ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ. σολή Γιοίκηζηρ και Οικονομίαρ. Σμήμα Λογιζηικήρ. Θέμα πηςσιακήρ επγαζίαρ: Η οπγάνωζη ηηρ αζθαλιζηικήρ αγοπάρ

Transcript

1 ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ σολή Γιοίκηζηρ και Οικονομίαρ Σμήμα Λογιζηικήρ Θέμα πηςσιακήρ επγαζίαρ: Η οπγάνωζη ηηρ αζθαλιζηικήρ αγοπάρ ςποβληθείζα ζηον Καθηγηηή Κηποςπό Αναγνώζηη από ηον ζποςδαζηή ΠΑΠΑΔΜΜΑΝΟΤΗΛ ΑΘΑΝΑΙΟ (Απιζηοηέλοςρ 1, Αλεξάνδπεια Ημαθίαρ) Έναπξη: 15/11/2006 Παπάδοζη: 08/10/2007 Καβάλα 2007

2 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟ ζελίδα ΔΗΑΓΧΓΖ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης. ΜΔΡΟ ΠΡΩΣΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΠΡΧΣΟ ΑΦΑΛΙΣΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 1.1. ΑΦΑΛΗΣΗΚΖ ΑΓΟΡΑ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΑΦΑΛΗΣΗΚΖ ΣΔΥΝΗΚΖ ΦΟΡΔΗ Ζ ΑΦΑΛΗΣΗΚΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΜΟΡΦΖ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΑΓΔΗΑ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΑΝΑΚΛΖΖ ΑΓΔΗΑ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΜΔΣΟΥΗΚΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΟ ΤΜΒΟΤΛΗΟ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΠΔΡΗΘΧΡΗΟ ΦΔΡΔΓΓΤΟΣΖΣΑ ΔΓΓΤΖΣΗΚΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΣΔΥΝΗΚΑ ΑΠΟΘΔΜΑΣΑ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΑΦΑΛΗΣΗΚΖ ΣΟΠΟΘΔΣΖΖ ΛΤΖ ΚΑΗ ΔΚΚΑΘΑΡΗΖ ΑΛΛΖΛΟΑΦΑΛΗΣΗΚΟ ΤΝΔΣΑΗΡΗΜΟ ΓΡΑΦΔΗΟ ΑΝΣΗΠΡΟΧΠΔΊΑ ΜΔΗΣΧΝ Lloyd s ΛΟΝΓΗΝΟΤ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΔΠΗΚΟΤΡΗΚΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΓΡΑΦΔΗΟ ΓΗΔΘΝΟΤ ΑΦΑΛΗΖ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΔΝΧΖ ΑΦΑΛΗΣΗΚΧΝ ΔΣΑΗΡΗΧΝ ΔΛΛΑΓΟ ΚΡΑΣΗΚΖ ΔΠΟΠΣΔΗΑ ΚΟΗΝΟΣΗΚΖ ΑΦΑΛΗΣΗΚΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ ΑΦΑΛΗΣΗΚΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ ΣΡΗΣΖ (ΜΖ ΚΟΗΝΟΣΗΚΖ) ΥΧΡΑ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης.

3 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΓΔΤΣΔΡΟ ΑΦΑΛΙΣΙΚΗ ΤΜΒΑΗ 2.1. ΓΗΑΜΔΟΛΑΒΟΤΝΣΑ ΣΖΝ ΑΦΑΛΗΖ ΠΡΟΧΠΑ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΣΟ ΗΥΤΟΝ ΝΟΜΗΚΟ ΚΑΘΔΣΧ ΣΖ ΑΦΑΛΗΣΗΚΖ ΓΗΑΜΔΟΛΑΒΖΖ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΑΦΑΛΗΣΖΡΗΟ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΤΜΒΑΛΛΟΜΔΝΑ ΜΔΡΖ ΑΗΣΖΖ ΑΦΑΛΗΖ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΚΑΗ ΛΤΖ ΠΡΟΧΡΗΝΖ ΑΦΑΛΗΖ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΑΦΑΛΗΣΗΚΟ ΤΜΦΔΡΟΝ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΝΟΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΤΠΟΥΡΔΧΔΗ ΣΟΤ ΑΦΑΛΗΣΖ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΤΠΟΥΡΔΧΔΗ ΣΟΤ ΑΦΑΛΗΜΔΝΟΤ ΑΦΑΛΗΣΗΚΑ ΒΑΡΖ 41 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΣΡΗΣΟ ΑΦΑΛΙΣΙΚΟ ΚΙΝΓΤΝΟ 3.1. ΔΝΝΟΗΑ ΚΑΗ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΓΗΑΚΡΗΔΗ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΥΔΡΑΗΟΗ ΘΑΛΑΗΟΗ ΑΔΡΟΠΟΡΗΚΟΗ ΚΗΝΓΤΝΟΗ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΚΑΘΑΡΟΗ ΚΗΝΓΤΝΟΗ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΠΡΟΧΠΗΚΟΗ ΚΗΝΓΤΝΟΗ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΚΗΝΓΤΝΟΗ ΠΔΡΗΟΤΗΑ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΚΗΝΓΤΝΟΗ ΑΣΗΚΖ ΔΤΘΤΝΖ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΚΔΡΓΟΚΟΠΗΚΟΗ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΣΑΣΗΚΟΗ ΚΑΗ ΓΤΝΑΜΗΚΟΗ ΚΗΝΓΤΝΟΗ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΓΔΝΗΚΔΤΜΔΝΟΗ ΚΑΗ ΔΗΓΗΚΟΗ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΜΔΣΡΖΖ ΣΧΝ ΚΗΝΓΤΝΧΝ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΜΔΘΟΓΟΗ ΑΝΣΗΜΔΣΧΠΗΖ ΣΟΤ ΚΗΝΓΤΝΟΤ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΜΔΣΑΦΟΡΑ ΣΟΤ ΚΗΝΓΤΝΟΤ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΑΦΑΛΗΖ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΚΗΝΓΤΝΟΤ ΔΚΣΗΜΖΖ ΣΟΤ ΚΗΝΓΤΝΟΤ UNDERWRITING ΑΠΟΓΟΥΖ Ή ΑΠΟΡΡΗΦΖ ΚΗΝΓΤΝΟΤ 52

4 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΚΗΝΓΤΝΟΤ ΚΑΣΑ ΣΖΝ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΣΖ ΑΦΑΛΗΣΗΚΖ ΤΜΒΑΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΣΟΤ ΚΗΝΓΤΝΟΤ ΚΑΣΑ ΣΖΝ ΠΡΟΚΛΖΖ ΕΖΜΗΑ ΠΡΑΓΜΑΣΟΓΝΧΜΟΤΝΖ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης ΓΗΑΚΑΝΟΝΗΜΟ ΕΖΜΗΑ ΑΠΟΕΖΜΗΧΖ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης. ΜΔΡΟ ΓΔΤΣΔΡΟ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ ζελιδοδείκηης. θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ΜΔΡΟ ΣΡΙΣΟ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ θάλμα! Γεν έχει οριζηεί ζελιδοδείκηης. ΝΟΜΟ 2496/ Ν.Γ. 400/ ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ 93

5 ΠΡΟΛΟΓΟ Η επγαζία αςηή ζςνηάσθηκε για να ζςγκποηήζει και να πποζθέπει ζηοςρ θοιηηηέρ και ζποςδαζηέρ ηηρ ηπιηοβάθμιαρ εκπαίδεςζηρ, πληποθοπίερ ζσεηικά με ηην οπγάνωζη ηηρ αζθαλιζηικήρ αγοπάρ. Η αζθαλιζηική αγοπά εδώ και απκεηέρ δεκαεηίερ έσει κάνει ένηονη ηην εμθάνιζή ηηρ ζηη σώπα μαρ, δημιοςπγώνηαρ ποικίλα επωηήμαηα και αμθιβολίερ για ηην ςπόζηαζή ηηρ και ηο εάν ζςμβάλει θεηικά ζηην οικονομία ηος ηόπος και ηων καηοίκων. Βαζικόρ επεςνηηικόρ ζηόσορ ηηρ επγαζίαρ αςηήρ, είναι η διεξοδική γνωπιμία με ηον ηπόπο λειηοςπγίαρ και οπγάνωζηρ ηηρ αζθαλιζηικήρ αγοπάρ και η ανάδειξη ηων επιμέποςρ σαπακηηπιζηικών αςηών, πος θα μαρ πποζθέποςν μια ηεκμηπιωμένη απάνηηζη για ηο εάν η αζθαλιζηική αγοπά λειηοςπγεί εποικοδομηηικά για ηην οικονομία ηηρ σώπαρ μαρ.

6 ΔΙΑΓΩΓΗ Μεηά απφ πνιιέο δεθαεηίεο ιεηηνπξγίαο ηεο αζθαιηζηηθήο αγνξάο, ε ηδησηηθή αζθάιηζε εκθαλίδεη ξαγδαία εμέιημε θαη αλάπηπμε ηφζν ζηελ Δπξψπε θαη ηνλ ππφινηπν θφζκν, φζν θαη ζηε ρψξα καο. Ζ νξζή ιεηηνπξγία ηεο αζθαιηζηηθήο αγνξάο παξνπζηάδεηαη σο ε ιχζε γηα ηελ παξνρή αζθάιεηαο θαη πξνζηαζίαο απφ ελδερφκελνπο θηλδχλνπο πνπ κπνξεί λα απνβνχλ θαηαζηξνθηθνί γηα κηα θνηλσλία. Μέζα απφ ηελ εξγαζία απηή, ζα πξνζπαζήζνπκε λα δείμνπκε πνηα είλαη ε νξγάλσζε ηεο αζθαιηζηηθήο αγνξάο, ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηεο θαη εάλ φλησο απνηειεί, ηελ επηζπκεηή ιχζε πνπ πξεζβεχεη. Σν ζέκα απηφ ρξήδεη πξνζνρήο, δηφηη ε ππάξρνπζα βηβιηνγξαθία δελ είλαη αξθεηά πινχζηα θαη ην αληηθείκελν κε ην νπνίν αζρνιείηαη, κπνξεί κέζα ζε κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα λα αιιάμεη ή λα δηαθνξνπνηήζεη ξηδηθά ηνλ επελδπηηθφ ηνκέα ηεο ρψξαο, φζνλ αθνξά ηα λνκηθά αιιά θαη ηα θπζηθά πξφζσπα. Αθφκε, ε εξγαζία απηή έιθεη ην εξεπλεηηθφ ελδηαθέξνλ κε ηνλ ηξφπν πνπ έρεη δνκεζεί θαη παξνπζηάδεη ην πεξηερφκελφ ηεο. Ζ πιαηζίσζε ηεο εξγαζίαο πξαγκαηνπνηείηαη ζε ηξία κέξε. Σν πξψην κέξνο απαξηίδεηαη απφ ηξία ζεκαληηθά θεθάιαηα. ην πξψην θεθάιαην πνπ απνηειείηαη απφ έμη ππνελφηεηεο ζα εμεηάζνπκε γεληθά ηελ αζθαιηζηηθή αγνξά. Δηδηθφηεξα, ζηελ πξψηε ππνελφηεηα (1.1.) ζα αζρνιεζνχκε κε ηελ έλλνηα ηεο αζθαιηζηηθήο αγνξάο θαη απφ πνηνπο απνηειείηαη. ηε δεχηεξε (1.2.) θαη ηξίηε (1.3.) ππνελφηεηα, ζα αλαιχζνπκε ηελ αζθαιηζηηθή ηερληθή, αιιά θαη ηνπο θνξείο πνπ πιαηζηψλνπλ ηελ αζθαιηζηηθή αγνξά. ηε ηέηαξηε (1.4.) ππνελφηεηα ζα εμεηάζνπκε ηελ θξαηηθή επνπηεία, ηελ κνξθή θαη έθηαζή ηεο. ηε πέκπηε (1.5.) θαη έθηε (1.6.) ππνελφηεηα ζα αζρνιεζνχκε κε ηελ θνηλνηηθή αζθαιηζηηθή επηρείξεζε θαη κε ηελ αζθαιηζηηθή επηρείξεζε ηξίηεο (κε θνηλνηηθήο) ρψξαο. ην δεχηεξν θεθάιαην πνπ απνηειείηαη απφ έληεθα ππνελφηεηεο, ζα εμεηάζνπκε ηελ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε θαη ηα πξφζσπα πνπ εκπιέθνληαη κε ηηο δηακεζνιαβεηηθέο εξγαζίεο. ηε πξψηε (2.1.) ππνελφηεηα, ζα αλαθέξνπκε ηα δηακεζνιαβνχληα ζηελ αζθάιηζε πξφζσπα θαη ζηε δεχηεξε (2.2.) ππνελφηεηα, ην ηζρχνλ λνκηθφ θαζεζηψο ηεο αζθαιηζηηθήο δηακεζνιάβεζεο. ηε ηξίηε (2.3.) ππνελφηεηα ζα αζρνιεζνχκε κε ην αζθαιηζηήξην θαη ζηε ηέηαξηε (2.4.) ππνελφηεηα κε ηα ζπκβαιιφκελα κέξε απηνχ. ηε πέκπηε (2.5.) θαη έθηε (2.6.) ππνελφηεηα ζα αλαπηχμνπκε ηελ αίηεζε αζθάιηζεο, ηε δηάξθεηα θαη ιχζε ηεο, θαζψο θαη ηε πξνζσξηλή αζθάιηζε. ηελ έβδνκε (2.7.) ππνελφηεηα ζα εμεηάζνπκε ην αζθαιηζηηθφ ζπκθέξνλ θαη ζηελ φγδνε (2.8.) ππνελφηεηα ην λνκηθφ πιαίζην. ηελ έλαηε (2.9.) ππνελφηεηα θαη δέθαηε (2.10.) ππνελφηεηα, ζα αζρνιεζνχκε κε ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ αζθαιηζηή θαη ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ αζθαιηζκέλνπ. Οινθιεξψλνληαο ζηελ ελδέθαηε (2.11.) ππνελφηεηα ζα εμεηάζνπκε ηα αζθαιηζηηθά βάξε. ην ηξίην θεθάιαην πνπ απνηειείηαη απφ δχν ππνελφηεηεο, ζα εμεηάζνπκε ηνλ αζθαιηζηηθφ θίλδπλν. ηε πξψηε (3.1.) ππνελφηεηα ζα αζρνιεζνχκε κε ηελ έλλνηα θαη πεξηγξαθή ηνπ θηλδχλνπ. ηε δεχηεξε (3.2.) ππνελφηεηα ζα αλαπηχμνπκε δηεμνδηθά ηηο δηαθξίζεηο ησλ θηλδχλσλ, ηηο κεζφδνπο αληηκεηψπηζήο ηνπ, ηελ πξαγκαηνγλσκνζχλε θαη ηελ απνδεκίσζε. ην δεχηεξν κέξνο, ε εξγαζία πεξηιακβάλεη ηηο ζπκπεξαζκαηηθέο παξαηεξήζεηο, φπνπ θαηαιήγνπκε ζην γεγνλφο φηη ε αζθαιηζηηθή αγνξά γηα 1

7 λα ιεηηνπξγήζεη νξζά θαη λα απνδψζεη απηά πνπ πεξηκέλνπκε, ζα πξέπεη λα ξίμνπκε πεξηζζφηεξν βάξνο ζην ηνκέα ηεο νξγάλσζή ηεο θαη ζηελ επνπηεία απηήο, θαζψο θαη λα εζηηάζνπκε ηελ πξνζνρή καο ζην εάλ θαιχπηεη ηηο αλάγθεο πνπ ππάξρνπλ κέζα ζηελ θνηλσλία. ην ηξίην κέξνο, φπνπ νινθιεξψλεηαη ε πηπρηαθή εξγαζία, πεξηέρεηαη ην παξάξηεκα, ζην νπνίν ηνπνζεηνχληαη νη δχν ζεκαληηθφηεξεο λνκνζεηηθέο πεγέο ηεο αζθαιηζηηθήο αγνξάο. Ο λφκνο 2496/1997 πνπ αλαθέξεηαη ζηελ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε, ηηο ηξνπνπνηήζεηο ηεο λνκνζεζίαο γηα ηελ ηδησηηθή αζθάιηζε θαη άιιεο δηαηάμεηο θαη ε πξνζαξκνγή ηνπ λ.δ. 400/1970 Πεξί ηδησηηθήο επηρεηξήζεσο αζθαιίζεσο, φπσο ηζρχεη. 2

8 ΜΔΡΟ ΠΡΩΣΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΠΡΧΣΟ ΑΦΑΛΙΣΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 1.1. ΑΦΑΛΗΣΗΚΖ ΑΓΟΡΑ ηνλ θνηλνηηθφ ρψξν, ε δεκηνπξγία ηεο εληαίαο εζσηεξηθήο αγνξάο νδήγεζε αλαπφθεπθηα θαη ζηε δεκηνπξγία ηεο εληαίαο αζθαιηζηηθήο αγνξάο σο ζπλέπεηα ηεο απφιπηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ειεχζεξεο θπθινθνξίαο ησλ ππεξεζηψλ κέζα ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε. Δληαία αζθαιηζηηθή αγνξά είλαη ν εληαίνο εζσηεξηθφο νηθνλνκηθφο ρψξνο ηεο Δ.Δ. θαη ηνπ Δ.Ο.Υ. φπνπ παξέρεηαη θαη δεηείηαη αζθαιηζηηθή πξνζηαζία. Μέζα ζ απηήλ δξνπλ ηξεηο θαηεγνξίεο πξνζψπσλ: νη αζθαιηζηέο, νη δεηνχληεο αζθαιηζηηθή πξνζηαζία (αληηζπκβαιιφκελνη ησλ αζθαιηζηψλ, ιήπηεο ηεο αζθάιηζεο) θαη νη δηακεζνιαβνχληεο κεηαμχ ησλ δχν παξαπάλσ θαηεγνξηψλ (νη αζθνχληεο αζθαιηζηηθή δηακεζνιάβεζε). Αλαιπηηθφηεξα: Σο αζθαλιζηικό κοινό, δειαδή ηνπο ήδε αζθαιηζκέλνπο κε αζθαιηζηήξην θάπνηνπ θιάδνπ αζθάιηζεο (Εσή, Πεξηνπζία, Αζηηθή Δπζχλε, θιπ.) αιιά θαη φινπο ηνπο άιινπο πνπ ελδερνκέλσο δελ είλαη απηή ηε ζηηγκή αζθαιηζκέλνη, αιιά απνηεινχλ έλα ελ δπλάκεη αζθαιηζκέλν αχξην θαζψο φινη, άηνκα θαη επηρεηξεκαηίεο εθηηζέκεζα ζε θηλδχλνπο θαη νθείινπκε λα θαηνρπξψζνπκε ηνπο εαπηνχο καο θαη ηα ζπκθέξνληά καο. Σοςρ αζθαλιζηέρ, ηηο επηρεηξήζεηο δειαδή πνπ αλαιακβάλνπλ ηελ θάιπςε ησλ θηλδχλσλ ζηε ρψξα καο θαη ιεηηνπξγνχλ: α) είηε κε θαζεζηψο εγθαηάζηαζεο, (έδξα ζηελ Διιάδα ή ππνθαηάζηεκα ζηελ Διιάδα). β) είηε κε θαζεζηψο Διεχζεξεο Παξνρήο Τπεξεζηψλ, (δειαδή παξνρή ππεξεζηψλ ζηελ Διιάδα απφ ηελ έδξα ή ην ππνθαηάζηεκα κηαο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο πνπ είλαη εγθαηαζηεκέλε ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε ή ηνλ Δληαίν Οηθνλνκηθφ Υψξν). ινη απηνί νη θνξείο θαη κφλν απηνί, κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηνχλ ηνλ φξν Αζθαιηζηήο, πνπ πξαθηηθά ζεκαίλεη ηελ Αζθαιηζηηθή Δπηρείξεζε πνπ ιεηηνπξγεί λφκηκα θαη αλαιακβάλεη ηελ θάιπςε θηλδχλσλ (Αλησλάθε,2005,17). Σα διαμεζολαβούνηα ζηην αζθάλιζη ππόζωπα, δειαδή ηα θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα πνπ έρνπλ ζθνπφ λα θέξνπλ ζε επαθή ηνλ αζθαιηζηή κε ην θνηλφ γηα ηελ ζχλαςε αζθαιηζηεξίσλ ζπκβνιαίσλ θαη ζηε ζπλέρεηα γηα ηελ εμππεξέηεζε ηδηαίηεξα ζε πεξίπησζε επέιεπζεο δεκίαο (αζθαιηζηηθνί ζχκβνπινη, πξάθηνξεο, ζπληνληζηέο αζθαιηζηηθψλ ζπκβνχισλ, κεζίηεο αζθαιεηψλ). Σην Ένωζη ηων Αζθαλιζηικών Δηαιπιών, ην ζπιινγηθφ δειαδή φξγαλν ησλ αζθαιηζηηθψλ εηαηξηψλ πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηελ Διιάδα κε ζηφρν: α) ηελ θαηνρχξσζε ησλ ζπκθεξφλησλ ηνπο β) ηελ αλάπηπμε ηεο Ηδησηηθήο Αζθάιηζεο γ) ηελ ηήξεζε θαη αμηνπνίεζε ζηαηηζηηθψλ 3

9 δ) ηελ πξνβνιή αζθαιηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ε) ηε δηαθψηηζε ηνπ θνηλνχ θαζψο θαη θνξείο φπσο: Σο Δπικοςπικό Κεθάλαιο, πνπ είλαη λνκηθφ πξφζσπν ηδησηηθνχ δηθαίνπ, επνπηεπφκελν απφ ηνλ Τπνπξγφ Αλάπηπμεο θαη κε κέιε φιεο ππνρξεσηηθά ηηο αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο πνπ αζθνχλ ηνλ θιάδν ηεο αζηηθήο επζχλεο απηνθηλήηνπ. Σο Γπαθείο Γιεθνούρ Αζθάλιζηρ, πνπ είλαη Ννκηθφ Πξφζσπν Ηδησηηθνχ Γηθαίνπ κε κέιε ηνπο αζθαιηζηέο απηνθηλήησλ θαη κε αληηθείκελν ηελ έθδνζε πξάζηλσλ θαξηψλ θαζψο θαη ην δηαθαλνληζκφ θαη ηελ πιεξσκή απνδεκηψζεσλ. Οη ζρέζεηο κεηαμχ ηνπ αζθαιηζηή θαη ηνπ ιήπηε ηεο αζθάιηζεο δηακνξθψλνληαη ειεχζεξα, κε βάζε ηελ αξρή ηεο ειεπζεξίαο ησλ ζπκβάζεσλ πνπ δηαηξέρεη ην ηδησηηθφ δίθαην, ππφ θαζεζηψο ειεχζεξνπ αληαγσληζκνχ. Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη κε ηηο ζρέζεηο κεηαμχ αζθαιηζηή θαη δηακεζνιαβνχληα ζηελ ηδησηηθή αζθάιηζε, θαζψο θαη αληηζπκβαιιφκελνπ ηεο αζθαιηζηηθήο θαη δηακεζνιαβνχληα ζηελ ηδησηηθή αζθάιηζε. Ζ εγθαζίδξπζε ηεο εληαίαο αζθαιηζηηθήο αγνξάο ζην εζσηεξηθφ ηεο Δ.Δ. δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζε νπνηαδήπνηε αζθαιηζηηθή εηαηξία θξάηνπο κέινπο ηεο Δ.Δ. λα αζθεί αζθαιηζηηθέο εξγαζίεο ζε νπνηνδήπνηε άιιν θξάηνο κέινο, εθφζνλ ηεο έρεη ρνξεγεζεί άδεηα ιεηηνπξγίαο (πξφθεηηαη γηα ηελ εληαία άδεηα) απφ έλα θξάηνο κέινο ηεο Δ.Δ. Απηφ ζεκαίλεη: Θεσξεηηθά, φηη νη πξνυπνζέζεηο ζχζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ αζθαιηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ ζηα δηάθνξα θξάηε κέιε ηεο Δ.Δ. έρνπλ πιήξσο ελαξκνληζηεί. Πξαθηηθά, φηη αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο άιισλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δ.Δ. κπνξνχλ λα παξέρνπλ αζθαιηζηηθέο εξγαζίεο ζηνλ ειιεληθφ ρψξν είηε ππφ θαζεζηψο εγθαηάζηαζεο, είηε ππφ θαζεζηψο ειεχζεξεο παξνρήο ππεξεζηψλ, αληαγσληδφκελεο ηηο αληίζηνηρεο ειιεληθέο αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο. ηελ πξάμε, ιφγσ ησλ δηαθνξεηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ θάζε αζθαιηζηηθνχ θιάδνπ ζα έπξεπε λα κηινχκε γηα πνιιέο επηκέξνπο αζθαιηζηηθέο αγνξέο (ππξφο, δσήο, απηνθηλήηνπ θιπ.). πρλά ε αζθαιηζηηθή αγνξά δηαθξίλεηαη ζε: Καηαλαισηηθή αζθαιηζηηθή αγνξά, πνπ ζρεηίδεηαη κε ηηο αζθαιίζεηο πνπ ζπλάπηνληαη γηα ηδησηηθνχο ιφγνπο (νηθίαο, δσήο, απηνθηλήηνπ θιπ.). Βηνκεραληθή επαγγεικαηηθή εκπνξηθή αζθαιηζηηθή αγνξά, πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ θάιπςε αληίζηνηρσλ θηλδχλσλ (π.ρ. βιάβε κεραλψλ, επαγγεικαηηθή αζηηθή επζχλε, απψιεηα θεξδψλ απφ δηαθνπή ιεηηνπξγίαο εξγνζηαζίνπ θιπ.). Ρπζκηζηή ζηηο ζρέζεηο αζθαιηζκέλσλ θαη αζθαιηζηψλ απνηειεί ε Πνιηηεία πνπ έρεη δηπιφ ξφιν: Αθελφο λα δηαζθαιίδεη ηνλ ειεχζεξν αληαγσληζκφ κεηαμχ επηρεηξήζεσλ θαη Αθεηέξνπ κε λνκνζεηηθά κέηξα λα εμαζθαιίδεη, ηελ ηζφηηκε αληηκεηψπηζε ησλ ζπκβαιινκέλσλ ζηελ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε. Υαξαθηεξηζηηθφ ηεο αζθαιηζηηθήο αγνξάο είλαη ν αληαγσληζκφο ησλ αζθαιηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ πνπ κπνξεί λα εληνπηζζεί: α) ζηην ποιόηηηα ηων ςπηπεζιών (ηαρχηεηα ζηελ έθδνζε αζθαιηζηήξησλ θαη απνδεκηψζεσλ, γεληθνί φξνη θηι.). 4

10 β) ζηιρ καλύψειρ ηων αζθαλιζηικών ππογπαμμάηων ζε ζρέζε κε ην αληίζηνηρν αζθάιηζηξν γ) ζηη γενικόηεπη εξςπηπέηηζη (ζπκβνπιέο, αλάιπζε αλαγθψλ θιπ.) ΑΦΑΛΗΣΗΚΖ ΣΔΥΝΗΚΖ ινη καο απεηινχκαζηε απφ θηλδχλνπο πνπ φζν θη αλ ηνπο πεξηνξίζνπκε δελ κπνξνχκε νχηε λα ηνπο απνθχγνπκε εληειψο, νχηε λα ηνπο αληηκεησπίζνπκε κφλνη καο ρσξίο ηνλ θίλδπλν νηθνλνκηθήο θαηαζηξνθήο καο. Απηφ πνπ θαζέλαο κφλνο ηνπ δελ κπνξεί λα θάλεη, κπνξνχκε λα ην θάλνπκε ζπιινγηθά κέζα απφ ηελ ηερληθή ηεο αζθάιηζεο. Ζ αζθάιηζε ζηεξίδεηαη ζηηο πηζαλφηεηεο θαη ζηνλ κεγάιν αξηζκφ αηφκσλ πνπ θηλδπλεχνπλ απφ ηνλ ίδην θίλδπλν (θνηλσλία θηλδχλσλ). Ο θίλδπλνο πνπ ζα επέιζεη ζε ιίγνπο θαη νη απνδεκηψζεηο πνπ ζα απαηηεζεί λα θαηαβιεζνχλ πξέπεη λα αληηζηαζκίδνληαη απφ ηα αζθάιηζηξα πνπ ζα θαηαβάινπλ φια ηα κέιε απηήο ηεο θνηλσλίαο θηλδχλσλ. Έηζη, κε ηελ αζθάιηζε, ε δεκηά ησλ ιίγσλ επηκεξίδεηαη ζηνπο πνιινχο κε ηε κνξθή ηνπ αζθαιίζηξνπ θαη ράλεη ηνλ θαηαζηξνθηθφ ραξαθηήξα ηεο. Πέξα απφ απηή ηε βαζηθή αξρή κε ηελ νπνία ιεηηνπξγεί ε ηερληθή ηεο αζθάιηζεο, έρνπλ αλαπηπρζεί θαη ιεπηνκεξέζηεξεο ηερληθέο ππνινγηζκνχ ησλ αζθαιίζηξσλ πνπ επηηξέπνπλ ηελ αχμεζή ηνπο κε βάζε πξφζζεηνπο παξάγνληεο θηλδχλνπ (π.ρ. μχιηλε θαηαζθεπή ζηελ αζθάιηζε ππξφο) ή ηελ ειάθξπλζή ηνπο (π.ρ. χπαξμε ζπζηήκαηνο ππξαζθάιεηαο). Σν αζθάιηζηξν πνπ εηζπξάηηεη ν αζθαιηζηήο πξνζδηνξίδεηαη κε βάζε: Σν θφζηνο γηα ηελ θάιπςε ηνπ αλαιακβαλφκελνπ θηλδχλνπ Σηο πξνκήζεηεο πνπ πξέπεη λα θαηαβιεζνχλ γηα ηε δηακεζνιάβεζε Σα ιεηηνπξγηθά έμνδα ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο Σν επηζπκεηφ πεξηζψξην θέξδνπο Με ηελ λνκνζεζία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο πνπ ηζρχεη ζηε ρψξα καο, ηα αζθάιηζηξα δηακνξθψλνληαη πιένλ ειεχζεξα, ρσξίο παξέκβαζε ηεο Πνιηηείαο (φπσο ζπλέβαηλε παιαηφηεξα κε ηνπο θιάδνπο απηνθηλήησλ θαη ππξφο). Ο ηζρπξφο αληαγσληζκφο κεηαμχ ησλ αζθαιηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ πξέπεη λα εμαζθαιίδεη φηη δελ ζα είλαη αλεπαξθή. Δίλαη πάλησο ζεκαληηθφ λα ηνληζζεί φηη ν αζθαιηζηήο δελ έρεη δηθαίσκα δσξεάλ ηελ αζθαιηζηηθή θάιπςε, γηαηί θάηη ηέηνην ζα έζηγε ηνπο άιινπο αζθαιηζκέλνπο ζηελ ίδηα θνηλσλία θηλδχλσλ αλαηξέπνληαο ηε βάζε ζηελ νπνία ζηεξίδεηαη ε Ηδησηηθή Αζθάιηζε. πλνπηηθά ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη ηα βαζηθφηεξα ηερληθά ζηνηρεία αθνξνχλ: Σελ εθηίκεζε θαη θνζηνιφγεζε ησλ θηλδχλσλ Σελ επεμεξγαζία ησλ θαηάιιεισλ φξσλ κε ηνπο νπνίνπο είλαη δπλαηή ε θάιπςε ζπγθεθξηκέλσλ θηλδχλσλ Σε δηαρείξηζε ησλ απνδεκηψζεσλ Σε δεκηνπξγία ηηκνινγίσλ αζθαιίζηξσλ θαη πξνκεζεηψλ Γηα λα δηαηεξείηαη πάληα ε αληηζηνηρία αζθαιίζηξνπ - θηλδχλνπ πνπ απνηειεί ηε βάζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο Ηδησηηθήο Αζθάιηζεο πξέπεη λα ηεξνχληαη απζηεξά, νη φξνη ηεο Αζθαιηζηηθήο χκβαζεο πνπ ζθνπφ έρνπλ ηελ ηζνξξνπία δηθαησκάησλ ππνρξεψζεσλ κεηαμχ αζθαιηζκέλνπ θαη 5

11 αζθαιηζηή ρσξίο λα επηηξέπεηαη ζε θακία απφ ηηο δχν πιεπξέο λα επσθειεζεί (Αλησλάθε,2005,19). Αζθαιηζηηθή Σερληθή ινηπφλ, κπνξνχκε λα νξίζνπκε ην ζχλνιν δηαδηθαζηψλ θαη θπξίσο θαλφλσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχκε γηα ηελ νξζνινγηθή άζθεζε ηεο Αζθαιηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ΦΟΡΔΗ ηαλ αλαθεξφκαζηε ζε θνξείο ηεο Ηδησηηθήο Αζθάιηζεο αλαθεξφκαζηε θαη νπζία: α) ζε θνξείο άζθεζεο αζθαιηζηηθψλ εξγαζηψλ, φπνπ γηα ηηο αλάγθεο ηεο θξαηηθήο επνπηείαο ν λφκνο απαηηεί νη επηρεηξήζεηο πνπ αζθνχλ ηελ αζθάιηζε λα έρνπλ ζπγθεθξηκέλν εηαηξηθφ ηχπν. β) ζε θνξείο άζθεζεο δηακεζνιαβεηηθψλ εξγαζηψλ φπσο: νη αζθαιηζηηθνί πξάθηνξεο νη αζθαιηζηηθνί ζχκβνπινη νη ζπληνληζηέο αζθαιηζηηθψλ ζπκβνχισλ νη κεζίηεο αζθαιίζεσλ γ) ζε ζπιινγηθνχο θνξείο ηεο αζθαιηζηηθήο αγνξάο φπσο: ην Δπηθνπξηθφ Κεθάιαην ην Γξαθείν Γηεζλνχο Αζθάιηζεο ε Έλσζε Αζθαιηζηηθψλ Δηαηξηψλ Διιάδνο, θιπ Ζ ΑΦΑΛΗΣΗΚΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ ηελ αζθαιηζηηθή επηρείξεζε, εκεδαπή ή αιινδαπή, εθαξκφδνληαη νη δηαηάμεηο ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη ζήκεξα, κεηά ηηο αιιειεπάιιειεο πξνζαξκνγέο ηνπ πξνο ηηο θνηλνηηθέο νδεγίεο, κε βάζε ην π.δ. 118/1985 <<πκκφξθσζε πξνο ηηο δηαηάμεηο ησλ νδεγηψλ 73/239/ΔΟΚ, 76/580/ΔΟΚ, 73/240/ΔΟΚ, 79/267/ΔΟΚ, 77/92/ΔΟΚ θαη 78/473/ΔΟΚ πνπ αθνξνχλ ζηελ αλάιεςε δξαζηεξηφηεηαο πξσηαζθαιίζεσλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ αζθαιίζεσλ δσήο ζηελ θνηλνηηθή ζπλαζθάιηζε θαη ζηα κέηξα ζρεηηθά κε ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ πξάθηνξα θαη ηνπ κεζίηε αζθαιίζεσλ>>. Οη αζθαιηζηηθέο αλψλπκεο εηαηξίεο είλαη εηαηξίεο απνθιεηζηηθνχ ζθνπνχ, ζπληζηάκελνπ ζηελ άζθεζε αζθαιηζηηθψλ εξγαζηψλ. Οη αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο κπνξνχλ λα αζθνχλ αζθαιηζηηθέο εξγαζίεο πνπ θαηαηάζζνληαη θαη ηαμηλνκνχληαη ζε θιάδνπο θαη θηλδχλνπο πνπ πεξηιακβάλεη θάζε θιάδνο, ζχκθσλα κε ην άξζξν 13 ηνπ λ.δ. 400/1970 φπσο ηζρχεη. Έηζη δηαθξίλνληαη ζε αζθαιίζεηο δεκηψλ θαη αζθαιίζεηο δσήο. Γηα ηε ρνξήγεζε ηεο άδεηαο ιεηηνπξγίαο θαη γηα ηε ιεηηνπξγία ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο, νη ηδησηηθέο αζθαιίζεηο ηαμηλνκνχληαη ζε νκάδεο, γλσζηέο σο θιάδνη αζθάιηζεο. Κάζε θιάδνο πεξηιακβάλεη ηα είδε αζθαιίζεσλ. Σν άξζξν 13 ηνπ λ.δ. 400/1970 φπσο ηζρχεη ζήκεξα, αλαθέξεηαη ζ απηήλ ηελ ηαμηλφκεζε. Οη αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο πνπ κπνξνχλ λφκηκα λα ιεηηνπξγνχλ ζηελ Διιάδα είλαη: Οη αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο πνπ λφκηκα ηδξχνληαη κε έδξα ζηελ Διιάδα. 6

