ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ( ΜΕ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ Δ ΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ)

Transcript

1 ( ΜΕ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ) Δ ΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΗΜΟΣΘΕΝΗΣ Α. Κ ΑΡΥΟΦΥΛΛΗΣ ΔΡ ΒΙΟΛΟΓΟΣ ΑΘΗΝΑ 2008

2 Α Ϊ Δ Ι Ν Ι Ο Υ 2 4, Χ Α Ϊ Δ Α Ρ Ι, , Α Τ Τ Ι Κ Η, Ε Λ Λ Α Δ Α Τ Η Λ : , E - M A I L d k a r i o f b i o l. u o a. g r Δ Η Μ Ο Σ Θ Ε Ν Η Σ Κ Α Ρ Υ Ο Φ Υ Λ Λ Η Σ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Ηµεροµηνία γέννησης: 16/05/1968 Οικογενειακή κατάσταση: έγγαµος, 2 παιδιά. ΣΠΟΥΔΕΣ ΕΡΕΥΝΑ : Μεταδιδακτορικός ερευνητής, Τµήµα Βιολογίας, Ε.Κ.Π.Α : Επιστηµονικός συνεργάτης, Τµήµα Βιολογίας, Ε.Κ.Π.Α. 2003: Διδακτορικό στη Βιολογία, Τµήµα Βιολογίας, Ε.Κ.Π.Α. 1995: Πτυχίο Βιολογίας, Τµήµα Βιολογίας, Ε.Κ.Π.Α. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ Κυτταρική µορφογένεση. Οργάνωση και ρόλος του κυτταροσκελετού των µικροσωληνίσκων και της ακτίνης. Μίτωση και κυτοκίνηση επιλεγµένων κυτταρικών τύπων κυτταρική διαίρεση. Δυναµική του κεντροσωµατίου. Αρχιτεκτονική του κυτταρικού τοιχώµατος και µορφογένεσή του. ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ 7 πρωτότυπα άρθρα σε διεθνή περιοδικά. 18 δηµοσιευµένες περιλήψεις εργασιών σε διεθνή και εθνικά συνέδρια.

3 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ Διδασκαλία σε δηµόσια ΙΕΚ (τοµέας Υγείας), φροντιστήρια µέσης εκπαίδευσης και ιδιωτικά σχολεία. Συµµετοχή στην εργαστηριακή άσκηση των φοιτητών του Βιολογικού. Τρέχουσα θέση εργασίας: καθηγητής (µέσης εκπαίδευσης) βιολογίας στο Ιδ. Ε.Λ. «Ελληνογαλλική Σχολή Jeanne d Arc». ΑΛΛΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ Αγγλικά (άριστη γνώση-proficiency). Η/Υ: Λειτουργικά συστήµατα MS-Windows και Mac OSX. Εφαρµογές: γραφείου, επεξεργασίας εικόνας, εξόρυξης δεδοµένων, knowledge management. 3 0 σεµινάριο χρωµατογραφίας Hewlett-Packard HPLC&CE. «Υδατοκαλλιέργειες», τοµέας Ζωολογίας του Βιολογικού Τµήµατος του ΕΚΠΑ, διάρκειας 400 ωρών. «Τεχνικές Μοριακής Βιολογίας». ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Καλαθοσφαίριση (basket-ball) (Α1 και µικρότερες κατηγορίας) Ελεύθερη και αυτόνοµη κατάδυση (γ ερασιτεχνικό πτυχίο από την Ε.Ο.Υ.Δ.Α.Κ.Τ.). Ορεινή ποδηλασία (mountain bike), ski. Ακολουθεί αναλυτικό βιογραφικό. Αθήνα 2007 Μετά τιµής Δηµοσθένης Καρυοφύλλης

4 Ενότητες ερευνητικού έργου Τα κύρια προβλήµατα που διερευνώνται είναι τα εξής: 1. Οργάνωση του κυτταροσκελετού των µικροσωληνίσκων και των µικρονηµατίων ακτίνης κατά τη διάρκεια του κυτταρικού κύκλου. 2. Μελέτη της µίτωσης και της κυτοκίνησης των φαιοφυκών και διερεύνηση των µηχανισµών που καθορίζουν το επίπεδο κυτταροδιαίρεσης. 3. Συµµετοχή του κυτταροσκελετού των µικροσωληνίσκων και της ακτίνης στην καθιέρωση και τη διατήρηση της πολικότητας των κυττάρων (πολική κατανοµή κυτταρικών οργανιδίων και κυτοπλάσµατος). 4. Πρότυπα της κυτταρικής αύξησης και συγκεκριµένα, της κορυφαίας αύξησης σε ακραία κύτταρα φαιοφυκών. 5. Αλλαγή του (των) προτύπου(ων) αύξησης µετά από διατάραξη του κυτταροσκελετού των µικροσωληνίσκων και της ακτίνης. 6. Μορφογένεση και βιοσύνθεση του κυτταρικού τοιχώµατος στα φαιοφύκη. 7. Δοµή και οργάνωση του κεντροσωµατίου και µελέτη συγκεκριµένων κεντροσωµικών πρωτεϊνών. Η µελέτη γίνεται σε επιλεγµένα κυτταρικά συστήµατα φαιοφυκών, τόσο σε φυσιολογικές συνθήκες, όσο και µετά από επίδραση µε ουσίες που αποδιοργανώνουν τον κυτταροσκελετό των µικροσωληνίσκων και της ακτίνης (µε αντικαρκινική δράση κατά κύριο λόγο) καθώς και µε αναστολείς της δράσης της µυοσίνης και της δυνεΐνης (κινητήριες-motor- πρωτεΐνες, που σχετίζονται µε τον κυτταροσκελετό). Οι παραπάνω θεµατικές ενότητες παρουσιάζουν ενδιαφέρον για τους παρακάτω λόγους: 3

