THE GRAMMAR SCHOOL ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΜΕΡΟΣ Α - ΕΚΘΕΣΗ (βαθµοί 20) ΑΡΙΘΜΟΣ:

Transcript

1 THE GRAMMAR SCHOOL ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2011 ΘΕΜΑ ΧΡΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ 1 ΩΡΑ ΚΑΙ 15 ΛΕΠΤΑ ΑΡΙΘΜΟΣ: ΜΕΡΟΣ Α - ΕΚΘΕΣΗ (βαθµοί 20) Να γράψετε µια έκθεση µε ΕΝΑ από τα πιο κάτω θέµατα. Η έκταση της έκθεσης να είναι περίπου ΜΙΑ σελίδα (A4). 1. Ένα επάγγελµα που θαυµάζω και γιατί. 2. Άραγε η φύση µας εκδικείται; Να αναπτύξετε τις σκέψεις σας. 3. Μια προσωπική επιτυχία που δε θα ξεχάσω.

2 - 2 - ΜΕΡΟΣ Β - ΚΕΙΜΕΝΟ (β. 40) ιαβάστε προσεκτικά το πιο κάτω κείµενο και απαντήστε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. Γιατί; Σουρούπωνε και η µάχη που είχε αρχίσει κόπασε πια. Τώρα ήταν ησυχία. Ο µεγάλος ήλιος που οληµερίς τσουρουφλούσε φίλους κι οχτρούς είχε γυρίσει πια να ξεκουραστεί. Σιχάθηκε να βλέπει τους ανθρώπους να σκοτώνονται συναµεταξύ τους κι έκλεισε τα µάτια να ξεχάσει. Ο νέος στρατιώτης ακούµπησε απάνω στο βράχο το ντουφέκι και το κράνος, άνοιξε τα χέρια πλατιά να ξεµουδιάσει. Ανάσανε βαθιά, κάνα δυο φορές και βιαστικός βάλθηκε να κατηφορίζει την πλαγιά, να φτάξει πιο γρήγορα στη ρεµατιά που από χτες είχε σηµάνει* µια φλεβίτσα γάργαρο, πεντακάθαρο νερό. Ήτανε δροσιά κάτω εκεί και το βρεµένο χορτάρι µύριζε όµορφα. Ο νέος στρατιώτης έσκυψε πάνω από την ξεχειλισµένη γουρνίτσα* κι ήπιε άφθονο το κρύο νεράκι. Η φλόγα έσβησε από τα σωθικά του. «Αχ, τι δροσιά», είπε. Έσκυψε πάλι, χούφτιασε το νερό και το χυσε στο πρόσωπο κι απάνω στο κεφάλι. ροσίστηκε, καθαρίστηκε, µέρεψε. Έγινε άλλος άνθρωπος. Σήκωσε ψηλά το κεφάλι κοίταξε τον ουρανό και µίλησε χαρούµενα. - Θέ µου, όµορφη ναι η ζωή του ανθρώπου. Κάνε µε το καλό να τελέψει* γρήγορα ο πόλεµος, να γυρίσω πίσω στο σπίτι κοντά στη γριά µανούλα που µε καρτερά και κοντά στ αδέρφια µου. Ένας άλλος στρατιώτης, οχτρός, κατέβαινε και τούτος ξέγνοιαστος και ξαρµάτωτος,* να πιει από τη γουρνίτσα, να δροσιστεί και, µε τον τρόπο τούτο, να ευχαριστήσει το Θεό, που τον προστάτεψε και τον φύλαξε και τη µέρα τούτη. Μα ο πρώτος στρατιώτης ξέχασε ολότελα τα όσα τώρα δα είπε αγναντεύοντας τον ήσυχο ουρανό και µονοστιγµής τράβηξε από τη µέση του το πιστόλι και το πρότεινε στον οχτρό. Ο άλλος που ερχότανε διψασµένος από την ολοήµερη κάψα,* κι ένιωθε κιόλας να λαγαρίζει µέσα του το τρεχούµενο νεράκι και να του δροσίζει τα πυρωµένα σωθικά, τροµαγµένος τώρα µπρος στο απλωµένο πιστόλι σήκωσε µονοµιάς τα χέρια και κάτι είπε στη γλώσσα του παρακλητικά, µε φοβισµένη, συγκινηµένη φωνή. Τάχατες ήθελε να πει: - «Κοίταξέ µε, αδερφέ µου, είµαι ολοµόναχος και άοπλος. ίψασα πολύ και ήρθα να πιω λίγο νεράκι. Λυπήσου µε, είµαι αθώος, χάρισέ µου τη ζωή. Κοίταξε, είµαι νέος πολύ και ξέρεις, µια γριά µάνα που δεν έχει στον κόσµο άλλο κανένα, µε καρτερά». Μα ο νέος στρατιώτης ξέχασε µονοµιάς το Θεό. Έχασε τον άνθρωπο, πίεσε τη σκαντάλη και η σφαίρα γλίστρησε από την κάνη και χτύπησε κατάστηθα τον οχτρό. Ο άνθρωπος κυλίστηκε πάνω στη γης σπαράζοντας και βογκώντας. Ο νέος στρατιώτης, νευρικός πολύ, σίµωσε το χτυπηµένο και στάθηκε απάνω του κοιτώντας τον. Ο ξένος ήτανε πεσµένος ανάσκελα. Σάλευε σπασµωδικά, κούναγε τα πόδια κι έσφιγγε τα δυο χέρια του απάνω στο στήθος. Και πάνω σε όλο το πρόσωπο: µέτωπο, µάτια, χείλη, ήταν περιχυµένα ο ανθρώπινος πόνος και το ξάφνιασµα. Του νέου στρατιώτη τού φάνηκε σαν να τόνε ρωτούσε: *είχε σηµάνει: είχε εντοπίσει *γουρνίτσα: µικρή πηγή *να τελέψει: να τελειώσει *ξαρµάτωτος: χωρίς όπλα *κάψα: ζέστη

