Μειέηε Γηαρείξηζεο Απνζεκάησλ ε Καηάζηεκα Starbucks

Transcript

1 ΑΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΣΜΖΜΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΖ «ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ» ΚΑΣΔΤΘΤΝΖ: ΓΗΟΗΚΖΖ ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΔΞΔΗΓΗΚΔΤΖ: ΓΗΟΗΚΖΖ LOGISTICS Μειέηε Γηαρείξηζεο Απνζεκάησλ ε Καηάζηεκα Starbucks ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΟΤ ΜΠΑΡΛΑ ΠΑΝΑΓΗΧΣΖ ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ: ΕΖΚΟΠΟΤΛΟ Υ., ΛΔΚΣΟΡΑ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ (ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ 2013)

2

3 ΠΡΟΛΟΓΟ Ζ δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ απνηειεί κηα ζεκαληηθή επζχλε γηα ηε δηνίθεζε ελφο παξαγσγηθνχ ζπζηήκαηνο ή κηαο επηρείξεζεο. Χο απφζεκα ζεσξείηαη ε πνζφηεηα νπνηνπδήπνηε νηθνλνκηθνχ αγαζνχ, πιηθνχ ή φρη, εηζάγεηαη ζην ζχζηεκα θαη ππεξβαίλεη ηελ πνζφηεηα ηνπ αγαζνχ απηφ πνπ εμάγεηαη απφ ην ζχζηεκα. Ζ δεκηνπξγία απνζεκάησλ έρεη ζθνπφ είηε λα εμνκαιχλεη ηηο παξνπζηαδφκελεο δηαθνξέο κεηαμχ ηεο πξνζθνξάο θαη ηεο δήηεζεο ηνπ αγαζνχ είηε είλαη απνηέιεζκα δηαθφξσλ παξαγφλησλ φπσο ιαλζαζκέλνο πξνγξακκαηηζκφο ή έθηαθηα θαηλφκελα. Ζ αλαγθαηφηεηα χπαξμεο ηνπ απνζέκαηνο νθείιεηαη θπξίσο ζηελ αβεβαηφηεηα πνπ ραξαθηεξίδεη ην πεξηβάιινλ εληφο ηνπ νπνίνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη νη επηρεηξήζεηο. ηελ παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία κειεηάηαη ην ζχζηεκα δηαρείξηζεο ησλ ζεκαληηθφηεξσλ θσδηθψλ (SKUs) ζε κηα εκπνξηθή επηρείξεζε, ζπγθεθξηκέλα ζε έλα θαηάζηεκα ιηαληθήο πψιεζεο γλσζηήο αιπζίδαο θαθέ. Ζ εξγαζία πεξηιακβάλεη ηελ κειέηε ησλ πξντφλησλ θαη ηελ ζρεδίαζε ελφο κνληέινπ πξφβιεςεο ηεο δήηεζεο απηψλ. ηε ζπλέρεηα, πξνηείλνληαη λέα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο ησλ απνζεκάησλ βάζεη ηεο παξακεηξνπνίεζεο ε νπνία ζηεξίρζεθε ζηε ζπγθεθξηκέλε επηρείξεζε θαη έιαβε ππφςε ηε θχζε ησλ πιηθψλ θαη ην πεξηβάιινλ. Σέινο, γίλεηαη ρξήζε πξνζνκνίσζεο γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ απνηειεζκάησλ ησλ ζπγθεθξηκέλσλ πνιηηηθψλ αλαπιήξσζεο πνπ πξνηείλνληαη γηα έλα επηιεγκέλν θσδηθφ (SKU). Ζ κειέηε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο μεθίλεζε ζηε Θεζζαινλίθε, ζπλερίζηεθε ζηελ Αζήλα θαη νινθιεξψζεθε ζην Limerick ηεο Ηξιαλδίαο. Ζ ζπγγξαθή ηεο παξνπζηάδεη κηα παξφκνηα ηζηνξία, ρσξίο ππεξβνιή έλα κέξνο ηεο έγηλε ζηα αεξνδξφκηα ηνπ Γνπβιίλνπ θαη ηεο Κνπελράγεο. Σα παξαπάλσ γηα λα θαηαιάβεη θαλείο πφζν δχζθνιε ήηαλ ε νινθιήξσζε ηεο εξγαζίαο. ε απηφ ην ζεκείν ζα ήζεια λα εθθξάζσ ηηο επραξηζηίεο κνπ ζε φζνπο βνήζεζαλ γηα ηελ εθπφλεζε ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο. Ηδηαίηεξα επραξηζηψ ζεξκά ηνλ επηβιέπνληα Λέθηνξα θ. Εεθφπνπιν Υξήζην ηφζν γηα ηε γλσζηηθή βνήζεηα, φζν θαη γηα ηελ θαζνδήγεζε θαη επίβιεςε ηελ νπνία πξνζέθεξε θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο εθπφλεζεο απηήο ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο. Θα ήζεια επίζεο λα επραξηζηήζσ ηε ζπκθνηηήηξηα κνπ Υξηζηίλα Παπατσάλλνπ γηα ηελ πνιχηηκε βνήζεηα ηεο γηα ηελ παξάδνζε ηεο εξγαζίαο. Δπραξηζηψ επίζεο, ηνλ δηεπζπληή ηνπ θαηαζηήκαηνο Starbucks ζηελ Κακάξα Θεζζαινλίθεο, θ. Κειεθίδε Λεσλίδα γηα ηελ πνιχηηκε βνήζεηά ηνπ. Δπηπιένλ, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνπο ππαιιήινπο ηνπ θαηαζηήκαηνο θαη πξψελ ζπλαδέιθνπο κνπ γηα ηελ ζεκαληηθή βνήζεηά ηνπο ζηελ ζπιινγή ζηνηρείσλ απαξαίηεησλ γηα ηελ πεξάησζε ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο. Σέινο, ζεξκέο επραξηζηίεο αμίδνπλ ζηνπο γνλείο κνπ θαη ηελ αδειθή κνπ γηα ηελ εκπηζηνζχλε θαη ηελ ζπκπαξάζηαζε πνπ δείρλνπλ ηφζα ρξφληα. Limerick (Ηξιαλδία) 2013 Παλαγηψηεο Μπάξιαο

4 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ 1. ΔΗΑΓΧΓΖ Γεληθά Γνκή δηπισκαηηθήο εξγαζίαο ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΚΖ ΑΝΑΚΟΠΖΖ ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΣΖ ΔΣΑΗΡΗΑ- ABC ΑΝΑΛΤΖ Παξνπζίαζε ηεο εηαηξίαο Σαμηλφκεζε ησλ απνζεκάησλ Σαμηλφκεζε απνζεκάησλ κε βάζε ηελ αμία ηνπο γηα ηελ επηρείξεζε Δμαξηεκέλε θαη Αλεμάξηεηε Εήηεζε ABC αλάιπζε ζην θαηάζηεκα Δπηινγή ησλ νηθνγελεησλ πξνο κειέηε ΠΡΟΒΛΔΦΖ ΕΖΣΖΖ Βαζηθέο αξρέο Μέζνδνη πξνβιέςεσλ Πνηνηηθέο κέζνδνη Πνζνηηθέο κέζνδνη πκπεξαζκαηηθά Καηεγνξίεο καζεκαηηθψλ πξνηχπσλ ζηελ αλάιπζε ρξνλνζεηξψλ ηαηηθή δήηεζε Γξακκηθά κεηαβαιιφκελε δήηεζε Δπνρηαθά κεηαβαιιφκελε δήηεζε θάικαηα πξφβιεςεο Πξφβιεςε δήηεζεο ησλ νηθνγελεηψλ πξντφλησλ...30

5 5. ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΠΟΘΔΜΑΣΧΝ Γεληθά εκαζία ηεο Γηαρείξηζεο Απνζεκάησλ ηνηρεία θφζηνπο απνζεκάησλ Κφζηνο απφθηεζεο απνζέκαηνο Κφζηνο παξαγσγήο/παξαγγειίαο Κφζηνο δηαηήξεζεο απνζέκαηνο Κφζηνο έιιεηςεο πζηήκαηα Γηαρείξηζεο Απνζεκάησλ Υξήζηκνη νξηζκνί γηα ηελ κνξθή ηνπ απνζέκαηνο ζηελ επηρείξεζε πζηήκαηα ζηαζεξήο πεξηφδνπ παξαγγειίαο-ζχζηεκα (R,S) Κξηηήξηα επηινγήο ηνπ ζπζηήκαηνο αλαπιήξσζεο απνζέκαηνο (R,S) Πξνηεηλφκελα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο απνζεκάησλ ΠΡΟΟΜΟΗΧΖ Γεληθά Πξφνδνο ρξφλνπ Μεραληζκφο ζηαζεξνχ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο Μεραληζκφο επφκελνπ γεγνλφηνο Πξνζνκνίσζε ζπζηεκάησλ απνζήθεπζεο Μεζνδνινγία κνληέινπ πξνζνκνίσζεο απνζεκάησλ Λεηηνπξγία ηνπ πξαγκαηηθνχ ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο απνζεκάησλ Μνληεινπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο κε excel ΔΠΗΛΟΓΟ - ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑΣΑ... 96

6

7 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 1 1. ΔΗΑΓΧΓΖ 1.1 Γεληθά Δθνδηαζηηθή (Logistics) είλαη ε δηαδηθαζία ηεο ζηξαηεγηθήο δηαρείξηζεο ησλ πξνκεζεηψλ, ηεο θίλεζεο θαη απνζήθεπζεο πξψησλ πιψλ, εμαξηεκάησλ θαη ηειηθψλ απνζεκάησλ (θαη ησλ ζρεηηθψλ πιεξνθνξηψλ γηα ηηο ξνέο ηνπο) κέζα ζηελ επηρείξεζε θαη ηα θαλάιηα ηνπ κάξθεηηλγθ, κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε ε ηξέρνπζα θαη ε κειινληηθή θεξδνθνξία λα κεγηζηνπνηνχληαη, κε ηελ εθπιήξσζε ησλ παξαγγειηψλ ζχκθσλα κε ηηο αξρέο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηνπ θφζηνπο (Martin Christopher, 2005). ηηο θχξηεο ιεηηνπξγίεο ησλ logistics πεξηιακβάλνληαη ε κεηαθνξά (εηζεξρφκελα-εμεξρφκελα πιηθά), ε δηαρείξηζε απνζεκάησλ θαη ε δηεθπεξαίσζε παξαγγειηψλ. ηηο δεπηεξεχνπζεο ιεηηνπξγίεο πεξηιακβάλνληαη ε απνζήθεπζε θαη ν ρεηξηζκφο πιηθψλ, ε βηνκεραληθή ζπζθεπαζία, νη πξνκήζεηεο, ε ππνζηήξημε πειαηψλ θαη ν ρεηξηζκφο επηζηξνθψλ θαη ν πξνγξακκαηηζκφο παξαγσγήο. ηε ζεκεξηλή παγθνζκηνπνηεκέλε αγνξά, ε απμαλφκελε αλάγθε ησλ εηαηξεηψλ λα αληαγσλίδνληαη πάλσ ζηηο δηαζηάζεηο ηνπ θφζηνπο, ηεο πνηφηεηαο, ηεο ηαρχηεηαο, ηεο επειημίαο, ηεο θαηλνηνκίαο θαη ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ έρεη νδεγήζεη ζηελ αλάγθε λα αλαπηπρζνχλ ζπζηήκαηα logistics πνπ λα είλαη πην απνδνηηθά απφ ηα αληίζηνηρα ηνπ παξειζφληνο. Έηζη, ηδίσο ηηο δχν ηειεπηαίεο δεθαεηίεο, παξαηεξνχκε φηη ηα logistics θαη ε εθνδηαζηηθή αιπζίδα έρνπλ κεηαηνπηζηεί απφ απιέο ιεηηνπξγηθέο δηαδηθαζίεο, ζε ιεηηνπξγίεο εηαηξηθνχ επηπέδνπ (δειαδή ζε μερσξηζηά ηκήκαηα κέζα ζηηο επηρεηξήζεηο). Αλαγλσξίδεηαη νινέλα θαη πεξηζζφηεξν φηη κέζσ κηαο απνηειεζκαηηθήο δηαρείξηζεο ησλ logistics θαη ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο κπνξεί λα επηηεπρζεί ν απψηεξνο ζηφρνο θάζε επηρείξεζεο, δειαδή ε κείσζε ηνπ θφζηνπο θαη ε αχμεζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. Γελ είλαη ηπραίν φηη ν Martin Christopher, απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο αθαδεκατθέο πξνζσπηθφηεηεο ζηνλ ηνκέα ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο, αλαθέξεη φηη ν αληαγσληζκφο ησλ εηαηξεηψλ δελ ζα γίλεηαη πιένλ ζε επίπεδν εηαηξεηψλ, αιιά κέζσ ησλ εθνδηαζηηθψλ αιπζίδσλ. Ζ δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ (inventory management) είλαη κηα ηερληθή κε επηζηεκνληθέο βάζεηο πνπ ζθνπφ έρεη λα παξαθνινπζεί ηελ απνζεθεπκέλε πνζφηεηα ηνπ αγαζνχ θαη λα ιακβάλεη ηηο ζρεηηθέο απνθάζεηο φπσο πφηε θαη ζε ηη πνζφηεηα ζα πξέπεη λα παξαγγειζεί ην πιηθφ θ.α. Έλα ζχζηεκα δηαρείξηζεο απνζεκάησλ ζεσξείηαη ην ζχλνιν ησλ θαλνληζκψλ θαη ειέγρσλ πνπ θαζνξίδνπλ ην χςνο ησλ απνζεκάησλ, πφηε ζα πξέπεη ηα απνζέκαηα λα αλαλεψλνληαη θαη πφζν κεγάιεο ζα πξέπεη λα είλαη νη παξαγγειίεο. Απνζέκαηα δεκηνπξγνχληαη θαη ζηηο ππεξεζίεο κε ηελ έλλνηα ησλ πιηθψλ αγαζψλ θαη πξνκεζεηψλ πνπ ππνζηεξίδνπλ ηελ ππεξεζία απηή. Σν πξφβιεκα ειέγρνπ ησλ απνζεκάησλ έρεη απαζρνιήζεη ζε κεγάιν βαζκφ ηδηαίηεξα ηα ηειεπηαία ρξφληα ηνπο εξεπλεηέο θαη φπσο θαηαγξάθεηαη ζηε ζρεηηθή βηβιηνγξαθία έρεη γίλεη κεγάιε πξνζπάζεηα αλάιπζεο ηνπ πξνβιήκαηνο θαη εκβάζπλζεο ζε πην ζχλζεηα δεηήκαηα. ηε ζεσξεηηθή πξνζέγγηζε ηνπ πξνβιήκαηνο, έρεη δεκνζηεπηεί πιήζνο επηζηεκνληθψλ κειεηψλ, έρνπλ γίλεη πνιιέο θαη πνιχπινθεο καζεκαηηθέο αλαιχζεηο, έρνπλ δηαηππσζεί πνιιέο ζεσξίεο θαη έρνπλ πξνηαζεί δηαθνξεηηθά κνληέια δηαρείξηζεο απνζεκάησλ. Όκσο, απφ πξαθηηθήο

8 2 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks απφςεσο, κφλν έλα κηθξφ κέξνο ησλ ζεσξηψλ έρνπλ εθαξκνζηεί ζε πξαγκαηηθφ επηρεηξεζηαθφ πεξηβάιινλ. Αλ εμεηάζνπκε ηα απνζέκαηα απφ ηε καθξννηθνλνκηθή ζθνπηά πξνθχπηεη φηη ε δηαθχκαλζή ηνπο αθνινπζεί ηνπο επηρεηξεκαηηθνχο θχθινπο, θαη κάιηζηα πνιινί πηζηεχνπλ φηη απηή είλαη ε θχξηα αηηία ηεο δηαθχκαλζήο ηνπο. Απηφ ζπκβαίλεη γηαηί ζε πεξηφδνπο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο νη επηρεηξήζεηο επελδχνπλ ζηε δεκηνπξγία απνζεκάησλ, ελψ ζε πεξηφδνπο νηθνλνκηθήο χθεζεο κεηψλνπλ ηα απνζέκαηά ηνπο γηα λα εμνηθνλνκήζνπλ πφξνπο. Απφ ηελ άπνςε ηεο δηνίθεζεο, είλαη επηζπκεηή ε κείσζε ησλ απνζεκάησλ, ε νπνία νδεγεί ζε νηθνλνκηθά πγηείο επηρεηξήζεηο. Απηή ε ζέζε απνηέιεζε θαη ηελ αξρή ηεο αλάπηπμε ησλ ζπζηεκάησλ just-in-time (JIT) ζηελ Ηαπσλία. Αλεμάξηεηα απφ ηε γεληθφηεηα ηνπ φξνπ, ην πξφβιεκα ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνζεκάησλ είλαη πνιχ ζεκαληηθφ γηα φιεο ηηο επηρεηξήζεηο θαζψο ηα απνζέκαηα ηνπο δεζκεχνπλ ζπλήζσο έλα κεγάιν πνζνζηφ ηνπ θεθαιαίνπ ηνπο θη έρνπλ ζεκαληηθφ θφζηνο δηαηήξεζεο. Τπάξρνπλ θαηεγνξίεο επηρεηξήζεσλ φπσο ηα super market, ζηηο νπνίεο ηα δηαηεξνχκελα απνζέκαηα αληηζηνηρνχλ πεξίπνπ ζην 50% ηνπ ελεξγεηηθνχ ηνπο. ηφρνο ηεο δηπισκαηηθήο είλαη ε αλάπηπμε ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο ησλ απνζεκάησλ γηα επηιεγκέλα πξντφληα κηαο εκπνξηθήο επηρείξεζεο θαη, ζπγθεθξηκέλα ελφο θαηαζηήκαηνο ιηαληθήο πψιεζεο γλσζηήο αιπζίδαο θαθέ. Σν ηδηαίηεξν ραξαθηεξηζηηθφ ηεο δήηεζεο γηα ηα SKUs πνπ κειεηψληαη είλαη ην γεγνλφο φηη ε δήηεζε είλαη ζηνραζηηθή θαη κάιηζηα ζε φινπο ηνπο θσδηθνχο παξνπζηάδεη επνρηθφηεηα. ηελ παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία έγηλε πξνζπάζεηα παξακεηξνπνίεζεο ελφο ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο απνζέκαηνο κε ζηνραζηηθή δήηεζε γηα ζηαζεξή πεξίνδν αλαζεψξεζεο ηνπ απνζέκαηνο ιακβάλνληαο ππφςε ηηο επηδξάζεηο ησλ δηαθνξεηηθψλ επνρψλ ζηε δηάξθεηα ελφο έηνπο. Έρνληαο ζηε δηάζεζε καο ζηνηρεία δήηεζεο φισλ ησλ πξντφλησλ ηεο ζπγθεθξηκέλεο εκπνξηθήο επηρείξεζεο αξρηθά έγηλε ε εηινγή ησλ ζηνηρείσλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ. Μεηά απφ ηελ ηαμηλφκεζε απηψλ ησλ ηειηθψλ πξντφλησλ κέζσ ηεο ABC αλάιπζεο, έγηλε ε επηινγή ζπγθεθξηκέλσλ νηθνγελεηψλ πξντφλησλ, νη νπνίεο ζα κειεηεζνχλ αλαιπηηθά. Σα ηειηθά πξντφληα αλήθνπλ ζε ζπγθεθξηκέλεο νηθνγέλεηεο πξντφλησλ, π.ρ. ην ηειηθφ πξντφλ Tall Caramel Frappuccino αλήθεη ζηελ νηθνγέλεηα ησλ Blended coffee. Ζ επηινγή ησλ νηθνγελεηψλ, νη νπνίεο ζα κειεηεζνχλ πξνέθπςε χζηεξα απφ κηα δεχηεξε ABC αλάιπζε. Μέζα απφ ηε κειέηε ηεο δήηεζεο ησλ ζπγθεθξηκέλσλ νηθνγελεηψλ πξντφλησλ θαη ρξεζηκνπνηψληαο θαηάιιειεο παξαδνρέο πξνέθπςε ε ηειηθή δήηεζε ησλ ηειηθψλ απνζεκάησλ- SKUs (stock keeping units). ηα πιαίζηα ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο αλαπηχρζεθε έλα λέν ζχζηεκα δηαρείξηζεο απνζεκάησλ γηα θάζε SKU.

9 1.2 Γνκή δηπισκαηηθήο εξγαζίαο Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 3 Σν θχξην κέξνο ηεο εξγαζίαο είλαη δνκεκέλν ζε έμη θεθάιαηα. Σν πξψην θεθάιαην απνηειεί ηελ εηζαγσγή ηεο εξγαζίαο. ην δεχηεξν θεθάιαην, ν αλαγλψζηεο απνθηά ζεσξεηηθφ ππφβαζξν γχξσ απφ ηηο έλλνηεο logistics θαη δηαρείξηζε απνζεκάησλ, ελψ παξαηίζεηαη θαη ε βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε ηεο πεξηνρήο έξεπλαο πνπ αζρνιείηαη κε ηε δηαρείξηζε απνζεκάησλ. ην επφκελν θεθάιαην, ην ηξίην θαηά ζεηξά γίλεηαη κηα παξνπζίαζε ηεο εηαηξείαο, ζηελ νπνία αλήθεη ην θαηάζηεκα πνπ απνηέιεζε ηε βάζε γηα ηελ παξνχζα εξγαζία θαη ζηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ε ABC αλάιπζε ησλ νηθνγελεηψλ πξντφλησλ, θαηαιήγνληαο ζηηο νηθνγέλεηεο πξντφλησλ, νη νπνίεο πξφθεηηαη λα κειεηεζνχλ ζηε ζπλέρεηα ηεο εξγαζίαο. ην ηέηαξην θεθάιαην γίλεηαη ε πξφβιεςε ηεο δήηεζεο ησλ παξαπάλσ νηθνγελεηψλ πξντφλησλ γηα ην έηνο , αλαιχεηαη μερσξηζηά ε θάζε νηθνγέλεηα αλαθαιχπηνληαο ην κνληέιν πνπ αθνινπζεί ε θακπχιε ηεο δήηεζεο, επνρηθά κεηαβαιιφκελε είηε κε γξακκηθή ηάζε είηε φρη. Αθνινπζεί ζηε ζπλέρεηα ην πέκπην θεθάιαην, ζην νπνίν γίλεηαη ε δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηηο νηθνγέλεηεο πξντφλησλ. Αλαιχνληαο ηελ θάζε νηθνγέλεηα θαηαιήγνπκε ζηελ δεκηνπξγία ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο πεξηνδηθήο επηζεψξεζεο απνζέκαηνο (R,S) γηα ηα SKUs πνπ πξνθχπηνπλ. ην έθην θεθάιαην γίλεηαη ρξήζε πξνζνκνίσζεο γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ απνηειεζκάησλ ησλ ζπγθεθξηκέλσλ πνιηηηθψλ αλαπιήξσζεο πνπ πξνηείλνληαη. Δμεηάδεηαη έλαο επηιεγκέλνο θσδηθφο (SKU) ζε ηέζζεξα δηαθνξεηηθά ζελάξηα πξνζνκνίσζεο θαη αλαιχνληαη ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ. Σέινο, αθνινπζνχλ ν επίινγνο κε ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ, ε βηβιηνγξαθία θαη ηα παξαξηήκαηα ηεο εξγαζίαο.

10 4 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 2. ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΚΖ ΑΝΑΚΟΠΖΖ Ο φξνο logistics ζπλαληάηαη γηα πξψηε θνξά ζηα ηέιε ηνπ 19 νπ αηψλα, πξνέξρεηαη απφ ηελ γαιιηθή ιέμε logistique, ε νπνία ζηα ειιεληθά κεηαθξάδεηαη σο εθνδηαζηηθή. Θεσξείηαη φηη ηα logistics έρνπλ ηηο ξίδεο ηνπο ζηελ αλάγθε ηνπ ζηξαηνχ λα απηνπξνκεζεπηεί, ελλνψληαο ηελ εζσηεξηθή πξνκήζεηα ησλ ζηξαηεπκάησλ κε φπια θαη ππξνκαρηθά απφ ηελ βάζε πξνο κηα ηνπνζεζία πξνο ηα εκπξφο. ηα αξραία ειιεληθά θαη ξσκατθά ρξφληα θαη θαηά ηελ βπδαληηλή απηνθξαηνξία, νη αμησκαηηθνί ηνπ ζηξαηνχ κε ηνλ ηίηιν Logistikas ήηαλ ππεχζπλνη γηα νηθνλνκηθά ζέκαηα θαη ζέκαηα πξνκήζεηαο θαη δηαλνκήο. Σν αγγιηθφ ιεμηθφ ηεο Ομθφξδεο νξίδεη σο logistics «ηνλ θιάδν ηεο ζηξαηησηηθήο επηζηήκεο ζρεηηθά κε ηελ πξνκήζεηα, ηε ζπληήξεζε θαη ηε κεηαθνξά ησλ πιηθψλ, ηνπ πξνζσπηθνχ θαη ησλ εγθαηαζηάζεσλ». Χζηφζν, ην λέν ακεξηθαληθφ ιεμηθφ ηεο Ομθφξδεο νξίδεη σο logistics «ην ιεπηνκεξή ζπληνληζκφ κηαο ζχλζεηεο ιεηηνπξγίαο πνπ αθνξά πνιινχο αλζξψπνπο, εγθαηαζηάζεηο, ή πξνκήζεηεο». χκθσλα κε ηνπο Johnson and Kaplan (1987) ζπλέβεζε κηα αιιαγή γχξσ ζηα 1880 ζηελ δηαδηθαζία ηεο παξαγσγήο απφ εηαηξείεο κε ζρεηθά νκνηνγελείο ζεηξέο πξντφλησλ. Ζ αιιαγή είρε λα θάλεη κε ηελ κεηάβαζε απηψλ ησλ εηαηξεηψλ ζε νξηδφληηα νινθιεξσκέλεο εηαηξείεο (horizontally integrated) κε πξσηνθαλή πνηθηιία ζε δηαδηθαζίεο θαη πξνηφληα. Οη ελ ιφγσ εηαηξείεο (νη νπνίεο ήηαλ θαηά θχξην ιφγν εηαηξείεο επεμεξγαζίαο κεηάιισλ), πξνζπάζεζαλ λα εθκεηαιιεπηνχλ ηηο νηθνλνκίεο θιίκαθαο, ζεκείσζε θεξδψλ κέζσ ηεο παξαγσγήο δχν ή πεξηζζνηέξσλ πξντφλησλ ζε κηα εγθαηάζηαζε. Οη δηεπζπληέο ρξεηάδνληαλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ επίδξαζε ησλ απνθάζεσλ γηα ην κίγκα πξντφλησλ (product mix), πνπ είραλ σο ζηφρν ηε κεγηζηνπνίεζε ηνπ ζπλνιηθνχ θέξδνπο, γη απηφ ηνλ ιφγν απαηηνχληαλ αθξηβείο πιεξνθνξίεο γηα ην θφζηνο παξαγσγήο θαη δηάζεζεο ησλ πξντφλησλ. Μηα ζεηξά απφ πξνζπάζεηεο λα επηηεπρζεί απηφ ήηαλ αλεπηηπρείο ιφγσ ηεο ηεξάζηηαο έιιεηςεο ζηηο βαζηθέο αξρέο ηεο επεμεξγαζίαο πιεξνθνξηψλ. Χζηφζν, ε έθξεμε ηεο αλάγθεο γηα ρξεκαηννηθνλνκηθή πιεξνθφξεζε κεηά ην 1900 δεκηνχξγεζε αλαπφθεπθηε πίεζε γηα ηελ νηθνλνκηθή ινγηζηηθή θαη ηε δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ. Κάπνπ εθεί ην 1913 ν Harris F.W. κέζα απφ ην άξζξν ηνπ "How Many Parts to Make at Once" έβαδε ηηο βάζεηο γηα ην πην πνιπζπδεηεκέλν θαη ζεκειηψδεο κνληέιν ζηελ Γηαρείξηζε απνζεκάησλ γηα λα νινθιεξψζεη ηε ζπνπδαία ζπλεηζθνξά ηνπ κε ην άξζξν "What Quantity to Make at Once ην Φπζηθά πξφθεηηαη γηα ην κνληέιν ηεο Οηθνλνκηθήο Πνζφηεηαο Παξαγγειίαο (EOQ), ην νπνίν ρσξίο ηηο παξαπνκπέο ηνπ Raymond, 1931, αιιά ηδηαίηεξα ηηο παξαπνκπέο ησλ Whitin, 1953 θαη Hadley and Whitin, 1963 ζηνλ Harris κέζα απφ ην άξζξν ηνπ Raymond, δελ ζα είρε γίλεη γλσζηφ θαζψο γηα 35 ρξφληα δελ είρε δεη θαλέλαο ην άξζξν ηνπ Harris. Oη ππνζέζεηο πνπ γίλνληαη γηα λα ηζρχεη ην κνληέιν είλαη φηη ηα δεδνκέλα (δήηεζε, ζηνηρεία θφζηνπο) παξακέλνπλ ζηαζεξά, δελ ππάξρνπλ πεξηνξηζκνί ζηε πνζφηεηα παξαγγειίαο Q, ην θφζηνο απφθηεζεο θάζε κνλάδαο είλαη αλεμάξηεην ηνπ Q, δηαρείξηζε απνζέκαηνο αλεμάξηεηε απφ άιια πξντφληα, δελ επηηξέπεηαη έιιεηςε απνζέκαηνο, ν ρξφλνο ηθαλνπνίεζεο παξαγγειίαο γλσζηφο θαη ζηαζεξφο, ε πνζφηεηα παξαγγειίαο παξαδίδεηαη νιφθιεξε ηαπηφρξνλα θαη αλαθέξεηαη ζε έλα πξντφλ.

11 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 5 Λίγν αξγφηεξα ην 1918 ν Taft (E.W. Taft, 1918) αλέπηπμε ην κνληέιν ηεο Οηθνλνκηθήο Πνζφηεηαο Παξαγσγήο (EPQ), ην νπνίν απνηειεί επέθηαζε ηεο EOQ. Ζ δηαθνξά κεηαμχ ησλ δχν κνληέισλ είλαη φηη ε EPQ ππνζέηεη φηη ε πνζφηεηα παξαγγειίαο γίλεηαη δηαζέζηκε ζηαδηαθά, ακέζσο κεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο παξαγσγήο θαζελφο απφ ηα επηκέξνπο εμαξηήκαηα ή πξντφληα πνπ ηελ απαξηίδνπλ. Αληίζεηα, ην κνληέιν ηεο EOQ ππνζέηεη φηη ε πνζφηεηα παξαγγειίαο θηάλεη νιφθιεξε ηελ ίδηα ζηηγκή. Γηα λα ιεθζνχλ φκσο ζσζηέο απνθάζεηο φζνλ αλαθνξά ηελ επηινγή ηνπ θαηάιιεινπ κνληέινπ αλαπιήξσζεο απνζεκάησλ απαξαίηεην βήκα ζεσξείηαη ε πξφβιεςε ηεο κειινληηθήο δήηεζεο, θαζψο παίξλνληαο σο δεδνκέλν ηελ πξφβιεςε ηεο δήηεζεο ζα ιεθζνχλ ζεκαληηθέο απνθάζεηο γηα ηελ κειινληηθή πνξεία ηεο εηαηξείαο. Σφζν νη (Anderson et al., 2008) φζν θαη νη (Chopra and Meindl, 2005) καο εηζάγνπλ ζηηο πνηνηηθέο θαη πνζνηηθέο κεζφδνπο πξφβιεςεο ηεο δήηεζεο, ηνλίδνληαο φηη πξφθεηηαη γηα κηα απφ ηηο ζπνπδαηφηεξεο αξεηέο ελφο ζχγρξνλνπ ζηειέρνπο δηνίθεζεο κε ζσζηή θξίζε, δηαίζζεζε θαη επίγλσζε ηεο θαηάζηαζεο ηεο νηθνλνκίαο λα κπνξεί λα έρεη ηεθκεξησκέλε άπνςε ή κηα γελθή αίζζεζε γηα ην ηη πξφθεηηαη λα γίλεη ζην κέιινλ. Παξάιιεια, επηζεκαίλεηαη ν θίλδπλνο πνπ θξχβεηαη πίζσ απφ ηνλ ππνινγηζκφ ησλ πξνβιέςεσλ, δεδνκέλνπ φηη νπνηαδήπνηε είηε πνηνηηθή είηε πνζνηηθή κέζνδνο δελ είλαη ηθαλή λα καο δψζεη ηέιεηα απνηειέζκαηα. χκθσλα κε ηνπο Emmet θαη Granville (2007) ππάξρνπλ δχν βαζηθνί ηχπνη ή ζπζηήκαηα ζηηο πνιηηηθέο αλαπιήξσζεο απνζεκάησλ ζε πεξηπηψζεηο ζηνραζηηθήο δήηεζεο, απηφ ηεο ζπλερήο επηζεψξεζεο (continuous review system) θαη απηφ ηεο πεξηνδηθήο επηζεψξεζεο (period review system). ε έλα ζχζηεκα ζπλερνχο επηζεψξεζεο κε κηα ζηαζεξή πνζφηεηα παξαγγειίαο, ην απφζεκα επηζεσξείηαη θαζεκεξηλά (εκεξήζηα απνγξαθή) θαη κηα θαζνξηζκέλε πνζφηεηα παξαγγέιλεηαη φηαλ ην απφζεκα πέζεη θάησ απφ έλα νξηζκέλν ζεκείν. Σν ζεκείν απηφ νλνκάδεηαη ζεκείν αλαπαξαγγειίαο (re-order point). Ζ θξίζηκε ηπραία κεηαβιεηή ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη ε δήηεζε ζην ρξφλν ηθαλνπνίεζεο παξαγγειίαο. ε έλα ζχζηεκα πεξηνδηθήο επηζεψξζεο, νη παξαγγειίεο ηνπνζεηνχληαη αλά ρξνληθφ δηάζηεκα ίζν κε ηελ πεξίνδν αλαζεψξεζεο. Ζ πνζφηεηα πνπ παξαγγέιλεηαη θάζε θνξά είλαη φζε απαηηείηαη γηα λα ζπκπιεξσζεί κηα ζπγθεθξηκέλε πνζφηεηα, ε νπνία ζπλήζσο ζπκβνιίδεηαη κε S (order-up-tolevel). Ζ θξίζηκε ηπραία κεηαβιεηή ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη ε δήηεζε ζην ρξνληθφ δηάζηεκα ίζν κε ηελ πεξίνδν αλαζεψξεζεο ζπλ ηνλ ρξφλν ηθαλνπνίεζεο ηεο παξαγγεηαο (Scott, Lundgren and Thompson, 2011). Οη πεξηζζφηεξεο έξεπλεο επηθεληξψζεθαλ ζηε ζηνραζηηθφηεηα ηεο δήηεζεο θαη ζπγθεθξηκέλα ζε ζπζηήκαηα φπνπ ε αδπλακία θάιπςεο ηεο, νδεγνχζε ζε θαζπζηεξεκέλε ηθαλνπνίεζε ηεο δήηεζεο (backordered demand). χκθσλα κε ηνπο Ν. Agrawal θαη S. Smith (1994), απηφ ζπλέβε ελ κέξεη επεηδή ηα κνληέια πνπ πξνέθππηαλ ήηαλ πην απιφ λα αλαιπζνχλ θαηά απηφ ηνλ ηξφπν, θαη επεηδή πνιιά κνληέια έρνπλ αλαπηπρζεί γηα θαζεκεξηλά αγαζά θαη ζηξαηησηηθέο εθαξκνγέο, φπνπ ε δήηεζε κπνξεί λα ηθαλνπνηεζεί κε θαζπζηέξεζε. Οη πην ζπρλά ρξεζηκνπνηνχκελεο κέζνδνη γηα ηε κείσζε ησλ ρακέλσλ πσιήζεσλ ππνζέηνπλ φηη ε δήηεζε αθνινπζεί είηε ηελ θαλνληθή είηε ηελ Poisson θαηαλνκή. Οη Ν. Agrawal θαη S. Smith (1994), νη Anraku θαη Yanagimoto (1990) θαη ν Van De Ven (1993) ζηα άξζξα ηνπο ππέζεζαλ φηη ε δήηεζε αθνινπζεί ηελ αξλεηηθή δπσλπκηθή θαηαλνκή (negative binomial distribution).

12 6 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Μάιηζηα νη πξψηνη θαηέιεμαλ ζην ζπκπέξαζκα ρξήζεο ηεο αξλεηηθήο δπσλπκηθήο θαηαλνκήο, αθνχ ζπλέθξηλαλ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο κε ηηο άιιεο δχν πην θνηλέο θαηαλνκέο ηελ θαλνληθή θαη ηελ Poisson, ζην λα κνληεινπνηήζνπλ ηελ δήηεζή ηνπο αθνχ ε ζπγθεθξηκέλε θαηαλνκή ηαίξηαδε θαιχηεξα ζηα παξαγκαηηθά ζηνηρεία πσιήζεσλ πνπ είραλ ζηελ δάζεζε ηνπο. Οη Guptra, Sundararaghavan θαη Ahmed (2003) αληηκεηψπηζαλ ζην άξζξν ηνπο ηελ επνρηθφηεηα πνπ παξνπζηάδεη ε δήηεζε νξηζκέλσλ πξντφλησλ θαη πξνζπάζεζαλ λα αλαπηχμνπλ πνιηηηθέο αλαπιήξσζεο γηα ηα ζπγθεθξηκέλα πξντφληα. ηελ πξνζπάζεηα ηνπο γηα ηελ εμεχξεζε ηεο νηθνλνκηθήο πνζφηεηαο παξαγγειίαο, ηνλ αξηζκφ ησλ παξαγγειηψλ πνπ πξέπεη λα ηνπνζεηεζνχλ θαη/ή ηνλ ρξφλν πνπ πξέπεη λα ηνπνζεηεζεί ε θάζε παξαγγειία αλέπηπμαλ κηα ζεηξά ηεζζάξσλ δηαθνξεηηθψλ πξνβιεκάησλ πνπ κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ ζηελ πξάμε. Σν πξψην πξφβιεκα ππνζέηεη έλα ζηαζεξφ νξίδνληα πξνγξακκαηηζκνχ θη έλα εππαζέο πξνηφλ, φπσο έλα ρξηζηνπγελληάηηθν δέληξν ή εκπνξεχκαηα πνπ είλαη ζηε κφδα (π.ρ. ξνχρα), ε αμία ησλ νπνίσλ κεηψλεηαη κε ηελ πάξνδν ησλ ρξφλσλ. Σν δεχηεξν πξφβιεκα έρεη ηελ ίδηα ππφζεζε φπσο ην πξψην, κφλν πνπ ε δήηεζε αλακέλεηαη λα απμεζεί κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ. Σν ηξίην πξφβιεκα είλαη φπσο ην δεχηεξν κε ηε δηαθνξά φηη επηηξέπεη έλαλ ζπγθεθξηκέλν αθέξαην αξηζκφ παξαγγειηψλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ρξνληθνχ νξίδνληα πξνγξακκαηηζκνχ. ην ηέηαξην θαη ηειεπηαίν πξφβιεκα επηηξέπεηαη ε αχμεζε ηνπ θφζηνπο παξαγγειίαο κε ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ. ηα παξαπάλσ πξνβιήκαηα νη Guptra, Sundararaghavan θαη Ahmed (2003) θαηέιεμαλ ζε καζεκαηηθέο εθθξάζεηο γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο βέιηηζηεο πνζφηεηαο παξαγγειίαο θαη ην βέιηηζην αξηζκφ παξαγγειηψλ πνπ πξέπεη λα ηνπνζεηεζνχλ. Οη δηαδηθαζίεο logistics απνβιέπνπλ ζηε βειηίσζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ κηαο επηρείξεζεο. Αλακθίβνια ε εμππεξέηεζε ηνπ πειάηε (customer service) απνηειεί αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα θαη θχξην ραξαθηεξηζηηθφ κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ ζηξαηεγηθψλ ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ. Ζ εμππεξέηεζε ηνπ πειάηε κπνξεί λα κεηξεζεί ιακβάλνληαο ππφςε δηαθνξεηηθά ραξαθηεξηζηηθά φπσο ε ηαρχηεηα παξάδνζεο, ην θφζηνο, ε πνηφηεηα, ε εμαηνκίθεπζε (customization), ε πνηθηιία πξνηφλησλ θ.α. Ζ πνηθηιία ησλ πξνηφλησλ πνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη κηα επηρείξεζε ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο αληαγσλζηηθέο ηηκέο ήηαλ ην θιεηδί ηεο επηηπρίαο γηα πνιιέο επηρεηξήζεηο ζην παξειζφλ αιιά αθφκε θαη ζήκεξα. Ζ ζπγθεθξηκέλε ζηξαηεγηθή έρεη πνιιά νθέιε θαη απφ ηελ νπηηθή ηνπ marketing, αιιά ζπλεπάγεηαη απμεκέλν θφζηνο ηφζν γηα ηελ απφθηεζε κεγάιεο πνηθηιίαο πξντφλησλ (θφζηνο αγνξάο, κεηαθνξάο θ.α.) φζν θαη γηα ηε δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ. ηελ βηβιηνγξαθία ππάξρνπλ πνιιά άξζξα ζρεηηθά κε κεζφδνπο βειηηζηνπνίεζεο ζηα επίπεδα ησλ δηαηεξνχκελσλ απνζεκάησλ ζε ζπζηήκαηα κε πνηθηιία πξνηφλησλ. Οη Nahmias θαη Schmidt (1984) πξνρψξεζαλ ζηε κειέηε ηέηνησλ ζπζηεκάησλ ιακβάλνληαο ππφςε δχν πεξηνξηζκνχο, αθελφο ηε ζπλνιηθή επέλδπζε ζηελ απφθηεζε ηεο πνηθηιίαο ησλ πξνηφλησλ θαη αθεηέξνπ έλα ζπλνιηθφ επίπεδν εμππεξέηεζεο ησλ πειαηψλ. Ζ κειέηε ηνπο βαζίζηεθε ζηελ ππφζεζε φηη ε δήηεζε γηα έλα μερσξηζηφ πξνηφλ είλαη αλέμαξηεηε, δειαδή δελ παξνπζηάδεη θακία ζπζρέηηζε κε ηε δήηεζε γηα θάπνην άιιν δηαθνξεηηθφ πξνηφλ. Δμαηξεηηθφ ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη ε δεκνζίεπζε ησλ Agrawal θαη Smith (1998), ζηελ νπνία αλαπηχρζεθε κηα κέζνδνο γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο επίδξαζεο ηεο ππνθαηάζηαζεο ζηηο θαηαλνκέο δήηεζεο ησλ πξντφλησλ, κε ζθνπφ ηελ απφ θνηλνχ επηινγή ησλ επηπέδσλ ησλ απνζεκάησλ γηα κηα πνηθηιία αιιειέλδεησλ πξντφλησλ.

