Ορισµός Ένας ορισµός των ε αναλαµβανόµενων αυτόµατων α οβολών (ΕΑΑ)

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ορισµός Ένας ορισµός των ε αναλαµβανόµενων αυτόµατων α οβολών (ΕΑΑ)"

Transcript

1 ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΕΣ ΑΥΤΟΜΑΤΕΣ ΑΠΟΒΟΛΕΣ Ορισµός Ένας ορισµός των ε αναλαµβανόµενων αυτόµατων α οβολών (ΕΑΑ) µε γενικότερη α οδοχή είναι ο εξής: > 3 συνεχόµενες αυτόµατες α ώλειες κυήµατος, η σύλληψη του ο οίου έγινε µε τον ίδιο σύντροφο και εφόσον δεν υ άρχει ιστορικό γέννησης ερισσότερων του ενός ζώντων εµβρύων. Στον ίδιο ορισµό ανήκουν και ερι τώσεις α οτυχίας ευόδωσης εγκυµοσύνης, µετά α ό ε αναλαµβανόµενες εµβρυοµεταφορές. Στατιστικά στοιχεία Γενικότερα το 55% των γονιµο οιηµένων ωαρίων χάνονται κατά την ερίοδο ρο της εµφύτευσης (0-6 ηµέρες). Μετά την εµφύτευση του γονιµο οιηµένου ωαρίου, τα οσοστά διακο ής της κύησης είναι: 25% µεταξύ της 7 ης και 13 ης ηµέρας, 0,85% µεταξύ της 18 ης και 21 ης εβδοµάδας και 0,35% µετά την 21 η εβδοµάδα. Αίτια 1). Γενετικοί αράγοντες 6% 2). Ανατοµικοί αράγοντες 6-10% 3). Λοιµώδεις αράγοντες <1% 4). Ενδοκρινολογικοί αράγοντες 8-29% 5). Μεταβολικοί αράγοντες 6). Θροµβοφιλία 7). Ανοσολογικοί αράγοντες 1-40% 8). Περιβαλλοντικοί, ψυχολογικοί αράγοντες 9). Άγνωστα αίτια 15-79% 1). Γενετικοί αράγοντες Χρωµοσωµικές ανωµαλίες Καρυότυ ος α) Εµβρύου Χρωµοσωµικές ανωµαλίες του εµβρύου ροκαλούν α ώλεια εµβρύου µέχρι τη 12 η εβδοµάδα σε οσοστό >50%. Σε ένα µικρότερο οσοστό (5%) γεννιέται νεκρό έµβρυο και σ ανιότατα (0,5%) ζωντανό έµβρυο. Χρωµοσωµικές ανωµαλίες βρέθηκαν στο 60% του υλικού έκτρωσης των γυναικών µε ιστορικό ΕΑΑ. β) Γονέων Σε οσοστό 4-5% των ζευγαριών µε ιστορικό ΕΑΑ, ένας α ό τους δυο α οδεικνύεται ότι είναι φορέας κά οιας χρωµοσωµικής ανωµαλίας. ια ίστωση χρωµοσωµικής ανωµαλίας στους γονείς ε ιβάλλει καρυοτυ ικό έλεγχο του εµβρύου στο ρώτο τρίµηνο της κύησης. Παρατηρήσεις Η εξέταση καρυότυ ου δεν α οκαλύ τει το σύνολο των ερι τώσεων α οβολών ου οφείλονται σε γενετικά αίτια. Α οβολές µ ορεί να οφείλονται 1

2 και σε ανωµαλίες µεµονωµένων γονιδίων, χωρίς να µ ορεί να γίνει η διάγνωσή τους µε καρυοτυ ικό έλεγχο. Ενδείξεις κυτταρογενετικού ελέγχου Νεογνά Κλασικές τρισωµίες (21,18,13) Συγγενείς ιαµαρτίες Νεογνό κορίτσι µε βουβωνοκήλη (Testicular Feminization) Νεογνό κορίτσι µε λεµφικό οίδηµα (Turner) Αµφίβολα έξω γεννητικά όργανα Βρέφη και αιδιά Ψυχοκινητική καθυστέρηση Χαµηλό ανάστηµα σε κορίτσι (Turner) Έφηβοι Πρωτο αθής αµηνόρροια (Turner) Έλλειψη δευτερογενών χαρακτήρων φύλου (Turner, Klinefelter) Ενήλικες Καθ έξιν α οβολές Ζευγάρι ου γέννησε αιδί µε συγγενείς ανωµαλίες, ου α εβίωσε χωρίς να ρολάβει να ελεγχθεί κυτταρογενετικά Γενικά σε κάθε άτοµο ου αρουσιάζει 3 ανεξάρτητες φαινοτυ ικές ανωµαλίες Σε εφήβους και ενήλικες κάθε ηλικίας, ου εµφανίζουν ψυχοκινητική καθυστέρηση Σε άτοµα ου αρουσιάζουν υ ογοναδισµό ή και αζωοσ ερµία (Klinefelter) Σχέση χρωµοσωµικών ανωµαλιών Ηλικία κύησης Υ ολογίζεται ότι η αναλογία είναι µεγαλύτερη ριν α ό την 6 η εβδοµάδα κύησης. Κανείς, όµως, δεν µ ορεί να είναι α όλυτα ακριβής για ολύ ρώιµες α οβολές, ου όχι µόνο λανθάνουν των εργαστηριακών εξετάσεων, αφού δε γίνεται α όξεση, αλλά οι ερισσότερες διαφεύγουν της ε ίγνωσης. Η τρισωµία 16 ανιχνεύεται ιο συχνά σε υλικά α ό βιοψία λαχνών (11 η - 12 η εβδοµάδα) ή α ό λάχνες ου ροέρχονται α ό α όξεση ύστερα α ό α οβολή ή αλινδρόµηση. Σχέση χρωµοσωµικών ανωµαλιών φύλο ηλικία µητέρας Αξιοσηµείωτη είναι η διαφορά υ έρ των αρρένων σε χρωµοσωµικές ανωµαλίες. Γενικά σε αυτόµατες α οβολές, η συχνότητα των τρισωµικών είναι ερί ου 45%, της µονοσωµίας Χ 24% και της τρι λοειδίας 16%. Οι υ όλοι ες 2

3 ανωµαλίες είναι δι λές τρισωµίες, τετρα λοειδίες, αµοιβαίες µεταθέσεις και µωσαϊκισµοί. Χρωµοσωµικές διαταραχές Γενετικές Ανωµαλίες της διά λασης και νοσήµατα, ου οφείλονται σε γενετικούς αράγοντες, συµβαίνουν στο 3% όλων των νεογνών. Το γεγονός ότι ολλές διαταραχές δεν ανιχνεύονται µέχρι την αιδική ηλικία ανεβάζει το οσοστό στο 6-8%. Και οι 70 γνωστές διαφορετικές χρωµοσωµικές ανωµαλίες µ ορούν να διαγνωστούν ρογεννητικά. Η εξέταση αυτή ενδείκνυται σε έγκυες γυναίκες µεγαλύτερες των 35 ετών ή αν υ άρχει θετικό οικογενειακό ιστορικό για χρωµοσωµική ανωµαλία. Οι ιο κοινές χρωµοσωµικές ανωµαλίες είναι: Σύνδροµο Down, 47+21, 1:600, αρσενικό και θηλυκό Σύνδροµο Klinefelter, 47 XXY, 1:800, αρσενικό Σύνδροµο YY, 47 XXY, 1:900, αρσενικό Σύνδροµο τρι λό Χ, 47 ΧΧΧ, 1:1000, θηλυκό Σύνδροµο Turner, 45 X, 1:2500, θηλυκό Σύνδροµο Patau, 47+13, αρσενικό και θηλυκό Σύνδροµο Edwards, 47+18, αρσενικό και θηλυκό 2). Ανατοµικοί αράγοντες Ανατοµικές ανωµαλίες µήτρας σχετίζονται µε α ώλεια εµβρύου µετά το ρώτο τρίµηνο. Συγγενείς ανωµαλίες µήτρας (δίκερως, µονόκερως µήτρα, ύ αρξη διαφράγµατος) έχουν αναφερθεί σε αυξηµένο οσοστό µεταξύ των γυναικών µε ΕΑΑ. 3). Λοιµώδεις αράγοντες CMV ή HHV5 στο σ έρµα του συζύγου Μυκό λασµα ουρεό λασµα Χλαµύδια Έρ ης Ι, ΙΙ στο εριφερικό αίµα της γυναίκας ή στο σ έρµα του συζύγου Έρ ης 6, 7, 8 στο σ έρµα του συζύγου Εξετάζοντας το σ έρµα του συζύγου, βλέ ουµε ότι σε ολλές ερι τώσεις οι ιοί ου ανιχνεύονται στα καθαρά εµβρυϊκά στοιχεία εριέχονται αυτούσιοι στο σ έρµα, ενώ δεν ανιχνεύονται στη γυναίκα, ούτε ριν ούτε µετά α ό µια α οτυχηµένη εγκυµοσύνη. Ειδικά για τον κυτταροµεγαλοϊό (CMV ή HHV5) ρέ ει να τονιστεί ότι (µε βάση ρώτες αρατηρήσεις) ταυτίζεται µε την αρουσία της αγγειακής συµφόρησης, θροµβώσεων και αιµορραγικών νεκρώσεων, ου συχνά αρατηρούνται στα υλικά α όξεσης µετά α ό µια αλίνδροµη κύηση. 3

4 Ο τρο ισµός του ιού στα αγγεία είναι γνωστός, δεν έχει εριγραφεί όµως η σχέση του µε τα αγγεία του φθαρτού. Η εργαστηριακή έρευνα για µυκό λασµα ουρεό λασµα και χλαµύδια ρέ ει να γίνεται µε PCR. Στις µέχρι τώρα χρησιµο οιούµενες µεθόδους (καλλιέργεια, ανοσοενζυµικές µέθοδοι), η ευαισθησία είναι γύρω στο 75%. Με τη µοριακή µέθοδο PCR, η ευαισθησία αγγίζει το 97%. 4). Ενδοκρινολογικοί αράγοντες Ανε άρκεια ωχρινικής φάσης αρατηρείται συχνά (16-60%). Σακχαρώδης διαβήτης (καλά ρυθµιζόµενος) και δυσλειτουργία θυρεοειδούς (όχι µόνο η αρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωµάτων) βρίσκεται σ άνια. Η ύ αρξη ολυκυστικών ωοθηκών α οτελεί αράγοντα κινδύνου (25-40%) σε γυναίκες µε ΕΑΑ. 5). Μεταβολικοί αράγοντες Α) Νόσος του Wilson Β) Υ εροοµοκυστεϊναιµία Α) Η συχνή εµφάνιση α ώλειας εµβρύου σε γυναίκες µε νόσο του Wilson φαίνεται ότι έχει άµεση σχέση µε τα υψηλά ε ί εδα του χαλκού. Η νόσος είναι σ άνια. Β) Η υ εροοµοκυστεϊναιµία είναι µεταβολική δυσλειτουργία, ου κληρονοµείται µε αυτοσωµικό υ ολει όµενο τρό ο και σχετίζεται µε υψηλά οσοστά α οβολών. Υψηλά ε ί εδα οµοκυστείνης έχουν συσχετιστεί µε αύξηση του κινδύνου θρόµβωσης και αγγειο άθειας. Για την εργαστηριακή διερεύνηση συνίστανται οι µετρήσεις: Οµοκυστείνης Φυλλικού οξέος Ανίχνευση µεταλλάξεων MTHFR, C677T µε PCR 6). Θροµβοφιλία Ο όρος θροµβοφιλία χρησιµο οιείται για να εριγράψει µια ροδιάθεση για θρόµβωση των αρτηριών ή των φλεβών. Τόσο η φλεβική όσο και η αρτηριακή θρόµβωση α οτελούν ολύ λοκες νοσολογικές οντότητες, ό ου διαφορετικοί αθοφυσιολογικοί µηχανισµοί συνεισφέρουν στην εκδήλωση της νόσου (.χ αρτηριακή υ έρταση, ελαττωµένη ροή, φλεγµονή, αθηρωµάτωση). Παρόλα αυτά, ε ειδή η αθογένεση της αρτηριακής διαφέρει α ό αυτή της φλεβικής θρόµβωσης είθισται να τις θεωρούµε δυο ξεχωριστές νοσολογικές οντότητες. Σήµερα, στις δυτικές χώρες, η θροµβοφιλία χρησιµο οιείται κυρίως στο λαίσιο της φλεβικής θρόµβωσης για να εριγράψει µια οµάδα ασθενών µε: α) νεαρή ηλικία εµφάνισης 1 ου θροµβωτικού ε εισοδίου 4

5 β) υ οτρο ιάζοντα θροµβωτικά ε εισόδια γ) θετικό οικογενειακό ιστορικό δ) ασυνήθιστη εντό ιση ή ε) αυτόµατο ε εισόδιο, στο ο οίο δεν είναι δυνατό να αναγνωριστεί κά οιος εκλυτικός αράγοντας (Bertina et al, 2001, Lane et al 1996) Ε ίκτητοι ή εριβαλλοντικοί αράγοντες κινδύνου για τη φλεβική θρόµβωση είναι: Παρατεταµένη ακινησία Χειρουργικές ε εµβάσεις Τραυµατισµοί Χρήση αντισυλλη τικών α ό το στόµα ή σκευασµάτων ορµονικής υ οκατάστασης Κύηση Λοχεία Αντιφωσφολι ιδικό σύνδροµο Κακοήθεις αθήσεις Καρδιακή ανε άρκεια Έµφραγµα µυοκαρδίου Κιρσοί κάτω άκρων Παχυσαρκία Σακχαρώδης διαβήτης Οµοκυστεϊναιµία ΣΕΛ Α ό την άλλη µεριά, τα τελευταία 35 χρόνια έχουν αναγνωριστεί ολλοί γενετικοί ροδιαθεσικοί αράγοντες για φλεβική θρόµβωση, µε τη βοήθεια οικογενειακών µελετών (έλλειψη AT, PC, PS αντίσταση στη δράση της ενεργο οιηµένης PC µε ή χωρίς τη µετάλλαξη V Leiden ή µε ληθυσµιακές µελέτες ασθενών-µαρτύρων (µετάλλαξη του γονιδίου της ροθροµβίνης II G20210A). Εδώ, θα έ ρε ε να τονιστεί ότι σήµερα η θροµβοφιλία θεωρείται µια ολύ λοκη οντότητα µε: α) ατελή διεισδυτικότητα, δηλαδή κά οια άτοµα µε γενετική ροδιάθεση µ ορεί να µην εκδηλώσουν οτέ τη νόσο β) φαινο-αντιγραφή, δηλαδή άτοµα χωρίς γενετική ροδιάθεση µ ορεί να εκδηλώσουν τη νόσο γ) γενετική ετερογένεια, αφού µεταλλάξεις σε ο οιοδή οτε α ό τα υ εύθυνα γονίδια έχουν σαν α οτέλεσµα αρόµοιους κλινικούς φαινότυ ους δ) ολυγονιδιακή κληρονοµικότητα, δηλαδή κά οιοι κλινικοί ή λειτουργικοί φαινότυ οι α αιτούν την ταυτόχρονη αρουσία µεταλλάξεων σε ολλα λά γονίδια. Ενδείξεις Φλεβική θρόµβωση σε ηλικία < 50 ετών Γυναίκες ριν άρουν αντισυλλη τικά ή ορµονικά σκευάσµατα Ασθενείς ανεξαρτήτου ηλικίας µε ιστορικό θρόµβωσης καθώς και τα µέλη της οικογένειάς τους 5

