάτοικοι) είναι αλλοδαποί. Στην Περιφέρεια Αττικής και στο σύνολο της Χώρας, το 40,22% και 56,06% του πληθυσμού αντίστοιχα εντάσσονται στην κατηγορία των ομοδημοτών, το 45,41% και 32,05% του πληθυσμού αντίστοιχα είναι ετεροδημότες και τέλος το 14,37% και το 11,89% του πληθυσμού αντίστοιχα είναι αλλοδαποί. Η σύγκριση της σύνθεσης του πληθυσμού του Δήμου Κορυδαλλού με την αντίστοιχη της Περιφέρειας, υποδεικνύει ότι η πληθυσμιακή σύνθεση του Δήμου Κορυδαλλού εμφανίζει μικρή διαφοροποίηση ως προς τις διαφορετικές κατηγορίες, εμφανίζοντας μεγαλύτερο ποσοστό ομοδημοτών σε σχέση με την Περιφέρεια (43,95% και 40,22% αντίστοιχα) και μικρότερο ποσοστό αλλοδαπών (11,88% και 14,37% αντίστοιχα). Αισθητές εντοπίζονται οι διαφοροποιήσεις ανάμεσα στα ποσοστά του Δήμου και σε αυτά του συνόλου της χώρας, με τον Δήμο Κορυδαλλού να εμφανίζει σημαντικά μικρότερο ποσοστό ομοδημοτών σε σχέση με τον μέσο όρο της χώρας (43,95% έναντι 56,06%) και σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό ετεροδημοτών (44,18% έναντι 32,05%). Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό των αλλοδαπών που διαμένουν στον Δήμο Κορυδαλλού συμβαδίζει με τον γενικό μέσο όρο της χώρας (11,88% και 11,89% αντίστοιχα). 23

42 Διάγραμμα 2-11: Ποσοστιαία Σύνθεση Πληθυσμού Δήμου Κορυδαλλού - Ομοδημότες, Ετεροδημότες, Αλλοδαποί το έτος 2011 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφής ,88% 43,95% 44,18% ΟΜΟΔΗΜΟΤΕΣ ΕΤΕΡΟΔΗΜΟΤΕΣ ΑΛΛΟΔΑΠΟΙ Διάγραμμα 2-12: Μεταβολή Πληθυσμού Δήμου Κορυδαλλού τη δεκαετία Ομοδημότες, Ετεροδημότες και Αλλοδαποί Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφών 2001 και ΟΜΟΔΗΜΟΤΕΣ ΕΤΕΡΟΔΗΜΟΤΕΣ ΑΛΛΟΔΑΠΟΙ Σχετικά με τη μεταβολή του πληθυσμού και της κατηγοριοποίησής του σε ομοδημότες, ετεροδημότες και αλλοδαπούς κατά τη δεκαετία στον Δήμο Κορυδαλλού, παρατηρούνται τα εξής (βλ. Διάγραμμα 2-12): Μείωση του πληθυσμού κατά 5,95%, ενώ στην Περιφέρεια Αττικής σημειώνεται μια μικρή πληθυσμιακή αύξηση της τάξης του 1,77% κατά το αντίστοιχο χρονικό διάστημα. Μείωση των ομοδημοτών κατά 34,27% και ταυτόχρονη αύξηση των ετεροδημοτών κατά 33,35%. Η μεταβολή του αριθμού των ομοδημοτών είναι ελαφρώς μεγαλύτερη συγκριτικά με αυτή της Περιφέρειας (μείωση κατά 31,35%), ενώ η αύξηση των ετεροδημοτών είναι σημαντικά μικρότερη σε σχέση με αυτή που καταγράφεται στην Περιφέρεια Αττικής (αύξηση 52,23%). Ωστόσο, 24

43 σε κάθε περίπτωση, παρουσιάζεται συνολικά μια πτωτική τάση του πληθυσμού των ομοδημοτών και αντίστροφα μια ανοδική τάση των ετεροδημοτών. Αύξηση του πληθυσμού των μεταναστών κατά 87,34%. Η υψηλή αυτή αύξηση των αλλοδαπών είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται στο σύνολο της χώρας τις τελευταίες δεκαετίες. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό αύξησης των αλλοδαπών που διαμένουν στον Δήμο Κορυδαλλού είναι σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με το αντίστοιχο που καταγράφεται στην Περιφέρεια Αττικής (46%) Το δημογραφικό, κοινωνικό προφίλ των αλλοδαπών στην περιοχή μελέτης Σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτει το Τμήμα Αλλοδαπών μέχρι και το τέλος Ιουλίου 2012, οι νόμιμοι υπήκοοι τρίτης χώρας που διαμένουν στον Κορυδαλλό είναι άτομα. Ο συγκεκριμένος αριθμός εμφανίζεται σαφώς μικρότερος από τα στοιχεία των αλλοδαπών της απογραφής, καθώς εδώ καταγράφονται οι νόμιμοι υπήκοοι τρίτων χώρων. Σε σχέση με τον αντίστοιχο αριθμό τους το 2010, ο οποίος ανέρχονταν σε παρατηρείται μια σημαντική αύξηση της τάξεως του 26,3%. Στη συνέχεια αναλύονται 7 πέντε βασικές κατηγορίες στοιχείων των μεταναστών, και συγκεκριμένα το φύλο, η ηλικία, η οικογενειακή κατάσταση, η υπηκοότητα και η κατηγορία άδειας διαμονής. Διάγραμμα 2-13: Ποσοστιαία Κατανομή Πληθυσμού Αλλοδαπών ανά Φύλο Πηγή: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου Κορυδαλλού ,12% Χωρίς Στοιχεία Άρρεν Θήλυ 52,24% 47,64% Φύλο Σχετικά με το φύλο των αλλοδαπών που νόμιμα διαμένουν στον Κορυδαλλό (για αυτούς που δήλωσαν το συγκεκριμένο στοιχείο), το 52,24% ανήκει στον ανδρικό πληθυσμό (1.712 άτομα) ενώ το 47,64 % στο γυναικείο (1.561 άτομα) (Διάγραμμα 2-13 και Πίνακας 2-2). 7 Στα διαγράμματα που αφορούν τα στοιχεία των οικονομικών μεταναστών δεν λαμβάνεται υπόψη ο αριθμός των ατόμων για τα οποία δεν υπήρχαν διαθέσιμα στοιχεία για την κάθε κατηγορία, ενώ στους αντίστοιχους πίνακες λαμβάνεται υπόψη ολόκληρο το πλήθος των ατόμων. 25

44 Πίνακας 2-2: Πληθυσμός Αλλοδαπών ανά Φύλο και Ποσοστιαία Σύνθεση Πηγή: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου Κορυδαλλού Φύλο Αριθμός Υπηκόων % επί του Συνόλου Χωρίς Στοιχεία 4 0,1% Άρρεν ,24% Θήλυ ,64% Σύνολο ,0% Ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί η αύξηση του γυναικείου πληθυσμού, ο οποίος από άτομα το 2010 ανήλθε σε 1.561, σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 26,5%. Η αύξηση στον ανδρικό πληθυσμό ήταν ηπιότερη και διαμορφώθηκε στο 17,1%, αφού από άτομα ανήλθαν σε Στοιχείο που επίσης χρήζει αναφοράς αποτελεί το γεγονός ότι για τους υπηκόους της πολυπληθέστερης εθνότητας (Αλβανικής), υπάρχει μια σχετικά περισσότερο ισορροπημένη εικόνα μεταξύ των δύο φύλων (54,9% άνδρες έναντι 45,1% γυναικών), γεγονός το οποίο ενδεχομένως να αντανακλά μια πιο ομαλή ενσωμάτωση και ένταξη του πληθυσμού αυτού στην τοπική κοινωνία. Αναφορικά με τους υπηκόους Ασιατικών χωρών όπως η Ινδία, το Πακιστάν ή το Μπαγκλαντές, αυτοί στη συντριπτική τους πλειοψηφία ανήκουν στο ανδρικό φύλο (75,5%, 100%, 98% αντίστοιχα). Αντίθετα, για τους υπηκόους χωρών από την Ανατολική Ευρώπη διαπιστώνεται κυριαρχία του γυναικείου φύλου και πιο συγκεκριμένα από τη Μολδαβία προέρχεται το 73%, από τη Γεωργία το 69%, ενώ από τη Ρωσία το 87,8%. Ηλικιακές Ομάδες Σύμφωνα με την επεξεργασία των διαθέσιμων στοιχείων, η σύνθεση ανά ηλικιακή ομάδα του πληθυσμού των υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στον Δήμο Κορυδαλλού διαμορφώνεται ως εξής (Διάγραμμα 2-14 και Πίνακας 2-3). Η ηλικιακή ομάδα με το μεγαλύτερο πληθυσμό είναι εκείνη των ετών, με 804 άτομα και ποσοστό επί του συνόλου 24,5%, ενώ ακολουθούν οι ομάδες των 25-34, των 0-14, των 45-54, των και των με ποσοστά 19,7%, 19,3%, 14,3%, 13,7% και 6,6% αντίστοιχα. Για τα άτομα εκείνα για τα οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με την ηλικία τους, το 75,06% ή άτομα ανήκουν στις ηλικιακές ομάδες άνω των 18 ετών. Συνολικότερα σχετικά στοιχεία περιλαμβάνονται στο Διάγραμμα 2-14 και τον Πίνακα

45 Διάγραμμα 2-14: Ποσοστιαία Σύνθεση ανά Ηλικιακή Ομάδα του Πληθυσμού των Υπηκόων Τρίτων Χωρών που Διαμένουν Νόμιμα στον Δήμο Κορυδαλλού Πηγή: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου Κορυδαλλού ,34% 0,40% 0,12% χωρίς στοιχεία ,28% 6,56% 19,35% ,70% ,53% 19,71% > Πίνακας 2-3: Αριθμός και Ποσοστιαία Σύνθεση ανά Ηλικιακή Ομάδα του Πληθυσμού των Υπηκόων Τρίτων Χωρών που Διαμένουν Νόμιμα στον Δήμο Κορυδαλλού Πηγή: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου Κορυδαλλού Ηλιακή Ομάδα Αριθμός Υπηκόων % επί του Συνόλου Χωρίς Στοιχεία 4 0,1% ,3% ,7% ,7% ,5% ,3% ,6% ,3% 75> 13 0,4% Σύνολο % Οικογενειακή Κατάσταση 8 Ως προς την οικογενειακή κατάσταση, άτομα ή το 53,08% των υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν στον Δήμο του Κορυδαλλού ανήκουν στην κατηγορία των εγγάμων, το 44,25% ή άτομα δηλώνουν άγαμοι, το 2,15% ή 50 εξ αυτών είναι διαζευγμένοι και τέλος μόλις το 0,52% ή 12 άτομα καταγράφονται ως χήροι (βλ. Διάγραμμα 2-15 και Πίνακα 2-5). 8 Τα στοιχεία σχετικά με την οικογενειακή κατάσταση είναι του

46 Διάγραμμα 2-15: Ποσοστιαία Σύνθεση ανά Οικογενειακή Κατάσταση των Υπηκόων Τρίτων Χωρών που Διαμένουν Νόμιμα στον Δήμο Κορυδαλλού Πηγή: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου Κορυδαλλού ,55% 13,63% 5,60% 0,66% 0,12% 12,82% 22,08% 12,28% 9,27% και άνω Πίνακας 2-4: Αριθμός και Ποσοστιαία Σύνθεση ανά Οικογενειακή Κατάσταση Υπηκόων Τρίτων Χωρών που Διαμένουν Νόμιμα στον Δήμο Κορυδαλλού Πηγή: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου Κορυδαλλού Οικογενειακή Κατάσταση Αριθμός Υπηκόων % επί του Συνόλου Χωρίς Στοιχεία ,60% Άγαμος ,90% Διαζευγμένος 50 1,80% Έγγαμος ,20% Χήρος/α. 12 0,40% Σύνολο % Υπηκοότητα Σχετικά με την υπηκοότητα, τη συντριπτική πλειοψηφία κατέχουν οι υπήκοοι Αλβανίας, οι οποίοι αποτελούν το 73,8% των υπηκόων τρίτης χώρας, με 2417 άτομα. Ακολουθούν οι υπήκοοι της Ουκρανίας με 4,3% (142 άτομα), της Ρωσίας με 2,7% (90 άτομα), του Πακιστάν με 2,7% (87 άτομα), της Μολδαβίας με 2,1% (70 άτομα), της Αρμενίας 2% (66 άτομα) και της Γεωργίας 1,7% (55 άτομα). Στο Διάγραμμα 2-16 και τον Πίνακα 2-5 καταγράφονται και οι υπόλοιπες κατηγορίες. Σημαντική είναι η ποσοστιαία αύξηση των ατόμων με Αλβανική υπηκοότητα σε ποσοστό της τάξεως του 21,3%, ενώ ακόμα σημαντικότερη είναι η αύξηση της δεύτερης σε μέγεθος εθνικότητας των Ουκρανών (αύξηση 43,4%), αλλά και των Πακιστανών (αύξηση 45%). 28

47 Διάγραμμα 2-16: Ποσοστιαία Σύνθεση Υπηκόων Τρίτων Χωρών που Διαμένουν Νόμιμα στο Δήμο Κορυδαλλού (για όσους διατίθεται το σχετικό στοιχείο) Πηγή: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου Κορυδαλλού ΑΛΒΑΝΙΑ 1,50% 1,50% 1,62% 1,68% 2,01% 2,65% 2,14% 2,75% 4,33% 0,49% 0,79% 0,88% 0,40% 0,34% 0,34% 2,84% ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΡΩΣΙΑ ΠΑΚΙΣΤΑΝΙΚΗ ΜΟΛΔΑΒΙΑ ΑΡΜΕΝΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΙΝΔΙΑ 73,76% ΜΠΑΝΓΚΛΑΝΤΕΣ ΣΥΡΙΑ ΚΙΝΕΖΙΚΗ ΙΡΑΚ ΚΑΖΑΧΣΤΑΝ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ ( ΣΕΡΒΙΑ- ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟ) ΛΕΥΚΟΡΩΣΙΑ ΆΛΛΟ Πίνακας 2-5: Αριθμός Υπηκόων Τρίτης Χώρας που Διαμένουν Νόμιμα στον Δήμο Κορυδαλλού και Ποσοστιαία Σύνθεση ανά Υπηκοότητα Πηγή: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου Κορυδαλλού Χώρα Υπηκοότητας Αριθμός Υπηκόων % επί του Συνόλου Χώρα Υπηκοότητας Αριθμός Υπηκόων % επί του Συνόλου Αλβανία ,8 Μπανγκλαντές 49 1,5 Ουκρανία 142 4,3 Συρία 29 0,9 Ρωσία 90 2,7 Κίνα 26 0,8 Πακιστάν 87 2,7 Ιράκ 16 0,5 Μολδαβία 70 2,1 Καζακστάν 13 0,4 Αρμενία 66 2,0 Γιουγκοσλαβία (Σερβία ,3 Μαυροβούνιο) Γεωργία 55 1,7 Λευκορωσία 11 0,3 Αίγυπτος 53 1,6 Άλλο 93 2,8 Ινδία 49 1,5 ΣΥΝΟΛΟ Υπήκοοι - 100% επί του Συνόλου 29

48 Κατηγορία άδειας διαμονής Αναφορικά με την ομαδοποίηση των υπηκόων ανά κατηγορία άδειας διαμονής, την πρώτη θέση με ποσοστό 35,1% και άτομα κατέχει η κατηγορία μέλη οικογένειας υπηκόου τρίτης χώρας (Π.Δ.131/06), ακολουθεί με αρκετά υψηλό ποσοστό (της τάξεως του 26,7% και 874 άτομα) η κατηγορία της εξαρτημένης εργασίας (Ν. 3386/05, άρθρο 15, παρ. 1-4), ενώ σημαντικά μικρότερο είναι το μέγεθος των κατηγοριών αόριστης διάρκειας (Ν.3386/05, άρθρο 91, παρ. 2), με 161 άτομα και ποσοστό 4,9%, σύζυγος Έλληνα πολίτη με 6,6% και 217 άτομα (Ν. 3386/05, άρθρο 61) και αλλαγή κατοικίας 5,4% και 141 άτομα. Η κατηγορία με άδεια διαμονής δεκαετούς διάρκειας αποτελείται από 391 άτομα (ποσοστό 11,9%), με μεγάλη αύξηση σε σχέση με το 2010, όπου τα αντίστοιχα μεγέθη ήταν 8 άτομα (ποσοστό 0,3%) Μορφωτικό Επίπεδο Πληθυσμού Δήμου Κορυδαλλού Από τον Πίνακα 2-6 αλλά και το Διάγραμμα 2-17 σχετικά με το μορφωτικό επίπεδο 9, παρατηρείται ότι οι απόφοιτοι μέσης και στοιχειώδους εκπαίδευσης 10 συνιστούν τον κύριο κορμό του πληθυσμού του Δήμου Κορυδαλλού, με ποσοστό 26,48% και 21,39% αντίστοιχα για το Σε απόλυτες τιμές, οι απόφοιτοι μέσης εκπαίδευσης προσεγγίζουν τα άτομα, ενώ οι απόφοιτοι στοιχειώδους εκπαίδευσης τα άτομα. Πίνακας 2-6: Διαχρονική εξέλιξη μορφωτικού επιπέδου του πληθυσμού στον Δήμο Κορυδαλλού Πηγή: Στατιστικά στοιχεία απογραφής Πληθυσμού 1991, 2001, Μορφωτικό Επίπεδο % Μεταβολή Κάτοχοι Μεταπτυχιακού - Διδακτορικού % Τίτλου Πτυχιούχοι Ανωτάτων Σχολών Πτυχιούχοι ΤΕΙ (ΚΑΤΕ ΚΑΤΕΕ) Πτυχιούχοι Ανωτέρων Σχολών % Απόφοιτοι Μέσης εκπαίδευσης % Τελείωσαν τη Γ' τάξη Γυμνασίου % Απόφοιτοι Στοιχειώδους Εκπαιδεύσεως % Δεν τελείωσαν το Δημοτικό αλλά γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση / Μη γνωρίζοντες γραφή % Τρίτοι κατατάσσονται, με ποσοστό 16,2% ή άτομα, οι απόφοιτοι τριτάξιου Γυμνασίου και οι πτυχιούχοι επαγγελματικών σχολών, έπονται οι κάτοχοι Διδακτορικού ή Μεταπτυχιακού τίτλου / Πτυχιούχοι Πανεπιστημίου - Πολυτεχνείου, ΑΤΕΙ, ΑΣΠΑΙΤΕ, ανώτερων επαγγελματικών και ισότιμων σχολών με ποσοστό 9 Σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ., οι ηλικίες για τη σύνθεση του πραγματικού πληθυσμού στη σχετική κατηγορία ξεκινούν από τα 10 έτη. 10 Η κατηγορία απόφοιτοι στοιχειώδους εκπαίδευσης αναφέρεται στους απόφοιτους του δημοτικού σχολείου. Η κατηγορία απόφοιτοι μέσης εκπαίδευσης αναφέρεται στους απόφοιτους του λυκείου και των τεχνικών-επαγγελματικών σχολών. 30

49 14,32% ή άτομα, ενώ μικρότερα ποσοστά συναντώνται στις κατηγορίες εκείνων που δεν τελείωσαν το Δημοτικό, αλλά γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση με 10,02% ή άτομα και στους πτυχιούχους μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΙΕΚ, Κολλέγια, κ.λπ.) με ποσοστό 5,92% ή άτομα. Διάγραμμα 2-17: Μορφωτικό Επίπεδο Πραγματικού Πληθυσμού Δήμου Κορυδαλλού το Έτος 2011 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφής ,02% 5,68% 14,32% 5,92% 21,39% 16,20% 26,48% Κάτοχοι διδακτορικού ή μεταπτυχιακού τίτλου / Πτυχιούχοι Παν/μίου - Πολυτεχνείου, ΑΤΕΙ, ΑΣΠΑΙΤΕ, ανώτερων επαγγελματικών και ισότιμων σχολών Πτυχιούχοι μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΙΕΚ, Κολλέγια κλπ.) Απόφοιτοι Λυκείου (Γενικού, Εκκλησιαστικού, Επαγγελματικού κλπ.) Απόφοιτοι τριτάξιου Γυμνασίου και πτυχιούχοι Επαγγελματικών Σχολών Απόφοιτοι Δημοτικού Εγκατέλειψαν το Δημοτικό, αλλά γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση / Ολοκλήρωσαν την προσχολική αγωγή / Δε γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση Μη κατατασσόμενοι (άτομα γεννηθέντα μετά την 1/1/2005) Η διαχρονική εξέλιξη του πληθυσμού από το 1991 μέχρι το 2011 αναδεικνύει μια σαφή τάση βελτίωσης του εκπαιδευτικού επιπέδου πληθυσμού του Δήμου με κάποιες διαφοροποιήσεις για την τελευταία δεκαετία. Συγκεκριμένα εμφανίζεται σημαντική αύξηση από το 2001 έως το 2011 των αποφοίτων ΑΕΙ ή ΤΕΙ, μείωση στους αποφοίτους μέσης εκπαίδευσης και στοιχειώδους εκπαίδευσης, μεταβολές που στοιχειοθετούν μια τάση βελτίωσης του μορφωτικού επιπέδου του πληθυσμού του Δήμου Κορυδαλλού. Παράλληλα, η τελευταία απογραφή αναδεικνύει μια αύξηση ενός 6% των αποφοίτων δημοτικού ή ίσως της σχολικής διαρροής, γεγονός που συμβαδίζει με τα προβλήματα της οικονομικής ύφεσης στην περιοχή ή/και την ύπαρξη συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων π.χ. μονογονεϊκών οικογενειών ή αλλοδαπών. Τα Διαγράμματα 2-17, 2-18 και 2-19 παρουσιάζουν με συνοπτικό τρόπο το εκπαιδευτικό επίπεδο του πληθυσμού σε επίπεδο Δήμου, Περιφέρειας και Χώρας, 31

50 αντίστοιχα. Η συγκεκριμένη συσχέτιση αναδεικνύει τις τάσεις διαφοροποίησης του εκπαιδευτικού επιπέδου του Δήμου σε σχέση με αυτό της χώρας και της περιφέρειας. Ειδικότερα, ο Δήμος Κορυδαλλού εμφανίζει μεγαλύτερο ποσοστό απόφοιτων βασικής εκπαίδευσης (26,48%) σε σχέση με το αντίστοιχο μέσο όρο της χώρας (23,41%), ενώ το εν λόγω ποσοστό κυμαίνεται σε περίπου ίδια επίπεδα σε σύγκριση με την Περιφέρεια (26,86%). Διαφοροποιήσεις παρουσιάζονται και στους κατόχους Διδακτορικού ή Μεταπτυχιακού τίτλου / πτυχιούχους Πανεπιστημίου - Πολυτεχνείου, ΑΤΕΙ, ΑΣΠΑΙΤΕ, ανώτερων επαγγελματικών και ισότιμων σχολών, στους απόφοιτους τριτάξιου Γυμνασίου και πτυχιούχους Επαγγελματικών Σχολών και στους απόφοιτους του Δημοτικού. Παρατηρείται ότι ο Δήμος Κορυδαλλού εμφανίζει αρκετά χαμηλότερα ποσοστά στους πτυχιούχους ανώτατων σχολών και στους κατόχους Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών διπλωμάτων και παρόμοια ή μεγαλύτερα ποσοστά σε απόφοιτους της βασικής και στοιχειώδους εκπαίδευσης. Συγκρίνοντας τους κατόχους Διδακτορικού ή Μεταπτυχιακού τίτλου / Πτυχιούχους Πανεπιστημίου - Πολυτεχνείου, ΑΤΕΙ, ΑΣΠΑΙΤΕ, ανώτερων επαγγελματικών και ισότιμων σχολών, παρατηρείται ότι ο αντίστοιχος πληθυσμός του Δήμου Κορυδαλλού κυμαίνεται σε ποσοστά πολύ μικρότερα σε σύγκριση με εκείνα της Περιφέρειας (14,32% έναντι 22,19%) και εμφανίζονται επίσης μικρότερα, κατά δύο περίπου μονάδες, σε σχέση με τα αντίστοιχα της Χώρας (16,73%). Τέλος, το ποσοστό εκείνων που δεν τελείωσαν το Δημοτικό αλλά γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση στον Δήμο Κορυδαλλού (10,02%) είναι υψηλότερο κατά μία περίπου μονάδα από το αντίστοιχο της Περιφέρειας (9,21%) και χαμηλότερο κατά δύο περίπου μονάδες από το αντίστοιχο της Χώρας (12,42%). Το γεγονός αυτό υποδεικνύει ότι κατά το έτος 2011 ο πληθυσμός του Δήμου Κορυδαλλού διαθέτει χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο από ότι ο αντίστοιχος πληθυσμός στην Περιφέρεια Αττικής. 32

51 Διάγραμμα 2-18: Εκπαιδευτικό Επίπεδο Πραγματικού Πληθυσμού Περιφέρειας Αττικής το έτος 2011 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφής ,21% 16,89% 6,16% 22,19% 26,86% 6,22% 12,47% Κάτοχοι διδακτορικού ή μεταπτυχιακού τίτλου / Πτυχιούχοι Παν/μίου - Πολυτεχνείου, ΑΤΕΙ, ΑΣΠΑΙΤΕ, ανώτερων επαγγελματικών και ισότιμων σχολών Πτυχιούχοι μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΙΕΚ, Κολλέγια κλπ.) Απόφοιτοι Λυκείου (Γενικού, Εκκλησιαστικού, Επαγγελματικού κλπ.) Απόφοιτοι τριτάξιου Γυμνασίου και πτυχιούχοι Επαγγελματικών Σχολών Απόφοιτοι Δημοτικού Εγκατέλειψαν το Δημοτικό, αλλά γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση / Ολοκλήρωσαν την προσχολική αγωγή / Δε γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση Μη κατατασσόμενοι (άτομα γεννηθέντα μετά την 1/1/2005) 33

52 Διάγραμμα 2-19: Εκπαιδευτικό Επίπεδο Πραγματικού Πληθυσμού Χώρας (2011) Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφής ,25% 12,42% 16,73% 4,64% 23,34% 23,41% 13,21% Κάτοχοι διδακτορικού ή μεταπτυχιακού τίτλου / Πτυχιούχοι Παν/μίου - Πολυτεχνείου, ΑΤΕΙ, ΑΣΠΑΙΤΕ, ανώτερων επαγγελματικών και ισότιμων σχολών Πτυχιούχοι μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΙΕΚ, Κολλέγια κλπ.) Απόφοιτοι Λυκείου (Γενικού, Εκκλησιαστικού, Επαγγελματικού κλπ.) Απόφοιτοι τριτάξιου Γυμνασίου και πτυχιούχοι Επαγγελματικών Σχολών Απόφοιτοι Δημοτικού Εγκατέλειψαν το Δημοτικό, αλλά γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση / Ολοκλήρωσαν την προσχολική αγωγή / Δε γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση Μη κατατασσόμενοι (άτομα γεννηθέντα μετά την 1/1/2005) 34

53 2.5. Η Οικονομική Διάρθρωση του Πληθυσμού στον Δήμο Κορυδαλλού Η διάρθρωση του πληθυσμού του Δήμου Κορυδαλλού σε οικονομικά ενεργό (ΟΕΠ) ή μη οικονομικά ενεργό πληθυσμό (ΜΗ ΟΕΠ) αναλύεται στην παρούσα ενότητα. Παράλληλα, παρουσιάζεται και η κατανομή του ΟΕΠ ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας, ενώ υπολογίζεται και το συνολικό ποσοστό (%) απασχόλησης και ανεργίας στην περιοχή μελέτης. Η συγκεκριμένη ανάλυση στηρίζεται κυρίως σε στοιχεία της τελευταίας απογραφής του πληθυσμού το 2011 αλλά όπου είναι εφικτό, υφίσταται συσχέτιση στατιστικών στοιχείων με τις προηγούμενες απογραφές πληθυσμού. Η συγκεκριμένη διαχρονική σύγκριση αναμένεται να αναδείξει τις επιπτώσεις της οικονομικής ύφεσης στον υπό μελέτη Δήμο Οικονομικά ενεργός 11 πληθυσμός (ΟΕΠ) Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2001, ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός (ΟΕΠ) του Δήμου ανερχόταν τότε στα άτομα ή στο 39,84% του συνολικού πραγματικού πληθυσμού, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2011, ο ΟΕΠ ανέρχεται σε άτομα, ήτοι το 42,3% του συνολικού πληθυσμού του Δήμου, παρουσιάζοντας μια σχετική αύξηση 2,46 εκατοστιαίων μονάδων σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο (βλ. Διάγραμμα 2-20). Διάγραμμα 2-20: Οικονομικά Ενεργός Πληθυσμός ( ) στον Δήμο Κορυδαλλού Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφών 1991, 2001 και ΟΕΠ Μη ΟΕΠ Είναι φανερό ότι ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός του Δήμου παρουσιάζει διαχρονικά συνεχή αύξηση, η οποία βέβαια την τελευταία δεκαετία σταθεροποιείται, εξαιτίας μάλλον της μείωσης του πληθυσμού. 11 Η σχέση του οικονομικώς ενεργού πληθυσμού του ΟΤΑ ως προς τον συνολικό πληθυσμό του, αποτελεί τον δείκτη δραστηριότητας (Α), η τιμή του οποίου ερμηνεύει το ποσοστό του πληθυσμού που διατίθεται για συμμετοχή στις οικονομικές δραστηριότητες. 35

54 Διάγραμμα 2-21: % ΟΕΠ και μη ΟΕΠ στον Δήμο και στην Περιφέρεια ,00% 60,00% 50,00% 40,00% 56,41% 43,59% 59,5% 40,46% 49,12% 50,88% 56,1% 43,86% 46,27% 53,73% 53,7% 46,31% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% ΟΕΠ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΜΗ ΟΕΠ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΜΗ ΟΕΠ ΔΗΜΟΥ ΟΕΠ ΔΗΜΟΥ Το βασικό χαρακτηριστικό στον Δήμο Κορυδαλλού μέχρι και το 2001 αποτελούσε το χαμηλό μέγεθος του ΟΕΠ του Δήμου έναντι των αντιστοίχων ποσοστών στην Περιφέρεια. Το 2011 όμως, ο Δήμος εμφανίζει το ίδιο ποσοστό περίπου οικονομικά ενεργού πληθυσμού με αυτόν της Περιφέρειας, αναδεικνύοντας μια σταθερή τάση αύξησης του οικονομικά ενεργού πληθυσμού του, ενώ και για πρώτη φορά εμφανίζει το ίδιο ποσοστό μη ΟΕΠ. Βέβαια, ο μη οικονομικά ενεργός πληθυσμός του ως ποσοστό του συνολικού εργασίμου πληθυσμού του Δήμου το 2011 έχει μειωθεί σε σχέση με την προηγουμένη δεκαετία από 56,1% το 2001 σε 53,7 % το Όσον αφορά τη διάρθρωση του μη οικονομικά ενεργού πληθυσμού για το 2011 παρατηρείται ότι: α) H μεγαλύτερη ομάδα του μη ΟΕΠ (11455) είναι οι συνταξιούχοι. β) Eντάσσεται ένας σημαντικός αριθμός σπουδαστών / μαθητών στη συγκεκριμένη κατηγορία και τέλος γ) Eντάσσονται οι νοικοκυρές, που φτάνουν τα 8415 άτομα για το Το τελευταίο αναδεικνύεται και από την περαιτέρω ανάλυση της κατά φύλο σύνθεσης του οικονομικά ενεργού πληθυσμού (ΟΕΠ) του Δήμου Κορυδαλλού στα έτη 2001 και Ο ανδρικός πληθυσμός (15518 άτομα), με ποσοστό 57,82%, εξακολουθεί να αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό του ΟΕΠ του Δήμου, ενώ ο γυναικείος πληθυσμός (11320 άτομα) υπολείπεται σε ποσοστό 42,18% το 2011 (Διάγραμμα 2-22). Ωστόσο, η διαχρονική εξέλιξη του γυναικείου πληθυσμού ως ποσοστού του ΟΕΠ παρουσιάζει θετική αύξηση κατά περίπου 4,5 ποσοστιαίες μονάδες, σε αντίθεση με τον ανδρικό πληθυσμό που μειώνεται σταδιακά. 36

55 Διάγραμμα 2-22: % του ΟΕΠ ανά Φύλο στον Δήμο Κορυδαλλού 70,00% 60,00% 62,41% 57,82% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 37,59% 42,18% ,00% 0,00% ΑΡΡΕΝΕΣ ΘΗΛΕΙΣ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφών 2001 και Η διάρθρωση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού κατά τομέα και κλάδο οικονομικής δραστηριότητας Το κύριο χαρακτηριστικό της Περιφέρειας Αττικής είναι η τριτογενοποίηση της παραγωγικής δομής, καθώς από το 1981 και μετά, το μεγαλύτερο μέρος του οικονομικά ενεργού πληθυσμού συγκεντρώνεται στον τριτογενή τομέα παραγωγής. Ανάλογη εξέλιξη παρουσιάζεται και στον Δήμο Κορυδαλλού 12, καθώς ο ΟΕΠ στον τριτογενή τομέα παραγωγής συνεχώς αυξάνεται, ενώ ο δευτερογενής τομέας παρουσιάζει διαχρονικά συνεχιζόμενη κάμψη μέχρι και το Σήμερα, εξαιτίας και της οικονομικής κρίσης, υφίσταται μια στροφή στην περιοχή μελέτης προς τις βιοτεχνικές μικρές οικογενειακές μονάδες παραγωγής, καθώς αυτή παρουσιάζει αύξηση κατά δύο περίπου ποσοστιαίες μονάδες (βλ. Διάγραμμα 2-23). Διάγραμμα 2-23: Ποσοστό ΟΕΠ ανά Τομέα Οικονομικής Δραστηριότητας Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφών 1991, 2001 και ,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 78,0% 83,0% 81,4% 21,6% 16,5% 18,2% 0,4% 0,5% 0,4% α' γενής β' γενής γ' γενής 12 Σύμφωνα με το ΤΑΠ του Δ. Κορυδαλλού, το 1971 το ποσοστό των απασχολουμένων στον δευτερογενή τομέα φτάνει το 52,4%, ενώ στη συνέχεια μειώνεται φτάνοντας το 1981, το 44, 6%, ενώ το 1991 είναι το 21,60% και το 2001 το 16,50%. 37

56 Στη συνέχεια, αναλύεται η κατανομή του ΟΕΠ του Κορυδαλλού για το 2011 κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Στο σύνολο του ΟΕΠ υπολογίζονται και οι νέοι άνεργοι, οι οποίοι δεν μπορούν να καταταγούν σε κάποιο κλάδο οικονομικής δραστηριότητας και οι οποίοι έχουν παραληφθεί από την ανάλυση που ακολουθεί. Σύμφωνα με τους Πίνακες 2-7 και 2-8 που ακολουθούν, εξάγονται τα παρακάτω συμπεράσματα: Α) Το μεγαλύτερο μέρος του ΟΕΠ του Δήμου κατατάσσεται στους εξής βασικούς κλάδους για το 2011: Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή οχημάτων και μοτοσικλετών, είδη προσωπικής και οικιακής χρήσης (22,66% το 2011 έναντι 20,94 % ως ποσοστό του συνόλου του ΟΕΠ το 2001), ο οποίος και αυξάνεται στη δεκαετία. Μεταποιητικές βιομηχανίες (11,97 % το 2011 έναντι 16,58% το 2001), που παρά την συνεχόμενη μείωση του ενεργού οικονομικά πληθυσμού σε αυτές, εξακολουθούν να αποτελούν τον δεύτερο σημαντικότερο κλάδο ενασχόλησης στην περιοχή του Δήμου. Ως τρίτος στη σειρά κλάδος του ΟΕΠ εμφανίζεται ο κλάδος της Δημόσιας Διοίκησης, Άμυνας και Υποχρεωτικής Ασφάλισης (10,12 % το 2011 από 8,36% το 2001), ο οποίος μάλιστα στα πλαίσια της δεκαετίας αυξάνει σημαντικά τη δυναμική του, ξεπερνώντας τον κλάδο των μεταφορών και της αποθήκευσης. Μεταφορές και αποθήκευση (10% το 2011 έναντι 11,27% το 2001), αναδεικνύοντας την μη δραστηριοποίηση του ΟΕΠ στον συγκεκριμένο κλάδο, παρά την γειτνίαση του δήμου με διαμετακομιστικούς κόμβους. Β) Οι σημαντικότερες θετικές μεταβολές της δραστηριοποίησης του ΟΕΠ του Δήμου Κορυδαλλού κατά τη δεκαετία , εκτός των όσων αναφέρθηκαν, εντοπίζονται κυρίως στον κλάδο της εστίασης, της εκπαίδευσης, της υγείας και της κοινωνικής μέριμνας. Ένα ποσοστό του ΟΕΠ που είναι μεν σχετικά χαμηλό (μόλις 1,32%) δραστηριοποιείται στον χώρο των τεχνών, της διασκέδασης και της ψυχαγωγίας, τάση που όμως αυξάνεται διαχρονικά, καθώς στην προηγουμένη δεκαετία ήταν κάτω της μονάδας. Συμπερασματικά, το κύριο χαρακτηριστικό της απασχόλησης στον Κορυδαλλό είναι η αύξηση του ποσοστού του ΟΕΠ που απασχολείται στο εμπόριο, στην εστίαση και στην δημόσια διοίκηση εκπαίδευση. 38

57 Πίνακας 2-7: Κατανομή του ΟΕΠ ανά κλάδο παραγωγής 2011 ΚΛΑΔΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΟΕΠ ΑΝΑ ΚΛΑΔΟ % ΟΕΠ 2011 Α. Γεωργία, Δασοκομία και Αλιεία 140 0,55 Β. Ορυχεία και Λατομεία 10 0,04 Γ. Μεταποίηση ,97 Δ. Παροχή Ηλεκτρικού Ρεύματος, Φυσικού Αερίου, Ατμού και Κλιματισμού 166 0,66 Ε. Παροχή Νερού, Επεξεργασία Λυμάτων, Διαχείριση Αποβλήτων και Δραστηριότητες Εξυγίανσης 140 0,55 ΣΤ. Κατασκευές ,37 Ζ. Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο - Επισκευή Μηχανοκινήτων Οχημάτων και Μοτοσυκλετών ,66 Η. Μεταφορά και Αποθήκευση ,00 Θ. Δραστηριότητες Υπηρεσιών Παροχής Καταλύματος και Υπηρεσιών Εστίασης ,63 Ι. Ενημέρωση και Επικοινωνία 750 2,96 Κ. Χρηματοπιστωτικές και Ασφαλιστικές Δραστηριότητες 715 2,83 Λ. Διαχείριση Ακίνητης Περιουσίας 31 0,12 Μ. Επαγγελματικές, Επιστημονικές και Τεχνικές Δραστηριότητες ,50 Ν. Διοικητικές και Υποστηρικτικές Δραστηριότητες 964 3,81 Ξ. Δημόσια Διοίκηση και Άμυνα - Υποχρεωτική Κοινωνική Ασφάλιση ,12 Ο. Εκπαίδευση ,92 Π. Δραστηριότητες Σχετικές με την Ανθρώπινη Υγεία και την Κοινωνική Μέριμνα ,88 Ρ. Τέχνες, Διασκέδαση και Ψυχαγωγία 333 1,32 Σ. Άλλες Δραστηριότητες Παροχής Υπηρεσιών 513 2,03 Τ. Δραστηριότητες Νοικοκυριών ως Εργοδοτών - Μη Διαφοροποιημένες Δραστηριότητες Νοικοκυριών, που Αφορούν την Παραγωγή Αγαθών - και Υπηρεσιών - για Ιδία Χρήση 276 1,09 Υ. Δραστηριότητες Ετερόδικων Οργανισμών και Φορέων 2 0,01 39

58 Πίνακας 2-8: Κατανομή του ΟΕΠ ανά Κλάδο Παραγωγής 2001 Μεταβολή Πηγή: Ιδία Επεξεργασία Στοιχείων Απογραφής Πληθυσμού 2001, Κλάδοι παραγωγής % ΟΕΠ % Μεταβολής 2001 ΟΕΠ Γεωργία κτηνοτροφία θήρα και δασοκομία, αλιεία 0,34 0,08 Ορυχεία και λατομεία 0,08-0,06 Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος φυσικού αερίου και νερού 0,60-0,03 Μεταποιητικές Βιομηχανίας 16,58-5,34 Κατασκευές 6,58 0,78 Χονδρικό και λιανικό εμπόριο επισκευή αυτοκινήτων 20,94 2,34 οχημάτων μοτοσικλετών και ειδών προσωπικής και οικιακής χρήσης Ξενοδοχεία -εστιατόρια 5,07 2,02 Μεταφορές αποθήκευση και επικοινωνίες 11,27-0,13 Ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί, διαχείριση 7,74 2,67 ακίνητης περιουσίας ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ 8,36-0,04 Εκπαίδευση 5,08 1,16 Υγεία και κοινωνική μέριμνα 3,71 0,43 Λοιπές υπηρεσίες 4,94 1,71 Νέοι, Μη δυνάμενοι να καταταγούν κατά κλάδο 8,70-5, Η εξέλιξη του οικονομικά ενεργού πληθυσμού κατά θέση στο επάγγελμα Η ανάλυση του ΟΕΠ κατά θέση στο επάγγελμα καταδεικνύει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό του ΟΕΠ του Δήμου Κορυδαλλού το έτος 2011 δραστηριοποιείται με τη μορφή μισθωτής εργασίας (74,77%), ακολουθούν οι εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό με ποσοστό 13,87%, στη συνέχεια οι εργοδότες (4,57%), ενώ πολύ μικρά ποσοστά καταλαμβάνουν οι βοηθοί στις οικογενειακές επιχειρήσεις (0,66%), τα μέλη παραγωγικού συνεταιρισμού (0,04%) και άλλες περιπτώσεις (0,37%) (Διάγραμμα 2-24). To υπόλοιπο ποσοστό που υπολείπεται μέχρι το 100% ουσιαστικά είναι οι νέοι άνεργοι (5,72%) στην περιοχή μελέτης και οι οποίοι δεν έχουν, όπως είναι λογικό, καμία θέση ως προς το επάγγελμα (Διάγραμμα 2-24). Τα αντίστοιχα ποσοστά δεν διαφοροποιούνται σημαντικά σε επίπεδο Περιφέρειας, όπου εδώ οι μισθωτοί αποτελούν το 76,51% του ΟΕΠ, οι εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό το 15,72%, ενώ οι εργοδότες το 6,42%. 40

59 Διάγραμμα 2-24: Ποσοστό Απασχολουμένων κατά Θέση στο Επάγγελμα ως Ποσοστό του Συνόλου του Οικονομικά Ενεργού Πληθυσμού του Δήμου Κορυδαλλού το 2011 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφής Εργοδότες 0,37% 0,66% 5,72% 0,04% 4,57% 13,87% Εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό Μισθωτοί ή ημερομίσθιοι 74,77% Μέλη παραγωγικού συνεταιρισμού Βοηθοί στην οικογενειακή επιχείρηση Άλλη περίπτωση Νέοι άνεργοι Η εξέλιξη και τα χαρακτηριστικά της απασχόλησης στον Δήμο Κορυδαλλού Το σύνολο των απασχολουμένων σε απόλυτους αριθμούς στον Δήμο Κορυδαλλού ανέρχεται το 1991 σε άτομα, το 2001 σε άτομα, ενώ το 2011 μειώνεται σημαντικά σε άτομα. Η ποσοστιαία μεταβολή της απασχόλησης στον Δήμο Κορυδαλλού σημειώνει διαφορετικές μεταβολές μεταξύ των εξεταζόμενων δεκαετιών. Έτσι, κατά την πρώτη δεκαετία υφίσταται αύξηση των απασχολούμενων κατά 24,44%, ενώ τη δεύτερη δεκαετία η απασχόληση μειώνεται κατά 9,52%, γεγονός που μπορεί εύκολα να συσχετιστεί με την οικονομική ύφεση που πλήττει τη χώρα μετά το Έντονες αρνητικές τάσεις παρατηρούνται τόσο σε επίπεδο Περιφέρειας όσο και σε επίπεδο χώρας (μείωση απασχόλησης κατά 8,31% και 7,59% αντίστοιχα, για την περίοδο ), αλλά ο ρυθμός μεταβολής της απασχόλησης στον Δήμο είναι πιο έντονος. (βλ. Διάγραμμα 2-25). 41

60 Διάγραμμα 2-25: Ποσοστά Απασχόλησης στο Σύνολο του ΟΕΠ στον Δήμο Κορυδαλλού, την Περιφέρεια Αττικής και το Σύνολο της Χώρας Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφών 1991, 2001 και ,00% 92,00% 90,00% 88,00% 86,00% 84,00% 82,00% 89,97 91,57 91,91 89,07 90,29 88,87 81,97 81,27 ΔΗΜΟΣ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 80,00% 79,56 78,00% 76,00% 74,00% 72,00% ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ 1991 ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ 2001 ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ Ο δείκτης ανεργίας και η εξέλιξή του στον Δήμο Κορυδαλλού Στην παρούσα ενότητα επιδιώκεται η αποτύπωση των τάσεων εξέλιξης της ανεργίας στην περιοχή του Δήμου Κορυδαλλού. Ένα σχετικά υψηλό ποσοστό ανεργίας αποτελούσε δομικό χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας, έννοια που σηματοδοτείται κατά κύριο λόγο από τη μακρόχρονη διάρκεια του φαινομένου όσο και την εμμονή του, παρά τις όποιες θεσμικές ρυθμίσεις για την αντιμετώπισή του (Πετρινιώτη, 1998), που σήμερα όμως σε περιόδους δημοσιονομικής ύφεσης παίρνει τρομακτικές διαστάσεις. Η συνεχιζόμενη αύξηση της ανεργίας αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της εξέλιξης του φαινομένου και στον Δήμο Κορυδαλλού. Το έτος 1981, οι άνεργοι αποτελούσαν το 6,2% του ΟΕΠ 13, ποσοστό που παρουσιάζει σταθερή αύξηση, φτάνοντας στο 10,03% του ΟΕΠ το 1991, το 10,93 % το 2001 και εκτοξεύεται στο 20,44% το Η αύξηση του ποσοστού της ανεργίας παρατηρείται πιο έντονη μεταξύ των περιόδων και (βλ. Διάγραμμα 2-26). 13 βλ. στοιχεία για την ανεργία ΤΑΠ Κορυδαλλού 1990, σελ

61 Διάγραμμα 2-26: Εξέλιξη του Ποσοστού Ανεργίας στον Δήμο Κορυδαλλού Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Στοιχεία Απογραφών 1981, 1991, 2001 και ,00% 20,44% 20,00% 15,00% 10,03% 10,93% 10,00% 6,20% 5,00% 0,00% Οι νέοι άνεργοι 14, τα άτομα δηλαδή που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας (βλ. Πίνακα 2-9) δεν παρουσιάζουν σημαντική διαφοροποίηση στον Κορυδαλλό μεταξύ των ετών 1991 και 2001, σε αντίθεση με την επόμενη δεκαετία, όπου το ποσοστό φτάνει σχεδόν στο 70% του συνόλου των ανέργων. Από την άλλη πλευρά, οι «παλαιοί άνεργοι» 15 στον Δήμο εμφανίζουν αυξητική τάση κατά την πρώτη δεκαετία, γεγονός που ερμηνεύεται ως απώλεια θέσεων εργασίας, ενώ το ποσοστό τους περιορίζεται σημαντικά τη δεύτερη δεκαετία, αναδεικνύοντας ως σημαντικό το ποσοστό των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας. Το 70% των «νέων» στο σύνολο των ανέργων, αποτελεί ένδειξη αδυναμίας για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στον Δήμο, γεγονός που συσχετίζεται με την οικονομική ύφεση της χώρας και τα υψηλά ποσοστά της νεανικής ανεργίας. Πίνακας 2-9: Νέοι και Παλαιοί Άνεργοι ως % του Συνόλου των Ανέργων στον Δήμο Κορυδαλλού Πηγή: Ιδία Επεξεργασία Στοιχείων Απογραφής 1991, 2001 και % παλαιών ανέργων 50,46% 54,07% 30,9% % νέων ανέργων 45,94% 45,93% 69,1% Οι «νέοι άνεργοι» σύμφωνα με τους ορισμούς της ΕΣΥΕ είναι αυτοί που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας. Ως «παλαιοί άνεργοι» δηλώνονται οι άνεργοι που είχαν απασχόληση, σε αντίθεση με τους νέους, που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας. 43