12 Οη αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο κε έδξα νπνηνδήπνηε θξάηνο κέινο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ή ηνπ Δληαίνπ Οηθνλνκηθνχ Υψξνπ, πνπ κπνξεί λα αζθήζνπλ αζθάιηζε είηε κε θαζεζηψο εγθαηάζηαζεο, δειαδή κε ηελ δεκηνπξγία ππνθαηαζηήκαηνο, είηε κε θαζεζηψο Διεχζεξεο Παξνρήο Τπεξεζηψλ απφ ηελ έδξα ηνπο ή απφ ππνθαηάζηεκα ζηνλ επξσπατθφ ρψξν (πξνθεηκέλνπ πεξί εξγαζηψλ πεξηζηαζηαθήο θχζεσο). Ζ Έλσζε αζθαιηζηψλ Lloyd s Λνλδίλνπ εμνκνηψλεηαη κε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε. Οη αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο κε έδξα ζε ηξίηε ρψξα, εθηφο Δ.Δ. θαη Δ.Ο.Υ., κπνξνχλ λα αζθνχλ αζθάιηζε κφλν κε θαζεζηψο εγθαηάζηαζεο (δεκηνπξγίαο ππνθαηαζηήκαηνο). Ζ ιέμε αζθαιηζηήο ινηπφλ ππνρξεσηηθά ζεκαίλεη κφλν θάπνηα απφ ηηο ηξεηο παξαπάλσ πεξηπηψζεηο ΜΟΡΦΖ Αζθαιηζηηθή επηρείξεζε κε έδξα ηελ Διιάδα κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη κφλν κε ηε κνξθή ηεο αλψλπκεο εηαηξίαο θαη κεηά απφ ζρεηηθή άδεηα πνπ ρνξεγείηαη κε απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Αλάπηπμεο. Σν λ.δ. 400/70 <<πεξί ηδησηηθψλ επηρεηξήζεσλ αζθάιηζεο>> φπσο έρεη ηξνπνπνηεζεί πξνβιέπεη ζην άξζξν 2 φηη ε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε ζηελ Διιάδα αζθείηαη απφ: αλψλπκε εηαηξεία αιιειαζθαιηζηηθφ ζπλεηαηξηζκφ (κφλν γηα αζθαιίζεηο δεκηψλ) πνπ έρεη ζπζηαζεί ζχκθσλα κε ην Διιεληθφ Γίθαην θαη αζρνιείηαη απνθιεηζηηθά κε αζθαιηζηηθέο εξγαζίεο επηρεηξήζεηο Γεκνζίνπ Γηθαίνπ κε ζθνπφ απνθιεηζηηθά ηηο αζθαιηζηηθέο εξγαζίεο ΑΓΔΗΑ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ Γηα ηελ άζθεζε αζθαιηζηηθψλ εξγαζηψλ ε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε πξέπεη λα έρεη ιάβεη άδεηα ιεηηνπξγίαο απφ ηελ επνπηεχνπζα αξρή (ζηελ Διιάδα ην Τπνπξγείν Αλάπηπμεο). χκθσλα κε ηελ θνηλνηηθή λνκνζεζία πνπ έρεη πιένλ ελζσκαησζεί ζην Διιεληθφ Γίθαην, ε άδεηα ιεηηνπξγίαο πνπ ρνξεγείηαη ζε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε απφ έλα θξάηνο κέινο ηζρχεη γηα φια. Δπνκέλσο αθξηβψο φπσο κηα αζθαιηζηηθή επηρείξεζε πνπ έιαβε ζηελ Διιάδα άδεηα ιεηηνπξγίαο κπνξεί λα εγθαηαζηαζεί θαη λα ιεηηνπξγήζεη κε απηήλ ηελ άδεηα ζηα άιια θξάηε κέιε ηεο Δ.Δ., έηζη κπνξεί γηα παξάδεηγκα θαη κηα αζθαιηζηηθή επηρείξεζε πνπ έιαβε άδεηα ιεηηνπξγίαο ζηε Γαιιία λα εγθαηαζηαζεί θαη λα ιεηηνπξγήζεη ζηελ Διιάδα (εληαία άδεηα). Φπζηθά κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη θαη κε Διεχζεξε Παξνρή Τπεξεζηψλ, αιιά κφλν γηα ηηο εξγαζίεο πεξηζηαζηαθήο θχζεο (Αλησλάθε,2005,20). 7

13 Ζ ειιεληθή αζθαιηζηηθή επηρείξεζε καδί κε ηελ αίηεζε γηα ηελ άδεηα ιεηηνπξγίαο ηεο πξέπεη λα ππνβάιεη, θαηά ην άξζξν 15 1 ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη, ζην Τπνπξγείν Αλάπηπμεο: ην θαηαζηαηηθφ ηεο, πνπ πξέπεη λα έρεη ζπληαρζεί έηζη ψζηε λα πιεξνί ηηο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ θνηλή αλψλπκε εηαηξία θαη ηηο επαπμεκέλεο γηα ηελ ηδησηηθή επηρείξεζε αζθάιηζεο ηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία θαηαβνιήο νιφθιεξνπ ηνπ κεηνρηθνχ θεθαιαίνπ ή ησλ εηζθνξψλ, ζε πεξίπησζε αιιειαζθαιηζηηθψλ ζπλεηαηξηζκψλ ην πξφγξακκα δξαζηεξηφηεηαο πνπ απνηειεί κία κειέηε εθηθηφηεηαο ηεο λέαο επηρείξεζεο πνπ θαη νπζία πεξηιακβάλεη ηνπο ζηφρνπο ηεο, ηα κέζα κε ηα νπνία ζα ηνπο πινπνηήζεη θαη ην θφζηνο. πσο πξνβιέπεηαη ζην λφκν ην πξφγξακκα δξαζηεξηφηεηαο πξέπεη λα αλαθέξεηαη: α) ζηνπο θηλδχλνπο πνπ πξφθεηηαη λα θαιχςεη ε αζθαιηζηηθή εηαηξία β) ζηνπο γεληθνχο θαη εηδηθνχο φξνπο αζθάιηζεο (ζηηο ππνρξεσηηθέο αζθαιίζεηο) γ) ζηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηεο αληαζθάιηζεο δ) ζηηο πξνβιέςεηο γηα έμνδα εγθαηάζηαζεο ε) ζηα πξνβιεπφκελα αζθάιηζηξα ζη) ζηνπο πξνβιεπφκελνπο ηζνινγηζκνχο γηα ηξία ρξφληα δ) ζηηο πξνβιέςεηο γηα ηα νηθνλνκηθά κέζα πνπ ζα θαιχπηνπλ ηα ηερληθά απνζέκαηα θαη ην πεξηζψξην θεξεγγπφηεηαο, θιπ. Πιεξνθνξίεο κε ηνπο δηνηθνχληεο ηελ αζθαιηζηηθή επηρείξεζε γηα ηνλ έιεγρν ηεο εληηκφηεηαο θαη ησλ επαγγεικαηηθψλ πξνζφλησλ ή ηεο πείξαο ησλ πξνζψπσλ απηψλ θαη Γήισζε γηα ηα πξφζσπα πνπ απνηεινχλ ην δηνηθεηηθφ ζπκβνχιην ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο. Σν άξζξν 3 1 ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη, νξίδεη φηη απαηηείηαη ηδηαίηεξε άδεηα γηα ηελ άζθεζε ησλ θιάδσλ πηζηψζεσλ, εγγπήζεσλ θαη λνκηθήο πξνζηαζίαο, εθηφο απφ ηηο πεξηπηψζεηο αζθάιηζεο λνκηθήο πξνζηαζίαο γηα δηαθνξέο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε ρξήζε ζαιαζζίσλ πινίσλ ή ζρεηίδνληαη κε ηε ρξήζε απηήλ θαη ε αζθάιηζε απηή κπνξεί λα ζεσξεζεί παξεπφκελνο θίλδπλνο. Ζ άδεηα ηνπ Τπνπξγνχ Αλάπηπμεο ρνξεγείηαη κε απφθαζή ηνπ γηα θάζε θιάδν αζθάιηζεο, γηα φινπο ή κεξηθνχο απφ ηνπο θηλδχλνπο πνπ ππάγνληαη ζ απηφλ ηνλ θιάδν, θαζψο θαη θαηά νκάδα θιάδσλ αζθαιίζεσλ, φπσο πξνβιέπνληαη ζην άξζξν 13 ηνπ λ.δ. 400/1970. Ζ απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Αλάπηπμεο κε ηελ νπνία εγθξίλεηαη ην θαηαζηαηηθφ ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο θαη παξέρεηαη ε άδεηα ιεηηνπξγίαο ηεο δεκνζηεχεηαη ζηελ Δθεκεξίδα ηεο Κπβέξλεζεο, ηεχρνο ΑΔ θαη ΔΠΔ (άξζξν 14 ηνπ λ.δ. 400/1970). Αζθαιηζηηθή επηρείξεζε πνπ έιαβε άδεηα γηα έλαλ θιάδν αζθάιηζεο ή νκάδα θιάδσλ αζθαιίζεσλ δεκηψλ κπνξεί λα θαιχπηεη θηλδχλνπο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζε άιιν θιάδν αζθάιηζεο θαηά δεκηψλ, ρσξίο λα απαηηείηαη άδεηα θαη γηα ηνλ θιάδν ζηνλ νπνίν ππάγνληαη νη θίλδπλνη απηνί, εθφζνλ: α) ζπλδένληαη κε ηνλ θπξίσο θίλδπλν β) αθνξνχλ ην αληηθείκελν πνπ είλαη αζθαιηζκέλν θαηά ηνπ θπξίσο θηλδχλνπ γ) αζθαιίδνληαη κε ην αζθαιηζηήξην ηνπ θπξίσο θηλδχλνπ. Άδεηα ιεηηνπξγίαο κπνξεί λα κελ ρνξεγεζεί αλ: 8

14 Ζ ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο πξνζθξνχεη ζηηο δηαηάμεηο ηνπ λ.δ. 400/1970, ή ζηα ζπκθέξνληα ησλ αζθαιηζκέλσλ ή ζηα ρξήζηκα ήζε ή ζηε δεκφζηα ηάμε. Γελ έρεη πξνεγνπκέλσο αλαθνηλσζεί ε ηαπηφηεηα ησλ κεηφρσλ ή εηαίξσλ, άκεζσλ ή εκκέζσλ θπζηθψλ ή λνκηθψλ πξνζψπσλ, πνπ θαηέρνπλ εηδηθή ζπκκεηνρή, θαζψο θαη ην πνζφ ηεο ζπκκεηνρήο ηνπο θαη ηέινο, Σν Τπνπξγείν Αλάπηπμεο δελ έρεη πεηζζεί γηα ηελ θαηαιιειφηεηα ησλ κεηφρσλ ή εηαίξσλ ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο, ιακβάλνληαο ππφςε ηελ αλάγθε εμαζθάιηζεο πγηνχο θαη ζπλεπνχο δηαρείξηζήο ηεο. Ζ αξλεηηθή απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Αλάπηπμεο ζηελ αίηεζε γηα ρνξήγεζε άδεηαο ιεηηνπξγίαο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο πξέπεη λα είλαη πιήξσο αηηηνινγεκέλε. Κνηλνπνηείηαη δε, ζηελ ελδηαθεξφκελε επηρείξεζε ην αξγφηεξν κέζα ζε ηξεηο κήλεο απφ ηελ εκεξνκελία ππνβνιήο ηεο αίηεζεο. Ζ Πνιηηεία δειαδή κπνξεί λα αζθήζεη κφλν έιεγρν λνκηκφηεηαο, αιιά φρη έιεγρν ζθνπηκφηεηαο, δειαδή αλ ρξεηάδνληαη ή φρη πξφζζεηεο αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο ΑΝΑΚΛΖΖ ΑΓΔΗΑ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ Ζ άδεηα ιεηηνπξγίαο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο αλαθαιείηαη κεηά απφ αηηηνινγεκέλε απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Αλάπηπμεο πνπ θνηλνπνηείηαη ζηελ ελδηαθεξφκελε επηρείξεζε γηα κηα απφ ηηο πεξηπηψζεηο ηνπ άξζξνπ 3 3 θαη 4 ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη: ε πεξίπησζε πνηληθήο θαηαδίθεο γηα έλα απφ ηα αδηθήκαηα πνπ αλαθέξνληαη ζηα άξζξα 43 ηνπ λ.δ. 400/1970 Αλ έπαςαλ λα ππάξρνπλ νη πξνυπνζέζεηο γηα ηηο νπνίεο απηή ρνξεγήζεθε Αλ παξαβηάδνληαη ζνβαξά νη θάζε είδνπο ππνρξεψζεηο πνπ επηβάιινληαη ζ απηήλ απφ ην λ.δ. 400/1970, εηδηθφηεξα ζχκθσλα κε ην άξζξν 3 1 ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη, ε άδεηα ιεηηνπξγίαο κπνξεί λα αλαθιεζεί γηα παξάβαζε ππνρξεψζεσλ: α) ζρεκαηηζκνχ ηερληθψλ απνζεκάησλ θαη αζθαιηζηηθήο ηνπνζέηεζεο β) ζπγθξφηεζεο πεξηζσξίνπ θεξεγγπφηεηαο γ) θαηαβνιήο απνδεκίσζεο πνπ πξνζδηφξηζαλ πξαγκαηνγλψκνλεο θαη απνδέρηεθε ε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε ή επηδίθαζε ηειεζίδηθε δηθαζηηθή απφθαζε(άξζξν 29 2 θαη 58 ηνπ λ.δ. 460/1970) Αλ απεηινχληαη ηα ζπκθέξνληα ησλ αζθαιηζκέλσλ ή ε δεκφζηα ηάμε ή ηα ρξεζηά ήζε Αλ ε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε δελ έθαλε έλαξμε ησλ εξγαζηψλ, κέζα ζε δψδεθα κήλεο απφ ηε ρνξήγεζε ηεο άδεηαο ιεηηνπξγίαο Αλ ε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε παξαηηείηαη ξεηά απφ ηελ άδεηα ιεηηνπξγίαο ηεο Αλ αλαζηαινχλ νη εξγαζίεο ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο νιηθά ή κεξηθά γηα ρξνληθφ δηάζηεκα κεγαιχηεξν απφ έμη κήλεο. Αλ ζπληξέρεη έλαο απφ ηνπο ιφγνπο αλάθιεζεο ηνπ άξζξνπ 47 ηνπ θσδ. Ν. 2190/1920 γηα ηελ θνηλή αλψλπκε εηαηξία (Υαηδεγάγηνο,2006,20) Αθφκα επηηξέπεηαη αλάθιεζε άδεηαο ιεηηνπξγίαο αλ, ε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε δελ ζπκκνξθψλεηαη κε ηα κέηξα νηθνλνκηθήο αλαζπγθξφηεζεο ή 9

15 βξαρππξφζεζκεο ρξεκαηνδφηεζεο (ζε αδπλακία θάιπςεο ηνπ πεξηζσξίνπ θεξεγγπφηεηαο θαη ηνπ εγγπεηηθνχ θεθαιαίνπ). Δπίζεο πξνθεηκέλνπ γηα αιινδαπέο αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο: Αλ αλαθιήζεθε ε άδεηα ιεηηνπξγίαο ή δεζκεχηεθε ε πεξηνπζία ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο απφ ηελ επνπηηθή αξρή ηεο έδξαο θνηλνηηθήο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο εγθαηαζηεκέλεο ζηελ Διιάδα Αλ αλαθιήζεθε ε άδεηα ιεηηνπξγίαο κε θνηλνηηθήο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο εγθαηεζηεκέλεο ζηελ Διιάδα Αλ δελ έρεη πιεξσζεί ε ζέζε ηνπ λφκηκνπ αληηπξνζψπνπ, κέζα ζε δχν κήλεο απφ ηελ θέλσζή ηεο. Ζ αλάθιεζε άδεηαο ιεηηνπξγίαο πξνυπνζέηεη απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ, κεηά απφ γλψκε ηεο Δπηηξνπήο Ηδησηηθήο Αζθάιηζεο. Ζ νξηζηηθή αλάθιεζε ηεο άδεηαο ιεηηνπξγίαο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο επάγεηαη: Απηνδίθαηε ιχζε φισλ ησλ αζθαιηζηηθψλ ηεο ζπκβάζεσλ, κέζα ζε ηξηάληα κέξεο απφ ηελ αλάθιεζε, εθηφο απφ ηηο αζθαιίζεηο δσήο, εθφζνλ κέζα ζηελ παξαπάλσ πξνζεζκία δελ έρεη εγθξηζεί απφ ηνλ Τπνπξγφ Αλάπηπμεο αίηεζε άιιεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο πεξί αλαδνρήο ηνπ αζθαιηζηηθνχ ηεο ραξηνθπιαθίνπ Δπηζηξνθή ησλ κε δεδνπιεπκέλσλ αζθαιίζηξσλ Δπηζηξνθή πξνκεζεηψλ πνπ θαηαβιήζεθαλ λφκηκα Απηνδίθαηα αλάθιεζε ηεο άδεηαο ζχζηαζήο ηεο (άξζξν 3 7 ηνπ λ.δ. 400/1970) Απηνδίθαηα ιχζε ηεο ΜΔΣΟΥΗΚΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ Σν άξζξν 17 ηνπ λ.δ. 400/1970 νξίδεη φηη ην κεηνρηθφ θεθάιαην θάζε ειιεληθήο αλψλπκεο αζθαιηζηηθήο ή νη αξρηθέο εηζθνξέο ησλ κειψλ ειιεληθνχ αιιειαζθαιηζηηθνχ ζπλεηαηξηζκνχ, πξέπεη λα είλαη νινζρεξψο θαηαβεβιεκέλα θαηά ηελ ζχζηαζε. Σν χςνο ηνπ κεηνρηθνχ θεθαιαίνπ πνηθίιιεη θαηά θιάδν αζθάιηζεο θαη κπνξεί λα θηάζεη θαη ηα επξψ γηα ηνλ θιάδν δσήο, απφ ηα νπνία ην 1/3 ηνπ πνζνχ πξέπεη λα είλαη ζε κεηξεηά. πσο ζε θάζε αλψλπκε εηαηξία, ην θεθάιαηφ ηεο απνηειείηαη ζε κεηνρέο. εκεηψλεηαη φηη νη κεηνρέο ηεο αλψλπκεο αζθαιηζηηθήο εηαηξίαο είλαη αλαγθαζηηθά νλνκαζηηθέο ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΟ ΤΜΒΟΤΛΗΟ Σν Γηνηθεηηθφ πκβνχιην θάζε ειιεληθήο αλψλπκεο αζθαιηζηηθήο εηαηξίαο απνηειείηαη θαηά πιεηνςεθία απφ έιιελεο πνιίηεο ή πνιίηεο άιισλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δ.Δ. (άξζξν 16 1 λ.δ. 400/1970). ε ζρέζε κε ηηο θνηλέο αλψλπκεο εηαηξίεο, ηα κέιε ηνπ Γηνηθεηηθνχ πκβνπιίνπ αλψλπκεο αζθαιηζηηθήο εηαηξίαο έρνπλ απμεκέλεο επζχλεο. 10

16 χκθσλα κε ην παξαπάλσ άξζξν, δελ κπνξνχλ λα εθιεγνχλ ή λα δηνξηζηνχλ γεληθνί δηεπζπληέο, δηεπζχλνληεο, εληεηαικέλνη ζχκβνπινη, αλαπιεξσηέο γεληθνί δηεπζπληέο θαη δηεπζπληέο αζθαιηζηηθψλ εηαηξηψλ, κέιε Γ.. ειιεληθψλ αζθαιηζηηθψλ εηαηξηψλ, θαζψο θαη λφκηκνη αληηπξφζσπνη αιινδαπψλ αζθαιηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ πξφζσπα πνπ έρνπλ θαηαδηθαζηεί γηα θινπή, ππεμαίξεζε, ηνθνγιπθία, αηζρξνθέξδεηα, απάηε, εθβίαζε, πιαζηνγξαθία, δσξνδνθία, ρξενθνπία, ιαζξεκπνξία, θαζψο επίζεο πξφζσπα πνπ έρνπλ θεξπρζεί ζε θαηάζηαζε πηψρεπζεο ή έρνπλ δηαηειέζεη κέιε Γ.. αζθαιηζηηθψλ Α.Δ. πνπ έρνπλ θεξπρζεί ζε πηψρεπζε. Οη πην πάλσ πξνυπνζέζεηο πξέπεη λα ζπληξέρνπλ θαη ζην πξφζσπν ησλ ηδξπηψλ, κεηφρσλ κε θπξίαξρε ζέζε, εθθαζαξηζηψλ θαη επνπηψλ εθθαζάξηζεο θαη πηψρεπζεο αζθαιηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ. Σν θψιπκα απνδεηθλχεηαη απφ απφζπαζκα πνηληθνχ κεηξψνπ(υαηδεγάγηνο,2006,22). Οπνηνδήπνηε κέινο Γ.. ειιεληθήο αζθαιηζηηθήο εηαηξίαο ή λφκηκνο εθπξφζσπνο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο πνπ ιεηηνπξγεί ζηελ Διιάδα κε νπνηνδήπνηε κνξθή, επζχλεηαη έλαληη ηεο εηαηξίαο, θαηά ηε δηνίθεζε ησλ εηαηξηθψλ ππνζέζεσλ γηα θάζε πηαίζκα ηνπ, εθηφο αλ απνδείμεη φηη θαηά ηελ άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπ θαηέβαιε θάζε επηκέιεηα (άξζξν 3 1 λ. 1380/1983). εκεηψλεηαη φηη ηα κέιε ηνπ Γηνηθεηηθνχ πκβνπιίνπ αλψλπκεο αζθαιηζηηθήο εηαηξίαο, ζπλερίδνπλ λα ππέρνπλ επζχλε, γηα ηα πηαίζκαηά ηνπο έλαληη ηεο εηαηξίαο, αθφκα θη αλ ε Γεληθή πλέιεπζε ελέθξηλε ηηο πξάμεηο ή ηηο παξαιείςεηο ηνπο ΠΔΡΗΘΧΡΗΟ ΦΔΡΔΓΓΤΟΣΖΣΑ Πξφθεηηαη γηα κηα ζρεηηθά λέα δηθιείδα αζθαιείαο (ζηε ρψξα καο θαζηεξψζεθε ην 1985) πνπ απνζθνπεί ζηελ εμαζθάιηζε ηεο θεξεγγπφηεηαο ηνπ αζθαιηζηή ηδηαίηεξα ζε δπζκελείο θαη απξφβιεπηεο ζπλζήθεο. Μέρξη ηελ ελαξκφληζε ηεο λνκνζεζίαο καο κε ηηο θνηλνηηθέο νδεγίεο 73/239/ΔΟΚ (αζθαιίζεηο δεκηψλ) θαη 79/267/ΔΟΚ (αζθαιίζεηο δσήο), πνπ έγηλε κε ην π.δ. 118/85, ε δηαζθάιηζε ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ αζθαιηζκέλσλ ή ηξίησλ δηθαηνχρσλ πεξλνχζε νπζηαζηηθά κέζα απφ ηνλ ζρεκαηηζκφ ησλ ηερληθψλ απνζεκάησλ θαη ηελ επέλδπζή ηνπο (αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε). Ζ θνηλνηηθή φκσο λνκνζεζία αλαγλψξηζε ηελ αλάγθε φπσο νη αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο δηαζέηνπλ πιένλ ησλ ηερληθψλ απνζεκάησλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ ζπκβαηηθψλ ηνπο ππνρξεψζεσλ θαη έλα πξφζζεην απνζεκαηηθφ, ιεγφκελν Πεξηζψξην Φεξεγγπφηεηαο πνπ αληηζηνηρεί ζηελ ειεχζεξε βάξνπο πεξηνπζία ηνπο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ επηρεηξεκαηηθψλ θηλδχλσλ. Γηα λα εμαζθαιηζζεί φηη νη επηβαιιφκελεο ππνρξεψζεηο θαζνξίδνληαη βάζεη αληηθεηκεληθψλ θξηηεξίσλ θαη ηίζεληαη ζε ίζε κνίξα απφ άπνςε αληαγσληζκνχ νη ηζνκεγέζεηο επηρεηξήζεηο, πξνβιέθζεθε φηη ην Διάρηζην Πεξηζψξην Φεξεγγπφηεηαο πξέπεη λα είλαη αλάινγν πξνο ην ζπλνιηθφ φγθν εξγαζηψλ ηεο επηρείξεζεο θαη φηη θαζνξίδεηαη: ηηο αζθαιίζεηο θαηά δεκηψλ, ζαλ ζπλάξηεζε δχν δεηθηψλ αζθαιείαο, πνπ ζα ζηεξίδνληαη ν έλαο ζηα αζθάιηζηξα θαη ν άιινο ζηηο απνδεκηψζεηο. Οη δχν ηξφπνη ππνινγηζκνχ αλαθέξνληαη ζην άξζξν 17 α ηνπ λ.δ. 400/

17 θαη εθφζνλ δελ πξφθεηηαη γηα ρξήζεηο κε εμαηξεηηθή ζπκπεξηθνξά θαη ηα αζθάιηζηξα έρνπλ ππνινγηζζεί θαιά, πξέπεη λα ζπγθιίλνπλ. ηηο αζθαιίζεηο δσήο, ζα πνηθίιεη αλάινγα κε ην αλ πξφθεηηαη γηα θίλδπλν επελδχζεσο, ζαλάηνπ ή απνθιεηζηηθά δηαρεηξηζηηθφ θίλδπλν. πλεπψο ζα θαζνξίδεηαη άιινηε ζε ζπλάξηεζε κε ηα εηζπξαηηφκελα αζθάιηζηξα ή εηζθνξέο, άιινηε ζε απνθιεηζηηθή ζπλάξηεζε κε ηα απνζεκαηηθά (Αλησλάθε,2005,25). Απφ ηνπο ππνινγηζκνχο απηνχο πξνθχπηεη ην ειάρηζην Πεξηζψξην Φεξεγγπφηεηαο πνπ πξέπεη λα θαηέρεη κηα αζθαιηζηηθή επηρείξεζε αλάινγα κε ηνλ θχθιν εξγαζηψλ ηεο θαη ηε θχζε ηνπο. Αλ ε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε δελ κπνξεί λα ζπγθξνηήζεη ην απαξαίηεην Πεξηζψξην Φεξεγγπφηεηαο, ηφηε ε επνπηηθή αξρή ηεο δεηά ζρέδην νηθνλνκηθήο αλαζπγθξφηεζεο, δειαδή ην πιάλν ησλ απαξαίηεησλ ελεξγεηψλ ψζηε ε επηρείξεζε λα κπνξεί λα θαιχπηεη ην Πεξηζψξην Φεξεγγπφηεηαο. ζν ηνχην δελ έρεη επηηεπρζεί ε επνπηηθή αξρή, κπνξεί λα ηεο απαγνξεχζεη λα θαιχπηεη λένπο θηλδχλνπο ΔΓΓΤΖΣΗΚΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ Ζ θνηλνηηθή λνκνζεζία έθξηλε φηη απαηηείηαη έλα ειάρηζην θεθάιαην εγγχεζεο, αλάινγα κε ηε ζνβαξφηεηα ηνπ θηλδχλνπ ζηνπο αζθνχκελνπο θιάδνπο αζθάιηζεο, ηφζν γηα λα εμαζθαιηζζεί φηη νη αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο δηαζέηνπλ απφ ηε ζηηγκή ηεο ζπζηάζεψο ηνπο επαξθή κέζα, φζν θαη γηα λα εμαζθαιηζζεί φηη ζε θακηά πεξίπησζε ην Πεξηζψξην Φεξεγγπφηεηαο θαηά ηε δηάξθεηα άζθεζεο ηεο δξαζηεξηφηεηαο, δελ ζα πέζεη θάησ απφ έλα ειάρηζην φξην αζθαιείαο. Σν εγγπεηηθφ θεθάιαην απνηειεί ην 1/3 ηνπ πεξηζσξίνπ θεξεγγπφηεηαο θαη ζπζηήλεηαη ππνρξεσηηθά απφ θάζε ειιεληθή αζθαιηζηηθή επηρείξεζε, κε βάζε ην άξζξν 17β ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη. Αλ ε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε δελ ζπγθξνηεί θαηά ηνλ λφκν ην εγγπεηηθφ θεθάιαην, ηφηε ππνρξενχηαη λα ππνβάιεη ζηελ Δπνπηηθή αξρή γηα έγθξηζε ζρέδην βξαρππξφζεζκεο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ αλ δελ ην ηεξήζεη, ν Τπνπξγφο κπνξεί λα ηεο αλαθαιέζεη ηελ άδεηα ιεηηνπξγίαο. Μάιηζηα κέρξη ηελ σο άλσ απαξαίηεηε ζπκπιήξσζε, ν Τπνπξγφο κπνξεί λα ηεο απαγνξεχζεη ηελ ειεχζεξε δηάζεζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ηεο ζηνηρείσλ ΣΔΥΝΗΚΑ ΑΠΟΘΔΜΑΣΑ Οξηζκφο Σα ηερληθά απνζέκαηα πνπ ππνρξεψλνληαη λα ζρεκαηίδνπλ νη αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο πνπ εδξεχνπλ ζηελ Διιάδα γηα ην ζχλνιν ησλ αζθαιηζηηθψλ θηλδχλσλ ηφζν γηα ηηο αζθαιίζεηο θαηά δεκηψλ φζν θαη γηα ηηο αζθαιίζεηο δσήο αλαθέξνληαη ζην άξζξν 7 ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη. ρεκαηίδνληαη δε απφ ηνπο πξσηαζθαιηζηέο (Υαηδεγάγηνο,2006,23). Σν άξζξν 7 1 ηνπ λ.δ. 400/1970 νξίδεη: <<νη αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο κε έδξα ηελ Διιάδα, ππνρξεψλνληαη λα ζρεκαηίδνπλ επαξθή ηερληθά απνζέκαηα γηα ην ζχλνιν ησλ αζθαιίζεσλ πνπ ζπλάπηνπλ ηφζν ζηελ Διιάδα φζν θαη 12

18 ζηα άιια θξάηε κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, κέζσ ππνθαηαζηεκάησλ ή κε θαζεζηψο ειεχζεξεο παξνρήο ππεξεζηψλ. Γηα ηηο αζθαιίζεηο πνπ ζπλάπηνπλ ζε ηξίηεο ρψξεο νη αλσηέξσ αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο ζρεκαηίδνπλ ηερληθά απνζέκαηα ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο, εθφζνλ δελ ππφθεηληαη ζε αληίζηνηρε ππνρξέσζε ζρεκαηηζκνχ ζηε ηξίηε ρψξα>>. ην άξζξν 7 2 γίλεηαη δηάθξηζε: ππφ Α γηα ηα ηερληθά απνζέκαηα αζθαιίζεσλ θαηά δεκηψλ θαη ππφ Β γηα ηα ηερληθά απνζέκαηα αζθαιίζεσλ δσήο θαη αλαθέξνληαη πεξηνξηζηηθά πνηα είλαη. ην άξζξν 7 2 Α α., 7 2 Α β., 7 2 Α γ., 7 2 Α δ., 7 2 Β α., 7 2 Β β. θαη 7 2 Β γ. πξνβιέπεηαη φηη ηα ζπγθεθξηκέλα ηερληθά απνζέκαηα ζρεκαηίδνληαη ζην θιείζηκν ηνπ ηζνινγηζκνχ ή ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ (7 2 Α δ.). Σν άξζξν 7 4 νξίδεη φηη ηα ηερληθά απνζέκαηα αληηθξίδνληαη απφ ηζνδχλακα ή εθθξαζκέλα ζην ίδην λφκηζκα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία. Σν άξζξν 6 6 πξνβιέπεη φηη <<κε θνηλή απφθαζε ησλ Τπνπξγψλ Δζληθήο Οηθνλνκίαο θαη Αλάπηπμεο κπνξεί λα θαζνξίδεηαη ν ηξφπνο επέλδπζεο ηνπ θεθαιαίνπ ησλ απνζεκαηηθψλ θαη ηεο ειεχζεξεο πεξηνπζίαο ησλ αζθαιηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα. Σα ηερληθά απνζέκαηα ησλ επηρεηξήζεσλ απηψλ ζρεκαηίδνληαη θαη επελδχνληαη ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ 7 θαη 8. Δπνκέλσο θαη νη αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα ππνρξεψλνληαη λα ζρεκαηίδνπλ ηερληθά απνζέκαηα θαη λα πξνβαίλνπλ ζε αζθαιηζηηθέο ηνπνζεηήζεηο, φπσο θαη νη αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο ηδησηηθνχ ηνκέα>> (Υαηδεγάγηνο,2006,23). Σα ηερληθά απνζέκαηα είλαη ινγηζηηθά κεγέζε, εκθαλίδνληαη ζην παζεηηθφ ηνπ ηζνινγηζκνχ, ππνινγίδνληαη θαηά ηνλ πξνβιεπφκελν απφ ην λφκν ηξφπν, ηαμηλνκνχληαη ζε είδε αλάινγα κε ηνλ θιάδν αζθάιηζεο, βξίζθνληαη πάληνηε ζε ζπλάξηεζε κε ηηο ζπλαπηφκελεο αζθαιηζηηθέο ζπκβάζεηο κε ηελ αζθαιηζηηθή επηρείξεζε, ζρεκαηίδνληαη θαη δηαηίζεληαη απφ ηνλ πξσηαζθαιηζηή ζηελ Διιάδα ή ζε νπνηνδήπνηε άιιν θξάηνο κέινο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Γελ απνηεινχλ επνκέλσο απνζεκαηηθά ηεο επηρείξεζεο θαη δελ πξέπεη λα ζπγρένληαη κε ηελ έλλνηα θάζε άιινπ απνζεκαηηθνχ κίαο εκπνξηθήο εηαηξίαο ή αθφκε θαη ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο. Γη απηφ θαη δελ κπνξνχλ λα ζπκπεξηιεθζνχλ ζηα ίδηα θεθάιαηα ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο (Υαηδεγάγηνο,2006,24). Σερληθά απνζέκαηα θαη πεξηζψξην θεξεγγπφηεηαο Ζ έλλνηα ησλ ηερληθψλ απνζεκάησλ δηαθέξεη απφ ηελ έλλνηα ηνπ πεξηζσξίνπ θεξεγγπφηεηαο. πγγελεχνπλ φκσο νη δχν παξαπάλσ έλλνηεο σο πξνο ηνλ επηδησθφκελν ζθνπφ, θαζφζνλ θαη νη δχν απνβιέπνπλ ζηελ εμαζθάιηζε ηεο θεξεγγπφηεηαο ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο θαη ζηελ ηθαλνπνίεζε ησλ ππνρξεψζεψλ ηεο πνπ αλαιακβάλεη απέλαληη ζηνπο αζθαιηζκέλνπο ηεο, κε ηε κφλε δηαθνξά φηη ηα πξψηα απνβιέπνπλ ζε ζπγθεθξηκέλεο αζθαιηζηηθέο ζπκβάζεηο, ελψ ην δεχηεξν ζηε ζπλνιηθή νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο εηαηξίαο. (Η. Ρφθα, Ηδησηηθή Αζθάιηζε, ζει. 299 λ.263, Ράληα Υαηδεληθνιάνπ Αγγειίδνπ, Εεηήκαηα Διέγρνπ θαη Δπνπηείαο ηεο θεξεγγπφηεηαο ησλ αζθαιηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ ζχκθσλα κε ην λ.δ. 400/1970 θαη ην ρπγ γηα ηελ ελαξκφληζε ηεο ειιεληθήο λνκνζεζίαο ζηε 2 ε θαη 3 ε νδεγία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, Αξκ. 1996, ζει.1309 επ., εηδ. ει ). 13

19 Σα ηερληθά απνζέκαηα απνηεινχλ αλεηιεκκέλεο ππνρξεψζεηο ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο πξνο ηνπο αζθαιηζκέλνπο ή ηνπο δηθαηνχρνπο απνδεκηψζεσλ. εκαζία ζρεκαηηζκνχ ησλ ηερληθψλ απνζεκάησλ Μηα αζθαιηζηηθή επηρείξεζε πνπ εκθαλίδεη ζεκαληηθά ηερληθά απνζέκαηα ζεκαίλεη φηη έρεη αλαιάβεη πνιιέο ππνρξεψζεηο έλαληη ησλ αζθαιηζκέλσλ ηεο, έρεη ζπλάςεη δειαδή ζεκαληηθφ αξηζκφ αζθαιηζηηθψλ ζπκβάζεσλ ή ζπκβάζεσλ κεγάιεο αμίαο. Γη απηφ θαη ην θνλδχιην <<ηερληθά απνζέκαηα>> εθθξάδεη ζηνλ ηζνινγηζκφ ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο ην ινγαξηαζκφ ησλ ππνρξεψζεσλ ηνπ αζθαιηζηή έλαληη ησλ αζθαιηζκέλσλ θαη πξέπεη λα είλαη επαξθή (Υαηδεγάγηνο,2006,25) ΑΦΑΛΗΣΗΚΖ ΣΟΠΟΘΔΣΖΖ Οξηζκφο Αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε είλαη ε δέζκεπζε (απαγφξεπζε δηάζεζεο) πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο κε ζθνπφ ηε δηαζθάιηζε ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ δηθαηνχρσλ νπνηαζδήπνηε παξνρήο απφ ηελ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε (άξζξν 8 1 ηνπ λ.δ. 400/1970). Σν άξζξν 8 (φπσο αληηθαηαζηάζεθε απφ ην άξζξν 3 ηνπ λ. 2170/1993 θαη ζηε ζπλέρεηα απφ ην άξζξν 11 ηνπ π.δ. 252/1996) ξπζκίδεη ηελ αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε. Αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο κε έδξα ζηελ Διιάδα, ππνρξενχληαη ζε αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε πνπ ζπλίζηαηαη ζηε δηάζεζε ζηελ Διιάδα ή ζε νπνηνδήπνηε άιιν θξάηνο κέινο ηεο Δ.Δ. θαη ηνπ Δ.Ο.Υ. πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ κε ζθνπφ ηε δηαζθάιηζε ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ δηθαηνχρσλ νπνηαζδήπνηε παξνρήο απφ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε. Σα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία πνπ δηαηίζεληαη ζε αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε πξέπεη λα ιακβάλνπλ ππφςε ην είδνο ησλ εξγαζηψλ πνπ αζθεί ε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ε αζθάιεηα, ε απφδνζε θαη ε ξεπζηφηεηα ησλ επελδχζεσλ ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο, ε νπνία κεξηκλά γηα ηε δηαθνξνπνίεζε θαη ηελ επαξθή δηαζπνξά απηψλ ησλ επελδχζεσλ (Αλησλάθε,2005,27). Οη θαηαζηάζεηο ππνινγηζκνχ ηερληθψλ απνζεκάησλ θαη αζθαιηζηηθήο ηνπνζέηεζεο πξέπεη λα ππνβάιινληαη ζην Τπνπξγείν Αλάπηπμεο κέρξη ηελ 31 ε Ηνπιίνπ θάζε έηνπο θαη ν έιεγρφο ηνπο λα νινθιεξψλεηαη κέρξη ηελ 31 ε Οθησβξίνπ ηνπ ίδηνπ έηνπο. Φχζε αζθαιηζηηθήο ηνπνζέηεζεο Σα ηερληθά απνζέκαηα αληηθξίδνληαη απφ ηζνδχλακα ή εθθξαζκέλα ζην ίδην λφκηζκα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία. Καιχπηνληαη, δειαδή, ζην ελεξγεηηθφ ηνπ ηζνινγηζκνχ κε δηάζεζε πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ απφ ηελ αζθαιηζηηθή επηρείξεζε ζε αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε. Απηή δηαθξίλεηαη ζε είδε θαη απνηειείηαη απφ επελδχζεηο ζε ζπγθεθξηκέλα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία πνπ νξίδνληαη ζην λφκν (άξζξν 8 3). Δπνκέλσο, αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε απνηειεί ε ππνρξεσηηθή δηάζεζε ζπγθεθξηκέλσλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ 14

