ΣΕΡΟΤΟΝΙΝΕΡΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ: Εξακολουθεί να αποτελεί στόχο ανάπτυξης φαρµάκων κατά της παχυσαρκίας ;

Transcript

1 1 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΣΕΡΟΤΟΝΙΝΕΡΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ: Εξακολουθεί να αποτελεί στόχο ανάπτυξης φαρµάκων κατά της παχυσαρκίας ; Αντωνάτος Σ. 1, Γαλανοπούλου Π. 2 1 Ψυχίατρος, ιδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Αθηνών 2 Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φαρµακολογίας Ιατρικής Σχολής Αθηνών Εισαγωγή Η επικράτηση της παχυσαρκίας στις χώρες της ύσης αυξάνεται µε ραγδαίο ρυθµό τα τελευταία χρόνια 1,2. Οι κίνδυνοι για την υγεία και το οικονοµικό κόστος που συνδέονται µε την παχυσαρκία είναι προφανείς: η στενή συσχέτισή της µε καρδιαγγειακές παθήσεις, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, παθήσεις των χοληφόρων καθώς και σοβαρού τύπου καρκίνους επισηµαίνουν δε ότι η έρευνα για την ανάπτυξη αποτελεσµατικών φαρµάκων κατά της παχυσαρκίας οφείλει να ενταθεί στις µέρες µας 3,4. Για αρκετές δεκαετίες τώρα, το σύστηµα σεροτονίνης (5-ΗΤ) του εγκεφάλου εµπλέκεται εκτός των άλλων και στην ρύθµιση της διαιτητικής συµπεριφοράς, και πιο συγκεκριµένα

2 2 στην καταστολή της πρόσληψης τροφής 1,2. Για την ιστορία, η συστηµατική χορήγηση µη εκλεκτικών φαρµακευτικών ουσιών που τροποποιούν το σεροτονινεργικό σύστηµα του εγκεφάλου προκάλεσε µεταβολές της διαιτητικής συµπεριφοράς τόσο σε ποντίκια όσο και σε ανθρώπους. Ανατρέχοντας σχετικά στα τέλη της δεκαετίας του 60, βρέθηκε ότι µη εκλεκτικοί ανταγωνιστές των σεροτονινεργικών υποδοχέων όπως η κυπροεπταδίνη, επάγουν την πρόσληψη της τροφής στους ανθρώπους 5. Στη συνέχεια αναφέρθηκε ότι η πρόδροµος ουσία της σεροτονίνης (5-ΗΤ), η L-τρυπτοφάνη, µειώνει την πρόσληψη της τροφής στα ποντίκια 6, ενώ βλάβες που προκαλούνται στους σεροτονινεργικούς νευρώνες µε τη χορήγηση του εκλεκτικού νευροτοξικού παράγοντα 5,7- διϋδροξυτρυπταµίνη (5,7- DHT) οδήγησαν σε αύξηση της πρόσληψης τροφής και σωµατικού βάρους 7,8, αν και αυτό δεν αποτελεί σταθερό εύρηµα 9. Η φενφλουραµίνη η οποία διεγείρει την απελευθέρωση της σεροτονίνης και ταυτόχρονα αναστέλλει την επαναπρόσληψή της στους προσυναπτικούς νευρώνες, εµφανίζει σηµαντικές ανορεκτικές ιδιότητες 1,2,10. Όλα αυτά τα ευρήµατα οδήγησαν στο συµπέρασµα ότι η σεροτονίνη (5-ΗΤ) δρα ως διαµεσολαβητής του κορεσµού 10. Η ανακάλυψη των ποικίλων σεροτονινεργικών υποδοχέων καθώς και των εκλεκτικών αγωνιστών και ανταγωνιστών τους συνέβαλε στην καλλίτερη κατανόηση του ακριβούς µηχανισµού εκείνων των υποτύπων τους που διαδραµατίζουν σπουδαίο ρόλο στην ρύθµιση της όρεξης. Από το σύνολο των 5-ΗΤ υποδοχέων που έχουν µελετηθεί µέχρι σήµερα, ο 5-ΗΤ 2C υπότυπος ίσως είναι ο πιο πολλά υποσχόµενος στόχος για την ανάπτυξη νέων φαρµάκων κατά της παχυσαρκίας 1,2,11,12.

3 3 5-ΗΤ 2C υποδοχείς Μέχρι σήµερα έχουν ταυτοποιηθεί 14 υπότυποι των 5-ΗΤ υποδοχέων. Αυτοί έχουν οργανωθεί σε 7 οικογένειες σύµφωνα µε φαρµακολογικά και µοριακά κριτήρια, ως εξής : οι 5-ΗΤ 1 υποδοχείς (5-ΗΤ 1Α, 5-ΗΤ 1Β, 5-ΗΤ 1D, 5-HT 1E και 5-HT 1F ), οι 5-HT 2 (5-HT 2A, 5-HT 2B και 5-HT 2C ), οι 5-HT 3, οι 5-HT 4, οι 5-HT 5A, οι 5-HT 5B,οι 5-HT 6 και οι 5-HT 7 υποδοχείς 12. Έχει καταδειχθεί ότι οι 5-ΗΤ 1Α αυτοϋποδοχείς που εντοπίζονται κυρίως στους πυρήνες της ραφής 13 διαµεσολαβούν την υπερφαγική απάντηση που εµφανίζουν τα ποντίκια µετά τη χορήγηση χαµηλών δόσεων κάποιων εκλεκτικών 5-ΗΤ 1Α αγωνιστών όπως το 8-OH-DPAT, η ιπσαπιρόνη και η βουσπιρόνη 14,15. Σε υψηλότερες δόσεις των ουσιών αυτών καταργείται η υπερφαγία και τελικά έχουµε ασθενή υποφαγία, πιθανόν λόγω εµφάνισης του λεγόµενου σεροτονινεργικού συνδρόµου ( π.χ. επίπεδη στάση του σώµατος ) το οποίο τελικά παρεµβαίνει και διαταράσσει τη διατροφική συµπεριφορά 16. Επίσης, η ενεργοποίηση των 5-HT 2B υποδοχέων αναφέρεται πως αυξάνει την πρόσληψη της τροφής 17. Αντιθέτως, η ενεργοποίηση των 5-ΗΤ 1Β, 5-HT 2A και των 5-HT 2C (πρώην ονοµαζόµενοι 5-HT 1C ) υποδοχέων επιφέρει µείωση στην πρόσληψη της τροφής στα ζώα 18,19. Από αυτούς, οι 5-HT 2C φαίνεται πως διαδραµατίζουν σηµαίνοντα ρόλο στη µείωση της όρεξης στα πειραµατόζωα, ίσως µέσα από ένα µηχανισµό που ευοδώνει τον κορεσµό 20. Οι 5-HT 2C υποδοχείς αρχικά εντοπίσθηκαν στο χοριοειδές πλέγµα στο Κεντρικό Νευρικό Σύστηµα, καθότι µία θέση πρόσδεσης στον υποδοχέα εµφανίζει υψηλή ικανότητα δέσµευσης για τη 5-ΗΤ, τη µεσουλεργίνη, το λυσεργικό οξύ (LSD) και χαµηλή ικανότητα για την κετανσερίνη 21,22. Η ενεργοποίησή τους διεγείρει τον ρυθµό ανακύκλησης της