6 Μέλη οικογένειας, ό ου ανιχνεύτηκε µετάλλαξη FV Leiden ή MTHFR ή µετάλλαξη ροθροµβίνης Ιστορικό ε αναλαµβανόµενων α οβολών (EAA) Α οκόλληση λακούντα ιάχυτη ενδοαγγειακή ήξη Τοξιναιµία κύησης Ενδοµήτριος θάνατος Ελλει οβαρή νεογνά Πρόωρα νεογνά Σύνδροµο ολυκυστικών ωοθηκών Πάνελ εξετάσεων για θροµβοφιλία PT PTT Πρωτείνη C Πρωτείνη S Αντιθροµβίνη ΙΙΙ Factor VIII Factor ΙΧ Ανίχνευση µετάλλαξης V-Leiden Ανίχνευση µετάλλαξης οµοκυστείνης MTHFR Ανίχνευση µετάλλαξης ροθροµβίνης G20210A APCR D Dimmers Αντι ηκτικό του λύκου (LAC) Αντιφωσφολι ιδικά αντισώµατα: κατά καρδιολι ίνης Cl, φωσφατιδυλοσερίνης PS, φωσφατιδυλαιθανολαµίνης PE, φωσφατιδυλοινοσιτόλης PI, φωσφατιδυλοχολίνης PC, φωσφατοδυλογλυκερόλης PG, φωσφατιδικού οξέος PA Φυσιολογική κύηση και αιµοστατικές µεταβολές Η φυσιολογική κύηση συνοδεύεται α ό αλλαγές στην αιµοστατική λειτουργία. Παρατηρείται: α) αύξηση της συγκέντρωσης των ρο ηκτικών αραγόντων VIII, V και ινωδογόνου β) αράλληλη ελάττωση φυσικών αντι ηκτικών ( ρωτείνη S - PS) γ) αντίσταση στη δράση της ενεργο οιηµένης ρωτείνης C PC (activated protein C resistance apc-r) δ) ελαττωµένη ινωδολυτική δραστηριότητα, λόγω αύξησης της συγκέντρωσης των αναστολέων των ενεργο οιητών του λασµινογόνου (Plasminogen activator inhibitors, PAI 1/2). 6

7 Όλες αυτές οι φυσιολογικές ροσαρµογές του οργανισµού σχετίζονται µε την ανά τυξη ε αρκούς λακούντιας κυκλοφορίας, ενώ αρέχουν κι ένα ροστατευτικό µηχανισµό αιµόστασης κατά τη διάρκεια του τοκετού. Παράλληλα, όµως, δηµιουργούν και µια υ ερ ηκτική κατάσταση κατά την κύηση και την ε ακόλουθη ερίοδο της λοχείας και κατά συνέ εια έναν αυξηµένο θροµβωτικό κίνδυνο. Είναι ε όµενο ότι ο κίνδυνος αυτός είναι µεγαλύτερος στις γυναίκες µε θροµβοφιλική διάθεση (Alonso et al, 2002). Ε ι λέον γυναίκες µε θροµβοφιλική διάθεση µ ορούν ευκολότερα να έχουν διαταραχή της λακούντιας κυκλοφορίας µε ε ακόλουθη αυτόµατη α οβολή (Kupferminc et al, 2003). Θροµβοφιλία και καθ έξιν α οβολές Η γνώση των αιµοστατικών µεταβολών κατά τη διάρκεια της κύησης α οτέλεσε το ερέθισµα να µελετηθεί ο ρόλος της κληρονοµικής θροµβοφιλίας στην αθογένεση ε ι λοκών της κύησης, ό ως είναι ο ενδοµήτριος θάνατος και οι καθ έξιν α οβολές. Η αρχική υ όθεση ήταν αν η µητρική θροµβοφιλία θα µ ορούσε να α οτελεί αράγοντα κινδύνου για α οβολές, εξαιτίας µικροθροµβώσεων στα αγγεία του λακούντα, µε α οτέλεσµα διαταραχή στην εµβρυοµητρική κυκλοφορία, ελαττωµένη αιµάτωση του λακούντα και τελική α οβολή του εµβρύου. Ε ι λέον,. Θα µ ορούσε να διαταράσσει τον αρχικό σχηµατισµό της αιµατικής κυκλοφορίας µεταξύ χοριακών λαχνών και σ ειροειδών αρτηριών (Alonso et al, 2002). Για το σκο ό αυτό έχουν εκ ονηθεί ληθώρα εργασιών ( ερί ου 137) µε συχνά αντικρουόµενα α οτελέσµατα όσον αφορά το βαθµό συσχέτισης µεταξύ θροµβοφιλίας και καθ έξιν α οβολών. Αυτό συµβαίνει εξαιτίας διαφορών στην ε ιλογή των οµάδων ελέγχου και µαρτύρων ή και διαφορών στη µεθοδολογία ανάλυσης των θροµβοφιλικών αραγόντων. APC resistance / µετάλλαξη FV-Leiden και καθ έξιν α οβολές Φυσιολογία Η ρωτείνη C είναι µια βιταµινο-κ εξαρτώµενη ρωτείνη, η ο οία συντίθεται κυρίως στο ή αρ. Είναι βασικός ρυθµιστής της αιµοστατικής λειτουργίας. Μετατρέ εται σε µια ενεργή ρωτεϊνάση, την ενεργο οιηµένη ρωτείνη C (apc) στα ενδοθηλιακά κύτταρα, ου ε αλείφουν τον αυλό των αγγείων. Συνδέεται µε έναν µεµβρανικό υ οδοχέα (endothelial C protein receptor EPCR). Κατό ιν ενεργο οιείται µε τη θροµβίνη, ου είναι συνδεδεµένη σε µια αρακείµενη µεµβρανική ρωτείνη, τη θροµβοµοντουλίνη (Tm). Η apc µαζί µε µια άλλη βιταµινο-κ εξαρτώµενη ρωτείνη, ου α οτελεί τον συµ αράγοντά της, την ρωτείνη S (PS) σχηµατίζει ένα σύµ λεγµα στην κυτταρική µεµβράνη και ρωτεολυτικά διασ ά τους ενεργο οιηµένους αράγοντες ήξης V (Va) και VIII (VIIIa), α ενεργο οιώντας τους. Ο αράγοντας Va α ενεργο οιείται διασ ώµενος στις θέσεις Arg506 Arg306. Αν συµβεί µετάλλαξη στη θέση Arg506 του αράγοντα V και αντικατασταθεί αυτή α ό Gln ( αράγοντας V Leiden), τότε ο αράγοντας Va α ενεργο οιείται 10 φορές αργότερα α ό την apc, µε συνέ εια να 7

8 κυκλοφορεί ερισσότερος ενεργο οιηµένος αράγοντας στο λάσµα και αυξηµένη ρο ηκτική δραστηριότητα. Το 1993, η οµάδα του Dahlback (Dahlback et al, 1993) εριέγραψαν το φαινότυ ο της κατάστασης αυτής ως µια αντίσταση στη δράση της ενεργο οιηµένης PC. Αργότερα, η οµάδα του Bertina α ό το Leiden ανακάλυψε τη γενετική βλάβη, ου είναι υ εύθυνη για αυτήν την κατάσταση: ρόκειται για µια αντικατάσταση στη θέση G1691 του γονιδίου του αράγοντα V α ό A, ου έχει ως συνέ εια την αντικατάσταση του αµινοξέος Arg506 α ό Gln. Αυτή η µετάλλαξη ονοµάστηκε α ό τότε αράγοντας V Leiden. Ε ιδηµιολογικά δεδοµένα Στη µετα-ανάλυση των Rey et al, αξιολογήθηκαν δεδοµένα 18 εργασιών, ου ληρούσαν τα κριτήρια για να ενταχθούν στη µελέτη. Έτσι, φαίνεται ότι: Η συχνότητα του αράγοντα V Leiden είναι υψηλότερη σε γυναίκες µε καθ έξιν α οβολές ρώτου τριµήνου. Υ ήρχε υψηλότερη συσχέτιση µεταξύ αράγοντα V Leiden και καθ έξιν α οβολών, όταν α οκλείονταν άλλα δυνητικά αίτια α οβολών. Εργαστηριακή διερεύνηση Α ό τα αρα άνω ευρήµατα γίνεται σαφές ότι, γυναίκες µε καθ έξιν α οβολές θα έ ρε ε να ελέγχονται αρχικά µε δοκιµασία apcr και αν αυτή είναι αθολογική, να ακολουθεί µοριακή ανίχνευση της µετάλλαξης FV Leiden. Ανε άρκεια Πρωτείνης C (PC) και καθ έξιν α οβολές Φυσιολογία Η ρωτείνη C είναι µια βιταµινο-κ εξαρτώµενη ρωτείνη, η ο οία συντίθεται κυρίως στο ή αρ. Μετά την ενεργο οίησή της σε σερινο- ρωτεάση, είναι α αραίτητη για τη φυσιολογική ρύθµιση της ήξης του αίµατος. Α οτελείται α ό µια βαριά και µια ελαφριά αλυσίδα ενωµένες µε δισουλφιδικό δεσµό, ενώ το υ εύθυνο γονίδιο για το σχηµατισµό της βρίσκεται στο χρωµόσωµα 2 (q13-14). Α οτελεί βασικό ρυθµιστή της αιµοστατικής λειτουργίας. Η ανε άρκεια ρωτείνης C ροκαλεί υ ερ ηκτική κατάσταση και εριγράφηκε το 1981 α ό τον Griffin. Έκτοτε έχουν εριγραφεί άνω α ό 160 µεταλλάξεις στο γονίδιο, δυσκολεύοντας ολύ τη γενετική της διάγνωση. Οι µεταλλάξεις ου ευθύνονται για την ανε άρκεια της PC µ ορούν να ταξινοµηθούν σε µεταλλάξεις τύ ου Ι και ΙΙ. Οι ανε άρκειες τύ ου Ι είναι ιο συχνές (75%) και χαρακτηρίζονται α ό σύγχρονη ελάττωση τόσο του αντιγόνου όσο και της δραστικότητας της PC, ως α οτέλεσµα ελαττωµένης σύνθεσης. Οι ανε άρκειες τύ ου ΙΙ οφείλονται στη σύνθεση δεσλειτουργικών µορίων PC, µε ελαττωµένη δραστικότητα, αλλά φυσιολογικά αντιγονικά ε ί εδα της ρωτεΐνης (Kottke-Marchant, 2002). Ανε άρκεια Πρωτείνης S (PS) και καθ έξιν α οβολές Φυσιολογία 8

9 Η ρωτείνη S είναι µια βιταµινο-κ εξαρτώµενη λασµατική γλυκο ρωτείνη, η ο οία αράγεται κυρίως στο ή αρ, αλλά έχει ανιχνευθεί ε ίσης σε µεγακαρυοκύτταρα, στα ενδοθηλιακά κύτταρα, στον εγκέφαλο και στα κύτταρα Leydig. Η ρωτείνη S δρα ως συµ αράγοντας της ρωτεΐνης C. Η ανε άρκεια ρωτείνης S ροκαλεί υ ερ ηκτική κατάσταση. Έχουν ανιχνευθεί άνω α ό 120 µεταλλάξεις και 19 ολυµορφισµοί ου ροκαλούν ανε άρκεια της PS, οι ο οίες διακρίνονται σε µεταλλάξεις τύ ου Ι, ΙΙ και ΙΙΙ: ΤΥΠΟΥ Ι ΤΥΠΟΥ ΙΙ ΤΥΠΟΥ ΙΙΙ (2/3 των ασθενών) Ελάττωση ολικού αντιγόνου Ελάττωση ελεύθερου αντιγόνου Ελάττωση δραστικότητας PS (σ άνια) Φυσιολογικό ολικό αντιγόνο Φυσιολογικό ελεύθερο αντιγόνο Ελάττωση δραστικότητας PS (1/3 των ασθενών) Φυσιολογικό ή χαµηλό ολικό αντιγόνο Ελάττωση ελεύθερου αντιγόνου Ελάττωση δραστικότητας PS Ε ιδηµιολογικά δεδοµένα Φαίνεται να υ άρχει σηµαντική συσχέτιση της ανε άρκειας της PS µε τις καθ έξιν α οβολές. Εργαστηριακή διερεύνηση Α) Η ολική αντιγονική PS µε µέθοδο Laurell, µε τη χρήση ολυκλωνικού αντισώµατος αρχικά και µε Elisa αργότερα. Β) Η ελεύθερη PS µετριέται µε ανοσοηλεκτροφόρηση δι λής κατεύθυνσης ή ανοσοενζυµικό ροσδιορισµό της PS ε κατεργασµένο µε PEG λάσµα. Γ) Η δραστικότητα της PS ως συµ αράγοντας της apc µ ορεί να µετρηθεί µε ηξιολογικές µεθόδους βασιζόµενες στο χρόνο APTT, PT. Οι µέθοδοι αυτοί δίνουν συχνά ψευδώς αθολογικά α οτελέσµατα, εξαιτίας ύ αρξης αντίστασης στην ενεργο οιηµένη PC, αντι ηκτικών λύκου, υψηλών συγκεντρώσεων αράγοντα VIII, VII ή ΙΙ. Εξαιτίας όλων αυτών των ροβληµάτων των λειτουργικών δοκιµασιών, συνίσταται η αρχική δοκιµασία ελέγχου να είναι ο αντιγονικός ροσδιορισµός της ελεύθερης PS. Ανε άρκεια Αντιθροµβίνης (ΑΤ) και καθ έξιν α οβολές Φυσιολογία Η αντιθροµβίνη ΙΙΙ ανήκει στην οικογένεια των σερ ινών και συντίθεται κυρίως στο ή αρ. Είναι συµ αράγοντας της η αρίνης και δρα ως φυσιολογικός αναστολέας των σερινο- ρωτεασών θροµβίνη και Xa ενώ µ ορεί να αναστέλλει τους αράγοντες IXa, XIa, XIIa, καλλικρείνη και λασµίνη. Ανήκει στις ρωτείνες οξείας φάσης. Η ανε άρκεια αντιθροµβίνης ροκαλεί υ ερ ηκτική κατάσταση. 9