20 απφ ηελ αζθαιηζηηθή επηρείξεζε πξνο θάιπςε αληίζηνηρσλ ηερληθψλ απνζεκάησλ, κε απψηεξν ζθνπφ ηε δηαζθάιηζε ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ αζθαιηζκέλσλ. εκαζία ζρεκαηηζκνχ ηεο αζθαιηζηηθήο ηνπνζέηεζεο Πξνλφκην ζηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία πνπ έρνπλ δηαηεζεί ζε αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε έρνπλ νη αζθαιηζκέλνη (θαηά λνκηθή αθξηβνινγία, νη δηθαηνχρνη ηνπ αζθαιίζκαηνο θαη νη θαζνιηθνί θαη εηδηθνί ηνπο δηάδνρνη), πξνεγνχκελν απφ θάζε άιιν γεληθφ ή εηδηθφ πξνλφκην, εθηφο απφ ην πξνλφκην ηνπ επφπηε εθθαζάξηζεο ή πηψρεπζεο γηα ακνηβέο θαη έμνδα, θαζψο θαη ην πξνλφκην γηα απαηηήζεηο απφ ζρέζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο, κε εμαίξεζε ηηο απαηηήζεηο απηψλ πνπ αζθνχλ ην δηθαίσκα δηνίθεζεο θαη δηαρείξηζεο ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο. Άξα ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία πνπ απαξηίδνπλ ηελ αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε αλήθνπλ ζηνπο αζθαιηζκέλνπο, κε αλαγλψξηζε ζ απηνχο απ επζείαο απφ ην λφκν απφιπηνπ ζρεδφλ πξνλνκίνπ ζ απηά γηα ηελ ηθαλνπνίεζή ηνπο, αζθνχκελνπ απνθιεηζηηθά απφ δηθαηνχρν θάζε θαηεγνξίαο αζθάιηζεο (δσήο, αζηηθήο επζχλεο, δεκηψλ) ζηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία γηα θαζεκηά απφ ηηο αζθαιίζεηο (άξζξν 10 1 εδ. β ηνπ λ.δ. 40/1970) θαη κεηά ηε ιχζε ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο (άξζξν 10 1 εδ. γ ηνπ λ.δ. 40/1970). Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ηελ θαηάζρεζε ηεο αζθαιηζηηθήο ηνπνζέηεζεο, επηηξεπφκελε κφλν εθφζνλ έρεη εθδνζεί δηθαζηηθή απφθαζε πνπ ηειεζηδίθεζε ή απφθαζε δηαηηεηηθνχ δηθαζηεξίνπ. Γηαθξίζεηο Ζ αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε δηαθξίλεηαη αλάινγα κε ηνλ θιάδν αζθάιηζεο ζε αζθαιηζηηθέο ηνπνζεηήζεηο αζθαιίζεσλ αζηηθήο επζχλεο απφ ρεξζαία απηνθίλεηα, θαηά δεκηψλ, δσήο θαη άιιεο (άξζξν 8 2 ηνπ λ.δ. 400/1970). Αληηθείκελν ηεο αζθαιηζηηθήο ηνπνζέηεζεο Αληηθείκελν ηεο αζθαιηζηηθήο ηνπνζέηεζεο απνηεινχλ νξηζκέλα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο πνπ νξίδνληαη ζην άξζξν 8 3 ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη. Σα πεξηνπζηαθά απηά ζηνηρεία είλαη φζα θαιχπηνπλ ηα ηερληθά απνζέκαηα ηνπ άξζξνπ 7 ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη, θαζψο θαη φζα θαιχπηνπλ ην ¼ ηνπ ειάρηζηνπ νξίνπ πνπ αλαθέξεηαη ζην άξζξν 20 2, εδ. α, πεξ. ε, ηνπ λ.δ. 400/1970. Πξνλφκην ζηελ αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε ηνπο δηθαηνχρνπο αζθαιίζκαηνο θαη ζηνπο δηαδφρνπο ηνπο (εηδηθνχο θαη θαζνιηθνχο) αλαγλσξίδεηαη κε βάζε ην άξζξν 10 1 πξνλφκην ζηελ αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε πνπ πξνεγείηαη απφ θάζε άιιν γεληθφ ή εηδηθφ πξνλφκην, εθηφο απφ ην πξνλφκην ηεο ακνηβήο θαη έμνδα ηνπ επφπηε εθθαζάξηζεο θαη πηψρεπζεο (άξζξν12α 8 ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη) θαη ην πξνλφκην γηα απαηηήζεηο απφ ζρέζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο αζθνχκελν θαη κεηά ηε ιχζε ή πηψρεπζε ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο (άξζξν 10 1 ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη) (Υαηδεγάγηνο,2006,26). Καηάζρεζε ηεο αζθαιηζηηθήο ηνπνζέηεζεο 15

21 Οη παξαπάλσ δηθαηνχρνη, θαζψο θαη νη ηξίηνη δηθαηνχρνη απνδεκίσζεο, δηθαηνχληαη λα θαηάζρνπλ ζηνηρείν ηεο αζθαιηζηηθήο ηνπνζέηεζεο ζηα ρέξηα ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο ή θαη θάζε ηξίηνπ, κε βάζε ηειεζίδηθε δηθαζηηθή απφθαζε ή εθηειεζηή απφθαζε δηαηηεηηθνχ δηθαζηεξίνπ, κεηά απφ επίδνζε ηνπ θαηαζρεηεξίνπ εγγξάθνπ ζην Τπνπξγείν Αλάπηπμεο (άξζξν 10 2 ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη) ΛΤΖ ΚΑΗ ΔΚΚΑΘΑΡΗΖ Ζ ιχζε ηεο ειιεληθήο αλσλχκνπ αζθαιηζηηθήο εηαηξίαο επέξρεηαη γηα φζνπο ιφγνπο ηελ αθνξνχλ ζαλ θνηλή αλψλπκε εηαηξία θαη κε ηελ νξηζηηθή αλάθιεζε ηεο άδεηαο ιεηηνπξγίαο ηεο. Ζ ιχζε ηεο αλψλπκεο αζθαιηζηηθήο εηαηξίαο γηα νπνηνδήπνηε ιφγν ζηελ νπνία έρεη απαγνξεπηεί ε ειεχζεξε δηάζεζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ηεο ζηνηρείσλ ή ε αλάθιεζε ηεο άδεηαο ιεηηνπξγίαο ηεο γηα παξάβαζε ηνπ λφκνπ ζέηεη απηή ζην ζηάδην ηεο εθθαζάξηζεο πνπ δηελεξγείηαη ζχκθσλα κε ην άξζξν 12 α ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη. ηα άξζξα 10 θαη 12 ηνπ λ.δ. 400/1970 πεξηγξάθνληαη κε ιεπηνκέξεηεο: Ζ δηαδηθαζία αλαγγειίαο ησλ απαηηήζεσλ ησλ δηθαηνχρσλ ζηνλ εθθαζαξηζηή Ο ηξφπνο απνδέζκεπζεο ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ πνπ είραλ δηαηεζεί ζε αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε θαη ε ηθαλνπνίεζε απαηηήζεσλ απ απηά Ζ ππνρξέσζε ηνπ εθθαζαξηζηή λα ζθξαγίδεη ηα γξαθεία ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο θιάδνπ απηνθηλήησλ, κεηά ηελ αλάθιεζε ηεο άδεηο ιεηηνπξγίαο Ο ηξφπνο δηνξηζκνχ επφπηε θαη εθθαζαξηζηή, νη αξκνδηφηεηεο, νη ππνρξεψζεηο ηνπο θαη νη επζχλεο ηνπο θαζψο θαη ηα ηεο ακνηβήο ηνπο (Αλησλάθε,2005,29). Ζ αζθαιηζηηθή εθθαζάξηζε δηελεξγείηαη απφ πξφζσπν κε εηδηθέο γλψζεηο θαη πείξα ζε ζέκαηα ιεηηνπξγίαο αζθαιηζηηθψλ εηαηξηψλ ή πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ πνπ δηνξίδεηαη θαη αλαθαιείηαη απφ ηνλ Τπνπξγφ Αλάπηπμεο θαη θαιείηαη επφπηεο αζθαιηζηηθήο εθθαζάξηζεο (άξζξν 12 α ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη) ΑΛΛΖΛΟΑΦΑΛΗΣΗΚΟ ΤΝΔΣΑΗΡΗΜΟ Αιιειαζθάιηζε ή ακνηβαία αζθάιηζε νλνκάδεηαη ε αζθάιηζε πνπ βαζίδεηαη ζηε ζπκκεηνρή πξνζψπνπ (κέινπο) ζε αιιειαζθαιηζηηθφ ζπλεηαηξηζκφ. Σν κέινο ζπλδέεηαη κε εηαηξηθή ζχκβαζε κε ηνλ αιιειαζθαιηζηηθφ ζπλεηαηξηζκφ, νπφηε ε ηδηφηεηα ηνπ κέινπο ηνπ ζπλεηαηξηζκνχ θαη ηεο αζθαιηζηηθήο ζρέζεο ζπλππάξρνπλ. Φνξέαο ηεο ακνηβαίαο αζθάιηζεο είλαη ν αιιειαζθαιηζηηθφο ζπλεηαηξηζκφο πνπ έρεη σο απνθιεηζηηθφ ζθνπφ ηελ αιιειαζθάιηζε κειψλ ηνπ θαη θαιχπηεη κφλν θηλδχλνπο θαηά δεκηψλ. Σα κέιε (ηδξπηηθά ή κεηαγελέζηεξα) ηνπ αλαιακβάλνπλ κε ηελ εηαηξηθή ζχκβαζε ηελ ππνρξέσζε λα θαιχςνπλ ηελ νηθνλνκηθή αλάγθε πνπ ζα δεκηνπξγεζεί ζ έλα ή ζε πεξηζζφηεξα απ απηά κε ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηνπ θηλδχλνπ ακνηβαία. Ζ νηθνλνκηθή αλάγθε θαιχπηεηαη 16

22 απφ ην λνκηθφ πξφζσπν ηνπ αιιειαζθαιηζηηθνχ ζπλεηαηξηζκνχ. Ζ παξνρή ηνπ κέινπο ζηνλ αιιειαζθαιηζηηθφ ζπλεηαηξηζκφ θαιείηαη εηζθνξά θαη είλαη θπκαηλφκελε (Υαηδεγάγηνο,2006,28). Ζ αιιειαζθαιηζηηθή επηρείξεζε ζήκεξα αζθείηαη ζηελ Διιάδα: Απφ ειιεληθφ αιιειαζθαιηζηηθφ ζπλεηαηξηζκφ πνπ έρεη ζπζηαζεί ζχκθσλα κε ην ειιεληθφ δίθαην θαη έρεη απνθιεηζηηθφ ζθνπφ ηελ αιιειαζθάιηζε κφλν ησλ κειψλ ηνπ θαη κφλν γηα ηελ θάιπςε θηλδχλσλ θαηά δεκηψλ. Απφ θνηλνηηθέο αιιειαζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο, πνπ έρνπλ ηελ έδξα ηνπο ζε θξάηνο κέινο ηεο Δ.Δ. θαη έρνπλ άδεηα ιεηηνπξγίαο, ρσξίο λα ελδηαθέξεη αλ αζθνχλ κφλν θιάδνπο δεκηψλ ή θαη δσήο (εθφζνλ βέβαηα δελ επηζπκνχλ λα εξγάδνληαη κε ην ζχζηεκα ειεχζεξεο παξνρήο ππεξεζηψλ) (Αλησλάθε,2005,29). Τπάξρνπλ δχν εηδψλ αιιειαζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο, ηηο νπνίεο ζα κπνξνχζακε λα ηηο ραξαθηεξίζνπκε κεγάιεο θαη κηθξέο. Μεγάιεο αιιειαζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο ηηο κεγάιεο αιιειαζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο εθαξκφδνληαη αλάινγα φιεο νη δηαηάμεηο ηεο λνκνζεζίαο γηα ηελ ηδησηηθή αζθάιηζε (θξαηηθή επνπηεία, ιεηηνπξγία αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο), ζπλεπψο θαη νη δηαηάμεηο ζρεηηθά κε ην πεξηζψξην θεξεγγπφηεηαο, ην εγγπεηηθφ θεθάιαην, ηα ηερληθά απνζέκαηα θαη ην πεξηζψξην δξαζηεξηφηεηαο. Μηθξέο αιιειαζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο Αιιειαζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο (ζπλεηαηξηζκνί, επηρεηξήζεηο δεκνζίνπ δηθαίνπ) εθφζνλ απφ ην θαηαζηαηηθφ ηνπο παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα αχμεζεο ησλ εηζθνξψλ ή κείσζεο ησλ παξνρψλ, δελ θαιχπηνπλ θιάδνπο αζηηθήο επζχλεο, πηζηψζεσλ θαη εγγπήζεσλ, ην ζχλνιν ησλ εηζπξαηηφκελσλ εηζθνξψλ δελ μεπεξλάεη ην επξψ, ή αλ έρνπλ αληαζθαιίζεη ην ζχλνιν ηεο παξαγσγήο ηνπο ζε άιιε αιιειαζθαιηζηηθή επηρείξεζε, δελ ππφθεηληαη ζηηο πξνυπνζέζεηο ιεηηνπξγίαο ησλ αζθαιηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ πνπ αλαθέξακε, δελ είλαη δειαδή ειιεληθέο (θνηλνηηθέο) αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο. Πξέπεη, φκσο, νη κηθξνί αιιειαζθαιηζηηθνί ζπλεηαηξηζκνί, γηα λα ηνπο ρνξεγεζεί ε άδεηα ιεηηνπξγίαο, κεηαμχ ησλ άιισλ, λα έρνπλ άδεηα ζχζηαζεο ζπλεηαηξηζκνχ (50 ηνπιάρηζηνλ ηδξπηέο), λα ηεξνχλ εηδηθά ηηο δηαηάμεηο γηα ηα ηερληθά απνζέκαηα, λα θαηαζέζνπλ εγγχεζε επξψ θαη λα ηε δηαζέζνπλ σο αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε ΓΡΑΦΔΗΟ ΑΝΣΗΠΡΟΧΠΔΊΑ ΜΔΗΣΧΝ Lloyd s ΛΟΝΓΗΝΟΤ Σν Lloyd s δελ είλαη λνκηθφ πξφζσπν, νχηε θαη αζθαιηζηηθή εηαηξία κε ηε γλσζηή θιαζηθή κνξθή ηεο, αιιά νξγαληζκφο ή ζχλδεζκνο, γλσζηφο κε ηνλ ηίηιν «The Corporation of Lloyd s», ν νπνίνο αλαπηχζζεη ηε ιεηηνπξγία ηνπ ζην πιήξεο θάζκα ησλ αζθαιηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ Lloyd s είλαη ε απεπζείαο αλάιεςε πξνζσπηθήο επζχλεο ηνπ θαζελφο απφ ηα κέιε ηνπ (Underwriting Members), γηα ηελ παξνρή αζθαιηζηηθήο θάιπςεο πξνο ηνλ αζθαιηζκέλν, θάηη πνπ δηαθνξνπνηεί ην Lloyd s απφ φια ηα άιια αζθαιηζηηθά ζπζηήκαηα πνπ ηζρχνπλ παγθνζκίσο. 17

23 Γηα λα κπνξέζεη ν αζθαιηζκέλνο λα αλαζέζεη ηελ θάιπςε πνπ επηζπκεί ζην Lloyd s δελ απεπζχλεηαη ζηα κέιε ηνπ Corporation, αιιά κέζσ αζθαιεηνκεζηηψλ (Brokers), ζηα ζπλδηθάηα (Lloyd s Syndicates) ηα νπνία είλαη ελψζεηο ζπλαζπηζκέλσλ κειψλ πνπ ελεξγνχλ ζαλ ελδηάκεζνο ζχλδεζκνο κεηαμχ αζθαιηζκέλνπ θαη Underwriting Member ηνπ Lloyd s (Παζρνχιαο,2006,3). Πξνθεηκέλνπ ηα κέιε ησλ Lloyd s Λνλδίλνπ λα κπνξνχλ λα εγθαηαζηαζνχλ θαη λα ιεηηνπξγήζνπλ ζηε ρψξα καο, επηβάιιεηαη λα νξίζνπλ έλα γεληθφ αληηπξφζσπν πνπ ηνπο δεζκεχεη, αθξηβψο σο εάλ ηα Lloyd s απνηεινχζαλ κηα αζθαιηζηηθή επηρείξεζε. Μεζίηεο Lloyd s Λνλδίλνπ γηα λα ιεηηνπξγήζεη ζηελ Διιάδα πξέπεη λα δηνξίζεη αληηπξφζσπν. Οη αληηπξφζσπνη ησλ Μεζηηψλ Lloyd s Λνλδίλνπ κπνξνχλ λα ηνπνζεηνχλ απ επζείαο αζθαιηζηηθέο εξγαζίεο θαη ζε άιιεο αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηελ Διιάδα εθφζνλ έρνπλ εγγξαθεί θαλνληθά ζην Δπηκειεηήξην (Αλησλάθε,2005,30). Ζ παξνπζία ηνπ Lloyd s ζηελ αγνξά ζπλίζηαηαη απφ ηνπο αζθαιεηνκεζίηεο (Brokers) πνπ ελεξγνχλ ζαλ εθπξφζσπνη ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ αζθαιηδνκέλσλ θαη απφ ηνπο αζθαιηζηέο (Underwriters), νη νπνίνη αμηνινγνχλ ηνπο πξνηεηλφκελνπο θηλδχλνπο, εηζπξάηηνπλ ηα αζθάιηζηξα θαη απνδεκηψλνπλ ζε πεξίπησζε επέιεπζεο ηνπ θηλδχλνπ. Δπηγξακκαηηθά αλαθέξνληαη ηα θχξηα ηκήκαηα πνπ ζπληζηνχλ ην Lloyd s: Lloyd s Policy Signing Office Σν ηκήκα απηφ αλαιακβάλεη ηελ έθδνζε θαη ππνγξαθή ησλ αζθαιηζηεξίσλ ζπκβνιαίσλ θαζψο θαη ηελ παξνρή ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ. Lloyd s Agents θνπφο ησλ πξαθηφξσλ απηψλ είλαη ε ζπγθέληξσζε θαη δηαβίβαζε εηδήζεσλ θαη πιεξνθνξηψλ πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηε ζαιαζζαζθαιηζηηθή θπξίσο, αιιά θαη ηε γεληθφηεξε νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα παγθνζκίσο, φπσο επίζεο θαη ε παξνρή ππεξεζηψλ πξνο ηνπο αζθαιηδφκελνπο, π.ρ. πξαγκαηνγλψκνλεο ζε πινία θαη θνξηία. Lloyd s Claims Office Σν γξαθείν απηφ αζρνιείηαη κε ηνλ δηαθαλνληζκφ ησλ δεκηψλ. Lloyd s Register of Shipping Σν ηκήκα απηφ ηνπ Lloyd s έρεη ζαλ ζπνπδαηφηαηε απνζηνιή ηελ επηκέιεηα ηεο έθδνζεο δηαθφξσλ εληχπσλ πνπ παξέρνπλ ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο θπξίσο ζρεηηθά κε ηελ παγθφζκηα ζαιαζζαζθαιηζηηθή αγνξά. Σέηνηα έληππα είλαη ην The Register of Ships πνπ εθδίδεηαη θάζε ρξφλν, ην Maritime Guide, ην Statistical Tables, ην Confidential Shipping Index θαη άιια. Απφ ηελ Lloyd s of London Press Ltd, πνπ είλαη έλαο αλεμάξηεηνο εθδνηηθφο νξγαληζκφο, εθδίδεηαη ε εκεξήζηα εθεκεξίδα Lloyd s List πνπ πεξηέρεη πιεξνθνξίεο απφ ηελ παγθφζκηα ζαιαζζαζθαιηζηηθή θαη γεληθά νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα (Παζρνχιαο,2006,4) ΔΠΗΚΟΤΡΗΚΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 18

24 Σν Δπηθνπξηθφ Κεθάιαην Αζθάιηζεο Δπζχλεο απφ Αηπρήκαηα Απηνθηλήησλ θαη ζπληεηκεκέλα Δπηθνπξηθφ Κεθάιαην είλαη λνκηθφ πξφζσπν ηδησηηθνχ δηθαίνπ, επνπηεπφκελν απφ ηνλ Τπνπξγφ Αλάπηπμεο θαη κε κέιε (ππνρξεσηηθά) φιεο ηηο αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο πνπ αζθνχλ ηνλ θιάδν αζηηθήο επζχλεο απηνθηλήηνπ (άξζξν 16 ηνπ λ. 489/1976). πσο καξηπξεί ην φλνκά ηνπ, πξφθεηηαη γηα έλα ηακείν απνδεκίσζεο ησλ παζφλησλ απφ ηξνραία, πνπ δελ κπνξνχλ λα απνδεκησζνχλ δηα ηεο θπζηνινγηθήο νδνχ. πγθεθξηκέλα ην Δπηθνπξηθφ Κεθάιαην απνδεκηψλεη γηα ζάλαην, ζσκαηηθέο βιάβεο, πιηθέο δεκηέο, ηα ζχκαηα ησλ ηξνραίσλ αηπρεκάησλ, πνπ έρνπλ πξνθιεζεί απφ: Απηνθίλεηα αγλψζησλ ζηνηρείσλ (κφλν ζσκαηηθέο βιάβεο θαιχπηνληαη) Απηνθίλεηα αλαζθάιηζηα Απηνθίλεηα νδεγνχκελα απφ πξφζσπα πνπ εθ πξνζέζεσο πξνθάιεζαλ ηε δεκηά Απηνθίλεηα αζθαιηζκέλα ζε εηαηξίεο ησλ νπνίσλ αλαθιήζεθε ε άδεηα ιεηηνπξγίαο ή πηψρεπζαλ (άξζξν 19 ηνπ λ. 489/1976). Πξέπεη λα ζεκεησζεί ε ζεκαληηθή επηβάξπλζε ηνπ Δπηθνπξηθνχ Κεθαιαίνπ ηδηαίηεξα απφ ηελ ηειεπηαία πεξίπησζε πνπ, ελψ ζα έπξεπε λα αθνξά ιίγεο θαη εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο, είλαη ζηελ πξάμε αξθεηά ζπρλή. Ζ επηβάξπλζε απηή καδί κε ηελ αληίζηνηρε απφ ηελ θπθινθνξία πεξίπνπ αλαζθάιηζησλ νρεκάησλ δεκηνπξγεί δηαξθή πξνβιήκαηα ζηελ ρξεκαηνδφηεζε ηνπ Δπηθνπξηθνχ Κεθαιαίνπ, ε εηζθνξά ππέξ ηνπ νπνίνπ ζπλερψο απμάλεηαη (απφ 1% ζηα αζθάιηζηξα αζηηθήο επζχλεο απηνθηλήηνπ αλήιζε ζηα 2% θαη κεηά ζην 5%). Ζ εηζθνξά απηή βαξχλεη θαηά 70% ηηο αζθαιηζηηθέο εηαηξίεο θαη θαηά 30% ηνλ αζθαιηζκέλν. ηελ πξάμε φκσο είλαη ν θαηαλαισηήο πνπ ηειηθά πιεξψλεη θαη γηα ηα αλαζθάιηζηα θαη γηα ηηο εηαηξίεο πνπ θιείλνπλ. Δίλαη επλφεην φηη ε Πνιηηεία ζα πξέπεη λα επηιχζεη ζχληνκα ηα πξνβιήκαηα ησλ αλαζθάιηζησλ νρεκάησλ θαη ηεο θεξεγγπφηεηαο ησλ αζθαιηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ, δηαθνξεηηθά ην Δπηθνπξηθφ Κεθάιαην ζα αληηκεησπίδεη ζπλερψο πξνβιήκαηα ρξεκαηνδφηεζεο (Αλησλάθε,2005,31) ΓΡΑΦΔΗΟ ΓΗΔΘΝΟΤ ΑΦΑΛΗΖ Σν Γξαθείν Γηεζλνχο Αζθάιηζεο είλαη Ννκηθφ Πξφζσπν Ηδησηηθνχ Γηθαίνπ, επνπηεπφκελν απφ ηνλ Τπνπξγφ Αλάπηπμεο θαη κε κέιε φιεο ηηο αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο πνπ αζθνχλ ηνλ θιάδν απηνθηλήηνπ. Οη αζθαιηζηηθέο εηαηξίεο θαιχπηνπλ, κε εηζθνξέο αλάινγεο πξνο ηελ παξαγσγή ηνπο, ηα έμνδα ιεηηνπξγίαο ηνπ Γξαθείνπ θαη ηηο δαπάλεο γηα ηελ θάιπςε ησλ ππνρξεψζεψλ ηνπ. Αληηθείκελν ηνπ Γξαθείνπ Γηεζλνχο Αζθάιηζεο είλαη: Ζ έθδνζε πξάζηλσλ θαξηψλ γηα ηνπο θαηφρνπο απηνθηλήησλ πνπ ηαμηδεχνπλ εθηφο Διιάδνο. Ζ πξάζηλε θάξηα, ην έγγξαθν δειαδή πνπ απνδεηθλχεη ηελ χπαξμε αζθαιηζηηθήο θάιπςεο, δίδεηαη ρσξίο επηβάξπλζε. Ο δηαθαλνληζκφο θαη ε πιεξσκή απνδεκηψζεσλ γηα ινγαξηαζκφ μέλσλ Γξαθείσλ Γηεζλνχο Αζθάιηζεο, γηα αηπρήκαηα πνπ πξνθαινχλ ζηελ Διιάδα απηνθίλεηα απφ ρψξα, ηεο νπνίαο ην Γξαθείν Γηεζλνχο Αζθάιηζεο έρεη ππνγξάςεη ζχκβαζε κε ην δηθφ καο. 19

25 Ζ θαηαβνιή απνδεκηψζεσλ γηα αηπρήκαηα πνπ θάλνπλ ζην εμσηεξηθφ ειιεληθά απηνθίλεηα. Δλλνείηαη φηη ην Γξαθείν Γηεζλνχο Αζθάιηζεο δηαηεξεί ην δηθαίσκα αλαγσγήο, γηα ην πνζφ πνπ θαηέβαιε, θαηά ηεο αζθαιηζηηθήο εηαηξίαο θαη ηνπ θαηφρνπ ηνπ νρήκαηνο (Αλησλάθε,2005,31) ΔΝΧΖ ΑΦΑΛΗΣΗΚΧΝ ΔΣΑΗΡΗΧΝ ΔΛΛΑΓΟ Πξφθεηηαη γηα ην ζπιινγηθφ φξγαλν έθθξαζεο ησλ αζθαιηζηηθψλ εηαηξηψλ πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηελ Διιάδα. Ηδξχζεθε ην 1907 θαη ε κέρξη ηψξα ζπκβνιή ηνπ ζηελ νξγάλσζε θαη αλάπηπμε ηεο αζθαιηζηηθήο αγνξάο θξίλεηαη ζεκαληηθή. Γηαηεξεί ηε ζεκεξηλή κνξθή ηεο απφ ην Μεηά ηελ πξνζρψξεζε ησλ άιισλ αζθαιηζηηθψλ Δλψζεσλ, πνπ κέρξη πξφηηλνο πθίζηαλην, απνηειεί ην κνλαδηθφ θνξέα εθπξνζψπεζεο ησλ ζπκθεξφλησλ θαη επηδηψμεσλ ησλ αζθαιηζηηθψλ εηαηξηψλ. Οη βαζηθνί ζθνπνί ηεο Δ.Α.Δ.Δ. είλαη: Ζ κειέηε, πξνζηαζία, πξναγσγή θαη θαηνρχξσζε ησλ εζηθψλ, νηθνλνκηθψλ θαη επαγγεικαηηθψλ ζπκθεξφλησλ ησλ αζθαιηζηηθψλ εηαηξηψλ κειψλ ηεο. Ζ επηδίσμε ηεο αλάπηπμεο ηεο ηδησηηθήο αζθάιηζεο ζηε ρψξα καο. Ζ ζπγθέληξσζε, επεμεξγαζία θαη αμηνπνίεζε ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ ηεο αζθαιηζηηθήο αγνξάο. Ζ πξνβνιή ηεο αζθαιηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ηεο ρψξαο καο ζηνλ επξσπατθφ θαη δηεζλή ρψξν, κέζσ επαθψλ κε δηεζλείο αζθαιηζηηθέο νξγαλψζεηο. Ζ παξαθνινχζεζε ηεο ηήξεζεο ηεο αζθαιηζηηθήο λνκνζεζίαο. Ζ πξνβνιή ηνπ έξγνπ ησλ αζθαιηζηηθψλ εηαηξηψλ θαη ε δηαθψηηζε ηνπ θνηλνχ γηα ην θνηλσληθφ θαη νηθνλνκηθφ έξγν ηεο Ηδησηηθήο Αζθάιηζεο Ζ εθπφλεζε πξνγξακκάησλ αλάπηπμεο θαη εθζπγρξνληζκνχ ηνπ ζεζκνχ ηεο ηδησηηθήο Αζθάιηζεο θαη ν ζπληνληζκφο ηεο δξάζεο ηεο αζθαιηζηηθήο εξγαζίαο ζηε ρψξα καο. Μέρξη ην 1996 ε Δ.Α.Δ.Δ. ήηαλ ηηκνινγηαθφ ζσκαηείν, δειαδή πξφηεηλε ζην Τπνπξγείν Αλάπηπμεο γηα έγθξηζε ηα ππνρξεσηηθά ηηκνιφγηα θαη ηνπο γεληθνχο φξνπο αζθάιηζεο. Μεηά ηελ πξνζαξκνγή ηεο Διιεληθήο Ννκνζεζίαο πξνο ηελ Κνηλνηηθή, ζηελ νπνία ε Δ.Α.Δ.Δ. ζπλέβαιε ζεκαληηθφηαηα, ηα ηηκνιφγηα θαη νη γεληθνί φξνη είλαη ειεχζεξα θαη ν ξφινο ηεο Έλσζεο έρεη κεηαβιεζεί. Αλ θαη ν λφκνο πξνβιέπεη ηελ ππνρξεσηηθή ζπκκεηνρή ζηελ Δ.Α.Δ.Δ. κφλν ησλ αζθαιηζηηθψλ εηαηξηψλ ηνπ θιάδνπ απηνθηλήησλ, ζηελ πξάμε ζρεδφλ φιεο νη αζθαιηζηηθέο εηαηξίεο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηελ Διιάδα είλαη κέιε ηεο Δ.Α.Δ.Δ., ηελ νπνία θαη ζπληεξνχλ κε ηηο ζπλδξνκέο ηνπο. Ζ Δ.Α.Δ.Δ. έρεη επηθνηλσλία θαη αιιεινελεκέξσζε, ηφζν κε ηηο άιιεο αζθαιηζηηθέο Δλψζεηο ησλ επξσπατθψλ θξαηψλ, φζν θαη κε ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή Αζθαιίζεσλ πνπ απνηειεί ηνλ αληίζηνηρν επξσπατθφ θνξέα εθπξνζψπεζεο ηνπ θιάδνπ. Ζ Δ.Α.Δ.Δ. ιεηηνπξγεί κε εμεηδηθεπκέλεο θαηά θιάδν επηηξνπέο αζθαιίζεσλ (Δπηηξνπή Εσήο, Τγείαο, Απηνθηλήησλ θαη Αζηηθήο Δπζχλεο, Έξεπλαο, Πξφιεςεο θαη Διέγρνπ Αηπρεκάησλ Απηνθηλήησλ, Πιεξνθνξηθήο, Αζθαιίζεσλ Πεξηνπζίαο, Μεηαθνξψλ, Ννκηθήο Πξνζηαζίαο, Πηζηψζεσλ - Δγγπήζεσλ), αιιά θαη επηηξνπέο γεληθήο θχζεο (Αληαζθαιίζεσλ, Λνγηζηηθψλ θαη Φνξνινγηθψλ Θεκάησλ, Γηεζλψλ ρέζεσλ, εζσηεξηθνχ Διέγρνπ). 20

26 1.4. ΚΡΑΣΗΚΖ ΔΠΟΠΣΔΗΑ Οη αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο ππφθεηληαη ζηελ επνπηεία ηνπ Τπνπξγνχ Αλάπηπμεο. Ζ επνπηεία αζθείηαη ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη. Έρεη δε σο ζθνπφ ηελ πξνζηαζία θαη εμαζθάιηζε ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ αζθαιηζκέλσλ θαη ησλ δηθαηνχρσλ απνδεκίσζεο απφ ηελ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε (άξζξν 1 3 ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη). Γηθαηνινγεηηθφο ιφγνο Ζ αζθαιηζηηθή επηρείξεζε ππνρξεψλεηαη λα αληηκεησπίδεη ηνπο επηρεηξεκαηηθνχο θηλδχλνπο, φπσο άιισζηε φιεο νη εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο, αιιά θαη επηπιένλ πξφζζεηνπο θηλδχλνπο, ηνλ θίλδπλν επέιεπζεο ηεο αζθαιηζηηθήο πεξίπησζεο ζηνπο αζθαιηζκέλνπο ηεο πνπ φζν απηφο απμάλεηαη είηε ιφγσ ηεο αχμεζεο ηνπ αξηζκνχ ζχλαςεο ζπκβάζεσλ απφ άπνςεο αζθαιηζηηθψλ ζπκβάζεσλ, είηε ιφγσ ζχλαςεο ζπκβάζεσλ απφ άπνςεο αζθαιηζκέλνπ θηλδχλνπ, ηφζν πξέπεη λα απμάλεηαη θαη ε δπλαηφηεηα άκεζεο αληηκεηψπηζήο ηνπ πξνο ην ζπκθέξνλ ησλ αζθαιηζκέλσλ. Άξα ε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε έρεη σο αληηθείκελν εκπνξηθήο δξαζηεξηφηεηαο ηελ θάιπςε θηλδχλνπ θαη απηή θαζεαπηή ε δξαζηεξηφηεηά ηεο ππαγνξεχεη ηε ιήςε λνκνζεηηθψλ κέηξσλ γηα ηελ νξζή, γξήγνξε θαη απνηειεζκαηηθή άζθεζή ηεο. Γη απηφ ν λφκνο επηβάιιεη ζηνπο θνξείο ηεο ηδησηηθήο αζθάιηζεο λα ηελ αζθνχλ ππφ ζπγθεθξηκέλν εηαηξηθφ ηχπν, ψζηε λα δηεπθνιχλεη ηελ άζθεζε πάλσ ζ απηνχο ηεο θξαηηθήο επνπηείαο (Ησάλλεο Ρφθαο, Ηδησηηθή Αζθάιηζε, ζει.45, λ.37). Οη βαζηθνί ιφγνη πνπ ππαγνξεχνπλ ηελ απζηεξή επνπηεία ησλ αζθαιηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ είλαη: α) ε πεξηνξηζκέλε γλψζε ησλ αζθαιηζκέλσλ Σα αζθαιηζηήξηα ζπκβφιαηα είλαη λνκηθά θείκελα κε εμεηδηθεπκέλνπο φξνπο, ηνπο νπνίνπο δελ κπνξεί εχθνια λα ειέγρεη ν κέζνο αζθαιηζκέλνο. Βέβαηα κε ηε ζεκεξηλή λνκνζεζία νη φξνη ησλ ζπκβνιαίσλ δελ εγθξίλνληαη πιένλ πξηλ απφ ηελ θπθινθνξία θάζε αζθαιηζηηθνχ πξνγξάκκαηνο, αιιά ηίζεληαη θαλφλεο γηα ηελ θαιή δηαηχπσζε θαη ηε δηαθάλεηα ηεο ζχκβαζεο, πνπ ε Δπνπηηθή Αξρή κπνξεί λα δηαπηζηψζεη, εθ ησλ πζηέξσλ, αλ ηεξνχληαη. β) ε δηαηήξεζε ηεο θεξεγγπφηεηαο ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο φπσο πξναλαθέξζεθε, ε αζθάιηζε είλαη πξάμε πίζηεο ή ν αζθαιηζκέλνο πξνθαηαβάιεη ηα αζθάιηζηξα θαη αλακέλεη ηελ εθπιήξσζε ηεο ππφζρεζεο πνπ έρεη δψζεη ε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε, αλ (ή φηαλ) επέιζεη ν θίλδπλνο. Αλ ε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε δελ επνπηεχεηαη ζσζηά θαη ηελ θξίζηκε ζηηγκή δελ είλαη ζε ζέζε λα πιεξψζεη, αλαηξέπεηαη φιε ε βάζε πξνο κεγάιε δπζηπρία ηνπ αζθαιηζκέλνπ. γ) ε εμαζθάιηζε θάιπςεο θαη ε αλάγθε γηα ινγηθά αζθάιηζηξα ε Δπνπηηθή Αξρή έρεη ρξένο λα δηεπθνιχλεη ηελ αζθάιηζε, φισλ φζσλ ην επηζπκνχλ, φηαλ δηαπηζηψλεηαη απξνζπκία ησλ αζθαιηζηψλ λα ηνπο θαιχςνπλ γηα δηάθνξνπο ιφγνπο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, είλαη ζεκαληηθφ ε θάιπςε απηή λα γίλεηαη κε ινγηθά αζθάιηζηξα. Καη κελ ν πξνεγνχκελνο έιεγρνο ηνπ χςνπο ησλ αζθαιίζηξσλ έρεη θαηαξγεζεί κεηά ηελ ελαξκφληζε ηεο λνκνζεζίαο καο κε ηελ Κνηλνηηθή, φκσο ε Δπνπηηθή Αξρή έρεη ππνρξέσζε γηα λα δηαηεξήζεη ζηελ αγνξά ηνλ πγηή αληαγσληζκφ, λα ειέγρεη 21