3 - 3 - «Γιατί το κανες το κακό τούτο, αδερφέ µου άνθρωπε; Γιατί θέλησες να πάρεις στο λαιµό σου το αίµα ενός αθώου; Παρακάλαγα το Θεό να µ έχει καλά και να γυρίσω γρήγορα στο χωριό, ν αγκαλιάσω τη µανούλα µου και να της φιλήσω τα κουρασµένα µατάκια». «Κι ακόµα, σα να του λεγε, µια κοπελίτσα µε περιµένε. Είχαµε κάνει όνειρα πολλά µαζί και καρτέραγε να σταµατήσει ο καταραµένος πόλεµος να γυρίσω στο χωριό. Μα τώρα, αδερφέ µου, να, κοίταξε πώς µε κατάντησες». Σιδερένιος κύκλος πέρασε γύρω από το κεφάλι του, του το σφιγγε και τον πόναγε. Μέσα στο µυαλό του τώρα καρφώθηκε µια σκέψη: να προφτάξει, να βοηθήσει το χτυπηµένο. - Θε µου, µουρµούρισε, λυπήσου τον, λυπήσου µε. Άφησέ τον να ζήσει. Τον άγγιξε ήτανε ζεστός. Άπλωσε τα χέρια, τα πέρασε µε προσοχή κάτω από το πληγωµένο κορµί, τ αγκάλιασε ολόγυρά του, τον έσυρε απάνω του και τον κράτησε έτσι σφιχτά. Χτύπαγε η καρδιά βουτηµένη στην αγωνία. Τρυφεράδα και πόνος, αγάπη και φροντίδα, όλα τούτα µαζί τόνε συνεπήραν. Σιγά, προσεχτικά, τον έφερε ίσαµε τη γουρνίτσα και τον ακούµπησε απάνω στο γρασίδι πήρε το νερό, που µε λαχτάρα κατέβηκε να πιει, και του βρεξε τα µαλλιά, του καθάρισε το νεανικό, ωραίο πρόσωπο, του σβησε το λεπτό µατωµένο αυλάκι που χε στεγνώσει εκεί στην αριστερή µεριά του στοµάτου. Του πήρε το χέρι, το άπλωσε απάνω στην ανοιχτή δική του παλάµη και το απαλοχάιδευε. - Αδερφέ µου, του λεγε γλυκά, τρυφερά, αδερφέ µου, συχώρα µε και τα δάκρυα τρέχαν καυτά. Η νύχτα κατέβηκε ολούθες και απλωµένο σκοτάδι τους τύλιξε. - Καλέ µου, πονεµένε µου αδερφέ, µουρµούρισε ο νέος στρατιώτης συντριµµένος. Συχώρα µε, καλέ µου, δεν το θελα δεν είµαι φονιάς, σου τ ορκίζοµαι, δεν είµαι φονιάς. Να, µια στιγµή µονάχα ξέχασα πως είµαι άνθρωπος, ξέχασα πως είσαι άνθρωπος, αδερφός µου. Πως µάνα και σένα σε περιµένει στο φτωχικό της: µάνα και πατέρας κι αδέρφια. Ξέχασα, γιατί αυτοί οι κακούργοι θέλανε να µε κάνουν να ξεχάσω. Όµως ο άλλος πια δεν άκουγε µήδ ένιωθε. Η ψυχή του είχε πετάξει. Πηγαίνετε στην επόµενη σελίδα