13 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 7 Ζ ζρεηηθή αλάιπζε έδεημε φηη νη επηδξάζεηο ησλ θαηλνκέλσλ ππνθαηάζηαζεο είλαη ζεκαληηθέο, ηφζν απφ ηελ άπνςε ησλ επηπηψζεσλ ηνπο ζηηο βέιηηζηεο πνιηηηθέο αλαπιήξσζεο φζν θαη ζηα πεξηζψξηα θέξδνπο πνπ πξνθχπηνπλ. Οη Dubelaar et al. (2000) πξνζπάζεζαλ λα εληνπίζνπλ ζεκαληηθνχο δεζκνχο κεηαμχ ησλ απνζεκάησλ θαη θάζε έλα απφ ηα αθφινπζα: ηηο πσιήζεηο, ην παξερφκελν επίπεδν εμππεξέηεζεο θαη ηελ πνηθηιία ησλ εκπνξεπκάησλ ζε θαηάζηεκα ιηαληθήο πψιεζεο. Ζ ζπγθεθξηκέλε έξεπλα πνπ πεξηειάκβαλε 101 θαηαζηήκαηα είρε σο βαζηθφ ζηφρν λα αλαπηχμεη θαη λα εμεηάζεη κηα ζεηξά απφ ππνζέζεηο πνπ είραλ γίλεη γηα ην κέγεζνο ησλ απνζεκάησλ ζε θαηαζηήκαηα ιηαληθήο. Απφ ηα απνηειέζκαηά ηνπο επηβεβαηψζεθε ε ζεσξία φηη ην απφζεκα απμάλεη αλάινγα κε ηελ ηεηξαγσληθή ξίδα ησλ πσιήζεσλ. Δπηπιένλ, βξέζεθε φηη κεγαιχηεξε πνηθηιία πξντφλησλ νδεγεί ζε αχμεζε ηεο ζηάζκεο ησλ απνζεκάησλ. Παξαδφμσο, θακία ζρέζε δελ βξέζεθε κεηαμχ ηεο αβεβαηφηεηαο ηεο δήηεζεο θαη ηεο ζηάζκεο ησλ απνζεκάησλ. Θεσξεηηθά, ε κεηαβιεηφηεηα (ζηνραζηηθφηεηα) ηεο δήηεζεο νδεγεί ηνλ ιηαλνπσιεηή ζε αχμεζε ησλ επηπέδσλ ησλ απνζεκάησλ αζθαιείαο γηα λα απνθεπρζνχλ ειιείςεηο πξντφλησλ. Ζ έιιεηςε επίδξαζεο ηεο ζηαραζηηθφηεηαο ηεο δήηεζεο εληζρχεη ηελ αλάγθε γηα δηαρσξηζκφ ή δηάθξηζε κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ ηχπσλ ησλ απνζεκάησλ. Δλψ, ηα απνζέκαηα αζθαιείαο ηθαλνπνηνχλ ηε δήηεζε ζε θαηαζηάζεηο αβεβαηφηεηαο, ηα απνζέκαηα θχθινπ (cycle inventory) ηθαλνπνηνχλ ηε δήηεζε ζε ληεηεξκηληζηηθέο θαηαζηάζεηο (θαηαζηάζεηο βεβαηφηεηαο). Σα δεδνκέλα γηα ηελ παξαπάλσ πξαγκαηηθά πνιχ ελδηαθέξνπζα έξεπλα ησλ Dubelaar, Chow θαη Larson αληιήζεθαλ απφ ηα MIS ησλ θαηαζηεκάησλ (Management Information Systems). Ζ δηαζεζηκφηεηα ηεο πιεξνθνξίαο ζρεηηθά κε ηελ πξαγκαηηθή δήηεζε ησλ ηειηθψλ θαηαλαισηψλ γηα θάπνην πξνηφλ είλαη θαζνξηζηηθήο ζεκαζίαο γηα ην ζχζηεκα δηαρείξηζεο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη, αιιά θαη γηα ηελ επηηπρία ηνπ. Οη εγέηεο ζην ρψξν ησλ επηρεηξήζεσλ έρνπλ αλαγλσξίζεη απφ θαηξφ φηη ην θιεηδί γηα ηελ επηηπρία ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο θαη ησλ δηαδηθαζηψλ logistics είλαη ην ζχζηεκα πιεξνθνξηψλ. Ο Martin (1992) καο πιεξνθνξεί φηη φιν θαη πεξηζζφηεξν, θαίλεηαη φηη νη επηηπρεκέλεο εηαηξείεο έρνπλ έλα πξάγκα θνηλφ - ηε ρξήζε ησλ πιεξνθνξηψλ θαη ηεο ηερλνινγίαο (πιεξνθνξηθήο) γηα ηε βειηίσζε ηεο αληαπφθξηζεο ηνπο ζηηο αλάγθεο ησλ πειαηψλ. Σα ζπζηήκαηα πιεξνθνξηψλ αλαδηακνξθψλνπλ ηελ εηαηξεία αιιά θαη ηνπο δεζκνχο κεηαμχ ησλ εηαηξεηψλ. Ζ πιεξνθνξία ππήξμε πάληα ην επίθεληξν γηα ηελ απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ησλ logistics, αιιά ηψξα, κε ηελ ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο, απνηειεί ηελ θηλεηήξηα δχλακε γηα ηελ δεκηνπξγία αληαγσληζηηθψλ ζηξαηεγηθψλ. Γελ είλαη θαζφινπ ηπραία ε εκθάληζε ησλ νινθιεξσκέλσλ ζπζηεκάησλ logistics πνπ ζπλδένπλ ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο επηρείξεζεο, φπσο ε παξαγσγή θαη ε δηαλνκή, κε ιεηηνπξγίεο ηνπ πξνκεζεπηή απφ ηε κία πιεπξά θαη ηνπ πειάηε απφ ηελ άιιε. πλνςίδνληαο, απφ ηελ πξψηε εξγαζία ηνπ Harris (1913), ε νπνία φπσο αλαθέξζεθε αθνξνχζε ηελ ηππνπνίεζε ελφο ληεηεξκηληζηηθνχ κνληέινπ απνζεκάησλ θαη απνδείθλπε ηε καζεκαηηθή ζρέζε γηα ηελ νηθνλνκηθή πνζφηεηα παξαγγειίαο, ζηε ζπλέρεηα κε ηηο γλσζηέο έξελεο ησλ Wilson (1934) θαη Arrow (1958), νη νπνίεο ραξαθηεξίζηεθαλ σο ζηαζκφο ζηελ κεηέπεηηα πνξεία ηεο δηαρείξηζεο απνζεκάησλ κε καζεκαηηθφ ππφβαζξν, έσο θαη ζήκεξα έρνπλ δεκνζηεπηεί ρηιηάδεο εξγαζίεο επηζηεκφλσλ ζρεηηθά κε πξνβιήκαηα δηαρείξεζεο απνζεκάησλ.

14 8 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks ηφρνο φισλ απηψλ ησλ εξεπλψλ είλαη λα πξνζζέζνπλ έλα ιηζαξάθη ζε κηα απφ ηηο πην βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ηνπ παξαγσγηθνχ ζπζηήκαηνο κηαο εηαηξείαο, ε νπνία είλαη ε ζσζηή δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ θαη ε εχξπζκε ιεηηνπξγία ησλ απνζεθψλ, νδεγψληαο ζηνλ αληηθεηκεληθφ ζηφρν φισλ ησλ επηρεηξήζεσλ, ν νπνίνο είλαη κεγηζηνπνίεζε ηνπ θέξδνπο.

15 3. ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΣΖ ΔΣΑΗΡΗΑ- ABC ΑΝΑΛΤΖ 3.1 Παξνπζίαζε ηεο εηαηξίαο Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 9 Ζ Starbucks Coffee Company είλαη ν εγέηεο ζην ιηαλεκπφξην, ηελ παξαγσγή θαη ηα εμεηδηθεπκέλα είδε πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ θαθέ ζηνλ θφζκν, κε πάλσ απφ (ζην ηέινο ηνπ 2009) ζεκεία πψιεζεο ζηελ Ακεξηθή, ηελ Δπξψπε, ηε Μέζε Αλαηνιή, ηελ Αθξηθή, ηελ Αλαηνιηθή Αζία θαη ηελ Απζηξαιία. Σν 1971 ε Starbucks αλνίγεη ην πξψην θαηάζηεκα ζην εάηι ζην Pike Place Market πνπ βξίζθεηαη ζηελ πνιηηεία ηεο Οπάζηγθηνλ ζηηο Ζ.Π.Α.. Σν φλνκα Starbucks πξνέξρεηαη απφ ηνλ ήξσα ηνπ κπζηζηνξήκαηνο ηνπ Herman Melville, Moby Dick. Σν 1982 ν Howard Schultz έξρεηαη ζηε Starbucks, ν ελ ελεξγεία δηεπζπληήο ηεο εηαηξίαο ζαλ δηεπζπληήο ησλ ιεηηνπξγηψλ ησλ θαηαζηεκάησλ θαη ηνπ marketing. H Starbucks μεθηλάεη λα παξέρεη θαθέ ζε θαιά εζηηαηφξηα θαη espresso bars. Σν 1983 ν Howard Schultz ηαμηδεχεη ζηελ Ηηαιία, φπνπ εληππσζηάδεηαη κε ην πφζν δεκνθηιή είλαη ηα espresso bars ζην Μηιάλν. Γηαγηγλψζθεη φηη ππάξρεη δπλακηθφ ζην Seattle, ζηελ Οπάζηγθηνλ γηα λα αλαπηχμεη κηα παξφκνηα θνπιηνχξα coffee bar. Ζ Starbucks ην 1987 αλνίγεη θαηαζηήκαηα ζην ηθάγν, ζην Ηιηλφηο ζηηο Ζ.Π.Α. θαη ζην Βαλθνχβεξ ζηνλ Καλαδά. Απηά είλαη ηα πξψηα θαηαζηήκαηα εθηφο εάηι. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ην 1991 απνηειεί ηελ πξψηε ακεξηθάληθε εηζεγκέλε ζην ρξεκαηηζηήξην ηδησηηθή εηαηξεία πνπ πεξηιακβάλεη ππαιιήινπο κεξηθήο απαζρφιεζεο. Σν 1992 νινθιεξψλεη ηελ αξρηθή δεκφζηα εγγξαθή, κε ηελ θνηλή ηεο κεηνρή λα δηαπξαγκαηεχεηαη ζηελ εζληθή αγνξά ηνπ NASDAQ κε ην εκπνξηθφ ζήκα «SBUX». Σα θαηαζηήκαηα εμαπιψλνληαη ζηελ Γπηηθή Αθηή ησλ Ζ.Π.Α. θαη ην ζχλνιφ ηνπο αλέξρεηαη ζηα 272. Με ην πέξαζκα ησλ ρξφλσλ ην νπνίν ζπλνδεχεηαη κε ην άλνηγκα ρηιηάδσλ θαηαζηεκάησλ ζε φιν ηνλ θφζκν θηάλνπκε ζην 2002 φπνπ ε Starbucks δηεζλήο εηαηξία θαθέ αλνίγεη θαηαζηήκαηα ζην Οκάλ, ηελ Απζηξία, ηε Γεξκαλία, ηελ Ηλδνλεζία, ην Μεμηθφ, ην Πνπέξην Ρίθν, ηε Νφηηα Κίλα θαη ηελ Διιάδα. Σν ζχλνιν ησλ θαηαζηεκάησλ αλέξρεηαη ην 2002 ζηα Με ην θιείζηκν ηνπ 2006 ε Starbucks πιένλ μεπεξλά ηα θαηαζηήκαηα ζε φιν ηνλ θφζκν. Σα Starbucks εθπξνζσπνχληαη ζηελ Διιάδα απφ ηε Μαξηλφπνπινο Δηαηξία Καθέ Α.Δ., απνηέιεζκα ηεο ζηξαηεγηθήο ζπλεξγαζίαο αλάκεζα ζηηο εηαηξίεο Αθνί Μαξηλφπνπινη Α.Δ. θαη Starbucks Coffee International. Ζ ηειεπηαία είλαη ζπγαηξηθή ηεο Starbucks Coffee Company, ε νπνία εγείηαη ζην ρψξν ηεο δηαλνκήο θαη ηεο επεμεξγαζίαο ηνπ θαθέ ζηνλ θφζκν. ηελ Διιάδα ην πξψην θαηάζηεκα άλνημε ην 2002 ζηελ Αζήλα, ελψ ζηε Θεζζαινλίθε ην πξψην θαηάζηεκα άλνημε ην ήκεξα ζηε Θεζζαινλίθε ππάξρνπλ 4 θαηαζηήκαηα, ηα νπνία βξίζθνληαη ζην θέληξν ηεο πφιεο. Σν δεχηεξν θαηάζηεκα θαηά ζεηξά άλνημε ην 2006 θαη βξίζθεηαη ζηελ πεξηνρή ηεο Κακάξαο. Δίλαη ην θαηάζηεκα ζην νπνίν εξγαδφκνπλ απφ ηνλ Ηαλνπάξην έσο ην επηέκβξην ηνπ 2012 θαη γηα ην νπνίν ε παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία εμεηάδεη ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ησλ παξαγγειηψλ θαη ηελ δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ. Πξφθεηηαη γηα κηα θαθεηέξηα (espresso bar) πνπ εκπνξεχεηαη ιηαληθά θφθθνπο θαθέ, πνηθίια πνηά ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ παξαζθεπαζκέλν θαθέ, δεζηήο ζνθνιάηαο, espresso, ηζάη θαη

16 10 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks άιισλ πνιιψλ ξνθεκάησλ. Δπίζεο, δηαηίζεληαη εκθηαισκέλα πνηά ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θπζηθψλ ρπκψλ, λεξνχ θ.α. Γηηαηίζεληαη επίζεο θαη θάπνηα ηξφθηκα φπσο sandwiches, cakes θ.α., ηα νπνία βξίζθνληαη ζηε βηηξίλα ησλ εηδψλ «pastry». 3.2 Σαμηλόκεζε ησλ απνζεκάησλ Ζ δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ απνηειεί κηα απφ ηηο ζεκαληηθέο ιεηηνπξγίεο ζε έλα παξαγσγηθφ ή εκπνξηθφ ζχζηεκα γηα δηάθνξνπο ιφγνπο. Αλ ε δήηεζε ελφο πξντφληνο ήηαλ γλσζηή ηφηε ε επηρείξεζε ζα κπνξνχζε λα παξάγεη ή λα πξνκεζεχεηαη ην πξντφλ απηφ ζε ηέηνηα πνζφηεηα έηζη ψζηε λα αληηζηνηρεί αθξηβψο ζηε δήηεζε. Δπεηδή φκσο ζηε πξαγκαηηθφηεηα ε δήηεζε είλαη ζπάληα γλσζηή, κε ηε δηαηήξεζε ηειηθψλ απνζεκάησλ δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζηελ επηρείξεζε λα απνζπλδέζεη ην παξαγσγηθφ ζχζηεκα απφ ηε δήηεζε θαη λα αληηκεησπίζεη ηπρφλ κεηαβνιέο ηεο. πλεπψο, ε δεκηνπξγία απνζεκάησλ ζπκβάιεη ζηελ επηηάρπλζε θαη ζηε βειηίσζε ηεο έγθαηξεο παξάδνζεο ησλ πξντφλησλ κεηψλνληαο ηηο πηζαλφηεηεο κε εθπιήξσζεο κίαο παξαγγειηάο ή θαζπζηεξεκέλεο παξάδνζεο. Ζ ηαμηλφκεζε ησλ απνζεκάησλ κπνξεί λα γίλεη θαηά ην είδνο ηνπο, ην ζθνπφ γηα ηνλ νπνίν δηαηεξνχληαη θαη ζχκθσλα κε ηελ αμία ηνπο γηα ηελ επηρείξεζε. Με βάζε ην είδνο ηνπο, ηα απνζέκαηα ηαμηνκνχληαη ζε πξψηεο χιεο, βνεζεηηθέο χιεο, ελδηάκεζα πξνηφληα θαη ηειηθά πξνηφληα. Σα απνζέκαηα, αλάινγα κε ηνλ ζθνπφ γηα ηνλ νπνίν δεκηνπξγνχληαη, κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε πέληε θαηεγνξίεο, θπθιηθφ, αζθαιείαο, αλακνλήο ή επνρηαθφ, ζε θίλεζε θαη απνζχλδεζεο. Σα δηαθνξεηηθά απηά είδε απνζεκάησλ δελ δηαθξίλνληαη ζε θπζηθή κνξθή αιιά κε βάζε ηελ αηηία ηεο δεκηνπξγίαο ηνπο. Σν θπθιηθό απόζεκα (cycle stock) είλαη ην ηκήκα ηνπ ζπλνιηθνχ απνζέκαηνο πνπ θαζνξίδεηαη άκεζα απφ ην κέγεζνο ηεο παξαγγειίαο. Σν χςνο ηνπ θπθιηθνχ απνζέκαηνο εμαξηάηαη απφ ην ρξφλν αλάκεζα ζε δπν παξαγγειίεο. Γηα παξάδεηγκα, αλ γίλεηαη κηα παξαγγειία θάζε κήλα, ην χςνο ηνπ θπθιηθνχ απνζέκαηνο ζα πξέπεη λα ηζνχηαη κε ηε κεληαία δήηεζε. Όζν κεγαιχηεξε είλαη ε ρξνληθή πεξίνδνο αλάκεζα ζε δπν παξαγγειίεο ηφζν κεγαιχηεξν ζα είλαη ην θπθιηθφ απφζεκα. Γηα λα απνθχγνπλ πξνβιήκαηα εμππεξέηεζεο ησλ πειαηψλ θαη κε δηαζεζηκφηεηαο πξντφλησλ θαη εμαξηεκάησλ, νη εηαηξείεο ζπρλά θξαηάλε έλα απόζεκα αζθαιείαο (safety stock). Σα απνζέκαηα αζθαιείαο είλαη ρξήζηκα φηαλ νη πξνκεζεπηέο δελ παξαδίδνπλ ηελ απαηηνχκελε πνζφηεηα ζηελ πξνθαζνξηζκέλε εκεξνκελία ζε απνδεθηή πνηφηεηα, φηαλ ηα πξντφληα έρνπλ ππνζηεί δεκηέο ή απαηηνχλ πεξαηηέξσ δηνξζψζεηο, ή φηαλ ππάξρεη αβεβαηφηεηα ζρεηηθά κε ην αθξηβέο χςνο ηεο δήηεζεο. Ζ δηαηήξεζε απνζεκάησλ αζθαιείαο εμαζθαιίδεη ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο ζε πεξίπησζε ηέηνησλ πξνβιεκάησλ. Γηα ηε δηαηήξεζε απνζεκάησλ αζθαιείαο, κία επηρείξεζε θάλεη κία παξαγγειία λσξίηεξα απ φηη ηε ρξεηάδεηαη πξαγκαηηθά είηε ζε κεγαιχηεξε πνζφηεηα. Χο απόζεκα αλακνλήο ή επνρηαθό (anticipation/seasonal stock) θαζνξίδεηαη ην απφζεκα πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα απνξξνθήζεη αλφκνηα δήηεζε ζε δηαθνξεηηθέο ρξνληθέο πεξηφδνπο. Γηα παξάδεηγκα, ην 90% ηεο εηήζηαο δήηεζεο ηνπ πεηξειαίνπ ζέξκαλζεο εκθαλίδεηαη κέζα ζε

17 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 11 ηέζζεξηο κήλεο ζην ρξφλν. Με ηε δηαηήξεζε απνζεκάησλ αλακνλήο, νη επηρεηξήζεηο δελ είλαη ππνρξεσκέλεο λα πξνβαίλνπλ ζε ζεκαληηθέο απμνκεηψζεηο ηεο παξαγσγήο πνπ ζπλεπάγνληαη θφζηνο. Σα απνζέκαηα αλακνλήο ρξεζηκνπνηνχληαη επίζεο θαη ζε πεξηπηψζεηο αβεβαηφηεηαο ζρεηηθά κε ηελ πξφζθνξα ελφο πξντφληνο. Σα απνζέκαηα πνπ θηλνχληαη απφ ην έλα ζεκείν ηνπ ζπζηήκαηνο ξνήο πιηθψλ ζην άιιν θαινχληαη απνζέκαηα ζε θίλεζε (pipeline stock). Σα απνζέκαηα απηά απνηεινχλ παξαγγειίεο πνπ έρνπλ γίλεη αιιά δελ έρνπλ παξαιεθζεί αθφκα. Σέινο, ηα απνζέκαηα απνζύλδεζεο (decoupling stock) δεκηνπξγνχληαη κεηαμχ δχν δηαδνρηθψλ θάζεσλ ηεο παξαγσγήο κε ζθνπφ λα απνξξνθήζνπλ ηηο δηαθπκάλζεηο ζηνπο ξπζκνχο παξαγσγήο ησλ δχν ζηαδίσλ. Έλα κεγάιν απφζεκα απνζχλδεζεο κεηψλεη ηελ πηζαλφηεηα αλακνλήο θαη θαηά ζπλέπεηα νδεγεί ζε αχμεζε ηνπ ξπζκνχ παξαγσγήο. Σν βέιηηζην κέγεζνο ηνπ απνζέκαηνο απνζχλδεζεο εμαξηάηαη απφ ηελ αιιειεπίδξαζε κεηαμχ ηεο αχμεζεο ηνπ ξπζκνχ παξαγσγήο θαη ηνπ αληίζηνηρνπ θφζηνπο δηαηήξεζεο Σαμηλόκεζε απνζεκάησλ κε βάζε ηελ αμία ηνπο γηα ηελ επηρείξεζε Κάζε επηρείξεζε θαιείηαη λα δηαρεηξηζηεί έλαλ κεγάιν αξηζκφ πξντφλησλ, ηα νπνία φκσο δελ είλαη εμίζνπ ζεκαληηθά. Γηα ην ιφγν απηφ είλαη ρξήζηκν ηα πξντφληα λα ηαμηλνκνχληαη ζε δηαθνξεηηθέο θαηεγνξίεο ψζηε λα είλαη δπλαηή ε αληηκεηψπηζε θάζε θαηεγνξίαο κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν θαηά ηε ζρεδίαζε θαη ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο απνζεκάησλ. Ζ ηαμηλφκεζε απηή γίλεηαη κε βάζε ηε ζηνηρεηψδε κνλάδα απνζέκαηνο (θσδηθφο ή stock-keeping unit, SKU). Έλαο θσδηθφο είλαη ε κνλάδα απνζέκαηνο απφιπηα πξνζδηνξηζκέλε ζε φηη αθνξά ηε ιεηηνπξγία, ηε κνξθή, ην κέγεζνο, ην ρξψκα θαη ηε ζέζε ηνπνζέηεζεο. Γηα παξάδεηγκα κηα πνιπεζληθή εηαηξία ζεσξεί έλα πξντφλ ζε δχν γεσγξαθηθέο πεξηνρέο, σο δχν δηαθνξεηηθνχο θσδηθνχο. Μηα ηέηνηα ηαμηλφκεζε κπνξεί λα νδεγεί ζε κεγάιεο ζπζρεηίζεηο ζηε δήηεζε δχν δηαθνξεηηθψλ θσδηθψλ, επεηδή κηα κεγάιε νκάδα θαηαλαισηψλ κπνξεί λα είλαη πξφζπκε λα αληηθαηαζηήζεη έλα πξντφλ κε έλα άιιν ππνθαηάζηαηφ ηνπ. Ζ πην ζπρλά ρξεζηκνπνηνχκελε κέζνδνο ηαμνλφκεζεο ησλ θσδηθψλ νθείιεηαη ζηνλ Ηηαιφ νηθνλνκνιφγν Vilfredo Pareto (9 νο αηψλαο) θαη νλνκάδεηαη ηαμηλφκεζε ABC (Pareto ή ABC analysis). ηφρνο ηεο αλάιπζεο απηήο είλαη ε θαηάηαμε ηνπ ζπλφινπ ησλ θσδηθψλ ζε ηξεηο θαηεγνξίεο A, B θαη C. Ζ πξψηε απφ απηέο ηηο θαηεγνξίεο, ε θαηεγνξία Α, πεξηιακβάλεη έλα κηθξφ αξηζκφ θσδηθψλ ν νπνίνο είλαη κηθξφηεξνο απφ ην 20% ηνπ ζπλφιηθνχ αξηζκνχ θσδηθψλ. Οη ζπγθεθξηκέλνη θσδηθνί φκσο αληηζηνηρνχλ ζε έλα πνιχ κεγάιν θνκκάηη ηνπ θχθινπ εξγαζηψλ ηεο επηρείξεζεο, ην νπνίν ηζνχηαη κε ην 80% πεξίπνπ ηνπ ζπλφινπ. Καη εμαίξεζε, ζηελ θαηεγνξία Α ελδέρεηαη λα ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη θάπνηνη θσδηθνί νη νπνίνη, αλ θαη δελ ραξαθηεξίδνληαη απφ πςειή αμία, είλαη ζεκαληηθνί γηα ηε ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο. Ζ δεχηεξε θαηεγνξία, θαηεγνξία Β πεξηιακβάλεη έλαλ αξηζκφ θσδηθψλ πνπ αληηζηνηρεί ζην 25% ηνπ ζπλφινπ. Οη θσδηθνί απηνί αληηζηνηρνχλ ζην 15% πεξίπνπ ηνπ ζπλνιηθνχ θχθινπ εξγαζηψλ ηεο επηρείξεζεο.

18 12 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Σέινο, ε θαηεγνξία C πεξηιακβάλεη φια ηα ππφινηπα πιηθά (50-60% ηνπ ζπλφινπ ησλ θσδηθψλ) ηα νπνία ζεσξνχληαη ρακειήο αμίαο επεηδή είηε είλαη ηδηαίηεξα θζελά είηε εκθαλίδνπλ πνιχ ρακειή εηήζηα δήηεζε. Ο ζπλνιηθφο θχθινο εξγαζηψλ ησλ πξνηφλησλ ηεο θαηεγνξίαο C δελ μεπεξλά ην 5% ηνπ ζπλφινπ. Γηα ηα πξντφληα απηά, νη επηρεηξήζεηο ζπλήζσο είηε δηαηεξνχλ ζρεηηθά κεγάινπο φγθνπο απνζεκάησλ φηαλ ε αμία είλαη κηθξή, είηε επηιέγνπλ λα κελ δηαηεξνχλ απφζεκα, φηαλ ε αμία είλαη κεγάιε. ηα πξντφληα ηεο θαηεγνξίαο C επηδηψθεηαη ε φζν ην δπλαηφλ κεγαιχηεξε νκαδνπνίεζήο ηνπο κε βάζε ηελ εηήζηα αλαγθαία πνζφηεηα απφ απηά, ηνλ πξνκεζεπηή, ηελ επνρηθφηεηα, ηνλ πειάηε ή ην ρξφλν ηθαλνπνίεζεο ηεο παξαγγειίαο ηνπο, έηζη ψζηε λα ειαρηζηνπνηείηαη ν αξηζκφο ησλ αλαγθαίσλ απνθάζεσλ πνπ πξέπεη λα δηεθπεξαησζνχλ. Δίλαη πξνθαλέο φηη θαηά ην ζρεδηαζκφ θαη εθαξκνγή ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο απνζεκάησλ δίδεηαη κεγαιχηεξε βαξχηεηα ζηνπο θσδηθνχο ηεο θαηεγνξίαο Α. Σα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο ησλ πξνηφλησλ ηχπνπ Α απαηηνχλ ηε ρξήζε εμεηδηθεπκέλσλ ηερληθψλ αιιά θαη ηε ζπλερή πξνζνρή ηεο αλψηεξεο δηνίθεζεο. ηα πξνηφληα ηεο θαηεγνξίαο Β κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ ιηγφηεξo εμεδεηεκέλεο κέζνδνη, ελψ ηέινο γηα ηα πξνηφληα ηεο θαηεγνξίαο C επηιέγνληαη φζν ην δπλαηφ πην απινί θαλφλεο (π.ρ. παξαγγειία φηαλ εκθαληζηεί δήηεζε, παξαγγειία κηα θνξά ην ρξφλν) (Εεθφπνπινο, 2011). Ζ εηθφλα πνπ πνιιέο θνξέο έρεη δεκηνπξγεζεί κε βάζε ηελ θίλεζε ησλ απνζεκάησλ ησλ πξντφλησλ δελ είλαη αξθεηή γηα λα ηα θαηαηάμεη σο πξντφληα ηεο θαηεγνξίαο Α. Θεσξείηαη απαξαίηεην ζηνηρείν θαη ε εηήζηα δήηεζε ηνπ θάζε θσδηθνχ πφζν κάιινλ πνιιαπιαζηαδφκελε κε ην κνλαδηαίν θφζηνο αγνξάο. Γη απηφ ηνλ ιφγν ε ABC αλάιπζε θξίλεηαη σο αλαγθαία θαη δσηηθή πεγή πιεξνθφξεζεο γηα κία επηρείξεζε. Ζ νξζή αμηνιφγεζε ησλ θσδηθψλ ηεο θαη ε δεκηνπξγία ηεο ζσζηήο θαη νινθιεξσκέλεο εηθφλαο κπνξεί λα νδεγήζεη ηελ επηρείξεζε ζε ξηδηθέο αιιαγέο πνπ αθνξνχλ ηελ νξγάλσζε θαη ηε δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ ηεο, γεγνλφο πνπ κπνξεί λα επηθέξεη κεηψζεηο ζην ζπλνιηθφ θφζηνο. ηφρνο ηεο ηαμηλφκεζεο ABC είλαη ν θαζνξηζκφο ηνπ βαζκνχ ειέγρνπ θαη παξαθνινχζεζεο ησλ απνζεκάησλ. Τπάξρνπλ πνιιά πιενλεθηήκαηα ηεο ABC αλάιπζεο φπσο ην πνπ πξέπεη λα ηνπνζεηεζνχλ ηα πξντφληα ζηελ απνζήθε, πφζν ζπρλά πξέπεη λα παξαγγέιλνληαη ή ζε ηη πνζφηεηεο. Παξφια απηά ππάξρνπλ θαη θάπνηα κεηνλεθηήκαηα φπσο ην φηη δελ ζπκπεξηιακβάλεηαη ην πεξηζψξην θέξδνπο θαηά ηελ ηαμηλφκεζε. Γηα παξάδεηγκα είδε κε κεγάιν πεξηζψξην θέξδνπο αιιά κε κηθξέο πσιήζεηο κπνξεί λα κπνπλ ζηελ θαηεγνξία C θαη λα ηνπο δνζεί ρακειή πξνηεξαηφηεηα. Έλα αθφκε κεηνλέθηεκα πνπ έρεη ε ABC αλάιπζε είλαη φηη είλαη πηζαλφ ηα ζπκπιεξσκαηηθά πξντφληα λα δηαρσξίδνληαη κε απνηέιεζκα λα αθνινπζνχληαη δηαθνξεηηθά ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο ησλ απνζεκάησλ ηνπο κε δηαθνξεηηθή πεξίνδν επηζεψξεζεο, ζπλζήθεο νη νπνίεο δελ επηηξέπνπλ ηε ζσζηή ζπζρέηηζε ησλ πσιήζεσλ απηψλ ησλ πξντφλησλ.

19 3.3 Δμαξηεκέλε θαη Αλεμάξηεηε Εήηεζε Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 13 Γηα ηε δηαρείξηζε απνζεκάησλ, είλαη ζεκαληηθή ε θαηαλφεζε ηεο δηαθνξάο κεηαμχ εμαξηεκέλεο θαη αλεμάξηεηεο δήηεζεο. ηελ πεξίπησζε ηεο αλεμάξηεηεο δήηεζεο, ε δήηεζε γηα δηάθνξα πξντφληα είλαη αλεμάξηεηε ε κηα κε ηελ άιιε. Γειαδή, κηα παξαγσγηθή κνλάδα κπνξεί λα παξάγεη δηάθνξα αληηθείκελα πνπ δελ ζρεηίδνληαη κεηαμχ ηνπο αιιά αληηκεησπίδνπλ θάπνηα εμσηεξηθή δήηεζε. ηελ πεξίπησζε ηεο εμαξηεκέλεο δήηεζεο, ε αλάγθε γηα έλα αληηθείκελν είλαη απνηέιεζκα ηεο αλάγθεο γηα θάπνην άιιν, ζπλήζσο ζε επφκελν ζηάδην ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο. Ζ εμαξηεκέλε δήηεζε είλαη ζρεηηθά εχθνιν λα πξνζδηνξηζηεί κε βάζε ηε δεηνχκελε πνζφηεηα ηνπ αληηθεηκέλνπ απφ ην νπνίν εμαξηάηαη. Γηα παξάδεηγκα, αλ κηα βηνκεραλία απηνθηλήησλ ζρεδηάδεη λα παξάγεη 1000 απηνθίλεηα, είλαη θαλεξφ φηη ζα ρξεηαζηεί 4000 ηξνρνχο. Ζ δήηεζε γηα ηξνρνχο δελ είλαη αλεμάξηεηε αιιά πξνζδηνξίδεηαη απφ ην χςνο ηεο παξαγσγήο απηνθηλήησλ. Ζ δήηεζε φκσο γηα απηνθίλεηα είλαη αλεμάξηεηε θαη δε ζρεηίδεηαη κε ηε δήηεζε θάπνηνπ αιινχ πξντφληνο. Γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο πνζφηεηαο παξαγσγήο αλεμάξηεησλ αληηθεηκέλσλ, νη επηρεηξήζεηο ρξεζηκνπνηνχλ δηάθνξεο κεζφδνπο φπσο έξεπλα αγνξάο, πξνβιέςεηο θ.α. Δμ αηηίαο ηεο αβεβαηφηεηαο ηεο αλεμάξηεηεο δήηεζεο, είλαη απαξαίηεηε ε δηαηήξεζε επηπιένλ κνλάδσλ απνζέκαηνο ζηα πξντφληα απηά (Boyer and Verma, 2010). 3.4 ABC αλάιπζε ζην θαηάζηεκα Γηα λα πξαγκαηνπνηεζεί ε αλάιπζε ζα πξέπεη λα έρνπκε ζηελ δηάζεζε καο δεδνκέλα πνπ αθνξνχλ ηηο εηήζηεο πσιήζεηο θαη ηελ κνλαδηαία ηηκή θφζηνπο θάζε πξνηφληνο (θσδηθνχ) πξνο ηαμηλφκεζε. Αθνχ πνιιαπιαζηαζηεί ην θφζηνο ηεο κνλάδαο κε ηηο εηήζηεο πσιήζεηο θαη βξεζεί ην ζχλνιν ηνπ εηήζηνπ ηδίξνπ γηα θάζε θσδηθφ γίλεηαη κηα ηαμηλφκεζε κε βάζε απηά ηα ζχλνια κε θζίλνπζα ζεηξά. ηε ζπλέρεηα ππνινγίδεηαη ε αζξνηζηηθή εηήζηα αμία γηα λα θαηαιήμνπκε ζηε ζρεηηθή αζξνηζηηθή εηήζηα αμία ηνπ θάζε θσδηθνχ. Όζνλ αλαθνξά ηελ εθαξκνγή ηεο αλάιπζεο ζην θαηάζηεκα Starbucks ηεο Κακάξαο ρξεζηκνπνηήζεθαλ δεδνκέλα γηα ην έηνο Σν πιήζνο ησλ θσδηθψλ πνπ εκπνξεχηεθε ην θαηάζηεκα ήηαλ 491 ζην ζχλνιν. Αξθεηνί απφ απηνχο ηνπο θσδηθνχο δελ ζπκπεξηιακβάλνληαη ζηα core SKUs (βαζηθνί θσδηθνί) ηνπ θαηαζηήκαηνο, αιιά επξφθεηλην γηα επνρηαθνχο θσδηθνχο (promotional SKUs) πνπ εκπνξεπφληαλ ην θαηάζηεκα ζηα πιαίζηα ζπγθεθξηκέλσλ promotion πεξηφδσλ (π.ρ. ε επνρή ησλ Υξηζηνπγέλλσλ απνηειεί κηα απφ ηηο πην κεγάιεο promotion πεξίνδν γηα ηα θαηαζηήκαηα, μεθηλάεη ζηηο αξρέο ηνπ Ννεκβξίνπ θάζε ρξφλνπ θαη νινθιεξψλεηαη ζηα κέζα Ηαλνπαξίνπ). Απφ ην πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα πνπ δηαζέηεη ην θαηάζηεκα αληιήζεθε ε πιεξνθνξία γηα ηελ εηήζηα δήηεζε ηνπ θάζε θσδηθνχ θαζψο θαη γηα ηε ηηκή αγνξάο ηνπ. Ζ ηηκή αγνξάο ησλ θσδηθψλ δελ άιιαμε θαηά ην έηνο 2011, δελ ππήξμε θάπνηα αλαηίκεζε, πνπ ζα κπνξνχζε λα δεκηνπξγεζεη θάπνην πξφβιεκα. ην πίλαθα 3.1 παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα νιφθιεξεο ηεο ABC αλάιπζεο, ε νινθιεξσκέλε αλάιπζε βξίζθεηαη ζηα παξαξηήκαηα ηεο εξγαζίαο.

20 14 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Πίλαθαο 3.1: Απνηειέζκηα ηεο ABC αλάιπζεο, γηα φια ηνπο θσδηθνχο ηνπ θαηαζηήκαηνο Κατθγορία Ποςοςτό επί του ςυνόλου των προιόντων Ποςοςτό επί τθσ ετιςιασ ςυνολικισ αξίασ Α 20% (98 SKUs) 75% Β 28% (137 SKUs) 20% C 52% ( 257 SKUs) 5% ηελ ηαμηλφκεζε πνπ έγηλε παξαηεξείηαη φηη ην 75% ηνπ εηήζηνπ θχθινπ εξγαζηψλ αληηζηνηρεί ζην 20% ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ ησλ θσδηθψλ. ηελ θαηεγνξία Β ην 28% ηνπ αξηζκνχ ησλ θσδηθψλ είλαη ην 20% επί ηνπ ζπλφινπ ηνπ θχθινπ εξγαζηψλ ηνπ θαηαζηήκαηνο, ελψ ζηελ θαηεγνξία C αλήθνπλ θσδηθνί πνπ απνηεινχλ ην 52% ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ ησλ θσδηθψλ αιιά αληηζηνηρνχλ ζε κφιηο 5% ηνπ ζπλνιηθνχ θχθινπ εξγαζηψλ. Απφ ηα παξαπάλσ πνζνζηά γίλεηαη εχθνια αληηιεπηφ πφζν ζεκαληηθά είλαη ηα είδε πνπ αλήθνπλ ζηελ θαηεγνξία Α, ελψ είλαη ζρεηηθά ιίγα ζε αξηζκφ κφιηο 98 θσδηθνί θαηαθέξλνπλ λα ζπγθεληξψζνπλ ην 75% ηνπ εηήζηνπ θχθινπ εξγαζηψλ. Δπνκέλσο θξίλεηαη αλαγθαία ε κειέηε ηεο νκάδαο Α θαη ηνπ ηξφπνπ δηαρείξηζεο ησλ απνζεκάησλ ηεο. ηα ζρήκαηα 3.1 θαη 3.2 παξνπζηάδνληαη ε γξαθηθή απεηθφληζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ABC αλάιπζεο θαη ε θαηαλνκή ηεο αμάο ησλ θσδηθψλ ηνπ θαηαζηήκαηνο, αληίζηνηρα. 100% 80% 60% 75% 20% 5% 52% 40% 28% 20% 20% 0% Α Β C Ποςοςτό επί τθσ ετιςιασ ςυνολικισ αξίασ Ποςοςτό επί του ςυνόλου των SKUs ρήκα 3.1: Απνηειέζκαηα ηεο ABC αλάιπζεο ζην θάηαζηεκα

21 Ακροιςτικι αξία Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks ,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 Κατανομι τθσ αξίασ των SKUs Κωδικοί ταξινομθμζνοι κατά φκίνουςα αξία ρήκα 3.2: Καηαλνκή ηεο αμίαο ησλ SKUs ηνπ θαηαζηήκαηνο Ζ ABC αλάιπζε πνπ πξνεγήζεθε έγηλε γηα ηελ ηαμηλφκεζε ησλ ηειηθψλ πξνηφλησλ πνπ εκπνξεχεηαη ην θαηάζηεκα. Γίλεηαη εχθνια θαηαλνεηφ φηη ζηε ζπγθεθξηκέλε επηρείξεζε ην ηειηθφ πξνηφλ απνηειείηαη απφ επηκέξνπο θσδηθνχο, νη νπνίνη ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ παξαζθεπή ηνπ. Γηα παξάδεηγκα ην πξψην πξνηφλ ζηελ ABC αλάιπζε είλαη ην Grande Caramel Frappuccino (φπνπ Grande είλαη ην κέγεζνο ην πνηεξηνχ ζην νπνίν ζεξβίξεηαη), κε εηήζηα δήηεζε 4096 ηκρ. θαη εηήζηεο πσιήζεηο ,68 επξψ, απαηηεί γηα ηελ παξαζθεπή ηνπ 7 μερσξηζηά πξντφληα (θσδηθνί). Όπσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ ε δήηεζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ θσδηθψλ είλαη εμαξηεκέλε απφ ηελ δήηεζε ηνπ ηειηθνχ πξνηφληνο. Κξίζεθε ινηπφλ ζθφπηκν ηα ηειηθά πξνηφληα ηνπ θαηαζηήκαηνο λα νκαδνπνηεζνχλ ζε νηθνγέλεηεο πξντφλησλ, ε κειέηε ησλ νπνίσλ ζα δηεπθνιχλεη ηελ αλάιπζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ησλ παξακέηξσλ πνπ επεξεάδνπλ ηε δηαρείξηζε ησλ μερσξηζηψλ SKUs πνπ πξνκεζεχεηαη ην θαηάζηεκα. Σν πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα ηνπ θαηαζηήκαηνο έρεη νκαδνπνηήζεη ηα ηειηθά πξνηφληα ζε 48 νηθνγέλεηεο. Ο δηαρσξηζκφο ηνπο έγηλε κε βάζε ην ραξαθηεξηζηηθφ ηνπο γλψξηζκα ή ην θχξην ζπζηαηηθφ ηνπο. Γηα παξάδεηγκα ην πξψην πξνηφλ ζηελ παξαπάλσ ABC αλάιπζε ην Grande Caramel Frappuccino αλήθεη ζηελ κεγάιε νηθνγέλεηα ησλ Blended coffee, ζηελ νπνία αλήθνπλ φια ηα coffee frappuccino (φισλ ησλ γεχζεσλ θαη ησλ ηξηψλ κεγεζψλ). Μηα άιιε κεγάιε νκάδα είλαη ηα Hot Espresso ζηελ νπνία αλήθνπλ φια ηα δεζηά ξνθήκαηα πνπ έρνπλ ζαλ βαζηθφ ζπζηαηηθφ ην espresso, αληίζηνηρα ππάξρνπλ ηα Iced Espresso γηα ηα θξχα ξνθήκαηα. Ξερσξηζηέο νηθνγέλεηεο απνηεινχλ φζνλ αλαθνξά ηα ηξφθηκα πνπ πξνζθέξεη ην θαηάζηεκα ηα muffins, cold food, pastries, bakery cookies θ.α.. Δπίζεο, ππάξρνπλ μερσξηζηέο νηθνγέλεηεο γηα ην retail ηνπ θαηαζηήκαηνο, φπνπ retail νλνκάδεηαη ην ζεκείν ιηαληθήο πψιεζεο, ζην νπνίν πεξηιακβάλνληαη νηθνγέλεηεο φπσο Mugs (θνχπεο πνπ δηαζέηεη ην θαηάζηεκα πξνο πψιεζε),

22 16 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Tumblers (ζεξκφο), Water Bottles θ.α. Δπνκέλσο ηα 491 πξνηφληα ηεο παξαπάλσ ABC αλάιπζεο νκαδνπνηνχληαη ζε 48 νηθνγέλεηεο ζην ζχλνιν. ηε ζπλέρεηα, γηα ηελ ηαμηλφκεζε ησλ παξαπάλσ νηθνγελεηψλ έγηλε κηα αθφκε ABC αλάιπζε. Ζ πιεξνθνξία γηα ηελ εηήζηα δήηεζε ηεο θάζε νηθνγέλεηαο ήηαλ εχθνιν λα εμαρζεί απφ ην ζχζηεκα, πξνθχπηεη σο ην άζξνηζκα ηεο εηήζηαο δήηεζεο ησλ επηκέξνπο πξνηφλησλ πνπ απαξηίδνπλ ηελ θάζε νηθνγέλεηα. Όζνλ αλαθνξά ην κνλαδηαίν θφζηνο αγνξάο θξίζεθε ζθφπηκν λα ρξεζηκνπνηεζεί ε κέζε ηηκή ηνπ κνλαδηαίνπ θφζηνπο αγνξάο ησλ επηκέξνπο πξνηφλησλ ηεο θάζε νηθνγέλεηαο. Γεληθά δελ ππάξρεη κεγάιε κεηαβιεηφηεηα ζηηο ηηκέο αγνξάο ησλ πξνηφλησλ κηαο νηθνγέλεηαο κηαο θαη φπσο αλαθέξζεθε θαη παξαπάλσ θάζε νηθνγέλεηα απνηειείηαη απφ πξνηφληα κε θνηλφ ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ή βαζηθφ ζπζηαηηθφ. ηνλ πίλαθα 3.2 παξνπζηάδεηαη ε νινθιεξσκέλε ABC αλάιπζε ησλ νηθνγελεηψλ ηνπ θαηαζηήκαηνο.