4 4 φωσφατιδυλ-ινοσιτόλης 23. Εξαιτίας της ικανότητας πρόσδεσης αυτού του υποδοχέα να µοιάζει µε αυτή των 5-HT 1A και των 5-ΗΤ 1Β παρά των 5-HT 2 (τώρα πια ταυτοποιηµένων ως 5-HT 2Α ), η αρχική του ονοµασία ήταν 5-HT 1C. Ακολούθως, µε τη βοήθεια της κλωνοποίησης ο συγκεκριµένος υποδοχέας αναδείχθηκε ως µέλος της οικογένειας των συνδεόµενων µε G πρωτεΐνη υποδοχέων και µάλιστα µε υψηλό επίπεδο οµολογίας και ανάλογο φαρµακολογικό profile µε αυτό του υποτύπου 5-HT 2A. Για το λόγο ότι οι δύο υποδοχείς υπήρξαν ξεκάθαρα µέλη της οικογένειας των 5-HT 2, ο συγκεκριµένος υποδοχέας επονοµάστηκε σε 5-HT 12 2C. Πρόσφατα, έχει καταγραφεί ένας µεγάλος αριθµός σχετικά εκλεκτικών αγωνιστών και ανταγωνιστών των 5-HT 2C υποδοχέων. Αυτές οι ουσίες συγχρόνως µε τη διαθεσιµότητα µεταλλαγµένων ποντικών που δεν φέρουν τον συγκεκριµένο 5-HT 2C υποδοχέα εκ γενετής, έχει επιτρέψει στους ερευνητές να κατανοήσουν καλλίτερα το λειτουργικό ρόλο αυτών των υποδοχέων στο κεντρικό νευρικό σύστηµα. Σε αντίθεση µε τους 5-HT 2A και 5-HT 2B υποδοχείς, υπάρχει µικρή απόδειξη για την έκφραση των 5-HT 2C εκτός ΚΝΣ 24. Με τη βοήθεια ραδιοφαρµάκων σήµανσης για τις περιοχές πρόσδεσης έχουν εντοπισθεί 5-HT 2C υποδοχείς σε υψηλή πυκνότητα -πέραν του χοριοειδούς πλέγµατος όπου βρίθουν ως γνωστό- και σε περιοχές του νεοφλοιού, στον ιππόκαµπο, στον επικλινή πυρήνα του διαφράγµατος, στην αµυγδαλή, στο ραχιαίο τµήµα του νεοραβδωτού σώµατος και στη µέλαινα ουσία, τόσο στον ανθρώπινο εγκέφαλο όσο και στου ποντικού 25.

5 5 Μελέτες σε πειραµατόζωα 5-HT 2C Αγωνιστές Μία πρώιµη ένδειξη πως οι 5-HT 2C υποδοχείς µπορεί να παίζουν σηµαίνοντα ρόλο στην ρύθµιση της όρεξης προήλθε από µελέτες στις οποίες χρησιµοποιήθηκαν οι αγωνιστές m-cpp (m-clorophenylpiperazine) και TFMPP (trifluoromethylpiperazine). Αυτά τα φάρµακα εµφανίζουν υψηλή ικανότητα σύνδεσης για τους 5-HT 2C υποδοχείς, αλλά δεν είναι εκλεκτικοί και διαθέτουν επίσης υψηλή ικανότητα σύνδεσης και για τους 5-HT 1Β υποδοχείς 26. Η δράση των αγωνιστών αυτών στους 5-HT 2C υποδοχείς έχει ξεκάθαρα αποδειχθεί in vitro 27, και οι δύο ουσίες δε επιφέρουν σηµαντική µείωση στην πρόσληψη της τροφής σε ποντίκια που βρίσκονται σε στέρηση τροφής όσο και σε ελεύθερα τρεφόµενα 18, Η χρήση 5-ΗΤ ανταγωνιστών όπως η µεσουλεργίνη και η µιανσερίνη, οι οποίοι εµφανίζουν εκλεκτικότητα για τους 5-HT 2C υποδοχείς, υποστήριξε σθεναρά ότι οι συγκεκριµένοι υποδοχείς είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για την υποφαγία που προκαλείται 30,34. Προϊόντος του χρόνου, η χρήση πιο εκλεκτικών 5-HT 2C ανταγωνιστών, όπως το SB και το SB , οι οποίοι µπλοκάρουν την υποφαγία που προκαλεί η χορήγηση του m-cpp, καθώς και η χρήση του εκλεκτικού 5-HT 2C αγωνιστή ORG που επιφέρει σηµαντική υποφαγία, συµβάλλουν µε τη σειρά τους στην ενίσχυση αυτής της άποψης 32.35,36. Οι µικτού τύπου 5-HT 2Α/2C αγωνιστές DOI [1-(2,5-dimethoxy-4-iodophenyl)2- aminopropane] και LSD (lysergic acid diethylamide) προκάλεσαν σηµαντική εξασθένιση στην πρόσληψη τροφής σε ποντίκια και σε σκύλους, αντίστοιχα 16, Η υποφαγία που παράγουν αυτά τα φάρµακα όµως, είναι ιδιαίτερα εύκολο να αναστραφεί από τη