27 θπξίσο ηα πνιχ ρακειά αλεπαξθή αζθάιηζηξα, πνπ δπλακηηίδνπλ ηελ θεξεγγπφηεηα ησλ αζθαιηζηηθψλ εηαηξηψλ. Σα πνιχ πςειά αζθάιηζηξα δελ απνηεινχλ πξφβιεκα, δηφηη εθ ησλ πξαγκάησλ νη επηρεηξήζεηο πνπ ηα ρξεζηκνπνηνχλ ηίζεληαη εθηφο αγνξάο απφ ηνλ αληαγσληζκφ (Αλησλάθε,2005,33). Μνξθή θαη έθηαζε Ζ ζχζηαζε ηερληθψλ απνζεκάησλ θαη ε θάιπςή ηνπο κε πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ζε αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε, ε ζχζηαζε πεξηζσξίνπ θεξεγγπφηεηαο θαη ε ζχζηαζε εγγπεηηθνχ θεθαιαίνπ είλαη ππνρξεψζεηο πνπ βαξχλνπλ θάζε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε, κε ζθνπφ λα δηαζθαιηζζεί ε θεξεγγπφηεηά ηεο (θαη εμ απηήο ε αμηνπηζηία ηεο) απέλαληη ζηνπο αζθαιηζκέλνπο ηεο, ππνρξεψζεηο πνπ ηελ ηήξεζή ηνπο ειέγρεη ζηελ Διιάδα ην Τπνπξγείν Αλάπηπμεο σο αξκφδηα επνπηηθή αξρή θαη επηβάιιεη ηηο αλάινγεο θπξψζεηο, φπσο: α) λα ραξαθηεξίδεη ε ίδηα κέξνο ή ζχλνιν ηεο πεξηνπζίαο ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο σο αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε, β) λα απαγνξεχεη ηε δηάζεζε πεξηνπζηαθψλ ηεο ζηνηρείσλ, λα αλαθαιεί πξνζσξηλά ή νξηζηηθά ηελ άδεηα ιεηηνπξγίαο ηεο, γ) λα ιάβεη θάζε άιιν πξφζθνξν κέηξν γηα ηελ δηαζθάιηζε ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ αζθαιηζκέλσλ, φηαλ δηαπηζηψζεη ηελ παξάβαζή ηνπο. Έηζη, ν Τπνπξγφο Αλάπηπμεο κπνξεί κε απφθαζή ηνπ λα ιάβεη ηα παξαπάλσ κέηξα (άξζξν 9, παξ. 1), φηαλ ε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε δελ ζπκκνξθψλεηαη πξνο ηηο δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ 7 θαη 8 γηα ην ζρεκαηηζκφ ηερληθψλ απνζεκάησλ θαη ηελ θάιπςή ηνπο κε δηάζεζε πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ζε αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε ΚΟΗΝΟΣΗΚΖ ΑΦΑΛΗΣΗΚΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ Δθηφο απφ ηηο ειιεληθέο αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο, ζηελ Διιάδα κπνξνχλ λα ιεηηνπξγνχλ θαη αιινδαπέο αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο, θνηλνηηθέο θαη ηξίησλ ρσξψλ. Κνηλνηηθέο είλαη νη αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο πνπ έρνπλ ηελ έδξα ηνπο ζε νπνηνδήπνηε θξάηνο κέινο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη ηνπ Δπξσπατθνχ Οηθνλνκηθνχ Υψξνπ. Απηέο κπνξνχλ λα αζθνχλ αζθάιηζε ζηελ Διιάδα είηε ππφ θαζεζηψο εγθαηάζηαζεο είηε ππφ θαζεζηψο ειεχζεξεο παξνρήο ππεξεζηψλ, απηφ δελ πξνυπνζέηεη πξνεγνχκελε εγθαηάζηαζε. Τπνρξενχηαη, φκσο, ε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε λα ππνβάιεη ζεηξά δηθαηνινγεηηθψλ. Ζ δηνηθεηηθή άδεηα εθδίδεηαη απφ ηε ρψξα θαηαγσγήο θαη ηζρχεη γηα φιε ηελ θνηλνηηθή επηθξάηεηα. Ο βαζηθφο έιεγρνο επνπηείαο αζθείηαη απφ ηηο δηνηθεηηθέο αξρέο ηεο ρψξαο θαηαγσγήο. Ο βαζηθφο έιεγρνο επνπηείαο αζθείηαη απφ ηηο δηνηθεηηθέο αξρέο ηεο ρψξαο θαηαγσγήο. Χζηφζν, νξηζκέλνη εηδηθνί έιεγρνη αζθνχληαη θαη απφ ηελ ειιεληθή επνπηηθή αξρή (Σδηψλαο,2006,1) ΑΦΑΛΗΣΗΚΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ ΣΡΗΣΖ (ΜΖ ΚΟΗΝΟΣΗΚΖ) ΥΧΡΑ Αληίζεηα κε ηηο αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, νη πξνεξρφκελεο απφ ρψξεο εθηφο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ηπγράλνπλ, βάζεη 22

28 ηνπ λφκνπ, επνπηείαο ηδίαο ή θαη επξχηεξεο απφ απηήλ ηεο Διιεληθήο Δπηρεηξήζεσο. Έηζη απφ ηελ Διιεληθή Δπνπηηθή Αξρή πέξαλ ησλ ινηπψλ πξνυπνζέζεσλ πνπ ηζρχνπλ γηα λα ιάβεη άδεηα κηα Διιεληθή αζθαιηζηηθή επηρείξεζε, γηα λα εγθαηαζηαζεί ζηελ Διιάδα κε ππνθαηάζηεκα αζθαιηζηηθή επηρείξεζε ηξίηεο ρψξαο πξέπεη: Να θαηέρεη ζηελ έδξα ηεο Μεηνρηθφ Κεθάιαην ηνπιάρηζηνλ ίζν κε απηφ πνπ απαηηείηαη γηα ηηο Διιεληθέο θαη λα δηαζέηεη ζηελ Διιάδα ζε αζθαιηζηηθή ηνπνζέηεζε ην ½ ηνπ ειάρηζηνπ εγγπεηηθνχ Κεθαιαίνπ (ην ¼ δεζκεπκέλν σο εγγχεζε). Να δηαζέηεη ην απαξαίηεην Πεξηζψξην Φεξεγγπφηεηαο, ην νπνίν ειέγρεηαη απφ ηελ Διιεληθή Δπνπηηθή Αξρή (θαζψο θαη ηα Σερληθά Απνζέκαηα θαη ηελ Αζθαιηζηηθή Σνπνζέηεζε). Να έρεη νξγαλσκέλε ινγηζηηθή θαη δηνηθεηηθή ππνδνκή (Αλησλάθε, 2005,36). 23

29 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΓΔΤΣΔΡΟ ΑΦΑΛΙΣΙΚΗ ΤΜΒΑΗ 2.1. ΓΗΑΜΔΟΛΑΒΟΤΝΣΑ ΣΖΝ ΑΦΑΛΗΖ ΠΡΟΧΠΑ Οη ππεξεζίεο ησλ αζθαιηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ (αζθαιηζηηθά πξντφληα) πξνσζνχληαη ζηνπο θαηαλαισηέο θαηά θαλφλα κέζσ ησλ δηακεζνιαβεηψλ ή βνεζεηηθψλ πξνζψπσλ (ζην εμήο ηα πξφζσπα απηά ζα αλαθέξνληαη αζθαιηζηηθνί δηακεζνιαβεηέο ή απιψο δηακεζνιαβεηέο ). Ο ξφινο ησλ δηακεζνιαβεηψλ ζηελ αζθαιηζηηθή αγνξά είλαη ζεκαληηθφο θαη πνιιαπιφο. Αθελφο κελ πξνσζνχλ ηε δηαλνκή ησλ αζθαιηζηηθψλ πξντφλησλ γηα δηθφ ηνπο νηθνλνκηθφ φθεινο αιιά θαη ησλ αζθαιηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ θαη αθεηέξνπ ζπκβάινπλ ζηελ πξνζηαζία ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ αζθαιηδνκέλσλ. Έηζη, ην πξφζσπν ηνπ δηακεζνιαβεηή είλαη θαζνξηζηηθφ ζην ζπγθεξαζκφ ησλ παξαπάλσ παξακέηξσλ. Ζ πξνζσπηθφηεηα ηνπ δηακεζνιαβεηή, ε επαγγεικαηηθή ηνπ θαηάξηηζε, ην ήζνο ηνπ θαη ε νηθνλνκηθή ηνπ θεξεγγπφηεηα είλαη πξνυπνζέζεηο αιιά, παξάιιεια θαη πξνζδηνξηζηηθνί παξάγνληεο ηεο επηηπρίαο ηνπ έξγνπ ηνπ δηακεζνιαβεηή. Ζ ζέζε ησλ δηακεζνιαβεηψλ ζηελ αζθαιηζηηθή αγνξά γίλεηαη αθφκε ζπνπδαηφηεξε αιιά θαη πην ζχλζεηε, αθνχ εληείλεηαη ν αληαγσληζκφο ιφγσ ηεο εγθαζίδξπζεο ηεο εληαίαο επξσπατθήο αγνξάο θαη ηα αζθαιηζηηθά ζπκβφιαηα πιεζαίλνπλ θαηά είδνο θαη πεξηερφκελν. Έηζη ινηπφλ, παξαηεξείηαη κεγαιχηεξε θηλεηηθφηεηα αζθαιηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ θαη αζθαιηζηηθψλ δηακεζνιαβεηψλ κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ θαη λέεο κνξθέο αζθαιηζηηθψλ ζπκβνιαίσλ εκθαλίδνληαη, φπσο γηα παξάδεηγκα, νη ηξαπεδναζθάιεηεο (Σδηψλαο,2006,2). χκθσλα κε ην ηζρχνλ ζήκεξα λνκηθφ θαζεζηψο, δηακεζνιάβεζε ζηε ζχλαςε αζθαιηζηηθψλ ζπκβάζεσλ επηηξέπεηαη λα αζθνχλ κφλν ζπγθεθξηκέλα πξφζσπα, ηα νπνία θαζνξίδνληαη πεξηνξηζηηθά ζην λφκν θαη είλαη: Οη αζθαιηζηηθνί πξάθηνξεο χκθσλα κε ην λ. 1569/1985, αζθαιηζηηθφο πξάθηνξαο είλαη ην πξφζσπν πνπ έρεη σο απνθιεηζηηθφ έξγν ηελ αλάιεςε κε ζχκβαζε, έλαληη πξνκήζεηαο, αζθαιηζηηθψλ εξγαζηψλ ζην φλνκα θαη γηα ινγαξηαζκφ κίαο ή πεξηζζνηέξσλ αζθαιηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ. Απφ ηελ αλάιπζε ηεο παξαπάλσ έλλνηαο πξνθχπηεη φηη ν αζθαιηζηηθφο πξάθηνξαο δελ ζπκβάιιεηαη ζην φλνκά ηνπ, αιιά ελεξγεί σο αλεμάξηεηνο επηρεηξεκαηίαο, απνηειψληαο νπζηαζηηθά έλα είδνο εκπνξηθνχ αληηπξνζψπνπ. Καηά ζπλέπεηα, ν πξάθηνξαο δελ λνκηκνπνηείηαη ελεξγεηηθψο λα ζηξαθεί κε αγσγή ελαληίνλ αζθαιηζκέλνπ θαη λα δεηήζεη λα ηνπ θαηαβάιεη ν ηειεπηαίνο ηα ζπκθσλεζέληα αζθάιηζηξα γηα ηελ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε. Γηα ηελ ηαπηφηεηα ηνπ λνκηθνχ ιφγνπ, νχηε παζεηηθά λνκηκνπνηείηαη ν αζθαιηζηηθφο πξάθηνξαο θαη, ζπλεπψο, δελ κπνξεί λα ζηξαθεί ελαληίνλ ηνπ ν αζθαιηζκέλνο γηα ηελ θαηαβνιή ηνπ αζθαιίζκαηνο (Σδηψλαο,2006,5). Καηά ην π.δ. 190/2006, αζθαιηζηηθφο πξάθηνξαο είλαη ν δηακεζνιαβεηήο πνπ αζθεί έλαληη ακνηβήο δξαζηεξηφηεηεο παξνπζίαζεο, πξφηαζεο, 24

30 πξνπαξαζθεπήο, πξνζππνγξαθήο ή ζχλαςεο απφ ηνλ ίδην ή κέζσ άιινπ θαη γηα ινγαξηαζκφ κηαο ή πεξηζζνηέξσλ αζθαιηζηηθψλ ή κεζηηηθψλ επηρεηξήζεσλ αζθαιηζηηθψλ ζπκβάζεσλ. Οη κεζίηεο αζθαιίζεσλ Μεζίηεο αζθαιίζεσλ είλαη ην πξφζσπν, ην νπνίν έρεη σο απνθιεηζηηθφ έξγν, θαη εληνιή ηνπ αζθαιηδφκελνπ, ρσξίο λα δεζκεχεηαη σο πξνο ηελ επηινγή ηεο αζθαιηζηηθήο ή αληαζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο, έλαληη πξνκήζεηαο πνπ θαηαβάιιεηαη απφ ηηο αζθαιηζηηθέο ή αληαζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο, λα θέξεη ζε επαθή αζθαιηδνκέλνπο ή αληαζθαιηζκέλνπο θαη αζθαιηζηηθέο ή αληαζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο, λα πξνβαίλεη ζε φιεο ηηο αλαγθαίεο πξνπαξαζθεπαζηηθέο εξγαζίεο γηα ηε ζχλαςε αζθαιηζηηθψλ ή αληαζθαιηζηηθψλ ζπκβάζεσλ, λα ιακβάλεη ηελ απνδνρή απφ ηελ αζθαιηζηηθή ή αληαζθαιηζηηθή επηρείξεζε θαη ηελ έγθξηζε ηνπ αζθαιηδφκελνπ ή αληαζθαιηδνκέλνπ θαη λα βνεζά θαηά πεξίπησζε ηε δηαρείξηζε θαη ηελ εθηέιεζή ηνπο, ηδίσο ζε πεξίπησζε επέιεπζεο ηνπ θηλδχλνπ (Σδηψλαο,2006,20). Οη αζθαιηζηηθνί ζχκβνπινη Αζθαιηζηηθφο ζχκβνπινο είλαη ην πξφζσπν, ην νπνίν κειεηά ηελ αγνξά, παξνπζηάδεη θαη πξνηείλεη ιχζεηο αζθαιηζηηθήο θάιπςεο ησλ αλαγθψλ ησλ πειαηψλ κε αζθαιηζηηθέο ζπκβάζεηο γηα ινγαξηαζκφ ησλ αζθαιηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ ή αζθαιηζηηθψλ πξαθηφξσλ ή κεζηηψλ ή ζπληνληζηψλ αζθαιηζηηθψλ ζπκβνχισλ γηα ηελ πξφζθηεζε εξγαζηψλ. Απφ ηελ αλάιπζε ηεο παξαπάλσ έλλνηαο, πξνθχπηνπλ ηα εμήο ζηνηρεία: α) Ζ δξαζηεξηφηεηα ηνπ ζπκβνχινπ πεξηιακβάλεη ηηο εμήο επηκέξνπο ελέξγεηεο θαζήθνληα: - Μειέηε ηεο αγνξάο. Απηφ ζεκαίλεη φηη πξέπεη λα γλσξίδεη άξηζηα ηελ αγνξά ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ πξντφλησλ, ζηνηρείν πνπ πξνυπνζέηεη ηελ επηκφξθσζή ηνπ θαη δηαξθή ελεκέξσζή ηνπ επί φισλ ησλ πξντφλησλ ηεο αζθαιηζηηθήο αγνξάο. Ζ έλλνηα ηεο αγνξάο είλαη επξεία θαη, ζπλεπψο, αληίζηνηρε είλαη θαη ε ππνρξέσζή ηνπ. Απηή ε ππνρξέσζή ηνπ νξηνζεηεί θαη ην εχξνο ηεο επζχλεο ηνπ. - Παξνπζίαζε θαη πξφηαζε ιχζεσλ αζθαιηζηηθήο θάιπςεο ησλ θηλδχλσλ ησλ ππνςεθίσλ πειαηψλ ζχκθσλα κε ηηο αλάγθεο ηεο επηινγήο ηνπο. πλεπψο, πξέπεη λα είλαη ζε δηαξθή επαγξχπλεζε γηα ηηο αλάγθεο ησλ πειαηψλ. Σειεί ζε δηαιεθηηθή ακθίδξνκε ζρέζε κε ηνπο θαηαλαισηέο. β) Ο ζχκβνπινο ελεξγεί δξαζηεξηνπνηείηαη γηα ινγαξηαζκφ αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο ή πξάθηνξα ή κεζίηε ή ζπληνληζηή. γ) θνπφο ηεο δηακεζνιαβεηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ηνπ ζπκβνχινπ είλαη ε πξφζθηεζε εξγαζηψλ (παξαγσγή) ζηνλ εξγνδφηε ηνπ (Σδηψλαο,2006,24). Οη ζπληνληζηέο αζθαιηζηηθψλ ζπκβνχισλ πληνληζηήο αζθαιηζηηθψλ ζπκβνχισλ είλαη ην πξφζσπν, ην νπνίν γηα ινγαξηαζκφ κηαο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο δσήο ή θαη κηαο κφλν αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο αζθαιίζεσλ δεκηψλ, έλαληη πξνκήζεηαο, δηακεζνιαβεί ζηε ζχλαςε αζθαιηζηηθψλ ζπκβάζεσλ δηακέζνπ νκάδαο αζθαιηζηηθψλ ζπκβνχισλ, ηνπο νπνίνπο επηιέγεη, εθπαηδεχεη θαη επνπηεχεη (Σδηψλαο,2006,29). 25

31 Δθηφο ησλ παξαπάλσ πξνζψπσλ, ππάξρνπλ αθφκε ηξεηο θαηεγνξίεο πξνζψπσλ πνπ επηηξέπεηαη, κε εηδηθή λνκνζεηηθή πξφβιεςε, λα αζθνχλ δηακεζνιαβεηηθέο εξγαζίεο θαη είλαη: Οη αληηπξφζσπνη κεζηηψλ Lloyd s Λνλδίλνπ (άξζξν 24 ηνπ λ.δ. 400/1970). Οη αγξνηηθέο ζπλεηαηξηζηηθέο νξγαλψζεηο (άξζξα 3 1,2, πεξ. δ θαη ε θαη 49 1, πεξ. δ θαη ε ηνπ λ. 1541/1985). Σα ρξεκαηνπηζησηηθά λνκηθά πξφζσπα ηδησηηθνχ ή δεκφζηνπ δηθαίνπ, κε ηε ζπλεξγαζία αζθαιηζηψλ θαη δηακεζνιαβεηψλ θαη θαηφπηλ απνθάζεσο ηνπ Τπνπξγνχ Αλάπηπμεο πνπ θαζνξίδεη ηηο αλαγθαίεο ιεπηνκέξεηεο.(άξζξν 54 ηνπ λ.δ. 400/1970). Χζηφζν, νη ππάιιεινη ησλ ηξαπεδψλ πνπ πξνσζνχλ αζθαιηζηηθά πξντφληα, δελ πξέπεη λα ζεσξνχληαη αζθαιηζηηθνί δηακεζνιαβεηέο θαηά ηελ έλλνηα ηνπ λ. 1569/1985. Ο ππάιιεινο αζθαιηζηηθήο θαη αληαζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο δελ ζεσξείηαη πιένλ δηακεζνιαβεηήο. Σφζν ε Οδεγία φζν θαη ην π.δ. 190/2006 ηνπο εμαηξνχλ ξεηά.(άξζξα 2 3 εδ. β θαη 2 4 εδ. β αληηζηνίρσο ηεο Οδεγίαο θαη ηαπηάξηζκα άξζξα ηνπ π.δ. 190). Οχηε επηηξέπεηαη πιένλ λα αλαηίζεληαη ζε ππάιιειν αζθαιηζηηθήο θαη αληαζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο δηακεζνιαβεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο κε ζχκβαζε έξγνπ, παξάιιειε κε ηε ζχκβαζε εξγαζίαο.(γλσκνδφηεζε ηδ 127/2006 ζει. 4, ζηνηρ. 8.). Απηφ ζεκαίλεη φηη νη ππάιιεινη αζθαιηζηηθψλ θαη αληαζθαιηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ δελ ρξεηάδνληαη λα εγγξαθνχλ ζην κεηξψν θαη ζπλαθφινπζα, δελ ρξεηάδνληαη πηζηνπνίεζε. Καηά ζπλέπεηα ν αζθαιηζηηθφο θαη αληαζθαιηζηηθφο ππάιιεινο έρεη απνθιεηζηηθφ κε δηακεζνιαβεηηθφ έξγν, ην νπνίν είλαη αζπκβίβαζην κε ηελ ηδηφηεηα ηνπ δηακεζνιαβεηή. Τπφ απηέο ηηο ζπλζήθεο, θαζίζηαηαη πεξηζζφηεξν αλαγθαία απφ πνηέ, ε επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε ησλ αζθαιηζηηθψλ δηακεζνιαβεηψλ θαη ε δηαζθάιηζε ηεο άζθεζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο ππφ έλα ζαθέο θαη απιφ λνκηθφ θαζεζηψο. Ζ εζληθή, θνηλνηηθή θαη δηεζλήο λνκνζεζία κεηαρεηξίδεηαη ηνλ αζθαιηζηηθφ δηακεζνιαβεηή ζην ίδην λνκνζεηηθφ πιαίζην κε ηελ αζθαιηζηηθή επηρείξεζε θαη ηνλ εληάζζεη ζηελ ελ γέλεη αγνξά ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ πξντφλησλ ΣΟ ΗΥΤΟΝ ΝΟΜΗΚΟ ΚΑΘΔΣΧ ΣΖ ΑΦΑΛΗΣΗΚΖ ΓΗΑΜΔΟΛΑΒΖΖ Ννκηθφ θαζεζηψο ζηελ εληαία επξσπατθή αγνξά Σν ξπζκηζηηθφ πιαίζην, ην νπνίν κέρξη πξφζθαηα θαζφξηδε ηε δξαζηεξηφηεηα ηεο αζθαιηζηηθήο δηακεζνιάβεζεο ζηελ εληαία επξσπατθή αγνξά, απνηειείην (εθηφο ησλ βαζηθψλ δηαηάμεσλ ηεο πλζήθεο) απφ δχν πξάμεηο παξαγψγνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ, κία νδεγία (Oδεγία 77/92, ΔΔ 1977 L 26/14 Διι. Δθδ. 6 Σ1 ζ. 243 ) θαη κία ζχζηαζε (χζηαζε 92/48, ΔΔ 1992 L 19/32). Αλ θαη απηέο έζεζαλ ηα ζεκέιηα ηεο εληαίαο αγνξάο αζθαιηζηηθήο δηακεζνιάβεζεο, θξίζεθαλ, κεηά απφ καθξφρξνλε εθαξκνγή ηνπο, αλεπαξθείο λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο γεληθφηεξεο εμειίμεηο ηεο ζχγρξνλεο εληαίαο αγνξάο ρξεκαηνπηζησηηθψλ πξντφλησλ. Τπφ απηέο ηηο ζπλζήθεο, ζεζπίζηεθε ε Οδεγία 2002/92 6, ε νπνία θαζηεξψλεη γηα πξψηε θνξά, έλα ζπλεθηηθφ θαλνληζηηθφ πιαίζην γηα ηελ αλάιεςε θαη άζθεζε ηεο δηακεζνιαβεηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζηελ ηδησηηθή αζθάιηζε. 26

32 Γηακνξθψλεηαη, κε ηνλ ηξφπν απηφ, ζηαδηαθά έλα ζχλνιν θαλφλσλ πνπ απνηειεί ηνλ ππξήλα ηνπ «δηθαίνπ ηεο αζθαιηζηηθήο δηακεζνιάβεζεο». Θέηεη έλα νινθιεξσκέλν ξπζκηζηηθφ πιαίζην, ζε φιε ηελ εληαία επξσπατθή αγνξά, ζρεηηθά κε ηελ αλάιεςε θαη άζθεζε ηεο δηακεζνιαβεηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζηελ ηδησηηθή αζθάιηζε. Οη ζθνπνί ηεο Οδεγίαο ζπλνςίδνληαη ζηελ : α) Γηεπθφιπλζε ηεο πξαγκαηηθήο άζθεζεο ηνπ δηθαηψκαηνο εγθαηαζηάζεσο θαη ηεο ειεχζεξεο παξνρήο ππεξεζηψλ γηα ηνπο αζθαιηζηηθνχο δηακεζνιαβεηέο. β) Γηαζθάιηζε πςεινχ επηπέδνπ πξνζηαζίαο ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ αζθαιηζκέλσλ πνπ ζπλαιιάζζνληαη κε ηνπο αζθαιηζηηθνχο δηακεζνιαβεηέο. Ζ Οδεγία εηέζε ζε ηζρχ ηελ εκέξα ηεο δεκνζίεπζήο ηεο ζηελ Δπίζεκε Δθεκεξίδα ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ, ήηνη ηελ 15/01/2003. Σα θξάηε κέιε είραλ ηελ ππνρξέσζε, ην αξγφηεξν κέρξη ηελ 15/01/2005, λα ζέζνπλ ζε ηζρχ ηηο αλαγθαίεο λνκνζεηηθέο, θαλνληζηηθέο θαη δηνηθεηηθέο δηαηάμεηο, ψζηε λα ελζσκαηψζνπλ ζηελ εζληθή ηνπο λνκνζεζία ηηο δηαηάμεηο ηεο Οδεγίαο θαη ακέζσο λα ελεκεξψζνπλ ζρεηηθά ηελ Δπηηξνπή(άξζξν 16 1, εδ. ά). Μέρξη ηελ 31/12/2006 φια ηα θξάηε κέιε, εθηφο ηεο Γεξκαλίαο, ελζσκάησζαλ ηηο δηαηάμεηο ηεο Οδεγίαο ζηελ εζσηεξηθή ηνπο λνκνζεζία. Οη δηαηάμεηο ηεο Οδεγίαο ππεξέρνπλ θάζε αληίζεηνπ εζληθνχ θαλφλα, πξνγελέζηεξνπ ή κεηαγελέζηεξνπ. Ζ εξκελεπηηθή αμία ηεο Οδεγίαο είλαη κεγάιε. πνπ ππάξρνπλ θελά ή αζάθεηεο εζληθψλ δηαηάμεσλ, κπνξεί ν εξκελεπηήο ή ν εθαξκνζηήο ηνπ δηθαίνπ λα πξνζηξέμεη ζηηο δηαηάμεηο ηεο Οδεγίαο γηα εξκελεπηηθή ζπλδξνκή. Ννκηθφ θαζεζηψο ζηελ Διιάδα Σν λνκηθφ θαζεζηψο ηεο δηακεζνιάβεζεο ζηελ ηδησηηθή αζθάιηζε, φπσο ηζρχεη ζήκεξα ζηελ Διιάδα, απνηειείηαη απφ ηξία απηνηειή λνκνζεηήκαηα θαη ζεηξά δηαηάμεσλ πνπ βξίζθνληαη δηάζπαξηεο ζε δηάθνξα άιια λνκνζεηήκαηα. Σα ηξία λνκνζεηήκαηα παξνπζηάδνληαη εληειψο ζπλνπηηθά ακέζσο παξαθάησ, θαηά ρξνληθή εμέιημε: α) Ο λ. 1569/1985 Ο βαζηθφο θνξκφο ησλ δηαηάμεσλ πνπ ξχζκηζαλ θαηά ηξφπν ζπλεθηηθφ ηελ αζθαιηζηηθή δηακεζνιάβεζε πεξηέρεηαη ζην λ. 1569/1985 «Γηακεζνιάβεζε ζηηο ζπκβάζεηο ηδησηηθήο αζθάιηζεο, ζχζηαζε ζψκαηνο εηδηθψλ πξαγκαηνγλσκφλσλ ηξνραίσλ αηπρεκάησλ, ιεηηνπξγία γξαθείνπ δηεζλνχο αζθάιηζεο θαη άιιεο δηαηάμεηο», φπσο ηξνπνπνηήζεθε θαη ηζρχεη ζήκεξα. Ο λ. 1569/1985 ηξνπνπνηήζεθε θαη ζπκπιεξψζεθε απφ ην λ. 2170/1993 θαη ην λ. 2496/1997. Με ην άξζξν 3 5 ηνπ λ. 2837/2000 πξνζηέζεθε ην άξζξν 21β πνπ παξέρεη εμνπζηνδφηεζε ζηνλ Τπνπξγφ Αλάπηπμεο λα ξπζκίδεη κε απφθαζή ηνπ ηα δεηήκαηα ηεο εθπαίδεπζεο ησλ δηακεζνιαβεηψλ. Καη εθαξκνγή ηεο παξαπάλσ εμνπζηνδφηεζεο, ε Τθππνπξγφο Αλάπηπμεο εμέδσζε ηελ ππ. πξση. Κ / απφθαζε, κε ηελ νπνία ξπζκίδεηαη ε εθπαίδεπζε θαη εμέηαζε ησλ δηακεζνιαβεηψλ. Δμαθνινπζεί λα ηζρχεη κεξηθψο. Δθαξκφδνληαη κφλν νη δηαηάμεηο ηνπ, νη νπνίεο δελ έξρνληαη ζε αληίζεζε κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ π.δ. 190/2006 θαη ηεο Οδεγίαο. β) Σν π.δ. 298/

33 Οξηζκέλεο ζπκπιεξσκαηηθέο δηαηάμεηο πξνο ην λ. 1569/85 πεξηέρνληαη ζην π.δ. 298/1986 «Γηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο αζθαιηζηηθψλ πξαθηφξσλ θαη παξαγσγψλ αζθαιίζεσλ θαη θψδηθαο δενληνινγίαο γηα ηελ άζθεζε ηνπ επαγγέικαηνο απηψλ». Σν π.δ. 298/1986 πνπ εθδφζεθε θαη εμνπζηνδφηεζε ηνπ άξζξνπ 21 1 ηνπ λ. 1569/1985, αλ θαη δελ ηξνπνπνηήζεθε νχηε θαηαξγήζεθε ξεηά, εληνχηνηο, νξηζκέλεο δηαηάμεηο ηνπ (φπσο ηεο έλλνηαο ηνπ αζθαιηζηηθνχ πξάθηνξα ηνπ άξζξνπ 1 θαη ηεο έλλνηαο ηνπ παξαγσγνχ αζθαιίζεσλ ηνπ άξζξνπ 6), πξέπεη λα ζεσξνχληαη ζησπεξά θαηαξγεζείζεο, ζην κέηξν πνπ είλαη αληίζεηεο πξνο κεηαγελέζηεξεο δηαηάμεηο θαη κάιηζηα ηππηθψλ λφκσλ φπσο ηνπ λ. 2170/1993 θαη ηνπ λ. 2496/1997. Δμαθνινπζεί λα ηζρχεη κεξηθψο. Δθαξκφδνληαη κφλν νη δηαηάμεηο ηνπ, νη νπνίεο δελ έξρνληαη ζε αληίζεζε κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ π.δ. 190/2006 θαη ηεο Οδεγίαο. γ) Σν π.δ. 190/2006 Με ην λεαξφ πξνεδξηθφ δηάηαγκα 190/2006 ελζσκαηψζεθαλ νη δηαηάμεηο ηεο Οδεγίαο 2002/92 ζηελ ειιεληθή λνκνζεζία θαη επήιζαλ ζεκαληηθέο ηξνπνπνηήζεηο ζην ειιεληθφ λνκηθφ θαζεζηψο πνπ δηέπεη ηελ αλάιεςε θαη άζθεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηνπ αζθαιηζηηθνχ δηακεζνιαβεηή. Απηφ ην π.δ. ελζσκαηψλεη ηελ Οδεγία 2002/92/ΔΚ ζηελ ειιεληθή έλλνκε ηάμε. Σξνπνπνηεί ηελ ειιεληθή λνκνζεζία. Ζ πξνζεζκία ζπκκφξθσζεο ησλ θξαηψλ κειψλ κε ηελ Οδεγία έιεμε ηελ 15/01/2005. Σν π.δ. 190 δεκνζηεχηεθε ζην ΦΔΚ 196 ηεο 14/09/2006. Θεζπίζηεθε, δειαδή, κε θαζπζηέξεζε πεξίπνπ 20 κελψλ απφ ηελ πξνβιεπφκελε λνκνζεζία. Ζ ηζρχο ηνπ π.δ. αλαηξέρεη ζηελ 15/01/2005, εθηφο απφ ηηο δηαηάμεηο πνπ πξνβιέπνπλ επηβνιή θπξψζεσλ ησλ νπνίσλ ε ηζρχο αξρίδεη απφ ηε δεκνζίεπζε. πσο παγίσο δέρεηαη ην ηδ, φηαλ παξέιζεη ε πξνζεζκία ζπκκνξθψζεσο ηεο εζληθήο λνκνζεζίαο πξνο θνηλνηηθή νδεγία, λνκίκσο πξνζδίδεηαη αλαδξνκηθή ηζρχο ζηηο δηαηάμεηο ηνπ ζρεηηθνχ δηαηάγκαηνο πξνζαξκνγήο, εμαηξνπκέλσλ απηψλ πνπ αθνξνχλ ηελ επηβνιή θπξψζεσλ. Εήηεκα γελλάηαη σο πξνο ηε δπλαηφηεηα ηξνπνπνίεζεο λφκνπ απφ π.δ. Καηά ηε γλσκνδφηεζε ηνπ ηδ, εθφζνλ δελ επηρεηξείηαη ζπζηεκαηηθή αλακφξθσζε ηεο ηζρχνπζαο λνκνζεζίαο, κε θαηάξγεζε, ζπκπιήξσζε, ηξνπνπνίεζε θιπ ζπγθεθξηκέλσλ δηαηάμεσλ, αιιά, απιψο εηζάγνληαη ζηελ ειιεληθή έλλνκε ηάμε ξπζκίζεηο ζηνηρνχζεο πξνο ηηο δηαηάμεηο ηεο Οδεγίαο θαη νξίδεηαη, κε γεληθή ξήηξα, φηη θαηαξγείηαη θάζε αληίζεηε δηάηαμε, είλαη λφκηκν ΑΦΑΛΗΣΖΡΗΟ Έλλνηα Ζ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε κπνξεί λα ζπλαθζεί κεηαμχ ησλ δχν κεξψλ θαη ηειεθσληθά (άηππα). Σν αζθαιηζηήξην φκσο ζε θάζε πεξίπησζε ρξεηάδεηαη γηα απφδεημε ησλ ζπκθσλεκέλσλ. πλεπψο ζην δηθαζηήξην, ε αζθαιηζηηθή ζχκβαζε απνδεηθλχεηαη κφλν «έληππα», δειαδή, κε ην αζθαιηζηήξην. Δλψ ε ζχκβαζε γελλάηαη κε ηελ απιή απνδνρή ηεο αίηεζεο αζθάιηζεο, ν λφκνο θαζνξίδεη σο απνδεηθηηθφ ηχπν ηεο ζχκβαζεο, ην αζθαιηζηήξην ην νπνίν εθδίδεη θαη ππνγξάθεη ν αζθαιηζηήο. Γελ ζπκπεξηιακβάλνληαη ζηελ έλλνηα ηνπ αζθαιηζηεξίνπ ηα δηάθνξα έληππα πνπ εθδίδνληαη φπσο θάξηεο λνζειείαο ή βηβιηάξηα, απνδεηθηηθά πνπ 28