5 1. Η µίτωση (διαίρεση του γενετικού υλικού) και η κυτοκίνηση (τελική διαίρεση του κυττάρου σε θυγατρικά) είναι διεργασίες που εξασφαλίζουν τη σωστή µεταβίβαση της γενετικής πληροφορίας στην επόµενη γενιά, τον πολλαπλασιασµό των µονοκύτταρων οργανισµών και την αύξηση των πολυκύτταρων. Οι δυο διαδικασίες ολοκληρώνονται µέσω µιας αυστηρής «χορογραφίας» κυτταρικών στοιχείων και πρωτεϊνών, που συνεργάζονται για ένα σωστό τελικό αποτέλεσµα. Ερωτήµατα σχετικά µε τη µίτωση και την κυτοκίνηση, ό- πως ο καθορισµός του επιπέδου διαίρεσης, αν και µελετώνται σχεδόν ένα αιώνα, παραµένουν ενεργά, συναρπαστικά και είναι πεδία αντιπαράθεσης στη σύγχρονη κυτταρική βιολογία. Εποµένως, η διερεύνηση των µηχανισµών που τις διέπουν είναι εξαιρετικής σηµασίας και γίνεται µε τη χρήση προτύπων (µοντέλων) κυττάρων. Η µελέτη πολλών κυτταρικών τύπων µε µια πληθώρα τεχνικών και µεθοδολογιών θα εξασφαλίσει απαντήσεις σε διαφορετικά ερωτήµατα και οι συγκρίσεις θα αποκαλύψουν, όπου υπάρχουν, τους σταθερούς µηχανισµούς ή (και) την ποικιλότητα σε αυτούς, που είναι χαρακτηριστικό της βιολογίας. Τα κύτταρα των φαιοφυκών είναι τέτοια πρότυπα συστήµατα εξαιτίας: α) των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, β) της ποικιλοµορφίας των προτύπων ανάπτυξης και γ) της φυλογενετικής τους θέσης. Τα πρόσφατα δεδοµένα δείχνουν ένα ιδιαίτερο µηχανισµό διαίρεσης, διαφορετικό από τα ζωικά και τα φυτικά κύτταρα, αλλά και από άλλους τύπους φυκών. 2. Η µορφογένεση και η κυτταρική πολικότητα είναι σηµαντικές για την κυτταρική λειτουργία αλλά και την ανάπτυξη των πολυκύτταρων οργανισµών. Κλασικές φυσιολογικές και κυτταρικές αναλύσεις παρουσιάζουν στοιχεία για την ύπαρξη σηµάτων που κατευθύνουν την κυτταρική πολικότητα και µορίων που µεταφράζουν τα σήµατα σε ενδοκυτταρική ασυµµετρία. Μια πληθώρα πρωτεϊνών, που εµπλέκονται σε αυτή τη διαδικασία, είναι 4

6 πλέον διαθέσιµες και έχουν αναπτυχθεί και τα αντίστοιχα µεταλλαγµένα στελέχη. Η αύξηση των φυτικών κυττάρων απαιτεί ένα αυστηρό µορφογενετικό έλεγχο ώστε να προκύψει το κατάλληλο σχήµα για τη λειτουργικότητα του κυττάρου αλλά και του ιστού, ενώ η αύξησή τους είναι άµεσα σχετιζόµενη µε τη βιοσύνθεση του κυτταρικού τοιχώµατος. Οι γαµέτες των φαιοφυκών έχουν χρησιµοποιηθεί για παρόµοιες µελέτες. Πληροφορίες από τα βλαστητικά κύτταρα θα ενισχύσουν τα δεδοµένα που είναι διαθέσιµα για πολυκύτταρα συστήµατα. 3. Η µελέτη της βιοσύνθεσης του κυτταρικού τοιχώµατος σχετίζεται µε την προηγούµενη ενότητα. Σε αυτή περιλαµβάνονται: α) η αναγνώριση των συστατικών του τοιχώµατος και β) ο τρόπος µε τον οποίο αυτά συντίθενται. Ένας από τους κύριους πολυσακχαρίτες του τοιχώµατος είναι η κυτταρίνη, που συντίθεται µε πολυπρωτεϊνικά µόρια, τις συνθετάσες. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο προσανατολισµός των συνθετασών στη µεµβράνη γίνεται µε κάποιο κυτταροσκελετικό στοιχείο. Η βιοσύνθεση του τοιχώµατος έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στα φαιοφύκη για τους λόγους που αναφέρθηκαν πιο πάνω (2), αλλά και γιατί τα φαιοφύκη εκκρίνουν στο τοίχωµα µια σειρά ε- νώσεων µε βιοτεχνολογική σηµασία, όπως τα αλγινικά και το ά- γαρ. 4. Το κεντροσωµάτιο είναι ένα οργανίδιο που αρχικά θεωρήθηκε ότι συµµετέχει στην πυρήνωση των µικροσωληνίσκων. Ο ρόλος του, όµως, είναι πολυδιάστατος και όχι απόλυτα διευκρινισµένος. Σύγχρονες ενδείξεις παρουσιάζουν ότι το κεντροσωµάτιο µπορεί να λειτουργεί ως «ικρίωµα» και «αγκυροβόλιο» ρυθµιστικών πρωτεϊνών του κυτταρικού κύκλου. Η σύνδεση αυτών µε το κεντροσωµάτιο είναι ουσιώδες βήµα σε αυτή τη ρύθµιση. Προτείνεται ότι το κεντροσωµάτιο συµµετέχει στις µεταβάσεις από τη µια φάση του κυτταρικού κύκλου στην επόµενη. 5