62 2.6. Η Επιχειρηματική Δραστηριότητα στον Δήμο Κορυδαλλού Στην παρούσα ενότητα καταγράφεται το δυναμικό των επιχειρήσεων που λειτουργούν στα όρια του Δήμου Κορυδαλλού, κυρίως όσον αφορά τον κλάδο δραστηριοποίησής τους στα έτη 1995, 2000, με πιο πρόσφατο το Για τη συγκεκριμένη καταγραφή χρησιμοποιήθηκαν τα στοιχεία του Μητρώου Επιχειρήσεων της ΕΣΥΕ τα έτη 1995, 2000 και 2010, καθώς και η συλλογή ποιοτικών στοιχείων από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Δήμου Κορυδαλλού ( ). Μέσω της συγκεκριμένης ανάλυσης επιδιώκεται: πρώτον, να αναλυθεί η δυναμική της επιχειρηματικότητας στην περιοχή μελέτης και δεύτερον, να διερευνηθεί το εύρος και η δυναμική των κλάδων που συσχετίζονται με ψυχαγωγία, αθλητισμό και πολιτισμό. Από τον Πίνακα 2-10, που αφορά σε μια ομαδοποιημένη διάρθρωση ανά κλάδο παραγωγής των επιχειρήσεων στον Δήμο Κορυδαλλού, παρατηρούνται τα ακόλουθα: Α) Μια διαχρονική αύξηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στην περιοχή μελέτης από το 1995 μέχρι το Οι επιχειρήσεις στην περιοχή παρουσιάζουν θετική μεταβολή, κατά περίπου 50% μεταξύ του 1995 και Είναι γεγονός ότι στην καταγραφή της ΕΛ.ΣΤΑΤ. το 2010 δεν έχουν φανεί ακόμη οι επιπτώσεις της συρρίκνωσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας στον Δήμο εξαιτίας της οικονομικής ύφεσης. Επιπτώσεις που έπληξαν κυρίως τον κλάδο του λιανικού εμπορίου, που όπως θα δούμε αποτελεί τον κλάδο με το μεγαλύτερο ποσοστό συγκέντρωσης των επιχειρήσεων στην περιοχή μελέτης. Β) Μια σχετική διαφοροποίηση όσον αφορά την κλαδική συγκέντρωση επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα για τα έτη 1995 και 2000 οι κλάδοι με το μεγαλύτερο ποσοστό συγκέντρωσης επιχειρήσεων είναι το χονδρικό και λιανικό εμπόριο και η μεταποίηση. Το 2010 η συγκεκριμένη διάρθρωση διαφοροποιείται, καθώς δεύτερος πλέον κατατάσσεται ο κλάδος των επιχειρηματικών εν γένει δραστηριοτήτων, ενώ οι μεταποιητικές επιχειρήσεις περιορίζονται μεταξύ της χρονικής περιόδου 2000 και 2010 κατά 40%. Ενδιαφέρον αποτελεί ότι στην επιμέρους ανάλυση ανά διψήφιο κωδικό της ΣΤΑΚΟΔ, οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με «την έρευνα και ανάπτυξη», καθώς και οι επιχειρήσεις με «δραστηριότητες σχετικές με την πληροφορική» αυξάνονται. Βέβαια, αριθμητικά υπερέχει η κατηγορία των «άλλων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων», που αναφέρονται συνήθως σε επιχειρηματικές δραστηριότητες αρχιτεκτόνων / μηχανικών και συναφείς δραστηριότητες παροχής τεχνικών συμβουλών, λογιστικές υπηρεσίες κτλ., που κατά κύριο λόγο ανήκουν στον κλάδο των προσωπικών επιχειρήσεων. Βέβαια, το λιανικό εμπόριο είναι αυτό που προσδιορίζει την επιχειρηματική δραστηριότητα της περιοχής ακόμα και σήμερα. Ειδικότερα, ο γραμμικός πόλος της Οδού Ταξιαρχών, κύρια δε μεταξύ της Λεωφ. Λαμπράκη και της Πλατείας Ελευθερίας αποτελεί την αιχμή των εμπορικών δραστηριοτήτων του Κορυδαλλού, ιδιαίτερα δε του λιανικού εμπορίου. Παράλληλα, ο γραμμικός πόλος της οδού Βασ. Σοφίας, που εντοπίζεται μεταξύ της πλατείας 44

63 Ελευθερίας και της οδού Αθηνάς, όπως και η ίδια η οδός Αθηνάς κυριαρχείται επίσης από εμπορικές χρήσεις. Πίνακας 2-10: Επιχειρήσεις ανά ομαδοποιημένο κλάδο παραγωγής στον Δήμο , 2000, 2010 Πηγή: Στοιχεία Μητρώου Επιχειρήσεων, 1995, 2000, ΚΛΑΔΟΣ Άγνωστος Κλάδος Αριθμός Επιχειρήσεων (%) (0.12%) Γεωργία, Κτηνοτροφία, Θήρα και Δασοκομία 0 (0%) Μεταποιητικές Βιομηχανίες Κατασκευές Παραγωγή Ηλεκτρ. Ρεύματος, Νερού & Φυσικού Αερίου Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο, Επισκευή Οχημάτων Ξενοδοχεία & Εστιατόρια Μεταφορές, Αποθήκευση και Επικοινωνία Ενδιάμεσοι Χρηματοπιστωτικοί Οργανισμοί Διαχείριση Ακίνητης Περιουσίας, Επιχειρηματικές Δραστηριότητες Δημόσια Διοίκηση και Άμυνα, Υποχρεωτική Κοινωνική Ασφάλιση Εκπαίδευση Υγεία και Κοινωνική Μέριμνα Άλλες Δραστηριότητες Παροχής Υπηρεσιών Υπέρ του Κοινωνικού Συνόλου και Άλλων Υπηρεσιών Κοινωνικού Χαρακτήρα Ετερόδικοι Οργανισμοί 430 (16.96%) 166 (6.55%) 1 (0.04 %) 1298 (51.18%) 175 (6.90%) 196 (7.73%) 5 (0.20%) 156 (6.11%) 2 (0.08%) 10 (0.39%) 7 (0.30%) 87 (3.43%) 0 (0.0%) Αριθμός Επιχειρήσεων (%) (1.91%) 2 (0.06%) 470 (13.60%) 320 (9.26%) 1 (0.03%) 1475 (42.69%) 213 (6.16%) 247 (7.15%) 13 (0.38%) 440 (12.74%) 6 (0.17%) 20 (0.58%) 12 (0.35%) 169 (4.89%) 1 (0.03%) Αριθμός Επιχειρήσεων (%) (0.2%) (7.3%) 419 (11.0%) 11 (0.3%) % 214 (5.6%) 588 (15.4%) 14 (0.4%) 683 (17.9%) 0 34 (0.9%) 21 (0.5%) 278 (7.3%) ΣΥΝΟΛΟ Σημαντική θετική μεταβολή, εξάλλου, μεταξύ των εξεταζόμενων ετών, παρουσιάζουν ο κλάδος των μεταφορών, αποθήκευσης και επικοινωνιών που αυξάνονται από 196 επιχειρηματικές δραστηριότητες το 1995 σε 588 το 2010, οι κατασκευές που αυξάνονται από 166 το 1995 σε 320 το 2000 και 419 το 2010 και οι επιχειρηματικές δραστηριότητες υπέρ του κοινωνικού συνόλου που αυξάνονται από 87 το 1995 σε 278 το

64 Γ) Τρίτον και σημαντικότερο, η διαχρονική αύξηση των μικρών ατομικών / επαγγελματικών επιχειρήσεων που διαφαίνεται και από τη μείωση των μεταποιητικών μονάδων και την αύξηση των κλάδων των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Υπολογίζεται ότι το 83% των επιχειρήσεων που εδρεύουν στην περιοχή είναι ατομικές επιχειρήσεις. Αναλυτικότερα, για το έτος 2010, οι δέκα βασικότεροι κλάδοι ως προς τον αριθμό των επιχειρήσεων, αποτυπώνονται στον Πίνακα 2-11 που ακολουθεί. Σύμφωνα με αυτόν, ο κλάδος με το μεγαλύτερο αριθμό των επιχειρήσεων είναι αυτός του λιανικού εμπορίου με 928 επιχειρήσεις, οι οποίες αντιστοιχούν στο 24,29% του συνόλου (βλ. Διάγραμμα 2-27). Ακολουθεί ο κλάδος των μεταφορών και οι εξειδικευμένες κατασκευαστικές δραστηριότητες και το χρονδρεμπόριο, γεγονός που αναδεικνύει τη σημασία της περιοχής ως διαμετακομιστικού /εμπορικού κέντρου. Διάγραμμα 2-27: Ποσοστιαία Σύνθεση Οικονομικής Δραστηριότητας ανά Κλάδο (10 σημαντικότεροι με βάση τον αριθμό των επιχειρήσεων) Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Μητρώο Επιχειρήσεων

65 Δεδομένου ότι τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. δεν ήταν ιδιαίτερα πρόσφατα, αναζητήθηκαν δεδομένα σχετικά με συγκεκριμένους κλάδους από άλλους αρμόδιους φορείς. Σημαντικό στοιχείο το οποίο προέκυψε από τη συγκεκριμένη αναζήτηση και το οποίο διαφοροποιεί τα δεδομένα ως προς τη σημαντικότητα των επιμέρους οικονομικών κλάδων στην πόλη, ήταν πρώτον η σημασία του κλάδου της εστίασης. Πίνακας 2-11: Οι Δέκα Σημαντικότεροι Οικονομικοί Κλάδοι ως προς τον Αριθμό των Επιχειρήσεων Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Μητρώο Επιχειρήσεων Κλάδοι Αριθμός Επιχειρήσεων Λιανικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών 928 Χερσαίες μεταφορές και μεταφορές μέσω αγωγών 484 Εξειδικευμένες κατασκευαστικές δραστηριότητες 280 Χονδρικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών 268 Αρχιτεκτονικές δραστηριότητες και δραστηριότητες μηχανικών, τεχνικές δοκιμές και αναλύσεις 215 Δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης 214 Νομικές και λογιστικές δραστηριότητες 188 Άλλες δραστηριότητες παροχής προσωπικών υπηρεσιών 128 Κατασκευές κτιρίων 107 Δραστηριότητες κεντρικών γραφείων, δραστηριότητες παροχής συμβουλών διαχείρισης 99 Για τον συγκεκριμένο κλάδο, το πρώτο τρίμηνο του 2015 σύμφωνα με τα στοιχεία του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Πειραιώς και του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς ήταν εγγεγραμμένες 366 επιχειρήσεις. Το στοιχείο αυτό αναδεικνύει μια σημαντική ενίσχυση του κλάδου, σε μια περίοδο μάλιστα έντονης κρίσης και συρρίκνωσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας της περιοχής, ιδιαίτερα δε του λιανικού εμπορίου και των κατασκευών, κλάδοι οι οποίοι συνεχώς φθίνουν. Ειδικότερα, στον τομέα του πολιτισμού, του αθλητισμού και των τεχνών δραστηριοποιούνται στην περιοχή μελέτης το 2010, 100 επιχειρήσεις, άρα το 2,6 % των συνόλου επιχειρήσεων για το συγκεκριμένο έτος. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι, μεταξύ 2000 και 2010, οι συγκεκριμένοι κλάδοι επιχειρηματικής δραστηριότητας παρουσιάζουν μια θετική μεταβολή της τάξης του 47,5 %. Η δυναμική του κλάδου θα πρέπει να θεωρείται ότι είναι θετική παρά την κρίση, καθώς η γαστρονομία, ένας συσχετιζόμενος κλάδος της ψυχαγωγίας στην περιοχή, όπως είδαμε αναπτύχθηκε με δημιουργία νέων επιχειρήσεων, παρά την οικονομική ύφεση. Πίνακας 2-12: Ψυχαγωγικές, Πολιτιστικές και Αθλητικές Επιχειρήσεις Δήμου Κορυδαλλού Πηγή: Μητρώο Επιχειρήσεων, ΕΣΥΕ 2000, ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Δημιουργικές, ψυχαγωγικές, πολιτιστικές & αθλητικές δραστηριότητες Αριθμός Επιχ Αριθμός Επιχ

66 Χάρτης 2-2: Χρήσεις γης Δήμου Κορυδαλλού * με κόκκινο εμπόριο και υπηρεσίες Πηγή: Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) Δ. Κορυδαλλού (2004) 48

67 2.7. Υφιστάμενη Κατάσταση Φυσικού Περιβάλλοντος και Πολεοδομικού Ιστού Δήμου Κορυδαλλού Περιβάλλον και Ποιότητα Ζωής στον Δήμο Κορυδαλλού 16 Στο παρόν κεφάλαιο παρουσιάζεται εν συντομία η υφιστάμενη κατάσταση του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής στα όρια του Δήμου Κορυδαλλού, με αναφορά και επισήμανση των κυριότερων περιβαλλοντικών προβλημάτων της περιοχής μελέτης Το φυσικό περιβάλλον του Δήμου Κορυδαλλού Το φυσικό περιβάλλον στον Δήμο Κορυδαλλού έχει εκτοπιστεί ως επί το πλείστον από το αστικό δομημένο και το βιομηχανικό περιβάλλον. Σε συνδυασμό δε με τις ελλείψεις ή την καθυστέρηση υλοποίησης των τεχνικών υποδομών, παρουσιάζει συνολικά μια δυσχερή εικόνα, που λειτουργεί ως ο κύριος παράγοντας υποβάθμισης της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Ο ορεινός όγκος του Αιγάλεω έχει κηρυχθεί ως Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (ΦΕΚ 207Α/ Ν. 2742/99). Τμήματα του ορεινού όγκου ανήκουν διοικητικά στους Δήμους Ασπροπύργου, Περάματος, Χαϊδαρίου, Κερατσινίου, Νίκαιας, Κορυδαλλού, Πετρούπολης, Αιγάλεω, Περιστερίου, Ιλίου, Άνω Λιοσίων και Καματερού. Με βάση το Ρ.Σ.Α., το σύνολο του ορεινού όγκου προτείνεται να προστατευθεί και να αναδειχθεί σε υπερτοπικό πόλο πρασίνου και αναψυχής για τη χρήση των κατοίκων του Αστικού Λεκανοπεδίου. Σύμφωνα μάλιστα με τις τελευταίες εξαγγελίες (Μάιος 2008) προβλέπεται να ανακηρυχτεί Εθνικός Δρυμός. Εξαίρεση, όσον αφορά και τα φυσικά οικοσυστήματα, αποτελεί πάλι το όρος Αιγάλεω, καθώς όλη η άλλη χερσαία περιοχή του Δήμου Κορυδαλλού αποτελείται, σχεδόν στο σύνολό της, από αστικό δομημένο περιβάλλον χωρίς φυσικά οικοσυστήματα.. Βέβαια, το Αιγάλεω στα βορειοδυτικά του Δήμου Κορυδαλλού χαρακτηρίζεται ως ένα έντονα υποβαθμισμένο οικοσύστημα από τις ανθρωπογενείς επιδράσεις. Το όρος καλύπτεται από δασική και θαμνώδη φυτική βλάστηση, με υποβαθμισμένες φυτικές διαπλάσεις, κυρίως φρύγανων σε απογυμνωμένα ασβεστολιθικά πετρώματα. Τα φυσικά οικοσυστήματα της περιοχής έχουν ήδη εκτοπιστεί εντελώς από τις βιομηχανικές και αστικές χρήσεις. Οι οικιστικές πιέσεις που δέχεται το όρος Αιγάλεω είναι εμφανείς τόσο από τον αριθμό των μελετών που έχουν εκπονηθεί ή βρίσκονται στο στάδιο εκπόνησης και αφορούν στο σύνολο του ορεινού όγκου, όσο και από τις προτάσεις οικιστικής ανάπτυξης του Γ.Π.Σ. του Δήμου Κορυδαλλού. Σύμφωνα με το τελευταίο, η έκταση του όρους που ανήκει στον Δήμο χωρίζεται σε 4 ζώνες: Α: απολύτου προστασίας και αποκατάστασης φυσικού περιβάλλοντος, Ζ3: περιοχή υπαγόμενη στον Διομήδειο Βοτανικό Κήπο, Β: περιοχή περιαστικού πρασίνου με λειτουργίες αναψυχής, αθλητισμού, ελεύθερου και οργανωμένου πρασίνου και πολιτιστικών εκδηλώσεων, και Η: περιοχή ήπιας οικιστικής ανάπτυξης. 16 Σύμφωνα με τα στοιχεία του επικαιροποιημένου ΓΠΣ του Δήμου Κορυδαλλού. 49

68 Το αστικό πράσινο στον Δήμο Κορυδαλλού είναι από τα µικρότερα του Λεκανοπεδίου και, σε συνδυασµό µε τη ρύπανση και γενικά το υποβαθµισµένο περιβάλλον, συµβάλλει αρνητικά στο µικροκλίµα. Τόσο ο Δήµος Κορυδαλλού όσο και οι γύρω Δήµοι έχουν έλλειψη χώρων πρασίνου µέσα στον οικιστικό ιστό. Από τη μελέτη των σχετικών αεροφωτογραφιών µε σκοπό την καταγραφή του ποσοστού πρασίνου εντός του οικιστικού ιστού, προκύπτουν πολύ χαµηλά ποσοστά υλοποιηµένου πρασίνου (φυτεµένοι χώροι) Κλίµα 17 Μετεωρολογικά δεδοµένα Σύµφωνα με τα µετεωρολογικά στοιχεία των παρατηρήσεων του σταθµού Πειραιά που αφορούν την χρονική περίοδο , η µέση ετήσια θερµοκρασία είναι 18,3 C, η µέση µεγίστη 29,7 C και η µέση ετήσια ελαχίστη θερµοκρασία 15,0 C. Αντίστοιχα στοιχεία παρατηρήσεων του Μ.Σ. Ελευσίνας ( ) δίνουν για την περιοχή: µέση ετήσια θερµοκρασία 18,1 C, µέση µεγίστη 30,1 C και µέση ετήσια ελαχίστη θερµοκρασία 15,1 C. Οι επικρατέστεροι άνεµοι στην περιοχή είναι οι Βόρειοι και οι Νότιοι µε ποσοστό 29,3% και 10,9% αντίστοιχα (Σταθµός Ελευσίνας: ). Η νηνεµία εµφανίζεται ετησίως µε ποσοστό 38,0%. Οι µήνες µε τα µεγαλύτερα ποσοστά άπνοιας είναι ο Νοέµβριος (50,34%) και ο εκέµβριος (47,7%). Από πλευράς εντάσεως, επικρατέστερες τιµές ανέµων είναι αυτές των 3 Beaufort (ποσοστό 22,83%) µε ακόλουθες εντάσεις 4 Beaufort (ποσοστό 15,1%) και 2 Beaufort (ποσοστό 14,15%). Η περιοχή χαρακτηρίζεται από ένα καλοκαίρι µε κυκλοφορία υπό-τροπικού και θερµού - ξηρού αέρα και από έναν χειµώνα µε κυκλοφορία µαζών, σχετικά δροσερού αέρα της εύκρατης ζώνης, της οποίας οι βαροµετρικές υφέσεις φέρνουν άφθονες βροχοπτώσεις. Συγκεκριµένα το βροχοµετρικό καθεστώς του τµήµατος αυτού χαρακτηρίζεται από την παρουσία µιας µακράς βροχερής περιόδου, που εκτείνεται από την εποχή του φθινοπώρου µέχρι τον χειµώνα, και από µια ξηρή περίοδο, χαρακτηριστική των ανοιξιάτικων µηνών και, ακόµα περισσότερο, των θερινών. Τα μικρά ποσοστά αστικού πρασίνου, σε συνδυασµό µε την παραγωγή ρύπων, τη µεταφορά ρύπων από το Θριάσιο πεδίο και την ελάχιστη βλάστηση του Όρους Αιγάλεω, αποτελούν δυσµενείς παράγοντες στη διαµόρφωση του µικροκλίµατος στην περιοχή της µελέτης αλλά και συνολικά στο λεκανοπέδιο Τα κυριότερα προβλήματα του περιβάλλοντος της περιοχής του Κορυδαλλού Τα κύρια περιβαλλοντικά προβλήματα του Δήμου Κορυδαλλού είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση, ο κυκλοφοριακός θόρυβος, η διαχείριση των απορριμμάτων, η έλλειψη πρασίνου και η οικολογική υποβάθμιση του Όρους Αιγάλεω. Οι πηγές ρύπανσης της ατμόσφαιρας, στην άµεση και την ευρύτερη περιοχή είναι οι δραστηριότητες µεταφορών, οι οποίες περιλαµβάνουν οδικές µεταφορές και κυκλοφορία οχηµάτων, η κεντρική θέρµανση, ο χώρος της περιοχής των πρώην λατομείων, καθώς και η έμμεση ρύπανση που προκαλείται από την περιοχή του Θριάσιου πεδίου. 17 Α φάση ΓΠΣ του Δήμου Κερατσινίου. 50

69 Αναλυτικότερα, η κεντρική θέρµανση συµµετέχει στην ατµοσφαιρική ρύπανση ανάλογα µε τον τύπο, την ηλικία και την ισχύ του θερµικού συγκροτήµατος, το είδος του καυσίµου και την ποιότητα συντήρησης της εγκατάστασης. Η περιοχή του ήµου Κορυδαλλού, λόγω της πυκνής δόµησης, έχει υψηλή κατανάλωση ντίζελ στις εγκαταστάσεις κεντρικής θέρµανσης. Οι εκποµπές από τις οδικές µεταφορές αποτελούν µια σημαντική πηγή αερίων ρύπων για την περιοχή του Κορυδαλλού. Στην κατηγορία των µεταφορών περιλαµβάνονται οι µετακινήσεις/µεταφορές των οχηµάτων στις οδικές αρτηρίες της περιοχής. Εξωτερικοί παράγοντες επίσης επηρεάζουν την ποσότητα των εκπεµπόµενων ρύπων όπως: Η ύπαρξη σημαντικών οδικών αξόνων και ταυτόχρονα πρωτεύοντος και δευτερεύοντος οδικού δικτύου με υψηλό φόρτο κυκλοφορίας. Για την περιοχή του Δήμου Κορυδαλλού αναφέρονται για το πρωτεύον οδικό δίκτυο, οι σημαντικότεροι δρόμοι από πλευράς κυκλοφοριακού φόρτου. Η ύπαρξη πυκνού δευτερεύοντος οδικού δικτύου με υψηλό φόρτο λόγω του ότι ο Δήμος Κορυδαλλού αποτελεί περιοχή αρκετά πυκνοκατοικημένη, με πυκνότητες ανά γειτονιά κατοίκους. Η σύνθεση της κυκλοφορίας αποτελείται, στο κεντρικό οδικό δίκτυο, σε μεγάλο ποσοστό από βαρέα πετρελαιοκίνητα οχήματα, που έχουν αυξημένες εκπομπές σε SO 2, σωματίδια και Co. Τα ποσοστά φορτηγών που έχουν καταγραφεί είναι ιδιαίτερα ψηλά για περιοχές κατοικίας. Το συγκεκριμένο πρόβλημα δημιουργεί και έντονες ηχητικές οχλήσεις και άρα συμβάλλει στην ηχητική ρύπανση της περιοχής μελέτης. Σύµφωνα µε το ΦΕΚ 395Β της , σχετικά µε τον «Καθορισµό δεικτών και ανωτάτων επιτρεποµένων ορίων θορύβου που προέρχεται από την κυκλοφορία σε οδικά και συγκοινωνιακά έργα» και συγκεκριµένα σύµφωνα µε το Άρθρο 4, ως ανώτατα επιτρεπόµενα όρια των δεικτών κυκλοφοριακού θορύβου καθορίζονται τα εξής: Για τον δείκτη Leq (8-20 ωρ.) τα 67 db(a), και Για τον δείκτη L10 (18 ωρ.) τα 70 db(a) Η µέτρηση λαµβάνεται σε απόσταση 2,0m από την πρόσοψη των πλησιέστερων, προς το οδικό έργο, κτιρίων της πολεοδοµικής ενότητας. Για την περιοχή του ήµου, κύρια πηγή του προβλήματος αποτελούν οι κεντρικές αρτηρίες, με κυριότερη τη Λεωφόρο Γρηγορίου Λαμπράκη, ενώ ακολουθούν οι Ταξιαρχών, Αθηνάς και Δημητρακοπούλου. Όσον αφορά στο ακουστικό περιβάλλον, οι Υπηρεσίες του Δήμου Κορυδαλλού συνεργάζονται με τον Σύνδεσμο Δήμων Πειραιά και Δυτικής Αττικής και το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. στα πλαίσια εκπόνησης μελέτης για τον καθορισμό ζωνών θορύβου στους Δήμους αρμοδιότητας του ΣΔΠΔΑ (Δ.Κ., 2004ε). 51

70 Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα υποβάθμισης του περιβάλλοντος της περιοχής μελέτης είναι το πρόβληµα της µεταφοράς ρύπων από το Θριάσιο Πεδίο στο Λεκανοπέδιο της Αθήνας, το οποίο έχει διαπιστωθεί από διάφορους µελετητές Τα παλαιά λατομεία Έκταση περίπου 700 στρ. καταλαμβάνουν τα παλαιά Λατομεία. Η ενιαία λατομική ζώνη καλύπτει μια έκταση 350 στρεμμάτων, εκ των οποίων τα 320 ανήκουν διοικητικά στον Δήμο Κορυδαλλού, ενώ τα 30 στον Δήμο Αγ. Βαρβάρας. Η λατομική ζώνη βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του Δήμου, μεταξύ του οικισμού Σχιστού και του Άνω Κορυδαλλού, έχει αναπτυχθεί κατά μήκος της ανατολικής πλευράς της οδού Ποταμού και είναι χαρακτηρισμένη ως δασική και αναδασωτέα περιοχή, ενώ σημαντικό τμήμα της περιοχής αποτελεί τον χώρο εγκατάστασης του αθλητικού κέντρου του Δήμου Κορυδαλλού. Οι εξορύξεις επί σειρά δεκαετιών έχουν κατακερματίσει τον ορεινό όγκο, δημιουργώντας ένα αφιλόξενο περιβάλλον. Οι δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν, μετά τη διακοπή λειτουργίας των λατομείων, ενέτειναν αυτό τον χαρακτήρα και έχουν προκαλέσει μη αντιστρεπτές μεταβολές στο τοπίο. Δημιουργήθηκε μεγάλος αριθμός οχλουσών ανεξέλεγκτων δραστηριοτήτων (αμμοβολές, καύση καλωδίων, βαφές, διαλύτες κ.λπ.). Στη συγκεκριμένη περιοχή συγκεντρώθηκαν μάνδρες οικοδομικών υλικών, συνεργεία αυτοκινήτων, σιδηρουργεία και σταθμός απορριμματοφόρων. Η μορφολογία της περιοχής με τα απότομα πρανή και τις ρεματιές επέτρεψε στον προκαλούμενο από τις δραστηριότητες αυτές θόρυβο, να απλώνεται σε μεγάλη απόσταση, υποβαθμίζοντας περιοχές κατοικίας του Δήμου. Επίσης, ο χαρακτήρας αυτής της ζώνης οχλουσών δραστηριοτήτων οδήγησε στην απομόνωση του οικισμού του Σχιστού από τον υπόλοιπο Κορυδαλλό. Η απαλλοτρίωση του χώρου και η κατασκευή του αθλητικού κέντρου αναμένεται να επιδράσει καθοριστικά στην αναμόρφωση ολόκληρης της περιοχής αλλά και του Δήμου συνολικότερα. Έχει ολοκληρωθεί η απαλλοτρίωση περιοχής 120 στρεμμάτων, ενώ ο βασικός στόχος για την αναβάθμιση του χώρου εξακολουθεί να είναι η κατασκευή των αθλητικών χώρων. Οι καθυστερήσεις στην έναρξη των εργασιών καταρχάς οφείλονταν στην παράταση της αποβολής των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται παράνομα στην περιοχή, αλλά κυρίως στην έντονη οικονομική κρίση της τελευταίας εξαετίας , η οποία επηρεάζει καθοριστικά τη χρηματοδότηση και υλοποίηση του έργου Οικιστική και πολεοδομική οργάνωση Σχετικά με την πυκνότητα πληθυσμού 19, η πόλη του Κορυδαλλού καταλαμβάνει στα διοικητικά της όρια 541 Ηα. Το σύνολο του οικιστικού ιστού (294,4 Ηα) βρίσκεται εντός εγκεκριμένου σχεδίου και οργανώνεται σε 10 Πολεοδομικές Ενότητες (Πίνακας 2-13, Χάρτης 2-3), ανομοιογενείς ως προς την έκταση αλλά και τον πληθυσμό Ειδικά µε το ζήτηµα αυτό ασχολήθηκε η Πειραµατική Μελέτη ιάχυσης των ατµοσφαιρικών ρύπων από τις βιοµηχανίες της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας ( ύο µηχανισµοί µεταφοράς αέριων µαζών από το Θριάσιο Πεδίο στο Λεκανοπέδιο της Αθήνας, 1987, Τµήµα Περιβάλλοντος Πανεπιστηµίου Αιγαίου και Τµήµα Φυσικής, Εργαστήριο Μετεωρολογίας Πανεπιστηµίου Αθηνών). Όπως περιγράφεται στο Α τεύχος του ΓΠΣ Κορυδαλλού. 52

71 Χάρτης 2-3: Πολεοδομικές Ενότητες Δήμου Κορυδαλλού Πηγή: ΓΠΣ Δήμου Κορυδαλλού Πίνακας 2-13: Πληθυσμός/Πυκνότητα ανά Πολεοδομική Ενότητα Πηγή: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου Κορυδαλλού , Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Δήμου Κορυδαλλού Πολεοδομικές Ενότητες Πληθυσμός/Πολεοδομική Ενότητα (ΠΕ) Ποσοστιαία Σύνθεση Τετρ χλμ. / ΠΕ Πληθυσμιακή πυκνότητα ανά τετρ. χλμ % % % % % % % % % % Το στοιχείο το οποίο γίνεται άμεσα εμφανές από την πυκνότητα του πληθυσμού είναι η υψηλή πληθυσμιακή συγκέντρωση στην περιοχή του κάτω Κορυδαλλού (δηλαδή στις Πολεοδομικές Ενότητες 1, 2, 3 και 4) η οποία ανέρχεται στο 49,3% ή κάτοικοι. Ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο επίσης αποτελεί το γεγονός ότι εκτός από την υψηλή πληθυσμιακή συγκέντρωση, στις συγκεκριμένες πολεοδομικές ενότητες συγκεντρώνεται και η κύρια οικονομική δραστηριότητα που αναπτύσσεται στην πόλη, όπως αποτυπώνεται και στους χάρτες σχετικά με τις χρήσεις γης. 53

72 Σύμφωνα με τα παραπάνω δεδομένα επί συνόλου εκτάσεως 294,40 Ηα και ατόμων, η μέση μικτή πυκνότητα για τον Δήμο Κορυδαλλού ανέρχεται σε 218,51 κατ./ηα (Πίνακας 2-13). Όσον αφορά στην αναλογία εντός των Πολεοδομικών Ενοτήτων, παρατηρείται αυξομείωση και πιο συγκεκριμένα (Πίνακας 2-13): Αύξηση στις Πολεοδομικές Ενότητες 2, 3, 6, 7, 8 και Μείωση στις Πολεοδομικές Ενότητες 1, 4, 5, 9, 10. Σύμφωνα με το ΓΠΣ, ο προβλεπόμενος πληθυσμός ανά Π.Ε θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια στις πολεοδομικές ενότητες 5, 7, 8 και 11 (βλ. Πίνακα 2-14) Πολεοδομικές Ενότητες Οικιστικό Περιβάλλον Ο Δήμος Κορυδαλλού χωρίστηκε σε 3 συνοικίες και 11 γειτονιές, οι οποίες αποτέλεσαν τη βάση των Πολεοδομικών Ενοτήτων. Ωστόσο υφίστατο ακόμη μια γειτονιά αποκομμένη του υπόλοιπου ιστού, η περιοχή του Σχιστού. Οι 3 συνοικίες διαχωρίστηκαν με βάση τη φυσική τους θέση στην πόλη, μέσα στις οποίες ομαδοποιούνται και οριοθετούνται οι Πολεοδομικές Ενότητες (γειτονιές). Ο Συντελεστής Δόμησης εμφανίζεται διαφορετικός με τιμή 1,6 για τον Κάτω Κορυδαλλό και υλοποίηση στο 1,5, ενώ για τις υπόλοιπες περιοχές του οικιστικού ιστού του Δήμου με τιμές από 1,2 έως 1,8 και υλοποίηση στο 1,0. Η αποκομμένη γειτονιά Σχιστού έχει υλοποιημένο Σ.Δ. περίπου 0,5 με μέσο όρο κάλυψης 60-65%. Π.Ε. Πίνακας 2-14: Προβλεπόμενος Πληθυσμός Επεκτάσεων Πηγή: ΓΠΣ Δήμου Κορυδαλλού, ΝΕΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΧΩΡΟΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΚΤΑΣΕΩΝ Π.Ε. (Ηα) ΠΛΗΘΥ- ΣΜΟΣ 2001 ΠΡΟΒΛΕΠΟ- ΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥ- ΣΜΟΣ ΕΠΕΚΤΑ- ΣΕΩΝ ΚΑΤΑ- ΝΟΜΗ ΠΛΗΘΥ- ΣΜΟΥ ΠΥΚΝΟ- ΤΗΤΑ κάτ/ηα =(2+3) 5(4:1) 1 19, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,00 ΣΥΝΟΛΟ 407, ,66 54

73 Χρήσεις γης Στη μελέτη του ΓΠΣ (2004) αναφέρεται ότι η περιοχή του Δήμου Κορυδαλλού κυριαρχείται από τη χρήση κατοικίας, η οποία και καλύπτει μια συνεχή επιφάνεια. Οι υπόλοιπες υφιστάμενες χρήσεις εντοπίζονται σε επιμέρους τμήματα κατά ζώνες. Πιο συγκεκριμένα: Οι χρήσεις πολεοδομικού κέντρου κατέχουν ποσοστό 0,15%. Οι χρήσεις τοπικού κέντρου 0,90%. Η γενική κατοικία 17,95%. Οι χρήσεις αμιγούς κατοικίας 73,10%. Οι ειδικές χρήσεις μη οχλούσες βιομηχανίες βιοτεχνίες 1,65%. Το χονδρεμπόριο 6,25%. Το οδικό δίκτυο καταλαμβάνει το 32,65% της πόλης. Οι ελεύθεροι κοινόχρηστοι χώροι το 2,33%. Οι κοινωφελείς το 3,13%. Σε επίπεδο κτιρίων, στις χρήσεις γης ισογείου η κατοικία αναδεικνύεται ως επικρατέστερη, με ποσοστό 45,21% και έπεται το εμπόριο και οι υπηρεσίες με ποσοστό 9,33%. Επί των χρήσεων ορόφων, ομοίως η κατοικία αναδεικνύεται ως επικρατέστερη, με ποσοστό 88,65%, ενώ οι χρήσεις υπηρεσιών επί ορόφων (γραφεία κ.λπ.) κατέχουν μόλις το 1,04%. Φαίνεται λοιπόν ότι παρά τη δυνατότητα του υπαρκτού θεσμικού πλαισίου (Γ.Π.Σ.), η ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της πόλης υφιστάμενες χρήσεις γης περιορίζεται δραστικά στην κατοικία Οικιστικός ιστός Όπως αναφέρεται και στη μελέτη για το ΓΠΣ (2004) στον Δήμο Κορυδαλλού, η ιδιωτική εκμετάλλευση γης (κάλυψη) και η δομική της ανάπτυξη (Σ.Δ.), ενώ παρουσιάζουν σαφώς θεσμική ακολουθία, δεν παρουσιάζουν συνεπή ακολουθία αναφορικά με τις χρήσεις γης που χρησιμοποιούνται. Έτσι διαπιστώνονται περιοχές όπου σαρώνεται η κάλυψη γης (70%) με μικρό ανάπτυγμα δόμησης επί του υψούν και μάλιστα σε περιοχές κεντρικών λειτουργιών, και περιοχές με ίση ή και μικρότερη κάλυψη,. αλλά με μεγάλο ανάπτυγμα δόμησης και μάλιστα σε περιοχές κατοικίας. Γενικά πάντως επί μεγέθους μέσου μικτού Σ.Δ. 1,84, ο μέσος υλοποιημένος έχει τιμή 1,32 με υπόλοιπο 0,52. Στον Κορυδαλλό υπερισχύουν τα διώροφα κτίσματα, με ποσοστό 29,74%, έπονται τα τριώροφα με ποσοστό 26,47% και ακολουθούν τα ισόγεια κτίσματα με ποσοστό 22,25%, επομένως το υπάρχον κτιριακό δυναμικό εξαντλείται σε χαμηλά κτίρια. Η παραγωγή και ύπαρξη της κατοικίας όποιας μορφής αναπτύχθηκε με την ιδιωτική πρωτοβουλία και καλύπτει μια συνεχή επιφάνεια του Δήμου. 55

74 Ελλείψει από το παρελθόν πολεοδομικού προγραμματισμού και σχεδιασμού, ο Κορυδαλλός αναπτύχθηκε ως χώρος υποδοχής κατοικίας, χωρίς τον επαρκή κοινωνικό εξοπλισμό. Ο υπάρχον «εξοικονομήθηκε» σπασμωδικά εκ των υστέρων, τυχαία και χωρίς σύστημα (φαινόμενο άλλωστε της ευρύτερης περιοχής του Πολεοδομικού Συγκροτήματος) Βιομηχανία Στον Δήμο Κορυδαλλού εντοπίζεται η ύπαρξη της Βιομηχανίας Βιοτεχνίας στο επίπεδο της πολύ μικρής οικογενειακής επαγγελματικής επιχείρησης και διάσπαρτη στον οικιστικό ιστό και κυρίως στον Κάτω Κορυδαλλό. Αναφορικά με τη συγκεκριμένη χρήση, σημειώνεται ότι κυριαρχούν οι κλάδοι κατεργασίας ξύλου, προϊόντων από αλουμίνιο και λαμαρίνα, δέρματος και ενδυμάτων 20. Αναφέρεται επίσης η διάσπαρτη ύπαρξη συνεργείων αυτοκινήτων, ενώ στην εντός σχεδίου περιοχή σημειώνεται συγκέντρωση, σε μεγάλη έκταση, συνεργείων επισκευής βαρέων τροχοφόρων και αποθήκευση κοντέϊνερς Κέντρα Εμπόριο Διοίκηση Η παρουσία του τριτογενή τομέα σηματοδοτείται στη δεκαετία του 70 για τον Δήμο Κορυδαλλού. Το Κέντρο του Εμπορίου και της Διοίκησης βρίσκεται στην περιοχή του Κάτω Κορυδαλλού, όπου αναπτύσσονται κατά μήκος των βασικών αξόνων του Δήμου και γύρω από τις πλατείες (του ίδιου τμήματος). Στην ίδια περιοχή επίσης εντοπίζονται από τη μελέτη οι χρήσεις των προσωπικών εξυπηρετήσεων και της αναψυχής. Αναφορικά με την αναψυχή, συγκέντρωση επιχειρήσεων εστίασης, μπαρ και καφέ παρατηρείται στον Κάτω Κορυδαλλό γύρω από τις πλατείες και ιδιαίτερα από τις πλατειές Ελευθερίας και Μέμου, ενώ στην περιοχή του Σχιστού παρατηρούνται κυρίως κέντρα διασκέδασης και συνεστιάσεων. Τα συγκεκριμένα καταστήματα αναψυχής καλύπτουν επαρκώς όχι μόνο τις ανάγκες των νέων του Κορυδαλλού αλλά και των γύρω δήμων π.χ. Νίκαιας, Αγ. Βαρβάρας, Κερατσινίου. Ωστόσο, παρά την προσέλκυση ατόμων για ψυχαγωγία από τους γειτονικούς Δήμους, ο Πειραιάς και πρόσφατα ο Δήμος Ρέντη αποτελούν σημαντικό πόλο έλξης των κατοίκων του Κορυδαλλού στις προτιμήσεις του για ψυχαγωγία Κοινωνικός Εξοπλισμός Στην ενότητα αυτή περιγράφεται ο κοινωνικός εξοπλισμός του Δήμου Κορυδαλλού, εστιάζοντας στην εκπαίδευση (υποδομές, αριθμός μαθητών τάξεων δασκάλων, ύπαρξη ΑΕΙ- ΤΕΙ, ΙΕΚ κ.λπ.), την πρόνοια (υπάρχουσα προνοιακή υποδομή για ηλικιωμένους, γυναίκες παιδιά, παλιννοστούντες) και την υγεία (υπάρχουσα υποδομή, αριθμός κέντρων υγείας, νοσοκομεία κ.λπ.). Ακόμη αναφορά γίνεται στις φυλακές Κορυδαλλού. 20 Αναλυτικά σε σχέση με τους κλάδους, στην ενότητα της Τοπικής Οικονομίας. 56

75 Στον υφιστάμενο οικιστικό ιστό (εντός ορίων Γ.Π.Σ.) η έκταση που καλύπτουν οι κοινωνικές υποδομές ανά εξυπηρέτηση στις επιμέρους πολεοδομικές ενότητες παρουσιάζονται στον Πίνακα Πίνακας 2-15: Έκταση κοινωνικών υποδομών ανά εξυπηρέτηση Πηγή: ΓΠΣ Δήμου Κορυδαλλού, ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΕΙΣ Π.Ε. 1 Π.Ε. 2 Π.Ε. 3 Π.Ε. 4 Π.Ε. 5 Π.Ε. 6 Π.Ε. 7 Π.Ε. 8 Π.Ε. 9 Π.Ε. 10 ΣΥΝΟ- ΛΟ ΤΟΠΙΚΕΣ ΠΛΑΤΕΙΕΣ, ΠΑΡΚΑ, ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΧΑΡΕΣ 0,93 0,60 1,22 0,92 0,37 0,08 0,72 0,58 1,20 0,26 6,88 ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ,98-2,98 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (ΤΟΠΙΚΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ) 0,10 0,08 0,52 0,41 0,26 0,05 0,72 1,89 4,09 0,46 8,58 ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ - - 0,09 0, ,34 0,12 0,83 ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΒΡΕΦΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ (ΠΡΟΝΟΙΑ) - 0,07-0,04 0, ,4 0,06 1,59 ΣΥΝΟΛΟ 1,03 0,75 1,83 1,65 0,65 0,13 1,44 2,47 10,01 0,90 20,86 Στον Πίνακα 2-16 αποτυπώνονται οι εκπαιδευτικές, με την ευρεία έννοια, υποδομές ανά πολεοδομική ενότητα της πόλης του Κορυδαλλού. Επίσης, λειτουργούν: 1 Δημόσια Σχολή Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΣΕΚ), 1 Ινστιτούτο επαγγελματικής κατάρτισης (ΙΕΚ), 1 ιδιωτικό σχολείο (δημοτικό και γυμνάσιο), 5 ιδιωτικοί παιδικοί σταθμοί, και 2 Νηπιαγωγεία. Τα ιδιωτικά σχολεία της περιοχής επιτελούν συμπληρωματικό, παρά ανταγωνιστικό ρόλο με τα δημόσια. Ο αριθμός των εκπαιδευτικών υποδομών κρίνεται ικανοποιητικός σε σχέση με τον πληθυσμό του Δήμου Κορυδαλλού (σύμφωνα και με τα προβλεπόμενα σταθερότυπα του ΥΠΕΧΩΔΕ για τον εξοπλισμό της πόλης, όπως καταγράφονται στο ΓΠΣ Δήμου Κορυδαλλού, 2004). 57

76 Πολεοδομική Πληθυσμός Ενότητα (2001) 1 η η Βρεφ/κοι σταθμοί Πίνακας 2-16: Υποδομές για την Εκπαίδευση Πηγή: Ίδια έρευνα στις υπηρεσίες του Δήμου. Παιδικοί σταθμοί 2 (το 1 Κέντρο δημιουργικής απασχόλησης ΑμΕΑ) Νηπιαγωγεία Δημοτικά Γυμνάσια Λύκεια Ι.Ε.Κ η η η η η η (το 1 (το 1 ειδικό ειδικό νηπ/γείο) Δημοτικό) 1 9 η καλλιτεχνικό 1 τμήμα 10η με τρία τμήματα Π.Ε. Φυλακών 2 (ΕΠΑΛ- ΕΠΑΣ) (το 1 εσπερινό) 4 (το 1 εσπερινό) ΣΥΝΟΛΟ