23 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 17 Πίλαθαο 3.2: Οινθιεξσκέλε ABC αλάιπζε ησλ νηθνγελεηψλ ηνπ θαηαζηήκαηνο γηα ην 2011 Ακροιςτικι χετικι Ακροιςτικι Οικογζνειεσ προιόντων Δηήζηα Εήηεζε Δηήζηεο πσιήζεηο Ετιςια Αξία Ετιςια Αξία Hot Espresso , ,79 0,22549 Blended Coffee , ,19 0,40728 Iced Espresso , ,38 0,52310 A Hot Brewed , ,76 0,57732 Blended Cream , ,11 0,61394 Ready to Drink , ,46 0,64940 Cold Food , ,41 0,68052 Hot Chocolate , ,42 0,71118 Fresh Juice , ,99 0,74041 StarbucksFrappe , ,49 0,76617 Cakes , ,62 0,78773 Tumblers , ,67 0,80698 Retail coffee , ,83 0,82601 Hot Tea , ,76 0,84377 Muffins , ,52 0,86041 Β Pastries , ,58 0,87643 Add Syrup , ,75 0,89128 Hot Food , ,61 0,90547 Mugs , ,53 0,91659 Donuts , ,68 0,92580 Bakery Cookies , ,80 0,93473 Blended Juice , ,26 0,94364 Iced Chocolate , ,28 0,95092 Tea Latte , ,05 0,95737 Bars \ Brownies , ,96 0,96205 Add Shot , ,44 0,96658 Packaged Cookies , ,92 0,97030 Other Foods , ,50 0,97344 Nuts \ Grain Snacks , ,96 0,97603 Filter Bags \ Boxes , ,43 0,97860 Scones , ,04 0,98114 Iced Tea Latte , ,92 0,98364 Manual , ,03 0,98541 Seasonal Hot Tea , ,52 0,98715 Candies \ Gum \ Mints , ,25 0,98881 Iced Tea , ,91 0,99034 C Add Other , ,25 0,99187 Games \ Toys , ,87 0,99338 Chocolates , ,88 0,99487 Stainless Steel Tumblers , ,49 0,99622 Hot Food , ,82 0,99734 Salads , ,49 0,99820 Retail Beverage Flavorin , ,77 0,99889 Accessories , ,40 0,99957 Kids 81 93, ,87 0,99975 Water Bottles 6 69, ,14 0,99988 Media 4 38, ,00 0,99996 Thermal Bottles 6 22, ,73 1,00000

24 18 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks ην πίλαθα 3.3 παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο ABC αλάιπζεο γηα ηηο 48 νηθνγέλεηεο πξντφλησλ ηνπ θαηαζηήκαηνο. Πίλαθαο 3.3: Απνηειέζκηα ηεο ABC αλάιπζεο, γηα ηηο νηθνγέλεηεο πξνηφλησλ ηνπ θαηαζηήκαηνο Κατθγορία Ποςοςτό επί του ςυνόλου των οικογενειϊν Ποςοςτό επί τθσ ετιςιασ ςυνολικισ αξίασ Α 21% (10 νηθνγέλεηεο) 77% Β 27% (13 νηθνγέλεηεο) 18% C 52% ( 25 νηθνγέλεηεο) 5% ηελ ηαμηλφκεζε πνπ έγηλε παξαηεξείηαη φηη ην 77% ηνπ εηήζηνπ θχθινπ εξγαζηψλ αληηζηνηρεί ζην 21% ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ ησλ νηθνγελεηψλ. ηελ θαηεγνξία Β ην 27% ηνπ αξηζκνχ ησλ νηθνγελεηψλ είλαη ην 18% επί ηνπ ζπλφινπ ηνπ θχθινπ εξγαζηψλ ηνπ θαηαζηήκαηνο, ελψ ζηελ θαηεγνξία C αλήθνπλ νηθνγέλεηεο πνπ απνηεινχλ ην 52% ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ αιιά αληηζηνηρνχλ ζε κφιηο 5% ηνπ ζπλνιηθνχ θχθινπ εξγαζηψλ. Απφ ηα παξαπάλσ γίλεηαη εχθνια αληηιεπηφ πφζν ζεκαληηθέο θαη πξσηεχνπζαο ζεκαζίαο γηα ηελ επηρείξεζε είλαη νη νηθνγέλεηεο πνπ αλήθνπλ ζηελ θαηεγνξία Α, θαηαθέξλνπλ λα ζπγθεληξψζνπλ ην 77% ηνπ εηήζηνπ θχθινπ εξγαζηψλ. Δπνκέλσο θξίλεηαη αλαγθαία ε κειέηε ησλ νηθνγελεηψλ πνπ αλήθνπλ ζηελ θαηεγνξία Α. 3.5 Δπηινγή ησλ νηθνγελεησλ πξνο κειέηε Ζ κέζνδνο ηεο ABC αλάιπζεο είλαη κία κέζνδνο ηαμηλφκεζεο ησλ πξνηφλησλ ζχκθσλα κε ηνλ εηήζην θχθιν εξγαζηψλ ηνπο θαη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ κπνξεί λα πξνθχςνπλ απφ απηή είλαη ζεκαληηθά θαη αθνξνχλ ηηο πξνηεξαηφηεηεο πνπ ζα δνζνχλ ζηα είδε. Δθείλα πνπ αλήθνπλ ζηελ θαηεγνξία Α απαηηνχλ ηε ρξήζε πην ζχλζεησλ ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο ζε ζρέζε κε απηά ηεο θαηεγνξίαο Β θαη C. Χο πξψηε νηθνγέλεηα ζηελ θαηεγνξία Α εκθαλίδεηαη ε Hot Espresso (αλήθνπλ φια ηα δεζηά ξνθήκαηα πνπ έρνπλ ζαλ βαζηθφ ζπζηαηηθφ ην espresso) κε εηήζην ηδίξν ,79 επξψ, έπεηηα αθνινπζεί ε νηθνγέληα Blended coffee (αλήθνπλ ηα coffee frappuccino φισλ ησλ γεχζεσλ) κε αηζζεηή κείσζε ζηνλ εηήζην ηδίξν ηεο ηάμεο ησλ επξψ πεξίπνπ. Αθνινπζνχλ ε Iced Espresso, Brewed coffee θ.α. έσο ηελ 10 ε θαη ηειεπηαία νηθνγέλεηα ηεο θαηεγνξίαο Α, Starbucks Frappe.

25 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 19 Κξίζεθε ζθφπηκν λα κειεηεζνχλ νη παξαθάησ 8 νηθνγέλεηεο πνπ παξνπζηάδνληαη ζηνλ πίλαθα 3.4. Μέζα απφ ηελ κειέηε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ νηθνγελεηψλ ζα πξνθχςνπλ πιεξνθνξίεο, νη νπνίεο κε ην θαηάιιειν θηιηξάξηζκα (παξαδνρέο, θαηάιιειεο ππνζέζεηο) ζα καο νδεγήζνπλ έπεηηα απφ αλάιπζε ζε λέεο πξνηάζεηο δηαρείξεζεο απνζεκάησλ. Ζ πιεηνςεθία ησλ κειεηψκελσλ (6 ηνλ αξηζκφ) νηθνγελεηψλ αλήθνπλ ζηελ Α θαηεγνξία, ελψ νη ππφινηπεο 2 νηθνγέλεηεο αλήθνπλ ζηελ Β θαηεγνξία. Πίλαθαο 3.4: χληνκε πεξηγξαθή ησλ πξνηφλησλ πνπ πεξηιακβάλεη θάζε κειεηψκελε νηθνγέλεηα Οικογζνεια Hot Espresso Iced Espresso Blended coffee Blended cream Brewed coffee Hot chocolate Retail coffee Iced chocolate Κατθγορία και κζςθ ςτθν ABC ανάλυςθ (κατθγορία/κζςθ) Α/1θ A/3θ A/2θ A/5θ A/4θ A/8θ Β/13θ Β/23θ Περιγραφι προιόντων οικογζνειασ ηεςτά ροφιματα με βάςθ τον espresso κρφα ροφιματα με βάςθ τον espresso coffee frappuccino όλων των γεφςεων cream frappuccino όλων των γεφςεων καφζσ φίλτρου που ςερβίρεται ςτο κατάςτθμα ηεςτά ροφιματα ςοκολάτασ διάφορων γεφςεων ςυςκευαςίεσ κόκκων καφζ 250gr. (12 κωδικοί) κρφα ροφιματα ςοκολάτασ διάφορων γεφςεων

26 20 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 4. ΠΡΟΒΛΔΦΖ ΕΖΣΖΖ 4.1 Βαζηθέο αξρέο Ζ κειινληηθή επηηπρία θάζε επηρείξεζεο εμαξηάηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ην πψο αληηιακβάλεηαη θαη επηθεληξψλεη ηε δηαρείξηζε ηεο ζηελ επηζήκαλζε ηάζεσλ θαη ηελ αλάπηπμε ησλ θαηάιιεισλ ζηξαηεγηθψλ. Οη εγέηεο ησλ θαιχηεξσλ εηαηξεηψλ ζπρλά θαίλεηαη λα έρνπλ κηα έθηε αίζζεζε γηα ην πφηε πξέπεη λα αιιάμνπλ θαηεχζπλζε γηα λα κείλνπλ έλα βήκα κπξνζηά απφ ηνλ αληαγσληζκφ. Οη εηαηξείεο απηέο ζπάληα κπαίλνπλ ζε κπειάδεο κε άζρεκνπο ππνινγηζκνχο γηα ηε κειινληηθή δήηεζε ησλ πξντφλησλ ηνπο. Πνιιέο άιιεο εηαηξείεο ζην παξεζφλ έρνπλ πιεξψζεη αθξηβά γηα εζθαικέλεο πξνβιέςεηο ζηε δήηεζε, γηα παξάδεηγκα ε εηαηξία «Fruit of the Loom» έραζε πάλσ απφ 40 εθαη. δνιάξηα ζε έλα εμάκελν απφ ρακέλεο πσιήζεηο θαη ππεξάξηζκεο πξνζιήςεηο εμαηηίαο θαθψλ πξνβιέςεσλ. Ζ ηθαλφηεηα λα θάλεη θάπνηνο φζν γίλεηαη πην ζσζηέο πξνβιέςεηο θάλεη ηελ δηαθνξά (Hillier and Lieberman, 2001). Ζ δηελέξγεηα ηεο πξνβιέςεσλ ηεο δήηεζεο ησλ πξνηφλησλ είλαη έλα απαξαίηεην θαη ζεκαληηθφ βήκα πξηλ ηελ επηινγή θαη εθαξκνγή νπνηνπδήπνηε ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο απνζεκάησλ. Ζ κνξθή ηεο δήηεζεο γηα έλα ζπγθεθξηκέλν είδνο κπνξεί λα ζεσξεζεί σο κηα ρξνλνζεηξά ηηκψλ (π.ρ. νη εκεξήζηεο ηηκέο ηεο δήηεζεο). Δίλαη ζαθέο φηη γηα απνηειεζκαηηθή ιήςε απνθάζεσλ ζε ζρέζε κε ηε δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ είλαη απαξαίηεηε ε πξφβιεςε ηεο δήηεζεο ζε κειινληηθέο ρξνληθέο ζηηγκέο. Δηδηθφηεξα, αλ ν ρξφλνο πξνκήζεηαο ή παξαγσγήο ησλ εμαξηεκάησλ ζπλ ην ρξφλν ζπλαξκνιφγεζεο είλαη κεγαιχηεξνο απφ ην ρξφλν ηνλ νπνίν είλαη δηαηεζεηκέλνη λα πεξηκέλνπλ νη πειάηεο, ηφηε ε πξφβιεςε ηεο δήηεζεο είλαη θξίζηκε. Υξεηαδφκαζηε ηηο πξνβιέςεηο γηα λα θαζνξίζνπκε ηα πξνδηαγεγξακκέλα επίπεδα ηεο απφδνζεο ζε φηη αθνξά ηελ εμππεξέηεζε ησλ πειαηψλ, λα πξνγξακκαηίζνπκε ηε ζπλνιηθή επέλδπζε ζε απνζέκαηα, λα αλαγλσξίζνπκε ηηο αλάγθεο γηα επηπιένλ παξαγσγηθή δπλακηθφηεηα θαη λα επηιέμνπκε αλάκεζα ζε ελαιιαθηηθέο ζηξαηεγηθέο ιεηηνπξγίαο. Απνηειεί κηα εμαηξεηηθά δχζθνιε πξνζπάζεηα πνπ απαηηεί ην ζπλδηαζκφ πνζνηηθψλ ηερληθψλ αιιά θαη πξαθηηθήο εκπεηξίαο ηφζν ζρεηηθά κε ην ίδην ην πξνηφλ φζν θαη ζρεηηθά κε ην ρψξν δξαζηεξηνπνίεζεο ηεο επηρείξεζεο (Εεθφπνπινο, 2011). Καηά ηε δηελέξγεηα ησλ πξνβιέςεσλ, είλαη απαξαίηεην λα ιακβάλνληαη πάληνηε ππφςε ηξεηο βαζηθέο αξρέο : Οη πξνβιέςεηο είλαη πάληα ιαλζαζκέλεο. Όζν κεγαιψλεη ν νξίδνληαο πξφβιεςεο, ηφζν ρεηξνηεξεχεη ε αθξίβεηα ηεο πξφβιεςεο. Οη ζπγθεληξσηηθέο πξνβιέςεηο είλαη πην αθξηβείο απφ ηηο κεκνλσκέλεο. Δπνκέλσο απφ ηηο ηξεηο παξαπάλσ αξρέο αληηιακβάλεηαη θαλείο φηη νη πξνβιέςεηο ππφθεηληαη πάληνηε ζε ζθάικαηα. πλεπψο νη δηαδηθαζίεο πξνγξακκαηηζκνχ θαη ειέγρνπ ζα εκπεξηέρνπλ ηελ επίδξαζε απηψλ ησλ ζθαικάησλ. Γηα παξάδεηγκα, είλαη αλαγθαίν λα θξνληίζνπκε γηα απφζεκα αζθαιείαο γηα λα απνθχγνπκε ηελ έιιεηςε φηαλ ε πξφβιεςε είλαη κηθξφηεξε ηεο πξαγκαηηθήο δήηεζεο.

27 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 21 Ζ πξφβιεςε είλαη ε πξφγλσζε ηνπ κέιινληνο. Οη πξνβιέςεηο κπνξεί λα βαζίδνληαη ζε έλα ζπλδπαζκφ κηαο πξνβνιήο ζην κέιινλ απηψλ πνπ ζπλέβεζαλ ζην παξειζφλ (απηφ πνπ νλνκάδνπκε ζηαηηζηηθή πξφβιεςε) θαη ηεθκεξησκέλσλ θξίζεσλ γη απηά πνπ ζα ζπκβνχλ ζην κέιινλ. Οη ηεθκεξησκέλεο θξίζεηο κπνξεί λα πεξηιακβάλνπλ γλψζε παξαγγειηψλ απφ εμσηεξηθνχο πειάηεο, πξνγξακκαηηζκέλεο απνζηνιέο κεηαμχ εγθαηαζηάζεσλ κηαο επηρείξεζεο, ε πξνγξακκαηηζκέλε ρξήζε εμαξηεκάησλ γηα πξνιεπηηθή ζπληήξεζε. Δπίζεο, πεξηιακβάλνπλ θξίζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην κάξθεηηλγθ, φπσο ηελ επίδξαζε πξνσζεηηθψλ ελεξγεηψλ, ηηο αληηδξάζεηο αληαγσληζηψλ, ηε γεληθφηεξε νηθνλνκηθή θαηάζηαζε θ.α. Ζ αλζξψπηλε παξέκβαζε είλαη θξίζηκνο παξάγνληαο ηφζν ζηε δηελέξγεηα ησλ πξνβιέςεσλ (φπσο αλαθέξζεθε θαη πξηλ απαηηείηαη ζπλδηαζκφο πνζνηηθψλ ηερληθψλ αιιά θαη πξαθηηθήο εκπεηξίαο) φζν θαη ζηελ αμηνιφγεζε ησλ απνηειεζκάησλ. Ζ πξαγκαηηθή δήηεζε ζε κηα πεξίνδν ζπγθξίλεηαη κε ηελ αληίζηνηρε πξφβιεςε ψζηε λα είλαη δπλαηή ε κέηξεζε ηνπ ζθάικαηνο ηεο πξφβιεςεο. Δίλαη ζεκαληηθφ λα παξαθνινπζείηαη απηφ ην ζθάικα γηα ηξεηο ιφγνπο: Ζ ζηάζκε ηνπ απνζέκαηνο αζθαιείαο πνπ απαηηείηαη γηα λα παξέρεηαη επαξθήο εμππεξέηεζε ηνπ πειάηε εμαξηάηαη απφ ην ζθάικα πξφβιεςεο. Ζ ζηαηηζηηθή πξφβιεςε βαζίδεηαη ζε έλα καζεκαηηθφ πξφηππν κε θαζνξηζκέλεο ηηκέο γηα ηηο παξακέηξνπο ηνπ. Σν χςνο θαη ην πξφζεκν (ζεηηθφ ή αξλεηηθφ) ηνπ ζθάικαηνο πξφβιεςεο κπνξεί λα ππνδειψλεη πηζαλέο αιιαγέο ζηελ ηηκή ησλ παξακέηξσλ ηνπ πξνηχπνπ ή αιιαγή ηνπ ηδίνπ ηνπ πξνηχπνπ. Σα ζθάικαηα κπνξνχλ λα απεηθνλίζνπλ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ ππνθεηκεληθνχ κέξνπο ηεο πξφβιεςεο (Βιάρνο, 2005). 4.2 Μέζνδνη πξνβιέςεσλ Οη κέζνδνη πξφβιεςεο θαηαηάζζνληαη ζε πνηνηηθέο θαη πνζνηηθέο. Καηαηάζζνληαη ζηηο δχν απηέο θαηεγνξίεο αλάινγα κε ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξνηφληνο αιιά θαη αλάινγα κε ηνλ ζθνπφ γηα ηνλ νπνίν ζα ρξεζηκνπνηεζεί ε πξφβιεςε. Οη πνηνηηθέο νλνκάδνληαη θαη ππνθεηκεληθέο θαζψο βαζίδνληαη ζηελ θξίζε ηνπ αλζξψπηλνπ παξάγνληα. Οη πνζνηηθέο ή αιιηψο αληηθεηκεληθέο δηαθξίλνληαη ζε αλάιπζε ρξνλνζεηξψλ (δειαδε αλάιπζε παξειζνληηθψλ ηηκψλ ηνπ θαηλνκέλνπ πνπ ζέινπκε λα πξνβιέςνπκε), θαη ηα αηηηνινγηθά κνληέια (casual models) πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηηκέο απφ δηαθνξεηηθέο πεγέο ζε ζρέζε κε ηηο ρξνλνζεηξέο. Οη αηηηνινγηθέο κέζνδνη πξφβιεςεο ζεσξνχλ φηη ε δήηεζε εμαξηάηαη απφ νξηζκέλνπο εμσηεξηθνχο (καθξννηθνλνκηθνχο) παξάγνληεο.

28 22 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Πνηνηηθέο κέζνδνη Αλάιπζε ή έξεπλα αγνξάο Ζ έξεπλα αγνξάο απνηειεί κία ζπζηεκαηηθή πξνζπάζεηα γηα ηε ζπιινγή δεδνκέλσλ ζρεηηθά κε ην ελδηαθέξνλ ησλ θαηαλαισηψλ ζε έλα πξντφλ ή ππεξεζία θαη ηνλ έιεγρν ππνζέζεσλ ζηελ αγνξά. Υξεζηκνπνηείηαη ηδηαίηεξα θαηά ηε θάζε εηζαγσγήο λένπ πξνηφληνο ζηελ αγνξά. ηελ ζπλέρεηα, ηα απνηειέζκαηα γεληθεχνληαη ζην ζχλνιν ησλ πηζαλψλ αγνξαζηψλ. Γηα ηε ζπιινγή ησλ ζηνηρείσλ ρξεζηκνπνηνχληαη εηδηθά ζρεδηαζκέλα εξσηεκαηνιφγηα πνπ ερνπλ σο ζηφρν ηε ζπιινγή ησλ νηθνλνκηθψλ θαη δεκνγξαθηθψλ ζηνηρείσλ γηα ηνλ θαηαλαισηή θαζψο θαη ην ελδηαθέξνλ ηνπ γηα ην πξντφλ ή ηελ ππεξεζία, θαη ε ζπκπιήξσζή ηνπο γίλεηαη κέζσ ζπλεληεχμεσλ, ηειεθσληθψλ εξεπλψλ, ηαρπδξνκηθήο απνζηνιήο εξσηεκαηνινγίνπ θ.α. Γηα ηελ εθαξκνγή ηεο αλάιπζεο έρεη πνιχ κεγάιε ζεκαζία ηφζν ε επηινγή ηνπ δείγκαηνο, πνπ θπζηθά πξέπεη λα απνηειεί αληηπξνζσπεπηηθφ δείγκα θαηαλαισηψλ ή λνηθνθπξηψλ, δειαδή κία ηπραία επηινγή απφ ην ζχλνιν ηεο αγνξάο ηνπ πξντφληνο ή ηεο ππεξεζίαο πξνο έξεπλα, φζν θαη ε ζηαηηζηηθή επεμεξγαζία ησλ απνηειεζκάησλ κε ηε ρξήζε θαηάιιεισλ εξγαιείσλ ζηαηηζηηθήο. Ζ αλάιπζε αγνξάο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηε πξφβιεςε δήηεζεο ζε κηθξφ δηάζηεκα, κεζνπξφζεζκα θαη καθξνπξφζεζκα. Ζ αθξίβεηα φκσο είλαη θαιχηεξε φζν κηθξφηεξν είλαη ην δηάζηεκα ηεο πξφβιεςεο Οκάδα εηδηθώλ Σα κέιε κηαο νκάδαο εηδηθψλ ζπδεηάλε αλνηρηά ηηο απφςεηο ηνπο κε ζθνπφ λα θηάζνπλ ζε έλα θνηλφ ζπκπέξαζκα γηα ην κειινληηθφ επίπεδν ηνπ πξνβιεπφκελνπ κεγέζνπο. Οη ζπκκεηέρνληεο πνπ απαξηίδνπλ ηελ νκάδα κπνξεί λα είλαη είηε ζηειέρε απφ φινπο ηα επίπεδα ηεο επηρείξεζεο, απφ ηνλ πσιεηή κέρξη ηνλ γεληθφ δηεπζπληή ηεο εηαηξείαο είηε εμσηεξηθνί ζπλεξγάηεο. Έλα βαζηθφ κεηνλέθηεκα βέβαηα είλαη φηη ε άπνςε νξηζκέλσλ ζηειερψλ πνπ κπνξεί λα βξίζθνληαη πην θνληά ζηνλ θαηαλαισηή θαη ην αληηθείκελν πξφβιεςεο (φπσο είλαη νη πσιεηέο) είλαη πηζαλφ λα κελ ππεξηζρχζεη εθείλσλ ησλ πςειφηεξσλ ζηειερψλ ή αθφκα θαη λα εθθξαζηεί απφ θφβν πξνο ηνπο πξντζηάκελνπο Μέζνδνο ησλ Γειθώλ Ζ κέζνδνο ησλ Γειθψλ ρξεζηκνπνηεί κηα νκάδα εηδηθψλ πνπ εθθξάδνπλ ηε γλψκε ηνπο θαηά πξνηίκεζε κε πξνζσπηθή δεηγκαηνιεπηηθή δεκνζθφπεζε. ηε ζπλέρεηα, νη γλψκεο απηέο ζπιιέγνληαη θαη επηζηξέθεηαη ζηνπο εηδηθνχο κηα πεξίιεςε ησλ απνηειεζκάησλ κε έκθαζε ζηηο γλψκεο εθείλεο, νη νπνίεο απνθιίλνπλ ζεκαληηθά απφ ηνλ κέζν φξν ηεο νκάδαο. Οη εηδηθνί ξσηνχληαη αλ επηζπκνχλ λα αλαζεσξήζνπλ ηελ αξρηθή ηνπο άπνςε έρνληαο επίγλσζε πιένλ ησλ απνθξίζεσλ ηεο νκάδαο. Ζ δηαδηθαζία απηή επαλαιακβάλαη έσο φηνπ ζπγθιίλνπλ φιεο νη απφςεηο ζε κηα. Σν θπξηφηεξν πιενλέθηεκα είλαη φηη ππάξρεη έλα κέζν απνηίκεζεο ησλ κεκνλνκέλσλ απφςεσλ ρσξίο ηε ζπλεζηζκέλε εκπινθή ησλ πξνζσπηθψλ αιιειεπηδξάζεσλ. Σν κεηνλέθηεκα ηεο κεζφδνπ είλαη ε πςειή ηεο επαηζζεζία ζηελ δηαηχπσζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ (Ηαθψβνπ, 2008).

29 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Πνζνηηθέο κέζνδνη Αλάιπζε ρξνλνζεηξώλ Υξνλνζεηξά δήηεζεο νξίδεηαη έλα ζχλνιν ηηκψλ ηεο δήηεζεο, νη νπνίεο είλαη δηαηεηαγκέλεο ζε ζπγθεθξηκέλα, ζπλήζσο ηζνκεγέζε, ρξνληθά δηαζηήκαηα. Βαζηθφ εξγαιείν θαηά ηε δηελέξγεηα πξφβιεςεο κε βάζε ηελ αλάιπζε ρξνλνζεηξάο είλαη κηα καζεκαηηθή έθθξαζε ε νπνία ζεσξείηαη φηη πεξηγξάθεη κε ηθαλνπνηεηηθφ ηξφπν ηε ζπκπεξηθνξά ηεο δήηεζεο. Οη βαζηθέο θαηεγνξίεο ηέηνησλ καζεκαηηθψλ πξνηχπσλ είλαη νη εμήο: Πξφηππα γηα ζηαηηθή δήηεζε, Πξφηππα γηα γξακκηθά κεηαβαιιφκελε δήηεζε, Πξφηππα γηα επνρηαθά κεηαβαιιφκελε δήηεζε, χλζεηα πξφηππα (πξφηππα απηνζπζρέηηζεο). Σα πξφηππα ηεο ηειεπηαίαο θαηεγνξίαο, ηα νπνία πνιχ ζπρλά αλαθέξνληαη θαη σο ε πξνζέγγηζε ησλ Box θαη Jenkins, αλ θαη ζεσξνχληαη πνιχ απνηειεζκαηηθά, απαηηνχλ κεγάιν αξηζκφ πνζνηηθψλ ζηνηρείσλ ελψ ν βαζκφο δπζθνιίαο γηα ηελ εθαξκνγή ηνπο είλαη κεγαιχηεξνο απφ ηα απιά καζεκαηηθά πξφηππα (Εεθφπνπινο, 2011) Αλάιπζε ζπζρέηηζεο (αηηηνινγηθή κέζνδνο) Ζ κέζνδνο ηεο αλάιπζεο ζπζρέηηζεο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δηελέξγεηα πξνβιέςεσλ κε ηελ ρξήζε δεδνκέλσλ πνπ δελ ζρεηίδνληαη άκεζα κε ην πξνηφλ, αιιά εκκέζσο επεξεάδνπλ ηε ζπκπεξθνξά ησλ πσιήζεσλ. Γηα παξάδεηγκα πξφβιεςεηο δήηεζεο γηα έλα αγαζφ κε ηε ρξήζε ζηνηρείσλ φπσο ν πιεζσξηζκφο, ν δείθηεο απαζρφιεζεο, νη θαηξηθέο ζπλζήθεο, νη δηαθεκίζεηο, ε πνηφηεηα θαη νη αληαγσληζηέο πκπεξαζκαηηθά Ζ επηινγή ησλ κεζφδσλ πξφβιεςεο απφ ηελ εηαηξεία γίλεηαη βάζεη ησλ εμήο θξηηεξίσλ: Πεξίνδνο θαη νξίδνληαο πξφβιεςεο Δπάξθεηα δεδνκέλσλ Δπηδεηνχκελε αθξίβεηα Κφζηνο Μεζφδνπ Γηαζεζηκφηεηα έκπεηξνπ πξνζσπηθνχ Απιφηεηα θαη επθνιία εθαξκνγήο πρλά είλαη απαξαίηεην λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζπλδηαζηηθά πεξηζζφηεξεο απφ κία απφ ηηο παξαπάλσ κεζφδνπο. Γηα ηελ επηινγή ηνπ θαηάιιεινπ ζπλδηαζκνχ κεζφδσλ πξφβιεςεο ν αλαιπηήο πξέπεη λα εμεηάζεη ηνπο εμήο παξάγνληεο: θνπφο ηεο πξφβιεςεο θαη ρξήζε απηήο. Γπλακηθή ηνπ ζπζηήκαηνο γηα ην νπνίν ρξεηάδεηαη ε πξφβιεςε. πνπδαηφηεηα ησλ ηζηνξηθψλ ζηνηρείσλ ζηελ εμέιημε ηνπ ζπζηήκαηνο.

30 24 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 4.3 Καηεγνξίεο καζεκαηηθώλ πξνηύπσλ ζηελ αλάιπζε ρξνλνζεηξώλ Κάζε ρξνλνζεηξά κπνξεί λα ζεσξεζεί φηη απνηειείηαη απφ πέληε ζπζηαηηθά: επίπεδν, ηάζε, επνρηαθή δηαθχκαλζε, θπθιηθέο επαλαιήςεηο, θαη ηπραίεο δηαθπκάλζεηο. Σν επίπεδν πξνζδηνξίδεη ηελ ηάμε κεγέζνπο (θιίκαθα) ηεο ρξνλνζεηξάο. Αλ ππάξρεη κφλν έλα επίπεδν, ηφηε ε ρξνλνζεηξά ζα ήηαλ ζπλερήο ζην ρξφλν. Ζ ηάζε δίλεη ην ξπζκφ αχμεζεο ή κείσζεο ηεο ρξνλνζεηξάο κε ην ρξφλν, νπφηε είλαη είηε ζεηηθή είηε αξλεηηθή. Οη επνρηαθέο δηαθπκάλζεηο κπνξεί λα είλαη δχν εηδψλ: (α) απηέο πνπ είλαη απνηέιεζκα θπζηθψλ θαηλνκέλσλ, θαη (β) απηέο πνπ πξνθχπηνπλ απφ αλζξψπηλεο απνθάζεηο ή ζπλήζεηεο. Γηα παξάδεηγκα, ε έληαζε πνιιψλ κνξθψλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ εμαξηάηαη απφ ηηο επηθξαηνχζεο θαηξηθέο ζπλζήθεο. Αληίζεηα, νη πσιήζεηο θαηαζηεκάησλ απμάλνπλ πξηλ ηελ έλαξμε ηνπ ζρνιηθνχ έηνπο, θάηη ην νπνίν είλαη κηα αλζξψπηλε απφθαζε. Οη θπθιηθέο δηαθπκάλζεηο ή ελαιιαγέο αλάκεζα ζε επέθηαζε ή χθεζε ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο είλαη απνηέιεζκα ησλ επηρεηξεκαηηθψλ θχθισλ. Με ζπζηεκαηηθέο δηαθπκάλζεηο είλαη φηη πξνθχπηεη κεηά ηελ αλαγλψξηζε θαη αθαίξεζε ησλ ηεζζάξσλ παξαπάλσ ζπζηαηηθψλ απφ ηε ρξνλνζεηξά. Σέηνηεο δηαθπκάλζεηο είλαη ην απνηέιεζκα απξφβιεπησλ γεγνλφησλ φπσο αζπλήζηζηα θαηξηθά θαηλφκελα ή κε αλακελφκελεο εξγαηηθέο θηλεηνπνηήζεηο (Βιάρνο, 2005) ηαηηθή δήηεζε Με ηνλ φξν ζηαηηθή δήηεζε ελλννχκε ηε δήηεζε, ε κέζε ηηκή ηεο νπνίαο είλαη ζηαζεξή ζην ρξφλν. Σν καζεκαηηθφ πξφηππν γηα ηελ πεξίπησζε ζηαηηθήο δήηεζεο έρεη ηε κνξθή: Dt = D + εt πνπ ζεκαίλεη φηη ε δήηεζε ζε θάζε ρξνληθή ζηηγκή πεξηιακβάλεη έλα ζηαζεξφ φξν D θαη ηπραίν ζθάικα εt. Ζ πνζφηεηα εt εθθξάδεη ην θνκκάηη ηεο δήηεζεο πνπ νθείιεηαη ζε αζηάζκεηνπο παξάγνληεο θαη ζεσξείηαη φηη είλαη ηπραία κεηαβιεηή πνπ αθνινπζεί ηελ θαλνληθή θαηαλνκή κε κέζε ηηκή κ = 0 θαη ηππηθή απφθιηζε ζ, ε νπνία ζρεηίδεηαη κε ηελ ηππηθή απφθιηζε ηεο δήηεζεο. Ο ζηαζεξφο φξνο είλαη ε άγλσζηε παξάκεηξνο ηνπ πξνηχπνπ, ε νπνία κπνξεί λα κεηαβάιιεηαη κε ην ρξφλν. Οη κέζνδνη πξφβιεςεο γηα ην πξφηππν ζηαζεξήο δήηεζεο είλαη νη αθφινπζνη: Απιφο θηλνχκελνο κέζνο φξνο N πεξηφδσλ Απιή εθζεηηθή εμνκάιπλζε Κηκνύκελνο κέζνο όξνο Ν πεξηόδσλ Ο απιφο θηλνχκελνο κέζνο είλαη ν κέζνο φξνο ησλ ηειεπηαίσλ Ν παξαηεξήζεσλ, φπσο θαίλεηαη ζηνλ παξαθάησ ηχπν: Ft =(Dt 1 + Dt 2 + Dt Dt N) / Ν

31 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 25 φπνπ, Ft = ε πξφβιεςε γηα ηελ επφκελε πεξίνδν Ν = ν αξηζκφο ησλ παξαηεξήζεσλ Dt-1 = πξαγκαηηθή δήηεζε ηεο πξνεγνχκελεο πεξηφδνπ Dt-2, Dt-3, θαη Dt-N = πξαγκαηηθή δήηεζε πξηλ δχν πεξηφδνπο, πξηλ ηξεηο πεξηφδνπο θαη κέρξη πξηλ N πεξηφδνπο. Ο απιφο θηλνχκελνο κέζνο φξνο είλαη πνιχ ρξήζηκνο γηα λα απνκαθξχλεη ηε ηπραία κεηαβιεηφηεηα ζηε πξφβιεςε, φηαλ ε δήηεζε δελ έρεη ηάζε θαη επνρηθφηεηα. Οη ηηκέο ηνπ Ν επηιέγνληαη ζπλήζσο κεηαμχ 3 θαη 12. Ζ επηινγή ηεο ηηκή ηνπ Ν (δηαζηήκαηνο) πξέπεη λα γίλεηαη ιακβάλνληαο ππφςε φηη ε ηηκή απηή επεξεάδεη ηελ αληαπφθξηζε ηνπ πξνηχπνπ πξφβιεςεο ζε κεηαβνιέο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο ρξνλνζεηξάο. Όζν κεγαιχηεξε είλαη ε ηηκή ηνπ δηαζηήκαηνο Ν, ε πξφβιεςε δελ αληηδξά άκεζα ζε κεηαβνιέο ηνπ επηπέδνπ ηεο δήηεζεο θαη θαηά ζπλέπεηα κεηψλεηαη ε κεηαβιεηφηεηα ηεο πξφβιεςεο. Αληίζεηα, έλα κηθξφηεξν ρξνληθφ δηάζηεκα αλ θαη ζα παξνπζηάδεη κεγαιχηεξε κεηαβιεηφηεηα αθνινπζεί κε κεγαιχηεξε αθξίβεηα ηελ ηάζε ηεο δήηεζεο Απιή εθζεηηθή εμνκάιπλζε Ζ απιή εθζεηηθή εμνκάιπλζε είλαη έλαο απφ ηηο πην γλσζηέο θαη εθαξκνζκέλεο ηερληθέο πξφβιεςεο. Τπνζέηεη φηη νη πην πξφζθαηεο παξαηεξήζεηο είλαη πηζαλφ λα έρνπλ κεγαιχηεξε αμία θαη απαηηείηαη επνκέλσο λα δίλεηαη κεγαιχηεξν βάξνο ζε απηέο θαηά ηελ δηαδηθαζία ηεο πξφβιεςεο. H πξφβιεςε ηεο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο πξνθχπηεη απφ ηνλ παξαθάησ ηχπν: Όπνπ: Ft+1= πξφβιεςε ηεο πεξηφδνπ t+1 Ft=πξφβιεςε ηεο πεξηφδνπ t Dt= πξαγκαηηθή δήηεζε ηεο πεξηφδνπ t a= ζηαζεξά εμνκάιπλζεο, φπνπ 0<a<1. Ft+1= Ft+a(Dt-Ft) χκθσλα κε ηνλ αξρηθφ ηχπν, ζηελ εθζεηηθή εμνκάιπλζε ρξεηάδνληαη κφλν ηξία ζηνηρεία γηα λα πξαγκαηνπνηεζεί ε πξφβιεςε. Ζ πξαγκαηηθή δήηεζε ηεο πην πξφζθαηεο πεξηφδνπ, ε πξφβιεςε ηεο ηειεπηαίαο πεξηφδνπ θαη ε ζηαζεξά εμνκάιπλζεο a. Ζ λέα πξφβιεςε ηζνχηαη κε ηελ πξνεγνχκελε πξφβιεςε ζπλ έλα κέξνο ηνπ ιάζνπο, δειαδή ηεο δηαθνξάο κεηαμχ ηεο πξφβιεςεο ηεο πξνεγνχκελεο πεξηφδνπ θαη ηεο πξαγκαηηθήο δήηεζεο.

32 26 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Ζ ζηαζεξά εμνκάιπλζεο a θαζνξίδεη ηνλ βαζκφ εμνκάιπλζεο θαη ηελ επίδξαζε πνπ ζα έρνπλ νη δηαθνξέο κεηαμχ πξνβιέςεσλ θαη πξαγκαηηθψλ παξαηεξήζεσλ ζηελ πξφβιεςε. Ζ ηηκή ηεο εμαξηάηαη ζπλήζσο είηε απφ ηελ θχζε ηνπ πξντφληνο είηε απφ ην ηη ζα ζεσξήζεη ε δηνίθεζε ζαλ αζθαιέο πνζνζηφ, ζχκθσλα κε ηελ ηάζε ζηελ αγνξά. Γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνηχπνπ απαηηείηαη κηα αξρηθή εθηίκεζε ηεο δήηεζεο, ε νπνία ζπλήζσο πξνθχπηεη κέζνπ ηνπ κέζνπ φξνπ ησλ δεηήζεσλ παιαηφηεξσλ πεξηφδσλ. Ζ παξάκεηξνο a ζπλήζσο παίξλεη ηηκέο κεηαμχ 0,01 θαη 0,30. Μεγάιεο ηηκέο ηεο ζηαζεξάο εμνκάιπλζεο δίλνπλ κεγαιχηεξε βαξχηεηα ζε πξφζθαηεο ηηκέοθαη θαηά ζπλέπεηα νδεγνχλ ζε κεγαιχηεξε επαηζζεζία ζε κεηαβνιέο ηεο δήηεζεο Γξακκηθά κεηαβαιιόκελε δήηεζε Σν καζεκαηηθφ πξφηππν γηα ηελ πεξίπησζε γξακκηθά κεηαβαιιφκελεο δήηεζεο έρεη ηε κνξθή: Dt = S +Tt + εt πνπ ζεκαίλεη φηη ε δήηεζε ζε θάζε ρξνληθή ζηηγκή πεξηιακβάλεη έλα ζηαζεξφ φξν S, κηα γξακκηθή ηάζε T θαη έλα ηπραίν ζθάικα εt. Ο ζηαζεξφο φξνο θαη ε γξακκηθή ηάζε είλαη νη άγλσζηεο παξάκεηξνη ηνπ πξνηχπνπ, νη νπνίεο κπνξεί λα κεηαβάιινληαη κε ην ρξφλν. Θεσξείηαη φηη ε δήηεζε ζε θάζε πεξίνδν είλαη ίζε κε ηελ δήηεζε ηεο πξνεγνχκελεο πεξηφδνπ απμεκέλε (ή κεησκέλε αλ Σ<0) θαηά ηελ πνζφηεηα Σ. Οη κέζνδνη πξφβιεςεο γηα ην πξφηππν γξακκηθά κεηαβαιιφκελεο δήηεζεο είλαη νη αθφινπζνη: Γηπιφο θηλνχκελνο κέζνο φξνο Ν πεξηφδσλ Γηπιή εθζεηηθή εμνκάιπλζε Γηπιή Δθζεηηθή Δμνκάιπλζε ηε βηβινγξαθία πξνηείλνληαη δηάθνξα κνληέια πξφβιεςεο κε δηπιή εθζεηηθή εμνκάιπλζε. Απηά πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζπρλφηεξα είλαη ε δηπιή εθζεηηθή εμνκάιπλζε θαηά Holt, θαηά Brown (κνηάδεη κε ηνπ Holt, αιιά ρξεζηκνπνηεί κηα παξάκεηξν) θαη θαηά Gardner-McKenzie (πεξηζζφηεξν ρξήζηκε ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ε κεηαβνιή ηεο δήηεζεο δελ είλαη γξακκηθή). H πην ζπρλά ρξεζηκνπνηνχκελε είλαη ε θαηά Holt. Ζ δηπιή εθζεηηθή εμνκάιπλζε ή δηαθνξεηηθά θαη κέζνδνο ηνπ Holt πξνβιέπεη ηε δήηεζε ηεο επφκελεο πεξηφδνπ αζξνίδνληαο ηηο εθηηκήζεηο ηεο δήηεζεο (S) θαη ηεο ηάζεο (Σα) φπσο θαίλεηαη ζηνλ παξαθάησ ηχπν: F t+1 = S t+1 +T t+1 Όηαλ εκθαλίδεηαη κία λέα ηηκή ηεο δήηεζεο ηφηε ηα S θαη Σ ππνινγίδνληαη εθ λένπ κέζσ ηεο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο κε παξακέηξνπο a θαη b. S t+1 = adt+(1-a)ft T t+1 = b(st+1-st)+(1-b)tt

33 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 27 πλήζσο νη ηηκέο πνπ παίξλεη ην a είλαη απφ 0,02 έσο 0,5 ελψ ην b κεηαμχ 0,005 έσο 0,17. Όζν κεγαιχηεξεο είλαη νη ηηκέο ησλ παξακέηξσλ ηφζν κεγαιχηεξε βαξχηεηα δίλεηαη ζηηο πξφζθαηεο ηηκέο θαη απηφ κεηαθξάδεηαη ζε κεγαιχηεξε επαηζζεζία ζε αιιαγέο πνπ πξνθχπηνπλ ζε S θαη Σ. ηε κέζνδν ηεο δηπιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο θαηά Holt ππάξρεη κηα δηαδηθαζία αξρηθνπνίεζεο πξηλ ηελ εθαξκνγή ησλ εμηζψζεσλ. Γειαδή νη αξρηθέο ηηκέο ησλ S1 θαη T1 ππνινγίδνληαη κε γξακκηθή παιηλδξφκεζε ησλ ηηκψλ Dt γηα ηηο n πξνεγνχκελεο ρξνληθέο ζηηγκέο t = -n+1,,0 απφ ηηο ζρέζεηο: Αξρηθνπνίεζε Δπνρηαθά κεηαβαιιόκελε δήηεζε Ζ κνξθή ηνπ καζεκαηηθνχ πξνηχπνπ πνπ πεξηγξάθεη ηε δήηεζε είλαη ε εμήο: Dt =(S+tT)It +εt Οη παξάκεηξνη Dt, S, T θαη εt πνπ εκθαλίδνληαη ζηελ παξαπάλσ καζεκαηηθή έθθξαζε έρνπλ ηελ ίδηα θπζηθή ζεκαζία κε ηηο αληίζηνηρεο παξακέηξνπο ηεο γξακκηθά κεηαβαιιφκελεο δήηεζεο. Ζ παξάκεηξνο It είλαη απηή πνπ ζπλδέεηαη κε ηελ επίδξαζε ηεο επνρηθφηεηαο ζηελ ηηκή ηεο δήηεζεο θαη νλνκάδεηαη επνρηθφο ζπληειεζηήο. Ο αξηζκφο ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ κπνξεί λα είλαη δηαθνξεηηθφο αλάινγα κε ην είδνο ηεο επνρηθφηεηαο πνπ ραηαθηεξίδεη ην θάζε πξφβιεκα. Γηα παξάδεηγκα ζηελ πεξίπησζε ηεο κεληαίαο επνρηθφηεηαο ππάξρνπλ 12 επνρηθνί ζπληειεζηέο, έλαο γηα θάζε κήλα ηνπ έηνπο. Ο επνρηθφο ζπληειεζηήο νπζηαζηηθά εθθξάδεη ηνλ ιφγν ηεο δήηεζεο ζε θάπνηα επνρή πξνο ηελ κέζε ηηκή ηεο δήηεζεο αλεμαξηήησο επνρήο. Αλ ε ηηκή ηνπ επνρηθνχ ζπληειεζηή είλαη κεγαιχηεξε ηεο κνλάδαο (It > 1) ηφηε ε δήηεζε ηεο επνρήο είλαη κεγαιχηεξε απφ ηε κέζε δήηεζε. Αληίζηνηρα, αλ ε ηηκή ηνπ επνρηθνχ ζπληειεζηή είλαη κηθξφηεξε ηεο κνλάδαο (It < 1) ηφηε ε δήηεζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο επνρήο είλαη κηθξφηεξε απφ ηε κέζε δήηεζε.