7 Στα βλαστητικά κύτταρα φαιοφυκών υπάρχουν κεντροσω- µάτια που έχουν παρόµοια δοµή µε αυτά των ζωικών κυττάρων, στα οποία συγκλίνουν όλοι οι µικροσωληνίσκοι του κυττάρου. Ελάχιστα είναι γνωστά για τον κύκλο του κεντροσωµατίου, ενώ από τις πρωτεΐνες του έχουν µελετηθεί η κεντρίνη και η γ- σωληνίνη (και οι δυο, κυρίως, από τον υποφαινόµενο). Τα αποτελέσµατα της έρευνας διαφωτίζουν την οργάνωση και τον κύκλο του κεντροσωµατίου στα φαιοφύκη (νεότερα δεδοµένα θα ανακοινωθούν σύντοµα) και είναι δυνατές οι συγκρίσεις µε άλλους κυτταρικούς τύπους και η εξαγωγή συµπερασµάτων για τη συντήρηση ή την απόκλιση των µηχανισµών εξελικτικά στους οργανισµούς. Σύντοµη περιγραφή του ερευνητικού έργου ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Θέµα: Πειραµατική µελέτη της οργάνωσης των µικροσωληνίσκων και του κεντροσωµατίου σε ακραία κύτταρα του φαιοφύκους Sphacelaria rigidula. (Επιβλέπων Καθηγητής: Χ.Ι. Κατσαρός, Τµήµα Βιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.). Με δεδοµένο το συνεχώς αυξανόµενο ενδιαφέρον για θέ- µατα πολικότητας µελετήθηκε α) η οργάνωση του κυτταροσκελετού των µικροσωληνίσκων στη διάρκεια του κυτταρικού κύκλου και ο β) ο κύκλος του κεντροσωµατίου σε συνάρτηση µε τον κυτταρικό κύκλο τόσο σε φυσιολογικά όσο και σε επηρεασµένα κύτταρα µε ουσίες που διαταράσσουν τον κυτταροσκελετό των µικροσωληνίσκων. Κατά τη διάρκεια της µελέτης εφαρµόστηκε έµµεσος ανοσοφθορισµός των µικροσωληνίσκων µε κατάλληλο εµπορικό αντίσωµα και του κεντροσωµατίου µε ειδικό αντίσωµα παρασκευασµένο εναντίον µιας κεντροσωµικής πρωτεΐνης, της κεντρίνης (ευγενική προσφορά του καθ. M. Melkonian, Botanical Institute, University of Cologne, Germany). 6

8 ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ. Θέµα: Μελέτη της οργάνωσης του κυτταροσκελετού και της συµπεριφοράς του κεντροσωµατίου σε ακραία κύτταρα φαιοφυκών. (Επιβλέπων Καθηγητής: Χ.Ι. Κατσαρός, Τµήµα Βιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.). Τα φαιοφύκη παρουσιάζουν µια σειρά από ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που τα καθιστούν ιδανικά πρότυπα για µορφογενετικές µελέτες. Οι πληροφορίες που υπάρχουν στη διεθνή βιβλιογραφία για τη συµµετοχή του κυτταροσκελετού στη µίτωση και κυτοκίνηση των φαιοφυκών είναι ελάχιστες και προέρχονται κυρίως από µελέτες γαµετών και ζυγωτών των Fucales. Επιπλέον, εντοπισµός µικρονηµατίων ακτίνης δεν είχε πραγµατοποιηθεί σε βλαστητικά κύτταρα και ο πιθανός µορφογενετικός τους ρόλος δεν είχε συζητηθεί επαρκώς. Επίσης, µελέτη της συµπεριφοράς του κεντροσωµατίου και εντοπισµός κεντροσωµικών πρωτεϊνών, άλλων εκτός της κεντρίνης, δεν είχε πραγµατοποιηθεί. Κατά τη διάρκεια της διατριβής παρουσιάστηκαν νέα και ενδιαφέροντα δεδοµένα που καλύπτουν σε µεγάλο βαθµό τα κενά της βιβλιογραφίας στους παραπάνω τοµείς (βλέπε εκτενή ανάλυση Διδακτορικής Διατριβής σελ. 26). ΜΕΤΑΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ. Θεµατικό πεδίο: Μελέτη των µηχανισµών οργάνωσης του κυτταροσκελετού και του ρόλου του στη µορφογένεση φυτικών κυττάρων. (Επιβλέπων Καθηγητής: Χ.Ι. Κατσαρός, Τµήµα Βιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.). Ερευνάται ο ρόλος των κυτταροσκελετικών στοιχείων στη µορφογένεση επιλεγµένων φυτικών κυτταρικών τύπων. Στο επι- µέρους τµήµα του έργου, ιδιαίτερη έµφαση δίνεται στην συµµετοχή του κυτταροσκελετού στην κυτοκίνηση των φαιοφυκών και συγκεκριµένα στον καθορισµό του επιπέδου διαίρεσης. 7