6 6 χορήγηση του 5-HT 2A ανταγωνιστή κετανσερίνη, ενώ η υποφαγία που επιφέρει το m-cpp και το TFMPP όχι 16,31,38. Εµφανίζεται λοιπόν πιθανό ότι το DOI δεν µειώνει την πρόσληψη τροφής διαµέσου των 5-HT 2C υποδοχέων, οι οποίοι θεωρούνται ότι είναι υπεύθυνοι για την ανορεκτική επίδραση των πιπεραζινών. Αυτό άλλωστε υποστηρίζεται και από την παρατήρηση ότι οι συγκεκριµένες διακριτές κατηγορίες φαρµάκων δεν εµφανίζουν διασταυρούµενη ανοχή µετά τη χρόνια χορήγησή τους 40. Η παρατήρηση και η µικροανάλυση συµπεριφοράς των πειραµατόζωων κατά τη διάρκεια και µετά την παρουσίαση του γεύµατος, µπορούν να συµβάλλουν στη βαθύτερη κατανόηση του φαινόµενου της εκλεκτικής δράσης του φαρµάκου στους µηχανισµούς παραγωγής κορεσµού. Ως εκ τούτου, όταν επιτραπεί σε πεινασµένο ποντίκι να τραφεί µέχρι κορεσµού, η διαδικασία πρόσληψης τροφής τυπικά ακολουθείται από σύντοµη περίοδο αυξηµένης δραστηριότητας, πριν από τον καλλωπισµό τους, η οποία τελικά οδηγεί σε ανάπαυση. Αυτό το χρονικό στοιχείο της συµπεριφοράς ονοµάζεται αλληλουχία-διαδικασία κορεσµού (satiety sequence). Μία ειδική επίδραση του φαρµάκου στο µηχανισµό κορεσµού είναι η προαγωγή αυτού του χρονικού χαρακτηριστικού στοιχείου, µε συντοµότερες περιόδους πρόσληψης τροφής και πρώιµη εµφάνιση δραστηριότητας, καλλωπισµού και ανάπαυσης. Η υποφαγία που επέρχεται από τη δράση του m-cpp και του TFMPP έχει αναφερθεί ότι συνδέεται µε τη χρονική αλλαγή στα συµπεριφορικά στοιχεία τα οποία πιθανόν να αντανακλούν την ενίσχυση του κορεσµού. Από την άλλη πλευρά, η προηγηθείσα χορήγηση του DOI απλά παράγει µη ειδικού τύπου διακοπή της διαδικασίας κορεσµού 41,42. Εποµένως, εµφανίζεται πιθανό ότι οι 5-HT 2Α

7 7 υποδοχείς, σε αντίθεση µε τους 5-HT 2C, δεν προκαλούν υποφαγία διαµέσου µηχανισµών κορεσµού 16. Όµως η εξειδίκευση της δράσης των 5-HT 2C αγωνιστών στους µηχανισµούς κορεσµού δεν έχει διευκρινιστεί απόλυτα. Επιπρόσθετα µε την υποφαγία που επιφέρουν, οι πιπεραζίνες επίσης µειώνουν και την κινητικότητα 30,43. Στην περίπτωση του 5-HT 2C αγωνιστή ΜΚ- 212 η υποκινησία που προκαλείται θεωρείται ικανή και επαρκής για να ανασταλεί η διαδικασία κορεσµού 44. υστυχώς, η συγκεκριµένη µελέτη διερεύνησε µόνο την επίδραση µίας εφάπαξ υψηλής δόσης του ΜΚ-212, ενώ θα ήταν ενδιαφέρον να διενεργηθούν µελέτες συµπεριφοράς σε πειραµατόζωα που λαµβάνουν χαµηλότερες δόσεις καθότι αυτές οι χαµηλότερες δόσεις (3-4 φορές πιο κάτω) οδήγησαν σε σηµαντική υποφαγία 45. Αξίζει να σηµειωθεί ότι ενώ υποκινησία επέρχεται στα ποντίκια από την ενεργοποίηση των 5-HT 2C υποδοχέων, δεν αναφέρεται κατασταλτική δράση µετά από τη χορήγησή του τόσο στους ανθρώπους όσο και στα ποντίκια 46,47. Σχετικά πρόσφατα, έχει αποδειχθεί ότι οι πιο εκλεκτικοί 5-HT 2C αγωνιστές προκαλούν µείωση στην όρεξη. Το Ro και το Ro µείωσαν σηµαντικά την πρόσληψη της τροφής σε δόσεις 10 mg/kg και 30 mg/kg αντιστοίχως, όταν αυτά χορηγήθηκαν από το στόµα 48. Οι συγκεκριµένοι αγωνιστές εµφανίζουν µεγαλύτερη εκλεκτικότητα σύνδεσης για τους 5-HT 2C υποδοχείς έναντι των 5-HT 1Β (πάνω ίσως και από 1000 φορές), σε σύγκριση µε τις προαναφερθείσες πιπεραζίνες 48. Παρόµοια αποτελέσµατα είχαµε και όταν το Ro χορηγήθηκε υποδορίως ή ενδοπεριτοναϊκώς, µε σηµαντική υποφαγία να παρατηρείται στη µικρότερη αποτελεσµατική δόση των 3mg/kg. Σε αυτή τη δόση η εκτίµηση και η ανάλυση της διαδικασίας κορεσµού έδειξε πως η πρόσληψη τροφής