34 28 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Σξηπιή εθζεηηθή εμνκάιπλζε Ζ κέζνδνο πξφβιεςεο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ πεξίπησζε ηεο δήηεζεο πνπ εκθαλίδεη γξακκηθή ηάζε θαη επνρηθφηεηα είλαη ε κέζνδνο ηεο ηξηπιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο θαηά Winters. Ζ πξφβιεςε ηεο δήηεζεο είλαη φπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ηεο δηπιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο, ην άζξνηζκα ηνπ επηπέδνπ ηεο δήηεζεο (S) θαη ηεο ηάζεο (Σ) κε ηελ δηαθνξά φκσο φηη ην άζξνηζκα απηφ πξέπεη λα πνιιαπιαζηαζηεί κε ηελ θαηάιιειε ηηκή ηνπ επνρηθνχ ζπληειεζηή, Ι : Dt= (S+tT)It+εt Κάζε θνξά πνπ γίλεηαη γλσζηή κηα θαηλνχξηα ηηκή ηεο δήηεζεο ηα S, T θαη I ππνινγίδνληαη μαλά κέζσ εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο κε παξακέηξνπο a, b θαη c, αληίζηνηρα. St+1= [adt+(1-a)ft] / I t-1 Tt+1= b(s t+1-st)+(1-b)tt It= cd t / St +(1-c)I t-l Όπνπ c ζπλήζσο κεηαμχ 0,05 εψο 0,50. L : ν αξηζκφο ησλ πεξηφδσλ. Καη ηζρχεη φηη ην άζξνηζκα ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ Ι πξέπεη λα ηζνχληαη κε ηνλ αξηζκφ ησλ πεξηφδσλ ( επνρψλ ) L : 4.4 θάικαηα πξόβιεςεο Γηα ηελ επηινγή ηνπ θαηάιιεινπ κνληέινπ γηα ηελ πξφβιεςε ρξνλνζεηξψλ, νη επηρεηξήζεηο ζα πξέπεη λα ιάβνπλ δηάθνξα ζηνηρεία ππ φςηλ. Έλα ζεκαληηθφ ζηνηρείν πνπ ζα πξέπεη λα ιεθζεί ππ φςηλ είλαη ε απφδνζε ησλ πξνβιέςεσλ, φπσο απηή θαζνξίδεηαη κε βάζε ηα ζθάικαηα πξφβιεςεο. Οη επηρεηξήζεηο, ινηπφλ, ζα πξέπεη λα γλσξίδνπλ πσο λα ππνινγίδνπλ ηα ζθάικαηα πξφβιεςεο θαη πσο λα εληνπίδνπλ ηπρφλ ιάζε ζηηο κεζφδνπο πξφβιεςεο. Οη πξνβιέςεηο πάληα εκπεξηέρνπλ θάπνην ζθάικα. Σα ζθάικα πξφβιεςεο δηαθξίλνληαη ζε ζπζηεκαηηθά (bias errors) θαη ηπραία (random errors). Σα ζπζηεκαηηθά ζθάικαηα νθείινληαη ζε ζπζηεκαηηθά ιάζε ηνπ κνληέινπ δειαδή ε πξφβιεςε είλαη πάληα κεγαιχηεξε ή πάληα κηθξφηεξε απφ ηελ πξαγκαηηθή. Σα ιάζε απηά ζπρλά νθείινληαη ζηελ παξάβιεςε ή ζηελ κε αθξηβή εθηίκεζε ηνπ ππνδείγκαηνο ηεο κεηαβιεηήο. Σα ηπραία ιάζε είλαη απνηέιεζκα κε πξνβιέςηκσλ παξαγφλησλ πνπ πξνθαινχλ απφθιηζε ηεο πξφβιεςεο απφ ηελ πξαγκαηηθή ηηκή.

35 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 29 Με ηνλ φξν ζθάικα πξφβιεςεο αλαθεξφκαζηε ζηε δηαθνξά κεηαμχ ηεο πξνβιεπφκελεο θαη ηεο πξαγκαηηθήο ηηκήο γηα κία δεδνκέλε πεξίνδν. ηε ζηαηηζηηθή, ηα ιάζε απηά απνθαινχληαη θαηάινηπα θαη είλαη απνδεθηά κέζα ζε θάπνηα φξηα εκπηζηνζχλεο. Ζ δήηεζε γηα έλα πξντφλ δεκηνπξγείηαη απφ ηελ αιιειεπίδξαζε δηαθφξσλ παξαγφλησλ αξθεηά πνιχπινθσλ γηα λα πεξηγξαθνχλ επαξθψο απφ έλα κνληέιν. πλεπψο, φιεο νη πξνβιέςεηο ηεο δήηεζεο πεξηέρνπλ θάπνην ζθάικα. Σν ζθάικα ηεο πξφβιεςεο νξίδεηαη απφ ηνλ ηχπν: et = Dt Ft ηελ πξάμε, γηα ηε κέηξεζε ησλ ζθαικάησλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ εθαξκνγή ησλ κεζφδσλ πξφβιεςεο ρξεζηκνπνηνχληαη θάπνηνη ζρεηηθνί δείθηεο. Οη δείθηεο πνπ ζπλαληψληαη ζπρλφηεξα είλαη ην κέζν ηεηξαγσληθφ ζθάικα (mean square error), ε κέζε απφιπηε απφθιηζε (mean absolute deviation) θαη ην κέζν απφιπην πνζνζηηαίν ζθάικα (mean absolute percentage error). Οη δχν πξψηνη δείθηεο απνηεινχλ κέηξα ππνινγηζκνχ ηεο κεηαβιεηφηεηαο ηεο δήηεζεο (Εεθφπνπινο, 2011). Αλ ινηπφλ είλαη γλσζηέο νη ηηκέο ηεο δήηεζεο θαη ηεο πξφβιεςεο γηα έλαλ αξηζκφ πεξηφδσλ, t= 1, 2, 3,,n κπνξνχλ λα ππνινγηζηνχλ νη ηηκέο ησλ παξαπάλσ δεηθηψλ σο εμήο: Μέζν Σεηξαγσληθφ θάικα (Mean Square Error) : Μέζε Απφθιηζε ηεο Απφιπηεο Σηκήο (Man Absolute Deviation) : Υξεζηκνπνηείηαη γηα λα ππνινγίδεη ηελ απφθιηζε ηεο ηπραηφηεηαο ππνζέηνληαο φηη απηή δηαλέκεηαη θαλνληθά. ηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε ε ηππηθή απφθιηζε είλαη ζ =1,25 MAD. Έηζη ν κέζνο φξνο είλαη 0 θαη ε ηππηθή απφθιηζε ζ. Σν Μέζν Απφιπην Πνζνζηηαίν θάικα (Mean Absolute Percentage Error) : Αλ απηά ηα κέηξα δηαζπνξάο είλαη κηθξά, ε πξνβιεπφκελε ηηκή βξίζθεηαη θνληά ζηελ πξαγκαηηθή. Σα κέηξα δηαθέξνπλ ζηνλ ηξφπν πνπ δίλνπλ βαξχηεηα ζηα ζθάικαηα. Μεγάια ζθάικαηα έρνπλ κεγαιχηεξε βαξχηεηα ζην κέζν ηεηξαγσληθφ ζθάικα θαη ηελ ηππηθή απφθιηζε

36 30 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks γηαηί πςψλνληαη ζην ηεηξάγσλν. Ζ κέζε ηππηθή απφθιηζε ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο ζηηο επηρεηξήζεηο θαζ φηη είλαη πην θαηαλνεηή ζηνπο εξγαδφκελνπο. Δίλαη ν κέζνο φξνο ησλ ζθαικάησλ πξφβιεςεο ζε κία ζεηξά πεξηφδσλ ρσξίο λα ιακβάλεη ππ φςηλ αλ ην ζθάικα ήηαλ ππνεθηίκεζε ή ππεξεθηίκεζε ηεο πξαγκαηηθήο ηηκήο. 4.5 Πξόβιεςε δήηεζεο ησλ νηθνγελεηώλ πξντόλησλ Όπσο αλαθέξζεθε θαη ζην πξνεγνχκελν θεθάιαην, ην ζχλνιν ησλ νηθνγελεηψλ πνπ ζα κειεηεζνχλ είλαη 8. Έρνληαο πάξεη ηα δεδνκέλα ηεο εβδνκαδηαίαο δήηεζεο γηα ηα έηε ζα γίλεη κηα πξνζέγγηζε κε ζθνπφ ηελ εχξεζε ηεο θαηάιιειεο κεζφδνπ πξφβιεςεο γηα ηηο παξαπάλσ νηθνγέλεηεο. Σα δεδνκέλα ηεο δήηεζεο αληιήζεθαλ ζε εβδνκαδηαία βάζε θη φρη ζε κεληαία ή ηξηκεληαία πνπ ζπλεζήδεηαη ζηηο πεξηζζφηεξεο εξγαζίεο, ν ιφγνο είλαη φηη ζηνλ ζπγθεθξηκέλν ρψξν ηεο εζηίαζεο θαη πφζν κάιινλ ζε κηα θαθεηέξηα (coffee bar), ε δήηεζε κπνξεί λα δηαθέξεη πάξα πνιχ απφ εβδνκάδα ζε εβδνκάδα, δειαδή νη ηηκέο ηεο δήηεζεο παξνπζηάδνπλ κεγάιε κεηαβιεηφηεηα αλά εβδνκάδα. Οη νηθνγέλεο ζηηο νπνίεο πξνρσξήζακε ζηε δηελέξγεηα πξνβιέςεσλ είλαη νη εμήο: Hot Espresso, Iced Espresso, Blended coffee, Blended cream, Brewed coffee, Hot chocolate, Retail coffee θαη Iced chocolate. Σν θαηάζηεκα, ην νπνίν απνηέιεζε ηε βάζε γηα ηελ εθπφλεζε ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο, βξίζθεηαη φπσο αλαθέξζεθε θαη παξαπάλσ ζην θέληξν ηεο Θεζζαινλίθεο ζηελ πεξηνρή ηεο Κακάξαο, πνιχ θνληά ζην παλεπηζηήκην. Όπσο είλαη θπζηθφ έλα κεγάιν, αλ φρη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ πειαηψλ ηνπ θαηαζηήκαηνο είλαη θνηηεηέο. Σν ζηνηρείν απηφ είλαη ηθαλφ απφ κφλν ηνπ λα πξνζδψζεη κηα κνξθή επνρηθφηεηαο ζηα πξνηφληα ηνπ θαηαζηήκαηνο, θαζψο νη θνηηεηέο είλαη ελεξγνί θαηαλαισηέο θαηά ηε δηάξθεηα ησλ εμακήλσλ ηεο θνίηεζεο. Τπάξρνπλ δειαδή ζπγθεθξηκέλεο πεξίνδνη πνπ νη θνηηεηέο απνπζηάδνπλ φπσο ην Πάζρα, ηα Υξηζηνχγελλα, ην ηειεπηαίν 10ήκεξν ηνπ Ηνπιίνπ θαη νιφθιεξν ηνλ Αχγνπζην. Όπσο γίλεηαη θαηαλνεηφ ε θίλεζε ηνπ θαηαζηήκαηνο ζηηο παξαπάλσ πεξηφδνπο κεηψλεηαη ξαγδαία, κε απνηέιεζκα νη ηηκέο ηεο δήηεζεο ησλ πξνηφλησλ λα πέθηνπλ θαηαθφξπθα. Γηα απηφλ ην ιφγν είλαη απαξαίηεην λα ιεθζεί ππφςε ε επίδξαζε ηεο επνρηθφηεηαο ζηε ρξνλνζεηξά ηεο δήηεζεο. Φπζηθά ην αλ εκθαλίδεη επνρηθφηεηα ή φρη θαη πηζαλφλ ηάζε ε δήηεζε ησλ πξντφλησλ ζα επηβεβαησζεί θαη κέζσ ηεο κειέηεο ησλ ηζηνξηθψλ ζηνηρείσλ ηεο δήηεζεο. Παξαηεξψληαο ηηο θακπχιεο ηεο δήηεζεο φισλ ησλ νηθνγελεηψλ πξνο κειέηε απνθαζίζηεθε λα ρξεζηκνπνηεζεί έλα θνηλφ πιαίζην φζνλ αλαθνξά ηηο πεξηφδνπο ηεο επνρηθφηεηαο. Σν θνηλφ πιαίζην έξρεηαη ζε ζπκθσλία αθελφο κε ηηο πεξηφδνπο επαλάιεςεο ηεο θακπχιεο ηεο δήηεζεο ηεο εθάζηνηε νηθνγέλεηαο, θαη αθεηέξνπ κε απηά πνπ αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ πεξί ηεο γεληθφηεξεο πηψζεο ηεο θίλεζεο ηνπ θαηαζηήκαηνο (θαη ζπλεπψο πηψζε ησλ ηηκψλ δήηεζεο ησλ πξνηφλησλ), ιφγσ ηεο απνπζίαο ησλ θνηηεηψλ ζπγθεθξηκέλεο πεξηφδνπο ηνπ έηνπο. ην πίλαθα 4.1 παξνπζίαδνληαη νη επνρέο (πεξίνδνη ζηηο νπνίεο ε θακπχιε ηεο δήηεζεο επαλαιακβάλεηαη) πνπ επηιέρζεθαλ, νη εβδνκάδεο πνπ απνηεινχλ ηελ θάζε επνρή, θαζψο θαη ην πιήζνο ηνπο.

37 Πίλαθαο 4.1: Αλαιπηηθή πεξηγξαθή ησλ επνρψλ ηεο δήηεζεο Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 31 Αρικμόσ Εποχι Εβδομάδεσ Πλικοσ εβδομάδων 1 Ιοφλιοσ-Αφγουςτοσ 1\4 & 49\ επτζμβριοσ-οκτϊβριοσ 5\ Νοζμβριοσ-20 Δεκεμβρίου 14\ Χριςτοφγεννα-Πρωτοχρονιά 21\ Ιανουάριοσ-Φεβρουάριοσ 23\ Μάρτιοσ 31\ Πάςχα 35\ Απρίλιοσ 37\ Μάιοσ-Ιοφνιοσ 40\48 9 Σν αθξηβέο δηάζηεκα πνπ κειεηήζεθε είλαη απφ ηνλ Αχγνπζην ηνπ 2008 έσο ηνλ Αχγνπζην ηνπ 2012, αληιήζεθαλ γηα ην παξαπάλσ δηάζηεκα νη εβδνκαδηαίεο ηηκέο ηεο δήηεζεο γηα ηηο νηθνγέλεηεο πξνηφλησλ πξνο κειέηε. ηε ζπγθεθξηκέλε εξγαζία, ε κειέηε ηεο δήηεζεο έγηλε ρσξίδνληαο ηηο ηηκέο δήηεζεο ησλ νηθνγελεηψλ πξντφλησλ ζε 9 επνρέο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, επνκέλσο ππάξρνπλ 9 επνρηθνί ζπληειεζηέο. Αμίδεη λα ζεκεησζεί, πσο ζηε ζπλέρεηα ηεο εγαζίαο ζα αζρνιεζνχκε κε πξνβιέςεηο δήηεζεο επνρήο θαη φρη εβδνκάδαο. Δπεηδή, φπσο γίλεηαη θαηαλνεηφ δελ είλαη δπλαηφ λα παξαηεζνχλ ιφγσ ηνπ κεγέζνπο νη πίλαθεο κε ηα δεδνκέλα ηεο δήηεζεο, δεκηνπξγήζεθαλ δηαγξάκκαηα ησλ εβδνκαδηαίσλ ηηκψλ ηεο δήηεζεο, ηα νπνία δηεπθνιχλνπλ ηε ζρεηηθή αλάιπζε. ηηο επφκελεο ζειίδεο παξνπζηάδεηαη ε αλάιπζε ηεο θάζε νθνγέλεηαο πξντφλησλ μερσξηζηά, κε ζθνπφ ηελ εχξεζε ηεο θαηάιιειεο κεζφδνπ πξφβιεςεο. Blended coffee Ζ νηθνγέλεηα πξντφλησλ Blended coffee πεξηιακβάλεη ηα ξνθήκαηα coffee frappuccino, ηα νπνία είλαη θξχα ξνθήκαηα δηαθφξσλ γεχζεσλ πνπ πεξηέρνπλ θαθέ. Δλδεηθηηθά ζην θαηάινγν ππάξρνπλ 5 επηινγέο (coffee, espresso, caramel, mocha θαη mocha coconut frappuccino) αιιά κπνξεί θάπνηνο λα ηα ζπλδηάζεη κε δηάθνξεο γεχζεηο, νπφηε νη επηινγέο γίλνληαη ακέηξεηεο. ηελ ABC αλάιπζε γηα ηα 491 πξντφληα ηνπ θαηαζηήκαηνο, ζηελ πξψηε ζέζε βξίζθεηαη ην Grande caramel frappuccino (φπνπ grande ην κέγεζνο ηνπ πνηεξηνχ). Ζ εηήζηα δήηεζε ηνπ πξντφληνο είλαη 4096 ηεκάρηα, κε πσιήζεηο πνπ θηάλνπλ ηα εηεζίσο. Όζν αλαθνξά ηελ ABC αλάιπζε ησλ νηθνγελεηψλ, ε νηθνγέλεηα Blended coffee βξίζθεηαη ζηελ δεχηεξε ζέζε ηεο αλάιπζεο, δειαδή ζηε θαηεγνξία Α κε εηήζηεο πσιήζεηο πνπ αγγίδνπλ ηα Απφ ηα παξαπάλσ δηαπηζηψλεη θαλείο πσο πξφθεηηαη γηα κηα απφ ηηο πην ζεκαληηθέο νηθνγέλεηεο πξντφλησλ πνπ δηαζέηεη ην θαηάζηεκα.

38 32 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Blended coffee Ζιτθςθ ρήκα 4.1: Υξνλνδηάγξακκα εβδνκαδηαίαο δήηεζεο ηεο νηθνγέλεηαο Blended coffee Σν δηάγξακκα 4.1 καο παξνπζηάδεη ηελ θακπχιε ηεο δήηεζεο γηα ηελ ζπγθεθξηκέλε νηθνγέλεηα. Απφ ηελ εηθφλα ηνπ ζρήκαηνο δηαπηζηψλεη θαλείο φηη ε θακπχιε επαλαιακβάλεηαη, φρη κε απφιπηε αθξίβεηα αιιά φλησο επαλαιακβάλεηαη. Δπηπιένλ, παξαηεξείηαη κηα κνξθή γξακκηθήο ηάζεο θαη κάιηζηα αξλεηηθήο, θαζψο ε θακπχιε μεθηλάεη απφ πςειά θαη ζηαδηαθά θαηεβαίλεη. Ζ ηάζε πνπ αληρλεχεηαη ζην παξαπάλσ δηάγξακκα έρεη κηθξή ηηκή, αιιά πξαγκαηηθά εκθαλίδεηαη. Δπνκέλσο, πξφθεηηαη γηα επνρηαθά κεηαβαιιφκελε δήηεζε κε αξλεηηθή γξακκηθή ηάζε. Ζ επίδξαζε ηεο επνρηθφηεηαο ζηε ρξνλνζεηξά ηεο δήηεζεο είλαη πην επδηάθξηηε ζην δηάγξακκα 4.2, νπνχ παξνπζηάδεηαη ε εβδνκαδηαία δήηεζε ηεο νηθνγέλεηαο Blended coffee ρήκα 4.2: Δβδνκαδηαία δήηεζε ηεο νηθνγέλεηαο Blended coffee

39 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 33 Μέζσ ηνπ δηαγξάκκαηνο 4.2 είλαη πην επδηάθξηηε ε παξνπζία επνρηθφηεηεηαο αιιά θαη ηεο αξλεηηθήο ηάζεο. Απηφ θαίλεηαη απφ ην φηη ζηελ πιεηνςεθία ησλ εβδνκάδσλ ε ηηκή ηεο δήηεζεο αθνινπζεί θαζνδηθή πνξεία, ελλνψληαο φηη ε κεγαιχηεξε δήηεζε παξαηεξείηαη ην 2009 θη έπεηηα αθνινπνχλ θαηά ζεηξά ηα επφκελα έηε 2010, 2011 θαη ηέινο ην Ζ δήηεζε ηεο νηθνγέλεηαο Blended coffee παξνπζηάδεη επνρηθφηεηα θαη πεξηιακβάλεη ην ζηνηρείν ηεο αξλεηηθήο γξακκηθήο ηάζεο. Γηα ηελ αξρηθνπνίεζε ηεο κεζφδνπ, δειαδή ηελ αξρηθή εθηίκεζε ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ, πξέπεη λα ιεθζεί ππφςε θαη λα αθαηξεζεί ε επίδξαζε ηεο γξακκηθήο ηάζεο. Γηα ηνλ ιφγν απηφ ζπζηάδνπκε θάπνηα απφ ηα ηζηνξηθά δεδνκέκα ηεο δήηεζεο θαη ζπγθεθξηκέλα απηά ησλ 3 πξψησλ ρξφλσλ. Ζ δηαδηθαζία εθηίκεζεο ησλ αξρηθψλ ηηκψλ δηεπθνιχλεηαη απφ ηελ δεκηνπξγία ηνπ παξαθάησ πίλαθα. Πίλαθαο 4.2: Βνεζεηηθφο πίλαθαο γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ εθηηκήζεσλ ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ ΔΣΟ Δπνρή Εήηεζε Μέζε Εήηεζε Δπνρηθόο πληειεζηήο 1 Ηνχι.-Αχγ επηεκ.-οθηψβ Ννέκβ.-20 Γεθεκβ Υξηζ/λα-Πξση/ληα 211 Ηαλ.-Φεβξ ,44 0,5578 Μάξηηνο ,33 0,5429 Πάζρα ,11 0,2044 Απξίιηνο ,00 0,9259 Μάηνο-Ηνχληνο ,00 2, Ηνχι.-Αχγ ,44 1,0009 επηεκ.-οθηψβ ,33 2,0566 Ννέκβ.-20 Γεθεκβ ,11 0,5674 Υξηζ/λα-Πξση/ληα ,22 0,0745 Ηαλ.-Φεβξ ,78 0,7763 Απξίιηνο ,89 0,7378 Πάζρα ,00 0,1984 Μάηνο ,44 0,8421 Μάηνο-Ηνχληνο ,67 2, Ηνχι.-Αχγ ,11 1,3428 επηεκ.-οθηψβ ,33 1,8481 Ννέκβ.-20 Γεθεκβ ,11 0,7718 Υξηζ/λα-Πξση/ληα ,11 0,0709 Ηαλ.-Φεβξ Απξίιηνο 1198 Πάζρα 390 Μάηνο 1491 Μάηνο-Ηνχληνο 4709

40 34 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Οη πξψηεο ηξεηο ζηήιεο ηνπ πίλαθα πεξηιακβάλνπλ ηα ηζηνξηθά ζηνηρεία πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ δηελέξγεηα ησλ πξνβιέςεσλ. ηελ ηέηαξηε ζηήιε ππνινγίδεηαη ε κέζε ηηκή ηεο δήηεζεο απφ ζηνηρεία δηαδνρηθψλ πεξηφδσλ έηζη ψζηε λα θαιχπηεηαη έλαο πιήξεο θχθινο. Σα απνηειέζκαηα ησλ ππνινγηζκψλ ηνπνζεηνχληαη κε ηέηνην ηξφπν ζηηο ζεηξέο ηνπ πίλαθα ψζηε ε κέζε ηηκή λα αλαγξάθεηαη ζηελ ζεηξά πνπ αληηζηνηρεί ζηελ κεζαία επνρή ηνπ θχθινπ πνπ θαιχπηνπλ ηα δεδνκέλα. Γηα παξάδεηγκα ε πξψηε ηηκή ζηελ ζηήιε 3056,44 είλαη ν κέζνο φξνο ηεο δήηεζεο θαηά ηνλ πξψην ρξφλν. Ζ κεζαία επνρή ηεο πεξηφδνπ απηήο είλαη ν Ηαλνπάξηνο-Φεβξνπάξηνο, γη απηφ ηνλ ιφγν ε ηηκή αλαγξάθεηαη ζηελ αληίζηνηρε ζεηξά ηνπ πίλαθα. Ζ ηηκή 2884,33 αλαθέξεηαηο ηνλ θχθιν πνπ θαιχπηεη ηελ πεξίνδν απφ ηελ επνρή επηέκβξηνο-οθηψβξηνο ηνπ 1 νπ έηνπο κέρξη θαη ηελ επνρή Ηνχιηνο-Αχγνπζηνο ηνπ 2 νπ έηνπο. Όπσο παξαηεξείηαη θαη ζηνλ παξαπάλσ πίλαθα ππάξρνπλ κεξηθέο ζέζεηο ζην ηέινο θαη ζηελ αξρή ηεο ζπγθθξηκέλεο ζηήιεο πνπ παξακέλνπλ θελέο, θαζψο δελ κπνξνχλ λα ππνινγηζζνχλ νη αληίζηνηρεο ηηκέο. Οη εθηηκήζεηο ησλ ηηκψλ ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ ππνινγίδνληαη απφ ην πειίθν ηεο πξαγκαηηθήο δήηεζεο πξνο ηελ κέζε δήηεζε πνπ αληηζηνηρεί ζε ζπγθεθξηκέλε επνρή. Γηα παξάδεηγκα ε ηηκή 0,5578 πνπ απνηειεί ηελ εθηίκεζε ηνπ επνρηθνχ ζπληειεζηή γηα ηελ επνρή Ηαλνπάξηνο-Φεβξνπάξηνο ηνπ 1 νπ έηνπο ππννγίδεηαη σο ε ηηκή ηνπ ιφγνπ 1705 / 3056,44. Με ηνλ ίδην ηξφπν ππνινγίδνληαη θαη νη ππφινηπεο ηηκέο ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ. Οη αξρηθέο εθηηκήζεηο ησλ 9 επνρηθψλ ζπληειεζηψλ ππνινγίδνληαη απφ ηηο κέζεο ηηκέο ησλ θαηάιιεισλ ηηκψλ ηεο ηειεπηαίαο ζηήιεο ηνπ παξαπάλσ πίλαθα. ηνλ παξαθάησ πίλαθα παξνπζηάδνληαη νη αξρηθέο εθηηκήζεηο ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ. Δπεηδή ην άζξνηζκα φπσο παξαηεξείηαη είλαη δηαθνξεηηθφ απφ 9, θαζψο φπσο αλαθέξζεθε θαη παξαπάλσ ζηελ ηξηπιή εθζεηηθή εμνκάιπλζε ην άζξνηζκα ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ πξέπεη λα ηζνχληαη κε ηνλ αξηζκφ ησλ πεξηφδσλ (επνρψλ), ρξεηάδεηαη λα γίλεη αλαζεψξεζε ησλ ηηκψλ απηψλ. Σν άζξνηζκα ησλ 9 επνρηθψλ ζπληειεζηψλ παξνπζηάδεηαη ζηνλ πίλαθα είλαη ίζν κε 8,969. Γηα λα επηηεπρζεί ην άζξνηζκα ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ λα είλαη ίζν κε 9, θάζε κηα απφ ηηο ηηκέο ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ πνιιαπιαζηάδεηαη κε ηνλ φξν (9/8,9690). Πίνακασ 4.3: Εκτίμθςθ του εποχικοφ ςυντελεςτι και ανακεωρθμζνθ τιμι του ανά εποχι Εποχι Εκτίμθςθ Μζςου Εποχικόσ Εποχικοφ υντελεςτι υντελεςτισ Ιοφλ.-Αυγ. 1,1719 1,1759 επτεμ.-οκτϊβ. 1,9524 1,9591 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 0,6696 0,6720 Χρις/να-Πρωτ/νια 0,0727 0,0730 Ιαν.-Φεβρ. 0,6670 0,6694 Μάρτιοσ 0,6404 0,6426 Πάςχα 0,2014 0,2021 Απρίλιοσ 0,8840 0,8871 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 2,7095 2,7189 ΑΘΡΟΙΜΑ 8,9690 9,0000

41 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 35 Οη αλαζεσξεκέλεο ηηκέο ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ θαίλνληαη ζηε ηειεπηαία ζηήιε ηνπ πίλαθα 4.3. Ζ πξφβιεςε γηα ηνλ Ηνχιην-Αχγνπζην ηνπ 4 νπ έηνπο ζα πξνθχςεη απφ ηελ εθαξκνγή ησλ ηχπσλ ηεο αξρηθνπνίεζεο (πνπ παξνπζηάζηεθαλ ρξεζηκνπνηψληαο ηηο ηηκέο ηεο δήηεζεο θαηά ηηο ηειεπηαίεο 9 επνρέο ηνπ έηνπο. ηε ζπλέρεηα δηαηξψληαο ηε δήηεζε ηεο θάζε επνρήο κε ηνλ αληίζηνηρν επνρηθφ ζπληειεζηή γηα ηα 3 έηε πξνθχπηεη ε δήηεζε ρσξίο επνρηθφηεηα ή απνεπνρηθνπνηεκέλε δήηεζε, ε νπνία παξνπζηάδεηαη ζην πίλαθα 4.4. Πίλαθαο 4.4: Δχξεζε ηεο απνεπνρηθνπνηεκέλεο δήηεζεο ηεο νηθνγέλεηαο Blended coffee Ζτοσ Εποχι Ηιτθςθ Εποχικοί υντελεςτζσ Αποεποχικοποιθμζνθ Ηιτθςθ t t*dt' , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,83 0 0,00 Άκροιςμα 70907, , ,8

42 36 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Πραγματικι-Αποεποχικοποιθμζνθ ηιτθςθ Πραγματικι Αποεποχικοποιθμζνθ ρήκα 4.3: Πξαγκαηηθή-Απνεπνρηθνπνηεκέλε δήηεζε ηεο νηθνγέλεηαο Blended coffee ηε ζπλέρεηα ε απαιιαγκέλε απφ ηελ επίδξαζε ηεο επνρηθφηεηαο ρξνλνζεηξά ρξεζηκνπνείηαη γηα ηελ εθηίκεζε ησλ αξρηθψλ ηηκψλ ηνπ επηπέδνπ, S1 θαη Σ1. πγθεθξηκέλα ν ππνινγηζκφο ησλ φξσλ: γηα ην ρξνληθφ δηάζηεκα απφ t = -26 (1 ν έηνο, επνρή Ηνχιηνο-Αχγνπζηνο) έσο t = 0 (3 ν έηνο, επνρή επνρή Μάηνο-Ηνχληνο), καο βνεζάεη λα ππνινγίζνπκε ζχκθσλα κε ηνπο ηχπνπο ηεο αξρηθνπνίεζεο, πνπ παξαζέηνληαη ζηελ ππνελφηεηα Γηπιή εθζεηηθή εμνκάιπλζε. Ο ππνινγηζκφο ησλ S1 θαη T1 γίλεηαη κε γξακκηθή παιηλδξφκεζε ησλ ηηκψλ Dt γηα ηηο n πξνεγνχκελεο ρξνληθέο ζηηγκέο t= -n+1,,0. ηνλ παξαθάησ πίλαθα παξνπζηάδνληαη νη ηηκέο ησλ S1 θαη T1. Πίλαθαο 4.5: Δθηίκεζε ησλ αξρηθψλ ηηκψλ ηνπ επηπέδνπ θαη ηεο ηάζεο S1= 2060,165 T1= -43,117 Ζ κέζνδνο πξφβιεςεο πνπ πξνηείλεηαη γηα ηελ πεξίπησζε δήηεζεο πνπ εκθαλίδεη γξακκηθή ηάζε θαη επνρηθφηεηα είλαη ε κέζνδνο ηεο ηξηπιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο θαηά Winters. Ζ πξφβιεςε ηεο δήηεζεο είλαη ην άζξνηζκα ησλ εθηηκήζεσλ ηνπ επηπέδνπ ηεο δήηεζεο (S) θαη ηεο ηάζεο (T) πνιιαπιαζηαδφκελν κε ηελ θαηάιιειε ηηκή ηνπ επνρηθνχ ζπληειεζηή, Ι.

43 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 37 Γηα ηελ αξρηθνπνίεζε ηεο κεζφδνπ ζπζηάζακε ηα ηζηνξηθά δεδνκέλα ηεο δήηεζεο ησλ 3 πξψησλ εηψλ, έρνληαο πιένλ ζηελ δηάζεζε καο ηα δεδνκέλα ηεο δεηεζεο ηνπ ηειεπηαίνπ έηνπο, ρξεζηκνπνηψληαο ηνπο ηχπνπο ηεο ηξηπιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο, πνπ έρνπλ παξνπζηαζηεί παξαπάλσ, πξνθχπηεη ν παξαθάησ πίλαθαο. Πίλαθαο 4.6: Δθαξκνγή ησλ ηχπσλ ηεο ηξηπιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο γηα ηελ νηθνγέλεηα Blended coffee ην έηνο Εποχι S t+1 T t+1 I t+l F D Ιοφλ.-Αφγ. 2060,165-43,117 1, , ,66 επτεμ.-οκτϊβ. 2054,245-42,820 1, , ,98849 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 2012,318-42,813 0, , ,8632 Χρις/να-Πρωτ/νια 1960,564-42,884 0, , ,10071 Ιαν.-Φεβρ. 1937,239-42,728 0, , ,9895 Μάρτιοσ 1904,257-42,650 0, , ,70958 Πάςχα 1864,462-42,627 0, , ,6745 Απρίλιοσ 1803,876-42,771 0, , ,449 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 1741,740-42,926 2, , , Ιοφλ.-Αφγ ,615-42,927 Λακβάλνληαο ππφςε ην θξηηήξην ηνπ Μέζνπ Σεηξαγσληθνχ θάικαηνο, MSE θαηαιήγνπκε ζηε πην αθξηβή πξφβιεςε, εθείλε δειαδή πνπ έρεη ηε κηθξφηεξε απφθιηζε απφ ηελ πξαγκαηηθή δήηεζε γηα ην Με ηνλ Solver ηνπ excel ειαρηζηνπνηoχκε ην MSE κεηαβάινληαο ηηο παξακέηξνπο a,b θαη c, κε πεξηνξηζκφ νη παξάκεηξνη λα είλαη κεγαιχηεξνη ηνπ 0. Σα απνηειέζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ παξνπζηάδνληαη ζηνλ ζρήκα 4.4. ρήκα 4.4: Απνηειέζκαηα ειαρηζηνπνίεζεο ηνπ MSE κεηαβάινληαο ηηο παξακέηξνπο a,b θαη c b=0,008 a=0,03 c=0,07 MSE=305074,9

44 38 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks ην ζρήκα 4.5 παξνπζηάδεηαη ε πξφβιεςε ηεο δήηεζεο ζε αληηπαξάζεζε κε ηελ πξαγκαηηθή ηεο νηθνγέλεηαο Blended coffee γηα ην έηνο , , , , , ,000 0,000 Πρόβλεψθ και Πραγματικι ηιτθςθ Πρόβλεψθ Πραγματικι ρήκα 4.5: Πξφβιεςε ζε αληηπαξάζεζε κε πξαγκαηηθή δήηεζε τθσ οικογζνειασ Blended coffee για το ζτοσ Θέινληαο λα πξνβιέςνπκε ηελ δήηεζε γηα ηηο επνρέο ηνπ 5 νπ έηνπο ( ) ζα αμηνπνηήζνπκε ηηο εθηηκήζεηο ησλ ηηκψλ ηνπ επηπέδνπ θαη ηεο ηάζεο. Απφ ηνλ παξαπάλσ Πίλαθα 4.6 ζηελ ηειεπηαία γξακκή παξνπζηάδεηαη ε εθηίκεζε ηνπ επηπέδνπ θαη ηεο ηάζεο γηα ηελ πξψηε επνρή ηνπ 5 νπ έηνπο (Ηνχι.-Αχγ. 2012), νη ηηκέο απηέο απνηεινχλ ηηο πην πξφζθαηεο εθηηκήζεηο ηνπ επηπέδνπ θαη ηεο ηάζεο θαη είλαη απηέο πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ πξφβιεςε ηεο δήηεζεο ησλ επνρψλ ηνπ 5 νπ έηνπο. Καηά ζπλέπεηα ηζρχνπλ ηα εμήο: F1= (S1+1T1)Ι1, F2= (S1+2T1)I2 θαη γεληθά Fn= (S1+nT1)In, φπνπ n= 1,2, 9. Πίνακασ 4.7: Πρόβλεψθ ηιτθςθσ για τισ εποχζσ του 5 ου ζτουσ ( ) για τθν οικογζνεια Blended coffee Εποχι I t+l Ανακεωρθμζνο I t+l F Ιοφλ.-Αφγ. 1,2297 1, ,64 επτεμ.-οκτϊβ. 1,9582 1, ,22 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 0,6635 0, ,20 Χρις/να-Πρωτ/νια 0,0747 0, ,45 Ιαν.-Φεβρ. 0,6768 0, ,14 Μάρτιοσ 0,6439 0, ,86 Πάςχα 0,1970 0, ,51 Απρίλιοσ 0,8623 0, ,70 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 2,7131 2, ,48 Άκροιςμα 9,0192 Δείκτθσ 0,

45 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 39 Brewed coffee Ζ νηθνγέλεηα Brewed coffee πεξηιακβάλεη ηνλ θαθέ θίιηξνπ πνπ ζεξβίξεηαη ζην θαηάζηεκα. Ζ νηθνγέλεηα απνηειείηαη απφ 3 πξντφληα πνπ είλαη ηα αληίζηνηρα κεγέζε ζηα νπνία ζεξβίξεηαη ν θαθέο. ηελ ABC αλάιπζε ζπλαληάκε ηελ νηθνγέλεηα ζηε 4 ε ζέζε ηεο θαηεγνξίαο Α, κε εηήζηα δήηεζε ηεκάρηα πνπ απνθέξνπλ πσιήζεηο πεξίπνπ Brewed coffee Ζιτθςθ ρήκα 4.6: Υξνλνδηάγξακκα εβδνκαδηαίαο δήηεζεο ηεο νηθνγέλεηαο Brewed coffee Σν παξαπάλσ δηάγξακκα καο παξνπζηάδεη ηελ θακπχιε ηεο δήηεζεο γηα ηελ νηθνγέλεηα Brewed coffee, απφ ηελ εηθφλα ηνπ ζρήκαηνο δηαπηζηψλεη θαλείο φηη ε θακπχιε επαλαιακβάλεηαη φπσο θαη ζηελ νηθνγέλεηα ησλ Blended coffee φρη κε απφιπηε αθξίβεηα. Απφ απηφ ην ζηνηρείν κπνξνχκε λα απνθιείζνπκε ζίγνπξα ηηο κεζφδνπο πνπ ιακβάλνπλ ππφςε ηνπο ηελ ηάζε. Δάλ ππήξρε ηάζε ζεηηθή ή αξλεηηθή ε θακπχιε ζα μεθηλνχζε απφ ρακειά θαη ζα αλέβαηλε ή ην αληίζεην, ζα μεθηλνχζε απφ ςειά θαη ζα θαηέβαηλε ζηε δηάξθεηα ησλ ηεζζάξσλ εηψλ. Δπνκέλσο, απνξξίπηνπκε ηελ γξακκηθά κεηαβαιιφκελε δήηεζε θαη επηθεληξσλφκαζηε ζηελ ζηαηηθή δήηεζε. Οπφηε νη επηινγέο γηα ηελ εχξεζε ηνπ κνληέινπ πξφβιεςεο ηεο δήηεζεο πεξηνξίδνληαη ζηνλ απιφ θηλνχκελν κέζν φξν θαη ηελ απιή εθζεηηθή εμνκάιπλζε. Ζ επαλάιεςε ηεο θακπχιεο δήηεζεο ζα γίλεη πην επδηάθξηηε απφ ην παξαθάησ δηάγξακκα Brewed coffee ρήκα 4.7: Δβδνκαδηαία δήηεζε ηεο νηθνγέλεηαο Brewed coffee

46 40 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Απφ ην παξαπάλσ δηάγξακκα θαηαιαβαίλεη θαλείο φηη ε εηήζηα θακπχιε ηεο δήηεζεο αθνινπζεί κηα πεξίπνπ φκνηα πνξεία, δηαθαίλεηαη δειαδή ην ζηνηρείν ηεο επνρηθφηεηαο. Δπηπιένλ, δηαθαίλεηαη ην ζηνηρείν ηεο ζηαηηθφηεηαο ηεο δήηεζεο θαζψο ζηελ πιεηνςεθία ηνπο νη εβδνκάδεο ζηα αληίζηνηρα έηε, νη νπνίεο παξηζηάλνληαη κε θνπθίδεο ζην παξαπάλσ ζρήκα, είηε βξίζθνληαη πνιχ θνληά είηε ηαπηίδνληαη ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο. Δθαξκφδνληαο ην θνηλφ πιαίζην γηα ηηο πεξηφδνπο επαλάιεςεηο ηεο θακπχιεο ηεο δήηεζεο, έρνληαο νξίζεη παξαπάλσ φηη ν επνρηθφο ζπληειεζηήο είλαη ην πειίθν ηεο δήηεζεο ζε θάπνηα επνρή κε ηελ κέζε ηηκή ηεο δήηεζεο αλεμαξηήησο επνρήο, πξνθχπηεη ν παξαθάησ πίλαθαο πνπ ππνινγίδεη ηηο ηηκέο ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ. Πίνακασ 4.8: Εκτίμθςθ των εποχικϊν ςυντελεςτϊν τθσ οικογζνειασ Brewed coffee ΕΣΟ Μζςθ Σιμι Εποχικοί ςυνελεςτζσ Ιοφλ.-Αφγ ,50 0,6106 επτεμ.-οκτϊβ ,25 1,7115 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ ,75 1,8357 Χρις/να-Πρωτ/νια ,25 0,2883 Ιαν.-Φεβρ ,50 1,8124 Μάρτιοσ ,75 0,9239 Πάςχα ,50 0,2673 Απρίλιοσ ,00 0,5685 Μάιοσ-Ιοφνιοσ ,00 0,9818 υνολικι μζςθ τιμι 1558 Απφ ηνλ παξαθάησ πίλαθα παξαηεξείηαη φηη ε 3 ε επνρή (Ννεκβ.-20 Γεθεκβ.) είλαη εθείλε κε ηνλ κεγαιχηεξν ζπληειεζηή επνρηθφηεηαο, ελψ εθείλε κε ην κηθξφηεξν είλαη ε 7 ε επνρή (Πάζρα). Δθφζνλ ην κήθνο ησλ επνρψλ πνπ έρνπλ επηιεγεί δελ είλαη φκνην είλαη ινγηθφ ν κηθξφηεξνο ζπληειεζηήο επνρηθφηεηαο λα παξνπζηάδεηαη ζηηο επνρέο κε ην κηθξφηεξν κήθνο, δειαδή είηε ζηελ 4 ε (Υξηζ/λα-Πξση/ληα) είηε ζηελ 7 ε (Πάζρα), ην κήθνο ησλ δχν επνρψλ είλαη θνηλφ θαη ίζν κε 2 εβδνκάδεο. ην ζεκείν απηφ θξίλεηαη απαξαίηεηε ε αθαίξεζε ηνπ ζηνηρείνπ ηεο επνρηθφηεηαο απφ ηε ρξνλνζεηξά ηεο δήηεζεο, ψζηε έπεηηα λα πξνρσξήζνπκε ζηελ εθηίκεζε ηεο δήηεζεο γηα ην 5 ν έηνο ( ). ηνλ πίλαθα 4.9 παξνπζηάδεηαη ε απνεπνρηθνπνηεκέλε δήηεζε, ε νπνία πξνθχπηεη απφ ην πειίθν ηεο δήηεζεο θάζε επνρήο θαη ηνπ αληίζηνηρνπ επνρηθνχ ζπληειεζηή.