77 Ωστόσο, παρατηρείται μια υπερσυγκέντρωση εκπαιδευτικών υποδομών σε συγκεκριμένες πολεοδομικές ενότητες (π.χ. 5 νηπιαγωγεία και 4 δημοτικά στην Π.Ε. 4) και ειδικότερα στην περιοχή των φυλακών. Από την άλλη, παρατηρείται η απουσία εκπαιδευτικών υποδομών σε ολόκληρες πολεοδομικές ενότητες, όπως για παράδειγμα την Π.Ε. 1, η οποία σχετίζεται με την ανυπαρξία ελεύθερων χώρων. Συμπερασματικά, κρίνεται αναγκαία είτε μια ανακατανομή των υπαρχόντων εκπαιδευτικών υποδομών στις πολεοδομικές ενότητες της πόλης είτε, λόγω έλλειψης κτιριακής υποδομής, η διευκόλυνση, με μεταφορικά μέσα ή με δημιουργία ασφαλών σχολικών διαδρομών, της μεταφοράς των μαθητών (δράση που βρίσκεται σε φάση υλοποίησης από τον Δήμο). Στην ανακατανομή αυτή, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ανάπτυξη περιοχών στις οποίες θα γίνει εγκατάσταση νέου πληθυσμού και άρα θα δημιουργηθούν νέες ανάγκες σε εκπαιδευτικές και γενικότερα σε κοινωνικές υποδομές. Οι περιοχές αυτές, σύμφωνα με το ΓΠΣ του Δήμου Κορυδαλλού αναφέρονται στις πολεοδομικές ενότητες γύρω από το Σχιστό (Π.Ε. 5, 7 και 11), για τις οποίες προβλέπεται αύξηση του πληθυσμού της τάξης 1.578, και κατοίκων αντίστοιχα. Ειδικές Χρήσεις Στον Δήμο Κορυδαλλού και ουσιαστικά ενσωματωμένες στον οικιστικό ιστό, βρίσκονται οι ανδρικές και οι πρώην γυναικείες φυλακές, οι οποίες καταλαμβάνουν μια σημαντική έκταση μέσα στην πόλη, η οποία υπολογίζεται γύρω στα 90 στρέμματα. Μετά από την πρόσφατη απομάκρυνση των γυναικείων φυλακών από την πόλη του Κορυδαλλού, το μεγαλύτερο τμήμα της καλυπτόμενης έκτασης πρόκειται να αποδοθεί από την Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου, στην οποία και ανήκει ο χώρος, στον Δήμο του Κορυδαλλού. Για την αξιοποίηση της έκτασης στην κατεύθυνση διαμόρφωσης ενός χώρου πρασίνου και αναψυχής έχει κατατεθεί ήδη πρόταση στο ΚΑΠΕ προκειμένου να χρηματοδοτηιθεί από το ΕΣΠΑ. Η άδεια κατεδάφισης έχει ήδη εγκριθεί και το ποσό επιβαρύνει το Υπουργείο Δικαιοσύνης Τεχνική - Παραγωγική Υποδομή - Δίκτυα Εξετάζονται οι υποδομές του Δήμου, με έμφαση στην τηλεπικοινωνιακή υποδομή (σημεία Wi-Fi για χωροθέτηση info-kiosks του έργου στο πλαίσιο των δράσεων επικοινωνίας), τα Δίκτυα Μεταφορών για τη διασύνδεση του Δήμου με γειτονικούς δήμους και τη διερεύνηση αξιοποίησης των πολιτιστικών δομών και υποδομών με έναν υπερτοπικό χαρακτήρα κ.λπ Μεταφορές Παρά τη σημαντική μείωση που παρατηρείται την διετία εξ αιτίας των οικονομικών συνθηκών, σημαντικός όγκος διερχόμενης κυκλοφορίας περνά από το βασικό οδικό δίκτυο, ο οποίος αθροιζόμενος με την τοπική κυκλοφορία και τις κινήσεις αναζήτησης στάθμευσης, προκαλεί συμφόρηση στις κεντρικές οδούς. Η ευρύτερη περιοχή του Δήμου Κορυδαλλού εξυπηρετείται από σημαντικούς άξονες του κύριου οδικού δικτύου του λεκανοπεδίου της Αθήνας, όπως οι Λεωφόροι Γρηγορίου Λαμπράκη, Πέτρου Ράλλη, Θηβών και ακόμη η Ιερά Οδός. Όπως είναι προφανές, οι άξονες αυτοί είναι όλοι ακτινικοί ως προς το κέντρο του λεκανοπεδίου, με εξαίρεση τη Λεωφόρο Θηβών. 59

78 Στο οδικό δίκτυο του Δήμου Κορυδαλλού παρουσιάζεται ένα πλέγμα οδών και λεωφόρων που διαμορφώθηκαν σταδιακά και παράλληλα με την ανάπτυξη της πόλης. Έτσι οι κινήσεις προς και από την Αθήνα εξυπηρετούνται από τις Λεωφόρους Γρ. Λαμπράκη και Π. Ράλλη, που βέβαια καλύπτουν μια πολύ ευρύτερη περιοχή. Το ίδιο δίκτυο εξυπηρετεί και τις μετακινήσεις προς και από την Εθνική Οδό Αθηνών Λαμίας και, σε συνεργασία με την οδό Θηβών, τις μετακινήσεις προς και από τα δυτικά προάστια και τον Πειραιά. Ο Δήμος Κορυδαλλού συνδέεται επίσης ικανοποιητικά μέσω του οδικού διαδρόμου Ποταμού Θεσπιέων Δερβενακίων με την Ιερά Οδό και την Εθνική Οδό Αθηνών Κορίνθου. Η διαδρομή Ταξιαρχών Αθηνάς διαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο συνδέοντας την Αγ. Βαρβάρα Χαϊδάρι, μέσω Κορυδαλλού, με τον Πειραιά αλλά και αντίστροφα. Η υφιστάμενη ιεράρχηση του οδικού δικτύου διακρίνει 5 κατηγορίες οδών: πρωτεύουσες αρτηρίες, δευτερεύουσες αρτηρίες, πρωτεύουσες συλλεκτήριες οδούς, δευτερεύουσες συλλεκτήριες οδούς και τοπικές. Το συνολικό μήκος του δικτύου είναι περίπου 102 χιλιόμετρα. Η κατανομή του δικτύου ανά πολεοδομική ενότητα φαίνεται στον Πίνακα Πίνακας 2-17: Έκταση Οδικού Δικτύου ανά Πολεοδομική Ενότητα Πηγή: ΓΠΣ Δήμου Κορυδαλλού, ΑΡΙΘΜΟΣ Π.Ε. ΕΚΤΑΣΗ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ 1 9, ,07 3 8,3 4 10, ,82 6 9, ,59 8 8,86 9 9, ,36 ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 101,92 Συμπερασματικά μπορεί να υποστηριχτεί ότι το αρτηριακό δίκτυο αποτελεί περίπου το 6% του συνολικού μήκους του οδικού δικτύου του Δήμου, το συλλεκτήριο το 14%, ενώ οι τοπικοί δρόμοι αποτελούν τη μεγάλη πλειοψηφία με το 80% περίπου. Δηλαδή ο Κορυδαλλός, με εξαίρεση τη Λ. Λαμπράκη, χαρακτηρίζεται από ένα οδικό δίκτυο περιορισμένων γεωμετρικών χαρακτηριστικών που, αν ο Δήμος το διαχειριστεί με τον κατάλληλο τρόπο, θα μπορούσε να λειτουργεί προσαρμοσμένο στις αντοχές του αστικού περιβάλλοντος, παρουσιάζοντας μια εικόνα ενός προαστίου ήπιων συνθηκών. Επίσης σημειώνεται ότι είναι δυσδιάκριτη η διαφοροποίηση του οδικού δικτύου μεταξύ αρτηριών και συλλεκτηρίων και σύνηθες το φαινόμενο δρόμων που από άποψη γεωμετρικών χαρακτηριστικών κατατάσσονται στους συλλεκτήριους, ενώ έχουν κυκλοφοριακούς φόρτους αρτηριών. Σημαντικότερος οδικός άξονας για τον Δήμο είναι η Λεωφόρος Γρ. Λαμπράκη, η οποία ξεκινά από τη Λεωφόρο Θηβών και αποτελεί ουσιαστικά τη βόρεια φυσική 60

79 συνέχεια της Λεωφόρου Πέτρου Ράλλη, μέσω της οποίας ο Δήμος συνδέεται με την κεντρική περιοχή της Πρωτεύουσας. Ο ίδιος άξονας (Λεωφ. Γρ. Λαμπράκη) στη δυτική του έξοδο στο Κερατσίνι συνδέεται με τη Λεωφόρο Σχιστού (βασική οδική είσοδος του Λεκανοπεδίου στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά), όπως επίσης και με τη Λεωφόρο Δημοκρατίας που οδεύει προς το Πέραμα και τις υπόλοιπες οικιστικές περιοχές του Πειραιά. Οι υπόλοιποι βασικοί οδικοί άξονες συνδέουν τα δύο τμήματα της πόλης (βόρεια και νότια της Λεωφόρου Γρηγορίου Λαμπράκη) και στη συνέχειά τους συνδέουν τον Δήμο Κορυδαλλού με τους γειτονικούς προς αυτόν Δήμους. Σύμφωνα με την έρευνα που διεξήγαγε ο ΟΑΣΑ το φθινόπωρο του 2006 σε ολόκληρο το λεκανοπέδιο της Αττικής, ανεξαρτήτως μεταφορικού μέσου, αναφορικά με τις μετακινήσεις και τις περιοχές προορισμού του πληθυσμού του λεκανοπεδίου, για την περιοχή του Κορυδαλλού προέκυψαν τα στοιχεία που παρουσιάζονται στο Διάγραμμα 2-28: Διάγραμμα 2-28: Μετακινήσεις από Κορυδαλλό προς άλλους Δήμους της Αττικής Πηγή: Έρευνα Μετακινήσεων ΟΑΣΑ, προορισμοί ταξιδιών κατοίκων Δ. Κορυδαλλού. 38,40% 18,90% 14,90% Κορυδαλλό (ενδοδημοτικά) Αθήνα 13,70% 14,10% Νίκαια Πειραιά Υπόλοιπο Δήμων Αττικής Όπως απεικονίζεται στο Διάγραμμα 2-28, το 19% των μετακινήσεων του πληθυσμού του Δήμου Κορυδαλλού πραγματοποιείται εντός των ορίων του Δήμου, το 15% κατευθύνεται προς Αθήνα, το 14,1% προς Νίκαια και το 13,7% προς Πειραιά. Το υπόλοιπο 38,4% μετακινείται προς τους υπόλοιπους Δήμου της Αττικής. 61

80 Διάγραμμα 2-29: Κατανομή Μετακινήσεων από Κορυδαλλό προς άλλες περιοχές της Αττικής Πηγή: Έρευνα Μετακινήσεων ΟΑΣΑ - Προορισμοί Ταξιδιών Κατοίκων Δ. Κορυδαλλού. 39,72% 3,19% 2,40% 54,69% Δήμους Νομαρχίας Πειραιά Δήμους Νομαρχίας Αθηνών Δήμους Νομαρχίας Ανατ Αττικής Δήμους Νομαρχίας Δυτ Αττικής Από το Διάγραμμα 2-29 φαίνεται ότι ο κύριος όγκος των μετακινήσεων πραγματοποιείται με κατεύθυνση τους Δήμους της Νομαρχίας Πειραιώς (55%). Ακολουθούν οι μετακινήσεις με προορισμό τους Δήμους της Νομαρχίας Αθηνών (39,72%), ενώ στη συνέχεια οι Δήμοι της Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής και οι Δήμοι της Νομαρχίας Δυτικής Αττικής αποτελούν τον προορισμό για μόλις το 3,19% και 2,4% του πληθυσμού του Δήμου Κορυδαλλού αντίστοιχα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι όλα τα προαναφερόμενα στοιχεία ενδέχεται να έχουν διαφοροποιηθεί σημαντικά, εξ αιτίας των νέων οικονομικών δεδομένων, με μεγάλη μείωση του κυκλοφοριακού φόρτου σε ολόκληρη την περιοχή του Δήμου, όπως και συνολικά στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Σύμφωνα με τον καθηγητή του EMΠ και πρόεδρο του Συλλόγου Eλλήνων Συγκοινωνιολόγων Mατθαίο Kαρλαύτη 21 οι μετακινήσεις στην Aττική το πρώτο εξάμηνο του 2012 σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα έχουν μειωθεί στο ήμισυ. Αστικές Συγκοινωνίες Η πόλη του Κορυδαλλού αποτελεί τμήμα του ευρύτερου αστικού ιστού του μητροπολιτικού κέντρου της Αττικής. Μοναδικό μέσο αστικών συγκοινωνιών για την εξυπηρέτηση του τοπικού πληθυσμού αποτελούν τα αστικά λεωφορεία. Οι αστικές λεωφορειακές γραμμές εξυπηρετούν τις αστικές μετακινήσεις και τη διασύνδεση με ολόκληρο το πολεοδομικό συγκρότημα της πρωτεύουσας. Μετρό Η σύνδεση του Δήμου Κορυδαλλού με το Μετρό έχει προγραμματιστεί για το 2017 (διάρκεια κατασκευής του έργου ) (Χάρτης 2-4)

81 Χάρτης 2-4: Επέκταση Μετρό Πηγή: Η επέκταση του Δικτύου Μετρό 22 αναμένεται να δημιουργήσει νέα δεδομένα στις μετακινήσεις των κατοίκων του Κορυδαλλού. Η χωροθέτηση της νέας στάσης στην καρδιά του Κορυδαλλού, στην πλατεία Ελευθερίας, θα δημιουργήσει μια σημαντική πίεση στην προσβασιμότητα από τους μελλοντικούς πελάτες του δικτύου. Η πρόκληση από τη χωροθέτηση της στάσης αυτής είναι η δημιουργία κανόνων στην κίνηση και τη στάθμευση των οχημάτων, που οι επιβάτες τους θα είναι και οι χρήστες του Μετρό. Σε αντίθετη περίπτωση, οι επιπτώσεις από τη μεγάλη κυκλοφορία και τη συνεχή αναζήτηση χώρου στάθμευσης γύρω από την πλατεία Ελευθερίας θα λειτουργήσει επιβαρυντικά για την περιοχή, επιφέροντας αρνητικές επιπτώσεις Ύδρευση Ο Δήμος Κορυδαλλού ανήκει στην περιοχή αρμοδιοτήτων της ΕΥΔΑΠ και η ύδρευσή του εναρμονίζεται με το πρόγραμμα δράσης του φορέα. Το νερό προέρχεται από τους ταμιευτήρες του Μόρνου, της Υλίκης και του Μαραθώνα, και πρόσφατα από τον νέο Ταμιευτήρα του Ευήνου. Συμπληρωματικά χρησιμοποιούνται γεωτρήσεις, σε περίπτωση μη επαρκούς παροχής από τους ταμιευτήρες. Σύμφωνα με την καταγραφή, τμήμα του Δήμου υδρεύεται απευθείας από το δίκτυο της ΕΥΔΑΠ και ένα τμήμα από υδατοδεξαμενές (συνδεδεμένες με το κεντρικό δίκτυο). Η ύδρευση του εκτός εγκεκριμένου σχεδίου τμήματος γίνεται από κρουνούς που έχει εγκαταστήσει η ΕΥΔΑΠ. Σημειώνεται ότι σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν καταγραφεί προβλήματα επάρκειας κατά τους θερινούς μήνες, λόγω χαμηλής πίεσης του νερού. 22 Σύμφωνα με την επεξεργασία που έγινε για την Κυκλοφοριακή Μελέτη του Δήμου Κορυδαλλού (Βλαστός, 2006). 63

82 Αποχέτευση Αποχέτευση ακαθάρτων Καλύπτει επαρκώς το 90% του Δήμου, ενώ δεν καλύπτει την εκτός σχεδίου περιοχή (Σχιστό Κορυδαλλού),που εξυπηρετείται από βόθρους και την περιοχή του Άνω Κορυδαλλού. Όπως και στην πλειοψηφία των ΟΤΑ του λεκανοπεδίου για την αποχέτευση των λυμάτων του Κορυδαλλού, χρησιμοποιείται το υφιστάμενο αποχετευτικό δίκτυο της ΕΥΔΑΠ. Οι αγωγοί ακαθάρτων καταλήγουν στη θαλάσσια περιοχή της Ψυττάλειας, αφού προηγηθεί ο βιολογικός καθαρισμός των λυμάτων στο Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων της Ψυττάλειας. Αποχέτευση όμβριων Διαπιστώνεται πρόβλημα δεδομένου ότι από σχετικό δίκτυο καλύπτονται μόνο ορισμένοι κεντρικοί οδικοί άξονες. Το τμήμα του Δήμου Κορυδαλλού κάτω από την Λεωφόρο Γρ. Λαμπράκη καλύπτεται με σχετική επάρκεια από δίκτυο συνολικού μήκους 3600 μέτρων, ενώ για τον Άνω Κορυδαλλό είναι ήδη ενταγμένο το έργο της κατασκευής δικτύου συνολικού μήκους 3700 μέτρων, το οποίο πρόκειται να χρηματοδοτηθεί από τη Νομαρχία. Συμπληρωματικά, θα πρέπει να αναφερθεί ότι ο αγωγός που διέρχεται από τη Γρηγορίου Λαμπράκη είναι περιορισμένης διατομής Ηλεκτρική ενέργεια Στον τοµέα της ηλεκτρικής ενέργειας δεν υπάρχει πρόβλημα επάρκειας για την περιοχή του Κορυδαλλού. Τα κύρια προβλήματα που έχουν εντοπιστεί είναι δύο: Η λειτουργία του κέντρου Διανομής της ΔΕΗ στο Σχιστό Κορυδαλλού αποτελεί κεντρικού ενδιαφέροντος θέμα για την πόλη του Κορυδαλλού, κυρίως αναφορικά με τις ενδεχόμενες μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του στην υγεία των κατοίκων της περιοχής. Σύμφωνα μάλιστα και με απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας αναφορικά με την έλλειψη εκπόνησης κατ ελάχιστον περιβαλλοντικής έκθεσης, η κατασκευή του κέντρου ουσιαστικά χαρακτηρίζεται παράνομη. Τα εναέρια δίκτυα υψηλής τάσης ( volt.) που διέρχονται πάνω από κατοικημένες περιοχές. Δίκτυα υψηλής τάσης εντοπίζονται σε ένα μικρό τμήμα του Σχιστού. Η ύπαρξη δικτύων υψηλής τάσης σε κατοικημένες περιοχές μακροπρόθεσμα θεωρείται ότι εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία. Υφίσταται απόφαση για την υπογειοποίηση του συγκεκριμένου δικτύου, η οποία όμως προς το παρόν δεν έχει υλοποιηθεί Φυσικό αέριο Το δίκτυο του φυσικού αερίου αναπτύσσεται στην περιοχή του Κάτω Κορυδαλλού. Μέσω του κεντρικού δικτύου μέσης πίεσης (19 Bar), επεκτείνονται αγωγοί διανοµής σε πίεση 4 Bar (χαμηλής πίεσης), οι οποίοι καλύπτουν µέχρι σήµερα τους σηµαντικότερους οδικούς άξονες της προαναφερόμενης περιοχής του Δήµου (Χάρτης 2-5). 64

83 Χάρτης 2-5: Δίκτυο Φυσικού Αερίου στην Πόλη του Κορυδαλλού Πηγή: ΕΠΑ Πληροφορική και τηλεπικοινωνίες Η τηλεπικοινωνιακή κάλυψη της περιοχής μελέτης είναι επαρκής. Ειδικότερα, η χρήση της κινητής τηλεφωνίας αυξάνεται τα τελευταία χρόνια με γεωμετρικούς ρυθμούς σε εθνικό επίπεδο, αναδεικνύοντας το κινητό τηλέφωνο ως ένα από τα σημαντικότερα μέσα επικοινωνίας. Βεβαίως, σύμφωνα με μελέτη της ΕΕΤΤ, η χρήση του κινητού τηλεφώνου εξαρτάται από το εκπαιδευτικό επίπεδο και την ηλικία του χρήστη 23. Οι νέες εξελίξεις στον χώρο των τηλεπικοινωνιών, όπως είναι οι ευρυζωνικές υποδομές, παρουσιάζουν αξιόλογη ανάπτυξη στην περιοχή μελέτης. Η έννοια της Ευρυζωνικότητας περιλαμβάνει 24 με την ευρεία της χρήση, το προηγμένο, εφικτό και καινοτόμο από πολιτική, κοινωνική, οικονομική και τεχνολογική άποψη περιβάλλον αποτελούμενο από: Την παροχή γρήγορων συνδέσεων στο Διαδίκτυο σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, με ανταγωνιστικές τιμές (με τη μορφή καταναλωτικού αγαθού), χωρίς εγγενείς περιορισμούς στα συστήματα μετάδοσης και τον τερματικό εξοπλισμό των επικοινωνούντων άκρων. Την κατάλληλη δικτυακή υποδομή που: α) επιτρέπει την κατανεμημένη ανάπτυξη υπαρχόντων και μελλοντικών δικτυακών εφαρμογών και πληροφοριακών υπηρεσιών, β) δίνει τη δυνατότητα αδιάλειπτης σύνδεσης των χρηστών σε αυτές γ) ικανοποιεί τις εκάστοτε ανάγκες των εφαρμογών σε εύρος ζώνης, αναδραστικότητα και διαθεσιμότητα, και δ) είναι ικανή να αναβαθμίζεται συνεχώς και με μικρό επιπλέον κόστος, ώστε να εξακολουθεί να ικανοποιεί τις ανάγκες, όπως αυτές αυξάνουν και μετεξελίσσονται με ρυθμό και κόστος που Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας, Χρήση υπολογιστών, internet και κινητής τηλεφωνίας στον Ελληνικό πληθυσμό, e-business Forum, Σύμφωνα με τον ορισμό της ΕΥΔ του ΕΠ «Κοινωνία της Πληροφορίας». 65

84 επιτάσσονται από την πρόοδο της πληροφορικής και της τεχνολογίας επικοινωνιών. Τη δυνατότητα του πολίτη να επιλέγει: α) ανάμεσα σε εναλλακτικές προσφορές σύνδεσης που ταιριάζουν στον εξοπλισμό του, β) μεταξύ διαφόρων δικτυακών εφαρμογών, και γ) μεταξύ διαφόρων υπηρεσιών πληροφόρησης και ψυχαγωγίας και με πιθανή συμμετοχή του ίδιου του πολίτη στην παροχή περιεχομένου, εφαρμογών και υπηρεσιών Το κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο αποτελούμενο από πολιτικές, μέτρα, πρωτοβουλίες, άμεσες και έμμεσες παρεμβάσεις, αναγκαίες για την ενδυνάμωση της καινοτομίας, την προστασία του ανταγωνισμού και την εγγύηση σοβαρής ισορροπημένης οικονομικής ανάπτυξης, ικανής να προέλθει από τη γενικευμένη συμμετοχή στην Ευρυζωνικότητα και την Κοινωνία της Πληροφορίας. Στην περιοχή μελέτης, εκτός του ΟΤΕ που διαθέτει ιδιόκτητο δίκτυο και είναι σε θέση να πρoσφέρει συνδέσεις ευρείας ζώνης έως και 24 Mbps, ιδιόκτητο δίκτυο αντίστοιχου εύρους διαθέτουν και σημαντικοί πάροχοι του Ελληνικού χώρου, όπως είναι οι: Forthnet, Tellas, HOL, Οn telecom-vivodi. Διάγραμμα 2-30: Ποσοστιαία κατανομή των ερωτώμενων σε σχέση με την πρόσβαση στο διαδίκτυο Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων έρευνας πεδίου. 5% 24% 71% Ναι Όχι Δεν Απάντησαν Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία 25, συνολικά για την Περιφέρεια Αττικής τα ποσοστά ευζωνικής πρόσβασης των νοικοκυριών στο διαδίκτυο αγγίζουν το 71,1% του πληθυσμού. Τα στοιχεία αυτά επιτρέπουν, αναγωγικά, να υποτεθεί ότι και στην περιοχή μελέτης τα νοικοκυριά με πρόσβαση στο διαδίκτυο κυμαίνονται σε παρόμοια επίπεδα με αυτά της Αττικής

85 3. Το Πολιτιστικό Προφίλ του Δήμου Κορυδαλλού Στην παρούσα ενότητα επιχειρείται η καταγραφή του πολιτιστικού προφίλ της περιοχής μελέτης (φορείς του πολιτισμού και του αθλητισμού). Το προφίλ αυτό, μαζί με την ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης της περιοχής μελέτης που προηγήθηκε, θα αποτελέσει τη βάση για τη διατύπωση στόχων και αξόνων προτεραιότητας, καθώς και τη δόμηση του Προσχεδίου Διαχείρισης των Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών του Δήμου Κορυδαλλού Μεθοδολογία Προσδιορισμού των Πολιτιστικών / Αθλητικών Πόρων στον Δήμο Κορυδαλλού Σημαντική συνιστώσα στον πολιτιστικό σχεδιασμό σε τοπικό επίπεδο αποτελεί ο προσδιορισμός των πολιτιστικών πόρων υπό την ευρεία έννοια του, δηλαδή ποιοι είναι αυτοί οι πόροι είτε σε υποδομές είτε σε ανθρώπινο δυναμικό π.χ. πολιτιστικοί χώροι, αθλητικές εγκαταστάσεις, φεστιβάλ και γεγονότα, καθώς επίσης υφιστάμενοι πολιτιστικοί σύλλογοι, σωματεία ή άλλου τύπου φορείς που δρούν και επηρεάζουν την πολιτιστική ανάπτυξη και τα δρώμενα μιας περιοχής. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, στο πλαίσιο του έργου DemoCU η έννοια του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ διευρύνεται για να περιλάβει και τον τομέα του ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ, θεωρώντας τον τελευταίο ως έναν κοινωνικό θεσμό, ο οποίος αντικατοπτρίζει τη δεδομένη τοπική κοινωνία και τον πολιτισμό της. Στο παρόν κεφάλαιο επιδιώκεται η συστηματική καταγραφή όλων των αθλητικών / πολιτιστικών δομών και υποδομών στην περιοχή μελέτης, έτσι ώστε να αποκτηθεί η απαραίτητη γνώση και κατανόηση του πολιτιστικού και αθλητικού προφίλ του Δήμου. Η γνώση αυτή θα δώσει τη δυνατότητα να αξιολογηθούν τα πλεονεκτήματα και οι αδυναμίες των συγκεκριμένων τομέων, αλλά και οι προκλήσεις / ευκαιρίες που αναδύονται για τους τομείς αυτούς και απορρέουν από το ευρύτερο εξωτερικό περιβάλλον. Επίσης θα συμβάλλει στη συνέχεια στη διαμόρφωση των στρατηγικών στόχων για την πολιτιστική / αθλητική ανάπτυξη στην περιοχή και στη δόμηση του Προσχεδίου Διαχείρισης Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών στον Δήμο Κορυδαλλού. Ουσιαστικά το παρόν κεφάλαιο εστιάζει: Πρώτον, στη συστηματική καταγραφή όλων των πολιτιστικών / αθλητικών φορέων στην περιοχή, την αποτύπωση της θεματικής δραστηριοποίησής τους, τις ομάδες πληθυσμού που εξυπηρετούν, τους στόχους τους και το όραμά τους για το μέλλον μέσω πρωτογενούς έρευνας που διεξήχθη από τα μέλη της ομάδας του έργου DemoCU και τα στελέχη του Δήμου Κορυδαλλού. Δεύτερον, στη χαρτογράφηση οπτικοποίηση και ψηφιοποίηση στη συνέχεια όλων των δομών / υποδομών πολιτισμού και αθλητισμού στον Δήμο Κορυδαλλού, με στόχο τη ανάδειξή τους μέσα από την ηλεκτρονική πλατφόρμα DemoCU, την πρώτη σε τοπικό επίπεδο ανάλογη εφαρμογή. Η διεξαγωγή της συστηματικής καταγραφής των πολιτιστικών / αθλητικών πόρων ουσιαστικά ξεκίνησε από την αρχή υλοποίησης του παρόντος έργου, έχοντας ως αφετηρία την καταγραφή και παρουσίαση των δομών και υποδομών σε επίπεδο δήμου, 67

86 καθώς αυτός αποτελεί τον βασικό πυρήνα πολιτιστικής δραστηριότητας στην πόλη του Κορυδαλλού μέσω των δράσεων που υλοποιεί (μετά την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης, η συγκεκριμένη αρμοδιότητα ασκείται από τον Οργανισμό Άθλησης και Πολιτισμού Kορυδαλλού - ΟΑΠ). Ήταν κατανοητό όμως από την αρχή ότι για την ολοκληρωμένη γνώση της υφιστάμενης κατάστασης και τον προσδιορισμό / χαρτογράφηση όλων των πολιτιστικών και αθλητικών πόρων της περιοχής, που συνθέτουν το πολιτιστικό προφίλ της, ήταν απαραίτητη η ενεργοποίηση τόσο της δημοτικής αρχής, η οποία συμμετέχει ως εταίρος στο έργο DemoCU, όσο και της τοπικής κοινωνίας και δη των σχετικών φορέων. Η συγκεκριμένη μεθοδολογία για την ενεργοποίηση των πολιτιστικών / αθλητικών φορέων αναφέρεται στο παραδοτέο ΙΙ.2 του έργου. Στο συγκεκριμένο στάδιο, το στάδιο της ανάλυσης της υπάρχουσας κατάστασης στον τομέα του πολιτισμού και του αθλητισμού, οι πολιτιστικοί / αθλητικοί φορείς συμμετέχουν και συνεισφέρουν μέσω της συμπλήρωσης ενός συγκεκριμένου εντύπουερωτηματολογίου κατά τη διεξαγωγή μιας πρωτογενούς έρευνας προσδιορισμού του πολιτιστικού/αθλητικού προφίλ της πόλης. Η συγκεκριμένη έρευνα διεξήχθη αρχικά τηλεφωνικά, από την αρχή του παρόντος έργου, από τα στελέχη του Δήμου και την τοπική ηγεσία για την επικαιροποίηση του κατάλογου των επαφών των φορέων και δεύτερον μέσω της συμπλήρωσης δομημένων ερωτηματολογίων από τους πολιτιστικούς και αθλητικούς φορείς της πόλης. Το συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο (βλ. Παράρτημα ΙΙ και ΙΙΙ για την καταγραφή των φορέων, ΕΝΤΥΠΟ Ι - Πολιτισμός / Αθλητισμός και ΕΝΤΥΠΟ ΙΙ-Α και ΙΙ-Β - Προτάσεις φορέων αντίστοιχα) στόχευε: Στην επικαιροποίηση του καταλόγου του Δήμου Κορυδαλλού σχετικά με τους πολιτιστικούς / αθλητικούς φορείς της πόλης, με σύντομη περιγραφή, στοιχεία επικοινωνίας και προεδρεία αυτών. Στη δημιουργία μιας βάσης δεδομένων και την ανάρτησή της στην πλατφόρμα DemoCU του έργου. Στην αποτύπωση της χωροθέτησης των φορέων σε σχέση με τον πολεοδομικό χάρτη της πόλης. Στον προσδιορισμό της χωρικής εμβέλειας της δράσης τους, κατά πόσο δηλαδή απευθύνονται αποκλειστικά σε δημότες / κατοίκους της περιοχής ή έχουν υπερτοπικό χαρακτήρα. Στην καταγραφή της τομεακής δραστηριοποίησης των αθλητικών και πολιτιστικών συλλόγων ή φορέων της πόλης. Στην καταγραφή των ομάδων πληθυσμού που απευθύνονται π.χ. ανά φύλο, ηλικία ή άλλες ειδικές κατηγορίες πληθυσμού. Τα συγκεκριμένα έντυπα, καθώς και οι στόχοι τους, οριστικοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια άτυπης συνάντησης με τα μέλη της ΠΕΔ. Μεθοδολογικά, τα έντυπα αποτελούσαν εργαλείο προς συζήτηση και συμπλήρωση από τους φορείς κατά τη διάρκεια της συνάντησης που θα λάμβανε χώρα στις Λόγω όμως των εκτάκτων πολιτικών εξελίξεων (δημοψήφισμα 5 ης Ιουλίου και σχετικού φόρτου του Δήμου και του προσωπικού του), η συγκεκριμένη συνάντηση δεν έλαβε χώρα, οπότε και αποφασίστηκε από την ομάδα του έργου να συμπληρωθούν τα έντυπα με προσωπική επικοινωνία των στελεχών του Δήμου στο έργο DemoCU με τους φορείς, με έναρξη της διαδικασίας τις αρχές Ιουλίου

87 Συνολικά, έχουν αποσταλεί μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου 71 έντυπαερωτηματολόγια σε 45 πολιτιστικούς φορείς (στους οποίους συμμετέχουν όμως και φορείς που υπάγονται στον ΟΑΠ, όπως π.χ. τα ΕΡΤΕΚΟ) και 26 αθλητικούς φορείς της πόλης, από την και μετά. Δεδομένης της καλοκαιρινής περιόδου ήταν αναμενόμενο ένα σχετικά όχι παρά πολύ υψηλό ποσοστό ανταπόκρισης και για αυτό θεωρήθηκε αναγκαίο τα συγκεκριμένα έντυπα να συμπληρώνονται καθόλη τη διάρκεια ωρίμανσης του Προσχεδίου για την Ολοκληρωμένη Πολιτιστική Ανάπτυξη της περιοχής μελέτης, δηλαδή και μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου του Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, το 80% των πολιτιστικών φορέων έχουν συμπληρώσει τα συγκεκριμένα έντυπα και έχουν επικαιροποιήσει τα στοιχεία τους στον κατάλογο του Δήμου Κορυδαλλού, ενώ μόνο το 45 % των αθλητικών φορέων έχουν ανταποκριθεί στην αντίστοιχη χρονική στιγμή. Διάγραμμα 3-1: Συμπλήρωση ΕΝΤΥΠΟΥ Ι - Πολιτισμός / Αθλητισμός από τους πολιτιστικούς και αθλητικούς φορείς της πόλης Πηγή: Έρευνα έργου DemoCU, Δεκέμβριος ΝΑΙ ΌΧΙ Πολιτιστικοί Σύλλογοι Αθλητικοί Σύνολο Συνολικά, 54 ερωτηματολόγια του ΕΝΤΥΠΟΥ Ι έχουν συμπληρωθεί και εισαχθεί με πλήρη στοιχεία των πολιτιστικών φορέων και αθλητικών συλλόγων, ενώ για 17 φορείς υπάρχουν ελλιπή στοιχεία. 69

88 Σε κάθε περίπτωση, η συγκεκριμένη καταγραφή αποτελεί μια πρώτη συστηματική προσπάθεια προσδιορισμού του προτύπου της πολιτιστικής / αθλητικής δραστηριότητας της περιοχής Ο Πολιτισμός στον Δήμο Κορυδαλλού - Δομές και Υποδομές Πολιτισμού Σύμφωνα με τον Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (Ν. 3463/2006), ο πολιτιστικός τομέας αποτελεί έναν από τους 7 τομείς αρμοδιοτήτων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Στο Άρθρο 75 δε του Κώδικα ΔΚΚ αναφέρονται ρητά ότι ενθαρρύνεται η ίδρυση πολιτιστικών και πνευματικών κέντρων, καλλιτεχνικών συνόλων, αλλά και η μελέτη και εφαρμογή προγραμμάτων, η διοργάνωση συναυλιών, θεατρικών παραστάσεων και εκδηλώσεων, ενώ προωθούνται οι πολιτιστικές ανταλλαγές σε διεθνές επίπεδο και προβλέπεται η αποφασιστική συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης στην ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού και την αξιοποίηση της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της κάθε περιοχής. Οι παραπάνω αρμοδιότητες διευρύνθηκαν με το Άρθρο 94 του Ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης» και συμπεριέλαβαν τη χορήγηση αδειών ίδρυσης και λειτουργίας ιδιωτικών μουσικών ιδρυμάτων (ωδείων, μουσικών σχολών, χορωδιών, συμφωνικών ορχηστρών και συγκροτημάτων μουσικής δωματίου, τη συμμετοχή εκπροσώπου του οικείου δήμου στην οργανωτική επιτροπή φεστιβάλ τοπικής εμβέλειας, την επιχορήγηση φορέων που αναπτύσσουν πολιτιστικού χαρακτήρα δραστηριότητες στη χωρική αρμοδιότητα του Δήμου, καθώς και όσων συμβάλλουν στην τουριστική ανάπτυξη και προβολή του, ύστερα από απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, που λαμβάνεται με πλειοψηφία των δύο τρίτων (2/3) των μελών του. Είναι σαφές ότι αν και το μέγεθος και ο χαρακτήρας της παρέμβασης των δημοτικών αρχών στον πολιτιστικό τομέα μπορεί να διαφοροποιούνται από περιοχή σε περιοχή - βάσει συγκεκριμένων μεταβλητών, όπως η πολιτική άποψη της τοπικής ηγεσίας ή η σύνθεση του τοπικού πληθυσμού και των γεωγραφικών ιδιαιτεροτήτων του - εντούτοις οι τοπικές αρχές διαδραματίζουν και μπορούν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην πολιτιστική ανάπτυξη μιας περιοχής. Ως εκ τούτου, δεν είναι τυχαίο ότι ο Δήμος Κορυδαλλού αποτελεί τον βασικό πυρήνα πολιτιστικής δραστηριότητας, όπως διαφάνηκε στην περιοχή μελέτης, κυρίως μέσω των δράσεων που υλοποιεί το νομικό πρόσωπο αυτού, δηλαδή ο Οργανισμός Άθλησης και Πολιτισμού (ΟΑΠ) του Δήμου Κορυδαλλού, το οποίο και αναλύεται στη συνέχεια Δομές και δράσεις πολιτισμού από τον Δήμο Κορυδαλλού "Οργανισμός Άθλησης και Πολιτισμού Δήμου Κορυδαλλού" - Τμήμα Πολιτισμού Σύμφωνα με το ΦΕΚ του Οργανισμού του Δήμου, αλλά και τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του, το τμήμα με άμεση συσχέτιση με το αντικείμενο του έργου DemoCU είναι το Τμήμα Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης, Νέας Γενιάς και Μεταναστευτικής Πολιτικής. Το συγκεκριμένο τμήμα, ανάμεσα σε άλλα, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την πλήρη και ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας των νέων, παρακολουθεί τη λειτουργία και δράση των δημοτικών δομών και νομικών προσώπων που εφαρμόζουν προγράμματα και δράσεις στους τομείς του πολιτισμού, του αθλητισμού και της Νέας Γενιάς, υλοποιεί δράσεις και προγράμματα στους τομείς του Πολιτισμού, του 70

89 Αθλητισμού και της Νέας Γενιάς, συμπληρωματικά με τις δράσεις και τα προγράμματα που υλοποιούνται από τα Νομικά Πρόσωπα του Δήμου. Ουσιαστικά, όμως κυρίαρχο ρόλο, στο πλαίσιο της πολιτιστικής ανάπτυξης του Δήμου, έχει ο Οργανισμός Άθλησης και Πολιτισμού του Δήμου Κορυδαλλού - ΟΑΠ, που θεσμοθετήθηκε μετά την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης. Το συγκεκριμένο νομικό πρόσωπο προέκυψε από τη συγχώνευση δύο παλαιότερων ΝΠΔΔ του Δήμου Κορυδαλλού, το Πνευματικό Κέντρο και τον Δημοτικό Αθλητικό Οργανισμό Κορυδαλλού, τα οποία είχαν συσταθεί και λειτουργούσαν από το 1983 και 1987 αντίστοιχα. Ουσιαστικά, το νέο Νομικό πρόσωπο ανέλαβε να συνεχίσει όλες τις δράσεις που υλοποιούνταν στο παρελθόν υπό το νέο πλαίσιο που καθορίστηκε με την εφαρμογή του Καλλικράτη, διαχωριζόμενο στους τομείς του πολιτισμού και του αθλητισμού, με συγκεκριμένη χρηματοδότηση και περιουσία (βλ. Παράρτημα Ι - ΦΕΚ Οργανισμού Αθλητισμού και Πολιτισμού Δήμου Κορυδαλλού). Στον τομέα του πολιτισμού έχουν ενταχθεί, όπως προαναφέρθηκε, όλες οι δράσεις του πρώην Πνευματικού Κέντρου 26, το οποίο και εδρεύει σε ιδιόκτητο Δημοτικό κτίριο, όπου στεγάζεται το Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα Μερκούρη». Βασικός σκοπός του τομέα του πολιτισμού, όπως καταγράφεται από το ΦΕΚ σύστασης του φορέα, είναι: Η εξύψωση, η κοινωνική διάπλαση, η ψυχαγωγία, η σύσφιξη των φιλικών δεσμών και η ανάπτυξη και βελτίωση των κοινωνικών σχέσεων και αλληλεγγύης μεταξύ των δημοτών. Η ανάπτυξη κοινωνικής, εθνικής, μορφωτικής δραστηριότητας και η κοινωνική επιμόρφωση και ενημέρωση στα σύγχρονα προβλήματα. Η προβολή, η μελέτη και εκτέλεση κάθε πνευματικού προγράμματος, που μπορεί να συμβάλει στην εκπολιτιστική ανάπτυξη των κατοίκων. Σε αυτό υπάγονται το Δημοτικό Ωδείο, οι Σχολές Χορού, τα Εργαστήρια Τέχνης, με πολυάριθμα τμήματα διδασκαλίας και εξαιρετικούς δασκάλους. Παράλληλα, στο Πνευματικό Κέντρο αναπτύσσονται ποικίλες πολιτιστικές δραστηριότητες, θεσμοί και εκδηλώσεις, που άξονά τους έχουν την παροχή ουσιαστικής ψυχαγωγίας στους δημότες, απευθύνονται δε σε όλες τις ηλικίες και -με ποιοτικά κριτήρια- σε όλα σχεδόν τα ενδιαφέροντα. Τόσο οι δομές όσο και το πολιτιστικό πρόγραμμα του Πνευματικού Κέντρου αφορούν σε όλο το φάσμα των καλών τεχνών. Ουσιαστικά, ο Οργανισμός και το τμήμα του Πολιτισμού αυτού, υλοποιεί μια σειρά από ανταποδοτικές και μη ανταποδοτικές πολιτιστικές δράσεις σε τοπικό επίπεδο, κάποιες από τις οποίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές σε υπερτοπικό επίπεδο. Οι δράσεις αυτές παρουσιάζονται συνοπτικά στη συνέχεια. 26 Το Πνευματικό Κέντρο αποτελεί τον πρώτο φορέα πολιτιστικής διαχείρισης σε τοπικό επίπεδο που συστάθηκε το 1983, με σκοπό την παροχή πολιτιστικών δράσεων στην πόλη. Από το 2007 είναι ο Ενιαίος και συμπαγής Πολιτιστικός φορέας του Δήμου Κορυδαλλού, ενώ μετά το 2010 ουσιαστικά ενσωματώνεται στον νέο Οργανισμό Άθλησης και Πολιτισμού του Δήμου Κορυδαλλού. 71

90 Ανταποδοτικού χαρακτήρα πολιτιστικές δράσεις του Δήμου Κορυδαλλού Στην πρώτη κατηγορία των δράσεων ανταποδοτικού χαρακτήρα υπάγονται μια σειρά από καλλιτεχνικές σχολές όπως: Τα Εργαστήρια Τέχνης του Κορυδαλλού. Το Δημοτικό Ωδείο. Τα Τμήματα Χορού. Η Χορωδία (Παιδική και Ενηλίκων). Τα Τμήματα Θεάτρου (θεατρικό παιχνίδι και θέατρο εφήβων). Σύμφωνα με τα στοιχεία του Πίνακα 3-1, ο μεγαλύτερος αριθμός των εξυπηρετούμενων πολιτών συγκεντρώνεται στα Εργαστήρια Τέχνης που προσφέρουν μια σειρά τμημάτων τόσο για ενήλικες όσο και για παιδιά. Ακολουθεί ο χορός, που όπως θα αναλυθεί στη συνέχεια στο μεγαλύτερο ποσοστό αφορά τους παραδοσιακούς χορούς, γεγονός που συνάδει με τη συσπείρωση του τοπικού πληθυσμού γύρω από τα ήθη και έθιμα του τόπου καταγωγής του. Ακολουθεί το Ωδείο, με προγράμματα τόσο για νήπια και παιδιά όσο και για ενήλικες. Πίνακας 3-1: Απασχολούμενοι / Εξυπηρετούμενοι στα Ανταποδοτικά Προγράμματα του ΟΑΠ Πηγή: ΟΑΠ, κατά το έτος ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕΝΟΙ Εργαστήρια Τέχνης Χορωδία 2 70 Ωδείο Χορός Θέατρο ΣΥΝΟΛΟ Στη συνέχεια παρουσιάζονται αναλυτικά τα ανταποδοτικά προγράμματα. Εργαστήρια Τέχνης Κορυδαλλού (ΕΡ.ΤΕ.ΚΟ.) Στεγάζονται: ΕΡ.ΤΕ.ΚΟ. Ι - Μαλαγαρδή & Κοραή, Πλατεία Αγ. Γεωργίου To Εργαστήριο Τέχνης του Δήμου λειτουργεί από το 1997, παρουσιάζοντας συνεχώς νέες εικαστικές προτάσεις και διευρύνοντας τις καλλιτεχνικές δραστηριότητες τόσο εντός του πλαισίου της Σχολής, όσο και «παρεμβαίνοντας» δημιουργικά στα δρώμενα της πόλης του Κορυδαλλού. Σημαντικό είναι ότι οι τάσεις ή η ζήτηση σε τοπικό επίπεδο επιδιώκεται πάντοτε να καλυφθούν αποτελεσματικά από τα ΕΡΤΕΚΟ (π.χ. δημιουργώντας για τη νέα χρονιά τμήματα αναπαλαίωσης επίπλων ή animation). Από το 2002 αποτελεί μέλος του δικτύου εικαστικών εργαστηρίων του Υπουργείου Πολιτισμού. 72

91 Στα εργαστήρια για το έτος διδάχθηκαν οι παρακάτω εικαστικές τέχνες (Πίνακας 3-2), εξυπηρετώντας αντίστοιχα πολίτες / κατοίκους και δημότες του Κορυδαλλού, αλλά και κατοίκους όμορων δήμων. Πίνακας 3-2: Τμήματα/ Απασχολούμενοι /Εξυπηρετούμενοι ΕΡΤΕΚΟ ΤΜΗΜΑΤΑ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥ- ΕΞΥΠΗΡΕ- ΜΕΝΟΙ ΤΟΥΜΕΝΟΙ Ζωγραφική παιδιών-εφήβων Ζωγραφική ενηλίκων Προετοιμασία για Σχολές Καλών Τεχνών Κεραμική 1 7 Γλυπτική 1 8 Κόσμημα 1 56 Αγιογραφία 1 8 Φωτογραφία 1 9 Ψηφιδωτό 1 5 Τοιχογραφία 1 4 Κατασκευής μαριονέτας 1 8 Κατασκευής μουσικών οργάνων 1 7 Κοπτική-Ραπτική

92 Παράλληλα, κάθε χρόνο, οργανώνονται επισκέψεις σε μουσεία, αίθουσες τέχνης και πινακοθήκες και παρουσιάζονται θεματικές προβολές. Η Σχολή επίσης οργανώνει σεμινάρια, δίνοντας έμφαση στην επικοινωνία και στο διάλογο, λαμβάνει μέρος σε πανελλήνιους και διεθνείς διαγωνισμούς με μεγάλη επιτυχία και βραβεία ή σε διαδημοτικές εκθέσεις, εκθέσεις σπουδαστών στο Πνευματικό Κέντρο (φωτογραφίας, κεραμικής αγιογραφίας, τοιχογραφίας, κοσμήματος, κ.λπ.). Παράλληλα έχει καθιερωθεί ως σημαντικό τοπικό πολιτιστικό γεγονός η ετήσια έκθεση των σπουδαστών που διοργανώνεται κάθε έτος, με τη λήξη της εκπαιδευτικής περιόδου. Τα εργαστήρια λειτουργούν σε καθημερινή βάση. Δημοτικό Ωδείο Καλλιτεχνικός Διευθυντής : Νίκος Χριστοδούλου Έδρα: Μακεδονίας & Πελοποννήσου Εκτέλεση δραστηριότητας : Κουντουριώτου 25-2ος όροφος Το Δημοτικό Ωδείο Κορυδαλλού προσφέρει μουσικές σπουδές με υψηλή ποιότητα και ευρύ φάσμα επιλογών. Ξεκίνησε το 1986 με τμήματα μουσικών σπουδών στο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Κορυδαλλού και από το 1990 λειτουργεί ως αναγνωρισμένο από το κράτος. Υπάγεται στον Οργανισμό Άθλησης και Πολιτισμού του Δήμου Κορυδαλλού και ως αναγνωρισμένο Ωδείο εποπτεύεται από το Υπουργείο Πολιτισμού. Το Δημοτικό Ωδείο παρέχει πιστοποίηση σπουδών και τίτλους σπουδών (πτυχία και διπλώματα). Στο Δημοτικό Ωδείο διδάσκονται έγχορδα, πνευστά, κρουστά, πληκτροφόρα όργανα (Πιάνο, Κιθάρα, Βιολί, Βιόλα, Βιολοντσέλο, Φλάουτο, Κρουστά, Αρμόνιο, Μπουζούκι) και τραγούδι (Φωνητική και Μονωδία). Από τη φετινή περίοδο προστίθενται επίσης νέα πνευστά και έγχορδα όργανα. Στο Τμήμα Θεωρητικών (υποχρεωτικών και ανωτέρων) διδάσκονται Θεωρία και Σολφέζ, Αρμονία, Ιστορία της Μουσικής, Μορφολογία, Ειδικό Αρμονίας, Αντίστιξη, Φούγκα, Ενοργάνωση, Σύνθεση. Διδάσκονται επίσης Μουσική Δωματίου και Μουσικά Σύνολα. Στο Τμήμα Μοντέρνας Μουσικής διδάσκονται Ηλεκτρική Κιθάρα, Μπάσο, Ντραμς, Μοντέρνο τραγούδι, Μουσικά σύνολα (ροκ γκρουπ). Για τα παιδιά της προσχολικής και της πρώιμης σχολικής ηλικίας λειτουργεί το Τμήμα Μουσικοκινητικής Αγωγής (Σύστημα Orff). Αρχές και στόχοι της μουσικής σπουδής στο Δημοτικό Ωδείο είναι η ποιότητα, η ανάπτυξη, όπως επίσης η χαρά της συμμετοχής στον κόσμο της μουσικής. Στο Ωδείο μπορούν να συμμετέχουν παιδιά από την ηλικία του Νηπιαγωγείου έως και ενήλικοι. Τα μαθήματα των οργάνων και του τραγουδιού είναι ατομικά. Τα μαθήματα 74