8 8 µειώθηκε µε έναν τρόπο σύµφωνο µε την ενίσχυση του κορεσµού 49,50. Επιπλέον, η υποφαγική δράση του Ro αντιστράφηκε σε σηµαντικό βαθµό από την προηγηθείσα χορήγηση του εκλεκτικού 5-HT 2C ανταγωνιστή SB ,49. Τα ευρήµατα αυτά βρίσκονται σε συµφωνία µε πρόσφατες µελέτες σε ποντίκια όπου η δόση 3mg/kg του Ro βρέθηκε να ενισχύει τη διαδικασία κορεσµού, µία δράση η οποία εγκαταλείφθηκε όταν προηγήθηκε χορήγηση του SB Ανάλογα ευρήµατα είχαµε και µε την υποφαγική δράση του εκλεκτικού 5-HT 2C αγωνιστή ORG-37684, όπου ανεστάλη από την προηγηθείσα χορήγηση του SB και πάλι 32. Η χρόνια χορήγηση 5-HT 2C αγωνιστών σε ποντίκια µε συστηµατική ένεση καταλήγει στην ανάπτυξη ανοχής όσον αφορά τη δράση κορεσµού αυτών των φαρµάκων. Σχετικά, η δόση των 2.5 mg/kg του m-cpp που χορηγήθηκε καθηµερινά για 14 συνεχόµενες ηµέρες, οδήγησε σε καταστολή της υποφαγικής δράσης του 53. Παρόµοια αποτελέσµατα παρατηρήθηκαν και µε το TFMPP 54. Με βάση αυτές τις παρατηρήσεις τέθηκε το ερώτηµα εάν και κατά πόσο η ανάπτυξη ανοχής απέναντι στην ενεργοποίηση των υποδοχέων είναι σε θέση να εµποδίσει την εκµετάλλευση των συγκεκριµένων µηχανισµών για την αντιµετώπιση της παχυσαρκίας. Όµως, ανοχή δεν αναπτύχθηκε απέναντι στη δράση κορεσµού που επιφέρει το m-cpp στους ανθρώπους όταν χορηγείται συνεχώς για 14 τουλάχιστον ηµέρες 55. Οµοίως, έχει ευρέως αναφερθεί ότι τα ποντίκια, αλλά όχι οι άνθρωποι, αναπτύσσουν ανοχή στη φενφλουραµίνη µε τις γνωστές της κατά της παχυσαρκίας ιδιότητες 56, αµφισβητώντας µε αυτό τον τρόπο τη σηµασία της ανοχής των ποντικιών απέναντι στην κλινική αποτελεσµατικότητα. Είναι ενδιαφέρον εδώ να τονιστεί, ότι η ανοχή που έτσι και αλλιώς αναπτύσσεται σε µελέτες µε ένεση δεν

9 9 παρατηρείται σε ποντίκια που λαµβάνουν χρονίως m-cpp µέσω µικροαντλίας. Η σηµαντική υποφαγική δράση του m-cpp διατηρήθηκε στη χρονική περίοδο των 14 ηµερών έγχυσης του αγωνιστή 57. Θα µπορούσε το επίπεδο του φαρµάκου στο πλάσµα στη µελέτη µε τη χρήση µικροαντλίας να αντικατοπτρίζει µε τον καλλίτερο τρόπο το φαρµακοκινητικό profile που επιτυγχάνεται στους ανθρώπους, και αυτό ακριβώς βρίσκεται κάτω από τη διατήρηση της αποτελεσµατικότητας του m-cpp που παρατηρείται σε αυτές τις µελέτες. Το νευρωνικό υπόστρωµα της ανορεκτικής δράσης των αγωνιστών των 5-HT 2C υποδοχέων Η λειτουργική έκφραση των 5-HT 2C υποδοχέων στον υποθάλαµο είναι ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, µε δεδοµένο το σπουδαίο ρόλο-κλειδί του υποθαλάµου στην ρύθµιση της διατροφικής συµπεριφοράς 1,2,24,58. Τόσο η πρόσληψη τροφής όσο και η πρόβλεψη (πρόνοια) για αυτό προκαλούν αυξηµένη απελευθέρωση της 5-ΗΤ στον υποθάλαµο, όπως έχει υπολογισθεί µε µικροδιάλυση in vivo 59,60. Επιπλέον, εκλεκτικές βλάβες σε σεροτονινεργικούς (5-ΗΤ) νευρώνες στον υποθάλαµο καταλήγει σε αύξηση της όρεξης και του σωµατικού βάρους στα ποντίκια 8. Ο ρόλος του υποθαλάµου στη δράση των ενδογενών πεπτιδίων όπως η λεπτίνη και το νευροπεπτίδιο Υ ενισχύει την άποψη ότι οι υποθαλαµικοί 5-HT 2C υποδοχείς διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο στον έλεγχο της όρεξης 61. Όντως, η απευθείας χορήγηση του 5-HT 2C αγωνιστή TFMPP στον παρακοιλιακό πυρήνα (paraventricular nucleus, PVN) του υποθαλάµου επιφέρει δοσοεξαρτώµενη µείωση στην κατανάλωση της τροφής στα ποντίκια 62,63. Παρόµοια αποτελέσµατα παρατηρήθηκαν και µε τη µικροέγχυση σεροτονίνης (5-ΗΤ) στο µεσοκοιλιακό

10 10 (ventromedial nucleus, VMN) και στον ραχιαίο έσω πυρήνα (dorsomedial, DMN) του υποθαλάµου 64. Οι υποδοχείς εκφράζονται ευρέως σε αυτές τις υποθαλαµικές περιοχές και εµπλέκονται άµεσα στην ρύθµιση της ενεργειακής ισορροπίας 65. Επιπλέον, είναι πιθανό ότι η παρουσία των 5-HT 2C υποδοχέων σε εξωϋποθαλαµικές περιοχές όπως στο εγκεφαλικό στέλεχος, µπορεί µε να συµβάλλει σηµαντικά στην ρύθµιση της διατροφικής συµπεριφοράς. Η χορήγηση του 5-HT 2C αγωνιστή m-cpp απευθείας στην τέταρτη κοιλία του εγκεφάλου µειώνει την κατανάλωση της γλυκόζης στα ποντίκια, ενώ η χορήγηση µεσουλεργίνης στην ίδια περιοχή αντιστρέφει πλήρως την υποφαγική δράση που προκαλεί το όταν αυτό χορηγηθεί περιφερικά 66. Μελέτες σε πειραµατόζωα µε τον ανορεκτικό παράγοντα D-Φενφλουραµίνη Επιπρόσθετα µε τις µελέτες µε εκλεκτικούς 5-HT 2C αγωνιστές, έχουν πραγµατοποιηθεί και µελέτες µε µη εκλεκτικούς ή έµµεσους 5-ΗΤ αγωνιστές οι οποίες µε τη σειρά τους υποστηρίζουν σθεναρά τον ρόλο κλειδί των 5-HT 2C υποδοχέων στην ρύθµιση της όρεξης. Το καλλίτερο παράδειγµα σε αυτό αποτέλεσαν οι µελέτες µε τον ανορεκτικό παράγοντα d-φενφλουραµίνη (σκεύασµα µε την εµπορική ονοµασία Redux), ο οποίος κυκλοφορούσε στην αγορά για την καταπολέµηση της παχυσαρκίας µέχρι που αποσύρθηκε εξαιτίας της καρδιοτοξικότητας που προκαλούσε η χρήση του 67,68. Έχει αποδειχθεί ότι η d- φενφλουραµίνη επάγει τη διαδικασία του κορεσµού στα ποντίκια και ως εκ τούτου µειώνει την πρόσληψη της τροφής 42,49,69,70. Ο κυριότερος µηχανισµός της δράσης του συγκεκριµένου ανορεκτικού παράγοντα πιστεύεται ότι είναι η διέγερση της απελευθέρωσης σεροτονίνης (5-ΗΤ) από τις σεροτονινεργικές απολήξεις και η αναστολή