47 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 41 Πίνακασ 4.9: Αποεποχικοποιθμζνθ ηιτθςθ τθσ οικογζνειασ Brewed coffee για τα ζτθ Ζτοσ Εποχι Ηιτθςθ Εποχικοί Αποεποχικοποιθμζνθ υντελεςτζσ Ηιτθςθ 1 Ιοφλ.-Αφγ , ,70 επτεμ.-οκτϊβ , ,39 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ , ,77 Χρις/να-Πρωτ/νια 467 0, ,96 Ιαν.-Φεβρ , ,22 Μάρτιοσ 961 0, ,19 Πάςχα 456 0, ,18 Απρίλιοσ 865 0, ,45 Μάιοσ-Ιοφνιοσ , ,18 2 Ιοφλ.-Αφγ , ,00 επτεμ.-οκτϊβ , ,02 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ , ,16 Χρις/να-Πρωτ/νια 467 0, ,96 Ιαν.-Φεβρ , ,32 Μάρτιοσ , ,43 Πάςχα 476 0, ,02 Απρίλιοσ , ,74 Μάιοσ-Ιοφνιοσ , ,12 3 Ιοφλ.-Αφγ , ,85 επτεμ.-οκτϊβ , ,78 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ , ,00 Χρις/να-Πρωτ/νια 444 0, ,18 Ιαν.-Φεβρ , ,32 Μάρτιοσ , ,26 Πάςχα 433 0, ,13 Απρίλιοσ , ,18 Μάιοσ-Ιοφνιοσ , ,80 4 Ιοφλ.-Αφγ , ,01 επτεμ.-οκτϊβ , ,37 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ , ,63 Χρις/να-Πρωτ/νια 419 0, ,46 Ιαν.-Φεβρ , ,70 Μάρτιοσ , ,68 Πάςχα 301 0, ,23 Απρίλιοσ 638 0, ,18 Μάιοσ-Ιοφνιοσ , ,45

48 42 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks ην δηάγξακκα 4.8 παξνπζηάδεηαη θαη νπηηθά ε δηαθνξά αλά επνρή ηεο πξαγκαηηθήο δεηεζεο θαη εθείλεο ρσξίο ηελ επίδξαζε ηνπ ζηνηρείνπ ηεο επνρηθφηεηαο Πραγματικι-Αποεποχικοποιθμζνθ ηιτθςθ Πραγματικι Αποεποχικοποιθμζνθ ρήκα 4.8: Πξαγκαηηθή θη Απνεπνρηθνπνηεκέλε δήηεζε αλά επνρή ηεο νηθνγέλεηαο Brewed coffee Όπσο έρεη αλαθεξζεί ππάξρνπλ δπν κέζνδνη γηα ηελ πεξίπησζε ηεο ζηαηηθήο δήηεζεο, ν θηλνχκελνο κέζνο φξνο Ν πεξηφδσλ θαη ε απιή εθζεηηθή εμνκάιπλζε. Σν βαζηθφ κεηνλέθηεκα ηεο πξψηεο κεζφδνπ είλαη ην γεγνλφο φηη δίλεηαη ίζε βαξχηεηα ζε φιεο ηηο πξνεγνχκελεο Ν ηηκέο ηεο δήηεζεο. ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε επηζπκνχκε λα δψζνπκε κεγαιχηεξε βαξχηεηα ζηα πην πξφζθαηα δεδνκέλα ηεο δήηεζεο, ζέινπκε δειαδή λα παξαθνινπζήζνπκε πην ζηελά ηηο πσιήζεηο ηεο νηθνγέλεηαο Brewed coffee ηα ηειεπηαία ρξφληα. Γηα απηφ ηνλ ιφγν ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηε κέζνδν ηεο απιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο ζηελ δήηεζε πνπ πξνθχπηεη ρσξίο ηελ επίδξαζε ηεο επνρηθφηεηαο. ηελ απιή εθζεηηθή εμνκάιπλζε ε πξφβιεςε γίλεηαη ιακβάλνληαο ηηο ηηκέο πξνεγνχκελσλ πεξηφδσλ, δίλνληαο φκσο, θη απηή είλαη ε εηδνπνηφο δηαθνξά ζε ζρέζε κε ηνλ θηλνχκελν κέζν φξν, κεγαιχηεξε βαξχηεηα ζηηο πηνπξφζθαηεο κέζσ ηεο ζηαζεξάο εμνκάιπλζεο a, (φπνπ 0<a<1). Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο πξφβιεςεο ρξεζηκνπνηείηαη ε παξαθάησ ζρέζε, πνπ πξνθχπηεη κε απινπνίεζε απφ ην γεληθφ κνληέιν ηεο κεζφδνπ: Ft+1= Ft+a(Dt-Ft) ηνλ πίλαθα 4.10 παξνπζηάδεηαη ε εθαξκνγή ηεο απιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο γηα ηηο επνρέο ησλ ηεζζέξσλ εηψλ ηεο νηθνγελεηαο Brewed coffee, ρξεζηκνπνηψληαο ηελ ηηκή a=0,37.

49 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 43 Πίνακασ 4.10: Εφαρμογι τθσ απλισ εκκετικισ εξομάλυνςθσ για τισ τιμζσ τθσ ηιτθςθσ ανα εποχι τθσ οικογζνειασ Brewed coffee για τα ζτθ Ζτοσ Εποχι Αποεποχικοποιθμζνθ Ηιτθςθ Προβλζψεισ 1 Ιοφλ.-Αφγ. 1701,70 επτεμ.-οκτϊβ. 1441,39 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 1092,77 Χρις/να-Πρωτ/νια 1619,96 Ιαν.-Φεβρ. 1607, , ,66 Μάρτιοσ 1040, , ,12 Πάςχα 1706, , ,69 Απρίλιοσ 1521, , ,65 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 1547, , ,96 2 Ιοφλ.-Αφγ. 1325, , ,04 επτεμ.-οκτϊβ. 1522, , ,58 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 1280, , ,44 Χρις/να-Πρωτ/νια 1619, , ,59 Ιαν.-Φεβρ. 1560, , ,06 Μάρτιοσ 1726, , ,02 Πάςχα 1781, , ,76 Απρίλιοσ 1825, , ,98 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 1928, , ,51 3 Ιοφλ.-Αφγ. 1768, ,30 867,57 επτεμ.-οκτϊβ. 1894, , ,53 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 1966, , ,74 Χρις/να-Πρωτ/νια 1540, , ,43 Ιαν.-Φεβρ. 1592, , ,67 Μάρτιοσ 1737, , ,23 Πάςχα 1620, , ,62 Απρίλιοσ 1764, , ,14 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 1635, , ,95 4 Ιοφλ.-Αφγ. 1438, , ,20 επτεμ.-οκτϊβ. 1375, , ,61 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 1894, , ,31 Χρις/να-Πρωτ/νια 1453, , ,87 Ιαν.-Φεβρ. 1473, , ,22 Μάρτιοσ 1729, , ,47 Πάςχα 1126, , ,46 Απρίλιοσ 1122, , ,86 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 1122, , ,27 5 Ιοφλ.-Αφγ. 1244,94

50 44 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Απφ ηνλ παξαπάλσ πίλαθα δηαπηζηψλεηαη φηη γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνηχπνπ ρξεζηκνπνηήζεθε σο αξρηθή εθηίκεζε ηεο δήηεζεο, ν κέζνο φξνο ησλ δεηήζεσλ ησλ ηεζζάξσλ πξψησλ επνρψλ ηνπ 1 νπ έηνπο. ε απηφ ην ζεκείν πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ε επίδξαζε ησλ αξρηθψλ ζπλζεθψλ γίλεηαη ακειεηέα κεηά απφ ηελ πάξνδν θάπνηνπ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο. Γηα ηελ εθαξκνγή ηεο κεζφδνπ πξέπεη λα επηιερζεί ε θαηάιιειε ηηκή γηα ηελ ζηαζεξά εμνκάιπλζεο a. Όπσο έρεη αλαθεξζεί, ε ζηαζεξά εμνκάιπλζεο a θαζνξίδεη ηνλ βαζκφ εμνκάιπλζεο θαη ηελ επίδξαζε πνπ ζα έρνπλ νη δηαθνξέο κεηαμχ πξνβιέςεσλ θαη πξαγκαηηθψλ παξαηεξήζεσλ ζηελ πξφβιεςε. Μεγάιεο ηηκέο ηεο ζηαζεξάο εμνκάιπλζεο δίλνπλ κεγαιχηεξε βαξχηεηα ζε πξφζθαηεο ηηκέο θαη θαηά ζπλέπεηα νδεγνχλ ζε κεγαιχηεξε επαηζζεζία ζε κεηαβνιέο ηεο δήηεζεο. Ζ επηινγή ηεο ζηαζεξάο εμνκάιπλζεο a βαζίζηεθε, φπσο θαη ζηελ νηθνγέλεηα Blended coffee γηα ηηο παξακέηξνπο a,b θαη c, ζηελ ειαρηζηνπνίεζε ηνπ Μέζνπ ηεηξαγσληθνχ ζθάικαηνο MSE. Με ηελ βνήζεηα ηνπ εξγαιείνπ Solver ηνπ Microsoft Excel γηα ηελ ειαρηζηνπνίεζε ηνπ MSE κεηαβάιινληαο ηε ζηαζεξά a, πξνέθπςε ην εμήο απνηέιεζκα: a=0,37 MSE=49179,98 ρήκα 4.9: Απνηέιεζκα ηεο ειαρηζηνπνίεζεο ηνπ MSE κεηαβάιινληαο ηε ζηαζεξά εμνκάιπλζεο a ην δηάγξακκα 4.10 παξνπζηάδεηαη ελδεηθηηθά ε πξφβιεςε ηεο δήηεζεο αλα επνρή ηεο νηθνγέλεηαο Brewed coffee κεηά ηελ εθαξκνγή ηεο απιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο κε επνρηθφηεηα θαη ζηαζεξά εμνκάιπλζεο ίζε κε 0,37 ζε ζπλδηαζκφ κε ηελ πξαγκαηηθή δήηεζε ηνπ 4 νπ έηνπο ( ) Πρόβλεψθ και Πραγματικι ηιτθςθ Πραγματικι Πρόβλεψθ ρήκα 4.10: Πξφβιεςε θαη Πξαγκαηηθή δήηεζε ησλ επνρψλ ηεο νηθνγέλεηαο Brewed coffee γηα ην

51 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 45 Όπσο παξαηεξείηαη ζην παξαπάλσ ζρήκα ε εθηίκεζε ηεο δήηεζεο είλαη πνιχ θνληά ζηελ πξαγκαηηθή δήηεζε θαη ζηηο 9 επνρέο ηνπ έηνπο κε εμαίξεζε ηελ 3 ε επνρή (Ννέκβ.-20 Γεθεκβ.) φπνπ παξαηεξείηαη κηα απφθιηζε ηεο ηάμεο ησλ 200 κνλάδσλ. Γηα ηηο πξνβιέςεηο ησλ επνρψλ ηνπ 5 νπ έηνπο ( ) ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε απφ ηνλ πίλαθα 4.10 ηελ ηειεπηαία εθηίκεζε πνπ γίλεηαη γηα ηελ 1 ε επνρή ηνπ 5 νπ έηνπο. Ζ ζπγθεθξηκέλε απνηειεί ηελ ηειεπηαία εθηίκεζε θαζψο δελ έρνπκε άιια δεδνκέλα πξαγκαηηθήο δήηεζεο ψζηε λα ζπλερίζνπκε ηηο πξνβιέςεηο κε ηε κέζνδν ηεο απιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο. Πνιιαιαζηάδνληαο ηελ ηειεπηαία εθηίκεζε κε ηνπο 9 επνρηθνχο ζπληειεζηέο ζα πξνθχςνπλ νη πξνλβιέςεηο ηεο δήηεζεο γηα ηηο 9 επνρέο ηνπ έηνπο. ηνλ παξαθάησ πίλαθα παξνπζηάδνληαη νη εθηηκήζεηο ηεο δήηεζεο γηα ην 5 ν έηνο ( ). Πίνακασ 4.11: Προβλζψεισ τθσ ηιτθςθσ ανα εποχι τθσ οικογζνειασ Brewed coffee για το ζτοσ Εποχζσ Εποχικοί υντελεςτζσ Προβλζψεισ Ιοφλ.-Αφγ. 0, ,12 επτεμ.-οκτϊβ. 1, ,77 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 1, ,35 Χρις/να-Πρωτ/νια 0, ,89 Ιαν.-Φεβρ. 1, ,39 Μάρτιοσ 0, ,17 Πάςχα 0, ,73 Απρίλιοσ 0, ,79 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 0, ,26 Παξαθάησ ζπλερίδνπκε κε ηε κειέηε ησλ ππφινηπσλ νηθνγελεηψλ. ηηο δχν νηθνγέλεηεο πνπ κειεηήζεθαλ εσο εδψ, Blended coffee θαη Brewed coffee, ρξεζηκνπνηήζεθαλ δηαθνξεηηθέο κέζνδνη πξφβιεςεο. ηελ κελ πξψηε είρακε επνρηθφηεηα κε ηάζε νπφηε επηιέρζεθε ε κέζνδνο ηεο ηξηπιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο θαη ζηε δε δεχηεξε είρακε επνρηθφηεηα κε ζηαηηθή δήηεζε θη αθνχ πξνβήθακε ζε απνεπνρηθνπνίεζε ηεο δήηεζεο επηιέμακε ηελ κέζνδν ηεο απιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο. ηηο παξαπάλσ ζειίδεο πξνβήθακε ζε αλαιπηηθή πεξηγξαθή θαη ησλ δχν κεζφδσλ γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ πξνβιέςεσλ ηεο δήηεζεο. ηηο ππφινηπεο νηθνγέλεηεο πξνο κειέηε νη πίλαθεο ηεο αλάιπζεο ζα βξίζθνληαη ζηα Παξαξηήκαηα ηεο εξγαζίαο. ηηο νηθνγέλεηεο πνπ αθνινπζνχλ παξνπζηάδεηαη ην ζηνηρείν ηεο επνρηθφηεηαο επνκέλσο ζα ζπλερίζεη λα εθαξκφδεηαη ην θνηλφ πιαίζην γηα ηηο επνρέο. Espresso Ζ κεγάιε νηθνγέλεηα Espresso απνηειεί ηελ έλσζε δχν κηθξφηεξσλ νηθνγελεηψλ, ησλ Hot Espresso θαη Iced Espresso, δειαδή ην άζξνηζκα ησλ δεηήζεσλ ησλ δχν νηθνγελεηψλ. Κξηζεθε ζθφπηκε ε κειέηε ηεο εληαίαο νηθνγέλεηαο Espresso, επεηδή ν θσδηθφο πνπ πξφθεηηαη λα κειεηεζεί βξίζθεηαη εμίζνπ θαη ζηηο δχν κηθξφηεξεο νηθνγέλεηεο, επνκέλσο δελ ππήξρε ιφγνο λα κειεηεζνχλ αλεμάξηεηα νη δχν ππννηθνγέλεηεο.

52 46 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks ηελ ABC αλάιπζε ε νηθνγέλεηα Hot Espresso βξίζθεηαη ζηελ 1 ε ζέζε θαη ε νηθνγέλεηα Iced Espresso ζηελ 3 ε ζέζε ηεο θαηεγνξίαο Α, νπφηε αληηιακβάλεηαη θαλείο ηε ζπνπδαηφηεηα ηεο εληαίαο νηθνγέλεηαο Espresso γηα ην θαηάζηεκα. Espresso Ζιτθςθ ρήκα 4.11: Υξνλνδηάγξακκα εβδνκαδηαίαο δήηεζεο ηεο νηθνγέλεηαο Espresso Σν παξαπάλσ δηάγξακκα καο παξνπζηάδεη ηελ θακπχιε ηεο δήηεζεο γηα ηελ εληαία νηθνγέλεηα Espresso, απφ ηελ εηθφλα ηνπ ζρήκαηνο δηαπηζηψλεη θαλείο φηη ε θακπχιε επαλαιακβάλεηαη θαηά κηα έλλνηα, αιιά θαη ζε απηή ηελ πεξίπησζε φπσο θαη ζηηο άιιεο δχν νηθνγέλεηεο φρη κε απφιπηε αθξίβεηα. Όπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ηεο νηθνγέλεηαο Brewed coffee, ε ρξνλνζεηξά δελ παξνπζηάδεη ην ζηνηρείν ηεο γξακκηθήο ηάζεο. Δπνκέλσο, απνξξίπηνπκε ηελ γξακκηθά κεηαβαιιφκελε δήηεζε θαη επηθεληξσλφκαζηε ζηελ ζηαηηθή δήηεζε. Οπφηε νη επηινγέο γηα ηελ εχξεζε ηνπ κνληέινπ πξφβιεςεο ηεο δήηεζεο πεξηνξίδνληαη ζηνλ απιφ θηλνχκελν κέζν φξν θαη ηελ απιή εθζεηηθή εμνκάιπλζε. ην παξαθάησ δηάγξακκα παξνπζηάδεηαη ην δηάγξακκα ησλ δχν επηκέξνπο νηθνγελεηψλ πνπαπνηεινχλ ηελ νηθνγέλεηα Espresso Hot Espresso και Iced Espresso Iced Espresso Hot Espresso ρήκα 4.12: Υξνλνδηάγξακκα εβδνκαδηαίαο δήηεζεο ησλ νηθνγελεηψλ Iced θαη Hot Espresso Παξαηεξείηαη ζην δηάγξακκα 4.12 ε ζπκπιεξσκαηηθή θαηά θάπνην ηξφπν πνξεία ησλ δχν νηθνγελεηψλ, ην ζηνηρείν ηεο επνρηθφηεηαο είλαη εκθαλέο θαη ζηηο δχν θακπχιεο.

53 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 47 Ζ ζπκπιεξσκαηηθφηεηα αλ κνπ επηηξέπεηαη ν φξνο είλαη ινγηθφ λα ππάξρεη θαζψο πξφθεηηαη γηα θξχα θαη δεζηά ξνθήκαηα κε βάζε ην espresso, αλάινγα κε ηελ επνρή ηνπ έηνπο θαηαλαιψλνληαη πεξηζζφηεξν είηε ηα κελ είηε ηα δε Espresso ρήκα 4.13: Δβδνκαδηαία δήηεζε ηεο νηθνγέλεηαο Espresso Απφ ην ζρήκα 4.13 θαηαιαβαίλεη θαλείο φηη ε εηήζηα θακπχιε ηεο δήηεζεο αθνινπζεί κηα πεξίπνπ φκνηα πνξεία, δηαθαίλεηαη δειαδή ην ζηνηρείν ηεο επαλάιεςεο, δειαδή ηεο επνρηθφηεηαο. Όπσο θαη ζηελ νηθνγέλεηα Brewed coffee ζα εθαξκφζνπκε ηελ κέζνδν ηεο απιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο ζηηο απνεπνρηθνπνηεκέλεο ηηκέο ηεο δήηεζεο. ηα παξαξηήκαηα ηεο εξγαζίαο παξνπζηάδεηαη ηφζν ν πίλαθαο ηεο εθηίκεζεο ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ φζν θη εθείλνο ηεο εθαξκνγήο ηεο απιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο ζηηο ηηκέο ηεο δήηεζεο. Ο πίλαθαο ηεο απιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο δεκηνπξγήζεθε, αθνχ πξψηα κε ηελ βνήζεηα ηνπ εξγαιείνπ Solver ηνπ Microsoft Excel γηα ηελ ειαρηζηνπνίεζε ηνπ MSE, πξνέθπςε ην εμήο απνηέιεζκα γηα ηελ ζηαζεξά a: a=0,38 MSE=610146,8 ρήκα 4.14: Απνηέιεζκα ηεο ειαρηζηνπνίεζεο ηνπ MSE κεηαβάινληαο ηελ ζηαζεξά εμνκάιπλζεο a γηα ηελ νηθνγέλεηα Espresso

54 48 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks ηνλ πίλαθα 4.12 παξνπζηάδνληαη νη εθηηκήζεηο ηεο δήηεζεο ηεο νηθνγελεηαο Espresso γηα ην 5 ν έηνο ( ). Πίνακασ 4.12: Προβλζψεισ τθσ ηιτθςθσ ανα εποχι τθσ οικογζνειασ Espresso για το ζτοσ Εποχζσ Εποχικοί υντελεςτζσ Προβλζψεισ Ιοφλ.-Αφγ. 0, ,04 επτεμ.-οκτϊβ. 1, ,53 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 1, ,86 Χρις/να-Πρωτ/νια 0, ,92 Ιαν.-Φεβρ. 1, ,81 Μάρτιοσ 0, ,89 Πάςχα 0, ,41 Απρίλιοσ 0, ,73 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 1, ,90 Blended cream Ζ νηθνγέλεηα πξντφλησλ Blended cream πεξηιακβάλεη ηα ξνθήκαηα cream frappuccino, νπνία είλαη θξχα ξνθήκαηα δηαθφξσλ γεχζεσλ ηχπνπ milkshake, ρσξίο θαθέ. Όπσο θαη ζηελ νηθνγέλεηα Blended coffee ππάξρνπλ θάπνηα ζηνλ θαηάινγν, άιια ιφγσ ηεο πνηθηιίαο ησλ γεχζεσλ νη επηινγέο γίλνληαη πάξα πνιιέο. ηελ ABC αλάιπζε ησλ νηθνγελεηψλ ε νηθνγέλεηα Blended cream βξίζθεηαη ζηελ Α θαηεγνξία (5 ε ζέζε απφ ηηο 10 ζπλνιηθά), κε εηήζηα δήηεζε 4757 ηεκάρηα πνπ ζπλνιηθά απνθέξνπλ ζηελ επηρείξεζε πεξίπνπ Blended cream Ζιτθςθ ρήκα 4.15: Υξνλνδηάγξακκα εβδνκαδηαίαο δήηεζεο ηεο νηθνγέλεηαο Blended cream Σν δηάγξακκα 4.15 καο παξνπζηάδεη ηελ θακπχιε ηεο δήηεζεο γηα ηελ ζπγθεθξηκέλε νηθνγέλεηα, απφ ηελ εηθφλα ηνπ ζρήκαηνο δηαπηζηψλεη θαλείο φηη ε θακπχιε επαλαιακβάλεηαη, φρη κε απφιπηε αθξίβεηα.

55 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 49 Δπηπιένλ, φπσο ζηελ πεξίπησζε ηεο νηθνγέλεηαο Blended coffee παξαηεξείηαη κηα κνξθή γξακκηθήο ηάζεο θαη κάιηζηα αξλεηηθήο, θαζψο ε θακπχιε μεθηλάεη απφ πςειά θαη ζηαδηαθά θαηεβαίλεη. Δπνκέλσο, πξφθεηηαη γηα επνρηαθά κεηαβαιιφκελε δήηεζε κε αξλεηηθή γξακκηθή ηάζε Blended cream ρήκα 4.16: Δβδνκαδηαία δήηεζε ηεο νηθνγέλεηαο Blended cream Ζ δήηεζε ηεο νηθνγέλεηαο Blended cream παξνπζηάδεη επνρηθφηεηα θαη πεξηιακβάλεη ην ζηνηρείν ηεο αξλεηηθήο γξακκηθήο ηάζεο. Γηα ηελ αξρηθνπνίεζε ηεο κεζφδνπ, δειαδή ηελ αξρηθή εθηίκεζε ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ, πξέπεη λα ιεθζεί ππφςε θαη λα αθαηξεζεί ε επίδξαζε ηεο γξακκηθήο ηάζεο. Γηα ηνλ ιφγν απηφ ζπζηάδνπκε θάπνηα απφ ηα ηζηνξηθά δεδνκέκα ηεο δήηεζεο θαη ζπγθεθξηκέλα απηά ησλ 3 πξψησλ ρξφλσλ. Σφζν ε αξρηθνπνίεζε φζν θαη ε εθηίκεζε ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ παξνπζηάνληαη ζηνπο πίλαθεο Π.3 θαη Π.4 ζηα Παξαξηήκαηα. Δπηπιένλ, ζηα Παξαξηήκαηα βξίζθεηαη ν πίλαθαο πνπ ππνινγίδεη ηελ απνεπνρηθνπνηεκέλε δήηεζε. Ο ππνινγηζκφο ησλ S1 θαη T1 γίλεηαη κε γξακκηθή παιηλδξφκεζε ησλ ηηκψλ Dt γηα ηηο n πξνεγνχκελεο ρξνληθέο ζηηγκέο t=-n+1,,0. ηνλ πίλαθα 4.13 παξνπζηάδνληαη νη ηηκέο ησλ S1 θαη T1. Πίλαθαο 4.13: Δθηίκεζε ησλ αξρηθψλ ηηκψλ ηνπ επηπέδνπ θαη ηεο ηάζεο S1= 549,091 T1= -10,163 Όπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ηεο νηθνγέλεηαο Blended coffee ε κέζνδνο πξφβιεςεο πνπ πξνηείλεηαη γηα ηελ πεξίπησζε δήηεζεο πνπ εκθαλίδεη γξακκηθή ηάζε θαη επνρηθφηεηα είλαη ε κέζνδνο ηεο ηξηπιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο θαηά Winters. Ζ πξφβιεςε ηεο δήηεζεο είλαη ην άζξνηζκα ησλ εθηηκήζεσλ ηνπ επηπέδνπ ηεο δήηεζεο (S) θαη ηεο ηάζεο (T) πνιιαπιαζηαδφκελν κε ηελ θαηάιιειε ηηκή ηνπ επνρηθνχ ζπληειεζηή, Ι. Έπεηηα απφ ηελ αξρηθνπνίεζε έρνπλ παξακείλεη ζηελ δηάζεζε καο ηα δεδνκέλα ηεο δεηεζεο ηνπ ηειεπηαίνπ έηνπο, ρξεζηκνπνηψληαο ηνπο ηχπνπο ηεο ηξηπιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο, πνπ έρνπλ παξνπζηαζηεί παξαπάλσ, πξνθχπηεη ν παξαθάησ πίλαθαο.

56 50 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Πίλαθαο 4.14: Δθαξκνγή ησλ ηχπσλ ηεο ηξηπιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο γηα ηελ νηθνγέλεηα Blended cream ην έηνο Εποχι S t+1 T t+1 It F D Ιοφλ.-Αφγ. 549,091-10,164 1, , ,3743 επτεμ.-οκτϊβ. 555,069-9,841 1, , ,4097 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 536,287-10,020 0, , ,18481 Χρις/να-Πρωτ/νια 514,542-10,254 0, , , Ιαν.-Φεβρ. 492,184-10,496 0, , ,19795 Μάρτιοσ 467,381-10,783 0, , , Πάςχα 453,675-10,841 0, , , Απρίλιοσ 420,510-11,287 0, , ,632 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 387,044-11,731 2, , ,4827 Ιοφλ.-Αφγ. 367,587-11,886 Ο παξαπάλσ πίλαθαο δεκηνπξγήζεθε ρξεζηκνπνηψληαο ηηο ηξεηο παξακέηξνπο ηεο ηξηπιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο a,b θαη c. Με ηνλ Solver ηνπ excel ειαρηζηνπνηoχκε ην MSE κεηαβάινληαο ηηο παξακέηξνπο a,b θαη c, κε πεξηνξηζκφ νη παξάκεηξνη λα είλαη κεγαιχηεξνη ηνπ 0. Σα απνηειέζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ παξνπζηάδνληαη ζην παξαθάησ ζρήκα. ρήκα 4.17: Απνηειέζκαηα ειαρηζηνπνίεζεο ηνπ MSE κεηαβάινληαο ηηο παξακέηξνπο a,b θαη c b=0,02 a=0,15 c=0,5 MSE=6523,9 ην ζρήκα 4.18 παξνπζηάδεηαη ε πξφβιεςε ηεο δήηεζεο ζε αληηπαξάζεζε κε ηελ πξαγκαηηθή ηεο νηθνγέλεηαο Blended cream γηα ην έηνο ,000 Πρόβλεψθ και Πραγματικι ηιτθςθ 500,000 0, Πρόβλεψθ Πραγματικι ρήκα 4.18 : Πξφβιεςε ζε αληηπαξάζεζε κε πξαγκαηηθή δήηεζε τθσ οικογζνειασ Blended cream για το ζτοσ

57 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 51 Θέινληαο λα πξνβιέςνπκε ηελ δήηεζε γηα ηηο επνρέο ηνπ 5 νπ έηνπο ( ) ζα αμηνπνηήζνπκε ηηο εθηηκήζεηο ησλ ηηκψλ ηνπ επηπέδνπ θαη ηεο ηάζεο. Όπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ηεο oηθνγέλεηαο Blended coffee, ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηηο πην πξφζθαηεο εθηηκήζεηο ηνπ επηπέδνπ θαη ηεο ηάζεο. Οη ηειεπηαίεο ηηκέο ηνπ πίλαθα 4.14 είλαη απηέο πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ πξφβιεςε ηεο δήηεζεο ησλ επνρψλ ηνπ 5 νπ έηνπο. Καηά ζπλέπεηα ηζρχνπλ ηα εμήο: F1= (S1+1T1)Ι1, F2= (S1+2T1)I2 θαη γεληθά Fn= (S1+nT1)In, φπνπ n= 1,2, 9. Πίνακασ 4.15: Πρόβλεψθ ηιτθςθσ για τισ εποχζσ του 5 ου ζτουσ ( ) για τθν οικογζνεια Blended cream Εποχι It Ανακεωρθμζνο I t+l F Ιοφλ.-Αφγ. 1,1538 1, ,93 επτεμ.-οκτϊβ. 1,6664 1, ,47 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 0,6507 0, ,30 Χρις/να-Πρωτ/νια 0,0567 0, ,95 Ιαν.-Φεβρ. 0,6032 0, ,22 Μάρτιοσ 0,6929 0, ,56 Πάςχα 0,1527 0, ,73 Απρίλιοσ 0,8120 0, ,11 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 2,4030 2, ,09 Άκροιςμα 8,1915 Δείκτθσ 1, Retail coffee ηελ ζπγθεθξηκέλε νηθνγέλεηα πξντφλησλ αλήθνπλ νη ζπζθεπαζίεο θαθέ 250gr πνπ δηαηίζεληαη απφ ην θαηάζηεκα γηα ιηαληθή πψιεζε. ηελ νηθνγέλεηα απηή ππάξρνπλ 12 core (βαζηθέο) κάξθεο θαθέ θαη θάπνηεο άιιεο promotional κάξθεο, νη νπνίεο έξρνληαη ζε ζπγθεθξηκέλα δηαζηήκαηα θαηά ηελ δηάξθεηα ηνπ έηνπο θαη είλαη πεξίπνπ 6 ζε αξηζκφ. ηελ ABC αλάιπζε ησλ νηθνγελεηψλ ε νηθνγέλεηα Retail coffee βξίζθεηαη ζηελ B θαηεγνξία (3 ε ζέζε απφ ηηο 13 ζπλνιηθά), κε εηήζηα δήηεζε 2316 ηεκάρηα πνπ ζπλνιηθά απνθέξνπλ ζηελ επηρείξεζε πεξίπνπ 9800.

58 52 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Retail Coffee Ζιτθςθ ρήκα 4.19: Υξνλνδηάγξακκα εβδνκαδηαίαο δήηεζεο ηεο νηθνγέλεηαο Retail coffee ην δηάγξακκα 4.19 παξνπζηάδεηαη ε ρξνλνζεηξά ηεο δήηεζεο ηεο νηθνγέλεηαο Retail coffee. Απφ ηελ εηθφλα ηνπ ζρήκαηνο δηαπηζηψλεη θαλείο φηη ε θακπχιε επαλαιακβάλεηαη, φρη κε απφιπηε αθξίβεηα. Δπηπιένλ, φπσο ζηελ πεξίπησζε ησλ νηθνγελεηψλ Blended coffee θαη cream παξαηεξείηαη κηα κνξθή γξακκηθήο ηάζεο, αιιά ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε ζεηηθήο ηάζεο θαζψο ε θακπχιε μεθηλάεη απφ ρακειά θαη ζηαδηαθά αλεβαίλεη. Δπνκέλσο, πξφθεηηαη γηα επνρηαθά κεηαβαιιφκελε δήηεζε κε ζεηηθή γξακκηθή ηάζε Retail coffee ρήκα 4.20: Δβδνκαδηαία δήηεζε ηεο νηθνγέλεηαο Retail coffee Ζ δήηεζε ηεο νηθνγέλεηαο Retail coffee παξνπζηάδεη επνρηθφηεηα θαη πεξηιακβάλεη ην ζηνηρείν ηεο ζεηηθήο γξακκηθήο ηάζεο. Γηα ηελ αξρηθνπνίεζε ηεο κεζφδνπ, δειαδή ηελ αξρηθή εθηίκεζε ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ, πξέπεη λα ιεθζεί ππφςε θαη λα αθαηξεζεί ε επίδξαζε ηεο γξακκηθήο ηάζεο. Γηα ηνλ ιφγν απηφ ζπζηάδνπκε θάπνηα απφ ηα ηζηνξηθά δεδνκέκα ηεο δήηεζεο θαη ζπγθεθξηκέλα απηά ησλ 3 πξψησλ ρξφλσλ.

59 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 53 Σφζν ε αξρηθνπνίεζε φζν θαη ε εθηίκεζε ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ παξνπζηάνληαη ζηνπο πίλαθεο Π.6 θαη Π.7 ζηα Παξαξηήκαηα. Δπηπιένλ, ζηα Παξαξηήκαηα βξίζθεηαη ν πίλαθαο Π.8 πνπ ππνινγίδεη ηελ απνεπνρηθνπνηεκέλε δήηεζε. Ο ππνινγηζκφο ησλ S1 θαη T1 γίλεηαη κε γξακκηθή παιηλδξφκεζε ησλ ηηκψλ Dt γηα ηηο n πξνεγνχκελεο ρξνληθέο ζηηγκέο t=-n+1,,0. ηνλ παξαθάησ πίλαθα παξνπζηάδνληαη νη ηηκέο ησλ S1 θαη T1. Πίλαθαο 4.16: Δθηίκεζε ησλ αξρηθψλ ηηκψλ ηνπ επηπέδνπ θαη ηεο ηάζεο S1= 295,353 T1= 5,833 Όπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ νηθνγελεηψλ Blended coffee θαη cream, ε κέζνδνο πξφβιεςεο πνπ πξνηείλεηαη γηα ηελ πεξίπησζε δήηεζεο πνπ εκθαλίδεη γξακκηθή ηάζε θαη επνρηθφηεηα είλαη ε κέζνδνο ηεο ηξηπιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο θαηά Winters. Ζ πξφβιεςε ηεο δήηεζεο είλαη ην άζξνηζκα ησλ εθηηκήζεσλ ηνπ επηπέδνπ ηεο δήηεζεο (S) θαη ηεο ηάζεο (T) πνιιαπιαζηαδφκελν κε ηελ θαηάιιειε ηηκή ηνπ επνρηθνχ ζπληειεζηή, Ι. Έπεηηα απφ ηελ αξρηθνπνίεζε έρνπλ παξακείλεη ζηελ δηάζεζε καο ηα δεδνκέλα ηεο δεηεζεο ηνπ ηειεπηαίνπ έηνπο, ρξεζηκνπνηψληαο ηνπο ηχπνπο ηεο ηξηπιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο, πνπ έρνπλ παξνπζηαζηεί παξαπάλσ, πξνθχπηεη ν παξαθάησ πίλαθαο. Πίλαθαο 4.17: Δθαξκνγή ησλ ηχπσλ ηεο ηξηπιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο γηα ηελ νηθνγέλεηα Retail coffee ην έηνο Εποχι S t+1 T t+1 It F D Ιοφλ.-Αφγ. 295,353 5,833 0, , , επτεμ.-οκτϊβ. 308,166 7,020 1, , ,9885 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 275,739 0,314 1, , , Χρις/να-Πρωτ/νια 270,799-0,579 0, , , Ιαν.-Φεβρ. 249,098-4,170 1, , ,88306 Μάρτιοσ 230,289-6,659 0, , , Πάςχα 241,579-3,607 0, , , Απρίλιοσ 243,960-2,589 0, , , Μάιοσ-Ιοφνιοσ 253,889-0,461 1, , , Ιοφλ.-Αφγ. 261,009 0,828 Ο πίλαθαο 4.17 δεκηνπξγήζεθε ρξεζηκνπνηψληαο ηηο ηξεηο παξακέηξνπο ηεο ηξηπιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο a,b θαη c. Με ηνλ Solver ηνπ excel ειαρηζηνπνηoχκε ην MSE κεηαβάινληαο ηηο παξακέηξνπο a,b θαη c, κε πεξηνξηζκφ νη παξάκεηξνη λα είλαη κεγαιχηεξνη ηνπ 0. Σα απνηειέζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ παξνπζηάδνληαη ζην ζρήκα 4.21.

60 54 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks b=0,17 a=0,5 c=0,5 MSE=1693,2 ρήκα 4.21: Απνηειέζκαηα ειαρηζηνπνίεζεο ηνπ MSE κεηαβάινληαο ηηο παξακέηξνπο a,b θαη c ην ζρήκα 4.22 παξνπζηάδεηαη ε πξφβιεςε ηεο δήηεζεο ζε αληηπαξάζεζε κε ηελ πξαγκαηηθή ηεο νηθνγέλεηαο Retail coffee γηα ην έηνο Πρόβλεψθ και Πραγματικι ηιτθςθ Πραγματικι Πρόβλεψθ ρήκα 4.22 : Πξφβιεςε ζε αληηπαξάζεζε κε πξαγκαηηθή δήηεζε τθσ οικογζνειασ Retail coffee για το ζτοσ Θέινληαο λα πξνβιέςνπκε ηελ δήηεζε γηα ηηο επνρέο ηνπ 5 νπ έηνπο ( ) ζα αμηνπνηήζνπκε ηηο εθηηκήζεηο ησλ ηηκψλ ηνπ επηπέδνπ θαη ηεο ηάζεο. Όπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ νηθνγελεηψλ Blended coffee θαη cream, ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηηο πην πξφζθαηεο εθηηκήζεηο ηνπ επηπέδνπ θαη ηεο ηάζεο. Οη ηειεπηαίεο ηηκέο ηνπ πίλαθα 4.17 είλαη απηέο πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ πξφβιεςε ηεο δήηεζεο ησλ επνρψλ ηνπ 5 νπ έηνπο. Καηά ζπλέπεηα ηζρχνπλ ηα εμήο: F1= (S1+1T1, F2= (S1+2T1)I2 θαη γεληθά Fn= (S1+nT1)In, φπνπ n= 1,2, 9.