93 Θεωρητικών και Σολφέζ, τα Μουσικά σύνολα και η Μουσικοκινητική Αγωγή είναι ομαδικά. Πίνακας 3-3: Τμήματα / Απασχολούμενοι / Εξυπηρετούμενοι ΤΜΗΜΑΤΑ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕΝΟΙ Σύγχρονο ωδείο με υψηλής ποιότητας μουσική εκπαίδευση. Χορηγεί αναγνωρισμένους τίτλους σπουδών (ΕΓΧΟΡΔΑ, ΚΡΟΥΣΤΑ, ΠΙΑΝΟ, ΠΝΕΥΣΤΑ, ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΜΑΘΗ- ΜΑΤΑ). Μουσικοκινητική αγωγή 1 45 Τμήματα Χορού Πίνακας 3-4: Τμήματα / Απασχολούμενοι / Εξυπηρετούμενοι ΤΜΗΜΑΤΑ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕΝΟΙ Κλασσικό σύγχρονο μπαλέτο 2 93 (παιδιά-αρχάριοι ενήλικες) Μοντέρνοι Λάτιν Ευρωπαϊκοί (παιδιά-ενήλικες) 3 82 Στεγάζονται: Κουντουριώτου 25-1ος Όροφος. Πίνακας 3-5: Τμήματα/ Απασχολούμενοι /Εξυπηρετούμενοι ΤΜΗΜΑΤΑ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕΝΟΙ Παραδοσιακοί χοροί (παιδιά-ενήλικες) Στεγάζονται: Πνευματικό Κέντρο Δήμου Κορυδαλλού, 2ος όροφος - Γρ. Λαμπράκη & Καρυταίνης. Τμήμα θεατρικού παιχνιδιού Παιχνίδια γνωριμίας, εμπιστοσύνης, ενεργοποίησης και συνεργασίας. Περιλαμβάνει σωματική έκφραση και χαλάρωση, δραματοποίηση, μίμηση και παντομίμα. Πίνακας 3-6: Τμήματα / Απασχολούμενοι / Εξυπηρετούμενοι ΤΜΗΜΑΤΑ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕΝΟΙ Θεατρικό παιχνίδι Στεγάζεται: Κουντουριώτου 25-3ος όροφος. Μικτή τετράφωνη & παιδική χορωδία Στεγάζονται: Πνευματικό Κέντρο Δήμου Κορυδαλλού, 2ος όροφος - Γρ. Λαμπράκη & Καρυταίνης 75

94 Η μικτή τετράφωνη χορωδία του Δήμου Κορυδαλλού απαρτίζεται από πολίτες διαφόρων ηλικιών και ενασχολήσεων, με κοινό χαρακτηριστικό την αγάπη τους για τη μουσική. Το ρεπερτόριο της χορωδίας περιλαμβάνει τραγούδια από διάφορους χώρους της μουσικής όπως δημοτικά, λαϊκά, κλασικά, μπαλάντες κ.ά. Η χορωδία εμφανίζεται στις εκδηλώσεις του Δήμου, αλλά και σε διαδημοτικά, πανελλαδικά ή και διεθνή φεστιβάλ. Πίνακας 3-7: Τμήματα / Απασχολούμενοι / Εξυπηρετούμενοι ΤΜΗΜΑΤΑ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕΝΟΙ Μικτή τετράφωνη χορωδία 1 50 Παιδική χορωδία 1 20 Η παιδική χορωδία είναι ένα τμήμα ξεχωριστής καλλιτεχνικής δημιουργίας. Σκοπό του έχει να γίνει ένας πυρήνας μουσικής εκπαίδευσης αλλά κι ευρύτερης πολιτιστικής και κοινωνικής μόρφωσης. Τα παιδιά διδάσκονται φωνητική, σολφέζ, θεωρία μουσικής, ιστορία μουσικής, ιστορία των τεχνών ακόμη και σε μορφή παιχνιδιού - στις ηλικίες που αυτό προβλέπεται. Η παιδική χορωδία συμμετέχει στις πολιτιστικές εκδηλώσεις του Δήμου, είτε μόνη της είτε σε σύμπραξη με την τετράφωνη μεικτή χορωδία των ενηλίκων. Θεατρική ομάδα εφήβων Πίνακας 3-8: Τμήματα/ Απασχολούμενοι /Εξυπηρετούμενοι ΤΜΗΜΑΤΑ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕΝΟΙ Θεατρική ομάδα εφήβων 1 9 Στεγάζεται: Πνευματικό Κέντρο Δήμου Κορυδαλλού, θέατρο «ΓΚΑΡΑΖ» - Γρ. Λαμπράκη & Καρυταίνης. 76

95 Φωτο 1: Διοργάνωση Εκδηλώσεων τμημάτων Πολιτισμού, Ιούνιος

96 Δομές και δράσεις μη ανταποδοτικού χαρακτήρα του Οργανισμού Άθλησης και Πολιτισμού - Τμήμα πολιτισμού Δημοτική Δανειστική Βιβλιοθήκη Η Δημοτική Βιβλιοθήκη λειτουργεί από το 1985 και στεγάζει στο ισόγειο του Πνευματικό Κέντρου περισσότερους από τίτλους βιβλίων για όλους τους τομείς. Τμήμα του χώρου λειτουργεί ως αναγνωστήριο, ενώ τα βιβλία δανείζονται τόσο ενήλικες όσο και παιδιά. Η Δημοτική Βιβλιοθήκη απαριθμεί περίπου μέλη και η ημερήσια κίνηση κινείται γύρω στους δανεισμούς τίτλων βιβλίων. Από το 1996, η Βιβλιοθήκη ενισχύεται οικονομικά από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και για τα δύο εξάμηνα του κάθε έτους. Σκοπός της επιχορήγησης είναι η αγορά τρέχουσας βιβλιογραφίας, εγχώριας και ξένης. Επίσης, η Δημοτική Βιβλιοθήκη Κορυδαλλού συμμετείχε στο πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας» για την εγκατάσταση του απαραίτητου δικτυακού εξοπλισμού και της δομημένης καλωδίωσης, με σκοπό τη σύνδεση της Βιβλιοθήκης στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο και κατ' επέκταση στον Παγκόσμιο Ιστό. Επιπροσθέτως, η βιβλιοθήκη, εκτός από την παροχή γνώσης στο αναγνωστικό κοινό. μπορεί να διοργανώσει και παράλληλες εκδηλώσεις με λογοτεχνικές βραδιές και βραδιές ποίησης, παρουσιάσεις βιβλίων, αφιερώματα σε γενιές δημιουργών, εκθέσεις κ.λπ., με αποτέλεσμα να αναδεικνύεται ως σημαντική εστία της πνευματικής κίνησης και του πολιτισμού στην περιοχή του Κορυδαλλού. Στεγάζεται: Πνευματικό Κέντρο Δήμου Κορυδαλλού - Γρ. Λαμπράκη & Καρυταίνης. Θεατρικές ομάδες ενηλίκων Στεγάζoνται: Πνευματικό Κέντρο Δήμου Κορυδαλλού, Θέατρο Garage - Γρ. Λαμπράκη & Καρυταίνης. Σε κάποιες από τις θεατρικές ομάδες που λειτουργούν στον Κορυδαλλό, ο ΟΑΠ παραχωρεί τον θεατρικό χώρο του Garage (βλ. ανάλυση στη συνέχεια για τις υποδομές) και του Πνευματικού Κέντρου σε εβδομαδιαία βάση, κατόπιν προγράμματος που εγκρίνεται από αυτόν. Η προσφορά του Οργανισμού εκτός του χώρου, έγκειται και στην παραχώρηση τεχνικής κάλυψης σε περιόδους παρουσίασης των θεατρικών παραστάσεών τους. Οι θεατρικές ομάδες στις οποίες παραχωρείται ο χώρος σήμερα είναι: Αυτοδιαχειριζόμενη ερασιτεχνική ομάδα, με σκηνοθέτη τον Μπάμπη Κλαλιώτη. Αυτοδιαχειριζόμενη ερασιτεχνική ομάδα, με σκηνοθέτη τον Τάκη Λιατζιβίρη. «Ιωνικό Θέατρο» - Αυτοδιαχειριζόμενη ερασιτεχνική ομάδα, με σκηνοθέτη τον Αντώνη Παπαδόπουλο. 78

97 «Πάμε Θέατρο» και επισκέψεις πολιτισμού Το θέατρο δεν αποτελεί μόνο προσωπική έκφραση, αλλά ψυχαγωγεί και κοινωνικοποιεί. Μια από τις πιο σημαντικές πολιτιστικές δράσεις του τμήματος Πολιτισμού του ΟΑΠ, που συνδυάζει την τέχνη με την εθελοντική συμμετοχή είναι το «Πάμε Θέατρο». Στόχος της συγκεκριμένης δράσης είναι οι συμμετέχοντες, πέραν από τη θεατρική παιδεία και τον προβληματισμό, να περνούν ένα εποικοδομητικό πολιτιστικού περιεχομένου 2ωρο. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Οργανισμός Άθλησης & Πολιτισμού οργανώνει επισκέψεις με μειωμένο εισιτήριο σε ποιοτικά επιλεγμένες θεατρικές σκηνές κατά την διάρκεια της χειμερινής περιόδου, αλλά και στα θέατρα της Επιδαύρου και του Ηρωδείου τους καλοκαιρινούς μήνες. Παράλληλα, πραγματοποιούνται επισκέψεις πολιτισμού σε μουσεία, πολιτιστικούς χώρους και μνημεία. Επίσης οργανώνει επισκέψεις σε άλλου είδους θεάματα όπως: Χορός στον Πάγο, Όπερα στη Λυρική Σκηνή, Συναυλίες - αφιερώματα στο Μέγαρο Μουσικής, καθώς και στο Ηρώδειο. Η δράση βρίσκεται στο 20 ο χρόνο λειτουργίας της και αριθμεί πάνω από 2000 μέλη. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο μέσος όρος συμμετοχής κυμαίνεται γύρω στα άτομα εβδομαδιαία. Η επιλογή των θεατρικών δρώμενων γίνεται με κριτήριο τις προτάσεις μιας άτυπης Λέσχης Θεατρόφιλων, καθώς και της υπεύθυνης υπαλλήλου. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η μεταφορά των συμμετεχόντων γίνεται με πούλμαν. Το συγκεκριμένο γεγονός έχει σαν αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι δημότες και όχι μόνο, να συμμετέχουν και να δραστηριοποιούνται σε αυτή την πολιτιστική δράση του Δήμου. Κινηματογραφική λέσχη Στεγάζεται: Ζάππα 4. Στην πόλη του Κορυδαλλού έχει δημιουργηθεί μια κινηματογραφόφιλη ομάδα, μη θεσμοθετημένου χαρακτήρα, από το 1985 που δραστηριοποιείται έως σήμερα πάντα σε σχέση με θέματα του κινηματογράφου. Η συγκεκριμένη ομάδα σε στενή συνεργασία είτε με τον Οργανισμό του Δήμου Κορυδαλλού είτε πλέον με τον διαχειριστή του Σινέ «Παράδεισος», παρουσιάζει κινηματογραφικά αφιερώματα, καλώντας πολλές φορές σκηνοθέτες και συντελεστές ταινιών. Η Κινηματογραφική λέσχη είναι ανοικτή στο κοινό και οι συναντήσεις γίνονται κάθε πρώτη Δευτέρα του μήνα. 79

98 Πολιτιστικές δράσεις για παιδιά Ο ΟΑΠ έχει διοργανώσει και υλοποιήσει κατά καιρούς συγκεκριμένες πολιτιστικές δράσεις 27 / εκδηλώσεις, ειδικά διαμορφωμένες για παιδιά είτε κατά την διάρκεια άλλων πολιτιστικών εκδηλώσεων π.χ. Πολιτιστικός Σεπτέμβρης ή Γιορτή του Βιβλίου, είτε σε επετειακές εκδηλώσεις, όπως Χριστούγεννα ή Πάσχα. Πρόσφατα, με προτροπή του ΟΑΠ, παρουσιάζονται στον κινηματογράφο Παράδεισος και παιδικές ταινίες κατά το θερινό ή το χειμερινό πρόγραμμά του Εκδηλώσεις-θεσμοί που διοργανώνονται από τον Οργανισμό Άθλησης και Πολιτισμού του Δήμου Κορυδαλλού Το Τμήμα Πολιτισμού του Οργανισμού είναι υπεύθυνο για τη διοργάνωση μιας σειράς εκδηλώσεων και τοπικών φεστιβάλ. Ανάμεσα στις πιο γνωστές στην ευρύτερη περιοχή είναι η γιορτή βιβλίου και ο Πολιτιστικός Σεπτέμβρης. Αναλυτικότερα: «Πολιτιστικός Σεπτέμβρης» Ο Πολιτιστικός Σεπτέμβρης είναι ένας θεσμός, ο οποίος έχει καθιερωθεί εδώ και αρκετά χρόνια ως ένα σημείο πολιτιστικής αναφοράς. Ένας μήνας πολιτισμού, με παρουσιάσεις επαγγελματικών και ερασιτεχνικών μουσικών σχημάτων και θεατρικών ομάδων. Ουσιαστικά, αποτελεί ένα μήνα «γεμάτον» πολιτισμό, με αληθινή δημιουργία, ποικιλία στις επιλογές και πρόθεση αποκέντρωσης. Πρόκειται, δηλαδή για τη διοργάνωση μιας σειράς εκδηλώσεων, θεατρικών παραστάσεων και συναυλιών στο Δημοτικό Αμφιθέατρο «Θανάσης Βέγγος», καθώς και σε πλατείες της πόλης. Σχεδόν κάθε μέρα του συγκεκριμένου μήνα το θέατρο και η μουσική, από τα καλύτερα καλλιτεχνικά σχήματα της Ελλάδας, τα οποία μάλιστα διαφοροποιούνται κάθε έτος, αποτελούν το σήμα κατατεθέν της πόλης με επισκέπτες από όλη την Αττική. Ακόμα και φέτος, παρά τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, ο Δήμος και ο Οργανισμός διοργάνωσε για μια ακόμα χρονιά σειρά εκδηλώσεων στο πλαίσιο του «Πολιτιστικού Σεπτέμβρης 2015». Το πρόγραμμα συνθέτουν θεατρικές παραστάσεις γνωστών 27 Εντός του 2008 π.χ. υλοποιήθηκε ένα πρόγραμμα σεμιναρίων-εργαστηρίων για τα παιδιά των δημοτικών σχολείων της πόλης με θέματα όπως: α) «Γνωριμία με τις ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές» για παιδιά 9-12 ετών. Στη διάρκεια 1 διδακτικής ώρας, τα παιδιά γνώρισαν την ιστορία των διαφορετικών κατά τόπους ενδυμασιών και τα ποικίλα εξαρτήματα που τις απαρτίζουν. β) «Φτιάχνω τον ήρωά μου» για παιδιά 8-12 ετών. Ήρωες παραμυθιών κατασκευάστηκαν από τα παιδιά με υλικά όπως ο πηλός (κατασκευή προσώπων), το ύφασμα για τα κοστούμια και άλλα όπως μαλλί και κουμπιά. γ) «Γνωριμία με την τέχνη του κοσμήματος». Σεμινάρια-γνωριμία με την ιστορία του κοσμήματος, τα υλικά με τα οποία μπορεί να κατασκευαστεί. Για παιδιά όλων των ηλικιών. 80

99 δημιουργών αλλά και αγαπημένων ερασιτεχνών, μελωδικές βραδιές και αφιερώματα, ενώ λίγο πριν την αυλαία των εκδηλώσεων, ο γνωστός «Σινέ Παράδεισος» ανοίγει τις πόρτες του με ένα διήμερο έκπληξη για όλη την οικογένεια. Γιορτή βιβλίου Σε ετήσια βάση και σε συνεργασία με τα βιβλιοπωλεία του Δήμου, πραγματοποιείται στην πόλη του Κορυδαλλού ένας θεσμός γνώσης, μια γιορτή δέκα ημερών με προσεγμένο πολιτιστικό πρόγραμμα για όλες τις ηλικίες και με ειδικά αφιερώματα σε λογοτέχνες. Απόκριες-Κούλουμα Ο Δήμος Κορυδαλλού, σε συνεργασία με τον Οργανισμό Άθλησης & Πολιτισμού, διοργανώνει κάθε χρόνο αποκριάτικα events σε διάφορα σημεία της πόλης και την Καθαρή Δευτέρα πραγματοποιείται λαϊκό γλέντι, με προσφορά εδεσμάτων από τους τοπικούς συλλόγους της πόλης μας. Τελικές παρουσιάσεις καλλιτεχνικών τμημάτων Κάθε χρόνο, στο τέλος του εκπαιδευτικού έτους, ο Οργανισμός διοργανώνει τις παρουσιάσεις- επιδείξεις -εκθέσεις όλων των καλλιτεχνικών σχολών της πόλης Πολιτιστικοί Φορείς στον Δήμο Κορυδαλλού Στην ενότητα αυτή γίνεται η παρουσίαση των φορέων του πολιτισμού που δραστηριοποιούνται στον Δήμο Κορυδαλλού. Η ταυτότητα των φορέων Στόχος της παρούσας ενότητας είναι η καταγραφή και η παρουσίαση των ιδιωτικών πολιτιστικών φορέων, είτε με τη μορφή συλλόγων, σωματείων ή άλλων οργανισμών. Σύμφωνα με το Επιχειρησιακό Σχέδιο του Δήμου 28 υφίσταται μια σειρά φορέων που έχουν συσταθεί κατά καιρούς από πολίτες του Κορυδαλλού, είτε για την εκπροσώπηση των τόπων της καταγωγής τους και τη συμμετοχή τους στα πολιτισμικά πράγματα της πόλης, είτε με συνδετικό στοιχείο των μελών τους τον πολιτισμό, τις τέχνες ή επαγγελματικές και επιστημονικές ιδιότητές τους. Αποτελούν πολύτιμα συλλογικά στοιχεία στον κοινωνικό και πνευματικό ιστό του Κορυδαλλού και ο Δήμος συνεργάζεται και συμμετέχει στην πραγμάτωση των στόχων τους, σε κάθε ευκαιρία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Επιχειρησιακού Σχεδίου (ΕΠ) του Δήμου Κορυδαλλού, αλλά και των Δημοσίων Σχέσεων του Δημάρχου, στην περιοχή δραστηριοποιούνται γύρω στους 31 φορείς με πολιτιστικό περιεχόμενο. Η καταγραφή των συγκεκριμένων φορέων είχε γίνει μια φορά στο πλαίσιο του ΕΠ του Δήμου την προηγουμένη δεκαετία. Σύμφωνα με αυτήν, οι πολιτιστικοί φορείς ταξινομημένοι είναι οι εξής: 28 Βλ. Δήμος Κορυδαλλού (2012), Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου Κορυδαλλού,

100 Πίνακας 3-9: Πολιτιστικοί Φορείς και Σύλλογοι σύμφωνα με Στοιχεία του ΕΠ του Δήμου (2008) Πηγή: Δήμος Κορυδαλλού. ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΒΙΟΤΕ- ΧΝΩΝ ΕΜΠΟΡΩΝ ΣΥΛΛΟΓΟΣ Π.Ε. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ - ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΔΗΜΟΥ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ ΕΘΝΙΚΟΤΟΠΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΩΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΕΝ/ΤΩΝ ΧΙΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΝΤΙΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ «Ο ΕΥΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ» ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΕΣΣΗΝΙΩΝ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΗΠΕΙΡΩΤΩΝ ΕΝΩΣΗ ΚΡΗΤΩΝ ΝΙΚΑΙΑΣ - ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ «Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ» ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΕΛΠΙΔΑ» ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤ. ΣΥΛΛ. «ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ» ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΠΑΝΟΡΑΜΑ» ΠΟΛΙΤ. ΟΙΚΟΛΟΓ.& ΕΞΩΡ. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ «ΟΙ ΚΑΡΥΑΤΙΔΕΣ» ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΧΟΡΟΥ FAME ΠΟΛ/ΚΟΣ & ΜΟΡΦ/ΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ» ΕΝΩΣΗ ΠΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ Π.Ε.Α.Ε.Α ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ ΕΝΩΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΛΛΑΔΑ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΣ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «Η ΜΕΡΙΜΝΑ» ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ Ε.Ε.Δ.Υ.Ε. ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ ΕΝΩΣΗ ΤΡΑΥΜΑΤΙΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΙΣΤΩΝ ΟΠΛΙΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΑΝΩ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ Στα πλαίσια του παρόντος προγράμματος επιδιώχθηκε η επικαιροποίηση της παραπάνω λίστας, καθώς και η πλήρης καταγραφή των πολιτιστικών φορέων της πόλης, μέσω μιας συστηματικής επικοινωνίας των στελεχών του Δήμου και της ΠΕΔ με όλους όσους γνωρίζουν αντίστοιχους φορείς σε τοπικό επίπεδο. Κατά την διάρκεια της συγκεκριμένης έρευνας διαπιστώθηκε: α) Αρκετοί από τους παραπάνω φορείς είτε έχουν καταστεί ανενεργοί για διάφορους λόγους (ένας από αυτούς και η οικονομική κρίση της εποχής) είτε έχουν διευρύνει το αντικείμενο ενασχόλησής τους. 82

101 β) Αναγκαιότητα διάχυσης της πληροφορίας σχετικά με τις δράσεις τους και επικοινωνίας του έργου τους. Για τον σκοπό αυτό, κάποιοι φορείς αξιοποιούν τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, ενώ οι περισσότεροι επιδιώκουν και την προβολή τους σε ιστοσελίδες που διαχειρίζεται ο Δήμος. γ) Ανάδυση νέων φορέων στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης. Ειδικότερα, εκτός των φορέων που περιγράφηκαν εν συντομία παραπάνω και ουσιαστικά υπάγονται στον Οργανισμό, έχουν καταγραφεί 32 αυτόνομοι φορείς: Πίνακας 3-10: Πολιτιστικοί Φορείς και Σύλλογοι σύμφωνα με την έρευνα στο πλαίσιο του έργου DemoCU (2015) ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΕΘΝΙΚΟΤΟΠΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΑΝΑΣΑ ΖΩΗΣ ΕΝΩΣΗ ΚΡΗΤΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ- ΝΙΚΑΙΑΣ «Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ» ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΡΑΔΟ- ΣΙΑΚΩΝ ΧΟΡΩΝ «Η ΦΗΜΗ» ΙΡΙΔΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΝΤΙΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ «ΕΥΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ» ΓΡΑΜΜΗ ΑΝΘΡΩΠΙΑΣ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ & ΦΙΛΑΝΘΡΩ- ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙ- ΚΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΕΝΩΣΗ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΜΑΘΗ- ΤΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ ΠΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΕΩΝ «ΠΑΝΑ- ΓΙΑ Η ΠΟΡΤΑΡΙΤΙΣΣΑ» ΑΡΜΕΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΝΙΚΑΙΑΣ- ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛ- ΛΟΓΟΣ ΑΝΩ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ «Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ» ΕΝΩΣΗ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ (ΙΩΝΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ) ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΦΕΣΙΩΝ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ / ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ / ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΕΝΩΣΗ ΤΡΙΤΕΚΝΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ & ΝΗΣΩΝ ΟΜΑΔΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ 8ου Γυμνασίου ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΑΝΩ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ «ΧΟΡΟΩΔΗ» ΙΩΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ UNESCO ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΕΧΝΗΣ & ΘΕΑΤΡΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΩΦΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ & ΝΗΣΩΝ ΟΜΑΔΑ ROMA 83

102 ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ / ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ / ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΑΤΑ- ΝΑΛΩΤΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΣΩΣΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ (ΕΔΟΚ) 8 ο ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ ΑΝΙΜΑ ΜΚΟ ΑΓΚΑΛΙΑ-ΖΩ ΔΙΚΤΥΟ ΑΝΘΡΩΠΙΑΣ ΙΔΙΩΝΥΜΟ (Πολυχώρος για καφέ, ανάγνωση, πολιτιστικές δράσεις κτλ) ΠΑΡΑΤΑΙΡΟ (ΚΟΙΝΣΕΠ «Σπιρτόκουτο») Αστικός Συνεταιρισμός για την Αλληλέγγυα Οικονομία & τον Πολιτισμό ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΧΟΛΗ «ΑΛΥΠΙΟΣ» ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΚΑΠΗ ΔΗΜΟΥ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ «DOXIE GIRLS» ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ Είναι εμφανές ότι υφίσταται μια διαφοροποίηση από την προηγουμένη καταγραφή όχι τόσο κυρίως στον αριθμό, καθώς κάποιοι από τους οποίους εμφανίζονται στο προηγούμενο πίνακα τώρα ουσιαστικά υπάγονται στον Οργανισμό π.χ. κινηματογραφική λέσχη, όσο κυρίως στο τι εκπροσωπείται (π.χ. έμφαση σε κοινωνικά θέματα ή εθνικοτοπικά). Παράλληλα, παρατηρείται μια ουσιαστική ενδυνάμωση του «γυναικείου κινήματος», καθώς πλέον εμφανίζονται, με ενεργή μάλιστα δράση, στα πολιτιστικά αλλά και τα κοινωνικά δρώμενα της περιοχής πέντε γυναικείοι σύλλογοι. Σε σχέση με την προσπάθεια κωδικοποίησης της θεματικής δραστηριοποίησης των φορέων βάσει του προφίλ τους, αλλά και των απαντήσεων του ερωτηματολογίου προκύπτει ότι: α) Στην περιοχή υφίσταται δράσεις και πρωτοβουλίες διοργάνωσης πολιτιστικών θεσμών, εκδηλώσεων και φεστιβάλ, καλλιτεχνικών εργαστηρίων, ομάδων θεατρικού παιχνιδιού, χορού, μουσικών εκδηλώσεων και κινηματογραφικών συζητήσεων από ένα πολυπληθές σύνολο φορέων είτε αμιγώς πολιτιστικών είτε κοινωνικού σκοπού, είτε γυναικείων συλλόγων. β) Σημαντική έμφαση δίδεται στον παραδοσιακό πολιτισμό είτε αυτός αφορά τη μουσική είτε τους παραδοσιακούς χορούς είτε τα ήθη και έθιμα περιοχών μέχρι και τη γαστρονομία συγκεκριμένων περιοχών της χώρας. Ακόμα, μέσω της δράσης των εθνικοτοπικών συλλόγων και των γυναικείων συλλόγων της περιοχής, έμφαση δίνεται στη μουσική παραδοσιακή ή στον χορό. γ) Λόγω της κρίσης, πολλοί από τους φορείς έχουν αναλάβει έναν ενεργό κοινωνικό ρόλο, ενώ παράλληλα παρατηρείται και εξειδίκευση του ρόλου 84

103 κάποιων από αυτών στην καταπολέμηση της φτώχειας ή της ανισότητας μεταξύ των συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων. Διάγραμμα 3-2: Θεματική δραστηριοποίηση φορέων ανά κατηγορία Πηγή: Έρευνα έργου DemoCU, Δεκέμβριος % 20% 20% 10% 10% 4% 6% 8% Από τα 23 πλήρως απαντημένα ερωτηματολόγια προκύπτει εξάλλου ότι η διάρθρωση του κοινού στο οποίο απευθύνονται οι πολιτιστικοί σύλλογοι παρουσιάζει μια σχετική ομοιογένεια ως προς τις κοινωνικές ομάδες στις οποίες απευθύνονται συνολικά, δηλαδή Γυναικών, Ανδρών, Παιδιών και Τρίτης Ηλικίας. Παράλληλα επισημαίνεται ότι οι πιο πολλοί από αυτούς απευθύνονται σε περισσότερες από μια ομάδες π.χ. παιδιά και ενήλικες ανεξαρτήτου φύλου. 85

104 Διάγραμμα 3-3: Διάρθρωση κοινού στο οποίο απευθύνονται οι πολιτιστικοί φορείς της πόλης. Πηγή: Έρευνα έργου DemoCU, Δεκέμβριος % 25% 27% 25% 25% 22% 20% 15% 10% 5% 0% ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΝΔΡΕΣ ΠΑΙΔΙΑ ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ Αξιολόγηση τομέα πολιτισμού από τους φορείς της πόλης του Κορυδαλλού Το δεύτερο έντυπο/ερωτηματολόγιο (Ερωτηματολόγιο ΙΙ-Α - Πολιτισμός) (βλ. Παράρτημα ΙΙΙ) είχε ως στόχους τους εξής: Την ανάδειξη ή μη της σημασίας του πολιτισμού ως σημαντικού στοιχείου της ταυτότητας της πόλης, σύμφωνα με τις απόψεις των φορέων. Την ανάδειξη -από τους φορείς- συγκεκριμένων πλεονεκτημάτων ή μειονεκτημάτων των φορέων, αλλά και του ΟΑΠ. Την ανάδειξη ανεπαρκειών στην κάλυψη των αναγκών του πληθυσμού. Τη συλλογή πληροφορίας σχετικά με τους στόχους των φορέων για το μέλλον και τις προτάσεις αυτών για την πολιτιστική ανάπτυξη της περιοχής μελέτης. Τα βασικά συμπεράσματα που εξήχθησαν από τη επεξεργασία των στοιχείων των ερωτηματολογίων αυτών παρουσιάζονται συνοπτικά στη συνέχεια: 86

105 Ως προς την ποιότητα των απαντήσεων στο σύνολο των ερωτηθέντων Οι ερωτηθέντες δεν είναι ως προς τις συμμετοχικές διαδικασίες αρκετά ώριμοι και οι απαντήσεις που έδωσαν είναι παρωχημένες και ημιτελείς. Πολλά ερωτηματολόγια δεν είναι πλήρως απαντημένα, γεγονός που υποβαθμίζει την ποιότητα του εξαγόμενου αποτελέσματος. Ως προς τη σημασία του πολιτισμού στην ταυτότητα της πόλης Από την αποδελτίωση της άποψης των φορέων πολιτισμού που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή του Κορυδαλλού, το βασικό συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι είναι γενικώς αποδεκτή η άποψη πως ο πολιτισμός με την διευρυμένη του έννοια μπορεί να διαδραματίσει βασικό ρόλο στη διαμόρφωση της ταυτότητας του Δήμου Κορυδαλλού. Σχεδόν όλοι οι φορείς απάντησαν στη συγκεκριμένη ερώτηση. Ως προς τα συμπεράσματα για τον ρόλο των φορέων σχετικά με τον πολιτισμό στον Δήμο Κορυδαλλού Οι συγκεκριμένες ερωτήσεις ήταν σαφέστατα οι λιγότερο συμπληρωμένες, καθώς απαιτούσε και μια αξιολογική προσέγγιση από τους φορείς, γεγονός που υποβαθμίζει την ποιότητα του εξαγόμενου αποτελέσματος. Εντούτοις, επιχειρείται μια συνθετική παρουσίαση κάποιων κοινών βασικών τοποθετήσεων των φορέων. Πρώτον, σε σχέση με τα πλεονεκτήματα διαπιστώνεται η δράση πολλών φορέων στην περιοχή μελέτης με ένα εύρος μάλιστα δράσεων που αφορούν το σύνολο σχεδόν των τεχνών που συνθέτουν την έννοια του πολιτισμού. Παράλληλα, οι φορείς πρεσβεύουν σε μεγάλο βαθμό ότι υπάρχει ένα έντονο ενδιαφέρον, δραστηριοποίηση αλλά και συμμετοχή των πολιτών σε εκδηλώσεις ή/και δράσεις πολιτισμού, αν και η οικονομική κρίση έχει οδηγήσει σε απαιτήσεις για περιορισμό της τιμολόγησης. Επιπροσθέτως, το έμψυχο υλικό (καλλιτέχνες, δημιουργοί ) της περιοχής είναι ικανοποιητικά καταρτισμένο και αξιόλογο. Από την άλλη πλευρά, οι συγκεκριμένοι φορείς αφενός μεν δεν συνεργάζονται μεταξύ τους, αφετέρου δε δεν απευθύνονται με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις ηλικιακές ομάδες ή σε όλες τις κατηγορίες πληθυσμού. Σε πληθώρα περιπτώσεων δράσης των φορέων, αποκλείονται από την πολιτιστική δράση άτομα τρίτης ηλικίας, άτομα προσχολικής ηλικίας ή ειδικές ομάδες πληθυσμού (π.χ. ΑμΕΑ ή ΡΟΜΑ). Εκτός των παραπάνω, κατά γενική ομολογία η πληροφόρηση σχετικά με τη δράση και τους στόχους των φορέων είναι μάλλον περιορισμένη, παρόλο που η πλειοψηφία αυτών χρησιμοποιεί το διαδίκτυο. Γενικά, η ανάδειξη ενός σημαντικού ελλείμματος πληροφόρησης, επικοινωνίας και συνεργειών μεταξύ των διαφόρων πολιτιστικών φορέων επισημάνθηκε σε μεγάλο ποσοστό από όλους όσους συμπλήρωσαν το συγκεκριμένο έντυπο ΙΙ. Ως προς τα συμπεράσματα για τον ρόλο του ΟΑΠ στον πολιτισμό Ο ρόλος του ΟΑΠ ως βασικού εκφραστή της πολιτιστικής δραστηριότητας στην περιοχή μελέτης επιβεβαιώνεται και από τους φορείς. Αναφέρουν χαρακτηριστικά: 87

106 «ο ΟΑΠ παρέχει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, με καλούς εκπαιδευτές», ο ΟΑΠ διακατέχεται από «..αέναη προσπάθεια διατήρησης των υπαρχόντων τμημάτων ή και ανανέωσης αυτών, καλύπτοντας τις τάσεις της αγοράς, παρά την οικονομική δυσπραγία», «Οι πολιτιστικές δομές του Δήμου παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία και έτσι βοηθούν στην ικανοποίηση των διαφορετικών αναγκών έκφρασης των πολιτών», κτλ., αναγνωρίζοντας δηλαδή ουσιαστικά τον ρόλο του ΟΑΠ στα πολιτιστικά δρώμενα. Παράλληλα, οι φορείς ασκούν και κριτική στον ΟΑΠ, επισημαίνοντας ως τις κυριότερες αδυναμίες του φορέα τις ακόλουθες: Την τιμολογιακή πολιτική του ΟΑΠ, κυρίως σε σχέση με αντίστοιχες τιμολογιακές πολιτικές άλλων δήμων, αλλά και την τρέχουσα περίοδο οικονομικής δυσπραγίας των κατοίκων, αναφέροντας επιπλέον συγκεκριμένα ως μειονέκτημα: «την τιμή των διδάκτρων για όσους επιθυμούν περισσότερες από μια δραστηριότητες». Την έλλειψη έγκαιρου προγραμματισμού, λόγω κυρίως οικονομικών δυσκολιών. Τη μη κάλυψη όλων των αναγκών του πληθυσμού σε σχέση με το παρελθόν, κύρια ως συνέπεια της οικονομικής δυσπραγίας. Τη μη προσβασιμότητα των χώρων, αλλά και των δράσεων του φορέα από ΑμΕΑ. Την εκτίμηση ότι εξαιτίας της συγχώνευσης των δύο φορέων σε έναν φορέα, δίνεται περισσότερη έμφαση σήμερα στον αθλητισμό έναντι του πολιτισμού. Τη διαρκή εναλλαγή προσωπικού εξαιτίας των λιγοστών ωριαίων αποζημιώσεων προσωπικού. Είναι εμφανές από τις τοποθετήσεις των φορέων ότι η δημοσιονομική κρίση έχει εν μέρει επηρεάσει, κατά την άποψή τους, και την λειτουργία του Οργανισμού Αθλητισμού και Πολιτισμού του Δήμου, παρότι επιβεβαιώνουν τη σημασία του στα πολιτιστικά δρώμενα της περιοχής μελέτης. Ως προς τους στόχους των φορέων και τις προτάσεις αυτών για τον πολιτισμό Ένα σημαντικό συμπέρασμα που προκύπτει από τη συμπλήρωση των εντύπων είναι ότι οι περισσότεροι πολιτιστικοί σύλλογοι της περιοχής μελέτης στοχεύουν: να συνεχίσουν τη δράση τους, παρά τις όποιες δυσχερείς οργανωτικές, κοινωνικές, οικονομικές συνθήκες αντιμετωπίζουν, και να διευρύνουν τη δράση τους, επιδιώκοντας να καλύψουν και τις νέες αναγκες των μελών τους. Ένα δεύτερο συμπέρασμα αναφέρεται στην ανάγκη σωστής αξιοποίησης των υφιστάμενων πολιτιστικών χώρων και στην ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ των φορέων και του ΟΑΠ. 88

107 Υποδομές πολιτισμού στον Δήμο Κορυδαλλού Ο Δήμος διαθέτει συγκεκριμένες πολιτιστικές υποδομές, τις οποίες αξιοποιεί για τη διοργάνωση σειράς εκδηλώσεων και την παροχή πολιτιστικών υπηρεσιών προς τους πολίτες κατοίκους και επισκέπτες της περιοχής. Πίνακας 3-11: Πολιτιστικές Υποδομές - Είδος και Αριθμός Πηγή: Ίδια έρευνα στις υπηρεσίες του Δήμου Κορυδαλλού, Είδος Αριθμός μονάδων στην πόλη Πολιτιστικά κέντρα 2 - Πνευματικό κέντρο και το Πολυκέντρο Κινηματογράφοι 1 - Σινέ Παράδεισος χειμερινός - καλοκαιρινός - έχει παραχωρηθεί σε ιδιώτη Βιβλιοθήκη Ανοικτό θέατρο στα 88 στρέμματα Θέατρα Θανάσης Βέγγος, θέσεων 1 - Κλειστό στο Πνευματικό Κέντρο Στη συνέχεια παρουσιάζονται εν συντομία κάποια στοιχεία για τη χρήση των συγκεκριμένων υποδομών. Θέατρο «Γκαράζ» Ισόγειος χώρος στο Πνευματικό Κέντρο ειδικά διαμορφωμένος σε μουσική και θεατρική σκηνή. Στεγάζει τόσο τις πρόβες και τις παραστάσεις των θεατρικών ομάδων που λειτουργούν στον Δήμο Κορυδαλλού, όσο και άλλα θεατρικά και μουσικά σύνολα που δραστηριοποιούνται στην πόλη, με ιδιαίτερη έμφαση στους νέους. Διεύθυνση: Πλαταιών & Χειμάρρας Αίθουσα «Κ» Εκθεσιακός χώρος στον πρώτο όροφο του Πνευματικού Κέντρου Κορυδαλλού, ο οποίος παραχωρείται σε καλλιτεχνικές ομάδες ή ιδιώτες για την παρουσίαση έργων τέχνης. Κατά καιρούς, παραχωρείται σε φορείς με κοινωνική δράση για την πραγματοποίηση bazaars φιλανθρωπικού χαρακτήρα. Διεύθυνση: Πλαταιών & Χειμάρρας Αίθουσα Πλειάδες Αίθουσα πολλαπλών εκδηλώσεων, αμφιθεατρικού τύπου, στον τρίτο όροφο του Πνευματικού Κέντρου Κορυδαλλού, η οποία χρησιμοποιείται για εκδηλώσεις, συνελεύσεις, ημερίδες, παρουσιάσεις βιβλίων, θεατρικές & χορευτικές παραστάσεις, μουσικές συναυλίες, κ.λπ., οι οποίες διοργανώνονται τόσο από υπηρεσίες του Δήμου Κορυδαλλού όσο και από δημοσίους ή ιδιωτικούς φορείς και σωματεία. Διεύθυνση: Πλαταιών & Χειμάρρας 89

108 Αμφιθέατρο «Θανάσης Βέγγος» Ανοιχτό θέατρο, χιλίων εκατό θέσεων, αμφιθεατρικού τύπου, το οποίο χρησιμοποιείται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες για εκδηλώσεις, θεατρικές & χορευτικές παραστάσεις, μουσικές συναυλίες, οι οποίες διοργανώνονται τόσο από υπηρεσίες του Δήμου Κορυδαλλού όσο και από δημοσίους ή ιδιωτικούς φορείς και σωματεία. Διεύθυνση: Πλαταιών & Χειμάρρας Σινέ Παράδεισος Δημοτικό Σινεμά (θερινό-χειμερινό), η οικονομική διαχείριση του οποίου ανήκε στην Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση Κορυδαλλού, αλλά η πολιτική σχετικά με την λειτουργία του ανήκε στον τομέα του Πολιτισμού. Τα τελευταία 4 έτη, έχει επινοικιαστεί σε ιδιώτη. Διεύθυνση : Ζάππα Αξιολόγηση πολιτιστικών υποδομών από τους φορείς της πόλης του Κορυδαλλού Στο έντυπο/ερωτηματολόγιο ΙΙ (βλ. Παράρτημα ΙΙΙ) περιλαμβάνονται ερωτήσεις προς τους φορείς σχετικά με την επάρκεια ή μη, την αναγκαιότητα ανανέωσης ή μη των πολιτιστικών υποδομών στην περιοχή μελέτης. Και στις συγκεκριμένες ερωτήσεις, οι απαντήσεις ήταν περιορισμένες αν και αρκετά πιο στοχευμένες. Τα βασικά συμπεράσματα σχετικά με τις πολιτιστικές υποδομές, όπως αυτά απορρέουν από τις απόψεις των φορέων, είναι: Η μη ορθολογική διαχείριση / αξιοποίηση των υφιστάμενων υποδομών από τον Οργανισμό Άθλησης και Πολιτισμού του Δήμου, π.χ. οι χώροι του Πνευματικού Κέντρου υπολειτουργούν. Η μη ομοιόμορφη κατανομή των πολιτιστικών υποδομών στον οικιστικό ιστό, καθώς αυτές χωροθετούνται κυρίως γύρω από το πολεοδομικό κέντρο της πόλης. Η έλλειψη χώρων για την κάλυψη των αναγκών μιας ανοικτής πολιτιστικής εκδήλωσης. Η αναγκαιότητα συντήρησης, φύλαξης και καθαριότητας και ακόμα ανανέωσης κάποιων πολιτιστικών υποδομών. Η μη προσβασιμότητα των χώρων κυρίως από την πληθυσμιακή ομάδα των ΑμΕΑ. Συμπερασματικά, επισημαίνεται από τους φορείς της πόλης ένα έλλειμμα στην ορθολογική διαχείριση/αξιοποίηση των πολιτιστικών υποδομών καθώς και ένα έλλειμμα στην προσβασιμότητα αυτών. 90

109 3.3. Ο Αθλητισμός στον Δήμο Κορυδαλλού Στην παρούσα ενότητα μελετάται η υπάρχουσα κατάσταση του τομέα του αθλητισμού στον Δήμο Κορυδαλλού Η πολιτική για τον αθλητισμό του Δήμου Κορυδαλλού Η πολιτική για τον αθλητισμό υλοποιείται από τον Τομέα Αθλητισμού του Οργανισμού Άθλησης και Πολιτισμού (Ο.Α.Π) 29 ο οποίος αντικατέστησε τον Αθλητικό Δημοτικό Οργανισμό Κορυδαλλού (Α.Ο.Δ.Κ.) μετά την εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου το 2010 (Ν. Καλλικράτη). Το νέο Νομικό Πρόσωπο συνεχίζει το έργο του Αθλητικού Οργανισμού του Δήμου, το οποίο από το 1987 που ιδρύθηκε έως το 2010, ανάπτυξε πλούσια δραστηριότητα για την προώθηση του αθλητισμού στην πόλη. Βασικό μέλημα του τμήματος είναι η ανάπτυξη και λειτουργία αθλητικών προγραμμάτων που θα απευθύνονται σε όλους τους δημότες, η διοργάνωση αθλητικών εκδηλώσεων, η διαχείριση και εποπτεία των αθλητικών εγκαταστάσεων του Δήμου, η συνεργασία με τα αθλητικά σωματεία της πόλης και τους αθλητικούς φορείς με σκοπό την ανάπτυξη του σωματειακού αθλητισμού και τέλος η συνεργασία με την εκπαιδευτική κοινότητα για την ανάπτυξη του σχολικού αθλητισμού 30. Με τις δράσεις του προτείνει λύσεις για την ανάπτυξη της ποιότητας ζωής των πολιτών, για έναν «αθλητικό» και υγιεινό τρόπο διαβίωσης, ενώ σημαντική είναι η συνεισφορά του στην διάδοση του αθλητικού πνεύματος και του υγιούς συναγωνισμού. Στον συγκεκριμένο τομέα απασχολούνται 19 άτομα, εκ των οποίων 4 μόνιμοι υπάλληλοι, 8 με συμβάσεις αορίστου χρόνου και 7 με σύμβαση έργου, ενώ στον αριθμό αυτό δεν περιλαμβάνονται οι γυμναστές, που για την εξεταζόμενη περίοδο είναι 16 άτομα για όλες τις δράσεις του τμήματος. Ουσιαστικά αποτελεί τον κύριο εκπρόσωπο της υλοποίησης του μαζικού αθλητισμού στον Κορυδαλλό, με πλήθος δραστηριοτήτων προς την τοπική κοινωνία καθώς: Λειτουργεί 8 ακαδημίες αθλητισμού, εξυπηρετώντας 643 άτομα ηλικίας από 4 έως 18 ετών. Λειτουργεί προγράμματα γυμναστικής για παιδιά και εφήβους (110 άτομα) και ειδικά προγράμματα (π.χ. πολεμικές τέχνες για ενήλικες, γιόγκα) εξυπηρετώντας συνολικά 53 άτομα. Λειτουργεί το πρόγραμμα «αθλητισμός στο σχολείο» (Σχολείο σε κίνηση), το οποίο υλοποιείται στους προαύλειους χώρους 11 σχολείων, κυρίως όσον αφορά την εκμάθηση παραδοσιακών χώρων για 360 μαθητές. Λειτουργεί προγράμματα γυμναστικής στους χώρους των δημοτικών γυμναστηρίων του Δήμου, εξυπηρετώντας συνολικά την περίοδο άτομα Βλ. την ιστοσελίδα του φορέα Δ/νση Σολωμού 2-4, Κορυδαλλός / aodk@aodk.gr Βλ. ΦΕΚ 1432/2011 για τον Οργανισμό Άθλησης και Πολιτισμού Δήμου Κορυδαλλού 91