9 Αποτελέσµατα ερευνητικού έργου Από την προαναφερθείσα ερευνητική εργασία προέκυψαν, µεταξύ άλλων και τα παρακάτω πρωτότυπα δεδοµένα: 1. Αναπτύχθηκε κατάλληλο πρωτόκολλο για τον εντοπισµό, σε επίπεδο οπτικής µικροσκοπίας φθορισµού, των µικρονηµατίων ακτίνης. Αυτή ήταν και η πρώτη φορά, που παρατηρήθηκαν µικρονηµάτια ακτίνης σε βλαστητικά κύτταρα φαιοφυκών. Δόθηκε, έτσι, η δυνατότητα µελέτης της οργάνωσης του κυτταροσκελετού της ακτίνης κατά τη διάρκεια του κυτταρικού κύκλου. 2. Αποκαλύφθηκε η συµµετοχή της ακτίνης στη µίτωση των φαιοφυκών µε κύριο στοιχείο την άτρακτο ακτίνης, σε παραλληλία µε την άτρακτο των µικροσωληνίσκων. 3. Δείχθηκε η συµµετοχή της ακτίνης στην κυτοκίνηση των φαιοφυκών µε τη µορφή ενός χαρακτηριστικού σχηµατισµού που ονοµάστηκε και καθιερώθηκε στη διεθνή βιβλιογραφία «δίσκος ακτίνης». Αυτός εντοπίζεται στο επίπεδο σχηµατισµού του µελλοντικού διαφράγµατος. Ο δίσκος οργανώνεται αµέσως µετά την τελόφαση και έχει πλήρη ανάπτυξη κατά τη διάρκεια της κυτοκίνησης. 4. Παρουσιάστηκαν στοιχεία για τη συµµετοχή των µικρονηµατίων ακτίνης στον προσανατολισµό των µικροϊνιδίων κυτταρίνης. Φάνηκε ότι υπάρχει µια ταύτιση του προσανατολισµού των πρώτων µε τα δεύτερα και µετά από διατάραξη των µικρονηµατίων υπάρχει πάντα και διατάραξη της προσανατολισµένης απόθεσης των µικροϊνιδίων. 5. Παρουσιάστηκαν στοιχεία για τη συµµετοχή των µικροσωληνίσκων στην πολική κατανοµή του κυτοπλάσµατος, στην κορυφαία αύξηση, στη µίτωση και κυτοκίνηση. 6. Εντοπίστηκε για πρώτη φορά η πρωτεΐνη γ-σωληνίνη στα φαιοφύκη. Αυτή είναι µια κεντροσωµική πρωτεΐνη που παρουσιάζεται µόνο στην περιοχή του κεντροσωµατίου, µε 8

10 µέγιστη συσσώρευση κατά τη διάρκεια της µετάφασης της µίτωσης. Τα αποτελέσµατα της παραπάνω έρευνας έχουν δηµοσιευθεί σε 6 πρωτότυπα άρθρα σε αναγνωρισµένα διεθνή περιοδικά και σε ένα άρθρο ανασκόπησης (invited review) στο περιοδικό Annals of Botany (προς δηµοσίευση). Μια από τις παραπάνω εργασίες περιλαµβάνεται στο «Current Awareness in Biomedicine: Cytoskeleton» της εταιρείας SUBIS, επιλεγµένη από άρθρα 1200 επιστηµονικών περιοδικών. Οι παραπάνω εργασίες έχουν αναφερθεί, από άλλους ερευνητές, τουλάχιστον 38 φορές στη διεθνή βιβλιογραφία. Τµήµατα της έρευνας έχουν δηµοσιευθεί µε τη µορφή 11 περιλήψεων-εργασιών σε διεθνή και 7 σε εθνικά συνέδρια. Σύνοψη της τρέχουσας έρευνας (δηµοσιεύσεις σε προετοιµασία) Στα πλαίσια της µεταδιδακτορικής έρευνας (Πρόγραµµα Πυθαγόρας Ι «Μελέτη των µηχανισµών οργάνωσης του κυτταροσκελετού και του ρόλου του στη µορφογένεση φυτικών κυττάρων») µελετήθηκε εκτενέστερα το φαινόµενο της κυτοκίνησης. Ιδιαίτερη έµφαση δίνεται: α) στη µελέτη του τρόπου οργάνωσης του κυτοκινητικού σχηµατισµού της ακτίνης(«δίσκος ακτίνης»). Υπάρχουν σαφή δεδοµένα για τη συµµετοχή των µικροσωληνίσκων και της µυοσίνης στην οργάνωσή του. β) Στη διερεύνηση του µηχανισµού καθορισµού του επιπέδου διαίρεσης του κυττάρου. γ) Στην αποσαφήνιση των τελικών σταδίων (ολοκλήρωση) της διαδικασίας. 9