61 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 55 Πίνακασ 4.18: Πρόβλεψθ ηιτθςθσ για τισ εποχζσ του 5 ου ζτουσ ( ) για τθν οικογζνεια Retail coffee Εποχι It Ανακεωρθμζνο I t+l F Ιοφλ.-Αφγ. 0,9393 0, ,68 επτεμ.-οκτϊβ. 1,3331 1, ,46 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 1,6946 1, ,04 Χρις/να-Πρωτ/νια 0,3860 0, ,49 Ιαν.-Φεβρ. 1,6230 1, ,15 Μάρτιοσ 0,7437 0, ,44 Πάςχα 0,2841 0, ,10 Απρίλιοσ 0,4279 0, ,53 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 1,1914 1, ,83 Άκροιςμα 8,6230 Δείκτθσ 1,0437 Chocolate iced & hot Ζ κεγάιε νηθνγέλεηα Chocolate, φπσο θαη ε νηθνγέλεηα πξντφλησλ Espresso, απνηειεί ηελ έλσζε δχν κηθξφηεξσλ νηθνγελεηψλ, ησλ Hot Chocolate θαη Iced Chocolate, δειαδή ην άζξνηζκα ησλ δεηήζεσλ ησλ δχν νηθνγελεηψλ. Όπσο ζηελ πεξίπησζε ηεο νηθνγέλεηαο Espresso έηζη θη εδψ, επεηδή ν θσδηθφο πνπ πξφθεηηαη λα κειεηεζεί βξίζθεηαη εμίζνπ θαη ζηηο δχν κηθξφηεξεο νηθνγέλεηεο, απνθαζίζηεθε ε κειέηε ηεο εληαίαο νηθνγέλεηαο Chocolate. ηελ ABC αλάιπζε ε νηθνγέλεηα Hot Chocolate βξίζθεηαη ζηε θαηεγνξία Α (ζηελ 8 ε ζέζε) θαη ε νηθνγέλεηα Iced Chocolate ζηελ θαηεγνξία Β (ζηελ 13 ε ζέζε). Chocolate iced & hot Ζιτθςθ ρήκα 4.23: Υξνλνδηάγξακκα εβδνκαδηαίαο δήηεζεο ηεο νηθνγέλεηαο Chocolate iced & hot

62 56 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks ην ζρήκα Π.6 ζηα παξαξηήκαηα παξνπζηάδεηαη ην δηάγακκα ηεο δήηεζεο ησλ επηκέξνπο νηθνγελεηψλ Hot θαη Iced chocolate. Ζ θακπχιε ηεο δήηεζεο γηα ηελ εληαία νηθνγέλεηα Chocolate επαλαιακβάλεηαη θαηά κηα έλλνηα, αιιά θαη ζε απηή ηελ πεξίπησζε φπσο θαη ζηηο άιιεο νηθνγέλεηεο φρη κε απφιπηε αθξίβεηα. Όπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ νηθνγελεηψλ Brewed coffee θαη Espresso, ε ρξνλνζεηξά δελ παξνπζηάδεη ην ζηνηρείν ηεο γξακκηθήο ηάζεο. Δπνκέλσο, απνξξίπηνπκε ηελ γξακκηθά κεηαβαιιφκελε δήηεζε θαη επηθεληξσλφκαζηε ζηελ ζηαηηθή δήηεζε. Οπφηε νη επηινγέο γηα ηελ εχξεζε ηνπ κνληέινπ πξφβιεςεο ηεο δήηεζεο πεξηνξίδνληαη ζηνλ απιφ θηλνχκελν κέζν φξν Ν πεξηφδσλ θαη ηελ απιή εθζεηηθή εμνκάιπλζε Chocolate iced & hot ρήκα 4.24: Δβδνκαδηαία δήηεζε ηεο νηθνγέλεηαο Chocolate iced & hot Θα εθαξκφζνπκε ηελ κέζνδν ηεο απιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο ζηηο απνεπνρηθνπνηεκέλεο ηηκέο ηεο δήηεζεο. ηα παξαξηήκαηα ηεο εξγαζίαο παξνπζηάδεηαη ηφζν ν πίλαθαο ηεο εθηίκεζεο ησλ επνρηθψλ ζπληειεζηψλ φζν θη εθείλνο ηεο εθαξκνγήο ηεο απιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο ζηηο ηηκέο ηεο δήηεζεο. Ο πίλαθαο ηεο απιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο δεκηνπξγήζεθε, αθνχ πξψηα κε ηελ βνήζεηα ηνπ εξγαιείνπ Solver ηνπ Microsoft Excel γηα ηελ ειαρηζηνπνίεζε ηνπ MSE, πξνέθπςε ην εμήο απνηέιεζκα γηα ηελ ζηαζεξά a: a=0,53 MSE=12844,1 ρήκα 4.25: Απνηέιεζκα ηεο ειαρηζηνπνίεζεο ηνπ MSE κεηαβάινληαο ηελ ζηαζεξά εμνκάιπλζεο a γηα ηελ νηθνγέλεηα Chocolate

63 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 57 ην δηάγξακκα 4.26 πνπ αθνινπζεί, παξνπζηάδεηαη ελδεηθηηθά ε πξφβιεςε ηεο δήηεζεο αλα επνρή ηεο νηθνγέλεηαο Chocolate κεηά ηελ εθαξκνγή ηεο απιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο κε επνρηθφηεηα θαη ζηαζεξά εμνκάιπλζεο ίζε κε 0,53 ζε ζπλδηαζκφ κε ηελ πξαγκαηηθή δήηεζε ηνπ 4 νπ έηνπο ( ). Πρόβλεψθ και Πραγματικι ηιτθςθ Πραγματικι Πρόβλεψθ ρήκα 4.26: Πξφβιεςε θαη Πξαγκαηηθή δήηεζε ησλ επνρψλ ηεο νηθνγέλεηαο Chocolate γηα ην Σέινο, ππνινγίδνληαο ηηο πξνβιέςεηο ησλ επνρψλ ηνπ 5 νπ έηνπο ( ) ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε απφ ηνλ πίλαθα Π.10 ζηα Παξαξηήκαηα ηελ ηειεπηαία εθηίκεζε πνπ γίλεηαη γηα ηελ 1 ε επνρή ηνπ 5 νπ έηνπο. Ζ ζπγθεθξηκέλε απνηειεί ηελ ηειεπηαία εθηίκεζε θαζψο δελ έρνπκε άιια δεδνκέλα πξαγκαηηθήο δήηεζεο ψζηε λα ζπλερίζνπκε ηηο πξνβιέςεηο κε ηελ κέζνδν ηεο απιήο εθζεηηθήο εμνκάιπλζεο. Πνιιαιαζηάδνληαο ηελ ηειεπηαία εθηίκεζε κε ηνπο 9 επνρηθνχο ζπληειεζηέο ζα πξνθχςνπλ νη πξνβιέςεηο ηεο δήηεζεο γηα ηηο 9 επνρέο ηνπ έηνπο. ηνλ πίλαθα 4.19 παξνπζηάδνληαη νη εθηηκήζεηο ηεο δήηεζεο γηα ην 5 ν έηνο ( ). Πίνακασ 4.19: Προβλζψεισ τθσ ηιτθςθσ ανα εποχι τθσ οικογζνειασ Chocolate για το ζτοσ Εποχζσ Εποχικοί υντελεςτζσ Προβλζψεισ Ιοφλ.-Αφγ. 0, ,63 επτεμ.-οκτϊβ. 2, ,03 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 1, ,69 Χρις/να-Πρωτ/νια 0, ,37 Ιαν.-Φεβρ. 1, ,51 Μάρτιοσ 0, ,40 Πάςχα 0, ,27 Απρίλιοσ 0, ,93 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 0, ,73

64 58 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 5. ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΠΟΘΔΜΑΣΧΝ 5.1 Γεληθά Ο έιεγρνο απνζεθψλ θαη ε δηαρείξηζε απνζεκάησλ απνηειεί κηα πνιχ ζεκαληηθή ιεηηνπξγία γηα ηηο ζχγρξνλεο επηρεηξήζεηο, δηφηη νθείινπλ λα εμηζνξξνπνχλ ηελ πηζαλφηεηα έιιεηςεο κε ην επίπεδν ησλ δηαηεξνχκελσλ απνζεκάησλ, κε ζηφρν ην ρακειφηεξν δπλαηφ θφζηνο γηα ηελ επηρείξεζε. Σν πην θξίζηκν ζηνηρείν ηεο δηαδηθαζίαο είλαη ν εληνπηζκφο ηνπ «πφηε» θαη «πφζν» πξέπεη λα παξαγγειζνχλ πξντφληα έηζη ψζηε λα επηηπγράλνληαη πςειά επίπεδα εμππεξέηεζεο, κείσζε δαπαλψλ θαη πεξηνξηζκφο θάζε άιινπ θηλδχλνπ γηα ηελ επηρείξεζε. Ζ αλαγθαηφηεηα χπαξμεο ηνπ απνζέκαηνο νθείιεηαη θπξίσο ζηελ αβεβαηφηεηα αλαθνξηθά κε ηελ πξνζθνξά θαη ηε δήηεζε ηνπ αγαζνχ γηα ηελ θάιπςε ησλ εθάζηνηε αλαγθψλ. Ζ δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ (inventory management) είλαη κηα ηερληθή κε επηζηεκνληθέο βάζεηο, ε νπνία θάλεη ρξήζε ηα καζεκαηηθψλ κνληέισλ βειηηζηνπνίεζεο, καζεκαηηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ, καζεκαηηθψλ αιγνξίζκσλ θαη ζηαηηζηηθήο (πξνβιέςεηο δήηεζεο). Πέξα απφ ηε ρξήζε ησλ πνζνηηθψλ κεζφδσλ, πνιιέο θνξέο νη πξαγκαηηθέο ζπλζήθεο είλαη ηέηνηεο πνπ επηβάιινπλ ηε ρξήζε πιεξνθξηαθψλ ζπζηεκάησλ (ERP, WMS θ.α.) θαη δηαθφξσλ ινγηζκηθψλ, πνπ ζπληεινχλ ζηελ απινπνίεζε ησλ πνιχπινθσλ ζπλζεθψλ ιεηηνπξγίαο ελφο πξαγκαηηθνχ ζπζηήκαηνο. Χο ζχζηεκα δηαρείξηζεο απνζεκάησλ ζεσξείηαη ην ζχλνιν ησλ θαλνληζκψλ θαη ειέγρσλ πνπ θαζνξίδνπλ ην χςνο ησλ απνζεκάησλ, πφηε ζα πξέπεη ηα απνζέκαηα λα αλαλεψλνληαη θαη πφζν κεγάιεο ζα πξέπεη λα είλαη νη παξαγγειίεο. ε έλα παξαγσγηθφ ζχζηεκα, ηα απνζέκαηα δηαθξίλνληαη ζε πξψηεο χιεο, ηειηθά πξντφληα, ελδηάκεζα πξντφληα θαη εθφδηα. Απνζέκαηα δεκηνπξγνχληαη θαη ζηηο ππεξεζίεο κε ηελ έλλνηα ησλ πιηθψλ αγαζψλ θαη πξνκεζεηψλ πνπ ππνζηεξίδνπλ ηελ ππεξεζία απηή (Κνπζζνχξεο, 2008). Σν βαζηθφηεξν πξφβιεκα πνπ θαιείηαη λα αληηκεησπίζεη ε Θεσξία ησλ Απνζεκάησλ είλαη ν θαζνξηζκφο ηνπ χςνπο ησλ παξαγγειηψλ θαη ν αθξηβήο ρξνλνπξνγξακκαηηζκφο ηνπο. ηε ζρεηηθή βηβιηνγξαθία νη εθαξκνγέο γηα ηε κειέηε πξνβιεκάησλ Γηαρείξηζεο Απνζεκάησλ είλαη πάξα πνιιέο θαη δηαθέξνπλ αλάινγα κε ηε δνκή θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ εθάζηνηε ζπζηήκαηνο. 5.2 εκαζία ηεο Γηαρείξηζεο Απνζεκάησλ Μηα απφ ηηο πην βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ηνπ παξαγσγηθνχ ζπζηήκαηνο κηαο επηρείξεζεο είλαη ε εχξπζκε δηαρείξηζε ησλ απνζεθψλ ηεο θαη ν νξζφο έιεγρνο ησλ απνζεκάησλ ηεο. Ζ κειεηεκέλε νξγάλσζε ησλ ππνζπζηεκάησλ ππνζηήξημεο ελφο ζπζηήκαηνο απνζήθεπζεο απνηειεί βαζηθφ παξάγνληα γηα ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο ζπλνιηθά. Αλεμάξηεηα απφ ηνλ θιάδν δξαζηεξηνπνίεζεο ηεο θάζε επηρείξεζεο, ε δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ απνηειεί θνηλή πξαθηηθή.

65 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 59 Με ηελ πάξνδν ησλ ρξφλσλ, ε αχμεζε ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο δηαθφξσλ πξντφλησλ πνπ απεπζχλνληαη ζε έλα επξχηαην ζηνρεπκέλν θνηλφ, θαζψο θαη νη απμαλφκελεο αλάγθεο ησλ θαηαλαισηψλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ έληνλν αληαγσληζκφ ησλ θαηαζθεπαζηψλ, πξνθαινχλ κηα πνιπζχλζεηε δηαθίλεζε πξντφλησλ κε κεηαβαιιφκελε δήηεζε (Ηαθψβνπ, 2008). Ζ δήηεζε ραξαθηεξίδεηαη σο ζηνραζηηθή, θαζψο εάλ θάζε επηρείξεζε γηα θάζε παξαγφκελν πξντφλ ηεο γλψξηδε αθξηβψο ην κέγεζνο ηεο δήηεζεο ζα ην παξήγαγε ζε πνζφηεηεο ηθαλνπνηεηηθέο, ψζηε λα αληηζηνηρνχλ αθξηβψο ζην χςνο ηεο δήηεζεο. Γηα απηφ ηνλ ιφγν, ην φηη ε δήηεζε δελ είλαη γλσζηή ζηελ πξαγκαηηθφηεηα, θάζε επηρείξεζε δηαηεξεί απνζέκαηα γηα λα απειεπζεξψζεη ην παξαγσγηθφ ηεο ζχζηεκα απφ ηηο κεηαβνιέο ηεο δήηεζεο, φπνηε θαιείηαη λα ηηο αληηκεησπίζεη. Γίλεηαη ινηπφλ, αληηιεπηφ πσο ε δηαρείξηζε απνζεκάησλ ζπληειεί ζηελ βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ παξάδνζεο παξαγγειηψλ, ζηε ζπλερή ηξνθνδνζία ηνπ παξαγσγηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ζηε νκαιή ξνή ηεο παξαγσγήο, εμαιείθνληαο παξάιιεια ηηο πηζαλφηεηεο κε εθπιήξσζεο ή θαζπζηεξεκέλεο παξάδνζεο κηαο παξαγγειίαο. 5.3 ηνηρεία θόζηνπο απνζεκάησλ Σν θξηηήξην βειηηζηνπνίεζεο ηεο απφδνζεο ησλ ζπζηεκάησλ απνζήθεπζεο είλαη ε ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θφζηνπο. Κάζε επηρείξεζε πξέπεη λα ιάβεη ππφςε ηεο ηα ζπζρεηηδφκελα κε ηα απνζέκαηα ζηνηρεία θφζηνπο θαηά ην ζηάδην εθηίκεζεο ηνπ χςνπο ησλ απνζεκάησλ ηεο. χκθσλα κε ηνπο Handley and Whitin, 1963, ζηα πξσηεχνληα ζηνηρεία θφζηνπο ζπγθαηαιέγνληαη ηα εμήο: θφζηνο απφθηεζεο / πξνκήζεηαο θφζηνο παξαγσγήο/παξαγγειίαο θφζηνο δηαηήξεζεο απνζέκαηνο θφζηνο έιιεηςεο ηα δεπηεξεχνληα πηζαλά ζηνηρεία θφζηνπο αλήθνπλ: θφζηνο αζθάιηζεο ησλ απνζεκάησλ θφζηνο παξαγφκελν απφ πξφθιεζε δεκηψλ θφζηνο δεζκεπφκελνπ θεθαιαίνπ γηα ηελ αγνξά Κόζηνο απόθηεζεο απνζέκαηνο Με ηνλ φξν θφζηνο απφθηεζεο ελλννχκε ην πνζφ εθείλν πνπ δαπαλάηαη γηα λα αγνξαζηεί ή λα παξαρζεί ην πξντφλ παξαγγειίαο, εθθξαζκέλν ζε (επξψ/ηκρ). Σν ζπλνιηθφ θφζηνο απφθηεζεο θάπνηα πνζφηεηαο ζπλήζσο ζεσξείηαη γξακκηθή ζπλάξηεζε ηνπ κεγέζνπο ηεο δήηεζεο, θαη ππνινγίδεηαη σο ην γηλφκελν ηνπ χςνπο ηεο παξαγγειίαο επί ην κνλαδηαίν θφζηνο αγνξάο (Ηαθψβνπ, 2008).

66 60 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Γηα έλαλ έκπνξν ην θφζηνο απηφ είλαη ε ηηκή (ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ησλ κεηαθνξηθψλ) πνπ πιεξψλεη ζηνλ πξνκεζεπηή ζπλ νπνηαδήπνηε δαπάλε απαηηείηαη γηα λα θαηαζηήζεη ην πξντφλ έηνηκν γηα πψιεζε. Μπνξεί λα εμαξηάηαη, αλ ππάξρνπλ εθπηψζεηο, απφ ην κέγεζνο ηεο παξαγγειίαο. Γηα ηνπο παξαγσγνχο, ην παξαπάλσ θφζηνο είλαη πην δχζθνιν λα ππνινγηζζεί. Πάλησο, ζπάληα απηφ ζπκπίπηεη κε ην θφζηνο παξαγσγήο πνπ γξάθεηαη ζηα ινγηζηηθά βηβιία. Σν θφζηνο απφθηεζεο είλαη ζεκαληηθφ γηα δχν ιφγνπο. Πξψηνλ, ην ζπλνιηθφ θφζηνο πξνκήζεηαο (ή παξαγσγήο) εμαξηάηαη άκεζα απφ απηφ θαη δεχηεξνλ, ην θφζηνο δηαηήξεζεο ελφο πξντφληνο ζε απφζεκα εμαξηάηαη απφ ην κνλαδηαίν θφζηνο απφθηεζεο ελφο πξντφληνο (Βιάρνο,2005) Κόζηνο παξαγσγήο/παξαγγειίαο Σν θφζηνο παξαγσγήο ή παξαγγειίαο απνηειείηαη απφ δχν ζπληζηψζεο. Έλα ζηαζεξφ θφζηνο ην νπνίν είλαη αλεμάξηεην απφ ηελ πνζφηεηα πνπ παξάγεηαη ή παξαγγέιιεηαη θαη έλα κεηαβιεηφ θφζηνο πνπ είλαη αλάινγν πξνο ηελ πνζφηεηα πνπ παξάγεηαη ή παξαγγέιιεηαη. ην ζηαζεξφ θφζηνο θ, πνπ νλνκάδεηαη θαη θφζηνο πξνπαξαζθεπήο, πεξηιακβάλνληαη φιεο ηηο δαπάλεο γηα ηελ έλαξμε ελφο παξαγσγηθνχ θχθινπ ή ηελ έθδνζε κηαο παξαγγειίαο, φπσο είλαη ηα δηνηθεηηθά θαη ηα δηαρεηξηζηηθά έμνδα, ην θφζηνο ησλ πξνθαηαξθηηθψλ εξγαζηψλ, ηα έμνδα παξαιαβήο ησλ πιηθψλ θηι. Δάλ ζπκβνιίζνπκε κε c ην θφζηνο παξαγσγήο ή παξαγγειίαο κηαο κνλάδαο πξντφληνο, ηφηε ην θφζηνο γηα ηελ παξαγσγή ή ηελ παξαγγειία Q κνλάδσλ, ζα είλαη: c*q. Δπνκέλσο, ην θφζηνο παξαγσγήο ή παξαγγειίαο Q κνλάδσλ ελφο πξντφληνο ζα είλαη : Kπαξ. = θ + c*q Κάπνηνο κπνξεί λα μνδέςεη κήλεο γηα λα ππνινγίζεη επαθξηβψο ηελ ηηκή ηνπ θ (ζηαζεξφ θφζηνο πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ παξαγγειία). Πάλησο, ην θφζηνο απηφ κε ηελ εθαξκνγή ζχγρξνλσλ ζπζηεκάησλ, φπσο ην EDI (Electronic Data Interchange) ηείλεη λα εμαιεηθζεί Κόζηνο δηαηήξεζεο απνζέκαηνο Σν θφζηνο δηαηήξεζεο πεξηιακβάλεη ην επθαηξηαθφ θφζηνο ηνπ επελδπκέλνπ θεθαιαίνπ, ηα ιεηηνπξγηθά έμνδα ηεο απνζήθεο, ηα ζηνηρεία θφζηνπο ρεηξηζκνχ θαη κέηξεζεο, ην θφζηνο ησλ εηδηθψλ απαηηήζεσλ απνζήθεπζεο, ηα ζηνηρεία θφζηνπο θζνξάο, θαηαζηξνθήο, θινπήο, ηερλνινγηθήο απαμίσζεο, αζθάιηζεο θαη ηνπο ζρεηηθνχο θφξνπο. Ζ πην ζπλεζηζκέλε κνξθή ηνπ είλαη ε Κδηαη. = I*p*OH Όπνπ ΟΖ είλαη ην κέζν απφζεκα ζε κνλάδεο (άξα ΟΖ*p είλαη ην κέζν απφζεκα εθθξαζκέλν ζε επξψ), θαη I είλαη ην κνλαδηαίν θφζηνο δηαηήξεζεο, πνπ αληηζηνηρεί ζην θφζηνο δηαηήξεζεο απνζέκαηνο αμίαο ελφο επξψ γηα έλα ρξφλν. Μέξνο ηνπ θφζηνπο δηαηήξεζεο απνζέκαηνο ζρεηίδεηαη κε ην θφζηνο απφ ηελ ηερλνινγηθή απαμίσζε (obsolescence) ησλ απνζεκάησλ. ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο πξντφλησλ ην θφζηνο

67 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 61 απηφ είλαη πνιχ ζεκαληηθφ. ηε βηνκεραλία παξαγσγήο εκηαγψγηκσλ, γηα παξάδεηγκα, ν δηάζεκνο λφκνο ηνπ Moore (1967) πξνβιέπεη ην δηπιαζηαζκφ ηεο ηθαλφηεηαο ησλ εκηαγψγηκσλ θάζε 12 κήλεο. Έλα ηέηνην πξντφλ κε δηάξθεηα (εκπνξηθήο) δσήο 12 κήλεο, ηη πνζνζηφ ηεο αμίαο ηνπ ράλεη γηα θάζε κήλα πνπ δηαηεξείηαη σο απφζεκα; Έλα άιιν κέξνο ηνπ θφζηνπο δηαηήξεζεο απνζέκαηνο ζρεηίδεηαη κε ην θφζηνο ιφγσ ηεο κηθξήο δηάξθεηαο δσήο (perishability) ηνπ πξντφληνο πνπ απνζεθεχεηαη. Ζ βηνκεραλία γαιαθηνθνκηθψλ είλαη ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα ζε απηή ηελ πεξίπησζε (Βιάρνο, 2005). πλήζσο γηα ηελ ηηκή ηνπ I θαζνξίδεηαη κηα ηηκή, ε νπνία δελ αιιάδεη αλ δελ ζπκβνχλ ζεκαληηθέο αιιαγέο ζην πεξηβάιινλ ηεο επηρείξεζεο. Ζ ηηκή απηή είλαη ην θφζηνο θεθαιαίνπ θαη εμαξηάηαη εθηφο ησλ άιισλ απφ ηελ πξνέιεπζε ησλ θεθαιαίσλ θαη ην βαζηθφ επηηφθην δαλεηζκνχ. Δμαξηάηαη επίζεο απφ ην ξίζθν κηαο επέλδπζεο ζε απνζέκαηα πνπ είλαη ζπλάξηεζε ηνπ είδνπο ηνπ απνζέκαηνο. Ζ ηηκή ηνπ Η εμαξηάηαη επίζεο απφ ην άκεζν θφζηνο απνζήθεπζεο πνπ είλαη ζπλάξηεζε ηνπ φγθνπ, βάξνπο, εηδηθψλ απαηηήζεσλ ρεηξηζκνχ, αζθάιεηαο θαη θφξσλ Κόζηνο έιιεηςεο Όηαλ κηα επηρείξεζε δελ δηαζέηεη αξθεηφ απφζεκα έηζη ψζηε λα ηθαλνπνηήζεη ηηο αλάγθεο ησλ θαηαλαισηψλ θαη ζπλεπψο ηε δήηεζε θαηά ηε ρξνληθή ζηηγκή πνπ απηή εκθαλίδεηαη, ηφηε πθίζηαληαη έλα ζρεηηθφ θφζηνο, ην νπνίν νλνκάδεηαη θφζηνο έιιεηςεο. Απηφ ην θφζηνο πεξηιακβάλεη ηηο δαπάλεο γηα λα απνθχγνπκε ηελ έιιεηςε απνζέκαηνο θαη ηηο δαπάλεο πνπ ζπλεπάγεηαη ε έιιεηςε απνζέκαηνο. ηελ πεξίπησζε ελφο παξαγσγνχ, απηφ πεξηιακβάλεη ην θφζηνο έθηαθηεο κεηαβνιήο ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο (ππεξσξίεο, επαλαπξνγξακκαηηζκφο, αιιαγή κεγεζψλ παξηίδσλ, θιπ). Γηα ηνλ έκπνξν, πεξηιακβάλεη έθηαθηεο απνζηνιέο ή ππνθαηάζηαζε κε ιηγφηεξν πξνζνδνθφξα πξντφληα. ηελ πεξίπησζε θαηά ηελ νπνία ππάξμεη θαζπζηέξεζε ή εθθξεκφηεηα ζηελ παξαγγειία, ηφηε απηφ έρεη σο απνηέιεζκα ζε απψιεηα εκπηζηνζχλεο απφ ηνλ πειάηε, ζε δπζθήκεζε ηεο επηρείξεζεο (loss-of goodwill cost) θαη ζε κε έγθαηξε ιήςε εζφδσλ. χκθσλα κε ηνλ Hill, 2012, ζηε βηβιηνγξαθία πνιιέο θνξέο ν φξνο shortage (έιιεηςε) ρξεζηκνπνηείηαη ελαιιαθηηθά κε ηνλ φξν stockouts θαη γίλεηαη κηα δηάθξηζε κεηαμχ stockouts κε backorders (ν πειάηεο είλαη δηαηεζεηκέλνο λα πεξηκέλεη) θαη stockouts κε lost sales (απψιεηα πσιήζεσλ, ν πειάηεο είλαη δελ είλαη δηαηεζεηκέλνο λα πεξηκέλεη). Χζηφζν, ν φξνο «stockout» κεξηθέο θνξέο ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ππνδειψζεη φηη ε πψιεζε έρεη ραζεί, ελψ ν φξνο «shortage» (έιιεηςε) ζεκαίλεη φηη ν πειάηεο είλαη ζε άβνιε ζέζε, αιιά ε πψιεζε δελ έρεη ραζεί. Αλ ν πειάηεο είλαη δηαηεζεηκέλνο λα πεξηκέλεη, ε δήηεζε ιέγεηαη φηη είλαη «backordered» (ζε ιίζηα αλακνλήο) θαη έρνπκε κηα έιιεηςε, αιιά φρη stockout.

68 62 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 5.4 πζηήκαηα Γηαρείξηζεο Απνζεκάησλ Σα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο απνζεκάησλ κπνξνχλ λα ηαμηλνκεζνχλ ζε δχν κεγάιεο θαηεγνξίεο : ηα ζπζηήκαηα ζηαζεξήο πνζφηεηαο παξαγγειίαο (ή ζπζηήκαηα ζπλερνχο παξαθνινχζεζεο απνζέκαηνο), θαη ηα ζπζηήκαηα ζηαζεξήο πεξηφδνπ παξαγγειίαο (ή ζπζηήκαηα πεξηνδηθήο παξαθνινχζεζεο απνζέκαηνο). ηα ζπζηήκαηα ζηαζεξήο πνζφηεηαο παξαγγειίαο νη εληνιέο παξαγγειίαο ή παξαγσγήο ζηαζεξήο πνζφηεηαο ελεξγνπνηνχληαη θη απνζηέιινληαη φηαλ ην απφζεκα αγγίμεη ην επηζπκεηφ πξνθαζνξηζκέλν επίπεδν. Αλαιφγσο κε ην κέγεζνο ηεο δήηεζεο νη ζπγθεθξηκέλεο εληνιέο ελεξγνπνηνχληαη αλά πάζα ζηηγκή θαη ν θχθινο αλαπιήξσζεο επαλαιακβάλεηαη ζπλερψο. Σν πξνθαζνξηζκέλν απηφ ζεκείν νλνκάδεηαη ζεκείν αλαπαξαγγειίαο. Γηα ηε ρξήζε ελφο ζπζηήκαηνο ζηαζεξήο πνζφηεηαο παξαγγειίαο, ην απφζεκα ζα πξέπεη λα ειέγρεηαη ζπλέρεηα. Σν ζχζηεκα απηφ απαηηεί θάζε θνξά πνπ πξνζηίζεηαη ή αθαηξείηαη θάηη απφ ην απφζεκα, λα αλαλεψλνληαη ηα ζρεηηθά αξρεία έηζη ψζηε λα κπνξεί λα θαζνξηζηεί πφηε έρεη θηάζεη ηε ρξνληθή ζηηγκή γηα λέα παξαγγειία. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ζην ζχζηεκα ζηαζεξήο πεξηφδνπ παξαγγειίαο, θαηακεηξήζεηο ηνπ απνζέκαηνο γίλνληαη κφλν ζε πεξηφδνπο αλαζεσξήζεσλ. Μεηαμχ ησλ δχν ζπζηεκάησλ ππάξρνπλ θαη θάπνηεο επηπξφζζεηεο δηαθνξέο, πνπ επεξεάδνπλ ηελ επηινγή ηνπ θαηάιιεινπ ζπζηήκαηνο. Γηα παξάδεηγκα, ηα ζπζηήκαηα ζηαζεξήο πνζφηεηαο παξαγγειίαο πξνηηκνχληαη ζε πην αθξηβά πιηθά πνπ έρνπλ κηθξφηεξα απνζέκαηα. Δπίζεο, είλαη πην θαηάιιεια γηα πιηθά ζεκαληηθά ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία (π.ρ. αληαιιαθηηθά), θαζψο ππφθεηληαη ζε απζηεξφ έιεγρν θαη ζπλεπψο ππάξρεη πην γξήγνξε αληίδξαζε ζε πεξηπηψζεηο εμάληιεζεο ηνπο. Απαηηνχλ, σζηφζν, πεξηζζφηεξν ρξφλν γηα ηε δηαρείξηζή ηνπο, θαζψο γηα θάζε πξνζζήθε ή άληιεζε απνζέκαηνο ζα πξέπεη λα γίλεηαη ε ζρεηηθή ελεκέξσζε. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ηα ζπζηήκαηα ζηαζεξήο πεξηφδνπ παξαγγειίαο δηαηεξνχλ κεγαιχηεξα απνζέκαηα θαηά κέζν φξν γηαηί ζα πξέπεη λα πξνιακβάλνπλ ηπρφλ ειιείςεηο θαηά ηελ πεξίνδν αλαζεψξεζεο. Δπηπξφζζεηα, ηφζν ε δήηεζε ησλ πξντφλησλ φζν θαη ν ρξφλνο παξάδνζεο θάζε παξαγγειίαο είλαη γλσζηά κφλν θαηά πξνζέγγηζε. Χο απνηέιεζκα, ηα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο απνζεκάησλ κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε ζηνραζηηθά θαη ληεηεξκηληζηηθά, αλάινγα κε ην εάλ ιακβάλεηαη ή φρη ππφςε ε αβεβαηφηεηα ησλ παξαπάλσ παξακέηξσλ (Κνπζζνχξεο, 2008). Ζ δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ πξντφλησλ κε ζηνραζηηθή δήηεζε ηφζν ζε ζπζηήκαηα ζηαζεξήο πνζφηεηαο παξαγγειίαο ή ζπλερνχο επηζεψξεζεο φζν θαη ζε ζπζηήκαηα ζηαζεξήο πεξηφδνπ παξαγγειίαο ή πεξηνδηθήο επηζεψξεζεο απνηεινχλ ηελ πην ζπλεζηζκέλε πεξίπησζε ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο απνζεκάησλ. Σα παξαπάλσ ζπζηήκαηα νλνκάδνληαη θαη ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο απνζεκάησλ πνιιψλ πεξηφδσλ θαη δηαθνξνπνηνχληαη απφ ηα ζπζηήκαηα δηαρείξεζεο απνζεκάησλ κηαο πεξηφδνπ. ηα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο απνζεκάησλ κηαο πεξηφδνπ ε δηάξθεηα δσήο ησλ πξντφλησλ πνπ εμεηάδνληαη είλαη ηφζν κηθξή, ψζηε λα κελ είλαη δπλαηή ε ρξήζε ηνπ απνζέκαηνο γηα ηθαλνπνίεζε ηεο δήηεζεο ζε επφκελε ρξνληθή πεξίνδν.

69 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 63 Απφ ηελ άιιε πιεπξά ζηα ζπζηήκαηα πνιιψλ πεξηφδσλ ην ηειηθφ απφζεκα θάπνηαο πεξηφδνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα ηθαλνπνηήζεη ηελ δήηεζε ησλ επφκελσλ πεξηφδσλ Υξήζηκνη νξηζκνί γηα ηελ κνξθή ηνπ απνζέκαηνο ζηελ επηρείξεζε ην θεθάιαην ABC αλάιπζε ηαμηλνκήζακε ηα απνζέκαηα θαηά ην είδνο, ηνλ ζθνπφ γηα ηνλ νπνίν δηαηεξνχληαη (θπθιηθφ απφζεκα, απφζεκα αζθαιείαο, απφζεκα αλακνλήο, απφζεκα ζε θίλεζε θαη απνζέκαηα απνζχλδεζεο) θαη ηελ αμία γηα ηελ επηρείξεζε (ABC αλάιπζε). Όζνλ αλαθνξά ην απφζεκα ηεο επηρείξεζεο είλαη ρξήζηκν λα δνζνχλ θάπνηνη νξηζκνί, γηα έλλνηεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ ζπλέρεηα ηεο εξγαζίαο. Γηαζέζηκν απφζεκα (on-hand inventory) είλαη ην πξαγκαηηθφ απφζεκα πνπ βξίζθεηαη (σο θπζηθή παξνπζία) ζηελ απνζήθε ηεο επηρείξεζεο. Ζ ειάρηζηε ηηκή ηνπ δηαζέζηκνπ απνζέκαηνο είλαη ίζε κε ην κεδέλ. Σν θαζαξφ απφζεκα (net stock) είλαη ην απφζεκα ηνπ πξντφληνο αλ αθαηξεζεί ε δήηεζε πνπ αλ θαη έρεη εθδεισζεί, δελ έρεη αθφκα ηθαλνπνηεζεί, δειαδή ην δηαζέζηκν απφζεκα κεηψλεηαη ζε πνζφηεηα ίζε κε ηνλ αξηζκφ ησλ πξντφλησλ γηα ηα νπνία εθθξεκεί αθφκε ε παξάδνζε ηνπο απφ ηελ επηρείξεζε ζηνπο πειάηεο ηεο. Γειαδή: Καζαξό απόζεκα= Γηαζέζηκν απφζεκα (on-hand inventory) - Καζπζηεξνχκελν (backorders) Ζ ηηκή ηνπ θαζαξνχ απνζέκαηνο κπνξεί λα είλαη θαη κηθξφηεξε ηνπ κεδελφο. Σν ζπλνιηθφ απφζεκα (inventory position) είλαη ην άζξνηζκα ηνπ θαζαξνχ απνζέκαηνο ηεο επηρείξεζεο θαη ηεο πνζφηεηαο πνπ έρεη παξαγγειζεί, αιιά δελ έρεη παξαιεηθζεί αθφκα, κείνλ ηελ πνζφηεηα πνπ είλαη δεζκεπκέλε γηα δηάθνξνπο ιφγνπο θαη γηα απηφ δελ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί άκεζα. Γειαδή: πλνιηθό απόζεκα = Καζαξφ απφζεκα (net stock) + Τπφ παξαγγειία (on order) - Γεζκεπκέλν απφζεκα (commited) Σν ζπλνιηθφ απφζεκα απνηειεί ζεκαληηθφ κέγεζνο γηα ηελ δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ, γηαηί βάζεη απηήο ηεο ηηκήο ιακβάλνληαη νη απνθάζεηο ζρεηηθά κε ηελ αλαπιήξσζε ηνπ απνζέκαηνο. To απφζεκα αζθαιείαο (safety stock) νξίδεηαη σο ε κέζε ηηκή ηνπ θαζαξνχ απνζέκαηνο ηε ζηηγκή παξαιαβήο ηεο πνζφηεηαο παξαγγειίαο. Γειαδή αλ κηα επηρείξεζε πξνγξακκαηίδεη ηηο παξαιαβέο ηεο έηζη ψζηε ε πνζφηεηα παξαγγειίαο λα θηάλεη ηελ ζηηγκή πνπ ε αλακελφκελε ηηκή ηνπ απνζέκαηνο κεδελίδεηαη, ην απφζεκα αζθαιείαο ζα είλαη ίζν κε κεδέλ (Εεθφπνπινο, 2011). Απόζεκα αζθαιείαο = κέζν ειάρηζην θαζαξφ απφζεκα

70 64 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks πζηήκαηα ζηαζεξήο πεξηόδνπ παξαγγειίαο-ζύζηεκα (R,S) ηελ ζπγθεθξηκέλε εξγαζία ζα αζρνιεζνχκε κε ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο απνζεκάησλ ζηαζεξήο πεξηφδνπ παξαγγειίαο κε ζηνραζηηθή δήηεζε. Γηα απηφ ην ιφγν θξίλεηαη ζθφπηκν λα αλαιπζνχλ εθηελέζηεξα ηα ζπζηήκαηα απηά θαη ζπγθεθξηκέλα ην ζχζηεκα (R,S), ην νπνίν ρξεζηκνπνηήζεθε ζηελ παξνχζα εξγαζία γηα ηελ δηαρείξηζε ησλ απνζεκάησλ ηνπ θαηαζηήκαηνο. ηα ζπζηήκαηα απηά, φπσο γίλεηαη αληηιεπηφ απφ ηνλ ηίηιν ηνπο, ε πεξίνδνο παξαγγειίαο (ην ρξνληθφ δηάζηεκα κεηαμχ ηεο ηνπνζέηεζεο δχν δηανρηθψλ παξαγγειηψλ) δηαηεξείηαη ζηαζεξή, ελψ ε πνζφηεηα παξαγγειίαο απμνκεηψλεηαη αλάινγα κε ηε δήηεζε. Ζ επηζεψξεζε απηψλ ησλ ζπζηεκάησλ γίλεηαη κε ζηαζεξφ ξπζκφ θαη θάζε θνξά δίλεηαη ε εληνιή παξαγγειίαο ηφζεο πνζφηεηαο κέρξη αλαπιήξσζεο ησλ απνζεκάησλ σο έλα πξνθαζνξηζκέλν επίπεδν. Ζ ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θφζηνπο δηαρείξηζεο απνζεκάησλ επηηπγράλεηαη κε ηνλ θαηάιιειν πξνζδηνξηζκφ ηεο ζηαζεξήο πεξηφδνπ θαη ηεο κέγηζηεο πξνθαζνξηζκέλεο πνζφηεηαο απνζέκαηνο. Αλαιπηηθφηεξα, παξακέλνληαο πάληα ζε ζπζηήκαηα φπνπ ππάξρεη αβεβαηφηεηα ηεο δήηεζεο, ην απφζεκα πνπ παξαγγέιλεηαη θάζε ρξνληθή πεξίνδν είλαη ηφζν φζν ρξεηάδεηαη, ψζηε λα ζπκπιεξσζεί ε απαηηνχκελε πνζφηεηα S. Οη παξαγγειίεο ηνπνζεηνχληαη ηηο ρξνληθέο ζηηγκέο t = k*r ( k αθέξαηνο αξηζκφο θαη R ε πεξίνδνο επηζεψξεζεο ή Review period), ελψ παξαιακβάλνληαη ηηο ρξνληθέο ζηηγκέο t = k*r + L, φπνπ L είλαη ν ρξφλνο ηθαλνπνίεζεο παξαγγειίαο (replenishment lead time). Τπνζέηνληαο φηη ην lead time είλαη κηθξφηεξν απφ ηελ πεξίνδν επηζεψξεζεο, δειαδή L < R, κηα παξαγγειία πνπ έρεη ηνπνζεηεζεί ζηελ πεξίνδν επηζεψξεζεο R ζα παξαιεθζεί πξηλ απφ ηελ επφκελε πεξίνδν επηζεψξεζεο (R+1). χκθσλα κε ηνπο Anderson et al., (2008) ζε απηήλ ηελ πεξίπησζε ε πνζφηεηα παξαγγειίαο ζε θάζε πεξίνδν επηζεψξεζεο ηζνχηαη κε: Q = S OH (Σχέση 5.1) Όπνπ: Q = πνζφηεηα παξαγγειίαο S = κέγηζην ζπλνιηθφ απφζεκα κεηά ηελ παξαγγειία OH = δηαζέζηκν απφζεκα ηε ζηηγκή ηεο επηζεψξεζεο Δπεηδή ε δήηεζε είλαη ζηνραζηηθή, ην δηαζέζηκν απφζεκα ηε ζηηγκή ηεο επηζεψξεζεο, OH, ζα πνηθίιεη. Δπνκέλσο, ε πνζφηεηα παξαγγειίαο πξέπεη λα είλαη ηθαλή θάζε θνξά λα επαλαθέξεη ηελ ζηάζκε ηνπ απνζέκαηνο ζην order ή replenishment level S, ην νπνίν κπνξεί λα είλαη δηαθνξεηηθφ αλά πεξίνδν. Σν παξαθάησ ζρήκα 5.1 απνηειεί έλα ηππηθφ δηάγξακκα ηεο πνιηηηθήο αλαπιήξσζεο απνζέκαηνο (R,S). Ο ρξφλνο πνπ κεζνιαβεί αλάκεζα ζε δχν πεξηφδνπο επηζεψξεζεο, νλνκάδεηαη πεξίνδνο επηζεψξεζεο θαη είλαη πξνθαζνξηζκέλνο θαη ζηαζεξφο. Ζ πνζφηεηα παξαγγειίαο Q είλαη δηαθνξεηηθή ζηηο δχν πεξηφδνπο επηζεψξεζεο θαη ππνινγίδεηαη απφ ηε ρέζε 5.1. Σέινο, φπσο ζε φια ηα κνληέια κε ζηνραζηηθή δήηεζε, κηα πεξίνδνο κε αζπλήζηζηα

71 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 65 πςειέο ηηκέο ηεο δήηεζεο πνπ παξαηεξείηαη ζην ζρήκα κεηά ηελ ηνπνζέηεζε ηεο παξαγγειίαο B, έρεη σο απνηέιεζκα ηελ εκθάληζε πεξηζηαζηαθήο έιιεηςεο ή stock-out. ρήκα 5.1: Πνιηηηθή αλαπιήξσζεο απνζέκαηνο (R,S) ζε ζηαζεξά δηαζηήκαηα Ζ δήηεζε φπσο αλαθέξζεθε είλαη ζηνραζηηθή, επνκέλσο κνληεινπνηείηαη κε κηα θαηαλνκή πηζαλνηήησλ. Αλ ζεσξεζεί φηη αθνινπζεί ηελ θαλνληθή θαηαλνκή κε κέζε ηηκή μ θαη ηππηθή απφθιηζε σ, γηα λα ππνινγίζνπκε ηελ πξνθαζνξηζκέλε πνζφηεηα S (order ή replenishment level), πνπ πξέπεη λα ζπκπιεξψλεηαη θάζε πεξίνδν, βξίζθνπκε κέζσ ηεο επφκελεο ζρέζεο ηελ πηζαλφηεηα λα ππάξρεη έιιεηςε απνζεκάησλ ίζε κε α θαηά ηελ πεξίνδν (R+L), δειαδή ηελ πεξίνδν πνπ απνηειεί ην άζξνηζκα ηεο πεξηφδνπ αλαπαξαγγειίαο ή επηζεψξεζεο R θαη ηνπ lead time L. S = μ*(r+l) + Zα*σ* (Σχέση 5.2) φπνπ κ θαη ζ είλαη ε κέζε δήηεζε θαη ηελ ηππηθή απφθιηζε ηεο δήηεζεο θαηά ηελ πεξίνδν (R+L), αληίζηνηρα, ελψ κε Εα ζπκβνιίδεηαη ν αξηζκφο ησλ ηππηθψλ απνθιίζεσλ γηα ζπγθεθξηκέλε ηηκή ηεο δήηεζεοπηζαλφηεηα. Με ηελ βνήζεηα ηνπ πίλαθα ηεο θαλνληθήο αηαλνκήοθαηαλνκήο ππνινγίδνπκε ππνινγίδνπκε απηή ηελ πνζφηεηα α ζχκθσλα κε ηνλ ηχπν Φ(z) = α. Ζ θξίζηκε ηπραία κεηαβιεηή ηνπ ζπζηήκαηνο (R,S) είλαη ε δήηεζε ζηνλ ρξφλν R+L (πεξίνδνο πνπ απνηειεί ην άζξνηζκα ηεο πεξηφδνπ αλαπαξαγγειίαο ή επηζεψξεζεο R θαη ηνπ lead time L). Κάπνηα άιια ραξαθηεξηζηηθά κεγέζε ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη ην κέζν εηήζην δηαηεξνχκελν απφζεκα θαη ην

72 66 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks απφζεκα αζθαιείαο. Σν κέζν εηήζην δηαηεξνχκελν απφζεκα θαη ην απφζεκα αζθαιείαο (Safety Stock - SS) κπνξνχλ λα πξνζδηνξηζηνχλ απφ ηηο παξαθάησ ζρέζεηο: Δ(OH(t)) = S μ*r - (Σχέση 5.3) SS = S μ*(r+l) (Σχέση 5.4) 5.5 Κξηηήξηα επηινγήο ηνπ ζπζηήκαηνο αλαπιήξσζεο απνζέκαηνο (R,S) ηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο δελ ήηαλ δπλαηφλ λα πνζνηηθνπνηεζνχλ θαη ζηε ζπλέρεηα λα κειεηεζνχλ ηα ζηνηρεία θφζηνπο ηνπ πξνβιήκαηνο. Ο ιφγνο είλαη φηη ην κφλν ζηνηρείν θφζηνπο πνπ είλαη δηαζέζηκν ζηελ επηρείξεζε είλαη ην θφζηνο απφθηεζεο. Σν θφζηνο παξαγγειίαο πξνθχπηεη κε έλαλ απιφ ηξφπν γηα ηελ επηρείξεζε, αιιά κε έλαλ άθξσο ζχλζεην ηξφπν γηα ηελ δηθή καο κνληεινπνίεζε. Όπσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ ζην θφζηνο παξαγγειίαο πεξηιακβάλνληαη θαη ηα έμνδα κεηαθνξάο φπνπ καδί κε ηα δηαρεηξηζηηθά θαη δηνηθεηηθά έμνδα απνηεινχλ ην ζηαζεξφ θφζηνο παξαγγειίαο. Σν θαηάζηεκα, ην νπνίν απνηέιεζε ηελ βάζε γηα ηελ κειέηε είλαη θαηάζηεκα γλσζηήο αιπζίδαο coffee bars, ζηελ Διιάδα ηδηνθηήηεο είλαη ν θ. Μαξηλφπνπινο. ηνλ φκηιν επηρεηξήζεσλ Μαξηλφπνπινπ αλήθεη θαη ε εηαηξεία ΦΑΜΑΡ, ε νπνία έρεη αλαιάβεη ηελ κεηαθνξά ησλ απνζεκάησλ ζηα θαηαζηήκαηα Starbucks ζε φιε ηελ Διιάδα. Δδψ έγθεηηαη ην πξφβιεκα θαζψο ε εηαηξεία ΦΑΜΑΡ γηα ηηο ππεξεζίεο ηηο πιεξψλεηαη βάζεη ελφο ζπκθσλεκέλνπ αιγφξηζκνπ, ν νπνίνο ιακβάλεη ππφςε ηηο εηήζηεο πσιήζεηο, ηα ιεηηνπξγηθά έμνδα ηνπ θαηαζηήκαηνο, ηνλ πξνυπνινγηζκφ θαη ηνπο ζηφρνπο ηνπ θάζε θαηαζηήκαηνο. Απφ φηη γίλεηαη αληηιεπηφ δελ είκαζηε ζε ζέζε λα γλσξίδνπκε ηνλ ζπγθεθξηκέλν αιγφξηζκν. Δπηπιένλ, φζνλ αλαθνξά ην θφζηνο δηαηήξεζεο δελ ππάξρνπλ ζπγθεθξηκέλα ζηνηρεία, ελψ δελ γίλεηαη κηα ρνληξηθή εθηίκεζε βάζεη ελφο ζπγθεθξηκέλνπ πνζνζηνχ επί ηεο κνλαδηαίαο αμίαο ηνπ απνζέκαηνο φπσο ζπλεζίδεηαη ζε άιιεο επηρεηξήζεηο. Σέινο, γηα ην θφζηνο έιιεηςεο, ην νπνίν απφ ηε θχζε ηνπ είλαη πνιχ δχζθνιν λα πνζνηηθνπνηεζεί γηα κηα επηρείξεζε, ιφγσ ηεο πνιππιεπξηθφηεηαο ηνπ, δελ ππάξρνπλ ζηνηρεία ζηελ επηρείξεζε. Όζνλ αλαθνξά ηηο νηθνγέλεηεο πξντφλησλ πνπ επηιέρζεθαλ λα κειεηεζνχλ πξαθηηθά δελ εκθαλίδεηαη έιιεηςε απφ ηελ άπνςε ηνπ loss of goodwill cost, φπσο αλαθέξζεθε θαη παξαπάλσ, θαζψο αλ ν πειάηεο ζπλαληήζεη έιιεηςε ζε έλα ζπγθεθξηκέλν πξντφλ ηεο νηθνγέλεηαο, πνιχ εχθνια ζα επηιέμεη θάπνην παξαπιήζην πξντφλ ηεο ηδίαο νηθνγέλεηαο. Γηα παξάδεηγκα αλ ζπλαληήζεη έιιεηςε ζην mocha frappuccino, ζπλήζσο ζα επηιέμεη θάπνην άιιν πξντφλ ηεο ηδίαο νηθνγέλεηαο π.ρ. caramel frappuccino. Δπνκέλσο, πξνρσξνχκε ζηελ εξγαζία ρσξίο λα πνζνηηθνπνηήζνπκε θαη γεληθά ρσξίο λα ιάβνπκε ππφςε ηα ζηνηρεία θφζηνπο ησλ απνζεκάησλ. Σν ζχζηεκα δηαρείξηζεο απνζεκάησλ πνπ επηιέρζεθε είλαη απηφ ηεο πεξηνδηθήο επηζεψξεζεο ή ζχζηεκα ζηαζεξήο πεξηφδνπ παξαγγειίαο θαη ζπγθεθξηκέλα ε πνιηηηθή αλαπιήξσζεο (R,S). Γεληθά ην θαηάζηεκα αθνινπζεί ηελ πεξηνδηθή επηζεψξεζε γηα ηελ παξαθνινχζεζε ησλ απνζεκάησλ ηνπ. Ζ πεξίνδνο επηζεψξεζεο είλαη κηα εβδνκάδα (R= 1 εβδνκάδα) φπσο επίζεο θαη ην lead time ηνπ θαηαζηήκαηνο είλαη κηα εβδνκάδα (L= 1 εβδνκάδα).