10 Έχουν ανιχνευθεί άνω α ό 150 µεταλλάξεις, οι ο οίες διακρίνονται σε µεταλλάξεις τύ ου Ι και ΙΙ: ΤΥΠΟΥ Ι Ελάττωση αντιγόνου Ελάττωση δραστικότητας ΤΥΠΟΥ ΙΙ (40% των ασθενών µε φλεβική θρόµβωση και ανε άρκεια ΑΤ) Φυσιολογικά αντιγονικά ε ί εδα Ελαττωµένη δραστικότητα Καταστάσεις ου συνοδεύονται α ό ανε άρκεια ΑΤ: ή αυξηµένη κατανάλωση: η ατο άθεια ροωρότητα κακή διατροφή φλεγµονώδης νόσος του εντέρου ΕΠ κακοήθεια οξεία αιµολυτική αντίδραση οξεία θροµβωτικά ε εισόδια θερα εία µε L-asparaginase ή µε η αρίνη Εργαστηριακή διερεύνηση Μέθοδοι: Α) Αντιγονικές µέθοδοι (Laurell, Elisa, ηλεκτροφόρηση) Β) Λειτουργικές µέθοδοι ( ηκτικές ή χρήση χρωµογόνων υ οστρωµάτων) Ε ειδή τα αντιγονικά ε ί εδα της ΑΤ ελαττώνονται µόνο στην ανε άρκεια τύ ου Ι, συνίσταται ο αρχικός ροσδιορισµός της λειτουργικότητας του µορίου και αν αυτός είναι αθολογικός, τότε να ροσδιορίζεται και η αντιγονικότητα. Μετάλλαξη της ροθροµβίνης (G20210A) και καθ έξιν α οβολές Φυσιολογία Η 20210Α µετάλλαξη στο γονίδιο της ροθροµβίνης εριγράφηκε α ό τους Poort et al το Μελέτες οικογενειών µε τη µετάλλαξη 20210Α έδειξαν ότι υ άρχει στενή σύνδεση µεταξύ ενός γονιδιακού τό ου ου καθορίζει τα ε ί εδα της ροθροµβίνης και της µετάλλαξης 20210Α (Soria et al, 2000). Τα αυξηµένα ε ί εδα της ροθροµβίνης στο λάσµα έχουν σαν α οτέλεσµα θρόµβους µε λε τότερα ινίδια ινικής, οι ο οίοι θα είναι ιο ανθεκτικοί στην ινωδόλυση (Wolberg et al, 2003). Ε ιδηµιολογικά δεδοµένα Η ετεροζυγωτία στο αλλήλόµορφο 20210Α αυξάνει τον κίνδυνο για φλεβική θρόµβωση, ερί ου 3 φορές, ενώ αλληλε ιδρά και µε άλλους αράγοντες (.χ κά νισµα) και αυξάνει τον κίνδυνο για αρτηριακή θρόµβωση (Mc Glennen et al, 2002). Ο έλεγχος της µετάλλαξης κρίνεται α αραίτητος ριν δοθούν αντισυλλη τικά ή ορµονικά σκευάσµατα. Όσον 10

11 αφορά στις καθ έξιν α οβολές, υ άρχουν δεδοµένα α ό µελέτες ου δείχνουν ότι υ άρχει συσχέτιση µεταξύ των καθ έξιν α οβολών ριν τη 13 η εβδοµάδα ή ριν την 25 η εβδοµάδα και της µετάλλαξης 20210Α. Η συσχέτιση είναι σηµαντική όταν οι ασθενείς έχουν δυο ή ερισσότερες α οβολές. Εργαστηριακή διερεύνηση Ε ειδή η οσότητα της ροθροµβίνης στο λάσµα εµφανίζει µεγάλες φυσιολογικές διακυµάνσεις, η µέτρηση της δε θεωρείται αρκετά ευαίσθητη µέθοδος για την ανίχνευση της µετάλλαξης 20210Α. Έτσι, ροτιµούνται τα γενετικά τεστ, τα ο οία βασίζονται στη µέθοδο PCR, µε ενίσχυση τµήµατος κοντά στην 3 αµετάφραστη εριοχή του γονιδίου της ροθροµβίνης, ου εριλαµβάνει και τον 20210Α ολυµορφισµό. Υ εροµοκυστεϊναιµία / Μετάλλαξη του γονιδίου της οµοκυστείνης (MTHFR) και καθ έξιν α οβολές Φυσιολογία Η οµοκυστείνη είναι ένα σουλφυδρυλικό αµινοξύ, ου σχηµατίζεται α ό την ενδοκυττάρια α οµεθυλίωση της µεθειονίνης της τροφής. Όταν υ άρχει ερίσσεια µεθειονίνης ή όταν α αιτείται σύνθεση κυστείνης, τότε η οµοκυστείνη εισέρχεται στο δρόµο της τρανσ-σουλφουρίωσης. Η ε αναµεθυλίωση είναι κυρίως υ εύθυνη για τη ρύθµιση των ε ι έδων της νηστείας της οµοκυστείνης, ενώ η τρανσ-σουλφουρίωση ρυθµίζει υψηλότερες συγκεντρώσεις οµοκυστείνης, ό ως αυτές ου αρατηρούνται µετά α ό φόρτιση µεθειονίνης. Το γονίδιο για την MTHFR βρίσκεται στο χρωµόσωµα 1. Αν και η βαριά ανε άρκεια MTHFR είναι ολύ σ άνια αιτία οµοκυστεϊνουρίας, µια µορφή του ενζύµου µ ορεί να οδηγήσει σε ελαφριά αύξηση της οµοκυστείνης του λάσµατος. Περί ου 5-15% του ληθυσµού είναι οµόζυγο για τη µετάλλαξη αυτή και µέτρια υ εροµοκυστεϊναιµία εκηλώνεται όταν τα ε ί εδα του φυλλικού οξέος είναι χαµηλά. Είναι αξιοσηµείωτο ότι τα ε ί εδα της οµοκυστείνης βελτιώνονται µε τη λήψη φυλλικού. Ε ιδηµιολογικά δεδοµένα Υψηλά ε ί εδα οµοκυστείνης έχουν συσχετιστεί µε αύξηση του κινδύνου θρόµβωσης και αρτηριακής αγγειο άθειας. Συσχέτιση µεταξύ οµοζυγωτίας της µετάλλαξης και καθ έξιν α οβολών. Αυξηµένη αναλογία αγγειο άθειας του λακούντα σε ασθενείς οµοζυγώτες για τη µετάλλαξη MTHFR C677T. Αυξηµένα ε ί εδα οµοκυστείνης συσχετίζονται µε καθ έξιν α οβολές, κυρίως 1 ου τριµήνου. Εργαστηριακή διερεύνηση Περί ου 70% της οµοκυστείνης στο λάσµα είναι συνδεδεµένο µε αλβουµίνη, 30% είναι οξειδωµένο σε δισουλφίδια και 2% είναι ελεύθερο. Η µέτρηση της ολικής οµοκυστείνης ροϋ οθέτει την αναγωγή όλων των µορφών οµοκυστίνη σε οµοκυστείνη. Η δειγµατοληψία γίνεται µε 2 τρό ους: 1) τυχαία λήψη αίµατος 11

12 2) λήψη αίµατος µετά α ό ολονύχτια νηστεία ή µετά α ό 3-6 ώρες α ό τη φόρτιση µε µεθειονίνη. Η µέθοδος αυτή λεονεκτεί, γιατί η ειδικότητα και η ευαισθησία στην α οκάλυψη της υ εροµοκυστεϊναιµίας φτάνει το 100%. Τέλος, η µετάλλαξη MTHFR C677T µ ορεί να ανιχνευθεί µε µοριακές µεθόδους, µε PCR στο αντίστοιχο γονίδιο. Μετάλλαξη του αράγοντα ήξης του αίµατος V (FV-Leiden) και καθ έξιν α οβολές Ε ιδηµιολογικά δεδοµένα Περί ου 1 στους 7 Έλληνες άσχει α ό θροµβοφιλία. Η σηµειακή µετάλλαξη FV-Leiden (G1691Α ή R506Q) α οτελεί τον κυριότερο γενετικό αράγοντα θροµβοφιλίας στο γενικό ληθυσµό. Το µεταλλαγµένο γονίδιο ανακαλύφθηκε το Βρίσκεται στο 20% των ιδιο αθών φλεβικών θροµβώσεων και στο 60% των φλεβικών θροµβώσεων στις έγκυες γυναίκες. Φυσιολογικά, ο ενεργο οιηµένος αράγοντας V α ενεργο οιείται διασ ώµενος στις θέσεις αργινίνη 506 και αργινίνη 306 α ό την ενεργο οιηµένη PC, ου έχει συµ αράγοντα την PS. Αν υ άρχει η µετάλλαξη στη θέση 506, ο αράγοντας α ενεργο οιείται 10 φορές αργότερα α ό την PC µε α οτέλεσµα να κυκλοφορεί ερισσότερος ενεργο οιηµένος αράγοντας στο λάσµα και αυξηµένη ρο ηκτική δραστηριότητα. Ο φαινότυ ος αυτής της κατάστασης ονοµάζεται αντίσταση στη δράση της ενεργο οιηµένης PC. Περισσότερο α ό το 95% των ερι τώσεων µε µειωµένη αντίσταση στη δράση της APC οφείλεται στη µετάλλαξη αυτή. Η ανίχνευσή της µετάλλαξης ενδείκνυται στις αρακάτω ερι τώσεις: φλεβική θρόµβωση σε ηλικία <50 ετών γυναίκες ριν άρουν αντισυλλη τικά ή ορµονικά σκευάσµατα ασθενείς ανεξαρτήτου ηλικίας µε ιστορικό θρόµβωσης µέλη οικογένειας ατόµου µε ανίχνευση FV-Leiden γυναίκες µε ιστορικό ε αναλαµβανόµενων α οβολών, α οκόλληση λακούντα, ΕΠ, τοξιναιµία, ενδοµήτριος θάνατος, ελλει οβαρή νεογνά, ροωρότητα, σύνδροµο ολυκυστικών ωοθηκών Εργαστηριακή διερεύνηση Γίνεται α οµόνωση DNA α ό εριφερικό αίµα µε EDTA και ακολουθεί ενίσχυση του ε ιθυµητού γονιδίου του αράγοντα V µε αλυσιδωτή αντίδραση ολυµεράσης (PCR) και ανιχνεύεται η ύ αρξή ή µη της µετάλλαξης FV G1691A (Leiden). 12

13 ΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ΣΤΗ ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΙΑ (Press et al, 2002) Θροµβοφιλική βλάβη ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟ (%ΛΕΥΚΟΙ) Υ οτρο ιάζον Φυσιολογικός VTE ληθυσµός Τυχαίο VTE Σχετικός κίνδυνος Γενετικές βλάβες Ανε άρκεια ΑΤ 1-2% 2-5% 0,02-0,04 5 φορές Ετερογενείς Ανε άρκεια PC 2-5% 5-10% 0,2-0, Ετερογενείς Ανε άρκεια PS 1-3% 5-10% 0,1-1 Ετερογενείς APC-r / FVL 20% 5-10% ετεροζυγώτες SNP οµοζυγώτες G20210A 3-8% 5-10% ετεροζυγώτες SNP AT= αντιθροµβίνη, PC= ρωτείνη C, PS= ρωτείνη S, APC-r= αντίσταση στη δράση της ενεργο οιηµένης ρωτείνης C, FVL= αράγοντας V Leiden, VTE= φλεβική θροµβοεµβολική νόσος (venous thromboembolic disease), SNP= µονός νουκλεοτιδικός ολυµορφισµός (single nucleotide polymorphism) ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΚΑΘ ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΩΝ ΚΑΙ ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΙΑΣ (Kupferminc, 2003) Ανε άρκεια ΑΤ ΚΑΘ ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ 1 ΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΚΑΘ ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ 2 ΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ Ανε άρκεια PC Ανε άρκεια PS APC-r ++ FV Leiden MTHFR C677T Υ εροµοκυστεϊναιµία G20210A Συνδυασµένη θροµβοφιλία Αντιφωσφολι ιδικό σύνδροµο σηµαίνει τεκµηριωµένη συσχέτιση Η λογική της διερεύνησης της θροµβοφιλίας στις καθ έξιν α οβολές στηρίζεται στο ενδεχόµενο θερα ευτικής υ οστήριξης των ασθενών, ώστε αυτές να καταφέρουν να ερατώσουν µε ε ιτυχία την ε όµενη κύηση. Πράγµατι, είναι ελκυστικό να υ οθέσει κανείς ότι η αντι ηκτική θερα εία (κυρίως µε LMWHs) µε ή χωρία ασ ιρίνη µ ορεί να έχει ικανο οιητικά α οτελέσµατα. 13