110 Φιλοξενεί κατά καιρούς αθλητικές διοργανώσεις πανελλήνιας εμβέλειας, όπως το Πανελλήνιο πρωτάθλημα ενόργανης γυμναστικής Ανδρών - Γυναικών και Εφήβων Νεανίδων το 2001, Αθλητικό Πανόραμα Alpha Bank. Διοργανώνει αθλητικές εκδηλώσεις με μαζική συμμετοχή του κοινού, με σημαντικότερες : - τα Μαθητικά Φεστιβάλ Πολιτισμού και Αθλητισμού, τα οποία πραγματοποιούνται με τη στενή συνεργασία του Δήμου, - το Αθλητικό Φεστιβάλ, όπου παρουσιάζεται η δουλειά κάποιων τμημάτων είτε παιδικών είτε ενηλίκων κατά τη διάρκεια της χρονιάς, - τη διοργάνωση σχολικών αγώνων στίβου 31, - τη διοργάνωση των Διασχολικών Τουρνουά Αθλοπαιδιών, όπου για φέτος συμμετείχαν 12 Δημοτικά σχολεία, με τις αντιπροσωπευτικές τους ομάδες στο ποδόσφαιρο, στην καλαθοσφαίριση και στην χειροσφαίριση. Πίνακας 3-12: Δράσεις και Εξυπηρετούμενα Μέλη από τον ΟΑΠ του Δήμου Κορυδαλλού, Πηγή: Ιδία έρευνα, ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΑΠΌ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕΝΑ ΗΛΙΚΙΕΣ ΟΑΠ ΜΕΛΗ Αθλητικές Ακαδημίες 5-18 ετών 643 Προγράμματα γυμναστικής για 4 ετών και άνω παιδιά και εφήβους 110 Ειδικά προγράμματα 16 ετών και άνω 57 Δημοτικά γυμναστήρια Για όλες τις ηλικιακές ομάδες 608 Αθλητισμός στα σχολεία 6-15 ετών 360 ΣΥΝΟΛΟ 1778 Ουσιαστικά, στα προγράμματά του συμμετέχουν συνολικά για την προηγουμένη ετήσια περίοδο 1778 άτομα. Αρκετές βέβαια, από τις εκδηλώσεις τους έχουν υπερτοπικό χαρακτήρα, συγκεντρώνοντας πληθυσμό και από όλη την Αττική. Το κόστος συμμετοχής στα συγκεκριμένα προγράμματα κυμαίνεται από 10 έως 30 ευρώ τον μήνα, ανάλογα με το πρόγραμμα, με δυνατότητα εκπτώσεων σε ευάλωτες ομάδες. Για κάποια από αυτά, όπως π.χ. το πρόγραμμα «Ειδικής Φυσικής Αγωγής» ή το πρόγραμμα «Σχολείο σε Κίνηση» δεν υφίσταται κανένα κόστος, παρέχονται δηλαδή δωρεάν για τον τοπικό πληθυσμό. Τα προγράμματα του ΟΑΠ καλύπτουν όλες τις ηλικιακές ομάδες, αλλά κυρίως απευθύνονται στα παιδιά ηλικίας από 6 ετών και άνω, στα πλαίσια των αθλητικών ακαδημιών. Δεν λείπουν βέβαια και τα ειδικά προγράμματα για συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού ή και τα προγράμματα γυμναστικής ενηλίκων, που απευθύνονται αποκλειστικά στον ενήλικο πληθυσμό της περιοχής. Παράλληλα, 31 Βλ. Δελτίου Τύπου για τη τρέχουσα χρονιά. 92

111 σημαντική πρωτοβουλία είναι η παροχή ενός εκπαιδευτικού προγράμματος που απευθύνεται αποκλειστικά στην Τρίτη Ηλικία Προγράμματα αθλητισμού από τον Δήμο Κορυδαλλού Στη συνέχεια της παρούσα ενότητας γίνεται μια αναλυτική παρουσίαση των προγραμμάτων του ΟΑΠ ανά κατηγορία. Ακαδημίες Αθλητισμού Στον Δήμο Κορυδαλλού λειτουργούν οκτώ Αθλητικές Ακαδημίες, οι οποίες καλύπτουν ένα πλατύ φάσμα αθλημάτων, για άτομα από 4 ετών μέχρι 18 ετών. Υπάρχουν τμήματα ενόργανης, ρυθμικής γυμναστικής, στίβου, ποδοσφαίρου, αγωνιστικού χορού, επιτραπέζιων αθλημάτων, πολεμικών τεχνών, Χάντμπολ, κ.λπ., όπως φαίνεται από τον Πίνακα 3-13 και το Παράθεμα που ακολουθεί. Η ακαδημία που προσέλκυσε περισσότερα μέλη για την τρέχουσα χρονιά ήταν το άθλημα του TAE KWON DO (129 άτομα ή 20,1%) ενώ ακολουθούν η ενόργανη και η ρυθμική γυμναστική με 126 και 125 μέλη αντίστοιχα. Πίνακας 3-13: Μέλη ανά ακαδημία αθλητισμού ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΜΕΛΗ % Μελών επί του Συνόλου Τμήματα Ενόργανη γυμναστική , ετών Στίβος 99 15, ετών Ακαδημία ποδοσφαίρου 59 9, ετών Ρυθμική γυμναστική , ετών Tae kwon do , ετών Χάντμπολ 50 7, ετών Τέννις 49 7, και >16 ετών Beach volley 6 0,9 >14 ετών Σύνολο μελών αθλητικών ακαδημιών ,0 93

112 Παράθεμα 1: Περιγραφή των Αθλητικών Ακαδημιών στον ΟΑΠ Ενόργανη Γυμναστική: Η ενόργανη γυμναστική είναι ένα σύνθετο άθλημα αρκετά εντυπωσιακό με υψηλές απαιτήσεις. Στην ακαδημία του Οργανισμού συμμετέχουν αγόρια και κορίτσια ηλικίας 5 έως και 12 ετών σε ανάλογα τμήματα, ενώ υπάρχουν και επίλεκτα τμήματα, τα οποία στελεχώνονται από παιδιά ύστερα από επιλογή. Ρυθμική Γυμναστική: Η ρυθμική γυμναστική είναι ένα άθλημα αποκλειστικά γυναικείο και εκτελείται τόσο ατομικά όσο και ομαδικά. Ποδόσφαιρο: Το ποδόσφαιρο είναι ένα από τα δημοφιλέστερα ομαδικά αθλήματα. Η συγκεκριμένη ακαδημία του Οργανισμού Άθλησης & Πολιτισμού συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό παιδιών κάθε χρόνο. Τα περισσότερα τμήματα λειτουργούν στο δημοτικό γήπεδο 5Χ5 και οι μικροί αθλητές προπονούνται στην τεχνική και στην τακτική του ποδοσφαίρου 5Χ5. Επίσης η πλειοψηφία των αθλητών της ακαδημίας συμμετέχει σε φιλικά τουρνουά που διεξάγονται σε διάφορες περιοχές της Αττικής. Χειροσφαίριση: Τα τμήματα χάντμπολ του Οργανισμού ανήκουν στο σωματείο που έχει συσταθεί υπό την αιγίδα του, τον «Αθλητικό Όμιλο Α.Ο.Δ.Κ.», ο οποίος ξεκίνησε την αθλητική περίοδο με ομάδες στις κατηγορίες mini αγοριών και κοριτσιών. Με την λήξη των αγωνιστικών δραστηριοτήτων, οι νεοσύστατες τότε ομάδες κατέλαβαν στην τελική κατάταξη, των μεν κοριτσιών τη δεύτερη θέση στην Αττική και την έβδομη σε όλη την Ελλάδα, των δε αγοριών την τέταρτη θέση στην Αττική. Έκτοτε τα τμήματα διακρίνονται κάθε χρόνο τόσο στο τοπικό όσο και στο πανελλήνιο πρωτάθλημα, με σημαντικές διακρίσεις κυρίως στα γυναικεία τμήματα, τα οποία σήμερα φτάνουν μέχρι την κατηγορία των Νεανίδων. Κλασικός Αθλητισμός: Τα αγωνίσματα του στίβου είναι γνωστά και σαν κλασικός αθλητισμός, μιας και τα περισσότερα έχουν ρίζες σε ανάλογα αθλήματα που διοργανώνονταν στην κλασική αρχαιότητα. Στον Οργανισμό Άθλησης & Πολιτισμού τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα ύστερα από την ανακατασκευή του γηπέδου (τοποθέτηση ταρτάν) η συμμετοχή αθλουμένων στη συγκεκριμένη ακαδημία είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή. Πάνω από εκατό παιδιά κάθε χρόνο αθλούνται και γνωρίζουν τα αγωνίσματα του στίβου, με προοπτική εφόσον το επιθυμούν να εγγραφούν στην αγωνιστική ομάδα του Αθλητικού Ομίλου του Οργανισμού Άθλησης και Πολιτισμού. Tae-Kwon-do: Το Tae-Kwon-Do είναι η πιο δημοφιλής κορεάτικη πολεμική τέχνη. Τα τελευταία χρόνια συγκεντρώνει τη μεγαλύτερη συμμετοχή. Υφίσταται τμήματα για ηλικίες 6-15 ετών. Αντισφαίριση: Συνδυάζοντας την άσκηση με την ψυχαγωγία, το τένις αποτελεί το ιδανικό άθλημα για κάθε φύλο και ηλικιακή ομάδα. Υφίσταται τμήματα για παιδιά άνω των επτά ετών αλλά και για ενήλικες άνω των 16 ετών. Η εκμάθηση των βασικών κινήσεων της τεχνικής του αθλήματος (δίνοντας έμφαση στο παιχνίδι) είναι ο βασικός κορμός του προγράμματος για τα τμήματα των παιδιών και των ενηλίκων. 94

113 Προγράμματα Γυμναστικής Ο ΟΑΠ προσφέρει μια σειρά προγραμμάτων γυμναστικής στα δύο γυμναστήρια του Δήμου, που αφορούν συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες, όπως οι ενήλικες και η Τρίτη Ηλικία. Ουσιαστικά, καταγράφονται ως μέλη στα 2 γυμναστήρια του Δήμου 608 άτομα, κατανεμημένα ως εξής : Δημοτικό Γυμναστήριο στη Σολωμού: 254 μέλη Δημοτικό Γυμναστήριο στη Κουντουριώτου: 354 μέλη, που συμμετέχουν στα προγράμματα που παρουσιάζονται στη συνέχεια. Άσκηση Ενηλίκων Διάφορα προγράμματα ομαδικής αλλά και ατομικής άσκησης (με τη χρήση εργομετρικών και οργάνων μυϊκής ενδυνάμωσης) υλοποιούνται στα δύο δημοτικά γυμναστήρια, με σκοπό τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης. Τα ομαδικά προγράμματα που πραγματοποιούνται αφορούν όλα τα είδη γυμναστικής που παρέχονται και στα ιδιωτικά γυμναστήρια, καλύπτοντας όλες τις προτιμήσεις. Τα προγράμματα που είναι ενεργά σήμερα είναι τα ακόλουθα: DANCE COMBO ZUMBA CARDIO- KICK BOXING LOW-IMPACT AEROBIC AEROLATES STEP-AEROBIC FITNESS BOOT-CAMP HALF-HALF POWER TRAINING / MIX POWER TRAINING (χορογραφημένο) ABS, ARMS & LEGS TOTAL BODY/ CIRCLE POWER STEP-HIGH INTERVAL TRAINING BODY CROSS / TOTAL BODY RECALL FIT-BALL / BODY-PUMP MUSCULAR FORCE & TIGHTEN AERO- YOGA YOGA PILATES Γ Ηλικία & Ελληνικοί Χοροί O πρώτος και σημαντικότερος σκοπός της άσκησης στην τρίτη ηλικία είναι η διατήρηση σε καλή κατάσταση των κινητικών, οπτικών και ακουστικών λειτουργιών για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Εκτός αυτού όμως, στόχος της άσκησης πρέπει να είναι και η καλλιέργεια διαπροσωπικών σχέσεων και κατά συνέπεια η βελτίωση της ψυχολογικής κατάστασης των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας. Ο Οργανισμός Άθλησης & Πολιτισμού του Δήμου Κορυδαλλού, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία σε όλα τα προηγούμενα, έχει εντάξει, σε συνεργασία με τα ΕΔΑΠΕ του Δήμου, ένα πρόγραμμα εκμάθησης ελληνικών χορών που διεξάγεται στα γυμναστήρια του Δήμου. 95

114 Εξειδικευμένα Προγράμματα Γυμναστικής Ο Οργανισμός Άθλησης & Πολιτισμού του Δήμου Κορυδαλλού, λαμβάνοντας υπόψιν τις νέες ανάγκες της κοινωνίας έχει διαμορφώσει και εξειδικευμένα προγράμματα γυμναστικής για συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες, όπως φαίνεται και από τον Πίνακα Η πολυπληθέστερη από αυτές είναι το παιδικό αερόμπικ. Αρχικά αναπτύχθηκε από τον ΟΑΠ πριν από μερικά χρόνια ένα τμήμα γυμναστικής για κορίτσια έκτης τάξης δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου, τα οποία λόγω των μεγάλων σχολικών τους υποχρεώσεων αλλά και της καθιστικής καθημερινής τους ζωής χρειάζονταν μια έντονη μορφή άσκησης. Σήμερα, στοχεύοντας μόνο σε κορίτσια ετών, ο ΟΑΠ προσφέρει εξειδικευμένα προγράμματα γυμναστικής, εμπλουτισμένα με διάφορες μορφές άσκησης όπως Aerobic, Step, Σουηδική Γυμναστική, Ρilates κ.λπ. Καθώς, η εφηβεία όλων των φύλων απαιτεί άσκηση δημιουργήθηκε και το πρόγραμμα άσκηση στην εφηβική ηλικία για αγόρια και κορίτσια. To συγκεκριμένο πρόγραμμα, που λειτουργεί στο 1ο Δημοτικό Γυμναστήριο αλλά και στο Δημοτικό Αθλητικό Κέντρο του Δήμου, απευθύνεται σε αγόρια και κορίτσια Γυμνασίου και Λυκείου. Περιλαμβάνει ασκήσεις δύναμης, αντοχής, ευλυγισίας αλλά και χρήση των εργομετρικών και των οργάνων μυϊκής ενδυνάμωσης. Πίνακας 3-14: Εξειδικευμένα Προγράμματα Γυμναστικής ανά Ηλικιακή Ομάδα και Αριθμό Μελών Πηγή: ΟΑΠ, Στοιχεία ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΛΗ ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ Παιδαγωγική γυμναστική ετών Παιδικό αερόμπικ ετών Προετοιμασία για Στρατιωτικές Σχολές & ΤΕΦΑΑ 9 15 ετών και άνω Άσκηση στην εφηβική ηλικία ετών Ειδική φυσική αγωγή ετών Σημαντικό αριθμό μελών έχει και το πιο εξειδικευμένο πρόγραμμα γυμναστικής του Δήμου, η «Παιδαγωγική Γυμναστική», που ουσιαστικά αφορά παιδιά νηπιακής ηλικίας 4 και 5 ετών μόνο. Τα άλλα δύο εξειδικευμένα προγράμματα γυμναστικής δεν συγκεντρώνουν ικανοποιητικό βαθμό μελών. Το πρώτο από αυτά αφορά την Προετοιμασία για Στρατιωτικές Σχολές & ΤΕΦΑΑ, καθώς ο Οργανισμός στα πλαίσια μιας ολοκληρωμένης βοήθειας στους μαθητές ώστε να ανταποκριθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στις αθλητικές εξετάσεις, παρέχει αθλητική προετοιμασία από έμπειρους καθηγητές φυσικής αγωγής στα αγωνίσματα του στίβου, και τη δυνατότητα χρήσης του δημοτικού γυμναστηρίου για τη βελτίωση και διατήρηση της φυσικής κατάστασης των υποψηφίων. Το δεύτερο αφορά την Ειδική Φυσική Αγωγή, με στόχο την αθλητική, κοινωνική και θεραπευτική εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές ανάγκες. Παρά το γεγονός ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα προσφέρεται δωρεάν, συμμετέχουν μόλις 4 μέλη. 96

115 Ιδιαίτερα Προγράμματα Από τα ιδιαίτερα προγράμματα που παρέχει ο ΟΑΠ και που συνολικά έχουν 53 μέλη, θα πρέπει να επισημανθεί ότι αυτά αφορούν προγράμματα όπως yoga, zumba, pilates που απευθύνονται σε ενήλικες ή / και πολεμικών τεχνών για ενήλικες (ή άτομα άνω των 16 ετών), με πολυπληθέστερο από πλευράς μελών για το 2015 το pilates. Το «Σχολείο σε Κίνηση» Το πρόγραμμα απευθύνεται σε παιδιά Δημοτικού Σχολείου, ηλικίας 6-15 ετών όπου στις εγκαταστάσεις του σχολείου τους γίνεται εκμάθηση παραδοσιακών και ελληνικών λαϊκών χορών. Η λειτουργία του προγράμματος πραγματοποιείται σε συνεργασία με τους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων του σχολείου, και το ωράριο λειτουργίας μπορεί να είναι καθημερινές, μετά το τέλος των μαθημάτων ή το Σαββατοκύριακο. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι σημαντικό, καθώς πρώτον σε περίοδο οικονομικής ύφεσης εξακολουθεί να προσφέρεται δωρεάν στους μαθητές και δεύτερον γιατί συγκεντρώνει ένα μεγάλο ποσοστό μελών, συνολικά 360 μέλη. Το πρόγραμμα υλοποιείται στα σχολεία του Δήμου Κορυδαλλού που φαίνονται στον Πίνακα 3-15: Πίνακας 3-15: Αριθμός μελών ανά σχολείο στο πρόγραμμα «Σχολείο σε Κίνηση» ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΕ ΚΙΝΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΕΛΩΝ 2 ο Δημοτικό 32 3 ο Δημοτικό 26 5 ο Δημοτικό 51 8 ο Δημοτικό 31 9 ο Δημοτικό ο Δημοτικό ο Δημοτικό ο Δημοτικό ο Δημοτικό ο Δημοτικό 40 8ο Γυμνάσιο 10 ΣΥΝΟΛΟ 360 Παράλληλα, ο Οργανισμός. εκτός από το ρόλο του ως αθλητικός φορέας του Δήμου, συντονίζει τη λειτουργία όλων των αθλητικών φορέων στην περιοχή. Η έλλειψη ιδιόκτητων αθλητικών εγκαταστάσεων, φαινόμενο που παρατηρείται πανελληνίως, όχι μόνο στον Κορυδαλλό, έχει οδηγήσει τα αθλητικά σωματεία να χρησιμοποιούν τις αθλητικές εγκαταστάσεις που διαθέτει η πολιτεία. Το γεγονός αυτό σημαίνει πως η εξυπηρέτηση όλων των ενδιαφερόμενων, πρέπει να γίνεται με έναν τρόπο ορθολογικό ώστε να προσφέρεται η κατά το δυνατόν μεγαλύτερη ικανοποίηση τόσο σε χώρο όσο και σε χρόνο κατανομής. Θετικό είναι ότι η συνεργασία μεταξύ οργανισμού και υπολοίπων σωματείων, θεωρείται ιδιαιτέρως καλή, γεγονός που επιβεβαιώθηκε από όλους τους φορείς. 97

116 Με βάση τα παραπάνω, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Οργανισμού Άθλησης συμπεριλαμβάνονται τα εξής: Ο καθορισμός του τρόπου και της χρήσης των αθλητικών χώρων για τις προπονήσεις των σωματείων. Η συνεργασία με τους ιδιωτικούς φορείς και η διαμεσολάβησή του όσον αφορά στη συναλλαγή τους με την κεντρική εξουσία (π.χ. επιχορηγήσεις). Η υλοποίηση των δημοτικών σχεδίων και πολιτικών για τον αθλητισμό (εγκαταστάσεις, καινούρια προγράμματα κ.ά.) και η παροχή συμβουλών στον σχεδιασμό της τοπικής πολιτικής για τον αθλητισμό Αθλητικοί φορείς στον Δήμο Κορυδαλλού Εκτός από τον Δημοτικό Οργανισμό, υπάρχουν και ιδιωτικοί φορείς του αθλητισμού στον Κορυδαλλό, ορισμένοι από αυτούς με πολυετή προσφορά στα αθλητικά δρώμενα του Δήμου. Οι ιδιωτικοί αυτοί φορείς, όπως αθλητικές ομάδες, σύλλογοι κ.λπ., στήριξαν τον αθλητισμό στον Κορυδαλλό σε εποχές που η παρέμβαση της πολιτείας ήταν ασήμαντη και αποσπασματική και η ζήτηση για άθληση από τους κατοίκους της περιοχής ικανοποιήθηκε με τη δική τους εργατικότητα και πρωτοβουλία. Στο ΕΠ. Πρόγραμμα του Δήμου με στοιχεία του 2008, είναι καταγεγραμμένοι 30 αθλητικοί σύλλογοι που δραστηριοποιούνται στην περιοχή μελέτης. Η παρούσα έρευνα έχει καταγράψει μέχρι στιγμής 26 αθλητικούς συλλόγους με έδρα τον Δήμο Κορυδαλλού. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών δραστηριοποιείται σε ομαδικά αθλήματα, κυρίως του ποδοσφαίρου, βόλεϊ ή μπάσκετ. Σημαντικός αριθμός συλλόγων ενασχολούνται με πολεμικές τέχνες, όπως πυγμαχία (Βλ Παράρτημα IV - κατάλογος καταγεγραμμένων αθλητικών συλλόγων). Από τα απαντηθέντα ερωτηματολόγια προκύπτει εξάλλου ότι η διάρθρωση του κοινού, στο οποίο απευθύνονται οι αθλητικοί σύλλογοι, δεν παρουσιάζει την ίδια ομοιογένεια ως προς τις κοινωνικές ομάδες, όπως στον πολιτισμό. Αντίθετα, στην συγκεκριμένη περίπτωση παρουσιάζεται μια συγκέντρωση ως προς τον ανδρικό πληθυσμό και τα παιδιά, κάτι που συμβαδίζει και με την παραπάνω διαπίστωση ότι το κυρίαρχο άθλημα είναι το ποδόσφαιρο, το οποίο δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στον γυναικείο πληθυσμό. Παράλληλα επισημαίνεται ότι οι πιο πολλοί σύλλογοι απευθύνονται σε περισσότερες από μια ομάδες κοινού π.χ. παιδιά και ενήλικες. Ένα δεύτερο σημαντικό συμπέρασμα της καταγραφής των αθλητικών σωματείων είναι η συγκέντρωση αυτών στην χωρική ενότητα του Κάτω Κορυδαλλού (Διάγραμμα 3-5), στην περιοχή του νέου δημαρχείου του Δήμου. Το 56% αυτών ή 13 σύλλογοι χωροθετούνται στην εν λόγω περιοχή, γεγονός που συσχετίζεται και με τη συγκέντρωση των αθλητικών υποδομών στις εν λόγω Πολεοδομικές Ενότητες. 98

117 Διάγραμμα 3-4: Διάρθρωση Κοινού στο οποίο Απευθύνονται οι Αθλητικοί Σύλλογοι Πηγή: Έρευνα έργου DemoCU, Δεκέμβριος % 50% 55% 50% 40% 30% 27% 20% 16% 10% 0% ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΝΔΡΕΣ ΠΑΙΔΙΑ ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ Διάγραμμα 3-5: Χωροθέτηση Αθλητικών Συλλόγων ανά ΠΕ στον Κορυδαλλό Πηγή: Ιδία Επεξεργασία στοιχείων καταγραφής αθλητικών συλλόγων, ; 13% 2; 9% 13; 56% 5; 22% ΑΝΩ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ ΚΑΤΩ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ ΣΧΙΣΤΟ Αξιολόγηση τομέα αθλητισμού από τους φορείς του Κορυδαλλού Το δεύτερο έντυπο/ερωτηματολόγιο (Ερωτηματολόγιο ΙΙ-Β - Αθλητισμός) (βλ. Παράρτημα ΙΙΙ) είχε ως στόχους τους εξής: Την ανάδειξη ή μη της σημασίας του αθλητισμού ως σημαντικού στοιχείου της ταυτότητας της πόλης, σύμφωνα με τις απόψεις των φορέων. Την ανάδειξη συγκεκριμένων πλεονεκτημάτων ή μειονεκτημάτων των φορέων, αλλά και την αξιολόγηση της δράσης του ΟΑΠ στον αθλητισμό. 99

118 Την ανάδειξη πιθανών ελλειμμάτων στην κάλυψη των αναγκών του πληθυσμού. Προτάσεις για τη βελτίωση του τομέα του αθλητισμού στην περιοχή μελέτης. Τα βασικά συμπεράσματα που εξήχθησαν από τη μελέτη των στοιχείων των ερωτηματολογίων παρουσιάζονται συνοπτικά στη συνέχεια. Ως προς την ποιότητα των απαντήσεων στο σύνολο των ερωτηθέντων Το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι οι ερωτηθέντες είναι σχετικά πιο ώριμοι στις συμμετοχικές διαδικασίες και οι απαντήσεις που έδωσαν ήταν περισσότερο ολοκληρωμένες σε σχέση με το αντίστοιχο έντυπο για τους φορείς του πολιτισμού. Όμως, η συμμετοχή των αθλητικών συλλόγων στη συμπλήρωση του συγκεκριμένου εντύπου/ερωτηματολογίου II-B, ήταν αρκετά πιο περιορισμένη, γεγονός που σίγουρα υποβαθμίζει την ποιότητα των εξαγόμενων αποτελεσμάτων. Ως προς τη σημασία του αθλητισμού στην ταυτότητα της πόλης Από την αποδελτίωση της άποψης των φορέων αθλητισμού που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή του Κορυδαλλού, το βασικό συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι είναι γενικώς αποδεκτή η άποψη ότι ο αθλητισμός μπορεί να αποτελέσει βασικό στοιχείο στη διαμόρφωση της ταυτότητας της πόλης του Δήμου Κορυδαλλού. Συγκεκριμένα οι φορείς σχολίασαν ως εξής τη συγκεκριμένη τοποθέτηση: Είναι πολύ σημαντικό να ακούγεται ο Κορυδαλλός πέραν των φυλακών και σαν τόπος αθλητικού πνεύματος και ενασχόλησης των πολιτών με τον αθλητισμό. Μπορεί και κρίνεται απαραίτητο να επιδιωχθεί κάτι τέτοιο, καθώς με τις παρούσες συνθήκες ο αθλητισμός φαντάζει ως η πιο προσιτή και οικονομική ενασχόληση, που απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες. Ο αθλητισμός μπορεί και πρέπει να αποτελέσει μια βασική διέξοδο για τους πολίτες όλων των ηλικιών. Ο αθλητισμός μπορεί να συμβάλλει στη προώθηση μιας νέας ταυτότητας του Δήμου Κορυδαλλού. Ως προς τα συμπεράσματα σχετικά με τον ρόλο των φορέων στον τομέα του αθλητισμού στον Δήμο Κορυδαλλού Οι συγκεκριμένες ερωτήσεις ήταν σαφέστατα οι λιγότερο συμπληρωμένες, καθώς απαιτούσαν και μια αξιολογική προσέγγιση από τους φορείς. Το στοιχείο αυτό υποβαθμίζει την ποιότητα του εξαγόμενου αποτελέσματος. Εντούτοις, επιχειρείται μια συνθετική παρουσίαση κάποιων κοινών βασικών τοποθετήσεων των φορέων. Πρώτον, σε σχέση με τα πλεονεκτήματα διαπιστώνεται ότι, παρά την κρίση, προσφέρονται αρκετά αθλητικά προγράμματα τόσο από τους φορείς όσο και από τον Δήμο. Παράλληλα, οι φορείς φαίνεται να πιστεύουν σε μεγάλο βαθμό ότι υφίστανται υποδομές που είναι μεν ελλιπείς, αλλά ταυτόχρονα κρίνονται σχετικά ικανοποιητικές, αν συγκριθούν με αυτές των γειτονικών δήμων. Επιπλέον, υπάρχει αξιόλογο αθλητικό και κοινωνικό δυναμικό εντός των αθλητικών συλλόγων, υπάρχει σχετική οργάνωση και προσέλκυση ενός μεγάλου αριθμού αθλούμενων, που αυξάνεται συνεχώς. 100

119 Από την άλλη πλευρά, οι αδυναμίες των φορέων, όπως αυτές διαπιστώνονται από τους ίδιους, είναι ο μεγάλος αριθμός ομοειδών αθλητικών συλλόγων που ανταγωνίζονται μεταξύ τους, η έλλειψη επαρκών υποδομών, το «πολύ υψηλό και οικονομικά δυσβάσταχτο κόστος λειτουργίας των αθλητικών συλλόγων», κ.ά. Σχετικά με τις ομάδες-στόχους στις οποίες προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, σημειώνεται ότι αν και παρέχονται πολλά και εξειδικευμένα προγράμματα για διάφορες ηλικιακές ομάδες, ωστόσο: α) υπάρχει έλλειμμα σε αθλητικές δραστηριότητες για άτομα της νηπιακής αλλά και της τρίτης ηλικίας. Οι συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες απαιτούν σωστό προγραμματισμό, υποδομές και εξειδικευμένο προσωπικό. Η έλλειψη των παραπάνω, όπως και οι ανεπαρκείς οικονομικοί πόροι καθιστούν τα συγκεκριμένα προγράμματα πολλές φορές αναποτελεσματικά και επικίνδυνα. β) καταγράφεται επίσης ένα υπαρκτό έλλειμμα στην προώθηση του μαζικού αθλητισμού, κυρίως για τη μέση ηλικία (και για άτομα άνω των 40), με απλές δράσεις όπως η πεζοπορία ή το τρέξιμο. Εκτός των παραπάνω, υφίσταται και έλλειψη προβολής και διαφήμισης των αθλητικών γεγονότων σε τοπικό επίπεδο, παρόλο που η πλειοψηφία των φορέων αυτών χειρίζεται αποτελεσματικά τα κοινωνικά δίκτυα. Ως προς τον ρόλο του ΟΑΠ στον αθλητισμό Ο ρόλος του ΟΑΠ, ως κύριου εκφραστή της αθλητικής δραστηριότητας στην περιοχή μελέτης, επιβεβαιώνεται και από τους φορείς. Αναφέρουν χαρακτηριστικά: «Ο ΟΑΠ υλοποιεί πολλές διαφορετικές ενέργειες». «Ύπαρξη ειδικού φορέα για τον αθλητισμό». «Ένα ελάχιστο επίπεδο πολιτισμού και αθλητισμού παρέχεται στην πόλη κάτι που δεν ανταποκρίνεται βέβαια στα ευρωπαϊκά πρότυπα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι σε επίπεδα αφρικανικών χωρών». κτλ. αναγνωρίζοντας δηλαδή και αυτοί, εν μέρει, έναν σημαντικό ρόλο στον ΟΑΠ για την προώθηση του αθλητισμού στην περιοχή. Παράλληλα, κάποιοι από τους αθλητικούς φορείς ασκούν κριτική στον ΟΑΠ, επισημαίνοντας: «την έλλειψη ενός συντονιστικού και επικοινωνιακού ρόλου του ΟΑΠ με τους φορείς»... «το έλλειμμα υποστήριξης και ουσιαστικής ανάπτυξης και άλλων αθλημάτων και κοινωνικών-πολιτιστικών δραστηριοτήτων εκτός αυτών των αθλητικών συλλόγων» καλύπτοντας εξειδικευμένες ανάγκες ή ειδικές ομάδες του πληθυσμού π.χ. Ρομά»... τη μη δραστηριοποίηση εθελοντικών ομάδων από τον ΟΑΠ, που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν σε από κοινού δράσεις, καθ ότι υφίσταται το τοπικά εξειδικευμένο και έμπειρο ανθρώπινο δυναμικό... τη μη συνεργασία με τους αθλητικούς και πολιτιστικούς συλλόγους που είναι εκτός προγραμμάτων του Δήμου... τη μη προβολή των δράσεων των συλλόγων από τον ΟΑΠ

120 την ασυντόνιστη και μη οργανωμένη επικοινωνιακή στρατηγική... Ως προς τις βασικές προτάσεις για τον αθλητισμό στη περιοχή μελέτης Οι βασικές προτάσεις των αθλητικών συλλόγων στρέφονται στους παρακάτω άξονες: Πρώτον, σε έναν νέο ρόλο του ΟΑΠ σε σχέση με την ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων π.χ. Τρίτη ηλικία. Δεύτερον, στη μαζικοποίηση των αθλητικών δράσεων και στην έμφαση στον μαζικό αθλητισμό π.χ. πεζοπορία για όλους, ποδήλατο, αγώνες δρόμου κτλ. Τρίτον, στη διάχυση των δράσεων και της αθλητικής ζωής σε όλες τις γειτονιές του δήμου μέσω είτε εκδηλώσεων σε σχολεία είτε με επίδειξη αθλημάτων σε πλατείες / ελεύθερους χώρους. Πρέπει, όπως πολύ ωραία διατυπώνεται από τους φορείς, να «υπάρχει η τάση του να πηγαίνει η άθληση στον πολίτη και όχι ο πολίτης στην άθληση μέσω προγραμμάτων αθλητισμού στις γειτονιές, στις πλατείες, στα σχολεία, σε εργασιακούς χώρους» κ.λπ. Τέταρτον, στην ανάληψη πρωτοβουλιών για την ανάδειξη ενός αθλητικού τοποσήμου για τη περιοχή του Κορυδαλλού π.χ. ενός σκακιστικού μουσείου, παράλληλα με τη λειτουργία του ΜΕΤΡΟ Υποδομές Αθλητισμού στον Δήμο Κορυδαλλού Στη διάθεση του κοινού βρίσκονται έξι σύγχρονα Δημοτικά Γυμναστήρια με πλήρη εξοπλισμό, τα δύο από αυτά στον Άνω Κορυδαλλό και στο Σχιστό, αντίστοιχα. Εκτός των δύο δημοτικών γυμναστηρίων με εγγεγραμμένα μέλη 608 άτομα που υπάγονται στον ΟΑΠ, στον Δήμο λειτουργούν επίσης δύο κλειστά γυμναστήρια, το ένα στον χώρο του Δημαρχείου, καθώς και ένα κλειστό Δημοτικό Αθλητικό Κέντρο, ενώ υπάρχουν ακόμη και γήπεδα μπάσκετ και ποδοσφαίρου. Αναλυτικότερα, στον Δήμο χωροθετούνται σήμερα οι εξής αθλητικές εγκαταστάσεις: Κλειστό Δημοτικό Αθλητικό Κέντρο Πολλαπλών χρήσεων Σολωμού 2-4 *Ανοικτό Δημοτικό Αθλητικό Κέντρο -Γήπεδο Ποδοσφαίρου- Στίβος -Γήπεδο Beach Volley -Γήπεδο Τένις Πάροδος Σολωμού & Πλαταιών *Νέο Κλειστό Γυμναστήριο Πολλαπλών Χρήσεων Σταματοπούλου & Διογένους *2 γηπεδάκια (8x8 και 5x5)(πλησίον Δημαρχείου) Σικελιανού και Νικηφορίδη Ανοικτό Δημοτικό Γήπεδο Μπάσκετ Τσακάλωφ και Μυθήμνης Ανοικτό Δημοτικό Γήπεδο Μπάσκετ 102

121 Ύδρας και Αμοργού Ανοικτό Δημοτικό Γήπεδο Σχιστού Μπάσκετ Δερβενακίων και Αθανασίου Διάκου 1 ο Δημοτικό Γυμναστήριο Σολωμού ο Δημοτικό Γυμναστήριο Κοντουριώτου 25 Γυμναστήριο στο υπόγειο Δημαρχείο Γρηγορίου Λαμπράκη

122 Χάρτης 3-1: Θεσμοθετημένες Χρήσεις Τομέας Αθλητισμού * με μπλε οι χώροι αθλητισμού στο Δήμο Κορυδαλλού Πηγή: Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) Δήμου Κορυδαλλού 104

123 Είναι εμφανές ότι οι συγκεκριμένες αθλητικές υποδομές δεν επαρκούν. Σύμφωνα με το ΓΠΣ, οι θεσμοθετημένες χρήσεις γης για τον αθλητισμό θα αυξάνονταν σημαντικά μέσω της αξιοποίησης της έκτασης των παλιών λατομείων. Αυτή είναι μία έκταση περίπου 700 στρ. που καταλαμβάνουν τα παλαιά Λατομεία. Η απαλλοτρίωση του χώρου και η αξιοποίηση του ως αθλητικού κέντρου αναμένεται να επιδράσει καθοριστικά στην αναμόρφωση ολόκληρης της περιοχής αλλά και του Δήμου συνολικότερα. Έχει ολοκληρωθεί η απαλλοτρίωση περιοχής 120 στρεμμάτων, ενώ ο βασικός στόχος για την αναβάθμιση του χώρου εξακολουθεί να είναι η κατασκευή των αθλητικών χώρων. Οι καθυστερήσεις στην έναρξη των εργασιών καταρχάς οφείλονταν στην παράταση της αποβολής των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται παράνομα στην περιοχή, αλλά κυρίως στην έντονη οικονομική κρίση της τελευταίας τριετίας η οποία επηρεάζει καθοριστικά τη χρηματοδότηση και την υλοποίηση του έργου. Άμεση αναγκαιότητα σε υποδομές είναι η δημιουργία ενός κολυμβητηρίου, καθώς και αίθουσας ρυθμικής ή γήπεδα ποδοσφαίρου, σύμφωνα με τις απόψεις των φορέων. Παράλληλα, στα πλαίσια της λογικής για τη μαζικοποίηση του αθλητισμού, οι φορείς επισημαίνουν την έλλειψη υπαίθριων πάρκων γυμναστικής στην περιοχή. Η ανεπάρκεια των αθλητικών υποδομών σε σχέση με τον πληθυσμό της περιοχής επιφέρει συνωστισμό, περιορισμένες παροχές του προγράμματος και ουσιαστικά οδηγεί στην μη ελεύθερη πρόσβαση του πολίτη στους αθλητικούς χώρους λόγω της χρήσης τους από τους συλλόγους. Εκτός της συγκεκριμένης ανεπάρκειας, οι φορείς επισημαίνουν επίσης τα εξής: Τη μη σωστή φύλαξη των αθλητικών υποδομών. Την ελλιπή καθαριότητα και συντήρησή τους, γεγονός που συνάδει με την κακή ποιότητα σε ορισμένες από αυτές. Τη μη σωστή αξιοποίηση και λειτουργική χρήση αυτών από τις ενδιαφερόμενες ομάδες ή /και τους πολίτες Οπτικοποίηση / Χαρτογραφική Απεικόνιση Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών Δήμου Κορυδαλλού Στο πλαίσιο της μελέτης της υπάρχουσας κατάστασης του Δήμου Κορυδαλλού, ολοκληρώθηκε η διαδικασία χαρτογραφικής απεικόνισης (οπτικοποίησης) των αθλητικών και πολιτιστικών δομών και υποδομών του Δήμου. Προκειμένου να υλοποιηθεί η παραπάνω διαδικασία, διατέθηκαν στην ομάδα του έργου από τον Δήμο Κορυδαλλού οι πλήρεις διευθύνσεις και οι ονομασίες (επωνυμίες) φορέων, συλλόγων, εκπροσώπων φορέων και συλλόγων, δομών και υποδομών πολιτισμού και άθλησης του Δήμου. Στόχος του σταδίου αυτού είναι η απεικόνιση των παραπάνω φορέων, συλλόγων, δομών και υποδομών σε χαρτογραφικό υπόβαθρο, μέσα από τη δημιουργία ενός kml αρχείου, το οποίο θα αξιοποιηθεί περαιτέρω κατά τη διαδικασία σχεδιασμού της διαδικτυακής πλατφόρμας στο πλαίσιο του έργου DemoCU. Τα στάδια μέσα από τα οποία ολοκληρώνεται η διαδικασία οπτικοποίησης είναι τα ακόλουθα: 105

124 Γεωκωδικοποίηση (Geocoding): Με την υποστήριξη του εργαλείου Excel Geocoding Tool υλοποιείται η διαδικασία της γεωκωδικοποίησης. Πιο συγκεκριμένα, αξιοποιώντας τη διαθέσιμη πληροφορία που αφορά τις διευθύνσεις των σημείων ενδιαφέροντος (οδός, αριθμός, Τ.Κ.) εξάγονται οι συντεταγμένες κάθε σημείου. Απεικόνιση κάθε σημείου στους χάρτες Google (Google Maps): Το Excel Geocoding Tool, παράλληλα με τη διαδικασία εξαγωγής των συντεταγμένων των σημείων ενδιαφέροντος, δημιουργεί ένα link μέσω του οποίου ο χρήστης συνδέεται με τους χάρτες Google, όπου το σημείο που έχει γεωκωδικοποιηθεί, έχει σημανθεί με έναν marker επάνω στο χαρτογραφικό υπόβαθρο. Δημιουργία kml αρχείου: Προκειμένου να δημιουργηθεί ένα αρχείο kml στο οποίο περιλαμβάνεται το σύνολο των σημείων ενδιαφέροντος, οι συντεταγμένες των σημείων που προέκυψαν μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας της γεωκωδικοποίησης, ταξινομήθηκαν σε ένα xls αρχείο, το οποίο εισήχθη στον ArcMap όπου, μετά την ολοκλήρωση των αντίστοιχων διαδικασιών, δημιουργήθηκε ένα αρχείο kml στο οποίο περιλαμβάνονται οι συντεταγμένες των σημείων ενδιαφέροντος. Το σύστημα αναφοράς των σημείων είναι το WGS84, προκειμένου να είναι δυνατή η απεικόνισή τους στο Google Earth ή στους χάρτες της Google. Δεδομένα Από τον Δήμο Κορυδαλλού, τα δεδομένα που είχε στη διάθεσή της η ομάδα του έργου προκειμένου να υλοποιηθεί η διαδικασία της οπτικοποίησης είναι τα ακόλουθα: (α) Ένα αρχείο.doc (τίτλος: Υποδομές Αθλητισμού και Πολιτισμού Δήμου Κορυδαλλού ) με τις αθλητικές και πολιτιστικές υποδομές του Δήμου Κορυδαλλού και τις διευθύνσεις τους (οδός και αριθμός) Για μία διεύθυνση ζητήθηκαν περαιτέρω διευκρινίσεις προκειμένου να σημανθεί στο χαρτογραφικό υπόβαθρο. (β) Ένα αρχείο.doc με τους αθλητικούς συλλόγους του Δήμου Κορυδαλλού και τις πλήρεις διευθύνσεις τους (οδός, αριθμός και Τ.Κ.) Για κάποιες διευθύνσεις ζητήθηκαν περαιτέρω διευκρινίσεις προκειμένου να σημανθούν στο χαρτογραφικό υπόβαθρο. (γ) Ένα αρχείο.xls (τίτλος: Σύλλογοι Κορυδαλλού ) με τους συλλόγους του Δήμου Κορυδαλλού και τις πλήρεις διευθύνσεις τους (οδός, αριθμός και Τ.Κ.) Για κάποιες διευθύνσεις ζητήθηκαν περαιτέρω διευκρινίσεις προκειμένου να σημανθούν στο χαρτογραφικό υπόβαθρο. (δ) Ένα αρχείο.xls (τίτλος: Αθλητικά Σωματεία ) με τα αθλητικά σωματεία του Δήμου Κορυδαλλού και τις πλήρεις διευθύνσεις τους (οδός, αριθμός και Τ.Κ.) Για κάποιες διευθύνσεις ζητήθηκαν περαιτέρω διευκρινίσεις προκειμένου να σημανθούν στο χαρτογραφικό υπόβαθρο. ** Επισημαίνεται ότι στα παραπάνω αρχεία υπάρχουν διευθύνσεις φορέων πολιτισμού και αθλητισμού που αντιστοιχούν σε όμορους δήμους με το Δήμο Κορυδαλλού καθώς οι συγκεκριμένοι φορείς δραστηριοποιούνται και σε αυτούς του δήμους π.χ. Σύλλογος Κρητών Κορυδαλλού-Νικαίας. 106

125 Επεξεργασία δεδομένων Τα παραπάνω δεδομένα (διευθύνσεις κυρίως η οδός και ο αριθμός) χρησιμοποιήθηκαν ως δεδομένα εισόδου στο Excel Geocoding Tool προκειμένου οι πολιτιστικές και αθλητικές δομές και υποδομές, καθώς και οι αντίστοιχοι σύλλογοι και φορείς να απεικονιστούν επάνω σε ένα χαρτογραφικό υπόβαθρο. Το Excel Geocoding Tool συνιστά ένα εργαλείο με τη βοήθεια του οποίου είναι δυνατή, μέσα από την επεξεργασία των δεδομένων που αντιστοιχούν στη διεύθυνση ενός σημείου, η εξαγωγή των συντεταγμένων του συγκεκριμένου σημείου σε σύστημα αναφοράς WGS84. Τα αποτελέσματα της διαδικασίας της γεωκωδικοποίησης (εξαγωγή συντεταγμένων σημείων με βάση την ταχυδρομική τους διεύθυνση) είναι τα ακόλουθα: Ένα αρχείο.xls που περιλαμβάνει τις υποδομές αθλητισμού του Δήμου Κορυδαλλού που αντιστοιχούν στο αρχείο.doc που αναφέρεται στο σημείο (α) της προηγούμενης παραγράφου. Για κάθε σημείο περιλαμβάνονται: οι συντεταγμένες του σημείου σε σύστημα αναφοράς WGS84, η διεύθυνση του σημείου (οδός και αριθμός), η ονομασία της αντίστοιχης υποδομής, που είναι χωροθετημένη στο συγκεκριμένο σημείο, καθώς και ένα link που παραπέμπει στους χάρτες Google, όπου έχει σημανθεί με έναν marker το αντίστοιχο σημείο. Ένα αρχείο.xls που περιλαμβάνει τις υποδομές πολιτισμού του Δήμου Κορυδαλλού που αντιστοιχούν στο αρχείο.doc που αναφέρεται στο σημείο (α) της προηγούμενης παραγράφου. Για κάθε σημείο περιλαμβάνονται: οι συντεταγμένες του σημείου σε σύστημα αναφοράς WGS84, η διεύθυνση του σημείου (οδός και αριθμός), η ονομασία της αντίστοιχης υποδομής που είναι χωροθετημένη στο συγκεκριμένο σημείο, καθώς και ένα link που παραπέμπει στους χάρτες Google, όπου έχει σημανθεί με έναν marker το αντίστοιχο σημείο. Ένα αρχείο.xls που περιλαμβάνει τους αθλητικούς και πολιτιστικούς συλλόγους του Δήμου Κορυδαλλού, που αντιστοιχούν στο αρχείο.doc που αναφέρεται στο σημείο (β) της προηγούμενης παραγράφου. Για κάθε σημείο περιλαμβάνονται: οι συντεταγμένες του σημείου σε σύστημα αναφοράς WGS84, η διεύθυνση του σημείου (οδός και αριθμός), η ονομασία του συλλόγου που αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο σημείο, καθώς και ένα link που παραπέμπει στους χάρτες Google, όπου έχει σημανθεί με έναν marker το αντίστοιχο σημείο. Ένα αρχείο.xls που περιλαμβάνει τους συλλόγους του Δήμου Κορυδαλλού (και κάποιους συλλόγους όμορων Δήμων) που αντιστοιχούν στο αρχείο.xls που αναφέρεται στο σημείο (γ) της προηγούμενης παραγράφου. Για κάθε σημείο περιλαμβάνονται: οι συντεταγμένες του σημείου σε σύστημα αναφοράς WGS84, η διεύθυνση του σημείου (οδός και αριθμός), η ονομασία του συλλόγου που αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο σημείο, καθώς και ένα link που παραπέμπει στους χάρτες Google, όπου έχει σημανθεί με έναν marker το αντίστοιχο σημείο. Ένα αρχείο.xls που περιλαμβάνει τα αθλητικά σωματεία του Δήμου Κορυδαλλού (και κάποια σωματεία όμορων Δήμων) που αντιστοιχούν στο αρχείο.xls που αναφέρεται στο σημείο (δ) της προηγούμενης παραγράφου. Για κάθε σημείο περιλαμβάνονται: οι συντεταγμένες του σημείου σε σύστημα αναφοράς WGS84, η διεύθυνση του σημείου (οδός και αριθμός), η ονομασία του σωματείου που αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο σημείο, καθώς και ένα link που παραπέμπει στους χάρτες Google όπου έχει σημανθεί με έναν marker το αντίστοιχο σημείο. 107