34 ρνξεγνχληαη ζηνπο αζθαιηζκέλνπο κε νκαδηθή αζθάιηζε, ηα ζήκαηα αζθάιηζεο ζηα απηνθίλεηα θιπ. Αζθαιηζηήξηα πξνβιέπνληαη ζηηο αζθαιίζεηο κε αζθάιηζηξν. ηηο αιιειαζθαιίζεηο δελ ππάξρνπλ αζθαιηζηήξηα αιιά ρξεζηκνπνηείηαη ην θαηαζηαηηθφ πνπ επέρεη ζέζε αζθαιηζηεξίνπ γηα ηα κέιε ηνπ αιιειαζθαιηζηηθνχ ζπλεηαηξηζκνχ. Βεβαίσο ζην αζθαιηζηήξην δελ πεξηιακβάλνληαη φινη νη λφκνη πνπ δηέπνπλ ηελ Ηδησηηθή Αζθάιηζε. Απηφ βεβαίσο δελ ζεκαίλεη φηη δελ ηζρχνπλ. Γη απηφ ν ιήπηεο ηεο αζθάιηζεο θαη πνιχ πεξηζζφηεξν ην δηακεζνιαβνχλ πξφζσπν, ζα πξέπεη λα γλσξίδνπλ πνιχ θαιά ηα εθ ηνπ λφκνπ θαη ηεο αζθαιηζηηθήο πξαθηηθήο απνξξένληα δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο (Υαξηκαδφπνπινο, 2006,1). Δπεηδή φκσο ε αζθαιηζηηθή λνκνζεζία είλαη πεξίπινθε, εθείλν πνπ βνεζά ηνλ ιήπηε ηεο αζθάιηζεο ζηελ άζθεζε ησλ δηθαησκάησλ ηνπ θαη ησλ ππνρξεψζεψλ ηνπ είλαη ε ζρέζε εκπηζηνζχλεο πνπ έρεη κε ηνλ δηακεζνιαβνχληα, ν νπνίνο ηειηθά είλαη ππνρξεσκέλνο λα γλσξίδεη ηνπο λφκνπο θαη θαλφλεο ηεο Ηδησηηθήο Αζθάιηζεο. Αζθαιηζηηθή ζχκβαζε ινηπφλ, είλαη ε ελνρηθή, αληαιιαθηηθή ζχκβαζε δηάξθεηαο, κε ηελ νπνία ππνρξεψλεηαη ν αζθαιηζηήο λα θαιχπηεη ηνλ αζθαιηδφκελν θίλδπλν θαη ν αληηζπκβαιιφκελφο ηνπ λα θαηαβάιεη ην ηίκεκα απηήο ηεο θάιπςεο, ην αζθάιηζηξν. Πεξηερφκελν Σα αζθαιηζηήξηα πνπ εθδίδνληαη απφ αζθαιηζηηθή επηρείξεζε κε βάζε ειιεληθή άδεηα ιεηηνπξγίαο, πξέπεη λα είλαη γξακκέλα ζηελ Διιεληθή γιψζζα (άξζξν 4 παξ. 2 θαη 3 λ. 400/1970). Σν ειάρηζην πεξηερφκελν θαη ηα πξνζδηνξηζηηθά ζηνηρεία πνπ αλαθέξνληαη ζηνλ λφκν, δελ επαξθνχλ γηα λα νξηζηνχλ επαθξηβψο ηα δηθαηψκαηα, νη ππνρξεψζεηο θαη ηα θαζήθνληα ησλ ζπκβαιινκέλσλ κεξψλ ζε φιεο ηηο ιεπηνκέξεηέο ηνπο. Γηα λα αληηκεησπηζηνχλ ινηπφλ νη γεληθφηεηεο ηνπ λφκνπ ζηηο αζθαιηζηηθέο ζπκβάζεηο, πξέπεη λα ξπζκίδνληαη ιεπηνκεξεηαθά κε ξεηέο ζπκθσλίεο, ζε έλα εληαίν ζχλνιν θείκελν, ην νπνίν απνηειεί ηνπο φξνπο ηεο αζθαιηζηηθήο ζχκβαζεο (Γεληθνί θαη Δηδηθνί φξνη). Ζ ιέμε φξνο ππνδειψλεη ηηο πξνυπνζέζεηο, ππφ ηηο νπνίεο ζπκθσλείηαη ε αζθάιηζε. Θα κπνξνχζαλ λα ραξαθηεξηζζνχλ θαη ζαλ ζπκθσλνχκελεο δηαηάμεηο. Ο ιήπηεο ηεο αζθάιηζεο παξαιακβάλεη έλα ζεη εληχπσλ ζπξξακκέλν θαη εληαίαο κνξθήο ην νπνίν εκθαλίδεηαη ζαλ «αζθαιηζηήξην ζπκβφιαην». Σν αζθαιηζηήξην ζπκβφιαην δηαηξείηαη: α) ζην αζθαιηζηήξην β) ζηνπο γεληθνχο θαη εηδηθνχο φξνπο Σν πξψην κέξνο (αζθαιηζηήξην) πεξηέρεη εμεηδηθεπκέλα θαη ιεπηνκεξεηαθά ζηνηρεία πιεξνθνξίεο, ηα νπνία ηαηξηάδνπλ ζηνλ ζπγθεθξηκέλν ιήπηε ηεο αζθάιηζεο, ηνλ αζθαιηδφκελν θαη ηνλ αζθαιηδφκελν θίλδπλν. Σν δεχηεξν κέξνο (αζθαιηζηηθνί φξνη γεληθνί θαη εηδηθνί) είλαη απηνί πνπ δηαηππψλνληαη γηα ηελ ζπγθεθξηκέλε θαηεγνξία αζθαιηζηεξίσλ ζπκβνιαίσλ. Βάζε ηνπ λφκνπ, νη φξνη καδί κε ην αζθαιηζηήξην παξαδίδνληαη ππνρξεσηηθά καδί ζηνλ ιήπηε ηεο αζθάιηζεο, κε απφδεημε παξαιαβήο (Υαξηκαδφπνπινο, 2006,2). 29

35 Αλαιπηηθά ην αζθαιηζηήξην βάζεη ηνπ λφκνπ 2496/1997 πεξηέρεη: 1. ηα ζηνηρεία ηνπ αζθαιηζηή θαη ιήπηε ηεο αζθάιηζεο 2. ην πξφζσπν ή ην αληηθείκελν ηεο αζθάιηζεο 3. ην ηπρφλ αλψηαην πνζφ επζχλεο ηνπ αζθαιηζηή 4. ην αζθάιηζηξν, ηηο επηβαξχλζεηο θαη ηελ ζπρλφηεηα θαηαβνιήο (εηήζην, εμάκελν, θιπ) 5. ηελ πεξηγξαθή ηνπ θηλδχλνπ 6. ην εθαξκνζηέν δίθαην αξκφδηα δηθαζηήξηα 7. ηελ εκεξνκελία θαη ηνλ ηφπν ζχλαςεο ηεο ζχκβαζεο 8. ηελ δηάξθεηα ηεο αζθάιηζεο 9. ηελ ππνγξαθή ηνπ αζθαιηζηή 10. ην δηθαίσκα Δλαληίσζεο θαη Τπαλαρψξεζεο ζηελ 1 ε ζειίδα ηνπ αζθαιηζηεξίνπ 11. ηηο εμαηξέζεηο ηνπ αζθαιηζηεξίνπ ζπκβνιαίνπ (νη νπνίεο φκσο ιφγσ ρψξνπ αλαγξάθνληαη αλαιπηηθά ζηνπο φξνπο ηνπ ζπκβνιαίνπ). Δδψ ν λφκνο πξνβιέπεη φηη νη εμαηξέζεηο πξέπεη λα αλαγξάθνληαη ζηηο πξψηεο ζειίδεο ηνπ αζθαιηζηεξίνπ ζπκβνιαίνπ. Αλ δελ αλαγξαθνχλ, ηφηε ηζρχνπλ νη ειάρηζηεο πξνβιεπφκελεο απφ ηνλ λφκν. Οη ειάρηζηεο πξνβιεπφκελεο απφ ηνλ λφκν εμαηξέζεηο είλαη: α) Αζθαιίζεηο Εεκηψλ: πνιεκηθά γεγνλφηα ή ελέξγεηεο, εκθχιην πφιεκν, ζηάζε ή ιατθέο ηαξαρέο, θπζηθή απνκείσζε, άιιεο εμαηξέζεηο πνπ ππαγνξεχνληαη απφ ηερληθέο αλάγθεο αζθαιηζηή. β) Αζθαιίζεηο Εσήο: πνιεκηθά γεγνλφηα θαη ηνληίδνπζεο αθηηλνβνιίεο ΤΜΒΑΛΛΟΜΔΝΑ ΜΔΡΖ ΑΦΑΛΗΣΖ Αζθαιηζηήο είλαη ην πξφζσπν πνπ αλαιακβάλεη λα θαιχπηεη ηνλ θίλδπλν. χκθσλα κε ηελ ειιεληθή λνκνζεζία (αξ. 3 α παξ. 7 ηνπ λ.δ 400/1970, φπσο ηζρχεη), ε ιέμε «αζθαιηζηήο» δειψλεη απνθιεηζηηθά ηελ αζθαιηζηηθή επηρείξεζε πνπ ιεηηνπξγεί ζηελ Διιάδα (Κσλζηαληίλνπ,2005,3). χκθσλα δε κε ην άξζξν 2 ηνπ αλσηέξσ λ.δ. 400/1970, ε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε πξέπεη ππνρξεσηηθά λα έρεη ηε κνξθή ηεο αλψλπκεο εηαηξίαο θαη λα αζρνιείηαη απνθιεηζηηθά κε αζθαιηζηηθέο εξγαζίεο. ηελ πξάμε ζπλεζίδεηαη ε ρξήζε ηνπ φξνπ «αζθαιηζηήο» απφ ηα πξφζσπα πνπ αζθνχλ δηεπζπληηθέο αζθαιηζηηθέο εξγαζίεο ζε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε νπφηε γίλεηαη ιφγνο γηα ρξήζε ηνπ φξνπ κε ηελ επξεία έλλνηα. Παξ φηη ην ίδην ζπλεζίδεηαη θη απφ ηνλ αζθαιηζηηθφ ζχκβνπιν ηνπ λ. 1569/1985, απηφ δελ είλαη ζσζηφ. χκθσλα πάλησο κε ηελ λνκνζεζία, σο αζθαιηζηήο ελλνείηαη κφλνλ ε αζθαιηζηηθή επηρείξεζε (Κσλζηαληίλνπ,2005,4). ΛΖΠΣΖ ΣΖ ΑΦΑΛΗΖ ΑΦΑΛΗΜΔΝΟ ΓΗΚΑΗΟΤΥΟ ΣΟΤ ΑΦΑΛΗΜΑΣΟ Απέλαληη ζηελ αζθαιηζηηθή επηρείξεζε βξίζθεηαη ν αληηζπκβαιιφκελφο ηεο πνπ κπνξεί λα είλαη ν αζθαιηζκέλνο θαη ν δηθαηνχρνο ηνπ αζθαιίζκαηνο. Οπφηε, αληηζπκβαιιφκελνο, αζθαιηδφκελνο θαη δηθαηνχρνο ηνπ αζθαιίζκαηνο 30

36 είλαη ην ίδην πξφζσπν. Οη παξαπάλσ ηξεηο ηδηφηεηεο δελ ζπκπίπηνπλ πάληνηε ζην ίδην πξφζσπν. α) ιήπηεο ηεο αζθάιηζεο αληηζπκβαιιφκελνο Ο αληηζπκβαιιφκελνο ηνπ αζθαιηζηή είλαη ην πξφζσπν πνπ θαηαξηίδεη ηελ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε κε απηφλ θαη αλαιακβάλεη λα θαηαβάιεη ην αζθάιηζηξν, σο αληηπαξνρή γηα ηελ αζθαιηζηηθή θάιπςε πνπ ηνπ παξέρεη ν αζθαιηζηήο. Βαξχλεηαη δε κε φιεο ηηο ππνρξεψζεηο πνπ απνξξένπλ απφ ηελ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε, εθηφο απ απηέο πνπ βαξχλνπλ ηνλ αζθαιηζκέλν. Σν άξζξν 192, ζηνηρ. α, ηνπ ΔΝ ηνλ φξηδε σο «ην ελεξγνχλ ηελ αζθάιηζηλ πξφζσπν». Σν άξζξν 1 1 ηνπ λ. 2496/1997 ρξεζηκνπνηεί ηνλ φξν «ιήπηε ηεο αζθάιηζεο», απηφλ πνπ ιακβάλεη απφ ηνλ αζθαιηζηή ηελ ππφζρεζε φηη ζα θέξεη ηνλ θίλδπλν, ζα παξέρεη αζθαιηζηηθή θάιπςε, φηαλ πξαγκαηνπνηεζεί ν αζθαιηζκέλνο θίλδπλνο. ε πεξίπησζε ακθηβνιίαο, ε ζχκβαζε αζθάιηζεο ζεσξείηαη φηη θαηαξηίζηεθε γηα ινγαξηαζκφ ηνπ ιήπηε ηεο αζθάιηζεο. β) αζθαιηζκέλνο ν αζθαιηζκέλνο είλαη ην πξφζσπν πνπ ζα πιερηεί απφ ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηνπ αζθαιηζκέλνπ θηλδχλνπ θαη γη απηφλ ζπλάπηεηαη ε αζθαιηζηηθή ζχκβαζε. ηελ αζθάιηζε δεκίαο, ελεξγεηηθνχ ή παζεηηθνχ, αληηζπκβαιιφκελνο ηνπ αζθαιηζηή θαη αζθαιηζκέλνο είλαη ζπλήζσο ην ίδην πξφζσπν, εθηφο θη αλ ε αζθάιηζε ζπλάπηεηαη γηα ινγαξηαζκφ άιινπ ή γηα ινγαξηαζκφ φπνηνπ αλήθεη. ηελ αζθάιηζε πνζνχ, ν αληηζπκβαιιφκελνο ηνπ αζθαιηζηή είλαη θαη ν αζθαιηζκέλνο. Ο ηειεπηαίνο είλαη ην πξφζσπν πνπ ελδερφκελα ζα πιερηεί απφ ηνλ αζθαιηδφκελν θίλδπλν πνπ είλαη: ν ζάλαηνο, ην αηχρεκα, ε αζζέλεηα, ε αλαπεξία θαη νη άιινη. Γελ απνθιείεηαη, φκσο, νη παξαπάλσ ηδηφηεηεο λα κε ζπκπίπηνπλ, νπφηε ηφηε γίλεηαη ιφγνο γηα αζθάιηζε δσήο ηξίηνπ, αζθάιηζε αηπρήκαηνο ηξίηνπ, αζθάιηζε αζζελείαο ηξίηνπ. γ) δηθαηνχρνο ηνπ αζθαιίζκαηνο Ο δηθαηνχρνο ηνπ αζθαιίζκαηνο είλαη ην πξφζσπν πνπ δηθαηνχηαη λα εηζπξάμεη ην αζθάιηζκα (ηελ παξνρή ηνπ αζθαιηζηή) φηαλ πξαγκαηνπνηεζεί ν αζθαιηζκέλνο θίλδπλνο, φηαλ δειαδή επέιζεη ε αζθαιηζηηθή πεξίπησζε. ηελ αζθάιηζε δεκίαο ν αζθαιηζκέλνο είλαη ζπλήζσο θαη δηθαηνχρνο ηνπ αζθαιίζκαηνο. Απνδεκηψλεηαη απφ ηνλ αζθαιηζηή απηφο πνπ έπαζε ηε δεκία. ηελ αζθάιηζε πνζνχ αζθαιηζκέλνο θαη δηθαηνχρνο ηνπ αζθαιίζκαηνο είλαη ζπλήζσο δχν δηαθνξεηηθά πξφζσπα. ηελ αζθάιηζε δσήο, ν ζάλαηνο ηνπ αζθαιηζκέλνπ θαζηζηά δηθαηνχρν ηνπ αζθαιίζκαηνο ην λφκηκν θιεξνλφκν ηνπ ή άιιν ηξίην πξφζσπν. ΑΦΑΛΗΖ ΓΗΑ ΛΟΓΑΡΗΑΜΟ ηαλ άιινο είλαη ν αληηζπκβαιιφκελνο θαη άιινο είλαη ν αζθαιηζκέλνο έρνπκε αζθάιηζε γηα ινγαξηαζκφ άιινπ. Απηφ ζπκβαίλεη ζηελ πεξίπησζε φπνπ ν παηέξαο αζθαιίδεη ην απηνθίλεην ηνπ γηνπ ηνπ γηα ίδηεο δεκηέο θαη γηα επζχλε έλαληη ηξίησλ. Απηή είλαη κηα γλήζηα ζχκβαζε ππέξ ηξίηνπ πνπ ξπζκίδεηαη απφ ηνλ Αζηηθφ Κψδηθα (αξ. 413 Α.Κ.). Δίλαη δπλαηφλ φκσο ν ηξίηνο λα κελ αλαθέξεηαη θαη λα κελ θαηνλνκάδεηαη θαζφινπ ζηελ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε π.ρ. ν πσιεηήο αζθαιίδεη ην θνξηίν γηα 31

37 ινγαξηαζκφ φπνηνπ αλήθεη (ηνπ ηδίνπ, ηνπ 2 νπ, 3 νπ αγνξαζηή θ.ν.θ.). ηελ πεξίπησζε απηή έρνπκε αζθάιηζε γηα ινγαξηαζκφ φπνηνπ αλήθεη. Σελ αζθάιηζε απηή ξπζκίδεη ην άξζξν 9 ηνπ λ. 2496/1997. ζην άξζξν απηφ, αλαθέξεηαη φηη ζε πεξίπησζε ακθηβνιίαο, αλ δειαδή δελ πξνθχπηεη απφ ην αζθαιηζηήξην κε ζαθήλεηα φηη ε αζθάιηζε είλαη γηα ινγαξηαζκφ άιινπ, ζεσξείηαη φηη θαηαξηίζηεθε γηα ινγαξηαζκφ ηνπ ιήπηε ηεο αζθάιηζεο (Κσλζηαληίλνπ,2005,5) ΑΗΣΖΖ ΑΦΑΛΗΖ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΚΑΗ ΛΤΖ Ζ αζθαιηζηηθή ζρέζε, φπσο πξναλαθέξζεθε, πξνυπνζέηεη ζχκβαζε κεηαμχ ηνπ αζθαιηζηή θαη ηνπ ιήπηε ηεο αζθάιηζεο, ε νπνία ζχκθσλα πξνο ηηο γεληθέο δηαηάμεηο ηνπ δηθαίνπ, θαηαξηίδεηαη κε πξφηαζε θαη απνδνρή. Ζ πξφηαζε ζπλήζσο γίλεηαη κε ηε ζπκπιήξσζε γξαπηήο αίηεζεο ζε έληππν ηνπ αζθαιηζηή πνπ πεξηιακβάλεη δηάθνξα εξσηήκαηα ζηα νπνία απαληά κε δειψζεηο ν πξνηείλσλ. Απφ ηηο απαληήζεηο ζηα εξσηήκαηα απηά ζα θξίλεη ν αζθαιηζηήο εάλ ζα αλαιάβεη ηνλ θίλδπλν αιιά θαη πψο ζα ηνλ ηηκνινγήζεη. Σν έληππν ππνγξάθεηαη απφ ηνλ πξνηείλνληα (Κσλζηαληίλνπ,2005,5). Πξηλ απφ ηε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο (ζηελ πξάμε καδί κε ηελ αίηεζε αζθάιηζεο) ν αζθαιηζηήο πξέπεη λα παξαδψζεη ζηνλ αζθαιηζκέλν ηηο πιεξνθνξίεο πνπ πξνβιέπεη ν λφκνο θαη νη νπνίεο αθνξνχλ ζηα ζεκαληηθά ζηνηρεία ηεο πξνηεηλφκελεο αζθάιηζεο. Ζ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε ζπλάπηεηαη επζχο κφιηο ε δήισζε πεξί απνδνρήο ηεο πξφηαζεο πεξηέιζεη ζηνλ αηηνχληα. Απνδνρή απνηειεί ε έθδνζε θαη παξάδνζε ηνπ αζθαιηζηεξίνπ. Ζ ζχλαςε πξνυπνζέηεη ζπκθσλία ζε φια ηα ζπζηαηηθά ζηνηρεία ηεο ζχκβαζεο φπσο πξνβιέπνληαη ζην λφκν (αξ. 1 παξ. 2 λ. 2496/1997). Απηά είλαη: ηα ζηνηρεία ησλ ζπκβαιινκέλσλ θαη ηνπ δηθαηνχρνπ, αλ απηφο είλαη δηαθνξεηηθφ πξφζσπν, ε δηάξθεηα ηεο αζθαιηζηηθήο θάιπςεο, ην πξφζσπν ή ην αληηθείκελν θαη ε ρξεκαηηθή ηνπ αμία ή ε πεξηνπζία πνπ απεηινχληαη ή ζρεηίδνληαη κε ηελ επέιεπζε ηνπ θηλδχλνπ, ην είδνο ησλ θηλδχλσλ (αζθαιηζηηθνί θίλδπλνη), ην ηπρφλ αλψηαην φξην επζχλεο ηνπ αζθαιηζηή (αζθαιηζηηθφ πνζφ) θαη ην αζθάιηζηξν. Με ην λ. 2496/1997 αλαγλσξίζηεθε γηα πξψηε θνξά κε ζθνπφ ηελ πξνζηαζία ηνπ θαηαλαισηή αζθαιηζκέλνπ δηθαίσκα ελαληίσζεο πξνο ηελ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε γηα ζπγθεθξηκέλνπο ιφγνπο (αξ. 2 παξ. 5 θαη 6 λ. 2496/1997). θνπφο είλαη ε εμαζθάιηζε ηνπ θαηαλαισηή φηη ην πξντφλ πνπ αγνξάδεη, αληαπνθξίλεηαη ζηηο αλάγθεο ηνπ θαη είλαη πξάγκαηη απηφ ην νπνίν δήηεζε. Μέζσ ηνπ δηθαηψκαηνο ελαληίσζεο εμαζθαιίδεηαη φκσο θαη ε δέζκεπζε ησλ φξσλ ηνπ αζθαιηζηεξίνπ γηα ηνλ αζθαιηζκέλν. Με ην πξντζρχνλ θαζεζηψο αλ ν αληηζπκβαιιφκελνο δελ είρε ππνγξάςεη ην αζθαιηζηήξην κπνξνχζε λα ακθηζβεηήζεη φηη δεζκεπφηαλ απφ ηνπο φξνπο ηνπ αζθαιηζηεξίνπ (Κσλζηαληίλνπ,2005,6). Γηθαίσκα ελαληίσζεο επί παξεθθιίζεσλ ηνπ αζθαιηζηεξίνπ απφ ηελ αίηεζε: Ηζρχεη εάλ ην πεξηερφκελν ηνπ αζθαιηζηεξίνπ παξεθθιίλεη απφ ηελ αίηεζε γηα αζθάιηζε θαη πξέπεη λα αζθεζεί κέζα ζ έλα κήλα απφ ηελ παξάδνζε ηνπ αζθαιηζηεξίνπ. Ζ άζθεζε ηνπ δηθαηψκαηνο ελαληίσζεο, έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ αθχξσζε ηεο ζχκβαζεο εμ αξρήο. 32

38 Τπνρξέσζε ηεο εηαηξίαο είλαη λα έρεη ελεκεξψζεη α) ή κε μερσξηζηφ έληππν ηνλ αζθαιηζκέλν ή κε επθξηλή ζεκείσζε ζηελ πξψηε ζειίδα ηνπ αζθαιηζηεξίνπ (ζηνηρεηνζεηεκέλε κε εληνλφηεξα ζηνηρεία απφ ηα ινηπά) γηα ηελ παξέθθιηζε θαη γηα ην δηθαίσκα ελαληίσζεο θαη β) λα έρεη ρνξεγήζεη ρσξηζηφ ππφδεηγκα δήισζεο ελαληίσζεο (Κσλζηαληίλνπ,2005,6). Αλ ε εηαηξία παξαιείςεη ηηο ππνρξεψζεηο απηέο νη παξεθθιίζεηο ηνπ αζθαιηζηεξίνπ δελ δεζκεχνπλ ηνλ αζθαιηζκέλν θαη ππεξηζρχεη ην θείκελν ηεο αίηεζεο. Αλ δελ ππάξρεη αίηεζε, ππεξηζρχεη απηφ πνπ δήηεζε πξνθνξηθά ν ιήπηεο ηεο αζθάιηζεο, εθφζνλ βέβαηα κπνξεί λα απνδεηρζεί. Γηθαίσκα ελαληίσζεο επί κε παξάδνζεο πιεξνθνξηψλ θαη αζθαιηζηηθψλ φξσλ: χκθσλα κε ην άξζξν 2 παξ. 6 ηνπ λ. 2496/1997, ν αζθαιηζηήο πξέπεη λα έρεη παξαδψζεη ζηνλ αηηνχληα πξηλ απφ ηελ ζχλαςε ηεο αζθάιηζεο ηηο πιεξνθνξίεο πνπ πξνβιέπνληαη ζην άξζξν 4 παξ. 2 πεξίπη. Ζ θαη παξ. 3 Γ ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη. Δάλ ε εηαηξία δελ ηηο παξαδψζεη, ν ιήπηεο ηεο αζθάιηζεο έρεη δηθαίσκα ελαληίσζεο εληφο πξνζεζκίαο 14 εκεξψλ απφ ηελ παξάδνζε ηνπ αζθαιηζηεξίνπ. Ζ άζθεζε ηνπ δηθαηψκαηνο ελαληίσζεο έρεη θαη ζηελ πεξίπησζε απηή σο απνηέιεζκα ηελ αθχξσζε ηεο ζχκβαζεο. Γηθαίσκα ελαληίσζεο έρεη ν ιήπηεο ηεο αζθάιηζεο θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ε αζθαιηζηηθή εηαηξία δελ ηνπ παξαδψζεη ηνπο αζθαιηζηηθνχο φξνπο καδί κε ην αζθαιηζηήξην. Τπνρξέσζε ηεο εηαηξίαο, είλαη επίζεο, λα έρεη ελεκεξψζεη ηνλ αζθαιηζκέλν γηα ην δηθαίσκα ηνπ απηφ α) ή κε μερσξηζηφ έληππν ή κε επθξηλή ζεκείσζε ζηελ πξψηε ζειίδα ηνπ αζθαιηζηεξίνπ θαη β) λα έρεη ρνξεγήζεη ρσξηζηφ έληππν ππφδεηγκα δήισζεο ελαληίσζεο (Κσλζηαληίλνπ,2005,7). Αλ ε εηαηξία παξαιείςεη ηηο ππνρξεψζεηο ηεο απηέο, ε πξνζεζκία ησλ 14 εκεξψλ δελ αξρίδεη λα ηξέρεη θαη ν αζθαιηζκέλνο κπνξεί κέρξη ηελ πάξνδν δέθα κελψλ απφ ηελ πιεξσκή ηνπ πξψηνπ αζθαιηζηεξίνπ λα αζθήζεη ην δηθαίσκά ηνπ, νπφηε απνζβέλλπηαη απφ ην λφκν. εκεηψλεηαη φηη, εθηφο απφ ην δηθαίσκα ελαληίσζεο ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ πξναλαθέξζεθαλ, ν ιήπηεο ηεο αζθάιηζεο έρεη θαη δηθαίσκα ππαλαρψξεζεο κεηά ηε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο, γηα νπνηνλδήπνηε ιφγν, γηαηί π.ρ. άιιαμε απιψο γλψκε. Ηζρχεη ζηηο αζθαιίζεηο δεκηψλ πνπ έρνπλ δηάξθεηα άλσ ηνπ έηνπο θαη ζηηο αζθαιίζεηο πξνζψπσλ. Σν δηθαίσκα απηφ πξέπεη επίζεο λα ην αζθήζεη ν αζθαιηζκέλνο κέζα ζε 14 εκέξεο απφ ηελ παξάδνζε ηνπ αζθαιηζηεξίνπ. Πξνυπφζεζε θαη ππνρξέσζε ηεο εηαηξίαο είλαη επίζεο λα έρεη ελεκεξψζεη γξαπηά ηνλ αζθαιηζκέλν γηα ην δηθαίσκά ηνπ απηφ θαη λα έρεη γξαπηή βεβαίσζε ηνπ αζθαιηζκέλνπ (ζηελ πξάμε, ζεκείσζε ζηελ πξψηε ζειίδα ηνπ αζθαιηζηεξίνπ καδί κε ηα άιια δχν δηθαηψκαηα). Αλ παξαιείςεη ε εηαηξία ηελ ππνρξέσζή ηεο απηή, ν ιήπηεο ζα κπνξεί λα ππαλαρσξήζεη κέζα ζε δηάζηεκα 2 κελψλ απφ ηελ πιεξσκή ηνπ πξψηνπ αζθαιίζηξνπ, νπφηε απνζβέλλπηαη ην ζρεηηθφ δηθαίσκα. Ο λφκνο δελ ξπζκίδεη ηελ ηχρε ηνπ αζθαιίζηξνπ ζε πεξίπησζε άζθεζεο ηνπ δηθαηψκαηνο ππαλαρψξεζεο. Ζ πξνζεζκία ησλ 14 εκεξψλ δελ αξρίδεη λα ηξέρεη ελφζσ ν ιήπηεο έρεη δηθαίσκα ελαληίσζεο γηα κε παξάδνζε πιεξνθνξηψλ θαη αζθαιηζηηθψλ 33

39 φξσλ, πξηλ, δειαδή παξέιζνπλ νη 14 εκέξεο γηα ηελ άζθεζε απηνχ ηνπ δηθαηψκαηνο ελαληίσζεο. Δηδηθά ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ε θάιπςε δεηείηαη άκεζα, φπσο π.ρ. επί πξνζσξηλψλ αζθαιίζεσλ, έγθπξα κπνξεί λα ζπκθσλεζεί παξαίηεζε απφ ην δηθαίσκα ιήςεο πιεξνθνξηψλ γηα ηα βαζηθά ζηνηρεία ηεο ζχκβαζεο θαη επνκέλσο θαη απφ ην ζρεηηθφ δηθαίσκα ελαληίσζεο. Ζ δηάξθεηα ζηελ αζθάιηζε, έρεη θαζνξηζηηθή ζεκαζία γηα ηηο παξνρέο ησλ κεξψλ γη απηφ θαη απνηειεί ζπζηαηηθφ ζηνηρείν ηεο αζθαιηζηηθήο ζχκβαζεο θαη αλαγξάθεηαη ππνρξεσηηθά ζην αζθαιηζηήξην. Γηαθξίλνληαη ηξία είδε: Σππηθή δηάξθεηα, είλαη ην ρξνληθφ δηάζηεκα γηα ην νπνίν ηζρχεη ε αζθαιηζηηθή ζχκβαζε θαη ππάξρνπλ έλλνκεο ζρέζεηο, δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο αλάκεζα ζηα δχν κέξε. Οπζηαζηηθή δηάξθεηα είλαη ην ρξνληθφ δηάζηεκα θαηά ην νπνίν ν αζθαιηζηήο ζπκθσλήζεθε λα θέξεη ηνλ θίλδπλν. Σερληθή δηάξθεηα είλαη ην ρξνληθφ δηάζηεκα γηα ην νπνίν ππνινγίδεηαη ην αζθάιηζηξν (Κσλζηαληίλνπ,2005,8). Οη δηαθξίζεηο απηέο είλαη ρξήζηκεο γηαηί ηα δηαζηήκαηα ζηα νπνία αλαθέξνληαη δελ ζπκπίπηνπλ πάληνηε. Καη αληίζηνηρα δηαθξίλνληαη ε ηππηθή, νπζηαζηηθή θαη ηερληθή έλαξμε. Σππηθά ε αζθάιηζε αξρίδεη φηαλ επέξρεηαη ζπκθσλία κεηαμχ αζθαιηζηή θαη αηηνχληνο θαη είλαη ν ρξφλνο πνπ αλαγξάθεηαη σο ρξφλνο έθδνζεο ηνπ αζθαιηζηεξίνπ. Οπζηαζηηθά αξρίδεη ε αζθάιηζε απφ ηφηε πνπ ζπκθσλήζεθε ν αζθαιηζηήο λα θέξεη ηνλ θίλδπλν (π.ρ. ζε αζθάιηζε αζζελείαο φπνπ ε θάιπςε αξρίδεη λα παξέρεηαη έλα δηάζηεκα κεηά ην ρξφλν έθδνζεο ηνπ αζθαιηζηεξίνπ). Σερληθά ε αζθάιηζε αξρίδεη απφ ην ρξνληθφ ζεκείν πνπ ζπκθσλήζεθε λα ππνινγίδεηαη ην αζθάιηζηξν. Ζ αζθάιηζε ιήγεη α) φηαλ ιήμεη ν ρξφλνο γηα ηνλ νπνίν ζπκθσλήζεθε ε αζθαιηζηηθή θάιπςε β) ζε πεξίπησζε θαηαγγειίαο ηεο ζχκβαζεο εμαηηίαο θαζπζηέξεζεο θαηαβνιήο πιεξσκήο αζθαιίζηξσλ γ) ζε πεξίπησζε θαηαγγειίαο ιφγσ πιεκκεινχο πεξηγξαθήο ηνπ θηλδχλνπ (κε δήισζεο νπζησδψλ γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ θηλδχλνπ πεξηζηαηηθψλ) ή επίηαζεο ή ιήμεο ηνπ θηλδχλνπ δ) ζε πεξίπησζε θαηαγγειίαο ιφγσ δηαδνρήο ζηελ αζθαιηζηηθή ζρέζε, πεξηπηψζεηο νη νπνίεο πξνβιέπνληαη ζην λφκν. Με ην αζθαιηζηήξην κπνξνχλ ζπκβαηηθά λα θαζνξίδνληαη θαη άιινη ιφγνη θαηαγγειίαο (άξ. 8 παξ. 4 λ. 2496/1997). Ζ ξχζκηζε απηή ηειεί ππφ ηνλ πεξηνξηζκφ φηη δελ κπνξεί κε ην αζθαιηζηήξην λα ηίζεηαη ν αζθαιηζκέλνο ζε δπζκελέζηεξε ζέζε απφ απηήλ πνπ ηνπ εμαζθαιίδεη ν λφκνο π.ρ. δελ κπνξεί λα ζπκθσλεζεί δηθαίσκα θαηαγγειίαο ηνπ αζθαιηζηή γηα κε δήισζε εμ ακειείαο νπζησδψλ πεξηζηαηηθψλ γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ θηλδχλνπ ζηηο αζθαιίζεηο δσήο. Ο λφκνο δίδεη ηέηνην δηθαίσκα κφλνλ επί δφινπ ηνπ αζθαιηζκέλνπ. Μπνξνχλ φκσο λα πξνβιέπνληαη ιφγνη θαηαγγειίαο π.ρ. ιφγσ αληηζπκβαηηθήο ζπκπεξηθνξάο ηνπ αζθαιηζκέλνπ ή γηα άιιν ζπνπδαίν ιφγν. 34

40 Θα πξέπεη φκσο ζε θάζε πεξίπησζε λα πξφθεηηαη γηα αηηηνινγεκέλεο θαηαγγειίεο (Κσλζηαληίλνπ,2005,8). Δηδηθά ζηελ αζθάιηζε δσήο, ε αζθαιηζηηθή ζχκβαζε ιήγεη θαη φηαλ ν ιήπηεο ηεο αζθάιηζεο αζθήζεη ην δηθαίσκά ηνπ εμαγνξάο ηεο αζθάιηζεο ΠΡΟΧΡΗΝΖ ΑΦΑΛΗΖ Απφ ηε ζηηγκή ηεο πξφηαζεο αζθάιηζεο κέρξη ηελ απνδνρή ηεο απφ ηνλ αζθαιηζηή δελ ππάξρεη αζθαιηζηηθή θάιπςε. Σν άξζξν 1 3 ηνπ λ. 2496/1997 δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηα ζπκβαιιφκελα κέξε λα ζπλάςνπλ πξηλ ηελ νξηζηηθή ζχκβαζε αζθάιηζεο πξνζσξηλή ζχκβαζε, θαζφζνλ νξίδεη φηη «ν αζθαιηζηήο κέρξη ηελ απνδνρή ηεο πξφηαζεο πξνο αζθάιηζε, κπνξεί λα παξάζρεη πξνζσξηλή αζθαιηζηηθή θάιπςε, ε νπνία κεηαηξέπεηαη ζε νξηζηηθή, αλ εληφο ηνπ ρξφλνπ δηάξθεηαο ηεο πξνζσξηλήο θάιπςεο ζπλαθζεί ε αζθαιηζηηθή ζχκβαζε». Ζ ινγηθή είλαη φηη κέρξη ηεο απνδνρήο ηεο πξφηαζεο απφ ηνλ αζθαιηζηή δελ ππάξρεη αζθαιηζηηθή θάιπςε, κπνξεί φκσο ν αηηψλ λα επείγεηαη γηα άκεζε αζθαιηζηηθή θάιπςε. Απηφ είλαη ζχλεζεο ζηνπο εκπνξηθνχο θαη βηνκεραληθνχο θηλδχλνπο, αιιά φρη κφλνλ. Έηζη ε πξνζσξηλή θάιπςε ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο ζηελ αζθάιηζε αζηηθήο επζχλεο απηνθηλήηνπ αιιά θαη γηα νξηζκέλεο λνζνθνκεηαθέο θαιχςεηο. Πξνυπνζέηεη ζπκθσλία ησλ κεξψλ θαη έρεη ζχληνκε πεξηνξηζκέλε δηάξθεηα (π.ρ. 1 κήλα), ν δε αζθαιηζηήο εθδίδεη έγγξαθν πξνζσξηλήο θάιπςεο. Σν πεξηερφκελν ηεο πξνζσξηλήο θάιπςεο πξνζδηνξίδεηαη απφ ηε ζπκθσλία ησλ κεξψλ, ν λφκνο πάλησο, πξνβιέπεη φηη θαη ζην πξνζσξηλφ αζθαιηζηήξην πξέπεη λα αλαγξάθνληαη ηα νπζηαζηηθά ζηνηρεία ηεο αζθαιηζηηθήο ζχκβαζεο (αξ.2 3 λ. 2496/1997), θαζψο θαη ν ηφπνο θαη ρξφλνο ηεο έθδνζήο ηνπ. Καη ζηελ πξνζσξηλή θάιπςε ν αληηζπκβαιιφκελνο θέξεη ηα αζθαιηζηηθά βάξε πνπ ηζρχνπλ γηα ηελ νξηζηηθή (Κσλζηαληίλνπ,2005,9) ΑΦΑΛΗΣΗΚΟ ΤΜΦΔΡΟΝ πσο πξνθχπηεη απφ ην άξζξν 11 παξ. 4 ηνπ λ. 2496/1997, ζηηο αζθαιίζεηο δεκηψλ εθείλν πνπ αζθαιίδεηαη δελ είλαη ην πξάγκα ή ε απαίηεζε παξά ε νηθνλνκηθή ζρέζε ελφο πξνζψπνπ πξνο έλα αγαζφ. Έηζη ε αλσηέξσ δηάηαμε πξνβιέπεη φηη πξνυπφζεζε γηα ην έγθπξν ηεο αζθάιηζεο είλαη ν ιήπηεο ηεο αζθάιηζεο δεκηψλ λα έρεη έλλνκν ζπκθέξνλ γηα ηε δηαηήξεζε ηεο πεξηνπζίαο πνπ δεηά λα αζθαιίζεη έλαληη ελφο αζθαιηζηηθνχ θηλδχλνπ. Πξνυπνζέηεη δειαδή ηελ χπαξμε κηαο νηθνλνκηθήο ζρέζεο ελφο πξνζψπνπ πξνο έλα αγαζφ ε νπνία απνηειεί ην αζθαιηζηηθφ ζπκθέξνλ. Έηζη ν θχξηνο ηνπ αθηλήηνπ πνπ ην αζθαιίδεη, έρεη ην αζθαιηζηηθφ ζπκθέξνλ εθ ηνπ δηθαηψκαηνο θπξηφηεηαο. Αζθαιηζηηθφ ζπκθέξνλ φκσο έρεη θαη ν επηθαξπσηήο, φπσο θαη ν ελππφζεθνο δαλεηζηήο (π.ρ. ηξάπεδα) αιιά θαη ν κηζζσηήο ελφο αθηλήηνπ. Γηα λα ππάξρεη αζθαιίζηκν ζπκθέξνλ πξέπεη ε ζρέζε ελφο πξνζψπνπ πξνο έλα αγαζφ λα έρεη νηθνλνκηθή ζεκαζία. Αλ ιείπεη ην ζπκθέξνλ δελ κπνξνχκε λα έρνπκε αζθάιηζε θαη ηφηε απηή ζα απνηεινχζε ηπρεξφ παίγλην. Αλ δειαδή έλα άηνκν πξνβεί ζε αζθάιηζε ελφο πξάγκαηνο ρσξίο λα έρεη θάπνηα 35