14 7). Ανοσολογικοί αράγοντες Οι ΕΑΑ µε ανοσολογικούς αθογενετικούς µηχανισµούς διακρίνονται σε αλλοάνοσες (80%) και αυτοάνοσες (3-5%). Α) Αλλοάνοσες ΕΑΑ Το κύηµα, δεδοµένου ότι φέρει γενετικά στοιχεία µητρικής και ατρικής ροέλευσης, α οτελεί για τον οργανισµό της εγκύου ένα «ηµιαλλοµόσχευµα», ένα µόσχευµα δηλαδή το ο οίο φέρει και στοιχεία διαφορετικά, ξένα ρος εκείνα του οργανισµού της µητέρας. Υ ό φυσιολογικές συνθήκες, το «ηµι-αλλοµόσχευµα» εγκαθίσταται στο τοίχωµα της µήτρας και ανα τύσσεται, χωρίς να ενεργο οιεί στο ανοσολογικό σύστηµα της εγκύου µηχανισµούς α όρριψής του, κάτι φαινοµενικά αντίθετο ρος τους κανόνες λειτουργίας του ανοσολογικού συστήµατος. Νεότερα δεδοµένα: Το ανοσολογικό σύστηµα της µητέρας αναγνωρίζει το «ηµιαλλοµόσχευµα» και εγείρει ειδική, µη βλα τική, όµως, για το έµβρυο και τον λακούντα, ανοσολογική α όκριση. Σηµείο «κλειδί» στην ειδική αυτή ανοσολογική α άντηση α οτελούν οι δοµές του λακούντα. Μηχανισµός α όρριψης: Αρχικά, εµφανίζεται µια αντίδραση α όρριψης κατά του κυήµατος τύ ου ΤΗ1, κατά την ο οία εκκρίνονται IL-2, IFN-γ, TNFα και η ο οία αντίδραση είναι χρήσιµη για την εγκατάσταση του κυήµατος. Σύντοµα, όµως, αυτή η αντίδραση µετατρέ εται σε ΤΗ2 α άντηση, ό ου εκκρίνονται IL-4, IL- 5, IL-6, IL-10, IL-12, IL-13, TGF-β κυτταροκίνες και άλλοι αυξητικοί αράγοντες. Η αντίδραση αυτή βοηθάει στην αύξηση του λακούντα και ροστατεύει το έµβρυο. Αδυναµία µεταστροφής της ΤΗ1 σε ΤΗ2 έχει ως α οτέλεσµα α όρριψη, δηλαδή α ώλεια του εµβρύου και αυξηµένες ανοσοϊστολογικές αντιδράσεις στον λακούντα, αρόµοιες µε εκείνες των µεταµοσχευµένων οργάνων. Οι αντιδράσεις αυτές χαρακτηρίζονται α ό αύξηση της ενεργο οίησης µηχανισµών ήξης και ινωδόλυσης, διήθηση των α οβαλλόµενων εµβρύων µε κυτταροτοξικά κύτταρα, αύξηση των ενεργο οιηµένων (CD3+, HLA DR+) T λεµφοκυττάρων και αύξηση των ΤΗ1 κυτταροκινών. ιάφοροι αράγοντες, ό ως το stress, λοιµώξεις, αυτοάνοσα νοσήµατα διατηρούν ή αυξάνουν την ΤΗ1 α άντηση και συµβάλλουν στην εµφάνιση ΕΑΑ. Ο ρόλος των ΝΚ κυττάρων Σηµαντικό ρόλο στους αρα άνω µηχανισµούς διαδραµατίζουν τα ΝΚ κύτταρα του φθαρτού. Τα ΝΚ κύτταρα διακρίνονται σε: CD3-, CD56+, CD16+ κυτταροτοξικά CD3-, CD56+, CD16- µη κυτταροτοξικά κύτταρα, τα ο οία εκκρίνουν ΤGFα Τα ΝΚ κύτταρα ενεργο οιούνται και λειτουργούν µέσω υ οδοχέων (διέγερσης ή καταστολής), οι ο οίοι υ άρχουν στα κύτταρα της τροφοβλάστης. Η ενεργο οίηση των ΝΚ κυττάρων οδηγεί, αναλόγως, σε ΤΗ1 ή ΤΗ2 α άντηση. 14

15 Η ΤΗ1 τύ ου ανοσοα άντηση, κυρίως σε το ικό ε ί εδο και ιδιαίτερα στον λακούντα, σχετίζεται µε τη δηµιουργία φλεγµονωδών α αντήσεων, έχει ως α οτέλεσµα την ενεργο οίηση του κυτταρικού σκέλους της ανοσιακής α άντησης και συσχετίζεται µε αυτόµατες εκτρώσεις, µη βιώσιµες κυήσεις και ε αναλαµβανόµενες ανε ιτυχείς συνεδρίες εξωσωµατικής γονιµο οίηση και γενικότερα µε ανα αραγωγική δυσχέρεια (Siu Cui and Gilman-Sachs, 2002). ΜΑΚΡΟΦΑΓΑ NK IL-12 IFN-α APC HLA II TCR CD4+ CD4- IFN-γ THO CD4+ TH1 Κυτταρική ενεργοποίηση Αυτοανοσία Υπερευαισθησία επιβραδυνόµενου τύπου ΙL-2 IFN-γ TNF Αντιγόνο CD4+ TH2 IL-4 IL-6 IL-10 IgE, IgG και άλλα αντισώµατα Σχήµα: Σχηµατική αράσταση των ανοσοα οκρίσεων των Τ βοηθητικών λεµφοκυττάρων τύ ου 1 (ΤΗ1) και τύ ου 2 (ΤΗ2) και συσχέτισή τους µε την ανα αραγωγή. APC = κυτταρο αρουσίαση αντιγόνων ΝΚ = φυσικό κυτταροκτόνο Τα ΝΚ κύτταρα του φθαρτού έχουν ως α οστολή, αφενός µεν τον έλεγχο της υ ερβολικής διείσδυσης της τροφοβλάστης, αφετέρου τον έλεγχο των το ικών λοιµώξεων. Εργαστηριακά ευρήµατα των ΝΚ κυττάρων Στις ΕΑΑ έχει αρατηρηθεί αύξηση του αριθµού των ενεργο οιηµένων CD69+ κυτταροτοξικών ΝΚ κυττάρων και ελάττωση των κατασταλτικών ΝΚ το ικά στο ενδοµήτριο. Αύξηση των κυτταροτοξικών ΝΚ στο εριφερικό αίµα της εγκύου. Η αύξηση αυτή φαίνεται να συσχετίζεται µε την αρουσία µολυσµατικών αραγόντων στο ενδοµήτριο, αλλά και στην εριφέρεια. Τέτοιοι µολυσµατικοί αράγοντες ρέ ει να αναζητώνται στο σ έρµα του άνδρα (HSVI, II, HHV5, HHV6, HHV7, HHV8, µυκό λασµα, χλαµύδια µε PCR). Ειδικά για τον κυτταροµεγαλοϊό (CMV ή HHV5), ρέ ει να τονιστεί ότι ταυτίζεται µε την αρουσία της αγγειακής συµφόρησης, θροµβώσεων και αιµορραγικών νεκρώσεων, ου συχνά αρατηρούνται στο υλικό α όξεσης, ύστερα α ό µια αλίνδροµη κύηση. 15

16 Β) Αυτοάνοσες ΕΑΑ Α οτελούν το Aυτοάνοσο Σύνδροµο Ανα αραγωγής (Reproductive autoimmune syndrome - RAS) και χαρακτηρίζονται α ό αυτοάνοσες αντιδράσεις, οι ο οίες ε ηρεάζουν την ανά τυξη του εµβρύου και του λακούντα. Το σύνδροµο RAS, µε βάση κλινικά και εργαστηριακά ευρήµατα, διακρίνεται σε: Σύνδροµο Α οτυχίας Ανα αραγωγής (Reproductive Autoimmune Failure Syndrome RAFS) Aντιφωσφολι ιδικό Σύνδροµο (Anti-phospholipid Syndrome APS) Aντιφωσφολι ιδικό Σύνδροµο Αρχικά το Aντιφωσφολι ιδικό Σύνδροµο θεωρήθηκε ως νόσος συστηµατικής θρόµβωσης. Η µεγάλη και ειδική συσχέτισή του µε ε ι λοκές της εγκυµοσύνης οδήγησαν στο χαρακτηρισµό του ως ένα σύνδροµο εγκυµοσύνης. Γενικά Οι α οβολές οι ο οίες εντάσσονται στα λαίσια του αντιφωσφολι ιδικού συνδρόµου, είναι οι λέον α οδεκτές ως ανοσολογικής αιτιολογίας α οβολές και α οτελούν το 7 25% των ΕΑΑ. Ορισµός Το Αντιφωσφολι ιδικό σύνδροµο (APS) είναι µια ολυσυστηµατική νόσος µε κυριαρχούντα χαρακτηριστικά φλεβικές και αρτηριακές θροµβώσεις µικρών αγγείων σε ο οιοδή οτε ιστό ή όργανο, αυτοάνοση θροµβο ενία, ε ανειληµµένες α οτυχίες κύησης (>3 αλλε άλληλες ρο ή εµβρυονικές α ώλειες ή 1 ανεξήγητους θανάτους εµβρύου >10 εβδοµάδων) και αρουσία αντισωµάτων έναντι φωσφολι ιδίων (antiphospholipid antidobies APA). Τι είναι τα φωσφολι ίδια: Είναι µια οµάδα αρνητικά φορτισµένων µορίων, η ο οία εριλαµβάνει: την καρδιολι ίνη τη φωσφατιδυλοσερίνη τη φωσφατιδυλαιθανολαµίνη τη φωσφατιδυλοινοσιτόλη τη φωσφατιδυλοχολίνη τη φωσφατοδυλογλυκερόλη το φωσφατιδικό οξύ Πως λειτουργούν τα φωσφολι ίδια: 1) Ως µόρια ροσκόλλησης, συγκρατώντας τα διαιρούµενα κύτταρα σε στενή ε αφή µεταξύ τους, διευκολύνοντας έτσι την τροφοβλαστική σύνταξη και την ανά τυξη του λακούντα. 2) Ως ηθµός για ουσίες α ό τη µητρική κυκλοφορία ρος το έµβρυο και αντιστρόφως, για ροϊόντα µεταβολισµού του εµβρύου ρος την κυκλοφορία της µητέρας. 16

17 Μηχανισµοί α ώλειας του κυήµατος Γενικά τα ΑΡΑ δηµιουργούν στην τροφοβλάστη, ου εκτίθεται στη µητρική κυκλοφορία, µια ε ιφάνεια ου ροάγει την ηκτικότητα. Προδιαθέτουν σε θροµβοφιλική νόσο µε οικίλους δυνατούς µηχανισµούς, ου µεταβάλλουν σηµαντικά τη λειτουργία της τροφοβλάστης ως εξής: Εµ οδίζουν το σχηµατισµό συγκυτίου και αρεµ οδίζουν τη διείσδυση της τροφοβλάστης στο µυοµήτριο. Ελαττώνουν την αραγωγή των ορµονών, ου σχετίζονται µε την κύηση. Παρεµβάλλονται στην αλληλε ίδραση αιµο εταλίων και ενδοθηλιακών κυττάρων (βλάβη αιµο εταλίων και ροσκόλλησή τους στο ενδοθήλιο, συσσώρευση και το ική θρόµβωση). Προκαλούν µεταβολή του λόγου θροµβοξάνης / ροστακυκλίνης, λόγω ελαττωµένης αραγωγής ροστακυκλίνης α ό τα ενδοθηλιακά κύτταρα. Η θροµβοξάνη, ου κυριαρχεί ροδιαθέτει σε συσσώρευση αιµο εταλίων και ενδοαγγειακή θρόµβωση. Αναστολή της ενεργο οίησης της ρωτεΐνης C σε ρωτείνη S ( αρεµ όδιση της ινωδολυτικής της δράσης). Συµµετοχή των αντιφωσφολι ιδικών αντισωµάτων (APA) στο µηχανισµό α όρριψης του κυήµατος Προσκόλληση κινινογόνων στη φωσφολι ιδική στιβάδα της µεµβράνης των αιµο εταλίων. Έτσι, ροκύ τει ένα «νεοαντιγόνο», ου οδηγεί σε σχηµατισµό ΑΡΑ. Αυτά µε τη σειρά τους συνδέονται µε το σύµ λεγµα αυτό και εξουδετερώνουν τη δράση των κινινογόνων, ου είναι η δέσµευση του υ οδοχέα της θροµβίνης. Τα φωσφολι ίδια λειτουργούν ως µόρια ροσκόλλησης µεταξύ των κυττάρων της τροφοβλάστης για το σχηµατισµό του συγκυτίου. Η φωσφατιδυλοσερίνη (PS) διαρκώς εκφράζεται στην τροφοβλάστη είναι το ιο συχνό α ό τα ΑΡΑ στην εσωτερική στιβάδα των κυτταρικών µεµβρανών και συµµετέχει στη φυσιολογική διαδικασία της κυτταρικής σύντηξης για το σχηµατισµό του συγκυτίου. Κάτω α ό φυσιολογικές συνθήκες µ ορεί να ροβάλλει στην εσωτερική ε ιφάνεια και έτσι να εκτίθεται στην ε ίδραση των ΑΡΑ, καθιστώντας το κύηµα ευάλωτο. Τα ΑΡΑ τότε µ ορούν να συνδέονται µε τα εξωτερικευµένα αυτά µόρια των PS και να ροκαλούν ατελή διαφορο οίηση και σύντηξη ή και α ευθείας βλάβη στην τροφοβλάστη. Έχουν τη δυνατότητα να οδηγήσουν σε θρόµβωση το τµήµα της µητρικής κυκλοφορίας, ου ε αλείφεται α ό τροφοβλαστικά κύτταρα. Τα ΑΡΑ ακόµη µ ορούν να αρεµβαίνουν στη µετάδοση µηνύµατος στην τροφοβλάστη και να αρεµ οδίζουν την αραγωγή ορµονών α ό τη συγκυτιοτροφοβλάστη. Η µετάδοση αυτή του µηνύµατος για την αραγωγή ορµονών γίνεται µέσω της φωσφολι άσης C και της ρωτεϊνικής κινάσης C ή µέσω της ορµόνης ου α ελευθερώνει 17