126 Ένα αρχείο.xls που περιλαμβάνει το σύνολο των δομών, υποδομών, σωματείων και συλλόγων και αντιστοιχούν στο σύνολο των σημείων της προηγούμενης παραγράφου. Για κάθε σημείο περιλαμβάνονται: οι συντεταγμένες του σημείου σε σύστημα αναφοράς WGS84, η διεύθυνση του σημείου (οδός και αριθμός), καθώς και η ονομασία του φορέα που αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο σημείο. Στη συνέχεια, ακολούθησε ανάλογη επεξεργασία των παραπάνω.xls αρχείων προκειμένου να γίνει η εισαγωγή τους στο ArcMap. Οι διαδικασίες επεξεργασίας των δεδομένων (σημεία ενδιαφέροντος) που περιείχαν τα.xls αρχεία - χωρική και περιγραφική πληροφορία - στο ArcMap αφορούν: α) στη δημιουργία shapefiles, μέσω των οποίων τα σημεία μπορούν να απεικονιστούν ως σημειακές χωρικές οντότητες επάνω σε χαρτογραφικό υπόβαθρο, και β) στη δημιουργία αρχείων kml προκειμένου να είναι δυνατή η απεικόνιση των σημείων ενδιαφέροντος στο χαρτογραφικό υπόβαθρο του Google Earth. Επιπλέον, δημιουργήθηκαν και αρχεία csv προκειμένου να υπάρχει δυνατότητα πολλαπλής επεξεργασίας της χωρικής και περιγραφικής πληροφορίας που αφορά τα σημεία ενδιαφέροντος. Αποτελέσματα επεξεργασίας δεδομένων Από τα δεδομένα σχετικά με τις πολιτιστικές και αθλητικές δομές και υποδομές που η ομάδα του έργου παρέλαβε από τον Δήμο Κορυδαλλού έχουν παραχθεί τα κάτωθι αρχεία δεδομένων που θα αξιοποιηθούν για την οπτικοποίηση / χαρτογραφική απεικόνιση των πολιτιστικών δομών και υποδομών στο πλαίσιο του DemoCU : Τα επεξεργασμένα xls αρχεία στα οποία έχουν ταξινομηθεί τα σημεία ενδιαφέροντος και περιλαμβάνουν χωρική και περιγραφική πληροφορία που αφορά στα σημεία αυτά. Τα kml αρχεία, κάθε ένα από τα οποία αντιστοιχεί στο ανάλογο αρχείο xls μέσω των οποίων είναι δυνατή η απεικόνιση των σημείων ενδιαφέροντος στο Google Earth. Τα csv αρχεία κάθε ένα από τα οποία αντιστοιχεί στο ανάλογο kml αρχείο. Αξιοποίηση αποτελεσμάτων οπτικοποίησης Τα εν λόγω αρχεία που περιγράφονται παραπάνω αξιοποιήθηκαν από την πλατφόρμα DemoCU του έργου με σκοπό: την εύκολη αναζήτηση από τους πολίτες των σχετικών φορέων με βάση τα ενδιαφέροντά τους πολιτιστικού ή αθλητικού περιεχομένου, την προβολή του έργου των φορέων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή μελέτης, και την προβολή του πολιτιστικού προφίλ του Δήμου Κορυδαλλού σε τοπικό και υπερτοπικό επίπεδο. 108

127 Χάρτης 3-2: Οπτικοποίηση Αθλητικών και Πολιτιστικών Φορέων Δήμου Κορυδαλλού Πηγή: Εργασία φοιτητών Ε.Μ.Π.,

128 Στον παραπάνω Χάρτη αποτυπώνονται 21 από τους 26 αθλητικούς φορείς και 42 από τους 45 πολιτιστικούς φορείς (όσοι διέθεταν διεύθυνση τη στιγμή της παρούσας αποτύπωσης). Οι φορείς του πολιτισμού και του αθλητισμού που αποτυπώνονται στον εν λόγω χάρτη φαίνονται στους Πίνακες 3-16 και 3-17 αντίστοιχα. Πίνακας 3-16: Φορείς αθλητισμού που αποτυπώνονται στον Χάρτη 3-4 Πηγή: Εργασία φοιτητών Ε.Μ.Π., 2015 ΦΟΡΕΙΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ 1. ΑΓΣ ΑΙΟΛΟΣ 2. Π.Ο. ΚΥΠΡΟΣ Α.Σ. ΚΥΠΡΟΣ 3. ΑΡΤΕΜΙΣ 4. Α.Π.Ο ΑΕΤΟΣ 5. Γ.Α.Σ.Κ. ΠΗΓΑΣΟΣ 6. Α.Σ. ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΟΙ 7. Α.Σ.Ο. ΕΚΑΤΗ 8. Γ.Σ. ΕΙΡΗΝΗ Α.Σ. ΕΙΡΗΝΗ Α.Ο. ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ 10. ΔΙΑΓΟΡΑΣ 13. Α.Ε.Ο. ΘΥΕΛΛΑ-ΑΧΙΛΛΕΑΣ 14. ΕΡΜΗΣ 17. Α.Ο. ΕΛΛΑΣ ΠΟΝΤΙΩΝ 18. Α.Ε. ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ 19. Α.Π.Σ.Π.Α. «Ο ΠΕΡΣΕΑΣ» 22. ΠΑΟ ΔΥΝΑΜΙΣ 23. Γ.Σ. ΑΠΟΛΛΩΝ 24. Α.Γ.Σ. TAE KWO D 25. ΛΥΣΙΜΑΧΟΣ Πίνακας 3-17: Φορείς πολιτισμού που αποτυπώνονται στον Χάρτη 3-4 Πηγή: Εργασία φοιτητών Ε.Μ.Π., 2015 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 1. ΑΝΑΣΑ ΖΩΗΣ 2. ΜΕΡΙΜΝΑ 3. ΙΡΙΔΑ 4. ΓΡΑΜΜΗ ΑΝΘΡΩΠΙΑΣ 5. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ 6. ΕΝΩΣΗ ΚΡΗΤΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ-ΝΙΚΑΙΑΣ «Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ» ΚΡΗΤΗΣ 7. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΧΟΡΩΝ «Η ΦΗΜΗ» 32 Στο πλαίσιο της εργασίας του μαθήματος «Θεωρία και Μέθοδοι Συμμετοχικού Σχεδιασμού» της Σχολής Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών του Ε.Μ.Π., και στην προπάθεια επαφής των σπουδαστών με πραγματικά παραδείγματα εφαρμογής συμμετοχικών σχεδιαστικών προσεγγίσεων, οι σπουδαστές είχαν ως θέμα της εργασίας του μαθήματος την περίπτωση του Κορυδαλλού, παρακολουθώντας από κοντά το συμμετοχικό αυτό εγχείρημα και αποκομίζοντας εμπειρίες από την πρακτική εφαρμογή των συμμετοχικών προσεγγίσεων στον πολιτιστικό σχεδιασμό. 110

129 9. ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ & ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΩΝ 10. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΩΝ «ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΠΟΡΤΑΡΙΤΙΣΣΑ» 11. ΑΡΜΕΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΝΙΚΑΙΑΣ-ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ 12. ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΩ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ «Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ» 13. ΕΝΩΣΗ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ (ΙΩΝΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ) 14. ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ 15. ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ 16. ΕΡΤΕΚΟ (Ζωγραφική, αγιογραφία, κόσμημα, ψηφιδωτό, φωτογραφία, γλυπτική, κεραμική κ.ά.) 17. ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΔΗΜΟΥ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ 18. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΦΕΣΙΩΝ 19. ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ 20. ΩΔΕΙΟ 21. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ( Πληροφορική) 22. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ (Αγγλικά, Ιταλικά, Ισπανικά) 23. ΟΜΑΔΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ 8ου Γυμνασίου 24. ΣΚΑΚΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ 25. ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ 26. ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ (Δημοτικός κινηματογράφος) 27. ΙΩΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ 28. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΑΝΩ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ «ΧΟΡΟΩΔΗ» 29. UNESCO ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΕΧΝΗΣ & ΘΕΑΤΡΟΥ 30. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΩΦΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ & ΝΗΣΩΝ 31. ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ 32. ΟΜΑΔΑ ROMA 33. ΕΝΩΣΗ ΤΡΙΤΕΚΝΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ & ΝΗΣΩΝ 34. ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ 35. ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΣΩΣΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ (ΕΔΟΚ) 36. 8ο ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ 37. ΑΝΙΜΑ ΜΚΟ 38. ΑΓΚΑΛΙΑ-ΖΩ ΔΙΚΤΥΟ ΑΝΘΡΩΠΙΑΣ 39. ΙΔΙΩΝΥΜΟ 40. ΠΑΡΑΤΑΙΡΟ(ΚΟΙΝΣΕΠ «Σπιρτόκουτο») 41. ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΡΙ ΘΕΑΤΡΟΥ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ 42. ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΧΟΛΗ «ΑΛΥΠΙΟΣ» 43. ΕΝΩΣΗ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ Πίνακας 3-18: Φορείς Πολιτισμού και Αθλητισμού που δεν Αποτυπώνονται στον Χάρτη 3-4 Πηγή: Εργασία φοιτητών Ε.Μ.Π., 2015 ΦΟΡΕΙΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Ν.Γ.Σ. ΑΡΤΕΜΙΣ 16. Α.Ο. ΔΙΑΣ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ 20. ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΠΑΛΑΙΜΑΧΩΝ ΑΘΛΗΤΩΝ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗΣ 26. Α.Ο. ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 8. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΝΤΙΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ «ΕΥΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ» 44. ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΚΑΠΗ ΔΗΜΟΥ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ «DOXIEGIRLS» 111

130 4. Αξιολόγηση Πολιτιστικών Δομών και Υποδομών του Δήμου Κορυδαλλού Το παρόν κεφάλαιο ουσιαστικά επιχειρεί μια σύνοψη και μια κριτική αποτίμηση της ανάλυσης που έχει προηγηθεί στα δύο προηγούμενα κεφάλαια (Κεφάλαια 3 και 4). Πιο συγκεκριμένα, επιχειρεί να αναδείξει μια σειρά από διαπιστώσεις, οι οποίες αποτελούν το προϊόν: της κοινωνικο-οικονομικής ανάλυσης της περιοχής μελέτης, και της ανάλυσης των τομέων του πολιτισμού και αθλητισμού σε αυτήν. Στην περίπτωση αυτή, η ανάδειξη σειράς διαπιστώσεων αξιοποιεί επίσης πληροφορία και απόψεις, οι οποίες απορρέουν από τους ίδιους τους φορείς του πολιτισμού και αθλητισμού που δραστηριοποιούνται στην περιοχή μελέτης. Τέλος, με βάση τις παραπάνω διαπιστώσεις αλλά και τη γενικότερη γνώση που έχει αποκτηθεί για την περιοχή γενικότερα και τους μελετώμενους τομείς (πολιτισμού και αθλητισμού) ειδικότερα, επιχειρείται μια πρώτη αξιολόγηση των τομέων του πολιτισμού και αθλητισμού με τη βοήθεια της μεθόδου ποιοτικής αξιολόγησης SWOT. Στο πλαίσιο της αξιολόγησης αυτής, παρουσιάζονται τα πλεονεκτήματα και οι αδυναμίες των συγκεκριμένων τομέων, καθώς και οι ευκαιρίες του εξωτερικού περιβάλλοντος που μπορούν να αξιοποιηθούν, αλλά και οι απειλές για τους τομείς του πολιτισμού και αθλητισμού εξ αιτίας κινδύνων που απορρέουν από τις εξελίξεις του περιβάλλοντος αυτού. Η αξιολόγηση των τομέων πολιτισμού και αθλητισμού του Δήμου Κορυδαλλού είναι προϊόν σύνθεσης: α) των εκτιμήσεων της ομάδας του έργου DemoCU, μέσα από την αξιολόγηση των βασικών σημείων και κρίσιμων ζητημάτων που ανάδειξε η μελέτη της υπάρχουσας κατάστασης, β) των συζητήσεων με στέλεχη του Δήμου, με έργο σχετικό με τους μελετώμενους τομείς, και γ) της επεξεργασίας των απόψεων των ίδιων των φορέων του πολιτισμού και αθλητισμού για τα πλεονεκτήματα / μειονεκτήματα, αλλά και τις ευκαιρίες / απειλές / ανάγκες / κρίσιμα ζητήματα, οι οποίες συνελέγησαν με τη βοήθεια ενός ερωτηματολογίου και μιας σειράς προσωπικών συνεντεύξεων Διαπιστώσεις από την Ανάλυση της Υπάρχουσας Κατάστασης Στη συγκεκριμένη ενότητα παρουσιάζονται συνοπτικά οι κυριότερες διαπιστώσεις που απορρέουν από τη μελέτη της υπάρχουσας κατάστασης στην περιοχή του Δήμου Κορυδαλλού και αφορούν: το δημογραφικό και κοινωνικό προφίλ του πληθυσμού του, τα οικονομικά δεδομένα του πληθυσμού και τη διάρθρωση της τοπικής οικονομίας, και τις βασικές υποδομές στην περιοχή μελέτης. 112

131 Οι διαπιστώσεις που παρουσιάζονται στη συνέχεια ακολουθούν τη δομή της μελέτης της υπάρχουσας κατάστασης και ΔΕΝ παρουσιάζονται με κάποια σειρά προτεραιότητας. Ανάλυση Υπάρχουσας Κατάστασης 1 η Διαπίστωση Σημαντική μείωση του τοπικού πληθυσμού την τελευταία δεκαετία Μελέτη Υπάρχουσας Κατάστασης Έκθεση Ι.1:... Σύμφωνα όμως με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της απογραφής του 2011, το πληθυσμιακό μέγεθος της πόλης ανήλθε σε κατοίκους (μόνιμος πληθυσμός). Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη απογραφή μετά το 1951 (από τα διαθέσιμα δεδομένα διατηρούνται) όπου καταγράφεται μείωση του πληθυσμού, η οποία σε επίπεδο δεκαετίας ( ) υπερβαίνει το 10%. Την τελευταία δεκαετία ο πληθυσμός του Δήμου παρουσιάζει για πρώτη φορά μείωση ύστερα από αρκετές δεκαετίες συνεχούς αυξητικής πορείας, σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής πληθυσμού ανά δεκαετία (1961, ). Η συγκεκριμένη τάση συνάδει με την τάση μείωσης του πληθυσμού τόσο σε επίπεδο χώρας όσο και σε επίπεδο περιφέρειας, αλλά είναι σαφώς εντονότερη στον Δήμο Κορυδαλλού, σύμφωνα πάντοτε με τα επίσημα στοιχεία της τελευταίας απογραφής πληθυσμού της ΕΛ.ΣΤΑΤ. (2011). Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι, σε αντίθεση με τις προηγούμενες απογραφές, αυτή του 2011 εστίασε στην καταγραφή του «μόνιμου» 33 πληθυσμού της Ελλάδας και όχι του «πραγματικού» (de facto), γεγονός που ενδεχομένως επιφέρει ένα μέτρο σύγκρισης με τις δεκαετίες πριν το 2001 (στο 2001 έχουμε και καταγραφή του μονίμου πληθυσμού). Η μείωση του πληθυσμού σε τοπικό επίπεδο -πέραν του προφανούς δημογραφικού ενδιαφέροντος- έχει άμεσο οικονομικό αντίκτυπο για τη χάραξη των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών, καθώς βάσει του πληθυσμιακού μεγέθους πραγματοποιείται και η κατανομή των κρατικών επιχορηγήσεων στον Δήμο. Ανάλυση Υπάρχουσας Κατάστασης 2 η Διαπίστωση Σημαντική γήρανση του πληθυσμού στον Δήμο Κορυδαλλού Μελέτη Υπάρχουσας Κατάστασης Έκθεση Ι.1: «... τον δείκτη γήρανσης στο Δήμο Κορυδαλλού, ο οποίος κατά τις τελευταίες δεκαετίες παρουσιάζει μια συνεχή αυξητική τάση, γεγονός που καταδεικνύει το ευρύτερο πρόβλημα υπογεννητικότητας και γήρανσης του πληθυσμού.... Επιπλέον, κατά τη δεκαετία ο δείκτης γήρανσης αυξάνεται περαιτέρω και από τους 95,66 ηλικιωμένους που αντιστοιχούσαν σε 100 παιδιά το 2001, διαμορφώνεται στους 130,26 ηλικιωμένους το Για το έτος 2011, ο δείκτης γήρανσης συνεχίζει να παρουσιάζει σημαντικές αυξητικές τάσεις στην Περιφέρεια και διαμορφώνεται στους 125 ηλικιωμένους ανά 100 παιδιά, αλλά πλέον ο Δήμος Κορυδαλλού παρουσιάζει σημαντικότερη γήρανση του πληθυσμού του». 33 Καταχωρήθηκαν δηλαδή οι απογραφόμενοι στον πίνακα της περιοχής όπου δήλωσαν ότι ζουν μόνιμα το τελευταίο δωδεκάμηνο, όχι στο σημείο που βρίσκονταν την ημέρα της απογραφής. 113

132 Στην περιοχή του Δήμου, η γήρανση του πληθυσμού είναι σαφώς εντονότερη σε σχέση με την Περιφέρεια Αττικής και στα ίδια περίπου επίπεδα με τη χώρα. Δεδομένου ότι η δημογραφική γήρανση του πληθυσμού αποτελεί μια, σχετικά δύσκολο να ανατραπεί, τάση τόσο σε επίπεδο χώρας και περιφέρειας όσο και σε επίπεδο Δήμου 34, κρίσιμο ζήτημα αποτελεί η εξασφάλιση της «ενεργούς γήρανσης» αλλά και της διαγενεακής αλληλεγγύης του πληθυσμού. Ουσιαστικά, δεδομένης της συγκεκριμένης τάσης, οι τοπικοί φορείς χάραξης πολιτιστικής πολιτικής θα πρέπει να διαμορφώσουν τις απαραίτητες εκείνες προϋποθέσεις για τη συμμετοχή των ηλικιακά γηραιότερων ομάδων στα πολιτιστικά και αθλητικά δρώμενα, ενθαρρύνοντας παράλληλα τον διαγενεακό διάλογο / αλληλεγγύη στο πλαίσιο του πολιτισμού και του αθλητισμού. Ανάλυση Υπάρχουσας Κατάστασης 3 η Διαπίστωση Σημαντική αύξηση των μονογονεϊκών οικογενειών στον Δήμο Κορυδαλλού Μελέτη Υπάρχουσας Κατάστασης Έκθεση Ι.1: «το υπόλοιπο 18% (3.123 οικογένειες) είναι μονογονεϊκές οικογένειες [2.734 οικογένειες (15,76%) με μόνη τη μητέρα και 389 οικογένειες (2,24%) με μόνο τον πατέρα]». Οι μονογονεϊκές οικογένειες, δηλαδή οι οικογένειες που αποτελούνται από έναν γονιό που μεγαλώνει μόνος του τα παιδιά του, έχουν πολλαπλασιαστεί στη Ελλάδα 35 αλλά και στην περιοχή μελέτης τα τελευταία χρόνια. Η ύπαρξη μονογονεϊκών οικογενειών αναδεικνύει μια ευπαθή πληθυσμιακή ομάδα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά όσον αφορά τον ελεύθερο χρόνο των γονέων, την ψυχολογία των παιδιών, την οικονομική ευρωστία αλλά και τον μη εμφανή κοινωνικό στιγματισμό, στοιχεία τα οποία επίσης θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν στη χάραξη πολιτιστικής πολιτικής από την τοπική ηγεσία. Ανάλυση Υπάρχουσας Κατάστασης 4 η Διαπίστωση Σημαντική αύξηση των αλλοδαπών οικογενειών που ζουν μόνιμα στον Δήμο Κορυδαλλού Στροφή προς μια πολυπολιτισμική κοινωνία Μελέτη Υπάρχουσας Κατάστασης Έκθεση Ι.1: «το 11,88% του πληθυσμού (7.535 κάτοικοι) είναι αλλοδαποί» (σελ. 38). «Αύξηση του πληθυσμού των μεταναστών κατά 87,34%. Η υψηλή αυτή αύξηση των αλλοδαπών είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται στο σύνολο της χώρας τις Κοτζαμάνης, Β. (2015), Ο Πληθυσμός της Ελλάδος: Τάσεις και Προοπτικές, Δημογραφικά Νέα, Τεύχος 25, σύμφωνα με τον οποίο η τάση θα συνεχισθεί, καθώς το ποσοστό των άνω των 65 ετών το 2025 θα υπερβεί το 22% του συνολικού πληθυσμού και οι άνω των 85 ετών θα αποτελούν πιθανότατα το 15% της ομάδας των 65+, ενώ η μέση ηλικία θα υπερβεί τα 45 έτη». Πιο συγκεκριμένα, στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Ελλάδας και της Eurostat δείχνουν ότι οι μονογονεϊκές οικογένειες φθάνουν το 21,9% του συνολικού αριθμού των οικογενειών με παιδιά, δηλαδή μια στις πέντε οικογένειες είναι μονογονεϊκή. 114

133 τελευταίες δεκαετίες. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό αύξησης των αλλοδαπών που διαμένουν στον Δήμο Κορυδαλλού είναι σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με αυτό της Περιφέρειας Αττικής (46%)». «Σχετικά με την υπηκοότητα, τη συντριπτική πλειοψηφία κατέχουν οι υπήκοοι Αλβανίας (73,8% των υπηκόων τρίτης χώρας), με 2417 άτομα». Στοιχείο που επίσης χρήζει αναφοράς αποτελεί το γεγονός ότι για τους υπηκόους της πολυπληθέστερης εθνότητας (Αλβανικής), υπάρχει μια σχετικά περισσότερο ισορροπημένη εικόνα μεταξύ των δύο φύλων (54,9% άνδρες έναντι 45,1% γυναικών), γεγονός το οποίο ενδεχομένως να αντανακλά μια πιο ομαλή ενσωμάτωση και ένταξη του πληθυσμού αυτού στην τοπική κοινωνία». Η αύξηση των αλλοδαπών στη περιοχή μελέτης αναδεικνύει μια αργή αλλά σταθερή μετάλλαξη της τοπικής κοινωνίας σε πολυπολιτισμική. Αν και ο κύριος όγκος των αλλοδαπών είναι αλβανικής υπηκοότητας, δεν παύει να υφίσταται στην περιοχή ένας σημαντικός αριθμός και από άλλες εθνότητες. Παράλληλα, η οικογενειακή κατάσταση του μεγαλύτερου ποσοστού του συγκεκριμένου πληθυσμού καταδεικνύει τη σταδιακή ενσωμάτωσή του στην τοπική κοινωνία και τη μονιμότητα της παραμονής του στην χώρα. Σαφώς, η συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα θα πρέπει να είναι αποδέκτης της πολιτιστικής/αθλητικής ζωής και θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στη χάραξη πολιτικής με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της (οικονομική ευπάθεια, κοινωνική /πολιτισμική διαφοροποίηση, κ.λπ.), καταπολεμώντας οποιαδήποτε μορφή αποκλεισμού της. Παράλληλα, τίθεται το θέμα της αλληλεπίδρασης μεταξύ του αλλοδαπού και του ενδογενούς πληθυσμού σε περίοδο οικονομικής κρίσης και η αναγκαιότητα της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης για την αποφυγή των κοινωνικών εντάσεων. Ανάλυση Υπάρχουσας Κατάστασης 5 η Διαπίστωση Σταδιακή βελτίωση μορφωτικού επιπέδου πληθυσμού του Δήμου Κορυδαλλού με σταθερά ανοδική πορεία Μελέτη Υπάρχουσας Κατάστασης Έκθεση Ι.1: «εμφανίζεται σημαντική αύξηση από το 2001 έως το 2011 των αποφοίτων ΑΕΙ ή ΤΕΙ, μείωση στους αποφοίτους μέσης εκπαίδευσης και στοιχειώδους εκπαίδευσης». «... οι απόφοιτοι μέσης και στοιχειώδους εκπαίδευσης 36 συνιστούν τον κύριο κορμό του πληθυσμού του Δήμου Κορυδαλλού, με ποσοστό 26,48% και 21,39% αντίστοιχα για το ». «Συγκρίνοντας τους κατόχους Διδακτορικού ή Μεταπτυχιακού τίτλου / Πτυχιούχους Παν/μίου - Πολυτεχνείου, ΑΤΕΙ, ΑΣΠΑΙΤΕ, ανώτερων επαγγελματικών και ισότιμων σχολών, παρατηρείται ότι ο αντίστοιχος πληθυσμός του Δήμου Κορυδαλλού κυμαίνεται σε ποσοστά πολύ μικρότερα σε σύγκριση με εκείνα της Περιφέρειας (14,32% έναντι 22,19%) και εμφανίζονται επίσης μικρότερα, κατά δύο περίπου μονάδες, σε σχέση με τα αντίστοιχα της Χώρας (16,73%)». 36 Η κατηγορία απόφοιτοι στοιχειώδους εκπαίδευσης αναφέρεται στους απόφοιτους του δημοτικού σχολείου. Η κατηγορία απόφοιτοι μέσης εκπαίδευσης αναφέρεται στους απόφοιτους του λυκείου και των τεχνικών-επαγγελματικών σχολών. 115

134 Το μορφωτικό επίπεδο στην περιοχή μελέτης παρουσιάζει τη τελευταία δεκαετία σημαντική τάση βελτίωσης, καθώς υφίσταται θετική μεταβολή της τάξης του 60% των αποφοίτων ΑΕΙ/ΤΕΙ μεταξύ 2001 και 2011 και αντίστοιχα σημαντική μείωση της τάξης του 25% των αποφοίτων στοιχειώδους εκπαίδευσης. Βέβαια, το μορφωτικό επίπεδο του πληθυσμού εξακολουθεί να είναι χαμηλό σε σχέση με την περιφέρεια, καθώς κυριαρχούν οι απόφοιτοι μέσης και στοιχειώδους εκπαίδευσης. Η συγκεκριμένη διαπίστωση σε σχέση και με το δημογραφικό προφίλ του πληθυσμού επηρεάζει τη διαμόρφωση της πολιτιστικής πολιτικής, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα και τη σημασία της για τη δια βίου εκπαίδευση του πληθυσμού. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας και χαμηλής μόρφωσης δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν τις αλλαγές που επέρχονται στην κοινωνία και τον πολιτισμό (π.χ. ψηφιακός πολιτισμός), είτε γιατί δεν έχουν τις γνώσεις είτε γιατί αντιμετωπίζουν κάθε τι το διαφορετικό με επιφύλαξη. Από την άλλη πλευρά, οι νεότεροι, με καλύτερο επίπεδο εκπαίδευσης, απαιτούν μια πολιτιστική δραστηριοποίηση και πολιτιστικό πλουραλισμό είτε αυτός είναι ο ψηφιακός πολιτισμός είτε ο εναλλακτικός τρόπος πολιτιστικής έκφρασης Ανάλυση Υπάρχουσας Κατάστασης 6 η Διαπίστωση Σημαντική αύξηση του ποσοστού ανεργίας Μελέτη Υπάρχουσας Κατάστασης Έκθεση Ι.1: «Το έτος 1981, οι άνεργοι αποτελούσαν το 6,2% του Οικονομικά Ενεργού Πληθυσμού (ΟΕΠ), ποσοστό που παρουσιάζει σταθερή αύξηση φτάνοντας στο 10,03% του ΟΕΠ το 1991, το 10,93 % το 2001 και εκτοξεύεται στο 20,44% το Η αύξηση του ποσοστού της ανεργίας παρατηρείται πιο έντονη μεταξύ των περιόδων και ». Σε επίπεδο χώρας, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, η ανεργία στο τέλος του 2014 έφτανε το 25, 5 %, παρουσιάζοντας σταθερά αυξητικές τάσεις από το Η ίδια αυξητική τάση προφανώς θα έχει καταγραφεί και σε επίπεδο δήμου, καθώς η ανεργία πλήττει περισσότερο τα άτομα χαμηλού μορφωτικού επίπεδου, τους νέους και τις γυναίκες. Η ανεργία επιφέρει μια σειρά από συνέπειες οικονομικές, ψυχολογικές, κοινωνικές κ.ά. για όσους την βιώνουν, συνέπειες που θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν στη χάραξη πολιτικών. Ο πολιτισμός μπορεί με πολλαπλούς τρόπους να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των συνεπειών αυτών. Η ενασχόληση των ανέργων με κάτι δημιουργικό μπορεί είτε να περιορίζει το εύρος των συγκεκριμένων συνεπειών είτε να δημιουργήσει νέες ευκαιρίες απασχόλησης (πολιτιστική οικονομία). Ανάλυση Υπάρχουσας Κατάστασης 7 η Διαπίστωση Σημαντική αύξηση του ποσοστού ανεργίας των «νέων» ανέργων στον Κορυδαλλό Εμφάνιση του φαινόμενου των ΝΕΕΤ; Μελέτη Υπάρχουσας Κατάστασης Έκθεση Ι.1: «Το 70% των νέων στο σύνολο των ανέργων, αποτελεί ένδειξη αδυναμίας για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στον Δήμο, γεγονός που συσχετίζεται με τη 116

135 οικονομική ύφεση της χώρας και τα υψηλά ποσοστά της νεανικής ανεργίας». «.Παράλληλα η τελευταία απογραφή αναδεικνύει μια αύξηση ενός 6% των αποφοίτων δημοτικού ή/και ίσως της σχολικής διαρροής, γεγονός που συμβαδίζει με τα προβλήματα της οικονομικής ύφεσης στην περιοχή ή/και την ύπαρξη συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων ΡΟΜΑ». «... Αύξηση 25% πραγματοποιείται και στους αποφοίτους της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και μείωση 15% στους αποφοίτους ανώτερων σχολών...». Το κοινωνικό και οικονομικό υπόβαθρο της περιοχής μελέτης, σε συνδυασμό με την παρατεταμένη οικονομική κρίση και το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο του πληθυσμού της, αποτελούν βασικούς προσδιοριστικούς παράγοντες εμφάνισης του φαινόμενου των ΝΕΕΤ 37. Ήδη καταγράφεται στατιστικά η ανεργία και η σχολική διαρροή. Η περαιτέρω εμφάνιση της συγκεκριμένης ομάδας, με προσχώρηση ολοένα και περισσότερων νέων στην ομάδα ΝΕΕΤ, θα επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στην τοπική κοινωνία. Ως τέτοιες ενδεικτικά αναφέρονται η απώλεια που υφίσταται η ίδια η τοπική κοινωνία σε ανθρώπινο δυναμικό και δη σε δυναμικό νέων, συνέπειες για τους νέους που περιέρχονται στην κατάσταση αυτή και μπορεί να είναι μακροχρόνιες, επηρεάζοντας τόσο τις μελλοντικές επαγγελματικές τους προοπτικές όσο και την ψυχική και πνευματική τους υγεία. Τα άτομα αυτά βρίσκονται περισσότερο εκτεθειμένα στον κίνδυνο να βιώσουν ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών κινδύνων, όπως το να οδηγηθούν σε αποξένωση (μέσα από δυσλειτουργικές οικογενειακέςδιαπροσωπικές σχέσεις), σε χρήση ναρκωτικών και άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών, σε παραβατική συμπεριφορά και τελικά να εξορισθούν στο κοινωνικό περιθώριο. Ανάλυση Υπάρχουσας Κατάστασης 8 η Διαπίστωση Ο Δήμος Κορυδαλλού ως υπερ-τοπικό κέντρο εστίασης και εμπορίου Μελέτη Υπάρχουσας Κατάστασης Έκθεση Ι.1: «.αναδεικνύει μια σημαντική ενίσχυση του κλάδου εστίασης, σε μια περίοδο μάλιστα έντονης κρίσης και συρρίκνωσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας της περιοχής, ιδιαίτερα δε του λιανικού εμπορίου και των κατασκευών, ο οποίος συνεχώς φθίνει».... «Ειδικότερα, στον τομέα του πολιτισμού, του αθλητισμού και των τεχνών δραστηριοποιούνται στην περιοχή μελέτης για το 2010, 100 επιχειρήσεις, άρα το 2,6 % των συνόλου επιχειρήσεων για το συγκεκριμένο έτος. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι μεταξύ 2000 και 2010 οι συγκεκριμένοι κλάδοι επιχειρηματικής δραστηριότητας παρουσιάζουν μια ιδιαίτερα θετική πορεία (μεταβολή της τάξης του 47,5 %, όπου από 68 το 2000 αυξήθηκαν σε 100 έως το 2010 ). 37 Ο δείκτης NΕΕΤ - Not in Education, Employment, or Training - αφορά τους νέους εκείνους που βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας, εκπαίδευσης ή κατάρτισης από το σύνολο του πληθυσμού των νέων ηλικίας ετών. See more at: 117

136 Ο Κορυδαλλός αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αγορές της ευρύτερης περιοχής με κάθε είδους καταστήματα, ιδιαίτερα στον τομέα του λιανικού εμπορίου και της ψυχαγωγίας-εστίασης. Γενικότερα για τους συγκεκριμένους κλάδους, αποτελεί έναν υπερ-τοπικό πόλο έλξης τόσο της ευρύτερης περιοχής του Πειραιά όσο και της Δυτικής Αττικής. Η οικονομική κρίση μπορεί να έπληξε το λιανικό εμπόριο της περιοχής, αλλά ανέδειξε και νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες στη περιοχή μελέτης, που στρέφονται πρώτιστα στο κλάδο της εστίασης και της ψυχαγωγίας, αλλά και εναλλακτικών επιχειρηματικών μορφών π.χ. κοινωνικών επιχειρήσεων. Ανάλυση Υπάρχουσας Κατάστασης 9 η Διαπίστωση Η ύπαρξη εκτάσεων στη περιοχή των Λατομείων Μελέτη Υπάρχουσας Κατάστασης Έκθεση Ι.1: «Έκταση περίπου 700 στρ. καταλαμβάνουν τα παλαιά Λατομεία. Η ενιαία λατομική ζώνη καλύπτει μια έκταση 350 στρεμμάτων, εκ των οποίων τα 320 ανήκουν διοικητικά στον Δήμο Κορυδαλλού, ενώ τα 30 στον Δήμο Αγ. Βαρβάρας... «... Η απαλλοτρίωση του χώρου και η κατασκευή του αθλητικού κέντρου αναμένεται να επιδράσει καθοριστικά στην αναμόρφωση ολόκληρης της περιοχής, αλλά και του Δήμου συνολικότερα. Έχει ολοκληρωθεί η απαλλοτρίωση περιοχής 120 στρεμμάτων, ενώ ο βασικός στόχος για την αναβάθμιση του χώρου εξακολουθεί να είναι η κατασκευή των αθλητικών χώρων...». Η αναμενόμενη διαμόρφωση ενός νέου χώρου άθλησης και αναψυχής στην εν λόγω περιοχή εκτιμάται ότι θα συνεισφέρει σημαντικά στην ισορροπημένη κατανομή των αθλητικών/πολιτιστικών υποδομών στην περιοχή μελέτης, αλλά και στην ανάδειξη μιας νέας ταυτότητας για την πόλη του Κορυδαλλού ως υπερτοπικού κέντρου άθλησης και αναψυχής. Ανάλυση Υπάρχουσας Κατάστασης 10 η Διαπίστωση Ικανοποιητικές κοινωνικές υποδομές - Χωρική ανισοκατανομή εκπαιδευτικών υποδομών Μελέτη Υπάρχουσας Κατάστασης Έκθεση Ι.1: «Ο αριθμός των εκπαιδευτικών υποδομών κρίνεται ικανοποιητικός σε σχέση με τον πληθυσμό του Δήμου Κορυδαλλού (σύμφωνα και με τα προβλεπόμενα σταθερότυπα του ΥΠΕΧΩΔΕ για τον εξοπλισμό της πόλης, όπως καταγράφονται στο ΓΠΣ Δήμου Κορυδαλλού, 2004)...». «Ωστόσο, παρατηρείται μια υπερσυγκέντρωση εκπαιδευτικών υποδομών σε συγκεκριμένες πολεοδομικές ενότητες ( π.χ. 5 νηπιαγωγεία και 4 δημοτικά στην Π.Ε. 4) και ειδικότερα στην περιοχή των φυλακών. Από την άλλη, παρατηρείται η απουσία εκπαιδευτικών υποδομών σε ολόκληρες πολεοδομικές ενότητες, όπως για παράδειγμα την Π.Ε. 1, η οποία σχετίζεται με την ανυπαρξία ελεύθερων χώρων...». 118

137 Η ύπαρξη ενός σημαντικού αριθμού κοινωνικών και εκπαιδευτικών υποδομών αναδεικνύουν μια ανισοκατανομή τους στον χώρο του Δήμου, η οποία συνδέεται με το γεγονός ότι αναπτύχθηκαν εκ των υστέρων στον πολεοδομικό ιστό. Από την άλλη, οι υφιστάμενες κοινωνικές (π.χ. πλατείες, ΚΑΠΗ) και εκπαιδευτικές δομές μπορούν να αποτελέσουν χώρους διενέργειας πολιτιστικών και αθλητικών γεγονότων, καθώς αρκετές από αυτές διαθέτουν τον αναγκαίο εξοπλισμό και παρουσιάζουν εν γένει καλύτερη κατανομή στον χώρο από τις υφιστάμενες αθλητικές και πολιτιστικές υποδομές Διαπιστώσεις σχετικά με τους Τομείς του Πολιτισμού και Αθλητισμού στον Δήμο Κορυδαλλού Η εμβάθυνση στην υπάρχουσα κατάσταση του Δήμου Κορυδαλλού και ειδικότερα στους τομείς του πολιτισμού και του αθλητισμού (βλ. Έκθεση Ι.1) έχει οδηγήσει σε μια σειρά από διαπιστώσεις, οι οποίες έχουν ως ακολούθως: Πολιτισμός Αθλητισμός 1η διαπίστωση Ο πολιτισμός και ο αθλητισμός θεωρούνται σημαντικά στοιχεία της ταυτότητας της πόλης Ο πολιτισμός και ο αθλητισμός αποτελούν σημαντικό στοιχείο της ταυτότητας της πόλης. Δράσεις όπως ο «Πολιτιστικός Σεπτέμβρης» ή υποδομές όπως το «Σινέ Παράδεισος» συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον όχι μόνο του τοπικού πληθυσμού αλλά και των γειτονικών δήμων. Πολλές από αυτές τις δράσεις διοργανώνονται για παρά πολλά χρόνια, π.χ. η δράση «Πάμε Θέατρο», η οποία βρίσκεται ήδη στον 20 ο χρόνο λειτουργίας της και αριθμεί πάνω από 2000 μέλη». Επιπλέον, η ανάδειξη του πολιτισμού ως στοιχείο της ταυτότητας της πόλης αποτελεί συγκεκριμένη πολιτική επιλογή της τοπικής ηγεσίας (βλ. Επιχειρησιακό Σχεδιασμό του Δήμου ). Όπως, επίσης διαπιστώθηκε και από την ανάλυση του οικονομικού περιβάλλοντος στην περιοχή μελέτης, οι επιχειρηματικές δραστηριότητες, είτε εναλλακτικές είτε μη, που σχετίζονται με τον πολιτισμό/αθλητισμό αναπτύσσονται στην περιοχή μελέτης παρά την παρατεταμένη οικονομική κρίση, τονώνοντας την τοπική απασχόληση (βλ. διαπίστωση 8 παραπάνω). Πολιτισμός Αθλητισμός 2η διαπίστωση Σημαντικός ο ρόλος του Οργανισμού Άθλησης και Πολιτισμού (ΟΑΠ) στην πολιτιστική/αθλητική δραστηριότητα του Δήμου Κορυδαλλού Ο πολιτιστικός τομέας αποτελεί έναν από τους επτά τομείς αρμοδιοτήτων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και στον συγκεκριμένο Δήμο η συγκεκριμένη πολιτική ασκείται από το 1983 και για τον πολιτισμό και τον αθλητισμό αντίστοιχα- μέσω θεσμοθετημένων νομικών πρόσωπων. Σήμερα, κύριος εκφραστής της πολιτικής σε τοπικό επίπεδο είναι ο Οργανισμός Άθλησης και Πολιτισμού, που συστάθηκε μετά το νέο θεσμικό πλαίσιο του Καλλικράτη. Ο συγκεκριμένος φορέας αποτελεί την κορωνίδα υποστήριξης της πολιτιστικής και αθλητικής ζωής του Δήμου. 119

138 Σύμφωνα με ανάλυση που έχει προηγηθεί (βλ. Έκθεση Ι.1), ο ΟΑΠ παρέχει μια σειρά από πολιτιστικά/αθλητικά προγράμματα ανταποδοτικού χαρακτήρα, εξυπηρετώντας το χρόνο 2932 άτομα, ήτοι γύρω στο 5% του τοπικού πληθυσμού. Το συγκεκριμένο ποσοστό αυξάνει εάν συνυπολογιστεί η συμμετοχή -που δεν μπορεί εύκολα να καταγραφεί- σε μη ανταποδοτικές δράσεις, όπως φεστιβάλ, εκδηλώσεις, εκθέσεις, αθλητικά ή πολιτιστικά δρώμενα κτλ. Επιπλέον πολλές δράσεις, όπως ο Πολιτιστικός Σεπτέμβρης, προσελκύουν έναν μεγάλο αριθμό αποδεκτών και εκτός του τοπικού πληθυσμού. Πολιτισμός Αθλητισμός 3η διαπίστωση Υλοποίηση μεγάλου εύρους δράσεων πολιτισμού & αθλητισμού στην περιοχή από οργανώσεις / φορείς τοπικού ενδιαφέροντος Στην περιοχή μελέτης έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα 70 πολιτιστικοί/αθλητικοί φορείς ή οργανώσεις είτε αυτοί υπάγονται στον ΟΑΠ είτε όχι. Ανεξάρτητοι φορείς εκπροσώπησης ή προώθησης πολιτιστικών θεμάτων κατεγράφησαν 30, ενώ αθλητικοί φορείς 26, με σύνολο 56 φορέων. Οι πολιτιστικοί φορείς παρέχουν ποικίλες πολιτιστικές δράσεις, όπως διοργάνωση εκδηλώσεων και φεστιβάλ, εκμάθηση παραδοσιακών χωρών, διοργάνωση θεατρικών ομάδων, διοργάνωση χοροεσπερίδων κ.λπ., αλλά και φωτογραφίας και εικαστικών τεχνών ή εναλλακτικών δραστηριοτήτων π.χ. αλληλέγγυος πολιτισμός. Αντίστοιχα στον αθλητισμό υφίστανται προγράμματα αθλητισμού είτε ομαδικών / είτε ατομικών αθλημάτων και προγράμματα γυμναστικής μέσω του ΟΑΠ είτε/και μέσω των συλλόγων. Ιδιαίτερα οι σύλλογοι της περιοχής δραστηριοποιούνται κατά κύριο λόγο σε ομαδικά αθλήματα, κυρίως του ποδοσφαίρου, βόλεϊ ή μπάσκετ. Σημαντικός αριθμός συλλόγων έχουν ενασχόληση με την εκμάθηση πολεμικών τεχνών, όπως π.χ. η πυγμαχία. Ο ΟΑΠ, ως δημοτικός φορέας έκφρασης των τοπικών αναγκών, είναι αυτός που επιδιώκει τη διεύρυνση του εύρους των δράσεων σε νέες εκφάνσεις της πολιτισμικής δημιουργίας π.χ. πρόσφατα εισήχθησαν δύο νέα εργαστήρια: α) «Οι Καλλιτεχνικές Εφαρμογές» μέσω σεμιναρίων για δημιουργικές εφαρμογές της τέχνης σε αντικείμενα, ρούχα, αξεσουάρ διακοσμητικά και χρηστικά είδη, και β) Κόμικς graphic novel-animation που απευθύνεται κυρίως σε εφήβους. Πολιτισμός Αθλητισμός 4η διαπίστωση Ύπαρξη διαφορετικών τομέων πολιτιστικής δραστηριότητας ΕΜΦΑΣΗ: μουσική - παραδοσιακός πολιτισμός Σημαντική είναι η έμφαση που δίδεται στον παραδοσιακό πολιτισμό είτε αυτός αφορά τους παραδοσιακούς χορούς είτε τα ήθη και έθιμα περιοχών, μέχρι και τη γαστρονομία συγκεκριμένων περιοχών της χώρας. Ο πολιτισμός αποτελεί δράση για το 22% των καταγεγραμμένων φορέων της περιοχής. Παράλληλα, το 30% των φορέων αποτελούν οι εθνικοτοπικοί σύλλογοι, η δραστηριοποίηση των οποίων έχει ως κύριο 120

139 στοιχείο της δράσης τους την ανάδειξη και διάδοση του πολιτισμού του τόπου καταγωγής τους. Πολιτισμός Αθλητισμός 5η διαπίστωση Ύπαρξη προγραμμάτων, δράσεων και εκδηλώσεων για όλες τις ηλικιακές / κοινωνικές ομάδες Στο πλαίσιο της καταγραφής είτε των δράσεων του ΟΑΠ είτε των δράσεων των φορέων διαπιστώθηκε αρχικά, ότι υφίστανται κάποια προγράμματα και δράσεις εξειδικευμένες π.χ. που αφορούν τα παιδιά, τους εφήβους, τους ενήλικες, τις γυναίκες, τους μαθητές, την Τρίτη ηλικία, τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού είτε αυτές αφορούν τον πολιτισμό είτε τον αθλητισμό (π.χ. ο αθλητισμός για εφήβους ή παιδική χορωδία κτλ). Διαπιστώνεται όμως μια αποσπασματική και ασυντόνιστη κάλυψη κάποιων αναγκών είτε από τον Δήμο είτε από τους φορείς μεμονωμένα για προγράμματα που σχετίζονται με ΑμΕΑ και μετανάστες. Παράλληλα, εμφανίζεται εν μέρει μια παραδοσιακή αντίληψη για τις ανάγκες των πληθυσμιακών ομάδων π.χ. η Τρίτη ηλικία (θέατρο, χορωδία, παραδοσιακοί χοροί ) και όχι νέων τρόπων καλλιτεχνικής έκφρασης και δημιουργίας (π.χ. φωτογραφία ψηφιακός πολιτισμός) ή αθλητικής έκφρασης (π.χ. γιόγκα). Πολιτισμός Αθλητισμός 6η διαπίστωση Ύπαρξη ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ πολιτιστικών/αθλητικών υποδομών - Αλλά ΧΩΡΙΚΗ ΑΝΙΣΟΚΑΤΑΝΟΜΗ υποδομών στις πολεοδομικές ενότητες του Δήμου Σε σχέση με τις υποδομές πολιτισμού και αθλητισμού διαπιστώθηκαν τα εξής: α) Ο συνολικός αριθμός των δημοτικών υποδομών αθλητισμού /πολιτισμού είναι ικανοποιητικός (βλ. Έκθεση Ι.1), καθώς στη διάθεση του κοινού βρίσκονται έξι σύγχρονα Δημοτικά Γυμναστήρια με πλήρη εξοπλισμό, τα δύο από αυτά στον Άνω Κορυδαλλό και στο Σχιστό αντίστοιχα και λειτουργούν 2 πολιτιστικά κέντρα, 2 θέατρα, 1 βιβλιοθήκη και 1 κινηματογράφος. β) Διαπιστώθηκε παράλληλα όμως μια χωρική ανισοκατανομή των υποδομών στον Δήμο. Μια χωρική συγκέντρωση των αθλητικών υποδομών στο κέντρο του Δήμου, η οποία συσχετίζεται και με τη χωρική συγκέντρωση των αθλητικών σωματείων της περιοχής. Ένα σημαντικό συμπέρασμα που απορρέει από την καταγραφή και τη χωρική αποτύπωση της θέσης των αθλητικών σωματείων είναι η συγκέντρωση αυτών στην περιοχή ουσιαστικά του Κάτω Κορυδαλλού, στην περιοχή δηλαδή γύρω από το νέο δημαρχείου του Δήμου (βλ. σχετική έκθεση Ι.1, όπου αναφέρεται ότι το 56% των συλλόγων χωροθετείται στη συγκεκριμένη περιοχή, γεγονός που συσχετίζεται με την ύπαρξη των αναλόγων υποδομών). Και στις πολιτιστικές υποδομές παρατηρείται μια συγκέντρωσή τους γύρω από το εμπορικό / διοικητικό κέντρο του Δήμου. 121