41 νηθνλνκηθή ζρέζε κε απηφ, γηα ηνλ θίλδπλν βιάβεο ηνπ, ε αζθάιηζε γη απηφλ ζα ήηαλ ζαλ λα αγνξάδεη ιαρείν, αθνχ ν θίλδπλνο πνπ ζα επέιζεη δελ ζα ηνλ δεκηψζεη θαη ε απνδεκίσζε ζα είλαη θέξδνο. Ο λφκνο αλαθέξεηαη ζε έλλνκν ζπκθέξνλ, φρη κε ηελ έλλνηα φηη ην ζπκθέξνλ πξέπεη λα είλαη λνκηθήο θχζεο, αιιά κε ηελ έλλνηα φηη δελ πξέπεη λα είλαη θαληαζηηθφ, αιιά πξαγκαηηθφ, λα κελ είλαη παξάλνκν ή αλήζηθν, αιιά ζχκθσλα κε ηα ρξεζηά ήζε θαη ηνπο λφκνπο. Αζθάιηζε ζπκθεξφλησλ αληηζέησλ πξνο ηα ρξεζηά ήζε ή πξνο απαγνξεπηηθέο δηαηάμεηο ηνπ λφκνπ π.ρ. αζθάιηζε λαξθσηηθψλ ή ιαζξεκπνξεχκαηνο είλαη άθπξε (αξ.174, 178 Α.Κ.), (Κσλζηαληίλνπ,2005,9). Τπνθείκελν (θνξέαο) ηνπ αζθαιηζηηθνχ ζπκθέξνληνο κπνξεί λα είλαη νπνηνδήπνηε θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν βξίζθεηαη ζε νηθνλνκηθή ζρέζε κε νξηζκέλν αγαζφ. Ζ πξαθηηθή ζεκαζία ηνπ αζθαιηζηηθνχ ζπκθέξνληνο είλαη κεγάιε θαη πνιιαπιή. Καη αξρήλ ε χπαξμε αζθαιηζηηθνχ ζπκθέξνληνο είλαη απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα λα ππάξρεη έγθπξε αζθάιηζε. Έπεηηα, έρεη θαζνξηζηηθή ζεκαζία γηα ην χςνο ηεο αζθαιηζηηθήο απνδεκίσζεο, αιιά θαη γηα ην πνηνο ζα ιάβεη ην αζθάιηζκα (π.ρ. ζηελ πεξίπησζε ηεο αζθάιηζεο γηα ινγαξηαζκφ άιινπ) (Κσλζηαληίλνπ,2005,10). Οπζηαζηηθά εάλ δελ ππάξρεη αζθαιηζηηθφ ζπκθέξνλ δελ ππάξρεη θαη αζθαιηζηηθφο θίλδπλνο. Δάλ ην ζπκθέξνλ δελ είλαη αζθαιίζηκν γηαηί είλαη αληίζεην πξνο απαγνξεπηηθή δηάηαμε λφκνπ ή ηα ρξεζηά ήζε, ε αζθάιηζε είλαη άθπξε. Σν αζθαιηζηηθφ ζπκθέξνλ απφ ηελ άιιε πιεπξά είλαη απνηηκεκέλν ζε ρξήκα. Σνχην απνηειεί ηελ αζθαιηζηηθή αμία πνπ απνηειεί ηε βάζε δηακφξθσζεο ησλ αξρψλ πνπ δηέπνπλ ηηο αζθαιίζεηο δεκηψλ θαη ηδηαίηεξα ηεο απνδεκησηηθήο αξρήο ΝΟΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ Οη πεγέο ηνπ ηδησηηθνχ αζθαιηζηηθνχ δηθαίνπ δηαθξίλνληαη ζε λνκνζεηηθέο θαη ζπκβαηηθέο. Ννκνζεηηθέο πεγέο Σν δίθαην ηεο ηδησηηθήο αζθάιηζεο είλαη δηάζπαξην ζε πνιιά λνκνζεηηθά θείκελα, ηα νπνία είλαη: - ν λ. 2496/1997 Αζθαιηζηηθή ζχκβαζε, ηξνπνπνηήζεηο ηεο λνκνζεζίαο γηα ηελ ηδησηηθή αζθάιηζε θαη άιιεο δηαηάμεηο. Ο λφκνο απηφο θαηήξγεζε, ζχκθσλα κε ην άξζξν 33 3, ηηο δηαηάμεηο ηνπ έλαηνπ ηκήκαηνο ηνπ Δ.Ν., δειαδή ηα άξζξα πνπ ξχζκηδαλ ηε ρεξζαία αζθάιηζε. - Σα άξζξα ηνπ ΚΗΝΓ πνπ ξπζκίδνπλ ηε ζαιάζζηα αζθάιηζε. - Σα άξζξα ηνπ ΚΑΓ πνπ ξπζκίδνπλ ηελ αεξνπνξηθή αζθάιηζε, φπσο θπξψζεθε κε ην λ. 1819/ Σν λ.δ. 400/1970 Πεξί ηδησηηθήο επηρεηξήζεσλ αζθαιίζεσο, φπσο ηζρχεη. - Σν λ.δ. 551/1970 Πεξί ηδησηηθήο επηρεηξήζεσο αζθαιίζεσλ πινίσλ θαη αεξνζθαθψλ. - Σν λ. 489/1976 Πεξί ππνρξεσηηθήο αζθαιίζεσο ηεο εμ αηπρεκάησλ απηνθηλήησλ αζηηθήο επζχλεο, πνπ θσδηθνπνηήζεθε κε ην π.δ. 237/

42 θαη ηξνπνπνηήζεθε κε ην π.δ. 264/1991, ην λ. 2170/1993, ην π.δ. 314/1993, ην άξζξν 16 ηνπ λ. 2367/1995 θαη ην π.δ. 252/ Ο λ. 1569/1985 Γηακεζνιάβεζε ζηηο ζπκβάζεηο ηδησηηθήο αζθάιηζεο, ζχζηαζε ζψκαηνο εηδηθψλ πξαγκαηνγλσκφλσλ ηξνραίσλ αηπρεκάησλ, ιεηηνπξγία γξαθείνπ Γηεζλνχο αζθάιηζεο θαη άιιεο δηαηάμεηο, φπσο ηζρχεη, κεηά ηελ πξφζθαηε ηξνπνπνίεζή ηνπ απφ ην λ. 2170/ Σν π.δ. 298/1986 Γηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο αζθαιηζηηθψλ πξαθηφξσλ θαη παξαγψγσλ αζθαιίζεσλ θαη θψδηθαο δενληνινγίαο γηα ηελ άζθεζε ηνπ επαγγέικαηνο απηψλ. (Υαηδεγάγηνο,2006,10) πκβαηηθέο πεγέο Γηα ηε ζπκβαηηθή αζθάιηζε έρνπλ ηδηαίηεξε ζεκαζία, εθηφο απφ ηηο πην πάλσ λνκνζεηηθέο πεγέο, θαη νη ζπκβαηηθέο πεγέο δηθαίνπ. πκβαηηθέο πεγέο γηα ηελ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε είλαη νη φξνη πνπ ζπκθσλνχλ ηα κέξε λα ηζρχνπλ ζ απηή. Οη φξνη απηνί είλαη γλσζηνί σο φξνη ηεο αζθάιηζεο θαη δηαθξίλνληαη ζε εηδηθνχο θαη γεληθνχο. Οη γεληθνί φξνη αζθάιηζεο είλαη ζηνλ αζθαιηζηηθφ ρψξν, φηη είλαη νη γεληθνί φξνη ζπλαιιαγψλ ζην ζπλαιιαθηηθφ ρψξν. Σν άξζξν ηνπ λ. 2496/1997 πξνβιέπεη εηδηθή ξχζκηζε γηα ην δήηεκα απηφ θαζψο θαη γηα ηελ πιεξνθφξεζε ησλ θαηαλαισηψλ σο αληηζπκβαιινκέλσλ ηνπ αζθαιηζηή, πνπ αλαιχνληαη παξαθάησ. Γεληθνί φξνη αζθαιηζηεξίνπ Οη γεληθνί φξνη αζθάιηζεο είλαη εθείλνη πνπ ηζρχνπλ, φρη γηα κηα ζπγθεθξηκέλε αζθάιηζε, αιιά γηα αθαζφξηζην αξηζκφ αζθαιίζεσλ. Δίλαη δηαηππσκέλνη εθ ησλ πξνηέξσλ θαη πξννξίδνληαη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηηο κειινληηθέο αζθαιηζηηθέο ζπκβάζεηο. ε κεγάιν κέξνο επαλαιακβάλνπλ ηηο δηαηάμεηο ηνπ λφκνπ. Οη γεληθνί φξνη αζθάιηζεο απνηεινχλ ηνπο γλσζηνχο ζην ζπλαιιαθηηθφ δίθαην γεληθνχο φξνπο ζπλαιιαγψλ ξπζκίζεηο, γηα ηνπο νπνίνπο, φπσο πξναλαθέξζεθε, πεξηιακβάλνληαη ζην λ. 2251/1994 γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ θαηαλαισηή, φπνπ ξπζκίδνληαη θαη ηα ζέκαηα ηεο θαηάρξεζεο. Οη γεληθνί φξνη ζπλαιιαγψλ είλαη δεκηνχξγεκα ηεο ζχγρξνλεο επνρήο, θαζφζνλ ζπκβάιινπλ ζηελ νξγάλσζε θαη ηππνπνίεζε, σο έλα βαζκφ, ησλ πξνζθεξνκέλσλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ θαη έηζη θαη ζηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ αγνξψλ. πληάζζνληαη δε απφ ηνλ αζθαιηζηή (πνπ είλαη νηθνλνκηθά ν ηζρπξφηεξνο). Παξαδίδνληαη ππνρξεσηηθά κε ην αζθαιηζηήξην θαη ε δέζκεπζή ηνπο εμαζθαιίδεηαη κε ηελ απνδνρή εθ κέξνπο ηνπ αζθαιηζκέλνπ. Απνηεινχλ δε ζπκβαηηθφ δίθαην. Δίλαη έληππνη θαη δηαηππσκέλνη εθ ησλ πξνηέξσλ θαη ν αζθαιηζκέλνο δελ έρεη ηε δπλαηφηεηα ηξνπνπνίεζεο. Δίλαη απηνί δε πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηε ζχκβαζε αζθάιηζεο σο ζχκβαζε πξνζρψξεζεο. Απηφο είλαη θαη ν ιφγνο γηα ηνλ νπνίν ε λνκνζεζία δελ ηνπο αθήλεη αλέιεγθηνπο. Ζ πξνζηαζία ηνπ θαηαλαισηή παξέρεηαη κέζσ ηνπ ειέγρνπ ηνπο σο πξνο ηελ θαηάρξεζε αιιά θαη κέζσ ησλ ξπζκίζεσλ ηνπ λ. 2496/1997 γηα ηελ ππνρξέσζε πξνεγνχκελεο πιεξνθφξεζεο ηνπ αζθαιηζκέλνπ θαζψο θαη ηα δηθαηψκαηα ελαληίσζεο θαη ππαλαρψξεζεο (Κσλζηαληίλνπ,2005,16). Δηδηθνί φξνη αζθαιηζηεξίνπ 37

43 Δίλαη εθείλνη πνπ ζπκθσλνχληαη απφ ηνλ αζθαιηζηή θαη ηνλ αζθαιηζκέλν γηα κηα ζπγθεθξηκέλε αζθάιηζε. Δίλαη επνκέλσο φξνη πνπ ιακβάλνπλ ππφςε ηνπο κηα ζπγθεθξηκέλε θάιπςε θαη ηζρχνπλ κφλνλ γη απηήλ. Τπεξηζρχνπλ απέλαληη ζηνπο γεληθνχο φξνπο. Δηδηθνί θαη γεληθνί φξνη έρνπλ φκσο ηελ ίδηα λνκηθή ηζρχ. Σφζν νη γεληθνί φζν θαη νη εηδηθνί φξνη εξκελεχνληαη ιακβάλνληαο ππφςε ηελ θαιή πίζηε θαη ηα ζπλαιιαθηηθά ήζε (αξ. 200 θαη 288 Αζηηθνχ Κψδηθα). Πεξηιακβάλνληαο ξπζκίζεηο ζε ζέκαηα ελδνηηθνχ δηθαίνπ, απνηεινχλ πξαγκαηηθή πεγή δηθαίνπ (Κσλζηαληίλνπ,2005,16). Έζηκν ηελ ρψξα καο ζηνπο θαλφλεο δηθαίνπ εθηφο ησλ λφκσλ πεξηιακβάλνληαη θαη ηα έζηκα. Οη κελ λφκνη ηίζεληαη απφ ηελ πνιηηεία, ηα δε έζηκα απνηεινχλ ην άγξαθν δίθαην θαη πεγάδνπλ απφ ηελ θνηλσλία. Σν έζηκν, ηα ζπλαιιαθηηθά ήζε θαη νη εκπνξηθέο αζθαιηζηηθέο ζπλήζεηεο παίδνπλ ηδηαίηεξν ξφιν ζηε δηακφξθσζε ηεο ηδησηηθήο αζθάιηζεο (Υαξηκαδφπνπινο,2006,8-9). - ν αληαζθαιηζηήο, θαηά αζθαιηζηηθή θαη εκπνξηθή ζπλήζεηα δελ αξλείηαη ηελ θάιπςε, φηαλ ιήμεη ε εηήζηα πξναηξεηηθή αληαζθάιηζε, αιιά ηελ αλαλεψλεη. - Ο κεζίηεο αληαζθαιίζεσλ θαηά αζθαιηζηηθή θαη εκπνξηθή ζπλήζεηα έρεη θαζηεξσζεί ζαλ αληηπξφζσπνο ηνπ πξσηαζθαιηζηή. - ηνλ ρψξν ηεο πξσηαζθάιηζεο, νη ζπλαζθαιηζηέο, θαηά πάγηα ηαθηηθή αθνινπζνχλ ηνλ «εγέηε» ζπλαζθαιηζηή πνπ θαηέρεη θαη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ θηλδχλνπ, εθηφο αλ νη επηινγέο ηνπ «εγέηε» είλαη εληειψο αδηθαηνιφγεηεο. - Ο ιήπηεο ηεο αζθάιηζεο ζπλήζσο εκπηζηεχεηαη ηηο νδεγίεο θαη ηηο επεμεγήζεηο ηνπ δηακεζνιαβνχληα, ζαλ παξεπφκελε ππνρξέσζε ηεο ζχκβαζεο αζθάιηζεο ΤΠΟΥΡΔΧΔΗ ΣΟΤ ΑΦΑΛΗΣΖ Παξνρή πιεξνθνξηψλ Πξνο ην ζθνπφ ηεο πξνζηαζίαο ηνπ αζθαιηζκέλνπ θαηαλαισηή, επηβιήζεθε ε ππνρξέσζε ηεο πξνεγνχκελεο απφ ηε ζχλαςε ηεο αζθαιηζηηθήο ζχκβαζεο ελεκέξσζήο ηνπ. Οη ζρεηηθέο δηαηάμεηο πεξηιακβάλνληαη ζην άξζξν 4 ηνπ λ.δ. 400/1970, φπσο ηζρχεη θαη είλαη απνηέιεζκα ηεο πξνζαξκνγήο ηεο ειιεληθήο αζθαιηζηηθήο λνκνζεζίαο πξνο ηελ θνηλνηηθή. πγθεθξηκέλα επηβάιιεηαη ε ππνρξέσζε πξηλ απφ ηε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο λα ελεκεξψλεηαη εγγξάθσο ν αζθαιηζκέλνο γηα βαζηθά ζηνηρεία απηήο. Πξνθεηκέλνπ γηα αζθαιίζεηο δεκηψλ (αξ. 4 παξ. 2 πεξηπη. Ζ λ.δ. 400/1970), ην πεξηερφκελν ηεο πιεξνθφξεζεο είλαη πεξηνξηζκέλν αθνχ αξθεί ε ελεκέξσζε βαζηθά γηα ηε δηεχζπλζε ηεο αζθαιηζηηθήο εηαηξίαο (έδξαο ή ππνθαηαζηήκαηνο ή πξαθηνξείνπ), γηα ην εθαξκνζηέν δίθαην θαζψο θαη ηνλ ηξφπν θαη ρξφλν δηεπζέηεζεο ησλ εγγξάθσλ παξαπφλσλ ησλ αζθαιηζκέλσλ. Γηαθνξεηηθή ξχζκηζε ηζρχεη φκσο γηα ηηο αζθαιίζεηο δσήο (αξ. 4 παξ. 3 πεξίπη. Γ λ.δ. 400/1970) φπνπ ην πεξηερφκελν ηνπ εληχπνπ πιεξνθνξηψλ ξπζκίδεηαη ιεπηνκεξψο θαη πξέπεη λα πεξηιακβάλεη: ηνηρεία ηαπηφηεηαο ηεο επηρείξεζεο, πεξηγξαθή ησλ παξερνκέλσλ θαιχςεσλ θχξηαο θαη ζπκπιεξσκαηηθήο αζθάιηζεο, ηξφπν θαηαγγειίαο ηεο 38

44 ζχκβαζεο, ιεπηνκέξεηεο γηα ηελ θαηαβνιή ησλ αζθαιίζηξσλ, ηξφπν ππνινγηζκνχ θαη δηαλνκήο ηεο ζπκκεηνρήο ζηα θέξδε θαη ηελ ππεξαπφδνζε, πξνζδηνξηζκφ αμηψλ εμαγνξάο κε ζρεηηθφ Πίλαθα, πιεξνθνξίεο γηα ηα αζθάιηζηξα (πνπ αθνξνχλ ηφζν ηελ θχξηα φζν θαη ηηο ζπκπιεξσκαηηθέο θαιχςεηο) θαη ηηο κνλάδεο επέλδπζεο πξνθεηκέλνπ γηα αζθαιίζεηο unit linked, ηξφπν άζθεζεο ηνπ δηθαηψκαηνο ππαλαρψξεζεο, ελδείμεηο γηα ην θνξνινγηθφ θαζεζηψο, εθαξκνζηέν δίθαην, ηξφπν θαη ρξφλν δηεπζέηεζεο ησλ εγγξάθσλ παξαπφλσλ ησλ αζθαιηζκέλσλ, πιεξνθνξίεο γηα ηελ έλαξμε ηζρχνο φισλ ησλ θαιχςεσλ. Με ην λφκν 2496/1997, φπσο πξναλαθέξζεθε, ε ππνρξέσζε απηή ζπγθεθξηκελνπνηείηαη πεξηζζφηεξν θαη πεξηβάιιεηαη κε θπξσηηθφ θαλφλα δηθαίνπ πνπ έιεηπε απφ ηε λνκνζεζία (δηθαίσκα ελαληίσζεο ηνπ αζθαιηζκέλνπ επί παξάβαζεο ηεο ππνρξέσζεο εθ κέξνπο ηνπ αζθαιηζηή). θνπφο ηεο αλσηέξσ ππνρξέσζεο είλαη ε δηαθάλεηα ηνπ πξνζθεξφκελνπ πξντφληνο ψζηε ν αγνξαζηήο λα δηεπθνιπλζεί ζην λα επηιέμεη ην πξντφλ πνπ επηζπκεί θαη αληαπνθξίλεηαη ζηηο αλάγθεο ηνπ (Κσλζηαληίλνπ,2005,17). Κάιπςε ηνπ θηλδχλνπ Μηα άιιε ζπνπδαία ππνρξέσζε ηνπ αζθαιηζηή είλαη λα έρεη ηελ απαηηνχκελε νξγάλσζε, ηελ απαηηνχκελε αζθαιηζηηθή επηρεηξεκαηηθή εκπεηξία θαη ηερλνγλσζία θαη ηα απαηηνχκελα θεθάιαηα θαη ηερληθά απνζεκαηηθά ψζηε λα δηαζθαιίδεη απφιπηα ην «θέξεηλ ηνλ θίλδπλν» θαζ φιε ηελ δηάξθεηα ηζρχνο ηνπ αζθαιηζηεξίνπ θαη λα είλαη έηνηκνο λα απνδεκηψζεη φπνηε ζπκβεί. Απηή ηνπ ε ππνρξέσζε, εμαζθαιίδεη ηελ πξνζδνθία ησλ αζθαιηζκέλσλ θαη ηελ εμαζθάιηζή ηεο έρεη αλαιάβεη ε Πνιηηεία κε ηνπο αζθαιηζηηθνχο λφκνπο πνπ ζεζπίδεη θαη κε ηνπο ειέγρνπο πνπ δηεμάγεη ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα. Σα θεθάιαηα θαη απνζεκαηηθά πνπ ν αζθαιηζηήο ππνρξενχηαη λα ηεξήζεη βάζεη ησλ λφκσλ θαη ηεο επηρεηξεκαηηθήο ιεηηνπξγίαο, έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ αλάδεημε ηεο θεξεγγπφηεηαο ηνπ αζθαιηζηή θαη δηαθξίλνληαη ζε δχν θαηεγνξίεο. Ζ πξψηε πεξηιακβάλεη θεθάιαηα θαη απνζεκαηηθά πνπ ζθνπφ έρνπλ λα πξνθπιάμνπλ ηνλ αζθαιηζηή απφ ιάζε εκπνξηθήο πνιηηηθήο. Ζ δεχηεξε πεξηιακβάλεη απνζεκαηηθά πνπ ζθνπφ έρνπλ ηελ θαηαβνιή ηνπ αζθαιίζκαηνο (Υαξηκαδφπνπινο,2006,11). Καηαβνιή ηνπ αζθαιίζκαηνο ηαλ πξαγκαηνπνηεζεί ν αζθαιηζκέλνο θίλδπλνο, ε ππνρξέσζε αζθαιηζηηθήο θάιπςεο ζπλίζηαηαη ζηελ ππνρξέσζε θαηαβνιήο ηνπ αζθαιίζκαηνο (αζθαιηζηηθήο απνδεκίσζεο). Απζηεξή πξνυπφζεζε είλαη λα έρεη πξνθιεζεί ε δεκία ή νηθνλνκηθή αλάγθε απφ ηνλ αζθαιηζκέλν θίλδπλν, λα ππάξρεη δειαδή αηηηψδεο ζπλάθεηα. Πξνθεηκέλνπ γηα αζθαιίζεηο πνζνχ, αξθεί λα επέιζεη ην ζπκβαηηθά θαζνξηζκέλν γεγνλφο π.ρ. ζάλαηνο, αλαπεξία θ.ν.θ. Ζ πξαγκαηνπνίεζε ηνπ αζθαιηζκέλνπ θηλδχλνπ θαιείηαη αζθαιηζηηθή πεξίπησζε. Άιιε πξνυπφζεζε είλαη επίζεο ν θαιππηφκελνο θίλδπλνο λα κελ εκπίπηεη ζε λφκηκεο ή ζπκβαηηθέο εμαηξέζεηο θαζψο επίζεο θαη λα κελ έρεη πξνθιεζεί απφ δφιν ή βαξηά ακέιεηα ηνπ αζθαιηζκέλνπ ή κφλν δφιν, πξνθεηκέλνπ γηα αζθαιίζεηο πξνζψπσλ (αξ. 7 παξ. 5 λ. 2496/1997). Σν πνηνο λνκηκνπνηείηαη λα αζθήζεη ηελ αζθαιηζηηθή αμίσζε πξνθχπηεη απφ ην αζθαιηζηήξην. Έηζη είλαη πάληνηε ν αληηζπκβαιιφκελνο θαη αλ πξνθχπηεη 39

45 γηα αζθάιηζε δεκηψλ γηα ινγαξηαζκφ άιινπ θαη ν αληηζπκβαιιφκελνο κπνξεί λα δεηήζεη θαηαβνιή ζηνλ αζθαιηζκέλν θαη ν αζθαιηζκέλνο ζ απηφλ ηνλ ίδην. ηηο αζθαιίζεηο πνζνχ κε νξηζκφ ηξίηνπ δηθαηνχρνπ, λνκηκνπνηνχληαη παξάιιεια, εθηφο αληηζέηνπ ζπκθσλίαο θαη ν αληηζπκβαιιφκελνο λα αμηψζεη θαηαβνιή ζηνλ δηθαηνχρν θαζψο θαη ν δηθαηνχρνο ζ απηφλ ηνλ ίδην. Σν αζθάιηζκα θαζνξίδεηαη δηαθνξεηηθά ζηηο αζθαιίζεηο πνζνχ θαη ζηηο αζθαιίζεηο δεκηψλ. Έηζη, ζηηο αζθαιίζεηο πνζνχ ζπλήζσο είλαη ίζν κε ην αζθαιηζηηθφ πνζφ. ηηο αζθαιίζεηο φκσο δεκηψλ, ην αζθαιηζηηθφ πνζφ είλαη κφλνλ ην αλψηαην φξην επζχλεο ηνπ αζθαιηζηή θαη ην αζθάιηζκα θαζνξίδεηαη απφ ηε δεκία, ην αζθαιηζηηθφ θαη ηε ζρέζε αζθαιηζηηθνχ πνζνχ πξνο αζθαιηζηηθή αμία. Ζ πιεξσκή ηνπ αζθαιίζκαηνο γίλεηαη θαηά θαλφλα ζε ρξήκα. Ήδε, φπσο πξναλαθέξζεθε, απφ ην άξζξν 1 ηνπ λ. 2496/1997 πξνθχπηεη ξεηά θαη ε δπλαηφηεηα θαηαβνιήο ζε είδνο, αλ απηφ έρεη ζπκθσλεζεί (π.ρ. παξνρή λνζνθνκεηαθήο πεξίζαιςεο, παξνρή επηζθεπαζηηθψλ εξγαζηψλ ζε ζπλεξγεία ζηελ αζθάιηζε απηνθηλήηνπ, νδηθή βνήζεηα θ.α.). Σν άξζξν 7 παξ. 7 ηνπ λ. 2496/1997 πξνβιέπεη φηη φηαλ επέιζεη ε αζθαιηζηηθή πεξίπησζε, ν αζθαιηζηήο ππνρξενχηαη λα θαηαβάιιεη ην αζθάιηζκα ρσξίο ππαίηηα θαζπζηέξεζε. Αλ γηα ηε δηάγλσζε ηεο έθηαζεο ηνπ αζθαιίζκαηνο απαηηείηαη κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα πξνβιέπεηαη ππνρξέσζε ηνπ αζθαιηζηή λα θαηαβάιιεη, ρσξίο ππαίηηα θαζπζηέξεζε, ην πνζφ γηα ην νπνίν δελ ππάξρεη ακθηζβήηεζε. Απηφ ζα ζπκβεί ζηηο πεξηπηψζεηο φπνπ απαηηείηαη κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα γηα ηελ πξαγκαηνγλσκνζχλε θαη πξνυπφζεζε είλαη λα κελ ακθηζβεηείηαη ε ππνρξέσζε ηνπ αζθαιηζηή απφ ηελ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε (Κσλζηαληίλνπ,2005,19) ΤΠΟΥΡΔΧΔΗ ΣΟΤ ΑΦΑΛΗΜΔΝΟΤ Μνξθή θαη ηξφπνο θαηαβνιήο ηνπ αζθαιίζηξνπ ε θάζε αζθαιηζηηθή ζχκβαζε, θχξηα ππνρξέσζε ηνπ ιήπηε ηεο αζθάιηζεο είλαη ε θαηαβνιή ηνπ αζθαιίζηξνπ πνπ απνηειεί ην αληάιιαγκα γηα ηελ αλάιεςε ηνπ θηλδχλνπ απφ ηνλ αζθαιηζηή. Μηα δηάθξηζε ηνπ αζθαιίζηξνπ είλαη ζε ηερληθφ (θαζαξφ αζθάιηζηξν) θαη ζε κηθηφ. Σερληθφ είλαη ην αζθάιηζηξν πνπ έρεη ππνινγηζηεί, ζχκθσλα κε ζηαηηζηηθέο κεζφδνπο, γηα ηελ θάιπςε ηνπ αζθαιηζκέλνπ θηλδχλνπ. Μηθηφ αζθάιηζηξν είλαη απηφ πνπ πεξηιακβάλεη ην θαζαξφ αζθάιηζηξν θαζψο θαη πνζνζηφ ησλ γεληθψλ εμφδσλ θαη ηνπ θέξδνπο ηεο αζθαιηζηηθήο επηρείξεζεο. Δπίζεο γηα ηα έμνδα ηνπ αζθαιηζηεξίνπ εηζπξάηηνληαη καδί κε ην αζθάιηζηξν θαη ηα «δηθαηψκαηα ζπκβνιαίνπ». Άιιε δηάθξηζε είλαη επίζεο αλάκεζα ζε εληαίν ή εθάπαμ θαη ζε ηκεκαηηθέο θαηά δφζεηο θαηαβνιέο αζθαιίζηξνπ. Σν εληαίν ή εθάπαμ αζθάιηζηξν θαηαβάιιεηαη θαηά ηε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο. Οη δφζεηο θαηαβάιινληαη πεξηνδηθά ζε ηζφπνζεο ηκεκαηηθέο θαηαβνιέο θαη εκεξνκελίεο πνπ ζπκθσλνχληαη κε ην αζθαιηζηήξην (ζπλήζσο αλά εμάκελν ή ηξίκελν). Ηδηαίηεξε ζεκαζία έρεη ε δηάθξηζε απφ ηε κηα πιεπξά αλάκεζα ζε εθάπαμ θαη πξψηε δφζε θαηαβνιήο ηνπ αζθαιίζηξνπ (πξψην αζθάιηζηξν) πνπ θαηαβάιινληαη θαηά ηε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο θαη απφ ηελ άιιε πιεπξά ζε επφκελεο δφζεηο ηκεκαηηθψλ θαηαβνιψλ. Σνχην δηφηη, ν λφκνο (αξ.6 παξ.1 ηνπ λ. 2496/1997) πξνβιέπεη φηη ε αζθαιηζηηθή θάιπςε δελ αξρίδεη πξηλ ηελ 40

46 θαηαβνιή ηνπ εθάπαμ αζθαιίζηξνπ ή ηεο πξψηεο δφζεο ηεο ηκεκαηηθήο θαηαβνιήο, εθηφο εάλ πξνθχπηεη δηαθνξεηηθά απφ ηελ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε ή ηηο πεξηζηάζεηο (Κσλζηαληίλνπ,2005,19). Σα ζρεηηθά κε ηελ πιεξσκή ηνπ αζθαιίζηξνπ ξπζκίδνληαη ζην άξζξν 6 ηνπ λ. 2496/1997. Πξνβιέπεηαη ξεηά ζαλ ηξφπνο πιεξσκήο ηνπ αζθαιίζηξνπ ε πιεξσκή ζε κεηξεηά. Γίλεηαη δεθηφ, απφ ηε λνκηθή ζεσξία, φηη ε παξάδνζε επηηαγήο δελ ζπληζηά εμφθιεζε αζθαιίζηξνπ. Δμφθιεζε πξαγκαηνπνηείηαη φκσο κε ηελ πιεξσκή ηεο επηηαγήο. Γηα ηνλ ηφπν πιεξσκήο ηνπ αζθαιίζηξνπ δελ ππάξρεη εηδηθή δηάηαμε. χκθσλα κε ηηο γεληθέο δηαηάμεηο, ην ρξένο είλαη θνκίζηκν, πξέπεη δειαδή λα πιεξσζεί ζηελ επαγγεικαηηθή εγθαηάζηαζε ηνπ αζθαιηζηή. ηελ πξάμε δελ ζπκβαίλεη απηφ, αθνχ εηζπξάηηνληαη ηα αζθάιηζηξα κε επηκέιεηα ηνπ αζθαιηζηή ζηελ θαηνηθία ή ηελ επαγγεικαηηθή εγθαηάζηαζε ηνπ αληηζπκβαιιφκελνπ. Απηφ φκσο δελ απνηειεί κεηαβνιή ηνπ λφκηκνπ ηξφπνπ πιεξσκήο (Κσλζηαληίλνπ,2005,20). πλέπεηεο κε θαηαβνιήο ηνπ αζθαιίζηξνπ Καη αξρήλ, ζε πεξίπησζε κε θαηαβνιήο ηνπ αζθαιίζηξνπ, ν αζθαιηζηήο έρεη δηθαίσκα αγσγήο ηνπ αληηζπκβαιιφκελνπ. Δπίζεο έρεη δηθαίσκα θαηαγγειίαο ηεο αζθαιηζηηθήο ζχκβαζεο κε νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο. Αλαθέξζεθε παξαπάλσ φηη, ζχκθσλα κε ην λφκν, πξνυπφζεζε έλαξμεο ηεο αζθαιηζηηθήο θάιπςεο είλαη ε θαηαβνιή ηνπ εθάπαμ αζθαιίζηξνπ ή ηεο πξψηεο δφζεο ηκεκαηηθήο θαηαβνιήο. Πξνθχπηεη ζπλεπψο φηη ην δηθαίσκα θαηαγγειίαο αθνξά ηηο επφκελεο δφζεηο. χκθσλα κε ην άξζξν 6 παξ. 2, ε θαζπζηέξεζε θαηαβνιήο ιεμηπξφζεζκεο δφζεο αζθαιίζηξνπ παξέρεη ζηνλ αζθαιηζηή δηθαίσκα θαηαγγειίαο. Ζ θαηαγγειία γίλεηαη κε κηα γξαπηή δήισζε ζηελ νπνία αλαθέξεηαη φηη πεξαηηέξσ θαζπζηέξεζε θαηαβνιήο ηνπ αζθαιίζηξνπ ζα επηθέξεη κεηά πάξνδν ελφο κελφο απφ ηελ θνηλνπνίεζε ηεο δήισζεο ηε ιχζε ηεο ζχκβαζεο (Κσλζηαληίλνπ,2005,20). Ζ αλσηέξσ γξαπηή δήισζε απνηειεί έηζη φριεζε καδί κε θαηαγγειία θαη γηα λα είλαη ηζρπξή πξέπεη λα απνδεηθλχεηαη ηφζν ε ιήςε ηεο, φζν θαη ην πεξηερφκελφ ηεο ΑΦΑΛΗΣΗΚΑ ΒΑΡΖ Καηά ηε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο (πεξηγξαθή ηνπ θηλδχλνπ) 'Δθηφο απφ ηελ ππνρξέσζε θαηαβνιήο ηνπ αζθαιίζηξνπ (ζηελ νπνία ν αζθαιηζκέλνο κπνξεί λα εμαλαγθαζηεί δηθαζηηθά) ππάξρνπλ ζην αζθαιηζηηθφ δίθαην, θάπνηεο άιιεο ππνρξεψζεηο, νη νπνίεο δελ είλαη κελ δηθαζηηθά επηδηψμηκεο, αιιά ε παξαβίαζή ηνπο έρεη δπζκελέζηαηεο ζπλέπεηεο ζε βάξνο ηνπ αζθαιηζκέλνπ, πνπ κπνξνχλ λα θζάζνπλ κέρξη ηελ απαιιαγή ηνπ αζθαιηζηή. Οη ππνρξεψζεηο απηέο είλαη θαλφλεο ζπκπεξηθνξάο θαη ιέγνληαη ζην αζθαιηζηηθφ δίθαην, αζθαιηζηηθά βάξε. Αθνξνχλ θαη αξρήλ θαη θαηά πεξίπησζε ηνλ αληηζπκβαιιφκελν, ηνλ αζθαιηζκέλν ή θαη ηνλ δηθαηνχρν. Σα αζθαιηζηηθά βάξε επηβάιινληαη απφ ην λφκν θαη φηαλ πξφθεηηαη γηα ελδνηηθφ δίθαην θαη απφ ηε ζχκβαζε. Γίλεηαη δεθηφ φηη απνηεινχλ εμεηδίθεπζε 41