18 γοναδοτρο ίνη. Η δράση της ρωτεϊνικής κινάσης C εξαρτάται α ό τα φωσφολι ίδια και ειδικά α ό την PS. Ποια είναι τα αντιφωσφολι ιδικά αντισώµατα (ΑΡΑ): Αντι ηκτικό Λύκου (Lupus Anticoagulant LA ή LAC). Αντισώµατα κατά καρδιολι ίνης (CardioLipine Cl). Αντισώµατα κατά φωσφατιδυλοσερίνης (Phosphatidylsevine P). Αντισώµατα κατά φωσφατιδυλαιθανολαµίνης (Phosphatidylethanolamine PE). Αντισώµατα κατά φωσφατιδυλοινοσιτόλης (Phosphatidylinositol PL) Αντισώµατα κατά φωσφατιδυλοχολίνης (Phosphatidylcholine PC). Αντισώµατα κατά φωσφατοδυλογλυκερόλης (Phosphatidylglycerd PG). Αντισώµατα κατά φωσφατιδικού οξέος (Phosphate Acid PA). Το αντι ηκτικό του λύκου (LA) είναι µια ανοσοσφαιρίνη τύ ου IgG ή και IgM. Το όνοµα ου του α οδόθηκε είναι αρα λανητικό για τους εξής λόγους: ρώτον, ότι αρόλο ου α οκαλείται αντι ηκτικό συχνά συνδέεται µε θροµβοεµβολικά φαινόµενα και δεύτερον, συχνά ανιχνεύεται σε ασθενείς ου δεν άσχουν α ό Συστηµατικό Ερυθηµατώδη Λύκο. Αξιολόγηση α οτελεσµάτων Για τα αντικαρδιολι ινικά αντισώµατα (ACA), θετικές τιµές θεωρούνται για κάθε ισότυ ο αντίστοιχα > 20GPL, >20 MPL, >30APL. Είναι ε ιβεβληµένο οι τιµές να εκφράζονται µε ηµι οσοτικό τρό ο, ως αρνητικές, οριακές, θετικές και έντονα θετικές. Πρέ ει το θετικό α οτέλεσµα να ε ιβεβαιώνεται σε 6-8 εβδοµάδες. Σύµφωνα µε µελέτες αρκετών ερευνητών, για τη διερεύνηση γυναικών µε α οβολές έχει αξία η εκτέλεση ενός άνελ AΡA (CL, PI, PG, PS, PE, PC) αντισωµάτων και όχι µόνο των CL (Yetman and Kuttech, 1996). Κλινικά και εργαστηριακά κριτήρια για τη διάγνωση του RΑFS Τουλάχιστον 1 κλινικό και 2 ιάγνωση εργαστηριακά κριτήρια. Ε ειδή τα ΑΡΑ µ ορεί να είναι αροδικά θετικά και σε φυσιολογικά άτοµα, η εξέταση ρέ ει να ε αναληφθεί σε 6 εβδοµάδες. Κλινικά κριτήρια Ανα αραγωγή Ε ανειληµµένες α οτυχίες ανα αραγωγής, ελαττωµένη ανά τυξη του εµβρύου (intrauterine growth retardation IUGR), ενδοµητρίωση, σοβαρή ροεκλαµψία, α οκόλληση του λακούντα, ανεξήγητη στειρότητα. Εργαστηριακά κριτήρια Αντι ηκτικό Λύκου (LAC) Παράταση δοκιµασιών ήξης, ου δε 18

19 διορθώνεται µε λάσµα, αλλά µε ερίσσεια φωσφολι ιδίων. Αντιφωσφολι ιδικά αντισώµατα (ACA) Γαµµα άθεια ΑΝΑ Οργανοειδικά αυτοαντισώµατα Τάξης IgG κυρίως, αλλά και IgM ή IgA. Πολυκλωνική, κυρίως IgM, αλλά και IgG ή IgA. Και κατά ιστονών. Αντιθυρεοειδικά και ASMA. Θερα ευτική αντιµετώ ιση Το υψηλό οσοστό α ώλειας του κυήµατος σε γυναίκες µε ΑΡΑ οδήγησε στην ανάγκη θερα είας τους και έτσι η ε ιβίωση των εµβρύων βελτιώνεται ουσιαστικά. Ακόµη, η καλή διαγνωστική ροσέγγιση οδηγεί στην α οτελεσµατικότερη θερα ευτική αντιµετώ ιση. Οι θερα είες ου έχουν εφαρµοστεί βασίζονται στη διόρθωση των αθογενετικών µηχανισµών, ου ροκάλεσαν την α ώλεια του κυήµατος: 1) τα στεροειδή και η ενδοφλέβια χορήγηση ανοσοσφαιρίνης (IVIG) καταστέλλουν το ανοσιακό σύστηµα και την αραγωγή αντισωµάτων. 2) Η η αρίνη και άλλα αντι ηκτικά θεωρείται ότι ροφυλάσσουν α ό θροµβώσεις την εµβρυοµητρική κυκλοφορία. Ακόµη, η χαµηλή ηµερήσια δόση ακετυλοσαλικυλικού οξέος (LDA mg) µ ορεί να βελτιώσει την αιµατική ροή στον λακούντα, ελαττώνοντας το λόγο θροµβοξάνης / ροστακυκλίνης. ιάφορες ολυκεντρικές µελέτες δείχνουν καλά οσοστά ε ιτυχίας µε συνδυασµό η αρίνης / ασ ιρίνης και ρενιζολόνης / ασ ιρίνης. Παρόλο ου και τα δυο θερα ευτικά ρωτόκολλα έχουν αρόµοια οσοστά ε ιτυχίας, κά οιες ε ι λοκές, ό ως ροεκλαµψία και ρώιµη ρήξη υµένων, αρουσιάζονται συχνότερα στο σχήµα ρενιζολόνης / ασ ιρίνης. Για το λόγο αυτό, ροτιµάται η χρήση η αρίνης / ασ ιρίνης σαν ρωταρχικό σχήµα, εφόσον και λιγότερες ε ι λοκές έχουν και δυνητικά µειώνουν τον κίνδυνο για θροµβοεµβολικά ε εισόδια. Η έναρξη και η διάρκεια της αντι ηκτικής αγωγής εξαρτάται α ό το ιστορικό και τη βαρύτητα της ερί τωσης. Το σύνηθες σχήµα είναι αντι ηκτική αγωγή (η αρίνη / ασ ιρίνη) µόλις θετικο οιηθεί το τεστ κύησης και ως το τέλος της εγκυµοσύνης. Γυναίκες µε διαγνωσµένο αντιφωσφολι ιδικό σύνδροµο ρέ ει να ακολουθούν ρογεννητικές συµβουλευτικές συνεδρίες, σχετικά µε τους κινδύνους α ώλειας του κυήµατος, ροεκλαµψία, κακή ανά τυξη του εµβρύου, ρόωρο τοκετό, καισαρική τοµή και θροµβώσεις. 19

20 ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ ΦΛΕΒΙΚΗΣ ΘΡΟΜΒΟΕΜΒΟΛΗΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΦΛΕΒΙΚΗΣ ΘΡΟΜΒΟΕΜΒΟΛΗΣ ΗΛΙΚΙΑ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΙΡΣΩ ΕΙΣ ΦΛΕΒΕΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΘΡΟΜΒΩΤΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟ ΙΟ ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΙΑ ΑΛΛΕΣ ΘΡΟΜΒΩΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΥΗΣΗ, ΛΟΧΕΙΑ ΑΚΙΝΗΣΙΑ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ Στο γενικό ληθυσµό: < 40 ετών κίνδυνος 1/ ετών κίνδυνος /1000 >80 ετών κίνδυνος 1/100 3x κίνδυνος αν υ άρχει αχυσαρκία (δείκτης σωµατικής µάζας >= 30Kg/m 2 ) 1,5x κίνδυνος έ ειτα α ό χειρουργική ή ορθο εδική ε έµβαση Ο κίνδυνος είναι µικρότερος αν έχει γίνει ε έµβαση στις φλέβες Ποσοστό 5% /έτος, αυξάνεται µε ε εµβάσεις Χαµηλοί αναστολείς ήξης (αντιθροµβίνη, ρωτεΐνες C, S) Αναστολή στη δράση της ενεργο οιηµένης ρωτεΐνης C Υψηλοί αράγοντες ήξης (I, II, VIII, IX, XI) Αντιφωσφολι ιδικό σύνδροµο Υψηλά ε ί εδα οµοκυστείνης Εγκυµοσύνη 7x κίνδυνος στο γενικό ληθυσµό Καρδιακή ανε άρκεια Εγκεφαλικό Οξεία λοίµωξη Αντισυλλη τικά, raloxifene, tamoxifen 3x κίνδυνος Υψηλή δόση ουσιών µε ροεµµηνοριακή δράση 6x κίνδυνος 10x κίνδυνος Κλινήρης > 3 µέρες, αράλυση 10x κίνδυνος και αυξάνεται µε τη διάρκεια Οξύ τραύµα, ασθένεια ή χειρουργική ε έµβαση 10x κίνδυνος 2x κίνδυνος στο γενικό ληθυσµό 20

ΧΡΩΜΟΣΩΜΙΚΕΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ

ΧΡΩΜΟΣΩΜΙΚΕΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ ΧΡΩΜΟΣΩΜΙΚΕΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ Σύνδροµο Down Το σύνδροµο Down είναι µια γενετική ανωµαλία ου εριλαµβάνει συνδυασµό χαρακτηριστικών, ό ως νευµατική καθυστέρηση, συγκεκριµένα χαρακτηριστικά ροσώ ου και συχνά καρδιακά

Διαβάστε περισσότερα

Συνήθης εργαστηριακός έλεγχος α οβολών σελ. 9 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΙΑΤΡΟΙ: ΡΑΝΙΑ ΑΝΤ. ΣΟΥΛΤΟΥΚΗ ΕΛΕΝΑ Ι. ΛΑΜΠΡΟΝΙΚΟΥ

Συνήθης εργαστηριακός έλεγχος α οβολών σελ. 9 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΙΑΤΡΟΙ: ΡΑΝΙΑ ΑΝΤ. ΣΟΥΛΤΟΥΚΗ ΕΛΕΝΑ Ι. ΛΑΜΠΡΟΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή Αίτια σελ. 3 Γενετικοί αράγοντες σελ. 4 Ανατοµικοί αράγοντες σελ. 4 Λοιµώδεις αράγοντες σελ. 4 Ενδοκρινολογικοί αράγοντες σελ. 5 Μεταβολικοί αράγοντες σελ. 5 Θροµβοφιλία σελ. 5 Χρωµοσωµικές

Διαβάστε περισσότερα

Η ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΊΑ ΕΊΝΑΙ ΕΠΙΚΊΝΔΥΝΗ ΓΙΑ ΕΣΆΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΈΜΒΡΥΟ ΣΑΣ

Η ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΊΑ ΕΊΝΑΙ ΕΠΙΚΊΝΔΥΝΗ ΓΙΑ ΕΣΆΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΈΜΒΡΥΟ ΣΑΣ Η ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΊΑ ΕΊΝΑΙ ΕΠΙΚΊΝΔΥΝΗ ΓΙΑ ΕΣΆΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΈΜΒΡΥΟ ΣΑΣ Alexander Kofinas, MD Director Associate Professor Clinical Obstetrics and Gynecology Cornell University, College of Medicine www.kofinasperinatal.org

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΛΗΜΜΕΝΩΝ ΑΠΟΒΟΛΩΝ

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΛΗΜΜΕΝΩΝ ΑΠΟΒΟΛΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΕΠΑΝΕΙΛΗΜΜΕΝΩΝ ΑΠΟΒΟΛΩΝ Σ. ΔΕΝΔΡΙΝΟΣ ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Β ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ-ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΟΡΙΣΜΟΣ 2 ή 3 αποβολές προ των 20 wks ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΙΑ. Αθηνά Μούγιου Αιματολόγος ΠΓΝΠ

ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΙΑ. Αθηνά Μούγιου Αιματολόγος ΠΓΝΠ ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΙΑ Αθηνά Μούγιου Αιματολόγος ΠΓΝΠ 25-02-2016 Χρόνια αιμοστατική διαταραχή Πολυπαραγοντικό φαινόμενο Επιπλοκές και υποτροπές Νοσηρότητα και θνητότητα Φλεβική ή αρτηριακή Θρόμβωση: Διαταραχή του

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΜΟ ΙΑΓΝΩΣΗ ΤΜΗΜΑ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΑΙΜΟ ΙΑΓΝΩΣΗ ΤΜΗΜΑ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Εργαστηριακά Νέα ΑΙΜΟ ΙΑΓΝΩΣΗ ΤΜΗΜΑ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Λάρισα /0/008 Αγα ητέ συνάδελφε, Είναι γνωστό ότι η ε ιλογή της αντισυλλη τικής µεθόδου, είναι για κάθε γυναίκα εξατοµικευµένη και σχετίζεται µε το

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΣ. ΣΙΔΕΡΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 6, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 115 27, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ: 210 7777.654, FAX

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΣ. ΣΙΔΕΡΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 6, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ 115 27, ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ: 210 7777.654, FAX ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Μικροβιολογικό & Ερευνητικό Εργαστήριο Καθ έξιν Αποβολές Οι καθ 'έξιν αποβολές είναι μια ασθένεια σαφώς διακριτή από τη στειρότητα, και που ορίζεται ως δύο ή περισσότερες αποτυχημένες

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΕ ΘΥΡΕΟΕΙ ΙΚΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ, ΥΠΕΡΑΝΤΙ ΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙ ΙΣΜΟ.

Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΕ ΘΥΡΕΟΕΙ ΙΚΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ, ΥΠΕΡΑΝΤΙ ΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙ ΙΣΜΟ. Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΕ ΘΥΡΕΟΕΙ ΙΚΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ, ΦΛΕΓΜΟΝΗ ΤΩΝ ΑΕΡΑΓΩΓΩΝ ΚΑΙ ΒΡΟΓΧΙΚΗ ΥΠΕΡΑΝΤΙ ΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙ ΙΣΜΟ Παναγιώτης Λυµ ερό ουλος, 1 Μελ οµένη

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 15 (Ιατρική Γενετική) Προγεννητική διάγνωση

Κεφάλαιο 15 (Ιατρική Γενετική) Προγεννητική διάγνωση Κεφάλαιο 15 (Ιατρική Γενετική) Προγεννητική διάγνωση Η προγεννητική διάγνωση Ενδείξεις: -Προχωρημένη ηλικία μητέρας (πιο συχνό: σύνδρομο Down) -Προγενέστερο παιδί με de novo χρωμοσωμική ανωμαλία -Ύπαρξη

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Καθ' έξιν Αποβολών

Τμήμα Καθ' έξιν Αποβολών Τμήμα Καθ' έξιν Αποβολών Αν. Καθηγητής Σ. Δενδρινός 1 / 7 Το Τμήμα Επανειλημμένων Αποβολών αποτελεί ειδικό Τμήμα της Β Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών με αντικείμενο τη

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος θρομβοφιλίας: πρακτικές οδηγίες για τον παθολόγο

Έλεγχος θρομβοφιλίας: πρακτικές οδηγίες για τον παθολόγο Έλεγχος θρομβοφιλίας: πρακτικές οδηγίες για τον παθολόγο Δηλώνω ότι δεν έχω (προσωπικά ή ως μέλος εργασιακής/ερευνητικής ομάδας) ή μέλος της οικογένειάς μου οποιοδήποτε οικονομικό ή άλλου είδους όφελος

Διαβάστε περισσότερα

Πραγματοποιείται έλεγχος για την ανίχνευση των κύριων μεταλλάξεων των γονιδίων:

Πραγματοποιείται έλεγχος για την ανίχνευση των κύριων μεταλλάξεων των γονιδίων: ΓΕΝΕΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΙΑΣ Πραγματοποιείται έλεγχος για την ανίχνευση των κύριων μεταλλάξεων των γονιδίων: 1) του Παράγοντα-V (Leiden) 1691A πήξης αίματος, 2) της προθρομβίνης (Παράγοντας ΙΙ-20210A),

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΙΑ. ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΚΑΡΥΔΑ Επιμελήτρια Α Αιματολογικού Εργαστηρίου ΓΝΑ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ»

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΙΑ. ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΚΑΡΥΔΑ Επιμελήτρια Α Αιματολογικού Εργαστηρίου ΓΝΑ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΙΑ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΚΑΡΥΔΑ Επιμελήτρια Α Αιματολογικού Εργαστηρίου ΓΝΑ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΙΑ Σήμερα ο όρος θρομβοφιλία χρησιμοποιείται για να δηλώσει την τάση για θρόμβωση:

Διαβάστε περισσότερα

αμινοξύ. Η αλλαγή αυτή έχει ελάχιστη επίδραση στη στερεοδιάταξη και τη λειτουργικότητα της πρωτεϊνης. Επιβλαβής

αμινοξύ. Η αλλαγή αυτή έχει ελάχιστη επίδραση στη στερεοδιάταξη και τη λειτουργικότητα της πρωτεϊνης. Επιβλαβής Κεφάλαιο 6: ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ -ΘΕΩΡΙΑ- Μεταλλάξεις είναι οι αλλαγές που συμβαίνουν στο γενετικό υλικό ενός οργανισμού, τόσο σε γονιδιακό επίπεδο (γονιδιακές μεταλλάξεις) όσο και σε χρωμοσωμικό επίπεδο (χρωμοσωμικές

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΕΦΟΣ Θ.