11 Τα δεδοµένα που προκύπτουν αναλύονται και οδηγούν στη σύνταξη συνολικού µοντέλου, που θα περιγράφει ολοκληρωµένα τη διαδικασία της κυτοκίνησης στα φαιοφύκη. Δύο άρθρα βρίσκονται σε τελικό στάδιο προετοιµασίας και σύντοµα θα υποβληθούν σε έγκυρα περιοδικά του χώρου για δηµοσίευση. Εργαστηριακή εµπειρία Τεχνικές Κατά τη διάρκεια της διπλωµατικής εργασίας, της διδακτορικής διατριβής και τέλος της µεταδιδακτορικής έρευνάς µου στο Εργαστήριο Ηλεκτρονικής Μικροσκοπίας (Τοµέας Βοτανικής), του Τµήµατος Βιολογίας, του ΕΚΠΑ απόκτησα ικανή εργαστηριακή εµπειρία και είµαι γνώστης των παρακάτω µεθόδων και τεχνικών: 1. Κλασική οπτική (φωτονική) µικροσκοπία. 2. Ηλεκτρονική µικροσκοπία διέλευσης (Transmission Electron Microscopy TEM) µετά από χηµική στερέωση των δειγµάτων (chemical fixation) 3. Ηλεκτρονική µικροσκοπία µετά από κρυοστερέωση και κρυοαντικατάσταση (cryofixation-freeze substitution). 4. Ιστοχηµεία. 5. Ανοσοκυτοχηµεία, σε επίπεδο οπτικής µικροσκοπίας φθορισµού (άµεσος και έµµεσος ανοσοφθορισµός) και η- λεκτρονικής µικροσκοπίας. 6. Σήµανση υποκυτταρικών δοµών µε οπτική µικροσκοπία φθορισµού. 7. Μικροχειρισµός και µικροέγχυση (µικροένεση) αντιδραστηρίων σε κύτταρα. 8. Γενικές τεχνικές κυτταρικής βιολογίας. 9. Βασικές τεχνικές βιοχηµείας, µοριακής, γενετικής, µικροβιολογίας. 10. Αξενικές καλλιέργειες µάκρο- και µικροφυκών. 10

12 11. Μικροφωτογραφία (λήψη, εµφάνιση, εκτύπωση) µε συµβατική και ψηφιακή τεχνολογία. Επίσης, κατά τη διάρκεια της διδακτορικής και µεταδιδακτορικής µου έρευνας εφάρµοσα τις νέες τεχνολογίες και ειδικεύτηκα στη χρήση ειδικού λογισµικού (software) στις εξής περιπτώσεις: 1. Λήψη και επεξεργασία εικόνας (µε τη βοήθεια εµπορικού και ελεύθερου λογισµικού). 2. Εξόρυξη δεδοµένων από καθιερωµένες βάσεις δεδοµένων (data mining). 3. Ανάλυση και αποθήκευση δεδοµένων. 4. Διαχείριση πληροφοριών και δεδοµένων (knowledge management). Οι παραπάνω µέθοδοι και τεχνικές εφαρµόστηκαν κατά τη µελέτη του κυτταρικού σκελετού και της µορφογένεσης σε επιλεγµένα κυτταρικά συστήµατα φαιοφυκών. 11

13 Δηµοσιεύσεις σε διεθνή επιστηµονικά περιοδικά 1. Karyophyllis D., Galatis B., and Katsaros C Centrosome and microtubule dynamics in apical cells of Sphacelaria rigidula (Phaeophyceae) treated with nocodazole. Protoplasma (Springer-Verlag), 1169: Karyophyllis D., Katsaros C., Dimitriadis H., and Galatis B Actin organization during the cell cycle of brown algal vegetative cells. European Journal of Phycology (Cambridge University Press), 35(1): Karyophyllis D., Katsaros C., and Galatis B F-actin involvement in apical cell morphogenesis of Sphacelaria rigidula (Phaeophyta). Mutual alignment between actin filaments and cellulose microfibrils. European Journal of Phycology (Cambridge University Press), 35(2): Katsaros C., Karyophyllis D., and Galatis B Cortical F-actin underlies cellulose microfibril patterning in brown algal cells. Phycologia (Allen Press), 41(2): Katsaros C., Karyophyllis D., and Galatis B Actin cytoskeleton and cell wall morphogenesis in brown algae. 12

14 Cell Biology International (Elsevier), 27(3): Karyophyllis D., Galatis B., and Katsaros C Gamma tubulin organization during the cell cycle in Sphacelaria rigidula (Phaeophyceae, Sphacelariales). Journal of Biological Research, 4: Katsaros C., Karyophyllis D., and Galatis B Cytoskeleton and morphogenesis in brown algae. Ιnvited review. Annals of Botany (London, Oxford Journals),97(5):

15 Δηµοσιευµένες περιλήψεις εργασιών σε συνέδρια Ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια και δηµοσιευµένες περιλήψεις εργασιών. 1. Karyophyllis D., Galatis B., Katsaros C., «Centrosome and microtubule dynamics in apical cells of Sphacelaria rigidula (Phaeophyceae) treated with nocodazole». 1 st European Phycological Congress (EPC) (Κολωνία, Γερµανία, 11-18/8/1996) 2. Karyophyllis D., Galatis B., Katsaros C., «Immunolocalization of γ-tubulin in cells of the brown alga Sphacelaria rigidula». 1 st Biological Meeting of Balkan Countries και 19 ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Βιολογικών Επιστηµών (ΕΕΒΕ) (Θεσσαλονίκη, 15-18/5/1997). 3. Karyophyllis D., Galatis B., Katsaros C., «Effect of nocodazole on the mitotic apparatus of brown algae». 6 th International Phycological Congress (IPC) (Λέιντεν, Ολλανδία, 9-16/8/1997). 4. Karyophyllis D., Galatis B., Katsaros C., «Effect of nocodazole on the mitotic apparatus of brown algae». 1 st Balkan Botanical Congress (BBC) (Θεσσαλονίκη, 19-22/9/1997). 5. Karyophyllis D., Galatis B., Katsaros C., «Actin organization in apical cells of Sphacelaria rigidula and Dictyota dichotoma (Paeophyta)». 14