73 5.6 Πξνηεηλόκελα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο απνζεκάησλ Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 67 Έρνληαο ζηε δηάζεζε καο απφ ην πξνεγνχκελν θεθάιαην ηηο πξνβιέςεηο γηα ηελ δήηεζε ηεο θάζε νηθνγέλεηαο πξντφλησλ γηα ηηο επνρέο ηεο πεξηφδνπ θη έρνληαο επηιέμεη σο ζχζηεκα αλαπιήξσζεο απνζεκάησλ ην ζχζηεκα πεξηνδηθήο επηζεψξεζεο (R,S), κε δεδνκέλν R = 1 εβδνκάδα, ζα κειεηήζνπκε ηελ θάζε νηθνγέλεηα μερσξηζηά. Μέζα απφ απηή ηελ κειέηε ζα πξνθχςεη ην ζχζηεκα αλαπιήξσζεο γηα ηα επηκέξνπο απνζέκαηα ηεο θάζε νηθνγέλεηαο πξντφλησλ. Blended coffee Έρνπκε απφ ηνλ πίλαθα 4.7 ηηο πξνβιέςεηο ηεο δήηεζεο γηα ηηο επνρέο ηεο πεξηφδνπ Δπηπιένλ θάλνληαο ρξήζε ηνπ παξαθάησ ηχπνπ: πξνθχπηεη φηη ε εθηίκεζε ηεο ηππηθήο απφθιηζεο ηζνχηαη κε ηελ ηεηξαγσληθή ξίδα ηνπ MSE (Μέζνπ ηεηξαγσληθνχ ζθάικαηνο), δειαδή. Έπεηηα ππνινγίδνπκε ρξεζηκνπνηψληαο ηα δεδνκέλα ηεο απνεπνρηθνπνηεκέλεο δήηεζεο κηα κέζε ηηκή ηεο δήηεζεο κ. Έρνληαο ηελ εθηίκεζε ηεο ηππηθήο απφθιηζεο θαη ηε κέζε ηηκή ηεο δήηεζεο, ππνινγίδνπκε ηνλ ζπληειεζηή κεηαβιεηφηεηαο, ν νπνίνο ζεσξνχκε φηη παξακέλεη ίδηνο γηα θάζε επνρή. Δπνκέλσο ηψξα έρνληαο ηνλ ζπληειεζηή κεηαβιεηφηεηαο γηα θάζε επνρή θαη ηελ πξφβιεςεκέζε ηηκή ηεο δήηεζεο, ρξεζηκνπνηψληαο ηνλ παξαπάλσ ηχπν ππνινγίδνπκε ηελ εθηίκεζε ηεο ηππηθήο απφθιηζεο γηα θάζε επνρή. Απφ ηελ ηππηθή απφθιηζε γηα θάζε επνρή ζα πξνθχςεη ε εβδνκαδηαία ηππηθή απφθιηζε σο εμήο:, φπνπ Ν είλαη ην πιήζνο ησλ εβδνκάδσλ ηεο θάζε επνρήο. Γηα ηελ νηθνγέλεηα Blended coffee έρνπκε ηνλ πίλαθα 5.1. Πίνακασ 5.1: Τπολογιςμόσ τθσ εβδομαδιαίασ τυπικισ απόκλιςθσ μζςω των προβλζψεων για τθν οικογζνεια Blended coffee Εποχι I t+l Ανακεωρθμζνο I t+l F N ς w Ιοφλ.-Αφγ. 1,2297 1, , , ,387 επτεμ.-οκτϊβ. 1,9582 1, , , ,392 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 0,6635 0, , ,054 82,795 Χρις/να-Πρωτ/νια 0,0747 0, , ,994 16,966 Ιαν.-Φεβρ. 0,6768 0, , ,218 74,677 Μάρτιοσ 0,6439 0, , ,152 97,576 Πάςχα 0,1970 0, , ,932 40,964 Απρίλιοσ 0,8623 0, , , ,898 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 2,7131 2, , , ,591 Άκροιςμα 9,0192 Δείκτθσ 0,9978

74 68 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Οξίδνπκε επίπεδν εμππεξέηεζεο 95%, δειαδή απφ ηνλ πίλαθα ηεο θαλνληθήο θαηαλνκήο βξίζθνπκε, αθνχ α = 0,05 ( = 1-0,95 ). Υξεζηκνπνηψληαο ηηο ζρέζεηο 5.2 θαη 5.4 πξνθχπηνπλ νη ηηκέο πνπ παξνπζηάδνληαη ζηνλ πίλαθα 5.2. Πίνακασ 5.2: Ολοκλθρωμζνθ ανάλυςθ για τθν οικογζνεια Blended coffee ΕΠΟΧΘ ς w SS S N Ιοφλ.-Αφγ. 2031,64 507, , , , , ,9548 επτεμ.-οκτϊβ. 3151,34 700, , , , , ,1492 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 1039,36 296, , , , , ,4795 Χρις/να-Πρωτ/νια 113,84 113, , , , , ,92245 Ιαν.-Φεβρ. 1002,18 250, , , , , ,2721 Μάρτιοσ 925,95 462, , , , , ,4866 Πάςχα 274,87 274, , , , , ,4368 Απρίλιοσ 1166,13 777, , , , , ,7111 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 3552,74 789, , , , , ,7487 ηνλ πίλαθα 5.2 παξνπζηάδνληαη επίζεο θαη ε κέζε ηηκή θαη ε ηππηθή απφθιηζε ηεο δήηεζεο ζηελ πεξίνδν L+R. Απφ ηελ ζρέζε 5.2 πξνθχπηεη ην κέγηζην ζπλνιηθφ απφζεκα, S, θάζε επνρήο θαη απφ ηελ ζρέζε 5.4 πξνθχπηεη ην απφζεκα αζθαιείαο, SS, θάζε επνρήο. Απφ ηελ νηθνγέλεηα Blended coffee ζα κειεηεζνχλ δχν θσδηθνί απνζέκαηνο (SKUs), ην frappuccino base syrup 2lt θαη ην frappuccino roast coffee base. Σν πξψην SKU είλαη ην syrup πνπ είλαη ε βάζε γηα φια ηα ξνθήκαηα coffee frappuccino θαη ην δεχηεξν SKU είλαη ην κίγκα θαθέ πνπ επίζεο βξίζθεηαη ζε φια ξνθήκαηα coffee frappuccino. Σα ραξαθηεξηζηηθά δήηεζεο ησλ παξαπάλσ SKUs ζα πξνθχςνπλ απφ ηελ νηθνγέλεηα Blended coffee βάζεη θάπνησλ παξαδνρψλ. Σν frappuccino base syrup 2lt ρξεζηκνπνηείηαη κε έλα δνζνκεηξεηή, ν δνζνκεηξεηήο απηφο νλνκάδεηαη pump. Αλάινγα κε ην κέγεζνο ηνπ ξνθήκαηνο (ζηα Starbucks ππάξρνπλ 3 κεγέζε, κηθξφ, κεζαίν θαη κεγάιν) εηζάγνληαη 2, 3 θαη 4 pumps syrup. Σν κέγεζνο πνπ ζπλαληάηαη ζπρλφηεξα είλαη ην κεζαίν, ε δήηεζε ηνπ νπνίνπ αληηζηνηρεί πεξίπνπ ζην 60% ηεο ζπλνιηθήο δήηεζεο ηνπ πξντφληνο, ελψ ηα άιια δχν κεγέζε κνηξάδνληαη ην ππφινηπν 40%. Ζ παξαδνρή πνπ έγηλε ζην ζπγθεθξηκέλν SKU, πξνθεηκέλνπ λα απινπνηεζνχλ νη ππνινγηζκνί, είλαη φηη ζεσξνχκε φηη ππάξρεη κφλν ην κεζαίν κέγεζνο, δειαδή θάζε ξφθεκα πεξηιακβάλεη 3 pumps syrup. To 1 pump = 22ml, άξα 3 pumps = 66ml, θάζε κπνπθάιη syrup είλαη 2lt (= 2000 ml) άξα 2000ml / 66ml = 30 ξνθήκαηα. Δπνκέλσο θάζε κπνπθάιη frappuccino base syrup θηάλεη γηα 30 ξνθήκαηα. Αληίζηνηρα γηα ην frappuccino roast coffee base, γηα ην νπνίν ρξεζηκνπνηείηαη επίζεο ην pump, αθνινπζψληαο ην ίδην ζθεπηηθφ κε ην syrup ζεσξνχκε φηη ππάξρεη κφλν ην κεζαίν κέγεζνο, δειαδή θάζε ξφθεκα πεξηιακβάλεη 3 pumps coffee base. To 1 pump = 13ml, άξα 3 pumps = 39ml, θάζε ζαθνπιάθη coffee base δεκηνπξγεί 1lt (= 1000 ml) κίγκα θαθέ άξα 1000ml / 39ml = 26 ξνθήκαηα. Δπνκέλσο θάζε ζαθνπιάθη frappuccino coffee base είλαη αξθεηφ γηα ηελ παξαζθεπή 26 ξνθεκάησλ.

75 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 69 Παξαθάησ αθνινπζνχλ νη πίλαθεο γηα ηα 2 SKUs, ην frappuccino base syrup βξίζθεηαη ζε θνπηί πνπ πεξηέρεη 4 κπνπθάιηα ησλ 2lt θαη ην frappuccino coffee base έξρεηαη ζην θαηάζηεκα επίζεο ζε θνπηί, ην νπνίν πεξηέρεη 10 ζαθνπιάθηα. Σν κέγεζνο ησλ ηξηψλ παξακέηξσλ (, SS θαη S) απεηθνλίδεηαη ηφζν ζε ζπζθεπαζίεο φζν θαη ζε θνπηηά. Πίνακασ 5.3: Ανάλυςθ για το SKU- Frappuccino base syrup 2lt ΕΠΟΧΘ SS S ςυςκευαςία κουτί ςυςκευαςία κουτί ςυςκευαςία κουτί Ιοφλ.-Αφγ. 8,47 2,12 11,70 2, ,16 επτεμ.-οκτϊβ. 11,67 2,92 17,12 4, ,11 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 4,95 1,24 6,40 1, ,07 Χρις/να-Πρωτ/νια 1,90 0,47 1,31 0,33 5 1,28 Ιαν.-Φεβρ. 4,18 1,04 5,77 1, ,53 Μάρτιοσ 7,72 1,93 7,54 1, ,74 Πάςχα 4,58 1,15 3,17 0, ,08 Απρίλιοσ 12,96 3,24 10,97 2, ,22 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 13,16 3,29 19,30 4, ,40 Πίνακασ 5.4: Ανάλυςθ για το SKU - Frappuccino roast coffee base ΕΠΟΧΘ SS S ςυςκευαςία κουτί ςυςκευαςία κουτί ςυςκευαςία κουτί Ιοφλ.-Αφγ. 9,77 0,98 13,50 1, ,30 επτεμ.-οκτϊβ. 13,47 1,35 19,75 1, ,67 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 5,71 0,57 7,39 0, ,88 Χρις/να-Πρωτ/νια 2,19 0,22 1,51 0,15 6 0,59 Ιαν.-Φεβρ. 4,82 0,48 6,66 0, ,63 Μάρτιοσ 8,90 0,89 8,70 0, ,65 Πάςχα 5,29 0,53 3,65 0, ,42 Απρίλιοσ 14,95 1,50 12,66 1, ,26 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 15,18 1,52 22,26 2, ,26 ηνπο πίλαθεο 5.3 θαη 5.4 παξνπζηάδνληαη αλά επνρή ηφζν ην κέγηζην ζπλνιηθφ απφζεκα, S, φζν θαη ην απφζεκα αζθαιείαο, SS, έρνπλ θαζνξηζηεί πιήξσο νη παξάκεηξνη ησλ ζπζηεκάησλ πεξηνδηθήο επηζεψξεζεο απνζέκαηνο (R,S) γηα ηνπο θσδηθνχο frappuccino syrup base θαη frappuccino roast coffee base. Θα αθνινπζήζνπκε ηελ ίδηα κεζνδνινγία θαη γηα ηηο ππφινηπεο νηθνγέλεηεο πξνηφλησλ, έηζη ψζηε λα πξνθχςνπλ νη πνιηηηθέο αλαπιήξσζεο απνζέκαηνο (R,S) θαη γηα ηα ππφινηπα SKUs.

76 70 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Blended cream Απφ ηελ νηθνγέλεηα Blended cream ζα κειεηεζεί ν θσδηθφο Frappuccino cream base syrup 2lt, ν ζπγθεθξηκέλνο θσδηθφο είλαη ν αληίζηνηρνο ηνπ Frappuccino base syrup 2lt, πνπ κειεηήζεθε πξνεγνπκέλσο, αιιά γηα ηα blended cream frappuccino. Αθνινπζψληαο ηελ ίδηα κεζνδνινγία φπσο θαη πξνεγνπκέλσο γηα ηελ εθηίκεζε ηεο ηππηθήο απφθιηζεο θαη ηνπ ζπληειεζηή κεηαβιεηφηεηαο πξνθχπηεη ν πίλαθαο 5.5. Γηαηεξψληαο ζηαζεξφ ην επίπεδν εμππεξέηεζεο ζην 95% δειαδή θαη ρξεζηκνπνηψληαο θαη πάιη ηηο ζρέζεηο 5.2 θαη 5.4 πξνθχπηνπλ νη ηηκέο πνπ παξνπζηάδνληαη ζην πίλαθα 5.6. Πίνακασ 5.5: Τπολογιςμόσ τθσ εβδομαδιαίασ τυπικισ απόκλιςθσ μζςω των προβλζψεων για τθν οικογζνεια Blended cream Εποχζσ It Ανακεωρθμζνο I t+l F N ς w Ιοφλ.-Αφγ. 1,1538 1, , ,466 18,903 επτεμ.-οκτϊβ. 1,6664 1, , ,635 24,878 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 0,6507 0, , ,136 10,635 Χρις/να-Πρωτ/νια 0,0567 0, ,95 2 2,365 1,672 Ιαν.-Φεβρ. 0,6032 0, , ,214 8,561 Μάρτιοσ 0,6929 0, , ,744 13,372 Πάςχα 0,1527 0, ,73 2 5,659 4,001 Απρίλιοσ 0,8120 0, , ,825 16,642 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 2,4030 2, , ,585 27,195 Άκροιςμα 8,1915 Δείκτθσ 1, Πίνακασ 5.6: Ολοκλθρωμζνθ ανάλυςθ για τθν οικογζνεια Blended cream ΕΠΟΧΘ ς w SS S N Ιοφλ.-Αφγ. 450,93 112, , , , , ,36655 επτεμ.-οκτϊβ. 629,47 139, , , , , ,94129 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 237,30 67, , , , , ,90038 Χρις/να-Πρωτ/νια 19,95 19, , , , , , Ιαν.-Φεβρ. 204,22 51, , , , , ,52763 Μάρτιοσ 225,56 112, , , , , ,38881 Πάςχα 47,73 47, , , , , ,86376 Απρίλιοσ 243,11 162, , , , , ,03563 Ιοφλ.-Αφγ. 688,09 152, , , , , ,45437 Αθνινπζψληαο ην ίδην ζθεπηηθφ γηα ηελ παξαδνρή, φπσο θαη ζην frappuccino syrup base 2lt, θαηαιήγνπκε ζην φηη θάζε κπνπθάιη frappuccino cream base syrup 2lt είλαη αξθεηφ γηα ηελ παξαζθεπή 30 ξνθεκάησλ. Αθνινπζεί ν πίλαθαο 5.7 γηα ην SKU-frappuccino cream base syrup 2lt, ην νπνίν επίζεο βξίζθεηαη ζε θηβψηην πνπ πεξηέρεη 4 κπνπθάιηα ησλ 2lt.

77 Πίνακασ 5.7: Ανάλυςθ για το SKU, Frappuccino cream base syrup 2lt Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 71 ΕΠΟΧΘ SS S Ιοφλ.-Αφγ. 0,47 0,37 1,30 επτεμ.-οκτϊβ. 0,58 0,48 1,65 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 0,28 0,21 0,77 Χρις/να-Πρωτ/νια 0,08 0,03 0,20 Ιαν.-Φεβρ. 0,21 0,17 0,59 Μάρτιοσ 0,47 0,26 1,20 Πάςχα 0,20 0,08 0,48 Απρίλιοσ 0,68 0,32 1,67 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 0,64 0,53 1,80 ηνλ πίλαθα 5.7 παξνπζηάδεηαη αλά επνρή ηφζν ην κέγηζην ζπλνιηθφ απφζεκα, S, φζν θαη ην απφζεκα αζθαιείαο, SS, γηα ηνλ θσδηθφ frappuccino cream base syrup 2lt. Όπσο παξαηεξείηαη απφ ηνλ πίλαθα ζηηο πεξηζζφηεξεο επνρέο ην S είλαη κηθξφηεξν ηεο κνλάδαο (S<1), ε ειάρηζηε παξαγγειία είλαη 1 θνπηί. Δπνκέλσο απηφο πνπ ζα θιεζεί λα βάιεη ηελ παξαγγειία έξρεηαη πνιχ ζπρλά ζε δίιεκα λα βάιεη παξαγγειία ή φρη. Σν ζπγθεθξηκέλν δίιεκα ζα αλαιπζεί ζην επφκελν θεθάιαην. Brewed coffee Απφ ηελ ζπγθεθξηκέλε νηθνγέλεηα πξνηφλησλ, ε νπνία πεξηιακβάλεη ηνλ θαθέ θίιηξνπ πνπ ζεξβίξεηαη ζην θαηάζηεκα ζα κειεηεζεί ν θσδηθφο Verona-brewed coffee 1kg. ηνλ πίλαθα 5.8 βξίζθεηαη ν ππνινγηζκφο ηεο εβδνκαδηαίαο ηππηθήο απφθιηζεο, ν νπνίνο πξνθχπηεη φπσο θαη ζηηο παξαπάλσ νηθνγέλεηεο κε ηελ βνήζεηα ηνπ MSE (Μέζνπ ηεηξαγσληθνχ ζθάικαηνο) θαη κέζσ ησλ πξνβιέςεσλ πνπ έγηλαλ αλα επνρή γηα ηελ πεξίνδν Πίνακασ 5.8: Τπολογιςμόσ τθσ εβδομαδιαίασ τυπικισ απόκλιςθσ μζςω των προβλζψεων για τθν οικογζνεια Brewed coffee Εποχζσ It F N ς w Ιοφλ.-Αφγ. 0, , , ,9558 επτεμ.-οκτϊβ. 1, , , ,3129 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 1, , , ,9959 Χρις/να-Πρωτ/νια 0, , , ,8416 Ιαν.-Φεβρ. 1, , , ,6707 Μάρτιοσ 0, , , ,22157 Πάςχα 0, , , ,22877 Απρίλιοσ 0, , , ,71483 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 0, , , ,54194

78 72 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks ηε ζπλέρεηα ν πίλαθαο 5.9, ζηνλ νπνίν απεηθνλίδεηαη ε νινθιεξσκέλε αλάιπζε γηα ηελ νηθνγέλεηα Brewed coffee, ρξεζηκνπνηψληαο θαη πάιη ηνπο ηχπνπο πνπ καο δίλνπλ ην S θαη ην SS. Πίνακασ 5.9: Ολοκλθρωμζνθ ανάλυςθ για τθν οικογζνεια Brewed coffee ΕΠΟΧΘ ς w SS S N Ιοφλ.-Αφγ. 760,12 190,030 37,956 53,678 88, , ,01498 επτεμ.-οκτϊβ. 2130,77 473, , , , , ,7524 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 2285,35 652, , , , , ,4789 Χρις/να-Πρωτ/νια 358,89 358,890 35,842 50,688 83, , ,445 Ιαν.-Φεβρ. 2256,39 564, , , , , ,0492 Μάρτιοσ 1150,17 575,083 81, , , , ,5414 Πάςχα 332,73 332,727 33,229 46,993 77, , ,3636 Απρίλιοσ 707,79 471,863 57,715 81, , , ,9314 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 1222,26 271,614 57,542 81, , , ,807 Όπσο θαη ζηηο ππφινηπεο νηθνγέλεηεο έηζη θαη ζην Brewed coffee έγηλε κηα παξαδνρή γηα ηελ απινπνίεζε ησλ ππνινγηζκψλ. Ζ ζπζθεπαζία ηνπ 1kg ρσξίδεηαη ζε 4 κεξίδεο ησλ 250gr, ε θάζε κεξίδα βγάδεη 4lt θαθέ. Ο θαθέο θίιηξνπ φπσο θαη ηα ππφινηπα ξνθήκαηα ζεξβίξεηαη ζε 3 κεγέζε. Όζνλ αλαθνξά ηνλ θαθέ θίιηξνπ ην κέγεζνο πνπ ζπλαληάηαη ζπλήζσο είλαη ην κηθξφ, επνκέλσο ε παξαδνρή είλαη φηη φια ηα ξνθήκαηα είλαη ζην κηθξφ κέγεζνο. Σν κηθξφ κέγεζνο έρεη πεξηεθηηθφηεηα 330ml, δηαηξψληαο ινηπφλ 4000ml / 330ml = 12 ξνθήκαηα. Έρνπκε δειαδή 12 ξνθήκαηα κε 250gr θαθέ, νπφηε ζηελ ζπζθεπαζία ηνπ 1kg έρνπκε 48 ξνθήκαηα. Ο θσδηθφο Verona-brewed coffee 1kg κπνξεί λα παξαγγειζεί θη έξρεηαη ζην θαηάζηεκα ζε θνπηί, θάζε θνπηί πεξηιακβάλεη 12 ζπζθεπαζίεο ηνπ 1kg. ηνλ παξαθάησ πίλαθα απεηθνλίδεηαη ε αλάιπζε ηνπ θσδηθνχ Verona-brewed coffee 1kg. Πίνακασ 5.10: Ανάλυςθ για το SKU, Verona-brewed coffee 1kg (οι αρικμοί αναφζρονται ςε κουτί που περιζχει 12 ςυςκευαςίεσ) ΕΠΟΧΘ SS S Ιοφλ.-Αφγ. 0,16 0,15 0,48 επτεμ.-οκτϊβ. 0,41 0,40 1,23 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 0,57 0,49 1,62 Χρις/να-Πρωτ/νια 0,31 0,14 0,77 Ιαν.-Φεβρ. 0,49 0,45 1,43 Μάρτιοσ 0,50 0,33 1,33 Πάςχα 0,29 0,13 0,71 Απρίλιοσ 0,41 0,23 1,05 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 0,24 0,23 0,70

79 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 73 ηνλ πίλαθα 5.10 παξνπζηάδεηαη αλά επνρή ηφζν ην κέγηζην ζπλνιηθφ απφζεκα, S, φζν θαη ην απφζεκα αζθαιείαο, SS, έρνπλ θαζνξηζηεί πιήξσο νη παξάκεηξνη ηνπ ζπζηήκαηνο πεξηνδηθήο επηζεψξεζεο απνζέκαηνο (R,S) γηα ηνλ θσδηθφ Verona-brewed coffee 1kg. Espresso ηελ νηθνγέλεηα πξνηφλησλ Espresso, ε νπνία απνηειεί ηελ έλσζε ησλ δχν επηκέξνπο νηθνγελεηψλ Hot Espresso θαη Iced Espresso, ζα κειεηεζεί ν θσδηθφο Espresso roast 1kg. Ζ έλσζε ησλ δχν νηθνγελεηψλ ζε κηα εληαία νηθνγέλεηα έγηλε, επεηδή ν θσδηθφο πνπ πξφθεηηαη λα κειεηεζεί βξίζθεηαη εμίζνπ θαη ζηηο δχν κηθξφηεξεο νηθνγέλεηεο, επνκέλσο δελ ππήξρε ιφγνο λα κειεηεζνχλ αλεμάξηεηα νη δχν ππννηθνγέλεηεο. ηνλ πίλαθα 5.11 βξίζθεηαη ν ππνινγηζκφο ηεο εβδνκαδηαίαο ηππηθήο απφθιηζεο, ν νπνίνο πξνθχπηεη φπσο θαη ζηηο παξαπάλσ νηθνγέλεηεο κε ηελ βνήζεηα ηνπ MSE (Μέζνπ ηεηξαγσληθνχ ζθάικαηνο) θαη κέζσ ησλ πξνβιέςεσλ πνπ έγηλαλ αλα επνρή γηα ηελ πεξίνδν Δπηπιένλ, ζηνλ πίλαθα 5.12 βξίζθεηαη ε νινθιεξσκέλε αλάιπζε γηα ηελ νηθνγέλεηα Espresso. Πίνακασ 5.11: Τπολογιςμόσ τθσ εβδομαδιαίασ τυπικισ απόκλιςθσ μζςω των προβλζψεων για τθν οικογζνεια Espresso Εποχζσ It F N ς w Ιοφλ.-Αφγ. 0, , , ,2762 επτεμ.-οκτϊβ. 1, , ,62 372,2067 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 1, , , ,7742 Χρις/να-Πρωτ/νια 0, , , ,8999 Ιαν.-Φεβρ. 1, , , ,7889 Μάρτιοσ 0, , , ,417 Πάςχα 0, , ,517 88,75396 Απρίλιοσ 0, , , ,612 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 1, , , ,8571 Πίνακασ 5.12: Ολοκλθρωμζνθ ανάλυςθ για τθν οικογζνεια Espresso ΕΠΟΧΘ ς w SS S N Ιοφλ.-Αφγ. 3550,04 887, , , , , ,756 επτεμ.-οκτϊβ. 9264, , , , , , ,393 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 8248, , , , , , ,409 Χρις/να-Πρωτ/νια 1183, , , , , , ,962 Ιαν.-Φεβρ. 8419, , , , , , ,476 Μάρτιοσ 4420, , , , , , ,223 Πάςχα 1041, ,408 88, , , , ,704 Απρίλιοσ 3184, , , , , , ,575 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 5820, , , , , , ,766

80 74 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Γηα ηνλ θσδηθφ Espresso roast 1kg έγηλε ε εμήο παξαδνρή, ε νπνία απινπνίεζε ηνπο ππνινγηζκνχο, φια ηα ξνθήκαηα εκπεξηέρνπλ δηπιή δφζε espresso. Ζ ζπγθεθξηκέλε παξαδνρή δελ απέρεη πνιχ απφ ηελ πξαγκαηηθφηεηα θαζψο πιένλ κε εμαίξεζε ην single (κνλφ) espresso, ζε φια ηα ξνθήκαηα εκπεξηέρεηαη είηε δηπιή είηε κηα θαη κηζή (3/2) δφζεο espresso. Γηα ηελ κνλή δφζε espresso ρξεζηκνπνηνχληαη 7gr θαθέ, νπφηε γηα ηελ δηπιή δφζε 14gr. Όπσο δειψλεη θαη ην φλνκα ηνπ SKU βξίζθεηαη ζε ζαθνχια ηνπ 1kg (1000gr). Κάλνληαο ηελ δηαίξεζε 1000gr / 14gr = 72, επνκέλσο θάζε ζαθνχια είλαη αξθεηή γηα ηελ παξαζθεπή 72 ξνθεκάησλ ξνθεκάησλ κε δηπιή δφζε espresso. Σν ζπγθεθξηκέλν SKU κπνξεί λα παξαγγειζεί θη έξρεηαη ζην θαηάζηεκα ζε θνπηί, θάζε θνπηί πεξηιακβάλεη 12 ζπζθεπαζίεο ηνπ 1kg. Αθνινπζεί ν πίλαθαο 5.8 γηα ηελ αλάιπζε ηνπ SKU- Espresso roast 1kg. Σν κέγεζνο ησλ ηξηψλ παξακέηξσλ (, SS θαη S) απεηθνλίδεηαη ηφζν ζε ζπζθεπαζίεο φζν θαη ζε θνπηηά. Πίνακασ 5.13: Ανάλυςθ για το SKU- Espresso roast 1kg ΕΠΟΧΘ SS S ςυςκευαςία κουτί ςυςκευαςία κουτί ςυςκευαςία κουτί Ιοφλ.-Αφγ. 6,16 0,51 4,87 0,41 17,20 1,43 επτεμ.-οκτϊβ. 14,30 1,19 11,99 1,00 40,58 3,38 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 16,37 1,36 12,10 1,01 44,84 3,74 Χρις/να-Πρωτ/νια 8,22 0,69 3,25 0,27 19,69 1,64 Ιαν.-Φεβρ. 14,62 1,22 11,56 0,96 40,79 3,40 Μάρτιοσ 15,35 1,28 8,58 0,72 39,28 3,27 Πάςχα 7,23 0,60 2,86 0,24 17,32 1,44 Απρίλιοσ 14,74 1,23 7,14 0,59 36,63 3,05 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 8,98 0,75 7,53 0,63 25,50 2,12 ηνλ πίλαθα 5.13 παξνπζηάδεηαη αλά επνρή ηφζν ην κέγηζην ζπλνιηθφ απφζεκα, S, φζν θαη ην απφζεκα αζθαιείαο, SS, έρνπλ θαζνξηζηεί πιήξσο νη παξάκεηξνη ηνπ ζπζηήκαηνο πεξηνδηθήο επηζεψξεζεο απνζέκαηνο (R,S) γηα ηνλ θσδηθφ Espresso roast 1kg. Retail coffee ηε ζπγθεθξηκέλε νηθνγέλεηα πξνηφλησλ αλήθνπλ νη ζπζθεπαζίεο θαθέ 250gr πνπ δηαηίζεληαη απφ ην θαηάζηεκα γηα ιηαληθή πψιεζε. ηελ νηθνγέλεηα απηή ππάξρνπλ γχξσ ζηηο 12 core (βαζηθέο) κάξθεο θαθέ, πνπ δηαζέηεη ην θαηάζηεκα θαζ φιε ηελ δηάξθεηα ηνπ έηνπο, θαη θάπνηεο άιιεο promotional κάξθεο πνπ είλαη γχξσ ζηηο 6, ηηο νπνίεο κπνξεί θαλείο λα ζπλαληήζεη ζπγθεθξηκέλεο πεξηφδνπο ηνπ έηνπο. Ο θσδηθφο πνπ ζα κειεηεζεί, coffee bean 250gr ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε ζπζθεπαζία φισλ ησλ βαζηθψλ ηχπσλ θαθέ. ηνλ πίλαθα 5.14 απεηθνλίδεηαη ν ππνινγηζκφο ηεο εβδνκαδηαίαο ηππηθήο απφθιηζεο, ν νπνίνο πξνθχπηεη κε ηελ βνήζεηα ηνπ MSE (Μέζνπ ηεηξαγσληθνχ ζθάικαηνο) θαη κέζσ ησλ πξνβιέςεσλ πνπ έγηλαλ αλα επνρή γηα ηελ πεξίνδν Δπηπιένλ, παξαηίζεηαη θαη ν πίλαθαο 5.15, ζηνλ νπνίν βξίζθεηαη ε νινθιεξσκέλε αλάιπζε γηα ηελ νηθνγέλεηα Retail coffee.

81 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 75 Πίνακασ 5.14: Τπολογιςμόσ τθσ εβδομαδιαίασ τυπικισ απόκλιςθσ μζςω των προβλζψεων για τθν οικογζνεια Retail coffee Εποχζσ It Ανακεωρθμζνο I t+l F N ς w Ιοφλ.-Αφγ. 0,9393 0, , ,115 17,011 επτεμ.-οκτϊβ. 1,3331 1, , ,506 22,835 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 1,6946 1, , ,360 33,019 Χρις/να-Πρωτ/νια 0,3860 0, , ,961 14,115 Ιαν.-Φεβρ. 1,6230 1, , ,193 29,767 Μάρτιοσ 0,7437 0, , ,698 19,349 Πάςχα 0,2841 0, , ,828 10,485 Απρίλιοσ 0,4279 0, , ,406 12,936 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 1,1914 1, , ,576 20,859 Άκροιςμα 8,6230 Δείκτθσ 1, Πίνακασ 5.15: Ολοκλθρωμζνθ ανάλυςθ για τθν οικογζνεια Retail coffee ΕΠΟΧΘ ς w SS S N Ιοφλ.-Αφγ. 256,68 64, , , , , ,085 επτεμ.-οκτϊβ. 365,46 81, , , , , ,607 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 466,04 133, , , , , ,578 Χρις/να-Πρωτ/νια 106,49 106, , , , , ,245 Ιαν.-Φεβρ. 449,15 112, , , , , ,143 Μάρτιοσ 206,44 103, , , , , ,611 Πάςχα 79,10 79, , , , , ,551 Απρίλιοσ 119,53 79, , , , , ,843 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 333,83 74, , , , , ,092 Γηα ηνλ ζπγθεθξηκέλν θσδηθφ δελ ρξεηάζηεθε λα γίλεη θάπνηα παξαδνρή, θαζψο ηα δεδνκέλα ηεο δήηεζεο πνπ δηαζέηνπκε θαη έρνπκε επεμεξγαζηεί αλαθέξνληαη ζε μερσξηζηέο ζπζθεπαζίεο 250gr. Σν θαηάζηεκα παξαιακβάλεη ηηο ζπζθεπαζίεο ησλ 250gr ζε θνπηί, ην νπνίν πεξηέρεη 12 ζπζθεπαζίεο. ηνλ πίλαθα 5.16 παξνπζηάδεηαη ε αλάιπζε ηηα ηνλ θσδηθφ coffee bean 250gr. Πίνακασ 5.16: Ανάλυςθ για το SKU, coffee bean 250gr ΕΠΟΧΘ SS S Ιοφλ.-Αφγ. 2,67 3,29 8,64 επτεμ.-οκτϊβ. 3,38 4,41 11,18 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 5,55 6,38 17,48 Χρις/να-Πρωτ/νια 4,44 2,73 11,60 Ιαν.-Φεβρ. 4,68 5,75 15,11 Μάρτιοσ 4,30 3,74 12,34 Πάςχα 3,30 2,03 8,62 Απρίλιοσ 3,32 2,50 9,14 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 3,09 4,03 10,21

82 76 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Δπνκέλσο γλσξίδνληαο φηη ε πεξίνδνο επηζεψξεζεο θαη ην lead time ηζνχηαη κε κηα εβδνκάδα θαη έρνληαο απφ ηνλ παξαπάλσ πίλαθα ην S θαη ην SS γηα θάζε επνρή ηνπ έηνπο, έρνπλ θαζνξηζηεί πιήξσο νη παξάκεηξνη ηνπ ζπζηήκαηνο πεξηνδηθήο επηζεψξεζεο απνζέκαηνο (R,S) γηα ην SKU coffee bean 250gr. Chocolate iced & hot Ζ ζπγθεθξηκέλε νηθνγέλεηα πξνέθπςε, φπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ηεο νηθνγέλεηαο Espresso, απφ ηε ζπλέλσζε δχν επηκέξνπο νηθνγελεηψλ ησλ iced chocolate θαη hot chocolate. Θα κειεηεζεί ν θσδηθφο chocolate drink powder, ν νπνίνο απνηειεί ηελ ζθφλε γηα ηελ παξαζθεπή ηνπ κίγκαηνο ηεο ζνθνιάηαο. ηνλ πίλαθα 5.17 βξίζθεηαη ν ππνινγηζκφο ηεο εβδνκαδηαίαο ηππηθήο απφθιηζεο, ν νπνίνο πξνθχπηεη κε ηελ βνήζεηα ηνπ MSE (Μέζνπ ηεηξαγσληθνχ ζθάικαηνο) θαη κέζσ ησλ πξνβιέςεσλ πνπ έγηλαλ αλα επνρή γηα ηελ πεξίνδν Δπηπιένλ, αθνινπζεί θη ν πίλαθαο 5.18, ζηνλ νπνίν απεηθνλίδεηαη ε νινθιεξσκέλε αλάιπζε γηα ηελ νηθνγέλεηα Chocolate iced & hot. Πίνακασ 5.17: Τπολογιςμόσ τθσ εβδομαδιαίασ τυπικισ απόκλιςθσ μζςω των προβλζψεων για τθν οικογζνεια Chocolate iced & hot Εποχζσ It F N ς w Ιοφλ.-Αφγ. 0, , , , επτεμ.-οκτϊβ. 2, , , ,90606 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 1, , , ,40776 Χρις/να-Πρωτ/νια 0, , , ,60545 Ιαν.-Φεβρ. 1, , , ,75848 Μάρτιοσ 0, , , ,79894 Πάςχα 0, ,27 2 9,4335 6, Απρίλιοσ 0, , , ,47295 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 0, , , ,74384 Πίνακασ 5.18: Ολοκλθρωμζνθ ανάλυςθ για τθν οικογζνεια Chocolate iced & hot ΕΠΟΧΘ ς w SS S N Ιοφλ.-Αφγ. 171,634 42, , , , , , επτεμ.-οκτϊβ. 795, , , , , , , Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 725, , , , , , ,66982 Χρις/να-Πρωτ/νια 101, , , , , , ,68616 Ιαν.-Φεβρ. 729, , , , , , ,18895 Μάρτιοσ 343, , , , , , , Πάςχα 58,266 58, , , , , , Απρίλιοσ 186, , , , , , , Μάιοσ-Ιοφνιοσ 291,726 64, , , , , ,413949

83 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 77 Γηα ηελ απινπνίεζε ησλ ππνινγηζκψλ, γηα ην SKU chocolate drink powder έγηλε ε εμήο παξαδνρή, φηη φια ηα ξνθήκαηα είλαη ζην κεζαίν κέγεζνο. Ζ θάζε ζπζθεπαζία ηνπ θσδηθνχ αλακπγλίεηαη κε 1lt λεξφ θη έηζη πξνθχπηεη ην κίγκα ηεο ζνθνιάηαο. Σν ζπγθεθξηκέλν κίγκα είλαη αξθεηφ γηα ηελ Παξαζθεπή 7,7 κεζαίσλ ξνθεκάησλ ζνθνιάηαο. Λακβάλνληαο ππφςε ην παξαπάλσ θαζψο θαη φηη ην θνπηί ηνπ θσδηθνχ πνπ θηάλεη ζην θαηάζηεκα πεξηιακβάλεη 16 ζπζθεπαζίεο, αθνινπζεί ν πίλαθαο 5.19 κε ηελ αλάιπζε ηνπ θσδηθνχ. Σν κέγεζνο ησλ ηξηψλ παξακέηξσλ (, SS θαη S) απεηθνλίδεηαη ηφζν ζε ζπζθεπαζίεο φζν θαη ζε θνπηηά. Πίνακασ 5.19: Ανάλυςθ για το SKU - chocolate drink powder ΕΠΟΧΘ SS S ςυςκευαςία κουτί ςυςκευαςία κουτί ςυςκευαςία κουτί Ιοφλ.-Αφγ. 2,79 0,17 2,96 0,18 9 0,53 επτεμ.-οκτϊβ. 11,47 0,72 12,92 0, ,24 Νοζμβ.-20 Δεκεμβ. 13,46 0,84 13,38 0, ,52 Χρις/να-Πρωτ/νια 6,58 0,41 3,50 0, ,04 Ιαν.-Φεβρ. 11,84 0,74 12,58 0, ,27 Μάρτιοσ 11,15 0,70 8,37 0, ,92 Πάςχα 3,78 0,24 2,01 0, ,60 Απρίλιοσ 8,09 0,51 5,26 0, ,34 Μάιοσ-Ιοφνιοσ 4,21 0,26 4,74 0, ,82 Δπνκέλσο γλσξίδνληαο φηη ε πεξίνδνο επηζεψξεζεο θαη ην lead time ηζνχηαη κε κηα εβδνκάδα θαη έρνληαο απφ ηνλ παξαπάλσ πίλαθα ην S θαη ην SS γηα θάζε επνρή ηνπ έηνπο, έρνπλ θαζνξηζηεί πιήξσο νη παξάκεηξνη ηνπ ζπζηήκαηνο πεξηνδηθήο επηζεψξεζεο απνζέκαηνο (R,S) γηα ην SKU chocolate drink powder.