ΣΤΕΦΟΣ Θ. Επηρεάζει την αύξηση του βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης Επηρεάζει τη μακροχρόνια διατήρηση των προσληφθέντων κιλών κατά τη διάρκεια της κύησης (5-9μήνες) Επηρεάζει την εμφάνιση παχυσαρκίας σε γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

Κύηση και συγγενείς καρδιοπάθειες. Στέλλα Μπρίλη Α! Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών

Κύηση και συγγενείς καρδιοπάθειες. Στέλλα Μπρίλη Α! Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών Κύηση και συγγενείς καρδιοπάθειες Στέλλα Μπρίλη Α! Καρδιολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών Αιµοδυναµικές αλλαγές κατά την εγκυµοσύνη Όγκος αίµατος 30-50% Μέγιστο 20-24 εβδ Όγκος παλµού Καρδιακή Συχνότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΚΌΛΛΗΣΗ ΠΛΑΚΟΎΝΤΑ

ΑΠΟΚΌΛΛΗΣΗ ΠΛΑΚΟΎΝΤΑ ΑΠΟΚΌΛΛΗΣΗ ΠΛΑΚΟΎΝΤΑ Παθοφυσιολογία, Διάγνωση και Αντιμετώπιση Alexander Kofinas, MD Director Kofinas Perinatal Associate Professor Clinical Obstetrics and Gynecology Cornell University, College of Medicine

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6: Μεταλλάξεις

Κεφάλαιο 6: Μεταλλάξεις Κεφάλαιο 6: Μεταλλάξεις ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝ 1. Τι ονομάζονται μεταλλάξεις και ποια τα κυριότερα είδη τους; 2. Ποιες οι διαφορές μεταξύ γονιδιακών και χρωμοσωμικών μεταλλάξεων; 3. Οι μεταλλάξεις στα σωματικά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΕΣ ΧΡΩΜΟΣΩΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΕΣ ΧΡΩΜΟΣΩΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΕΣ ΧΡΩΜΟΣΩΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ 1) ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ ΣΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΤΩΝ ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΩΝ ΕΥΠΛΟΕΙΔΙΑ: ΚΑΘΕ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΟ ΤΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ Ν (ΑΠΛΟΕΙΔΕΣ ΓΟΝΙΔΙΩΜΑ) 3Ν ΑΥΘΟΡΜΗΤΕΣ ΑΠΟΒΟΛΕΣ 4Ν τριπλοειδία Α) Γονιμοποίηση ωαρίου

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι. gr

Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι.  gr Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κατά τη διάρκεια υποσιτισµού ή βαριάς µη θυρεοειδικής νόσου, παρατηρούνται µεταβολές των επιπέδων των θυρεοειδικών ορµονών στο αίµα, που

Διαβάστε περισσότερα

Παραγωγή, απομόνωση και καθαρισμός της φαρμακευτικής πρωτεΐνης.

Παραγωγή, απομόνωση και καθαρισμός της φαρμακευτικής πρωτεΐνης. ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2004 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 1 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1o 1. δ 2. β 3. β 4. γ 5. δ ΘΕΜΑ 2o 1. Σχολικό βιβλίο, σελ.

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια στη Χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών στο Νοσοκοµείο

Ασφάλεια στη Χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών στο Νοσοκοµείο Ασφάλεια στη Χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών στο Νοσοκοµείο Κλινικό Φροντιστήριο ιάρκεια: 360 Συµµετέχοντες: 45 I. Ασφαλείς χειρισµοί εριφερικού & κεντρικού φλεβικού καθετήρα. Εκ αιδευτές: Κωσταντούδης Αντώνιος,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Τα γονίδια Ι Α και i που καθορίζουν τις ομάδες αίματος: Α. είναι ατελώς επικρατή Β. είναι συνεπικρατή

Διαβάστε περισσότερα

25. RHESUS (Rh) ANOΣΟΠΟΙΗΣΗ

25. RHESUS (Rh) ANOΣΟΠΟΙΗΣΗ Η Rh ανοσοποίηση οφείλεται σε εμβρυο-μητρική μετάγγιση (ΕΜΜ), όπου ποσότητα Rh θετικού εμβρυϊκού αίματος εισέρχεται στη μητρική κυκλοφορία Rh αρνητικής εγκύου και δημιουργούνται αντισώματα κατά του παράγοντα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΕΙΔΟΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΗΣ Οικογενή υπερχοληστερολαιμία Αυτοσωμική επικρατής κληρονομικότητα Σχετίζεται με αυξημένο

Διαβάστε περισσότερα

Ο αράγοντας ροσω ικότητα στην ανθεκτικότητα στη γνωσιακή συµ εριφοριστική ψυχοθερα εία

Ο αράγοντας ροσω ικότητα στην ανθεκτικότητα στη γνωσιακή συµ εριφοριστική ψυχοθερα εία ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Ο αράγοντας ροσω ικότητα στην ανθεκτικότητα στη γνωσιακή συµ εριφοριστική ψυχοθερα εία Γιώργος Ευσταθίου 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γνωσιακών Ψυχοθερα ειών,

Διαβάστε περισσότερα

Θρομβοφιλία. (παθολογική. αιμόσταση). Ο όρος θρομβοφιλία σχετίζεται με επαναλαμβανόμενα ή υποτροπιάζοντα επεισόδια θρομβώσεων (αρτηριακών

Θρομβοφιλία. (παθολογική. αιμόσταση). Ο όρος θρομβοφιλία σχετίζεται με επαναλαμβανόμενα ή υποτροπιάζοντα επεισόδια θρομβώσεων (αρτηριακών «ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΑΝΑΣΤΟΛΕΩΝ ΤΗΣ ΠΗΞΗΣ ΣΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩ Η ΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ ΙΙ» Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ Βιοχημικό Εργαστήριο, Αιματολογικό Τμήμα Μικροβιολογικού Εργαστηρίου Θυσιάδου Κ, Ραπτάκη

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Βιολογίας. Β Τετράμηνο. Θέμα: Προγεννητικός Έλεγχος (Κεφάλαιο 12) Ονοματεπώνυμο: Κ. Κυριακή Τμήμα: Α2 Καθηγητής: κ.

Εργασία Βιολογίας. Β Τετράμηνο. Θέμα: Προγεννητικός Έλεγχος (Κεφάλαιο 12) Ονοματεπώνυμο: Κ. Κυριακή Τμήμα: Α2 Καθηγητής: κ. Εργασία Βιολογίας Β Τετράμηνο Θέμα: Προγεννητικός Έλεγχος (Κεφάλαιο 12) Ονοματεπώνυμο: Κ. Κυριακή Τμήμα: Α2 Καθηγητής: κ.πιτσιλαδής Βασίλης Τι είναι ο προγεννητικός έλεγχος; Ο προγεννητικός έλεγχος αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ- ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Δρ. Ε.Τρακάκης

ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ- ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Δρ. Ε.Τρακάκης ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ- ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Δρ. Ε.Τρακάκης Οι ανιχνευτικές εξετάσεις (screening test) έχουν ευρεία εφαρμογή και μεγάλη πρακτική χρησιμότητα στον προγεννητικό έλεγχο. Ο προγεννητικός έλεγχος

Διαβάστε περισσότερα

Αντιφωσφολιπιδικό Σύνδρομο

Αντιφωσφολιπιδικό Σύνδρομο 10 η Ημερίδα Ελληνικής Εταιρίας Αιμαφαίρεσης Αντιφωσφολιπιδικό Σύνδρομο Δημήτριος Ε. Μπούτσης Διευθυντής Αιματολογικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών Ορισμός Αντιφωσφολιπιδικού Συνδρόμου Αρτηριακή

Διαβάστε περισσότερα

Χρωμοσωματικές ανωμαλίες

Χρωμοσωματικές ανωμαλίες Χρωμοσωματικές ανωμαλίες ΧΡΩΜΟΣΩΜΙΚΕΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ ΕΥΘΥΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ: 50% ΤΩΝ ΑΥΘΟΡΜΗΤΩΝ ΑΠΟΒΟΛΩΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ 60 ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ~0.7% ΤΩΝ ΒΡΕΦΩΝ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟ 2 % ΤΩΝ ΚΥΗΣΕΩΝ ΜΗΤΕΡΩΝ ΑΝΩ ΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονες μεθοδολογίες μοριακής βιολογίας και γενετικής στη γυναικολογία

Σύγχρονες μεθοδολογίες μοριακής βιολογίας και γενετικής στη γυναικολογία ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΕΣ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ - ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ Σύγχρονες μεθοδολογίες μοριακής βιολογίας και γενετικής στη γυναικολογία ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΕΛΕΝΗ, Ph.D. Λέκτορας Εργαστήριο Βιολογίας, Ιατρική Σχολή Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές των αιμοσφαιρινών Συνηθέστερη μονογονιδιακή διαταραχή στους ανθρώπους Το 5% του πληθυσμού είναι φορείς γονιδίων για κλινικώς σημαντικές

Διαταραχές των αιμοσφαιρινών Συνηθέστερη μονογονιδιακή διαταραχή στους ανθρώπους Το 5% του πληθυσμού είναι φορείς γονιδίων για κλινικώς σημαντικές 1 Διαταραχές των αιμοσφαιρινών Συνηθέστερη μονογονιδιακή διαταραχή στους ανθρώπους Το 5% του πληθυσμού είναι φορείς γονιδίων για κλινικώς σημαντικές διαταραχές της αιμοσφαιρίνης 2 Αποτελείται από δύο α

Διαβάστε περισσότερα

Α. Μούγιου Αιματολόγος ΠΓΝΠ

Α. Μούγιου Αιματολόγος ΠΓΝΠ Α. Μούγιου Αιματολόγος ΠΓΝΠ 7-3-2014 Κληρονομικές διαταραχές πρωτογενούς αιμόστασης Νόσος von Willebrand (vwd) Θρομβασθένειες Κληρονομικές διαταραχές πηκτικού μηχανισμού Αιμορροφιλία Α, Β, C Γενετικός

Διαβάστε περισσότερα

29. ΘΡΟΜΒΟΕΜΒΟΛΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ

29. ΘΡΟΜΒΟΕΜΒΟΛΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ 29. ΘΡΟΜΒΟΕΜΒΟΛΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Η θρομβοεμβολική νόσος επιπλέκει 1/500-2000 κυήσεις. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος στη λοχεία. Τα αέρια αίματος δεν θεωρούνται ευαίσθητη ή ειδική εξέταση για

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1ο ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ηµιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη λέξη ή τη φράση,

Διαβάστε περισσότερα

Κληρονομικές διαταραχές αιμόστασης και Θρομβοφιλία

Κληρονομικές διαταραχές αιμόστασης και Θρομβοφιλία Κληρονομικές διαταραχές αιμόστασης και Θρομβοφιλία Α. Μούγιου Αιματολόγος ΠΓΝΠ 27-02-2015 Κληρονομικές αιμορραγικές διαταραχές αιμόστασης Κληρονομικές διαταραχές πρωτογενούς αιμόστασης Νόσος von Willebrand

Διαβάστε περισσότερα

12. ΚΑΘ ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ

12. ΚΑΘ ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ 12. ΚΑΘ ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ Καθ έξιν αποβολές ορίζονται ως η απώλεια τριών ή περισσοτέρων διαδοχικών κυήσεων. Καθ έξιν αποβολές είναι μια ετερογενής κατάσταση που έχει πολλά πιθανά αίτια, ενώ πολλοί παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

«β-μεσογειακή αναιμία: το πιο συχνό μονογονιδιακό νόσημα στη χώρα μας»

«β-μεσογειακή αναιμία: το πιο συχνό μονογονιδιακό νόσημα στη χώρα μας» Εργαστήριο Κυτταρογενετικής ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» «β-μεσογειακή αναιμία: το πιο συχνό μονογονιδιακό νόσημα στη χώρα μας» Ζαχάκη Σοφία - Ουρανία Βιολόγος, MSc, PhD β μεσογειακή αναιμία Η θαλασσαιμία ή νόσος

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχοκοινωνικοί και εξελικτικοί αράγοντες στην HIV λοίµωξη

Ψυχοκοινωνικοί και εξελικτικοί αράγοντες στην HIV λοίµωξη Ψυχοκοινωνικοί και εξελικτικοί αράγοντες στην HIV λοίµωξη Αθήνα, 28-11-2014 26 ο Πανελλήνιο Συνέδριο AIDS Χαντζαρά Βασιλική Παιδοψυχίατρος - /ντρια Ε.Σ.Υ Παν/κή Παιδοψυχιατρική Κλινική Νοσ/µειο Παίδων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΑΜΠΑΤΣΙΑΣ ΛΑΜΠΡΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ-ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ

ΜΠΑΜΠΑΤΣΙΑΣ ΛΑΜΠΡΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ-ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΚΑΘ` ΕΞΙΝ ΑΠΟΒΟΛΕΣ (πληροφορίες για το κοινό σύμφωνα με το Βρετανικό κολλέγιο μαιευτήρωνγυναικολόγων) για περισσότερες πληροφορίες η γυναίκα πρέπει να συμβουλεύεται το γυναικολόγο της. ΓΕΝΙΚΑ Αποβολή είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΊΔΑ ΤΗΣ ΙΕΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ. Μαλτέζος Ιωάννης