11 11 επαναπρόσληψής της στις προσυναπτικές νευρικές απολήξεις, τα οποία καταλήγουν στην ενεργοποίηση προ- και µετασυναπτικών 5-ΗΤ υποδοχέων. Από τους πολυάριθµους σεροτονινεργικούς υποδοχείς που µπορεί να εµπλέκονται στην παρατηρούµενη υποφαγία από τη χορήγηση της d-φενφλουραµίνης, οι 5-HT 1Β και οι 5-HT 2C υποδοχείς θεωρούνται οι κύριοι υπεύθυνοι για αυτό. Μελέτες µε εκλεκτικούς 5-HT 1Β ανταγωνιστές έδωσαν ανάµικτα αποτελέσµατα. Συγκεκριµένα, ο µη εκλεκτικός 5-HT 1Β ανταγωνιστής (±) κυανοπινδολόλη µπορεί να ανταγωνιστεί την υποφαγία που προκαλείται από τη χορήγηση d-φενφλουραµίνης στα ποντίκια 71, ενώ άλλοτε η αντιστροφή της υποφαγίας αυτής δεν παρατηρήθηκε µετά τη χορήγηση πιο εκλεκτικών ανταγωνιστών όπως π.χ. το GR ,73. Αντιθέτως, ένας αριθµός µελετών κατέδειξε την αντιστροφή της υποφαγίας από d-φενφλουραµίνη µετά από τη χορήγηση τόσο των µικτού τύπου 5-HT 2Α/2C ανταγωνιστών όπως π.χ. της ριτανσερίνης 74, όσο και των πιο εκλεκτικών 5-HT 2C ανταγωνιστών όπως του SB και του SB ,49,69,75, Αξίζει να σηµειωθεί ότι η d-φενφλουραµίνη και σε µεγαλύτερο βαθµό ο κύριος µεταβολίτης της, η d-νορφενφλουραµίνη, έχει καταγραφεί πως εµφανίζουν άµεση δράση στους 5-HT 2C υποδοχείς in vitro 76,77. Ως εκ τούτου η διαµεσολάβηση στην υποφαγία από d-φενφλουραµίνη, η οποία προκαλείται µε χρήση των παραπάνω ανταγωνιστών, πρωτίστως αποδίδεται στην άµεση δράση στους µετασυναπτικούς υποδοχείς παρά στην απελευθέρωση της σεροτονίνης 78. Μελέτες σε πειραµατόζωα µε Σιµπουτραµίνη Η σιµπουτραµίνη αποτελεί έναν µικτού τύπου αναστολέα επαναπρόσληψης 5-ΗΤ και νοραδρεναλίνης, η οποία κυκλοφορεί στο εµπόριο για την αντιµετώπιση της παχυσαρκίας.

12 12 Όλα αυτά τα χρόνια έχει καταγραφεί σε πολυάριθµες κλινικές µελέτες µε σιµπουτραµίνη η µακροχρόνια απώλεια βάρους στον άνθρωπο 79,80. Όµως, η αντένδειξη για τη χορήγησή της σε ασθενείς µε ιστορικό καρδιαγγειακών παθήσεων ή υπέρτασης που δύσκολα ελέγχεται, µπορεί να περιορίσει τη χρήση της στους παχύσαρκους 81. Ενώ τα αιµοδυναµικές επιδράσεις του φαρµάκου πιθανόν προέρχονται από τη νοραδρενεργική της δράση, πιθανολογείται ότι η υποφαγική της δράση τουλάχιστον εν µέρει οφείλεται στην ενεργοποίηση των 5-HT 2C υποδοχέων. Έτσι, σε µελέτες διαιτητικής συµπεριφοράς στα ποντίκια, η υποφαγία από χορήγηση σιµπουτραµίνης αναστρέφεται µερικώς από τον 5-HT 2Β/2C ανταγωνιστή SB Σηµειώνεται σχετικά ότι ο α 1 αδρενεργικός ανταγωνιστής πραζοσίνη επίσης ανταγωνίζεται την υποφαγία από σιµπουτραµίνη, προτείνοντας έτσι ότι πολλαπλοί µηχανισµοί εµπλέκονται στη συγκεκριµένη δράση της σιµπουτραµίνης όσον αφορά την πρόσληψη της τροφής 82. ιαγονιδιακά-μεταλλαγµένα ποντίκια µε εκ γενετής έλλειψη των 5-HT 2C υποδοχέων Η δηµιουργία διαγονιδιακών,µεταλλαγµένων ποντικών στα οποία απουσιάζει η έκφραση ειδικών 5-ΗΤ υποδοχέων έχει βοηθήσει στην κατανόηση των µηχανισµών µέσω των οποίων η 5-ΗΤ επιφέρει υποφαγία. Η επιλεγµένη µετάλλαξη στο γονίδιο που ρυθµίζει την έκφραση των 5-HT 2C υποδοχέων έχει ως αποτέλεσµα να αναπτυχθεί παχυσαρκία µετά από αρκετό χρονικό διάστηµα 83,84. Επιπρόσθετα, τα συγκεκριµένα ζώα εµφανίζουν µία αµβλεία υποφαγική απάντηση στη θεραπεία µε d-φενφλουραµίνη 85. Λαµβάνοντας υπόψη όλα αυτά τα αποτελέσµατα, προτείνεται ότι οι υποδοχείς διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο στους µηχανισµούς κορεσµού και στην ανορεξία που προκαλείται από χορήγηση d- φενφλουραµίνης.