84 78 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 6. ΠΡΟΟΜΟΗΧΖ 6.1 Γεληθά Ζ πξνζνκνίσζε είλαη αξηζκεηηθή κέζνδνο εθηέιεζεο πεηξακάησλ ζε ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή θαη φρη κφλν, κε ηελ νπνία κειεηάηαη ε ζπκπεξηθνξά ελφο πξνζνκνησηηθνχ πξνηχπνπ (κνληέινπ), ην νπνίν απνηειεί θαηάιιειε αλαπαξάζηαζε ηνπ πξαγκαηηθνχ πνιχπινθνπ ζπζηήκαηνο. Πνιιέο θνξέο καο ελδηαθέξεη ε κειέηε ελφο ζπζηήκαηνο γηα ηελ θαηαλφεζε ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ ησλ ζπζηαηηθψλ ή γηα ηελ πξφβιεςε ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ ζπζηήκαηνο θάησ απφ δηαθνξεηηθέο ζπλζήθεο. ε θάπνηεο απφ απηέο ην ζχζηεκα επηηξέπεη ηελ άκεζε κειέηε ηνπ θάηη πνπ δελ είλαη φκσο πάληα εθηθηφ γηα δηάθνξνπο ιφγνπο. Ο πεηξακαηηζκφο κε έλα ζχζηεκα κπνξεί λα είλαη αδχλαηνο ή θαζφινπ πξαθηηθφο, φηαλ απηφ είλαη ππφ θαηαζθεπή, ή αθφκα θη αλ απηφ ππάξρεη. Δχθνια γίλεηαη αληηιεπηφ ν πεηξακαηηζκφο κε ην ζχζηεκα αλακνλήο ζε έλα θαηάζηεκα, απμνκεηψλνληαο ηνλ αξηζκφ ησλ ελεξγψλ ηακείσλ, κπνξεί λα ζηνηρήζεη ζην θαηάζηεκα πνιινχο εθλεπξηζκέλνπο θαη ζηελ νπζία ρακέλνπο πειάηεο θαη αξθεηά ρξήκαηα. Μηα αλαπαξάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο κε ζθνπφ ηε κειέηε ηνπ ζα ήηαλ πνιχ ρξήζηκε. Ζ αλαπαξάζηαζε απηή θαιείηαη κνληέιν ηνπ ζπζηήκαηνο. Σν κνληέιν απηφ κπνξεί λα είλαη θπζηθφ, γηα παξάδεηγκα ε ζκίθξπλζε κηαο κεγάιεο θαηαζθεπήο, ή καζεκαηηθφ κνληέιν, φπσο γηα παξάδεηγκα ε αληηθαηάζηαζε ησλ ηακείσλ θαη ησλ πειαηψλ ελφο θαηαζηήκαηνο κε κηα πιεζψξα καζεκαηηθψλ εμηζψζεσλ. Ζ κειέηε ηέηνησλ κνληέισλ, ππαξθηψλ ή θαληαζηηθψλ, θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ, κε ζθνπφ ηελ θαηαλφεζή ηνπο θαη ηελ απνηίκεζε ζηξαηεγηθψλ γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπο θαιείηαη πξνζνκνίσζε. Απνηειεί θπζηθά πεηξακαηηθή κέζνδν πνπ έρεη ζαλ ζθνπφ είηε ηε βειηηζηνπνίεζε είηε απιψο ηε κειέηε ηεο ιεηηνπξγία ελφο ήδε ππάξρνληνο ζπζηήκαηνο. Σα πιενλεθηήκαηα ηεο ρξήζεο ηεο πξνζνκνίσζεο ζηελ κειέηε ησλ ζπζηεκάησλ είλαη πνιιά θαη έρνπλ γίλεη εκθαλέζηεξα ηα ηειεπηαία ρξφληα κε ηελ αλάπηπμε πνπ έρεη επηηεπρζεί ηνπο ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο πνπ έρνπλ γίλεη ην θπξίαξρν εξγαιείν εθαξκνγήο ηεο κεζφδνπ απηήο. Κπξίαξρν πιενλέθηεκα ηεο κεζφδνπ, πνπ κάιηζηα ιφγσ ηεο αλάπηπμεο ησλ ππνινγηζηψλ έρεη εληαζεί, είλαη ε νηθνλνκία ρξφλνπ πνπ επηηπγράλεηαη. Έλα πείξακα πνπ δηεμάγεηαη ζε ππνινγηζηή δελ είλαη απαξαίηεην λα ιεηηνπξγήζεη ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν, αιιά κπνξεί λα γίλεη πξνζνκνίσζε απηνχ. Πξνζνκνίσζε πνπ κπνξεί λα γίλεη φιν θαη πην ζχληνκε φζν γξεγνξφηεξε ζε επίπεδα πιηθνχ θαη ινγηζκηθνχ γίλεηαη ε ππνινγηζηηθή δχλακε. Ζ πξνζνκνίσζε εθηφο απφ πιενλεθηήκαηα παξνπζηάδεη θαη νξηζκέλα κεηνλεθηήκαηα. Κάπνηεο θνξέο απαηηεί ζεκαληηθφ ρξφλν, κπνξεί λα κελ είλαη ε πην θαηάιιειε κέζνδνο επίιπζεο γηα έλα πξφβιεκα. Δπηπιένλ, ε πξνζνκνίσζε δελ εγγπάηαη φηη ζα νδεγήζεη ζηελ θαιχηεξε δπλαηή ιχζε, εηδηθφηεξα φηαλ ην πξνζνκνησηηθφ κνληέιν δελ αληαλαθιά κε αθξίβεηα ηελ ππφ κειέηε θαηάζηαζε. Όπσο εηπψζεθε ζην παξάδεηγκα ηνπ θαηαζηήκαηνο, πιενλέθηεκα ηεο κεζφδνπ απνηειεί ην γεγνλφο φηη ην ζχζηεκα κπνξεί λα κειεηεζεί ρσξίο λα γίλεη θακία, ή ειάρηζηε, παξέκβαζε ζε απηφ. Πνιιέο θνξέο κάιηζηα, φηαλ ην ζχζηεκα δελ έρεη δεκηνπξγεζεί αθφκε αιιά είλαη πξνο κειέηε, είλαη θαη ε κφλε κέζνδνο κειέηεο ηνπ. Με ηε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη απφ ηε ζηηγκή ηεο δεκηνπξγίαο ηνπ κνληέινπ κε ζρεδφλ κεδεληθφ θφζηνο, είλαη δπλαηή ε

85 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 79 επαλάιεςε ηνπ πεηξάκαηνο πνιιέο θνξέο, είηε γηα αζθαιέζηεξα πεηξακαηηθά απνηειέζκαηα, είηε γηα ηε δνθηκή δηαθνξεηηθψλ ζπκπεξηθνξψλ, φηαλ αιιάδνπλ ζπγθεθξηκέλα κέξε ηνπ κνληέινπ. αθέο πξνβάδηζκα παξνπζηάδεη ε πξνζνκνίσζε έλαληη ησλ αλαιπηηθψλ κεζφδσλ ζηηο πεξηζζφηεξεο ησλ πνιχπινθσλ πεξηπηψζεσλ. ηηο αλαιπηηθέο κεζφδνπο ν κειεηεηήο ζα πξέπεη λα αλαπαξαζηήζεη θάζε πηπρή ηνπ ζπζηήκαηνο κε κηα καζεκαηηθή κέζνδν θάηη πνπ ηνλ αλαγθάδεη λα πξνβεί ζε πνιιέο παξαδνρέο, νη νπνίεο ελδέρεηαη κεξηθέο θνξέο λα απέρνπλ πνιχ απφ ηελ πξαγκαηηθφηεηα. ηελ πεξίπησζε ηεο πξνζνκνίσζεο δελ είλαη απαξαίηεην λα γίλνπλ φιεο απηέο νη παξαδνρέο, θαζψο κηα αθεξεκέλε παξάζηαζε ησλ γεληθψλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ κνληέινπ θαη ε παξαθνινχζεζε ησλ απνηειεζκάησλ είλαη αξθεηή γηα ηε κειέηε ηνπ ζπζηήκαηνο. 6.2 Πξόνδνο ρξόλνπ Βαζηθφ πιενλέθηεκα ηεο πξνζνκνίσζεο απνηειεί ε επθνιία ρεηξηζκνχ ηνπ ρξφλνπ ζε έλα κνληέιν, ζε αληίζεζε κε ην πξαγκαηηθφ ζχζηεκα. Λίγα δεπηεξφιεπηα επεμεξγαζίαο ελφο κνληέινπ ζε έλαλ ππνινγηζηή δίλνπλ σο απνηέιεζκα ηελ ζπκπεξηθνξά ελφο ζπζηήκαηνο ζε βάζνο εβδνκάδσλ. Όηαλ, φκσο κειεηνχκε ηνλ ρξφλν δελ ελδηαθεξφκαζηε γηα ηνλ ρξφλν εθηέιεζεο (run time), αιιά γηα ηνλ ρξφλν ηεο πξνζνκνίσζεο (simulation time), (Ρνπκειηψηεο Μ., 1998). Όηαλ ζην πξνο κειέηε ζχζηεκα δελ ππεηζέξρεηαη ν ρξφλνο ζαλ ζηνηρείν ηεο ιχζεο, είηε γηαηί κειεηνχκε ην ζχζηεκα ζε κηα ρξνληθή ζηηγκή, είηε γηαηί ν ρξφλνο δελ επεξεάδεη ην ζχζηεκα ηφηε έρνπκε έλα παξάδεηγκα ζηαηηθήο πξνζνκνίσζεο. Ζ πξνζνκνίσζε αληίζεηα, κνληέισλ ζηα νπνία πξέπεη λα ιεθζεί ππφςε ε αιιαγή θαη εμέιημε ηνπ ζπζηήκαηνο θαηά ηελ δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ αλαθέξνληαη ζαλ κνληέια δπλακηθήο πξνζνκνίσζεο. Σν πξφγξακκα πνπ πινπνηεί ηελ πξνζνκνίσζε ζα πξέπεη λα πεξηέρεη ηνλ ηξφπν ρεηξηζκνχ ηεο αιιαγήο ηνπ ρξφλνπ ζην ζχζηεκα θαη λα θξαηά ζηαηηζηηθά κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ πξνζνκνίσζεο. Απηφ επηηπγράλεηαη απμάλνληαο ην ξνιφη ηεο πξνζνκνίσζεο. Μπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ δχν βαζηθέο ηερληθέο γηα ηελ πξνψζεζε ηνπ ξνινγηνχ ηεο πξνζνκνίσζεο. Οη ηερληθέο απηέο είλαη: Μεραληζκφο ζηαζεξνχ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο Μεραληζκφο επφκελνπ γεγνλφηνο Μεραληζκόο ζηαζεξνύ ρξνληθνύ δηαζηήκαηνο χκθσλα κε ηνλ κεραληζκφ απηφ, ν ρξφλνο, δειαδή ην ξνιφη ηεο πξνζνκνίσζεο, απμάλεη θαηά έλα κηθξφ θαη ζηαζεξφ ρξνληθφ δηάζηεκα. Όια ηα γεγνλφηα πνπ εκθαλίδνληαη ηελ ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή ζηηγκή, θαζψο θαη φζα ζπλέβεζαλ θαηά ην δηάζηεκα πνπ κεζνιάβεζε απφ ηελ πξνεγνχκελε ρξνληθή ζηηγκή κέρξη απηή, ζεσξνχληαη φηη ζπκβαίλνπλ θαηά ηε ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή ζηηγκή.

86 80 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Μεραληζκόο επόκελνπ γεγνλόηνο Με ηνλ κεραληζκφ απηφ θαζνξίδεηαη ε ρξνληθή ζηηγκή θαηά ηελ νπνία ζα ζπκβεί ην επφκελν γεγνλφο, θαη ην ξνιφη ηεο πξνζνκνίσζεο πξνρσξά ζε απηήλ ηελ ρξνληθή ζηηγκή πξνζπεξλψληαο φιν ηνλ ελδηάκεζν ρξφλν, θαηά ηνλ νπνίν δελ ζπκβαίλεη ηίπνηα. Ζ εθαξκνγή ηεο κεζφδνπ απηήο πεξηιακβάλεη ηελ χπαξμε ελφο «θαηαιφγνπ» ή «ιίζηαο» γεγνλφησλ, φπνπ θαηαγξάθνληαη ηα γεγνλφηα πνπ πξφθεηηαη λα ζπκβνχλ ζην κέιινλ. 6.3 Πξνζνκνίσζε ζπζηεκάησλ απνζήθεπζεο Δμαηηίαο ηεο άκεζεο ζρέζεο ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνζεκάησλ κε ηηο άιιεο επηεηξεζηαθέο ιεηηνπξγίεο, νπνηαδήπνηε αιιαγή γίλεη ζε έλα ζχζηεκα ειέγρνπ απνζεκάησλ ππάξρεη πεξίπησζε λα επεξεάζεη ηελ πνξεία θαη ηελ απφδνζε άιισλ ηκεκάησλ ή ηνκέσλ ηεο επηρείξεζεο θαη σο εθ ηνχηνπ ηε γεληθφηεξε πνξεία ηεο επηρείξεζεο. Ζ δηνίθεζε ηεο επηρείξεζεο νθείιεη πξηλ ηελ πηνζέηεζε θη εθαξκνγή νπνηνλδήπνηε αιιαγψλ λα εθηηκήζεη θαη λα κειεηήζεη ζε βάζνο ηηο πηζαλέο επηπηψζεηο πνπ ελδέρεηαη λα πξνθχςνπλ. ην πξαγκαηηθφ ζχζηεκα κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ αιιαγέο νη νπνίεο λα είλαη είηε ρξνλνβφξεο είηε αθξηβέο θαη γεληθφηεξα λα έρνπλ δπζκελείο επηπηψζεηο γηα ηελ επηρείξεζε. Έλα παξάδεηγκα ηέηνηαο αιιαγήο είλαη ε κεηαηξνπή ελφο ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο απνζεκάησλ απφ ζηαζεξήο πνζφηεηαο παξαγγειίαο ζε πεξηνδηθήο επηζεψξεζεο παξαγγειίαο. Οη ελαιιαθηηθέο κέζνδνη γηα ηελ αλάιπζε θαη κειέηε ησλ απνηειεζκάησλ απφ ηελ εθαξκνγή πηζαλψλ αιιαγψλ είλαη είηε ε ρξεζε αλαιπηηθψλ κεζφδσλ είηε ε ρξήζε ηεο πξνζνκνίσζεο. Ζ δπζθνιία φκσο ζηε ρξήζε ησλ αλαιπηηθψλ κεζφδσλ έγθεηηαη ζην φηη ε πνιππινθφηεηα ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνζεκάησλ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε πνιχ ζχλζεηα αλαιπηηθά κνληέια, ηα νπνία ρξεηάδνληαη κε ηε ζεηξά ηνπο κεγάιν αξηζκφ ππνζέζεσλ θαη παξαδνρψλ γηα ηελ απινπνίεζή ηνπο. Γηα ηελ θαιχηεξε πξνζέγγηζε ηέηνησλ δηαδηθαζηψλ ζηνλ ηνκέα ηεο δηαρείξηζεο απνζεκάησλ αθνινπζείηαη ε ρξήζε ηεο πξνζνκνίσζεο. Ζ πξνζνκνίσζε βαζίδεηαη ζε κηα δπλακηθή αλαπαξάζηαζε κηαο θαηάζηαζεο θαη ζπγθεθξηκέλα ζηε ζπλερή ιεηηνπξγία ελφο ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο απνζεκάησλ θαηά ηε δηάξθεηα ζπγθεθξηκέλνπ ρξφλνπ (Ρνπκειηψηεο Μ., 2001). Σα κνληέια δηαρείξηζεο απνζεκάησλ εθαξκφδνληαη ζε έλα ζχζηεκα θαζνξηζκέλεο πεξηφδνπ ιεηηνπξγίαο κε ζθνπφ λα ζπγθεληξσζνχλ ζηνηρεία απαξαίηεηα γηα ηελ θάζε πεξίνδν, λα πεξηγξαθεί ε θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί θαη λα πξνθχςνπλ ζπκπεξάζκαηα. Ζ πξνζνκνίσζε αλαπαξηζηά ηε ιεηηνπξγία ελφο ζπζηήκαηνο ζε κηα πην εθηεηακέλε ρξνληθή πεξίνδν. Ζ ρξήζε ηεο πξνζνκνίσζεο είλαη πξσηεχνπζαο ζεκαζίαο γηα ηα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο απνζεκάησλ, γηαηί νη ζπλέπεηεο νπνηαζδήπνηε αιιαγήο κπνξνχλ λα εμεηαζηνχλ εγθαίξσο θαη ζε βάζνο, ρσξίο λα επεξεάδεηαη ε απφδνζε ηνπ πξαγκαηηθνχ ζπζηήκαηνο.

87 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Μεζνδνινγία κνληέινπ πξνζνκνίσζεο απνζεκάησλ Λακβάλνληαο ππφςε ηφζν ηηο παξακέηξνπο ηεο δηαρείξηζεο απνζεκάησλ φζν θαη ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ελφο κνληέινπ πξνζνκνίσζεο πξνθχπηεη ε αθφινπζε κεζνδνινγία πξνζνκνίσζεο. Γηα λα εληνπίζνπκε ηελ θαηάζηαζε, ηελ νπνία βξίζθεηαη έλα ζχζηεκα δηαρείξηζεο απνζεκάησλ πξέπεη λα ειέγμνπκε ην επίπεδν ηνπ απνζέκαηνο, θαζψο απηφ απνηειεί ην ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ελφο ζπζηήκαηνο απνζεκάησλ. Σν επίπεδν ηνπ απνζέκαηνο ζα είλαη είηε ην πξαγκαηηθφ απφζεκα πνπ είλαη δηαζέζηκν αλά πάζα ζηηγκή (on-hand inventory) είηε ην απφζεκα πνπ βξίζθεηαη ζην ζηάδην ηεο παξαγγειίαο θαη αλακέλεηαη λα παξαδνζεί (πνζφηεηα ζε εθθξεκφηεηα). Ζ θαηάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο απνζεκάησλ κπνξεί λα αιιάμεη απφ ηηο δηαθπκάλζεηο ηεο δήηεζεο πνπ κπνξεί λα απμνκεηψζνπλ ην απφζεκα. Σα ελδερφκελα γεγνλφηα πνπ πξέπεη λα εληνπηζηνχλ είλαη νη πηζαλέο ειιείςεηο απνζέκαηνο, ε ζηάζκε ηνπ απνζέκαηνο πξνο παξαγγειία θαζψο θαη ε εθθξεκνχζα πνζφηεηα. Σν ξνιφη ηεο πξνζνκνίσζεο ζε έλα ζχζηεκα δηαρείξηζεο απνζεκάησλ, είλαη απαξαίηεην λα αλαθεξζεί πσο κεηξάεη δηαθξηηέο ρξνληθέο ζηηγκέο επηζεψξεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο είηε απηέο πξφθεηηαη γηα κηα εκέξα είηε γηα κηα εβδνκάδα είηε αθφκα θαη γηα έλα κήλα ή έλα έηνο. Όζνλ αλαθνξά ηελ ηπραηφηεηα ησλ γεγνλφησλ ζε έλα ζχζηεκα δηαρείξηζεο απνζεκάησλ, κπνξνχλ λα αλαπαξαζηαζνχλ κε ηπραίνπο αξηζκνχο είηε ε δήηεζε ησλ πξντφλησλ είηε νη ρξφλνη πινπνίεζεο ησλ παξαγγειηψλ, κε ηελ βνήζεηα ζηαηηζηηθψλ θαηαλνκψλ. Σέινο, ζρεηηθά κε ηηο αξρηθέο θαη ηηο ηειηθέο θαηαζηάζεηο ζε έλα ζχζηεκα δηαρείξηζεο απνζεκάησλ, απηέο αιιεινζπλδένληαη θαζψο θάζε ηειηθή θαηάζηαζε ζε κηα πεξίνδν επηζεψξεζεο απνηειεί ηελ αξρηθή θαηάζηαζε γηα ηελ επφκελε πεξίνδν επηζεψξεζεο. 6.5 Λεηηνπξγία ηνπ πξαγκαηηθνύ ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο απνζεκάησλ Ζ πιήξεο πεξηγξαθή ελφο ζπζηήκαηνο δαρείξηζεο απνζεκάησλ μεθηλάεη ζε θάζε δηαθξηηή ρξνληθή πεξίνδν επηζεψξεζεο, φπνπ παξνπζηάδεηαη ε δήηεζε ηνπ πειάηε θαη αλαδηακνξθψλνληαη ηα ζηνηρεία ηεο δήηεζεο πνπ ήηαλ ήδε θαηαγεγξακκέλα. Έπεηηα, αθνινπζεί ε ηθαλνπνίεζε ηεο δήηεζεο απφ ην ππάξρνλ απφζεκα, πνπ έρεη σο απνηέιεζκα ηε κείσζε ηνπ απνζέκαηνο. ηε ζπλέρεηα, αθνινπζψληαο πάληα ζχζηεκα δηαρείξηζεο απνζέκαηνο (R,S), εμεηάδεηαη ην επίπεδν ηνπ απνζέκαηνο πνπ έρεη δηακνξθσζεί απφ ηε δήηεζε θαη παξαγγέιλεηαη ηφζν απφζεκα ψζηε λα θηάζεη ην επίπεδν ζην S (order-up-to S, φπνπ S ην replenishment level). Τπνινγίδεηαη ε λέα πνζφηεηα παξαγγειίαο θαη εθηηκάηαη ν ρξφλνο παξάδνζήο ηεο (lead time). ηα ζηνραζηηθά κνληέια δηαρείξηζεο απνζεκάησλ, ππάξρεη ηπραηφηεηα ζηε δήηεζε. Ζ δήηεζε ησλ πξντφλησλ δελ δηακνξθψλεηαη απφ θάπνην παξάγνληα, αιιά απφ ηηο ζπλζήθεο ηεο αγνξάο θαη γηα ηε κνληεινπνίεζε ρξεζηκνπνηείηαη ζπλήζσο ε θαλνληθή θαηαλνκή. Ζ παξαπάλσ ιεηηνπξγία δελ δηαθέξεη πνιχ απφ ηε πξαγκαηηθή ιεηηνπξγία ηνπ θαηαζηήκαηνο, ην νπνίν απνηέιεζε ηε βάζε γηα ηελ εθπφλεζε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο.

88 82 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Πξφθεηηαη αζθαιψο γηα έλα ζηνραζηηθφ κνληέιν δηαρείξηζεο απνζεκάησλ, ζην νπνίν ε πεξίνδνο επηζεψξεζεο είλαη ζηαζεξή φπσο επίζεο θαη ν ρξφλνο παξάδνζεο ηεο παξαγγειίαο είλαη ζηαζεξφο. Ζ κφλε δηαθνξά είλαη φηη κέρξη ζηηγκήο δελ εθαξκφδεηαη ζχζηεκα δηαρείξηζεο απνζέκαηνο (R,S), παξά κηα πνιηηηθή αλαπιήξσζεο απνζέκαηνο ζχκθσλα κε ηελ νπνία φηαλ θηάζεη ην ζεκείν επηζεψξεζεο παξαγγέιλεηαη, βάζεη πξνβιέςεσλ, ηφζε πνζφηεηα, ψζηε λα θαιπθζνχλ νη αλάγθεο ηνπ θαηαζηήκαηνο γηα ηηο επφκελεο 10 εκέξεο. 6.6 Μνληεινπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο κε excel Ζ κνληεινπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζην excel, έγηλε φπσο πεξηγξάθεηαη ζηελ παξαπάλσ ππνελφηεηα ε πξαγκαηηθή ιεηηνπξγία ηνπ. Έρνληαο σο δεδνκέλα ζην ζχζηεκα δηαρείξηζεο απνζέκαηνο ηνπ θαηαζηήκαηνο φηη ην lead time ηζνχηαη κε L=1 εβδνκάδα θη φηη ε πεξίνδνο επηζεψξεζεο ηζνχηαη επίζεο κε R=1 εβδνκάδα (review period). Γηαζέηνληαο απφ ην πξνεγνχκελν θεθάιαην ην πξνηεηλφκελν ζχζηεκα (R,S) γηα ηηο επνρέο ηνπ έηνπο γηα φια ηα κειεηψκελα SKU πξνρσξήζακε ζηελ κνληεινπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο. Ζ δήηεζε ηνπ ζπζηήκαηνο αθνινπζεί ηελ θαλνληθή θαηαλνκή κε δηαθνξεηηθέο παξακέηξνπο (κέζε ηηκή θαη ηππηθή απφθιηζε) γηα θάζε επνρή ηνπ έηνπο. Ζ κνληεινπνίεζε πξαγκαηνπνηήζεθε αλά εβδνκάδα γηα ηηο 52 εβδνκάδεο ηνπ έηνπο. ηελ πξψηε ζηήιε ηνπ πίλαθα έρνπκε ηνλ αχμνληα αξηζκφ ησλ εβδνκάδσλ απφ ηελ δεχηεξε ζηήιε έρνπκε ηελ παξαιαβή, φπνπ είλαη ε πνζφηεηα πνπ παξαιακβάλεηαη απφ ην ζχζηεκα ζηελ αξρή ηεο εβδνκάδαο, ζπκίδνπκε πσο ην Lead time, L= 1 εβδνκάδα. ηελ ηξίηε ζηήιε ηνπ πίλαθα απεηθνλίδεηαη ην Αξρηθφ απφζεκα ηνπ ζπζηήκαηνο, ην νπνίν ηζνχηαη κε ην άζξνηζκα ηνπ Σειηθνχ απνζέκαηνο ηεο πξνεγνχκελεο πεξηφδνπ-εβδνκάδαο θαη ηεο παξαιαβφκελεο πνζφηεηαο ηεο ηξέρνπζαο εβδνκάδαο. Έπεηηα, αθνινπζεί ε εθδήισζε ηεο δήηεζεο, ε νπνία ιακβάλεη ηηκή απφ ηελ θαλνληθή θαηαλνκή κε ηηο αληίζηνηρεο εβδνκαδηαίεο ηηκέο απφ ηηο παξακέηξνπο κέζε ηηκή θαη ηππηθή απφθιηζε θάζε επνρήο θαη ηελ πηζαλφηεηα πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ δεκηνπξγία ηπραίνπ αξηζκνχ. ηε ζπλέρεηα ππνινγίδεηαη ην Σειηθφ απφζεκα απφ ηελ δηαθνξά ηεο δήηεζεο κε ην Αξρηθφ απφζεκα ηεο εβδνκάδαο, έρνληαο ην Σειηθφ απφζεκα πξνρσξνχκε ζηνλ ππνινγηζκφ ηνπ πλνιηθνχ απνζέκαηνο, ην νπνίν απνηειεί ην άζξνηζκα ηνπ Σειηθνχ απνζέκαηνο ηεο εβδνκάδαο θαη ηεο Δθθξεκνχζαο πνζφηεηαο ηεο πξνεγνχκελεο εβδνκάδαο κείνλ ηελ Παξαιαβή ηεο εβδνκάδαο. Βάζεη ηνπ πλνιηθνχ απνζέκαηνο πνπ ιακβάλεη ππφςε ηνπ ηελ πνζφηεηα πνπ εθθξεκεί πξνθχπηεη ην απφζεκα πνπ ρξεηαδφκαζηε (order-up-to S), ην ζπγθεθξηκέλν πξνθχπηεη απφ ηελ δηαθνξά ηνπ (replenishment order) S θαη ηνπ πλνιηθνχ απνζέκαηνο. Έρνληαο ζηελ δηάζεζε καο ηελ πνζφηεηα πνπ ρξεηαδφκαζηε πξνρσξνχκε ζηελ θαηαρψξεζε ηεο πνζφηεηαο πξνο παξαγγειία. Γεδνκέλνπ φηη κπνξνχκε λα παξαγγείινπκε κφλν θηβψηηα, ηα νπνία πεξηέρνπλ ζπγθεθξηκέλν αξηζκφ ζπζθεπαζηψλ, ζα πξέπεη λα νξίζνπκε κηα ζπλζήθε γηα ηελ πνζφηεηα πξνο παξαγγειία. Βάζεη απηήο ηεο ζπλζήθεο ζα πξνθχπηεη ην αθέξαην πιήζνο n απφ ηα θηβψηηα πξνο παξαγγειία, φπνπ n= 0,1,2, Ζ παξαπάλσ ζπλζήθε αλάινγα κε ην ζθνπφ πνπ ζέιεη λα εμππεξεηήζεη κπνξεί λα έρεη ηξεηο πηπρέο:

89 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 83 i. Όηαλ ρξεηαδφκαζηε κε αθέξαην αξηζκφ θηβσηίσλ, ζηξνγγπινπνηψ ηελ παξαγγειία ζηνλ θνληηλφηεξν αθέξαην. (π.ρ. αλ ζέισ 3 θηβψηηα θαη 5 ηεκάρηα, δεδνκέλνπ φηη 1 θηβψηην έρεη 12 ηεκάρηα, παξαγγέιλσ 3 θηβψηηα, ελψ αλ π.ρ. ζέισ 1 θηβψηην θαη 8 ηεκάρηα παξαγγέιλσ 2 θηβψηηα ) (νπδέηεξε πνιηηηθή). ii. Όηαλ ρξεηαδφκαζηε κε αθέξαην αξηζκφ θηβσηίσλ, ζηξνγγπινπνηψ ηελ παξαγγειία ζην κεγαιχηεξν αθέξαην. (αλ π.ρ. ζέισ 1 θηβψηην θαη απφ 1 κέρξη 11 ηεκάρηα παξαγγέιλσ 2 θηβψηηα) (ειαρηζηνπνίεζε έιιεηςεο). iii. Όηαλ ρξεηαδφκαζηε κε αθέξαην αξηζκφ θηβσηίσλ, ζηξνγγπινπνηψ ηελ παξαγγειία ζην κηθξφηεξν αθέξαην. (αλ π.ρ. ζέισ 1 θηβψηην θαη απφ 1 κέρξη 11 ηεκάρηα παξαγγέιλσ 1 θηβψηην) (ειαρηζηνπνίεζε δηαηήξεζεο). ηελ πξνζνκνίσζε πνπ εθαξκφζηεθε, ε παξαγγειία πξνέθπςε βάζεη ηεο πξψηεο ζπλζήθεο, ε νπνία εμηζνξξνπεί θαηά θάπνην ηξφπν ηελ έιιεηςε κε ηελ δηαηήξεζε απνζέκαηνο. Ζ παξαγγειία ε νπνία ζην κνληέιν ηεο πξνζνκνίσζεο πνπ δεκηνπξγήζεθε ηίζεηαη ζην ηέινο ηεο εβδνκάδαο, είλαη δηαζέζηκε θαη παξαιακβάλεηαη απφ ην θαηάζηεκα ζηελ αξρή ηεο κεζεπφκελεο εβδνκάδαο. Γηα παξάδεηγκα αλ ηεζεί παξαγγειία ζην ηέινο ηεο 1 εο εβδνκάδαο, απηή παξαιακβάλεηαη απφ ην θαηάζηεκα ζηελ αξρή ηεο 3 εο εβδνκάδαο. Σέινο, ππνινγίδνπκε ηελ πνζφηεηα ζε εθθξεκφηεηα, ε νπνία απνηειεί ην άζξνηζκα ηεο παξαγγειίαο απηήο ηεο εβδνκάδαο θαη ηεο Δθθξεκνχζαο πνζφηεηαο απφ ηελ πξνεγνχκελε εβδνκάδα, αθαηξψληαο ηελ παξαιαβφκελε πνζφηεηα ηεο εβδνκάδαο. Τπνζέηνπκε πσο ε παξαγγειία θαηαρσξείηαη ζην ηέινο ηεο i εβδνκάδαο θαη παξαιακβάλεηαη ζηελ αξρή ηεο i+2 εβδνκάδαο. Παξαθάησ αθνινπζνχλ νη ζρέζεηο πνπ πεξηγξάθνληαη παξαπάλσ θη εθαξκφζηεθαλ θαη ν πίλαθαο ηεο πξνζνκνίσζεο. Σειηθφ Απφζεκα(i) = Αξρηθφ Απφζεκα (i) Εήηεζε (i) πλνιηθφ Απφζεκα (i) = Σειηθφ Απφζεκα (i) + Δθθξεκνχζα πνζφηεηα (i-1) Παξαιαβή (i) Πνζφηεηα πνπ ρξεηαδφκαζηε (i) = Sθάζε επνρήο πλνιηθφ Απφζεκα (i) Δθθξεκνχζα πνζφηεηα (i) = Δθθξεκνχζα πνζφηεηα (i-1) Παξαιαβή (i) + Παξαγγειία (i) φπνπ i ν αξηζκφο ηεο εβδνκάδαο, i = 1,2,3,,52. ηνλ πίλαθα 6.1 παξνπζηάδεηαη ε πξνζνκνίσζε γηα ην SKU Espresso roast 1kg, ην θάζε θηβψηην ηνπ θσδηθνχ απνηειείηαη απφ 12 ζπζθεπαζίεο ηνπ 1kg. Δπνκέλσο νη πνζφηεηεο παξαγγειίαο είλαη πνιιαπιάζην ηνπ αξηζκνχ ησλ ζπζθεπαζηψλ αλά θηβψηην.

90 84 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Πίνακασ 6.1: Προςομοιωτικό μοντζλο του κωδικοφ Espresso roast 1kg Eβδομάδα Παραλαβι Αρχικό Απόκεμα Ηιτθςθ Σελικό Απόκεμα υνολικό Απόκεμα ΧΡΕΙΑΗΟΜΑΣΕ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑ Ποςότθτα ςε εκκρεμότθτα , , , , θ εποχι , , , , , , , , θ εποχι , , , , , , , , θ εποχι , , , , θ εποχι , , , , , θ εποχι , , , , , , θ εποχι , , , θ εποχι , , , θ εποχι , , , , , , θ εποχι , , , , ,

91 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 85 ηνλ πίλαθα Π.6.1 ηνπ Παξαξηήκαηνο Π.6 βξίζθνληαη ηα απνηειέζκαηα ηνπ πξνζνκνησηηθνχ κνληέινπ χζηεξα απφ 50 επαλαιήςεηο. ηνλ πίλαθα 6.2 εκθαλίδνληαη ζπλνπηηθά ηα απνηειέζκαηα, ηα νπνία απνηεινχλ ηνπο κέζνπο φξνπο ησλ ηηκψλ χζηεξα απφ ηηο 50 επαλαιήςεηο, νη αξηζκνί αλαθέξνληαη ζε ζπζθεπαζίεο ηνπ 1kg θαη φρη ζε θηβψηηα Πίνακασ 6.2: Αποτελζςματα του προςομοιωτικοφ μοντζλου για τον κωδικό Espresso roast 1kg Μζςο απόκεμα 9,869 Μζςθ ζλλειψθ 0,273 Μζςθ παραγγελία 11,931 Αρικμόσ παραγγελιϊν 38,78 Σν κέζν εηήζην απφζεκα είλαη ε κέζε ηηκή ηνπ απνζέκαηνο πνπ δηαηεξεί ην θαηάζηεκα, πξνθχπηεη απφ ηε κέζε ηηκή ηνπ Σειηθνχ απνζέκαηνο γηα ηηο 52 εβδνκάδεο. Αληίζηνηρα κε ην κέζν απφζεκα, ε κέζε έιιεηςε πξνθχπηεη απφ ηελ κέζν φξν γηα ηηο 52 εβδνκάδεο γηα ηηο αξλεηηθέο ηηκέο ηνπ ηειηθνχ απνζέκαηνο (Σειηθφ απφζεκα < 0 => έιιεηςε). Ζ κέζε παξαγγειία απνηειεί ηε κέζε ηηκή ησλ παξαγγειηψλ γηα ηηο 52 εβδνκάδεο ηνπ έηνπο. Σέινο, ν αξηζκφο παξαγγειηψλ είλαη ην πιήζνο ησλ παξαγγειηψλ, δειαδή πφζεο θνξέο ηίζεληαη παξαγγειίεο θαη ε επηρείξεζε πιεξψλεη ην θφζηνο παξαγγειίαο. Πξέπεη λα ππνινγίζνπκε ην δηάζηεκα εκπηζηνζχλεο ησλ ηηκψλ ηνπ πίλαθα 6.2. Θέηνληαο βαζκφ εκπηζηνζχλεο 95%, έρνληαο άγλσζηε ηελ δηαθχκαλζε ηνπ πιεζπζκνχ, ηελ εθηηκνχκε κε ηελ ακεξφιεπηε εθηηκήηξηα, φπνπ Δθφζνλ, νη ηηκέο ησλ κεγεζψλ πνπ εμεηάδνπκε ζε θάζε εβδνκάδα ηεο πξνζνκνίσζεο δελ αθνινπζνχλ θαλνληθή θαηαλνκή θαη δεδνκέλνπ φηη ην κέγεζνο ηνπ δείγκαηνο είλαη 50 παξαηεξήζεηο (n>30), κπνξνχκε λα θαηαθχγνπκε ζην Κεληξηθφ Οξηαθφ Θεψξεκα ζεσξψληαο πξνζεγγηζηηθά θαλνληθή θαηαλνκή κε άγλσζηε ηππηθή απφθιηζε. ηελ πεξίπησζε απηή έρνπκε φηη ε παξαθάησ κεηαβιεηή αθνινπζεί ηελ θαλνληθή θαηαλνκή. Δπνκέλσο, γηα έλα ηπραίν δείγκα κεγέζνπο n, απφ θαλνληθφ πιεζπζκφ Ν(κ, ), ηζρχεη ιχλνληαο σο πξνο κ πξνθχπηεη φηη ην 100%(1-α) δηάζηεκα εκπηζηνζχλεο γηα ηελ κέζε ηηκή κ είλαη:

92 86 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks Απφ ηελ ηππνπνηεκέλε θαλνληθή θαηαλνκή γλσξίδνπκε φηη ππάξρεη 95% πηζαλφηεηα ε κέζε ηηκή ηνπ δείγκαηνο λα βξίζθεηαη 1,96 ηππηθά ζθάικαηα απφ ηε κεζε ηηκή ηνπ πιεζπζκνχ κ. P(κ 1.96S κ S) = 0.95 P( 1.96S -κ 1.96S) = 0.95 P( 1.96S κ +1.96S) = 0.95 P( 1.96S κ S) = 0.95 Δπνκέλσο ην 95% δηάζηεκα εκπηζηνζχλεο γηα ηε κέζε ηηκή κ είλαη: 1.96 κ Παίξλνληαο γηα παξάδεηγκα ην 95% δηάζηεκα εκπηζηνζχλεο γηα ηελ ηηκή ηνπ κέζνπ απνζέκαηνο απφ ηνλ πίλαθα 6.2, δεδνκέλνπ φηη n=50 θαη S=1.169, έρνπκε: 9,869 1,96 μ 9, ,96 9,545 κ 10,193 ηνλ πίλαθα 6.3 απεηθνλίδεηαη ην δηάζηεκα εκπηζηνζχλεο 95% γηα ηηο ηηκέο ηνπ πίλαθα 6.2. Πίνακασ 6.3: Διάςτθμα εμπιςτοςφνθσ 95% ςτα αποτελζςματα του προςομοιωτικοφ μοντζλου για τον κωδικό Espresso roast 1kg (ουδζτερθ πολιτικι) Μζςο απόκεμα Μζςθ ζλλειψθ Μζςθ παραγγελία Αρικμόσ παραγγελιϊν 9,869 0,273 11,931 38,78 Διάςτθμα 9, ,607 38,456 εμπιςτοςφνθσ 95% 10,193 0,597 12,255 39,104 Σα παξαπάλσ απνηειέζκαηα πξνθχπηνπλ φηαλ ζεσξνχκε ηελ έιιεηςε ηζάμηα ηεο δηαηήξεζεο, δειαδή θνηλά ζηνηρεία θφζηνπο. Όηαλ ζέινπκε λα κεηψζνπκε ην θφζηνο έιιεηςεο, ιακβάλνπκε ππφςε καο ηελ πνζφηεηα πνπ ρξεηαδφκαζηε θαη ζηξνγγπινπνηνχκε ζηνλ κεγαιχηεξν αθέξαην. Γηακνξθψλνληαο ην πξνζνκνησηηθφ πξφηππν ζχκθσλα κε ηελ παξαπάλσ ζπλζήθε, πάληα γηα ηνλ ίδην θσδηθφ (Espresso roast 1kg), ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνέθπςαλ κε 95% δηάζηεκα εκπηζηνζχλεο παξνπζηάδνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα.

93 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks 87 Πίνακασ 6.4: Διάςτθμα εμπιςτοςφνθσ 95% ςτα αποτελζςματα του προςομοιωτικοφ μοντζλου (ελαχιςτοποίθςθ ζλλειψθσ) Μζςο απόκεμα Μζςθ ζλλειψθ Μζςθ παραγγελία Αρικμόσ παραγγελιϊν 14,687 0,067 12,323 39,96 Διάςτθμα 14, ,999 39,63 εμπιςτοςφνθσ 95% 15,011 0,391 12,647 40,28 Αληίζεηα κε ην παξαπάλσ, φηαλ ζέινπκε λα ειαρηζηνπνηήζνπκε ην θφζηνο δηαηήξεζεο, ιακβάλνπκε ππφςε καο ηελ πνζφηεηα πνπ ρξεηαδφκαζηε θαη ζηξνγγπινπνηνχκε ζηνλ κηθξφηεξν αθέξαην. Πξνθχπηνπλ ηα παξαθάησ απνηειέζκαηα. Πίνακασ 6.5: Διάςτθμα εμπιςτοςφνθσ 95% ςτα αποτελζςματα του προςομοιωτικοφ μοντζλου (ελαχιςτοποίθςθ διατιρθςθσ) Μζςο απόκεμα Μζςθ ζλλειψθ Μζςθ παραγγελία Αρικμόσ παραγγελιϊν 6,480 1,095 11,026 36,28 Διάςτθμα 6,156 0,771 10,702 35,956 εμπιςτοςφνθσ 95% 6,804 1,419 11,350 36,604 Ζ πνιηηηθή αλαλέσζεο απνζεκάησλ πνπ εθαξκφδεη ην θαηάζηεκα θαη γεληθφηεξα φια ηα θαηαζηήκαηα ηεο εηαηξίαο, έρεη λα θάλεη κε ηελ παξαγγειία απνζέκαηνο ηθαλφ γηα λα δηαξθέζεη 10 εκέξεο (10 days stock). Όηαλ θηάζνπκε ζην ζεκείν επηζεψξεζεο-αλαπαξαγγειίαο παξαγγέιλνπκε ηφζε πνζφηεηα, βάζεη πξνβιέςεσλ, ψζηε λα καο θαιχςεη γηα ηηο επφκελεο 10 εκέξεο. ηνλ παξαθάησ πίλαθα απεηθνλίδνληαη ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ απηή ηελ πνιηηηθή. Πίνακασ 6.6: Διάςτθμα εμπιςτοςφνθσ 95% ςτα αποτελζςματα του προςομοιωτικοφ μοντζλου (10 days stock) Μζςο απόκεμα Μζςθ ζλλειψθ Μζςθ παραγγελία Αρικμόσ παραγγελιϊν 4,281 1,608 10,431 37,80 Διάςτθμα 3,957 1,284 10,107 37,476 εμπιςτοςφνθσ 95% 4,605 1,932 10,755 38,124 Σα απνηειέζκαηα ησλ πηλάθσλ 6.3 έσο 6.6 αλαθέξνληαη ζε ζπζθεπαζίεο (θηβψηην=12 ζπζθεπαζίεο) θαη πξνθχπηνπλ απφ ην πξνζνκνησηηθφ πξφηππν (θάλνληαο 50 επαλαιήςεηο) ηνπ πίλαθα 6.1 εθαξκφδνληαο ηηο θαηάιιειεο παξακέηξνπο ζηελ πνιηηηθή παξαγγειίαο γηα ηηο ηέζζεξηο ελαιιαθηηθέο πεξηπηψζεηο. ηα παξαθάησ ζρήκαηα απεηθνλίδεηαη ε ζχγθξηζε ζην κέζν απφζεκα θαη ζηε κέζε έιιεηςε γηα ηηο ηέζζεξηο ελαιιαθηηθέο πεξηπηψζεηο.

94 88 Μελζτθ διαχείριςθσ αποκεμάτων ςε κατάςτθμα Starbucks φγκριςθ ςτο μζςο απόκεμα 15,000 10,000 5,000 0,000 Μζςο απόκεμα 10 days stock 4,281 ουδζτερθ πολιτικι 9,869 min διατιρθςθ 6,480 min ζλλειψθ 14,687 χιμα 6.1: φγκριςθ αποτελεςμάτων των εναλλακτικϊν περιπτϊςεων για το μζςο απόκεμα φγκριςθ ςτθ μζςθ ζλλειψθ 2,000 1,500 1,000 0,500 0,000 Μζςθ ζλλειψθ 10 days stock 1,608 ουδζτερθ πολιτικι 0,273 min διατιρθςθ 1,095 min ζλλειψθ 0,067 χιμα 6.2: φγκριςθ αποτελεςμάτων των εναλλακτικϊν περιπτϊςεων για τθ μζςθ ζλλειψθ