16 2 nd European Phycological Congress (EPC) (Mοντεκατίνι, Ιταλία, 21-26/9/1999). 6. Karyophyllis D., Galatis B., Dimitriadis H., Katsaros C., «Actin organization in vegetative cells of brown algae». 2 nd European Phycological Congress (EPC) (Mοντεκατίνι, Ιταλία, 21-26/9/1999). 7. Katsaros C., Karyophyllis D., Galatis B., «Cytoskeleton organization in tip-growing apical cells of Sphacelaria rigidula (Phaeophyceae)». NATO Advanced Research Workshop (ARW) «Cell biology of plant and fungal tip growth» (Σιένα, Ιταλία, 19-23/6/2000). 8. Karyophyllis D., Galatis B., Katsaros C., «Cortical actin underlies cell morhogenesis on brown algae?». 7 th International Phycological Congress (IPC) (Θεσσαλονίκη, 18-25/8/2001). 9. Katsaros C., Karyophyllis D., Galatis B., «F-actin and cell wall morphogenesis in brown algae». International symposium and NATO Advanced Research Workshop (ARW) «The plant cytoskeleton: functional diversity and biotechnological implications» (Κίεβο, Ουκρανία, 23-27/9/ 2002). 10. Karyophyllis D., Galatis B., Katsaros C., «Determination of the division site in brown algal cells». XVII International Botanical Congress (IBC) (Βιέννη, Αυστρία, 17-23/7/2005). 15

17 11. Katsaros C., Karyophyllis D., Galatis B., «Cytoskelton and morphogenesis in brown algae». International Conference on Applied Phycology «Algae in Biotechnology and Environment» (Νέο Δελχί, Ινδία, 14-14/2/2006). Ανακοινώσεις σε ελληνικά συνέδρια και δηµοσιευµένες περιλήψεις εργασιών. 1. Καρυοφύλλης Δ., Γαλάτης Β., Κατσαρός Χ., «Οργάνωση των µικροσωληνίσκων και κύκλος του κεντροσωµατίου σε ακραία κύτταρα του φαιοφύκους Sphacelaria rigidula». 17 ο Πανελλήνιο συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Βιολογικών Επιστηµών (EEBE) (Πάτρα, 27-29/4/1995). 2. Καρυοφύλλης Δ., Γαλάτης Β., Κατσαρός Χ., «Άτυπη οργάνωση και συµπεριφορά του κεντροσωµατίου σε ακραία κύτταρα του φαιοφύκους Sphacelaria rigidula µετά από επίδραση µε nocodazole». 6 ο Πανελλήνιο επιστηµονικό συνέδριο της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρείας (EBE) (Παραλίµνι, Κύπρου 6-11/4/1996). 3. Καρυοφύλλης Δ., Γαλάτης Β., Δηµητριάδης Η., Κατσαρός Χ., «Οργάνωση του κυτταροσκελετού της ακτίνης σε βλαστητικά κύτταρα φαιοφυκών». 21 ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Βιολογικών Επιστηµών (EEBE) (Σύρος, 28-31/5/1999). 4. Καρυοφύλλης Δ., Γαλάτης Β., Κατσαρός Χ., «Οργάνωση της ακτίνης σε ακραία κύτταρα των φαιοφυκών Sphacelaria rigidula και Dictyota dichotoma». 16

18 21 ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Βιολογικών Επιστηµών (ΕΕΒΕ) (Σύρος, 28-31/5/1999). 5. Καρυοφύλλης Δ., Γαλάτης Β., Κατσαρός Χ. «Ρόλος των µικρονηµατίων ακτίνης στη µορφογένεση των φαιοφυκών». 6 ο Πανελλήνιο επιστηµονικό συνέδριο της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρείας (ΕΒΕ) (Πάτρα, 5-8/10/2000). 6. Καρυοφύλλης Δ., Γαλάτης Β., Κατσαρός Χ. «Καθορισµός του επιπέδου διαίρεσης σε κύτταρα φαιοφυκών». 27 ο Πανελλήνιο συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Βιολογικών Επιστηµών (ΕΕΒΕ) (Ναύπλιο, 12-14/5/2005). 7. Κατσαρός Χ., Motomura T., Καρυοφύλλης Δ., Nagasato C., Γαλάτης Β. «Σχηµατισµός κυτοκινητικού διαφράγµατος στα φαιοφύκη: υποµικροσκοπική µελέτη µετά από κρυοστερέωση και κρυοαντικατάσταση». 28 ο Πανελλήνιο συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Βιολογικών Επιστηµών (ΕΕΒΕ) (Ιωάννινα, 18-20/5/2006). 17