13 13 Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι τα µεταλλαγµένα ποντίκια µε έλλειψη εκ γενετής (knockout) των 5-HT 1Β υποδοχέων επίσης εµφανίζονται να εξασθενίζουν την υποφαγία από χορήγηση d-φενφλουραµίνης, τόσο αυτά σε πρωτόκολλο στέρησης τροφής 86 όσο και σε εκείνα που είναι ελεύθερα τρεφόµενα 87. Όµως η σηµασία των 5-HT 1Β υποδοχέων στη ρύθµιση της υποφαγίας από d-φενφλουραµίνη η οποία αναδύεται από µελέτες σε knockout ποντίκια έρχεται σε αντίθεση µε τα αποτελέσµατα από άλλες µελέτες όπου γίνεται χρήση εκλεκτικών ανταγωνιστών τόσο σε ποντίκια όσο και σε ανθρώπους 88. Εδώ ακριβώς γίνεται ιδιαίτερη µνεία στο ότι η εκ γενετής δοµική απουσία των 5-HT 1Β υποδοχέων συνδέεται µε τη µείωση της ευαισθητοποίησης στη διέγερση των 5-HT 2C υποδοχέων µέσω φαρµάκων. Η µειωµένη ενεργοποίηση των 5-HT 2C υποδοχέων αντικατοπτρίζει ένα πολύ καθαρό παράδειγµα του πως ακριβώς συµβαίνει προσαρµογή της λειτουργίας ενός υποδοχέα όταν συµβαίνει ισόβια απώλεια ενός άλλου υποδοχέα HT 2C Ανταγωνιστές Πρώιµη απόδειξη για την εµπλοκή των 5-HT 2C υποδοχέων στην ρύθµιση της όρεξης προήλθε επίσης και από µελέτες µε ανταγωνιστές τους. Μία µεγάλη ποικιλία λοιπόν από µη εκλεκτικούς 5-ΗΤ ανταγωνιστές προκάλεσε αύξηση στην πρόσληψη τροφής στα ποντίκια και από τα αποτελέσµατα αυτά ενισχύθηκε η άποψη ότι οι υποδοχείς διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο στην ρύθµιση της όρεξης 89,90. Πιο πρόσφατα, έχουν περιγραφεί εκλεκτικοί 5-HT 2C ανταγωνιστές µε τουλάχιστον 100 φορές µεγαλύτερη ικανότητα σύνδεσης έναντι άλλων υποτύπων υποδοχέων, όπως το SB και το RS Είναι ενδιαφέρον ότι σε συµφωνία µε µελέτες µε µη εκλεκτικούς ανταγωνιστές και παχύσαρκα knockout ποντίκια όσον αφορά τον 5-HT 2C υποδοχέα, η χορήγηση για 14

14 14 ηµέρες συνεχώς του RS αύξησε την πρόσληψη της τροφής καθώς και του σωµατικού βάρους τόσο σε αρσενικά όσο και σε θηλυκά ποντίκια 91. Η οξεία χορήγηση (υποδορίως, ενδοπεριτοναϊκώς είτε και peros) του SB αντιστρέφει σε ικανοποιητικό βαθµό την υποφαγία που προκαλείται από το m-cpp 16.Αντιθέτως, η χορήγηση για 5 ηµέρες µόνον του SB δεν είχε κανένα ουσιαστικό αποτέλεσµα ούτε στην όρεξη ούτε στο σωµατικό βάρος 36. Mελέτες στα ζώα µε 5-HT 2C αγωνιστές και ανταγωνιστές και δυνατότητα επιλογής τροφής Ερχόµενοι τώρα στη µελέτη της επιλογής τροφής, είναι γνωστό και καλά θεµελιωµένο ότι η σεροτονίνη (5-ΗΤ) στα πλαίσια της υποφαγικής της δράσης, επηρεάζει επίσης και τις διαιτητικές προτιµήσεις. Σε µελέτες όπου έγινε απευθείας χορήγηση 5-ΗΤ στον υποθάλαµο ή συστηµατική χορήγηση σεροτονινεργικών ανάλογων, αναδεικνύεται ο ρόλος της σεροτονίνης στην επιλογή τροφής Ο ρόλος αυτός προτάθηκε σε ό,τι αφορά τον έλεγχο της πρόσληψης υδατάνθρακα και πρωτεΐνης (δράση διατήρησης της πρωτεϊνικής πρόσληψης µε παράλληλη ελάττωση της κατανάλωσης υδατάνθρακα, «protein sparing, carbohydrate suppressing effect») 92,93,102. Αυτό το φαινόµενο εµφανίσθηκε αρχικά σε πειράµατα µε δυνατότητα επιλογής από δύο δίαιτες, πρώτα µε περιφερική χορήγηση d-φενφλουραµίνης και φλουοξετίνης 94,103 και στη συνέχεια µε απευθείας έγχυση 5-ΗΤ ή νορφενφλουραµίνης στον παρακοιλιακό πυρήνα (PVN) του υποθαλάµου Σε δικά µας πειράµατα όπου τα πειραµατόζωα βρίσκονταν σε κυκλική στέρηση τροφής και στη συνέχεια είχαν ελεύθερη πρόσβαση σε δύο ισοθερµιδικές δίαιτες εµπλουτισµένες σε πρωτεΐνη ή υδατάνθρακα αντίστοιχα αλλά µε σταθερή αναλογία λίπους, η χορήγηση του

15 15 µη εκλεκτικού 5-HT 2C αγωνιστή m-cpp καθώς και του 5-HT 2C ανταγωνιστή µεσουλεργίνης, κατέδειξε ότι η διέγερση των υποδοχέων συνδέεται άµεσα µε τη σηµαντική µείωση της κατανάλωσης του υδατάνθρακα ενώ η πρωτεΐνη διατηρείται σχεδόν ανεπηρέαστη 104,105. Μελέτες που ακολούθησαν εξέτασαν πιο διεξοδικά αυτό το φαινόµενο σε ελεύθερα όµως τρεφόµενα ζώα και στα οποία αυτή τη φορά προσφέρθηκαν τρεις ξεχωριστές σε θρεπτικά συστατικά δίαιτες 64,100,101. Οι συγκεκριµένες µελέτες ανέδειξαν ότι η 5-ΗΤ ή οι µη εκλεκτικοί 5-HT 2C αγωνιστές όπως η d-νορφενφλουραµίνη και η φλουοξετίνη, όταν χορηγηθούν απευθείας στον παρακοιλιακό πυρήνα (PVN) καταστέλλουν την πρόσληψη του υδατάνθρακα εκλεκτικά και δοσοεξαρτώµενα, ενώ αφήνουν σχεδόν ανεπηρέαστη ή αυξάνουν και λίγο την πρόσληψη πρωτεΐνης ή λίπους. Αυτό πρωτίστως παρατηρήθηκε σε χαµηλές δόσεις των αγωνιστών, ενώ σε µεγαλύτερες δόσεις ή σε χρόνια χορήγησή τους επιπρόσθετα µειώνεται και η πρόσληψη του λίπους 100,101,106. Η περιφερική τώρα χορήγηση των µη εκλεκτικών 5-ΗΤ 2C αγωνιστών, όπως d- φενφλουραµίνης, φλουοξετίνης και κουΐπαζίνης, οδήγησε σε µείωση των προσλαµβανόµενων θερµίδων εξαιτίας της µείωσης στην πρόσληψη του υδατάνθρακα ή / και λίπους, ενώ η πρόσληψη της πρωτεΐνης διατηρείται σταθερή 93,94,100,101,107. Η χορήγηση από την άλλη, κάποιων µη εκλεκτικών 5-ΗΤ 2C ανταγωνιστών όπως η κυπροεπταδίνη, η µεσουλεργίνη, η µετεργολίνη και η µιανσερίνη αντιστρέφει την παραπάνω συµπεριφορά µε αύξηση της πρόσληψης τροφής ως αναµένεται, η οποία οφείλεται στη µεγάλη αύξηση της πρόσληψης του υδατάνθρακα ή/και λίπους ενώ και πάλι η πρωτεΐνη διατηρείται πρακτικά ανεπηρέαστη 33,90,107,108.