47 ησλ αξρψλ θαιήο πίζηεο. Έρνπλ ζαλ ζθνπφ ηε ζσζηή εθηίκεζε ηνπ θηλδχλνπ, ηνλ νξζφ ππνινγηζκφ ηνπ αζθαιίζηξνπ θαη ηελ απνθπγή ή πεξηνξηζκφ ηεο δεκηάο. Σν θπξηφηεξν αζθαιηζηηθφ βάξνο αθνξά ηελ πεξηγξαθή ηνπ θηλδχλνπ θαηά ηε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο. Πξφθεηηαη γηα ηηο δειψζεηο ζηηο νπνίεο πξνβαίλεη ν ιήπηεο ηεο αζθάιηζεο θαη νη νπνίεο απνθαινχληαη πξνζπκβαηηθέο δειψζεηο. Πξνβιέπεηαη απφ ην άξζξν 3 ηνπ λ. 2496/1997. χκθσλα κε ηε δηάηαμε ηεο παξαγξάθνπ 1 ηνπ αλσηέξνπ άξζξνπ 3, ν ιήπηεο ηεο αζθάιηζεο ππνρξενχηαη θαηά ηε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο «λα δειψζεη ζηνλ αζθαιηζηή θάζε ζηνηρείν ή πεξηζηαηηθφ πνπ γλσξίδεη, ην νπνίν είλαη αληηθεηκεληθά νπζηψδεο γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ θηλδχλνπ» (Κσλζηαληίλνπ,2005,21). Ζ ππνρξέσζε ζπλεπψο ζπλίζηαηαη ζην φηη ν ιήπηεο ηεο αζθάιηζεο ή θαηά πεξίπησζε ν αζθαιηζκέλνο πξέπεη λα δειψζνπλ κε πιεξφηεηα, αθξίβεηα θαη εηιηθξίλεηα ηελ πξαγκαηηθή θαηάζηαζε ηνπ αζθαιηζκέλνπ θηλδχλνπ. Δπίζεο δελ πξέπεη λα απνζησπνχλ νπζηψδε γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ θηλδχλνπ πεξηζηαηηθά. Οη ζπλέπεηεο παξάβαζεο ηνπ αζθαιηζηηθνχ απηνχ βάξνπο (απφ ηα ζεκαληηθφηεξα ζην αζθαιηζηηθφ δίθαην), δηαβαζκίδνληαη αλαιφγσο ηεο ππάξμεσο ακέιεηαο ή δφινπ. Γηαθνξεηηθή κεηαρείξηζε επηθπιάζζεηαη κεηαμχ ησλ αζθαιίζεσλ δεκηψλ θαη ησλ αζθαιίζεσλ πξνζψπσλ, ιφγν ηεο δηαθνξεηηθήο θχζεο θαη ηνπ ηδηαίηεξνπ έληνλνπ θνηλσληθνχ ραξαθηήξα ησλ ηειεπηαίσλ. Οη 3 δηαβαζκίζεηο πνπ πξνβιέπεη ν λφκνο γηα ηελ πεξίπησζε ηεο πιεκκεινχο πεξηγξαθήο ηνπ θηλδχλνπ έρνπλ σο εμήο: α) αλ γηα νπνηνλδήπνηε ιφγσ (ρσξίο ππαηηηφηεηα ηνπ ιήπηε) δελ ιάβεη γλψζε ν αζθαιηζηήο νπζησδψλ γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ θηλδχλνπ πεξηζηαηηθψλ ή ζηνηρείσλ, έρεη δηθαίσκα θαηαγγειίαο ή ηξνπνπνίεζεο ηεο ζχκβαζεο κέζα ζε έλα κήλα αθφηνπ έιαβε γλψζε ησλ αιεζηλψλ πεξηζηαηηθψλ θαη ζηνηρείσλ. Αλ ε ηξνπνπνίεζε δελ γίλεη δεθηή κέζα ζε έλα κήλα, ζα ηζρχεη σο θαηαγγειία εθφζνλ απηφ αλαθέξεηαη ζην έγγξαθν ηξνπνπνίεζεο. Να ζεκεησζεί φηη, αλ ζην κεηαμχ επέιζεη ν θίλδπλνο, ζα θαηαβιεζεί πιήξεο απνδεκίσζε. β) αλ απφ ακέιεηα ν ιήπηεο δελ δειψζεη νπζηψδε γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ θηλδχλνπ πεξηζηαηηθά, ν αζθαιηζηήο έρεη ηα ίδηα δηθαηψκαηα σο άλσ. Αλ φκσο, ζην κεηαμχ, επέιζεη ε αζθαιηζηηθή πεξίπησζε εθαξκφδεηαη αλαινγηθή κείσζε αζθαιίζκαηνο. Πξφθεηηαη γηα κία απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο θαηλνηνκίεο ηεο λέαο λνκνζεζίαο ζε ζρέζε κε ηελ πξντζρχνπζα (ζπλαληάηαη θαη ζηηο ζχγρξνλεο αιινδαπέο λνκνζεζίεο) ζχκθσλα κε ηελ νπνία ην αζθάιηζκα κεηψλεηαη θαηά ην ιφγν ηνπ αζθαιίζηξνπ πνπ έρεη θαζνξηζηεί πξνο ην αζθάιηζηξν πνπ ζα είρε θαζνξηζηεί, αλ δελ ππήξρε ε παξάβαζε. Κάκπηεηαη έηζη ε παιηά αξρή ηνπ «φια ή ηίπνηα». γ) αλ απφ δφιν γίλεη θαθή πεξηγξαθή ηνπ θηλδχλνπ, ν αζθαιηζηήο έρεη δηθαίσκα θαηαγγειίαο εληφο ελφο κελφο απφ ηεο γλψζεσο ηεο παξάβαζεο. Αλ δε, ζην κεηαμχ επέιζεη ν θίλδπλνο, ν αζθαιηζηήο απαιιάζζεηαη ηεο ππνρξέσζήο ηνπ πξνο αζθάιηζκα. Σα απνηειέζκαηα ηεο θαηαγγειίαο, ζηελ πεξίπησζε ηνπ δφινπ, επέξρνληαη άκεζα ζε αληίζεζε κε ηηο πξναλαθεξφκελεο πεξηπηψζεηο φπνπ επέξρνληαη κεηά απφ 15 εκέξεο απφ ηφηε πνπ απηή ζα πεξηέιζεη ζην ιήπηε ηεο αζθάιηζεο. 42

48 χκθσλα κε ην λφκν, πξνθεηκέλνπ εηδηθά γηα ηηο αζθαιίζεηο δσήο θαη αζζελεηψλ, φπσο πξναλαθέξζεθε, κφλν εάλ απφ δφιν παξαβεί ν αζθαιηζκέλνο ηελ ππνρξέσζή ηνπ γηα ζσζηή πεξηγξαθή ηνπ θηλδχλνπ, ν αζθαιηζηήο έρεη δηθαίσκα λα θαηαγγείιεη ηε ζχκβαζε κέζα ζε έλα κήλα απφ ηφηε πνπ έιαβε γλψζε ηεο παξάβαζεο. Γειαδή, γηα ιαλζαζκέλε πεξηγξαθή ηνπ θηλδχλνπ κε ή ρσξίο ακέιεηα, δελ πξνθχπηνπλ ζπλέπεηεο εηο βάξνο ηνπ αζθαιηζκέλνπ. Αλ δε, ζην κεηαμχ επέιζεη ε αζθαιηζηηθή πεξίπησζε, ν αζθαιηζηήο απαιιάζζεηαη, ππνρξενχηαη φκσο θαηαξρήλ λα θαηαβάιεη ηελ αμία εμαγνξάο, εθφζνλ θπζηθά ην ζπκβφιαην δσήο έρεη απνθηήζεη αμία εμαγνξάο (Κσλζηαληίλνπ,2005,22). Ρεηή πξφβιεςε γίλεηαη ζην λφκν γηα ηελ αλαιεζή δήισζε ειηθίαο θαη ηηο πξνυπνζέζεηο ππφ ηηο νπνίεο απνηειεί απηή απφθξπςε νπζηψδνπο πεξηζηαηηθνχ πνπ δίλεη δηθαίσκα ζηνλ αζθαιηζηή λα θαηαγγείιεη ηε ζχκβαζε ή λα απαιιαγεί ηεο ππνρξέσζεο γηα αζθάιηζκα (άξζξν 29 λ. 2496/1997). ζνλ αθνξά ηελ ηχρε ηνπ αζθαιίζηξνπ, πξνβιέπεηαη φηη ν αζθαιηζηήο δηθαηνχηαη ηα αζθάιηζηξα πνπ ήηαλ ιεμηπξφζεζκα θαηά ην ρξφλν θαηά ηνλ νπνίν επήιζαλ ηα απνηειέζκαηα ηεο θαηαγγειίαο ή θαηά ην ρξφλν επέιεπζεο ηνπ θηλδχλνπ ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ πεξηνξίδεηαη ε επζχλε ηνπ ή απαιιάζζεηαη απηήο. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο ζχκβαζεο (επίηαζε ηνπ θηλδχλνπ) Οη ππνρξεψζεηο ηνπ ιήπηε ηεο αζθάιηζεο σο πξνο ηηο δειψζεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζχκβαζεο είλαη αληίζηνηρεο κε απηέο πνπ έρεη πξηλ απφ ηε ζχλαςε ηεο ζχκβαζεο. Ρπζκίδνληαη ζην άξζξν 4 ηνπ λ. 2496/1997. Έηζη θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζχκβαζεο ππνρξενχληαη εληφο 14 εκεξψλ απφ ηφηε πνπ έιαβε γλψζε λα δειψζεη θάζε ζηνηρείν ή πεξηζηαηηθφ πνπ κπνξεί λα επηθέξεη ζεκαληηθή επίηαζε ηνπ θηλδχλνπ ζε βαζκφ πνπ αλ ην γλψξηδε ν αζθαιηζηήο δελ ζα είρε ζπλάςεη ηε ζχκβαζε ή ζα ηελ είρε ζπλάςεη κε άιινπο φξνπο. Ο αζθαιηζηήο κφιηο ιάβεη γλψζε ηεο επίηαζεο έρεη δηθαίσκα θαηαγγειίαο ή ηξνπνπνίεζεο ηεο ζχκβαζεο. Οη ζπλέπεηεο ζε πεξίπησζε παξάβαζεο ηεο ππνρξέσζεο απηήο (νη θπξψζεηο γηα ην ιήπηε) είλαη νη ίδηεο κε ηηο ηζρχνπζεο γηα πιεκκειή πεξηγξαθή ηνπ θηλδχλνπ. Ρεηή εμαίξεζε απφ ηα παξαπάλσ εηζάγεηαη πξνθεηκέλνπ γηα αζθαιίζεηο δσήο θαη αζζελεηψλ, φπνπ ν αζθαιηζκέλνο δελ έρεη ππνρξέσζε, θαηά ηε δηάξθεηα ηζρχνο ηεο ζχκβαζεο λα δειψλεη ηα σο άλσ πεξηζηαηηθά ή ζηνηρεία ζην πλεχκα ηεο ηδηαίηεξεο κεηαρείξηζεο πνπ επηθπιάζζεη ν λφκνο γηα ηηο ελ ιφγν αζθαιίζεηο (Κσλζηαληίλνπ,2005,23). 43

49 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΣΡΗΣΟ ΑΦΑΛΙΣΙΚΟ ΚΙΝΓΤΝΟ 3.1. ΔΝΝΟΗΑ ΚΑΗ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ηελ αζθάιηζε ν φξνο θίλδπλνο ρξεζηκνπνηείηαη κε δχν έλλνηεο, ήηνη ζε ζρέζε κε ηελ πηζαλφηεηα ηεο θαηάζηαζεο έλαληη ηεο νπνίαο πξαγκαηνπνηείηαη ε αζθάιηζε (ακθηβνιία) θαη ζε ζρέζε κε ην είδνο πνπ πξφθεηηαη λα αζθαιηζηεί δειαδή ην αληηθείκελν ηεο αζθάιηζεο (δεκία). ζνλ αθνξά ηελ πξψηε έλλνηα ηνπ φξνπ θίλδπλνο είλαη απαξαίηεην λα ππνγξακκηζηεί ε ζεκαζία ηνπ ζηελ ζεκεξηλή δσή. Απηφ δηφηη ζε θάζε δξαζηεξηφηεηα πνπ πξαγκαηνπνηείηαη απφ επηρεηξεκαηίεο, επαγγεικαηίεο θαη ζρεδφλ ζε φιεο ηηο ελαζρνιήζεηο καο πξνθχπηνπλ θίλδπλνη ηνπο νπνίνπο πξέπεη λα απνδερφκαζηε θαη λα αλαιακβάλνπκε ηελ επζχλε γη απηνχο. πλεπψο απφ ηα παξαπάλσ πξνθχπηεη φηη ν θίλδπλνο είλαη άκεζα ή έκκεζα ζπλδεδεκέλνο κε ηελ δσή ηνπ θάζε αλζξψπνπ θαη ηελ πεξηνπζία ηνπ. Δπεηδή δελ ππάξρεη ιφγνο λα κέλνπκε απξνζηάηεπηνη ζε ζρέζε κε ηελ πιεζψξα ησλ θηλδχλσλ πνπ αληηκεησπίδνπκε, ηδηαίηεξα ζηελ ζχγρξνλε θνηλσλία, δεκηνπξγήζεθαλ κεραληζκνί αληηκεηψπηζήο ηνπο κέζσ ησλ αζθαιηζηηθψλ εηαηξηψλ. Ο αθξηβήο νξηζκφο ηεο ιέμεο θίλδπλνο είλαη θάπσο δχζθνιν λα απνδνζεί εάλ ιάβνπκε ππφςε ηνπο δηάθνξνπο νξηζκνχο πνπ ππάξρνπλ. ηελ αζθαιηζηηθή ηεο εξκελεία ε θαηαιιειφηεξε απφδνζε ηεο έλλνηαο ηνπ θηλδχλνπ είλαη ε αβεβαηφηεηα ζρεηηθά κε ηελ πεξίπησζε επέιεπζεο ελφο δεκηνγφλνπ γεγνλφηνο θαη ε ακθηβνιία γηα ην απνηέιεζκά ηεο. Οη θίλδπλνη είλαη ζπλδεδεκέλνη κε δηαθνξεηηθέο πεξηπηψζεηο δεκηψλ πνπ εληάζζνληαη ζε μερσξηζηέο θαηεγνξίεο φπσο: α) κε πιηθέο δεκίεο πνπ είλαη απηέο πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηνλ ίδην ηνλ άλζξσπν, ηελ θήκε κηαο επηρείξεζεο, θιπ. β) πιηθέο δεκίεο πνπ είλαη απηέο πνπ έρνπλ ζρέζε κε δεκηέο ππξφο θαη ζπκπιεξσκαηηθψλ θηλδχλσλ, δεκίεο κεηαθνξψλ, δεκίεο αζηηθήο επζχλεο, δεκίεο ηερληθψλ θηλδχλσλ. γ) απνζεηηθέο δεκίεο πνπ είλαη απηέο πνπ έρνπλ ζρέζε κε δεκίεο ζηαζεξψλ εμφδσλ θαη δεκίεο θαζαξψλ θεξδψλ (Παζρνχιαο,2006,1) ΓΗΑΚΡΗΔΗ ηελ πξνζπάζεηα δηάθξηζεο ησλ δηαθφξσλ κνξθψλ θηλδχλσλ πξνθχπηνπλ νη εμήο θαηεγνξίεο θηλδχλσλ ΥΔΡΑΗΟΗ ΘΑΛΑΗΟΗ ΑΔΡΟΠΟΡΗΚΟΗ ΚΗΝΓΤΝΟΗ Ζ θαηεγνξηνπνίεζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ εηδψλ θηλδχλσλ γίλεηαη θπξίσο γηα ιφγνπο ζπζηεκαηηθνχο θαη ηζηνξηθνχο δηφηη ζηηο ζπγθεθξηκέλεο αζθαιίζεηο αξρηθά αλαπηχρζεθε ε ζαιάζζηα αζθάιηζε θαη ζηελ ζπλέρεηα ε ρεξζαία θαη ε αεξνπνξηθή αζθάιηζε (Παζρνχιαο,2006,2). 44

50 Ζ ζαιάζζηα αζθάιηζε ζρεηίδεηαη κε ηελ θάιπςε θηλδχλσλ πνπ αθνξνχλ ην ίδην ην πινίν, ηα κεηαθεξφκελα κε απηφ εκπνξεχκαηα, ηελ απψιεηα ηνπ λαχινπ θαη ηελ αζηηθή επζχλε ηνπ πινηνθηήηε. Οη θίλδπλνη γηα ηνπο νπνίνπο κπνξεί λα αζθαιηζηεί έλα πινίν είλαη ε θαθνθαηξία, ε πξνζάξαμε, ε πξφζθξνπζε, ε ζχγθξνπζε, ε ππξθαγηά, θιπ. Ζ ρεξζαία αζθάιηζε ζρεηίδεηαη κε ηελ θάιπςε θηλδχλσλ πνπ αθνξνχλ δεκίεο ζε νρήκαηα (απηνθηλνχκελα ή κε), κεηαθεξφκελα απφ απηά εκπνξεχκαηα θαη ζηελ αζηηθή επζχλε έλαληη ηξίησλ απφ ηελ θπθινθνξία ηνπο. Αληίζηνηρα θαη ε αεξνπνξηθή θάιπςε ζρεηίδεηαη κε παξφκνηνπο θηλδχλνπο (δεκίεο ζην αεξνζθάθνο, ζηα κεηαθεξφκελα πξάγκαηα, ζηελ αζηηθή επζχλε ηνπ κεηαθνξέα, θιπ.) φπνπ εθαξκφδνληαη νη δηαηάμεηο ηνπ Κψδηθα Αεξνπνξηθνχ Γηθαίνπ (Παζρνχιαο,2006,3) ΚΑΘΑΡΟΗ ΚΗΝΓΤΝΟΗ Καζαξνί θίλδπλνη είλαη νη θίλδπλνη απφ ηνπο νπνίνπο πάληνηε πξνθχπηεη κφλν απψιεηα ή δεκία γηα ηνλ αζθαιηδφκελν θαη δηαθξίλνληαη ζε πξνζσπηθνχο θηλδχλνπο, θηλδχλνπο πεξηνπζίαο θαη θηλδχλνπο Αζηηθήο Δπζχλεο ζε ηξίηνπο ΠΡΟΧΠΗΚΟΗ ΚΗΝΓΤΝΟΗ Οη πξνζσπηθνί θίλδπλνη επεξεάδνπλ ηνπο ίδηνπο ηνπο αζθαιηδφκελνπο σο άηνκα θαη ππφ ηελ κνξθή απψιεηαο εηζνδήκαηνο ζε δηάθνξεο κνξθέο φπσο απψιεηα εηζνδήκαηνο, έμνδα θιπ. Αλαιπηηθφηεξα νη πξνζσπηθνί θίλδπλνη δηαρσξίδνληαη ζε: θίλδπλνο ησλ γεξαηεηψλ φπνπ κεγάινο αξηζκφο αηφκσλ θηλδπλεχνπλ απφ αλεπάξθεηα εηζνδήκαηνο κεηά ηελ ζπληαμηνδφηεζε, θίλδπλνο ηνπ πξφσξνπ ζαλάηνπ ελφο αηφκνπ, θαηάζηαζε πνπ επηθέξεη ζεκαληηθά νηθνλνκηθά θαη ινηπά πξνβιήκαηα ζηελ νηθνγέλεηά ηνπ (έμνδα αζζελείαο, θεδείαο, θφξσλ θιεξνλνκηάο, απψιεηα εηζνδήκαηνο θαη ςπρηθή νδχλε γηα ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο), θίλδπλνο ηεο θαθήο πγείαο, θαηάζηαζε πνπ ζηηο πεξηπηψζεηο ζνβαξψλ αζζελεηψλ ή καθξνρξφλησλ πεξηζηαηηθψλ (αληθαλφηεηαο) επηθέξεη ζεκαληηθά νηθνλνκηθά θαη ινηπά πξνβιήκαηα, θίλδπλνο ηεο αλεξγίαο φπνπ ηδηαίηεξα ζηηο ζχγρξνλεο θνηλσλίεο ν θίλδπλνο ηεο απψιεηαο ηεο εξγαζίαο (αλεξγίαο) είλαη πςειφο κε απνηέιεζκα λα ππάξρεη νηθνλνκηθή αλαζθάιεηα δηφηη ζηελ πεξίπησζε πνπ πξνθιεζεί ζεκαίλεη ζνβαξά νηθνλνκηθά πξνβιήκαηα (εμάληιεζε ησλ νηθνλνκηθψλ, δαλεηζκφ, θιπ.) ΚΗΝΓΤΝΟΗ ΠΔΡΗΟΤΗΑ Αθνξνχλ ηελ έθζεζε ηεο θηλεηήο θαη αθίλεηεο πεξηνπζίαο ησλ αηφκσλ, επηρεηξήζεσλ, θιπ. ζε δηάθνξεο εμσηεξηθέο θαη εζσηεξηθέο αηηίεο. εκεηψλεηαη φηη ζηελ ζπγθεθξηκέλε θαηεγνξία ζεκαληηθφηαην ξφιν θαηέρνπλ νη 45

51 θαηαζηξνθέο πνπ κπνξεί λα πξνθχςνπλ απφ θπζηθά θαηλφκελα φπσο ν ζεηζκφο, νη ζχειιεο πιεκκχξεο, νη θσηηέο δαζψλ, θιπ. Απφ ηνπο θηλδχλνπο πεξηνπζίαο πξνθχπηνπλ δχν εηδψλ δεκίεο: νη άκεζεο δεκίεο ήηνη ε απψιεηα ηκήκαηνο ή ηνπ ζπλφινπ ησλ εγθαηαζηάζεσλ ζπλεπεία ηεο επέιεπζεο ελφο θηλδχλνπ (π.ρ. πεξηζηαηηθφ θσηηάο) νη έκκεζεο δεκίεο ήηνη νη απνζεηηθέο δεκίεο πνπ ζα πξνθχςνπλ ζε αζθαιηδφκελε εγθαηάζηαζε ζπλεπεία ηεο επέιεπζεο ελφο θαιππηφκελνπ θηλδχλνπ (π.ρ. απψιεηα θεξδψλ ζπλεπεία πεξηζηαηηθνχ θσηηάο) (Παζρνχιαο,2006,3-4) ΚΗΝΓΤΝΟΗ ΑΣΗΚΖ ΔΤΘΤΝΖ Αθνξνχλ ηελ επζχλε καο έλαληη ησλ ηξίησλ πξνζψπσλ ή επηρεηξήζεσλ πνπ πξνθχπηεη κεηά ηελ επέιεπζε ελφο θηλδχλνπ ή απφ πξάμεηο θαη παξαιήςεηο καο πνπ κπνξεί λα ηνπο δεκηψζνπλ. ηνπο θηλδχλνπο αζηηθήο επζχλεο κπνξεί λα πξνθχςνπλ ηφζν άκεζεο φζν θαη έκκεζεο δεκίεο φπσο: πξφθιεζε άκεζσλ δεκηψλ κε κεξηθή ή νιηθή θαηαζηξνθή ζε ζηαζεξή ή θηλεηή πεξηνπζία γεηηληάδνπζαο εγθαηάζηαζεο ηδηνθηεζίαο ηξίησλ πξφθιεζε έκκεζσλ δεκηψλ ζπλεπεία πιηθψλ δεκηψλ πξφθιεζε ζσκαηηθψλ βιαβψλ ζε ηξίηνπο αζηηθή επζχλε πξντφλησλ ιφγσ παξαιήςεσλ ή ιαζψλ ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία επαγγεικαηηθή αζηηθή επζχλε γηα ακέιεηα ή εζθαικέλε ρξήζε ησλ θαζεθφλησλ δηαθφξσλ επαγγεικαηηψλ. Οη θίλδπλνη ηεο αζηηθήο επζχλεο είλαη ηδηαίηεξα ζνβαξνί δηφηη α) ηελ επζχλε γηα ηελ δεκία δελ ηελ θέξεη ν ηξίηνο δεκησκέλνο, β) ππάξρεη ε πηζαλφηεηα πνιιαπιψλ πεξηζηαηηθψλ δεκηψλ απφ ηελ επέιεπζε ελφο θαη κφλν θηλδχλνπ κε απνηέιεζκα ηελ πξφθιεζε ζεκαληηθψλ νηθνλνκηθψλ απαηηήζεσλ, γ) ζχκθσλα κε ηελ επηθξαηνχζα λνκνζεζία δελ ππάξρεη αλψηαην φξην επζχλεο ηδηαίηεξα γηα ηηο πεξηπηψζεηο ηεο αζηηθήο επζχλεο πξντφλησλ, θιπ. θαη δ) ε δηαδηθαζία δηεπζέηεζεο κηαο ππφζεζεο δεκίαο αζηηθήο επζχλεο θαηά θαλφλα νινθιεξψλεηαη εηο βάξνο ηνπ αηφκνπ ή ηεο επηρείξεζεο απφ ηελ νπνία πξνθιήζεθε ν θίλδπλνο (Παζρνχιαο,2006,4) ΚΔΡΓΟΚΟΠΗΚΟΗ Κεξδνζθνπηθνί θίλδπλνη είλαη νη θίλδπλνη απφ ηνπο νπνίνπο κπνξεί λα πξνθχςνπλ ηφζν θέξδνο φζν θαη δεκίεο. Οη δεκίεο ζε θεξδνζθνπηθνχο θηλδχλνπο είλαη ζπλήζσο έκκεζεο θαη δελ είλαη εχθνια πξνβιέςηκεο δηφηη αθνξνχλ α) θηλδχλνπο πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηελ έξεπλα λέσλ πξντφλησλ θαη πξνψζεζε πσιήζεσλ (π.ρ. αλάπηπμε λένπ βηνκεραληθνχ πξντφληνο ζηελ αγνξά) θαη β) πεξηπηψζεηο νηθνλνκηθψλ επελδχζεσλ πνπ ζρεηίδνληαη ζπλήζσο ζε αζηάζκηζηνπο παξάγνληεο (π.ρ. επελδχζεηο ζε αθίλεηα). Γηα ηνπο παξαπάλσ ιφγνπο νη θεξδνζθνπηθνί θίλδπλνη είλαη πςεινχ ξίζθνπ θαη δελ αζθαιίδνληαη (Παζρνχιαο,2006,4-5). 46

52 ΣΑΣΗΚΟΗ ΚΑΗ ΓΤΝΑΜΗΚΟΗ ΚΗΝΓΤΝΟΗ ηαηηθνί θίλδπλνη είλαη απηνί πνπ εκπεξηέρνληαη ζε έλα ζηαζεξφ πεξηβάιινλ εγθαηάζηαζεο θαη ζρεηίδνληαη απφ αζηάζκηζηνπο παξάγνληεο (εζσηεξηθέο ή εμσηεξηθέο αηηίεο.) Οη ζηαηηθνί θίλδπλνη δηαρσξίδνληαη ζε ηξεηο κηθξφηεξεο θαηεγνξίεο αλάινγα κε ηελ πξνέιεπζή ηνπο ήηνη ζηνπο α) εζσηεξηθνχο θηλδχλνπο, β) εμσηεξηθνχο θηλδχλνπο θαη γ) ζηνπο θηλδχλνπο πνπ πξνέξρνληαη απφ ην αζθαιηδφκελν αληηθείκελν (π.ρ. επηρείξεζε) πξνο ην πεξηβάιινλ θαη πξνο ηξίηνπο. Αλαιπηηθφηεξα ζηελ ππνθαηεγνξία ησλ εζσηεξηθψλ θηλδχλσλ εληάζζνληαη νη πεξηπηψζεηο φπσο: - θσηηά - έθξεμε - θαηάξξεπζε - κεραληθέο βιάβεο - δηαξξνή λεξνχ, θαπζίκνπ θιπ - ειεθηξηθή / ειεθηξνληθή βιάβε - δεκία κεηαθνξάο - δεκία θαηά ηελ επεμεξγαζία - θαθφβνπιε βιάβε - ζακπνηάδ - απεξγίεο - εξγαζηαθέο δηαθνξέο - θινπή ηελ ππνθαηεγνξία ησλ εμσηεξηθψλ θηλδχλσλ (πνπ πξνέξρνληαη απφ ην πεξηβάιινλ) εληάζζνληαη νη πεξηπηψζεηο φπσο: - βξνρή, αλεκνζχειια, ραιάδη, ρηφλη, παγεηφο, πιεκκχξα, θιπ - ζεηζκφο, εθαηζηεηαθή έθξεμε - θαζίδεζε εδάθνπο, κεηαθίλεζε βξάρσλ θιπ - θεξαπλφο, έθξεμε / θσηηά απφ γεηηνληθέο εγθαηαζηάζεηο ή απφ δάζνο - πξφζθξνπζε νρεκάησλ / αεξνζθαθψλ - εκπξεζκφο - θαθφβνπιε ελέξγεηα, δηάξξεμε, θινπή, ιεζηεία - δηαδειψζεηο, πνιηηηθέο αλαηαξαρέο Σέινο ζηελ ππνθαηεγνξία ησλ θηλδχλσλ πνπ πξνέξρνληαη απφ ην αζθαιηδφκελν αληηθείκελν (π.ρ. επηρείξεζε) πξνο ην πεξηβάιινλ εληάζζνληαη νη πεξηπηψζεηο φπσο: - εμάπισζε θσηηάο ή ησλ επαθφινπζσλ έθξεμεο πξνο ηηο γεηηνληθέο επηρεηξήζεηο - ηξνραίν αηχρεκα - κφιπλζε πεξηβάιινληνο - ειαηησκαηηθά πξντφληα (Παζρνχιαο,2006,5-6). Γπλακηθνί θίλδπλνη είλαη απηνί πνπ εκπεξηέρνληαη ζε αζηάζκεην πεξηβάιινλ ην νπνίν κεηαβάιιεηαη δπλακηθά θαη αθνξά ζπλήζσο ηηο λέεο κεζφδνπο παξαγσγήο πξντφλησλ, ηελ ηερλνινγηθή εμέιημε, ηελ έξεπλα 47

53 ζπλζεθψλ αγνξάο θαη ηδηαίηεξεο δξαζηεξηφηεηεο φπνπ βαζηθφ ξφιν έρεη ν αλζξψπηλνο παξάγνληαο (έξεπλα, ζρεδηαζκφο θαη αλάπηπμε πξντφλησλ) (Παζρνχιαο,2006,7). Οη ζηαηηθνί θίλδπλνη ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο είλαη θαζαξνί θίλδπλνη θαη ζε πεξίπησζε επέιεπζεο ηνπο επηθέξνπλ δεκίεο νπφηε θαη θαιχπηνληαη απφ ηνπο αζθαιηζηέο. Αληίζεηα νη δπλακηθνί θίλδπλνη είλαη πάληνηε θεξδνζθνπηθνί θίλδπλνη θαη πςεινχ ξίζθνπ νπφηε θαη δελ θαιχπηνληαη απφ ηνπο αζθαιηζηέο ΓΔΝΗΚΔΤΜΔΝΟΗ ΚΑΗ ΔΗΓΗΚΟΗ Γεληθεπκέλνη θίλδπλνη είλαη απηνί πνπ ζε πεξίπησζε επέιεπζήο ηνπο, ηα απνηειέζκαηά ηνπο επεξεάδνπλ ηελ νηθνλνκία κηαο ρψξαο ή ελφο ηκήκαηφο ηεο. ηνπο γεληθεπκέλνπο θηλδχλνπο εληάζζνληαη θπξίσο ηα έληνλα θαηξηθά θαηλφκελα ή εηδηθέο πεξηπηψζεηο, φπσο ν ζεηζκφο, ε ζχειια θαηαηγίδα, ηα παιηξξνηαθά θχκαηα, νη εθξήμεηο εθαηζηείσλ, νη έληνλεο πνιηηηθέο ζπλζήθεο θαη αλαηαξαρέο, ν πςειφο πιεζσξηζκφο, θιπ. εκεηψλεηαη φηη ζηνπο γεληθεπκέλνπο θηλδχλνπο ζπλεζίδεηαη λα ππάξρεη θξαηηθή αξσγή (π.ρ. ζηηο πεξηπηψζεηο ζεηζκψλ). Δηδηθνί θίλδπλνη είλαη απηνί πνπ ζε πεξίπησζε επέιεπζήο ηνπο, ηα απνηειέζκαηά ηνπο, επεξεάδνπλ κφλν έλα ή πεξηνξηζκέλν αξηζκφ αηφκσλ. ηνπο εηδηθνχο θηλδχλνπο εληάζζνληαη θπξίσο ηα γεγνλφηα πνπ αθνξνχλ ζπγθεθξηκέλα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία θαη ηα νπνία δελ είλαη επξείαο θιίκαθαο φπσο ε θσηηά κηαο θαηνηθίαο, ε θινπή ελφο απηνθηλήηνπ, ην πξνζσπηθφ αηχρεκα, ε πξφζθξνπζε νρήκαηνο, θιπ. εκεηψλεηαη φηη γηα ηνπο εηδηθνχο θηλδχλνπο δελ ππάξρεη θξαηηθή αξσγή θαη ζπλεπψο πξέπεη λα επηδηψθεηαη ε αζθαιηζηηθή θάιπςή ηνπο (Παζρνχιαο,2006,7) ΜΔΣΡΖΖ ΣΧΝ ΚΗΝΓΤΝΧΝ Τπνθεηκεληθφο θίλδπλνο ηελ πεξίπησζε ηνπ ππνθεηκεληθνχ θηλδχλνπ ε εθηίκεζε ησλ δηάθνξσλ θηλδχλσλ πξνζεγγίδεηαη ζπλήζσο δηαθνξεηηθά κεηαμχ ησλ αηφκσλ δηφηη ηα άηνκα κπξνζηά ζην ίδην πξφβιεκα ιακβάλνπλ δηαθνξεηηθέο απνθάζεηο σο πξνο ηελ εθηίκεζε ελφο θηλδχλνπ. Ο βαζκφο πξνζέγγηζεο εμαξηάηαη απφ ηελ εκπεηξία, ηελ πξνζσπηθφηεηα θαη ηελ ςπρνινγία ηνπ θάζε αηφκνπ. Ζ δηαθνξεηηθή δηαδηθαζία ηεο εθηίκεζεο γηα ηελ επέιεπζε ελφο θηλδχλνπ απφ δηαθνξεηηθά άηνκα εκπίπηεη ζηελ πεξίπησζε ηνπ ππνθεηκεληθνχ θηλδχλνπ (π.ρ. νδεγφο πνπ είλαη θνπξαζκέλνο θαη εμεηάδεη αλ ζα ηαμηδέςεη θαη πάιη ελψ γλσξίδεη φηη δελ κπνξεί λα αληαπνθξηζεί ζηηο απαηηήζεηο ηνπ ηαμηδηνχ). Απηή ε αβεβαηφηεηα σο πξνο ηελ επέιεπζε ηνπ θηλδχλνπ πνπ εθηηκάηαη δηαθνξεηηθά απφ ηνλ θαζέλα, είλαη ππνθεηκεληθφο θίλδπλνο (Παζρνχιαο,2006,7). Αληηθεηκεληθφο θίλδπλνο ηελ πεξίπησζε ηνπ αληηθεηκεληθνχ θηλδχλνπ ε εθηίκεζε ησλ δηαθφξσλ θηλδχλσλ πξνζεγγίδεηαη κε βάζε ζηαηηζηηθά ζηνηρεία γηα ηελ ζπρλφηεηα επέιεπζεο ηνπ δεκηνγφλνπ γεγνλφηνο θαη ην κέγεζνο ηνπ απνηειέζκαηνο (χςνο ηεο δεκίαο). Ο αληηθεηκεληθφο θίλδπλνο νξίδεηαη σο ε ζρεηηθή απφθιηζε 48

54 ηεο πξαγκαηηθήο δεκίαο απφ ηελ αλακελφκελε θαη ν βαζκφο πξνζέγγηζεο εμαξηάηαη απφ ην εχξνο ησλ δεδνκέλσλ πνπ εμεηάδνληαη ζε θάζε πεξίπησζε (Παζρνχιαο,2006,8) ΜΔΘΟΓΟΗ ΑΝΣΗΜΔΣΧΠΗΖ ΣΟΤ ΚΗΝΓΤΝΟΤ Λφγσ ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ αηφκσλ ζην θνηλσληθφ ζχλνιν πξνθχπηνπλ δηάθνξνη θίλδπλνη νη νπνίνη ζα ήηαλ ηδαληθφ λα κπνξνχζακε λα ηνπο απνθχγνπκε. Απνηέιεζκα ήηαλ λα πξνθχςεη ε αλάγθε ηεο δηεξεχλεζεο ηξφπσλ απνθπγήο ή αληηκεηψπηζεο ησλ θηλδχλσλ. Οη θπξηφηεξνη κέζνδνη αληηκεηψπηζεο ησλ θηλδχλσλ είλαη: Δλεξγεηηθή θξάηεζε ζπληξέρεη ζηελ πεξίπησζε πνπ ην άηνκν έρεη ζπλείδεζε ηνπ θηλδχλνπ θαη ζπλεηδεηά επηιέγεη λα θέξεη απηφλ ή κέξνο ηνπ. Π.ρ. αζθαιηζηήξηα κε απαιιαγή, (πνπ εμαζθαιίδνπλ θζελφηεξα αζθάιηζηξα) φπνπ ν αζθαιηζκέλνο επηιέγεη λα θξαηά γηα ηνλ εαπηφ ηνπ κέξνο ηνπ θηλδχλνπ. Παζεηηθή θξάηεζε ζπληξέρεη ζηελ πεξίπησζε πνπ ππάξρεη άγλνηα ή αδηαθνξία. Π.ρ. πεξίπησζε εηζνδεκαηηψλ πνπ έρνπλ αλαζθάιηζηα ηα αθίλεηά ηνπο. Θα κπνξνχζε θαλείο λα πεη φηη ε «θξάηεζε θηλδχλνπ» κπνξεί λα είλαη ρξήζηκε γηα θηλδχλνπο κε ςειή ζπρλφηεηα θαη ζρεηηθά κηθξέο επηπηψζεηο, φρη φκσο γηα φινπο. Δηδηθά γηα ηηο επηρεηξήζεηο είλαη ζεκαληηθφ λα θαζνξίδνπλ ηα ζσζηά επίπεδα «θξάηεζεο θηλδχλνπ» θαη λα πξνλννχλ γηα ηνλ ηξφπν πιεξσκήο ησλ απνδεκηψζεσλ ΜΔΣΑΦΟΡΑ ΣΟΤ ΚΗΝΓΤΝΟΤ ηελ πεξίπησζε ηεο κεηαθνξάο ηνπ θηλδχλνπ ην άηνκν ή ε επηρείξεζε κεηαθέξνπλ ηνλ θίλδπλν κέζσ εηδηθήο ζχκβαζεο. Σα θχξηα πιενλεθηήκαηα ηεο κεηαθνξάο είλαη φηη α) κεηαθέξνληαη νη θίλδπλνη πνπ δελ κπνξνχλ λα αζθαιηζηνχλ β) ε δηαδηθαζία κεηαθνξάο ζηνηρίδεη ζπλήζσο θζελφηεξα απφ ηελ αζθάιηζε θαη γ) ππάξρεη ε πεξίπησζε απηφο ζηνλ νπνίν λα κεηαθέξεηαη ν θίλδπλνο λα δηαζέηεη θαιχηεξα κέηξα πξφιεςεο ηνπ θηλδχλνπ (π.ρ. κεηαθνξά ηνπ θηλδχλνπ θινπήο απφ κηθξή αθχιαθηε απνζήθε ζε νξγαλσκέλε απνζήθε κεηαθνξηθήο εηαηξίαο φπνπ ππάξρνπλ ηθαλνπνηεηηθά κέηξα πξνζηαζίαο) (Παζρνχιαο, 2006,8-9) ΑΦΑΛΗΖ Απνηειεί ζηελ πξάμε, ην ζπλεζέζηεξν ηξφπν αληηκεηψπηζεο ησλ θηλδχλσλ, ηδηαίηεξα απηψλ κε κηθξή πηζαλφηεηα εκθάληζεο αιιά κε κεγάιεο επηπηψζεηο. Σα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο κεζφδνπ απηήο είλαη: 49