4 - 4 - Ερωτήσεις 1. Τι πιστεύετε ότι εκφράζει η µονολεκτική ερώτηση που αποτελεί και τον τίτλο του κειµένου; (β. 2) 2. Γιατί ο συγγραφέας δεν αναφέρει τα ονόµατα και την εθνικότητα των δύο στρατιωτών; (β. 3) 3. Να ονοµάσετε το σχήµα λόγου που συναντούµε στις πιο κάτω προτάσεις. (β. 4) (α) «Ο µεγάλος ήλιος σιχάθηκε να βλέπει τους ανθρώπους να σκοτώνονται συναµεταξύ τους να ξεχάσει». (β) «Μέσα στο µυαλό του καρφώθηκε µια σκέψη»

5 Να δώσετε τρία κοινά γνωρίσµατα που έχουν οι δύο στρατιώτες. (β. 6) 5. Να βρείτε µέσα από το κείµενο δύο µετοχές (Μία από κάθε είδος). (β. 2) (α) Μετοχή Παθητικού Παρακειµένου: (β) Μετοχή Ενεργητικού Ενεστώτα: 6. Κυκλώστε τη σωστή απάντηση. (β. 2) (α) Ο στρατιώτης πυροβολεί χωρίς δεύτερη σκέψη τον αντίπαλο στρατιώτη, γιατί: α. υπακούει στο συναίσθηµά του β. παγιδεύεται στον τυφλό φανατισµό γ. σκέφτεται λογικά. (β) Το περιστατικό µε τους δύο στρατιώτες συνέβηκε: (β. 2) α. αργά το απόγευµα β. πρωί-πρωί µε την αυγή γ. το µεσηµέρι, όταν τσουρουφλούσε ο ήλιος Πηγαίνετε στην επόµενη σελίδα

6 Να περιγράψετε τρεις ενέργειες του στρατιώτη, όταν βλέπει τον εχθρό ετοιµοθάνατο στο έδαφος. Τι δείχνει αυτή του η στάση; (β. 5) 8. Παρά το ότι το κείµενο αναφέρεται στον πόλεµο, το φυσικό περιβάλλον λειτουργεί ειρηνικά. Να βρείτε µια εικόνα που να το δικαιολογεί και να την περιγράψετε. (β. 4)

7 «Ξέχασα, γιατί αυτοί οι κακούργοι θέλανε να µε κάνουν να ξεχάσω». Ποιους εννοεί κακούργους ο στρατιώτης και τι εννοεί λέγοντας ότι έχει ξεχάσει; (β. 4) 10. Να αντικαταστήσετε µονολεκτικά τις λέξεις µε αντίθετες: (β. 6) κόπασε σίµωσε µέρεψε Πηγαίνετε στην επόµενη σελίδα

8 - 8 - ΜΕΡΟΣ Γ - ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ-ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ (β. 160) Αυτό το µέρος έχει 160 βαθµούς και αναλογεί στο 40% του συνολικού βαθµού του γραπτού. Ασκήσεις 1. Να συµπληρώσετε τους πιο κάτω ορισµούς. (β. 12) (α) αυτός που σκοτώνεται µε τα ίδια του τα χέρια ονοµάζεται: (β) η κριτική που ασκεί κάποιος στον εαυτό του ονοµάζεται: (γ) αλληλεγγύη είναι: (δ) αυτογνωσία είναι: 2. Πως ή πώς; Τόνισε το σωστό. (β. 8) (α) Απορούσα πως µπορούσε να τον ανέχεται. (β) Νοµίζω πως θέλει να µε ξεγελάσει. (γ) ε µας είπες πως πέρασες στο ταξίδι. (δ) Είναι παράξενο πως κατάφερε να πετύχει. 3. Να επιλέξετε τη σωστή λέξη, για να συµπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω φράσεις. (β. 8) (α) Είναι τσιγκούνης για να µην ξοδεύει χρήµατα (υστερεί, στερεί) την οικογένειά του, από τα απαραίτητα. (β) Μη φωνάζεις. Θέλω να κάνω (απερίσπαστα, απερίσκεπτα) τη δουλειά µου. (γ) Ένιωθα περήφανος που έβλεπα το δάσκαλό µου να (αποδοκιµάζει, επιδοκιµάζει) την προσπάθειά µου. (δ) Μακάρι η άποψη που εκφράζεις να έχει (πέραση, πέρασµα).