16 16 Τονίζεται ότι οι µελέτες επιλογής τροφής προβληµατίζουν µε τα µεθοδολογικά τους προβλήµατα τα αποτελέσµατα που προκύπτουν από αυτές είναι συνήθως αντιφατικά. Ίσως αυτό να οφείλεται σε διάφορες παραµέτρους που χαρακτηρίζουν τις πειραµατικές συνθήκες, όπως η υψηλή ή η χαµηλή δόση των φαρµάκων που µελετώνται, το πρωτόκολλο στέρησης ή ελεύθερης πρόσβασης στην τροφή, η µορφή της χορηγούµενης δίαιτας π.χ. υγρή ή στερεή, η οξεία ή χρόνια χορήγηση των ουσιών κ.α Κλινικές Μελέτες Η ικανότητα της d-φενφλουραµίνης να επιφέρει µείωση στην πρόσληψη της τροφής σε πειραµατικά µοντέλα µε ζώα έχει επανειληµµένα καταδειχθεί και βρίσκεται σε απόλυτη συµφωνία µε την κλινική αποτελεσµατικότητα που αυτή επιδεικνύει στην καταπολέµηση της παχυσαρκίας στον άνθρωπο. Πριν αποσυρθεί από την αγορά στα 1997, πάνω από 14 εκατοµµύρια συνταγές γράφηκαν στις ΗΠΑ, και οι πωλήσεις αυξάνονταν ραγδαία µέχρι τη στιγµή της απόσυρσης. Η επιτυχία της d-φενφλουραµίνης προήλθε τόσο από το µέγεθος της αγοράς για ένα αποτελεσµατικό κατά της παχυσαρκίας φαρµακευτικό ανάλογο όσο και από την ικανότητά της να διατηρεί την απώλεια του σωµατικού βάρους πάνω από 12 µήνες 109. Είναι ξεκάθαρο ότι στα πειραµατόζωα η ανορεκτική δράση της d- φενφλουραµίνης αποδίδεται στην ενεργοποίηση των 5-ΗΤ 2C υποδοχέων. Τα δεδοµένα αυτά υποστηρίζονται από τα αποτελέσµατα µίας κλινικής µελέτης, όπου στα υποκείµενα χορηγήθηκε d-φενφλουραµίνη µαζί είτε µε εικονικό φάρµακο (placebo) είτε µε τον 5-ΗΤ 2Α/2C ανταγωνιστή ριτανσερίνη 110. Τα άτοµα που χορηγήθηκε d-φενφλουραµίνη µαζί µε εικονικό φάρµακο παρουσίασαν σηµαντική µείωση στο µέγεθος του γεύµατος, ενώ η

17 17 χορήγηση της ριτανσερίνης εξασθένισε σε σηµαντικό βαθµό την προκαλούµενη ανορεξία. Η απόδειξη για το σηµαντικό ρόλο των 5-ΗΤ 2C υποδοχέων στην ανορεκτική δράση της d- φενφλουραµίνης ενισχύεται από κλινικές µελέτες όπου έγινε χορήγηση του 5-ΗΤ 2C αγωνιστή m-cpp. Το m-cpp θεωρείται ασφαλές για χρήση σε κλινικές µελέτες καθώς είναι ο µεταβολίτης του αντικαταθλιπτικού σκευάσµατος τραζοδόνη, το οποίο κυκλοφορεί στην αγορά 111. Ως εκ τούτου, σε συγκεκριµένη µελέτη µε χρήση m-cpp, η δόση 0.4 mg/kg από το στόµα, µείωσε σηµαντικά την πρωτεΐνη, τον υδατάνθρακα και το λίπος σε υγιείς εθελοντές θηλυκού γένους 112. Στη διπλή-τυφλή αυτή µελέτη, η πρόσληψη τροφής συνδέθηκε µε τη µείωση της πείνας. Ενώ το m-cpp επίσης αυξάνει το αίσθηµα ναυτίας, η δράση του αυτή έχει ήδη πάψει να ισχύει πριν τη σίτιση. Επιπλέον, σε µελέτες µε ζώα, η υποφαγία που προκαλείται από το m-cpp δε θεωρείται ότι σχετίζεται µε την πρόκληση ναυτίας 112. Σε ανάλογη χρόνια µελέτη µε m-cpp σε παχύσαρκα άτοµα (άνδρες και γυναίκες µέσης ηλικίας ετών), το φάρµακο διατήρησε την απώλεια της όρεξης και τη µέτρια απώλεια σωµατικού βάρους για πάνω από 2 εβδοµάδες θεραπεία 55. Συµπεράσµατα Έχει θεµελιωθεί ο σπουδαίος ρόλος των 5-ΗΤ 2C υποδοχέων στην ρύθµιση της όρεξης στα ζώα, διαµέσου της χρήσης εκλεκτικών 5-ΗΤ 2C αγωνιστών και ανταγωνιστών καθώς και σε πειραµατικά µοντέλα µε διαγονιδιακά ποντίκια στα οποία απουσιάζει εκ γενετής ο 5-ΗΤ 2C υπότυπος. Επιπλέον, η ανάλυση διατροφικής συµπεριφοράς υπαινίσσεται ότι η επαγωγή της διαδικασίας του κορεσµού προκαλείται από τους 5-ΗΤ 2C αγωνιστές,