55 - ν θίλδπλνο κεηαθέξεηαη ζηνλ αζθαιηζηή - νη δεκηέο ησλ ιίγσλ, κνηξάδνληαη ζε πνιινχο θαη έηζη ε πξαγκαηηθή δεκηά ππνθαζίζηαηαη απφ ηε κέζε δεκηά - κε ηελ εθαξκνγή ηνπ λφκνπ ησλ Μεγάισλ Αξηζκψλ ν αληηθεηκεληθφο θίλδπλνο πεξηνξίδεηαη θαη ν αζθαιηζηήο πξνβιέπεη κε κεγάιε αθξίβεηα ηηο αλακελφκελεο δεκηέο. Αλ ζέιεη θαλείο λα δψζεη έλαλ νξηζκφ ζηελ αζθάιηζε, ηφηε: Αζθάιηζε είλαη ε ζπγθέληξσζε ηπραίσλ θαη απξφβιεπησλ θηλδχλσλ κε ηε κεηαθνξά ηνπο ζηνπο αζθαιηζηέο πνπ έλαληη αζθαιίζηξσλ αλαιακβάλνπλ λα απνδεκηψζνπλ ηνπο αζθαιηζκέλνπο γηα ηπραίεο δεκηέο ή λα ηνπο παξέρνπλ παξνρέο ή ππεξεζίεο ζρεηηδφκελεο κε ηνλ θίλδπλν (Αλησλάθε,2005,5-6). Γηα λα είλαη έλαο θαζαξφο θίλδπλνο αζθαιίζηκνο πξέπεη: - λα ππάξρεη κεγάινο αξηζκφο νκνηνγελψλ πεξηπηψζεσλ γηα λα κπνξεί λα εθαξκνζζεί ν λφκνο ησλ Μεγάισλ Αξηζκψλ - ε δεκηά λα είλαη ηπραία, θαζνξηζκέλε θαη κεηξήζηκε (αηηία, ρξφλνο, ηφπνο, πνζφ) - ε πηζαλφηεηα δεκηάο λα είλαη κεηξήζηκε (σο πξνο ηε ζπρλφηεηα θαη ην χςνο) γηα λα κπνξεί λα ππνινγηζζεί επαξθέο αζθάιηζηξν - ην αζθάιηζηξν λα είλαη εθηθηφ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΚΗΝΓΤΝΟΤ Ζ «δηαρείξηζε θηλδχλνπ» κπνξεί λα νξηζζεί ζαλ ην ζχλνιν ησλ απνθάζεσλ πνπ αθνξνχλ ηελ δηαρείξηζε θαζαξψλ θηλδχλσλ. Αζρνιείηαη κε ηνλ εληνπηζκφ θαη ηελ αλάιπζε ησλ θηλδχλσλ θαη ηνλ θαιχηεξν ηξφπν αληηκεηψπηζήο ηνπο. Ζ «δηαρείξηζε θηλδχλνπ» είλαη έλλνηα επξχηεξε ηεο αζθάιηζεο, αθνχ φπσο είδακε ε αζθάιηζε είλαη κία απφ ηηο κεζφδνπο αληηκεηψπηζεο ησλ θηλδχλσλ. Δδψ ζα αζρνιεζνχκε ηδηαίηεξα κε ηε «δηαρείξηζε θηλδχλνπ» ζε ζρέζε κε ηελ αζθάιηζε (Αλησλάθε,2005,6). Καζέλαο, άηνκν ή επηρείξεζε νθείιεη λα εληνπίζεη ηνπο θηλδχλνπο πνπ ηνλ απεηινχλ θαη ηηο ελδερφκελεο δεκηέο. Αλ θαηαιήμεη λα ρξεζηκνπνηήζεη ηελ αζθάιηζε ζαλ κέζν αληηκεηψπηζεο ησλ θηλδχλσλ, ηφηε ζα πξέπεη λα έρεη ηα παξαθάησ ππφςε ηνπ ΔΚΣΗΜΖΖ ΣΟΤ ΚΗΝΓΤΝΟΤ Πξέπεη λα εθηηκεζνχλ νη θίλδπλνη ηφζν σο πξνο ηελ ζπρλφηεηα φζν θαη σο πξνο ηελ βαξχηεηα θαη λα επηιεγνχλ νη αληίζηνηρεο θαιχςεηο. Αλ δελ ππάξρνπλ ρξήκαηα γηα ηελ θάιπςε φισλ ησλ θηλδχλσλ, πξέπεη λα επηιεγνχλ νη βαζηθφηεξεο θαιχςεηο. Μία βαζηθή πνπ ζπρλά θαινχκαζηε λα πάξνπκε είλαη αλ ζα γίλεη ρξήζε «απαιιαζζφκελνπ πνζνχ» ή φρη. Ζ απαιιαγή απηή, πνπ θαη νπζίαλ απνηειεί «θξάηεζε θηλδχλνπ» ιεηηνπξγεί γηα λα κεηψζεη ηα θαηαβαιιφκελα αζθάιηζηξα. Δλλνείηαη φηη ν αζθαιηζηήο πιεξψλεη κφλν εθ φζνλ ε δεκία ππεξβαίλεη ηελ «απαιιαγή», ην ππεξβάιινλ πνζφ. 50

56 Βαζηθφ ζηνηρείν απνηειεί ε επηινγή ηνπ θαηάιιεινπ αζθαιηζηή. Κξηηήξηα κπνξεί λα απνηεινχλ: - ε νηθνλνκηθή ηζρχο ηνπ αζθαιηζηή θαη ε θεξεγγπφηεηα (ίδηα θεθάιαηα, ηερληθά θαη επελδπηηθά απνηειέζκαηα, επαξθή ηερληθά απνζέκαηα, πνηφηεηα δηνίθεζεο). - Ζ δπλαηφηεηα ηνπ αζθαιηζηή λα παξέρεη ππεξεζίεο δηαρείξηζεο θηλδχλσλ (εληνπηζκφο θηλδχλσλ, πεξηνξηζκφο θιπ.) - Ζ δηαζεζηκφηεηα ησλ αηηνχκελσλ αζθαιηζηηθψλ θαιχςεσλ - Ζ πνιηηηθή ηνπ αζθαιηζηή ζηηο αθπξψζεηο - Σν θφζηνο αζθάιηζεο Δθ φζνλ πξνθξηζεί ν θαηάιιεινο αζθαιηζηήο έπεηαη ε δηαδηθαζία ηνπ underwriting ηνπ θηλδχλνπ (Αλησλάθε,2005,7) UNDERWRITING Σν underwriting νξίδεηαη ζαλ ε επηινγή θαη ηαμηλφκεζε αζθαιηζκέλσλ θηλδχλσλ απφ ηελ αζθαιηζηηθή εηαηξία. Ο underwriter είλαη ην πξφζσπν πνπ απνθαζίδεη γηα ηελ απνδνρή ή απφξξηςε κηαο πξνηεηλφκελεο αζθάιηζεο. Ο ζηφρνο ηνπ underwriter είλαη λα ζρεκαηίζεη αζθαιέο θαη θεξδνθφξν ραξηνθπιάθην γηα ηελ εηαηξία θαη ζπλερψο απνδέρεηαη ή απνξξίπηεη εξγαζίεο πξνο ηνχην. Σν underwriting θάζε εηαηξίαο εμαξηάηαη απφ ηνπο ζηφρνπο ηεο. Γηαθνξεηηθφ underwriting έρεη κία εηαηξία πνπ ελδηαθέξεηαη γηα κεγάιε επέθηαζε ησλ εξγαζηψλ ηεο αλεμαξηήησο απνηειέζκαηνο θαη δηαθνξεηηθφ αλ επηδηψθεη κφλν θεξδνθφξεο εξγαζίεο. Με βάζε ηηο επηδηψμεηο ηεο ε εηαηξία θαζνξίδεη standards γηα ηελ επηινγή θηλδχλσλ θαη αζθαιηζκέλσλ πνπ ζπλήζσο ηα δηαηππψλεη ζηα underwriting manuals. Ο πσιεηήο είλαη ν πξψηνο underwriter. Οθείιεη λα είλαη απφιπηα ελεκεξσκέλνο γηα ηελ πνιηηηθή ηεο εηαηξίαο. Π.ρ. ν πσιεηήο αζθαιεηψλ δσήο απνθεχγεη λα αζθαιίδεη ρξήζηεο λαξθσηηθψλ, αιθννιηθνχο, αλζξψπνπο κε επηθίλδπλα επαγγέικαηα θιπ. Ο underwriter ρξεηάδεηαη πιεξνθνξίεο γηα λα θάλεη ηε δνπιεηά ηνπ. Π.ρ. αλ πξφθεηηαη λα αζθαιίζεη έλα θηίξην γηα θσηηά, ρξεηάδεηαη πιεξνθνξίεο γηα: - ηελ ρξήζε ηνπ θηηξίνπ - ηελ θαηαζθεπή ηνπ - ηελ ηνπνζεζία θαη ηα γεηηνληθά θηίξηα - ηελ αληηππξηθή πξνζηαζία θαη ηα απνζέκαηα λεξνχ Σηο πιεξνθνξίεο απηέο ιακβάλεη απφ: - ηελ αίηεζε αζθάιηζεο πνπ είλαη έηζη θηηαγκέλε γηα θάζε θιάδν αζθάιηζεο, ψζηε λα έρεη φια ηα απαξαίηεηα γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ θηλδχλνπ ζηνηρεία (π.ρ. ζηε δσή, έρεη εξσηήζεηο γηα ειηθία, θχιν, επάγγεικα, πγεία, ρφκπη θιπ.) - ηελ αλαθνξά ηνπ πσιεηή πνπ πεξηέρεη ηελ εθηίκεζή ηνπ. - Σελ έξεπλα, αλ ν αζθαιηζηήο ππνςηάδεηαη θάπνην θίλδπλν (π.ρ. αλ ν ππνςήθηνο αζθάιηζεο δσήο πίλεη, ρξσζηάεη, έρεη δειψζεη πηψρεπζε θιπ.) - Σελ επηηφπηα εμέηαζε, π.ρ. ηνπ πξνο αζθάιηζε θηηξίνπ ή 51

57 - Δμεηάζεηο πγείαο γηα ηηο αζθαιίζεηο δσήο θαη πγείαο (π.ρ. αλ είλαη ππέξβαξνο, πίεζε, θαξδηνινγηθά πξνβιήκαηα θιπ.) Ο underwriter κπνξεί: - λα δερζεί ηελ αίηεζε αζθάιηζεο - λα δερζεί ηελ αίηεζε αζθάιηζεο κε πεξηνξηζκνχο ή πξνυπνζέζεηο (π.ρ. λα δεηήζεη λα κπεη εηδηθή θιεηδαξηά ή ζπλαγεξκφο πξηλ αζθαιίζεη γηα θινπή) - λα απνξξίςεη ηελ αίηεζε αζθάιηζεο Αλ ηα αζθάιηζηξα είλαη επαξθή θαη ε πξφζβαζε ζηελ αληαζθάιηζε εχθνιε, ηφηε νη εηαηξίεο είλαη πην πξφζπκεο λα αλαιάβνπλ εξγαζίεο. ηηο αζθαιίζεηο δεκηψλ, φπνπ αληίζεηα κε ηηο αζθάιεηεο δσήο ηα αζθαιηζηήξηα κπνξνχλ λα αθπξσζνχλ ή λα κελ αλαλεσζνχλ, ε εηαηξία απνθαζίδεη θαη κε βάζε ηελ εκπεηξία ησλ δεκηψλ (Αλησλάθε,2005,7-8) ΑΠΟΓΟΥΖ Ή ΑΠΟΡΡΗΦΖ ΚΗΝΓΤΝΟΤ Δάλ ε εθηίκεζε ησλ πιεξνθνξηψλ νδεγνχλ ζε ζεηηθφ απνηέιεζκα, ηφηε ε πξνηεηλφκελε αζθάιηζε γίλεηαη απνδεθηή. ε αληίζεηε πεξίπησζε, ε πξνηεηλφκελε αζθάιηζε απνξξίπηεηαη. Χζηφζν, ζηφρνο ηνπ underwriter είλαη ε απνδνρή θηλδχλσλ, αθφκε θαη απηψλ γηα ηνπο νπνίνπο ε εθηίκεζε ηνπ θαηαιήγεη ζε φρη ηφζν ζεηηθφ απνηέιεζκα. Γηα ηνλ ζθνπφ απηφ ν underwriter θαηαθεχγεη ζε: - δηαηχπσζε φξσλ ηεο θάιπςεο (π.ρ. ηνπνζέηεζε εκπνξεπκάησλ ζε χςνο 20 εθαηνζηψλ γηα λα θαιπθζνχλ απφ πιεκκχξα, κφληκε ππεξεζία θχιαμεο γηα θάιπςε θινπήο θιπ) - θαζνξηζκφ απαιιαγψλ θαη - είζπξαμε επαζθαιίζηξσλ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΚΗΝΓΤΝΟΤ ΚΑΣΑ ΣΖΝ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΣΖ ΑΦΑΛΗΣΗΚΖ ΤΜΒΑΖ Ζ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε πξέπεη λα εμεηάδεηαη πεξηνδηθά θαη ελδερνκέλσο λα αλαζεσξείηαη. Ζ πεξηνδηθή εμέηαζε ηνπ θηλδχλνπ κεηά ηελ αλάιεςή ηνπ αθνξά: - ηελ αιιαγή ησλ ζπλζεθψλ (π.ρ. πξνζζήθε θηηξίσλ, αιιαγή ρσξνζέηεζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ζηα θηίξηα, πξνζζαθαίξεζε δξαζηεξηνηήησλ εξγαζηψλ, αιιαγή ηεο έθζεζεο ζε εμσηεξηθνχο θηλδχλνπο) - ηελ ραιάξσζε ή ελίζρπζε ησλ κέηξσλ πξνζηαζίαο θαη αζθάιεηαο (π.ρ. πξνζζήθε κφληκνπ πδξαπιηθνχ ππξνζβεζηηθνχ δηθηχνπ, αληηθαηάζηαζε ηεο κφληκεο ππεξεζίαο θχιαμεο απφ πεξηνδηθφ έιεγρν ηδησηηθήο εηαηξίαο security) - ηνλ έιεγρν εθαξκνγήο ησλ φξσλ ηεο αζθαιηζηηθήο ζχκβαζεο (π.ρ. ιεηηνπξγία απηφκαηνπ αληηθιεπηηθνχ ζπζηήκαηνο) γηα απνθπγή δηελέμεσλ ζε πεξίπησζε πξφθιεζεο δεκίαο - ηελ αλαπξνζαξκνγή ησλ αζθαιηδνκέλσλ θεθαιαίσλ ψζηε απηά λα αληηθαηνπηξίδνπλ ηηο πξαγκαηηθέο αμίεο (απνθπγή ππαζθάιηζεο ζε πεξίπησζε δεκίαο ή αδηθαηνιφγεηεο πιεξσκήο επηπιένλ αζθαιίζηξσλ) 52

58 - ζπζηάζεηο γηα εθαξκνγή κέηξσλ πνπ απνζθνπνχλ ζηνλ έιεγρν θαη πεξηνξηζκφ δεκηψλ. Δπηπιένλ, ε πεξηνδηθή εμέηαζε ηνπ θηλδχλνπ πξνζθέξεη ηελ δπλαηφηεηα εληνπηζκνχ ελδερφκελνπ εζηθνχ θηλδχλνπ θαζψο θαη αλάπηπμεο ησλ ζρέζεσλ Αζθαιηζηή θαη Αζθαιηζκέλνπ θαη ηελ επίιπζε ηπρφλ πξνβιεκάησλ π.ρ. θαζπζηέξεζε ζηελ πιεξσκή απνδεκηψζεσλ, αξγνπνξία ζηελ θαηαβνιή ησλ αζθαιίζηξσλ θιπ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΣΟΤ ΚΗΝΓΤΝΟΤ ΚΑΣΑ ΣΖΝ ΠΡΟΚΛΖΖ ΕΖΜΗΑ Σν πξντφλ πνπ αγνξάδεη ν θάζε αζθαιηζκέλνο δελ είλαη ηίπνηε άιιν παξά ε ζσζηή θαη έγθαηξε απνδεκίσζε ηνπ ζε πεξίπησζε επέιεπζεο ελφο θαιππηφκελνπ θηλδχλνπ. Ο δηαθαλνληζκφο θάζε δεκίαο πξέπεη λα είλαη ζσζηφο θαη δίθαηνο ζχκθσλα κε ηνπο φξνπο θαη ηηο πξνυπνζέζεηο ηεο αζθαιηζηηθήο ζχκβαζεο θαη απνηειεζκαηηθφο σο πξνο ηνλ ρξφλν δηεθπεξαίσζήο ηνπ. Μφιηο αλαγγειζεί κηα δεκηά, ε αζθαιηζηηθή εηαηξία νθείιεη λα ειέγμεη θαηά πφζν απηή θαιχπηεηαη απφ ηελ αζθαιηζηηθή ζχκβαζε. Δάλ ε δεκία είλαη ζεκαληηθνχ κεγέζνπο ή ε αηηία ηεο δελ είλαη επαθξηβψο αλαγλσξίζηκε, ε εηαηξία νθείιεη λα θαζνξίζεη αλεμάξηεην ηερληθφ ζχκβνπιν πξαγκαηνγλψκνλα. Δπηπιένλ, αλάινγα κε ην αζθαιηζηήξην ζπκβφιαην θαη ηελ αληαζθαιηζηηθή ηνπ θάιπςε, ε αζθαιηζηηθή εηαηξία πξέπεη λα ελεκεξψζεη ηνπο αληαζθαιηζηέο. Σφζν νη εθπξφζσπνη ηεο αζθαιηζηηθήο εηαηξίαο φζν θαη ν ηερληθφο ζχκβνπινο πξαγκαηνγλψκνλαο νθείινπλ λα πξνζθέξνπλ ζηνλ αζθαιηζκέλν: - πξνζσπηθή βνήζεηα θαη ςπρνινγηθή ππνζηήξημε αθνχ ε δεκία κπνξεί λα είλαη ζεκαληηθή γηα εθείλνλ - ζπζηάζεηο γηα πεξηνξηζκφ ηεο δεκίαο θαη απνθπγή επέθηαζήο ηεο - ζπκβνπιέο θαη ππνδείμεηο γηα ηελ δηαθχιαμε αλαιινίσηεο ηεο δεκησκέλεο πεξηνπζίαο παξάιιεια κε ηηο ελέξγεηεο επηζθεπήο ηεο δεκηάο - πιεξνθφξεζε γηα ηηο δηαδηθαζίεο πνπ πξέπεη λα αθνινπζήζεη (π.ρ. θαηαγγειία θινπήο ζην αζηπλνκηθφ ηκήκα) θαη ηα έγγξαθα δηθαηνινγεηηθά πνπ πξέπεη λα ζπγθεληξψζεη θαη λα ππνβάιιεη φπσο απαίηεζε, ηηκνιφγηα, πξνζθνξέο, θιπ ΠΡΑΓΜΑΣΟΓΝΧΜΟΤΝΖ Ζ έθζεζε πξαγκαηνγλσκνζχλεο ζπληάζζεηαη θαη ππνβάιιεηαη απφ ηνλ αλεμάξηεην ηερληθφ ζχκβνπιν πξαγκαηνγλψκνλα. Απνηειεί ηερληθή εηζήγεζε πξνο ηελ αζθαιηζηηθή εηαηξία ε νπνία είλαη ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο ρσξίο σζηφζν λα είλαη δεζκεπηηθή γηα απηήλ φζνλ αθνξά ηνλ δηαθαλνληζκφ ηεο δεκίαο. Ζ έθζεζε πξαγκαηνγλσκνζχλεο πεξηιακβάλεη θαη αλαθέξεηαη ζηα αθφινπζα: 53

59 - ζπλζήθεο θαη αίηηα δεκίαο, φπσο απηέο πξνθχπηνπλ απφ πιεξνθνξίεο απηφπησλ καξηχξσλ, έγγξαθα Γεκφζησλ Τπεξεζηψλ (Αζηπλνκία, Ππξνζβεζηηθή, θιπ), εθζέζεηο εμεηδηθεπκέλσλ εξεπλεηψλ, - πιεξνθνξίεο γηα ηελ αζθαιηδφκελε πεξηνπζία θαη εληνπηζκφο δηαθφξσλ ζε ζρέζε κε ηελ πεξηγξαθή ηεο ζην αζθαιηζηήξην ζπκβφιαην - εάλ ε δεκησζείζα πεξηνπζία πεξηιακβάλεηαη ζην αζθαιηζηήξην ζπκβφιαην - εάλ ε δεκία θαη ε αηηία ηεο είλαη θαιππηφκελε ζχκθσλα κε ηνπο φξνπο ηνπ αζθαιηζηεξίνπ ζπκβνιαίνπ - εάλ νη φξνη θαη νη πξνυπνζέζεηο ηεο θάιπςεο πνπ πεξηέρνληαη ζην αζθαιηζηήξην ηθαλνπνηνχληαη, π.ρ. ζχζηεκα ζπλαγεξκνχ γηα θάιπςε θινπήο - εθηίκεζε ηεο δεκίαο ζε ζρέζε κε ηελ ππνβιεζείζα απαίηεζε κε βάζε ηελ θαηακέηξεζε θαη θνζηνιφγεζε ηεο δεκησκέλεο πεξηνπζίαο επαξθψο δηθαηνινγεκέλε θαη ηεθκεξησκέλε κε παξαζηαηηθά έγγξαθα. - εθηίκεζε δηαζσζείζαο αμίαο, εάλ ππάξρεη, θαη χςνο απαιιαγήο εάλ πξνβιέπεηαη απφ ην ζπκβφιαην - έιεγρνο επάξθεηαο αζθαιηδνκέλνπ θεθαιαίνπ γηα ηελ πξαγκαηηθή αμία ηελ εκέξα ηεο δεκίαο - εάλ ππάξρεη θαη άιιν αζθαιηζηήξην ζπκβφιαην ην νπνίν ζπκκεηέρεη ζηελ θάιπςε ηεο δεκησζείζαο πεξηνπζίαο - εάλ ππάξρεη δπλαηφηεηα άζθεζεο αλαγσγηθψλ δηθαησκάησλ ελαληίνλ απηνχ πνπ πξνθάιεζε ηελ δεκία - πξνηεηλφκελν πνζφ γηα δηαθαλνληζκφ ην νπνίν πξνθχπηεη απφ ηελ εθηίκεζε ηεο δεκίαο κεηά ηελ αθαίξεζε ηεο δηαζσζείζαο αμίαο, ηελ εθαξκνγή ηνπ αλαινγηθνχ φξνπ (εάλ ην αζθαιηδφκελν θεθάιαην δελ επαξθεί), θαη ηελ αθαίξεζε ηεο ηπρφλ απαιιαγήο. Καηφπηλ εληνιήο ηεο αζθαιηζηηθήο εηαηξίαο, νη πξαγκαηνγλψκνλεο κπνξνχλ λα πξνβνχλ ζε δηαθαλνληζκφ ηεο δεκίαο θαη λα εμαζθαιίζνπλ ηελ ζπλαίλεζε ηνπ αζθαιηζκέλνπ γηα ην πνζφ ηεο απνδεκίσζεο (Κξεηζφβαιεο,2006,4-6) ΓΗΑΚΑΝΟΝΗΜΟ ΕΖΜΗΑ ΑΠΟΕΖΜΗΧΖ Ο δηαθαλνληζκφο κίαο δεκίαο κπνξεί λα γίλεη απφ δηάθνξα πξφζσπα αλάινγα κε ην είδνο θαη ην χςνο ηεο δεκίαο. Γηα παξάδεηγκα, δηαθαλνληζηήο κπνξεί λα είλαη: - ν πξάθηνξαο ν νπνίνο ζπλήζσο έρεη αξκνδηφηεηα δηαθαλνληζκνχ κηθξψλ δεκηψλ, δηαδηθαζία πνπ επηηαρχλεη ηελ πιεξσκή θη πεξηνξίδεη ηα έμνδα δηαρείξηζεο - ν ππεχζπλνο δεκηψλ (ππάιιεινο) ηεο αζθαιηζηηθήο εηαηξίαο - αλεμάξηεηνο δηαθαλνληζηήο ν νπνίνο ζπλήζσο είλαη ν πξαγκαηνγλψκνλαο πνπ έρεη εθηηκήζεη ηελ δεκία θαη έρεη ζπληάμεη ηελ έθζεζε πξαγκαηνγλσκνζχλεο. ε πεξηπηψζεηο ηδηαίηεξσλ δεκηψλ ιφγσ κεγέζνπο, αηηίαο, φξσλ ζπκβνιαίνπ θιπ, ν δηαθαλνληζκφο κπνξεί λα γίλεη κε ζπλεξγαζία ησλ ππεχζπλσλ ππαιιήισλ ηεο αζθαιηζηηθήο εηαηξίαο θαη ηνπ αλεμάξηεηνπ δηνξηζζέληνο πξαγκαηνγλψκνλα δηαθαλνληζηή. ε θάζε πεξίπησζε ν δηαθαλνληζηήο ζα πξέπεη λα ειέγμεη εάλ: 54

60 Ζ δεκία πξάγκαηη ζπλέβε θαη ε αηηία ηεο είλαη θαιππηφκελε απφ ην αζθαιηζηήξην ζπκβφιαην Οη φξνη θαη εηδηθέο δηαηάμεηο ηνπ αζθαιηζηεξίνπ ζπκβνιαίνπ έρνπλ ηεξεζεί Οη πιεξνθνξίεο πνπ δίδνληαη γηα ηελ δεκησκέλε πεξηνπζία ή πξφζσπν ζπκθσλνχλ κε απηέο πνπ δφζεθαλ φηαλ έγηλε ην underwriting Ο αηηψλ ηελ απνδεκίσζε έρεη αζθαιηζηηθφ ελδηαθέξνλ ζηελ δεκησζείζα πεξηνπζία ή πξφζσπν. Ο δηαθαλνληζηήο πξέπεη λα κειεηήζεη ηελ ηερληθή εηζήγεζε ηνπ πξαγκαηνγλψκνλα θαη λα απνθαζίζεη εάλ ζα απνδερζεί ην πξνηεηλφκελν απφ απηφλ πνζφ δηαθαλνληζκνχ. Δάλ ε δεκία είλαη πξάγκαηη θαιππηφκελε απφ ην αζθαιηζηήξην ζπκβφιαην θαη ν αηηψλ ηελ απνδεκίσζε απνδέρεηαη ην πξνηεηλφκελν πνζφ δηαθαλνληζκνχ, ηφηε ε αζθαιηζηηθή εηαηξία πξνρσξά ζηελ πιεξσκή ηνπ πνζνχ απηνχ. Δάλ ε δεκία δελ είλαη θαιππηφκελε απφ ην αζθαιηζηήξην ζπκβφιαην ή έρνπλ εληνπηζηεί ζεκαληηθέο θαη νπζηψδεηο παξαβάζεηο ησλ φξσλ ηνπ, ε αζθαιηζηηθή εηαηξία κπνξεί λα απνξξίςεη ηελ δεκία θαη λα αξλεζεί ηελ θαηαβνιή απνδεκίσζεο. ε κία ηέηνηα πεξίπησζε, ε εηαηξία πξέπεη λα εμεηάζεη εάλ είλαη επαξθψο ηεθκεξησκέλε ε απφθαζε ηεο απφξξηςεο επεηδή ε δηθαζηηθή επίιπζε ηεο δηαθνξάο είλαη ε πιένλ ζπλήζεο εμέιημε (Κξεηζφβαιεο,2006,6-7). Δάλ ε δεκία θαιχπηεηαη αιιά ν αζθαιηζκέλνο δελ ζπκθσλεί κε ην πξνηεηλφκελν πνζφ γηα δηαθαλνληζκφ, ην αζθαιηζηήξην ζπκβφιαην πξνλνεί ηελ δηθαζηηθή δηαηηεηηθή επίιπζε ηεο δηαθνξάο. ηελ πεξίπησζε απηή ε θάζε πιεπξά νξίδεη έλαλ δηαηηεηή θαη απηνί νξίδνπλ έλαλ επηδηαηηεηή. ε πεξίπησζε δηαθσλίαο ησλ δηαηηεηψλ, ν επηδηαηηεηήο νξίδεηαη απφ ηελ δηθαζηηθή αξρή πνπ πξνβιέπεη ε ζρεηηθή Ννκνζεζία. Ζ δηαηηεηηθή απφθαζε κπνξεί λα αλαθέξεηαη ηφζν ζηελ αηηία ηεο δεκίαο φζν θαη ζην κέγεζνο ηεο δεκίαο αλάινγα κε ην ζπλππνζρεηηθφ πνπ έρνπλ ππνγξάςεη νη δχν πιεπξέο. ε θάζε πεξίπησζε ε αζθαιηζηηθή εηαηξία κπνξεί λα δηαπξαγκαηεπζεί θαη λα δηαθαλνλίζεη ηελ απνδεκίσζε κε ηνλ αηηνχληα ζπλεθηηκψληαο ηελ ηερληθή εηζήγεζε ηνπ πξαγκαηνγλψκνλα, ηηο δαπάλεο ελδερφκελεο δηθαζηηθήο εκπινθήο θαη ηηο παξεπφκελεο ζπλέπεηεο ηεο (π.ρ. δπζθήκηζε), ηελ ηζρχ ησλ ζηνηρείσλ πνπ έρεη ζηελ δηάζεζε ηεο θαη ην ακθίβνιν απνηέιεζκα ηεο δηθαζηηθήο απφθαζεο. Σέινο, ππάξρεη πεξίπησζε ε αζθαιηζηηθή εηαηξία λα πξνρσξήζεη ζε ex-gratia απνδεκίσζε. ε πεξίπησζε απνδεκίσζεο θαη αλάινγα κε ην αζθαιηζηήξην ζπκβφιαην, ην αζθαιηδφκελν θεθάιαην κεηψλεηαη θαηά ην πνζφ ηεο απνδεκίσζεο. ηηο πεξηπηψζεηο απηέο ε αζθαιηζηηθή εηαηξία νθείιεη λα ελεκεξψζεη ηνλ αζθαιηζκέλν γηα ηελ ελδερφκελε έιιεηςε επάξθεηαο θεθαιαίνπ ζε πεξίπησζε πξφθιεζεο λέαο δεκηάο. Σέινο, νη πιεξνθνξίεο αλαθνξηθά κε ηελ αηηία ηεο δεκηάο θαη ην νηθνλνκηθφ ηεο απνηέιεζκα πξέπεη λα γλσζηνπνηεζνχλ ζην ηκήκα ζηαηηζηηθήο ηεο αζθαιηζηηθήο εηαηξίαο θαη ηδηαίηεξα ζην ηκήκα underwriting. Ζ γλψζε θαη εκπεηξία απφ ηηο δεκηέο είλαη απαξαίηεην λα ελζσκαηψλνληαη ζηελ δηαδηθαζία ηνπ underwriting ηφζν γηα ηελ απνδνρή ή απφξξηςε ησλ θηλδχλσλ φζν θαη γηα ηνλ θαζνξηζκφ ησλ φξσλ θαη ησλ απαιιαγψλ (Κξεηζφβαιεο,2006,7-8). 55

61 ΜΔΡΟ ΓΔΤΣΔΡΟ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΗΚΔ ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ Μειεηψληαο ηελ αζθαιηζηηθή αγνξά θαη ηελ νξγάλσζή ηεο, αληηιακβαλφκαζηε πσο δελ είλαη κηα απιή κνξθή ιεηηνπξγίαο αλσλχκσλ αζθαιηζηηθψλ εηαηξηψλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη εληφο ηεο ρψξαο καο, αιιά έλα ηδηαίηεξν πνιπζχλζεην εξγαιείν πνπ ζπκβάιεη θαζνξηζηηθά ζηελ νηθνλνκία ηεο Διιάδαο, δεκηνπξγψληαο επθαηξίεο γηα επελδχζεηο θαη δηαζθαιίδνληαο ηνπο πνιίηεο θαη ηα λνκηθά πξφζσπα, παξέρνληαο αζθαιηζηηθή θάιπςε, απφ ελδερφκελνπο νηθνλνκηθά θαηαζηξνθηθνχο θηλδχλνπο. Έρνληαο δηαλχζεη κηα δηαδξνκή εξεπλψληαο δηεμνδηθά ηελ αζθαιηζηηθή ηερληθή θαη ηνπο θνξείο ηεο αζθάιηζεο, ηελ επνπηεία πνπ αζθεί ην θξάηνο, ηελ ίδηα ηελ αζθαιηζηηθή επηρείξεζε είηε θνηλνηηθή, είηε ηξίηεο (κε θνηλνηηθήο) ρψξαο είλαη απηή, ηα δηακεζνιαβνχληα πξφζσπα θαη ην ηζρχνλ λνκηθφ θαζεζηψο απηψλ, ην αζθαιηζηήξην ζπκβφιαην θαη ηηο ππνρξεψζεηο ησλ ζπκβαιινκέλσλ, ην αζθαιηζηηθφ ζπκθέξνλ θαη ηα αζθαιηζηηθά βάξε θαζψο θαη ηνλ αζθαιηζηηθφ θίλδπλν θαη ηηο δηαθξίζεηο απηνχ, θαηαιήγνπκε ζην ζπκπέξαζκα πσο ε αζθαιηζηηθή αγνξά κε ηηο ζπλερφκελεο ξπζκίζεηο θαη πξνζαξκνγέο ηεο, βάζε ησλ θνηλνηηθψλ νδεγηψλ, πεηπραίλεη κηα πνηνηηθή αλαβάζκηζε θαη δεκηνπξγεί ζηαδηαθά κηα ζρέζε αμηνπηζηίαο θαη εκπηζηνζχλεο αλάκεζα ζηηο αζθαιηζηηθέο εηαηξίεο θαη ηα πξνο αζθάιηζε πξφζσπα. Ζ αζθαιηζηηθή αγνξά νθείινπκε λα παξαδερηνχκε πσο κέρξη πξφηηλνο θαιππηφηαλ απφ έλα θιίκα ακθηβνιίαο γηα ηελ αμηνπηζηία ηεο θαη επηθξαηνχζε έλαο δηζηαγκφο αθφκε θαη απφ λνκηθά πξφζσπα γηα ηελ ρξεζηκνπνίεζή ηεο. Παξ φια απηά φκσο, κε ηελ θαιχηεξε επνπηεία απφ ην θξάηνο θαη κε ηηο πξνζαξκνγέο πξνο ηηο θνηλνηηθέο νδεγίεο, δεκηνπξγνχληαη πξννπηηθέο γηα αλάπηπμε ηεο αζθαιηζηηθήο αγνξάο ζηε ρψξα καο. Ζ ηζρπξνπνίεζε ησλ αζθαιηζηηθψλ εηαηξηψλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ νηθνλνκηθή θαη ηερλνινγηθή εμέιημε θαζηζηνχλε ηε ρξήζε ηεο αζθαιηζηηθήο αθνξάο αλαγθαία, ιφγσ ηνπ φηη έρνπλ πνιιαπιαζηαζηεί θαη νη θίλδπλνη, γηα παξάδεηγκα θαζαξνί θίλδπλνη, αεξνπνξηθνί θίλδπλνη θηι. ια ηα αλσηέξσ ίζσο αθνχγνληαη ηδαληθά, ή θαη αξθεηά ζπληεξεηηθά, ην κφλν ζίγνπξν είλαη πσο γηα λα θαξπσζνχκε ζεηηθά απνηειέζκαηα απφ ηελ αζθαιηζηηθή αγνξά, ζα πξέπεη ε νξγάλσζή ηεο λα ιακβάλεη ηελ πξνζνρή πνπ ηεο αξκφδεη θαη λα θεξδηζζεί ην ζηνίρεκα ηεο αμηνπηζηίαο θαη θεξεγγπφηεηαο πνπ εθπέκπεη πξνο ην αζθαιηζηηθφ θνηλφ. Σν ζεκαληηθφηεξν ίζσο απφ φια ηα αγαζά πνπ πξνζθέξεη ν αζθαιηζηηθφο θιάδνο ζηνπο πνιίηεο ησλ ζχγρξνλσλ θνηλσληψλ, είλαη ην αίζζεκα αζθάιεηαο, πνπ κεηψλεη δξαζηηθά ηελ πίεζε, ηελ αλεζπρία θαη ην άγρνο, πνπ απφ ηε θχζε ηνπο είλαη γελεζηνπξγά αίηηα ςπρνινγηθψλ θαη νξγαληθψλ αζζελεηψλ. Πξνζσπηθή κνπ άπνςε, απνηειεί ην γεγνλφο πσο ε νξγάλσζε ηεο αζθαιηζηηθήο αγνξάο ζα ρξεηαζηεί ιίγν αθφκε ρξνληθφ δηάζηεκα θαη αξθεηή πξνζπάζεηα γηα λα κπνξέζεη λα αθππλίζεη ην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ αζθαιηζηηθνχ θνηλνχ, ψζηε λα αληηιεθζεί πσο ε αζθαιηζηηθή θάιπςε ησλ ελδερφκελσλ θηλδχλσλ θαη ησλ αλαγθψλ ηνπο, είλαη ζπλεηδεηνπνηεκέλα ε ζνθφηεξε θίλεζε γηα λα κελ έξζνπλ αληηκέησπνη κε κηα κειινληηθή θαηαζηξνθηθά νηθνλνκηθή θαηάζηαζε. Αθφκε, κε ηελ νξζή ιεηηνπξγία θαη 56

62 νξγάλσζε ηεο αζθαιηζηηθήο αγνξάο ζα επηηεπρζεί κεγαιχηεξε ζπγθέληξσζε θεθαιαίσλ θαη απνηακηεχζεσλ απφ ηνλ κέζν πνιίηε, αιιά θαη εμαζθάιηζε θαη πεξηζζφηεξεο επελδπηηθέο θαη δπλακηθέο θηλήζεηο θαη πξσηνβνπιίεο απφ ηα λνκηθά πξφζσπα, σζψληαο θαη ηελ νηθνλνκία καο, κε ηνλ ηξφπν απηφ, πξνο αλάπηπμε θαη επεκεξία. 57

63 ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 58

64 59

65 60

66 61

67 62

68 63

69 64

70 65

71 66

72 67

73 68

74 69

75 70

76 71

77 72

78 73

79 74

80 75

81 76

82 77

83 78

84 79

85 80

86 81

87 82

88 83

89 84

90 85

91 86

92 87

93 88

94 89

95 90

96 91

97 92