140 4.3. Αξιολόγηση Τομέων Πολιτισμού και Αθλητισμού στον Δήμο Κορυδαλλού - SWOT Ανάλυση Στο συγκεκριμένο κεφάλαιο επιδιώκεται μια πρώτη αξιολόγηση των τομέων του πολιτισμού και του αθλητισμού στον Δήμο του Κορυδαλλού. Η εν λόγω αξιολόγηση γίνεται με τη βοήθεια της ανάλυσης SWOT και περιλαμβάνει δύο επίπεδα αξιολόγησης: Το πρώτο επίπεδο, στο οποίο αξιολογούνται οι τομείς πολιτισμού και αθλητισμού αυτοί καθαυτοί στην περιοχή μελέτης. Το δεύτερο επίπεδο, στο οποίο αξιολογούνται οι υφιστάμενες δομές και η εν γένει δραστηριότητα της τοπικής διοίκησης στους τομείς του πολιτισμού και του αθλητισμού, οι οποίες υλοποιούνται με πυρήνα τον Οργανισμό Άθλησης και Πολιτισμού (ΟΑΠ) αλλά και ένα σύνολο άλλων υποστηρικτικών δομών, όπως το Τμήμα Έρευνας και Τοπικής Ανάπτυξης, το Τμήμα Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης κ.λπ. Οι δύο αυτές αξιολογήσεις παρουσιάζονται στη συνέχεια. Α. SWOT ανάλυση τομέων πολιτισμού και αθλητισμού Η αναλυτική μελέτη της υφιστάμενης κατάστασης των τομέων του πολιτισμού και του αθλητισμού στον Δήμο Κορυδαλλού επιτρέπει την αξιολόγηση και τη συνολική διεξαγωγή συμπερασμάτων αναφορικά με τα ισχυρά σημεία, τις αδυναμίες, τις ευκαιρίες και τις απειλές των εν λόγω τομέων στην περιοχή μελέτης. Με τη βοήθεια της μεθόδου SWOT παρουσιάζονται με συνοπτικό τρόπο τα χαρακτηριστικά (πλεονεκτήματα ή αδυναμίες) της υφιστάμενης κατάστασης, ενώ εξετάζονται επίσης και οι τάσεις/παράγοντες του εξωτερικού περιβάλλοντος που εκτιμάται ότι θα επηρεάσουν θετικά (ευκαιρίες) ή αρνητικά (απειλές) τους τομείς του πολιτισμού και του αθλητισμού στον Δήμο Κορυδαλλού. A.1. Συνθετική παρουσίαση ισχυρών σημείων - πλεονεκτημάτων Σχετικά ικανοποιητικός αριθμός υποδομών πολιτισμού και αθλητισμού. Ύπαρξη χώρων περιαστικού πρασίνου στην περιοχή του Σχιστού (όρος Αιγάλεω) που προσφέρει ευκαιρίες για τη διοργάνωση διαφόρων δράσεων, όπως για παράδειγμα εναλλακτικών μορφών αθλητισμού. Ύπαρξη σημαντικών κοινόχρηστων χώρων (κατά κύριο λόγο πλατείες) στην περιοχή εντός των ορίων του δήμου, που προσφέρονται για τη διοργάνωση πολιτιστικών και αθλητικών εκδηλώσεων. Υλοποίηση μεγάλου εύρους δράσεων σχετικών με τον πολιτισμό και τον αθλητισμό στην περιοχή, τόσο από οργανώσεις και φορείς της τοπικής κοινωνίας όσο από δομές του ίδιου του δήμου. Οικονομική δραστηριότητα εντός των ορίων του Δήμου, η οποία παρουσιάζει σημάδια ανθεκτικότητας στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης που πλήττει τη χώρα στο σύνολό της. Το στοιχείο αυτό δίνει τη δυνατότητα αναζήτησης χορηγιών και οικονομικής στήριξης, από τον ιδιωτικό τομέα, των πολιτιστικών δράσεων του δήμου. 122

141 Λειτουργία εντός των ορίων της πόλης σημαντικών πρωτοβουλιών σχετικών με των πολιτισμό που συνδυάζουν τη συνεργασία δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, όπως το «Σινέ Παράδεισος», με εντυπωσιακά αποτελέσματα, που υπερβαίνουν το τοπικό στοιχείο και εκτείνονται σε ολόκληρο το μητροπολιτικό κέντρο. Ισχυροποίηση συμμετοχής των πολιτών στη χάραξη πολιτικής για τον αθλητισμό και τον πολιτισμό, αξιοποιώντας και την εμπειρία που έχει αναπτυχθεί στο παρελθόν σε σχέση με συμμετοχικές διαδικασίες κυρίως από τη διοργάνωση του συμμετοχικού προϋπολογισμού την περίοδο Ύπαρξη σημαντικών διαθέσιμων εκτάσεων, όπως ο χώρος των πρώην λατομείων (έκτασης 110 στρ.), ο οποίος προορίζεται για την κατασκευή αθλητικού κέντρου. Οι δυνατότητες της μελλοντική αξιοποίησης του χώρου των λατομείων και η δυναμική που θα προσδώσει η κατασκευή του αθλητικού κέντρου στον Δήμο Κορυδαλλού, έχουν ενδεχομένως και υπερτοπικό χαρακτήρα. Η κατασκευή του αθλητικού κέντρου στην περιοχή των λατομείων αναμένεται να δώσει μεγάλη ώθηση στον μαζικό αθλητισμό και γενικότερα στις αθλητικές δραστηριότητες και παράλληλα να συμβάλει στην οικονομική αναβάθμιση της γύρω περιοχής. Η οργανωμένη ανάπτυξη του Πολεοδομικού Κέντρου στην κεντρική περιοχή του Δήμου, μετά την απελευθέρωση των χώρων του σωφρονιστικού ιδρύματος, που προσφέρει δυνατότητες, λόγω του ελεύθερου αδόμητου χώρου, αξιοποίησής του. Η σταδιακή απομάκρυνση των φυλακών, με πρώτη αυτή του γυναικείου τμήματος που ολοκληρώθηκε, δημιουργεί νέους ελεύθερους χώρους στο κέντρο της πόλης, οι οποίοι μπορούν να αξιοποιηθούν προς την κατεύθυνση ανάπτυξης καινοτόμων οικονομικών, πολιτιστικών, και κοινωνικών υποδομών και δραστηριοτήτων υπερτοπικού ενδιαφέροντος. Ύπαρξη κεντρικής σημασίας αναπτυξιακών πόλων (κεντρικός οδικός άξονας, η προοπτική της απόδοσης χώρων των Φυλακών στον δήμο, ο περιαστικός χώρος, ο χώρος των λατομείων) μπορούν να αποτελέσουν τα σημεία αναφοράς που θα προσδώσουν στον Κορυδαλλό αντικειμενικά υπερτοπική σημασία. Λειτουργία του κέντρου αναψυχής και άλλων μεγάλων επενδύσεων που έχουν υλοποιηθεί στην περιοχή του Ρέντη, στοιχείο που δημιουργεί πολλαπλασιαστικά οφέλη και νέες ευκαιρίες στις άμεσα γειτνιάζουσες περιοχές, με θετική συμβολή στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων ψυχαγωγίας και την απασχόληση. Σημασία που αποδίδεται στις δράσεις πολιτισμού σε τοπικό επίπεδο και η στήριξη από τις τοπικές αρχές. Προοπτική διασύνδεσης των επιμέρους περιοχών του Κορυδαλλού μέσω διαδρομών π.χ. ποδηλατικών, προσδίδει σημαντικές προοπτικές για την υλοποίηση δράσεων. Η λειτουργική και οργανωμένη τακτοποίηση των εδαφών του ορεινού όγκου του Αιγάλεω υπό το καθεστώς της υφιστάμενης θεσμικής του θεώρησης ως υπερτοπικός πόλος πολιτιστικών και αθλητικών λειτουργιών και δραστηριοτήτων αναψυχής και ως σύμπλεγμα ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων πρασίνου. A.2. Συνθετική παρουσίαση αδυναμιών Άνιση χωρική κατανομή των αθλητικών και πολιτιστικών υποδομών στις πολεοδομικές ενότητες του Δήμου, με κυρίαρχο πρόβλημα τη συγκέντρωση σε συγκεκριμένη πολεοδομική ενότητα της πόλης. 123

142 Λειτουργία των φυλακών εντός των ορίων της πόλης, η οποία υποβαθμίζει την εικόνα της και ευνοεί την ανάπτυξη αρνητικών στερεοτύπων. Λόγω της παρουσίας των φυλακών, είναι δεσμευμένη μια έκταση περίπου 100 στρεμμάτων στο πολεοδομικό κέντρο της πόλης, η οποία θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ποικιλοτρόπως. Φαινόμενα αποκλεισμού που παρουσιάζονται στην περιοχή του Σχιστού Κορυδαλλού σε σχέση με την πολιτιστική και αθλητική δραστηριότητα. Σχετικά χαμηλό ποσοστό ενεργοποίησης της κοινωνίας των πολιτών. Απαξίωση του όρους Αιγάλεω και η δυσκολία υπέρβασης, γραφειοκρατικού πολλές φορές χαρακτήρα (π.χ. δασαρχείο), δυσκολιών για την αξιοποίησή του. Δομικά προβλήματα του ίδιου του θεσμού της αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα, ως απόρροια των σχέσεων εξάρτησης και παράλληλα ανωριμότητας που παρουσιάζεται μεταξύ των φορέων της αυτοδιοίκησης και της κεντρικής εξουσίας, τα οποία επιδρούν άμεσα στην αποτελεσματική και την αποδοτική λειτουργία του. Προβλήματα έχουν προκληθεί από τις παρατεταμένες συνθήκες οικονομικής κρίσης στην εύρυθμη κοινωνική και κυρίως οικονομική λειτουργία της πόλης. Και παρά το γεγονός ότι ο Δήμος Κορυδαλλού, σε σύγκριση με γειτονικές περιοχές, παρουσιάζει μια καλύτερη προς το παρόν εικόνα, οι αντοχές της επιχειρηματικής κοινότητας λόγω της κρίσης φαίνεται να αγγίζουν τα όριά τους, με προφανείς δυσμενείς επιπτώσεις στην περίπτωση της παρατεινόμενης δυσπραγίας σε οικονομικό επίπεδο. Το ίδιο ισχύει και για τις κοινωνικές ομάδες της περιοχής. Αυξανόμενη τάση των ποσοστών φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού του τοπικού πληθυσμού λόγω της μακροχρόνιας ανεργίας στην ευρύτερη περιοχή. Οι συνθήκες της ευρύτερης οικονομικής κρίσης που διέρχεται η χώρα έχουν μειώσει σε σημαντικό βαθμό τη δυνατότητα των πολιτών στην παρακολούθηση δραστηριοτήτων σχετικών με τον πολιτισμό, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που υπάρχει αντίτιμο για τη συμμετοχή τους σε αυτές. Διαμόρφωση μιας έντονης τάσης, που καταγράφεται σε επίπεδο περιφέρειας, και αφορά την περιθωριοποίηση του νεανικού πληθυσμού, μιας ευάλωτης πλέον κοινωνικής ομάδας, η οποία πλήττεται σημαντικά από την ανεργία. Κύρια χαρακτηριστικά αυτής της τάσης είναι η ανεργία και η αποχή από την εκπαίδευση, των NEETs 38. Η τάση αυτή διαφαίνεται και στην περιοχή του Δήμου Κορυδαλλού. Οι νέες δημογραφικές τάσεις, καθώς υφίσταται συνεχής δημογραφική γήρανση του πληθυσμού. A.3. Συνθετική παρουσίαση ευκαιριών - προοπτικών Η σημασία που αποδίδεται στις δράσεις πολιτισμού σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και οι ευκαιρίες για την αξιοποίησή τους από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, αλλά και πόρους του ιδιωτικού τομέα. Ως παράδειγμα μπορούν να αναφερθούν οι ευκαιρίες χρηματοδότησης για τον πολιτισμό και τον αθλητισμό που προσφέρονται την προγραμματική περίοδο , αλλά και τα ανταγωνιστικά προγράμματα, όπως το Erasmus+ ή το Culture. Ο τομέας του πολιτισμού και η οικονομία του πολιτισμού και της δημιουργίας βρίσκονται σήμερα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος για την επίτευξη του στόχου της 38 NEET ή neet: a young person who is Not in Education, Employment, or Training. 124

143 βιώσιμης ανάπτυξης, αλλά και την οικονομική ανάκαμψη του ευρωπαϊκού χώρου. Η έμφαση που δίνεται στη δημιουργία ενός πολυπολιτισμικού περιβάλλοντος, μέσα από την ενσωμάτωση των οικονομικών μεταναστών στα κοινωνικά δρώμενα των αστικών περιοχών. Η υποστήριξη σχετικών δράσεων του πολιτισμού μπορεί να αποκαταστήσει μια γέφυρα για τη σύνδεση και την αλληλοκατανόηση διαφορετικών εθνοτήτων σε τοπικό επίπεδο, η οποία μπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις για την περιοχή του Δ. Κορυδαλλού. Οι δυνατότητες από τη σταδιακή ενεργοποίηση της κοινωνίας των πολιτών, η οποία εν μέσω κρίσης φαίνεται να ενδυναμώνεται ολοένα και περισσότερο. Η ανάπτυξη των ΤΠΕ (e-inclusion) και των εφαρμογών τους διευρύνει σημαντικά τις δυνατότητες για τη διεύρυνση των συμμετοχικών διαδικασιών, οι οποίες θα λειτουργήσουν ενισχυτικά στη διαμόρφωση αποτελεσματικότερων και στοχευμένων τοπικών πολιτικών για τον αθλητισμό και τον πολιτισμό. Δυνατότητες που παρέχουν οι νέες Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας για την καλύτερη αξιοποίηση, διαχείριση και προβολή δράσεων πολιτισμού και αθλητισμού και την αξιοποίηση νέων μέσων σύγχρονης δημιουργίας και έκφρασης. Η τάση ανάπτυξης νέων μορφών κοινωνικής επιχειρηματικότητας μπορούν να επιτελέσουν σημαντικό ρόλο και στον τομέα του πολιτισμού και του αθλητισμού. A.4. Συνθετική παρουσίαση απειλών Η οποιαδήποτε περαιτέρω επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης στη χώρα θα έχει άμεσες επιπτώσεις στις δυνατότητες χρηματοδότησης δράσεων σχετικών με τον αθλητισμό και τον πολιτισμό. Η έως τώρα απουσία ουσιαστικών συμμετοχικών διαδικασιών και η έλλειψη διαφάνειας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων αποτρέπει τους πολίτες από την ενεργό συμμετοχή στην κοινωνική και πολιτιστική ζωή και την ανάπτυξη κλίματος εμπιστοσύνης. Η ένταση του ανταγωνισμού στο πλαίσιο της διεκδίκησης ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων ενδέχεται να συρρικνώσει ακόμα περισσότερο τη δυνατότητα υποστήριξης σχετικών δράσεων είτε του δήμου είτε άλλων φορέων που μπορούν να ωφεληθούν από αυτές. Η συνεχής τάση αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να επιφέρει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνική πολιτιστική ζωή και τον αθλητισμό. Β. SWOT Ανάλυση δομών τοπικής διοίκησης που υλοποιούν πολιτικές/δράσεις σχετικές με τους τομείς πολιτισμού/αθλητισμού Στη συγκεκριμένη ενότητα συνοψίζονται, μέσα από την ανάλυση SWOT, τα πλεονεκτήματα, οι αδυναμίες, οι ευκαιρίες και οι απειλές που αφορούν τις υφιστάμενες δομές και την εν γένει δραστηριότητα της τοπικής διοίκησης στους τομείς του πολιτισμού και του αθλητισμού. 125

144 Β.1. Συνθετική παρουσίαση πλεονεκτημάτων - ισχυρών σημείων Η βούληση της δημοτικής αρχής ο πολιτισμός να αποτελέσει κεντρικό στοιχείο της ταυτότητας της πόλης, στοιχείο που αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της δράσης του ΟΑΠ, με τη στήριξη της τοπικής διοίκησης. Η συνεργασία που έχει αναπτυχθεί μεταξύ του ΟΑΠ και σημαντικότερων πολιτιστικών και αθλητικών φορέων της πόλης. Η στήριξη που παρέχει ο δήμος στους αθλητικούς και πολιτιστικούς φορείς, πρωτίστως αναφορικά με τη χρήση των υποδομών του και δευτερευόντως με την οικονομική υποστήριξη. Η εμπλοκή του δήμου στην ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών πολιτισμού, όπως για παράδειγμα αυτού της γαστρονομίας, μέσω της συμμετοχής στο πρόγραμμα Urbact II συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της δικτύωσης φορέων της πόλης με διαφορετικά χαρακτηριστικά και στη διαμόρφωση κοινών στόχων. Η σύνδεση του Δήμου με τον Ακαδημαϊκό χώρο ενισχύει σε σημαντικό βαθμό την τεκμηρίωση των δράσεων, ενώ παράλληλα συμβάλει καθοριστικά στην ενίσχυση της τεχνογνωσίας του στελεχιακού δυναμικού του. Η προσπάθεια συμπίεσης της τιμολογιακής πολιτικής στις δράσεις και δομές πολιτισμού και αθλητισμού του Δήμου, για τις οποίες η συμμετοχή απαιτεί κάποιο αντίτιμο. Το σχετικά υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο των αιρετών, στοιχείο που επιδρά θετικά στη δεκτικότητά τους στην καινοτομία και στις σύγχρονες προσεγγίσεις, αλλά και στην επιστημονική προσέγγιση των αντικειμένων που προΐστανται πολιτικά. Η θετική προδιάθεση και ανταπόκριση της Δημοτικής Αρχής σε καινοτόμες δράσεις. Η σχετική επάρκεια της υποδομής σε σχέση με τις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας για τις περισσότερες οργανικές μονάδες. Η σταδιακή αναβάθμιση που διαπιστώνεται στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς τους Δημότες και η αναδιάρθρωση των υπηρεσιών προς αποδοτικότερες δομές. Η συμμετοχή έξι διαφορετικών συνδυασμών στο Δημοτικό Συμβούλιο, η οποία προσδίδει έναν ιδεολογικό πλουραλισμό στο σώμα, που εκφράζει με μεγαλύτερο εύρος τις αντιλήψεις της τοπικής κοινωνίας. Η θεσμοθέτηση οργάνων, όπως η Επιτροπή Διαβούλευσης ή το Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών, τα οποία δημιουργούν θετικές προοπτικές για την ενίσχυση των συμμετοχικών διαδικασιών στις πολιτικές και δράσεις του Δήμου στους τομείς του πολιτισμού και του αθλητισμού. Οι προσπάθειες ενίσχυσης της διοργάνωσης συμμετοχικών διαδικασιών με κυριότερη δράση την υλοποίηση του συμμετοχικού προϋπολογισμού στο παρελθόν. Η ετοιμότητα του Δήμου να αξιοποιήσει τις δυνατότητες χρηματοδότησης που παρουσιάζονται μέσω εθνικών και ευρωπαϊκών προγραμμάτων λόγω της ύπαρξης στελεχωμένης οργανικής μονάδας σχετικής με τον προγραμματισμό. Β.2. Συνθετική παρουσίαση αδυναμιών Η μείωση των διαθέσιμων πόρων του Δήμου έχει συμβάλει σημαντικά στην αποδυνάμωση δράσεων πολιτισμού και αθλητισμού και στη στήριξη σωματείων, συλλόγων κ.λπ. 126

145 Ανασταλτικά λειτουργεί η συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια σε κεντρικό επίπεδο στη λήψη καθοριστικών αποφάσεων σε επίπεδο δήμου, που σχετίζονται με την υλοποίηση σημαντικών δράσεων στην πόλη. Η μη πλήρης αξιοποίηση των ευκαιριών που παρέχει η συμμετοχή σε διευρωπαϊκά δίκτυα, αλλά και η διεκδίκηση χρηματοδοτήσεων μέσω ευρωπαϊκών ανταγωνιστικών προγραμμάτων. Η έλλειψη μιας συνεκτικής στρατηγικής για τον πολιτισμό και τον αθλητισμό. Η έλλειψη συστηματικής συνεργασίας για την εξεύρεση συμπληρωματικών πόρων από άλλες πηγές, όπως η διαφήμιση. Οι ποσοτικές αλλά και ποιοτικές ελλείψεις στη στελέχωση σε συγκεκριμένες θέσεις, οι οποίες δημιουργούν διαρθρωτικά προβλήματα στην εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού. Η απουσία εφαρμογής ενός αντικειμενικού συστήματος αξιολόγησης της επάρκειας του ανθρώπινου δυναμικού στα επιμέρους τμήματα, βασισμένου σε ποσοτικοποιημένους δείκτες. Η αξιολόγηση επί του παρόντος έχει έναν σχετικά υποκειμενικό χαρακτήρα. Οι αδυναμίες της επικοινωνιακής πολιτικής του Δήμου για την προβολή των νέων δράσεων που αναπτύσσονται, από τις οποίες μπορούν να επωφεληθούν οι πολίτες. Η αδυναμία πολιτικής επιμόρφωσης κατάρτισης που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες της δια βίου εκπαίδευσης και στις σύγχρονες ανάγκες εξειδικευμένης κατάρτισης σε συγκεκριμένα θεματικά αντικείμενα κομβικής σημασίας αναφορικά με την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών τόσο στον τομέα του αθλητισμού όσο και του πολιτισμού. Ταυτόχρονα, θέτει τις υπηρεσίες σε αδυναμία να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις και να ανταπεξέλθουν στις σύγχρονες απαιτήσεις. Η έλλειψη ικανού χρόνου για τα πολιτικά στελέχη, εξαιτίας της εμπλοκής τους με κάθε μορφής εργασία, με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να εστιάσουν περισσότερο σε ζητήματα επιτελικού χαρακτήρα και στρατηγικού σχεδιασμού και οι προσπάθειές τους να επικεντρώνονται μονομερώς σε θέματα διαχείρισης της καθημερινότητας. Η αδυναμία εφαρμογής κινήτρων αποδοτικότητας, η οποία αποτελεί βέβαια εγγενές πρόβλημα της Δημόσιας Διοίκησης γενικότερα στην Ελλάδα και ουσιαστικά λειτουργεί ως περιοριστικό πλαίσιο που διέπει τους ΟΤΑ. Παρόλα αυτά, είναι δυνατή η διαμόρφωση μιας πολιτικής κινήτρων, ακόμα και με ήπιες παρεμβάσεις, οι οποίες θα καλλιεργήσουν το αίσθημα της επιβράβευσης. Η απουσία προγραμματισμού των δράσεων, η οποία πολλές φορές οδηγεί στην αποσπασματικότητά τους και στην περιορισμένη αποτελεσματικότητά τους. Η αδυναμία αποτελεσματικότερης λειτουργίας των συμμετοχικών οργάνων της Επιτροπής Διαβούλευσης και του Συμβουλίου Ένταξης Μεταναστών. Η ελλιπής συμμετοχή των ομάδων νεανικού πληθυσμού στη λήψη των αποφάσεων, η οποία ενδέχεται να προκαλεί στρεβλώσεις στην αποτύπωση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες. Β.3. Συνθετική παρουσίαση ευκαιριών - προοπτικών Η ένταξη σε ανταγωνιστικά ευρωπαϊκά προγράμματα δεν ενισχύει μόνο οικονομικά τον Δήμο, αλλά επιτρέπει τη μεταφορά τεχνογνωσίας, διαμορφώνει μια άλλου τύπου κουλτούρα μεταξύ του στελεχιακού δυναμικού του Δήμου και ευνοεί την υιοθέτηση καλών πρακτικών από τον ευρωπαϊκό χώρο. 127

146 Η περαιτέρω ανάπτυξη συνεργασιών του Δήμου με τον ιδιωτικό τομέα, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και τους κοινωνικούς εταίρους μπορεί να δώσει τεράστια ώθηση στην πολιτιστική και αθλητική δραστηριότητα στην πόλη, στη βάση των πραγματικών αναγκών. Β.4. Συνθετική παρουσίαση απειλών Ο περιορισμός των πόρων λόγω της οικονομικής κρίσης επηρεάζει την ανάπτυξη των υποδομών της τοπικής διοίκησης π.χ. στον τομέα των υποδομών Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών, με επιπτώσεις στη λειτουργία των οργανικών μονάδων και στην αποτελεσματικότητα και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Οι ελλιπείς υποδομές Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας εμποδίζουν την αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών στις διάφορες λειτουργίες της τοπικής διοίκησης, όπως χρήση GIS αλλά και ανάπτυξη του Portal, λειτουργώντας έτσι ανασταλτικά στην ανάπτυξη ποιοτικότερων και αποτελεσματικότερων υπηρεσιών, προσαρμοσμένων στις σύγχρονες ανάγκες. Το στενό οικονομικό πλαίσιο εξ αιτίας της οικονομικής ύφεσης και οι επιπτώσεις αυτού στις προσλήψεις ανθρώπινου δυναμικού λειτουργεί ανασταλτικά στην εύρυθμη λειτουργία της διοίκησης, τη μη ανανέωση των θέσεων που μένουν κενές λόγω συνταξιοδότησης, όπως επίσης και την υποστελέχωση νέων δομών. Η κατάσταση αυτή προοπτικά απειλεί την ομαλή λειτουργία της διοίκησης και προφανώς επηρεάζει όλους τους τομείς, και αυτούς του πολιτισμού και αθλητισμού. 128

147 5. Αξιολόγηση Εμποδίων Συμμετοχής στο Έργο DemoCU Η Προσέγγιση CLEAR Ο αποτελεσματικός σχεδιασμός των συμμετοχικών διαδικασιών της επόμενης φάσης απαιτεί την κατανόηση των βασικών εμποδίων συμμετοχής των φορέων / πολιτών στη διαμόρφωση των τοπικών στρατηγικών και πολιτικών. Η κατανόηση και η κατάλληλη διαχείριση αυτών, σε συνδυασμό με τις ευκαιρίες που αναδεικνύουν οι νέες τεχνολογίες, αναμένεται να συμβάλλει στη διεύρυνση της συμμετοχής των φορέων και των πολιτών στο έργο DemoCU. Στο πλαίσιο της παρούσας ανάλυσης για την περιοχή μελέτης αξιοποιείται η μεθοδολογική προσέγγιση CLEAR 39, αντλώντας πληροφόρηση και από τα δεδομένα της υπάρχουσας κατάστασης της περιοχής μελέτης που προηγήθηκε Η Προσέγγιση CLEAR Ένα βασικό μεθοδολογικό διαγνωστικό εργαλείο για την αξιολόγηση των συμμετοχικών διαδικασιών σε τοπικό επίπεδο παρέχεται από την προσέγγιση CLEAR. Το συγκεκριμένο διαγνωστικό εργαλείο εφαρμόστηκε σε 23 δήμους της Αγγλίας, προσδιορίζοντας πέντε παράγοντες που επηρεάζουν τη συμμετοχή των φορέων/πολιτών στα κοινά. Σύμφωνα με το CLEAR, οι συμμετοχικές διαδικασίες ενισχύονται όταν οι πολίτες: Can do έχουν τους πόρους και τη γνώση για να συμμετέχουν. Like to έχουν την αίσθηση της τοπικής ταυτότητας που ενισχύει τη συμμετοχή. Enabled to έχουν τις δυνατότητες για συμμετοχή. Asked to κινητοποιούνται από τη τοπική ηγεσία για να συμμετέχουν. Responded to αναγνωρίζουν ότι έχουν ληφθεί υπόψη οι απόψεις τους από την τοπική ηγεσία. Για κάθε ένα από τα παραπάνω πέντε κρίσιμα ζητήματα για την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά, το CLEAR εστιάζει στη μελέτη συγκεκριμένων παραγόντων που μπορούν να συμβάλλουν θετικά προς την κατεύθυνση αυτή. Ενδεικτικά αναφέρονται οι παρακάτω παράγοντες που επηρεάζουν την ικανότητα συμμετοχής: Τα κοινωνικο-οικονομικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού (επίπεδο εκπαίδευσης, ανεργία, δημογραφική σύνθεση πληθυσμού, βαθμός υιοθέτησης / χρήσης νέων τεχνολογιών κτλ.). Η αίσθηση της τοπικής ταυτότητας που συνδέεται με θέματα όπως η ιθαγένεια, η ομοιογένεια του τοπικού πληθυσμού, η συνεργασία και η ανάπτυξη εμπιστοσύνης μεταξύ της ηγεσίας και των φορέων/πολιτών. 39 Βλ. Lowndes, V. and Pratchett, L. (2006), CLEAR: Understanding Citizen Participation in Local Government and How to Make it Work Better, Local Governance Research Unit, De Montfort University Leicester, United Kingdom. 129

148 Οι τύποι οργανώσεων πολιτών στη περιοχή μελέτης, οι δράσεις αυτών και η επιρροή τους στα τοπικά δρώμενα, που συνιστούν καθοριστικούς παράγοντες για την εκτίμηση των δυνατοτήτων των φορέων για συμμετοχή. Οι δράσεις επικοινωνίας / παρακίνησης της συμμετοχής των πολιτών από την τοπική αρχή και η εναρμόνισή τους με τα ιδιαίτερα τοπικά χαρακτηριστικά, καθώς και η κατάλληλη επιλογή εργαλείων επικοινωνίας που θα αξιοποιηθούν στο εκάστοτε κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο, έτσι ώστε να λειτουργήσουν αποτελεσματικά για την κινητοποίηση ευάλωτων κοινωνικά ομάδων. Η ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ των τοπικών αρχών και των πολιτών, η οποία καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ανταπόκρισή τους. Ακόμη η επιλογή των κατάλληλων μέσων επικοινωνίας και συμμετοχικών προσεγγίσεων (μεθόδων συμμετοχής), που διευρύνουν την προοπτική εμπλοκής των πολιτών στις συμμετοχικές διαδικασίες. Για τα παραπάνω, πέραν της ανάγνωσης των δεδομένων της περιοχής μελέτης στο πλαίσιο της ανάλυσης της υπάρχουσας κατάστασης, αξιοποιούνται επίσης στοιχεία που αφορούν στην προηγούμενη εμπειρία συμμετοχικών διαδικασιών στην περιοχή μελέτης, που αναφέρεται στον συμμετοχικό προϋπολογισμό στον Δήμο Κορυδαλλού, πρωτοβουλία των τοπικών αρχών η οποία υλοποιήθηκε στο διάστημα και ατόνησε στη συνέχεια με το βάθεμα της οικονομικής κρίσης και τις επιπτώσεις αυτής στο ενδιαφέρον των πολιτών για συμμετοχή. Στο πλαίσιο αυτό, αξιολογείται η αποτελεσματικότητα των συμμετοχικών δράσεων που υλοποιήθηκαν, με σκοπό να διερευνηθεί ο βαθμός συμμετοχής των πολιτών και να συσχετιστεί με μια σειρά από παράγοντες, όπως αν υπήρξε η ανάλογη εκπαίδευση των φορέων και των πολιτών για τη διαδικασία αυτή, πως ανταποκρίθηκαν οι διαφορετικές ομάδες (εντοπισμός αδρανών ομάδων), πως αποτυπώθηκαν οι απόψεις τους στο τελικό σχέδιο (αν υπήρξε κάποια έκθεση που να εξηγούσε τον τρόπο συμπερίληψης των σχολίων των πολιτών στο πλαίσιο του συμμετοχικού προϋπολογισμού), κ.λπ. Η συγκεκριμένη διερεύνηση αποσκοπεί στο να εντοπίσει: Τα εμπόδια που εμφανίζονται στην εμπλοκή των πολιτών στις συμμετοχικές διαδικασίες, όπως αυτά έχουν ήδη καταγραφεί από την προηγούμενη εμπειρία. Τα αίτια αυτών και τη διασύνδεσή τους με τις διαφορετικές διαστάσεις του CLEAR. Τους δυνατούς τρόπους επιτυχούς διαχείρισης των παραπάνω εμποδίων, στοιχείο ιδιαίτερα χρήσιμο για την άρση τους και την επιτυχή έκβαση της συμμετοχικής διαδικασίας του έργου DemoCU. Μεθοδολογικά, η συγκεκριμένη αξιολόγηση θα στηριχτεί ουσιαστικά στην ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης που έχει προηγηθεί και την εμπειρία από την εφαρμογή του συμμετοχικού προϋπολογισμού, ενώ δύναται να εμπλουτιστεί περαιτέρω με τη συλλογή πληροφορίας μέσω ερωτηματολογίου αξιολόγησης των πέντε παραγόντων του CLEAR τόσο από φορείς όσο και από πολίτες της πόλης, στο πλαίσιο της επικοινωνίας του έργου DemoCU με αυτούς. 130

149 5.2. Εφαρμογή Προσέγγισης CLEAR στο Έργο DemoCU Στην συνέχεια επιδιώκεται η εφαρμογή της προσέγγισης CLEAR, απαντώντας κυρίως μέσω της ανάλυσης που έχει προηγηθεί και της προηγουμένης εμπειρίας αλλά και της ανάλυσης ενός ερωτηματολογίου προς τα στέλεχη του ΟΤΑ για τους παράγοντες επιρροής και παρακίνησης των πολιτών και φορέων για την εμπλοκή τους στη συμμετοχική διαδικασία. Η ανάλυση του δημογραφικού και κοινωνικού προφίλ του πληθυσμού του Δήμου που προηγήθηκε αναδεικνύει σχετικά με την ικανότητα των πολιτών να συμμετέχουν CAN DO τα εξής: Ο πληθυσμός του Δήμου, στο μεγαλύτερο ποσοστό του, ανήκει στην Γ ηλικία και άρα δεν έχει την ίδια δυνατότητα και γνώση χρήσης της νέας τεχνολογίας με την νεότερη γενιά. Ο πληθυσμός του Δήμου έχει χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο του από ότι ο αντίστοιχος πληθυσμός στην Περιφέρεια Αττικής, στοιχείο που ενδεχομένως περιορίζει τη δυνατότητά του να κατανοεί ή και να συνδιαλέγεται επί ίσοις όροις με την τοπική ηγεσία. Το υψηλό ποσοστό ανεργίας, ειδικά των νέων, αποτελεί έναν αποτρεπτικό παράγοντα για τη συμμετοχή στα κοινά, αποδίδοντας ευθύνες για την κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει στο πολιτικό σύστημα και την κάθε μορφής διοίκηση, θέτοντας σε αμφισβήτηση τις ειλικρινείς προθέσεις της εξουσίας για διάλογο με τους πολίτες και επηρεάζοντας έτσι αρνητικά τη διάθεση για συμμετοχή. Η κάμψη της επιχειρηματικότητας στην περιοχή και η οικονομική ύφεση ωθούν σε μια διαφορετική ιεράρχηση προτεραιοτήτων του τοπικού πληθυσμού, θέτοντας τα θέματα του πολιτισμού και του αθλητισμού χαμηλότερα στην ιεραρχία, μια «πολυτέλεια» που ενδεχομένως δεν συνάδει με τους καιρούς. Ένα σημαντικό ποσοστό πολιτών, κυρίως γυναικών, ανήκει στον μη οικονομικά ενεργό πληθυσμό, που σε συνδυασμό με την ανάδυση των γυναικείων συλλόγων στην περιοχή, αναδεικνύει τη διάσταση του φύλου στην ικανότητα συμμετοχής στα κοινά. Σε σχέση με το αίσθημα της τοπικής ταυτότητας των κατοίκων του Κορυδαλλού LIKE TO, το πληθυσμιακό προφίλ αναδεικνύει ένα υψηλό ποσοστό ετεροδημοτών και μια αντίστοιχη αύξηση των αλλοδαπών, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ενός, από άποψη ομοιογένειας, ανομοιογενούς τοπικού πληθυσμού. Παράλληλα, και η δυναμική παρουσία αρκετών εθνικοτοπικών συλλόγων, με οριοθετημένη δράση σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, αποτελεί μια ακόμη ένδειξη για το σχετικά χαμηλό αίσθημα της τοπικής ταυτότητας, ενισχύοντας την άποψη αυτή και συμβάλλοντας στο χαμηλό βαθμό κινητοποίησης των πολιτών για συμμετοχή με κινητήριο δύναμη το αίσθημα της τοπικής ταυτότητας. Όσον αφορά τις προηγούμενες συμμετοχικές διαδικασίες, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η τοπική ηγεσία είχε επιδιώξει στο παρελθόν τη συμμετοχή του τοπικού πληθυσμού στην κατάρτιση του προϋπολογισμού του Δήμου. Συγκεκριμένα, η Δημοτική Αρχή, επιχειρώντας να αναπτύξει καινοτόμες συμμετοχικές πρακτικές που θα διασφάλιζαν στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στη λήψη των αποφάσεων, προώθησε σε πρώτη φάση την κατάρτιση του ετήσιου 131

150 τεχνικού προγράμματος 40, μέσω του οποίου σε μεγάλο βαθμό καθορίζεται και η διαμόρφωση του προϋπολογισμού (έργα περιβάλλοντος και πρασίνου, όμβρια, αντιπλημμυρικά, οδοποιία, αναπλάσεις, ηλεκτροφωτισμός, διαχείριση απορριμμάτων, κ.λπ.) κατά το Διοργανώθηκαν 11 συναντήσεις / συζητήσεις με τον τοπικό πληθυσμό που είχαν είτε γεωγραφικό χαρακτήρα (Πίνακας 5-1), με σκοπό την εμβάθυνση σε προβλήματα των επιμέρους πολεοδομικών ενοτήτων (συμμετείχαν συνολικά 645 άτομα), είτε θεματικό χαρακτήρα (Πίνακας 5-2), με σκοπό την εμβάθυνση σε συγκεκριμένα ζητήματα που αφορούν τους πολίτες όλων των πολεοδομικών ενοτήτων. Σε αυτά συμμετείχαν συνολικά 220 άτομα εκπρόσωποι αντίστοιχων φορέων, ανάλογα με το θεματικό αντικείμενο (σχολεία, σύλλογοι γονέων, επιχειρήσεις, εμπορικός σύλλογος, αθλητικά σωματεία κ.λπ.). Πίνακας 5-1: Συμμετέχοντες ανά Περιοχή Συνάντησης και Πολεοδομική Ενότητα Πηγή: Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνιών Δήμου Κορυδαλλού. Περιοχή Συνάντησης Κάλυψη Πολεοδομικής Ενότητας Αριθμός Συμμετεχόντων Δεξαμενή Κανάρια 8 και 6 60 Μέμου 3 και 4 65 Βενιζέλου 1 80 Σχιστό Πλ. Αλησμόνητων Πατρίδων Πλ Αγ Γεωργίου 2 85 Πλ Μερκάτη Πίνακας 5-2: Συμμετέχοντες ανά Θεματική Ενότητα Πηγή: Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνιών Δήμου Κορυδαλλού. Θεματικές Συναντήσεις Αριθμός Συμμετεχόντων Αθλητισμός 50 Τοπική Οικονομία - Επιχειρηματικότητα 20 Παιδεία 150 Στα πλαίσια των συγκεκριμένων συναντήσεων, οι συμμετέχοντες συμπλήρωναν και κάποιο σχετικό ερωτηματολόγιο. Μια βασική ερώτηση, που έδειχνε την αντίληψη των πολιτών σχετικά με τη συμμετοχή τους στα δρώμενα και τις αποφάσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης, ήταν η ακόλουθη: «Σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι συμμετέχετε στη διαμόρφωση των τοπικών πολιτικών; 41» Το ετήσιο τεχνικό πρόγραμμα, όπως προσδιορίζεται στον Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, περιλαμβάνει τη σειρά έργων προτεραιότητας που πρέπει να εκτελεστούν και που η δαπάνη τους πρέπει να αντιμετωπισθεί με τα κάθε είδους έσοδα του προϋπολογισμού. Βλ. Αλεξόπουλος, Α., Παπαηλίας, Θ. και Γασπαρινάτος, Κ. (2009), Η Έννοια του Συμμετοχικού Προϋπολογισμού στον Χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και οι Προοπτικές της: Η Περίπτωση του Δήμου Κορυδαλλού, 3ο Συνέδριο Διοικητικών Επιστημό- 132

151 Διάγραμμα 5-1: Αντίληψη Πολιτών σχετικά με τον Βαθμό Συμμετοχής τους στη Διαμόρφωση των Τοπικών Πολιτικών Πηγή: Έρευνα Συμμετοχικού Προϋπολογισμού Δήμου Κορυδαλλού, ΒΑΘΜΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 10% 35% 6% 5% 26% 18% Δεν απάντησαν Καθόλου Λίγο Αρκετά Πολύ Πάρα πολύ Ενδεικτική ήταν η απάντηση των πολιτών στην ερώτηση αυτή, όπου: το 18% των συμμετεχόντων απάντησε ότι δεν συμμετέχει καθόλου, το 26% ότι συμμετέχει λίγο, το 34% συμμετέχει αρκετά, το 10% συμμετέχει πολύ και μόλις το 6% θεωρεί ότι συμμετέχει πάρα πολύ. Από τότε βέβαια μέχρι σήμερα έχουν επέλθει σημαντικές αλλαγές στην ενεργοποίηση της τοπικής κοινωνίας, με σημαντικότερη τη θεσμοθέτηση της Επιτροπής Διαβούλευσης του Δήμου, αλλά και τη διενέργεια άλλων συμμετοχικών διαδικασιών στο τοπικό επίπεδο. Ανάμεσα στις συμμετοχικές αυτές διαδικασίες εντάσσονται και τα τρία βιωματικά εργαστήρια, που διοργανώθηκαν με διαφορετικές ομάδες στόχους από τον Οκτώβριο μέχρι τον Δεκέμβριο του 2015, στo πλαίσιo της επικοινωνιακής πολιτικής του έργου DemoCU. Για την εφαρμογή της προσέγγισης CLEAR και τη διερεύνηση των παραγόντων που αποθαρρύνουν τη συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων σε τοπικό επίπεδο, σχεδιάστηκε και διακινήθηκε στο πλαίσιο των εργαστηρίων αυτών ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο αποσκοπεί να συγκεντρώσει πληροφορία και απόψεις των πολιτών σχετικά με τα βασικά ζητήματα της προσέγγισης CLEAR και τους παράγοντες που τα επηρεάζουν. Κατά τη διάρκεια των συγκεκριμένων εργαστηρίων, το ερωτηματολόγιο συμπληρώθηκε από τους πολίτες που συμμετείχαν σε αυτά, με τη βοήθεια της ομάδας έργου. Δεδομένου του μικρού αριθμού ερωτηματολογίων που προέκυψαν από τη διαδικασία αυτή και την, ως εκ τούτου, περιορισμένη δυνατότητα εξαγωγής ασφαλών νων, Διοίκηση και Δημοκρατία: Ποιότητα, Αποτελεσματικότητα, Νομιμοποίηση, 8-10 Οκτωβρίου, Ρέθυμνο. 133

152 συμπερασμάτων σχετικά με τους παράγοντες του CLEAR και την εφαρμογή του στην περιοχή μελέτης για τον εντοπισμό των φραγμών στην εμπλοκή του κοινού στις συμμετοχικές διαδικασίες, η ομάδα έργου του DemoCU έκρινε σκόπιμη την περαιτέρω διακίνηση του εν λόγω ερωτηματολογίου για τη συλλογή αντιπροσωπευτικότερου και πολυπληθέστερου δείγματος των απόψεων των πολιτών. Έτσι με στόχο την ουσιαστικότερη αποτίμηση των εμποδίων εμπλοκής των πολιτών στις συμμετοχικές διαδικασίες, το συγκεκριμένο έντυπο/ερωτηματολόγιο θα διακινηθεί και στις συνεδριάσεις των Ομάδων Charrette, οι οποίες έχουν προγραμματιστεί να υλοποιηθούν από τα τέλη Ιανουαρίου του 2016 και μετά στον Δήμο Κορυδαλλού. Παράλληλα, θα επιδιωχθεί η συμπλήρωσή του από έναν ενδεικτικό αριθμό τοπικών φορέων, με σκοπό τον συνδυασμό των απαντήσεων των φορέων με τις απαντήσεις των πολιτών, έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια κρίσιμη μάζα δεδομένων και αντιπροσωπευτικής του πληθυσμού πληροφορίας, για την καλύτερη «ανάγνωση» των σημαντικότερων φραγμών και παραγόντων αποθάρρυνσης του κοινού από την εμπλοκή του στις συμμετοχικές διαδικασίες στον Δήμο Κορυδαλλού. Τα αποτελέσματα που θα προκύψουν από την επεξεργασία του συνόλου των ερωτηματολογίων (ένα περισσότερο διευρυμένο κοινωνικό σύνολο της περιοχής μελέτης) θα αποτελέσουν στοιχεία προς δημοσιοποίηση και αξιοποίηση στο πλαίσιο των συμμετοχικών διαδικασιών σε άλλες περιπτώσεις, τροφοδοτώντας έτσι ανάλογες πρωτοβουλίες σε τοπικό επίπεδο με την εμπειρία από τον Δήμο Κορυδαλλού. Τα εν λόγω στοιχεία θα αποτελέσουν τμήμα του «Οδηγού Καλών Πρακτικών», που αποτελεί ένα από τα τελικά παραδοτέα του έργου DemoCU. 134

153 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 135

154 136

155 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι «Οργανισμός Άθλησης & Πολιτισμού Δήμου Κορυδαλλού» 137

156 138

157 139

158 140

159 141

160 142

161 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ - ΕΝΤΥΠΟ Ι Καταγραφή Πολιτιστικών / Αθλητικών Φορέων 143

162 144

163 ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΦΟΡΕΑ Έργο «Ανάπτυξη Συμμετοχικής Μεθοδολογίας και e-πλατφόρμας για τη Xάραξη Ολοκληρωμένης Πολιτιστικής Πολιτικής σε Τοπικό Επίπεδο Πιλοτική Εφαρμογή στο Δήμο Κορυδαλλού» - DemoCU Έντυπο Ι: Καταγραφή Φορέων / Συλλόγων Πολιτισμού και Αθλητισμού ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΦΟΡΕΑ ΤΟΜΕΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΣΗ ΠΕΤΟΣΦΑΙΡΙΣΗ ΠΥΓΜΑΧΙΑ ΣΤΙΒΟΣ ΧΑΝΤΜΠΟΛ ΑΡΣΗ ΒΑΡΩΝ ΣΚΟΠΟΒΟΛΗ ΣΚΑΚΙ ΕΝΟΡΓΑΝΗ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ ΑΛΛΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΘΕΑΤΡΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ ΜΟΥΣΙΚΗ ΧΟΡΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΛΛΟ (Προσδιορίστε) ΧΩΡΙΚΗ ΕΜΒΕΛΕΙΑ ΦΟΡΕΑ ΟΜΑΔΕΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΠΟΥ ΑΠΕΥΘΥΝΕΣΤΕ ΚΑΤΩ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ ΑΝΩ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ ΣΧΙΣΤΟ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ ΑΝΔΡΕΣ ΠΑΙΔΙΑ ΕΙΔΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΑΛΛΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΚΤΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΓΥΝΑΙΚΕΣ Γ ΗΛΙΚΙΑ ΗΛΙΚΙΑΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ- ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ 145

164 ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΑΜΕΑ ΑΛΛΟΔΑΠΟΙ ΡΟΜΑ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ -ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΑΛΛΟ (προσδιορίστε) 0-7 ΕΤΩΝ 7-13 ΕΤΩΝ ΕΤΩΝ ΕΤΩΝ ΑΝΩ ΤΩΝ 65 ΕΤΩΝ ΣΤΟΧΟΙ ΦΟΡΕΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ (π.χ. δημιουργία νέων τμημάτων ή διοργάνωση νέων εκδηλώσεων) ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΓΡΑΦΕΙΩΝ / ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΩΝ (εάν υπάρχουν) ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ FACEBOOK ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ (Όνομα / Τηλέφωνο) 146

165 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ - ΕΝΤΥΠΟ ΙΙ Αξιολόγηση Πολιτιστικών Δομών / Υποδομών στον Δήμο Κορυδαλλού - Στόχοι 147

166 148

167 Έργο «Ανάπτυξη Συμμετοχικής Μεθοδολογίας και e-πλατφόρμας για τη Xάραξη Ολοκληρωμένης Πολιτιστικής Πολιτικής σε Τοπικό Επίπεδο Πιλοτική Εφαρμογή στο Δήμο Κορυδαλλού» - DemoCU ΕΝΤΥΠΟ II-Α: ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 1. Θεωρείτε ότι ο πολιτισμός, με την ευρεία έννοιά του, μπορεί να αποτελέσει βασικό χαρακτηριστικό της ταυτότητας της πόλης σας; 2. Θεωρείτε ότι ο πολιτισμός μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή του Δ. Κορυδαλλού π.χ. γειτονικοί δήμοι ; Ναι Όχι 3. Ποια θεωρείτε ότι είναι τα πλεονεκτήματα και οι αδυναμίες των πολιτιστικών υποδομών στο Δήμο σας; Αναφερθείτε πρώτα στα σημαντικότερα. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ 1ο 2ο 3ο 4ο 5ο 6ο 7ο 4. Ποια θεωρείτε ότι είναι τα πλεονεκτήματα και οι αδυναμίες των πολιτιστικών δομών (συλλόγων/ φορέων) στο Δήμο Κορυδαλλού; Αναφερθείτε ιεραρχώντας τα από τα πιο σημαντικά στα λιγότερο σημαντικά. 1ο 2ο 3ο 4ο 5ο ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ 5. Ποια θεωρείτε ότι είναι τα πλεονεκτήματα και οι αδυναμίες της δράσης του Οργανισμού Άθλησης και Πολιτισμού του Δήμου Κορυδαλλού για τον πολιτισμό στη περιοχή σας; Ιεραρχήστε την άποψη σας από το πιο πολύ σημαντικό στο λιγότερο σημαντικό. 1ο 2ο 3ο 4ο 5ο 6ο ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ 149

168 6. Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις του Δήμου σας καλύπτουν τις ανάγκες όλων των ομάδων του πληθυσμού (π.χ. νέοι, Τρίτη ηλικία, γυναίκες); Ναι Όχι 7. Εάν όχι, ποιες ομάδες νομίζετε ότι δεν έχουν επαρκή πρόσβαση στα θέματα του πολιτισμού και τι θεωρείτε ότι θα έπρεπε να γίνει για την αντιμετώπιση αυτής της αδυναμίας; Κοινωνική Ομάδα Πρόταση 8. Πιστεύετε ότι πρέπει να βελτιωθούν οι πολιτιστικές υποδομές του Δήμου σας; Ναι ΟΧΙ Εάν ναι, τι θεωρείτε ότι είναι αναγκαίο; Επεξηγείστε: 9. Βρίσκετε ικανοποιητικό το πώς χρησιμοποιούνται οι πολιτιστικές υποδομές του Δήμου σας; Ναι Όχι 10. Εάν όχι, τι θεωρείτε ότι είναι αναγκαίο για την καλύτερη αξιοποίησή τους από τους φορείς πολιτισμού; Σας ευχαριστούμε για τη συμβολή σας Η Ομάδα του Έργου 150

169 Έργο «Ανάπτυξη Συμμετοχικής Μεθοδολογίας και e-πλατφόρμας για τη Xάραξη Ολοκληρωμένης Πολιτιστικής Πολιτικής σε Τοπικό Επίπεδο Πιλοτική Εφαρμογή στο Δήμο Κορυδαλλού» - DemoCU ΕΝΤΥΠΟ II.B Αθλητισμός 1. Θεωρείτε ότι ο αθλητισμός, με την ευρεία έννοιά του, μπορεί να αποτελέσει βασικό χαρακτηριστικό της ταυτότητας της πόλης σας; 2. Θεωρείτε ότι ο αθλητισμός μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή του Δ. Κορυδαλλού; Ναι Όχι 3. Ποια θεωρείτε ότι είναι τα πλεονεκτήματα και οι αδυναμίες των αθλητικών υποδομών (π.χ. δημοτικών γυμναστηρίων) στον Δήμο σας; Ιεραρχήστε, ξεκινώντας από το σημαντικότερο. 1ο 2ο 3ο 4ο ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ 4. Πιστεύεται ότι πρέπει να βελτιωθούν οι αθλητικές υποδομές του Δήμου σας; Ναι Όχι 5. Εάν ναι, τι θεωρείται ότι είναι αναγκαίο; Επεξηγείστε: 151

Πολιτιστικό Προφίλ Δήμου Κορυδαλλού

Πολιτιστικό Προφίλ Δήμου Κορυδαλλού Πρόγραμμα «Είμαστε Όλοι Πολίτες» του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) 2009-2014 για τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) Πρόσκληση «Προαγωγή των Δημοκρατικών Αξιών, συμπεριλαμβανομένων

Διαβάστε περισσότερα

«Χρήσεις γης, αξίες γης και κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στο Δήμο Χαλκιδέων. Η μεταξύ τους σχέση και εξέλιξη.»