18 18 παρέχοντας µε αυτό τον τρόπο απόδειξη ότι αυτά τα φαρµακευτικά ανάλογα διαθέτουν µία ειδική δράση στην πρόσληψη τροφής και πιθανόν µειώνουν την όρεξη επάγοντας τον κορεσµό. Είναι ενδιαφέρον ότι από προκλινικές και κλινικές µελέτες προκύπτει πως οι 5-ΗΤ 2C υποδοχείς είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για την ανορεκτική δράση της d-φενφλουραµίνης. Λαµβάνοντας υπόψη όλα τα προαναφερθέντα δεδοµένα, συνάγεται ότι οι 5-ΗΤ 2C υποδοχείς είναι ένας ελκυστικός στόχος για την ανακάλυψη νέας θεραπείας κατά της παχυσαρκίας. Ενώ φάρµακα όπως η d-φενφλουραµίνη είναι αναµφίβολα αποτελεσµατικά ως ανορεκτικά ανάλογα, έχουν τελικά αποτύχει ως θεραπεία εξαιτίας των ανεπιθύµητων ενεργειών και της τοξικότητας. Οι 5-ΗΤ 2C υποδοχείς εµφανώς απουσιάζουν από την περιφέρεια και ως εκ τούτου η ενεργοποίηση τους είναι µάλλον απίθανο να ευθύνεται για την καρδιοτοξικότητα και την πρωτοπαθή πνευµονική υπέρταση οι οποίες συνδέονται µε τη d-φενφλουραµίνη. Η άµεση ενεργοποίηση των 5-ΗΤ 2C υποδοχέων από τη χορήγηση ενός εκλεκτικού αγωνιστή λοιπόν, αντιπροσωπεύει τη δυνατότητα για ανάπτυξη ασφαλούς και αποτελεσµατικού φαρµακευτικού σκευάσµατος για την καταπολέµηση της παχυσαρκίας. Περίληψη Έχει θεµελιωθεί ο σπουδαίος ρόλος των 5-ΗΤ 2C υποδοχέων στην ρύθµιση της όρεξης στα ζώα, διαµέσου της χρήσης εκλεκτικών 5-ΗΤ 2C αγωνιστών και ανταγωνιστών καθώς και σε πειραµατικά µοντέλα µε διαγονιδιακά ποντίκια στα οποία απουσιάζει εκ γενετής ο 5-ΗΤ 2C υπότυπος. Επιπλέον, η ανάλυση διατροφικής συµπεριφοράς υπαινίσσεται ότι η επαγωγή της διαδικασίας του κορεσµού προκαλείται από τους 5-ΗΤ 2C αγωνιστές. Τόσο σε

19 19 προκλινικές όσο και κλινικές µελέτες προκύπτει πως οι 5-ΗΤ 2C υποδοχείς είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για την ανορεκτική δράση της d-φενφλουραµίνης. Συνάγεται λοιπόν ότι οι 5-ΗΤ 2C υποδοχείς είναι ένας ελκυστικός στόχος για την ανακάλυψη νέας θεραπείας κατά της παχυσαρκίας. Οι 5-ΗΤ 2C υποδοχείς εµφανώς απουσιάζουν από την περιφέρεια και ως εκ τούτου η ενεργοποίηση τους είναι µάλλον απίθανο να ευθύνεται για την καρδιοτοξικότητα και την πρωτοπαθή πνευµονική υπέρταση οι οποίες συνδέονται µε τη d-φενφλουραµίνη. Η άµεση ενεργοποίηση των 5-ΗΤ 2C υποδοχέων από τη χορήγηση ενός εκλεκτικού αγωνιστή λοιπόν, αντιπροσωπεύει τη δυνατότητα για ανάπτυξη ασφαλούς και αποτελεσµατικού φαρµακευτικού σκευάσµατος για την καταπολέµηση της παχυσαρκίας. Λέξεις κλειδιά: Σεροτονίνη, 5-ΗΤ 2C υποδοχείς, 5-ΗΤ 2C αγωνιστές, 5-ΗΤ 2C ανταγωνιστές, d-φενφλουραµίνη, παχυσαρκία SUMMARY An important role of 5-ΗΤ 2C receptors in the control of feeding in animals has been established through the use of selective 5-ΗΤ 2C receptor agonists and antagonists and transgenic mouse models. An early indication that the 5-HT 2c receptor might be important in regulating feeding came from studies using the agonists m-cpp (m-chlorophenylpiperazine) and TFMPP (trifluoromethylphenylpiperazine). These drugs show high affinity for the 5- HT 2c receptor, but are not selective and also have high affinity

20 20 for the 5-HT 1B receptor. The agonist action of these piperazines at the 5-HT 2c receptor has been clearly demonstrated in vitro and both produce a marked decrease in food intake in food-deprived and free feeding rats. The use of 5-HT receptor antagonists such as mesulergine and mianserin, which show some selectivity for the 5-HT 2c site, strongly suggested that the 5-HT 2c receptor was largely responsible for mediating these anorectic effects. The use of more selective 5-HT 2c receptor antagonists in recent years, such as SB and SB , which have also been shown to block m-cpp-induced hypophagia, have strengthened this argument. Recently, more selective 5-HT 2c receptor agonists have been described and these drugs have also been shown to reduce food intake. It has been reported that the effects of two selective 5-HT 2c receptor agonists on feeding in a palatable food intake paradigm. Ro and Ro significantly reduced food intake, when administrated orally in this test. Importantly, these compounds, in contrast to the piperazines described above, show selectivity for the 5-HT 2c receptor over the 5-HT 1B receptor (greater than 1000-fold). In accord with a role for 5-HT 2c receptors in the serotonergic suppression of feeding, a line of mutant mice lacking 5-HT 2c receptors were found to have elevations of body weight. Moreover, detailed behavioural analysis suggests that a temporal advancement of the Satiety Sequence is induced by 5-HT 2c receptor agonists, providing evidence that these agents have a specific effect on feeding and probably reduce food intake by enhancement of satiety. Importantly, it appears from both preclinical and clinical data that 5-HT 2c receptors may be largely responsible for the clinical efficacy of the anorectic agent