9 Να συµπληρώσετε τα κενά µε τα πιο κάτω επίθετα, αφού τα βάλετε στον κατάλληλο τύπο. (β. 24) συνεχής, πολύς, ιδεώδης, στοιχειώδης, ανεπιτυχής, δαιδαλώδης. (α) Κατάφερε να τους συµφιλιώσει ύστερα από πολλές προσπάθειες. (β) Ύστερα από σκέψη αποφάσισε να φύγει. (γ) Η συνεννόηση ήταν αποτέλεσµα ενδιαφέροντος. (δ) Οι δρόµοι των πόλεων είναι. (ε) Οι συνθήκες εργασίας σ αυτή την επιχείρηση είναι. (στ) εν έδειχνε απέναντί του, ούτε το σεβασµό. 5. Να αναγνωρίσετε τη διάθεση των ρηµάτων που βρίσκονται στις πιο κάτω φράσεις. (β. 10) (α) Αυτό το σπίτι πουλιέται. (β) Πεινάσαµε πολύ στον πόλεµο. (γ) Ο θείος µου έχτισε καινούργιο σπίτι. (δ) Όταν κοιµάται, µόνο τότε είναι ήσυχος. (ε) Στενοχωρήθηκα που δεν ήρθες. Πηγαίνετε στην επόµενη σελίδα

10 Να αναγνωρίσετε συντακτικά τι είναι οι υπογραµµισµένες λέξεις. (β. 8) (α) Έχετε όλοι το εισιτήριό σας; (β) Όλοι φαίνονταν ευγενικοί. (γ) Μας έριξε στάχτη στα µάτια. _ (δ) Ο θείος µου ανακηρύχθηκε βουλευτής. 7. (α) Να µετατρέψετε την πιο κάτω πρόταση σε επαυξηµένη (β. 8) Οι αµυγδαλιές ανθίζουν. (β) σε σύνθετη Ο Γιάννης ήταν ευγενικός. (γ) σε απλή Η σχολική παρέα του Γιώργου και της Μαρίας ήταν ευχάριστη. (δ) σε ελλειπτική Ο δάσκαλος είπε καληµέρα στα παιδιά.

11 Να συµπληρώσετε τα γράµµατα που λείπουν. (β. 12) επικ ν νία, δ νατότ τα, παρεξ γ ση, προκατ λ µµένος, ενθάρρ νση, εξ π ρέτηση, φαγ µένος. 9. Να βρείτε από ένα παράγωγο για την κάθε µια από τις πιο κάτω λέξεις. (β. 20) (α) γαλήνη (ρήµα) - (β) µακρύς (επίρρηµα) - (γ) θηρίο (επίθετο) - (δ) λαβώνω (ουσιαστικό) - (ε) παιδεία (ρήµα) - Πηγαίνετε στην επόµενη σελίδα

12 Να υπογραµµίσετε και να ονοµάσετε τις αντωνυµίες. (β. 12) (α) Κανένας δε γνωρίζει για την υπόθεση. (β) Θα σε περιµένω όση ώρα χρειαστεί. (γ) Ποιος χτυπάει την πόρτα; (δ) Αυτός µου έδωσε τα χρήµατα. 11. Να κάνετε τις αναγκαίες αλλαγές και να γράψετε τι παθαίνουν τα φωνήεντα. Να ονοµάσετε το γραµµατικό φαινόµενο. (β. 18) (α) κορυφή - (β) θα έρθω - (γ) δώσε τα - (δ) µου έδωσε - (ε) σε όλα - (στ) φέρε το Να γράψετε τα ρήµατα στους χρόνους που σας ζητούνται (χωρίς να αλλάξετε πρόσωπο και αριθµό). (β. 20) (α) πλήττω Αόριστος: (β) λύσαµε Ενεστώτας: (γ) απορρίπτει Παρατατικός: (δ) αντιλαµβάνοµαι Παρακείµενος: _ (ε) κτίζει Μέλλοντας Στιγµιαίος: - Τ Ε Λ Ο Σ -