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΊΔΑ ΤΗΣ ΙΕΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ. Μαλτέζος Ιωάννης ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΊΔΑ ΤΗΣ ΙΕΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ Μαλτέζος Ιωάννης Κληρονομικότητα Το σώμα μας αποτελείται από εκατομμύρια κύτταρα εκ των οποίων τα περισσότερα εξ αυτών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΑΝΟΣΟΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ: Ενεργοποίηση των Τ κυττάρων από τους µικροοργανισµούς. Οι φάσεις των Τ κυτταρικών απαντήσεων

ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΑΝΟΣΟΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ: Ενεργοποίηση των Τ κυττάρων από τους µικροοργανισµούς. Οι φάσεις των Τ κυτταρικών απαντήσεων ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΑΝΟΣΟΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ: Ενεργοποίηση των Τ κυττάρων από τους µικροοργανισµούς Οι φάσεις των Τ κυτταρικών απαντήσεων Αναγνώριση του αντιγόνου και συνδιέγερση Αναγνώριση πεπτιδίων συνδεδεµένων µε το

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 1 ΙΟΥΛΙΟΥ 2004 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 1 ΙΟΥΛΙΟΥ 2004 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 1 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 1 ΙΟΥΛΙΟΥ 2004 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1ο 1. β 2. γ 3. α 4. γ 5. δ ΘΕΜΑ 2ο 1. Σχολικό

Διαβάστε περισσότερα

H.Q.A.A. Α. Ι.Π. ιασφάλιση Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Οδηγός εφαρµογής της διαδικασίας Εσωτερικής Αξιολόγησης

H.Q.A.A. Α. Ι.Π. ιασφάλιση Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Οδηγός εφαρµογής της διαδικασίας Εσωτερικής Αξιολόγησης ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Α. Ι.Π. ΑΡΧΗ ΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ HELLENIC REPUBLIC H.Q.A.A. HELLENIC QUALITY ASSURANCE AGENCY FOR HIGHER EDUCATION ιασφάλιση Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση Οδηγός

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα»

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Παρακάτω θα αναφερθούμε χωριστά στις επιπτώσεις και την αντιμετώπιση (α) του

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΕς ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΚΕΣ

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΕς ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΚΕΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΕς ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕς ΑΙΜΟΣΤΑΣΗΣ Α. Μούγιου Αιματολόγος ΠΓΝΠ 17-03-2017 ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΙΜΟΣΤΑΣΗΣ Κληρονομικές διαταραχές πρωτογενούς αιμόστασης Νόσος von Willebrand

Διαβάστε περισσότερα

ANOΣΟΓΗΡΑΝΣΗ. Ιωάννα Οικονοµίδου. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Πανεπιστηµίου Αθηνών

ANOΣΟΓΗΡΑΝΣΗ. Ιωάννα Οικονοµίδου. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Πανεπιστηµίου Αθηνών ANOΣΟΓΗΡΑΝΣΗ Ιωάννα Οικονοµίδου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Πανεπιστηµίου Αθηνών Το ανοσιακό σύστηµα θεωρείται αποφασιστικός παράγοντας για την διατήρηση της υγείας και την επιβίωση στους ηλικιωµένους

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΑΙ ΙΩΝ ΣΤΟ ΠΑΙ ΙΚΟ ΣΤΑΘΜΟ

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΑΙ ΙΩΝ ΣΤΟ ΠΑΙ ΙΚΟ ΣΤΑΘΜΟ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΑΙ ΙΩΝ ΣΤΟ ΠΑΙ ΙΚΟ ΣΤΑΘΜΟ Η ρώτη µέρα του αιδιού στον αιδικό σταθµό ή το νη ιαγωγείο συνε άγεται συνήθως τον ρώτο α οχωρισµό του α ό τα ρόσω α φροντίδας και κυρίως τη µητέρα και συχνά σηµαδεύεται

Διαβάστε περισσότερα

Κληρονοµικά νοσήµατα και καταστάσεις που οφείλονται σε γονιδιακές µεταλλάξεις

Κληρονοµικά νοσήµατα και καταστάσεις που οφείλονται σε γονιδιακές µεταλλάξεις Κληρονοµικά νοσήµατα και καταστάσεις που οφείλονται σε γονιδιακές µεταλλάξεις ΤΡΟΠΟΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΩΝ ΝΟΣΩΝ ΑΥΤΟΣΩΜΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣ ΑΥΤΟΣΩΜΙΚΗ ΥΠΟΛΕΙΠΟΜΕΝΗ ΦΥΛΟΣΥΝ ΕΤΗ ΥΠΟΛΕΙΠΟΜΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Ως φορείς κλωνοποίησης χρησιμοποιούνται:

ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Ως φορείς κλωνοποίησης χρησιμοποιούνται: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΧΕΙΜΕΡΙΝΑ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04/03/12 ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Ως φορείς κλωνοποίησης

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρονική Έρευνα Ικανοποίησης Χρηστών Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων

Ηλεκτρονική Έρευνα Ικανοποίησης Χρηστών Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων 2 ΜΟΝΑ Α ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ ΕΡΕΥΝΑ Ηλεκτρονική Έρευνα Ικανοποίησης Χρηστών Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων Επιµέλεια : Βασίλης Πολυχρονόπουλος ΙΩΑΝΝΙΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΗΛΕΦΩΝΟ: ΦΑΞ: URL: ΚΛΑΖΟΜΕΝΩΝ 5, ΝΕΑ ΕΡΥΘΡΑΙΑ, 14671, ΑΘΗΝΑ

ΤΗΛΕΦΩΝΟ: ΦΑΞ: URL:  ΚΛΑΖΟΜΕΝΩΝ 5, ΝΕΑ ΕΡΥΘΡΑΙΑ, 14671, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛΕΦΩΝΟ: 210 8071643 ΦΑΞ: 211 8001482 E-MAIL: vrachnis@vrachnis.gr URL: www.vrachnis.gr ΚΛΑΖΟΜΕΝΩΝ 5, ΝΕΑ ΕΡΥΘΡΑΙΑ, 14671, ΑΘΗΝΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΝΕΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ Υποβολές προτάσεων από 18/03/2014 έως 16/05/2014

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν.

ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν. ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΚΡΙΘΑΡΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΙΜΠΡΙΣΙΜΗ ΑΝΝΑ ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Δ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ Γ.Ν.Θ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΕΝΑ ΜΑΓΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ Ένα μακρύ «υπεραντλαντικό αεροπορικό

Διαβάστε περισσότερα

«ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΣΕ ΝΕΟΓΝΑ ΚΑΙ ΒΡΕΦΗ» Σ ουδάστριες: Γρηγορίου Μαρία Παναγιώτου Βασιλική

«ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΣΕ ΝΕΟΓΝΑ ΚΑΙ ΒΡΕΦΗ» Σ ουδάστριες: Γρηγορίου Μαρία Παναγιώτου Βασιλική «ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΣΕ ΝΕΟΓΝΑ ΚΑΙ ΒΡΕΦΗ» Σ ουδάστριες: Γρηγορίου Μαρία Παναγιώτου Βασιλική ΟΡΙΣΜΟΙ Νεογνό ονοµάζετε η ανθρώ ινη ύ αρξη α τη ρώτη ηµέρα ζωής µέχρι και το τέλος του ρώτου µήνα. Βρέφος ονοµάζετε

Διαβάστε περισσότερα

Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής. Το θαύµα... της ζωής!

Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής. Το θαύµα... της ζωής! Τµήµα Υπερήχων & Εµβρυοµητρικής Ιατρικής Το θαύµα... της ζωής! Οι Υπέρηχοι Εγκυμοσύνης... Τμήμα Υπερήχων & Εμβρυομητρικής Ιατρικής Στο Τμήμα Υπερήχων & Εμβρυομητρικής Ιατρικής της ΡΕΑ Μαιευτικής Γυναικολογικής

Διαβάστε περισσότερα

Θρομβοφιλία. Μανωλάκη Λάρισα Τ: Φ:

Θρομβοφιλία. Μανωλάκη Λάρισα Τ: Φ: ΘΡΟΜΒΟΦΙΛΙΑ Θρομβοφιλία Η θρομβοφιλία αναφέρεται στην κατάσταση υπερπηκτικότητας του αίματος, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης αρτηριακών ή φλεβικών θρομβώσεων. Τέτοιου είδους ανωμαλίες του μηχανισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Μ.Ν. Ντυκέν, Πανε ιστήµιο Θεσσαλίας Τ.Μ.Χ.Π.Π.Α. ΙΑΛΕΞΗ 05 ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Βόλος, 04-05 . Μέτρα ιασ οράς - Μεταβλητότητας . Εύρος e Max -M Ε ηρεάζεται α ό τον λήθος των αρατηρήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Οδός Ξενίας 1, 115 27 Αθήνα, T ηλ.: 210 7775444 Fax: 210 7775420 e-mail: info@diamedica.gr http://www.diamedica.gr. Πίνακας 1.

Οδός Ξενίας 1, 115 27 Αθήνα, T ηλ.: 210 7775444 Fax: 210 7775420 e-mail: info@diamedica.gr http://www.diamedica.gr. Πίνακας 1. Ενημερωτικό Δελτίο Τεύχος 1 Δεκέμβριος 2007 Εργαστήριο Κλινικής Βιοχημείας και Εργαστηριακής Ιατρικής Οδός Ξενίας 1, 115 27 Αθήνα, T ηλ.: 210 7775444 Fax: 210 7775420 e-mail: info@diamedica.gr http://www.diamedica.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ Καθώς η επιστημονική γνώση και κατανόηση αναπτύσσονται, ο μελλοντικός σχεδιασμός βιοτεχνολογικών προϊόντων περιορίζεται μόνο από τη φαντασία μας Βιοτεχνολογία

Διαβάστε περισσότερα

Η ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΣΥΓΚΛΙΣΗΣ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ, ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ 1

Η ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΣΥΓΚΛΙΣΗΣ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ, ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ 1 Η ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΣΥΓΚΛΙΣΗΣ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ, ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ 1 Κύριε Πρόεδρε, κυρίες, κύριοι, Θα ήθελα να σας µιλήσω για τέσσερα ράγµατα ου θεωρώ

Διαβάστε περισσότερα

ΚατευθυντήριεςΟδηγίεςγιατηνΚαρδιακή ΒηµατοδότησηκαιτηΘερα είατου ΚαρδιακούΕ ανασυγχρονισµού. European Society of Cardiology 2007/2012

ΚατευθυντήριεςΟδηγίεςγιατηνΚαρδιακή ΒηµατοδότησηκαιτηΘερα είατου ΚαρδιακούΕ ανασυγχρονισµού. European Society of Cardiology 2007/2012 ΚατευθυντήριεςΟδηγίεςγιατηνΚαρδιακή ΒηµατοδότησηκαιτηΘερα είατου ΚαρδιακούΕ ανασυγχρονισµού European Society of Cardiology 2007/2012 Στόχος Παρουσίαση ε ιστηµονικών στοιχείων Εκτίµηση: οφέλη και κινδύνους

Διαβάστε περισσότερα

ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ)

ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ) ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ) ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ) {Erythrocyte Sedimentation Rate (ESR)} η ταχύτητα με την οποία καθιζάνουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια μέσα στον εξεταστικό σωλήνα του μεγαλύτερου

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Τα γονίδια Ι Α και i που καθορίζουν τις ομάδες αίματος:

Διαβάστε περισσότερα

60. ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΖΩΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

60. ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΖΩΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ 60. ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΖΩΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Σελίδα 1 από 8 1 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Ο τιµοκατάλογος αυτός, ο ο οίος δηµιουργήθηκε σύµφωνα µε την αρ. 1 της ΚΥΑ 245090/06, αφορά το κόστος των υ

Διαβάστε περισσότερα

Αιμοσφαιρίνες. Αιμοσφαιρίνη Συμβολισμός Σύσταση A HbA α 2 β 2 F HbF α 2 γ 2 A 2 HbA 2 α 2 δ 2 s. Σύγκριση γονιδιακών και χρωμοσωμικών μεταλλάξεων

Αιμοσφαιρίνες. Αιμοσφαιρίνη Συμβολισμός Σύσταση A HbA α 2 β 2 F HbF α 2 γ 2 A 2 HbA 2 α 2 δ 2 s. Σύγκριση γονιδιακών και χρωμοσωμικών μεταλλάξεων A. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Αιμοσφαιρίνες Αιμοσφαιρίνη Συμβολισμός Σύσταση A HbA α 2 β 2 F HbF α 2 γ 2 A 2 HbA 2 α 2 δ 2 S HbS s α 2 β 2 Σύγκριση γονιδιακών και χρωμοσωμικών μεταλλάξεων ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ Αλλαγή σε αζωτούχες

Διαβάστε περισσότερα

Σάββατο, 26 Μαΐου 2007 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ

Σάββατο, 26 Μαΐου 2007 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Σάββατο, 26 Μαΐου 2007 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑ 1o Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ηµιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη λέξη ή

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα: Ανα ροσαρµογή των ορίων κατανάλωσης του Τιµολογίου Υ ηρεσιών Αλληλεγγύης

Θέµα: Ανα ροσαρµογή των ορίων κατανάλωσης του Τιµολογίου Υ ηρεσιών Αλληλεγγύης 18 εκεµβρίου 2014 Αριθµ. Πρωτ.: ***/***/2014 Πληροφορίες: Μαρία Α οστόλου Σταµατία Πα αδηµητρίου Προς: Κύριο Ασηµάκη Πα αγεωργίου Υφυ ουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής Αµαλιάδος 17

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α.

ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α. ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α. ΑΝΤΣΑΚΛΗΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Η ανικανότητα σύλληψης μετά από ένα χρόνο σεξουαλικών

Διαβάστε περισσότερα

AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΣΘΜΑΤΟΣ & ΚΥΗΣΗΣ

AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΣΘΜΑΤΟΣ & ΚΥΗΣΗΣ AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ Το άσθμα είναι ένα από τις πιο συχνές νόσους που περιπλέκει την εγκυμοσύνη. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν πως περίπου 8-10% των εγκύων έχουν άσθμα και μπορεί να επηρεάσει την εγκυμοσύνη

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήµατα προς απάντηση

Ερωτήµατα προς απάντηση Κεφ. 9. Ανοσιακή ανοχή και αυτοανοσία: Η διάκριση εαυτού-ξένου και οι διαταραχές της Ερωτήµατα προς απάντηση Πως διατηρεί το ανοσοποιητικό σύστηµα τηµη απαντητικότητα σε εαυτά αντιγόνα (=ανοχή); Ποιοι

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΘΕΤΙΚΟ ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΟ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ (LA)

ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΘΕΤΙΚΟ ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΟ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ (LA) ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΘΕΤΙΚΟ ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΟ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥ (LA) Νιώτη Ελένη, Ανδρουλάκης Νικόλαος, Σπαθαράκη Παρασκευή, Παπαδάκης Ιωάννης, Παπαδοπούλου Αναστασία, Νότας Γεώργιος Εργαστήριο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Τεχνική Έκθεση 2. Ενδεικτικός Προϋ ολογισµός 3. Συγγραφή Υ οχρεώσεων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΗΜΟΣ Η.Π.ΝΑΟΥΣΑΣ AΡ.ΠΡΩΤ.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Τεχνική Έκθεση 2. Ενδεικτικός Προϋ ολογισµός 3. Συγγραφή Υ οχρεώσεων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΗΜΟΣ Η.Π.ΝΑΟΥΣΑΣ AΡ.ΠΡΩΤ. AΡ.ΠΡΩΤ.7090/7-3-2014 ΕΝΙΑΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΝΑΟΥΣΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΝΟΜΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 27.531,00 (ανευ Φ.Π.Α.) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Τεχνική Έκθεση 2. Ενδεικτικός Προϋ ολογισµός 3. Συγγραφή

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΝΤΑΞΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ του ήµου Λαµιέων

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΝΤΑΞΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ του ήµου Λαµιέων ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΝΤΑΞΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ του ήµου Λαµιέων Άρθρο 1 (Άρθρο 7, αρ. 1 Ν. 3852/2010) ιοίκηση ήµου Ο δήµος διοικείται α ό το δηµοτικό συµβούλιο, την οικονοµική ε ιτρο ή, την ε ιτρο

Διαβάστε περισσότερα

Το Xarelto είναι φάρμακο που περιέχει τη δραστική ουσία ριβαροξαβάνη. Διατίθεται σε μορφή δισκίων (2,5, 10, 15 και 20 mg).

Το Xarelto είναι φάρμακο που περιέχει τη δραστική ουσία ριβαροξαβάνη. Διατίθεται σε μορφή δισκίων (2,5, 10, 15 και 20 mg). EMA/230698/2013 EMEA/H/C/000944 Περίληψη EPAR για το κοινό ριβαροξαβάνη Το παρόν έγγραφο αποτελεί σύνοψη της Ευρωπαϊκής Δημόσιας Έκθεσης Αξιολόγησης (EPAR) του. Επεξηγεί τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΠΩΔΗΣ ΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΔΟΘΗΛΙΟ: ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΣΧΕΣΗ. Κ. ΜΑΚΕΔΟΥ, Ιατρός Βιοπαθολόγος

ΛΙΠΩΔΗΣ ΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΔΟΘΗΛΙΟ: ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΣΧΕΣΗ. Κ. ΜΑΚΕΔΟΥ, Ιατρός Βιοπαθολόγος ΛΙΠΩΔΗΣ ΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΔΟΘΗΛΙΟ: ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΣΧΕΣΗ Κ. ΜΑΚΕΔΟΥ, Ιατρός Βιοπαθολόγος ΛΙΠΩΔΗΣ ΙΣΤΟΣ Απόδοση λιπαρών οξέων μετά από υδρόλυση των τριγλυκεριδίων, σε περίοδο νηστείας, με σκοπό: Την παραγωγή ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΖΑΪΥΟΥ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Κ.

ΠΑΖΑΪΥΟΥ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Κ. Γιατί μας απασχολεί Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 και 2 συνοδεύονται από μικρο και μακροαγγειακές επιπλοκές Σημαντικότερη αιτία νοσηρότητας και θνητότητας του διαβητικού πληθυσμού Ο κίνδυνος για καρδιαγγειακή

Διαβάστε περισσότερα

Β. Σιωπηλές μεταλλάξεις: όταν προκύπτει συνώνυμο κωδικόνιο, οπότε το αμινοξύ που προκύπτει από τη μετάφραση είναι ίδιο με το φυσιολογικό

Β. Σιωπηλές μεταλλάξεις: όταν προκύπτει συνώνυμο κωδικόνιο, οπότε το αμινοξύ που προκύπτει από τη μετάφραση είναι ίδιο με το φυσιολογικό Θέμα 1 ο 1. α 2. γ 3. γ 4.β 5. δ Θέμα 2 ο Α. Οι νόμοι του Mendel δεν ισχύουν σε πολυγονιδιακούς χαρακτήρες και σε συνδεδεμένα γονίδια (μη ανεξάρτητα), ενώ οι αναλογίες δεν είναι οι αναμενόμενες σε φυλοσύνδετα

Διαβάστε περισσότερα

1. Κατά τη µεταγραφή του DNA συντίθεται ένα α. δίκλωνο µόριο DNA. β. µονόκλωνο µόριο DNA. γ. δίκλωνο RNA. δ. µονόκλωνο RNA.

1. Κατά τη µεταγραφή του DNA συντίθεται ένα α. δίκλωνο µόριο DNA. β. µονόκλωνο µόριο DNA. γ. δίκλωνο RNA. δ. µονόκλωνο RNA. ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΘΕΜΑ 1ο ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2004 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) Να γράψετε στο

Διαβάστε περισσότερα

Φλεβική Θρόμβωση Πρόληψη - Αντιμετώπιση

Φλεβική Θρόμβωση Πρόληψη - Αντιμετώπιση Φλεβική Θρόμβωση Πρόληψη - Αντιμετώπιση Γεώργιος Θεοδοσιάδης Παθολόγος-Αιματολόγος Διευθυντής 1 ου Περιφερειακού Κέντρου Αιμοδοσίας, Ιπποκράτειο Νοσοκομείο, Αθήνα Φλεβική θρομβοεμβολική νόσος Η εν τω βάθει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Επαναληπτικό διαγώνισμα ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1-9 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 1/3/2015 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Σημείωση: η διπλή αρίθμηση στις σελίδες αφορά την παλιά και τη νέα έκδοση του σχολικού βιβλίου

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΚΕΦ. 6 ο ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΚΕΦ. 6 ο ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΚΕΦ. 6 ο ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ Μεταλλάξεις είναι οι αλλαγές στην αλληλουχία των νουκλεοτιδίων που συμβαίνουν στο γενετικό υλικό ενός οργανισμού τόσο σε γονιδιακό επίπεδο (γονιδιακές μεταλλάξεις)

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26/01/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26/01/2014 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26/01/2014 ΘΕΜΑ 1 Ο Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Αλλαγές στην ποσότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣ:ΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ Λυκείου 23 Φεβρουάριοου 2014

ΔΙΑΓΩΝΙΣ:ΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ Λυκείου 23 Φεβρουάριοου 2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣ:ΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ Λυκείου 23 Φεβρουάριοου 2014 Ονοματεπώνυμο εξεταζόμενου:. ΘΕΜΑ 1 Ο Να απαντήσετε στις ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής: 1. Η ανευπλοειδία είναι είδος μετάλλαξης που οφείλεται:

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Συγκρίνατε την πρωτογενή µε τη δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση και απεικονίστε αυτές στο ίδιο διάγραµµα αξόνων. Πρωτογενή ανοσοβιολογική απόκριση ονοµάζουµε την απόκριση του

Διαβάστε περισσότερα

Προβλήματα σχετιζόμενα με την τυποποίηση αντιγόνων Ι

Προβλήματα σχετιζόμενα με την τυποποίηση αντιγόνων Ι Β Προβλήματα Φαινότυπος Β(Α): ασθενής αντίδραση με αντι-α, έντονη αντίδραση με αντι-β, και ο ορός αντιδρά με ερυθρά Α₁. Ο αντιορός Α περιέχει τον κλώνο ΜΗΟ4? Επίκτητος Β φαινότυπος: έντονη αντίδραση με

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ «ΕΝΑ» ΓΙΟΜΠΛΙΑΚΗΣ ΛΑΖΑΡΟΣ ΠΕΤΡΟΜΕΛΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ «ΕΝΑ» ΓΙΟΜΠΛΙΑΚΗΣ ΛΑΖΑΡΟΣ ΠΕΤΡΟΜΕΛΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ «ΕΝΑ» ΓΙΟΜΠΛΙΑΚΗΣ ΛΑΖΑΡΟΣ ΠΕΤΡΟΜΕΛΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1 ο Α. Να βάλετε σε κύκλο το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Ο µέγιστος αριθµός διαφορετικών

Διαβάστε περισσότερα

β) Σχολικό βιβλίο σελ. 96: «Αν κατά τη διάρκεια της µείωσης...τρισωµία», σελ. 97: «Η έλλειψη είναι η απώλεια γενετικού

β) Σχολικό βιβλίο σελ. 96: «Αν κατά τη διάρκεια της µείωσης...τρισωµία», σελ. 97: «Η έλλειψη είναι η απώλεια γενετικού ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΜΑΪΟΥ 2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α Α1. α, Α2. β, Α3. δ, Α4. β, Α5. β ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Β Β1.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΩΜΑΤΙΟ BARR. Εργαστηριακό Μάθημα ΙΙ_Εαρ. Εξάμηνο Τμήμα Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής,. Δρ. Χρύσα Μεταλλινού

ΣΩΜΑΤΙΟ BARR. Εργαστηριακό Μάθημα ΙΙ_Εαρ. Εξάμηνο Τμήμα Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής,. Δρ. Χρύσα Μεταλλινού ΣΩΜΑΤΙΟ BARR Εργαστηριακό Μάθημα ΙΙ_Εαρ. Εξάμηνο 2016-17 Τμήμα Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής,. Δρ. Χρύσα Μεταλλινού ΣΩΜΑΤΙΟ BARR Υπόθεση Lyon Τι είναι? Που βρίσκεται? Αδρανοποίηση του Χ Χρωμοσώματος Πειραματικό

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικά Δίκτυα Δομή Κοινωνικών Δικτύων

Κοινωνικά Δίκτυα Δομή Κοινωνικών Δικτύων Κοινωνικά Δίκτυα Δομή Κοινωνικών Δικτύων Ν. Μ. Σγούρος Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων, Παν. Πειραιώς sgouros@unipi.gr Τύποι Δεσμών -Τριαδικό Κλείσιμο Οι συνδέσεις μεταξύ κόμβων σε κοινωνικά δίκτυα μ ορούν να

Διαβάστε περισσότερα

ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Επικαιροποίηση των µοντέλων υπολογισµού επιπτώσεων από βιοµηχανικά ατυχήµατα:

ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Επικαιροποίηση των µοντέλων υπολογισµού επιπτώσεων από βιοµηχανικά ατυχήµατα: 17 Φεβρουαρίου 2009 ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Θέσεις για Εκ όνηση ι λωµατικής Εργασίας ή/και για Πρακτική Άσκηση στο Εργαστήριο Αξιο ιστίας Συστηµάτων και Βιοµηχανικής Ασφάλειας, Ινστιτούτο Πυρηνικής Τεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

59.ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΦΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

59.ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΦΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ 59.ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΦΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Σελίδα 1 από 10 Τ Ι Μ Ο Κ Α Τ Α Λ Ο Γ Ο Σ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΝ. (ΕΚ) 834/07

Διαβάστε περισσότερα

EVITA ΙΑΤΗΡΗΣΗ ΕΠΑΦΩΝ / ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ. Σαντορίνη 28/04/2011 Βασίλειος Πα ανικολάου

EVITA ΙΑΤΗΡΗΣΗ ΕΠΑΦΩΝ / ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ. Σαντορίνη 28/04/2011 Βασίλειος Πα ανικολάου EVITA ΙΑΤΗΡΗΣΗ ΕΠΑΦΩΝ / ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ Σαντορίνη 28/04/2011 Βασίλειος Πα ανικολάου ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΒΕΛΤΙΣΤΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΟΥ ΜΕΤΑΤΡΕΠΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΣΕ ΕΠΑΦΕΣ Κάθε 100 ε ισκέψεις θα ρέ ει να καταχωρείτε

Διαβάστε περισσότερα

Equase Κωδικός διανοµής :

Equase Κωδικός διανοµής : Equase 29 ΕΝ ΙΑΜΕΣΗ ΑΝΑΦΟΡΑ 2 ΗΣΣ ΙΑΝΟΜΗΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ Κωδικός διανοµής : W129 Ηµεροµηνία διανοµής : Οκτώβριος 29 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ενότητα Ι Προτεινόµενα α οτελέσµατα α ό Η.P.A Συµµετέχοντα εργαστήρια 5 Ενότητα

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία ΘΕΜΑ Α ΘΕΜΑ B

Βιολογία ΘΕΜΑ Α ΘΕΜΑ B Βιολογία προσανατολισμού Α. 1. β 2. γ 3. δ 4. γ 5. δ ΘΕΜΑ Α B1. 4,1,2,6,8,3,5,7 ΘΕΜΑ B B2. Σχολικό βιβλίο σελ. 103 Η γενετική καθοδήγηση είναι.υγιών απογόνων. Σχολικό βιβλίο σελ. 103 Παρ ότι γενετική καθοδήγηση

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΘ

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΘ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΘ Χ Ο Ν Δ Ρ Ο Μ Α Τ Ι Δ Ο Υ Μ Α Ρ Ι Α Ν Ο Σ Η Λ Ε Υ Τ Ρ Ι Α T E, M S C, Μ Ε Θ Α, Π Γ Ν Α Χ Ε Π Α ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ.. Όπως είναι ευρέως

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1ο Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη φράση που συμπληρώνει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 11 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 11 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 1 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 11 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. γ Α3. α Α4. γ Α5. δ ΘΕΜΑ Β Β1.

Διαβάστε περισσότερα

«Ο ΑΝΤΙΘΡΟΜΒΩΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ»

«Ο ΑΝΤΙΘΡΟΜΒΩΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ» «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ» 21 22 ΜΑΡΤΙΟΥ 2014 Macedonia Palace, Θεσσαλονίκη «Ο ΑΝΤΙΘΡΟΜΒΩΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ» ΚΑΡΑΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ ΣΑΒΒΑΤΩ Νοσηλεύτρια ΤΕ Παθολογίας, Msc, PhD ΤΕΦΑΑ -ΑΠΘ. Μονάδα

Διαβάστε περισσότερα