«Χρήσεις γης, αξίες γης και κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στο Δήμο Χαλκιδέων. Η μεταξύ τους σχέση και εξέλιξη.» ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: «Χρήσεις γης, αξίες γης και κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στο Δήμο Χαλκιδέων.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΙΓ' ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΙΓ' ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΙΓ' ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΤΜΗΜΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕΣΩ ΔΕΙΚΤΩΝ Επιβλέπων: Αθ.Δελαπάσχος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ & ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ & ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ & ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Προγραμματική Σύμβαση Πολιτισμικής Ανάπτυξης Δήμος Κισσάμου Δήμος Πλατανιά Περιφέρεια Κρήτης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Αρ. 3234 της 6ης ΑΠΡΙΑΙΟΥ 1998 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΜΕΡΟΣ Ι

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Αρ. 3234 της 6ης ΑΠΡΙΑΙΟΥ 1998 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΜΕΡΟΣ Ι Ν. 16(Ι)/98 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Αρ. 3234 της 6ης ΑΠΡΙΑΙΟΥ 1998 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΜΕΡΟΣ Ι Ο ΠΕΡΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΩΝ ΕΥΡΕΣΙΤΕΧΝΙΑΣ ΝΟΜΟΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΑΡΘΡΩΝ Άρθρο 1. Συνοπτικός τίτλος. 2.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ Ε ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΙE ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΤΜΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θέµα: Εκπαίδευση: Μέσο ανάπτυξης του ανθρώπινου παράγοντα και εργαλείο διοικητικής µεταρρύθµισης Επιβλέπουσα:

Διαβάστε περισσότερα

AΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

AΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ AΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΚΤΥΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ. Η εργασία υποβάλλεται για τη μερική κάλυψη των απαιτήσεων με στόχο. την απόκτηση του διπλώματος

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΚΤΥΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ. Η εργασία υποβάλλεται για τη μερική κάλυψη των απαιτήσεων με στόχο. την απόκτηση του διπλώματος ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΚΤΥΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Η εργασία υποβάλλεται για τη μερική κάλυψη των απαιτήσεων με στόχο την απόκτηση του διπλώματος «Οργάνωση και Διοίκηση Βιομηχανικών Συστημάτων με εξειδίκευση στα Συστήματα Εφοδιασμού

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη & Διαχείριση Αγροτικού Χώρου» ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ «Η συμβολή των Τοπικών Προϊόντων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΑΔΑΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΔΡΙΑΝΗ ΔΗΜΗΤΡΟΥΛΑΚΗ ΑΡΙΣΤΕΑ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΑΔΑΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΔΡΙΑΝΗ ΔΗΜΗΤΡΟΥΛΑΚΗ ΑΡΙΣΤΕΑ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΑΔΑΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΔΡΙΑΝΗ ΔΗΜΗΤΡΟΥΛΑΚΗ ΑΡΙΣΤΕΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2013 ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΝΑΥΤΙΛΙΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΝΑΥΤΙΛΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΝΑΥΤΙΛΙΑ ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΠΛΟΙΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ που υποβλήθηκε στο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΑΛΕΝΤΙΝΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Α.Μ.: 09/061. Υπεύθυνος Καθηγητής: Σάββας Μακρίδης

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΑΛΕΝΤΙΝΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Α.Μ.: 09/061. Υπεύθυνος Καθηγητής: Σάββας Μακρίδης Α.Τ.Ε.Ι. ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΑΡΓΟΣΤΟΛΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Η διαμόρφωση επικοινωνιακής στρατηγικής (και των τακτικών ενεργειών) για την ενδυνάμωση της εταιρικής

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Επιστήμη και Τεχνολογία Τροφίμων και Διατροφή του Ανθρώπου» Κατεύθυνση: «Διατροφή, Δημόσια

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη των μεταβολών των χρήσεων γης στο Ζαγόρι Ιωαννίνων 0

Μελέτη των μεταβολών των χρήσεων γης στο Ζαγόρι Ιωαννίνων 0 Μελέτη των μεταβολών των χρήσεων γης στο Ζαγόρι Ιωαννίνων 0 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ - ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (Δ.Π.Μ.Σ.) "ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ" 2 η ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Δ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Σπουδάστρια: Διαούρτη Ειρήνη Δήμητρα Επιβλέπων καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, 21. 12. 2015. Α.Π. Φ80000/οικ.59819/1961

Αθήνα, 21. 12. 2015. Α.Π. Φ80000/οικ.59819/1961 Αθήνα, 21. 12. 2015 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΚΥΡΙΑΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Σ.Π.Α. 2014-2020 και Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οι δυνατότητες ένταξης έργων και δράσεων της Τ.Α. στα Επιχειρησιακά Προγράμματα

Ε.Σ.Π.Α. 2014-2020 και Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οι δυνατότητες ένταξης έργων και δράσεων της Τ.Α. στα Επιχειρησιακά Προγράμματα Ε.Σ.Π.Α. 2014-2020 και Τοπική Αυτοδιοίκηση Οι δυνατότητες ένταξης έργων και δράσεων της Τ.Α. στα Επιχειρησιακά Προγράμματα ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015 3 Περιεχόμενα 5 Πρόλογος 6 Εισαγωγικές πληροφορίες 11 23 29 69

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ : «ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΕΙΣ ΟΡΙΩΝ ΓΕΩΤΕΜΑΧΙΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΜΕΣΩ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΩΝ.»

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ : «ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΕΙΣ ΟΡΙΩΝ ΓΕΩΤΕΜΑΧΙΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΜΕΣΩ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΩΝ.» ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕIO ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ & ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ : «ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΕΙΣ ΟΡΙΩΝ ΓΕΩΤΕΜΑΧΙΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΜΕΣΩ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΩΝ.» ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ: Χ.

Διαβάστε περισσότερα

Νεοελληνική Γλώσσα Λυκείου

Νεοελληνική Γλώσσα Λυκείου Νεοελληνική Γλώσσα Λυκείου Πλαίσιο προδιαγραφών Ι. Δομή θεμάτων Η διαδικασία εισαγωγής των μαθητών/τριών στην Α Λυκείου προβλέπει τη δοκιμασία τους σε τρία θέματα Νεοελληνικής Γλώσσας, καθένα από τα οποία

Διαβάστε περισσότερα

Επίδραση της Συμβολαιακής Γεωργίας στην Χρηματοοικονομική Διοίκηση των Επιχειρήσεων Τροφίμων. Ιωάννης Γκανάς

Επίδραση της Συμβολαιακής Γεωργίας στην Χρηματοοικονομική Διοίκηση των Επιχειρήσεων Τροφίμων. Ιωάννης Γκανάς ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΓΕΩΡΓΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗΣ Β ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΤΜΗΜΑ: ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Θέµα:

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗΣ Β ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΤΜΗΜΑ: ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Θέµα: Ε ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗΣ Β ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΤΜΗΜΑ: ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θέµα: Πολιτιστική Επικοινωνία και Τοπική ηµοσιότητα: Η αξιοποίηση των Μέσων Ενηµέρωσης, ο ρόλος των

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: Ο.Α.Ε.Ε. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΑΣΚΑΦΕΤΟΥ ΣΩΤΗΡΙΑ

ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: Ο.Α.Ε.Ε. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΑΣΚΑΦΕΤΟΥ ΣΩΤΗΡΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: Ο.Α.Ε.Ε. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ Ο.Ε. ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: κ. ΟΥΡΑΝΟΥ ΕΡΜΙΟΝΗ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΕΣ: ΔΕΜΕΤΖΟΥ ΑΓΛΑΪΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Κατ/νση Τοπικής Αυτοδιοίκησης ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Μοντέλα στρατηγικής διοίκησης και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΔΗΜΟΣ ΙΩΑΝΝΙΤΩΝ Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ. Προμήθεια συστήματος υπόγειας αποθήκευσης απορριμμάτων

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΔΗΜΟΣ ΙΩΑΝΝΙΤΩΝ Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ. Προμήθεια συστήματος υπόγειας αποθήκευσης απορριμμάτων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΔΗΜΟΣ ΙΩΑΝΝΙΤΩΝ Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Προμήθεια συστήματος υπόγειας αποθήκευσης απορριμμάτων Κ.Α.: 20.7135.001 Προϋπολογισμός 436.650,00 Έτος 2015 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Πληροφορικής Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Πληροφορική»

Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Πληροφορικής Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Πληροφορική» Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Πληροφορικής Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Πληροφορική» Μεταπτυχιακή Διατριβή Τίτλος Διατριβής Επίκαιρα Θέματα Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Ονοματεπώνυμο Φοιτητή Σταμάτιος

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογική Οικονομική & Μεθοδολογία Εκπόνησης Οικονομοτεχνικών Μελετών. 1. Εισαγωγή στην Τεχνολογική Οικονομική & τη. Δρ.

Τεχνολογική Οικονομική & Μεθοδολογία Εκπόνησης Οικονομοτεχνικών Μελετών. 1. Εισαγωγή στην Τεχνολογική Οικονομική & τη. Δρ. Τεχνολογική Οικονομική & Μεθοδολογία Εκπόνησης Οικονομοτεχνικών Μελετών 1. Εισαγωγή στην Τεχνολογική Οικονομική & τη Μεθοδολογία Εκπόνησης Οικονομοτεχνικών Μελετών Βασικές έννοιες Τύποι μελετών Περιεχόμενο

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3638, 27/9/2002

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3638, 27/9/2002 Ο περί Εμπορικής Ναυτιλίας (Ελάχιστες Προδιαγραφές Ιατρικής Περίθαλψης στα Πλοία) Νόμος του 2002 εκδίδεται με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας σύμφωνα με το Άρθρο 52 του Συντάγματος.

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ CHAT ROOMS

Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ CHAT ROOMS ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ Ι Ο Ν Ι Ω Ν Ν Η Σ Ω Ν ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ταχ. Δ/νση : ΑΤΕΙ Ιονίων Νήσων- Λεωφόρος Αντώνη Τρίτση Αργοστόλι Κεφαλληνίας, Ελλάδα 28100,+30

Διαβάστε περισσότερα

Μεταϖτυχιακή Εργασία. Εκτίµηση εϖικινδυνότητας της ϖοιότητας του νερού του δικτύου ύδρευσης του ήµου Ηρακλείου του Νοµού Ηρακλείου Κρήτης

Μεταϖτυχιακή Εργασία. Εκτίµηση εϖικινδυνότητας της ϖοιότητας του νερού του δικτύου ύδρευσης του ήµου Ηρακλείου του Νοµού Ηρακλείου Κρήτης ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ «ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ» Μεταϖτυχιακή Εργασία Εκτίµηση εϖικινδυνότητας της ϖοιότητας

Διαβάστε περισσότερα

109(Ι)/2014 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΕΓΓΥΗΜΕΝΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΠΕΡΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΤΟΥ 2014 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΑΡΘΡΩΝ

109(Ι)/2014 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΕΓΓΥΗΜΕΝΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΠΕΡΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΤΟΥ 2014 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΑΡΘΡΩΝ 109(Ι)/2014 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΕΓΓΥΗΜΕΝΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΠΕΡΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΤΟΥ 2014 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΑΡΘΡΩΝ 1. Συνοπτικός τίτλος. 2. Ερμηνεία. 3. Μητρώο. 4. Υποβολή αίτησης. 5. Προϋποθέσεις

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερικοί Κανονισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Εσωτερικοί Κανονισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης Εσωτερικοί Κανονισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης Καταστατικές Πρόνοιες και Εσωτερικοί Κανονισμοί που αφορούν τη Διεύθυνση Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τις εκλογές Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Σχολικών Εφορειών, τη λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η προβολή επιστημονικών θεμάτων από τα ελληνικά ΜΜΕ : Η κάλυψή τους στον ελληνικό ημερήσιο τύπο Σαραλιώτου

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ- ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΕ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ

ΝΕΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ- ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΕ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΝΕΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ- ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΕ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ: ΤΣΙΡΙΠΙΔΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ ΚΑΣΙΑΡΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος...1 Εισαγωγή...6 ΜΕΡΟΣ Α ΝΕΟ ΠΡΟΪΟΝ

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα διαιτησίας- επικοινωνίαπληροφόρηση

Θέματα διαιτησίας- επικοινωνίαπληροφόρηση Θέματα διαιτησίας- επικοινωνίαπληροφόρηση Αγαπητοί Συνάδελφοι, σας καλωσορίζουμε στην ιστοσελίδα της Ε.Φ.Ο.ΕΠ.Α. Σκεφτήκαμε να εκμεταλλευτούμε την τεχνολογία για να επιτύχουμε συνεχή επικοινωνία και ενημέρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΜΕΡΙΚΗΣ 11, ΑΘΗΝΑ Τ.Κ. 10672, Τηλ. 210 3676400 Fax 210 3611136

ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΜΕΡΙΚΗΣ 11, ΑΘΗΝΑ Τ.Κ. 10672, Τηλ. 210 3676400 Fax 210 3611136 ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΜΕΡΙΚΗΣ 11, ΑΘΗΝΑ Τ.Κ. 10672, Τηλ. 210 3676400 Fax 210 3611136 Διεύθυνση Διοικητικού Αθήνα, 16.5.2014 Πληροφορίες: Χ. Νούνης Α.Π. 839/379 Διευθυντής Διοικητικού

Διαβάστε περισσότερα

«Συμπεριφορά μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ως προς την κατανάλωση τροφίμων στο σχολείο»

«Συμπεριφορά μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ως προς την κατανάλωση τροφίμων στο σχολείο» ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ «ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ» «Συμπεριφορά μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ως προς την κατανάλωση τροφίμων στο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρηµένης) σύµβασης για την προστασία της µητρότητας,»

ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρηµένης) σύµβασης για την προστασία της µητρότητας,» ΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρηµένης) σύµβασης για την προστασία της µητρότητας,» Η γενική Συνδιάσκεψη της ιεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, που συγκλήθηκε στη Γενεύη από το ιοικητικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ, ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ «Συμβολή της κοινοτικής πρωτοβουλίας Leader στη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη του Νομού Φλώρινας»

Διαβάστε περισσότερα

Προγραμματική Περίοδος 2007 2013

Προγραμματική Περίοδος 2007 2013 Προγραμματική Περίοδος 2007 2013 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Τίτλος: ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ - ΘΡΑΚΗΣ Κωδικός Ε.Π.: 9 CCI: 2007GR161PO008 ΕΠΙΣΗΜΗ ΥΠΟΒΟΛΗ Αθήνα, Μάρτιος 2006 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 1. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Προσαρμογή του γνωστικού αντικειμένου «Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» της ΣΤ Δημοτικού, για περιπτώσεις παιδιών με Ειδική Αναπτυξιακή Δυσλεξία.

Προσαρμογή του γνωστικού αντικειμένου «Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» της ΣΤ Δημοτικού, για περιπτώσεις παιδιών με Ειδική Αναπτυξιακή Δυσλεξία. ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Προσαρμογή του γνωστικού αντικειμένου «Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» της ΣΤ Δημοτικού, για περιπτώσεις παιδιών με Ειδική Αναπτυξιακή Δυσλεξία. Όνομα Καθηγήτριας: Ζακοπούλου

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΝΘΕΤΑ ΝΟΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Η ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΝΘΕΤΑ ΝΟΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ Η ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΝΘΕΤΑ ΝΟΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΙΡΗΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

237 Χημικών Μηχανικών Θεσσαλονίκης

237 Χημικών Μηχανικών Θεσσαλονίκης 237 Χημικών Μηχανικών Θεσσαλονίκης Σκοπός κύριος σκοπός του Χημικού Μηχανικού είναι να αναλύει, να σχεδιάζει, να βελτιστοποιεί και να ελέγχει όλες τις χημικές και φυσικές διεργασίες της χημικής βιομηχανίας.

Διαβάστε περισσότερα

Η Διδακτική Ενότητα «Γνωρίζω τον Υπολογιστή», στα πλαίσια των Προγραμμάτων Σπουδών της Πληροφορικής: μια Μελέτη Περίπτωσης.

Η Διδακτική Ενότητα «Γνωρίζω τον Υπολογιστή», στα πλαίσια των Προγραμμάτων Σπουδών της Πληροφορικής: μια Μελέτη Περίπτωσης. 6 ο Πανελλήνιο Συνέδριο «Διδακτική της Πληροφορικής» Φλώρινα, 20-22 Απριλίου 2012 Η Διδακτική Ενότητα «Γνωρίζω τον Υπολογιστή», στα πλαίσια των Προγραμμάτων Σπουδών της Πληροφορικής: μια Μελέτη Περίπτωσης.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ "ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ"

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ: ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ "ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ" ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ κα. ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ»

«ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ» I ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ «ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ» ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΓΟΝΕΩΝ & ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟΥ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ 1 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΗΜΕΙΩΣΗ

ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΓΟΝΕΩΝ & ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟΥ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ 1 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΓΟΝΕΩΝ & ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟΥ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ 1 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΗΜΕΙΩΣΗ 02/03/2015 Με "μαύρα" γράμματα είναι το Σχέδιο Κανονισμού Καθηγητών,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΛΕΥΚΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΛΕΥΚΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΛΕΥΚΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Συστήματα ηλεκτρονικών κρατήσεων σε ξενοδοχειακές επιχειρήσεις και εφαρμογή

Διαβάστε περισσότερα

- International Scientific Electronic Journal, Issue 1, 2004 Department of Cultural Technology and Communication University of the Aegean

- International Scientific Electronic Journal, Issue 1, 2004 Department of Cultural Technology and Communication University of the Aegean Μια έκθεση για τα αρχαία ελληνικά µαθηµατικά. Ανδροµάχη Γκαζή Περίληψη Το παρόν άρθρο εξετάζει τις πιο σηµαντικές παραµέτρους ανάπτυξης µιας έκθεσης για τα αρχαία ελληνικά µαθηµατικά και παρουσιάζει τα

Διαβάστε περισσότερα

1 Επιμέλεια: Γράβαλος Βασίλειος, Χρυσανθάκης Ιωάννης

1 Επιμέλεια: Γράβαλος Βασίλειος, Χρυσανθάκης Ιωάννης ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Δ/νση Μελετών & Εφαρμογών Η Δ/νση Μελετών & Εφαρμογών παραδίδει το 14 ο στατιστικό τεύχος του έτους 2012, που εκπόνησε το. Η διάρθρωσή του γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Η εξέλιξη του είκτη Τιµών Καταναλωτή, µε έτος αναφοράς 2009=100,0 του µηνός Φεβρουαρίου 2015, έχει ως εξής:

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Η εξέλιξη του είκτη Τιµών Καταναλωτή, µε έτος αναφοράς 2009=100,0 του µηνός Φεβρουαρίου 2015, έχει ως εξής: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 10 Μαρτίου 2015 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ : Φεβρουάριος 2015 Η εξέλιξη του είκτη Τιµών Καταναλωτή, µε έτος αναφοράς 2009=100,0 του µηνός

Διαβάστε περισσότερα

ΙΙ. ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΔΕΙΞΗΣ

ΙΙ. ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΔΕΙΞΗΣ Ερμηνευτικό Σημείωμα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Το βάρος της απόδειξης και η αποδεικτική ισχύς των ισχυρισμών κατά την εξέταση των αιτημάτων ασύλου Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός του παρόντος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ» ΚΑΤΣΙΑΔΑΣ ΜΑΡΙΟΣ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ» ΚΑΤΣΙΑΔΑΣ ΜΑΡΙΟΣ ^ΟΛΟΓ/ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΊΔΡΥΜΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ «ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ, ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ» ΚΑΤΣΙΑΔΑΣ ΜΑΡΙΟΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Α. Πολιτιστικοί φορείς... 3. 1. Πλήθος φορέων... 3. 2. Έδρα... 3. 3. Γεωγραφική κατανομή φορέων... 4. 4. Νομική μορφή... 5. 5. Έτος ίδρυσης...

Α. Πολιτιστικοί φορείς... 3. 1. Πλήθος φορέων... 3. 2. Έδρα... 3. 3. Γεωγραφική κατανομή φορέων... 4. 4. Νομική μορφή... 5. 5. Έτος ίδρυσης... ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2012 Α. Πολιτιστικοί φορείς... 3 1. Πλήθος φορέων... 3 2. Έδρα... 3 3. Γεωγραφική κατανομή φορέων... 4 4. Νομική μορφή... 5 5. Έτος ίδρυσης... 6 6. Αντικείμενο δραστηριότητας... 7 1 7. Εργαζόμενοι...

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία και έγγραφα που απαιτούνται για την εγγραφή στο ΓΕΜΗ

Στοιχεία και έγγραφα που απαιτούνται για την εγγραφή στο ΓΕΜΗ Στοιχεία και έγγραφα που απαιτούνται για την εγγραφή στο ΓΕΜΗ Σύμφωνα με την αριθμ. Κ1-941 οικ./27.4.12 και την Κ1-1484/12.6.2012 του Υπουργείου Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας πρέπει να γίνει εγγραφή των

Διαβάστε περισσότερα

Αναφοράς ως Μοχλός Ανάπτυξης στην Περιφέρεια της Κρήτης»

Αναφοράς ως Μοχλός Ανάπτυξης στην Περιφέρεια της Κρήτης» Σχολή: Τµήµα: ιοίκησης και Οικονοµίας ιοίκησης Επιχειρήσεων Πτυχιακή εργασία: «Το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς ως Μοχλός Ανάπτυξης στην Περιφέρεια της Κρήτης» Αντωνίου Γαρυφαλλιά Μαρία Α.Μ 3133 Ζερβός

Διαβάστε περισσότερα

Συνοπτική Παρουσίαση. Ελλάδα

Συνοπτική Παρουσίαση. Ελλάδα Ελλάδα Συνοπτική Παρουσίαση Η θρησκευτική ελευθερία προστατεύεται από το Σύνταγμα και άλλους νόμους και πολιτικές, με κάποιους περιορισμούς. Γενικώς, η κυβέρνηση σεβάστηκε εμπράκτως τη θρησκευτική ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κυριακή 4 Μαρτίου 2012 Α. α) η απάντηση βρίσκεται στη σχολικό βιβλίο: Εισαγωγή των «Ποιημάτων για την Ποίηση», σελίδες

Διαβάστε περισσότερα

Α. ΟΡΓΑΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Α. ΟΡΓΑΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Α. ΟΡΓΑΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Με την υπαγωγή του τομέα και της πολιτικής για την Έρευνα και την Τεχνολογία στο Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων (ΥΠΔΒΜΘ), το Υπουργείο ανέλαβε

Διαβάστε περισσότερα

Τουριστική Ανάπτυξη στα Δωδεκάνησα & Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού

Τουριστική Ανάπτυξη στα Δωδεκάνησα & Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Τουριστική Ανάπτυξη στα Δωδεκάνησα & Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Ονοματεπώνυμο: Δήμητρα Τριανταφυλλοπούλου Σειρά: 10 Επιβλέπων Καθηγητής : Βάμβουκας Γεώργιος Δεκέμβριος 2014 Τουρισμός «το σύνολο των

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Ελλείψεις στο φορολογικό νομοσχέδιο. Σοβαρές ελλείψεις στη νέα μορφή του φορολογικού νομοσχεδίου

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Ελλείψεις στο φορολογικό νομοσχέδιο. Σοβαρές ελλείψεις στη νέα μορφή του φορολογικού νομοσχεδίου Επαγγελματικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης Γραφείο Τύπου Θεσσαλονίκη, 12 Απριλίου 2010 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ελλείψεις στο φορολογικό νομοσχέδιο Σοβαρές ελλείψεις στη νέα μορφή του φορολογικού νομοσχεδίου διαπιστώνει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Μάρκετινγκ Αθλητικών Τουριστικών Προορισμών 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Μάρκετινγκ Αθλητικών Τουριστικών Προορισμών 1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «Σχεδιασμός, Διοίκηση και Πολιτική του Τουρισμού» ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Η Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας στην Κύπρο έχει οργανωθεί σε τομείς που υπόκεινται στις ακόλουθες ρυθμίσεις:

Η Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας στην Κύπρο έχει οργανωθεί σε τομείς που υπόκεινται στις ακόλουθες ρυθμίσεις: ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΔΗΛΩΣΗ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΔΙΑΤΙΜΗΣΕΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ Η ΡΑΕΚ θέτει και δημοσιεύει την παρούσα πρόταση ως προς τις αρχές και τη Μεθοδολογία που

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ Ορισμοί 1. Ο όρος «Ναυλωτής» περιλαμβάνει τον Ναυλωτή, τον Παραλήπτη, τον Αποδέκτη, τον Κάτοχο της σύμβασης Μεταφοράς για οχήματα, και τον Ιδιοκτήτη του οχήματος. Ρήτρα

Διαβάστε περισσότερα

Θεσσαλονίκη: 31-05-2012 Αριθμ. πρωτ: 159

Θεσσαλονίκη: 31-05-2012 Αριθμ. πρωτ: 159 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Ταχ. Δ/νση : Βενιζέλου 64 Τ.Κ. : 54631, ΘΕΣ/ΝΙΚΗ Τηλ. : 2310-221726 Φαξ : 2310-265468 Ιστοσελίδα : www.geotee-kma.gr

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΚΡΙΣΗΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΕΒΡΟΦΑΡΜΑ Α. Β. Ε. Ε.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΚΡΙΣΗΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΕΒΡΟΦΑΡΜΑ Α. Β. Ε. Ε. ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ Διπλωματική Εργασία Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΚΡΙΣΗΣ: της ΜΑΡΙΑΣ ΑΝΔΡΕΑΔΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Σκοπός του παιχνιδιού. Περιεχόμενα

Σκοπός του παιχνιδιού. Περιεχόμενα Ένα συνεργατικό παιχνίδι μνήμης για 3 έως 6 παίκτες, 7 ετών και άνω. Ο Τομ σκαρφάλωσε στην κορυφή ενός δέντρου, για να δεί αν μπορούσε να ανακαλύψει κάτι. Κοιτάζοντας προς κάθε μεριά, είδε τουλάχιστον

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά σημεία διάλεξης

Βασικά σημεία διάλεξης Διάλεξη 3 η Βασικές έννοιες και κατηγορίες κόστους Μέρος Β Δρ. Δημήτρης Μπάλιος_ 2 _Βασικές έννοιες και κατηγορίες κόστους Βασικά σημεία διάλεξης Σταθερό, μεταβλητό και μικτό κόστος. Άμεσο και έμμεσο κόστος.

Διαβάστε περισσότερα

H Εξωτερική Αξιολόγηση στο ΑΠΘ 2010 2014

H Εξωτερική Αξιολόγηση στο ΑΠΘ 2010 2014 H Εξωτερική Αξιολόγηση στο ΑΠΘ 2010 2014 Αναθεωρημένη έκδοση / Ιούλιος 2014 Γενική Εποπτεία Πρόεδρος ΜΟΔΙΠ-ΑΠΘ Καθηγήτρια Δέσπω Λιάλιου, Αναπληρώτρια Πρύτανη, Αντιπρύτανις Ακαδημαϊκών Υποθέσεων & Προσωπικού

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ & ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΣΕΠΕ ΟΑΕΔ ΙΚΑ ΕΤΑΜ ΡΟΕΣ ΜΙΣΘΩΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΣΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ & ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΣΕΠΕ ΟΑΕΔ ΙΚΑ ΕΤΑΜ ΡΟΕΣ ΜΙΣΘΩΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΣΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ & ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΣΕΠΕ ΟΑΕΔ ΙΚΑ ΕΤΑΜ ΡΟΕΣ ΜΙΣΘΩΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΣΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013 Μονάδα Ανάλυσης & Τεκμηρίωσης, Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΟΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΟΡΟΙ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΝΑ ΟΧΟΥ ΜΕ ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΗΝ ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ

ΗΜΟΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΟΡΟΙ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΝΑ ΟΧΟΥ ΜΕ ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΗΝ ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΗΜΟΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΟΡΟΙ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΝΑ ΟΧΟΥ ΜΕ ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΗΝ ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ «ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΤΡΟΦΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΟΦΟ ΟΣΙΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Αριθμός αποφάσεως 5928/2010 ΤΟ ΠΟΛΥΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ (Διαδικασία Εκούσιας Δικαιοδοσίας)

Αριθμός αποφάσεως 5928/2010 ΤΟ ΠΟΛΥΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ (Διαδικασία Εκούσιας Δικαιοδοσίας) ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Αριθμός αποφάσεως 5928/2010 ΤΟ ΠΟΛΥΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ (Διαδικασία Εκούσιας Δικαιοδοσίας) Αποτελούμενο από τους Δικαστές Ελένη Τσίτσιου Πρόεδρο Πρωτοδικών, Κωνσταντίνα Λέκκου

Διαβάστε περισσότερα

«ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ: ΈΡΕΥΝΑ

«ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ: ΈΡΕΥΝΑ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΑΤΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ Α.Μ.: 421/2011036 ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ: ΈΡΕΥΝΑ Η ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΕ ΓΟΝΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΥΤΕΠΑΓΓΕΛΤΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΩΝ ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ. ( Διοικητική Ενημέρωση, τ.51, Οκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος 2009)

Η ΑΥΤΕΠΑΓΓΕΛΤΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΩΝ ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ. ( Διοικητική Ενημέρωση, τ.51, Οκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος 2009) Η ΑΥΤΕΠΑΓΓΕΛΤΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΩΝ ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ( Διοικητική Ενημέρωση, τ.5, Οκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος 009). Η θέσπιση του νέου μέτρου Η σημαντικότερη απόπειρα καινοτομικής δράσης της

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2016 ΣΥΝΤΑΞΗ : ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 2 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΗΜΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ... 2 2.1 ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ...

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε γνήσιο αντίτυπο υπογράφεται από το συγγραφέα

Κάθε γνήσιο αντίτυπο υπογράφεται από το συγγραφέα Κάθε γνήσιο αντίτυπο υπογράφεται από το συγγραφέα Επιμέλεια Έκδοσης: Γεώργιος Κ. Σιάρδος Τηλ. 2310-998.808, Fax: 2310-998.828, e-mail: siardos@agro.auth.gr ISBN 960 431 955 8 1 η Έκδοση 1997 2 η Έκδοση

Διαβάστε περισσότερα

INFORMATICS DEVELOPMENT AGENCY. ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ & ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ Reason: ΜΕΡΙΜΝΑΣ 15PROC003600506 2015-12-31 ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

INFORMATICS DEVELOPMENT AGENCY. ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ & ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ Reason: ΜΕΡΙΜΝΑΣ 15PROC003600506 2015-12-31 ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ INFORMATICS ΙΔΡΥΜΑ ΝΕΟΛΑΙΑΣ DEVELOPMEN DEVELOPMENT AGENCY ΚΑΙ ΔΙ ΑΒΙΟΥ Date: 2015.12.31 12:36:53 ΜΑΘΗΣΗΣ T AGENCY EET ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ & ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ Reason: ΜΕΡΙΜΝΑΣ Digitally signed by INFORMATICS Location:

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου

Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Μαθησιακές δυσκολίες διγλωσσία και πολυγλωσσικό περιβάλλον Ενότητα 9 : Πρόδρομα στοιχεία διαταραχών μάθησης σε ενήλικες με ψυχικές διαταραχές. Αναδρομική

Διαβάστε περισσότερα

Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. (Μη νομοθετικές πράξεις) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ

Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. (Μη νομοθετικές πράξεις) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ 13.2.2015 L 38/1 II (Μη νομοθετικές πράξεις) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) 2015/207 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 20ής Ιανουαρίου 2015 για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ΔΙΚΥΚΛΩΝ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ΔΙΚΥΚΛΩΝ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών: Τεχνικές και Μέθοδοι στην Ανάλυση, Σχεδιασμό και Διαχείριση του Χώρου

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΔΗΜΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ ΝΟΜΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΔΗΜΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ ΝΟΜΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΔΗΜΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ ΝΟΜΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ Εφαρμογή του Κανονισμού 1.Η εφαρμογή του παρόντος Κανονισμού είναι υπευθυνότητα του Δήμου Διονύσου και τα επιμέρους τμήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΑ 2015 1 Το επιστημονικό περιεχόμενο του παρόντος βιβλίου έχει υποβληθεί σε κριτική ανάγνωση και εγκριθεί με το σύστημα των κριτών. Η κριτική ανάγνωση πραγματοποιήθηκε από

Διαβάστε περισσότερα

1. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2013 ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΓΕΛ)

1. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2013 ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΓΕΛ) 1. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2013 ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΓΕΛ) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 17-5 - 2013 -ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΔΕΥΤΕΡΑ 20-5 - 2013 ΤΕΤΑΡΤΗ 22-5 - 2013 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24-5 - 2013 ΔΕΥΤΕΡΑ 27-5

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ-ΚΟΣΜΗΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ-ΚΟΣΜΗΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ-ΚΟΣΜΗΤΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΡΑΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

PDF created with pdffactory Pro trial version www.pdffactory.com ΤΕΥΧΟΣ XΧXV ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2008

PDF created with pdffactory Pro trial version www.pdffactory.com ΤΕΥΧΟΣ XΧXV ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2008 ΤΕΥΧΟΣ XΧXV ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2008 e-περιοδική έκδοση Πανεπιστήμιο Αιγαίου Σχολή Κοινωνικών Επιστημών Υπευθ. Έκδοσης: Μαστρογιαννόπουλος Νικόλαος MSc Ε.Ε.ΔΙ.Π Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Αναλυτικά ΣΕΛ. 2 ΜΕΡΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

323 Φυτικής Παραγωγής Γεωπονικού Παν. Αθήνας

323 Φυτικής Παραγωγής Γεωπονικού Παν. Αθήνας 323 Φυτικής Παραγωγής Γεωπονικού Παν. Αθήνας Σκοπός To τμήμα Φυτικής Παραγωγής έχει ως σκοπό την εκπαίδευση των φοιτητών του στον τομέα της Γεωπονίας, καθιστώντας τους ικανούς για την ποιοτική και ποσοτική

Διαβάστε περισσότερα

Οργάωνση του Περιφερικού Νευρικού Συστήµατος λκλλκλκλλκκκκ

Οργάωνση του Περιφερικού Νευρικού Συστήµατος λκλλκλκλλκκκκ Οργάωνση του Περιφερικού Νευρικού Συστήµατος λκλλκλκλλκκκκ Εισαγωγή Τα Εγκεφαλονωτιαία Γάγγλια Το Περιφερικό Νεύρο Δοµή του Περιφερικού Νεύρου Ταξινόµηση των Περιφερικών Ινών Τα Εγκεφαλικά Νεύρα Λειτουργική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ: ΒΑΖΟΥΜΕ ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ!

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ: ΒΑΖΟΥΜΕ ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ! ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ: ΒΑΖΟΥΜΕ ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ! ΘΥΜΑΡΑ Μ. Μ. 11 Ο Γυμνάσιο Πειραιά, Δ/νση Β/Θμιας Εκπ/σης Πειραιά e-mail: margthym@yahoo.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το πρόγραμμα της διαμόρφωσης των σχολικών

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και Θρησκευτική Ετερότητα: εθνικές και θρησκευτικές

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικό 6/2012 της συνεδρίασης της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, του Δήμου Λήμνου, της 4ης Μαΐου 2012.

Πρακτικό 6/2012 της συνεδρίασης της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, του Δήμου Λήμνου, της 4ης Μαΐου 2012. Πρακτικό 6/2012 της συνεδρίασης της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, του Δήμου Λήμνου, της 4ης Μαΐου 2012. Στη Μύρινα, σήμερα στις 4 του μήνα Μαΐου του έτους 2012, ημέρα Παρασκευή και ώρα 12:00 στο Δημοτικό Κατάστημα

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3849, 30/4/2004 Ο ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ (ΠΑΡΑΧΑΡΑΞΗ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ) ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2004

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3849, 30/4/2004 Ο ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ (ΠΑΡΑΧΑΡΑΞΗ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ) ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2004 Ο ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ (ΠΑΡΑΧΑΡΑΞΗ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ) ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2004 Για σκοπούς:- (α) εναρμόνισης με τις πράξεις της Ευρωπαϊκής Κοινότητας με τίτλο- «Απόφαση-Πλαίσιο 2000/383/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 29

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΟΛΑΒΙΚΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΩΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΟΛΑΒΙΚΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΩΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΟΛΑΒΙΚΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΩΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΒΑΡΒΑΡΑ Α. ΤΖΕΛΕΠΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΒΛΗΘΕΙΣΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ. ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ: Διδακτικές ώρες 8 ΘΕΩΡΙΑΣ - ΘΕΜΑΤΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ - ΕΙΔΙΚΗ ΚΤΙΡΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ. ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ: Διδακτικές ώρες 8 ΘΕΩΡΙΑΣ - ΘΕΜΑΤΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ - ΕΙΔΙΚΗ ΚΤΙΡΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Δ.Π.Θ. - ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΜΕΑΣ ΙΙΙ: ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ 3 Ο ΕΤΟΣ 2013-2014.

Διαβάστε περισσότερα

Θεματική Ενότητα: ΠΑΙΔΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Θεματική Ενότητα: ΠΑΙΔΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Θεματική Ενότητα: ΠΑΙΔΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Συνοπτική Παρουσίαση Ερωτηματολογίου Επιτροπής ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ & ΝΕΟΛΑΙΑΣ Γιώργος Ιωακειμίδης Δήμαρχος Νίκαιας Αγίου Ι. Ρέντη Πρόεδρος Επιτροπής

Διαβάστε περισσότερα

Το συνέδριο σας πραγματοποιείται σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία για τον τόπο, την οικονομία της χώρας, την κοινωνία και τον κόσμο της εργασίας.

Το συνέδριο σας πραγματοποιείται σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία για τον τόπο, την οικονομία της χώρας, την κοινωνία και τον κόσμο της εργασίας. ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ του ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ ΜΠΑΛΑΣΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ της ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της Π.Ο.Ε.-Ο.Τ.Α. στο ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ της Κ.Ε.Δ.Ε. ΚΟΜΟΤΗΝΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2012 Αγαπητοί Φίλοι, Θέλω εκ μέρους των

Διαβάστε περισσότερα

Ζητήματα Τυποποίησης στην Ορολογία - ο ρόλος και οι δράσεις της Επιτροπής Ορολογίας ΤΕ21 του ΕΛΟΤ

Ζητήματα Τυποποίησης στην Ορολογία - ο ρόλος και οι δράσεις της Επιτροπής Ορολογίας ΤΕ21 του ΕΛΟΤ 1 Ζητήματα Τυποποίησης στην Ορολογία - ο ρόλος και οι δράσεις της Επιτροπής Ορολογίας ΤΕ21 του ΕΛΟΤ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Μαριάννα Κατσογιάννου, Κατερίνα Τοράκη Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζεται η λειτουργία και

Διαβάστε περισσότερα

KATATAΞH APΘPΩN. 6. Αρχές της προσφοράς και προμήθειας, ανθρώπινων ιστών και/ ή κυττάρων

KATATAΞH APΘPΩN. 6. Αρχές της προσφοράς και προμήθειας, ανθρώπινων ιστών και/ ή κυττάρων Ο ΠΕΡΙ ΠΡΟΤΥΠΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (ΔΩΡΕΑ, ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ, ΕΛΕΓΧΟΣ, ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ, ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ, ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΝΟΜΗ) ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΙΣΤΩΝ, ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2007 ---------------------------------

Διαβάστε περισσότερα

Νέο Πρόγραμμα Σπουδών Λογοτεχνίας

Νέο Πρόγραμμα Σπουδών Λογοτεχνίας Νέο Πρόγραμμα Σπουδών Λογοτεχνίας Θεματική ενότητα Β Γυμνασίου «Λογοτεχνία και Οικολογία» Ιούνιος 2012 {επιμέλεια παρουσίασης: Μαρία Παπαλεοντίου, Φιλόλογος, Π.Ι.} Ειδικοί διδακτικοί στόχοι θεματικής ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ Φυσική Β' Γυμνασίου. Επιμέλεια: Ιωάννης Γιαμνιαδάκης

ΔΙΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ Φυσική Β' Γυμνασίου. Επιμέλεια: Ιωάννης Γιαμνιαδάκης ΔΙΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ Φυσική Β' Γυμνασίου Επιμέλεια: Ιωάννης Γιαμνιαδάκης Σύνδεση με προηγούμενο Μάθημα Στο κεφάλαιο Θερμότητα έχουμε μάθει: Τι είναι θερμότητα & θερμοκρασία μακροσκοπικά & μικροσκοπικά Μέτρηση

Διαβάστε περισσότερα

«Φιλολογικό» Φροντιστήριο Επαναληπτικό διαγώνισμα στη Νεοελληνική Γλώσσα. Ενδεικτικές απαντήσεις. Περιθωριοποίηση μαθητών από μαθητές!

«Φιλολογικό» Φροντιστήριο Επαναληπτικό διαγώνισμα στη Νεοελληνική Γλώσσα. Ενδεικτικές απαντήσεις. Περιθωριοποίηση μαθητών από μαθητές! «Φιλολογικό» Φροντιστήριο Επαναληπτικό διαγώνισμα στη Νεοελληνική Γλώσσα Ενδεικτικές απαντήσεις Περιθωριοποίηση μαθητών από μαθητές! Α. Να συντάξετε την περίληψη του κειμένου που σας δίνεται (λέξεις 100-120).

Διαβάστε περισσότερα