19 Συνοπτικός πίνακας αναφορών Αύξων Αριθµός Όνοµα Έτος Δηµοσίευσης Περιοδικού Δηµοσίευσης Αναφορές (1) PROTOPLASMA (2) EUROPEAN JOURNAL OF PHYCOLOGY (3) EUROPEAN JOURNAL OF PHYCOLOGY (4) PHYCOLOGIA (5) CELL BIOLOGY INTERNATIONAL (6) JOURNAL OF BIOLOGICAL RESEARCH (7) ANNALS OF BOTANY Ο πίνακας και η αναλυτική λίστα που ακολουθεί έχουν συνταχθεί σύµφωνα µε την έρευνα στο δικτυακό τόπο (site) Τα πρωτογενή αποτελέσµατα της έρευνας παραθέτονται στο παράρτηµα στο τέλος του βιογραφικού σηµειώ- µατος. Από τα πρωτογενή δεδοµένα έχουν αφαιρεθεί οι αυτοαναφορές. 18

20 Αναλυτική λίστα αναφορών 1. Karyophyllis D., Galatis B., and Katsaros C Centrosome and microtubule dynamics in apical cells of Sphacelaria rigidula (Phaeophyceae) treated with nocodazole. Protoplasma (Springer-Verlag), 1169: Η εργασία έχει αναφερθεί από τους: 1. Uemori C., Nagasato C., Kato A., and Motomura T Ultrastuctural and immunocytological studies on the rizoplast in the chrysophycean alga Ochromonas danica. Phycological Recearch, 54(2): Nagasato C Behavior and function of paternally inherited centrioles in brown algal zygotes. Journal of Plant Research, 118(6): Harper J.D.I., Salisbury J.L., John P.C.L., and Koutoulis A Changes in the centrin and microtubule cytoskeletons after metaphase arrest of the Chlamydomonas reinhardtii met1 mutant. Protoplasma, 224(3-4): Nagasato C. and Motomura T Destruction of maternal centrioles during fertilization of the brown alga, Scytosiphon lomentaria (Scytosiphonales, Phaeophyceae). Cell Motility and the Cytoskeleton, 59: Nagasato C. and Motomura T Ultrastructural study on mitosis and cytokinesis in Scytosiphon lomentaria zygotes (Scytosiphonales, Phaeophyceae) by freeze-sustitution. Protoplasma, 219(3-4):

21 6. Motomura T., Nagasato C., Komeda Y., and Okuda K Transient localization of γ-tubulin around the centrioles in the nuclear division of Boergesenia forbesii (Siphonocladales, Chlorophyta). Journal of Phycology, 37: Nagasato C., Motomura T., and Ichimura T Influence of centriole behavior on the first spindle formation in zygotes of the brown alga Fucus distichus (Fucales, Phaeophyceae). Developmental Biology, 208(1): Schoenwaelder M.E.A. and Margaret N. C The role of the cytoskeleton in brown algal physode movement. European Journal of Phycology, 34: Nagasato C., Motomura T., and Ichimura T Selective disappearance of maternal centrioles after fertilization in the anisogamous brown alga Cutleria cylindrica (Cutleriales, Phaeophyceae): Paternal inheritance of centrioles is universal in the brown algae. Phycological Research, 46, (3): Silverman Gavrila R.V Possible interaction between actin and microtubules in first meiotic division. Master s degree Thesis, York University, Toronto, Ontario, Canada. 11. Βαρβαρήγος Βασίλειος, Διδακτορική διατριβή, Αθήνα Karyophyllis D., Katsaros C., Dimitriadis H., and Galatis B

22 Actin organization during the cell cycle of brown algal vegetative cells. European Journal of Phycology (Cambridge University Press) 35, (1): Η εργασία έχει αναφερθεί από τους: 12. Bisgrove S.R. and Kropf D.L Αsymmetric cell divisions: zygotes of fucoid algae as a model system. (Plant Cell Monographs, Springer Berlin/Heidelberg, vol:9/2008, ISBN: ). 13. Nagasato C Behavior and function of paternally inherited centrioles in brown algal zygotes. Journal of Plant Research, 118 (6): Bisgrove S.R. and Kropf D.L Cytokinesis in brown algae: Studies of asymmetric division in fucoid zygotes. Protoplasma, 223(2-4): Baluska F., Volkmann D., Barlow P Eukaryotic cells and their Cell Bodies: Cell theory revised. Annals of Botany, 94(1): Hable W.E., Miller N.R., Kropf D.L Polarity establishment requires dynamic actin in fucoid zygotes. Protoplasma, 221(3-4): Bisgrove S.R., Henderson D.C., Kropf D.L Asymmetric division in fucoid zygotes is positioned by telophase nuclei. Plant Cell, 15(4):

23 18. Wilkes D.E., Otto J.J Profilin functions in cytokinesis, nuclear positioning, and stomatogenenesis in Tetrahymena thermophila. Journal of Eukaryotic Microbiology, 50(4): Nagasato C. and Motomura T Ultrastructural studies on mitosis and cytokinesis in Scytosiphon lomentaria (Scytosiphonales, Phaeophyceae) by freeze-substitution. Protoplasma, 219(3-4): Nagasato C. and Motomura T Influence of the centrosome in cytokinesis of brown algae: Polyspermic zygotes of Scytosiphon lomentaria (Scytosiphonales, Phaeophyceae). Journal of Cell Sciience, 115(12): Verma D.P.S Cytokinesis and building of the cell plate in plants. Annual Review of Plant Physiology and Plant Molecular Biology, 52: Βαρβαρήγος Βασίλειος, Διδακτορική διατριβή, Αθήνα Karyophyllis D., Katsaros C., and Galatis B F-actin involvement in apical cell morphogenesis of Sphacelaria rigidula (Phaeophyta). Mutual alignment between actin filaments and cellulose microfibrils. European Journal of Phycology (Cambridge University Press), 35 (2): Η παραπάνω δηµοσίευση συµπεριλαµβάνεται στο «Current Awareness in Biomedicine: Cytoskeleton» της εταιρείας 22

24 SUBIS, επιλεγµένη από άρθρα 1200 επιστηµονικών περιοδικών. Η εργασία έχει αναφερθεί από τους: 23. Ackland J.C., West J.A., Pickett-Heaps J.D Actin and myosin regulate pseudopodia of Porphyra pulchella (Rhodophyta) archeospores. Journal of Phycology, 43(1): Shevchenko G.V. and Kordyum E.L Organization of cytoskeleton during differentiation of gravisensitive root sites under clinorotation. Advances in Space Research, 35(2): Bisgrove S.R., Kropf D.L Cytokinesis in brown algae: Studies of asymmetric division in fucoid zygotes. Protoplasma, 223(2-4): Blancaflor E.B The cytoskeleton and gravitropism in higher plants. Journal of Plant Growth Regulation, 21(2): Σωτηρίου Πηνελόπη «Μελέτη των πολυσακχαριτών των κυτταρικών τοιχωµάτων πρωτοπλαστών και κάλλων των φυτών Trigonella foenum-graecum L. και Ceratonia siliqua L. Δυναµική σύνθεσης γαλακτοµαννάνης. Διδακτορική διατριβή. 28. Baskin T On the alignment of cellulose microfibrils by cortical microtubules: A review and a model. Protoplasma, 215:

25 29. Goulard F., Le Corre G., Diouris M., Deslandes E., Floc h J.- Y NDP-sugars, floriside and floridean starch levels in relation to activities of UDP-glucose pyrophosphorylase and UDP-glucose-4-epimerase in Solieria chordalis (Rhodophyceae) under experimental conditions. Phycological Research, 49 (1): Βαρβαρήγος Βασίλειος, Διδακτορική διατριβή, Αθήνα Katsaros C., Karyophyllis D., and Galatis B Cortical F-actin underlies cellulose microfibril patterning in brown algal cells. Phycologia (Allen Press), 41(2): Η εργασία έχει αναφερθεί από τους: 31. Zhong R., Burk H.D., Nairn C.J., Herbert Morrison III W., and Ye Z.-H Mutation of SAC1, an Arabidopsis SAC domain phospoinositide phosphatase, cause alterations in cell morphogenesis, cell wall synthesis, and actin organization. Plant Cell, 17: Corellou F., Coelho S.M.B., Bouget F.-Y., and Brownlee C Spatial re-organization of cortical microtubules in vivo during polarization and asymmetric division of Fucus zygotes. Journal of Cell Science, 118: Bisgrove S.R., Kropf D.L Cytokinesis in brown algae: Studies of asymmetric division in fucoid zygotes. Protoplasma, 223(2-4):

26 34. Andrade L.R., Salgado L.T., Farina M., and Amando Filho G.M SEM of soluble polysaccharides extracted from the cell walls of the marine alga Padina gymnospora. Microscopy and Microanalysis, 9(suppl.2): Βαρβαρήγος Βασίλειος, Διδακτορική διατριβή, Αθήνα Katsaros C., Karyophyllis D., and Galatis B Actin cytoskeleton and cell wall morphogenesis in brown algae. Cell Biology International (Elsevier), 27(3): Η εργασία έχει αναφερθεί από τους: 36. Βαρβαρήγος Βασίλειος, Διδακτορική διατριβή, Αθήνα Karyophyllis D., Galatis B., and Katsaros C Gamma tubulin organization during the cell cycle in Sphacelaria rigidula (Phaeophyceae, Sphacelariales). Journal of Biological Research, 4: ) Η εργασία έχει αναφερθεί από τους: 37. Βαρβαρήγος Βασίλειος, Διδακτορική διατριβή, Αθήνα Katsaros C., Karyophyllis D., and Galatis B. Cytoskeleton and morphogenesis in brown algae. Annals of Botany (London, Oxford Journals),97(5): Η εργασία έχει αναφερθεί από τους: 38. Bisgrove S.R. and Kropf D.L Αsymmetric cell divisions: zygotes of fucoid algae as a model system. (Plant Cell Monographs, Springer Berlin/Heidelberg, vol:9/2008, ISBN: ). 25

27 39. Bisgrove S.R Cytoskeleton and early development in fucoid algae. Journal of Integrative Plant Biology, 49: (7). 40. Bannigan A., Scheible W.-R., Lukovitz W., Fagersrtom C., Wadswotrh P., Somerville C., Baskin T.I A conserved role for kinesin-5 in plant mitosis. Journal of Cell Science, 120: Menand B., Calder G., Dolan L Both chloronemal and caulonemal cella expand by tip growth in the moss Physcomitrella pattens. Journal of Experimental Botany, 58: Βαρβαρήγος Βασίλειος, Διδακτορική διατριβή, Αθήνα